5398_35

http://digital.lib.auth.gr/record/147283

The physical item is part of Aristotle University of Thessaloniki Libary Collection.

This digital representation of the original is made available to the public, under the
Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
 Ι1ΕΡΙ0Δ0Σ Γ’. — ΕΤΟΣ 4ον ΑΘΗΝΑ1 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1918 APIS. 2

ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ
-* ΜΗΝΙΑΙΟΝ ΓΕ2ΡΓΙΚ0Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΝ *-

ΕΚΛΙΔΟΜΕΝΟΝ ΠΡΟΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΝ ΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ. ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ

ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΕΚΑΑΤΚΕΥΣΙΝ ΊΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ
ΚΑΙ ΖΩΟΤΕΧΝΤΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ, ΑΠΟ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1900

ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΝΤΉΣΙΑ ΠΡΟΠΛΗΡΩΤΕΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ή τοί1 ’ΓΛίωτεοικον....................Αο- ο
ΣΠΥΡ. ΧΑΣΙΩΤΗΣ 'II τον ’Κξωτεοικον.............Φο. γρ. β

Αί αιτήσεις έγγραφης. at συνδρομαι και αγγι·

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ .
λιαι προς δημοσίευαιν απευθύνονται προς τδν μ.
.Θ
Παναγιώτην Κουτσομητόπονλον.
ΠΑΝ. ΚΟΥΤΣΟΜΗΤΟΤΤΟΥΛΟΣ 'Οδός Κυχλοβόρου άρ. 27 Α. — 'Αθήνας.
Τίμημα αγγελιών δι’ Ιδιαιτέρας σνμφωνίας.
Π

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΤΗΣ ΣΥΝΊΑΞΕΩΣ

ί
Α.

ΣΠΥΡ. ΧΑΣΙΩΤΗΣ τμηαατάρχης τής γεωργίας. — ΓΕΩΡΓ. ΠΙΛΑΒΙΟΣ άρχικτηνίατρος. —

ΚΩΝ. ΙΣΑΑΚΙΛΗΣ, επιθεωρητής τής φντοπαθολογικής υπηρεσίας. — ΠΑΝ. ΚΟΥ-
ΤΣΟΜΗΤΟΠΟΥΛΟΣ, 'Επιθεωρητής τής αμπελουργίας— ΠΑΝ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΗΣ. γεω­
πόνος— οίνολόγος τής δημοσίας υπηρεσίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ 2ου ΤΕΥΧΟΥΣ

I. ΜΕΤΑΞΑ. Περί νδρανλικών έργων £ν Ελλαδι. j Β. ΚΡΙΜΠΑ. καί I. ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ. "Εν παράσι-
ί τον τον πνρηνοτρήτον τής Ελαίας εν Μεσ­
Ε. ΤΥΠΑΑΔΟΥ ΑΟΒΕΡΔΟΥ. Περί σακχαροφό- σηνία .

ρου Σόργον. \ Α. ΑΝΤΩΝΟΓΑΟΥ. Παραγωγή ήμιδνων.

ΑΑ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΑΟΥ. Καλλιέργεια τής \ Γ. ΠΑΠΑΒΛΑΣΟΠΟ ΥΛ ΟΥ. Τα κάρβουνα καί ή

: εληά.
χαννάβεεες.

1
Α.
Π
.Θ
.
 ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ'. — ΕΐΟΣ 4ον ΑΘΗΝΑΙ
ΤΑ ΝΕΑ ΓΕϋΠΟΝΙΚΑ
ΗΗΝΙΑΙΟΝ ΓΕΩΡΓΙΚΟΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ»
ΔΙΑ ΤΟΥΣ κ. κ. ΣΥΝΛΡΟΜΗΤΑΣ
Παραχαλοϋνται ΰ'ερμώς καί αΰϋ'ίς
οΐ χ. χ* οννδρομηταί, όπως έάν έπι-
■θύμωσε τήν έξαχολονΰ'ηστν της περαι­
τέρω είς αυτούς αποστολής τον περιο­
δικού, άποστείλωσιν εντός τον τρέ­
χοντος μηνός το άντίτιμον τής συν­
δρομής των δια το έτος 1918.
Ίό προσεχές ψύλλον άποσταλή
μόνον εις τους εγκαίρως άνανεώσον-
χας την συνδρομήν των.
.
.Θ
ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ
Π
Α.
ΠΕΡΙ ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΝ ΕΡΓΩΝ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ
Θά περιορισθώμεν είς τήν ύπόδειζιν μόνον
τών μέτρων των ακοπούντων άφ* ενός μεν την
χρησιμοποίησιν των γνωστών υπαρχόντων ύδά-
των, άφ' έτερον δέ την άναζήτησιν λανθανόν-
τωντοιούτων, ατινα παρά πάντων άγνωστα,νπο-
γείως, ρέοντα χάνονται εις την θάλασσαν.
'Υπάρχουσι περιπτώσεις καθ' άς έκτάσεις
γαιών γειτνιάζουσαι προς ρέοντα καθ' οΤον δή­
ποτε τρόπον νδατα δύνανιαι νά άρδευιϊώοι διά
μικρών εγκαταστάσεων και ελάχιστων δαπανών
ποριζομένων δια τοπικών συνεταιρισμών τών
Ιδιοκτητών καί κοινοτήτων.
Τά ϋδατα ' τών ποταμών * Αλφειόν, Άρά-
χθου, Άχελλώού, Ευρώτα, Πηνειού κατ' έλά·
χιατον χρησιμοποιούνται, μόνον ό Σπερχειός
χρησιμοποιείται πλειότερον, ώς έκ τής διαπλά-
αεως τον έδάφονς τών παρόχθιων γαιών, ευ­
κόλως αρδευομένων άνευ τεχνικών έργων.
Άλλα δεν αρκεί μόνον ή κατασκευή αύτοΰ
άλλά κάι ή ουντήρηαις, δπως μή επίρχηται
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1918 ΑΡ1Θ.2
ελαττωσις τον νδατος ακριβώς την εποχήν καϋ *
ήν ή ανάγκη αντοΰ είναι έπιτακτικωιέρα.
’Επιβάλλεται ή κατά περιόδους έκτέλεαις έρ­
γων καθαρισμόν και έκθαμνώσεις τον τροφο­
δοτικού ρεύματος ως και των διοχετεντικών ο­
χετών, σκοπούντων άφ' ενός τήν άπομάκρυνοιν
τών υλών, άς τό ύδωρ έκράτει μετεώρους κάι
άφήκε νά κατακαθίσωσι και άφ' έτερον τό κό-
ψιμον τών χόρτων καί φυτών, άτινα άνεπτύ-
χθησαν εις τε τάς παρειάς και τον πυθμένα,
καθ' όσον άλλως τό ύδωρ κρατούμενον έν τή
ροή του τείνει να είοδύση εντός τον έδάφονς,
οπερ είναι κατά τό μάλλον ή ήττον διαχωρητόν
και συνεπώς ή παροχή τον έλαττονται ή και
σταματά εντελώς. 'Επιβάλλεται νά τονίση τις τ’
άποτελέαματα ταντα καθ' δσον γίνονται αισθητά
ολίγον κατ' ολίγον και τήν στιγμήν καθ' ήν άρ-
χίζονοι νά γίνωνται άντιληπτά είναι καί δύσκο­
λος καί δαπανηρά ή άποκατάατασις τής άρχικής
υδάτινης τομής τής ροής. Δύναταί τις και ν'
αΰξήση τήν παροχήν τον νδατος κατά τήν λει-
φυδρικήν εποχήν διά δανείου έκ τον έμπλου-
τισθέντος υπογείου υδροφόρου στρυ)ματος διά
διαφόρων μέσων. *Οσάκις δέ τοιοντου είδους
εργασία δεν είναι δύσκολος και δαπανηρά, είναι
συμφέρον νά έκτελεΐται.
Παράδειγμα τών άνα) παρατηρήσεών μας έ-
χομεν επί του πρώτου καί μοναδικού έν 'Ελ-
λάδι έργου έκτελεσθέντος προς άρδευσιν τών
κτημάτων τής πεδιάδος Κορινθίας κατά τό 1908
δυνάμει του από 15 Φεβρ. 1901 ιΒΩΚΘ/ Νο­
μού υπό τοΰ Δήμου Κορινθιων. Γο εργον τούτο
δεν δυνατοί τις ν' άρνηθή, δτι έπέφερεν άρχειά
καλά άποτελέαματα, άλλ' άτυχτος δεν έδόθη ή
δέουσα μέριμνα διά τήν συντηρηαιν καί εκτέλε-
σιν τών απαιτουμένων συμπληρωτικών έργων,
δπως εύρύνη έτι μάλλον τήν ευεργετικήν τόυ
δράοιν.
 lb ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ
I Σημειωτέον, όιι τοιαύτη άντληοις δεν ήτο δυ­
* Αρτεοιανά φρέατα.
L νατόν νά
7* έπιτευχθή διά τών συνήθων άντλιών,
'Η δι ’ άνορύξεως άρτεσιανού φρέατος προ­
άλλα δΓ ίδιου τύπου άντλίας, σχήματος σπεί­
μήθεια υδατος προς άρδευσιν είναι θαυμάαιον
ρας Άρχιμήδους, τοποθετημένης κατακορύφως
μέσον, όταν συντρέχωσιν οι φυσικοί όροι. Εις
έφ ’ όλου τού βάθους τής διατρύσεως, κινούμε­
την Ανοτραλίαν οπού τδ μέσον ύψος της βροχής
νης δ'ε δι’ ηλεκτρικού κινητήρος με ταχύτηια
είναι μόνον 250 χιλιοστά τον μέτρου, (ήτοι δ
1480 στροφών άνά λεπτόν πρώτον, καί με δν-
λεγώτερον και του ήμίαεως του έν Έλλάδι) ή
ναμιν 72 πραγματικών άτμοιππων.
Κυβέρνησις προοέτρεξεν εις τά άρτεοιανά φρέ-
αζα και εντός ΙΟετίας ήτοι από του 1894 — Διά μικράς ποσότητας υδατος καί είς περι-

1904 έν τή επαρχία NoaveUes Gallesai γε- ωριαμένας άποστάσεις χρησιμοποιούν έπίσης

νόμεναι διατρήσεις έδιδον άνά 24ωρον όγκον σήμερον καί τους υδραυλικούς κριούς, άπαι-

υδατος 350.000 κ.μ. τό μέσον βάθος τών φρεά- τούντας πτώσιν τουλάχιστον?5 ΰφεκατομέτρων,

των τούτων είναι 500 μ. ποικίλλον μεταξύ 36 τοιούτους καί έν Έλλάδι δοκιμάσαντες εύρομεν

καί 1200 μέτρων, ή δε δαπάνη αυτών άνήλθεν λίαν πρακτικούς.

εις 6 έκατομ. φράγκων. Εις την έπαρχίαν τής Άνοορύξεις άρτεσιανών φρεάτων έγένοντο έν

Quesland τά άρτεοιανά εδιδον προ ΙΟετίας μικρά ή μάλλον έλαχίστη κλίμακι καί έξακολου-

ημερήσιον όγκον960,000 κ.μ. εις την μεσημβρι­ θούν m γίνωνται καί έν * Ελλάδι, άλλ' άιυχώς
νήν Αυστραλίαν 20,000κ.μ. καί εις την δυτικήν αί έργασίαι αυται έξετελέσθησαν ΰπό έμπειρικών
22,000κ.μ. ήτοι ή Αυστραλία έν γένει ήμερησίως ορυκτών καί δλως έπιπολαίως. *Εν Θεσσαλίρ
διέθετε πλέον των 1.800.000 κυβ. μ. υδατος, παρά τον σταθμόν Σοφάδων άνωρύχθη Άρ-
αημειωτέον οτι τά αποτελέσματα ταϋτα έπετεύ- . τεσιανόν βάθους 135 μέτρων, οντινος τό ύδωρ
.Θ
χθησαν Ιντός ολίγων έτών. * Επίσης πλήρη έπι- άναπηδά είς ύψος 8 μέτρων άπό τής έπιφα-
τυχίαν έαχον τά άρτεοιανά είς τήν Αλγερίαν νείας, ή δέ παροχή του είναι 3 λίτρα άνά δεύ­
καί Τύνιδα. Κατά τό 1900 εις τό Ο lied His τερον λεπτόν ήτοι 250 κυβ. μέτρα άνά ήμερο
Π

ήριθμούντο πλέον των 350 άρτεσιανών άνη- νύκτιον, αλλά άεν ήδννήθημεν νά έξακριβώσω-
κόντων εις Γάλλους καί 600 είς αΰτόχθονας, μεν είς ποιον ύψος άναπηδήσεως άνταποκρίνε-
μέσου δε βάθους 100 μέτρων. Ή χώρα αυτή ται ή άνω παροχή, ό τοιούτος δέ καθορισμός εί­
Α.

άπό έτους είς έτος πλουτίζεται μέ νέας έμφντεύ- ναι άναγκαιότατος είς τά άρτεοιανά, αΰξανομέ-
οεις, κατ' έτος ή καλλιέργεια κατακτά τήν έρη­ νης τής παροχής αίσθητώς καί άναλόγως τών
μον χάρις είς τό έκπολιτιστικόν έργον του συνθηκών τού υδροφόρου στρώματος, έφ*όσον
γαιοτρυπάνου. περιορίζομεν τό ύψος τής άναπηδήσεως.
Εν Κριμαία έπίσης τά άρτεοιανά έδωσαν Ούτω π. χ. έφ' ενός άρτεσιανού φρέατος
ευάρεστα άποτελέσματα, είς τήν Αγγλικήν Κο­ Θεσσαλονίκης βάθους 50 μ. ΰπό τήν έπιφά-
λομβίαν ελλείψει άναπηδητικών ΰδάτων άναγκα- νειαν τής θαλάσσης. Είς ύψος 7.43 μ. παροχή
ζονται ν’ άννψώσι τοιαύτα δι' άντλιών είς τήν Ο (στάθμη ισορροπίας).
επιφάνειαν, υπολογισαντες δτι ή προς τούτο δα­ *Υψος 6.42 μ. παροχή 3.05 λίτρα, ήτοι πε
πάνη είναι αυμφερωτέρα έκείνης τής μεταφοράς ρίπου 11 τόννοι άνά ώραν.
ΰδάτων έξ άποστάσεως διά φναικής[ροής, οπότε 'Ύψος 5.42 μ. άαροχή 6.80 λίτρα, ήτοι πε­
απαιτούνται πολυδάπανα έργα κατασκευής φραγ­ ρίπου 24 τόννοι άνά ώραν.
μάτων καί έγκαταστάοεις τάφρων καί σωληνω- * Υψος 4.42 μ. παροχή 10.05 λίτρα, ήτοι
το>ν αγωγών. *Εξ ενός άρτεσιανού φρέατος, περίπου 36 τόννοι άνά ώραν.
εσωτερικής διαμέτρου 20 ΰφεκατομέτρων καί Ύψος 3.42 μ. παροχή 14.45 λίτρα, ήτοι
έκ βάθους 40 μέτρων είς Madison (Wiscon περίπου 52 άνά ώραν.
sin) κατα το έτος 1902 κατώρθωσαν νά άν- Προκειμένου περί τού άρτεσιανού τών Σο­
αλήσουν 6,435 κ.μ. ήμερησίως, δηλ. 16 περί­ φάδων σημειούμεν ένταΰθα, ότι είς άπόατααιν
που Αθηναϊκός δκάδας, ήτοι όσον ύδωρ δεν 300 μέτρων άπό τούτου άνωονχθη έτερον είς
διαθέτουοιν ϊαως αΐ *Αθήναι σήμερον. βάθος περίπου τό αυτό, προς δυο μάς δε τής
 τλ ΝΕΑ ΡΕΩΠΟΝΪΚΑ 19

κωμοπολεως καί εις άπόστασιν 10 χιλιομέτρων κειται μάλιστα περί κοινότητος, συνεταιρισμού
Απο τον πρώτον άλλο μικρότερης παροχής. ή Δήμου, καί μή άναπηδηηκόν τοιοΰτον άλλ *
'Εκ τών άνω εξάγεται, δτι τό νδροφόρον υπό έστω και νπό πίεσιν μόνον, δυνατοί νά χρηοι-
πίεσιν στρώμα εΰρίακεται καθ' δλην την πε­ μοποιηθή έπιτνχώς, Αρκεί να είναι Ανάλογου
διάδα τής Καρδίταης, εις βάθος άνάλογον τών παροχής ή ποιότητος.
διακνμανσεων τον έδάψονς. Τά στοιχεία ταύτα Οντω, είναι λυπηρόν Atoit τοιαύιαι έγένοντο
είναι τά μόνα Ατυχώς, τά όποια κατώρθωσα νά άπόπειραι άπό έιών είς διάφορα μέρη τής ‘Ελ­
ανλλεξω προ τινων ετών παρά τον μηχανικόν λάδος καί αΐ πλειαται αυτών έγκατελείφθηααν
Καρδιτσης, διελθών έκεϊθεν, δτε κατ' εντολήν θεωρηθεΐσαι ώς Αποτυχούσαι, έν φ ώς έλαβα
τον τότε 1 Υπουργόν τής Έθν. Οικονομίας άξιο- Αφορμήν νά παρατηρήσω είς πολλάς περιπτώ­
τίμον κ. Μπενάκη είχα μεταβή εις Λάρισααν σεις άλλου μεν Αφορμή ήτο ή πλεονεξία τού ο­
προς μελέτην τής ύδρενσεως και Αρδενσεως τής ρυκτού δατις καίτοι ουνήνια ΰδροφόρον στρώμα
ίκεΐ Γεωργικής Σχολής. άναπηδητικόν είς μικρόν βάθος έσπευδε νά προ-
Ή Μακεδονία επίσης παρέσχεν ήμϊν πολλάς χωρήαη βαθντερον διά να λάβη μεγαλειτέραν
ένδείξεις, δτι έχει πλούσια νπό πίεσιν υδροφόρα άποζημίωαιν, άλλ’ ούδε καί τό συνηθέστερον
στρώματα, άτινα θά ήδύναντο νά χρησιμοποιη- δεν άντελαμβάνετο νδροφόρον στρώμα υπό πίε-
θώσι προς άρδενσιν, ώς έλάβοιιεν αφορμήν ν' σιν (μή άναπηδητικόν) καί έπροχώρει βαθν­
άντιληφθώμεν κατα τήν κατά τό 1914 μετά- τερον.
βααιν μας ίκεΐ, κατόπιν έντολής τον Υπουρ­ Τούτο έν πολλούς οφείλεται καί είς τό σύστη­
γείου τών Στρατιωτικών, προς μελέτην τής βελ· μα τών έν χρήσει δρυκτικών έργαλείων τών
τιώσεως τών υδρεύσεων τών στρατωνισμών .
λειτουργούντων διά τής υδραυλικής πιέσεως, κα­
.Θ
τής Δυτικής Μακεδονίας. θόσον τό σύστημα τούτο έπιταχύνει μεν τήν έρ-
’Επίσης λίαν επιτυχής έγένετο χρησιμοποίησις γασίαν, αλλά χρησιμοποιείται έκεΐ δπου δεν πρό­
διά τήν νδρενσιν τής Θεσσαλονίκης έπ'ι Τουρκο­ κειται περί άναζητήσεως Αγνώστου υδροφόρου
στρώματος έστω καί μή άναπηδητικού.
Π

κρατίας δι * άνορύξεως σειράς άρτεαιανών βά­

θους 60 μ. περίπου, άτινα έπιφυλασαόμεθα 'Η άνόρυξις Αρτεαιανών φρεάτων, ανεν τής
νά περιγράψωμεν έν λεπτομέρεια είς έτέραν έκ- παρεμβάσεως ειδικού μηχανικού πεπειραμένου
Α.

θεοιν μας περ'ι ύδρεύσεως έν Έλλάδι. είς τοιούτον είδους εργασίας, κακώς δέ έκτε-

'Επίσης έπιτνχεΐς άπόπειραι έγένοντο είς τήν λονμένη δύναται νά έπιφέρη έλάττωσιν ή μό
λυνσιν ολοκλήρου υδροφόρου στρώματος, ν' ά-
πεδιάδα μεταξύ Πατρών— Πύργον, άλλ * ιδίως
ποθαρρύνη, έν ονχί πραγματική Αποτυχία τους
εις τινα σημεία έξωθι τών Πατρών καί είς θέσιν
έχοντας συμφέρον καί διάθεοιν ν' άνορύξωσι
Ίτέαι, τά εκεί άνωρνχθέντα άρτεαιανά δίδουσι
τοιαύτα καί νά στερή τό κράτος έν πραγματική
πλειστας ένδείξεις περί επωφελούς χρηαιμοποι-
Αποτυχία τής γνώαεως τουλάχιστον τών στρω­
ήαεως αννών, λόγω μάλιστα τον χαλκώδους τον
μάτων, τά όποια διέσχισε τό έργαλεΐον, χάριν
υδροφόρου στρώματος.
τής γεωλογικής γνώσεως τού έδαφους. Ατυ-
Επίσης καί ή πεδιάς τής Μεσσηνίας παρέχει
χώς έν ω άφ' ενός πολλά μέρη τής *Ελλάδος
πολλάς ένδείξεις, ώς καί τό τμήμα μεταξύ Κό­
έχουσι τήν μεγάλην τύχην νά διαθέτωσι είς τό
ρινθόν καί Δερβενιού ενώ είς τό ' Δργολικόν
υπέδαφος αυτών τοιούτον θησαυρόν υπό πίε-
πεδίον ούδεμία ύδρολογική μελέτη εχει γείνη.
σιν ύδατος, άφ ’ έτέρου είναι Ανάγκη ν' άνα-
* Ατνχώς, αΐ μέχρι τούδε γενόιιεναι έργασίαι
γνωρίσωμεν, δτι μέχρι σήμερον δ'εν έφροντίοα-
έξετελέσθησαν διά πρακτικών ορυκτών καί είς
μεν νά καρπωθώμεν τον ύπόγειον τούτον θη­
κτήματα καί κοινότητας αδαών κατά τό πλει-
σαυρόν διά τών Αλλαχού έφαρμοζομένων νέων
στον έργόδοτών άνευ δε τής έπιβλέφεως ειδικόν
έπιατημονικών μεθόδων.
μηχανικού, δατις θά καθωδήγει τον μεν δρύκτην
Είς τάς μέχρι τούδε διατρήσεις έκτελεαθείαας
πώς νά έξακριβώνη καί τά τυχόν μή Αναπηδη-
δλως έμπειρικότς, προς τον σκοπόν μόνον τής
τικα νδατα, τον άέ έργοδότην νά πείθη δτι προ- ]
άνευρέαεως ύδατος, δέν κατεβλήθη ή μέριμνα
κειμένου περί άρδενσεως ή νδρεύσεως, ανπρο-
 20 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ

της χρησιμοποιήοεως, δσον δυνατόν μεγαλειτέ- I άναπηδητική πηγή αλλά μόνον διάφοροι τοιαϋ-
οον ποοοδ ύδατος, έξ ενός έκαστου τό)ν ανο- ται υπό πίεσιν καί έξ ών τό ύδωρ έφθασεν είς

ρυασομένων άρτεσίανών. Ο κάτω σωλην προ- 4 μέτρα υπό τήν επιφάνειαν του εδάφους, Ή

ωρισμένος νά εμβαπτίζηιαι εις το υδροφόρον εργασία αυτή έθεωρήθη ώς άποτυχοΰσα τότε

στρώμα, στερείται του αναγκαίου εις πολλας καί δικαίως, τόσον διά τον σκοπόν δΓ ον έξετε-

περιπτώσεις φίλτρου προς παρεμποδισιν η με- λέσθη, δσον και διά τήν έποχήν εκείνην, δτε ούτε

τριασμόν τών προσαμμ(οσεα>ν, ο κάτω σωλην σκέψις καν ήδύνατο νά γείνη περί μηχανικής

σταματά μόλις παρουσιασϋή ίχνος άναπηδητι- άντλήσεως.

κού νδατος, εν ω εδει να προχωρήση μέχρι Καί ό μεν όρυκτολόγος Α. Κορδέλλας (4ί
του βάθους έκείνον, δπερ θά επέτρεπε την Άθήναι ίξεταζόμεναι υπό υδραυλικήν έποψιν)
χρησιμοποίησιν ολοκλήρου ή μεγάλου μέρους αναφέρει απλώς, δτι έξετελέαθη ή εργασία αυτή,
του υδροφόρου στρώματος. Τοιουτοτρόπως ή δτι δεν ήδννήθη νά πληροφορηθή τό βάθος εις,
παροχή τών άρτεαιανών εν Έλλάδι, είτε λόγω δ έφθασεν ή διάτρυσις καί δτι επληροφορήθη δτι
τής αρχικής μικράς αυτόν διαμέτρου, είτε λόγω αυνηντ ήθηααν διάφοροι πηγαί άλλ* ον δε μ ία
τών προσαμμώσεων βαίνει από έτους εις έτος άναπηδητική, Ό δέ έτερος επίσης διαπρεπής
έλαττουμένη, σταματώαα ενιαχού και Ιντελώς, γεωλόγος κ. Φ. Νέγρης έγραφε κατά τό 1904
έν φ' τό υδροφόρον χιτρώμα ουδεμίαν έλάττω- δτι τό ύδωρ του φρέατος τούτου είναι γλυκύ.
σιν ή μεταβολήν ύπέατη. "Οτε προ ετών έλαβα γνώαιν τής εργασίας

Παρά τών εργολάβων Δημοσίων, έργων ταύτης έαπευσα νά προμηθευθώ τό άνω πά-
ζητεί ή Πολιτεία δικαίως πιστοποιητικά ίκανό- νημα τής Γαλλικής Εταιρείας και νά μεταβώ
τητος καίτοι. τα νπ' αυτών έκιελούμενα έργα επί τόπου. με τήν ελπίδα νά πείσω τον ήδη
.Θ
ΰπόκεινται εις την επίβλεψιν και ελεγχον τών Ιδιοκτήτην κ, Παχνν νά με βοηθήση νά προβώ

αρμοδίων μηχανικών. Άντιθέτως οι όρύκται είς τήν ένδεδειγμένην είς τοιαύτας περιπτώσεις
αρτεσιανών είναι ελεύθεροι νά εργάζωνται δπου μηχανικήν άντλησιν, δπως εξακρίβωσή ή δύ-
Π

καί όπως έκαστος θέλει, γινόμενοι πολλάκις ναμις τού υδροφόρου τούτον στρώματος. Ή
πρόξενοι τών κακών, περί ών άνωθι άνεφέρο- δαπάνη είς ήν θά ύπεβόλετο ήτο ελάχιστη, καθ'
μεν, νομίζομεν δε μάλιστα, orι όέν υποβάλλον­ δσον προαεφέρθην νά παράσχω τήν εργασίαν
Α.

ται και εις φόρον έπιτηδεύματος. Δεν άρνοϋμαι μου άνεν ούδεμιάς άποζημιώσεως, θεωρών
τήν χρησιμότητα ολίγων έξ αυτών άλλ' ακρι­ πλέον ή επαρκή εκείνην τον νά έπωφεληθώ
βώς και προς το συμφέρον τών Ιδίων τοιαύτης ευκαιρίας, δπως συμπληρώσω τάς με-
τούτων θά ήτο Ανάγκη νά γείνη έκκαθάρισις λέτας μου. Άτνχώς δεν κατώρθωσα να πείσω
τών ακαταλλήλων καί διδασκαλία εις τους επι­ τον κ. Παχύν, καθόσον ώς μοί εϊπεν, ό άλλοτε
δεκτικούς τοιαύτης. Περί του δτι δε δλως επι- αρχιμηχανικός τής Γαλλικής αποστολής κ. Κελ-
πολαιως μελετώνται τα τοιαΰια ζητήματα καί λενεκ τον εϊχεν διαβεβαιώσει, προ ετών διελθών
δεν δίδεται η παραμικρά φροντις παρά τών έκειθεν, άνεν ούδεμιάς προ/ενεστερας έξετά-
αρμοδίων προς χρησιμοποίησιν τών στοιχείων, σεως, περί αποτυχίας τής διατρύσεως καί ήδη
άτινα θά ήδύναντο νά συμβάλωσιν εις την μελέ­ διοχετεύει ύδωρ πηγαίον προς άρδευσιν μέρους
την τών υπογείων ύδάτων, φέρω το εξής πα­ τού κτήματός τον ίκ οχετικώς μακράς άπο-
ράδειγμα. στάσεως.
'Υπάρχει άρτεσιανόν φρέαρ έξωθι τών Ά- Διά τού ανωτέρω παραδείγματος, δπερ είναι
&ηνών, άνωρυχθεν τό 1857 είς βάθος 247 μέ­ εν εκ τών πολλών, τά όποια έχω νπ * δψιν μου
τρων, τη εντολή τής τότε βασιλίσαης ’Αμαλίας θέλω νά τονίσω, δτι ή έλλειψις Ιπιατημονικής
νπο τίνος Γαλλικής 'Εταιρείας, έκδωαάαης καί καθοδηγήσεως τών αρμοδίων αρχών άφήκε
τρίτομον λεπτομερή περιγραφήν τον ύπ'αυτής μέχρι σήμερον έν άμφιβολίφ περί τής έπιτνχιας
ή μή έργου δΓ δ έδαπανήθη ποοόν όχι ενκατα-
ίχτελεσθεισών διατρύσεων έν ή περιλαμβάνονται
φρόνητον, έν ώ ή επιστημονική έξακρίβωσις
τα ονναντηθέντα γεωλογικά στρώματα, άναφέ-
αυτού δεν θ' άπήτει ή δαπάνην ολίγων ifiatov-
ρεται δλ συνάμα, δτι δεν παρουοιάαθη ου δεμία τάδων δραχμών.
 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ 21

4ε|αμεναί σν^κεντ^ώσεως καί άΛο&ηκεύ- σπάθειαν είς τήν έξοικονόμησιν καί χρησιμο-
οε<ρς όμβριων ύδάτων. ποιησιν τού μικρού ποσού νδατος, τό όποιον
Γνώριζα) πολλά σημεία τής Ελλάδος όπου δταθέτουσι καί εις τήν ανξησιν αυτού.
δι ’ ολίγων δαπανών, λόγω τής εζαιρετως κα­ Πολυάριθμοι είναι αι διηθητικαί στοαί (mi-
τάλληλον αυτών θέοεως, $α ήδύναντο νά χρησι iiiet’e d UC([UU·) μεταλλεία ΰδατος ώς κοινώς
μοποιηθώσιν ώς δεξαμενα'ι σνγκεντρώαεως και αποκαλουνται, ορνσσομεναι εντός τών πλευρών
άποθηκεύοεως μεγάλων όγκων ΰετίον ΰδατος, τών λόφων, ιδίως παρά τάς χαράδρας, καί τα
προς χρησι μοποίηαιν τούτον δΓ αρδεύσεις μαγγανοπήγαδα (νόριαι) έαπαρμένα κατά μή­
παρακειμένων εκτεταμένων ξηρών εκτάσεων. κος τής παραλίας, δι ων έκτελεΐτat ή άρδευσις
Θά ενρίσκοντο και κεφαλαιούχοι ν' άναλάβωσι τών εσπεριδοειδών, αίτνα άφθονούοιν είς τα
τοιαύτα έργα προς έκμετάλλενσιν αλλά σταμα­ μέρη ταύτα.
τούν προ τών άπαιτουμένων πολλών και μα­ Αλλά π()ός τον σκοπόν τής αύξήσεως τού
κρών διατυπώσεων και. τής έλλείψεως εξασφα­ νδατος ώς καί τής έίαττώσεως τής τιμής αυτόν
λίσεων έκ μέρους τών υδροληπτών. είς σημεία όπου ή άντλησις λ,όγφ τού βάθους

Άτυχώς μέχρι σήμερον το κράτος αντί να καθίσταται δαπανηρά έστράφη ή προσοχή είς

διενκολύνη την Ιδιωτικήν πρωτοβουλίαν εις την άλλην μέθοδον άναζητήαεως υπογείου ΰδατος,

άνάληψιν τοιούιων εργασιών διά καταλλήλων είς εκείνην τής προμήθειας τοιούτον έκ τού

ιομοθειημάτων συντρέχων μάλιστα τους απο­ υπεδάφους τών χειμάρρων καί ξηρορρευμάτων

φασίζοντας νά άναλάβωσι τοιαύτας εργασίας διά καταλλήλως δρυσαομένων υπογείων στοών.

διά τής παροχή: καί αντισηκωμάτων επαρκών, Ή διά τοΰ άνω μέσον προμήθεια τού νδα­

όπως γίνεται καί εις άλλα κράτη, παρενέβαλε . τος παρήγαγε καταπληκτικά ευεργετήματα, άνυ-
.Θ
ψώσασα αίσθητώς τήν κτηματικήν πρόσοδον
προσκόμματα ένσπείραντα την άπογοήτευσιν,
καί δημιονργήσααα μίαν μεταμόρφωσιν είς τήν
παρουσιάζετο μάλιστα τό κράτος ώς άπειρος
αγροτικήν οικονομίαν τής περιφέρειας εκείνης,
έμπορος κερδοσκόπος, χωρίς να έχη ύπ* δψιν
Π

διότι ύπερεδιπλασίασι τήν αξίαν τών χτη­

του τό κράτο:, ότι ή άρδευσις αποβαίνει ου
μάτων.
μόνον παράγων αύξήσεως του πλούτον τής γής
Δεν δύναταί τις νά άρνηθή, ότι παρ' ήμΐν
Α.

άλλα καί άναπτύξεως τών αποτελεσμάτων τής

σπανίζονσι μεγάλοι ποταμοί καί άλλα ΰδατα
εν γένει ανθρώπινης εργασίας, εξυπηρετούσα
δέοντα έν αφθονία έπί τής επιφάνειας τού εδά­
ουιω εμμέσως καί την δημοσίαν οικονομίαν.
φους, άτινα να έπιτρέπωσι τας μεγάλος διοχε­
Διηθητικαί atoai καί έκμετάλλεναις υπε­ τεύσεις νδατος προς έκτέλεσιν αρδεύσεων υπό
δάφους χειμάρρων καί ξηρορρευμάτων. μεγάλην κλίμακα, ώς επίσης καί προς χρησι-

Διά ιοιούτον είδους έργα, ών ή εκτέλεσις ιιοποίηοιν υδραυλικών δυνάμεων διά τήν εγκα-
τάστααιν σημαντικών βιομηχανικών κέντρων.
ένδείκννται εις πολλά /ιέρη τής 'Ελλάδος, δυ-
Ίούτο όπως δεν σημαίνει, ότι στερείται ή Ελ­
νάμεΟα νά άκολουθήσωμεν τα μέτρα καί έπι-
λάς νδατος. Τό πρόβλημα παρ' ήμΐν άλλάσσει
στημονικάς μεθόδους, ας ήρχισαν προ ολίγων
όψιν. Αντί έργων συνήθως δυσχερών καί πο·
ίτών καί εξακολουθούν έφαρμόζοντες εν Σικε­
λνδαπάνων, διοχετεύσεως ύδάτων υπαρχόντων,
λία, χώρα έξόχως ξηρά, όπου καί εκεί, όπως
επιβάλλεται ήμΐν ή άναζήτησις λανθανόντων
εδώ είναι αισθητή ή σπάνις τών νδατων τής
τοιούτων, άτινα παρά πάντων άγνωστα, χάνον­
επιφάνειας καί ή προκατάληψις τής έλλείψεως
ται είς τήν θάλασσαν.
επαρκών ύδάτων μετά δυσκολίας πολλής
κατέπεοεν. *'Εχω νπ * όψιν μου σειράν ολην "Ας λάβω μεν ώς παράδειγμα τήν Μεσσήνην

επιστημονικών έκθέσεων καί λεπτομερών πρου- τής Σικελίας, όπου διά τήν άναζήτησιν υπογείων

πολογισιιών τοιούτων έργων, αποοταλεντων ύδάτων έστράφηοαν καί διάνοιαι καί κεφάλαια

μοι παρά τών μελετησάντων καί εκτελεσάντων ούχί μικράς οπουδαιότητος. 'Ελπίσω,ιιεν, ότι τό

ταντα μηχανικών. παράδειγμα τούτο θά παροτρννη τούς μή είδό-

Οι γεωργοί εκεί καιαβάλλουσι πάσαν προ­ χας, τούς αμφιβάλλοντας καί τούς Απαισιόδοξους
 22 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ

χπί θά πηραχινήση ιήν Κυβέρνηαιν εις αναλογα θσνς τής άσκόπως χανομένης πυσότηιος νδα­
διαβήματα, άποβλέποντα την πραγματικήν τος Ιν 'Ελλάδι, παραθέιομεν τους κάτωθι

ΰπηοεσίαν τον Κράτους. Και θα ηιο πράγματι, λογαριασμούς.

Ιπιθυμηιόν, δπως it ομοίιυν έργων καιαγίνο- *Η επιφάνεια τή; ΙΙαλαιας *Ελλάδος ανέρ­
μεν εις τήν άναζήτησιν και χρηοιμοποιησιν χεται εις 65.000.000 περίπου στρέμματα, πα­
νδατος προς άρδευοιν, εφ ον βασίζονται κυρίως ραδεχόμενοι δε 0,62 μ. ώς μέοον ετήσιον πά­
αι ελπίδες τον γεωργόν εν 'Ελλάδι. χος πιπτονοης βροχής κατά τετραγωνικόν μέιρον
Και άν σήμερον, ενεκα τής δυσκολίας τής εχομεν ετήσιον όγκον νδατος 40δισεκατομ. μ.κ.,
προμήθειας υλικών, ώς ίκ τής κατασταοεως, άν νπολογίοωμεν, δτι εκ τούτων εξατμίζονται
δεν δύναται νά δοθή άμεσος ώθησις εις το εοτω τά 40 ο)ο, τά υπόλοιπα 60 ο)ο άπορρο-
ζήτημα τής άνυρύξεως άρτεσιανών εις μεγάλην φώνται υπό τοϋ εδάφους ή ρέουοιν επί τής Ι,πι-
κλίμακα, ονχ ' ήττον επιβάλλεται ή άνεν αναβο­ φανείας διά τών ρνάκων, ποιαμών κλπ. ιό πο­
λής μελέτη ανιών άνατιθεμένη εις Επιστήμονα οόν τούτο ανέρχεται εις 24 διοεκατομ. κ. μ., άν
ειδικοτς Ιγκύψαντα εις τά τοιαύιης φύοεως εκ τον ποοον τούτου άφαιρέοωμεν 135 εκατ.
υδραυλικά ώς επίσης καί εις τήν εναρξιν κατα­ μ. κ. ποοόν άνιιπροσωπεϋον τήν κατ ’ άιομον
σκευής ενός τουλάχιστον φράγαατος εκ ιών Ιπί 2.500.000 κατοίκων καταναλισκομένην
άνω νποδέιχθέντων ώς καί μιας έκμεταλλεύ' ποσότητα νδατος δι’ νδρενοιν καί βιομηχανικός
οεαις τον υπεδάφους ενός ξηρορρεύμαιος κατά άνάγκας, υπολείπεται ποσότης 23.865.000.000
τό Σικελιανόν σύστημα, ϊνα χρησιμεύσουν ώς μ. κ. Έκ τον ποσού δε τούτου δεν χρησιμο­
υποδείγματα διά τήν ιδιωτικήν πρωτοβουλίαν, ποιείται πλειότερον τών 600.000.000 μ. κ. άν
ενώ συγχρόνως θά εφροντίζομεν διά τήν προ­
.
λάβωμεν ΰπ * δψιν, δτι ή έν *Ελλάδι άρδευο-
.Θ
μήθειαν τών έλλειπόντων υλικών, δσον δεν θά μένη Ιπιφάνεια δεν υπερβαίνει τάς 400 χιλιά­
ήτο δυνατή ή επίταξις εν τή χώρα. Συγχρόνως δας στρεμμάτων. *Επομένως χρηοιμοποιονμεν
με τήν αυγκέντρωσιν δλων τών εν 'Ελλάδι μόνον τό 1 )40 τοϋ εΐτε διά τής επιφάνειας ειιε
ίργαλείων σχετικών προς τήν άνόρυξιν και εκ νπογείως χανομένου εις τήν θάλασσαν νδα­
Π

παραλλήλου προς τήν εργασίαν ταύτην θά τος. 'Ανεξαρτήτως τοϋ δτι, τό διά τής Ιπιφα-
Ιοχηματίζοντο τά άναγκαΐα συνεργεία διά τήν νείας εις τήν θάλασσαν ρέον, μένον άχρησιμο-
Α.

άμεσε ν έκμετάλλευσιν του εδάφους ημών. ποίητον, ονδεν ετερον διαπράττει ή ζημίας καί
Προσφέρομαι διά τήν προαγωγήν τής ύπο· καταστροφής.
θέοεως ταύτης, δΓ ήν όλοψύχως ήσχολήθην Γ. Σ. Μεταξ&ς
καί,ασχολούμαι. Μηχανικός

Ζητώ τά μέσα διά νά ενεργήσωμεν άφ' ενός

μεν τάς δοκιμαστικάς εργασίας, δπως χρησιμεύ-
σωσιν ώς βάσις διά τήν μεγάλην έργασίαν
τοϋ μέλλοντος καί έξ άλλου δπως Ιπιληφθώμεν ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΦΥΤΑ
αμέσως, καί από σήμερον, εί δυνατόν, καί εκ
τών ένόντων τής επιλύσεως του ζητήματος KItpi ααχχοιροφόρου Χόργου.
κατά τά ανωτέρω. Ό σημερινός άγριος πόλεμος ό διεξαγόμενος
Άπαααι αί εργαοίαι αυται πλήν τοϋ δτι θά μεταξύ τών πεπολιτισμενων κρατών πολλάς
βοηθήοωσι τήν χώραν προς άμεσον ανξησιν καί έπεφύλασσε και έπιφυλάσσει εκπλήξεις. Τά
πολλαπλασιασμόν τής παραγωγής αυτής κατ * κράτη παλαίοντα κατά μεγάλων δυσγερειών
επάρκειαν, θά βοηθήοωσι καί τον μετακληθη- ιδίως προς διατροφήν των, έπινοοΰσι διάφ·ρ«
αόμενον τυχόν ειδικόν ξένον μηχανικόν, δπως μέσα κατασκευής τών ειδών, ών εγουσιν ανάγ­
γνωμοδοτήοη διά τά υπό μεγάλην κλίμακα κην, εκ πρωτων υλών, ολως διάφορων τών μέγρι
αρδευτικά καί υδραυλικά έργα και ταχέως καί σήμερον έν /οησει καί. η επιστήμη έρευνα την
ασφαλώς.
άνευρεσιν νέων τοιούτων εις την χνεξάντλητον
Διά νά λάβη πας τις Ιδέαν περί τον μεγέ- πηγην της Φύσεως.
 IΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ 23

Τελευταίως εις την ’Ακαδημίαν τη; Γεωρ- τοο φυτού ή Sosiete d’ Acclimatation άπο-
Τία; έν Παρισίοις ό εξερευνητής Dyboneski ολεπουσα εις τήν διάδοσίν του ώς σακχαροπα·
και ήδη καθηγητής εις το Institut AgrontT ραγωγοΰ, αλλ η προοδεύουσα τότε καλλιέρ­
mique παρουσίασε μελέτην του Andre Pie- γεια τών τεύτλων παρηγκώνισε τούτο. Τήν
dallu, έπιφαρμακοποιού, επί του σακχαροφόρου αύτήν τύχην ύπέστη καί έν ’Ιταλία. ’Ήδη,
Γοργού. Επειδή το θέμα είναι λίαν επίκαιρον οποτε ενεκεν του πολέμου ήλαττωθησαν ση-
καθ’ όσον ό Piedallu πραγματεύεται περί τού μαντικώς αί έργατικαί χείρες καί ή καλλιέργεια
φυτού τουτου ώς σακχαροφόρου ιδίως, κρίνω τών τευκλων περιο)ρισθη, ή δέ ελλειψις του
σκόπιμον νά μεταφέρω τά κυριώτερα σημεία ,ακχαοου γίνεται οσημεοαι αισθητή έπανέοχεται
της μελέτης του είρημενου καί νά αναγράψω επι του ταπητος το σακχαροφόρον Σόργον, του
καί σχετικά πρός τάς ιδιότητας καί καλλιέρ- οποίου ποικιλία·. ευδοκιμούσιν εις τά μεσημ­
γειαν του φυτού, τούτου, οπερ δύναται έπιτυχώς βρινά παραμεσόγεια μέρη, ακριβώς δηλαδή εκεί,
νά καλλιεογηθή καί παρ’ ήμΐν. οπού ή καλλιέργεια τών τεύτλων δεν επι­
Τό Σόργον (Holcus Sorghum Linn) είνα1 τυγχάνει.
ιθαγενές τής ’Αφρικής, όπόθεν μετεφέρθη εί^ Η καλλιέργεια του φυτου είναι άπλουστάτη
Αίγυπτον, ’Ινδίας, Συνικήν, Ρωσσίαν καί εις σπείρεται κατά Μάρτιον, έπί γαιών καταλλή­
τήν ’Ιταλίαν υπό των Ι'ενουϊσίων καί ’Ενετών λων διά τήν καλλιέργειαν του αραβοσίτου, έπί
’Εν τή πατρίδι αυτού καλλιεργείται ώς δημη- καλώς προετοιμασμένου άγροΰ, μετά τήν φύ-
τοιαν.όν, καθ’ όσον από τά άφθονα σπέρματά τρωσιν γίνεται ή σχετική άραίωσις εις άπόστα-
του παοάγεται άλευρώδης ουσία περιέχουσα σιν 50 — 00 έκατ. οτε δέ φθάσει εις ύψος 15
58 ο)ο περίπου άμυλον, ήτις χρησιμεύει προς . περίπου έκατ. γίνεται τό παράχωμα οπερ
.Θ
διατροφήν των ιθαγενών (Ντούρα τών ’Αράβων δέον νά γίνηται τμηματικώς, έν άλλαις λέξε-
καί Άβυσινών). σιν ή καλλιέογειά του είναι παρεμφερής προ*
Είναι φυτόν ετήσιον μεγάλης άναπτύξεως τήν τού αραβοσίτου, συνεπώς είναι περιτ­
Π

όμοιάξον πολύ πρός τον αραβόσιτον, τό στέ­ τόν νά άσχοληθώμεν μέ αύτήν. Εκείνο 0περ

λεχος του είναι πολλάκις παχύτερον καί πρωτίστως ένδιαφέρει είναι ή περιεκτικότης
Α.

ύψηλότεοον από τό'τού αραβοσίτου, απολήγει τού φυτού εις σάκχαρον.

δε εις άνθησιν διακλαδιζομένην φέρουσαν στα- Αί αναλύσεις αί έκτελεσθεΐσαι υπό τού Pie­
νύδια δίδυαα
Λ k
αονοανθή,
k 4 r
τό εν άορεν
» V
αετά kμί-
k
dallu άπέδειξ αν ότι ή εις σάκχαρον περιεκτικό­
τό έτερον έρμαφρόδιτον άμισθον. "Εχει της φυτών άναπτυχ θέντων υπό τό κλίμα τών
άρκετάς ποικιλίας διακρινομένας απ’ άλλήλων Ιίαρισίων (κλίματος μή προσφόοου) άνήλθεν εί;
από άνάπτυξιν, μέγεθος φύλλων, σχήμα και \ — 5 ο)ο μέ απουσίαν μή κρυσταλλωσίμου σακ-
χρώμα καρπού, έξ ών άλλαι μέν καλλιεργούνται χάρου, τούτο δέ κατ’ άντίθεσιν άλλων οίτινες
πρός κατασκευήν σαρώθρων, άλλαι διά τά κατά τάς αναλύσεις αυτών έσημείωσαν τήν πα­

σπέρματά των ώς ή Ντούρα, καί άλλαι ώς βιο­ ρουσίαν τοιούτων, ήν όμως ύ Piedallu αποδίδει

μηχανικόν φυτόν (Sorghum vulgare saccha- εις ζύμωσιν, ήν είχον ύποστή τά στελέχη προ

retum), διά τό εντός τών στελεχών ευρισκόμε­ τής άναλύσεως. Ή περιεκτικότης τού σακχάρου

νον σάκχαρον. “Ολων έν γενει τά φύλλα και έξακολουθεΐ ό ί'διος εις φυτά άναπτυχθέντα υπό

στελέχη άποτελούσιν άρίστην τροφήν διά τά μεσημβρινά κλίματα είναι πολύ μεγαλειτέρα

μυοικαστικά, ό δέ καρπός δίδεται έν Εύρωπν) καθόσον κατά τούς διαφόρους συγγραφείς ανέρ­

εις τούς χοίρους καί ορνιθας μετά λαμπρών απο­ χεται εις 10—15 ο)ο μετά παρουσίας 2—4 ο)ο

τελεσμάτων. Μία τών ποικιλιών τούτων είναι μή κρυσταλλο>σίμου, έπιπροσθετει δέ ότι πολλοί

γνωστή έν 'Ελλάδι καί είναι το κοινώς λεγό­ οίνοπαραγωγοί καλλιεογοΰσι τό σακχαροφόρον

μενόν σκούπα (σκούβα). Σόργον έν σμικρώ, πρός άνύψωσιν τού σακχαρώ­

Ό Piedallu έμελέτησεν είδικώς σχκχαοο- δους τίτλου τού γλευκους.

φόρον Σόογον ποικιλίαν, ητις εισηχ^θη εν 1 αλλιac Συγκοίνων είτα την προεκτικοτητχ ταυτην

κατά τό 1850 οτε καί επελήφθη τής μελέτης τού Σόργου εις σάκχαρον πρός τήν τών τεύτλων
 24' ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ
*τι’νά ώς ανωτέρω είπομεν δεν ευδοκιμοΰσιν εις
tv. παραμεσόγεια μεσημβρινά μέρη καί
όποιων ό τίτλος είς σακχαρον υπο ευνοικας δια
τήν καλλιέργειαν συνθηκας άνερχεται
j fj—I So )o παρατηρεί, οτι το φυτον τοΰτο δέον
νά έφελκύση τήν προσοχήν των ενδιαφερομένων
άφου κατά τον Gustave Ileuze εν έκτάριον
(10 στρέμματα) έν Συνική παράγει κατά μέσον
όρον 33,000 χιλιόγο. άποφ υλλομένιυν στελεχών
άποδιδόντιον 50 — 60 ο)ο σακχαρώδους χυμου
περιέχοντος 10 — *20 ο)ο σακχαρον, ήτοι 10,>0
χιλιόγρ. σακχάρου κατά έκτάριον.
Έν ’Ιταλία εγένοντο δοκιμαί καλλιέργειας
κατά το 1880 σακχαροφόοου Σόργου, τής ποικι-
λίαςΕ;ΐΓΐ)γ amb‘r caue δημιουργηθείσης έν’Α-
μερικνί ή δέ άπόδοσις ύπήρςε διάφορος κυμαινο
μένη άπό20,00ϋ/ιλιόγρ.στελεχών μέχρι του δι­
πλάσιου καί πλέον, ιδού δέ τά αποτελέσματα
τνίς καλλιέργειας τής ποικιλίας ταύτης τής έκ-
τελεσθείσης ύπό του C. Sacerdoti έν Μοδέν/ι.
Στελέχη 52,600 χιλιόγραμ. κατά έκτάριον
Φύλλα 6,000 » »
’Ανθήσεις 5,000 έξ ούν 4,000 σπέρμ. »
Έκ των στελεχών έξηχθη 60ο)ο χυμός περι-
Π
έχων8,60σακχαρόζιον καί 3,20ο)ο γλυκόζιον,τά
δέ υπολείμματα των στελεχών περιείχον είσέτι
6,5 ο)ο σάκχαρον καί 2,5 ο)ο γλυκόζιον ήτοι
Α.
ολόκληρος ή παραγωγή περιείχε σάκχαρον
1081, γλυκόζιον 1533. ’Επανερχόμενος είς τον
Piedallu λεγει ούτος, οτι έξετάζων τάς ίνας
του φυτου μικοοσκοπικώς παρετήρησεν, οτι πε-
ριέχουσι μεγάλην ποσότητα κυτταρίνης
οποίαν έξαγαγών κατεσκεύασε χάρτην άρίστης
ποιότητος καί οτι η άνάλυσις άπέδωκε 15 —
17 ο)ο κυτταρώδους ουσίας, επί τή βάσει δέ
τη; μέσης παραγωγής, ην αναφέρει τών 33,000
χιλιογραμ. κατά έκτάριον άποφυλλομένων στε­
λεχών υπολογίζει την παραγωγήν είς χαρτο­
ζύμην (pate a papier) είς 4 — 5 τόννους πρός
135 φρ. έκαστον, φρ. 540 κατά έκτάριον. ’Αλλά
καί από της άπόψεως παραγωγής σπερμάτων
αποδίδει είς το φυτόν σημασίαν ού σμικράν,
καθόσον ύπολογίζων την μέσην έκάστου φυτου
παραγωγήν είς 200 — 300. γραμ. σπερμάτων
καί λαμβάνων ύπ’ όψιν, ότι επί ένός έκταρίου
καλλιεργούνται κατά μέσον όρον 20,000 φυτά
αναβιβάζει τήν παραγωγήν είς 4 — 6 χιλιάδας
χιλιόγρ. καρπού, οστις περιέχων ικανήν ποσό­
των τητα αμύλου, άζωτούχων καί λιπαρών ουσιών,
παράγει άλευρον δυνάμενον άνευ βλάβης ν’ άνα-
απο μιχθή μετά του έκ σίτου τοιούτου διότι καί
εύγευστον καί θρεπτικόν είναι. Προς τούτοι; ό
Piedallu άνευρεν, ότι τά περικαλύμματα τών
σπερμάτων περιέχουσιν ικανήν ποσότητα άρί-
στου χρωστικής ουσίας, ητις έπικερδώς δύναται
νά έξαχθή.
Χωρίς νά έξετάσωμεντά δευτερεύοντα προϊόντα,
άτινα τό φυτόν τούτο κατά τον Piedallu είναι
ικανόν νά δώσγ, καί χωρίς νά λάβωμεν ύπ’ όψιν
εάν αί αναλύσεις του Piedallu συμφωνουσι
πρός τάς ύφ’ ημών παρατεθείσας του Sacerdoti,
άποβλέποντες δέ μόνον είς τό κύριον αύτου
προϊόν το σάκχαρον, δπεο έν ’Αμερική ήδη προ
πολλου έξάγεται έκ του φυτου τούτου, φρονοΰ-
μεν ότι καλόν θά ητο νά δοκιμασθή η καλλιέρ­
γεια του (άν μέχρι σήμερον δέν εγένοντο τοιαυ-
ται δοκιμαί) καί παρ’ ήμΐν, καθόσον ενεκα της
. αντοχής του είς την ξηρασίαν τό παρημελημέ-
.Θ
νον Σόργον ίσως προώρισται νά διανοίξγ είς την
γεωργίαν της Ελλάδος νέους ορίζοντας καί νά.
τροφοδοτησγι βιομηχανίαν διά τό προϊόν της
οποίας είμεθα φόρου υποτελείς εις την ξένην.
Ε. Τνηάλδος Δοβέρδος
Νομογεωπόνος Κεφαλληνίας
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΝΝΑΒΕΩΣ
την
ΙΙρός συμπληρωσιν της έν τώ 11ω τεύχει
π. έ'. τών «Νέων Γειοπονικών» δημοσιευθείσης
μελετης μου περί της καννάβεως, θά περιγράψω
ηδη τάς αξιώσεις καί τον τρόπον της καλλιέρ­
γειας τοΌ φυτου τούτου.
ΒοτανιποΙ χαρακτήρες.— Ή κάνναβις ανή­
κει είς τήν οικογένειαν τών κνιδωτών. Είναι
δίοικος, δηλ. έχει άνθη άρρενα έπί ένός φυτου
καί θηλεα έπί έτέρου, μέ ρίζαν ίσχυράν κωνο­
ειδή καί μέ κορμόν εύθύν κεκαλυμμένον υπό λε­
πτών αγκίδων. Τά φύλλα της ευρισκόμενα τό
έν απέναντι του άλλου είναι δακτυλοειδή, μέ
5-7-9 διαιρέσεις, οδοντωτά. Τά άνθη της εύ'ρί-
σκονται τά μέν άρρενα έπί κλαδίσκων σχημα-
πζοντα βότρυν, τά δέ θηλεα, συνηνωμένα είς
 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ 25

μνκράς ομάδας, επί τής μασχάλης των φύλλων χέως αυξάνει καί τό όποιον διεξέρχεται όλας
τής κορυφής. τάς φάσεις τής ζωής του είς ολίγους μήνας (’Α­
Τόπος καταγωγής και οπουδαιότης καλ- πρίλιος— Αύγουστος καί Σεπτέμβριος) ή κάν­
ΧιεργεΙας.— ’Ακριβώς ποιος ύ τόπος τής κατα­ ναβις δύναται νά καλλιεογηθή είς ‘κλίματα όλως
γωγής της, δεν είναι γνωστός' πολύ πιθανώς διόλου διάφορά, άλλ ’ ή καλυτέρα παραγωγή
όμως πατρίς της είναι αί Ίνδίαι ή ή Κίνα. Σή­ επιτυγχάνεται είς τά ώς επί τό πλεΐστον υγρά
μερον εύρίσκε^αι αυτοφυής εις το μεσημβρινόν καί θερμά, καθότι υπό τήν έπίδρασιν υψηλής
μέρος τής Κασπίας θαλάσσες, εις την έρημον θερμοκρασίας, βοηθουμένης υπό αρκετής έν τω
των Kil'ghisi, εις την Σιβηρίαν πέραν τής λί­ έδάφη ύγρασίκς, έχομεν βλάστησιν πλουσίαν,
μνης Baikal καί εις έτερόν τι μέρος τής ’Ασίας. δυναμενου του φυτου νά φθάση είς ύψος μεγαλύ-
Εις τά αρχαιότερα Κινεζικά βιβλία γίνεται τεοον.
μνεία τής καννάβεως καί από αρχαιότατων ’Εδαφος. — ΊΙ αφθονία καί ή ποιότης τού
χρόνων έκαλλιεργήθη εις τάς ’Ινδίας Καί οί προϊόντος τής καννάβειυς είναι άρρήκτως συνδε-
"Ελληνες εγνώοιζον την καλλιέογειαν της, ιδίως δεμέναι μέ τήν είς ύψος άνάπτυξιν της, ήτις ό­
είς τήν Ηράκην ( Ηρόδοτος) ένθα καί σήμερον μως δεν επιτυγχάνεται παρά είς τά αληθώς
καλλιεργείται, επίσης καί οί 'Ρωμαίοι, οΐτινες •καλά εδάφη, είτε διά τήν φυσικήν τω'/ γονι­
την έκαλλιέργουν, ιδίως κατά τούς χρόνους τής μότητα, είτε διά τό βάθος καί τήν δροσερότη-
αυτοκρατορίας, διά τάς πολεμικάς των άνάγκας τά των.
ό^ς άναφερει ό πρώτος Λατίνος συγγραφεύς Γενικώς οί καλλιεογηταί τής καννάβεως συ-
Lucllius (100 π. χ.) όστις έπραγματεύθη την νηθίζουσι νά τήν καλλιεργώσιν είς τάς καλυτέ-
καλλιέργειαν της.
.
οας των γαίας τής πεδιάδος, μέτριας συστά-
.Θ
σεως καί αί όποΐαι χωρίς νά είναι ύγραί, διατη­
Κατ’ άρχάς έκαλλιεργεΐτο προς παρασκευή^
ρούνται περισσότερον καιρόν δοοσεραί. Έπί τών
σχοινιών διαφόρων χ ρήσεων, πρός αλιείαν, κυ-
ξηρών γαιών, τών ίσχυρώς άργιλλωδών,
νηγιον κλ., μόλις περί τό 1500 ήρχισεν η χρη
τών ψυχρών καί υγρών ή κάνναβις αναπτύσσεται
Π

σιμοποίησίς της πρός παραγωγήν υφασμάτων,

κακώς, οπιος επίσης έπί τών γαιών αίτινες έ-
ως εξάγεται εκ τής περιγραφής τής προικό; τής
χουσι μικρόν βάθος, ένθα αί ίσχυραί της ρίζαι
Αικατερίνης τών Μεδίκων, ήτις έγένετο σύζυ­
Α.

δέν δύνανται νά άναπτυχθώσιν έλευθεριυς.

γος του βασιλέως τής Γαλλίας Ερρίκου του
Ώς πρός τήν σύνθεσιν του εδάφους τούτο
2ου τό έτος 1533, ένθα άναφέρονται μεταξύ
πρέπει νά είναι πλούσιον είς άσβεστιον και εις
τών άλλων σπανίων καί άξιων θαυμασμού πραγ­
άλατα καλιού, τών όποιων ή κάνναβις λαμβά­
μάτων καί δύο υποκάμισα εκ καννάβεως !
νει μεγάλην ποσότητα.
"Ηδη με τήν πολυποίκιλον χ ρησιμοποίησιν
Προπαρασκευή τοϋ έδάφους ('). — Ή προ-
της, ή καλλιέργειά της έξετάθη καθ’ ολην τήν
παοασκευή του έδάφους, εχει μεγίστην έπιρροήν
Ευρώπην ή δέ παραγωγή της υπολογίζεται είί
έπί τής έκβάσεως τής καλλιέργειας. Τό έδα­
300,000,000 οκάδας ΐνών, έ; ών τά 7/g παρά-
φος πρέπει νά έχγ δούλεν&ή βαρεία, να μή εχη
γονται υπό τής Ρωσσίας, ’Ιταλίας, Αυστρίας καί
σβώλους καί νά είναι ομογενές καθ ολην του
Γαλλίας.
τήν έκτασιν. Λιά τόν λόγον αυτόν και διά τήν
ΩοικιλΙαι.— Αί μάλλον καλλιεργούμενα’, εί­
ανάγκην τής άφθονου λιπάνσειος, η κανναβις τί­
ναι :
θεται έπί κεφαλής, άνοιγει δηλ. τόν κύκλον,
1) ή κοινή' ήτις φθάνει είς ύψος 1,50 — 2 μέ­
τής άμειψοσπορας.
τρων
Μέ τάς πρωτας βροχ^ας οργωνουσιν ή σκά-
2) τνις Bologna φθάνουσα είς ύψος 4—5
πτουσι με το λεγόμενόν τιαιητο είς βάθος 30-
μέτρων
3) ή κάνναβις τον Angio καλλιεργουμένη είς
1) Ή άναφερομένη προπαρασκευή αφορά τήν μέθοδον,
τάς καλάς γαίας τής κοιλαδος του Loire, και
ήν άκολουθοΰσιν είς τήν περιφέρειαν τής Νεαπόλεως (’Ι­
ούσα αία παραλλαγή τής Bologna. ταλίας), ήτις άλλως τε μέ μικράς παραλλαγάς δυνατά-
ΚΛΐμα, — Ώς φυτόν ενιαύσιον τό όποιον τα- νά εφαρμοσθή παντοΓι,
 26 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ

35 εκατοστών, σπείροντες το τριφύλλι και γογ­ κάδας /λωρικού καλίου.

γύλια, το μέν πρώτον εις τά πεταχτά το δε Σπορά και άκοΑον&οϋσαι καλλιεργητικοί

δεύτερον μέ μηχανήν, κανονιζοντες τήν αποστα- έργααίαι.— Ώς εΐ'ποριεν ή σπορά γίνεται διά
σιν μεταξύ τών σειρών εί; 40 εκατοστά. Κατα | μη/ανής, από τών ριέσων Μαρτίου μέχρι τέλους
την ανοιξιν, όταν το τριφύλλι αρχίζει να ανθιζη Απριλίου, τηρούμενης μιας άποστάσεως με­
το σκεπάζουσιν, ώς επί τδ πλεΐστον με το πα­ ταξύ τών σειρών άναλόγου πρδς τήν ποιότητα
τητό, γώνοντες αύτδ εις βάθος ούχί μικροτεοον τών ίνών, ών έπιζητοΰμεν τήν παραγωγήν.
τών 15 εκατοστών, ενώ συγχρόνως διά της αυ­ Ούτω ή άπόστασις είναι μικρά, 10 έκ., διά τήν
τής εργασίας έξάγουσι τά γογγύλια. Άλλου ε'ν- παραγωγήν λεπτών ίνών, μεγαλύτερα διά τήν
θα αί άνάγκχι της κτηνοτροφίας είναι μεγά- παραγωγήν ίνών διά σγοινία. Ή ποσότης τού
λαι. θερίζουσιν η βόσκουσιν επί τόπου το τρι­ 1 σπόοου τής καννάδεως είναι 5 οκάδες περίπου
φύλλι κατά τον Λεκέμβριον-Ίχνουάριον καί περί I κατά στρέμμα, του τριφυλλιού 4 καί τών yoγ·*
τάς άρ/άς Μαρτίου γώνουσι γο ένχπομένον μέρος γυλιών περί τά 100 δράμια.
του φυτού, τδ όποιον εν τώ μεταξύ βλαστάνει Αί μετά τήν σποράν καί κατά τήν άνάπτυ-
εκ νέου, έξάγοντες καί τά γογγύλια. ; ξιν τού φυτού έογχσίαι είναι όλίγαι, καθότι τδ
Άφ’ ου τελειώσν) η εργασία .αύτη καί σβαρ- φυτόν αναπτύσσεται ταχέως, καλύπτον τδ έδα­
νισθή καλά τδ χωράφι, μετά πάροδον ‘2 -3 φος πολύ ενωρίς μέ τήν σκιάν του, εις τρόπον
εβδομάδιον σπείρετχι η κάνναβις η διά μηχα­ | ώστε τά επιβλαβή χόρτα νά μή δύνανται νά
νής η αύλακώνοντες [χέ μίαν ισου/κράνι/, ήτις άναπτυ/θώσιν έπιζημίως, εις τούτο άλλως τε
έ'χει οδόντας γονδοούς άπέ/όντας ό εις του ετέ συντείνει καί ή πυκνή σπορά. Έν τούτοις, δταν
ρου περί τά 10 εκατοστά, άπόστα.σις ήτις δίδε­
. τδ φυτόν είναι μικρόν γίνεται εν έλαφοόν σκά-
.Θ
ται καί διά της μηχανής. Κίς τήν δευτέραν λισμα μέ σχετικόν άραίωμα, ό’που είναι πάρα
περίπτωσήν ό σπόρος καλύπτεται μέ την σβάρναν. πολύ πυκνόν, ίνα δέ έπέρ/ηταιή όλιγωτέρα δυ­
Αίπαναις.— Έκ τών διαφόρων )ημικών α­ νατή ζημία οί έργάται βχδίζουσιν ανυπόδητοι.
ναλύσεων της καννάδεως, χΐτινες ij ουν γίνη,
Π

Έάν ή βλάστησις έν τή αρχή δεν είναι τόσον

εξάγεται η μεγίστη ανάγκη του φυτου τούτου καλή ρίπτομεν περί τάς 4 — 5 όκάδας νιτρικού
όπως εύρη έν τώ εδάφει εις αφθονίαν καί ευκό­ νατρίου κατά στρέμμα.
Α.

λως άφομοιούμενχ άζωτον, κάλι καί άσβέστιον, Συλλογή . — Ή συλλογή τής καννάδεως, ίνα
πρδς τούτοις αί παρατηρήσεις άποδεικνύουσι έπιτύχωμεν ίνας αξίας, πρέπει νά γίνη πάντως
τήν ιχεγάλην έπιδρασιν, ήν έ'γει τδ φώσφορον £πί πρδ τής φυσιολογικής ώριμάνσεως τού φυτού,
τής ποσότητος καί ποιότητος τών ίνών. καθότι όγι μόνον κατά τήν τελευταίαν περίοδον
“Οθεν εις τήν λίπχνσιν οφείλομεν νά εί'μεθα
αί ίνες δεν αύξάνουσι ποσοτικώς, αλλά τούναν-
πλέον η ελευθέριοι, δεδοριενου άλλιυς
τε, ότι j τίον έλαττούνται καί άποδαίνουσιν ολιγώτερον
λ'.παινο[χεν οχι μονον όιά τήν κάνναδιν αλλά
ι άπχλχί καί έλαστικαί.
και δια τας ακολούθους καλλιέργειας.
| Ή καταλληλοτέρα εποχή τής συλλογής είνα1
Ή συνηθης λίπανσις είναι 1500 οκάδες ζωι : μετά τήν άνθησιν καί είδικώτερον μετά τήν
κής κοπρου καί 40 οκάδες υπερφωσφοοικού κατά | πτώσιν τής γύρεο)ς έκ τών άρρένων φυτών, ά-
στρέμμα, διδόμενη εις τδ τριφύλλι καί εις τά
τινα άνθίζουσιν ένωρίτερον, γίνεται δέ αύτη
γογγύλια. Καν δριως εύρισκόριεθα πρδγαιών , ούχί δι’ έκριζώσεως τών φυτών, άλλά διά τού
πτωχών εις άσδεστιον καί κάλι συμπληρώνομεν : θερισμού των διά μέσου ίσγυοών δοεπάνων, ό-
τήν λίπχνσιν όίόοντες τήν επογήν τής σποοχς ί μοίων εκείνων, άτινα μεταχειοιζόμεθα πρδς θερι-
του τριφυλλιού περί τάς 30—35
όκάδας γύ­ ■ σμδν τού σανού. Τά στελέ/η συλλέγονται εί;
ψου η περί τάς 80-90 όκάδας άσβεστου κατά ; χερόβολα, άτινα τοποθετούνται επί τής γής άνά
στρειχ[χα κατα τήν εποχην του σκεπάσματος ι δύο εις σχήμα X. Μετά *πχρέλευσιν δύο-τριών
του τριφυλλιού, επιτυγχάνοντας ούτω ταγυτέ- ; ημερών συλλέγονται τά χειρόβολα καί άφ’ ού
ραν αποσυνθεσιν τοιν οργανικών ουσιών, ώς επί­ j τριφθώσι τά φύλλα καί αί κορυφαί, τοποθετούν-
σης, κατα τήν χύτην εποχήν, περί τάς 25 ό­ , ται όρθια, σχηματίζοντα ΰεμονάς κυκλοτερείς
 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ 27

διαμέτρου 3 μέτρων, ε’νθα ξηραίνονται τελείως. νει το έδαφος καθαρόν από τά επιβλαβή γόρτα,
Μετά την άποξήρανσιν γίνεται η διαλογή άνα- άτινα αναπτύσσονται έν μέσω των καλλιεργει­
λόγως του υψου; καί δένονται εί; μικρά γειρό- j ών, χρησιμεύει πάντοτε ώς ή πρώτη καλλιέρ­
βολα περιεχοντα ισοϋψή στελέγη καί διαμέτρου ΐ γεια τή; άμειψοσπορα;, εκεί ένθα ή γεωργία εί­
1 Οέκατοστών,άτινα καί δίδονται εί; τό έμπυριον. ναι προηγμένη, δυναμένη νά έ/η ένα κύκλον
Παραγωγή.— Ή παραγωγή κατά αετόν ό- μικρόν ή μεγάλον αναλόγιο; των συνθηκών
ρυν ανέρχεται εις 500 δκάδας ξηρών στελεγών και ϊή; προόδου του μέρους εις ό καλλιερ­
άπηλλαγμένων των φύλλων καί τη; κορυφής I γείται.
κατά στρέμμα, δυναμένη νά φθάσγ εις 900 καί "Οθεν θ ειορώ καλόν νά αναφέρω τέσσαρας
πλέον οκάδας (Γαλλία). I
t \ τυπου; τοιαύτη; άμειψοσπορα;, έξ ών οί δύο τε­
Συστήματα άμειψοσπορ&ς. — *12; άν(οτέρο> 1 τραετούς διάρκειας, οί δέ έτεροι δύο, ο μεν τριε-
!
εί'δομεν ή κάνναβις έχει ανάγκην ό/ι μόνον επι- ! τυυς ύ δε διετούς. Λέν παραλείπω όμως νά ση-
μεμελημενη; εργασίας αλλά και άφθονων λιπα­ ί μειιόσο), ότι ό τύπος τής διετούς διάρκειας εί­
fI
σμάτων. I ναι καταδικαστέος, ώς ο όλιγώτερον ωφέλιμος
.Λία τους συο τουι καί λογικός.

τ I II III IV
Kf 0
Ιον έτος Κάνναβις Κάνναβις ανναοις Κάνναβις μέ τριφύλλι"
(I rifollium pralcn.se)
?ον έτος Σίτο; η αραβόσιτος ’Αραβόσιτο; Σίτος μέ φθινοπωρινήν Τριφύλλιον
καλλιέργειαν κουκιών
.
ή τριφυλλιού (trifol-
.Θ
lium incarnatum)
3ον έτος V ίτος Αραβόσιτος ’Αραβόσιτος
4ον έτος 2-ιτος Σίτος
Άλέξ. Παρασκευόπονλος
Π

Γεωπόνος
Α.

ΦΥΤ ΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ κατά την ίποχήν εκείνην, παρετηρήοαμεν δτι

ώρισμέναι κάμπαι τον πνρηνοτρήτον δεν πα-
ρουσιάζοντο ύπο την φυσιολογικήν μορφήν
Έν n%p»Qitov τοθ «υρηνοτρήχοο τ^ς
των, ιδίως ώς προς τον χρωματισμόν, το
έλοιίκς έν Μ(ββηνίν.
σχήμα και την ευκινησίαν. Ό χρωματισμός
Κατά τάς άρχάς *Οκτωβρίου 1917 παρε-
ήτο άνοικτοπράσινος καί διακεκομμένος νπο
τηρήσαμεν εις τους έλαιώνας τής Κοινότητος
κιτρινωπών κηλίδων, το σχήμα άκανόνιστον
Μερόπης τοΰ τ. Δήμον Οίχαλίας Ιοχυράν προ-
παρονσιάζον εξογκώσεις μακροσκοπικής εναλ­
σβολήν των ελατών υπό τον πνρηνοτρήτον.
λασσόμενος με μικράς κοιλότητας. Εν τώ σν-
Ή&ελήσαμεν νά μά&ωμεν κατά πόσον. Παρά­
νόλω δε αί κάμπαι έπροξένουν την έντύπωσιν,
σιτα τοΰ πνρηνοτοήτον, υπάρχοντα εις άλλας
δτι διετέλονν υπό νάρκην χωρίς νά εχωσι χάση
χώρας και περιορίζοντα τάς προσβολάς τούτον,
την ζωήν. Τινες δλ τούτων ήσαν μομιοποιη-
νπήρχον και εν τή περιφερεία ταύτη τής Μεσ­
μέναι.
σηνίας, εν ή αί νπο τοΰ πνρηνοτρήτον προξι-
Μετά επίπονον εργασίαν συνελέξαμεν τοιαν-
νονμεναι ζημίαι ποικίλλουν ώς προς την εντα-
τας κάμπας, ας κατ άραια διαστήματα άνεν-
otv άναλόγως τών ετών, και νά άντιληφύΐώμεν
ρίσκομεν, ιδίως εντός τών πυρήνων τών
έάν ή ελάττωσις τής έντάσεως τών προσβο­
ελαιών εις τών όποιων την βαρ.ιν δεν διεκρινετο
λών ώφείλετο εις τάς επιδράσεις τών καιρικών
ή συνήθης οπή εξόδου τής καμπής τον πνρηνο
Ουν&ηκών ή εις την νπαρξιν παρασίτων τοΰ
τρήτovt καί έιοποΰετησαμ,εν τανιας εντός δοκι­
πνρηνοτρήτον καί ποιων εκ τοντων.
*Εξετάοαντες πλη&νν ελαιών} πιπτοναών μαστικών σωληνάριων, είς κατάλληλον μέρος.
 28
ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ

Κηίιοι ή μέθοδος ανιη παρουσίαζε τό μειονέ­ άκρον τής πτέρνγος προς το μέσον αν τής ~ καί

κτημα, ότι αί κάμπαι. εξαχθεϊσαι τον πυρήνος μιας λεπτότατης τοιαύτης, μόλις όρατής εις τήν

ήοαν εκτεθειμένοι εις αποξηρανσιν και γενικώς όπισθίαν πλενραν τον πτερού.

ενρίσκοντο έκτος τον συνήθους ανταΐς περιβάλ­ Μήκος τόίν πτερύγων διπλάσιον τον τής

λοντος, εν τούτοις έκρίθη ανιη ο>ς η μονή κοιλίας. '

πρακτική, καθότι έν εναντία περιπτωσει θα πα- Πόδες. Οί οπίσθιοι φέρονσιν άνά μίαν περό­

ρίοτατο ανάγκη νά τεθώσιν νπο παρατηρηοιν νην αιχμηρόν καί αρκετού μήκονς.

μεγάλα ποσά έλαιών, ώς εκ τής σπανιότητος Κοιλία μήκονς ίσον προς τό τον θώρακος,

μεθ' ής συνηντώνιο αί πιθανώς παρασιτο- με τό πρώτον άρθρον ελεύθερον, ώς τό τής

ψόραι κάμπαι, διτερ πρακτικώς ήτο δυοκο- σφηκός, άλλά βραχύ.

λώτατον. Άνατρέξαντες εις σχετικά συγγράμματα

Σννεχεΐς παρατηρήσεις έπ'ι τών όντως το- άνεύρομεν, ότι 6 Σκώληξέχει 2 μορφάς. Μίαν

ποθετηθεισών καμπών άπέδωκαν ήμϊν τα έξης μετά γεννητικοιν οργάνων ώς άνω περιγρα-

'αποτελέσματα, εντός ολίγον καιρόν. φεϊσαν καί ετέραν άνεν τοιούτων, μή ονναντη-

Ώρισμέναι κάμπαι τον πνρηνοτρήτον ήσαν θεΐσαν νφ ' ημών άλλά σχεδόν δμοίαν ■ τή
φορείς μέχρις ενίοτε 8 μικρών σκωλήκων, προηγονμένη με τήν διαφοράν έκτος τής παντε­
ευρισκομένων νπο την επιδερμίδα τής κάμπης, λούς έλλείψεως τών γεννητικών οργάνων καί
λενκών κατά τό χρώμα, άνεν ποδών, μορφής τού άναπνενστικού καί τού τής κνκλοφορίας
κνλινδροκωνικής, μήκονς 1,5 χιλιοστομέτρων, συστημάτων καί τών Μαλπιγγιανών αγγείων:
πλάτονς κατά την βάσιν 0,4 χιλιοστομ. Ή κε­ Ή τελευταία ανιη δεν ΰφίσταται μεταμορφώ­
φαλή αντιστοιχεί προς την βάσιν. . σεις καί συνεπώς δεν παράγει έντομα.
.Θ
Ό σκώληξ ουτος παριστΰ την έχονσαν γεν- Οί ένιός μιας καί τής αυτής κάμπης ζώντες

νητικά όργανα μορφήν τον παρασίτον. σκώληκες τού κάτωθι κατονομαζόμενου παρα­

Μετά τινας ημέρας, εντός δοκιμαστικού σω· σίτου, ώς γνωστόν παράγονται εξ ενός μόνον
Π

ληναρίον σννηντήσαμεν και τό παράσιτον τον ώού, έναποθετονμένου έντός τοϋ φοϋ τοΰ

πνρηνοτρήτον νπο τήν τελείαν αυτού μορφήν, πνρηνοτρήτον.

έχον τά εξής χαρακτηριστικά : Τό παράσιτον φόν έκκολάπτεται όμως έντός

Α.

Σόόμα μικρόν, μήκονς 0,7 χιλιοστομ. χρώ­ τής κάμπης τού πνρηνοτρήτον, όπου με Ιδιαίτε­

ματος μέλανος ίανθύνον. ρον τρόπον παράγει 10 —12 έμβρυα.

Κεφαλή με τήν μεγαλντέραν της διάμετρον Τό ώς άνω περιγραφέν έντομον ονομάζεται :

κάθετον προς τό σώ)μα. *Οφθαλμοί ιιεγάλοι Ai/euiaspis fusvwolHs (Ditlm) car. Praysi-
ωοειδείς. nivolla (Silvestre). ’Ανήκει εις τήν τάξιν τών
Κεραϊαι. Το πρώτον άρθρον μακρότερον υμενοπτέρων, τήν οικογένειαν τών Chulcidi(l(l€
» ττον νπολοιπων. Τό δεύτερον βράχύτεοον τον •ήινς πλεϊστα όσα παράσιτα ετέρων έντόμων πε­
πρώτον, άλλά μακρότερον τών λοιπών. Κατόπιν ριλαμβάνει, καί εις τήν υποοικογένειαν τών Κη-
Ο μικρά άρθρα και τέλος έν άκραϊον τετμημέ- oyrtinae·
νον εις το άκρον πλαγίως καί άποτελούμενον Ο 'Αγενίασπις ζή ώς παράσιτον τού πνρη­
εκ τριών τοιοντων στερεώς μεταξύ των ηνω­ νοτρήτον καί εις αΜας χώρας. Έσημειώθη εν
μένων. *Ιταλία νπό τού καθηγηιού /SUvestri.
Αί κεραϊαι φέροναι μικράς καί αιχμηρός Αέν διαφεύγει τήν προσοχήν ονδενός ή οπού-
τρίχας εις όλα ανιών τά άρθρα. δαιότης τής νπάρξεως, διά πρώτην φοράν ση-
Προθώραξ δεν προεκτείνεται μέχρι τής βά- μειονμένης παρ' ήμϊν, τού Άγενιάσπιδος έν
σεως τών πτερών. Έλλάδι, δνναμένον νά προστατεύση τήν έλαιο-
Έμπρόσθιαι πτέρυγες. Αιανενρώσεις άντι- παραγωγήν κατά έχθρού προξενονντος μεγίστας
προσωπενόμεναι νπο μιας βραχείας ρίζης εις καταστροφάς, συγχεομένας πολλάκις υπό τών
τήν βάσιν τής πτέρνγος, νπό μιας λεπτής εις χωρικ(7)ν, ώς παρετηρήσαμεν ' έπισταμένκος,
την έμπροσθιαν πλενραν, διηκούσης έκ τον με τάς νπό τού δάκον προξενουμένας τοιαύτας.
 ΊΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ 29

Φρονοΰμεν, orι μέχρι τής λήψεως, υπό της νης γονιμότητος έν τούτοις πρέπει νά θεω-
αρμόδιας υπηρεσίας, r<7>v καταλλήλων μέτρων οήται ώς άγονος. Βεβαίως ό ήμίονος δέν έπιζη-
πρδς εζάπλωσιν τοΰ 1 Αγενιάαπιδος^ επιβάλλε­ τεΐται διά την αισθητικήν του ωραιότητα, αλλά
ται να συατη&ή εις τους Γαιοκτήμονας, διι δεν ^ ' t t
οια τα προσόντα του της καρτερικοτητος τής
πρέπει να καταστρέφωσιν οπωσδήποτε τάς αντοχής καί τής ολιγάρκειάς του προσόντα τά
ηροώρως πιπτούσας ίλαίας (είτε ρίπτοντες ταν- όποια ένούμενα μέ την τελείαν έγκράτειάν του.
τας ώς τροφήν εις τους χοίρους, είτε δι * αμέσου άποτελοΰσι έν ζώον άνεκτίμητον διά τά από­
&Λ&λίψέωζ κλπ.) Γνα μη συν τη καταστροφή τοΰ τομα κλίματα, καί τοΰ έπιτρέπουσι νά παράσχη
ίιυρηνοτρήτόυ Ζάτάστρέφηται και ό πολύτιμος ύπό τάς ταχυτέρας συνθήκας σύνολον υπηρεσιών
όίχνιργάτης των έλαιοκ'τη μόνων δ Άγενίασπις. ωφελίμων καί άνοίτερων εκείνων τάς οποίας
Καλάμαι Δεκέμβριος 1917. ύπό τούς ίδιους όρους εις ίππος θά ήτο δυνατόν
Βάοος Κριμπ&ς 'Ιωάννης Καράμανος νά παραγάγγ· εινε ζώον εύφυές. ευκόλως φέρει
Μηχ'Χ^ιχός-Γε'αιπόνος Δρ ΓιωργινυΤίν ’Κπ'.σιη[ί(ϊιν εις πέρας την εργασίαν του, εΐνε λίαν άτάρα/ον
καί ψύχραιμον, τούτου ένεκα εινε άξιοθαύμα-
στον διά τήν ασφάλειαν εις τά όρη καί τού;
πάγους. Ή κακή φήμη, ή οποία τοΰ άπεδόθη
ΖΟΟΤΕΧΝΙΚΑ
λόγω τής. επιμονής του καί..τής κακίας του εινε
αίτίαι τής παοαμελήσεώς του' προλήψεις τινών
Η«ρ«γωγ^ ήμδόνων, αΐτινες ποοήλθον άπό τήν άγνοιαν την οποίαν
Ή παραγωγή τοΰ ήμιόνου εΐνε αία βιομη­ εί^ον διά τά ζώα ταΰτα τών οποίων ή έκγύ-
χανία λίαν επικερδής καί έπιτυγ/άνει πάν- . μνασις εΐνε εύκολος όταν αύτη έκτελείται άπό
.Θ
'τοτε, όταν έπιγειρήται ύπό ευνοϊκούς ορούς καί άνθρώπους πεπειραμένους.

συμφώνως προς τούς ζωοτεχνικούς κανόνας. ‘Ο ήμίονος δέν γίνεται κακός παρά όταν τόν
*0 ήμίονος ών προϊόν τής φοοβάδος καί τοΰ άναγκάσωσι άπό τάς κακομεταχειρίσεις. Ό
Π

όνου, εΐνε τύπος νοθογενές καί παριστάνει από ήμίονος κατατάσσεται συμφούνως πρός το άνάστη-
τόν nyηματισμον των διαφόρων {ιερών τοΰ σώ­ μά του καί τόν όγκον του εί; βαρύν ήμίονον
ήτοι ζεύξεως καί εις έλαφρόν ήτοι τοΰ σάγματος.
Α.

ματος καί τήν ικανότητά του τόν μέσον αριθμη­

τικόν των αύτουργών του, τον όνον καί την Έν Γαλλία ώς πλέον άνεπτυγμενοι καί ισχυ­

φορβάδα. "Οντως η δυνατή καί ολίγον βαρεία ρότεροι ήμίονες φημίζονται οί ήμίονοι τοΰ

κεφαλή του πλησιάζει ώς έγγιστα έκείνιον τοΰ Poitou.

Έν Έλλάδι γενικώς τόν ήμίονον τόν μετα­
όνου, τά δέ ώτά του πλέον ευκίνητα από τά τοΰ
χειρίζονται συνήθιυς ώς σαγματοφόοον, ενίοτε δε
όνου μετέγουσι από τά ώτα καί τοΰ πατρός
καί διά τάς ά.μάξας, κάρρα κλπ. Στρατιωτική
καί τνίς μητρός, ή χαίτη του ελαφρώς πίπτουσα
υπηρεσία έκτιμώσα τάς υπηρεσίας άς δύναται
όταν κύτη δεν εινε κομμένη, καί η ούρα λεπτή
\ __ > ι σ νά παράσγγ εις τά ορεινά μέρη και κατα τας
*οα $πιμ.7]*γις παρουσιάζει τρι/ας απο το ανω-
δυσκόλους περιστάσεις, τήν μεγάλην του δύνα-
τατον μέρος y ο>ρίς να όμοιάζγι εκείνης τοΰ ΐπ­
μιν, τήν άντοχήν του εις τήν κούρασιν καί εις
που. *0 ποΰς, ό ο'ποϊος φαίνεται χονδρός ένεκα
τήν φθοράν, το; μεταχειρίζεται εις τό ορεινόν
τής λεπτότητος τών μελών, εινε κυλινδροειδή;,
πυροβολικόν καί εις Διάφορους αλλας δύσκολους
μέ πέλμα μάλλον κοϊλον καί τάς πτέρνας πάν-
τρτε ύψηλάς, εινε δηλ. μέ μίαν λέξιν, μάλλον υπηρεσίας.

πόδι όνου παρά ΐππου, οί σπόνδυλοι τής μέσης 'Ο βαρύς ήμίονος έχει τόν λαιμόν ισχυρόν
εινε διάφοροι πότε πέντε καί πότε εξ. Τό σύ- καί μυούδη, τό στήθος άοχ.ετα ευου, τα οπίσθια
νηθες χρώμα εΐνε τό όρφνόν καί ενίοτε τό ξαν­ (καπούλια) στρογγυλά, ή ράχη εΐνε ευθεία, ή
θόν, οσον αφόρα την τρίχα αυτή εινε βραχυτέρα χώρα τών νεφρών (οσφυς) ευρεια, αι αρθρώσεις
άπό την τοΰ όνου καί μακουτέρα από την τοΰ ίσχυραί, καί οί μΰς μάλλον ανεπτυγμένοι, το
ΐππου, εινε δέ πάντοτε τραχεία καί σκληρά. άνάστημά του συνήθως ποικίλλει απο 1 μ. ^0
Έάν ό ήμίονος εινε σχετικώς περιωρισμέ- μέχρι 1 -μ. 45,
 30 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ

Είς όλα τά μέρη δεν παράγοντα·. καλοί ‘^ίο- Ή λογική συνέπεια υπό έποψιν της υγιεινής

νοι άλλά δύνκται νά έπελθη βελτιωσις εκν ει- καί της διατροφής τη; μητρός είνε ότι αύτη
ζεύρη τις καλώς νά εκλεγη τούς πκραγο)γο.υς, πρέπει νά τρέφηται καλώς όπως έχει άφθονον

κχι νά δίδν] είς τά vex μέ τας υγιεινας περι­ καί πλούσιον γάλα.
ι
ποιήσεις καί πλουσίαν τροφήν' είνε βέβαιον δτ«· 'Ο "Ονος έπιβήτωρ
τό άνάστημκ καί ή άνάπτυξις τού προϊόντος Είνε βέβαιον, ότι όσον ό ήμίονος είνε άνε-
έζαρτατχι έν μέρει άπό τό άνάστημα και τ·/ιν πτυγμένος τόσον η άζία του είνε μεγαλητέρα,
άνάπτυζιν τον πκτρός καί της μητρός καί ότι φαντάζεται τις δέ ότι τό σπουδαιότερον προσόν
ή λελογισμένη διατροφή παίζει μετά τήν γέν-
του όνου έπιβήτοοος έγκειται είς το άνάστημα,
νε'Τίν τον σπουδκιότεοον ρόλον διά τήν άναπτυ-
διά τούτο καί οί τοιοΰτοι όνοι είνε οί πλέον
ξιν τον ζώου. Έν Έλλάδι ένθα τά περισσότερα
εκτιμώμενοι’ άλλ’εκτός τού άναστηματος πρέπει
μέρη είνε ορεινά καί ό έργατικος κόσμος ώς έπι
τις νά επιζητηση τό σώμα μακίΓόν, τό στερνόν
τό πλεΐστον χρησιμοποιεί διά τάς άνάγκας του
εύού, τά μέλη όσον τό δυνατόν δυνατά καί
τον ήμίονον, πρέπει νά δοθή περισσότερον ενδια­
ογκώδη, τά οπίσθια στρογγυλά, την οσφύν εύ-
φέρον διά τήν βελτίωσιν αυτού.
ρεΐαν, το πόδι σχετικώς μέγα καί κρυπτόμενον

‘Η ήμιονοπαραγωγός φορβάς υπό παχύ στρώμα τριχών πιπτουσών άπό την

στεφάνην καί τό μεσοκόνιον, ή υπαρζις μακρών
Είς τήν ήμιονοπαρκγωγόν φορβάδα όποιασδή-
τριγών κυματοειδών αί όποΐαι παρατηρούνται
ποτε γενεάς καί άν είνε καί είς όποιονδήποτε
είς τό εξωτερικόν καί την άκραν τών ώτων είνε
μεοος καί άν παράγν) πρέπει τις νά ένδιατρίψγ
επίσης πολύ περιζήτητοι, έκτιμώσι προ πάντων
περισσότερον είς τήν άνάπτυζιν των αέρων του . το μάκρος τών σγουρών τριχών τού τριχώματος,
.Θ
σώματος παρά είς την ωραιότητά της. ’Ανά­
καί όσον περισσότερον μακρεΐαι καί σγουραί είνε
στημα, ώρκίον σώμα καί έπίμηκες, τά οπίσθια
αί τρίχες τού σώματος του τόσον μεγαλειτέοα
(καπούλια) ισχυρά τετράγοινα, τά πλευρά t f
Z'.it Yi αςιχ του.
Π

στρογγυλά, η ακρώμια υψηλή, ή κεφαλή καί

Είς την Ευρώπην ενώ ό όνος θεωρείται τόσον
τα ωτα μικοα, ταύτκ είνε τά κυριώτερα χαρα­
περισσότερον ωραίος όσον περισσότερόν είνε
κτηριστικά, τά οποία πρέπει τις νά επιζητήση
Α.

άσχημος ένεκα τών χονδροειδών ογκωδών καί

είς την ήμιονοπαρκγωγόν φορβάδα. Τά μέλη νά.
είνε ισχυρά καί δασύτριχα, ό λαιμός t<ryυρος μέ
ώρκίαν χαίτην, ν’ άποφεύγωνται δε πάντοτε τά
εύρέα καί επίπεδα πόδια.
Εις τα εζωτερικα προσόντα της ώραιότητος
τά όποια άνεφέρομεν άνοιθεν δεν είνε άδιάφο-
ρον, όπως η φοοβκς έχει καί γλυκύτητχ, υπομο­
νήν ινα επιτρεπν] ευκολον θηλκσμ.όν, νά παρα-
μένγ, ήσύχως είς την βοσκήν καί νά έ'/γι άφο-
σίωσιν είς τό νεογνόν της. Πρέπει
νά μεριμνησν) τις ολως είδικώς διά την γαλα­
κτοπαραγωγόν ικανότητα της μητρός. Τό μέλ_
λον του μικρού ημιονου εζαρταται τώ οντι άπό
την ποσότητα και την ποιότητα του γάλακτος
τ?Κ μητρός. Εαν εν αρχή δεν θηλάζει άρκετά,
μαραίνεται, εχει τούς σχηματισμούς των διαφό-
οων μερών του σώματος κακώς άνεπτυγμένους
και η αζια του κατα την στιγμήν της πωλη-
σεως εινε πολύ κατώτερα εκείνης του ήμιόνου,
ό οποίος έσχε γάλα καλόν καί άφθονον.
άσχημων σχηματισμών του, ό όνος της ’Αφρικής
καί ίδια της Αίγύπτου εκτιμάται τόσον περισ­
σότερον οσον οί λεπτοκαμωμένοι σχηματισμοί
του ποοσομοιάζουσι περισσότερον μέ τούς του
ίππου.
Είς τήν ελευθέραν κατάστασιν ό όνος σπά­
νιο); ζητεί νά συνουσιασθή μέ την φορβάδα, καί
είς όνος ό οποίος ώχευσεν όνον άρνείται άπολύ-
τως νά πλησιάσν) την φορβάδα.
επίσης Έκαστος όνος άπαιτών νά έζερεθισθή με
ιδιαίτερον τρόπον διά την όχευσιν, παρατηρεί
τις ώς προς τούτο συνήθειας τάς πλέον άλλοκό-
τους καί τάς πλέον κωμικά;. Κατά τούς μεν
άρκεΐ νά κινησν] τις τόν χαλινόν με τον όποιον
οδηγείται είς την φορβάδα, κατ’ άλλους είνε
άνάγκη άσμάτων μέ λιγυράν ειδικήν φωνήν,
ακόμη καί ήχοι βιολιού. Συνήθως ύποχρεοΰται
τις νά προστρεξνι είς τήν όνον καί έπειτα νά
έξαπατήστ) τόν όνον σκεπάζων τήν κεφαλήν καί
τό σώμα τ·?ίς φορβάδος μέ μίαν μαύρην ή σκού-
 ΤΑ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ
ραν κουβέρταν κκί κποσύρων τκ/έως την όνον
την όποιαν νομίζει ό όνος οτι ό/εύει. Μ’ όλα
όμως τκυτκ τά μέσα δεν έπιτυγ/άνει τις πάν­
τοτε. Λίχως νά ζητησωινεν νά έξηγησωμεν την
απέχθειαν του όνου ποος την φορβάδα νομίζω-
μεν, δτι η αιτία εινε η ίδιάζουσκ οσμή SU1S—
generis την όποιαν έχει κάθε είδος ζώου. "Οθεν
έκαστος γνωρίζει οτι η οσμή της φοοβάδος δεν
εινε διόλου όμοια προς την του όνου.
Ό όνος δύνκτκι ν’ κοχίση τάς έπιβάσεις από
τον 30ον μήνα της ηλικίας του κκί μόνον μίαν
η δύο φοράς την έβδομάδκ,'είς το τρίτον έτος
δύνκτκι νκ προσφερη μίαν η δύο φοράς την ήμέ-
ρκν, εις το τετκρτον έτος εινε έν πλήρει ένεο-
γεία κκί δύνκτκι νά προσφέργ 5 — 6 ό/εύσεις
την ημέραν.
Με ολκς τάς κοπώσεις, α’ίτινες έπανκλαμβά-
νοντκι κκτ’ έτος κκτά την έποψην των επιπά­
σεων άπο τον Μάρτιον μέ/ρι του ’Ιουλίου ό
όνος έπιβήτωρ φημίζεται διά την μκκρ' βιότητά
του κκί δεν εινε σπάνιον νά εύργ τις έν πλήοει
δρκστηριότητι κκί δικτηρώντκς τά γονιμοποιά
ποοσόντκ όνους 25 κκί 30 ετών.
Τά ζώκ τκΰτκ διατηρούνται γενικώς έν καλή
κκτκστάσει ένεκκ της δικίτης της τροφής· η
.Θ
δίκιτκ κύτη συνίστκτκι κκτά την έπο/ην τών
έπιβάσεων έκτος της συνήθους νομής συνιστκ-
μενης κπό 3—4 χιλιογρ κκλοΰ γόρτου κκί από
μίαν μερίδα 1)2 οκ. κριθής εις κάθε ό/ευσιν.
Π
Ό όνος ώς ποός τούτο δείκνυτκι λίκν δύσκολος
κκί άρνεΐται πκν· φόρτον, τό όποιον έχει την
Α.
παοαμικράν οσμήν η φθοράν όσον διά την βρώ­
μην κύτη /ορηγείτκι είς μικράς ποσότητας μή
ύπεοβαινούσας τά 300 δρ. κκτά την έποχήν
τών έπιβάσεων. Έν τούτοις η έκ περιτροπής
συγνη κκί αιφνίδια παΰσις της βρώμης, όταν αί
έπιβάσεις παύουσι, η δίαιτα διαρκούς στάσεοος
ένουμένη ριέ άθλίαν υγιεινήν, ποοκαλοΰσι συνή­
θως είς τκυτα τά ζώκ φλογώσεις τών έντερων,
ένδονυγίτιδκ καί παραλυσίαν τών οπισθίων
άκρων.
Πώλος ήμιόνου
Ό μικρός ήμίονος κμα τή γενέσει του οδη­
γείται ριετά της μητρός του-την ριέν ημέραν είς
τό λειβάδι, τό δέ εσπέρας είς τον σταυλον
προς δικνυκτέρευσιν. Αύτη η δίαιτα έχει τό
προτέρημ*, δποος δυνηθή η μήτηρ καί έχει πλεο-
νάζουσαν τροφήν, προς αύ'ξησιν της έκκρίσεως
τοΟ νάλακτος λίαν έποχρελές διά τον μικρόν
ήαίονον Ουχ ηττον εινε καί λίαν ωφέλιμον διά
τήν άνάπτυξιν του σώριατός του, όπως του χορη­
γείται κκτά τήν ηριεραν καί ολίγος άρτος.
Ό αποθηλασμός άρχίζει τον έβδομον ή όγ­
δοον αηνα" ό μικρός ήμίονος τότε κπομονουται
καί προσδένεται είς μίαν γωνίαν σκοτεινήν του
31
σταυλου και υποβάλλεται είς αληθή πά^υνσιν,
προς τούτο σκεπάζεται θερμώς διά νά εινε
ζεστός και άπκλυνγ τό δεριχκ του.
Ως τροφήν λαμβάνει έκτος καλού /όρτου
μίαν μεριδ* από όσπρια (κριθην κκί κουκιά),
συνήθως δε κκί βρασμένες πατάτες· ώς καλύ­
τεροι ημιονοι εκτιμώντκι εκείνοι, οίτινες εινε
παύεις.
Οι εφαρμοζόμενοι κανόνες είς τους πώλους
οια την έκτομίασιν, πετάλωσιν, ίπποκομίαν,
έκγυμνασιν, πρεπει νά εινε οί ΐ'διοι καί διά
τους νέους ημιόνους. Συνήθως έκτομίζουσι τούς
ημιόνους από 1;) μηνών μέ/ρι 2 ετών’ άλλα το
εργον τό πλέον δύσκολον εινε η πετάλωσις·
διότι το νεον ζώον ένεκεν της ένεργητικότητός
του άνεχετκι δυσκόλως τάς στάσεις τάς οποίας
απαιτεί η πετάλίοσις καί άν άφίνγ προθύμως
νά τον πλησιάσωσι καί σηκοισωσι τό πόδι του
δεν αργεί νά άντισταθή διά νά έξέλθγ από την
δυσάρεστον θέσιν εις την οποίαν τον κρατώσι
άναγκκστικώς· κκί διά τούτο χρειάζεται με­
γάλη σύνεσις, δύναμις καί γλυκύτης.
‘Ως βλέπομεν έκ τών άνω διά την έπιτυ-
.
χίαν της ημιονοπκρκγωγης δεν αρκεί μόνον νά
ένκσχοληθώμεν μέ τό ανάστημα καί την άνά-
πτυξιν της φορβάδος κκί του όνου, διά νά έ/ω-
μεν ανεπτυγμένους καί ισχυρούς ημιόνους πρέπει
νά έπιμείνωμεν καί είς τκύτην την άρ/ήν, οτι η
καλή καί άφθονος τροφή εινε ό σπουδαιότερος
παράγων μετά την γέννησιν κκί μετά τόν απο­
θηλασμόν.
Α. Άντώνογλονς
Νομοκτηνίατρος Ίωαννίνων
ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ
Τά κάρβουνα καί ή έλϊ)ά.
’Εδώ στην Κέρκυρα τά κάρβουνα γίνονται
σ/εδόν πάντα κπό ζύλα εληάς. Τιορα με τον
πόλεμο -/ρειάζεται πολύ κάρβουνο κκί η τιμή
του φυσικά αυξήθηκε καί αυξάνεται κάθε μέρα.
Οί Κερκυραΐοι έλαιοκτηματίες παρακινούμενοι
από την ύψηλην αυτή τιμή και αναγκαζόμενοι
από τη φτώχεια τους, ερριχτηκαν αγρια εναν­
τίον του Δένδρου της Άθηνάς. Ένώ προτήτερα
θεωρούσαν ιεροσυλία και νά εγγιζουν το ελαιό­
δεντρο καί δεν ήθελαν νά πεισθουν πώς τό κλά-
δευμα είναι μία απαραίτητη πε'ριποίησις, τώρα
έκήρυξαν εξολοθρευτικό πόλεμο έναντίον ^ του
δένδοου της ειρήνης. Λεν ενθυμούνται τι ενερ-
γειες καί πόσα έξοδα ε'καμεν η Βενετία για να
διαδώσγ την έλαιοφυτείαν, δεν εχουνε καμμια
 32 τλ ΝΕΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΑ
ευγνωμοσύνη προς το πλούσιο αύτο Τενόρο, που
χωρίς αυτοί νά κάνουν κόπους τούς εγεμιζε τις
τσέπες χρήματα. Με την πρόφασι, ότι κλα-
δεύσυν, άπεφάσισαν νά καταστρεψουν τ*/]ν πλου-
σιώτερη πηγη πλούτου της Νήσου μας. 1 παρ-
χουν βεβαίιυς μερικοί που έκαμαν κάρβουνά,
^ωρις νά βλάψουν τά έλαιόδενδρα. Οί πολλοί
όαο)ς κόβουν όποιο κλώνο τούς βόλεϊ, εκείνο τον
κλώνο που θά τους δώση πολύ καί πλέριο ξύλο
καί ξερριζώνουν όποιο ελαιόδενδρο τούς έρχεται
εύκολώτερα η τούς δίνει περισσότερες χιλιάδες
ξύλο. Μόνος σκοπός, πώς νά κάμουν περισσό-
τε5α κάρβουνα, πώς νά πιάσουν περισσότερα
χρήματα.
Έν τούτοιςΎ οί Κεοκυοαίοι γωρικοί Λεν είναι
V ι Λ. ι
έκ φύσειυς κακούργοι καί αχάριστοι. 3) φοβερός
αύτός πόλεμος που ακόμη εξακολουθεί, τούς
έκαμε νά γνοΐρίσουν την φτώχεια, την στέρηση.
την πείνα
ν
Δτραοομενοι απο την αναγκη οι πτωχοτε-
οοι, κυοίιος εις τά πτωχότερα χωριά του δήμου
Μελιτιαίων καί του πυκνοκατοικημένου Ι'ύρου,
έπηοαν το τσεκοΰοι νιά νά κατατσακίσουν τό
δένδρο που τόσες φορές τούς έ'σωσε.
"Αν δεν ερχόντανε αυτός ό πόλεμος, δεν θά
. βασις της Πολιτείας, η οποία κανονίζει όσα
.Θ
είχαμε αυτές τές ζημίες στά έλαιόδενδρα. Άλλ’
άφοΰ ήλθεν ό πόλεμος, άφοΰ οί έλαιοκτηματίες
πεινούν, άφου υπάρχει τόση ζητησις καί τόσον
ύψηλη τιμή, μπορεί νά γίνγ τίποτε ; Τπάρχει
Π
δηλαδη κανένα φάρμακο που νά ίκανοποιη
όλους; Μάλιστα υπάρχει." “Ολοι οί Γεωπόνοι,
Α.
καί κυρίως άφ’ ότου έδιοριστηκανε, τά τελευ­
ταία αυτά χρόνια, οί «περιοδεύοντες γεωπόνοι»
είπαν καί ςαναεΐπαν πώς τά έλαιόδενδοά μας
μενουν χωρίς καμμιά περιποίησι, πώς είναι σέ
άγρια σχεδόν κατάστασι, πώς έχουν ανάγκην,
εκτός από τές άλλες περιποιήσεις, από άραίωμα
καί κλάδευμα. Καί βέβαια τά έλαιόδενδρα δέν
πρέπει νά εύρίσκωνται σέ 3, ύ, 5 μέτρα μόνον
το ένα άπό το άλ-λό", οπο)ς είναι εδώ στη Κέρ­
κυρα. ΙΙρεπει νά έ'χουν την άπόστασί τους, δέκα
μέτρα καί πλέον τό ένα άπό τό άλλο, γιά νά
μην άναγκάζωνται νά πηγαίνουν ψηλά σαν κυ­
παρίσσια. "Οπως ένας ελαιώνας πρέπει ν’ ά-
ραιωθ·?ί, άλλο τόσο είναι άνάγκη ν’ άραιωΟοΰν
οί κλώνοι καί τά κλαδιά του καθενός δένδρου.
Μέ τη διάφορά πώς τό κλάδευμα αυτό έχει
και καποια μυστικά που πρώτα πρέπει νά τά
μάθγ κανείς γιά νά τά ξέοη. ΓΓ αυτό τό υπουρ­
γείο εχει έδώ στην Κέρκυρα έναν ’Ιταλόν έλαιο-
κλαόευτην, ό οποίος έκλάδευσε 1 — 2 έλαιόδεν-
όρα στά κεντρικώτερα χωριά της Νήσου, γιά
παράδειγμα, και Οά εξακολούθησή την εργα­
σίαν αύτην καί εφέτος.
Το αραιωμα καί τό κλάδευμα έχουν ώς απο­
τέλεσμα νά ζωογονηθούν τά δένδρα καί νά δώ­
σουν νέο καί πολύ κλαρί, τό όποιο καρποφορεί
περισσότερο καί κανονικώτερα. Έπί πλέον τά
δένδρα αυτά προσβάλλονται δυσκολώτερα άπό
τές άσθένειες.
Άν δέν σάς φθάνουν αυτά τά εκατομμύρια
οκάδες ξύλα που μπορεί νά δώσγ τό άραίωμα
καί τό κλάδευμα τό άληθινό, σάς βρίσκω κι’
άλλα, έν άνάγκτ). "Οσα έλαιόδενδρα είναι στούς
κάαπους, σέ τόπους εύ'φοοους μέσα σέ δυνατά
χωράφια μπορείτε νά τά βγάλετε κΓ αυτά, μέ
μίαν όμως συμφιυνίαν, νά καλλιεργήσετε τον
τόπο άμέσως καί νά τον σπείρετε τόν ίδιο χρόνο
γιά νά κάμετε ψωμί η άλλο τρόφιμο.
'Ορίστε λοιπόν ξύλα καί κάρβουνα γιά κει-
νούς ποΰ ζητουν χρήματα, γιά κεινούς ποΰ έχουν
άνάγκη, βάσις έογασίας γιά κεινούς που θέλουν
νά περιποιηθοΰν τά έλαιόδενδοά τους. Αλλά νά
παύσν) αύτη η καταστροφή που γίνεται τώρα!
Ωραίες όλες αυτές η θεωρίες, άλλ’ είμαι βέ­
βαιος πώς τό κακό θά έξακολουθησγ, γιατί κα­
νένας δέν θά άκούσγ τές συμβουλές μου αυτές.
“Αν θέλουμε άληθινά νά σώσουμε τό έλαιόδεν-
δρο, ποΰ είχε, έχει καί θά έχγ μεγάλη σημασία
γιά το τόπο μας, δέν άπομένει παοά η έπέα-
ζητήματα της παοουσιασθοΰν, μέ βάσι την γε­
νικήν ωφέλειαν. Καί άς μη πειραχθοΰν οί ιδιο­
κτήτες έπειδη θά τούς προσβάλουν τό δικαίωμα
νά κάνουν ο,τι- θέλουν στην πεοιουσίαν τους.
Διότι πρέπει νά γνωρίζουν πώς η άτομικη- πε­
ριουσία δέν δικαιολογείται κυρίως παρά μέ την
προϋπόθεσιν της κοινωνικής ώφελείας. Άπόδει-
ξις οί τελευταίοι νόμοι, οί σχετικοί μέ την λύ-
σιν του άγροτικοΰ λεγομένου ζητήματος καί
τόσες άλλες έπεμβάσεις του Κράτους, τώρα'
μάλιστα μέ τόν παγκόσμιο πόλεμο.
’Ιδού ποια μέτρα έχω την γνώμην, ότι είναι
άπαραίτητα :
1) Άπαγόοευσις προσωρινή, της έξαγωγ·?!ς
ξύλων καί ξυλανθράκων. Έτσι μέ τά κάρβουνα
ποΰ υπάρχουν εις την Κέρκυραν θά μπορέσουν
καί οί πτωχοί κάτοικοι της πόλεως νά μαγει-
οευσουν το φαγητό τους καί νά ζεσταθούν αυτό
τό χειμώνα.
2) Έκρίζωσις έλαιοδένδρων, κατόπι^ άδειας
της γεωργικής υπηρεσίας του νομού.
3) ’Ιδιαίτερος κανονισμός τής. εργασίας του
κλαδεύματος.
4) Τιμωρία τοΰ παραβάτου.
5) 'Τπεύθυνος ύποχρέωσις του Προέδρου τής
Κοινότητος νά παρακολουθγ καί ν’ άνάφέρν)
κάθε παοαβάτην
Γ. ΠατζαβΙασόίτονλος
Νομογϊωπόνος Κίρκώρας
-eCSic—-—
Α.
Π
.Θ
.
 ΤΑ ΧΗΜΙΚΑ ΛΙ^γί^ΑΤΑ
Η1 ΕΑΑΗΝΙΚΗ A
: uaa/s/'

ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Κ: ΙΑΤΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 5.000.0
"Έδρα έν Άβιϊναις όό<

Άπο'θ'ήκαι έν Ά&ήναις όδός Σοφοκλέονς 22,

ΣΗΜΑ ΚΑΤΑΤΕΘΕΝ έν Πειραιεΐ όδός Άριστείδον 20.
[Τριακόσιοι αντιπρόσωποι εις όλας τάς πόλεις και κωμοπόλεις τής ‘Ελλάδος].

Κατασκευάζει εις τά εργοστάσιά της θειϊκόν ό'ξΰ, (παραγωγή έτησία 30,000 τόννοι)
σύδρο/λωρικόν. νιτρικόν, κρεμμόριον, θειϊκήν σόδαν, πυριτοφθοριονάιριον. Ύπερψω-
ψορικά λιπάσματα (έτησία παραγωγή 60,000 τόννοι). Φωσφορικήν άμμ υνίαν. πλήρης
ανάμικτα λιπάσματα. Διατηρεί παρακαταθήκας νίτρου, θειϊκής αμμωνίας καί καλιοΰχων
αλάτων. < >ΐ σάκκοι των λιπασμάτων είνε έσφραγισμένοι μέ μολιβδίνην σηιραγίδα παρι
στώσαν πετεινόν (έγγύησις περιεκτικότητος έφ’ δσον ή σψραγις είνε απαραβίαστος υπό
τών μεταπιολητών).— Άντεπερονοσπορόντη προς καταπολεμησιν τοϋ περονοσπόρου
τής άμπελοί’, πατάτας ντομάτας κ.τ.λ. .
.Θ
Τά μάλλον αξιοσύστατα χημικά λιπάσματα.
Τά πέντε καιλλετεραι χν^ρ-εκά λεπάβμ.ατα, είνε τά έξης διότι έχουν το
πλεονέκτημα ότ· επιτυγχάνουν εις δλας τάςγαίας οίαδήποτε καί άν είνε ή φύσις καί
Π

γεωλογική διάπλασις αύτών, καί διότι ή χρήσις α..τών είνε εύκολωτάτη. Τετραετής
πείρα άπεδειξεν οτι ταΰτα είνε προτιμότερον όλων τών άλλων λιπασμάτων, καθ’ δ
Α.

ασφαλέστερα όλων, και οτι δεν χρειάζεται χημική άνάλυσις τής γης.
Τό εξ-οκτώ-οκτώ (τύπος 6 — 8—8) είνε λίπασμ-α διά κήπους, λεμονοπορτο-
καλεας, καπνόν — πατάταν—ντομάταν — μ.ποστάνια καί παν φυτόν έν γέ ^ει (διά παντός
είδους εδάφη).
Τό τέαβοιρα-ϊϊεκοι-δέκοι (4—10—10, διά ελαίαν—άμπελον—συκήν—καρπο­
φόρα δένδρα— μ,ορεας—σχοίνους καί έν γένει παν ξυλώδες φυτόν ή δένδρον (διά παντός
είδους εδάφη).
Τό μ.ηδέν-δώΏεκ(χ-εξ (0 —12— 6) διά τριφύλλια, λειβάδια καί ό'σπρια (κουκιά,
άρακαν, φακήν, ρεβίθια, ρόβην, βίκον, χαρουπέαν, λεμ.ονιπορτοκαλέας πασχούσας από
κομμιωσιν, πινότσια, αραχίδα κτλ. (διά παντός είδους έδάφη).
Τό τέσβαρα-δώδεκοε-τρεοε (4—1ί2 — 3) διά σίτον, κριθήν, βρώμην, κτλ. αρα­
βόσιτον, βαμβακα, λινάρι κτλ. προ τής σποράς (διά παντός είδους έδάφη).
Τό επτα-επτά-τρεα. ( /—7 — 3) λίπασμ.α εύδιάλυτον έπιφανείας τών αύτών
φυτών ιδίως επι σπαρτών σίτου (δια παντός είδους έδάφη).
Πληρης τιμοκατάλογος απλών καί συνθέτων λιπασμάτων δημοσιεύονται εις τό πε­
ριοδικόν « Αγροτικός Ταχυδρόμος» 33 όδός Σταδίου, οπερ στέλλεται δωρεάν είς τούς
αιτοΰντας. ωσαύτως στελλονται δωρεάν άπλαΐ έντυποι όδηγίαι.
Έργοβτάβεον υοιλουργίας.
προϊόντων ναλοιφγήον, όξέων κ.τ.λ. δίδονται δ»* Αλληλογραφίας.