BİLEŞİK YÜKLEME

Bir elemana, burulma, eğilme, çekme, kesme gibi

farklı yükleme tiplerinden iki veya
daha fazlası aynı anda uygulanabilir. Bu yükleme
tipine bileşik yükleme denir.

Dr. Bilçen MUTLU

 • Temel yükleme çeşitleri: eksenel,burulma ve
eğilme

• Gerilme Formülleri:
P
Eksenel Yük - 
A
Tc
Burulma Yükü - 
J
Mc
Eğilme Yükü - 
I

Dr. Bilçen MUTLU

Birleşik (Eksenel ve Eğilme) Yükleme

My
f 
I

P
a 
A

   f a

 P My
 
yA I
Dr. Bilçen MUTLU
 Şekildeki konsol kiriş eleman dikdörtgen kesite sahip ve kasnakların duvardan
belli bir açıklıkta bulunmasını sağlamaktadır. Şekilde gösterildiği gibi 25 kN luk
kuvvet etksiyle ankastre olduğu yerdeki kesitin A ve B noktalarındaki gerilmeleri
bulunuz.

Dr. Bilçen MUTLU

 A

B 20

15

 P Mc 6 M 
  A  ( I  bh 2 ) 

20 103 6(0.45 15 103  0.15  20 103 )

A  
(0.05)(0.150) (0.05)(0.150) 2
 (2.67 106 )  (20.00 10 6 )  22.67 MPa

20  103 6(0.45 15 103  0.15  20  10 3 )

B  
(0.05)(0.150) (0.05)(0.150) 2
 (2.67  106 )  (20.00 106 ) =  17.33 MPa
Dr. Bilçen MUTLU
 Şekildeki gibi yüklenmiş kirişte;
A ve B noktalarındaki gerilmeleri hesaplayınız.
A ve B deki gerilmeler maksimum ve minimum gerilmeler midir? Değilse
Maksimum ve minimum gerilmeleri ve yerini hesaplayınız.

P=2000N
20 mm

60 mm

2m 3m
1m

Dr. Bilçen MUTLU

 P=2000N 2000sin(15o ) F x  0:

Dx  2000cos(15O )
2000cos(15o )  1931.852 N
D 2000cos(15o )
C
M D  0:
Dy  253.04 N
3
C y  264.598 N (6)C y  ( )2000cos(15O )  (4)2000sin(15O )
2m
12
3m
1m C y  264.598 N

P=2000N 517.638 N F y  0:
A
Dy  C y  2000sin(15O ) N
1931.852
759.12 Nm
Dy  253.04 N
1931.852 N
C y  264.598 N Kesit AB:
B 517.638 N 3
2m M  (3)C y  ( )1931.852  (1)517.638
1m 12
 759.12 Nm

Dr. Bilçen MUTLU

 Normal Gerilmeler
20 mm  P Mc 6 M 
  (  2 )
A I bh 
60 mm
1931.852 6  759.12  12
A   
20  60 20  602

 920.1 N/mm 2

P=2000N 1931.852 6  759.12  12

B   
20  60 20  602
 598.1 N/mm 2

1931.852 6 1012.16 12

 min   
20  60 20  602
2m 3m  1173.15 N/mm 2
1m
1931.852 6  1012.16 12
1012.16 Nmm  max   
20  60 20  602
529.20 Nmm
BMD  851.17 N/mm 2
Dr. Bilçen MUTLU
 Şekildeki daire kesitli destek elemanının A-B kesitinde meydana gelebilecek
maksimum gerilme 80MPa olduğuna göre uygulanabilecek maksimum P kuvvetini
hesaplayınız.

P
0.25P
P + =
A A A B
B
B
P Mc A  4 D 2  0.0025  0.07854 m 2
B   
A I I  64

D 4   (0.1) 4  1.5625 10 6 m 4
P 0.25 P  0.05
 
0.0025 1.5625
8400 P 80  106  
  80 MPa P  29.92 kN
 8400
Dr. Bilçen MUTLU
 Şekildeki beton barajda betonun yoğunluğu 2400 kg/m³ ve suyun yoğunluğu
1000 kg/m³ dir. Barajın arkasındaki suyun derinliği h = 15m ise, m-n
bölümündeki maksimum gerilmeyi hesaplayınız.

P  2400  [ 12  25  6  25  3]

 180,000  180,000  360,000 kg.

M  180,000  0.5  180,000  3.0

5.0  12  (1000 15) 15  5
 90,000  540,000  562,500
 112,500 kg-m.
4.0 1.5

 P Mc 6M  360,000 6 112,500 2
  (  2 )  min     48,333.33 kg/m
 A I bh  1 9 1 9 2

Dr. Bilçen MUTLU

 Aynı kesite sahip kare kesitli çubuklara eksenleri doğrultusunda şekildeki gibi
Basma kuvveti uygulandığında; eğri kiriş ve doğrusal eksenel kirişteki maksimum
gerilmeleri karşılaştırınız.

1
in
2
1
Fig.(a) in
2
1 1
A  ( ) 2  in 2
Fig.(b) P P 2 4
1 4 1
I  12 ( ) 
1
in 4
2 192
max. basma gerilmesi Fig.(a)
P Mc P ( 12 P )( 14 )
 max,( a )    1   28P
A I (4) (192 )
1
 max,( a ) 28P
  7 :1
max. basma gerilmesi Fig.(b)  max,( a ) 4 P
P P
 max,( b )     1  4 P
A (4)
Dr. Bilçen MUTLU
 Telesiyej üzerindeki bir sandalye, dış çapı 60 mm ve iç çapı 52 mm olan bir çelik
boru ile taşınmaktadır. W=1000N olduğuna göre borunun DE doğrusal kısmında
meydana gelen gerilmeleri hesaplayınız.

Dr. Bilçen MUTLU

 P Mc 1000 1000 x1x30
A      1.204 MPa
A I 703.716 277264.40
P Mc 1000 1000 x1x30
B      1.637 MPa
A I 703.716 277264.40

=
A

P
A B + A B B

+ =
Dr. Bilçen MUTLU
 y
EXAMPLE 8-3
y

x z 100 mm

500 mm
50 mm
P = 1500 N
800 mm

Şekildeki dikdörtgen kesitli eleman100x50 mm boyutlarına sahiptir. Şekilde

gösterildiği gibi kuvvet uygulandığında elemanın BC kesitindeki gerilmeleri
hesaplayınız.

Kesit alanı : A = (50)(100) = 5000 mm2

bh3 (50)(100)3
Atalet monenti :I = = = 4.167x106 mm4
12 12
Dr. Bilçen MUTLU
y
EXAMPLE
y
8-3 y

P
x
= x + x
500 mm M
P = 1500 N Eksenl Yük (negative) Eğilme (negative)
800 mm M = – P(500) N.mm
= – 750 kN.mm

BC kesitindeki gerilme bileşenleri:

1. Eksenel yüklemeden dolayı basma gerilmesi: = –0.3MPa

 = – P/A = –1500/5000 = –0.3 N/mm2

= 1.8 MPa
2. Eğilme gerilmesi:
Mc (–750x103)(50)
 =  =  =  1.8 N/mm2
I 4.167x10 6
= –1.8 MPa
Dr. Bilçen MUTLU
 y EXAMPLE
y
8-3 y

P
x
= x + x
500 mm M
Eksenel Yük (negative) Eğilme (negative)
P = 1500 N
M = – P(500) N.mm
800 mm
= – 750 kN.mm

= 1.5 MPa = –0.3MPa = 1.8 MPa

= +
= –2.1 MPa = –1.8 MPa

Maksimum eğilme gerilmesi kirişin üst kısmında:

 = – 0.3 + 1.8 = 1.5 MPa (Çekme)
Maksimum eğilme gerilmesi kirişin alt kısmında:
Dr. Bilçen MUTLU  = –0.3 – 1.8 = –2.1 MPa (Basma)
 Bir ucundan ankastre bağlı kirişe uygulanabilecek maksimum P kuvvetinin
değerini belirleyiniz. Kiriş kesit alanı A=8000 mm2 olup tarafsız eksenine göre
atalet momenti I=20.106 mm4 dir. Kiriş malzemesi dökme demirin maksimum
çekme ve basma dayanımı sırası ile 30 MPa ve 70 MPa dır.

Dr. Bilçen MUTLU

 P

M
P Mc P 300 xPx150
B     6
 70  P  32941.17 N
A I 8000 20.10

B
A B A
B A

+ =
Dr. Bilçen MUTLU
Alüminyum malzemeden yapılmış sokak lambası direği 2300 N ağırlığa sahip olup,
330 N ağırlığındaki lamba ve kolunu taşımaktadır. Lamba kolunun ağırlık merkezi
ile direk ekseni arasındaki mesafe 1.2 m dir. Direk kesiti dairesel olup 225 mm
çapa ve 18 mm cidar kalınlığına sahiptir. Lamba direği tabanında oluşan maksimum
çekme ve basma gerilmesini hesaplayınız.

Dr. Bilçen MUTLU

 P  330  2300  2630 N
A
B
+ A B = A B

Dr. Bilçen MUTLU

 Kütlesi 100 kg olan sporcunun kütle merkezi G dedir. Egzersiz yapmakta olan
sporcunun bulunduğu pozisyonda, çalışma yaptığı aletin a-a ile belirtilen kesitinde
oluşan maksimum basma ve çekme gerilmesini hesaplayınız. Sporcu çapı 25 mm
olan aletin kollarına eşit büyüklükte kuvvet uygulanmaktadır. Zemini düzgün
kabul ediniz.

Dr. Bilçen MUTLU

Dr. Bilçen MUTLU
Dr. Bilçen MUTLU
Dr. Bilçen MUTLU
 Şekildeki pres gövdesi çelik malzemeden yapılmış emniyetli normal dayanımı
750 MPa olduğuna göre şekilde gösterildiği gibi uygulanabilecek P kuvvetinin
şiddetini pres gövdesi üzerindeki A-B kesitine göre hesaplayınız.

500mm

200mm

300mm
Dr. Bilçen MUTLU