CHUYÊN ĐỀ 2.

LŨY THỪA – MŨ – LOGARIT

BÀI 13. TÌM GTLN – GTNN CỦA BIỂU THỨC MŨ – LOGARIT

1 DÙNG BẤT ĐẲNG THỨC BUNHIA (CAUCHY – SCHWARZ)

1. Bất đẳng thức Bunhia

Với a, b, x, y là các số thực. Khi đó ta có:

( ax + by )
2
 ( a 2 + b2 )( x 2 + y 2 ) hay ax + by  (a 2
+ b2 )( x 2 + y2 )

a b
Dấu " = " xảy ra khi = .
x y

2. Bất đẳng thức AM - GM

a1 + a2 + a3 + ... + an n
Với n số không âm a1 , a2 , a3 ,..., an ta có:  a1a2 a3 ...an
n
Dấu “=” xảy ra  a1 = a2 = a3 = ... = an .
➢ Hệ quả: Ta có một số bất đẳng thức rất quen thuộc và là hệ quả của bất đẳng thức AM-GM như sau:
( a + b)
2

• a 2 + b2  2ab  a 2 + b2   2ab . Dấu “=” xảy ra  a = b .

2
(a + b + c)
2

• a + b + c  ab + bc + ca  a + b + c
2 2 2 2 2 2
  ab + bc + ca
3
Dấu “=” xảy ra  a = b = c .
a b
• +  2 ( ab  0 ) . Dấu “=” xảy ra  a = b .
b a
1
hay a +  2 ( a  0 ) . Dấu “=” xảy ra  a = 1.
a

Ví dụ 1. Cho m = log a ( 3
)
ab , với a , b  1 và P = log 2a b + 16 log b a . Khi biểu thức P đạt giá trị nhỏ nhất
thì giá trị của m bằng
1
A. m = 2 . B. m = 1. C. m = . D. m = 4 .
2
x
Ví dụ 2. Cho hai số thực x, y thỏa mãn log x2 + y 2 +1 ( 2 x − 4 y ) = 1 . Tính P = khi biểu thức S = 4 x + 3 y − 5
y
đạt giá trị lớn nhất.
8 9 13 17
A. P = B. P = C. P = − D. P =
5 5 4 44

“Nếu hôm nay chưa học được gì thì đừng nên đi ngủ”
Liên hệ: 090.328.8866 | Fb: Đạt Nguyễn Tiến | Số 88 ngõ 27 Đại Cồ Việt
Ví dụ 3. Cho hai số thực dương a, b thỏa mãn a 2 + b 2  1 và log a2 +b2 ( a + b )  1 . Giá trị lớn nhất của biểu
thức P = 2a + 4b − 3 là
10 1
A. B. 10 C. 2 10 D.
2 10

2 SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP XÉT HÀM ĐẶC TRƯNG

PHƯƠNG PHÁP
Bước 1. Đưa biểu thức (giả thiết) là phương trình hoặc bất phương trình chứa mũ hoặc logarit về dạng
f ( u ) = f ( v ) hoặc f ( u )  f ( v ) , u , v  D , trong đó u = u ( x ) ; v = v ( x ) .

Bước 2. Xét hàm số f ( t ) trên miền xác định D .

• Tính f ' ( t ) và xét dấu f ' ( t ) .

• Từ bảng xét dấy, kết luận f là hàm đơn điệu trên D .

Bước 3. Kết luận

• – Phương trình đã cho có nghiệm khi và chỉ khi u = v .
– Bất phương trình đã cho có nghiệm khi và chỉ khi:
+ Nếu f là hàm đồng biến trên D thì: u  v .
+ Nếu f là hàm nghịch biến trên D thì: v  u .

u  v
• Dựa vào phương trình u = v hoặc bất phương trình  vừa tìm được để tìm GTNN, GTLN
v  u
của biểu thức P , với P là biểu thức đề bài yêu cầu tìm GTLN hoặc GTNN.
• Kết luận GTLN, GTNN tìm được.

✓ Chú ý. GTLN và GTNN của hàm số đơn điệu trên đoạn  a; b  .

• Nếu hàm số y = f ( x ) đồng biến với x   a; b  min y = f ( a ) ; max y = f ( b ) .

 a ;b a ;b

• Nếu hàm số y = f ( x ) nghịch biến với x   a; b  min y = f ( b ) ; max y = f ( a ) .

 a ;b a ;b

1 − ab
Ví dụ 4. (THPT QG 2017 Mã đề 110) Cho hai số thực dương a, b thỏa mãn log 2 = 2ab + a + b − 3
a+b
. Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức P = a + 2b.
2 10 − 3 2 10 − 1 2 10 − 5 3 10 − 7
A. B. C. D.
2 2 2 2

“Nếu hôm nay chưa học được gì thì đừng nên đi ngủ”
Liên hệ: 090.328.8866 | Fb: Đạt Nguyễn Tiến | Số 88 ngõ 27 Đại Cồ Việt
Ví dụ 5. Cho hai số thực dương x, y thỏa mãn xy  4 y − 1 . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức
6y  x + 2y 
S= + ln  .
x  y 
3
A. 24 + ln 6 B. 12 + ln 4 C. + ln 6 D. 3 + ln 4
2
Ví dụ 6. [ĐỀ THPTQG 2020 – 103] Xét các số thực không âm x và y thỏa mãn 2 x + y.4 x + y −1  3 . Giá
trị nhỏ nhất của biểu thức P = x 2 + y 2 + 2 x + 4 y bằng
33 9 21 41
A. . B. . C. . D. .
8 8 4 8

Ví dụ 7. [ĐỀ MH 2020 – L1] Có bao nhiêu cặp số nguyên ( x; y ) thỏa mãn 0  x  2000 và
log 3 ( 3 x + 3) + x = 2 y + 9 y ?
A. 2019. B. 6. C. 2020. D. 4.

3 BÀI TOÁN LIÊN QUAN ĐẾN NGHIỆM PT MŨ VÀ LOGARIT

Ví dụ 8. Xét các số nguyên dương a, b sao cho phương trình a ln 2 x + b ln x + 5 = 0 có hai nghiệm phân
biệt x1 , x2 và phương trình 5 log 2 x + b log x + a = 0 có hai nghiệm phân biệt x3 , x4 thỏa mãn
x1 x2  x3 x4 . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức S = 2a + 3b.
A. 25 . B. 33 . C. 30 . D. 17 .

Câu 1. Cho m = log a ( 3

)
ab , với a , b  1 và P = log 2a b + 16 log b a . Khi biểu thức P đạt giá trị nhỏ nhất
thì giá trị của m bằng
1
A. m = 2 . B. m = 1. C. m = . D. m = 4 .
2
Câu 2. Cho x, y là số thực dương thỏa mãn log 4 ( x + y ) + log 4 ( x − y )  1 . Tìm giá trị nhỏ nhất Pmin của
biểu thức P = 2 x − y .
10 3
A. Pmin = 4 . B. Pmin = −4 . C. Pmin = 2 3 . D. Pmin = .
3

Câu 3. Cho hai số thực dương x, y thỏa mãn log x + log y + 1  log ( x + y ) . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu
thức S = x + 3 y .
1+ 3 2+ 3 3+ 3 1+ 3
A. . B. . C. . D. .
10 5 30 4

“Nếu hôm nay chưa học được gì thì đừng nên đi ngủ”
Liên hệ: 090.328.8866 | Fb: Đạt Nguyễn Tiến | Số 88 ngõ 27 Đại Cồ Việt
Câu 4. Cho hai số thực dương x, y thỏa mãn log x + log y  log ( x + y 2 ) . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu
thức P = x + 3 y .
3 1
A. 1. B. . C. 9. D. .
2 2

Câu 5. Cho hai số thực dương x, y thỏa mãn log 2 x + log 2 y = log 2 ( x + y ) . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu
thức S = x 2 + y 2 .
A. 8. B. 4. C. 16. D. 8 2 .

Câu 6. Cho các số thực dương x, y thỏa mãn log 2 x + log 2 y = log 4 ( x + y ) . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu
thức S = x 2 + y 2 .
A. 2 3 4 . B. 2 2 . C. 4. D. 4 3 2 .
Câu 7. Cho các số thực a, b thỏa mãn a  1, b  1 . Tìm giá trị nhỏ nhất Pmin của biểu thức
27
P= ( 2log ab a + log ab b ) + 4log a ab .
2

2
A. Pmin = 36 . B. Pmin = 24 . C. Pmin = 48 . D. Pmin = 32 .

2 a
Câu 8. Cho hai số thực a  b  1. Biết rằng biểu thức T = + log a đạt giá trị lớn nhất là M khi
log ab a b
có số thực m sao cho b = a m . Tính P = M + m .
23 81 19 51
A. M − m = . B. M − m = . C. M − m = . D. M − m = .
8 16 8 16
Câu 9. [Đề thi Thử nghiệm 2017 – Bộ GD&ĐT] Xét các số thực a, b thỏa mãn điều kiện a  b  1 .
a
Tìm giá trị nhỏ nhất Pmin của biểu thức P = log 2a ( a 2 ) + 3logb   .
b b
A. Pmin = 19 . B. Pmin = 13 . C. Pmin = 14 . D. Pmin = 15 .

Câu 10. Cho x, y là số thực dương thỏa mãn ln x + ln y  ln ( x 2 + y ) . Tìm giá trị nhỏ nhất Pmin của biểu
thức P = x + y .
A. Pmin = 6 . B. Pmin = 2 2 + 3 . C. Pmin = 3 2 + 2 . D. Pmin = 17 + 2 .
 b
Câu 11. Cho hai số thực a, b thỏa mãn 0  a  b  1 và biểu thức P = log a a − 4log a  a +  đạt giá trị
b  4
nhỏ nhất. Tính S = a + b .
5 5 5 5
A. S = . B. S = . C. S = . D. S = .
16 8 4 32
1 − ab
Câu 12. (THPT QG 2017 Mã đề 110) Xét các số thực dương a , b thỏa mãn log 2 = 2ab + a + b − 3
a+b
. Tìm giá trị nhỏ nhất Pmin của P = a + 2b .
2 10 − 3 2 10 − 5 3 10 − 7 2 10 − 1
A. Pmin = B. Pmin = C. Pmin = D. Pmin =
2 2 2 2

“Nếu hôm nay chưa học được gì thì đừng nên đi ngủ”
Liên hệ: 090.328.8866 | Fb: Đạt Nguyễn Tiến | Số 88 ngõ 27 Đại Cồ Việt
Câu 13. (Mã đề 101 BGD&ĐT NĂM 2018) Cho a  0 , b  0 thỏa mãn

log 3a + 2b +1 ( 9a 2 + b 2 + 1) + log 6 ab +1 ( 3a + 2b + 1) = 2 . Giá trị của a + 2b bằng

7 5
A. 6 B. 9 D. C.
2 2
Câu 14. Cho hai số thực dương x, y thỏa mãn điều kiện xy  4 y − 1 . Giá trị nhỏ nhất của biểu thức
6 ( 2x + y ) x + 2y
P= + ln bằng a + ln b . Tích ab
. bằng
x y
A. 45. B. 115. C. 108. D. 81.
Câu 15. [Đề thi THPT Quốc gia 2017] Xét các số thực dương x, y thỏa mãn điều kiện
1 − xy
log3 = 3xy + x + 2 y − 4 . Tìm giá trị nhỏ nhất Pmin của P = x + y .
x + 2y
9 11 − 19 9 11 + 19 18 11 − 29 2 11 − 3
A. Pmin = . B. Pmin = . C. Pmin = . D. Pmin = .
9 9 21 3
x+2 y
1
Câu 16. Cho hai số thực dương x, y thay đổi thỏa mãn 3xy −1 −   = 2 − 2 xy − 2 x − 4 y . Tìm giá trị nhỏ
 3
nhất của biểu thức P = 2 x + 3 y .
10 2 + 1 3 2 −4
A. 6 2 − 7 . B. . C. 15 2 − 20 . D. .
10 2
Câu 17. Cho hai số thực x, y thỏa mãn x 2 + y 2  1 và log x2 + y 2 ( x + 2 y )  1 . Gọi M, m lần lượt là giá trị lớn
nhất, giá trị nhỏ nhất của biểu thức P = 2 x + y . Tính M + m .

10 3
A. Pmin = 4 . B. Pmin = 4 . C. Pmin = 2 3 . D. Pmin = .
3
Câu 18. [ĐỀ THPTQG 2020 – 103] Xét các số thực không âm x và y thỏa mãn 2 x + y.4 x + y −1  3 . Giá
trị nhỏ nhất của biểu thức P = x 2 + y 2 + 2 x + 4 y bằng
33 9 21 41
A. . B. . C. . D. .
8 8 4 8

Câu 19. [ĐỀ MH 2020 – L1] Có bao nhiêu cặp số nguyên ( x; y ) thỏa mãn 0  x  2000 và
log 3 ( 3 x + 3) + x = 2 y + 9 y ?
A. 2019. B. 6. C. 2020. D. 4.
+1
= b x có hai nghiệm phân biệt
2
Câu 20. Cho các số nguyên dương a, b lớn hơn 1. Biết phương trình a x
−1
= ( 9a )
2 x
x1 , x2 và phương trình bx có hai nghiệm phân biệt x3 , x4 thỏa mãn
( x1 + x2 )( x3 + x4  3) . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức S = 3a + 2b.
A. 12 . B. 46 . C. 44 . D. 22 .

“Nếu hôm nay chưa học được gì thì đừng nên đi ngủ”
Liên hệ: 090.328.8866 | Fb: Đạt Nguyễn Tiến | Số 88 ngõ 27 Đại Cồ Việt