Chủ đề 4: Vẻ đẹp thiên nhiên, vũ trụ.

 Thiên nhiên tươi đẹp, quyến rũ lòng người.

 Tình yêu cuộc sống thiết tha của con người.
* Tác phẩm liện hệ:
– Thiên nhiên mùa xuân đơn sơ, mĩ lệ trong Cảnh ngày xuân (trích Truyện
Kiều của Nguyễn Du): mùa xuân hiện ra đơn sơ với một vài chi tiết điển hình
nhưng vô cùng đặc sắc, gợi được tâm tình của chủ thể trữ tình.
– Thiên nhiên mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải): mùa
xuân với hình ảnh, màu sắc xanh tươi, rộn rã âm thanh, rạo rực sức sống thể hiện
rõ ràng tình yêu cuộc sống thiết tha của tác giả.
– Thiên nhiên hùng tráng, kì vĩ trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá (Huy
Cận): đại dương kì vĩ và cảnh đoàn thuyền  ra khơi hùng tráng mở ra bức tranh lao
động hừng hực khí thế của người lao động trên biển. Thủ pháp miêu tả đầu cuối
tương ứng khiến bức tranh thiên nhiên càng trở nên lớn lao phi thường, chưa đựng
cuộc sống phi thường của con người trong tâm thế làm chủ cuộc đời, làm chủ đất
nước.
– Thiên nhiên mùa thu mơ màng, tĩnh lặng trong bài thơ Sang thu (Hữu
Thỉnh): bức tranh mùa thu nhẹ nhàng, trầm lắng nhưng cuồn cuộn sức sống gợi ra
nỗi mừng vui trước khoảnh khắc giao mùa và tình yêu cuộc sống mãnh liệt của
nhà thơ.
– Thiên nhiên Sa Pa thơ mộng, trữ tình trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa
Pa (Nguyễn Thành Long): thiên nhiên núi rừng Sa Pa với những hình ảnh rất dặc
trưng: làn sương mỏng, hoa tử kính, nắng lưng đồi,…. vẽ nên bức tranh Sa Pa thơ
mộng, trữ tình vô cùng quyến rũ.Sa pa chỉ nghe đến thôi đã nghĩ ngay đến việc
nghỉ ngơi nhưng ở nơi  vắng lặng ấy luôn có những con người hăng say, ngày đêm
lao động vì quê hương, đất nước.
– Bức tranh làng chài ven biển hồn hậu trong bài thơ Quê Hương (Tế
Hanh): không quá lớn lao nhưng Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá, cuộc sống lao
động của người dân chài miền biển được khắc họa bình dị, rộn ràng, tươi vui qua
chuyến ra khơi thắng lợi. Thiên nhiên là bạn bè, là người thân của con người.
– Thiên nhiên núi rừng hùng vĩ trong Quê nội (Võ Quảng): hình ảnh thiên nhiên
bình dị, khắc họa một vùng quê thành bình, đang tái thiết cuộc sống sau chiến
tranh với niềm tin tưởng lớn. Đó là một niềm tin về ngày mai tươi sáng của dân
tộc, là vẻ đẹp bình dị tự nhiên của mảnh đất Quảng Nam đầy nắng gió với những
con người chân chất và hơn cả trong họ là tình yêu quê hương chân thành, tha thiết
mà tác giả gửi gắm trọn vẹn vào từng câu chữ.
– Thiên nhiên rộn rã, tươi vui trong bài Lao Xao (Duy Kháng): qua việc miêu tả
các loài chim, nhà văn mở ra một thiên nhiên rộng lớn rộn ràng, tươi vui. Thiên
nhiên chứa đựng trong nó biết bao điều thú vị mà con người, trong hành trình tìm
kiếm chân lí của mình không thể nào khám phá hết được.
Chủ đề 5: Những suy ngẫm nhân văn.
 Suy ngẫm về trách nhiệm đối với cuộc sống, đối với mọi người.
 Suy ngẫm về cuộc đời vạn biến.
* Tác phẩm liện hệ:
– Suy ngẫm của người lính trong bài thơ Ánh trăng (Nguyễn Duy): bất ngờ đối
diện với vầng trăng sáng trong một lần thành phố bị cúp điện, người lính hồi tưởng
về quá khứ, ăn năn, hối hận về sự lãng quên, thái độ sống thờ ơ của mình. Từ đó,
nhắc nhở mọi người biết sống nghĩa tình, thủy chung với quá khứ.
– Chiêm nghiệm về cuộc đời trước những biến động của thời gia và vũ trụ trong
bài thơ Sang thu (Hữu Thỉnh): khoảng khắc giao mùa với nhiều đổi thay và xung
đột khiến nhà thơ nghĩ về cuộc đời hữu hạn, nghĩ về sự trưởng thành và nghị lực
sống trước khó khăn, thách thức trong cuộc đời này.
– Những suy nghĩa của nhân vật Nhĩ trong truyện ngắn Bến quê (Nguyễn Minh
Châu): người đã đi đây đi đó như Nhĩ giờ phải nằm một chỗ. Nhĩ nhờ con sang
bãi bồi bên kia sông để thỏa lòng khát khao nhưng đứa con không thực hiện được.
Từ đó, Nhĩ nghĩ về cuộc đời có những điều không trọn vẹn, dòng đời cứ chùng
chình, vòng vèo như dòng sông uốn khác, khiến cho người ta hối hận. Biết thế
nhưng những sai lầm cứ xảy ra không ngừng.
Chủ đề 6: Hình ảnh nhân vật người anh hùng.
 Khí chất lẫm liệt, võ nghệ phi thường.
 Nhân nghĩa, độ lượng, thương người.
 Đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu, bảo vệ công lí và lẽ phải.
* Tác phẩm liện hệ:
– Nhân vật vua Quang Trung Nguyễn Huệ trong Hồi thứ 14 – Hoàng Lê nhất
thống chí (Ngô gia văn phái): là người có tầm nhìn xa trông rộng, thông minh,
nhạy bén, quyết đoán như thần, tài quân sự xuất chúng. Yêu nước, thương dân,
căm ghét quân xâm lược nhà Thanh và bè lũ vua quan bán nước hại dân Lê Chiêu
Thống, Quang trung lĩnh binh dẹp tan, giữ yên đất nước.
– Nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt
Nga (trích Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu): là người trọng nghĩa khinh
tài, võ nghệ tài ba. Ghét kẻ bất nhân, tàn bạo, chàng đã tay đánh cướp cứu Kiều
Nguyệt Nga. Hành động anh hùng, trượng nghĩa của lục Vân Tiên khiến Nguyệt
Nga vô cùng cảm động, nguyện suốt đời báo đáp. Lục Vân Tiên là mẫu người hào
hiệp mà Nguyễn Đình Chiểu ngày đêm mơ ước.