CHƯƠNG 1

THỐNG KÊ MÔ TẢ

V. ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM

29/10/2019 VTLU 1
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ LẤY MẪU

29/10/2019 VTLU 2
NỘI DUNG

●Giới thiệu định lý giới hạn trung

tâm
●Định lý giới hạn trung tâm cho
trung bình
●Định lý giới hạn trung tâm cho tỉ lệ

29/10/2019 VTLU 3
GIỚI THIỆU
ĐỊNH LÝ GIỚI
HẠN TRUNG ●Mục tiêu
TÂM ●Phân phối mẫu
●Định lý
●Ví dụ

29/10/2019 VTLU 4
 MỤC TIÊU

• Định lý giới hạn trung tâm (Central Limit

Theorem) được dùng để xác định các đặc
điểm của phân phối mẫu.
• Kiến thức về phân phối mẫu và các
tính chất của nó sẽ cho phép chúng ta dựa
vào các trị thống kê của mẫu để suy diễn về
các tham số của tổng thể.

29/10/2019 VTLU 5
 PHÂN PHỐI MẪU

• Phân phối mẫu là phân phối của các trị thống kê

mẫu cho tất cả các mẫu có cùng kích thước là n.
• Ví dụ:
o Phân phối mẫu của trung bình mẫu là phân
phối của trung bình mẫu cho tất cả các mẫu có
thể có từ tổng thể, với cùng kích thước mẫu là
n.

29/10/2019 VTLU 6
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM

29/10/2019 VTLU 7
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM

29/10/2019 VTLU 8
 VÍ DỤ

Ví dụ. Giả sử rằng độ lệch chuẩn của giá vé

xem phim ở Hoa Kỳ là 0,72 đô la. Giả sử
trung bình mẫu được tính cho các mẫu có cỡ
mẫu 52; nghĩa là, giá vé được ghi lại từ các
mẫu khác nhau của 52 rạp chiếu phim được
chọn ra và sau đó tính trung bình. Độ lệch
chuẩn của trung bình mẫu là?

29/10/2019 VTLU 9
 VÍ DỤ

Giải

x 
n
0.72

52
 0.099846
 0.100
Vậy
 x  0.10$.

29/10/2019 VTLU 10
 VÍ DỤ

Ví dụ. Biểu đồ sau đây thể hiện phân phối

trọng lượng của một tổng thể gồm 600 con
ngựa. Giá trị trung bình của tổng thể là 116,2
pound và độ lệch chuẩn là 3,9 pound.

29/10/2019 VTLU 11
 VÍ DỤ

Bây giờ hãy xem xét phân phối của trung bình
mẫu đối với các mẫu có kích thước n = 45.
a) Định lý giới hạn trung tâm có thể được áp
dụng cho phân phối mẫu này không? Nếu
được, giải thích?
b) Tính trung bình của trung bình mẫu?
c) Tính độ lệch chuẩn của trung bình mẫu?
d) Hình dạng phân phối của trung bình mẫu
là gì?
29/10/2019 VTLU 12
VÍ DỤ

29/10/2019 VTLU 13
 VÍ DỤ

Giải
c. Để tìm độ lệch chuẩn của trung bình mẫu,
chúng ta sẽ phải thực hiện một phép tính nhỏ.
Ta có:
 3.9
x    0.58
n 45

d. Mặc dù phân phối tổng thể bị lệch sang

phải, tuy nhiên theo CLT cho chúng ta biết
rằng phân phối của trung bình mẫu sẽ xấp xỉ
phân phối chuẩn, do đó, nó có dạng hình
chuông cân đối. 29/10/2019 VTLU 14
VÍ DỤ

29/10/2019 VTLU 15
GIỚI THIỆU
ĐỊNH LÝ GIỚI
HẠN TRUNG ●Mục tiêu
TÂM CHO TỈ LỆ ●Định lý giới hạn trung tâm cho tỉ lệ
●Ví dụ

29/10/2019 VTLU 16
 MỤC TIÊU

• Định lý giới hạn trung tâm (Central Limit

Theorem) được dùng để xác phân phối xác
suất cho tỷ lệ mẫu.

29/10/2019 VTLU 17
CÁCH TÍNH TỈ LỆ TỔNG THỂ

• Tỷ lệ tổng thể được cho bởi công thức

MA
p
N
Trong đó:
• 𝑀𝐴 là số phần tử trong tổng thể có một đặc
điểm A nào đó đang được quan tâm.
• N là kích thước của tổng thể.

29/10/2019 VTLU 18
 CÁCH TÍNH TỈ LỆ MẪU

• Tỷ lệ mẫu được cho bởi công thức

mA
f
n
Trong đó:
• 𝑚𝐴 là số phần tử trong mẫu có một đặc điểm
A nào đó đang được quan tâm.
• n là kích thước của mẫu.

29/10/2019 VTLU 19
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM CHO TỈ LỆ

 Trung bình và độ lệch chuẩn của phân phối của tỷ

lệ mẫu f.
 Nếu các mẫu được lấy là các mẫu ngẫu nhiên đơn
giản, các điều kiện cho phân phối nhị thức được đáp
ứng và kích thước mẫu đủ lớn để đảm bảo rằng:
np  5 and n 1  p  5,
 Khi đó, phân phối của tỉ lệ mẫu xấp xỉ với phân phối
chuẩn và f  p
p 1  p 
f 
n
29/10/2019 VTLU 20
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM CHO TỈ LỆ

 Trung bình và độ lệch chuẩn của phân phố của tỷ

lệ mẫu f.
𝑝. 1−𝑝
 Nghĩa là 𝑓~𝑁(𝑝, )
𝑛
Trong đó:
 p là tỉ lệ tổng thể
 n là cỡ mẫu

29/10/2019 VTLU 21
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM CHO TỈ LỆ

 Biến ngẫu nhiên chuẩn hóa của tỷ lệ mẫu f là:

𝑝. 1−𝑝
 Ta có: 𝑓~𝑁(𝑝, )
𝑛
𝑓−𝑝
 Biến ngẫu nhiên chuẩn hóa: 𝑍 =
𝜎𝑓

29/10/2019 VTLU 22
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM CHO TỈ LỆ

Ví dụ. Trong một khu vực bầu cử, 79% số cử tri là

đảng Cộng hòa. Tính xác suất trong một mẫu ngẫu
nhiên 100 cử tri từ khu bầu cử này có ít nhất 68 cử tri
theo đảng Cộng hòa?

29/10/2019 VTLU 23
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM CHO TỈ LỆ

Giải.
Theo giả thuyết bài toán, ta có:
0.79 1 − 0.79
𝑓~𝑁(0.79; )
100
Hay: 𝑓~𝑁(0.79; 0.001659)

𝑓−𝑝 𝑓−0.79
Suy ra: 𝑍 = =
𝜎𝑓 0.041

29/10/2019 VTLU 24
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM CHO TỈ LỆ

Giải.
Ta lại có
68
f  0.68  68%.
100
Suy ra, ta cần tính 𝑃 𝑓 ≥ 0.68 = 𝑃(𝑍 ≥ −2.70).
Sử dụng các bảng phân phối chuẩn, ta có xác suất này
khoảng 0.9965.

29/10/2019 VTLU 25
ĐỊNH LÝ GIỚI HẠN TRUNG TÂM CHO TỈ LỆ

Ví dụ. Người ta ước tính rằng 8.3% người Mỹ mắc

bệnh tiểu đường. Giả sử rằng một mẫu ngẫu nhiên của
74 người Mỹ đã được khảo sát. Tính xác suất mà tỷ lệ
người bệnh tiểu đường trong mẫu sai khác với tỷ lệ
tổng thể dưới 1%?

29/10/2019 VTLU 26