Κυριακάτικη Δημοκρατία
ΣΕΛΙΔΕΣ πολιτισμού
ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝΤΟΣ ΚΎΜΗΣ
Προστασία ευβοϊκού περιβάλλοντος και
μνημείων: Αγωνιστές και «κήνσορες»
Σ
το κυριακάτικο φύλλο της 30ής Ια-
νουαρίου (σ. 36) της «δημοκρατί-
ας» είδαμε, με ευχάριστη καταρ-
χάς έκπληξη, μια έντονη διαμαρτυρία
και κάποιες ορθότατες επισημάν-
σεις για συγκεκριμένη δασική πε-
ριοχή στη βόρεια Εύβοια, αυτό το
τμήμα που επλήγη άγρια πέρυσι το
καλοκαίρι και όντως το ρημάζουν
ασύστολα «γνωστοί - άγνωστοι»!
Δεν συμφωνούμε, ωστόσο, με το ύφος
και μας εντυπωσιάζει η έλλειψη μνήμης του
επιστολογράφου Χαράλαμπου Φαράντου,
προέδρου της Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών
[ΕΕΣ] από το 2005, επειδή δεν συμβαδίζει με
τα πεπραγμένα της Εταιρείας τα 17 αυτά χρό-
νια που τη διοικεί. Επειδή το θέμα αφορά, πέ-
ραν των Ευβοέων, ευρύτερο κύκλο αναγνω-
στών, εξηγούμεθα:
1 Από το 2007 και εξής ξέσπασαν αλλεπάλ-
ληλες περιβαλλοντικές καταστροφές στο
νησί, όπως οι μεγάλες και θανατηφόρες πυρ-
καγιές, η απειλή της ΛΑΡΚΟ στα βουνά και
τα δάση της οροσειράς της Δίρφης (πάνω από
100 γεωτρήσεις και νέα ορυχεία), το πρόβλημα
του εξασθενούς χρωμίου (Cr6) στη Μεσσαπία
(2009 και εξής), το αλόγιστο «φύτεμα» ανεμο-
γεννητριών - αιολικών πάρκων (Α/Π) από την
Καρυστία μέχρι την Κύμη - Αμάρυνθο. Η αιο-
λική βιομηχανία έχει φέρει το νησί μας πρώτο
σε ολόκληρη τη χώρα ως προς την επιβάρυν-
ση από Α/Π. Το πρόβλημα υφίσταται και επι-
δεινώνεται πέραν της 20ετίας και κανείς δεν
μπορεί να μην το γνωρίζει και να μην αντιλαμ-
βάνεται τις διαστάσεις και τις επιπτώσεις του.
Υπήρξε καμία δημόσια διαμαρτυρία της ΕΕΣ
όλο αυτό διάστημα;
2
Ο κ. Φαράντος μιλάει για σοβαρές κατα-
στροφές στη νότια Εύβοια (Αλμυροπότα-
μος, Ζωοδόχος Πηγή, Στύρα, Κάψαλα) αλλά
εκ των υστέρων, έχοντας αρνηθεί σύμπραξη
με άλλους φορείς που αγωνίστηκαν για την
αποτροπή του κακού! Συγκεκριμένα, η ΕΕΣ
διά του προέδρου της δεν συνυπέγραψε το αί-
τημα 120 συλλόγων και φορέων της κεντρικής
Εύβοιας, με το οποίο ζητούν την παύση κάθε
άλλης βιομηχανικής δραστηριότητας ΑΠΕ
στην Εύβοια και τη Σκύρο, και την ανακή-
ρυξη εθνικού πάρκου στην κεντρική Εύβοια.
Τρία τοπικά τμήματα της ΕΕΣ το έπραξαν, όχι
όμως το κεντρικό (Αθήνα) υπό τον κ. Φαρά-
ντο. Αναρωτιόμαστε σε τι συνίσταται η συμ-
βολή της ΕΕΣ σε φλέγοντα περιβαλλοντικά
προβλήματα του τόπου μας.
3
Για να μη θεωρηθεί ότι είμαστε άδικοι ή
υπερβολικοί στην κρίση μας, μνημονεύ-
ουμε μερικά παραδείγματα απειλής ευβοϊκού
περιβάλλοντος και μνημείων, όπου η απουσία
της ΕΕΣ ήταν κραυγαλέα και οδυνηρή: α) Το
αρχαίο, ιστορικό κοιμητήριο της Χαλκίδας με
την παλαιοχριστιανική «κατακόμβη» αφέθη-
κε να λεηλατηθεί αλύπητα από πλανόδιους
συλητές επί σειρά ετών. β) Ο αρχαιολογικός
χώρος των Στύρων - Νιμπορειού απειλείται
άμεσα από τον κίνδυνο εγκατάστασης Α/Π. γ)
Το πανάρχαιο, ιστορικό Ληλάντιο πεδίο, που
απογυμνώθηκε με τις παράνομες αμμοληψίες,
καταστράφηκε από τη θεομηνία του Αυγού-
στου 2020. δ) Σε απόσταση αναπνοής από τη
Χαλκίδα, η αρχαιολογική θέση της Γαλατσί-
ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ Δ.
Σουφλέρης*
ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ Δ.
Τριανταφυλλόπουλος**
ΜΙΧΆΛΗΣ
Αργυροκαστρίτης***
ΔΡ ΜΑΡΊΑ
Παπαϊωάννου****
δας (όρος Χτυπά) απειλείται επίσης με εγκα-
τάσταση Α/Π. ε) Η Μονή Λευκών (Αγ. Χα-
ραλάμπους) Αυλωναρίου (12ος αι.) κινδύνεψε
να συμπνιγεί από Α/Π. στ) Τα σημαντικότατα
βυζαντινά μνημεία του Οξυλίθου και το ανε-
νεργό ηφαίστειό του απειλούνται άμεσα από
πρόγραμμα «φυτέματος» πυκνού Α/Π. ζ) Η
διατηρητέα, παλαιά Δημοτική Αγορά Χαλκί-
δας λεηλατήθηκε και απειλήθηκε επανειλημ-
μένα με κατεδάφιση. η) Ο πολύτιμος υγροβιό-
τοπος του Κωλοβρέχτη Ψαχνών συνεχώς κα-
ταπατείται κ.λπ.
4
Διερωτάται εύλογα κανείς αν η σημερινή
ΕΕΣ έχει δυνατότητα ουσιαστικής πα-
ρέμβασης, όταν αδυνατεί να διασώσει και να
αξιοποιήσει τη δική της περιουσία. Το γεγονός
ότι επί οκτώ χρόνια δεν έχει κυκλοφορήσει νέ-
ος τόμος του «Αρχείου Ευβοϊκών Μελετών»
(1935 κ. εξ.), έστω στο αισθητά υποβαθμισμέ-
νο επίπεδο των τελευταίων χρόνων, μιλάει αφ᾽
εαυτού. Και δεν περιποιεί τιμή στην ΕΕΣ να
κυκλοφορούν έντονες φήμες για νέα, «αφιλο-
κερδή» χορηγία προς έκδοση νέου τόμου, που
μας καθιστούν πάλι εύλογα ανήσυχους. Διότι:
5
Είναι τραγικά οξύμωρο να κυκλοφορούν
έντυπα για τον πολιτισμό του νησιού (βλ.
φωτογραφία) από τον αρχαιότερο και παλαι-
ότερα τον σημαντικότερο πολιτιστικό του φο-
ρέα, την ΕΕΣ, με χορηγία οικονομικού κολοσ-
σού, υπεύθυνου για ρύπανση στο Μαντούδι
και για βιομηχανοποίηση κάθε εσχατιάς της
Καβοντορίτικης Καρυστίας στο όνομα των
Α/Π! Εναν φορέα που ενέχεται πολλαπλά για
την υποβάθμιση του ευβοϊκού περιβάλλοντος,
από το βουνά της Αμαρύνθου και την Ι. Μ.
Αγ. Νικολάου έως τα Δρακόσπιτα της Οχης,
τα αρχαία λατομεία και τις περιοχές Natura
2000 της νότιας Εύβοιας, έρχεται να τον «ξε-
πλύνει» η ΕΕΣ; Αιδώς!
Επιμέλεια:
Νίκος Παπουτσόπουλος
Τ
ουριστική πρωτεύου-
σα η Αθήνα, στη δίνη
των προσφορών και της
άγρας πελατών ευκαιρίας, μικρών
άλλοτε και άλλοτε ευτελών κατα-
λυμάτων βραχυχρόνιας μίσθω-
σης, έρμαιο αναπτυξιακών προσ-
δοκιών αόμματης κυβέρνησης,
6 Από το 1935 έως το 2005, επί επτά δεκαετί-
ες κοσμογονικών αλλαγών, η ΕΕΣ έδρα-
σε και καρποφόρησε αποτελεσματικά (Βρα-
που αναμένει την επάνοδο στην
ευημερία και την «κανονικότητα»
με την έλευση των θερινών παρα-
βείο Ακαδημίας Αθηνών, μετάλλιο Δήμου θεριστών.
Τις πρόσφατες περιπέτειες της
Χαλκιδέων) μένοντας σταθερά έξω από κομ-
ματικές συναλλαγές. Για τούτο και μας προ- οικονομικής και υγειονομικής
κάλεσε αλγεινή εντύπωση η «καινοτομία» του κρίσης, την κατάρρευση της χώ-
κ. Φαράντου, όπως την παραθέτει ο ίδιος στην ρας και τις προσδοκίες των πολι-
επιστολή του: Απειλεί ανοιχτά ότι θα σαμπο- τών για τη θεαματική έξοδο από
τάρει τυχόν νέα υποψηφιότητα του δημάρχου τις περιπέτειες καταβυθίζουν στο
Ιστιαίας - Αιδηψού Ι. Κοντζιά, για την εκλο- χάος της ανυπαρξίας και της κε-
γή του οποίου «ενδιαφέρθηκε η Εταιρεία» (!). νότητας τα αόριστα κυβερνητι-
Μπορεί όλα να ζυγίζουν και ως πολιτική, αλ- κά οράματα και οι απειλές εντά-
λά το να συστρατεύεται ανοιχτά η ΕΕΣ σε μι- σεων και προκλήσεων. Το τουρι-
κροπολιτικό, τοπικό εκλογικό παιχνίδι είναι στικό αγαθό, το οποίο προικοδο-
τουλάχιστον άκομψο και καταστροφικό για τεί και ενισχύει το φυσικό κάλλος,
την ίδια. και ιδιαίτερα ο πολιτισμικός θη-
7
Εχει δίκιο στην καταγγελία του ο κ. Φα- σαυρός, και προσφέρει το βραχυ-
ράντος για το δάσος της περιοχής Αγίου πρόθεσμο όφελος, την αισιοδοξία
Αιδηψού, μόνο που είναι ο τόπος καταγωγής των οικείων υπουργών και την ελ-
του. Δεδομένης της εμπλοκής του στις δημο- πίδα μικρής ανάκαμψης από τα
τικές εκλογές, δύσκολο να μην αναρωτηθού- σκοτεινά μνημονιακά έτη, η πολι-
με για τον βαθμό αμεροληψίας του. τική τάξη εγκαταλείπει, ως συνή-
θως, στη φιλοπατρία των μεγάλων
Ο Χαράλαμπος Φαράντος είχε την τύ-
χορηγών και στις ευγενείς ιδρυμα-
χη να ανέλθει στην προεδρία της ΕΕΣ τρία
τικές δωρεές.
χρόνια μετά τη λαμπρότερη ίσως περίοδό της
Μάρτυρες της άγνοιας και της
(1990-2002, προεδρία Ιωάννου Καράκωστα,
λήθης, του απροκάλυπτου κρατι-
ομότιμου καθηγητή, κοσμήτορα Νομικής
κού εμπαιγμού, της αδιαφορίας
Σχολής και αντιπρύτανη ΕΚΠΑ). Στα χέρια
και της εγκατάλειψης, τα μνημεία
του σημερινού προέδρου κατέληξε να είναι
ιστορίας, οι αρχιτεκτονικοί θησαυ-
άφωνη, άπραγη, σχεδόν ανύπαρκτη, δίχως
ροί του πρόσφατου παρελθόντος,
κύρος επιστημονικό και κοινωνικό, αναλω-
οι σωροί των ερειπίων, τα σταθε-
νόμενη σε ανωφελείς μικροτοπικούς διαπλη-
ρά συγκριτικά πλεονεκτήματα της
κτισμούς και σε περιστασιακές, άνευ ουσια-
Ελλάδας, που συνθέτουν τον χω-
στικού αντικρίσματος εκδηλώσεις. Είναι κρί-
ροχρόνο, συνδέουν τις εποχές και
μα για τη μεγάλη παράδοση της Εταιρείας και
φαντάζουν όντα μυθικά, απόκο-
για τον τόπο μας γενικότερα! Δεν γνωρίζουμε
σμα στο φως της Σελήνης της ατ-
σε τι επίπεδο θα κινηθεί τυχόν απάντηση του
τικής αιθρίας, όταν «Μενεξεδένιο
κ. Φαράντου, για τούτο δηλώνουμε ξεκάθα-
αίμα γοργοστάζ' η Αθήνα / Κάθε
ρα ότι ο αγώνας μας δεν είναι για οφίτσια και
που τη χτυπάν του Δειλινού τα βέ-
για ίδιον όφελος, αλλά για το καλύτερο και αν-
λη. / Της ιερής ελιάς εδώ ναοί και οι
θρωπινότερο μέλλον του νησιού μας και της
κάμποι / Ανάμεσα στον όχλο εδώ
πατρίδας μας ολόκληρης. Απαιτούμε διαφά-
που αργοσαλεύει / Κάθετ' απάνου
νεια, εντιμότητα και δικαιοσύνη από όσους
σ' ασπρολούλουδο μιά κάμπη, / Ο
επιδιώκουν το καλό του τόπου, επιθυμούμε
λαός των λειψάνων ζη και βασι-
συνέργειες και συμπράξεις ουσίας, αλλά ενο-
λεύει / Χιλιόψυχος. Το πνεύμα και
χλούμαστε όταν κάποιος χρησιμοποιεί ψευ-
στο χώμα λάμπει. / Το νιώθω. Με
δο-εισαγγελική τήβεννο για στάχτη στα μά-
τα σκοτάδια μέσα μου παλεύει»
τια! Θα ανταπαντήσουμε, λοιπόν, μόνο όταν
(Κ. Παλαμάς, «Πατρίδες», από τη
δοθούν ξεκάθαρες, τεκμηριωμένες και ευπρε-
συλλογή «Ασάλευτη Ζωή»).
πείς απαντήσεις στα ερωτήματά μας. Τελειώ-
Μάρτυρες, επίσης, της αδιαφο-
νουμε, παρά ταύτα, με μία ευχή και ανοιχτή
ρίας οι πρόσφατες μεγάλες πυρκα-
πρόσκληση: Να υψωθεί η ΕΕΣ στο ύψος των
γιές στη βόρεια Εύβοια, που κατέ-
περιστάσεων και της ιστορίας της και ας φρο-
στρεψαν ολοκληρωτικά εκατο-
ντίσει ο ίδιος ο κ. Φαράντος για μια αναγέν-
ντάδες χιλιάδες στρέμματα δά-
νησή της, που θα συμπαρασύρει και τον ευβο-
σους και αλλοίωσαν το μοναδικό
ϊκό πολιτισμό προς τα άνω. Εμείς θα σταθούμε
τοπίο, η πυρκαγιά στο Τατόι, την
ανυστερόβουλα και ολόψυχα δίπλα της!
ακεραιότητα και το ανυπέρβλη-
το φυσικό κάλλος του οποίου επι-
*Δικηγόρος, εκπρόσωπος της Εταιρείας Περιβάλλοντος μελώς είχε διαφυλάξει το υπουρ-
Κύμης, επιμ/θείς στο ΕΚΠΑ Βιώσιμη Ανάπτυξη και γείο Πολιτισμού: «Σεβασμό στο
Περιβάλλον - Imperial College Clean Power Prof. Certificate. περιβάλλον» είχε διακηρύξει η
υπουργός Πολιτισμού (Ιανουά-
** Ομότ. καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου
Κύπρου - μέλος Δ.Σ. της ΕΕΣ (1970-2009) - μέλος Δ.Σ.
ριος 2021, στο μέσο της λοιμικής
Εταιρείας Περιβάλλοντος Κύμης. «κρίσης»), «στην ιστορία και την
κοινωνία, που σημαίνει διάσωση
***Πλοίαρχος Ε.Ν., «Ευβοϊκή Αγρια Φύση», μέλος της των κτιρίων, ανάδειξη όλων των
Εταιρείας Περιβάλλοντος Κύμης. ιστορικών και πολιτιστικών στοι-
****Κοινωνιολόγος - συντ. εκπαιδευτικός, γεν. γραμματέας χείων του κτήματος, “προστασία,
συλλόγου των απανταχού Οξυλιθιωτών «Ο Ευαγγελισμός». διατήρηση και ανάπτυξη του φυ-