0 LÓXICA PLATÓN Gorxias Dialéctica Amar a refutación

ÁNTHROPOS = LÓGOS + KOINONÍA

1 ANÁLISE DE TEXTO
2 ANÁLISE LINGÜÍSTICA
3 CADRO SINÓPTICO
4 CADRO TEMÁTICO
5 TÍTULO & SÍNTESE FORMULACIÓN TÍTULO

5 CONTEXTO
6 APUNTAMENTOS
7 CRÍTICA
8 CUESTIONARIO Esquematización Apuntamentos Avaliación Repaso
9 RECOMPILACIÓN FICHA CRONOLOXÍA
10 GUÍA DE COMENTARIO
12 DESENVOLVEMENTO Poscontexto Cronoloxía-Citas
13 FONTES & RECURSOS

14 ANEXO · ZONA DE TRA. Cadros S. Cadro S. Esquema. Análise

Cadro Sinóptico Fases
Cadro Sinóptico A Cadro Sinóptico B
Esquematización Correspondencias
1 Cadro sinóptico fases 0 0.0 1.0 1.2 2.0 2.1 2.2
2 Cadro sinóptico [...] A B
3 Esquematización · 2-5 fases División-Texto Numeración Epígrafes
4 Correspondencias

Página 1 de 31
1 ANÁLISE DE TEXTO
PLATÓN Atenas, 427-Atenas, 367 Gorxias ou sobre a retórica 447a-527e
457c-458b [Refutación de Gorxias · Sentido do diálogo] Atenas Academia? ca. 380
FILOSOFÍA LÓXICA [Tª ARG] ANTROPOLOXÍA ÉTICA POLÍTICA
LT 4 Tipos de diálogo · Lóxica, dialéctica, retórica LT 5 Boas prácticas argumentativos · As falacias
Ánthropos Lógos Synousía* Koinonía · Pólis Crenza-reflexión Conversación Convivencia
Amor propio Lógon didónai O poder do logos (persuasión) Democracia deliberativa
Os modos de ser-home que fundamentan a contraposición entre Dialéctica-Filosofía e Erística-Retórica
Amar a refutación: Condición do diálogo para non derivar nas disputas infantís da maioría
DISCUSIÓN DIÁLOGO DISPUTA HOME RAZÓN INSULTO
Hesíodo* Heráclito Protágoras Gorxias Sócrates Platón Aristóteles Galeno Arnauld Walton

ESQUEMA TEXTO · MARCADO # 298 APUNTAMENTOS

0 Tema-DISCUSIÓNS
1 Tese-exposición
1 Apelo (sobre Gorxias)
- Experiencia... [Facto]
- Espectáculo
2 ALTERNATIVA
1 DIÁLOGO
0 Difícil
1 Proceso-condicións-modo
- Modo: precisión
- Fin: diálogo
2 Final
- Fin: convivencia
- Modo: reciprocidade
2 DISPUTA
0 [Fácil]
1 Proceso
- Causa-condición: dif / crítica
- Efecto: suposto / disputa
2 Final (casos, asistentes)
- Causa: separa./reciprocidade
- Efecto: indigna. / por ouvir
2 TESE-XUSTIFICACIÓN
1 SITUACIÓN
1 Problema
1 Diálogo
0 Parecen contraditorias
1-2 Agora... ao comezo...
2 Posibilidade disputa
1 Facto: interrupción
1-2 Xustificación: [...]
2 Solución
- Positiva: mesmo / continúa
- Negativa: distinto / deixa
2 EXPLICITACIÓN
1 SÓCRATES
1 Modo-facto
1 Verdade · pracer
- Refutado...
- Refutador...
2 Preferencia
- Refutado...
- Refutador...
2 Xustificación
1 Tese
- Tese: ben maior
- Xustificación: librarse/a ou
2 Xustificación (o mal peor)
- Errar
- No principal
2 GORXIAS · Decisión
1 Diálogo
- Condición: igual
- Resultado: continuar diálo.
2 Disputa
- Condición: deixar diálogo
- Resultado: fagámolo
1 EXTRA · INTRA
SÓCRATES.- Supoño, Gorxias, que ti tamén tes a 2 Entre os homes
experiencia de numerosas discusións e que 3 Gorxias - experiencia
4 ἔμπειρον
observaches nelas que dificilmente conseguen os 5 [Sen participar?]
interlocutores precisar o obxecto sobre o que intentan 6 DIALÉCTICA
7
dialogar e, deste modo, pór fin á reunión despois de 8 “O bo é difícil” [no comezo]
9 Proceso
teren recollido e expresado reciprocamente os seus 0 Precisar o obxecto
pensamentos. Pola contra, se ha diferenza de opinións 1 Esforzo
2
e un deles afirma que o outro non fala con exactitude 3 Synousía
ou claridade, se irritan e se imaxinan que se lles 4 Reciprocidade
5 ERÍSTICA
contradí con mala intención, e así disputan por amor 6 [Completamos por simetría]
7 Proceso
propio sen examinar o obxecto proposto na discusión. 8 Diferenza – Crítica - Criterios
Algúns rematan por separarse de maneira vergoñenta, 9 Xuízos de intencións, amor
0 Final
despois de inxuriarense e teren dito e ouvido tantas 1 Reciprocidade negativa
ofensas que até os asistentes se indignan consigo 2 Desdobramento
3 ESTA discusión entre S. e G.
mesmos por terse prestado a escoitar a tales persoas. 4 Problema-condición*
5 Mesma alternativa
Por que digo isto? Porque agora me parece que as 6 Diálogo
7 acordo
túas palabras non son consecuentes nin están de 8 definición
acordo coas que dixeches ao principio sobre a 9 Risco Disputa
0 refutación
retórica. Porén, non me decido a refutarte temendo 1 nosa
2 Condición – Modo de ser h.
que supoñas que falo por rivalidade contra ti e non
3 Mesmo tipo
polo desexo de esclarecer o obxecto da nosa 4 Outro tipo
5 Tipos de home
discusión. Por tanto, se ti es do mesmo tipo de home 6 Racional
que eu son, interrogareite con gusto; se non, 7 Descrición
8 Home verdade gusto - opcións
deixareino. 9 Pasivo
0 Activo
Que clase de home son eu? Son daqueles que aceptan 1 Escolla mellor
2 Pasivo
gustosamente que se lles refute, se non din a verdade,
3 Activo
e dos que refutan con gusto o seu interlocutor, se 4
5
erra; mais que prefiren ser refutados a refutaren a 6 Penso...
outro, pois penso que o primeiro é un ben maior, por 7 A outro
8 Xustificación-Tese
canto vale máis librarse do peor dos males que librar 9 Explicita criterio
0 Referencia a tema
a outro; porque creo que non existe mal tan grave
1 Pasional · Parcial
como unha opinión errónea sobre o tema que agora 2
3 Home
discutimos. Polo tanto, se dis que tamén ti es así, 4 Refutación
continuemos; pero se cres que convén deixar a 5
6 Omisión
conversación, deixémola xa e poñámoslle fin. Separación

Página 2 de 31
2 ANÁLISE LINGÜÍSTICA
Πλάτων Γοργίας ἢ περὶ ῥητορικῆς ἀνατρεπτικὸς

INDEX TEXTO GREGO # 257 GLOSAS

ἀγαθόν
ἀηδής distasteful, nauseous
Οἶμαι, ὦ Γοργία, καὶ σὲ ἔμπειρον εἶναι πολλῶν
ἀκούω hear
αἰσχρός causing shame, λόγων καὶ καθεωρακέναι ἐν αὐτοῖς τὸ τοιόνδε, / dishonouring, reproachful
ἀληθὲς –ής unconcealed ὅτι οὐ ῥᾳδίως δύνανται περὶ ὧν ἂν ἐπιχειρήσωσιν
ἀνθρώπων ἔμπειρον – πολλῶν λόγων καθεωρακέναι
ἀπαλλάσσω set free, deliver from
διαλέγεσθαι διορισάμενοι πρὸς ἀλλήλους καὶ
ἀπαλλαξείω μαθόντες καὶ διδάξαντες ἑαυτούς, (457d) οὕτω
διαλύεσθαι τὰς συνουσίας, ἀλλ’ ἐὰν περί του διορισάμενοι ὀρθῶς σαφῶς
ἀξιόω
γενέσθαι ἀμφισβητήσωσιν καὶ μὴ φῇ ὁ ἕτερος τὸν ἕτερον μαθόντες καὶ διδάξαντες ἑαυτούς
Δή exactness
ὀρθῶς λέγειν ἢ μὴ σαφῶς, χαλεπαίνουσί τε καὶ κατὰ
διαλέγω - pick out,
διαλύω loose one from φθόνον οἴονται τὸν ἑαυτῶν λέγειν, φιλονικοῦντας another, part asunder,
διελέγχειν ἀλλ’ οὐ ζητοῦντας τὸ προκείμενον ἐν τῷ λόγῳ· καὶ
διερωτάω cross-question
δόξα ἔνιοί γε τελευτῶντες αἴσχιστα ἀπαλλάττονται,
δύναμαι strong enough
to be able, λοιδορηθέντες τε καὶ εἰπόντες καὶ ἀκούσαντες περὶ
ἐάω suffer, permit
ἑαυτοῦ
σφῶν αὐτῶν τοιαῦτα οἷα καὶ τοὺς παρόντας
εἶπον said ἄχθεσθαι ὑπὲρ σφῶν αὐτῶν, ὅτι τοιούτων phthonos theon
ἐλέγχω disgrace, put to sha.
ἀνθρώπων ἠξίωσαν (457e) ἀκροαταὶ γενέσθαι. / οὐ ζητοῦντας
ἔμπειρον
ἕνεκα on account of τὸ προκείμενον ἐν τῷ λόγῳ
ἡγέομαι go before, lead the Τοῦ δὴ ἕνεκα λέγω ταῦτα; Ὅτι νῦν ἐμοὶ δοκεῖς σὺ
ἤδη already, by this tim. Καταφανὲς
οὐ πάνυ ἀκόλουθα λέγειν οὐδὲ σύμφωνα οἷς τὸ
καθοράω look down
κακοῦ πρῶτον ἔλεγες περὶ τῆς ῥητορικῆς· φοβοῦμαι οὖν οὐ πρὸς τὸ πρᾶγμα φιλονικοῦντα
καταφανὲς λέγειν τοῦ καταφανὲς γενέσθαι,
διελέγχειν σε, μή με ὑπολάβῃς οὐ πρὸς τὸ πρᾶγμα
λόγος discusión, conver ἀλλὰ πρὸς σέ
λοιδορέω abuse, revile
φιλονικοῦντα λέγειν τοῦ καταφανὲς γενέσθαι, ἀλλὰ εἰ μὲν καὶ σὺ εἶ τῶν ἀνθρώπων
μέγας big πρὸς σέ. (458a) Ἐγὼ οὖν, εἰ μὲν καὶ σὺ εἶ τῶν ὧνπερ καὶ ἐγώ,
μέν indeed, of a truth ἡδέως ἄν σε διερωτῴην·
μέντοι, indeed
ἀνθρώπων ὧνπερ καὶ ἐγώ, ἡδέως ἄν σε διερωτῴην· εἰ δὲ μή, ἐῴην ἄν.
to be sure, however
Νῦν now, even now εἰ δὲ μή, ἐῴην ἄν.
οἴομαι forebode, presage Τοῦ δὴ ἕνεκα λέγω ταῦτα;
ὀρθῶς
Ἐγὼ δὲ τίνων εἰμί; Τῶν ἡδέως μὲν ἂν ἐλεγχθέντων
ὅσος as great as, how g.
Οὐδείς not one εἴ τι μὴ ἀληθὲς λέγω, ἡδέως δ’ ἂν ἐλεγξάντων εἴ τίς
πρᾶγμα οὐ κ ἀ ηδέστερον …
τι μὴ ἀληθὲς λέγοι, οὐκ ἀηδέστερον μεντἂν
ἐλεγχθέντων ἢ ἐλεγξάντων
χρή sum ἐλεγχθέντων ἢ ἐλεγξάντων· μεῖζον γὰρ αὐτὸ ἀγαθὸν
ῥητορικῆς ἡγοῦμαι, ὅσῳπερ μεῖζον ἀγαθόν ἐστιν αὐτὸν
σαφῶς
συνουσίας
ἀπαλλαγῆναι κακοῦ τοῦ μεγίστου ἢ ἄλλον
σύμφωνα ἀπαλλάξαι. Οὐδὲν γὰρ οἶμαι τοσοῦτον κακὸν εἶναι δόξα ψευδὴς
σφός their, their own, belonging to them
ἀνθρώπῳ, ὅσον δόξα (458b) ψευδὴς περὶ ὧν
τελευτάω bring to pass, accomplish
τίς who? Which? τυγχάνει νῦν ἡμῖν ὁ λόγος ὤν. Εἰ μὲν οὖν καὶ σὺ φῂς
Τοσοῦτος so large, so tall
τοιοῦτος εἶναι, διαλεγώμεθα· εἰ δὲ καὶ δοκεῖ χρῆναι
τυγχάνω happen to be at ἤδη χαίρειν καὶ διαλύωμεν τὸν λόγον.
ὑπολάβῃς ἐᾶν, ἐῶμεν ἤδη χαίρειν καὶ διαλύωμεν τὸν λόγον.
ψευδὴς
Φθόνος

Página 3 de 31
3 CADRO SINÓPTICO PLATÓN Gorxias DIALÉCTICA v. ERÍSTICA
Contexto Xustificación Se=como Como tes isto [experiencia] Experiencia Sofistas
[...] Gorxias Entón Entón viches isto [espectáculo] Espectáculo
Modo Precisión Criterio
Proceso
Diálogo Fin Diálogo Exame...
Difícil Fin Convivencia Syn-ousía
Xeral Final
Modo Reciprocidade
Desacordo A
DISCUSIÓNS Exposición Se
E crítica [falta de clareza e precisión] B
ENTRE OS Proceso
HOMES Supoñen má vontade C ENVEXA
ALTERNATIVA Entón
Disputa E disputan por amor propio D
Fácil Separación*
Se/Causa
Caso Inxurias recíprocas*
extremo Entón/Efecto Indignarse consigo
asistentes Por consentir en ouvir as caricaturas

Tema Non consecuentes A

Parecen a Sócrates
DISCUSIÓNS Pensamento Nin concordantes A
[causa] Agora
Opinións de Gorxias
Causa sobre retórica Antes
Situación
Facto Suspensión refutación B - Interrupción diálogo
Impase Crítica
Por rivalidade C-D
[efecto] Xustifica. Teme supoña
Aplicación Diálogo Non por esclarecer
ou disputa
ESTA Se mesmo
DISCUSIÓN Por tanto Positiva
ENTRE Condición para Entón continúa
SÓCRATES continuar
E GORXIAS
Se distinto
Tipo de home Negativa
Entón abandona

Refutado
Verdade: pracer
Refutador
Explicitación Modo
Sócrates Refutado Inxustiza
Tipo de home Preferencia: mellor
Refutador

Tese Tese: ben maior

Página 4 de 31
 A si mesmo
Xustificación: Mellor librarse
A outro
Xustificación
O mal peor
Xustificación
Errar / no principal

Se igual
Diálogo
Gorxias Entón Continúa diálogo
Decisión Se Deixar o diálogo
Disputa*
Entón Fagámolo

Página 5 de 31
4 CADRO TEMÁTICO

DISCUSIÓN ALTERNATIVA DAS DISCUSIÓNS

ASPECTOS | POLOS DIÁLOGO, Dialéctica, FILOSOFÍA DISPUTA, Erística, RETÓRICA

Enunciativo, apofántico; referencial,
Pragmático, persuasivo; expresivo-emotivo; apelativo-
LOGOS representativo, denotativo; nomea a realidade;
conativo; connotativo; vitoria, facer caixa
verdade
Racional, obxectivo, Pasional, concupiscente,
ÁNTHROPOS
responsábel, universal, imparcial interesado, caprichoso, manipulado-manipulador
POLIS Cooperación, Procura común, Competencia-concorrencia
koinonía, syn-ousía Deliberación, Reciprocidade “Lei da selva”, “Guerra de todos contra todos”
Outros TEXTOS Heráclito, Koinon lógon Gorxias, Megas dynastes

DISCUSIÓN ASPECTOS-DIMENSIÓNS DAS DISCUSIÓNS

ALTERNATIVA LÓGOS ÁNTHROPOS PÓLIS Koinonía, Syn-ousía

Enunciativo, apofántico Racional, obxectivo,
DIÁLOGO, Dialéctica Cooperación
Referencial, representativo, denotativo responsábel, universal,
FILOSOFÍA Procura común
Nomea a realidade; verdade imparcial
Pragmático, persuasivo; expresivo- Competencia-concorrencia
DISPUTA, Erística Pasional, concupiscente,
emotivo; apelativo-conativo; connotativo; “Lei da selva”
RETÓRICA interesado, caprichoso
vitoria - “Megas dynastes” “Guerra de todos contra todos”

ESCALA Entre os homes Entre Sócrates e Gorxias Entre dous modos de h Interna*

Página 6 de 31
5 TÍTULO & SÍNTESE FORMULACIÓN TÍTULO

1 FORMULACIÓN DO TÍTULO Gradación de temas

CONTEXTO DIÁLOGO
TEMA Sentido Amar a refutación:
TESE
REMA do diálogo platónico Condición do diálogo
. en contraposición á disputa erística para non derivar nas disputas
ESPECIFICACIÓN
ACLARACIÓN En tres respectos: infantís da maioría
lógos, pólis, ánthropos

TEMA Os modos de ser-home Modos de ser home Ser (un home) racional,
TESE
REMA que fundamentan a contraposición Para participar nun diálogo condición (necesaria) do diálogo
ESPECIFICACIÓN entre Dialéctica-Filosofía ·
ACLARACIÓN
e Erística-Retórica

Contraposición [dos principios] do diálogo fronte a (os da) disputa

Contraposición da visión do home, o lógos e a pólis no diálogo e na disputa
Visión do home, o lógos e pólis no diálogo e na disputa

Página 7 de 31
 2 REDACCIÓN DA SÍNTESE Argumento completo Redacción por fases

1 Partes Argumento TEXTO Gorxias OBSERVACIÓNS

1 Premisa ou condición Se mesmo tipo de home Esclarécese na segunda premisa
Entón continúa diálogo
Se non, se é (o) outro tipo
Mellor deixar a discusión Ilústrase na segunda premisa [prefire refutar]

2 Premisa Prefire ser refutado a refutar

3 Conclusión Se tamén así, poden continuar = Se prefire ser refutado, i.e., ser racional.
Se distinto, mellor separarse O texto “salta” e substitúe o antecedente polo consecuente
presentado en termos subxectivos****

2 Primeira fase Segunda fase Terceira fase

0 Sócrates fala dos (dous) modos de ser home. O tema é a relación entre o home e o diálogo.

1 Primeiro fala do tipo de home que el é. Primeiro o determina:
E logo xustifica esa
determinación ou escolla:
Di que gusta dos dous lados da refutación
pero que prefire ser obxecto que suxeito da mesma.
Pois opina que é mellor
pois o peor é ser ignorante do fundamental.

2 E logo pregunta a Gorxias

Primeiro o caso positivo:
[para continuar ou non o encontro]
E logo o caso negativo:
Se “di” que é ese tipo de home [i.e., racional]
Continúa o diálogo e a refutación.
Se cre que é mellor deixar o diálogo [...]
Mellor deixalo [antes de que derive en disputa]

0 O tema xeral do fragmentos son as discusións [A alternativa perante a que se encontra toda discusión e a condición do diálogo]
1 DISCUSIÓNS ENTRE OS HOMES
1 Sócrates comeza referíndose á experiencia tamén do interlocutor
- de ter asistido (e participado) a “numerosas discusións” entre os homes
- polo que terá presenciado o “espectáculo” que pasa a describir.
2 [ALTERNATIVA]: que os participantes
- á dificultade de que ditas discusións se convertan nun verdadeiro diálogo,
- que contrasta coa facilidade con que derivan cara a mera disputa persoal
que adoita rematar co consabido espectáculo que avergoña aos presentes,
2 RAZÓN DESA REFERENCIA: pois a discusión actual entre Sócrates e Gorxias
1 tamén pode | está na mesma alternativa
- centrarse no esclarecemento da verdade
- ou derivar cara unha cuestión de rivalidade;
2 Polo que, para continuala, CONDICIÓN PREVIA DO DIÁLOGO:
1 establece unha condición xeral
para continuar teñen que ser o mesmo tipo de home que Sócrates
noutro caso, o mellor é deixar a conversa.
2 e, despois de explicitar
1 que tipo de home é Sócrates, a saber,
1 aquel que desfruta refutando e sendo refutado
pero que prefire o segundo
2 pois é mellor
pois vale máis curarse do peor dos males que curar a outro
pois o peor dos males é opinar incorrectamente sobre o tema discutido;
2 Solicita a Gorxias que explicite – [Pregunta sobre o cumprimento da condición]
se quere participar na investigación común que é o diálogo (se acepta ser refutado) ou
se renuncia a continuala... (decisión que involucra retrospectivamente a súa actitude ata o presente)

Página 8 de 31
6 CONTEXTO · INTRODUCIÓN
N XERAL ESPECIFICACIÓN DESCRICIÓN

1 Período ss. V-IV Período antigo – ontolóxico LT1BAC | Grecia clásica | Etapa ontolóxico-sistemática LT2BAC
Guerra do Peloponeso · Crise de Atenas, da democracia e da pólis | Hiperdemocracia e tiranía
2 Corrente Sofistas Os sofistas buscan un saber que non é ningún dos saberes de cousas, mais o tratan dalgún
modo como un saber de cousas, como unha determinada, positiva e efectiva pericia.
Filosofía socrática
Escola rival Escola retórica de Isócrates, discípulo ‘moderado’ de Gorxias.
3 Autor Platón Academia Aristócrata ateniense · Socrático
Obras Diálogos Dóxa · Pregunta · Eîdos | Resposta · Definición | Exame · Criterio | Refutación · Aporía

4 Obra Gorxias Sobre a retórica, refutatorio [anatréptico].

1 Obra · Gorxias
2 REFERENCIA
3 Etapa de transición
4 Biografía
5 Data de composición
6 Asunto(s) – Ver infra
Diálogos relacionados
7 Diologi personae
PROSOPOGRAFÍA
Cinco interlocutores
Calicles, Sócrates-Querefonte,
Gorxias-Polo
Principais personaxes aludidas
Título: Gorxias ou sobre a retórica,
447a-527e | O cuarto en extensión dos diálogos de Platón.
Pitagorismo | Mito escatolóxico
Posterior á primeira viaxe a Sicilia [ca. 388].
A retórica. A política.
Títulos de sofistas: Hipias (2), Protágoras, Eutidemo, Menón*, Trasímaco*, Sofista*
Tematicamente: Eutidemo (Erística) · Fedro (Retórica) · Sofista (Sofista)
Estrutura tripartita: Trasímaco (Céfalo, Polemarco, Trasímaco). Inverte o Gorxias.
SÓCRATES (director do diálogo)
Querefonte, amigo de Sócrates. Consulta do oráculo.
Gorxias de Leontinos, mestre de retórica.
Polo de Agrixento, Sicilia. Discípulo de Gorxias. Sofista. Citado por Aristóteles.
Calicles: Personaxe ficticia? O cidadán medio ateniense influído polos sofistas.
Homero; Pericles, Cimón, Milcíades, Alcibíades, Temístocles [...]

8 Escenificación [Calicles saúda a Sócrates & Querefonte que chegan ao remate dunha conferencia de Gorxias].
9 Data dramática Entre a primeira embaixada de Gorxias de Leontinos [ca. 485-380] a Atenas [427]
e o xuízo aos estrategos das Arxinusas [405].
0 Carácter* Polémico. Apaixonamento que contrasta coa serenidade dos primeiros diálogos [...]; modernidade [...]
1 Estilo · Modo Narración directa... Dramático.

3 Estrutura

0 Introdución 447a-449a Escenario, personaxes, asunto.

1 Gorxias 449a-461b Debe o orador coñecer a natureza do xusto e do inxusto?
Que é a retórica? [cf. diálogos ‘socráticos’] [Sobre o diálogo].
2 Polo 461b-481b É mellor cometer inxustiza ou sufrila? Que é o poder?
3 Calicles 481b-506d Como se debe vivir? Que é home (pracer e ben)?
4 Sócrates 506e-527e Recapitulación das conclusións. A verdadeira política. Mito escatolóxico.

O Gorxias ou sobre a retórica é un longo e apaixonado diálogo de carácter polémico, posterior á primeira experiencia política
en Sicilia, e cuxa acción transcorre, significativamente, entre a primeira embaixada de Gorxias a Atenas e o xuízo aos estrategos
das Arxinusas. A diversidade de aspectos que toca non oculta a súa unidade temática: «sobre a retórica como medio da acción
política». A substitución dos interlocutores de Sócrates, que anticipa a sucesión do República I e VIII, marca a estrutura do
diálogo. Por primeira vez o diálogo remata cun mito escatolóxico (completado cos mitos do Fedón e da República). Calicles […]

Página 9 de 31
N XERAL ESPECIFICACIÓN DESCRICIÓN
2 Ámbito Lóxica – Argumenta. Inferencia + Validez
Retórica.- a retoriké téchne, a pericia no dicir, o saber do experto en expor, convencer,
1 Tema Dialéctica v. Erística persuadir. Ese saber pode recibir o nome de retórica (Gorxias) pois no dicir ten lugar
canto ten lugar [M.M.]
0. Diversidade de aspectos, unidade temática: «sobre a retórica como medio da acción
política».
1. Importancia (política) da retórica: que é a retórica?
2. Relación entre política e moral: Sócrates e Tucídides.
3. Relación (xustiza) entre moral (home) e realidade [...]
Ver FEDRO ...
2 Tópicos Home, Logos, Koinon.
3 Parte-tese Refutación Gorxias
A pasaxe é unha reflexión sobre o diálogo que separa a intervención de Gorxias (centrada na cuestión da cognoscibilidade do
xusto e na procura dunha definición da retórica), e que continúa a formulación dos diálogos socráticos, e a intervención do seu
discípulo Polo (centrada na cuestión sobre se é mellor cometer ou padecer inxustiza, ou na pregunta polo verdadeiro poder),
se ben o seu contido (que home son, que quero ser) adiante a conversa con Calicles (centrada na procura do modo en que se
debe vivir, ou sexa, a pregunta polo home – o pracer, o ben).

Esta pasaxe contén unha das reflexións recorrentes sobre o sentido do diálogo platónico; tales reflexións aparecen en
momentos de máxima tensión e/ou dificultade (conflito, aporía) na indagación dialóxica; outras veces xorden observacións
esporádicas ao longo do diálogo; e, en definitiva, o importante é o diálogo mesmo, pois esas observacións serían pura
palabraría se non subxacera unha auténtica experiencia e un exemplo efectivo, Sócrates, cuxa Apoloxía consiste toda ela nunha
continuada exposición sobre a importancia do exame: “porque unha vida sen exame non é unha vida humana”.

Página 10 de 31
7 APUNTAMENTOS
1 TEMA O tema xeral do texto son as discusións ou a diferenza entre discusión dialóxica e discusión erística.
2 PARTE 1 O tema son as discusións entre os homes ou a alternativa entre diálogo e disputa nas discusións.
3 Apelo G. Comeza cun apelo directo ao interlocutor, de quen menciona o nome (para que intensifique a atención).
Isto significa que o punto é relevante: con efecto, aproveita unha dúbida sobre a actitude do interlocutor para
reflexionar sobre o sentido do diálogo. [O apelo afecta até a intervención de Gorxias, non só a primeira parte].
Gorxias [cf. TESES] -
4 Discusión Experiencia nas discusións non podía faltar no máis importante dos rétores gregos.
Numerosas – homes: pódese dicir que a discusión era a respiración ou estado natural da sociedade ateniense [A]
Homes: convivencia humana, conflitiva. Numerosas: recorda ao ser necesitado “de moitas maneiras”. Ou sexa,
imposíbel de reducir a cálculo e control. Relación do home coa natureza (necesidades) e coa sociedade
(diferenzas, conflitos).
[Para Platón a ciencia ou arte (téchne) é moi distinta da experiencia (empeiría) ou práctica. A retórica non é unha
téchne, senón unha práctica oportunista, ditaminou durante a súa conversa co sofista siciliano.
5 Espectáculo “Experiencia” era indeterminado. Agora só se fala de “observación”, pero é inevitábel inferir que tamén tivo
experiencia “participativa”. O grande rétor de Leontinos non podía limitarse a ser mero “asistente” [infra].
O presenciado é unha alternativa, ou unha deriva da dialéctica á erística.
6 DIALÉCTICA Primeiro fala da dialéctica (que é o ideal ou boa discusión)
7 Difícil Como é unha boa obra require atención e esforzo. Conseguen...
(“Todo o excelso é tan difícil como raro”, Spinoza, Ética, excipit.)
8 Proceso Condicións
9 Modo Criterio do exame: a precisión.
0 Fin Modo: intento - Esforzo (Léonard). Fin: diálogo [...]
1 Final Convivencia
2 Fin: Convivencia, syn-ousía.
3 Modo: Modo: reciprocidade. Até aquí unha rapidísima presentación do diálogo platónico.
reciprocidad Recollido – ouvido – Preguntas-e-respostas
e Expresado – Preguntas-e-respostas
Aristóteles: a pólis é a comunidade do logos.
4 ERÍSTICA Pola contra: a outra opción
5 Facilidade Podemos completar ou máis ben explicitar. Tamén porque “agrada” nun primeiro momento.
6 Proceso
7 Condicións Hai (numerosas) discusións porque hai (numerosas) diferenzas... [E a meta é pensar todos o mesmo?].
Crítica-esixencia. Clareza (sapheneia) e precisión (akríbeia) son os criterios do exame dialóxico.
8 Consecuenci 1. Reacción. Enfado [infantil]: emoción ou sentimento ferido.
a Xuízo de intencións. Suposto, imaxinación. Avanza a contradición... Má intención [cf. Envexa dos deuses; ...].
Viran a atención do obxecto para o interlocutor, e das palabras para as intencións, sempre malévolas…
A intención […] é a actitude da que diciamos antes que era condición do diálogo.
2. Disputan por amor propio. Cf. GALENO [...] - ARNAULD […]
Sen examinar o obxecto proposto na discusión.
Poderíamos dicir que moverse en todo polo amor propio condí co “home libre” que é para si mesmo… cando son
xusto o contrario. O home libre é quen está libre de intereses particulares. Mais, pode haber un home tal?
9 FIN
0 Proceso 1. Separación vergoñenta (fea): vergoña allea (infra).
2. Modo. Tamén no ‘mal’ (inxuria, ofensa, insulto) parece darse a reciprocidade (dito e ouvido) negativa.
E segundo que eses improperios son tanto o máis auténtico como máis verdadeiro…
1 Separación 1. Tamén dentro de cada un (dos asistentes... e nós) se dá o desdobramento e o conflito. Indignarse...
O espectador imparcial (Smith) [...]
2. Por ouvir. Nós tamén escollemos as circunstancias da nosa vida. E absorbemos aquilo que vemos.
O morbo: historia de Leoncio na República IV.

Página 11 de 31
2 PARTE 2 A segunda parte (que trata desta discusión entre Sócrates e Gorxias –e da discusión eterna en que consiste ser
home) e presentada como xustificación da primeira (que trata das discusións en xeral, máis concretamente da
súa tendencia a derivar en disputas persoais).
3 SITUACIÓN Primeiro presenta un problema ou dificultade: que esta conversa tamén derive en disputa.
A división adoptada (1. – 2 – 2.1 – 2.2) podería ser (1. Premisas – 1.1. Diálogo (contradición) – 1.2. Interrupción
(refutación) – 2. Conclusión
4 Alternativa Dous modos de discusión: diálogo-disputa
5 DIÁLOGO
6 Acordo Ou sexa, non só non derivan, non están conectadas (non son verdadeiras ao mesmo tempo), senón que son
contraditorias (a verdade de unas implica a falsidade das outras). – Aristóteles, Tópicos, dialéctica.
7 Definición A definición [de retórica] marca o comezo do diálogo socrático. Gorxias era o príncipe da retórica.
Palabras de agora [...] - Texto da definición [...]
8 RISCO
9 Refutación A refutación (élenchos) e a aporía que provoca son o fin do diálogo socrático. A refutación consiste en mostrar a
contradición entre dous enunciados. As propias palabras do interlocutor refutan a definición inicial (claro que
tamén pode renunciar a esas consecuencias non desexadas).
0 Suposición Temendo que se repita entre eles a situación que se dá entre os máis dos homes, como expuxo anteriormente.
Esclarecer o obxecto [cf. supra]. “Nosa”: tarefa común.
1 Solución Condición do diálogo é compartir certa actitude (antes mesmo que determinadas crenzas): modo de ser home
Dous modos de ser home (pólos da escolla).
2 Diálogo Caso positivo: mesmo tipo de home. Continúa exame (e refutación).
3 Disputa Caso negativo: todo o demais, ou como os anteriores, massa damnata. O outro tipo: dicotomía.
4 Tipos H Resposta ou explicitación dos tipos de home.
home Que son eu. Esa é a pregunta que estamos a responder a cada momento. De aí: eterna, porque nos constitúe.
5 Sócrates Representa o home cabal, racional, xusto.
6 Describe Primeiro presenta o modo de ser do home racional.
7 Asunto Da relación (pracer: gusto) coa verdade. Lema no Teeteto: “Non me está permitido nin consentir o falso nin...”
8 Refutado Pasivo. [Pois a verdade é irrefutábel].
9 Refutador Activo. Era súa actividade ao servizo do deus: examinar e refutar.
0 Escolla O que prefire (o máis “pracenteiro”): relacionar “mellor padecer que cometer inxustiza” (discusión con Polo).
1 Refutado Aquel para quen o maior ben (posíbel) consiste en ser refutado e así aprender e mellorar (i.e., que dialoga
consigo mesmo). Sempre aprendes. Padecer inxustiza: non afecta ao fundamental.
2 Refutador aquel que non acepta ou se fecha a toda corrección, a todo diálogo. Cometer inxustiza: sabemos que é un mal.
3 Xustificación Despois xustifica ou explica o fundamento da súa actitude ou modo de ser (home).
4 Tese
5 Penso... Ser refutado é un ben maior: o criterio último é o ben. [Alternativa: asumir a vida como “mal menor”].
6 A outro Pois “vale máis”: é máis virtude (areté). Liberarse: cadea da ignorancia (Símil da caverna, República VII).
Mellor aprender que ensinar [en igualdade de condicións]. Egoísmo racional (contra egoísmo sentimental).
Pasa de “ben maior” a “peor dos males”: máis taxativa esta valoración.
Poderíamos voltar e reler “ben maior” como “o mellor dos bens”.
7 Xustificación “creo” – “mal tan grave” -
8 Criterio Ignorancia (A virtude é coñecemento: intelectualismo ético socrático).
9 Tema A retórica, a ciencia, o modo en que hai que vivir.
0 Gorxias Gorxias ten que decidir-dicir cal tipo de home é: se racional e imparcial ou parcial por pasional e interesado.
Pódese falar da “eterna discusión ou conflito interior” entre diálogo e disputa, entre racionalidade común ou
interese particular.
1 Diálogo Primeira opción da alternativa:
2 Home Home racional
3 Refutación Continuación do diálogo: a refutación mencionada supra.
4 Disputa A outra opción. Trataríase dunha dicotomía: ou nos esforzamos en ser racionais ou estamos traballando polo
capricho.
5 Omisión Por consideración co interlocutor omite explicitar a condición inicial: se ti non es racional... Explicitar
6 Separación Aparentemente máis civilizada que a anteriormente descrita. Sería perder o tempo e dar un lamentábel
espectáculo. Ademais, a convivencia humana é máis que estar xuntos ou contiguos. Na realidade, deberíamos
considerar aos individuos non racionais como un perigo análogo ás feras e bestas.

Página 12 de 31
8 CONSIDERACIÓN CRÍTICA
0 Relevancia “Grazas a que en nós é innato persuadirnos uns a outros e esclarecernos mutuamente os asuntos sobre os que
Isócrates deliberamos, non só nos afastamos da vida salvaxe, senón que nos reunimos e fundamos cidades, establecemos
leis e descubrimos as artes, e case todos os logros do noso enxeño nos foron deparados pola palabra”. Isócrates,
Antídosis, 254.

1 Sócrates Despois, na conversa con Polo, dá a versión práctica do principio: Mellor padecer que cometer inxustiza [...].
No final do símil da maiéutica (Teeteto) formula os principios da súa actividade:
nin o deus nin el teñen má intención para os homes (cf. envexa divina; sospeita...);
non lle está permitido nin condescender co falso nin ocultar o verdadeiro [...].
O filósofo como amante da verdade: República ...
2 Caridade Principio de caridade interpretativa [ou da mellor interpretación].
Davidson Atribúe aos falantes un comportamento racional (que non incorreran en contradicións). Se esa mutua suposición
de racionalidade, non podería haber entendemento entre as partes. Hai que encontrar a suficiente racionalidade
naqueles aos que se quere entender, que aquilo que din e fan teña sentido pois do contrario non se poderían
identificar os contidos das súas palabras e pensamentos.
3 Resposta Górgias - Eu também, Sócrates, me incluo no número das pessoas a que te referiste. Mas talvez seja preciso, ao
de Gorxias mesmo passo, levar em consideração os presentes. Muito antes de chegardes, havia eu feito para eles uma longa
exposição. Remanesce, portanto, o perigo de nos alongarmos demais, se continuarmos a conversar. E sobre isso
que devemos refletir, para não retermos quem porventura necessite ocupar-se com outra coisa.
Non di “tamén só coma ti”. [
Aproveita a mención de Sócrates para utilizar o público como burladero*.
A “longa” contraponse a exixencia de brevidade socrática.
Podemos supor que a “exposición” tamén fallará en precisión (a segunda exixencia inicial).
Ambos os trazos, extensión e imprecisión, dificultan a refutación... [Cf. Bacon...].
Estenderse máis, unha vez deposto o speech, supón un perigo [cf. perigo da dialéctica: vela como erística].
O que debemos ter en conta é ao público (cansazo, aburrimento, fastío, obrigas, ...).
“Por ventura necesita”. Finitude humana (enerxía-necesidades, temporalidade)
Tópico habitual, remitir ao público para desviar a atención. Para que perder o tempo? Non paga a pena o esforzo.

4 Aristóteles Zoión politikón | Zoión logón echón |

1 A terceira tese fundamental dos dous primeiros capítulos do libro I da Política é que o home é un "animal político"
(mesmo "o máis"), ou sexa, home é un ser político por natureza.
2 Significa que só na pólis desenvolve plenamente a súa natureza ou pode exercer a súa función (érgon) específica,
o uso libre da racionalidade (lógos), e así alcanzar a felicidade.
3 Pode traducirse como "animal social" (como se fará na Idade Media), mais o significado pleno é "animal político",
i.e., que se desenvolve plenamente nun tipo determinado -o máis perfecto- de sociedade.
4 Se o home é político por natureza, entón a cidade é una realidade natural (segunda tese fundamental).
5 Aristóteles demóstraa partindo da concepción teleolóxica da natureza. O home é o único animal que ten lógos
(animal racional), cuxa función é manifestar o conveniente e o danoso (...), e a cidade consiste precisamente na
deliberación común dos seus membros.

x Maquiavelo
x Hobbes
x Nietzsche
x Gadamer
x Derrida
x Simon

Página 13 de 31
8 CUESTIONARIO Cadros sinópticos Esquematiza. (3) Apuntamentos
Lingua Semántico Esquematización Introdución Apuntamentos Relacións Crítica

BAIXAR DA A.V.
4 cuestionarios+
2 cuest relacións

10

11

12

Página 14 de 31
9 COMENTARIO DE FRASE Texto Guía Redacción
οὐκ ἀηδέστερον μεντἂν ἐλεγχθέντων ἢ ἐλεγξάντων PREFIR[O] SER REFUTAD[O] A REFUTAR A OUTRO.
Son daqueles que aceptan gustosamente que se lles refute, se non din a verdade, e dos que refutan con gusto o seu
interlocutor, se erra; mais que prefiren ser refutados a refutaren a outro.
Introdución Análise (tese) Extensión inmediata Extensión mediata Crítica Tarefa
Obra Pregunta (tema) Relevancia Xustificación Paralelo Aristóteles / home libre Política
Diálogo Ánthropos Risco Mellor Inxustiza Autó Mandar Herodoto

1 Contexto Histórico Sistemático

Forma parte do Gorxias de Platón, que trata da retórica.
Está a falar do “tipo de home” que el é.
Pois é condición para a discusión [...] ser dialéctica e non erística.
2 Análise da tese Preferencia
Fala das “refutacións”, por tanto, das discusións entre os homes.
[Aquelas discusións que transcorren como un diálogo e nas que pode haber, por tanto, refutación en sentido
estrito].
Fala de dúas posibilidades: ser refutado e refutar a outro.
Pois a discusión é un debate sobre dúas posicións (A e non A) (re)pre-sentadas polos dous interlocutores. Neste
caso, Sócrates e Gorxias.
Como as dúas posibilidades implican un triunfo da verdade (ou unha derrota da falsidade), e son, polo menos
para Sócrates, igualmente pracenteiras, parecen ter un “valor” equivalente (o importante para ambas as partes
debe ser o imperio da verdade).
(Pero) Di que é “preferíbel” unha delas.
A que el prefire é ser refutado.
[O que é dito como se fose paradoxal, contrario á dóxa común.] ►[inxustiza, infra]
Por tanto o outro tipo de home é aquel que prefire refutar a outro.
[Podemos supor que este non gustaría de ser refutado...].
[Podemos identificalo co tipo de homes pouco exemplares que tornaban a discusión nunha disputa erística].
3 Xustificación mínima
El mesmo xustifica inmediatamente dita preferencia:
Sendo as dúas cousas boas, a primeira é mellor.
Precisamente porque “vale máis” librarse a un mesmo do “peor dos males” que librar a outro. [...].
Sócrates invitará a Gorxias a que decida se é racional como el ou caprichoso como os máis.
4 Paralelo INTERNO
Na conversa con Polo (discípulo de Gorxias), na segunda parte do diálogo, Sócrates formulará unha das súas teses
máis relevantes: “prefiro (ou sexa, é mellor) padecer que cometer inxustiza”.
Refutar, aínda que poda parecer a algúns algo negativo, na realidade é positivo (desfacerse dun erro). Tanto
refutar como ser refutado son un ben.
A inxustiza é sempre algo negativo: tanto cometer como recibir inxustiza son maos.
Pero nos dous casos, Sócrates prefire ser elemento “pasivo” (ser refutado, padecer inxustiza). Pois ser refutado
te fai mellor e cometer inxustiza te fai peor.
[Padecer inxustiza “pode” ser un mal, pero cometer inxustiza SEMPRE é un mal CERTO. Da nosa sorte con ou
despois da morte non podemos dicir nada con fundamento, pero de cometer inxustiza sabemos que é
intrinsecamente mao. ]
5 CRÍTICA RELACIÓN
Ao longo de todo o parágrafo, Sócrates asume os termos do contrario (todo é loita = non é indiferente quen
“gañe”, pois alguén ten que gañar por pensar a convivencia como un xogo de suma cero: eu gano porque ti
perdes; o importante é o pracer ou agrado; o que vale é o poder) para darlles a volta contra o seu autor. Así, o
individualismo [o individuo debe seguir o seu propio interese, sempre enfrontado ao interese do(s) outro(s)]: é
mellor o que te mellora a ti que o que mellora a outro. E o que me mellora a min é a razón e a verdade. O home
libre, diría Aristóteles, é por e para si mesmo. [Egoísmo intelixente...: a intelixencia como superación do
egoísmo].
6 PROPOSTA Relacionar con “non quero mandar nin ser mandado” (Herodoto, Historias, III ...]

Página 15 de 31
10 RECOMPILACIÓN FICHA CRONOLOXÍA

1 FICHA DE LECTURA DE TEXTO ►Cronoloxía ►Base de datos

F CONSIGNA · Historia · Autor ANALÍTICA · Sistema · Tema

1 PLATÓN METAFILOSOFIA · LÓXICA · ANTROPOLOXÍA · ÉTICA · POLÍTICA | HOME E

2 Πλάτων FILOSOFÍA · LOGON DIDONAI · CONFLITO - CONCORDIA · AMOR PROPIO · O PODER DO
LOGOS (PERSUASIÓ N) · COMUNIDADE DE DIÁ LOGO · DEMOCRACIA DELIBERATIVA |
3 Actividade, profesión
OS MODOS DE SER-HOME QUE FUNDAMENTAN A CONTRAPOSICIÓN ENTRE DIALÉCTICA-FILOSOFÍA E
4 Datas biográficas
ERÍSTICA-RETÓRICA · AMAR A REFUTACIÓ N: CONDICIÓ N DO DIÁ LOGO PARA NON DERIVAR NAS
5 Gorxias ou sobre a retórica DISPUTAS INFANTÍS DA MAIORÍA · SENTIDO DO DIÁ LOGO SOCRÁ TICO A RESPECTO DA DISPUTA
6 Γοργίας ἢ περὶ ῥητορικῆς ERÍSTICA: LÓ GOS – PÓ LIS – HOME | 0. Discusións 1. [Facto] Entre os homes: Diá logo /
7 Diálogo · ἀνατρεπτικὸς Disputa 2. [Xust.] Entre Só crates e Gorxias: 1. Situación: Problema: Diá logo (ha
8 447a-527e - Composición estrutura contradició n) / Disputa (non ousa refutar POR...) - Condició n... [Xustificaçã o] Discusió n
9 Atenas ["eterna"] dentro de cada homem: A. Abertos... B. Fechados. 3. Discusió n dentro de
Gó rgias: A. Continuar. B. Abandonar] 2. Tipos de home: Sócrates... Gorxias
10 Editorial, institución
(continuar / abandonar) | Discusió n · Diá logo · Precisió n · Clareza · “má Intención” ·
11 ca. 380, 388/5
Disputa · Exame · Inxuria · Definició n · Retó rica · Refutación · Rivalidade · Home ·
12 457c-458b Referencia Verdade · Ben · Comunidade | Gorxias · Menó n · Sofista · Filebo · Aristóteles ·
13 [Sobre o diálogo] Arnauld · Popper · Graham · Walton | "Disputan por amor propio sen examinar o
14 Apuntamento obxecto proposto na discusió n" · "Sou daqueles... que prefiren ser refutados a refutar a
15 Fonte – bibliografía outro" | LECTURA · ANÁ LISE · EXE ESQUEMA · APUNTAMENTOS · TÍTULO · EXE FICHA · ESTRUTURA
ARGUMENTATIVA · CUESTIONARIOS [...] · FICHA · COMENTARIO · CORRECIÓ N E PROPOSTA · EXAME*
| LT 4 Tipos de diá logo · Ló xica, dialéctica, retó rica · LT 5 Boas prá cticas
argumentativos · As falacias

2 CRONOLOXÍA DE TEXTOS ► Comentario Disertación Debate

Página 16 de 31
11 GUÍA DE COMENTARIO
Esquema Texto Apuntamentos
1

0 [Tema]: 0

Que clase de home son eu? Son daqueles 1

2
que aceptan gustosamente que se lles
refute, se non din a verdade, e dos que 3

1.
refutan con gusto o seu interlocutor, se 4
E
erra; mais que prefiren ser refutados a 5

refutaren a outro, pois penso que o 6

primeiro é un ben maior, por canto vale 7

máis librarse do peor dos males que librar 8

a outro; porque creo que non existe mal 1

tan grave para o home como unha opinión 2

errónea sobre o tema que agora 3

2.
discutimos. Polo tanto, se dis que tamén ti
C 4
O
N
es así, continuemos; pero se cres que
5
C.
convén deixar a conversa, deixémola xa e
6
poñámoslle fin.
7

Página 17 de 31
 12 DESENVOLVEMENTO Poscontexto Cronoloxía-Citas
0 As discusións... Entre o diálogo e a disputa
1 Discusións entre os homes
0 Sócrates comeza referíndose á experiencia común (sobre todo a Gorxias, un importantísimo sofista) das “numerosas
discusións” entre os homes. Os homes discuten sobre moitas cuestións, o que quere dicir que teñen, ou pretenden ter, un
coñecemento de aquilo de que discuten; naturalmente, as discusións máis decisivas, e “polémicas”, son aquelas que versan
sobre conceptos, valores ou normas que concirnen (vinculan) a todos. Se os homes falan entre si é porque conviven (teñen de
convivir) e teñen algo que dicirse; hai unha norma que rexe o seu modo de ser, a súa convivencia e as súas discusións. Como
dirá Aristóteles, é a “participación común” en (a discusión de) esas “apreciacións” o que constitúe a pólis.

Agora ben, unha discusión frutífera (unha convivencia enriquecedora) ten que precisar aquilo sobre o que se fala, o “obxecto”.
Precisamente a tarefa de Sócrates é propor a pregunta (radical) polo eidos (o “que é...?”), antes de falar sobre se isto é máis
que aquilo, ou se é así ou do outro modo, etc. ¿Que é... iso mesmo sobre o que falamos? [331c]. Esa pregunta supón e causa
unha estrañeza e distancia ante o propio saber; o home (se) pregunta ... E, unha vez formulada a interrogación filosófica,
examinar a(s) resposta(s) a esa pregunta intentando que o interlocutor precise (e dea razón de) o que di. É unha tarefa difícil,
tanto polo carácter “estraño” daquilo que se procura como pola tendencia daqueles que procuran a aferrarse ás propias
conviccións, polo que o diálogo (cuxo protagonismo o ten o lógos) supón un intento esforzado reiniciado unha e outra vez. Só o
lógos compartido vincula dun modo efectivo aos homes, “reúneos” da dispersión dos seus propios (idiotas) pareceres e
opinións cara aquilo común que entraña unha crítica das súas perspectivas particulares. Só así se recoñece o home como home.

O máis habitual, porén, é que as discusións deriven para unha competición de “opinións” e cando hai alguén – Sócrates encarna
ese alguén, que non se contenta co mero discursar ou emitir as propias ocorrencias, ou co apelar a supostas autoridades, e que
adopta como dedicación exclusiva esixir precisión e razón do que se di, sen contemplacións nin vacilacións, i.e., cando hai “un”
que cre que “hai verdade”, a reacción acostumada é interpretar tal inquisición como un asunto “persoal” (no sentido da
consideración social, do amor propio) e, como os nenos, imaxinarse que se lles contradí por algunha animadversión. O
resultado desa actitude ante a “posta en común” é a disolución da convivencia: o recurso ao “insulto” (violencia verbal), a
“separación” dos outros: disolución da comunidade que conduce ao illamento e á disolución de cada un...

O “coro” dos asistentes representa á comunidade. Neles ten lugar o diálogo, a pregunta e a resposta. Non se limitan a reflectir
pasivamente un espectáculo senón que toman a iniciativa de participan na discusión e interiorizan a dualidade dialóxica:
relaciónanse “consigo mesmos”. Ao mesmo tempo, “presentes ausentes”, serven de mediación cos futuros lectores, “ausentes
presentes”. Nós (tamén) somos os asistentes...

2 Discusión entre Sócrates e Gorxias

1 Sócrates mesmo xustifica a anterior referencia ao comportamento habitual nas conversacións porque serve para iluminar a
situación presente. En efecto, tras o correspondente exame da resposta (“as [palabras] que dixeches ao principio”) á pregunta
“sobre a retórica”, exame consistente en sucesivas preguntas que intentan precisar o obxecto en cuestión, Sócrates constata
(“parécelle”) unha contradición, mais antes de presentala dun modo explícito e refutar así aquela tentativa, introduce toda esta
consideración en que expón a alternativa entre dialéctica e erística. Trátase de ser consistente consigo mesmo: de ser capaz de
exporse a experiencias relacionadas coa existencia, i.e., de facer xustiza á realidade, a outras realidades: as dos outros.

Sócrates insiste no seu interese por clarificar o asunto da conversación, esa insubornábel vontade de verdade común (só se nos
entregamos completamente á verdade esta poderanos ser dada), mais non se decide a refutar a Gorxias porque teme que
pense que só fala por rivalidade (quen é o verdadeiro mestre...) e se repita aquí aquela ridícula situación da “maioría”.

2 Dous modos de ser home: Escolla de Sócrates

0 Pero se esta advertencia ten por fin manter aberto o diálogo, este mesmo esixe que o exame e, por tanto, a refutación, siga
adiante. Polo que para salvar ese dilema entre o temor a provocar rexeite e o desexo de verdade recorre a unha especie de
fundamentación antropolóxica do diálogo (ou a unha concepción dialóxica do home).
Aquela actitude ante a convivencia e o diálogo supón, ou está estreitamente relacionada, cunha concepción do home [365a-b],
cun modo de ser home.

A Por unha banda, o que só atende á verdade, custe o que custe, e que, sobre todo, prefire “ser refutado a refutar a outros”
porque só así se aprende e se perfecciona o que se é, pois o peor mal é a ignorancia, e a peor das ignorancias o crer que se
sabe, e o erro máis grave o que versa “sobre o tema que agora discutimos”, que non é “a retórica”, senón aquilo que xace baixo
esta e todas as cuestións, [367d-e] o “modo como se debe vivir” ou a resposta a que é a areté do home. Esta discusión
abrangue “toda a vida” do home, ou, ser home consiste nesa busca, nese “intentar todo o que se poda” [368c]

Página 18 de 31
 O outro modo de “ser home” (o non selo) consiste en contentarse con ser “a caricatura de si mesmo”: aquel que se sinte
satisfeito co que é, coa súa imaxe social, e non admite ningunha crítica, que supón un “ataque” a aquela imaxe que se identifica
cun mesmo, nin, por tanto, ningunha aprendizaxe. Toda crítica, máis a socrática, síntese como unha ameaza aos valores
establecidos; no fondo desa actitude está o medo, o medo á perda do prestixio social, o afundimento do propio eu (que se
identificou con aquelas cousas: dereitos, bens, propiedades, títulos), o medo, por tanto, á morte, e, en definitiva, o medo á
propia vida e a (o ser capaz de) experiencia. O maior mal é fecharse a toda corrección.
3 Dous modos de ser home: Escolla de Gorxias
0 Por iso lle ofrece a Gorxias a posibilidade de que decida sobre o curso do diálogo (interno), que é o que procura, que é o máis
prezado para el.
1 Se tamén é do mesmo tipo de home, aceptará con gusto ser refutado e participará así na procura común daquilo que vincula e
mellora a todos –o diálogo mesmo.
2 Se, en troques, teme pola presunta perda de autoridade ante os asistentes –pois é todo o saber, todo o proxecto de vida o que
está en cuestión-, pode abandonar o diálogo. Sócrates trátao con deferencia, mais con firmeza: se cres que convén deixar a
conversa (por un ou outro motivo)... mais teñen de ficar claros e explícitos o abandono e as súas causas. Como esa decisión
manifesta o que o home, neste caso Gorxias, (realmente) é, ilumina a verdadeira condición de toda a súa conduta.

K CONSIDERACIÓN CRÍTICA- Dialéctica e erística

Os deuses déronos así o examinar, aprender e ensinarnos uns a outros (Filebo)

Solo homines liberi sibi invicem utilissimi sunt, et maxima amicitiae necessitudine invicem juguntur (Spinoza)
Na pasaxe contrapóñense dúas “técnicas” para conducir o encontro entre os homes para comprender o sentido do “diálogo”
platónico como “método de coñecemento”. Así que tal distinción ou contraposición non se refire a un ou varios aspectos da
experiencia dialóxica, senón ao sentido xeral de dito proceso. A diferenza reside na actitude ante a verdade, i.e., aquilo que
determina e vincula todo e a todos, aquilo que rexe e conduce o diálogo.
A dialéctica preséntase como procura común da verdade, por tanto, en dita indagación participan todos (os que queren) en
plano de igualdade: o importante é o logos que vincula a todos. Todos aprenden e todos ensinan, preguntan e responden, sen
ningún tipo de condición previa que non sexa a atención á “cousa mesma”, explicitamente asumida (de que hai que falar,
como, por canto tempo...).
A erística non asume (ou é indiferente ante) a verdade, polo que se reduce a unha “técnica” mediante a cal se pretende facer
prevalecer a propia tese e, por tanto, derrotar a posición contraria (e se pode ser ridiculizándoa , mellor). Como non hai –ou é
indiferente- verdade, a palabra (o logos) é un mero instrumento (un arma) para vencer ao contrario (o inimigo) e obter así o éxito
social (a vitoria). A técnica consiste en xogar coas ambigüidades da linguaxe, os argumentos ad hominem, as apelacións ao
sentido común... mais todo iso no momento oportuno: unhas veces será conveniente apelar ao admitido por todos; outras,
tacharase de “simple” e “inocente” ao que crea no que lle ensinaron. O erístico é un “mercenario” das palabras.

A distinción é relevante polo perigo que ameaza á dialéctica, i.e., tanto a tendencia a derivar en propostas erísticas (unha
tendencia interna) como ao parecido externo do procedemento socrático que levou a una confusión xeneralizada entre
dialéctica e erística (ou Sócrates e os sofistas); pois o proceder a través de preguntas e respostas é o mesmo; aparte de que
Sócrates mesmo (tanto o “histórico” como o “platónico” –ou “platónicos”-, que é o que nos interesa aquí) utiliza,
ocasionalmente, modos erísticos, a negatividade do proceso dialóxico fixo que moitos (sobre todo os cidadáns correntes que
non participaban nin “coñecían” o seu proceder, ou foran vítimas da súa inquisición) só verán o seu aspecto destrutivo,
“crítico”, respecto de (supostas) verdades (e normas) admitidas tradicionalmente.
Platón dedicou diálogos importantes a pór de manifesto a diferenza: cunha vis comica no Eutidemo, máis dramático no Gorxias
(Calicles) e en A república I (Trasímaco). Nestes últimos, ao vincular a erística a unha posición explícita sobre a verdade e a
xustiza, pon de relevo a dimensión ontolóxica da “disputa” ou “diálogo” entre disputa e diálogo (cf. Sofista).
Para a erística el diálogo es erística, i.e., nivela la diferenza: todo é cuestión de forza, e a “razón” é unha modalidade máis da
forza, só que enmascarada, ou “forza reactiva” (cf. Nietzsche e “mestres da sospeita”);
o diálogo inventa ou crea ou necesita pórse en cuestión a si mesmo, por iso pode “dialogar” so...
Só dende a dialéctica se pode apreciar a diferenza: no diálogo todos gañan ou perden, pois se trata daquilo que a todos vincula,
se trata dun proceso constante, sempre anovado, sobre as mesmas cuestións, que se critica a si mesmo. Mentres que para o
erístico o dialéctico é un erístico máis, e a verdade o la razón meras palabras ou outros modos de poder, o dialéctico “polemiza
consigo mesmo”. A exixencia de precisión formúlase respecto do propio saber: -o único modo de aprender. Por iso, cando o
erístico abandona o “diálogo”, S. pode (e ten que) continuar “el só” a procura.
A súa conduta ante os ataques da “maioría”, o xuízo, a condena, a espera da execución, e a morte, é a proba da diferenza da
verdade respecto do chamado poder.

Página 19 de 31
13 FONTES · RECURSOS en andamento
1 CONTEXTO · INTRODUCIÓN
N XERAL ESPECIFICACIÓN DESCRICIÓN
1 Período Grecia clásica – s. IV a
2 Corrente Filosofía socrática
3 Autor Platón – Academia
4 OBRA GÓRGIAS PDF - Versão eletrônica do diálogo platônico “Górgias” - Tradução: Carlos Alberto Nunes
Créditos da digitalização: Membros do grupo de discussão Acrópolis (Filosofia).
Homepage do grupo: http://br.egroups.com/group/acropolis/
https://lelivros.top/book/download-gorgias-a-retorica-platao-em-epub-mobi-e-pdf/
https://lelivros.love/book/download-gorgias-a-retorica-platao-em-epub-mobi-e-pdf/
Texto Γοργίας (Πλάτων) PERSEUS · Plato. Platonis Opera, ed. John Burnet. Oxford University Press. 1903.
grego Wikisource Remacle
Dicionarios DGE en línea http://dge.cchs.csic.es/xdge/
Bible Hub http://biblehub.com/greek/
wiktionary αρχαία ελληνικά https://en.wiktionary.org/wiki/Index:Ancient_Greek
Perseus A Greek-English Lexicon 

2 Ámbito Lóxica – Argumenta.

1 Tema Dialéctica v. Erística
2 Tópicos Home, Logos, Koinon. Isócrates...
3 Parte-tese Refutación Gorxias

2 APUNTAMENTOS
1 Estrutura 1991 · Karen M. Burton, Formal Analysis of Plato's Gorgias - PDF
2 (Stauffer) 2006 · [...], 2. O Górgias de Platão. O presente capítulo busca empreender uma análise do diálogo Górgias de Platão
considerando alguns importantes pontos retirados da leitura de Andrew Stauffer em The Unity of Plato´s Górgias.
3 Strauss 1963 · Leo Strauss, Plato’s Gorgias. Plato: Political Philosophy. A course offered in the autumn quarter, 1963
4 Téchne 2010 · Aldo Dinucci, Górgias 448c-460b: Sócrates estabelecendo as fundações da crítica à retórica através de sua concepção
de technê – PDF - O que nos faz pensar nº28, dezembro de 2010
5 Sedución XXXX · Razón, seducción y engaño en la retórica antigua: la crítica platónica [PDF] [Univ. de Granada]
6 Sospeita 2005 · Alejandro G. Vigo [Pontificia Universidad Católica de Chile], [...], Teología y Vida, Vol. XLVI (2005), 254 - 277
Caridad, sospecha y verdad. La idea de la racionalidad en la hermenéutica filosófica contemporánea | PDF 24 | scielo
7 Caridade 2010 · J. A. Forero Mora [Univ Rosario], El principio de caridad como condición de posibilidad de la fusión de horizontes |
PDF 5-16 | Congreso colombiano de Filosofía | ResearchGate · Academia.edu
Caridade 2011 · Cecilia Monteagudo, Entre la “escucha del otro” y el “principio de caridad”. El diálogo posible entre dos tradiciones
Pontificia Universidad Católica del Perú | PDF 15 | https://textos.pucp.edu.pe/pdf/2101.pdf
Caridade http://fanalitica.blogspot.com/2008/11/22-principio-de-caridad-interpretativa.html
-------------- http://www.bdigital.unal.edu.co/13525/1/1066-5646-1-PB.pdf
-------------- https://extension.unal.edu.co/fileadmin/recursos/temporal/directorio_ejemplo/diagnostico_posicionamiento_web.pdf
7 Calicles 1922 · Adolf Menzel, Calicles. Contribución a la historia de la teoría del derecho del más fuerte [1964] [PDF index]
8 Calicles 1999 · Javier Meza, El retorno de Calicles [PDF]
9 Eurípides 2013 · Las citas de Eurípides en el Gorgias de Platón [PDF]
0 Paideia 2002 · Diálogo, justicia y educación: La paideia socrático-platónica frente a la educación sofista en el Gorgias [PDF]
1 διαλέγεσθαι 2013 · Ιgor Deraj, Xenophon’s Representation of Socratic διαλέγεσθαι | PDF | electryone.org
Russell 2019 · Bertrand Russell’s 10 Commandments for Living in a Healthy Democracy | January 10th, 2019 | OpenCulture

3 CONSIDERACIÓN CRÍTICA
Ramoneda La crisi de l’home unidimensional. La por és la principal amenaça per a la societat democràtica. La dreta la fomenta, l'esquerra
EP 2019 l'ha de combatre i ha de despertar en els ciutadans la seva condició pluridimensional.
Txapartegi De mayor quiero ser filósofa | The Conversation | 2018

Página 20 de 31
1 FONTES · RECURSOS Dicionarios Texto Artigos

DGE en línea Bible Hub wiktionary Perseus

perseus wikisource remacle.org

http://remacle.org/bloodwolf/
philosophes/platon/cousin/
gorgiasgrec.htm

lelivros.love

electryone.org electryone.org

researchgate.net/ academia.edu scielo.conicyt.cl openculture.com

https://textos.pucp.edu.pe/ bdigital.unal.edu.co

Página 21 de 31
14 ANEXO · ZONA DE TRABALLO Cadros S. Cadro S. Esquema. Análise

1 CADROS SINÓPTICOS POR FASES CUESTIONARIO A.V.

0 0.0

1.0 1.2

2.0 2.1

2.2.

Página 22 de 31
 ESQUEMATIZACIÓN APUNTAMENTOS SEMÁNTICOS
1 2 3 +++ 4 5 6 TEXTO Análise léxico Relación interna Relación externa

Sobre Gorxias Οἶμαι, ὦ Γοργία, Oíomai1/3 Acho, penso οἴονται Apelo persoal
Experiencia
0. APE LO
Actividade καὶ σὲ ἔμπειρον εἶναι Em-peiron
Experiencia
Referencia πολλῶν λόγων lógon Discusións πολλῶν ἔνιοί / úni
Actividade καὶ καθεωρακέναι Kath-oráo Look down Espectáculo
Espectáculo
Referencia ἐν αὐτοῖς τὸ τοιόνδε, τοιαῦτα - τοιούτων
Difícil ὅτι οὐ ῥᾳδίως δύνανται […] dýnamai To be able, s. e. ἀλλ' PODER
Referencia περὶ ὧν ἂν ἐπιχειρήσωσιν Epi-cheiréo put one's hand to Pro-keímenon Asunto tratado ma
Fin xeral
Actividade διαλέγεσθαι Dia-lego zetountas Diálogo-dialéctica
Condicións
DIÁLOGO

draw a boundary through Horismós

Actividade διορισάμενοι Di(á)-(h)orízo delimit, separate Orthos - saphos
Modo
Referencia πρὸς ἀλλήλους – para outros Pròs allÉlOn (of, to) one another ἑαυτούς
Act. pasivos καὶ μαθόντες Mantháno Learn Akoúsantes FILEBO
1. DISCUSIÓNS ENTRE OS HOMES

Modo Act. activos καὶ διδάξαντες DidáskO Instruct Eipóntes

convivencia 0 Referencia ἑαυτούς, heautou
4
entre si, um a outro Mutuo
Act. separación οὕτω διαλύεσθαι Dia-lýO loose one from another Ap-allasso
Fin
Ref. comunidade τὰς συνουσίας, syn-ousía Being with Par-óntas Koionía, inter-esse
0 [Fácil] ἀλλ' [ῥᾳδίως δύνανται] [Rádios] easy, ready
Diferenza ἐὰν περί του ἀμφισβητήσωσιν
0 καὶ μὴ φῇ
Diálogo Outro dicir 1 ὁ ἕτερος héteros (an)other
Condicións Crítica 2 τὸν ἕτερον héteros (an)other
Corrección (μὴ) … ὀρθῶς λέγειν orthôs correcto Saphos-Diá-horízo
Suxeito-Logos

Clareza ἢ μὴ σαφῶς, saphôs claro Orthos -Diá-horízo

Inmediato [→] χαλεπαίνουσί τε chaleipainO áchthomai
1 καὶ κατὰ φθόνον οἴονται Oíomai2/3
Modo
Xustifica. 2 τὸν ἑαυτῶν
Disputa 0 λέγειν,
DISPUTA

Reacción Positivo φιλονικοῦντας Philo-neikéo*

1 ἀλλ' οὐ ζητοῦντας zetountas Dia-lego
Fin
Negativo τὸ προκείμενον Pro-keímenon Epi-cheiréo Problema
2
ἐν τῷ λόγῳ·
Referente καὶ ἔνιοί γε τελευτῶντες Énios, eleutáO Algún, bring to pass accomplish
Efeito Áchthomai,
Actitude αἴσχιστα Aischrós
Xeral
Convivencia-Koinonía

0 Tema-aspecto ἀπαλλάττονται, Ap-allássO set free, deliver from Dia-lýo

Separación 0 λοιδορηθέντες Loido-rethéntes
Causa Actitude 1 τε καὶ εἰπόντες Dicendo
Concreción 2 Ouvintes
καὶ ἀκούσαντες
Referente περὶ σφῶν αὐτῶν τοιαῦτα Alteridade
0 Tema-aspecto τοιαῦτα οἷα καὶ τοὺς παρόντας Par-óntas syn-ousías
Actitude ἄχθεσθαι áchthomai to be loaded
Efecto
Asistentes Referente ὑπὲρ σφῶν αὐτῶν, Mesmidade
Referente ὅτι τοιούτων ἀνθρώπων Anthrópos1/3
Causa
Actitude ἠξίωσαν ἀκροαταὶ γενέσθαι. AxióO Dignos de escutar Aischrós

think, deem worthy - Ge at least, at any rate

Página 23 de 31
 0 XUSTIFICACIÓN-APLICACIÓN Τοῦ δὴ ἕνεκα λέγω ταῦτα; Héneka – tauta τὸ τοιόνδε
Agora Ὅτι νῦν ἐμοὶ δοκεῖς σὺ Nyn1/2 - dokéo1/2
In-consistentes οὐ πάνυ ἀκόλουθα λέγειν
Crítica
In-coherentes οὐδὲ σύμφωνα οἷς τὸ πρῶτον ἔλεγες
Gorxias
IMPASSE DO DIÁLOGO 0 Tema - Criterio οἷς τὸ πρῶτον ἔλεγες περὶ τῆς ῥητορικῆς·
Sócrates φοβοῦμαι οὖν phobéO hedéos
Facto Probar, interrogar…
Diálogo Diálogo διελέγχειν σε, dia-elénchO Dia-erotáo Dia-legesthai
Int
0 Gorxias hypo-lambánO take up by getting under Oíomai
err μή με ὑπολάβῃς
up Xustifi- 0 οὐ πρὸς τὸ πρᾶγμα pragma deed, act
ci Negativo
Cación 1 φιλονικοῦντα λέγειν Philo-neikéO* be contentious
ón Diálogo
Causa 2 τοῦ καταφανὲς γενέσθαι, Kata-phanés clearly seen, in sight Saphós
Positivo - Disputa ἀλλὰ πρὸς σέ. Persoal τὸν ἑαυτῶν*
0 Criterio: home - Sócrates certainly, in fact
Ἐγὼ οὖν, εἰ μὲν καὶ σὺ
2. DISCUSIÓN entre Sóc.e Gorxias

Igual - identidade εἶ τῶν ἀνθρώπων ὧνπερ καὶ ἐγώ, ► Anthrópos2/3

So Positiva
1 Hedéos1/3 pleasant Phobéo / eáo Pracer
Condi lu Diálogo ἡδέως ἄν
Continuación
ción ci 2 σε διερωτῴην· Dia-erotáO cross-question dia-eléncho Interrogatorio
ón
Negativa Non igual εἰ δὲ μή,
Disputa* Deixación ἐῴην ἄν. EáO2/2 hedéos
0 Modo ►Ἐγὼ δὲ τίνων εἰμί; 
1 Τῶν ἡδέως μὲν ἂν ἐλεγχθέντων  Hedéos – eléncho
A
V- 2 εἴ τι μὴ ἀληθὲς λέγω, alethés
refuta. 1 ἡδέως δ' ἂν ἐλεγξάντων  Hedéos – eléncho
H
2 εἴ τίς τι μὴ ἀληθὲς λέγοι, Alethés
EXPLICITACIÓN: MODOS DE SER HOME

Modo
T 0 οὐκ ἀηδέστερον μεντἂν  ·  a-hedés
Prefere N A ἐλεγχθέντων Elenchos (auto)
ncia - = H Elenchos (hetero)
ἢ ἐλεγξάντων:
R A Auto - hegéomai
X μεῖζον γὰρ αὐτὸ ἀγαθὸν ἡγοῦμαι,
M H [...] Mégas1/3 - agathós1/2 kakós
Sócrates
0 ὅσῳπερ μεῖζον ἀγαθόν ἐστιν Mégas - agathós
2/3 2/2 kakós
αὐτὸν ἀπαλλαγῆναι Auto – Apallasso
Tese-c A
κακοῦ τοῦ μεγίστου Kakós1/2 Mégas3/3
H ἢ ἄλλον ἀπαλλάξαι. Allo - Apallasso
Xustifi 0 Opinión Οὐδὲν γὰρ οἶμαι Oiomai3/3
cación 1 τοσοῦτον κακὸν εἶναι Kakós2/2
1
Xustifi 2 ἀνθρώπῳ, Anthrópos3/3
cación 1 ὅσον δόξα ψευδὴς Dóxa pseudés Alethés
2 περὶ ὧν τυγχάνει νῦν Tyncháno - Nyn 2/2
2
ἡμῖν ὁ λόγος ὤν. Hemin – Logos2/3
Condición - dicir Εἰ μὲν οὖν καὶ σὺ φῂς τοιοῦτος εἶναι,
Diálogo
Resultado - diálogo διαλεγώμεθα Dia-légO
Gorxias
Condición - parecer εἰ δὲ καὶ δοκεῖ χρῆναι ἐᾶν, DokéO2/2 chrÉ eáO2/3
Alternativa
Disputa Suf ἐῶμεν ἤδη χαίρειν EáO3/3 · ÉdE · chaírO divertimento
Resulta.
Sep καὶ διαλύωμεν τὸν λόγον. DialýO · Lógos 3/3

1 COMO MELLOR – 2 peor x – r separación mutua

Página 24 de 31
 3 ESQUEMATIZACIÓN
X1 SEGUNDA FASE Numeración Epígrafes Texto

[0.] [TEMA] [A alternativa entre diálogo e disputa]

[1.] [TESE-EXPOSICIÓN] [As discusións entre os homes]
[1.1.] [DIÁLOGO] Presumo, Górgias, que tu também já assististe a bastantes discussões, e que deves ter observado não ser fácil para
os interlocutores que discorrem sobre determinado assunto defini-lo com harmonia de vistas, nem terminar a reunião com proveito
para ambas as partes.
[1.2.] [DISPUTA] Pelo contrário, havendo desacordo e incriminando um deles o opositor de ser pouco veraz ou nada claro, mostram-
se agastados e atribuem o reparo a sentimento de inveja, alegando todos que o antagonista se deixa arrastar pelo amor à discussão,
sem procurar elucidar o problema em debate. Alguns, até, acabam separando-se por maneira indigna, com impropérios de parte a
parte, dizendo e ouvindo, a um tempo, tão pesados doestos, que os próprios assistentes se sentem envergonhados de terem dado
ouvidos a tipos de tal jaez.
[2] [TESE-XUSTIFICACIÓN] [Esta discusión entre Sócrates e Gorxias]
[2.1.] [SITUACIÓN-CONDICIÓN] E por que me manifesto desse modo? Porque tenho a impressão de que o que afirmaste agora não
está de acordo nem concerta com o que disseste a respeito da retórica. Receio contestar-te, para que não penses que falo menos
pelo prazer de esclarecer o assunto em discussão do que por motivos pessoais. Se fores como eu, de muito bom grado te
interrogarei; caso contrário, fiquemos aqui mesmo.
[2.2.] [EXPOSICIÓN] E em que número me incluo? Entre as pessoas que têm prazer em ser refutadas, no caso de afirmarem alguma
inverdade, e prazer também em refutar os outros, se não estiver certo, do mesmo modo, o que disserem, e que tanto se alegram
com serem refutadas como em refutarem. Do meu lado, considero preferível ser refutado, por ser mais vantajoso ver-se alguém livre
do maior dos males do que livrar dele outra pessoa. No meu modo de pensar, não há nada de tão nocivas conseqüências para o
homem como admitir opinião errônea sobre o assunto com que nos ocupamos. Se me declarares que tu também és assim,
poderemos conversar; mas se fores de parecer que convém ficarmos por aqui, demos por terminado o assunto e suspendamos o
colóquio.

2A TERCEIRA FASE Numeración [Epígrafes]* Texto

[1] [Discusións entre os homes]

[1.0.] [Apelo] Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén tes a experiencia de numerosas discusións e que observaches nelas
[1.1.] Diálogo]
[1.1.1.] […] que dificilmente conseguen os interlocutores precisar o obxecto sobre o que intentan dialogar
[1.1.2.] […] e, deste modo, pór fin á reunión despois de teren recollido e expresado reciprocamente os seus pensamentos.
[1.2.] [Dispùta]
[1.2.1.] […] Pola contra, se ha diferenza de opinións e un deles afirma que o outro non fala con exactitude ou claridade, se irritan e se
imaxinan que se lles contradí con mala intención, e así disputan por amor propio sen examinar o obxecto proposto na discusión.
[1.2.2.] […]Algúns rematan por separarse de maneira vergoñenta, despois de inxuriarense e teren dito e ouvido tantas ofensas que
até os asistentes se indignan consigo mesmos por terse prestado a escoitar a tales persoas.
[2] [Discusións entre Sóccrates e Gorxias]
[2.1.] [Pregunta]
[2.1.1.] […] Por que digo isto? Porque agora me parece que as túas palabras non son consecuentes nin están de acordo coas que
dixeches ao principio sobre a retórica. Porén, non me decido a refutarche temendo que supoñas que falo por rivalidade contra ti e
non polo desexo de esclarecer o obxecto da nosa discusión.
[2.1.2.] […] Por tanto, se ti es do mesmo tipo de home que eu son, interrogareiche con gusto; se non, o deixarei./
[2.2.] [Resposta]
[2.2.1.] [...] Que clase de home son eu? Son daqueles que aceptan gustosamente que se lles refute, se non din a verdade, e dos que
refutan con gusto o seu interlocutor, se erra; mais queprefiren ser refutados a refutaren a outro, pois penso que o primeiro é un ben
maior, por canto vale máis librarse do peor dos males que librar a outro; porque creo que non existe mal tan grave como unha
opinión errónea sobre o tema que agora discutimos.
[2.2.2.] [...]Polo tanto, se dis que tamén ti es así, conti-nuemos; pero se cres que convén deixar a conversación, deixémola xa e
poñámoslle fin.

Página 25 de 31
2B TERCEIRA FASE Numeración Epígrafes Texto

[1] [Discusións entre os homes]

[1.0.] [Apelo] Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén
[1.0.1.] [Experiencia] tes a experiencia de numerosas discusións
[1.0.2.] [Espectáculo] e que observaches nelas
[1.1.] Diálogo]
[1.1.1.] [Condición] que dificilmente conseguen os interlocutores precisar o obxecto sobre o que intentan dialogar
[1.1.2.] [Convivencia] e, deste modo, pór fin á reunión despois de teren recollido e expresado reciprocamente os seus pensamentos.
[1.2.] [Disputa]
[1.2.1.] [Condición] Pola contra, se ha diferenza de opinións e un deles afirma que o outro non fala con exactitude ou claridade, se
irritan e se imaxinan que se lles contradí con mala intención, e así disputan por amor propio sen examinar o obxecto proposto na
discusión.
[1.2.2.] [Convivencia] Algúns rematan por separarse de maneira vergoñenta, despois de inxuriarense e teren dito e ouvido tantas
ofensas que até os asistentes se indignan consigo mesmos por terse prestado a escoitar a tales persoas.
[2] [Discusións entre Sócrates e Gorxias]
[2.1.] [Pregunta]
[2.1.1.] [Problema] Por que digo isto? Porque agora me parece que as túas palabras non son consecuentes nin están de acordo coas
que dixeches ao principio sobre a retórica. Porén, non me decido a refutarche temendo que supoñas que falo por rivalidade contra ti
e non polo desexo de esclarecer o obxecto da nosa discusión.
[2.1.2.] [Condición] Por tanto, se ti es do mesmo tipo de home que eu son, interrogareiche con gusto; se non, o deixarei./
[2.2.] [Resposta]
[2.2.1.] [Sócrates] Que clase de home son eu? Son daqueles que aceptan gustosamente que se lles refute, se non din a verdade, e
dos que refutan con gusto o seu interlocutor, se erra; mais que prefiren ser refutados a refutaren a outro, pois penso que o primeiro
é un ben maior, por canto vale máis librarse do peor dos males que librar a outro; porque creo que non existe mal tan grave como
unha opinión errónea sobre o tema que agora discutimos.
[2.2.2.] [Gorxias] Polo tanto, se dis que tamén ti es así, continuemos; pero se cres que convén deixar a conversación, deixémola xa e
poñámoslle fin.

3A CUARTA FASE Numeración [Epígrafes] Texto | Marcación

[1] [Discusións entre os homes]
[1.0.] [Apelo] Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén
[1.0.1.] tes a experiencia de numerosas discusións
[1.0.2.] e que observaches nelas
[1.1.] Diálogo]
[1.1.1.] [Condición] que
[1.1.1.1.] […] dificilmente conseguen os interlocutores
precisar o obxecto
[1.1.1.1.] […] sobre o que intentan dialogar
[1.1.2.] [Convivencia]
[1.1.2.1.] […] e, deste modo, pór fin á reunión
[1.1.2.2.] […] despois de teren recollido e expresado
reciprocamente os seus pensamentos.
[1.2.] [Disputa]
[1.2.1.] [Condición] Pola contra,
[1.2.1.1] […] se ha diferenza de opinións e un deles afirma
que o outro non fala con exactitude ou claridade, se irritan e
se imaxinan que se lles contradí con mala intención,
[1.2.1.2] […] e así disputan por amor propio sen examinar o
obxecto proposto na discusión.
[1.2.2.] [Convivencia]
[1.2.2.1] […] Algúns rematan por separarse de maneira
vergoñenta, despois de inxuriarense e teren dito e ouvido
tantas ofensas
[1.2.2.2.] […] que até os asistentes se indignan consigo
mesmos por terse prestado a escoitar a tales persoas.
[2] [Discusións entre Sócrates e Gorxias]
[2.1.] [Pregunta]
[2.1.1.] [Problema] Por que digo isto?
[2.1.1.1.] […] Porque agora me parece que as túas palabras non son
consecuentes nin están de acordo coas que dixeches ao principio
sobre a retórica.
[2.1.1.2.] […] Porén, non me decido a refutarte temendo que
supoñas que falo por rivalidade contra ti e non polo desexo de
esclarecer o obxecto da nosa discusión.
[2.1.2.] [Condición] Por tanto,
[2.1.2.1.] […] se ti es do mesmo tipo de home que eu son,
interrogareiche con gusto;
[2.1.2.2.] […] se non, o deixarei./
[2.2.] [Resposta]
[2.2.1.] [Sócrates] Que clase de home son eu?
[2.2.1.1.] […] Son daqueles que aceptan gustosamente que se lles
refute, se non din a verdade, e dos que refutan con gusto o seu
interlocutor, se erra; mais que prefiren ser refutados a refutaren a
outro,
[2.2.1.2.] […] pois penso que o primeiro é un ben maior, por canto
vale máis librarse do peor dos males que librar a outro; porque creo
que non existe mal tan grave como unha opinión errónea sobre o
tema que agora discutimos.
[2.2.2.] [Gorxias] Polo tanto,
[2.2.2.1.] […] se dis que tamén ti es así, continuemos;
[2.1.2.2.] […] pero se cres que convén deixar a conversación,
deixémola xa e poñámoslle fin.

Página 26 de 31
3B CUARTA FASE Numeración
[1] [Discusións entre os homes]
[1.0.] [Apelo] Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén
[1.0.1.] tes a experiencia de numerosas discusións
[1.0.2.] e que observaches nelas
[1.1.] Diálogo]
[1.1.1.] [Condición] que
[1.1.1.1.] [Fin] dificilmente conseguen os interlocutores
precisar o obxecto
[1.1.1.1.] [Modo] sobre o que intentan dialogar
[1.1.2.] [Convivencia]
[1.1.2.1.] [Fin] e, deste modo, pór fin á reunión
[1.1.2.2.] [Modo] despois de teren recollido e expresado
reciprocamente os seus pensamentos.
[1.2.] [Disputa]
[1.2.1.] [Condición] Pola contra,
[1.2.1.1] […] se ha diferenza de opinións e un deles afirma
que o outro non fala con exactitude ou claridade, se irritan e
se imaxinan que se lles contradí con mala intención,
[1.2.1.2] […] e así disputan por amor propio sen examinar o
obxecto proposto na discusión.
[1.2.2.] [Convivencia]
[1.2.2.1] [Separación] Algúns rematan por separarse de
maneira vergoñenta, despois de inxuriarense e teren dito e
ouvido tantas ofensas
[1.2.2.2.] [Asistentes] que até os asistentes se indignan
consigo mesmos por terse prestado a escoitar a tales
persoas.
Epígrafes Texto
[2] [Discusións entre Sócrates e Gorxias]
[2.1.] [Pregunta]
[2.1.1.] [Problema] Por que digo isto?
[2.1.1.1.] [Diálogo] Porque agora me parece que as túas palabras
non son consecuentes nin están de acordo coas que dixeches ao
principio sobre a retórica.
[2.1.1.2.] [Alternativa] Porén, non me decido a refutarche temendo
que supoñas que falo por rivalidade contra ti e non polo desexo de
esclarecer o obxecto da nosa discusión.
[2.1.2.] [Condición] Por tanto,
[2.1.2.1.] [Positiva] se ti es do mesmo tipo de home que eu son,
interrogareiche con gusto;
[2.1.2.2.] [Negativa] se non, o deixarei./
[2.2.] [Resposta]
[2.2.1.] [Sócrates] Que clase de home son eu?
[2.2.1.1.] [Formula.] Son daqueles que aceptan gustosamente que se
lles refute, se non din a verdade, e dos que refutan con gusto o seu
interlocutor, se erra; mais que prefiren ser refutados a refutaren a
outro,
[2.2.1.2.] [Xustificación] pois penso que o primeiro é un ben maior,
por canto vale máis librarse do peor dos males que librar a outro;
porque creo que non existe mal tan grave como unha opinión
errónea sobre o tema que agora discutimos.
[2.2.2.] [Gorxias] Polo tanto,
[2.2.2.1.] [Positiva] se dis que tamén ti es así, continuemos;
[2.1.2.2.] [Negativa] pero se cres que convén deixar a conversación,
deixémola xa e poñámoslle fin.
Página 27 de 31
4A QUINTA FASE Numeración [Epígrafes] Texto
[1] [Discusións entre os homes] [2] [Discusións entre Sócrates e Gorxias]
[1.0.] [Apelo] Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén [2.1.] [Pregunta]
[1.0.1.] tes a experiencia de numerosas discusións [2.1.1.] [Problema] Por que digo isto?
[1.0.2.] e que observaches nelas [2.1.1.1.] [Diálogo] Porque agora me parece
[1.1.] Diálogo] [2.1.1.1.1.] […] que as túas palabras non son consecuentes
[1.1.1.] [Condición] que [2.1.1.1.2.] […] nin están de acordo coas que dixeches ao
[1.1.1.1.] [Fin] dificilmente conseguen os interlocutores precisar principio sobre a retórica.
o obxecto [2.1.1.2.] [Alternativa] Porén,
[1.1.1.1.] [Modo] sobre o que intentan dialogar [2.1.1.2.1.] […] non me decido a refutarche temendo que
[1.1.2.] [Convivencia] supoñas que falo por rivalidade contra ti
[1.1.2.1.] [Fin] e, deste modo, pór fin á reunión [2.1.1.2.2.] […] e non polo desexo de esclarecer o obxecto da
[1.1.2.2.] [Modo] despois de teren recollido e expresado nosa discusión.
reciprocamente os seus pensamentos. [2.1.2.] [Condición] Por tanto,
[2.1.2.1.] [Positiva]
[1.2.] [Disputa] [2.1.2.1.1.] […] se ti es do mesmo tipo de home que eu son,
[1.2.1.] [Condición] Pola contra, [2.1.2.1.2.] […] interrogareiche con gusto;
[1.2.1.1.] […] [2.1.2.2.] [Negativa]
[1.2.1.1.1.] […] se ha diferenza de opinións e un deles afirma que [2.1.2.2.1.] […] se non,
o outro non fala con exactitude ou claridade, [2.1.2.2.2.] […] o deixarei./
[1.2.1.1.2.] […] se irritan e se imaxinan que se lles contradí con
mala intención, [2.2.] [Resposta]
[1.2.1.2.] […] e así [2.2.1.] [Sócrates] Que clase de home son eu?
[1.2.1.2.1.] […] disputan por amor propio [2.2.1.1.] [Formula.]
[1.2.1.2.2.] […] sen examinar o obxecto proposto na discusión. [2.2.1.1.1.] […] Son daqueles que aceptan gustosamente que se
[1.2.2.] [Convivencia] lles refute, se non din a verdade, e dos que refutan con gusto o
[1.2.2.1] [Separación] Algúns seu interlocutor, se erra;
[1.2.2.1.1.] […] rematan por separarse de maneira vergoñenta, [2.2.1.1.2.] […] mais que prefiren ser refutados a refutaren a
[1.2.2.1.2.] […] despois de inxuriarense e teren dito e ouvido outro,
tantas ofensas [2.2.1.2.] [Xustificación] pois
[1.2.2.2.] [Asistentes] que até os asistentes [2.2.1.2.1.] […] penso que o primeiro é un ben maior, por canto
[1.2.2.2.1.] […] se indignan consigo mesmos vale máis librarse do peor dos males que librar a outro;
[1.2.2.2.2.] […] por terse prestado a escoitar a tales persoas. [2.2.1.2.2.] […] porque creo que non existe mal tan grave como
unha opinión errónea sobre o tema que agora discutimos.
[2.2.2.] [Gorxias] Polo tanto,
[2.2.2.1.] [Positiva]
[2.2.2.1.1.] […] se dis que tamén ti es así,
[2.2.2.1.2.] […] continuemos;
[2.2.2.2.] [Negativa] pero
[2.2.2.2.1.] […] se cres que convén deixar a conversación,
[2.2.2.2.2.] […] deixémola xa e poñámoslle fin.

Página 28 de 31
4B QUINTA FASE
[1.] [DISCUSIÓNS ENTRE OS HOMES]
[1.0.] [Apelo] Sócrates.- Supoño, Gorxias, que
ti tamén
[1.0.1.] tes a experiencia de numerosas
discusións
[1.0.2.] e que observaches nelas
[1.1.] Diálogo]
[1.1.1.] [Condición-Logos] que
[1.1.1.1.] [Fin] dificilmente conseguen os
interlocutores precisar o obxecto
[1.1.1.1.] [Modo] sobre o que intentan
dialogar
[1.1.2.] [Convivencia-Koinonía]
[1.1.2.1.] [Fin] e, deste modo, pór fin á
reunión
[1.1.2.2.] [Modo] despois de teren recollido e
expresado reciprocamente os seus
pensamentos.
[1.2.] [Disputa]
[1.2.1.] [Condición] Pola contra,
[1.2.1.1.] […]
[1.2.1.1.1.] […] se ha diferenza de opinións e
un deles afirma que o outro non fala con
exactitude ou claridade,
[1.2.1.1.2.] […] se irritan e se imaxinan que se
lles contradí con mala intención,
[1.2.1.2.] […] e así
[1.2.1.2.1.] […] disputan por amor propio
[1.2.1.2.2.] […] sen examinar o obxecto
proposto na discusión.
[1.2.2.] [Convivencia]
[1.2.2.1] [Separación] Algúns
[1.2.2.1.1.] […] rematan por separarse de
maneira vergoñenta,
[1.2.2.1.2.] […] despois de inxuriárense e teren
dito e ouvido tantas ofensas
[1.2.2.2.] [Asistentes] que até os asistentes
[1.2.2.2.1.] […] se indignan consigo mesmos
[1.2.2.2.2.] […] por terse prestado a escoitar a
tales persoas.
Numeración Epígrafes Texto
[2.] [DISCUSIÓN ENTRE SÓCRATES E GORXIAS]
[2.1.] [Pregunta]
[2.1.1.] [Problema] Por que digo isto?
[2.1.1.1.] [Diálogo] Porque agora me parece
[2.1.1.1.1.] […] que as túas palabras non son consecuentes
[2.1.1.1.2.] […] nin están de acordo coas que dixeches ao principio sobre a retórica.
[2.1.1.2.] [Alternativa] Porén,
[2.1.1.2.1.] […] non me decido a refutarche temendo que supoñas que falo por
rivalidade contra ti
[2.1.1.2.2.] […] e non polo desexo de esclarecer o obxecto da nosa discusión.
[2.1.2.] [Condición] Por tanto,
[2.1.2.1.] [Positiva-diálogo]
[2.1.2.1.1.] [Condición-anthropos-racional] se ti es do mesmo tipo de home que eu
son,
[2.1.2.1.2.] [Consecuencia-diálogo-posíbel] interrogareiche con gusto;
[2.1.2.2.] [Negativa-disputa]
[2.1.2.2.1.] [Condición-anthropos-pasional] se non,
[2.1.2.2.2.] [Consecuencia-diálogo-imposíbel] o deixarei./
[2.2.] [RESPOSTA] [DISCUSIÓN-ALTERNATIVA] [Modos de ser home]
[2.2.1.] [SÓCRATES] Que clase de home son eu?
[2.2.1.1.] [Modo*-Formulación]
[2.2.1.1.1.] [Modo-igualdade-alternativa] Son
[2.2.1.1.1.1.] [Negativa-pasiva]
daqueles que aceptan gustosamente que se lles refute, se non din a verdade,
[2.2.1.1.1.2.] [Positiva-activa] e
dos que refutan con gusto o seu interlocutor,
se erra;
[2.2.1.1.2.] [Fin-Preferencia] mais que prefiren
[2.2.1.1.2.1.] [Negativa-pasiva] ser refutados
[2.2.1.1.2.2.] [Positiva-activa] a refutaren a outro,
[2.2.1.2.] [Fin*-Xustificación] pois
[2.2.1.2.1.] [Modo-interese-comparativo]
[2.2.1.2.1.1.] [Fin-Positivo-tese] penso
que o primeiro
é un ben maior,
[2.2.1.2.1.2.] [Modo-Negativo*-xustificación]
por canto vale máis librarse do peor dos males
que librar a outro;
[2.2.1.2.2.] [Fin-explicitación*] porque
[2.2.1.2.2.1.] [Fin-relevancia] creo que non existe mal tan grave
[2.2.1.2.2.2.] [Modo-explicitación] como
unha opinión errónea
sobre o tema que agora discutimos.
[2.2.2.] [GORXIAS] Polo tanto,
[2.2.2.1.] [Positiva*-diálogo]
[2.2.2.1.1.] [condición] se dis que tamén ti es así,
[2.2.2.1.2.] [resultado] continuemos;
[2.2.2.2.] [Negativa*-disputa] pero
[2.2.2.2.1.] [condición] se cres que convén deixar a conversación,
[2.2.2.2.2.] [resultado] deixémola xa e poñámoslle fin.
Página 29 de 31
XXX CORRESPONDENCIAS MARCACIÓN
Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén tes a
experiencia de numerosas discusións e que observaches
nelas que dificilmente conseguen os interlocutores
precisar o obxecto sobre o que intentan dialogar e, deste
modo, pór fin á reunión despois de teren recollido e
expresado reciprocamente os seus
pensamentos. Pola contra, se ha diferenza de opinións e
un deles afirma que o outro non fala con exactitude ou
claridade, se irritan e se imaxinan que se lles contradí con
mala intención, e así disputan por amor propio sen
examinar o obxecto proposto na discusión. Algúns
rematan por separarse de maneira vergoñenta, despois
de inxuriárense e teren dito e ouvido tantas ofensas que
até os asistentes se indignan consigo mesmos por terse
prestado a escoitar a tales persoas.  conversación, deixémola xa e poñámoslle fin.
Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén tes a
experiencia de numerosas discusións e que observaches
nelas que dificilmente conseguen os interlocutores
precisar o obxecto sobre o que intentan dialogar e, deste
modo, pór fin á reunión despois de teren recollido e
expresado reciprocamente os seus pensamentos. Pola
contra, se ha diferenza de opinións e un deles afirma que
o outro non fala con exactitude ou claridade, se irritan e
se imaxinan que se lles contradí con má intención, e así
disputan por amor propio sen examinar o obxecto
proposto na discusión. Algúns rematan por separarse de
maneira vergoñenta, despois de inxuriárense e teren dito
e ouvido tantas ofensas que até os asistentes se indignan
consigo mesmos por terse prestado a escoitar a tales
persoas.  poñámoslle fin.
Sócrates.- Supoño, Gorxias, que ti tamén tes a
experiencia de numerosas discusións e que observaches
nelas que dificilmente conseguen os interlocutores
precisar o obxecto sobre o que intentan dialogar e, deste
modo, pór fin á reunión despois de teren recollido e
expresado reciprocamente os seus pensamentos. Pola
contra, se ha diferenza de opinións e un deles afirma que
o outro non fala con exactitude ou claridade, se irritan e
se imaxinan que se lles contradí con má intención, e así
disputan por amor propio sen examinar o obxecto
proposto na discusión. Algúns rematan por separarse de
maneira vergoñenta, despois de inxuriárense e teren dito
e ouvido tantas ofensas que até os asistentes se indignan
consigo mesmos por terse prestado a escoitar a tales
persoas.  conversación, deixémola xa e poñámoslle fin.
Por que digo isto? Porque agora me parece que as túas palabras non
son consecuentes nin están de acordo coas que dixeches ao principio
sobre a retórica. Porén, non me decido a refutarche temendo que
supoñas que falo por rivalidade contra ti e non polo desexo de
esclarecer o obxecto da nosa discusión. Por tanto, se ti es do mesmo
tipo de home que eu son, interrogareiche con gusto; se non, o
deixarei. Que clase de home son eu? Son daqueles que
aceptan gustosamente que se lles refute, se non din a verdade, e dos
que refutan con gusto o seu interlocutor, se erra; mais que prefiren ser
refutados a refutaren a outro, pois penso que o primeiro é un ben
maior, por canto vale máis librarse do peor dos males que librar a
outro; porque creo que non existe mal tan grave como unha opinión
errónea sobre o tema que agora discutimos. Polo tanto, se dis que
tamén ti es así, continuemos; pero se cres que convén deixar a
Por que digo isto? Porque agora me parece que as túas palabras non
son consecuentes nin están de acordo coas que dixeches ao principio
sobre a retórica. Porén, non me decido a refutarte temendo que
supoñas que falo por rivalidade contra ti e non polo desexo de
esclarecer o obxecto da nosa discusión. Por tanto, se ti es do mesmo
tipo de home que eu son, interrogareite con gusto; se non, o deixarei.
Que clase de home son eu? Son daqueles que aceptan gustosamente
que se lles refute, se non din a verdade, e dos que refutan con gusto o
seu interlocutor, se erra; mais que prefiren ser refutados a refutaren a
outro, pois penso que o primeiro é un ben maior, por canto vale máis
librarse do peor dos males que librar a outro; porque creo que non
existe mal tan grave como unha opinión errónea sobre o tema que
agora discutimos. Polo tanto, se dis que tamén ti es así, continuemos;
pero se cres que convén deixar a conversación, deixémola xa e
Por que digo isto? Porque agora me parece que as túas palabras non
son consecuentes nin están de acordo coas que dixeches ao principio
sobre a retórica. Porén, non me decido a refutarte temendo que
supoñas que falo por rivalidade contra ti e non polo desexo de
esclarecer o obxecto da nosa discusión. Por tanto, se ti es do mesmo
tipo de home que eu son, interrogareite con gusto; se non, o deixarei.
Que clase de home son eu? Son daqueles que aceptan gustosamente
que se lles refute, se non din a verdade, e dos que refutan con gusto o
seu interlocutor, se erra; mais que prefiren ser refutados a refutaren a
outro, pois penso que o primeiro é un ben maior, por canto vale máis
librarse [a un mesmo] do peor dos males que librar a outro; porque
creo que non existe mal tan grave [para o home] como unha opinión
errónea sobre o tema que agora discutimos. Polo tanto, se dis que
tamén ti es así, continuemos; pero se cres que convén deixar a
Página 30 de 31
 XXX

XX CORRESPONDENCIAS SEMÁNTICAS CADRO ·PASAXE

precisar esclarecer irritarse gusto diferenza de opinión
examinar esclarecer imaxinar supor non son consecuentes
intentan decidir contradí non están de acordo
desexo má intención O peor dos males ofensa – inxuria
dialogar interrogar rivalidade
reunión conversa** amor propio desexo de esclarecer
recollido... refutar e se refutado vale mais librarse un
recíproca separarse deixar a conversa
pensamentos palabras opinións1
diferenza vergoñenta
diferenza de opinión opinión errónea prefiren
exactitude clareza verdade inxuriarse

XX OBRA
EXAME Que clase de home son? (458a-b)
Diferencia: ser, parecer (exame) O máis belo exame (472c-d)
facer o que queren, queren o que facen O modo de manter un diálogo (471d)
fan o que quixeren, fan o que lles parece mellor Clases de proba ou refutación que eu creo necesaria (472b-c, 474a, 475e-476a
querer dicir, dicir A verdade xamais es refutada (473b)
crer, saber; pracer, ben Respóndeme como se comezando de novo te preguntara:
estar de acordo Que é o peor, ao teu xuízo, cometer inxustiza o recibila?
pensas como eu digo Belo, bo (474d)
Entrégate valentemente á razón como a un médico (475d)
Se mellora a alma (477a)
Obrigarse a si mesmo (480b-d)
aporía de Polo (480e)
“Ciencia, benevolencia e decisión para falar”, a “pedra de toque” para comprobar suficientemente se un alma vive rectamente ou non (486d-e)
Respóndeme

Página 31 de 31