Solucionario 2º Bac

A falta de relacin lxica e temtica entre o que se
pregunta e o que se responde obstaculiza a coherencia local da secuencia porque se viola a necesaria implicacin lxica entre a pregunta e a resposta.
1. O TEXTO. AS PROPIEDADES TEXTUAIS

SOLUCIN S CUESTINS
1. (px. 12) Expositiva.

Persuasiva (entre outras posibilidades).
4. (px. 24) Contraste: porn, agora ben, mais, non obstante, anda que...
Persuasiva.
Adicin: parte, tamn, as mesmo, enriba...
Potica.
Concesividade: a pesar de todo, con todo, pese a todo,

malia todo...
Narrativa.
Expositiva e/ou potica.
Expositiva.
2. (px. 14)
O tratamento excesivamente familiar dirixido a
unha persoa que se atopa nun plano social e profesional diferente ao do emisor e o uso do rexistro
coloquial nunha situacin que require o formal
constiten dous inconvenientes salientables para a
adecuacin do texto ao contexto situacional, vez
que denotan unha considerable falta de cortesa e
unha deficiente educacin cvica.
A utilizacin de lxico especfico da linguaxe cientfica nunha situacin normal da vida coti, que
esixira un rexistro coloquial, un obstculo para a
comunicacin espontnea; de non tratarse dunha
broma resulta unha pedantera.
A escolla dunha estrutura textual inapropiada para
a intencin e a finalidade da mensaxe o trazo que
empece a adecuacin do texto.
O inoportuno tratamento familiar con que se alude ao interlocutor nunha situacin que require formalidade e respectuoso distanciamento constite o
principal obstculo para a elaboracin dun texto
adecuado.
3. (px. 20)
A evidente contradicin entre o expresado na primeira oracin e o que se afirma na segunda perturba a coherencia local do enunciado porque viola
unha presuposicin.
A errnea relacin causa-efecto establecida entre a
oracin principal e a subordinada estorba a coherencia global do enunciado, xa que carece de relacin temtica.
A incongruencia informativa da mensaxe convrtea nunha secuencia discursiva que non pode ser
interpretada cabalmente porque contrad o noso
coecemento do mundo e isto afecta coherencia
local do enunciado.
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL

(pxs. 28-32)
1. a) Expositiva
b) Persuasiva
c) Expositiva
d) Narrativa
e) Potica.
2.
COLOQUIAL-VULGAR
ESTNDAR-MEDIA
FORMAL-CULTA
Escarallar, ir a pique,
chafar, cascar, estragar
Derramar, botar a perder,

murchar, podrecer, merar
Deteriorar, danar,
arruinar, malograr,
inutilizar
Mangar, levantar, limpar,

botarlle a man, ratear,
repaar
Roubar, levar, furtar,

rapinar
Largar, botar a lingua a

pacer, baduar,
esbardallar, fungar,
barallar, latricar
Falar, charlar, parolar,

conversar
Expropiar, usurpar, espoliar, subtraer
Expresar, expor, manifestar, pronunciar, dialogar
3. Resposta aberta.
4. A incoherencia radica na falta de implicacin lxica entre o que se afirma na primeira parte do enunciado e o que se comunica ao final. Trtase dunha
secuencia que falla na coherencia local, na continuidade das ideas expresadas, resultando por iso
contradictoria.
Este fragmento adoece de falta de unidade temtica e, polo tanto, carece de coherencia global. Non
se d relacin de causalidade entre o contido das
das oracins malia a utilizacin dunha marca de
conexin a locucin por iso que aparentemente transmite ese valor.
Esta secuencia contrad o noso coecemento do
mundo real e da historia, est inzada de anacronismos e imprecisins que prexudican a sa coherencia xa desde o nivel local.
5. a) O carrizo; o carrizo; o carrizo; os paxarios; o boi; o
boi; o boi.
Trtase, efectivamente, dun dectico, pois unha forma lingstica que serve para sinalar na mensaxe a un
dos interlocutores do acto de comunicacin que se

presenta.
b) CI; o antecedente funciona como ncleo dun sintagma nominal integrado nun sintagma preposicional que desempea a funcin de CC de lugar.
CD; suxeito.
Complemento de rxime (suplemento) da locucin
verbal facer menos; suxeito.
Morfema verbal de voz media e de intransitivizacin;
suxeito.
CI; o antecedente funciona como ncleo dun sintagma nominal integrado nun sintagma preposicional,
o cal, sa vez, se integra noutro sintagma preposicional que desempea a funcin de CC de lugar.
Suxeito.
CD; Suxeito.
c) Eu e mais o boi. Andaba un da eu a brinquios
na procura de herbias e bechos por un campo adiante.
Un boi paca de par de min e, como son tan pequecho,
o boi non me va e por pouco non me pon un p enriba
e me esmaga. Boteime a un canto e pareceume moi mal
que o boi non me vise ou fixera menos de min, e deixndome levar pola carraxe porque os paxarios tamn nos encarraxamos planteime voando no espiazo do boi, deille dous couces cos meus peos e dxenlle
furioso: Ei, ti! Seica queres que te rebente?
6. a) Que: causalidade; anda que: oposicin; por outro
lado: transicin; ademais: adicin; en cambio: oposicin; as que: consecuencia.
b) Posto que; pero; por outra banda; mesmo; porn; por
conseguinte.
7. Para resolver esta actividade recomndase seguir a orde establecida no texto sobre os diferentes mecanismos de cohesin: dexe, anfora e catfora, cohesin
lxica, elipse, conexin, outros. Tamn recomendable realizala en equipo, de maneira que se distriba o
traballo entre varios alumnos/alumnas.
8. a) Tema: O prximo martes. Rema: temos un exame
de lingua.
b) Tema: O exame de lingua. Rema: o prximo martes.
c) Tema: Un exame. Rema: o que imos facer o prximo martes. Foco: Un e-xa-me o que imos facer o
prximo martes; un e-xa-me. Entendchelo?
d) Tema: En canto ao que entra para ese exame. Rema: non o teo nada claro. Tpico: En canto ao que
entra para ese exame.
e) Tema: Todo o que demos neste trimestre. Rema: entra no exame. Foco: Todo o que demos neste trimestre.
9. a) Non ben un texto porque ofrece certos problemas de organizacin da informacin; presenta fundamentalmente unha inapropiada ordenacin lxica
das ideas, o que provoca deficiencias na progresin
temtica.
b) O bosque animado. Espaa 1987. Dirixida por
Jos Luis Cuerda e interpretada por Alfredo Landa,
Fernando Valverde, Miguel Relln, Fernando Rey.
Adaptacin da obra homnima de Wenceslao Fernndez Flrez. Malia o seu ptimo rendemento econmico e
a suposta perfeccin do guin, est moi lonxe de ser a
cult movie nacional que se pretende. En esencia non
pasa de ser unha longametraxe de morosa realizacin
televisiva que non tirou todo o partido que debera do
libro do famoso humorista galego. Pode verse a ttulo de
curiosidade pola cantidade de figuras do cine espaol
que nela aparecen. 105 minutos. Color. Distribuda
por Dister.
c) A incorrecta ordenacin das ideas saltaba vista;
cumpra comezar pola especificacin dos datos tcnicos referentes a: ttulo, pas, director e intrpretes (tamn se poderan inclur aqu a metraxe, a color e a
distribuidora pero, por teren un interese fundamentalmente comercial, parece mis oportuno deixalos
para o final). Os tres perodos oracionais que constiten o corpo central do texto, separados por puntos
e seguido (desde Malia o seu... ata ...que nela aparecen) admitiran probablemente outra ordenacin sen
que se resentise en exceso a coherencia textual.
10. Texto 1: non s... senn tamn: conector con valor de
adicin e intensificacin. As pois: conector con valor
consecutivo.
Texto 2: Claro est que...: conector con valor de nfase que serve tamn como marcador discursivo de introducin. Pero: conector con valor de oposicin atenuada. E que...: marcador con valor focalizador.
Texto 3: Un...Outros... Un terceiro... Finalmente: conectores con valor enumerativo e de ordenacin. Pero: conector con valor concesivo.
2. FONTICA E FONOLOXA
(pxs. 58-59)
1. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 39 e 40 do libro

de texto.

de texto.
18. Resposta aberta.
3. Resposta de aplicacin prctica. Vxase o cadro da

pxina 42 do libro do alumno.
20. [Cando se deitou,] [naquel leito rstico e antigo,] [sentiu que o tempo recuara tres sculos.]

de texto.
[Afstate deles sen demora!][Ou queres que te tomen

por un rufin?]
5. Vxanse os cadros dos fonemas das pxinas 41 e 46

do libro de texto.
[Preparados;][listos;][xa!.]
6. Vxase a pxina 47 do libro de texto.

7. Resposta de aplicin prctica.
8. Resposta de aplicacin prctica.
9. Crecentes: ciencia, rubio, solitario. Decrecentes:
coidar, cadeira, auga, cafeteira, animais, troiteiro, camareiro, eu, rueiro. Homoxneos: triunfo, partiu.
10. Ditongos: amieiro, oiamos, maio, ouro, viu. Tritongos: minguou, recuou. Hiatos: heroe, oamos,
viva, muo.
12. As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar so-bre o peira-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban al-gu-nhas
cai-xas de pei-xe do d-a.
Libres: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar sobre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban algu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
Trabadas: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar
so-bre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban
al-gu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
Tnicas: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar sobre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban algu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
tonas: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar sobre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban algu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
13. Resposta aberta. Vxase a pxina 49 do libro de texto.
14. Vxanse as pxinas 53 e 54 do libro de texto.
[Devlvemo agora se non queres que llelo diga a...] [aos

teus pais.]
Para os seus esquemas meldicos vxanse as pxinas
79, 80 e 81 do libro de texto.
3. MORFOLOXA
SOLUCIN S CUESTINS
1. Por exemplo: Averiar, vixiar, esquiar, enfriar, enviar.

2. infraestrutura, prefixacion, derivacin; suba, composicin; pedagoxa,; filharmona, prefixacin; morfosintaxe, composicin; capacidade, sufixacin; porco
teixo, composicin; samesuga, palabra simple; tioso,
sufixacin; prepotencia, prefixacin; foto, abreviacin;
autobs, acronimia.
3. Resposta aberta.
1. xantabamos: -aba-: morfema modo-temporal (pasado).

-mos: morfema nmero-persoal (1 persoa do plural).
vertedoiro: -doiro: morfema derivativo. Sufixo (lugar
onde).
carballeira: -eira: morfema derivativo. Sufixo (conxunto de).
pequenio: -i-: morfema derivativo. Sufixo (diminutivo).
-o: morfema flexivo (xnero masculino).
agudas: -a-: morfema flexivo (xnero feminino).
-s: morfema flexivo (nmero plural).
xogasen: -se-: morfema flexivo de tempo (pasado).
-n: morfema flexivo nmero-persoal (3 persoa do
plural).
17. Se bo, e se cho d, s tes que o pr sol, que xa el s

ha vir seu ser e ha abrir as s.
2. aira: lexema independente (espazo prximo casa).
Cmpre que o fagas man e que non teas prsa en

rematar.
barco: barc-: lexema dependente (construcin destinada navegacin).
Sabe facer mis ns marieiros c seu vecio, mais

non marieiro nin o foi xamais.
chouselo: chous-: lexema dependente (leira de monte).
histrico: histr-: lexema dependente (conxunto de

feitos ocorridos no pasado humano).
recompoer: -comp-: lexema dependente (formar un
todo a base de varios elementos).
teixo: lexema independente (rbore confera).
3. alquitareiro: alquitar-: lexema dependente.

-eiro: morfema derivativo. Sufixo.
pluridimensional: pluri-: morfema derivativo. Prefixo.
dimension: lexema independente.
-al: morfema derivativo. Sufixo.
cuartillas: cuart-: lexema dependente.
-ill-: morfema derivativo. Sufixo.
-a-: morfema flexivo de xnero (feminino).
-s: morfema flexivo de nmero (plural).
condicionaras: condicion: lexema independente.
-a-: vogal temtica.
-ra-: morfema flexivo modo-temporal.
-s: morfema flexivo nmero-persoal (plural).
4. Simples: cadeira, peixe, gas.
Compostas: reviravolta, antonte, vacaloura.
Derivadas: inutilmente, desfacer, imposbel, peaxe,
microclima.
Parasintticas: subterrneo, contraindicacin, autodeterminacin.
5. casa: caseiro, casaro, casarello, casal.
12. Papaventos: Xoguete de papel pegado nunha armazn que se eleva no aire pola presin do vento e que
se suxeita e manexa cun cordel longo.
Pan de sapo: Cogomelos. Nome comn dos fungos.
Cadela de frade: Insecto ortptero con antenas articuladas e abdome rematado en das pinzas.
Chuchamel: Nome comn dunha planta da familia
das borraxinceas, con flores que teen sabor a mel
ao chupalas.
Azoutaburros: Planta de escaso aproveitamento que
nace nos prados.
Picapeixe: Paxaro que vive beira dos ros e se alimenta de peixes.
Escornabois: Insecto coleptero de cor negra, tamn
chamado vacaloura.
Parasol: Instrumento semellante a un paraugas que
serve para preservar da calor do sol.
Reviragancho: Risco caprichoso feito coa man, un
lapis, etc.
13. Galego-portugus: xustaposicin.
Cefaloraqudeo: xustaposicin.
xuzo: axuizar, axuizamento, xuizoso.
Bocarribeira: xustaposicin.
poer: poedoiro, poedora, poedura, poente.
Pano da man: sinapsia.
meiga: meigallo, meiguera, enmeigar, enmeigador.
Xirasol: xustaposicin.
pxina: paxinar, repaxinar, paxinacin.
Garda civil: disxuncin.
la: luar (subst.), luarada, luntico, aluar, aluaxe,

luada, luarada, luneta, lunacin, lunar (adx.).
Altofalante: xustaposicin.
6. pluri-: varios; pos-: posterioridade; pre-: anterioridade; multi-: moitos; ex-: movemento cara a fra; retro-: movemento cara atrs; neo-: novo; para-: beira de, proximidade; hiper-: exceso;
endo-: interior; hemi-: metade; orto-: correcto;
dia-: movemento a travs de; tele-: lonxe; retro-:
movemento cara atrs.
7. Resposta aberta.
8. -cracia: goberno; -alxia: dor; -ra: lugar; -orio: lugar; -faxia: comer; -ancia: accin de;
-eiro: oficio; -fobia: aversin; -oiro: lugar; -ura: accin; -mento: accin; -gamia: unin.
9. -ia: diminutivo; -ello: despectivo; -ela: diminutivo;

-elo: diminutivo; -eta: diminutivo; -aza: aumentativo; -oupa: despectivo; -exo: despectivo.
Repousabrazos: xustaposicin.
Estereofnico: xustaposicin.
14. AS-PG: Asociacin Scio-Pedagxica Galega.
MNL: Mesa pola Normalizacin Lingstica.
AFNL: Asociacin de Funcionarios para a Normalizacin Lingstica.
AELG: Asociacin de Escritores en Lingua Galega.
ADENA: Asociacin para a Defensa da Natureza.
ANPA: Asociacin de Nais e Pais de Alumnos.
BNG: Bloque Nacionalista Galego.
ESO: Ensino Secundario Obrigatorio.
DOG: Diario Oficial de Galicia.
Destio: hipergaleguismo. Forma correcta: destino.
FED: Fondo Europeo de Desenvolvemento.
Grifo: castelanismo. Forma correcta: billa.
OCDE: Organizacin para a Cooperacin e o Desenvolvemento Econmico.
Outros: arcasmo.
UNESCO: United Nations Educational, Scientific

and Cultural Organization.
Percurar: vulgarismo. Forma correcta: procurar.
15. a) subliando: sub-: morfema derivativo. Sufixo.

li-: lexema dependente.
-a-: vogal temtica.
-ndo: morfema de xerundio.
deban: deb-: lexema dependente.
-a-: morfema flexivo modo-temporal.
-n: morfema nmero-persoal.
vecios: veci-: lexema dependente.
-o: morfema flexivo de xnero. Masculino.
-s: morfema flexivo de nmero. Plural.
Moln: dialectalismo. Forma correcta: muo.

Persoaxe: hipergaleguismo. Forma correcta: personaxe.
Escoba: castelanismo. Forma correcta: vasoira.
17. a) Sal: vulgarismo.
Suerte: castelanismo.
b) Adis: castelanismo.
Comboio: lusismo.
Iles: dialectalismo.
Puderon: castelanismo.
clase: lexema independente.
Vegada: arcasmo.
non: morfema independente.
Gasolia: hipergaleguismo.
lugares: lugar: lexema independente.

-es: morfema flexivo de nmero. Plural.
c) Segredario: hipergaleguismo.
Axuntamento: castelanismo.
b) palabras: apalabrar, apalabrado, parola, parolar,

parolada, palabreo.
Soio: hipergaleguismo.
sentimentos: sentimentalismo, sentimental, sentimentalidade.
Expricar: hipergaleguismo.
humanos: humanidade, humanoide, humanizacin,

humanismo, humanstico, humanitario, humanizar,
humanitarismo.
16. Vivero: castelanismo. Forma correcta: viveiro.
Intrs: vulgarismo. Forma correcta: interese.
teis: lusismo. Forma correcta: tiles.
Montana: hipergaleguismo. Forma correcta: montaa.
Ouxeto: vulgarismo. Forma correcta: obxecto.
Ceniceiro: castelanismo. Forma correcta: cinceiro.
Vasixa: castelanismo. Forma correcta: vasilla.
Assaz: arcasmo. Forma correcta: abondo.
Cuchilo: castelanismo. Forma correcta: coitelo.
Coor: arcasmo. Forma correcta: cor.
Pegaxoso: castelanismo. Forma correcta: pegaento,
pegaoso.
Hourizonte: hipergaleguismo. Forma correcta: horizonte.
Gabardia: hipergaleguismo. Forma correcta: gabardinar.
Pudo: castelanismo.
Homaxe: hipergaleguismo.
Insine: vulgarismo.
Cadeirdego: arcasmo.
Histrea: vulgarismo.
d) Persoalidade: hipergaleguismo.
Persona: castelanismo.
Capduos: arcasmo.
e) Urbns: hipergaleguismo.
Soe: castelanismo.
Clas: vulgarismo.
Omeletas: lusismo.
Ghastronoma: dialectalismo.
Prespectivas: vulgarismo.
f ) Intrs: vulgarismo castelanizante.
Mamoria: vulgarismo.
craras: ultracorreccin diferencialista de base popularizante.
Colabourar: hiperenxebrismo.
orgaizacin: hiperenxebrismo pseudogalego.

oficia: hiperenxebrismo pseudogalego.
Esteban: castelanismo.
g) Meresca: arcasmo
cor: arcasmo.
h) Asignaturas: castelanismo
reghalar: dialectalismo fnico
xams: dialectalismo morfolxico
rus: dialectalismo morfolxico.
i) O paisaxe: castelanismo morfolxico.
Divio: hipergaleguismo.
18. Resposta aberta. Suxestin:
Gstame mis Xon ca ti.
Gstame tanto ir ao Carballio coma ao Brasil.
Gstame menos facer deporte do que pensas.
Gstame mis o bacallao c polbo feira.
19. Pulqurrimo, celebrrimo, librrimo, nobilsimo, crudelsimo.
20. Os meus amigos teen todos coche de seu.
O neno delicado de seu e ten que ir a rehabilitacin.
A compra do equipo de msica pgoa con cartos de
meu.
21. Regalou aos compaeiros cadansa motocicleta.
Levaremos cadanseu agasallo.
O xefe mercoulles aos obreiros cadansa cadea de ouro.
22. Oitocentos vinte e tres mil cento corenta e oito.
Oitavo lugar.
Onte matronchelleme (che: pronome de solidariedade; lle: pronome de CI; me: dativo de interese)
un becerro ao meu sobrio....
lles (pronome de solidariedade) bo rapaz, pero semella que non lles (dativo de interese) aprobou os
exames ao longo do curso.
25. Vndese autombil do ano 1997: pasiva reflexa.
Realzanse todo tipo de traballos de enxeera: pasiva
reflexa.
Na asemblea falouse sobre o tema da igualdade: activa impersoal.
26. Onte trouxronme dous lacns.
O pronome vai posposto ao verbo porque a oracin
principia por un adverbio de tempo que non afecta
sa colocacin.
Quero que vaias porque me gustan os amigos na mia festa.
O pronome vai en posicin procltica respecto do
verbo porque se trata dunha oracin subordinada.
Todos o felicitaron polo seu aniversario.
O pronome vai en posicin procltica, pois a oracin
comeza polo indefinido todos.
Nunca lles dixeron como se abra a porta.
O primeiro pronome vai en posicin procltica porque a oracin comeza polo adverbio de tempo nunca. O segundo tamn vai en posicin procltica porque vai nunha oracin subordinada.
27. Ningun lle comentou que fora ao baloncesto.
Sesaxsimo sexto.
Antes comentoulle que fora ao baloncesto.
Un dezaseteavo.
Onte comentoulle que fora ao baloncesto.
Dcimo terceiro lugar.
Mesmo lle comentou que fora ao baloncesto.
23. Vestiuse axia.
Seguramente lle comentou que fora ao baloncesto.
Bebeu e comeu todo canto lle puxeron.
Porque lle comentou que fora ao baloncesto.
Lavou os ps e despois marchou de esmorga.
Xamais lle comentou que fora ao baloncesto.
Cando a casar fixronlle a cambadela e caeu coma

un sapo.
Nin sequera lle comentou que fora ao baloncesto.
O gato zampou as sardias que deixara mia ta na

mesa.
Xa sabe o conto: Hai que poerse a estudar!
24. Non lle (complemento indirecto, pronome de cortesa) digo o que pasou porque non o sei, pero crolle
(pronome de solidariedade) que a culpa foi do asasino.
28. Parece coma se non me fixase (posicin procltica por

ser oracin negativa) na xente [...]. Se cadra tampouco
tanta cousa, pero nunca se sabe (posicin procltica
por iniciarse a secuencia polo adverbio de tempo
nunca). Non creo que poidan tardar moito mis. Porque xa levan un cachio fra e non me parece (posicin
procltica por ser oracin negativa) a min que Susana
estea tan tola como para andar despois de determinadas

horas co neno polos lugares que anda ela. Non sei a onde imos ir con esta calor. E o cheiro a fume parece que
xa se garda (posicin procltica por iniciarse a secuencia polo adverbio de tempo xa) no nariz dun vern
para outro. A Vilario debiamos ir. A min tanto me ten
(posicin procltica por iniciarse a secuencia polo adverbio tanto), pero Antn tampouco tan mal home e
non se lle debe facer (posicin procltica por ser oracin negativa; o pronome se sempre debe ir colocado
diante dos demais) ese desprezo.
29.
30.
31.
PRESENTE
DE INDICATIVO
PRESENTE
DE SUBXUNTIVO
o mesmo suxeito que o que aparece conxugado) aumento da temperatura e a sa distribucin xeogrfica.
(Carlos Pajares).
35. Texto A: deberiamos estar, debera ser (modais obrigativas).
Texto B: acabaremos de entender (aspectual perfectiva), ten decretado (aspectual reiterativa/perfectiva),
hai que dicilo (modal obrigativa), est expulsado, [est] sometido (aspectuais perfectivas)
IMPERATIVO
Foxes, fuxides.
Fuxas, fuxades.
Fuxe, fuxide.
Sacodes, sacudides.
Sacudas, sacudades.
Sacude, sacudide.
Segues, seguides.
Sigas, sigades.
Sigue, seguide.
Repites, repetides.
Repitas, repitades.
Repite, repetide.
RAD
VT
MMT
MNP
VeTivProducVaParecEstCoecVSoPosHaDOfrec-
---e
--e
-a-e
-e--e-i
-a-e-
------------r-
o
-o
-
-n
-
-n
-n
-des
-mos
-n
-
-mos
-
PRESENTE
INDICATIVO
PRETRITO
PERFECTO
PRETRITO
IMPERFECTO
FUTURO
INDICATIVO
PRESENTE
SUBXUNTIVO
Preds,
predicimos.
Predixeches,
predixemos.
Predicas,
prediciamos.
Predirs,
prediremos.
Predigas,
predigamos.
Infles,
influmos.
Influches,
influmos.
Influas,
influamos.
Influirs,
influiremos.
Inflas,
influamos.
Podes,
podemos.
Puideches,
puidemos.
Podas,
podiamos.
Poders,
poderemos.
Poidas,
poidamos.
4. SINTAXE: FUNCINS E ESTRUTURAS SINTCTICAS

(PXS. 181-184)
1. O drama dos inmigrantes curdos: 1. drama; 2. inmigrantes.

A sesin continua dos cines de antes: 1. sesin; 2. cines.
Unha pizza con dobre de queixo: 1. pizza; 2. dobre;
3. queixo.
O maldito caos automobilstico do centro urbano da
mia cidade: 1. caos; 2. centro; 3. cidade.
Todos os nosos inxenuos soos de mocidade: 1. soos;
2. mocidade.
2. a) Na entrada do xardn haba unha roseira grande.
CC + P + Suxeito (Det. + N + Mod.)
b) Empurroume co cbado ese rapaz.
P + CD + CC + Suxeito (Det. + N)
32. Os periodistas desempearon desta maneira unha das

principais misins que lles impuxo o seu nobre cargo, e
a prensa fxolle un servizo terra galega, que nunca se
puido estimar o bastante, porque o principal monumento que un pobo puido levantar foi a rexeneracin
verdadeira da sa linguaxe, e a proba mis conclunte
de que se cobizou con gusto foi que sostivo con tesn o
que un afamado escritor lle chamou a bandeira da patria.
c) Anda onte noite atopei a Rosia na festa.
33. Para estudia-lo (conxugable: estudirmo-lo. Ten o

mesmo suxeito que o que aparece conxugado.) efecto
invernadoiro realizronse diversos modelos que tratan
de ter en conta todos os factores relevantes do problema
para podermos (conxugado: pod-e-r-mos) facer desta
maneira prediccins sobre o futuro do noso planeta e, en
particular, predici-lo (conxugable: predicrmo-lo. Ten
f ) Nas Ras Altas as traas desprazaron con facilidade

outras artes de pesca da sardia.
CC1 + CC2 + P + CD + CC3 + Suxeito elptico (eu)

d) Aquela tarde, os dous rapaces percorreron todo o paseo ata a desembocadura do ro.
CC1 + Suxeito (Det. + Det. + N) + P + CD + CC2
e) Este inverno houbo moitos das de chuvia.
CC + P + CD (Det. + N + FPrep.); non ten suxeito.
CC + Suxeito (Det. + N.) + P + CC + CD

3. Resposta aberta.
4. Resposta aberta.
5. a) Natural
b) Gramatical ( cedo), reflexa (faise)

c) Reflexa
d) Natural
e) Eventual (din), gramatical (hai incidentes), reflexa
(suspndese)
f ) Gramatical
g) Reflexa (cmese), eventual (teen...)
6. a) Pasiva reflexa
nando como modificadores (que nacen no alto, que

chaman As Pas); Predicado: grupo oracional coordinado (remansan abaixo na valia e xuntnse no Couzo), o segundo dos cales leva unha subordinada final
de infinitivo (para ir ao Mandeo).
11. a) Uso do pronome os co verbo estar, difcil de interpretar sintacticamente.
Uso do adverbio medios concordando co adxectivo
ao que acompaa.
b) Impersoal reflexa activa
b) Dativo de interese.
c) Impersoal reflexa activa
c) Uso do pronome a co verbo vir, difcil de interpretar sintacticamente.
d) Pasiva reflexa
e) Pasiva reflexa
7. a) Grdate do can que non ladra e do home que non fala (copulativo, adicin).
b) O mozo pode morrer mais o vello non pode vivir
(adversativo, oposicin).
c) Moito sabe o rato pero anda sabe mis o gato (adversativo, oposicin).
d) Posesivo sen artigo en enunciado con distributivo.

e) Uso do posesivo distributivo cadanseu.
f ) (Avariu)sechelleme: morfema verbal de voz media
+ dativo de solidariedade + CI + dativo de interese.
g) A chos van: dativo de solidariedade + uso do pronome os co verbo ir, difcil de interpretar.
12. Suxestin:
d) O mentir non habilidade, senn dicir a verdade

(adversativo, contradiccin).
a) Din con Vicenzo ao sar do instituto.
e) Non hai cego que non vexa nin torto que se coeza
(copulativo negativo, adicin).
c) Tirou con todos os discos de vinilo que tia.
f ) Entre marzo e abril ou o cuco ou a fin (disxuntivo,

exclusin).
e) No partido do sbado, mallastes en ns canto quixestes.
8. a) Cordinativa adversativa
b) Coordinativa copulativa
b) Tirou de calculadora e axia acabou co problema.

d) Pasas todo o da comendo nas galletas.
f ) Primeiro chamamos por ela e despois esperamos por
ela no patio.
c) Subordinativa causal
d) Subordinativa consecutiva
e)
Coordinativa adversativa
9. a) O cansazo acumulado fixo imposible a vitoria: Suxeito (O cansazo acumulado), Predicado (fixo), CPvo
(imposible), CD (a vitoria).
b) De speto, un novo sismo azoutou os distritos populares: Suxeito (un novo sismo), Predicado (azoutou), CD
(os distritos populares), CC (de speto).
c) Daquela, o montaeiro perdido conseguiu acadar o
refuxio cercano: Suxeito (o montaeiro perdido), Predicado (conseguiu), CD (acadar o refuxio cercano), CC
(daquela).
10. Oracin principal: Suxeito (o seu nome), Predicado
(acae), CI (-lle, a Regadas)
O. Subordinada causal: Suxeito (cinco ou seis regueiros), con das subordinadas de relativo funcio8
5. SEMNTICA: O SIGNIFICADO DAS PALABRAS

SOLUCIN S CUESTINS
1. (px. 133)
a) Campo semntico dos fenmenos atmosfricos
propios do inverno.
Arroiar: chover moito. Lostregar: luminosidade.
Amerar: dano aos froitos. Arrefecer: enfriar. Babuar: densidade e suavidade. Chuviar: escasa cantidade. Coriscar: golpes de vento fro. Sarabiar: auga
en forma de pedras. Toldarse: escurecemento, cubrir. Xear: fro. Xistrar: chuvia e neve fras. Zoar: facer rudo.
b) Campo semntico de maneiras de ver.
Ver: accin natural. Mirar: accin voluntaria. Fitar: fixacin da vista. Axexar: precaucin e cautela. Con-
templar: atencin. Enxergar: percepcin dificultosa.

Divisar: dificultade e lonxana. Ollar: fixacin e atencin. Esculcar: atencin e cautela. Observar: atencin
e exame. Outear: desde posicin elevada. Avistar: visin a distancia con escasa percepcin. Albiscar: percepcin dificultosa. Espreitar: precaucin e cautela.
c) Campo semntico dos anacos de granito.
Pedra: fragmento. Croio: anaco duro e arredondado
pola erosin. Seixo: liso e redondeado. Rocha: tamao grande. Penedo: tamao grande. Con: apuntado
e beira da auga. Risco: alto e esgrevio. Pena: tamao grande.
2. (px. 134)
Orballar: babuar, babuxar, chuviar, chuviscar,

marmallar, marmaar, patiar, poallar, zarzallar.
Alicerce: apoio, base, cimento, fundamento.
Estarricar: estalicar, estirar, estricar.
Cgado: cabezolo, cabezudo, cagote, cagulo, cullarapo, cullareto, culler.
Vertixe: desmaio, desvaro, esvaecemento, esvaimento, mareo, turbacin, vgado.
Venres: sexta feira.
Idiosincrasia: carcter, constitucin, disposicin, individualidade, peculiaridade, singularidade, temperamento.
Mamfero. Hipnimos: len, can, gato... Cohipnimos: aves, peixes... Hipernimos: seres vivos...
4. (px. 138) Resposta aberta.
Poesa. Hipnimos: poesa lrica, poesa pica, poesa

civil... Cohipnimos: narrativa, teatro... Hipernimos: xneros literarios...
6. (px. 141)
Troita. Hipnimos: troita fario, troita asalmonada,

reo... Cohipnimos: pescada, lirio, escalo... Hipernimos: peixe, ser vivo...
Casa. Hipnimos: chal, choupana... Cohipnimos:
almacn, nave... Hipernimos: establecemento, construcin...
3. (px. 135)
Erudito: coecedor, culto, douto, ilustrado, instrudo, investigador, sabio.
Caos: anarqua, confusin, desorde, masa, montn.
Opulento: abundante, farto, farturento, rico.
Desazo: abatemento, decaemento, desnimo, desgusto, pena, pesar, tristeza, abandono, despreocupacin, neglixencia, preguiza.
Relato: conto, crnica, descricin, narracin, informe, relacin, relatorio.
Rxido: duro, irto, rspeto, teso, austero, estrito, inflexible, rigoroso, severo.
Nboa: barolo, boiro, borralleiro, borraxeira, brtema, bruma, burrafa, cerrazn, fuscallo, neboeira, neboeiro, nebra, parruma, pingadeira, calime, calixe,
calixeira, calumada, mera, salseiro.

Nai poltica: sogra
Reaxuste de prezos: suba de prezos
Minusvlido: eivado, invlido
Home de color: negro
Traseiro: cu
Transpirar: suar
7. (px. 200)
a) Metonimia. Causa lingstica (transferencia do
nome por contigidade dos sentidos; neste caso, traslacin do nome do lugar cousa producida).
b) Metonimia e elipse. Causa lingstica (traslacin
do continente ao contido e transferencia de sentido
por contigidade dos significantes).
c) Metonimia. Causa lingstica (traslacin do continente ao contido).
d) Metonimia. Causa lingstica (traslacin do continente ao contido).
e) Metfora. Causa lingstica (nome do reino animal co que se compara ao home).
(pxs. 142-146)
Tctica: estratexia, mtodo, procedemento, sistema,

habelencia, habilidade, maa, xeito.
1. Aldraba: Peza metlica de formas diversas que se coloca na porta para poder petar con ela. Tranca de diversos materiais que serve para asegurar as portas e as
vents pechadas.
Aromtico: cheiroso, fragrante, oloroso, perfumado,

recendente.
Arrefecer: Poerse fra ou morna unha cousa que estaba quente.
Larada: Fogueira que se fai sobre a pedra do lar.

Conxunto de pitos que unha galia ten dunha soa
vez. Camada de porcos.
Balln: Tromba de auga forte e intensa.
Cabezalla: Temn do carro e doutros aveos de labranza onde van enganchados os animais de tiro.
Grilanda: Coroa de flores que se cingue na cabeza.
Tira feita de flores e ramas que, colgadas polos extremos, serve de adorno.
Gazafello: Rapaz que quere facer de home. Home
pouco agraciado que presume de bo mozo.
Mareta: Movemento das ondas do mar menos violento c marusa, ao empezar ou acabar unha tormenta. Auga superficial do mar.
Orzamento: Clculo anticipado dos gastos e do custo dunha obra ou servizo. Presuposto.
Rebolar: Guindar o rebolo con forza s polas dunha
rbore para que solten a froita. Lanzar un obxecto
con violencia.
So: Parte do porco que se corresponde co espiazo.
Tona: Substancia branca e manteigosa do leite. Pel
fina que cobre as froitas. Capa superficial dun lquido ou da terra.
Vezar: Viciarse, adquirir un costume malo ou pouco
exemplarizante.
2. Antozoo: Metazoos marios en forma de plipo,
que viven illados ou en colonias, fixos no fondo do
mar, como a actinia ou o coral.
Antropozoico (no libro do alumnado, antropozoo):
Dise do ltimo perodo da Era Terciaria ou Cenoica,
caracterizada pola aparicin do ser humano.
Caulfero: Dise das plantas con follas que nacen directamente desde o talo.
Toutizo: Que sucio ou descoidado.

Zul: Que pouco civilizado.
so duro de roer: Que moi esixente.
Saltasebes: Que ten pouca seriedade.
Samesuga: Que unha persoa vil e desprezable.
4. a) Sentenzas.
b) Cdavos.
c) Chumazo.
5. Beb, menio, cativo, mozote, ancin.
6. O desaparafusador unha ferramenta moi til para
os mecnicos e os carpinteiros.
O baloncesto un dos deportes que mis me gustan.
Vouche contar un conto que che vai chamar a atencin.
Desmontou o televisor e despois, ao volvelo montar,
sobrbanlle pezas.
Este rapaz ten todas as calidades para chegar a ser un
bo avogado.
7. Inefable: Que non se pode expresar con palabras.
Asexuado: Que non ten caracterizacin sexual.
Larafuzas: Que non ou est limpo.
Inexorable: Que non se deixa levar pola piedade ou
polos rogos.
Lercho: Que non quen de respectar nada nin a
ningun e nunca est calado. Que non quere traballar.
Ineluctable: Que non se pode evitar.
Colostoma: Operacin cirrxica consistente en

practicar unha anastomose do colon pel para formar un ano artificial.
8. Cantar: Emitir coa voz sons melodiosos.

(denot.)/Descubrir ou confesar un segredo. (connot.)
Correntmetro: Aparello para medir a velocidade e

a direccin das correntes marias.
Allo: Bulbo da planta do mesmo nome que se usa

como condimento. (denot.)/ Listo coma un allo =
ser moi listo. (connot.)
Diastema: Espazo libre entre dous dentes sucesivos

da mandbula dos mamferos.
Teleoloxa: Estudo dos fins, da finalidade. Doutrina
filosfica fundada sobre a idea da finalidade ou baseada en causas finais.
3. Parasito: Que non fai nada ou vive a expensas doutro.
10
Besta: Que ignorante ou que se comporta con

brusquidade ou violencia.
Cabra: Mamfero domstico artiodctilo da familia

dos bvidos. Peixe mario. (denot.)/Estar coma unha cabra = ter pouco xuzo. (connot.)
Carneiro: Ruminante ovino macho domesticado.
(denot.)/Persoa de pouca educacin e modais pouco
finos. (connot.)
Infantil: Relativo ou pertencente infancia. (denot.)/Comportamento de persoas maiores propio de

cativos. (connot.)
c) Clculo, adicin, incgnita, baco, tomo, ter, cono.
9. a) Clculo: Realizacin dunha operacin ou combinacin de operacins sobre nmeros ou smbolos alxbricos. Adicin: Accin ou efecto de sumar ou engadir. Incgnita: Cantidade que hai que verificar nunha
ecuacin ou problema. Sabedora: Coecemento profundo sobre determinadas materias. En filosofa, saber
profundo sobre as cousas. Teorema: Proposicin que
necesita de demostracin. Calquera proposicin matemtica que pode ser demostrada a partir dunha hiptese, de axiomas ou doutras proposicins anteriormente demostradas. Polinizar: Chegar ou facer que
chegue o pole ao estigma. Xermolar: Botar xermolos
ou xermes as plantas, empezar a transformarse a semente para producir unha nova planta. Fsil: Organismo, completo ou incompleto, que viviu en tempos
pasados e que conservou a sa forma primitiva petrificada nos materiais da codia terrestre. baco: Cadro de
madeira con arames paralelos e horizontais provistos
de blas mbiles que se emprega para facer clculos
aritmticos. tomo: Partcula dun elemento qumico
que constite a parte mis pequena susceptible de ser
combinada. ter: xido dun radical alclico, lquido
voltil, inflamable, que se usa como disolvente das graxas e resinas e como anestsico. Nocin: Coecemento elemental dunha cousa. Teora: Conxunto de regras, leis ou principios cientficos que explican uns
determinados feitos. Conxunto de ideas ou conceptos
dunha materia determinada. Enoloxa: Ciencia que
estuda os vios. Dogma: Principio filosfico presentado como certo e indiscutible. Afirmacin que se considera certa e indiscutible, e que teen obriga de crer os
adeptos doutrina da que forma parte. Cono: Corpo
xeomtrico xerado pola rotacin dun tringulo rectngulo sobre un dos seus catetos. Cetceos: Mamferos
acuticos de gran tamao, pisciformes, coa pel sen escamas, cola horizontal moi ampla e aletas s anteriores. Rptiles: Vertebrados co corpo cuberto de escamas crneas, pel desprovista de glndulas, unisexuais,
co sistema nervioso pouco desenvolvido e as extremidades pentadctilas. Batracios: Animais vertebrados
da clase dos anfibios. Oncoloxa: Parte da medicina
que trata dos tumores. Diagnstico: Determinacin e
clasificacin da enfermidade dun paciente, polos sntomas ou mediante probas diversas, por parte do mdico.
10. fender: Abrir pola forza dun golpe. Abrir un corpo

moi slido.
b) Sabedora, teorema, nocin, teora, dogma, diagnstico.
d) Polinizar, xermolar, fsil, enoloxa, cetceos, rptiles,

batracios, oncoloxa.
braa: Terreo enchoupado en auga ou onde nace a

auga.
mera: Mis mesta e hmida.
emigracin: Por problemas econmicos.
chan: Superficie que se pisa.
coecido: Con quen se ten trato.
rachar: Abrir tirando de das partes. Abrir un corpo
menos slido.
veiga: Terreo por onde discorre un ro pero onde
non nace a auga.
nboa: Menos mesta e hmida.
exilio: Por problemas polticos.
solo: Parte superficial da terra.
pblico: Que afecta colectividade.
11. Homila/Panexrico: discurso.
Indicio/Sntoma: sinal.
Cranio/Caluga: parte da cabeza.
Catilinaria/Diatriba: crtica virulenta.
a) Suxestin: nevar, chuvia, zarzallo, orballo, chuviar, arroiar...
b) Suxestin: escumadeira, garfo, culler, batedora...
c) Suxestin: botella, cunca, cazo, pipo...
13. a) Mamfero, felino, gato, angora.
b) Bricolaxe, utensilio, ferramenta, gramil.
c) Novela, pica, captulo, pargrafo.
a) Suxestin: pluma, bolgrafo, carpeta, lapis, afialapis...
b) Suxestin: bubela, estornio, merla, paspalls, carrizo...
c) Suxestin: buxo, leituga, caravel, xesta, pereira, carpaza...
15. linqueirn navalla
xouba parrocha
roxn torresmo
11
peixe sapo rabada

toro roda
vichelocrego ouriol
sapoconcho tartaruga
vacaloura escornabois
curota cume
16. Non vexo ben e teo que ir ao oftalmlogo.
O home estaba incomodado polo que lle dixera a secretaria do ministro.
Quedou pasmado cando lle comentaron que xa non
tia cartos naquela conta.
A noite de San Xon fixemos unha gran cacharela no
lugar.
Case non se ve porque o ceo est toldado.
Prstancheme ben estes feixns!
Onte fun s minchas praia do Vao.
O teixugo un animal moi agresivo.
tarde iremos ao pieiral recoller todo o picn que
haxa.
Ters que rubir polo carballo se queres chegar a onde
est o nio.
18. a) Filial: Institucin que depende doutra.
Propio de fillo.
b) Operacins: Procesos matemticos.
Intervencins cirrxicas.
c) Leva: Traslada dun sitio a outro.
Aguanta.
19. Acerbo: spero ou amargo ao gusto. / Acervo: Conxunto de bens comns a un conxunto ou a unha colectividade.
Pena: Condena, tristeza. / Pena: Pedra moi grande.
Coma: Signo ortogrfico. / Coma: Estado patolxico.
Onda: Cada unha das elevacins que a forza do vento produce na superficie do mar, dun lago ou dun
ro. / Onda: Preposicin que indica proximidade espacial.
Piar: Dar pos ou chos as aves. / Piar: Parte superior
do segundo antepeito dunha vent ou elemento vertical macizo que se coloca illado nunha construcin e
que serve de soporte.
12
Impar: Chorar con xemidos entrecortados ou respirar con dificultade. / Impar: Nmero enteiro que
non mltiplo de dous.
Peto: Caixa ou recipiente pechado para gardar moedas. / Peto: Parte da armadura que protexe o peito. /
Peto: Ave insectvora da familia dos pcidos que peta
nos toros das rbores vellas para facer un furado no
que instala o seu nio.
Velar: Quedar esperto por algn fin ou por falta de
sono. / Velar: Cubrir cun veo. Relativo ou pertencente ao veo do padal.
Neto: En relacin ao av ou avoa, fillo dun fillo ou
dunha filla. / Neto: Completamente puro. Medida
de capacidade.
Radio: Aparello que serve para emitir ou recibir sinais electromagnticos. Elemento qumico radioactivo. / Radio: so longo situado na parte externa do
antebrazo.
Vela: Ausencia de sono. / Vela: Peza de lona, tea forte ou fibra sinttica que, amarrada aos paos dunha
embarcacin, recolle o vento.
Son: Sensacin acstica. / Son: Verbo ser.
20. Convencin: Acordo, convenio ou pacto entre as partes interesadas. Congreso dun partido poltico. / Conviccin: Accin e efecto de convencer ou convencerse.
Adicin: Accin ou efecto de sumar ou engadir. /
Adiccin: Inclinacin ou tendencia do nimo moi
difcil de evitar. Dependencia psquica ou fsica do
consumo dalgunha droga.
Salobre: Que ten sal ou sabor a sal. / Salubre: Saudable.
Apstrofe: Figura oratoria que consiste en interromper o discurso o orador dirixndose a cousas ou persoas reais ou ficticias. Interpelacin dirixida a algun.
/ Apstrofo: Signo ortogrfico usado nalgns idiomas para indicar a supresin dalgunhas letras.
Crtico: Relativo crtica. Situacin ou momento
decisivo. Persoa que xulga ou critica. / Crptico: Dise do que resulta moi difcil de entender.
Inicuo: Que carece de equidade e de xustiza. / Inocuo: Que non fai mal nin prexudica.
Diferenza: Aquilo polo que unha persoa ou cousa se
distingue doutra. / Deferencia: Aceptacin da opinin, dictame ou proceder alleo por respecto. Amabilidade ou atencin cara a algun.
Esotrico: Oculto, misterioso, considerado secreto. /

Exotrico: Que se pode manifestar en pblico, que
comprensible para todos.
Sono: Necesidade ou desexo de durmir. / Soo:
Imaxes, pensamentos e outros fenmenos psquicos
que se manifestan durante o sono e que se perciben
como reais.
Antonimia: Significacin contraria de dous vocbulos. / Antinomia: Contradicin.
Esfolar: Sacarlle a pel a un animal. / Esfollar: Quitarlle a folla s plantas ou aos froitos, especialmente
espiga do millo.
Prtase: Primeira parte dun drama, poema narrativo, etc. Membro da oracin condicional que expresa
a condicin. / Prtese: Peza implantada. Adicin ao
comezo da palabra dun son non etimolxico.
Intercesin: Accin ou efecto de falar a prol dunha
persoa ou dunha causa. / Interseccin: Accin e
efecto de cortrense entre si das lias, das superficies ou dous corpos.
Inocuo: nocivo
Hipocrisia: sinceridade
Neglixencia: atencin
Esparexer: xuntar
Indeleble: borrable
Implcito: explcito
25. O home soltou a corda canto mis puido.
No sculo XVIII ignorbase todo sobre os transistores.
Esquece o que che acabo de dicir.
Onte enviei unha carta ao meu curmn Alberte.
26. Culto/inculto: antnimas
Ofrecer/aceptar: recprocas
Lcito/ilcito: complementarias
Grande/pequeno: antnimas
Saber/ignorar: complementarias
Aprobado/suspenso: complementarias
Infalible: Que non comete erros. / Inefable: Dise

do que non se pode expresar con palabras.
Entrega/recepcin: recprocas
Zoa: Fai rudo xordo e rouco (o vento, por exemplo).

/ Zona: Parte de calquera superficie delimitada e caracterizada por unha circunstancia concreta.
Fra/dentro: complementarias
21. Gato: polisemia

Coroa: polisemia
Trono: homonimia
Correo: polisemia
Filtro: homonimia
Cobra: homonimia
22. Militar: civil
Saber: ignorar
Plural: singular
Total: parcial
Dirno: nocturno
23. Atacar: defender
Casado/solteiro: complementarias
Cncavo/convexo: antnimas
Mestre/alumno: recprocas
Posible/imposible: complementarias
Prendido/apagado: complementarias
Enfermo/san: complementarias
Apto/inepto: complementarias
27. Dficit/supervit: antonimia
Xornal/diario: sinonimia
Rexeitar/refugar: sinonimia
Extirpar/arrancar: sinonimia
Galeno/mdico: sinonimia
Tempern/serodio: antonimia
Vencedor: vencido
Premio/castigo: antonimia
Denunciante: denunciado
Habano/abano: homonimia
Afillado: padrio, madria
Pechar/choer: sinonimia
24. Pusilnime: valente
Inerme/desarmado: sinonimia
Agudo: torpe/grave
Prlogo/eplogo: antonimia
Fragrancia: fedor
Seco/enxoito: sinonimia
13
28. preguiceiro cmodo

mentir faltar verdade
pobres pases subdesenvolvidos
folga conflito laboral
policas axentes da orde
asilo residencia xeritrica
estar enfermo estar indisposto, estar delicado
gordo metido en carnes
rico de posicin acomodada
29. Vivo nunha casa moi ruidosa. metfora (sinestesia)
c) Teen: carecen. Reais: imaxinarios. Profesor:

alumno. Confundir: discernir, distinguir. Crecente:
minguante, decrecente. Recomendarlle: desaconsellarlle, censurarlle, criticarlle. Atinado: equivocado,
desacertado.
d) Color
DENOTATIVO: Sensacin ou impresin que a luz
diversamente absorbida e reflectida polos corpos produce no rgano da vista.
CONNOTATIVO: Caracterstica.
Onte merquei un colmeiro. metonimia
Brillantes
a na cabeza da manifestacin. metfora
DENOTATIVO: Que relocen.
Apiate nos brazos da cadeira. metfora
CONNOTATIVO: Grandes, impresionantes.
Este o centro neurlxico da cidade. metfora
Perla
Vermonos mis tarde no caf. metonimia
DENOTATIVO: Concrecin nacarada de forma esfrica, dura e brillante, que se forma no interior dunha cuncha de certos moluscos.
Bebeu unha botella el s. metonimia

Este Nadal recibn un feixe de postais. elipse
30. O pastor dxolles aos fregueses que Deus estaba en todo. xeneralizacin
Vive enclaustrado na sa casa. xeneralizacin
Cales son as claves da novela? xeneralizacin
Esta amlgama de sons insoportable. xeneralizacin
Son periodistas da ltima fornada. especializacin
O argumento desta pelcula basase nun tringulo
amoroso. xeneralizacin
unha obra faranica. xeneralizacin
31. a) Hilarantes: Que producen hilaridade (expresin
ruidosa de alegra ou satisfaccin, riso). Epnimo:
Personaxe real ou imaxinario que d nome a unha
poca, lugar, cidade ou a algn movemento literario,
artstico, etc. Personaxe do que se colle o nome como
representacin de calquera cousa. Lapsus: Erro involuntario que se comete falando ou escribindo, por
descoido ou esquecemento.
b) Retrica: elocuencia, oratoria. Designan: amosan, apuntan, indican. Orixe: fonte, xnese. Clebre: afamado, celebrado, famoso, notable, sonado.
Conflito: desavinza, discordancia, discrepancia, disputa, guerra, enfrontamento, pelexa. Sublime: esplndido, extraordinario, grandioso, magnfico, ex-
14
celso. Incorporar: agregar, anexar, xuntar, engadir.

Xenial: esplndido, extraordinario, marabilloso, portentoso, sublime.
CONNOTATIVO: Expresin incorrecta que produce riso e digna de ser lembrada.

e) Restricin do significado.
6. HISTORIA DA LINGUA (SCULOS XX E XXI)
(px. 167)
1. Resposta aberta.
2. Preguerra (1900-1936).
Nesta etapa contina a lia iniciada no Rexurdimento do XIX e prodcense acontecementos dignos de
mencin, como son a fundacin da Real Academia
Galega (1906), a creacin das Irmandades da Fala
(1916) e, con elas, a aparicin do nacionalismo
galego, a publicacin da revista Ns (1920) da
man dos intelectuais ourensns Risco, Otero Pedrayo
e Cuevillas, e a constitucin do Seminario de Estudos Galegos (Santiago, 1936). Ademais, edtanse numerosas publicacins preocupadas polo rexurdir do
galego e aparecen algunhas editoriais que contriben
a crear lectores. A filoloxa galega coece nesta etapa
un avance considerable, reflexo da preocupacin de
certos sectores ilustrados polo idioma propio do noso pas.
3., 4., 5., 6., Resposta aberta.
2. Resposta aberta.
7. FUNCINS SOCIAIS DA LINGUA
ORDE
1.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
LINGUA
Chins mandarn
Espaol
Ingls
Bengal
Hindi
Portugus
Ruso
Xapons
Alemn
Chins Wu
Xavans
Coreano
Francs
Vietnamita
Telugu
Chins Yue
Marati
Tamil
Turco
Urdu
Chins Min Nan
Chins Jinyu
Guxarati
Polaco
rabe exipcio
Ucrano
Italiano
Chins Xiang
Malaio
Chins Hakka
Kannada
Oriya
Panxabi occidental
Sunda
Panxabi oriental
Romans
Bhojpuri
Acerbaixano
Farsi occidental
Maithili
Hausa
rabe alxeriano
Burmese
Croata
Chins Gan
Awadhi
Thai
Flamengo
Ioruba
Sindhi
MILLNS
DE
FALANTES
885
332
322
189
182
170
170
125
98
77,2
75,5
75
72
67,7
66,4
66
64,4
63,1
59
58
49
45
44
44
42,5
41
37
36
34
34
33,7
31
30
27
26
26
25
24,4
24,3
24,3
24,2
22,4
22
21
20,6
20,5
20
20
20
19,7

(pxs. 189-192)
1. Resposta aberta.
2. Suxestin: A capacidade de moitos galegos para se
expresar con semellante facilidade en galego ou en
casteln determina o seu carcter de bilinges. O bilingismo sera, pois, desde esta perspectiva, esa posibilidade de se poder expresar polo menos oralmente sen problemas en galego ou en casteln.
A diglosia, porn, refrese mis ao uso efectivo que
se fai das linguas que domina o individuo. Diglosia
sera, pois, o uso discriminatorio da lingua propia.
Por exemplo, o emprego do galego para determinadas circunstancias ou en contextos determinados, e o
uso do casteln para outras circunstancias e noutros
contextos. Seran, ademais, casos de exodiglosia, por
tratarse de das linguas distintas.
3. Bilingismo harmnico: Convivencia de das linguas en p de igualdade dentro dunha mesma comunidade.
Bilingismo primario: Feito polo que un individuo
aprendeu das linguas vez de forma natural (non
na escola).
Bilingusmo equilibrado: O individuo presenta unha boa fluidez en das linguas en varios contextos (
semellante a competencia nas das linguas).
Semilingismo: O individuo amosa deficiencias na
competencia lingsticas das das linguas que coece.
Glotofaxia: Proceso de substitucin lingstica polo
que unha lingua fornea lle vai roubando funcins a
unha lingua autctona ata facer desaparecer a esta ltima.
Planificacin lingstica: Actividade tendente a regular e normalizar unha lingua. A planificacin lingstica , pois, un dos instrumentos da normalizacin. Concretando mis, a planificacin lingstica
(ou debera ser) unha actividade organizada e levada
a cabo pola autoridade pblica a travs dun conxunto de programas e proxectos de carcter sociolingstico.
Alienacin cultural: Carencia de vontade de ser dos
individuos que integran unha comunidade e que implica unha ausencia de conciencia cultural, que conleva a adopcin de formas alleas.
Mestizaxe cultural: Mestura de culturas distintas,
que d lugar a unha nova.
15
Hexemona lingstica: Supremaca que unha lingua exerce sobre outra ou outras.
4. O alumnado debera facer referencia polo menos aos
seguintes factores que, directa ou indirectamente, favorecen a aparicin da diglosia:
Internet revlase como fundamental dentro dunha

poltica lingstica encamiada consecucin do seu
recoecemento internacional, recuperacin do seu
prestixio e plena normalizacin lingstica.
Factores polticos: perda da independencia poltica de Galicia desde a Idade Media e inclusin nun
estado centralista espaol; ausencia dunha conciencia nacionalista.
Factores socioeconmicos: cosmopolitismo; industrializacin e abandono do rural; movementos
migratorios (posicionamento de castelns en postos importantes da Administracin).
Factores culturais: falta de educacin (escola) en
galego, coa conseguinte castelanizacin do ensino;
contacto entre galegos e castelns; contactos entre
clases sociais; escaso desenvolvemento das Letras
(sobre todo en certas pocas).
Factores psicolxicos: perda de prestixio por parte
do galego, que se ve como lingua que non promociona socialmente; falsas asociacins: galego = clase
social baixa, atraso; mentres que o casteln = clase
social alta, prestixio, cultura.
5. Resposta aberta.
6. Resposta aberta.
O alumnado debera ter en conta, non obstante, que
Lakoff pretende dicirnos que as linguas son espello
da realidade en todos os sentidos..
7. Resposta aberta.
8. Resposta aberta.
9. Resposta aberta.
Basicamente, nos dous casos prodcense actitudes de
menosprezo cara lingua dominada ou minorizada.
O falante desta lingua sente vergoa de empregar o
seu propio idioma, mentres que o falante dunha lingua dominante manifesta unha actitude de soberbia,
fachenda e vaidade que o leva a considerar a sa lingua como a nica realmente vlida.
O texto vnnos poer en garda sobre o perigo inminente que pode supoer unha escasa presenza da nosa lingua nun medio tan empregado, tan moderno e
tan verstil como Internet. A presenza do galego en
16
Nun mundo no que os medios de comunicacin estn tan desenvolvidos e teen tanta aceptacin, onde
todo est mediatizado pola publicidade, a informacin e a opinin presente nestes medios, ten unha
importancia fundamental no proceso de normalizacin de calquera lingua.
8. A NORMA ESTNDAR
(px. 207)
1. Resposta aberta.
2. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 197-200 do libro do alumnado.
3.
Os cambios de cdigo, entendidos como o abandono circustancial que os falantes fan da sa lingua
de instalacin para asumiren outra lingua co fin de
resolver unha situacin comunicativa determinada
(Silva-Valdivia 1994, 158) prodcense tanto entre
galegofalantes coma entre castelanfalantes. Estes
cambios de cdigo teen catro causas principis, das dlas comns s casteln e s galegofalantes, a
educacin e o interese econmico e profesional; unha terceira propia do troco do casteln polo galego,
o respecto e a consideracin; eunha cuarta, o prestixio(Hermida 1998).
Intereses profesionais e econmicos explican o cambio ou alternancia de cdigo de quen abandona circunstancialmente o seu idioma para empregar outro
que considera que en determinadas circunstancias e
ante determinadas persoas pode tirar un beneficio
econmico ou profesional. O troco inducido pola
consideracin e polo respecto prodcese cando os
castelanfalantes se dirixen a xente que pola sa idade
ou polo seu aparente estado son tidos por descoecedores do casteln, como ocorre con mdicos que
usan o galego e os pacientes mis vellos, pero usan o
casteln con xente nova, anda que esta inicie a interaccin en galego.
Entre os galegofalantes un dos motivos que xustifica
o cambio de cdigo o prestixio social. O crego que
fala en galego eos fregueses e misa en casteln, o
profesor galegofalante que ensina en casteln, os comerciantes que teen o galego como lingua de expresin normal que se dirixen clientela en casteln...
todos eles fano para que o uso do galego non os delate como xente inculta e de procedencia rural.
A interferencia lingstica, ou uso inconsciente e
permanente dunha estructura impropia dunha lingua condicionado por outra lingua coa que convive (Silva-Valdivia 1994, 165) afecta en Galicia s
dous idiomas en conflic- to. A interferencia do galego no casteln de Galicia moi evidente na entoa- cin, eos tonemas propios do galego. Tamn o
no uso de vocais de grao medio abertas e pechadas e no de n velar en contextos onde o casteln
presenta unha alveolar (con aquella). A influencia
castel clara nalgns modelos fonticos dos medios de comunicacins que usan o galego (Regueira 1994).
Francisco Fernndez Rei, A situacin actual da lingua galega.
4. a) Interferencia fnica, perda da ltima slaba: habilid * por habilidade.

b) Interferencia morfolxica (xnero de leite) e lxica
(fruta por froita).
c)Interferencias sintcticas (ausencia de dobre negacin), morfolxicas (verbais), lxicas (conexo, adobado, neveira).
d) Interferencias morfolxicas (calquer*, salir*).
9. A LINGUA GALEGA E AS SAS VARIEDADES
INTERNAS
(px. 225)
1. Texto 1
Fontica: ditongo -ui-; palatalizacin do a tono; paragoxe de -e; seseo total; gheada; aspiracin do -s final. Morfoloxa: forma eso para o demostrativo neutro. Corresponde ao bloque occidental, rea fisterr
norte.
Texto 2
Morfoloxa: singular -n plural -us; plural de n -is; forma do artigo masculino el; verbo tar no
canto de estar. Lxico: castelanismos publo, hi. Corresponde ao bloque oriental, rea asturiana.
Texto 3
Fontica: gheada; ausencia de seseo; rotacismo; ditongo -oi-. Morfoloxa: plural de -on -s; castela-
nismo iban; adverbio millor. Corresponde ao bloque

central, rea pontevedresa.
Texto 4
Fontica: ditongo -oi-; ausencia de seseo e gheada;
non asimilacin do -r final da preposicin por ante o
artigo o. Morfoloxa: plural de -n -s; plural de
-n -s; forma aquil do demostrativo masculino;
castelanismos sea, conocemos, iba. Lxico: castelanismos slo, crucro. Corresponde ao bloque central,
rea lucu-auriense.
Texto 5
Fontica: ceceo, seseo implosivo; gheada; palatalizacin do -s final; vocalizacin do -c no grupo -ct-.
Morfoloxa: forma truio para a p3 do pretrito de indicativo. Lxico: castelanismo bueno. Corresponde
ao bloque occidental, subrea de transicin morrazofragoso.
4. Resposta aberta; para realizar esta actividade hai que
ter en conta o exposto neste tema.
5. Gheada: fenmeno que consiste na pronuncia aspirada do /g/ (semellante ao h do ingls house) en calquera posicin: ghato, algho, orghullosa, maghas, aghradabel, etc.
Seseo: fenmeno consistente na inexistencia do fonema /q/, que pasa a pronunciarse como s.
Metafona: fenmeno que consiste na alteracin do
grao de abertura das vocais medio abertas //, //
(que pasan a pronunciarse como medio pechadas /e/,
/o/) pola influencia dun /o/ final: mdo > medo, llo
> ollo.
6. Segundo a posicin na que se dea, distnguense dous
tipos de seseo: implosivo, en posicin final de slaba:
lus, des, rapas, etc.; e explosivo, en posicin inicial de
slaba: sebola, faser, rapasa, etc.
10. DO POSREXURDIMENTO GUERRA CIVIL:
POESA
SOLUCIN S CUESTINS
1. Resposta aberta.
2. (px. 244) Trtase dun texto no que se fai unha chamada explcita aos labregos galegos animndoos ao
combate social contra os seus inimigos de clase: fidalgos, caciques, clases urbanas acomodadas, etc. Dbese
entender o poema dentro do contexto histrico do
agrarismo e das loitas labregas contra os foros e a prol
da mellora das condicins de vida campesias.
17
3. Resposta aberta.
4. (px. 250) Luz dos loceiros (sangue de vtimas); La
(barco); ronseis (sucos infecundos); mareta (ser humano); velamios (crucificados); reverberacin das estrelas (son do reloxo); Ocano (bgoa); abrente (pano); ceo (ollos).
5.
QUE QUERE
QUE NON QUERE
Independencia creativa
Interpretacin libre da esttica popular
Reaccionar contra o pasado
Crear novos modos literarios
Arte como discurso autnomo
Esixirlle un esforzo ao lector
Fuxir do sentimentalismo
Superar o ruralismo potico
Apertura temtica
Individualismo creativo
Encadrarse nun ismo determinado

Imitar as formas estticas populares
Acomodarse na tradicin
Empregar modos coecidos
Arte sometida realidade
Lector acomodaticio
Expresar emotividade nos textos
Facer poesa vulgar e populista
Tratar os temas obrigados
Seguidismo esttico
6. (px. 251) O elemento mis caracteristicamente trobadoresco atpase na estrutura estrfica (catro estrofas de tres versos cada unha, utilizacin do paralelismo e do refrn); mentres que a lingua potica
(escolla lxica, tropos, temas) resulta claramente moderna.
(px. 264)
1. Trtase dun recurso moi empregado na lingua popular que acae moi ben ao seu estilo, marcado polo enxebrismo popularista e rural. De por parte, srvelle
tamn para resaltar a graza, a tenrura, a resignacin e
a humildade das cousas pequenas, que con tanta fortuna soubo poetizar.
2. Eixo temtico: a laberquia, a brtema, a pucharquia son tres elementos tomados da natureza do mundo rural cos que dialoga o suxeito potico nun exemplo do que Carballo Calero denomina lirismo da
natureza. Nos tres textos dalgunha maneira, pero sobre todo no 1 e no 3, realzase unha sorte de menosprezo de corte e gabanza de aldea, variante do tpico horaciano do beatus ille: eloxio da vida
campestre, afastada da nociva sociedade urbana.
No primeiro dos textos a contraposicin dse entre o
mar e a montaa, preferindo o suxeito lrico o regalado vivir que a laberquia pode seguir no interior
no canto do salvaxe berro das degaradas gueivotas
da costa.
Nos textos 2 e 3 atopamos un suxeito lrico en actitude contemplativa perante a natureza rural sobre a que
verte unha ollada ntima e tenra, en exceso sinxela e
inocente. O ideal de vida que transmiten os textos resulta un tanto infantil e mis ben conservador.
18
Formalmente os textos ofrecen unha arquitectura

tradicional, que descansa primordialmente nos principios da isometra, o ritmo e a rima. O texto 1 consta de das sextillas octosilbicas, paralelas en canto
rima (aabccb ddeffe). O texto 2 un soneto de forma clsica (hendecaslabos de rima consonante
ABAB ABAB CCD CCD). O texto 3 consta de tres
estrofas das que a central tamn unha sextilla.
3. Resposta aberta.
4. Resposta aberta.
5. A influencia de Rosala percbese sobre todo nos textos 7 e 13; a de Curros, no texto 5, e a de Pondal,
nos textos 6, 8, 9, 10, 11 e 12.
6. Resposta aberta.
7. Fiel ao ideario vangardista, Manuel Antonio concibe
o poema como unha realidade autnoma sustentada
nunha sucesin de imaxes visionarias e afastada dos
convencionalismos rtmicos da poesa tradicional;
ademais procura fuxir da expresividade lrica e rexeita a presenza de ancdotas argumentais nos seus poemas. Porn, non toda a poesa deste autor se axusta a
ese plan, s veces os sentimentos afloran puntualmente nos versos do poeta rianxeiro e, en xeral, no
seu poemario De catro a catro resoa un eco melanclico que dificilmente se pode silenciar; vxase se non
o texto 15 da antoloxa. Por outra banda, algns dos
poemarios de M. A. axstanse s formas e os tons
tradicionais (Sempre e mais dispois, Viladomar).
8. Resposta aberta.
9. Suxestins para o comentario: Neste texto, a medio
camio entre o tradicional e o moderno, Manuel
Antonio xoga coa disposicin tipogrfica dos versos
como un recurso potico visual. Fai un uso bastante
libre da rima, que desde logo non se axusta a ningn
esquema fixado pola preceptiva literaria. Utiliza unha serie de imaxes bastante novidosas que, s veces,
achegan o poema esttica vangardista (expresionista en ...ringleira de faroes que se ra // coma unha sucesin de disparates. Surrealista en ...reloxo pasivo // espreguizbase...; futurista en ...salvaxe soberba diaria //
do mastodonte camin.). A lingua potica utilizada resulta bastante innovadora dentro da poesa galega;
achgase tamn s propostas vangardistas e nela parece dominar o ton prosaico.
10. A arela da liberdade absoluta, ou mellor anda da
plena liberacin.
11. Todo o poema descansa na humanizacin sucesiva de
o da, as camps, as estrelas... A presenza humana
aparece suxerida por cantigas e aturuxos, mais en

ningn momento se percibe directamente unha persoa. Todo o protagonismo repousa sobre os elementos da paisaxe, tanto os naturais como os creados polo home.
Algns dos seus mestres foron:

En lingua inglesa: Edgar Allan Poe, Ruskin.
En francs: Baudelaire, Rimbaud, Verlaine, P. Laforgue.
Novelistas: Huysmans.
13. Son das percepcins poticas visionarias: unha raxa

de meln e unha coitelada de luz; mentres a primeira
verte unha ollada amable, sensual e atractiva que remite ao principio do eros, a segunda repara no trxico, no agresivo, na dor que nos leva a pensar na
pulsin do tnatos.
Teatro: Maeterlink, Ibsen, DAnunzio.

Filsofos: Nietzche.
Escritores doutras culturas: Tagore.
Escritores portugueses: Ea de Queiroz, Eugnio de
Castro.
2. Resposta aberta.
11. DO POSREXURDIMENTO GUERRA CIVIL:

PROSA
Cmpre que o alumno tea en conta, como mnimo, o seguinte:
SOLUCIN S CUESTINS
A diferente procedencia social de Castelao (clase

marieira) e os compoentes do Grupo Ns (clase
fidalga ou de familias importantes).
1. (px. 276) O estilo sobrio caracteriza o texto, no que

o autor emprega unha linguaxe de extraordinaria riqueza lxica empregando voces propias galegas referidas ao campo e ao sistema de propiedade da poca
(fanegas, cabezaleiros, nabeiras, caseiros, colombros,
maragoutos, congostras, etc.).
(pxs. 290-291)
1. Resposta aberta.
O alumno debera ter en conta os seguintes aspectos
relativos etapa pregaleguista ou de formacin dos
homes do Cenculo Ourensn (aproximadamente
ata 1914):
Autodidactas.
Individualismo.
Elitismo.
Desinterese por todo o relacionado con Galicia e
co trivial.
Homes insatisfeitos e rebeldes, pero non comprometidos.
Inadaptados (odian a poca que lles tocou vivir e
afstanse do medio no que viven).
Afeccin por temas esotricos.
Procura do extico.
Conciencia da arte como evasin.
Unha forma de evadirse era o refuxio na arte ou na
lectura.
A formacin intelectual semellante dos homes do

Grupo Ns (vxase actividade 1) e distinta (maior
apego terra desde sempre) de Castelao, gran defensor dos oprimidos e, en xeral, das clases baixas.
O homes do Grupo Ns comezan a sa andaina
vital fra do galeguismo, mentres que Castelao
xa desde a sa mocidade se inicia no galeguismo
a travs do agrarismo e participando na loita anticaciquil desde El Barbero Municipal.
A ideoloxa nacionalista de dereitas e de tendencia
cristi dos homes do Grupo Ns e a opcin esquerdista de Castelao.
A maior incursin na poltica de Castelao, fronte
ao intelectualismo dos homes do Grupo Ns.
3. a) 3 persoa omnisciente.
b) Polo que se pode observar no texto, D. Celidonio
un comerciante de moi escasa cultura, fundamentalmente materialista, vulgar e relacionado coa poltica.
c) O ton predominante o irnico, co afn de ridiculizar o personaxe.
d) Resposta aberta.
Cmpre que o alumno tea en conta aspectos do
texto como a irona, o dobre sentido, as imaxes degradantes que contriben deformacin grotesca, o
recurso trivializacin e a mitificacin do trivial, etc.
4. a) Foro: Tipo de contrato agrario polo que unha persoa ou institucin cede a outra o uso ou proveito
dun ben, neste caso terras.
19
Prorrateos (rateos): Distribucin proporcional dunha cantidade ou dunha conta entre varios.
no que se amosa a pobreza da nosa terra a travs da

semblanza do personaxe, que non fai honra ao seu
nome mis ca polo feito de sa nai traballar na casa
do marqus.
Cabezaleiros: Persoas que, entre os que levaban foro, cobraban e pagaban o canon por todos, entendndose co dono.
A intencin moralizante e crtica da situacin de

subdesenvolvemento na que se atopa o pas e onde
mediante unha falsa relacin nome/economa pon
de manifesto as penurias polas que pasan as clases
baixas representadas pola protagonista.
Solaina: Balcn ou corredor exterior dalgunhas casas, orientado cara parte onde d mis o sol.
Caseiros: Persoas que administran ou traballan as terras doutros.
Os procedementos estilsticos mis salientables son o

paralelismo (construccins binarias), a anfora (Non
foi/Non probu), a epfora (e chmanlle a Marquesia), a parataxe (Chmanlle...e.../Non foi
escola...e.../Non probou...e...), o paradoxo e a irona.
Colombros: Tipo de cabazo que se emprega, entre

outros usos, como compoente dos chourizos de cebola.
Maragoutos: Feixes ou monllos que na seitura se
forman co trigo ou o centeo para despois formar a
meda.
Culeiros: Recipientes de forma cilndrica ou troncocnica, feitos de vimbios ou de cortizas de rbore.
Son de menor tamao cs cestas e teen asas.
b) De diversos traballos estacionais relativos ao campo.
c) As coordenadas espaciais estn pouco localizadas.
S se fala de lugares, foro, a casa, espazos que
se van concretando mis ao facer referencia a souto, cruce de camios, baixo un pendello, a carn dun parral. Estes espazos veen determinados
pola cobranza dos foros.
Os traballos do campo tamn dan lugar nominacin de espazos rurais como nabeiras ou eidos.
A localizacin espacial parte da parroquia como ncleo mis amplo, vaise relativizando nos lugares
propios e focalzase definitivamente no pazo.
En canto s coordenadas temporais, cntranse no
outono e veen determinadas pola realizacin de
traballos temporeiros como a vendima, a recolleita
das castaas ou a tarefa de sementar o centeo.
5. O paso por Compostela e esa nova visin e nova
sensacin que enche ao protagonista debe encadrarse dentro da volta s races e da descuberta da terra (o
feito, como se sabe, pode ser perfectamente trasladable aos homes do denominado Grupo Ns). Compostela, capital de Galicia, simboliza a terra e o itinerario polas zonas mis tradicionais e tpicas, a
descuberta das races mis profundas de Galicia.
O descubrimento da terra representa o comezo da
chegada ao galeguismo.
6. Inserida nunha interpretacin esencial que se fai de
Galicia no libro Cousas, A Marquesia un relato
20
7.
O eplogo volve insistir no tema central da obra: os

amores serodios.
A morte aparece como unha especie de castigo determinado polo feito que lle d ttulo obra. Supn tamn unha sorte de reconsideracin do acontecido, no
que os vellos recapacitan, de maneira que a degradacin moral na que caeron ao longo dos sucesivos lances vese explicitada por eles mesmos.
En definitiva, no eplogo ponse de manifesto que a
morte a consecuencia natural dos vellos, pero sobre todo o castigo por esa obsesin que os leva a namorarse nun intento de vencer a morte, o cal supn
a sa autodestrucin. Ningun pode escapar morte
enganndoa cun florecemento de amores tardos.
8. Resposta aberta.
9. Resposta aberta.
12. DESDE A GUERRA CIVIL ATA 1980: POESA
SOLUCIN S CUESTINS
1. (px. 301) Na primeira estrofa destacan o hiprbato,

a metfora (a cama dos hexmetros) e a prosopopea
(o vento como un ser humano), que se alonga por
todo o poema.
Na terceira estrofa pdese constatar a aliteracin dos
fonemas nasal palatal e alveolar lquido lateral.
As das ltimas estrofas constiten un apstrofe
construdo sobre a prosopopea xa apuntada.
Por ltimo, na derradeira estrofa atopamos unha metfora visionaria (cantares das leiras = pailebotes craros).
2. (px. 304) O suxeito lrico contmplase, xa maior,

reparando en que o seu corpo ou unha parte de si
que non deixa de ser el ten avellado tanto que xa
non degoira a vida. Pero por outra banda, outra parte del mesmo que pode ser o seu esprito segue
mantndose nova e conserva todas as arelas e os afns
da vida. O poema descansa nesa dialctica establecida entre as das partes de si mesmo.
Aparece tamn a idea da morte representada no esquecemento, en tanto que a lembranza representa a
posibilidade de permanecer vivo: mentres permaneza
a memoria de algo ou de algun, ese algo ou algen
ser inmortal.
3. (px. 307) Aliteracins (do fonema /s/ no primeiro
verso, da slaba dra no terceiro...), consonancia (entre hedra e medra no terceiro verso).
4. (px. 307) Aliteracins (do /b/ ao longo de todo o
poema e puntualmente doutros fonemas); similicadencia (estoupan en cadeia // e creban as cadeias que
nos atan); enumeracins (ao longo de toda a composicin); anforas (nos versos 3, 4 e 6, por exemplo);
paralelismo (nos versos 14, 15, 16 e 17); figura etimolxica e pleonasmo (v. 27 a morte morta).
5. (px. 311) Trtase dun poema intimista que, nalgn
sentido, podera considerarse prximo ao esprito da
Escola da Tebra polo seu ton anguriado e melanclico, anda que tamn deixa ver un trasfondo de relixiosidade vivida conflitivamente.
(pxs. 329-331)
1. Resposta aberta.
6. Trtase dun soneto clsico (de versos hendecaslabos

a maiora) co seguinte esquema de rima consonante:
ABBA CDDC EEF GGF. pois o que Navarro Toms chama un soneto de cuartetos independentes,
dado que teen rimas distintas. En cada un dos tercetos aparece un pareado.
7. No texto 4 aparecen trazos neotrobadorescos: estrofas de dous versos pareados, paralelismo sintctico ao
longo de todo o poema e alusins a motivos trobadorescos.
8. Resposta aberta.
9. Vale fundamentalmente o dito na resposta 7; unicamente cmpre suxerir o comentario dos valores simblicos que parecen adquirir termos como o vento
irado, a la fra e o mar maior, dunha banda, fronte
ao cervo e a amiga, doutra.
10. Penlope desteca de noite o que teca durante o da;
ese pareca ser o fado de Galicia, condenada a permanecer nun estado de prostracin secular do que pareca non poder sar por mis que o tentase.
11. Son dous textos que comparten un certo prosasmo;
tentando tirar partido estilstico da linguaxe xornalstica, o texto de Seoane, e da administrativa, o de Manuel Mara. En ambos os textos resulta perceptible a
intencin social, mis directa e explcita no primeiro,
mis mitigada polo ton idealista no segundo.
12. Suxestin para o comentario:
Anlise dos tropos (o corvo da noite; o vento, home langrn; albres como pantasmas; luceiros
prendidos da eixada...).
2. Resposta aberta.
Recursos baseados na repeticin de elementos (anfora: Pasaba...; epmone: i eu tia medo).
3. Resposta aberta.
Adxectivacin nos versos finais.
4. Resposta aberta. Vxase o libro do alumnado.
Estrutura do poema en dous tempos: pasado = infancia, presente = idade adulta. Por outra banda,
dentro da primeira parte anda se poden distinguir
outras: as tres primeiras estrofas aparecen dominadas polos elementos da natureza (a noite, o vento,
as rbores); a quinta, sexta e stima, pola presencia
humana (o xornaleiro, o cazador, os fortes mozos).
5. O certo que tanto no texto 2 como no 3 se poden

percibir claramente as pegadas do hilozosmo.
No primeiro caso trtase dun poema construdo sobre a chegada da humanizada ma ao cuarto do poeta que xace doente na cama; tal vez sexa este o poema mis claramente hilozosta dos que se inclen na
antoloxa.
No segundo, o protagonista o vento, que aparece
tamn humanizado; neste caso o poema acusa ademais outras influencias, tanto clsicas como innovadoras, de a que poidamos considerar que a influencia hilozosta deste texto resulta menos marcada.
Contido. Tema: os medos infants.

15. O paso do tempo; a descuberta do amor.
21
17. A coincidencia mis patente o ton mis ben pesimista que desprenden, moito mis acusado nos textos 23 e 24.
13. DESDE A GUERRA CIVIL ATA 1980: PROSA
(pxs. 364)
1. O narrador. Tendo en conta o estudado no tema 14

sobre os elementos bsicos da novela (pxs. 324325), neste fragmento atopmonos cun narrador interno ou homodiextico (forma parte da historia que
se conta), obxectivista (s rexistra o que pode ser visto desde fra e o que din os personaxes). Trtase,
pois, dun narrador obxectivo.
A lingua. Como adoita ser habitual en Fole, o texto
presenta un nivel coloquial de lingua, como se pode
apreciar polo uso de palabras do tipo bandallo, pirata, gandul, cutifs, felpaba, baleign e expresins como somos os dous dun tempo, heite
esfolar, listo coma o lume, etc.
Por outra banda, no texto aparecen castelanismos
(conozo, isla, decir, difuntios, tabla), vulgarismos
(autro, cuasi, maiestro), e sobre todo dialectalismos
(il, cativo, fagua, iste, cutifs, maos). Estes son propios dos bloques central e oriental e xa sabemos que
neste ltimo onde transcorren as historias foleanas.
2. Os elementos realistas veen determinados en primeiro lugar pola alusin a nomes aparentemente reais (Marcelo Calvio, Pedro Bravo) e topnimos reais
(Mxico, Avin, Pontevedra, O Carballio) e, en segundo lugar, pola aparencia de realidade que se lles
d s descricins, nalgns casos con certo detalle.
O emprego dalgns elementos pouco verosmiles
ao longo do conto, como o feito de seren os merengues elaborados con leite de burra e co mexo dun dos
rapaces, combinado coas xa citadas marcas realistas
producen ese efecto tan caracterstico nas sas historias.
Por outra banda, o efecto de sorpresa ou de inclusin
do inesperado (o feito de o leite de burra ser o segredo), a minuciosidade dalgunhas descricins (poao
a mexar no leite, pouca cousa, pouco mis que un vasio) e o emprego da irona e a dobre intencin (obsrvese o dilogo) danlle ao texto ese toque de humor
propio de moitas narracins de Cunqueiro.
22
3. Algns dos elementos que axudan a crear esta sensacin son a linearidade dos relatos, a sa estrutura (situacin inicial, complicacin ou accin, resolucin...), o nivel de lingua empregado (popular), certo
ndice de humor, a importancia dos personaxes (sobre todo no texto de Fole), a condensacin da accin, o reducido nmero de personaxes, a sa configuracin arredor dun suceso inslito (sobre todo no
segundo), o seu rpido desenvolvemento cara a unha
solucin (sobre todo no segundo).
4. a) Emisor: Cibrn Canedo, o Castizo.
Receptor: Tratarase supostamente dun xuz, ante o
cal O Castizo est a efectuar a correspondente declaracin.
b) Ao longo da novela a climatoloxa corre parella ao
ndice de tensin e traxedia que os protagonistas van
soportando. As, a chuvia, principalmente, e tamn o
vento, o corisco, o fro e a xeada inciden no itinerario dos esmorgantes polas ras de Auria, de xeito que
se establece un paralelismo simblico entre estes
axentes atmosfricos e o crecente fatalismo que se vai
instaurando como un dos eixes da novela.
5. As caractersticas da Nova Narrativa que se observan
no texto son:
Expresin do absurdo e da monotona da existencia a
travs de expresins como Leva un mes chovendo. Leva un mes marcando, a camp da catedral, un tempo
submario, lento e baleiro; Moi poucas veces os 5 ou 6
milleiros de estudiantes molados... que enchen as ras
de Compostela teen algo interesante que decir ; Eu son
Len Barreiros E que? Poda ter sido unha laxe...; Non
entendo por qu estou agora a escribir estes papeis... .
Predominio do monlogo interior.
Ambiente urbano (Compostela), claustrofbico (o
protagonista pechado no seu cuarto durante das) e
srdido (A pensin Mguez escura e srdida; Polo
regular cheira a suor).
O personaxe principal aparece como un ser annimo (anda que d o seu nome, segue a ser un
estudante calquera en Santiago), desarraigado
(todo lle d igual, mesmo a morte de sa nai, o
cal ten moito que ver con O estranxeiro de Albert
Camus, obra fundamental do existencialismo),
con algn tipo de patoloxa (manifestada pola
idea que sobrevn do suicidio: Eme imposible
arredar de min a idea de que eu sobre nesta fodida
vila ; Como a iauga chega at o terceiro piso, decir, at o meu balcn, pdome botar tranquilamente, que sei nadar ben ; Non sei como non se me ten
ocurrido endenantes botarme ra polo balcn...),

etc.
6. Restrevar: Labrar a terra que estivo sementada a cereais. Tamn pode significar sementar nunha terra o
mesmo froito da colleita anterior.
Monllos: Feixes de cereais cos que se fai a meda. Tamn se di mollos.
Alancar: Andar apuradamente e con pasos longos.
Avanzar con rapidez e a grandes pasos. Avantar, azancar.
14. A LITERATURA GALEGA ACTUAL: POESA

(pxs. 389-390)
1. Resposta aberta.
2. Resposta aberta.
3. Intimismo: tendencia que mostra predileccin por
asuntos da vida familiar ou ntima.
Culturalismo: tendencia caracterizada polo emprego frecuente de referencias culturais.
Moxardos: Insectos dpteros moito mis grandes cs

moscas e que chuchan o sangue doutros animais. Tamn se donominan tabns.
Esteticismo: actitude do escritor que concede importancia primordial beleza formal, antepondoa aos
aspectos intelectuais, relixiosos, morais, sociais, etc.
Non hai quen lle tusa: Non hai quen lle diga nada que vaia contra a sa opinin ou forma de pensar.
Experimentalismo: tendencia centrada na busca de

formas e motivos literarios innovadores e sorprendentes.
7. A visin a dunha aldea na que predomina a pobreza.

Trtase dun mundo rural cheo de esforzo e traballo,
pero que non conduce nunca a unha mellora no nivel
econmico, senn que a nica solucin para este a
emigracin.
8. Algunhas diferenzas salientables poden ser as seguintes:
O texto 8 correspndese cun tempo actual, mentres que o 9 sitase no mundo clsico da Grecia antiga.
Elementos modernos no texto 8.
Relacin entre o que se explicita no texto 9 e unha
lectura mis profunda na que se pode apreciar unha idea sobre a problemtica actual galega (aproveitamento dun tema clsico para empregalo referido a Galicia).
O texto 8 relacinase mis coa novela policaca.
A lingua do texto 8 mis coloquial, mentres que a
do texto 9 mis culta, como corresponde temtica de cada un.
9. Resposta aberta.
10. Para asimilar perfectamente o que se representa no
vdeo (conto de Fole) cumprira que o alumnado lese
ou se lle explicase o expresado por Claudio Rodrguez Fer no seu libro A Galicia misteriosa de nxel
Fole, no que respecta s tcnicas de elaboracin do
conto por parte desta gran figura das nosas letras.
4. (Vxanse as pxinas correspondentes do libro do

alumnado). Entre as caractersticas compartidas pola
poesa das das dcadas sobrancea a esixencia de elaboracin formal e lingstica que se impoen os autores como necesaria condicin de posibilidade para
o discurso potico. Porn, nos 90 tndese a mostrar
preferencia por unha expresin mis directa e menos
alambicada, rexeitando o excesivo culturalismo e
procurando chegar mis sinxela e doadamente ao lector. Nesa mesma lia estn o recurso ao ton coloquial, a maior carga narrativa e o aproveitamento potico do cotin que se testemuan nalgunhas das
obras actuais.
5. Vxanse as pxinas correspondentes do libro do
alumnado.
6. Resposta aberta.
7. Trtase dun soneto alexandrino co seguinte esquema
de rima consonante: ABBA ABBA CDE CED.
Cada un dos tercetos leva un verso de rima aguda,
mais en distinta posicin. Os versos son polirrtmicos, anda que hai uns acentos dominantes nas slabas 2 e 6 de cada hemistiquio.
8. Resposta aberta.
9. O texto 3 unha reflexin motivada pola contemplacin do estado no que se atopa a casa paterna, a
consecuencia do que se insta sa defensa como
principal obriga do fillo. A casa do pai, ademais de
selo en sentido literal, asume outros valores culturais
e polticos, no sentido de chegar a representar o pas,
a nacin propia; o poema avanza desde o ton intimista ata o social e o ideolxico.
23
O texto 5 pertence mis ben ao terreo do lirismo intimista. A casa paterna evocada na memoria nunha
circunstancia particularmente triste para os moradores da mesma: o falecemento do pai.
11. A trivializacin da existencia e da cultura en beneficio do consumismo implantado pola ideoloxa dominante.
14. A fugacidade da vida e o sentido da existencia.
15. Ambos os textos comparten unha idea: non a extensin, o tamao, a dimensin fsica o que fai grandes s cousas, senn a capacidade do suxeito para
aprehendelas, para penetralas.
16. o desexo que sentimos de ser un co cosmos ao repararmos que o individuo o ser humano algo
as como o fiel dunha balanza que ten nun brazo o
mundo exterior e no outro o mundo interior; como
un reflexo un do outro.
17. Trtase dun texto de temtica ertica.
18. Trtase dunha dcima de versos octosilbicos co seguinte esquema de rima consonante: ababcbcddc.
Os catro primeiros versos levan os acentos na 2 e 7
slabas, mentres que nos cinco ltimos versos os
acentos rtmicos recaen nas slabas 3 e 7.
15. A LITERATURA GALEGA ACTUAL: PROSA
(pxs. 416-417)
1. Ao longo do texto atopamos, debido ao emprego

dunha lingua espontnea e coloquial, numerosas repeticins e paralelismos. Algns dos que o alumno/a
podera sinalar son os seguintes:
Repeticin de palabras e secuencias (se se cabrea,
que se cabree; non me meto eu na casa/non me
meto, non; non, home, non; qu burro, ai, qu
burro).
Paralelismos (Porque me estou cansando/porque
me d a gana/porque estou canso).
Polo que respecta lingua, esta caracterzase pola sa
espontaneidade (de a a grande abundancia de repeticins e expresins caractersticas da linguaxe coloquial), pola sa sinxeleza e claridade.
24
2. Resposta aberta.
3. Tema: A monotona do mundo moderno.
O que se pretende facer ver que actualmente o ser
humano perdeu parte das sas caractersticas propias
e deixa en moitos casos de ser el mesmo porque se
deixa levar por todo o que lle ofrece o mundo exterior (alienacin), que se resolve no materialismo.
Anda as, o mis valioso de todo o mundo interior,
ese mundo que o que hai que explotar porque ese si
que inabarcable, variado. Somos ns os que facemos que a nosa vida sexa montona ou non; todo
depende do noso interior, de como vemos ou queremos ver as cousas e todo depende de como explotemos a nosa propia interioridade.
4. O personaxe principal un mozote, estudante no
instituto, que comeza a formularse algunhas cuestins propias da adolescencia. Neste caso trtase de
experimentar aquilo que caracterstico da sa idade: o sexo.
5. O texto instlase na actualidade (podera ser calquera
da desde mediados do sculo XX), pois o que se expresa no mesmo a vida na que predominan as prsas, na que non hai tempo para nada. Ese modo caracterstico da sociedade de consumo, que en Galicia
comeza a cobrar relevancia a partir dos anos sesenta
do sculo XX.
O estilo correspndese con esa intencin de velocidade, de prsa; xil, con secuencias non moi longas
que permiten precisamente darlle esta vivacidade ao
relato.
Polo que respecta lingua, esta correcta, predominando o rexistro coloquial, espontneo, que se fai
patente en secuencias e expresins como sau disparado; Non que tivera moita clientela; Merda de
vida; un da destes.
6. Resposta aberta.
7. O narrador realiza a caracterizacin fsica e psicolxica do Pitoo. A travs da caracterizacin fsica, a
mis detallada no fragmento, sabemos que se trata
dun home de aspecto descoidado, pouco limpo e de
baixa estatuta.
Polo que respecta caracterizacin psicolxica, esta
escasa; s sabemos que O Pitoo marica e ten
moitos cartos, conseguidos a travs do negocio da
prostitucin.
O texto moderno e est escrito nunha lingua actual
e nun rexistro coloquial, merc sobre todo ao emprego de termos como julais, marica, puticlub ,
fulano, e expresins do tipo abunda a xente da

mesma pluma, levanta do chan pouco mis de metro e medio, non ten nin media hostia. Correspndese, pois, a lingua empregada co ambiente que
se describe e no que se move o personaxe principal.
8. O alumnado debera comentar, fundamentalmente,
que Paco Martn emprega aqu o mesmo sistema ca
Cunqueiro en canto que se move o texto entre a realidade (aparente) e a fantasa. Determinados elementos como as referencias aos Carmina Burana de Carl
Orff, etc. danlle aparencia de realidade, as como a
disposicin do discurso que pretende ser serio e a
alusin a parte reais de animais (dentes, cu, boca,
etc.).
(O AUTOR da obra contina a escribir. Escuro.)

Mis ca unha definicin do teatro, do texto pdese
entrever aquilo do que est en contra o autor: o que
non mis ca ficcin e, polo visto, o teatro deber ter
a sa realidade, o seu mundo.
Por outra banda, a fantasa manifstase en que a exposicin vulnera os principios de coecemento que
se ten do mundo. pouco verosmil que un animal
asube coma unha persoa e moito menos composicins pertencentes msica clsica e polo cu, ou
que careza de lingua. Tamn se apoia a exposicin
nunha falsa argumentacin, dado que o feito de non
ter lingua non implica relacin ningunha coa capacidade de medro social, caracterstica exclusiva, por
outra parte, dos humanos.
9. Cuarteto para unha noite de vern
(Un escritorio. Lmpada de luz baixa. Atmosfera de
poema de lvaro de Campos, Entra o AUTOR. Escribe
en silencio. Soa o telfono.)
AUTOR: Si? Son eu, si. Quen vostede, seorita?
Pois non, non. Non sei qun vostede. Claro, claro.
Acaba de chegar, si. Como soubo vostede isto? Ah,
non saba... A obra? Si, seorita. Non, non, a obra...
non est rematada. Non, non, por favor, non pense
iso. Que o teatro? Non, eu non. Se vostede o di.
Realmente... Iso non existe, crame. Si, estou falando en serio. Realismo mxico? Realismo marabilloso?
Non, non, simplemente teatro que hai que destrur.
Si, seorita. Teatro puro? Claro, seorita. Si, a estrea
vai ter lugar. Onde? Como quere que eu o saiba? Si,
eu son o autor da obra. Non, seorita, o pblico
sempre est presente. O pblico sempre est a. Cal
a mia concepcin do teatro? (Con certa retrica irnica.) Eu quero verter veleno na sa alma, provocar
un brado infinito no interior da sa cabeza; invadir
os seus ollos, todos os seus sentidos, dunha marabilla
imposible, unha morte feliz que destra o teatro.
Claro, seorita. Vostede quere entenderme. Os personaxes? S existe o misterio, unha voluptuosidade
escura, un desexo indefinido. Si, seorita. Encatarame que vostede asistise funcin. Adeus.
25

Solucionario 2º Bac

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Solucionario 2º Bac

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

A falta de relacin lxica e temtica entre o que se

1. O TEXTO. AS PROPIEDADES TEXTUAIS

1. (px. 12) Expositiva.

Adicin: parte, tamn, as mesmo, enriba...

Concesividade: a pesar de todo, con todo, pese a todo,

SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL

Derramar, botar a perder,

Mangar, levantar, limpar,

Roubar, levar, furtar,

Largar, botar a lingua a

Falar, charlar, parolar,

Expropiar, usurpar, espoliar, subtraer

Expresar, expor, manifestar, pronunciar, dialogar

dos interlocutores do acto de comunicacin que se

1. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 39 e 40 do libro

2. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 41 e 42 do libro

18. Resposta aberta.

3. Resposta de aplicacin prctica. Vxase o cadro da

4. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 44 e 45 do libro

[Afstate deles sen demora!][Ou queres que te tomen

5. Vxanse os cadros dos fonemas das pxinas 41 e 46

6. Vxase a pxina 47 do libro de texto.

19. Resposta aberta.

[Devlvemo agora se non queres que llelo diga a...] [aos

1. Por exemplo: Averiar, vixiar, esquiar, enfriar, enviar.

1. xantabamos: -aba-: morfema modo-temporal (pasado).

17. Se bo, e se cho d, s tes que o pr sol, que xa el s

2. aira: lexema independente (espazo prximo casa).

Cmpre que o fagas man e que non teas prsa en

barco: barc-: lexema dependente (construcin destinada navegacin).

Sabe facer mis ns marieiros c seu vecio, mais

chouselo: chous-: lexema dependente (leira de monte).

histrico: histr-: lexema dependente (conxunto de

10. Resposta aberta.

teixo: lexema independente (rbore confera).

11. Resposta aberta.

3. alquitareiro: alquitar-: lexema dependente.

xuzo: axuizar, axuizamento, xuizoso.

poer: poedoiro, poedora, poedura, poente.

Pano da man: sinapsia.

meiga: meigallo, meiguera, enmeigar, enmeigador.

pxina: paxinar, repaxinar, paxinacin.

Garda civil: disxuncin.

la: luar (subst.), luarada, luntico, aluar, aluaxe,

9. -ia: diminutivo; -ello: despectivo; -ela: diminutivo;

DOG: Diario Oficial de Galicia.

Destio: hipergaleguismo. Forma correcta: destino.

FED: Fondo Europeo de Desenvolvemento.

Grifo: castelanismo. Forma correcta: billa.

OCDE: Organizacin para a Cooperacin e o Desenvolvemento Econmico.

UNESCO: United Nations Educational, Scientific

Percurar: vulgarismo. Forma correcta: procurar.

15. a) subliando: sub-: morfema derivativo. Sufixo.

Moln: dialectalismo. Forma correcta: muo.

clase: lexema independente.

non: morfema independente.

lugares: lugar: lexema independente.

b) palabras: apalabrar, apalabrado, parola, parolar,

sentimentos: sentimentalismo, sentimental, sentimentalidade.

humanos: humanidade, humanoide, humanizacin,

orgaizacin: hiperenxebrismo pseudogalego.

Antes comentoulle que fora ao baloncesto.

Onte comentoulle que fora ao baloncesto.

Dcimo terceiro lugar.