TEMAS Y FORMAS DE LA LITERATURA CHINA

1. Historia china
Monarquías dinásticas de China (Hay que saber el orden de las dinastías importantes:
chūn qiū zhàn guó
春 秋 (periodo de primavera y otoño)、战 国 (periodo de los reinos combatientes)、
qín hàn sān guó jìn suí táng sòng yuán míng qīng
秦、汉、三国、晋、隋、唐 、宋 、元 、明 、清.)
xià shāng hé xī zhōu dōngzhōu fēn liǎngduàn
• 夏 商 和西 周 ，东 周 分 两 段 。
chūn qiū hé zhàn guó yì tǒng qín liǎng hàn
• 春 秋和 战 国，一统 秦 两 汉。
sān fēn wèi shǔ wú liǎng jìn qián hòu yán
• 三分魏蜀吴，两 晋前后延。
nán běi cháobìng lì suí táng wǔ dài chuán
• 南北 朝 并 立，隋唐 五代 传 。
sòngyuánmíngqīng hòu huángcháo zhì cǐ wán
• 宋 元 明 清后， 皇 朝 至此完。

shī shī gē táng

2. 诗/诗歌 poesía (periodo de prosperidad: dinastía 唐 )
shī jīng
2.1 《诗经》Clásico de poesía
2.1.1 Introducción:
– La primera recopilación más antigua de la poesía china.
shī sān bǎi
– Está formado por 305 poemas. También se llama 诗三百
– Según la fuente o estilo, se clasifican en:
fēng
• 风 canciones populares
yǎ
• 雅
xiǎo yǎ
 小雅 canciones para festividades cortesanas
 dà yǎ
 大雅 ceremonias cortesanas más solemnes
sòng
• 颂 himnos y elogías, cantadas en las ceremonias de sacrificio a los
dioses y espíritus ancestrales de la casa real.
– En estos poemas, se suelen utilizar los siguientes métodos de composición:
fù
• 赋: narración directa
bǐ
• 比: metáfora
xīng
• 兴: de cosas objetivas a emoción personal
2.1.2 Obras (Hay que saber el tema de cada uno y saber relacionar los versos
con el título)

qín fēng wú yī
《秦风 ·无衣》(tema: guerra)

qǐ yuē wú yī yú zǐ tóng páo wáng yú xīng shī xiū wǒ gē máo yǔ zǐ tóngchóu

岂曰无衣？与子同 袍。 王 于兴师，修我戈矛 ，与子同 仇 ！
qǐ yuē wú yī yǔ zǐ tóng zé wáng yú xīng shī xiū wǒ máo jǐ yǔ zǐ xié zuò
岂曰无衣？与子同 泽。 王 于兴师，修我矛 戟，与子偕作！
qǐ yuē wú yī yǔ zǐ tóngcháng wáng yú xīng shī xiū wǒ jiǎ bīng yǔ zǐ xié xíng
岂曰无衣？与子同 裳 。 王 于兴师，修我甲兵，与子偕行！

wèi fēng shuò shǔ

《魏风 ·硕 鼠》(tema: corrupción)
shuò shǔ shuò shǔ wú shí wǒ shǔ sān suì guàn nǚ mò wǒ kěn gù
硕 鼠 硕 鼠，无食我黍！三岁 贯 女，莫我肯顾。
shì jiāng qù nǚ shì bǐ lè tǔ lè tǔ lè tǔ yuán dé wǒ suǒ
逝 将 去女，适彼乐土。乐土乐土，爰 得我所。
shuò shǔ shuò shǔ wú shí wǒ mài sān suì guàn nǚ mò wǒ kěn dé
硕 鼠 硕 鼠，无食我麦！三岁 贯 女，莫我肯德。
shì jiāng qù nǚ shì bǐ lè guó lè guó lè guó yuán dé wǒ zhí
逝 将 去女，适彼乐国。乐国乐国，爰 得我直。
shuò shǔ shuò shǔ wú shí wǒ miáo sān suì guàn nǚ mò wǒ kěn láo
硕 鼠 硕 鼠，无食我 苗 ！三岁 贯 女，莫我肯劳。
shì jiāng qù nǚ shì bǐ lè jiāo lè jiāo lè jiāo shuí zhī yǒng háo
逝 将 去女，适彼乐郊。乐郊乐郊，谁之 永 号。

guó fēng zhōu nán guān jū

《国风 ·周 南·关 睢 》(tema: amor)
guānguān jū jiū zài hé zhī zhōu yǎo tiǎo shū nǚ jūn zǐ hǎo qiú
关 关 雎鸠，在河之 洲 。窈窕淑女，君子好逑。
cēn cī xìng cài zuǒ yòu liú zhī yǎo tiǎo shū nǚ wù mèi qiú zhī
参差荇菜，左右流之。窈窕淑女，寤寐求之。
qiú zhī bù dé wù mèi sī fú yōu zāi yōu zāi zhǎnzhuǎn fǎn cè
求之不得，寤寐思服。悠哉悠哉，辗 转 反侧。
cēn cī xìng cài zuǒ yòu cǎi zhī yǎo tiǎo shū nǚ qín sè yǒu zhī
参差荇菜，左右采之。窈窕淑女，琴瑟友之。
cēn cī xìng cài zuǒ yòu mào zhī yǎo tiǎo shū nǚ zhōng gǔ yuè zhī
参差荇菜，左右芼 之。窈窕淑女， 钟 鼓乐之。

guó fēng qín fēng jiān jiā

《国风 ·秦风 ·蒹葭》(tema: amor)
jiān jiā cāngcāng bái lù wéi shuāng suǒ wèi yī rén zài shuǐ yì fāng
蒹葭 苍 苍 ，白露为 霜 。所谓伊人，在水一方 。
sù huí cóng zhī dào zǔ qiě cháng sù yóu cóng zhī wǎn zài shuǐzhōngyāng
溯洄 从 之，道阻且 长 。溯游 从 之，宛在水 中 央 。
jiān jiā qī qī bái lù wèi xī suǒ wèi yī rén zài shuǐ zhī méi
蒹葭萋萋，白露未晞。所谓伊人，在水之湄。
sù huí cóng zhī dào zǔ qiě jī sù yóu cóng zhī wǎn zài shuǐzhōng dǐ
溯洄 从 之，道阻且跻。溯游 从 之，宛在水 中 坻。
jiān jiā cǎi cǎi bái lù wèi yǐ suǒ wèi yī rén zài shuǐ zhī sì
蒹葭采采，白露未已。所谓伊人，在水之涘。
sù huí cóng zhī dào zǔ qiě yòu sù yóu cóng zhī wǎn zài shuǐzhōng zhǐ
溯洄 从 之，道阻且右。溯游 从 之，宛在水 中 沚。

2.1.3 Características de las obras

– Lenguaje musical:
shuāngshēng jiān jiā
• 双 声 la misma consonante（蒹葭）
dié yùn yǎo tiǎo
• 叠韵 la misma vocal（窈窕）
– La mayoría son de la estructura de 4 caracteres
– Hay muchas repeticiones

chǔ cí
2.2 《楚辞》Elegías de Chǔ
2.2.1 Introducción:
– La segunda recopilación más antigua de la poesía china.
qū yuán sòng yù
– Se refiere a la antología de poemas chinos atribuidos a 屈 原 y 宋 玉, y a
otros imitadores posteriores de su estilo poético.
– Estilo:
shī jīng
o 《诗经》：realismo: origen de la literatura realista
chǔ cí
o 《楚辞》：romanticismo: origen de la literatura romántica
qū yuán duān wǔ jié
2.2.2 Bibliografía breve de 屈 原 y origen de 端 午节 Fiesta de Botes de Dragón
chǔ cí
2.2.3 Obras representativas de《楚辞》:
lí sāo
– 《离骚》
o Lírica larga autobiográfica de su carrera política.
o Romanticismo patriota: el contenido viene de la sociedad
real, pero las expresiones son artísticas, con mucha
imaginación, fuera de la lógica real.
lù mànmàn qí xiū yuǎn xī wú
o Versos más famosos de esta obra: “路漫 漫 其修 远 兮，吾
jiāngshàng xià ér qiú suǒ
将 上 下而求索。”
jiǔ gē
– 《九歌》: Canciones para el sacrificio a los dioses.
tiān wèn
– 《天问》: El poeta hace 170 preguntas al cielo sobre la
astronomía, fenómenos naturales, mitologías, historias, geografía,
etc. Expresa dudas a las tradiciones, la búsqueda de la realidad, etc.
 jiǔ zhāng lí sāo
– 《九 章 》Líricas parecidas a 《离骚》, menos exageración e
lí sāo
imaginación que 《离骚》, más directo y liso.

chǔ cí
2.2.4 CARACTERÍSTICAS DE 《楚辞》
– Versos largos y cortos
– Hay poemas muy largos y cortos
– Mucha imaginación
– Cultura local de Chu: lenguaje (dialecto) de Chu; lugares
geográficos de Chu; cosas de Chu: orquídea, plantas locales.
xī
– Uso de la palabra “兮”.
hàn yuè fǔ
2.3 汉乐府
yuè fǔ
2.3.1 Características de 乐府
– Poemas narrativos: personaje y trama
– Personalidad reflejada por diálogos y acciones de los personajes
– Lenguaje liso y natural pero emocional
sān yán sì yán wǔ yán qī
– Libertad y diversidad de formas, hay de 三言、四言、五言、七
yán zá yán
言、杂言。
– Realismo en el contenido y un poco de romanticismo en la
expresión en algunos poemas.
2.3.2 Obras representativas (Hay que saber combinar el tipo y el título de estas
obras)
jiāng nán
– 《江 南》
o Describe la alegría de trabajo del pueblo. (recoger lotos)
jiāng nán kě cǎi lián lián yè hé tián tián yú xì lián yè jiān
o 江 南可采莲，莲叶何田田。鱼戏莲叶间。
yú xì lián yè dōng yú xì lián yè xī
鱼戏莲叶 东 ，鱼戏莲叶西，
yú xì lián yè nán yú xì lián yè běi
鱼戏莲叶南，鱼戏莲叶北。

mò shàngsāng
– 《陌 上 桑 》
qín luó fū shǐ
o Una mujer hermosa llamada 秦罗敷, propasada por un 使
jūn
君(funcionario antiguo), le respondió con mucha
inteligencia hablando de la excelencia de su marido para
poder escapar.
o Descripción indirecta de la belleza de la protagonista por
reacciones de otros.
o Se reconoce la personalidad de los personajes por diálogos.
 kǒng què dōng nán fēi
– 《孔 雀 东 南飞》El pavo real vuela hacia el sudeste
o Una tragedia amorosa de una familia feudal, acusa a los
ritos feudales y la dominación del jefe de la familia y pone
en manifiesto el deseo y la importancia de la decisión de
jóvenes para contraer libremente matrimonio.
jiāo zhòngqīng liú lán zhī
o Protagonistas: 焦 仲 卿，刘兰芝
o Un poema narrativo.
o Se reconoce la personalidad de los personajes por
acciones y diálogos de los mismos.

nán běi cháo yuè fǔ

2.4 南北 朝 乐府 Yuèfǔ de las Dinastías del Norte y Sur (Hay que saber el tipo de estas
obras)
– Obras representativas:
nán cháo yuè fǔ
o 南 朝 乐府 Yuèfǔ de las Dinastías del Sur
xī zhōu qǔ
《西 洲 曲》El canto de Xizhou
běi cháo yuè fǔ
o 北 朝 乐府 Yuèfǔ de las Dinastías del Norte
mù lán shī
《木兰诗》Balada de Mulan

tián yuán shī

2.5 田 园 诗 (poesía del campo y la naturaleza) (Hay que saber el tema de estas obras:
naturaleza)
dōng jìn
o 东 晋 Dinastía Jin del este
táo yuānmíng
o 陶渊 明
o Obras:
guī yuán tián jū qí sān
o 归 园 田居 其三
zhòng dòu nán shān xià cǎo shèng dòu miáo xī
种 豆南 山 下，草 盛 豆 苗 稀。
chénxīng lǐ huāng huì dài yuè hè chú guī
晨 兴理 荒 秽，带月荷锄归。
dào xiá cǎo mù cháng xī lù zhān wǒ yī
道狭草木 长 ，夕露 沾 我衣。
yī zhān bù zú xī dàn shǐ yuàn wú wéi
衣 沾 不足惜，但使 愿 无违。
táo huā yuán shī
o 桃花 源 诗
jìn tài yuánzhōng wǔ líng rén bǔ yú wéi yè yuán xī xíng wàng lù zhī yuǎn jìn hū féng táo huā
晋太 元 中 ，武陵人捕鱼为业。缘 溪行， 忘 路之 远 近。忽逢 桃花
lín jiā àn shù bǎi bù zhōng wú zá shù fāng cǎo xiān měi luò yīng bīn fēn yú rén shèn yì zhī
林，夹岸数百步， 中 无杂树，芳 草鲜美，落英缤纷。渔人 甚 异之，
fù qiánxíng yù qióng qí lín lín jìn shuǐyuán biàn dé yì shān shān yǒu xiǎo kǒu fǎng fú ruò
复前 行，欲 穷 其林。林尽水 源 ，便得一 山 ，山 有小口，仿 佛若
yǒu guāng biàn shě chuán cóng kǒu rù chū jí xiá cái tōng rén fù xíng shù shí bù huò rán
有 光 。便舍 船 ，从 口入。初极狭，才通 人。复行数十步，豁然
kāi lǎng tǔ dì píng kuàng wū shè yǎn rán yǒu liáng tián měi chí sāng zhú zhī shǔ qiān mò jiāo tōng
开 朗 。土 地 平 旷 ，屋 舍 俨 然 ，有 良 田 美 池 桑 竹 之属 。阡 陌 交 通 ，
 jī quǎnxiāngwén qí zhōngwǎng lái zhòng zuò nán nǚ yī zhuó xī rú wài rén huáng fà chuí tiáo
鸡 犬 相 闻。其 中 往 来 种 作，男女衣 着 ，悉如外人。 黄 发垂 髫，
bìng yí rán zì lè jiàn yú rén nǎi dà jīng wèn suǒ cóng lái jù dá zhī biàn yāo huán jiā
并 怡然自乐。见渔人，乃大惊，问所 从 来。具答之。便要 还 家，
shè jiǔ shā jī zuò shí cūn zhōngwén yǒu cǐ rén xián lái wèn xùn zì yún xiān shì bì qín shí luàn
设酒杀鸡作食。村 中 闻有此人，咸来问讯。自云先世避秦时乱，
shuài qī zǐ yì rén lái cǐ jué jìng bú fù chū yān suì yǔ wài rén jiàn gé wèn jīn shì hé shì
率 妻子邑人来此绝境，不复出焉，遂与外人间隔。问今是何世，
nǎi bù zhī yǒu hàn wú lùn wèi jìn cǐ rén yī yī wéi jù yán suǒ wén jiē tàn wǎn yú rén gè
乃不知有汉，无论魏晋。此人一一为具言所闻，皆叹惋。余人各
fù yán zhì qí jiā jiē chū jiǔ shí tíng shù rì cí qù cǐ zhōng rén yù yún bù zú wéi
复延至其家，皆出酒食。停数日，辞去。此 中 人语云：“不足为
wài rén dào yě jì chū dé qí chuán biàn fú xiàng lù chù chù zhì zhī jí jùn xià yì
外人道也。” 既出，得其 船 ，便扶 向 路，处处志之。及郡下，诣
tài shǒu shuō rú cǐ tài shǒu jí qiǎn rén suí qí wǎng xún xiàng suǒ zhì suì mí bú fù dé
太 守 ，说 如此。太 守 即遣人随其 往 ，寻 向 所志，遂迷，不复得
lù nán yáng liú zǐ jì gāo shàng shì yě wén zhī xīn rán guī wǎng wèi guǒ xún bìngzhōng
路。 南 阳 刘子骥，高 尚 士也，闻之，欣然规 往 。未果，寻病 终 ，
hòu suì wú wèn jīn zhě
后遂无问津者。

yíng shì luàn tiān jì xián zhě bì qí shì

嬴氏乱天纪，贤者避其世。
huáng qǐ zhī shāngshān yī rén yì yún shì
黄 绮之 商 山 ，伊人亦云逝。
wǎng jì jìn fù yān lái jìng suì wú fèi
往 迹浸复湮，来径遂芜废。
xiāngmìng sì nónggēng rì rù cóng suǒ qì
相 命 肆 农 耕 ，日入 从 所憩。
sāng zhú chuí yú yīn shū jì suí shí yì
桑 竹垂余荫，菽稷随时艺；
chūn cán shōucháng sī qiū shú mí wángshuì
春 蚕 收 长 丝，秋熟靡 王 税。
huāng lù ài jiāo tōng jī quǎn hù míng fèi
荒 路暧交通 ，鸡 犬 互 鸣 吠。
zǔ dòu yóu gǔ fǎ yī shang wú xīn zhì
俎豆犹古法，衣 裳 无新制。
tóng rú zòngxíng gē bān bái huān yóu yì
童 孺 纵 行歌，班白 欢 游诣。
cǎo róng shí jié hé mù shuāi zhī fēng lì
草 荣 识节和，木 衰 知风 厉。
suī wú jì lì zhì sì shí zì chéng suì
虽无纪历志，四时自 成 岁。
yí rán yǒu yú lè yú hé láo zhì huì
怡然有余乐，于何劳智慧？
qí zōng yǐn wǔ bǎi yì zhāochǎngshén jiè
奇 踪 隐五百，一 朝 敞 神 界。
chún báo jì yì yuán xuán fù huán yōu bì
淳 薄既异 源 ，旋 复 还 幽蔽。
jiè wèn yóu fāng shì yān cè chénxiāo wài
借问游方 士，焉测 尘 嚣外。
yuàn yán niè qīngfēng gāo jǔ xún wú qì
愿 言蹑清 风 ，高举寻吾契。

táng shī
2.6 唐 诗
2.6.1 Tipos (Hay que saber distinguir el tipo de un poema dado)
 lǜ shī
– 律诗：8 versos
wǔ yán lǜ shī
o 五言律诗：cinco caracteres por verso
qī yán lǜ shī
o 七言律诗：siete caracteres por verso
jué jù
– 绝句：4 versos
wǔ yán jué jù
o 五言绝句：cinco caracteres por verso
qī yán jué jù
o 七言绝句：siete caracteres por verso
2.6.2 Obras estudiadas (Hay que saber el autor de cada poema y el tema si lo
pongo aquí)
sòng dù shào fǔ zhī rèn shǔ zhōu
o 送 杜 少 府之任蜀 州 (tema: despedida)
wáng bó
王勃
chéng què fǔ sān qín fēng yān wàng wǔ jīn yǔ jūn lí bié yì tóng shì huàn yóu rén
城 阙辅三秦，风 烟 望 五津。与君离别意，同 是 宦 游人。
hǎi nèi cún zhī jǐ tiān yá ruò bǐ lín wú wéi zài qí lù ér nǚ gòngzhān jīn
海内存知己，天涯若比邻。无为在岐路，儿女 共 沾 巾。

yǒng é
o 咏 鹅 (tema: ganso)
luò bīn wáng
骆宾 王
é é é qū xiàngxiàng tiān gē bái máo fú lǜ shuǐ hóngzhǎng bō qīng bō
鹅鹅鹅，曲 项 向 天歌。白毛 浮绿水，红 掌 拨清波。

dēng yōu zhōu tái gē

o 登 幽 州 台歌
chén zǐ áng
陈 子昂
qián bú jiàn gǔ rén hòu bú jiàn lái zhě niàn tiān dì zhī yōu yōu dú chuàng rán ér tì xià
前不见古人，后不见来者。念天地之悠悠，独 怆 然而涕下！

xiāng sī
o 相思
wáng wéi
王维
hóng dòu shēng nán guó chūn lái fā jǐ zhī yuàn jūn duō cǎi xié cǐ wù zuì xiāng sī
红 豆 生 南国，春 来发几枝。愿 君多采撷，此物最 相 思。

chūnxiǎo
o 春 晓 (tema: naturaleza)
mèng hào rán
孟 浩然
chūnmián bù jué xiǎo chù chù wén tí niǎo yè lái fēng yǔ shēng huā luò zhī duō shǎo
春 眠 不觉晓，处处闻啼鸟。夜来风 雨 声 ，花落知多 少 。

chū sài
o 出塞 (tema: Fortaleza fronteriza)
wángchāng líng
王 昌龄
 qín shí míng yuè hàn shí guān wàn lǐ chángzhēng rén wèi huán
秦时 明 月汉时 关 ，万里 长 征 人未 还 。
dàn shǐ lóngchéng fēi jiàng zài bù jiào hú mǎ dù yīn shān
但使龙 城 飞 将 在，不教胡马度阴 山 。

jìng yè sī
o 静夜思
lǐ bái
李白
chuángqiánmíng yuè guāng yí shì dì shàngshuāng jǔ tóu wàngmíng yuè dī tóu sī gù xiāng
床 前 明 月 光 ，疑是地 上 霜 。 举头 望 明 月，低头思故 乡 。

wàng lú shān pù bù
o 望 庐 山 瀑布 (tema: naturaleza)
lǐ bái
李白
rì zhàoxiāng lú shēng zǐ yān yáo kàn pù bù guà qiánchuān
日 照 香 炉 生 紫烟，遥看瀑布挂前 川 。
fēi liú zhí xià sān qiān chǐ yí shì yín hé luò jiǔ tiān
飞流直下三千尺，疑是银河落九天。

yè sù shān sì
o 夜宿 山 寺
lǐ bái
李白
wēi lóu gāo bǎi chǐ shǒu kě zhāixīngchén bù gǎn gāo shēng yǔ kǒng jīng tiān shàng rén
危楼高百尺，手 可摘星 辰 。不敢高 声 语，恐 惊天 上 人。

yuè xià dú zhuó

o 月下独 酌
lǐ bái
李白
huā jiān yì hú jiǔ dú zhuó wú xiāng qīn
花间一壶酒，独 酌 无 相 亲。
jǔ bēi yāo míng yuè duì yǐngchéng sān rén
举杯邀 明 月，对影 成 三人。
yuè jì bù jiě yǐn yǐng tú suí wǒ shēn
月既不解饮，影徒随我 身 。
zàn bàn yuè jiāngyǐng xíng lè xū jí chūn
暂伴月 将 影，行乐须及 春 。
wǒ gē yuè pái huái wǒ wǔ yǐng líng luàn
我歌月徘徊，我舞影零乱。
xǐng shí xiāng jiāo huān zuì hòu gè fēn sàn
醒时 相 交 欢 ，醉后各分散。
yǒng jié wú qíng yóu xiāng qī miǎo yún hàn
永 结无情 游， 相 期 邈 云汉。

wàng yuè
o 望岳
dù fǔ
杜甫
dài zōng fú rú hé qí lǔ qīng wèi liǎo zào huà zhōngshén xiù yīn yáng gē hūn xiǎo
岱 宗 夫如何？齐鲁青未了。造化 钟 神 秀，阴 阳 割昏晓。
dàngxiōngshēngcéng yún jué zì rù guī niǎo huì dāng líng jué dǐng yì lǎn zhòngshānxiǎo
荡 胸 生 曾 云，决眦入归鸟。会 当 凌绝顶 ，一览 众 山 小。
 chūnwàng
o 春 望 (tema: guerra)
dù fǔ
杜甫
guó pò shān hé zài chéngchūn cǎo mù shēn gǎn shí huā jiàn lèi hèn bié niǎo jīng xīn
国破 山 河在， 城 春 草木 深 。感时花溅泪，恨别鸟惊心。
fēng huǒ lián sān yuè jiā shū dǐ wàn jīn bái tóu sāo gèngduǎn hún yù bú shèng zān
烽 火连三月，家书抵万金。白头搔 更 短 ，浑欲不 胜 簪。

shí háo lì
o 石壕吏 (tema: guerra)
dù fǔ
杜甫
mù tóu shí háo cūn yǒu lì yè zhuō rén lǎo wēng yú qiáng zǒu lǎo fù chū mén kàn
暮投石壕村，有吏夜 捉 人。老 翁 逾 墙 走，老妇出门 看。
lì hū yì hé nù fù tí yì hé kǔ tīng fù qián zhì cí sān nán yè chéng shù
吏呼一何怒！妇啼一何苦！听妇前致词：三男邺 城 戍。
yì nán fù shū zhì èr nán xīn zhàn sǐ cún zhě qiě tōu shēng sǐ zhě cháng yǐ yǐ
一男附书至，二男新 战 死。存者且偷 生 ，死者 长 已矣！
shì zhōnggèng wú rén wéi yǒu rǔ xià sūn yǒu sūn mǔ wèi qù chū rù wú wán qún
室 中 更 无人，惟有乳下孙。有孙母未去，出入无完裙。
lǎo yù lì suī shuāi qǐngcóng lì yè guī jí yìng hé yáng yì yóu dé bèi chénchuī
老妪力虽 衰 ，请 从 吏夜归，急应河 阳 役，犹得备 晨 炊。
yè jiǔ yǔ shēng jué rú wén qì yōu yè tiān míngdēngqián tú dú yǔ lǎo wēng bié
夜久语 声 绝，如闻泣幽咽。天 明 登 前途，独与老 翁 别。

mài tàn wēng

o 卖炭 翁
bái jū yì
白居易
mài tàn wēng fá xīn shāo tàn nán shānzhōng
卖炭 翁 ，伐薪 烧 炭南 山 中 。
mǎnmiànchén huī yān huǒ sè liǎng bìn cāngcāng shí zhǐ hēi
满 面 尘 灰烟火色，两 鬓 苍 苍 十指黑。
mài tàn dé qián hé suǒ yíng shēnshàng yī shang kǒu zhōng shí
卖炭得钱何所营？身 上 衣 裳 口 中 食。
kě lián shēnshàng yī zhèng dān xīn yōu tàn jiàn yuàn tiān hán
可怜 身 上 衣 正 单，心忧炭贱 愿 天寒。
yè lái chéng wài yì chǐ xuě xiǎo jià tàn chē niǎnbīng zhé
夜来 城 外一尺雪，晓驾炭车辗 冰辙。
niú kùn rén jī rì yǐ gāo shì nán mén wài ní zhōng xiē
牛困人饥日已高，市南门 外泥 中 歇。
piānpiānliǎng jì lái shì shuí huáng yī shǐ zhě bái shān ér
翩 翩 两 骑来是谁？ 黄 衣使者白 衫 儿。
shǒu bǎ wén shū kǒu chēng chì huí chē chì niú qiānxiàng běi
手 把文书口 称 敕，回车叱牛牵 向 北。
yì chē tàn qiān yú jīn gōng shǐ qū jiāng xī bù dé
一车炭，千余斤，宫 使驱 将 惜不得。
bàn pǐ hóng shā yí zhàng líng xì xiàng niú tóu chōng tàn zhí
半匹 红 纱一 丈 绫，系 向 牛头 充 炭直。

mǐn nóng
o 悯农
lǐ shēn
李绅
chú hé rì dāng wǔ hàn dī hé xià tǔ shuí zhī pán zhōng cān lì lì jiē xīn kǔ
锄禾日 当 午，汗滴禾下土。谁知盘 中 餐，粒粒皆辛苦？
 dēng lè yóu yuán
o 登 乐游 原
lǐ shāng yǐn
李商隐
xiàngwǎn yì bú shì qū chē dēng gǔ yuán xī yáng wú xiàn hǎo zhǐ shì jìn huáng hūn
向 晚意不适，驱车 登 古 原 。夕 阳 无限好，只是近 黄 昏。

cí sòng
3. 词 letra (periodo de prosperidad: dinastía 宋 )
– Obras estudiadas (Hay que saber distinguir la forma literaria de estas obras)
yú měi rén chūn huā qiū yuè hé shí liǎo
o 虞美人·春 花秋月何时了
lǐ yù
李煜
chūn huā qiū yuè hé shí liǎo wǎng shì zhī duō shǎo
春 花秋月何时了？ 往 事知多 少 。
xiǎo lóu zuó yè yòu dōngfēng gù guó bù kān huí shǒu yuè míngzhōng
小楼昨夜又 东 风 ，故国不堪回 首 月 明 中 。
diāo lán yù qì yīng yóu zài zhǐ shì zhū yán gǎi
雕栏玉砌应犹在，只是朱颜改。
wèn jūn néng yǒu jǐ duō chóu qià sì yì jiāngchūnshuǐxiàngdōng liú
问君 能 有几多 愁 ？恰似一 江 春 水 向 东 流。

shuǐdiào gē tóu míng yuè jǐ shí yǒu

o 水 调歌头·明 月几时有
sū shì
苏轼
bǐngchénzhōng qiū huān yǐn dá dàn dà zuì zuò cǐ piān jiān huái zǐ yóu
丙 辰 中 秋，欢 饮达旦，大醉，作此篇，兼怀子由。
míng yuè jǐ shí yǒu bǎ jiǔ wènqīng tiān bù zhī tiān shànggōng què jīn xī shì hé nián
明 月几时有？把酒问青天。不知天 上 宫 阙，今夕是何年。
wǒ yù chéngfēng guī qù yòu kǒngqióng lóu yù yǔ gāo chù bú shèng hán
我欲 乘 风 归去，又 恐 琼 楼玉宇，高处不 胜 寒。
qǐ wǔ nòngqīngyǐng hé sì zài rén jiān
起舞 弄 清 影，何似在人间。
zhuǎn zhū gé dī qǐ hù zhào wú mián
转 朱阁，低绮户，照 无 眠 。
bù yīng yǒu hèn hé shì chángxiàng bié shí yuán
不应有恨，何事 长 向 别时 圆 ？
rén yǒu bēi huān lí hé yuè yǒu yīn qíngyuán quē cǐ shì gǔ nán quán
人有悲 欢 离合，月有阴晴 圆 缺，此事古难 全 。
dàn yuàn rén cháng jiǔ qiān lǐ gòngchánjuān
但 愿 人 长 久，千里 共 婵 娟。

niàn nú jiāo chì bì huái gǔ

o 念奴娇·赤壁怀古
sū shì
苏轼
dà jiāngdōng qù làng táo jìn qiān gǔ fēng liú rén wù
大 江 东 去，浪淘尽，千古风 流人物。
gù lěi xī biān rén dào shì sān guó zhōuláng chì bì
故垒西边，人道是，三国 周 郎赤壁。
luàn shí chuānkōng jīng tāo pāi àn juǎn qǐ qiān duī xuě
乱石 穿 空 ，惊涛拍岸，卷起千堆雪。
jiāngshān rú huà yì shí duō shǎo háo jié
江 山 如画，一时多 少 豪杰。
 yáo xiǎnggōng jǐn dāngnián xiǎoqiáo chū jià liǎo xióng zī yīng fā
遥 想 公 瑾 当 年，小乔初嫁了， 雄 姿英发。
yǔ shànguān jīn tán xiào jiān qiáng lǔ huī fēi yān miè
羽 扇 纶 巾，谈笑间， 樯 橹灰飞烟灭。
gù guó shén yóu duō qíngyīngxiào wǒ zǎo shēng huá fà
故国 神 游，多情 应笑我，早 生 华发。
rén shēng rú mèng yì zūn hái lèi jiāng yuè
人 生 如 梦 ，一尊还酹 江 月。

rú mèng lìng zuó yè yǔ shū fēngzhòu

o 如 梦 令·昨夜雨疏风 骤
lǐ qīngzhào
李清 照
zuó yè yǔ shū fēngzhòu nóngshuì bù xiāo cán jiǔ shì wènjuǎn lián rén què dào hǎi táng yī jiù
昨夜雨疏风 骤 ，浓 睡不消残酒，试问卷帘人，却道海棠 依旧。
zhī fǒu zhī fǒu yīng shì lǜ féi hóngshòu
知否，知否，应是绿肥 红 瘦 。

rú mèng lìng cháng jì xī tíng rì mù

o 如 梦 令· 常 记溪亭日暮
lǐ qīngzhào
李清 照
cháng jì xī tíng rì mù chén zuì bù zhī guī lù xìng jìn wǎn huí zhōu wù rù ǒu huā shēn chù
常 记溪亭日暮，沉 醉不知归路。兴尽晚回 舟 ，误入藕花 深 处。
zhēng dù zhēng dù jīng qǐ yì tān ōu lù
争 渡， 争 渡，惊起一滩鸥鹭。

sǎn wén
4. 散文 prosa (Hay que saber distinguir la forma literaria de las obras estudiadas)
lì shǐ sǎn wén
4.1 历史散文 Prosas de historia
shàng shū
– 《 尚 书》(Libro de documentos)
o 1º Libro de prosas de historia en China.
o Historia de eventos políticos y algunos discursos.
chūn qiū
– 《春 秋》(Anales de primavera y otoño)
o Crónica del Estado Lǔ del periodo de primavera y otoño.
zuǒ zhuàn
– 《左 传 》(Comentarios de Zuǒ Qiūmíng)
o Recopilación de eventos.
zhàn guó cè
– 《战 国策》(Estrategias de los Reinos Combatientes)
o La obra narra la historia de los principales reinos del Periodo de los
Reinos Combatientes.
shǐ jì
– 《史记》(Memorias históricas)
sī mǎ qiān hàn
o obra maestra del historiador 司马迁de la dinastía 汉。
o En esta obra se narra la historia de China desde la época del
legendario Emperador Amarillo hasta la época del propio autor, con
algunas interpolaciones en el texto hechas después de su muerte.
o Es la primera historia de China hecha de forma sistemática
 o Tiene 130 capítulos en total.
o Categorías:
běn jì
 本纪: biografías de los mandatarios desde el legendario
Emperador Amarillo hasta Qin Shi Huang y los reyes de las
dinastías Xia, Shang y Zhou, así como las biografías de los
emperadores Han y los personajes más relevantes de esta
dinastía Han hasta la muerte del autor.
shì jiā
 世家: biografías de mandatarios y personajes de las épocas de
las Primaveras y Otoños y Reinos Combatientes.
liè zhuàn lǎo zǐ mò zǐ
 列 传 : biografías de figuras importantes como 老子、墨子、
sūn zǐ
孙子, etc.
shū
 书: datos económicos y culturales de las épocas tratadas en el
libro.
biǎo
 表: cronografías.
zhū zǐ sǎn wén
4.2 诸子散文: Prosas de pensamiento de las distintas escuelas
lǎo zi dào dé jīng
– 《老子》/《道德经》
o lenguaje conciso
lún yǔ
– 《论语》 (Analectas de Confucio)
o Citas registradas por sus alumnos de Confucio de las opiniones de
este.
o Temas individuales sin orden especial.
o Lenguaje conciso.
mèng zǐ
– 《 孟 子》
o La mayoría de los diálogos son discursos o escritos extensos con
argumentos
zhuāng zǐ
– 《 庄 子》
o imaginaciones riquísimas
o mucho valor literario
o muchas metáforas

xiǎoshuō míng qīng

5. 小 说 novela (periodo de prosperidad: dinastías 明 y 清) (Hay que saber distinguir la
forma literaria de las obras estudiadas, y saber de qué obra es cada uno de estos
protagonistas. Hay que saber tanto el título de las obras como los protagonistas en
chino. Todos los caracteres llevarán pinyin como en este documento.)
sān guó yǎn yì
5.1 三国演义 Romance de los Tres Reinos
luó guànzhōng
Autor: 罗 贯 中
liú bèi cáo cāo sūn quán zhū gě liàng guān yǔ zhāng fēi
Protagonistas: 刘备、曹操、孙 权 、诸葛 亮 、关 羽、 张 飞
 shuǐ hǔ zhuàn
5.2 水浒 传 A la orilla del agua
shī nài ān
Autor: 施耐庵
sòngjiāng wǔ sōng
Protagonistas: 108 héroes en el contexto de una rebelión popular. 宋 江 、武 松
xī yóu jì
5.3 西游记 Viaje al Oeste
wú chéng ēn
Autor: 吴 承 恩
tángsēng sūn wù kōng zhū bā jiè shā sēng
Protagonistas: 唐 僧 、孙悟 空 、猪八戒、沙 僧
hóng lóu mèng
5.4 红 楼 梦 Sueño en el pabellón rojo
cáo xuě qín
Autor: 曹雪芹(principal)
jiǎ bǎo yù lín dài yù
Protagonistas: 贾宝玉、林黛玉

xì jù yuán
6. 戏剧 teatro (periodo de prosperidad: dinastía 元 ) (Hay que saber distinguir la forma
literaria de las obras estudiadas, y saber de qué obra es cada uno de estos
yuán
protagonistas.) (periodo de prosperidad: dinastía 元 )
gǎn tiān dòng dì dòu é yuān
6.1 感天 动 地窦娥 冤 La injusticia contra Dòu É que conmovió al cielo y la tierra
guān hàn qīng
Autor: 关 汉卿
dòu é zhāng lǘ ér
Protagonistas: 窦娥、 张 驴儿

xī xiāng jì
6.2 西 厢 记 Historia del ala oeste
wáng shí fǔ
Autor: 王 实甫
zhāngshēng cuī yīngying
Protagonistas: 张 生 、崔莺莺