KEMAHIRAN SAINTIFIK : MENGAWAL PEMBOLEHUBAH

TIPS:

▪ Jenis Pembolehubah:

❖
Malar MANIPULASI BERGERAKBALAS
(sama / tetap) ( berbeza / berlainan ) (keputusan / hasil
eksperimen)

▪ Radas tidak dipertimbangkan sebagai pembolehubah dimalarkan

▪ Cara Menulis Pembolehubah:

❖ Mesti tulis parameter untuk setiap pembolehubah.
❖ Contoh 1:

Parameter + bahan

Panjang spring
Ketebalan spring
Jenis spring

❖ Contoh 2
ceper antibiotik

Agar-agar nutrien
Parameter + bahan
Koloni bakteria
Isipadu agar-agar nutrien
Saiz koloni bakteria
Diameter koloni bakteria
Jenis antibiotik
2.4 cm

❖ Contoh 3

Parameter + bahan

Isipadu kultur bakteria

1
 ❖ Contoh 4 Parameter + bahan

Kehadiran asid etanoik

Isipadu lateks

lateks

PEPEJAL CECAIR GAS

Jisim logam Isipadu larutan Isipadu oksigen
Berat logam Isipadu asid Bilangan gelembung gas
Kuantiti bahan Kepekatan asid
Saiz bahan Isipadu larutan kultur
Jenis bahan Isipadu larutan ammonia
Kehadiran yis
Kehadiran garam
Diameter dawai
Ketebalan dawai
Isipadu agar-agar nutrien

▪ Pembolehubah boleh dikenalpasti daripada:

 Gambarajah dalam soalan

 Jadual
 Graf
 Pernyataan Soalan

 Contoh 1: Daripada Gambarajah

Malar Isipadu bubur

nutrien
Manipulasi Suhu
Gerakbalas Keadaan bubur
nutrien

2
  Contoh 2 : Daripada Jadual

(i) Pembolehubah = Pembolehubah

Dimanipulasikan Bergerak balas

Bahan Takat didih /0C

Air suling 100

......................
Air suling + garam biasa

(ii) Pemboleh ubah

dimanipulasikan

Ketinggian Pelajar (cm) 146-150 151-155 156-160 161-165 166-170

Bilangan Pelajar

Pembolehubah Bergerakbalas

 Contoh 3: Daripada Graf

Pembolehubah
Bergerak balas

Pembolehubah
dimanipulasikan

3
  Contoh 4: Daripada Pernyataan dalam soalan

 Rajah (a) dan (b) menunjukkan eksperimen untuk membandingkan

kecergasan tindak balas logam L dan logam M dengan asid hidroklorik
cair

Langkah:

Isi penting daripada pernyataan

Sama beza keputusan
Asid hidroklorik cair Logam L dan logam M Kecergasan tindak balas

Pemboleh ubah Pemboleh ubah Pemboleh ubah

dimalarkan dimanipulasikan Bergerak balas

 Isipadu asid hidroklorik  Jenis logam  Kecergasan tindak

balas logam
 Kepekatan asid
hidroklorik

◆ Mengkaji kesan antibiotik terhadap / ke atas pertumbuhan bakteria

[manipulasi] [ gerakbalas]

◆ Mengkaji tekanan oleh bongkah P and bongkah Q yang sama jisimnya

[gerakbalas] [ manipulasi] [malar]

◆ Mengkaji kekonduksian elektrik plumbum bromida

[gerakbalas]

4
LATIHAN KEMAHIRAN SAINTIFIK : PEMBOLEHUBAH

BIL MAKLUMAT/ PERNYATAAN PEMBOLEH UBAH

1. Piring
1. Dimalarkan :
petri Kawasan jernih
……………………………………….

……………………………………….

2. Dimanipulasikan :

……………………………………….

Empat keping kertas A,B,C dan D telah dicelup 3. Bergerak balas:

dengan antibiotik yang berlainan kepekatan
diletakkan di atas agar-agar nutrien yang ……………………………………….
mengandungi kultur bakteria.

2. 1. Dimalarkan :

Panjang cangkerang ……………………………………….

siput /mm 21-25 26-30 31-35 36-40
Bilangan siput ……………………………………….

2. Dimanipulasikan :

……………………………………….

3. Bergerak balas:

……………………………………….

3. 1. Dimalarkan :

……………………………………….

……………………………………….

2. Dimanipulasikan :

……………………………………….

3. Bergerak balas:

……………………………………….

.......................................................

5
BIL MAKLUMAT/ PERNYATAAN PEMBOLEH UBAH
4. Empat tin P, Q ,R dan S digantung kepada 1. Dimalarkan :
sebatang kayu mengufuk. Tin P kosong
manakala tin Q, R dan S masing-masing diisi ……………………………………….
penuh dengan pasir, air dan tanah. Jika
……………………………………….
keempat-empat tin itu diayun serentak dari
ketinggian yang sama, tin yang manakah 2. Dimanipulasikan :
akan berhenti dahulu?
………………………………………..

3. Bergerak balas:

……………………………………….

5. 1. Dimalarkan :

……………………………………….

……………………………………….

2. Dimanipulasikan :

……………………………………….

6 1. Dimalarkan :
Dlm almari tepi tingkap bawah cahaya
terang
……………………………………….

……………………………………….

2. Dimanipulasikan :

……………………………………….

3. Bergerak balas:

……………………………………….
+kultur bakteria
+kultur bakteria +kultur bakteria
+kultur bakteria
Rajah menunjukkan+kultur
susunan
bakteria radas bagi
eksperimen untuk mengkaji pertumbuhan
bakteria dalam keadaan yang berlainan

7 1. Dimanipulasikan :

……………………………………….

2. Bergerak balas:

……………………………………….

6
BIL MAKLUMAT/ PERNYATAAN PEMBOLEH UBAH
8. Rajah menunjukkan susunan radas bagi 1. Dimalarkan :
eksperimen untuk mengkaji kesan kekurangan
nutrien ke atas tumbesaran anak benih. ……………………………………….

……………………………………….

........................................................

2. Dimanipulasikan :

……………………………………….

3. Bergerak balas:

……………………………………….

.......................................................

9 Rajah menunjukkan eksperimen untuk 1. Dimalarkan :

mengkaji kesan penisilin ke atas pertumbuhan
bakteria ……………………………………….

……………………………………….

Agar-agar
nutrien 2. Dimanipulasikan :

……………………………………….

3 cakera penisilin P1,P2 dan P3 dengan 3. Bergerak balas:

kepekatan berlainan di atas permukaan agar-
……………………………………….
agar nutrien. Piring petri itu dieramkan dalam
keadaan telangkup pada suhu 370C. Selepas .......................................................
dua hari , satu kawasan jernih terbentuk
disekeliling setiap cakera. Diameter kawasan
jernih diukur dan dicatat seperti dalam Jadual

Cakera penisilin P1 P2 P3

Diameter kawasan 1.5 2.4 2.0

Jernih /cm

7
8