1. O TEXTO.

AS PROPIEDADES TEXTUAIS A falta de relacin lxica e temtica entre o que se

pregunta e o que se responde obstaculiza a cohe-
SOLUCIN S CUESTINS rencia local da secuencia porque se viola a necesa-
ria implicacin lxica entre a pregunta e a resposta.
1. (px. 12) Expositiva.
4. (px. 24) Contraste: porn, agora ben, mais, non obs-
Persuasiva (entre outras posibilidades). tante, anda que...
Persuasiva. Adicin: parte, tamn, as mesmo, enriba...
Potica. Concesividade: a pesar de todo, con todo, pese a todo,
Narrativa. malia todo...
Expositiva e/ou potica.
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
Expositiva. (pxs. 28-32)
2. (px. 14) 1. a) Expositiva
O tratamento excesivamente familiar dirixido a b) Persuasiva
unha persoa que se atopa nun plano social e profe-
sional diferente ao do emisor e o uso do rexistro c) Expositiva
coloquial nunha situacin que require o formal d) Narrativa
constiten dous inconvenientes salientables para a e) Potica.
adecuacin do texto ao contexto situacional, vez
que denotan unha considerable falta de cortesa e 2. COLOQUIAL-VULGAR ESTNDAR-MEDIA FORMAL-CULTA
unha deficiente educacin cvica. Escarallar, ir a pique, Derramar, botar a perder, Deteriorar, danar,
chafar, cascar, estragar murchar, podrecer, merar arruinar, malograr,
A utilizacin de lxico especfico da linguaxe cien- inutilizar
tfica nunha situacin normal da vida coti, que Mangar, levantar, limpar,
botarlle a man, ratear,
Roubar, levar, furtar,
rapinar Expropiar, usurpar, espo-
esixira un rexistro coloquial, un obstculo para a repaar liar, subtraer

comunicacin espontnea; de non tratarse dunha
broma resulta unha pedantera.
A escolla dunha estrutura textual inapropiada para
a intencin e a finalidade da mensaxe o trazo que
empece a adecuacin do texto.
O inoportuno tratamento familiar con que se alu-
de ao interlocutor nunha situacin que require for-
malidade e respectuoso distanciamento constite o
principal obstculo para a elaboracin dun texto
adecuado.
3. (px. 20)
A evidente contradicin entre o expresado na pri-
meira oracin e o que se afirma na segunda pertur-
ba a coherencia local do enunciado porque viola
unha presuposicin.
A errnea relacin causa-efecto establecida entre a
oracin principal e a subordinada estorba a cohe-
rencia global do enunciado, xa que carece de rela-
cin temtica.
A incongruencia informativa da mensaxe convr-
tea nunha secuencia discursiva que non pode ser
interpretada cabalmente porque contrad o noso
coecemento do mundo e isto afecta coherencia
local do enunciado.
Largar, botar a lingua a Falar, charlar, parolar,
pacer, baduar, conversar Expresar, expor, manifes-
esbardallar, fungar, tar, pronunciar, dialogar
barallar, latricar
3. Resposta aberta.
4. A incoherencia radica na falta de implicacin lxi-
ca entre o que se afirma na primeira parte do enun-
ciado e o que se comunica ao final. Trtase dunha
secuencia que falla na coherencia local, na conti-
nuidade das ideas expresadas, resultando por iso
contradictoria.
Este fragmento adoece de falta de unidade temti-
ca e, polo tanto, carece de coherencia global. Non
se d relacin de causalidade entre o contido das
das oracins malia a utilizacin dunha marca de
conexin a locucin por iso que aparente-
mente transmite ese valor.
Esta secuencia contrad o noso coecemento do
mundo real e da historia, est inzada de anacronis-
mos e imprecisins que prexudican a sa coheren-
cia xa desde o nivel local.
5. a) O carrizo; o carrizo; o carrizo; os paxarios; o boi; o
boi; o boi.
Trtase, efectivamente, dun dectico, pois unha for-
ma lingstica que serve para sinalar na mensaxe a un

1
 dos interlocutores do acto de comunicacin que se
presenta.
b) CI; o antecedente funciona como ncleo dun sin-
tagma nominal integrado nun sintagma preposicio-
nal que desempea a funcin de CC de lugar.
CD; suxeito.
Complemento de rxime (suplemento) da locucin
verbal facer menos; suxeito.
Morfema verbal de voz media e de intransitivizacin;
suxeito.
CI; o antecedente funciona como ncleo dun sintag-
ma nominal integrado nun sintagma preposicional,
o cal, sa vez, se integra noutro sintagma preposi-
cional que desempea a funcin de CC de lugar.
Suxeito.
CD; Suxeito.
c) Eu e mais o boi. Andaba un da eu a brinquios
na procura de herbias e bechos por un campo adiante.
Un boi paca de par de min e, como son tan pequecho,
o boi non me va e por pouco non me pon un p enriba
e me esmaga. Boteime a un canto e pareceume moi mal
que o boi non me vise ou fixera menos de min, e dei-
xndome levar pola carraxe porque os paxarios ta-
mn nos encarraxamos planteime voando no espia-
zo do boi, deille dous couces cos meus peos e dxenlle
furioso: Ei, ti! Seica queres que te rebente?
6. a) Que: causalidade; anda que: oposicin; por outro
lado: transicin; ademais: adicin; en cambio: oposi-
cin; as que: consecuencia.
b) Posto que; pero; por outra banda; mesmo; porn; por
conseguinte.
7. Para resolver esta actividade recomndase seguir a or-
de establecida no texto sobre os diferentes mecanis-
mos de cohesin: dexe, anfora e catfora, cohesin
lxica, elipse, conexin, outros. Tamn recomenda-
ble realizala en equipo, de maneira que se distriba o
traballo entre varios alumnos/alumnas.
8. a) Tema: O prximo martes. Rema: temos un exame
de lingua.
b) Tema: O exame de lingua. Rema: o prximo mar-
tes.
c) Tema: Un exame. Rema: o que imos facer o pr-
ximo martes. Foco: Un e-xa-me o que imos facer o
prximo martes; un e-xa-me. Entendchelo?
d) Tema: En canto ao que entra para ese exame. Re-
ma: non o teo nada claro. Tpico: En canto ao que
entra para ese exame.
2
e) Tema: Todo o que demos neste trimestre. Rema: en-
tra no exame. Foco: Todo o que demos neste trimes-
tre.
9. a) Non ben un texto porque ofrece certos proble-
mas de organizacin da informacin; presenta fun-
damentalmente unha inapropiada ordenacin lxica
das ideas, o que provoca deficiencias na progresin
temtica.
b) O bosque animado. Espaa 1987. Dirixida por
Jos Luis Cuerda e interpretada por Alfredo Landa,
Fernando Valverde, Miguel Relln, Fernando Rey.
Adaptacin da obra homnima de Wenceslao Fernn-
dez Flrez. Malia o seu ptimo rendemento econmico e
a suposta perfeccin do guin, est moi lonxe de ser a
cult movie nacional que se pretende. En esencia non
pasa de ser unha longametraxe de morosa realizacin
televisiva que non tirou todo o partido que debera do
libro do famoso humorista galego. Pode verse a ttulo de
curiosidade pola cantidade de figuras do cine espaol
que nela aparecen. 105 minutos. Color. Distribuda
por Dister.
c) A incorrecta ordenacin das ideas saltaba vista;
cumpra comezar pola especificacin dos datos tcni-
cos referentes a: ttulo, pas, director e intrpretes (ta-
mn se poderan inclur aqu a metraxe, a color e a
distribuidora pero, por teren un interese fundamen-
talmente comercial, parece mis oportuno deixalos
para o final). Os tres perodos oracionais que consti-
ten o corpo central do texto, separados por puntos
e seguido (desde Malia o seu... ata ...que nela apare-
cen) admitiran probablemente outra ordenacin sen
que se resentise en exceso a coherencia textual.
10. Texto 1: non s... senn tamn: conector con valor de
adicin e intensificacin. As pois: conector con valor
consecutivo.
Texto 2: Claro est que...: conector con valor de nfa-
se que serve tamn como marcador discursivo de in-
troducin. Pero: conector con valor de oposicin ate-
nuada. E que...: marcador con valor focalizador.
Texto 3: Un...Outros... Un terceiro... Finalmente: co-
nectores con valor enumerativo e de ordenacin. Pe-
ro: conector con valor concesivo.
2. FONTICA E FONOLOXA
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(pxs. 58-59)
1. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 39 e 40 do libro
de texto.
 2. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 41 e 42 do libro
de texto.
3. Resposta de aplicacin prctica. Vxase o cadro da
pxina 42 do libro do alumno.
4. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 44 e 45 do libro
de texto.
5. Vxanse os cadros dos fonemas das pxinas 41 e 46
do libro de texto.
6. Vxase a pxina 47 do libro de texto.
7. Resposta de aplicin prctica.
8. Resposta de aplicacin prctica.
9. Crecentes: ciencia, rubio, solitario. Decrecentes:
coidar, cadeira, auga, cafeteira, animais, troiteiro, ca-
mareiro, eu, rueiro. Homoxneos: triunfo, partiu.
10. Ditongos: amieiro, oiamos, maio, ouro, viu. Tri-
tongos: minguou, recuou. Hiatos: heroe, oamos,
viva, muo.
11. Resposta aberta.
12. As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar so-bre o pei-
ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban al-gu-nhas
cai-xas de pei-xe do d-a.
Libres: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar so-
bre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban al-
gu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
Trabadas: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar
so-bre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban
al-gu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
Tnicas: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar so-
bre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban al-
gu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
tonas: As gai-vo-tas des-cri-b-an cir-cos no ar so-
bre o pei-ra-o on-de as ri-bei-rs des-car-ga-ban al-
gu-nhas cai-xas de pei-xe do d-a.
13. Resposta aberta. Vxase a pxina 49 do libro de tex-
to.
14. Vxanse as pxinas 53 e 54 do libro de texto.
15. Resposta aberta.
16. Resposta aberta.
17. Se bo, e se cho d, s tes que o pr sol, que xa el s
ha vir seu ser e ha abrir as s.
Cmpre que o fagas man e que non teas prsa en
rematar.
Sabe facer mis ns marieiros c seu vecio, mais
non marieiro nin o foi xamais.
18. Resposta aberta.
19. Resposta aberta.
20. [Cando se deitou,] [naquel leito rstico e antigo,] [sen-
tiu que o tempo recuara tres sculos.]
[Afstate deles sen demora!][Ou queres que te tomen
por un rufin?]
[Preparados;][listos;][xa!.]
[Devlvemo agora se non queres que llelo diga a...] [aos
teus pais.]
Para os seus esquemas meldicos vxanse as pxinas
79, 80 e 81 do libro de texto.
3. MORFOLOXA
SOLUCIN S CUESTINS
1. Por exemplo: Averiar, vixiar, esquiar, enfriar, enviar.
2. infraestrutura, prefixacion, derivacin; suba, compo-
sicin; pedagoxa,; filharmona, prefixacin; morfosin-
taxe, composicin; capacidade, sufixacin; porco
teixo, composicin; samesuga, palabra simple; tioso,
sufixacin; prepotencia, prefixacin; foto, abreviacin;
autobs, acronimia.
3. Resposta aberta.
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
1. xantabamos: -aba-: morfema modo-temporal (pasa-
do).
-mos: morfema nmero-persoal (1 persoa do plural).
vertedoiro: -doiro: morfema derivativo. Sufixo (lugar
onde).
carballeira: -eira: morfema derivativo. Sufixo (con-
xunto de).
pequenio: -i-: morfema derivativo. Sufixo (dimi-
nutivo).
-o: morfema flexivo (xnero masculino).
agudas: -a-: morfema flexivo (xnero feminino).
-s: morfema flexivo (nmero plural).
xogasen: -se-: morfema flexivo de tempo (pasado).
-n: morfema flexivo nmero-persoal (3 persoa do
plural).
2. aira: lexema independente (espazo prximo casa).
barco: barc-: lexema dependente (construcin desti-
nada navegacin).
chouselo: chous-: lexema dependente (leira de mon-
te).
3
 histrico: histr-: lexema dependente (conxunto de
feitos ocorridos no pasado humano).
recompoer: -comp-: lexema dependente (formar un
todo a base de varios elementos).
teixo: lexema independente (rbore confera).
3. alquitareiro: alquitar-: lexema dependente.
-eiro: morfema derivativo. Sufixo.
pluridimensional: pluri-: morfema derivativo. Prefixo.
dimension: lexema independente.
-al: morfema derivativo. Sufixo.
cuartillas: cuart-: lexema dependente.
-ill-: morfema derivativo. Sufixo.
-a-: morfema flexivo de xnero (feminino).
-s: morfema flexivo de nmero (plural).
condicionaras: condicion: lexema independente.
-a-: vogal temtica.
-ra-: morfema flexivo modo-temporal.
-s: morfema flexivo nmero-persoal (plural).
4. Simples: cadeira, peixe, gas.
Compostas: reviravolta, antonte, vacaloura.
Derivadas: inutilmente, desfacer, imposbel, peaxe,
microclima.
Parasintticas: subterrneo, contraindicacin, auto-
determinacin.
5. casa: caseiro, casaro, casarello, casal.
xuzo: axuizar, axuizamento, xuizoso.
poer: poedoiro, poedora, poedura, poente.
meiga: meigallo, meiguera, enmeigar, enmeigador.
pxina: paxinar, repaxinar, paxinacin.
la: luar (subst.), luarada, luntico, aluar, aluaxe,
luada, luarada, luneta, lunacin, lunar (adx.).
6. pluri-: varios; pos-: posterioridade; pre-: anterio-
ridade; multi-: moitos; ex-: movemento cara a f-
ra; retro-: movemento cara atrs; neo-: novo; pa-
ra-: beira de, proximidade; hiper-: exceso;
endo-: interior; hemi-: metade; orto-: correcto;
dia-: movemento a travs de; tele-: lonxe; retro-:
movemento cara atrs.
7. Resposta aberta.
8. -cracia: goberno; -alxia: dor; -ra: lugar; -orio: lu-
gar; -faxia: comer; -ancia: accin de;
-eiro: oficio; -fobia: aversin; -oiro: lugar; -ura: ac-
cin; -mento: accin; -gamia: unin.
4
9. -ia: diminutivo; -ello: despectivo; -ela: diminutivo;
-elo: diminutivo; -eta: diminutivo; -aza: aumentati-
vo; -oupa: despectivo; -exo: despectivo.
10. Resposta aberta.
11. Resposta aberta.
12. Papaventos: Xoguete de papel pegado nunha arma-
zn que se eleva no aire pola presin do vento e que
se suxeita e manexa cun cordel longo.
Pan de sapo: Cogomelos. Nome comn dos fungos.
Cadela de frade: Insecto ortptero con antenas arti-
culadas e abdome rematado en das pinzas.
Chuchamel: Nome comn dunha planta da familia
das borraxinceas, con flores que teen sabor a mel
ao chupalas.
Azoutaburros: Planta de escaso aproveitamento que
nace nos prados.
Picapeixe: Paxaro que vive beira dos ros e se ali-
menta de peixes.
Escornabois: Insecto coleptero de cor negra, tamn
chamado vacaloura.
Parasol: Instrumento semellante a un paraugas que
serve para preservar da calor do sol.
Reviragancho: Risco caprichoso feito coa man, un
lapis, etc.
13. Galego-portugus: xustaposicin.
Cefaloraqudeo: xustaposicin.
Bocarribeira: xustaposicin.
Pano da man: sinapsia.
Xirasol: xustaposicin.
Garda civil: disxuncin.
Altofalante: xustaposicin.
Repousabrazos: xustaposicin.
Estereofnico: xustaposicin.
14. AS-PG: Asociacin Scio-Pedagxica Galega.
MNL: Mesa pola Normalizacin Lingstica.
AFNL: Asociacin de Funcionarios para a Normali-
zacin Lingstica.
AELG: Asociacin de Escritores en Lingua Galega.
ADENA: Asociacin para a Defensa da Natureza.
ANPA: Asociacin de Nais e Pais de Alumnos.
BNG: Bloque Nacionalista Galego.
ESO: Ensino Secundario Obrigatorio.
 DOG: Diario Oficial de Galicia. Destio: hipergaleguismo. Forma correcta: destino.
FED: Fondo Europeo de Desenvolvemento. Grifo: castelanismo. Forma correcta: billa.
OCDE: Organizacin para a Cooperacin e o De- Outros: arcasmo.
senvolvemento Econmico. Moln: dialectalismo. Forma correcta: muo.
UNESCO: United Nations Educational, Scientific Percurar: vulgarismo. Forma correcta: procurar.
and Cultural Organization.
Persoaxe: hipergaleguismo. Forma correcta: persona-
15. a) subliando: sub-: morfema derivativo. Sufixo. xe.
li-: lexema dependente.
-a-: vogal temtica. Escoba: castelanismo. Forma correcta: vasoira.
-ndo: morfema de xerundio. 17. a) Sal: vulgarismo.
deban: deb-: lexema dependente. Suerte: castelanismo.
-a-: morfema flexivo modo-temporal.
b) Adis: castelanismo.
-n: morfema nmero-persoal.
Comboio: lusismo.
vecios: veci-: lexema dependente.
-o: morfema flexivo de xnero. Masculino. Iles: dialectalismo.
-s: morfema flexivo de nmero. Plural. Puderon: castelanismo.
clase: lexema independente. Vegada: arcasmo.
non: morfema independente. Gasolia: hipergaleguismo.
lugares: lugar: lexema independente. c) Segredario: hipergaleguismo.
-es: morfema flexivo de nmero. Plural.
Axuntamento: castelanismo.
b) palabras: apalabrar, apalabrado, parola, parolar,
Soio: hipergaleguismo.
parolada, palabreo.
Pudo: castelanismo.
sentimentos: sentimentalismo, sentimental, sentimen-
talidade. Expricar: hipergaleguismo.
humanos: humanidade, humanoide, humanizacin, Homaxe: hipergaleguismo.
humanismo, humanstico, humanitario, humanizar, Insine: vulgarismo.
humanitarismo.
Cadeirdego: arcasmo.
16. Vivero: castelanismo. Forma correcta: viveiro.
Histrea: vulgarismo.
Intrs: vulgarismo. Forma correcta: interese.
d) Persoalidade: hipergaleguismo.
teis: lusismo. Forma correcta: tiles.
Persona: castelanismo.
Montana: hipergaleguismo. Forma correcta: montaa.
Capduos: arcasmo.
Ouxeto: vulgarismo. Forma correcta: obxecto.
e) Urbns: hipergaleguismo.
Ceniceiro: castelanismo. Forma correcta: cinceiro.
Soe: castelanismo.
Vasixa: castelanismo. Forma correcta: vasilla.
Clas: vulgarismo.
Assaz: arcasmo. Forma correcta: abondo.
Omeletas: lusismo.
Cuchilo: castelanismo. Forma correcta: coitelo.
Ghastronoma: dialectalismo.
Coor: arcasmo. Forma correcta: cor.
Prespectivas: vulgarismo.
Pegaxoso: castelanismo. Forma correcta: pegaento,
pegaoso. f ) Intrs: vulgarismo castelanizante.

Hourizonte: hipergaleguismo. Forma correcta: hori- Mamoria: vulgarismo.

zonte. craras: ultracorreccin diferencialista de base popula-
Gabardia: hipergaleguismo. Forma correcta: ga- rizante.
bardinar. Colabourar: hiperenxebrismo.

5
 orgaizacin: hiperenxebrismo pseudogalego.
oficia: hiperenxebrismo pseudogalego.
Esteban: castelanismo.
g) Meresca: arcasmo
cor: arcasmo.
h) Asignaturas: castelanismo
reghalar: dialectalismo fnico
xams: dialectalismo morfolxico
rus: dialectalismo morfolxico.
i) O paisaxe: castelanismo morfolxico.
Divio: hipergaleguismo.
18. Resposta aberta. Suxestin:
Gstame mis Xon ca ti.
Gstame tanto ir ao Carballio coma ao Brasil.
Gstame menos facer deporte do que pensas.
Gstame mis o bacallao c polbo feira.
19. Pulqurrimo, celebrrimo, librrimo, nobilsimo, crudel-
simo.
20. Os meus amigos teen todos coche de seu.
O neno delicado de seu e ten que ir a rehabilitacin.
A compra do equipo de msica pgoa con cartos de
meu.
21. Regalou aos compaeiros cadansa motocicleta.
Levaremos cadanseu agasallo.
O xefe mercoulles aos obreiros cadansa cadea de ouro.
22. Oitocentos vinte e tres mil cento corenta e oito.
Oitavo lugar.
Sesaxsimo sexto.
Un dezaseteavo.
Dcimo terceiro lugar.
23. Vestiuse axia.
Bebeu e comeu todo canto lle puxeron.
Lavou os ps e despois marchou de esmorga.
Cando a casar fixronlle a cambadela e caeu coma
un sapo.
O gato zampou as sardias que deixara mia ta na
mesa.
Xa sabe o conto: Hai que poerse a estudar!
24. Non lle (complemento indirecto, pronome de cor-
tesa) digo o que pasou porque non o sei, pero crolle
6
(pronome de solidariedade) que a culpa foi do asa-
sino.
Onte matronchelleme (che: pronome de solidarie-
dade; lle: pronome de CI; me: dativo de interese)
un becerro ao meu sobrio....
lles (pronome de solidariedade) bo rapaz, pero se-
mella que non lles (dativo de interese) aprobou os
exames ao longo do curso.
25. Vndese autombil do ano 1997: pasiva reflexa.
Realzanse todo tipo de traballos de enxeera: pasiva
reflexa.
Na asemblea falouse sobre o tema da igualdade: acti-
va impersoal.
26. Onte trouxronme dous lacns.
O pronome vai posposto ao verbo porque a oracin
principia por un adverbio de tempo que non afecta
sa colocacin.
Quero que vaias porque me gustan os amigos na mi-
a festa.
O pronome vai en posicin procltica respecto do
verbo porque se trata dunha oracin subordinada.
Todos o felicitaron polo seu aniversario.
O pronome vai en posicin procltica, pois a oracin
comeza polo indefinido todos.
Nunca lles dixeron como se abra a porta.
O primeiro pronome vai en posicin procltica por-
que a oracin comeza polo adverbio de tempo nun-
ca. O segundo tamn vai en posicin procltica por-
que vai nunha oracin subordinada.
27. Ningun lle comentou que fora ao baloncesto.
Antes comentoulle que fora ao baloncesto.
Onte comentoulle que fora ao baloncesto.
Mesmo lle comentou que fora ao baloncesto.
Seguramente lle comentou que fora ao baloncesto.
Porque lle comentou que fora ao baloncesto.
Xamais lle comentou que fora ao baloncesto.
Nin sequera lle comentou que fora ao baloncesto.
28. Parece coma se non me fixase (posicin procltica por
ser oracin negativa) na xente [...]. Se cadra tampouco
tanta cousa, pero nunca se sabe (posicin procltica
por iniciarse a secuencia polo adverbio de tempo
nunca). Non creo que poidan tardar moito mis. Por-
que xa levan un cachio fra e non me parece (posicin
procltica por ser oracin negativa) a min que Susana
 estea tan tola como para andar despois de determinadas o mesmo suxeito que o que aparece conxugado) au-
horas co neno polos lugares que anda ela. Non sei a on- mento da temperatura e a sa distribucin xeogrfica.
de imos ir con esta calor. E o cheiro a fume parece que (Carlos Pajares).
xa se garda (posicin procltica por iniciarse a secuen- 34. Resposta aberta.
cia polo adverbio de tempo xa) no nariz dun vern
para outro. A Vilario debiamos ir. A min tanto me ten 35. Texto A: deberiamos estar, debera ser (modais obriga-
(posicin procltica por iniciarse a secuencia polo ad- tivas).
verbio tanto), pero Antn tampouco tan mal home e Texto B: acabaremos de entender (aspectual perfecti-
non se lle debe facer (posicin procltica por ser ora- va), ten decretado (aspectual reiterativa/perfectiva),
cin negativa; o pronome se sempre debe ir colocado hai que dicilo (modal obrigativa), est expulsado, [es-
diante dos demais) ese desprezo. t] sometido (aspectuais perfectivas)
29. PRESENTE PRESENTE
IMPERATIVO
DE INDICATIVO DE SUBXUNTIVO
4. SINTAXE: FUNCINS E ESTRUTURAS SINTC-
Foxes, fuxides. Fuxas, fuxades. Fuxe, fuxide.
TICAS
Sacodes, sacudides. Sacudas, sacudades. Sacude, sacudide.
Segues, seguides. Sigas, sigades. Sigue, seguide.
Repites, repetides. Repitas, repitades. Repite, repetide. SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(PXS. 181-184)
30. RAD VT MMT MNP
1. O drama dos inmigrantes curdos: 1. drama; 2. inmi-
Ve- -- - o grantes.
Tiv- -- -- -o
Produc- -e -- - A sesin continua dos cines de antes: 1. sesin; 2. ci-
Va- -- -- -n
Parec- -e -- -
nes.
Est- -a- -- -n
Coec- -e -- -n
Unha pizza con dobre de queixo: 1. pizza; 2. dobre;
V- -e- -- -des 3. queixo.
So- -- -- -mos
Pos- -e- -- -n O maldito caos automobilstico do centro urbano da
Ha- -i -- -
D- -a- -- -mos
mia cidade: 1. caos; 2. centro; 3. cidade.
Ofrec- -e- -r- -
Todos os nosos inxenuos soos de mocidade: 1. soos;
31. PRESENTE PRETRITO PRETRITO FUTURO PRESENTE
2. mocidade.
INDICATIVO PERFECTO IMPERFECTO INDICATIVO SUBXUNTIVO
2. a) Na entrada do xardn haba unha roseira grande.
Preds, Predixeches, Predicas, Predirs, Predigas,
predicimos. predixemos. prediciamos. prediremos. predigamos. CC + P + Suxeito (Det. + N + Mod.)
Infles, Influches, Influas, Influirs, Inflas,
influmos. influmos. influamos. influiremos. influamos. b) Empurroume co cbado ese rapaz.
Podes, Puideches, Podas, Poders, Poidas,
podemos. puidemos. podiamos. poderemos. poidamos. P + CD + CC + Suxeito (Det. + N)
32. Os periodistas desempearon desta maneira unha das c) Anda onte noite atopei a Rosia na festa.
principais misins que lles impuxo o seu nobre cargo, e CC1 + CC2 + P + CD + CC3 + Suxeito elptico (eu)
a prensa fxolle un servizo terra galega, que nunca se
d) Aquela tarde, os dous rapaces percorreron todo o pa-
puido estimar o bastante, porque o principal monu-
seo ata a desembocadura do ro.
mento que un pobo puido levantar foi a rexeneracin
verdadeira da sa linguaxe, e a proba mis conclunte CC1 + Suxeito (Det. + Det. + N) + P + CD + CC2
de que se cobizou con gusto foi que sostivo con tesn o e) Este inverno houbo moitos das de chuvia.
que un afamado escritor lle chamou a bandeira da pa-
tria. CC + P + CD (Det. + N + FPrep.); non ten suxeito.

33. Para estudia-lo (conxugable: estudirmo-lo. Ten o f ) Nas Ras Altas as traas desprazaron con facilidade
mesmo suxeito que o que aparece conxugado.) efecto outras artes de pesca da sardia.
invernadoiro realizronse diversos modelos que tratan CC + Suxeito (Det. + N.) + P + CC + CD
de ter en conta todos os factores relevantes do problema 3. Resposta aberta.
para podermos (conxugado: pod-e-r-mos) facer desta
maneira prediccins sobre o futuro do noso planeta e, en 4. Resposta aberta.
particular, predici-lo (conxugable: predicrmo-lo. Ten 5. a) Natural

7
 b) Gramatical ( cedo), reflexa (faise) nando como modificadores (que nacen no alto, que
c) Reflexa chaman As Pas); Predicado: grupo oracional coordi-
nado (remansan abaixo na valia e xuntnse no Cou-
d) Natural zo), o segundo dos cales leva unha subordinada final
e) Eventual (din), gramatical (hai incidentes), reflexa de infinitivo (para ir ao Mandeo).
(suspndese) 11. a) Uso do pronome os co verbo estar, difcil de inter-
f ) Gramatical pretar sintacticamente.
g) Reflexa (cmese), eventual (teen...) Uso do adverbio medios concordando co adxectivo
6. a) Pasiva reflexa ao que acompaa.

b) Impersoal reflexa activa b) Dativo de interese.

c) Impersoal reflexa activa c) Uso do pronome a co verbo vir, difcil de interpre-

tar sintacticamente.
d) Pasiva reflexa
d) Posesivo sen artigo en enunciado con distributivo.
e) Pasiva reflexa
e) Uso do posesivo distributivo cadanseu.
7. a) Grdate do can que non ladra e do home que non fa-
la (copulativo, adicin). f ) (Avariu)sechelleme: morfema verbal de voz media
+ dativo de solidariedade + CI + dativo de interese.
b) O mozo pode morrer mais o vello non pode vivir
(adversativo, oposicin). g) A chos van: dativo de solidariedade + uso do pro-
nome os co verbo ir, difcil de interpretar.
c) Moito sabe o rato pero anda sabe mis o gato (ad-
versativo, oposicin). 12. Suxestin:

d) O mentir non habilidade, senn dicir a verdade
(adversativo, contradiccin).
e) Non hai cego que non vexa nin torto que se coeza
(copulativo negativo, adicin).
f ) Entre marzo e abril ou o cuco ou a fin (disxuntivo,
exclusin).
8. a) Cordinativa adversativa
b) Coordinativa copulativa
c) Subordinativa causal
d) Subordinativa consecutiva
e) Coordinativa adversativa
9. a) O cansazo acumulado fixo imposible a vitoria: Su-
xeito (O cansazo acumulado), Predicado (fixo), CPvo
(imposible), CD (a vitoria).
b) De speto, un novo sismo azoutou os distritos popula-
res: Suxeito (un novo sismo), Predicado (azoutou), CD
(os distritos populares), CC (de speto).
c) Daquela, o montaeiro perdido conseguiu acadar o
refuxio cercano: Suxeito (o montaeiro perdido), Predi-
cado (conseguiu), CD (acadar o refuxio cercano), CC
(daquela).
10. Oracin principal: Suxeito (o seu nome), Predicado
(acae), CI (-lle, a Regadas)
O. Subordinada causal: Suxeito (cinco ou seis re-
gueiros), con das subordinadas de relativo funcio-
a) Din con Vicenzo ao sar do instituto.
b) Tirou de calculadora e axia acabou co problema.
c) Tirou con todos os discos de vinilo que tia.
d) Pasas todo o da comendo nas galletas.
e) No partido do sbado, mallastes en ns canto quixestes.
f ) Primeiro chamamos por ela e despois esperamos por
ela no patio.
13. Resposta aberta.
5. SEMNTICA: O SIGNIFICADO DAS PALABRAS
SOLUCIN S CUESTINS
1. (px. 133)
a) Campo semntico dos fenmenos atmosfricos
propios do inverno.
Arroiar: chover moito. Lostregar: luminosidade.
Amerar: dano aos froitos. Arrefecer: enfriar. Babu-
ar: densidade e suavidade. Chuviar: escasa canti-
dade. Coriscar: golpes de vento fro. Sarabiar: auga
en forma de pedras. Toldarse: escurecemento, cu-
brir. Xear: fro. Xistrar: chuvia e neve fras. Zoar: fa-
cer rudo.
b) Campo semntico de maneiras de ver.
Ver: accin natural. Mirar: accin voluntaria. Fitar: fi-
xacin da vista. Axexar: precaucin e cautela. Con-

8
 templar: atencin. Enxergar: percepcin dificultosa.
Divisar: dificultade e lonxana. Ollar: fixacin e aten-
cin. Esculcar: atencin e cautela. Observar: atencin
e exame. Outear: desde posicin elevada. Avistar: vi-
sin a distancia con escasa percepcin. Albiscar: per-
cepcin dificultosa. Espreitar: precaucin e cautela.
c) Campo semntico dos anacos de granito.
Pedra: fragmento. Croio: anaco duro e arredondado
pola erosin. Seixo: liso e redondeado. Rocha: tama-
o grande. Penedo: tamao grande. Con: apuntado
e beira da auga. Risco: alto e esgrevio. Pena: tama-
o grande.
2. (px. 134)
Mamfero. Hipnimos: len, can, gato... Cohipni-
mos: aves, peixes... Hipernimos: seres vivos...
Poesa. Hipnimos: poesa lrica, poesa pica, poesa 6. (px. 141)
civil... Cohipnimos: narrativa, teatro... Hiperni-
mos: xneros literarios...
Troita. Hipnimos: troita fario, troita asalmonada,
reo... Cohipnimos: pescada, lirio, escalo... Hiperni-
mos: peixe, ser vivo...
Casa. Hipnimos: chal, choupana... Cohipnimos:
almacn, nave... Hipernimos: establecemento, cons-
trucin...
3. (px. 135)
Erudito: coecedor, culto, douto, ilustrado, instru-
do, investigador, sabio.
Caos: anarqua, confusin, desorde, masa, montn.
Opulento: abundante, farto, farturento, rico.
Desazo: abatemento, decaemento, desnimo, des-
gusto, pena, pesar, tristeza, abandono, despreocupa-
cin, neglixencia, preguiza.
Relato: conto, crnica, descricin, narracin, infor-
me, relacin, relatorio.
Rxido: duro, irto, rspeto, teso, austero, estrito, in-
flexible, rigoroso, severo.
Nboa: barolo, boiro, borralleiro, borraxeira, brte-
ma, bruma, burrafa, cerrazn, fuscallo, neboeira, ne-
boeiro, nebra, parruma, pingadeira, calime, calixe,
calixeira, calumada, mera, salseiro.
Tctica: estratexia, mtodo, procedemento, sistema,
habelencia, habilidade, maa, xeito.
Aromtico: cheiroso, fragrante, oloroso, perfumado,
recendente.
Orballar: babuar, babuxar, chuviar, chuviscar,
marmallar, marmaar, patiar, poallar, zarzallar.
Alicerce: apoio, base, cimento, fundamento.
Estarricar: estalicar, estirar, estricar.
Cgado: cabezolo, cabezudo, cagote, cagulo, cullara-
po, cullareto, culler.
Vertixe: desmaio, desvaro, esvaecemento, esvaimen-
to, mareo, turbacin, vgado.
Venres: sexta feira.
Idiosincrasia: carcter, constitucin, disposicin, in-
dividualidade, peculiaridade, singularidade, tempe-
ramento.
4. (px. 138) Resposta aberta.
5. (px. 138) Resposta aberta.
Nai poltica: sogra
Reaxuste de prezos: suba de prezos
Minusvlido: eivado, invlido
Home de color: negro
Traseiro: cu
Transpirar: suar
7. (px. 200)
a) Metonimia. Causa lingstica (transferencia do
nome por contigidade dos sentidos; neste caso, tras-
lacin do nome do lugar cousa producida).
b) Metonimia e elipse. Causa lingstica (traslacin
do continente ao contido e transferencia de sentido
por contigidade dos significantes).
c) Metonimia. Causa lingstica (traslacin do con-
tinente ao contido).
d) Metonimia. Causa lingstica (traslacin do con-
tinente ao contido).
e) Metfora. Causa lingstica (nome do reino ani-
mal co que se compara ao home).
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(pxs. 142-146)
1. Aldraba: Peza metlica de formas diversas que se co-
loca na porta para poder petar con ela. Tranca de di-
versos materiais que serve para asegurar as portas e as
vents pechadas.
Arrefecer: Poerse fra ou morna unha cousa que es-
taba quente.
9
 Larada: Fogueira que se fai sobre a pedra do lar.
Conxunto de pitos que unha galia ten dunha soa
vez. Camada de porcos.
Balln: Tromba de auga forte e intensa.
Cabezalla: Temn do carro e doutros aveos de la-
branza onde van enganchados os animais de tiro.
Grilanda: Coroa de flores que se cingue na cabeza.
Tira feita de flores e ramas que, colgadas polos extre-
mos, serve de adorno.
Gazafello: Rapaz que quere facer de home. Home
pouco agraciado que presume de bo mozo.
Mareta: Movemento das ondas do mar menos vio-
lento c marusa, ao empezar ou acabar unha tor-
menta. Auga superficial do mar.
Orzamento: Clculo anticipado dos gastos e do cus-
to dunha obra ou servizo. Presuposto.
Rebolar: Guindar o rebolo con forza s polas dunha
rbore para que solten a froita. Lanzar un obxecto
con violencia.
So: Parte do porco que se corresponde co espiazo.
Tona: Substancia branca e manteigosa do leite. Pel
fina que cobre as froitas. Capa superficial dun lqui-
do ou da terra.
Vezar: Viciarse, adquirir un costume malo ou pouco
exemplarizante.
2. Antozoo: Metazoos marios en forma de plipo,
que viven illados ou en colonias, fixos no fondo do
mar, como a actinia ou o coral.
Antropozoico (no libro do alumnado, antropozoo):
Dise do ltimo perodo da Era Terciaria ou Cenoica,
caracterizada pola aparicin do ser humano.
Caulfero: Dise das plantas con follas que nacen di-
rectamente desde o talo.
Colostoma: Operacin cirrxica consistente en
practicar unha anastomose do colon pel para for-
mar un ano artificial.
Correntmetro: Aparello para medir a velocidade e
a direccin das correntes marias.
Diastema: Espazo libre entre dous dentes sucesivos
da mandbula dos mamferos.
Teleoloxa: Estudo dos fins, da finalidade. Doutrina
filosfica fundada sobre a idea da finalidade ou base-
ada en causas finais.
3. Parasito: Que non fai nada ou vive a expensas dou-
tro.
10
Besta: Que ignorante ou que se comporta con
brusquidade ou violencia.
Toutizo: Que sucio ou descoidado.
Zul: Que pouco civilizado.
so duro de roer: Que moi esixente.
Saltasebes: Que ten pouca seriedade.
Samesuga: Que unha persoa vil e desprezable.
4. a) Sentenzas.
b) Cdavos.
c) Chumazo.
5. Beb, menio, cativo, mozote, ancin.
6. O desaparafusador unha ferramenta moi til para
os mecnicos e os carpinteiros.
O baloncesto un dos deportes que mis me gustan.
Vouche contar un conto que che vai chamar a aten-
cin.
Desmontou o televisor e despois, ao volvelo montar,
sobrbanlle pezas.
Este rapaz ten todas as calidades para chegar a ser un
bo avogado.
7. Inefable: Que non se pode expresar con palabras.
Asexuado: Que non ten caracterizacin sexual.
Larafuzas: Que non ou est limpo.
Inexorable: Que non se deixa levar pola piedade ou
polos rogos.
Lercho: Que non quen de respectar nada nin a
ningun e nunca est calado. Que non quere traba-
llar.
Ineluctable: Que non se pode evitar.
8. Cantar: Emitir coa voz sons melodiosos.
(denot.)/Descubrir ou confesar un segredo. (con-
not.)
Allo: Bulbo da planta do mesmo nome que se usa
como condimento. (denot.)/ Listo coma un allo =
ser moi listo. (connot.)
Cabra: Mamfero domstico artiodctilo da familia
dos bvidos. Peixe mario. (denot.)/Estar coma un-
ha cabra = ter pouco xuzo. (connot.)
Carneiro: Ruminante ovino macho domesticado.
(denot.)/Persoa de pouca educacin e modais pouco
finos. (connot.)
 Infantil: Relativo ou pertencente infancia. (de-
not.)/Comportamento de persoas maiores propio de
cativos. (connot.)
9. a) Clculo: Realizacin dunha operacin ou combina-
cin de operacins sobre nmeros ou smbolos alx-
bricos. Adicin: Accin ou efecto de sumar ou enga-
dir. Incgnita: Cantidade que hai que verificar nunha
ecuacin ou problema. Sabedora: Coecemento pro-
fundo sobre determinadas materias. En filosofa, saber
profundo sobre as cousas. Teorema: Proposicin que
necesita de demostracin. Calquera proposicin mate-
mtica que pode ser demostrada a partir dunha hip-
tese, de axiomas ou doutras proposicins anteriormen-
te demostradas. Polinizar: Chegar ou facer que
chegue o pole ao estigma. Xermolar: Botar xermolos
ou xermes as plantas, empezar a transformarse a se-
mente para producir unha nova planta. Fsil: Orga-
nismo, completo ou incompleto, que viviu en tempos
pasados e que conservou a sa forma primitiva petrifi-
cada nos materiais da codia terrestre. baco: Cadro de
madeira con arames paralelos e horizontais provistos
de blas mbiles que se emprega para facer clculos
aritmticos. tomo: Partcula dun elemento qumico
que constite a parte mis pequena susceptible de ser
combinada. ter: xido dun radical alclico, lquido 11. Homila/Panexrico: discurso.
voltil, inflamable, que se usa como disolvente das gra-
xas e resinas e como anestsico. Nocin: Coecemen-
to elemental dunha cousa. Teora: Conxunto de re-
gras, leis ou principios cientficos que explican uns
determinados feitos. Conxunto de ideas ou conceptos
dunha materia determinada. Enoloxa: Ciencia que
estuda os vios. Dogma: Principio filosfico presenta-
do como certo e indiscutible. Afirmacin que se consi-
dera certa e indiscutible, e que teen obriga de crer os
adeptos doutrina da que forma parte. Cono: Corpo
xeomtrico xerado pola rotacin dun tringulo rectn-
gulo sobre un dos seus catetos. Cetceos: Mamferos
acuticos de gran tamao, pisciformes, coa pel sen es-
camas, cola horizontal moi ampla e aletas s anterio-
res. Rptiles: Vertebrados co corpo cuberto de esca-
mas crneas, pel desprovista de glndulas, unisexuais,
co sistema nervioso pouco desenvolvido e as extremi-
dades pentadctilas. Batracios: Animais vertebrados
da clase dos anfibios. Oncoloxa: Parte da medicina
que trata dos tumores. Diagnstico: Determinacin e
clasificacin da enfermidade dun paciente, polos sn-
tomas ou mediante probas diversas, por parte do m-
dico.
b) Sabedora, teorema, nocin, teora, dogma, diagns-
tico.
c) Clculo, adicin, incgnita, baco, tomo, ter, cono.
d) Polinizar, xermolar, fsil, enoloxa, cetceos, rptiles,
batracios, oncoloxa.
10. fender: Abrir pola forza dun golpe. Abrir un corpo
moi slido.
braa: Terreo enchoupado en auga ou onde nace a
auga.
mera: Mis mesta e hmida.
emigracin: Por problemas econmicos.
chan: Superficie que se pisa.
coecido: Con quen se ten trato.
rachar: Abrir tirando de das partes. Abrir un corpo
menos slido.
veiga: Terreo por onde discorre un ro pero onde
non nace a auga.
nboa: Menos mesta e hmida.
exilio: Por problemas polticos.
solo: Parte superficial da terra.
pblico: Que afecta colectividade.
Indicio/Sntoma: sinal.
Cranio/Caluga: parte da cabeza.
Catilinaria/Diatriba: crtica virulenta.
12. Resposta aberta.
a) Suxestin: nevar, chuvia, zarzallo, orballo, chuvi-
ar, arroiar...
b) Suxestin: escumadeira, garfo, culler, batedora...
c) Suxestin: botella, cunca, cazo, pipo...
13. a) Mamfero, felino, gato, angora.
b) Bricolaxe, utensilio, ferramenta, gramil.
c) Novela, pica, captulo, pargrafo.
14. Resposta aberta.
a) Suxestin: pluma, bolgrafo, carpeta, lapis, afiala-
pis...
b) Suxestin: bubela, estornio, merla, paspalls, ca-
rrizo...
c) Suxestin: buxo, leituga, caravel, xesta, pereira, car-
paza...
15. linqueirn navalla
xouba parrocha
roxn torresmo
11
 peixe sapo rabada
toro roda
vichelocrego ouriol
sapoconcho tartaruga
vacaloura escornabois
curota cume
16. Non vexo ben e teo que ir ao oftalmlogo.
O home estaba incomodado polo que lle dixera a se-
cretaria do ministro.
Quedou pasmado cando lle comentaron que xa non
tia cartos naquela conta.
A noite de San Xon fixemos unha gran cacharela no
lugar.
Case non se ve porque o ceo est toldado.
Prstancheme ben estes feixns!
Onte fun s minchas praia do Vao.
O teixugo un animal moi agresivo.
tarde iremos ao pieiral recoller todo o picn que
haxa.
Ters que rubir polo carballo se queres chegar a onde
est o nio.
17. Resposta aberta.
18. a) Filial: Institucin que depende doutra.
Propio de fillo.
b) Operacins: Procesos matemticos.
Intervencins cirrxicas.
c) Leva: Traslada dun sitio a outro.
Aguanta.
19. Acerbo: spero ou amargo ao gusto. / Acervo: Con-
xunto de bens comns a un conxunto ou a unha co-
lectividade.
Pena: Condena, tristeza. / Pena: Pedra moi grande.
Coma: Signo ortogrfico. / Coma: Estado patolxi-
co.
Onda: Cada unha das elevacins que a forza do ven-
to produce na superficie do mar, dun lago ou dun
ro. / Onda: Preposicin que indica proximidade es-
pacial.
Piar: Dar pos ou chos as aves. / Piar: Parte superior
do segundo antepeito dunha vent ou elemento ver-
tical macizo que se coloca illado nunha construcin e
que serve de soporte.
12
Impar: Chorar con xemidos entrecortados ou respi-
rar con dificultade. / Impar: Nmero enteiro que
non mltiplo de dous.
Peto: Caixa ou recipiente pechado para gardar moe-
das. / Peto: Parte da armadura que protexe o peito. /
Peto: Ave insectvora da familia dos pcidos que peta
nos toros das rbores vellas para facer un furado no
que instala o seu nio.
Velar: Quedar esperto por algn fin ou por falta de
sono. / Velar: Cubrir cun veo. Relativo ou perten-
cente ao veo do padal.
Neto: En relacin ao av ou avoa, fillo dun fillo ou
dunha filla. / Neto: Completamente puro. Medida
de capacidade.
Radio: Aparello que serve para emitir ou recibir si-
nais electromagnticos. Elemento qumico radioacti-
vo. / Radio: so longo situado na parte externa do
antebrazo.
Vela: Ausencia de sono. / Vela: Peza de lona, tea for-
te ou fibra sinttica que, amarrada aos paos dunha
embarcacin, recolle o vento.
Son: Sensacin acstica. / Son: Verbo ser.
20. Convencin: Acordo, convenio ou pacto entre as par-
tes interesadas. Congreso dun partido poltico. / Con-
viccin: Accin e efecto de convencer ou convencerse.
Adicin: Accin ou efecto de sumar ou engadir. /
Adiccin: Inclinacin ou tendencia do nimo moi
difcil de evitar. Dependencia psquica ou fsica do
consumo dalgunha droga.
Salobre: Que ten sal ou sabor a sal. / Salubre: Sau-
dable.
Apstrofe: Figura oratoria que consiste en interrom-
per o discurso o orador dirixndose a cousas ou per-
soas reais ou ficticias. Interpelacin dirixida a algun.
/ Apstrofo: Signo ortogrfico usado nalgns idio-
mas para indicar a supresin dalgunhas letras.
Crtico: Relativo crtica. Situacin ou momento
decisivo. Persoa que xulga ou critica. / Crptico: Di-
se do que resulta moi difcil de entender.
Inicuo: Que carece de equidade e de xustiza. / Ino-
cuo: Que non fai mal nin prexudica.
Diferenza: Aquilo polo que unha persoa ou cousa se
distingue doutra. / Deferencia: Aceptacin da opi-
nin, dictame ou proceder alleo por respecto. Ama-
bilidade ou atencin cara a algun.
 Esotrico: Oculto, misterioso, considerado secreto. / Inocuo: nocivo
Exotrico: Que se pode manifestar en pblico, que Hipocrisia: sinceridade
comprensible para todos.
Neglixencia: atencin
Sono: Necesidade ou desexo de durmir. / Soo:
Imaxes, pensamentos e outros fenmenos psquicos Esparexer: xuntar
que se manifestan durante o sono e que se perciben Indeleble: borrable
como reais.
Implcito: explcito
Antonimia: Significacin contraria de dous vocbu-
los. / Antinomia: Contradicin. 25. O home soltou a corda canto mis puido.
Esfolar: Sacarlle a pel a un animal. / Esfollar: Qui- No sculo XVIII ignorbase todo sobre os transistores.
tarlle a folla s plantas ou aos froitos, especialmente Esquece o que che acabo de dicir.
espiga do millo.
Onte enviei unha carta ao meu curmn Alberte.
Prtase: Primeira parte dun drama, poema narrati-
vo, etc. Membro da oracin condicional que expresa 26. Culto/inculto: antnimas
a condicin. / Prtese: Peza implantada. Adicin ao Ofrecer/aceptar: recprocas
comezo da palabra dun son non etimolxico.
Lcito/ilcito: complementarias
Intercesin: Accin ou efecto de falar a prol dunha
Grande/pequeno: antnimas
persoa ou dunha causa. / Interseccin: Accin e
efecto de cortrense entre si das lias, das superfi- Saber/ignorar: complementarias
cies ou dous corpos. Aprobado/suspenso: complementarias
Infalible: Que non comete erros. / Inefable: Dise
Entrega/recepcin: recprocas
do que non se pode expresar con palabras.
Casado/solteiro: complementarias
Zoa: Fai rudo xordo e rouco (o vento, por exemplo).
/ Zona: Parte de calquera superficie delimitada e ca- Fra/dentro: complementarias
racterizada por unha circunstancia concreta. Cncavo/convexo: antnimas
21. Gato: polisemia Mestre/alumno: recprocas
Coroa: polisemia
Posible/imposible: complementarias
Trono: homonimia
Prendido/apagado: complementarias
Correo: polisemia
Enfermo/san: complementarias
Filtro: homonimia
Apto/inepto: complementarias
Cobra: homonimia
27. Dficit/supervit: antonimia
22. Militar: civil
Xornal/diario: sinonimia
Saber: ignorar
Rexeitar/refugar: sinonimia
Plural: singular
Extirpar/arrancar: sinonimia
Total: parcial
Galeno/mdico: sinonimia
Dirno: nocturno
23. Atacar: defender Tempern/serodio: antonimia

Vencedor: vencido Premio/castigo: antonimia

Denunciante: denunciado Habano/abano: homonimia

Afillado: padrio, madria Pechar/choer: sinonimia
24. Pusilnime: valente Inerme/desarmado: sinonimia
Agudo: torpe/grave Prlogo/eplogo: antonimia
Fragrancia: fedor Seco/enxoito: sinonimia

13
28. preguiceiro cmodo
mentir faltar verdade
pobres pases subdesenvolvidos
folga conflito laboral
policas axentes da orde
asilo residencia xeritrica
estar enfermo estar indisposto, estar delicado
gordo metido en carnes
rico de posicin acomodada
29. Vivo nunha casa moi ruidosa. metfora (sineste-
sia)
Onte merquei un colmeiro. metonimia
a na cabeza da manifestacin. metfora
Apiate nos brazos da cadeira. metfora
Este o centro neurlxico da cidade. metfora
Vermonos mis tarde no caf. metonimia
Bebeu unha botella el s. metonimia
Este Nadal recibn un feixe de postais. elipse
30. O pastor dxolles aos fregueses que Deus estaba en to-
do. xeneralizacin
Vive enclaustrado na sa casa. xeneralizacin
Cales son as claves da novela? xeneralizacin
Esta amlgama de sons insoportable. xeneraliza-
cin
Son periodistas da ltima fornada. especializa-
cin
O argumento desta pelcula basase nun tringulo
amoroso. xeneralizacin
unha obra faranica. xeneralizacin
31. a) Hilarantes: Que producen hilaridade (expresin
ruidosa de alegra ou satisfaccin, riso). Epnimo:
Personaxe real ou imaxinario que d nome a unha
poca, lugar, cidade ou a algn movemento literario,
artstico, etc. Personaxe do que se colle o nome como
representacin de calquera cousa. Lapsus: Erro invo-
luntario que se comete falando ou escribindo, por
descoido ou esquecemento.
b) Retrica: elocuencia, oratoria. Designan: amo-
san, apuntan, indican. Orixe: fonte, xnese. Cle-
bre: afamado, celebrado, famoso, notable, sonado.
Conflito: desavinza, discordancia, discrepancia, dis-
puta, guerra, enfrontamento, pelexa. Sublime: es-
plndido, extraordinario, grandioso, magnfico, ex-
14
celso. Incorporar: agregar, anexar, xuntar, engadir.
Xenial: esplndido, extraordinario, marabilloso, por-
tentoso, sublime.
c) Teen: carecen. Reais: imaxinarios. Profesor:
alumno. Confundir: discernir, distinguir. Crecente:
minguante, decrecente. Recomendarlle: desaconse-
llarlle, censurarlle, criticarlle. Atinado: equivocado,
desacertado.
d) Color
DENOTATIVO: Sensacin ou impresin que a luz
diversamente absorbida e reflectida polos corpos pro-
duce no rgano da vista.
CONNOTATIVO: Caracterstica.
Brillantes
DENOTATIVO: Que relocen.
CONNOTATIVO: Grandes, impresionantes.
Perla
DENOTATIVO: Concrecin nacarada de forma es-
frica, dura e brillante, que se forma no interior dun-
ha cuncha de certos moluscos.
CONNOTATIVO: Expresin incorrecta que pro-
duce riso e digna de ser lembrada.
e) Restricin do significado.
6. HISTORIA DA LINGUA (SCULOS XX E XXI)
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(px. 167)
1. Resposta aberta.
2. Preguerra (1900-1936).
Nesta etapa contina a lia iniciada no Rexurdimen-
to do XIX e prodcense acontecementos dignos de
mencin, como son a fundacin da Real Academia
Galega (1906), a creacin das Irmandades da Fala
(1916) e, con elas, a aparicin do nacionalismo
galego, a publicacin da revista Ns (1920) da
man dos intelectuais ourensns Risco, Otero Pedrayo
e Cuevillas, e a constitucin do Seminario de Estu-
dos Galegos (Santiago, 1936). Ademais, edtanse nu-
merosas publicacins preocupadas polo rexurdir do
galego e aparecen algunhas editoriais que contriben
a crear lectores. A filoloxa galega coece nesta etapa
un avance considerable, reflexo da preocupacin de
certos sectores ilustrados polo idioma propio do no-
so pas.
3., 4., 5., 6., Resposta aberta.
7. FUNCINS SOCIAIS DA LINGUA 2. Resposta aberta.

MILLNS SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL

ORDE LINGUA DE (pxs. 189-192)
FALANTES
1. Resposta aberta.
1 Chins mandarn 885 2. Suxestin: A capacidade de moitos galegos para se
2 Espaol 332
expresar con semellante facilidade en galego ou en
3 Ingls 322
4 Bengal 189
casteln determina o seu carcter de bilinges. O bi-
5 Hindi 182 lingismo sera, pois, desde esta perspectiva, esa po-
6 Portugus 170 sibilidade de se poder expresar polo menos oral-
7 Ruso 170 mente sen problemas en galego ou en casteln.
8 Xapons 125 A diglosia, porn, refrese mis ao uso efectivo que
9 Alemn 98
se fai das linguas que domina o individuo. Diglosia
10 Chins Wu 77,2
sera, pois, o uso discriminatorio da lingua propia.
11 Xavans 75,5
12 Coreano 75 Por exemplo, o emprego do galego para determina-
13 Francs 72 das circunstancias ou en contextos determinados, e o
14 Vietnamita 67,7 uso do casteln para outras circunstancias e noutros
15 Telugu 66,4 contextos. Seran, ademais, casos de exodiglosia, por
16 Chins Yue 66 tratarse de das linguas distintas.
17 Marati 64,4
3. Bilingismo harmnico: Convivencia de das lin-
18 Tamil 63,1
19 Turco 59
guas en p de igualdade dentro dunha mesma comu-
20 Urdu 58 nidade.
21 Chins Min Nan 49 Bilingismo primario: Feito polo que un individuo
22 Chins Jinyu 45 aprendeu das linguas vez de forma natural (non
23 Guxarati 44 na escola).
24 Polaco 44
25 rabe exipcio 42,5 Bilingusmo equilibrado: O individuo presenta un-
26 Ucrano 41 ha boa fluidez en das linguas en varios contextos (
27 Italiano 37 semellante a competencia nas das linguas).
28 Chins Xiang 36
Semilingismo: O individuo amosa deficiencias na
29 Malaio 34
30 Chins Hakka 34
competencia lingsticas das das linguas que coece.
31 Kannada 33,7 Glotofaxia: Proceso de substitucin lingstica polo
32 Oriya 31 que unha lingua fornea lle vai roubando funcins a
33 Panxabi occidental 30 unha lingua autctona ata facer desaparecer a esta l-
34 Sunda 27 tima.
35 Panxabi oriental 26
36 Romans 26 Planificacin lingstica: Actividade tendente a re-
37 Bhojpuri 25 gular e normalizar unha lingua. A planificacin lin-
38 Acerbaixano 24,4 gstica , pois, un dos instrumentos da normaliza-
39 Farsi occidental 24,3 cin. Concretando mis, a planificacin lingstica
40 Maithili 24,3 (ou debera ser) unha actividade organizada e levada
41 Hausa 24,2 a cabo pola autoridade pblica a travs dun conxun-
42 rabe alxeriano 22,4 to de programas e proxectos de carcter sociolings-
43 Burmese 22
tico.
44 Croata 21
45 Chins Gan 20,6 Alienacin cultural: Carencia de vontade de ser dos
46 Awadhi 20,5 individuos que integran unha comunidade e que im-
47 Thai 20 plica unha ausencia de conciencia cultural, que con-
48 Flamengo 20 leva a adopcin de formas alleas.
49 Ioruba 20
50 Sindhi 19,7 Mestizaxe cultural: Mestura de culturas distintas,
1. que d lugar a unha nova.

15
 Hexemona lingstica: Supremaca que unha lin-
gua exerce sobre outra ou outras.
4. O alumnado debera facer referencia polo menos aos
seguintes factores que, directa ou indirectamente, fa-
vorecen a aparicin da diglosia:
Factores polticos: perda da independencia polti-
ca de Galicia desde a Idade Media e inclusin nun
estado centralista espaol; ausencia dunha con-
ciencia nacionalista.
Factores socioeconmicos: cosmopolitismo; in-
dustrializacin e abandono do rural; movementos
migratorios (posicionamento de castelns en pos-
tos importantes da Administracin).
Factores culturais: falta de educacin (escola) en
galego, coa conseguinte castelanizacin do ensino;
contacto entre galegos e castelns; contactos entre
clases sociais; escaso desenvolvemento das Letras
(sobre todo en certas pocas).
Factores psicolxicos: perda de prestixio por parte
do galego, que se ve como lingua que non promo-
ciona socialmente; falsas asociacins: galego = clase
social baixa, atraso; mentres que o casteln = clase
social alta, prestixio, cultura.
5. Resposta aberta.
6. Resposta aberta.
O alumnado debera ter en conta, non obstante, que
Lakoff pretende dicirnos que as linguas son espello
da realidade en todos os sentidos..
7. Resposta aberta.
8. Resposta aberta.
9. Resposta aberta.
Basicamente, nos dous casos prodcense actitudes de
menosprezo cara lingua dominada ou minorizada.
O falante desta lingua sente vergoa de empregar o
seu propio idioma, mentres que o falante dunha lin-
gua dominante manifesta unha actitude de soberbia,
fachenda e vaidade que o leva a considerar a sa lin-
gua como a nica realmente vlida.
10. Resposta aberta.
11. Resposta aberta.
12. Resposta aberta.
13. Resposta aberta.
O texto vnnos poer en garda sobre o perigo inmi-
nente que pode supoer unha escasa presenza da no-
sa lingua nun medio tan empregado, tan moderno e
tan verstil como Internet. A presenza do galego en
16
Internet revlase como fundamental dentro dunha
poltica lingstica encamiada consecucin do seu
recoecemento internacional, recuperacin do seu
prestixio e plena normalizacin lingstica.
14. Resposta aberta.
Nun mundo no que os medios de comunicacin es-
tn tan desenvolvidos e teen tanta aceptacin, onde
todo est mediatizado pola publicidade, a informa-
cin e a opinin presente nestes medios, ten unha
importancia fundamental no proceso de normali-
zacin de calquera lingua.
15. Resposta aberta.
8. A NORMA ESTNDAR
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(px. 207)
1. Resposta aberta.
2. Resposta aberta. Vxanse as pxinas 197-200 do li-
bro do alumnado.
3. Os cambios de cdigo, entendidos como o aban-
dono circustancial que os falantes fan da sa lingua
de instalacin para asumiren outra lingua co fin de
resolver unha situacin comunicativa determinada
(Silva-Valdivia 1994, 158) prodcense tanto entre
galegofalantes coma entre castelanfalantes. Estes
cambios de cdigo teen catro causas principis, d-
as dlas comns s casteln e s galegofalantes, a
educacin e o interese econmico e profesional; un-
ha ter- ceira propia do troco do casteln polo galego,
o respecto e a consideracin; eunha cuarta, o presti-
xio(Hermida 1998).
Intereses profesionais e econmicos explican o cam-
bio ou alternancia de cdigo de quen abandona cir-
cunstancialmente o seu idioma para empregar outro
que considera que en determinadas circunstancias e
ante determinadas persoas pode tirar un beneficio
econmico ou profesional. O troco inducido pola
consideracin e polo respecto prodcese cando os
castelanfalantes se dirixen a xente que pola sa idade
ou polo seu aparente estado son tidos por descoece-
dores do casteln, como ocorre con mdicos que
usan o galego e os pacientes mis vellos, pero usan o
casteln con xente nova, anda que esta inicie a inte-
raccin en galego.
Entre os galegofalantes un dos motivos que xustifica
o cambio de cdigo o prestixio social. O crego que
fala en galego eos fregueses e misa en caste- ln, o
 profesor galegofalante que ensina en casteln, os co-
merciantes que teen o galego como lingua de expre-
sin normal que se dirixen clientela en casteln...
todos eles fano para que o uso do galego non os dela-
te como xente inculta e de procedencia rural.
A interferencia lingstica, ou uso inconsciente e
permanente dunha estructura impropia dunha lin-
gua condicionado por outra lingua coa que con-
vive (Silva-Valdivia 1994, 165) afecta en Galicia s
dous idiomas en conflic- to. A interferencia do ga-
lego no casteln de Galicia moi evidente na en-
toa- cin, eos tonemas propios do galego. Tamn o
no uso de vocais de grao medio abertas e pecha-
das e no de n velar en contextos onde o casteln
presen- ta unha alveolar (con aquella). A influencia
castel clara nalgns modelos fonticos dos me-
dios de comunicacins que usan o galego (Reguei-
ra 1994).
Francisco Fernndez Rei, A situacin actual da lingua galega.
4. a) Interferencia fnica, perda da ltima slaba: habi-
lid * por habilidade.
b) Interferencia morfolxica (xnero de leite) e lxica
(fruta por froita).
c)Interferencias sintcticas (ausencia de dobre nega-
cin), morfolxicas (verbais), lxicas (conexo, adoba-
do, neveira).
d) Interferencias morfolxicas (calquer*, salir*).
9. A LINGUA GALEGA E AS SAS VARIEDADES
INTERNAS
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(px. 225)
1. Texto 1
Fontica: ditongo -ui-; palatalizacin do a tono; pa-
ragoxe de -e; seseo total; gheada; aspiracin do -s fi-
nal. Morfoloxa: forma eso para o demostrativo neu-
tro. Corresponde ao bloque occidental, rea fisterr
norte.
Texto 2
Morfoloxa: singular -n plural -us; plural de -
n -is; forma do artigo masculino el; verbo tar no
canto de estar. Lxico: castelanismos publo, hi. Co-
rresponde ao bloque oriental, rea asturiana.
Texto 3
Fontica: gheada; ausencia de seseo; rotacismo; di-
tongo -oi-. Morfoloxa: plural de -on -s; castela-
nismo iban; adverbio millor. Corresponde ao bloque
central, rea pontevedresa.
Texto 4
Fontica: ditongo -oi-; ausencia de seseo e gheada;
non asimilacin do -r final da preposicin por ante o
artigo o. Morfoloxa: plural de -n -s; plural de
-n -s; forma aquil do demostrativo masculino;
castelanismos sea, conocemos, iba. Lxico: castela-
nismos slo, crucro. Corresponde ao bloque central,
rea lucu-auriense.
Texto 5
Fontica: ceceo, seseo implosivo; gheada; palataliza-
cin do -s final; vocalizacin do -c no grupo -ct-.
Morfoloxa: forma truio para a p3 do pretrito de in-
dicativo. Lxico: castelanismo bueno. Corresponde
ao bloque occidental, subrea de transicin morrazo-
fragoso.
4. Resposta aberta; para realizar esta actividade hai que
ter en conta o exposto neste tema.
5. Gheada: fenmeno que consiste na pronuncia aspi-
rada do /g/ (semellante ao h do ingls house) en cal-
quera posicin: ghato, algho, orghullosa, maghas, agh-
radabel, etc.
Seseo: fenmeno consistente na inexistencia do fo-
nema /q/, que pasa a pronunciarse como s.
Metafona: fenmeno que consiste na alteracin do
grao de abertura das vocais medio abertas //, //
(que pasan a pronunciarse como medio pechadas /e/,
/o/) pola influencia dun /o/ final: mdo > medo, llo
> ollo.
6. Segundo a posicin na que se dea, distnguense dous
tipos de seseo: implosivo, en posicin final de slaba:
lus, des, rapas, etc.; e explosivo, en posicin inicial de
slaba: sebola, faser, rapasa, etc.
10. DO POSREXURDIMENTO GUERRA CIVIL:
POESA
SOLUCIN S CUESTINS
1. Resposta aberta.
2. (px. 244) Trtase dun texto no que se fai unha cha-
mada explcita aos labregos galegos animndoos ao
combate social contra os seus inimigos de clase: fidal-
gos, caciques, clases urbanas acomodadas, etc. Dbese
entender o poema dentro do contexto histrico do
agrarismo e das loitas labregas contra os foros e a prol
da mellora das condicins de vida campesias.
17
 3. Resposta aberta. Formalmente os textos ofrecen unha arquitectura
4. (px. 250) Luz dos loceiros (sangue de vtimas); La tradicional, que descansa primordialmente nos prin-
(barco); ronseis (sucos infecundos); mareta (ser hu- cipios da isometra, o ritmo e a rima. O texto 1 cons-
mano); velamios (crucificados); reverberacin das es- ta de das sextillas octosilbicas, paralelas en canto
trelas (son do reloxo); Ocano (bgoa); abrente (pa- rima (aabccb ddeffe). O texto 2 un soneto de for-
ma clsica (hendecaslabos de rima consonante
no); ceo (ollos).
ABAB ABAB CCD CCD). O texto 3 consta de tres
5. QUE QUERE QUE NON QUERE estrofas das que a central tamn unha sextilla.


Independencia creativa
Interpretacin libre da esttica popular


Encadrarse nun ismo determinado
Imitar as formas estticas populares
3. Resposta aberta.
Reaccionar contra o pasado Acomodarse na tradicin
Crear novos modos literarios Empregar modos coecidos 4. Resposta aberta.
Arte como discurso autnomo Arte sometida realidade


Esixirlle un esforzo ao lector
Fuxir do sentimentalismo


Lector acomodaticio
Expresar emotividade nos textos
5. A influencia de Rosala percbese sobre todo nos tex-
Superar o ruralismo potico Facer poesa vulgar e populista tos 7 e 13; a de Curros, no texto 5, e a de Pondal,
Apertura temtica Tratar os temas obrigados
Individualismo creativo Seguidismo esttico nos textos 6, 8, 9, 10, 11 e 12.
6. Resposta aberta.
6. (px. 251) O elemento mis caracteristicamente tro-
7. Fiel ao ideario vangardista, Manuel Antonio concibe
badoresco atpase na estrutura estrfica (catro estro-
o poema como unha realidade autnoma sustentada
fas de tres versos cada unha, utilizacin do paralelis-
nunha sucesin de imaxes visionarias e afastada dos
mo e do refrn); mentres que a lingua potica
convencionalismos rtmicos da poesa tradicional;
(escolla lxica, tropos, temas) resulta claramente mo-
ademais procura fuxir da expresividade lrica e rexei-
derna.
ta a presenza de ancdotas argumentais nos seus poe-
mas. Porn, non toda a poesa deste autor se axusta a
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
ese plan, s veces os sentimentos afloran puntual-
(px. 264)
mente nos versos do poeta rianxeiro e, en xeral, no
1. Trtase dun recurso moi empregado na lingua popu- seu poemario De catro a catro resoa un eco melanc-
lar que acae moi ben ao seu estilo, marcado polo en- lico que dificilmente se pode silenciar; vxase se non
xebrismo popularista e rural. De por parte, srvelle o texto 15 da antoloxa. Por outra banda, algns dos
tamn para resaltar a graza, a tenrura, a resignacin e poemarios de M. A. axstanse s formas e os tons
a humildade das cousas pequenas, que con tanta for- tradicionais (Sempre e mais dispois, Viladomar).
tuna soubo poetizar. 8. Resposta aberta.
2. Eixo temtico: a laberquia, a brtema, a pucharqui- 9. Suxestins para o comentario: Neste texto, a medio
a son tres elementos tomados da natureza do mun- camio entre o tradicional e o moderno, Manuel
do rural cos que dialoga o suxeito potico nun exem- Antonio xoga coa disposicin tipogrfica dos versos
plo do que Carballo Calero denomina lirismo da como un recurso potico visual. Fai un uso bastante
natureza. Nos tres textos dalgunha maneira, pero so- libre da rima, que desde logo non se axusta a ningn
bre todo no 1 e no 3, realzase unha sorte de menos- esquema fixado pola preceptiva literaria. Utiliza un-
prezo de corte e gabanza de aldea, variante do tpi- ha serie de imaxes bastante novidosas que, s veces,
co horaciano do beatus ille: eloxio da vida achegan o poema esttica vangardista (expresionis-
campestre, afastada da nociva sociedade urbana. ta en ...ringleira de faroes que se ra // coma unha suce-
No primeiro dos textos a contraposicin dse entre o sin de disparates. Surrealista en ...reloxo pasivo // es-
mar e a montaa, preferindo o suxeito lrico o rega- preguizbase...; futurista en ...salvaxe soberba diaria //
lado vivir que a laberquia pode seguir no interior do mastodonte camin.). A lingua potica utilizada re-
no canto do salvaxe berro das degaradas gueivotas sulta bastante innovadora dentro da poesa galega;
da costa. achgase tamn s propostas vangardistas e nela pare-
ce dominar o ton prosaico.
Nos textos 2 e 3 atopamos un suxeito lrico en actitu-
de contemplativa perante a natureza rural sobre a que 10. A arela da liberdade absoluta, ou mellor anda da
verte unha ollada ntima e tenra, en exceso sinxela e plena liberacin.
inocente. O ideal de vida que transmiten os textos re- 11. Todo o poema descansa na humanizacin sucesiva de
sulta un tanto infantil e mis ben conservador. o da, as camps, as estrelas... A presenza humana

18
 aparece suxerida por cantigas e aturuxos, mais en
ningn momento se percibe directamente unha per-
soa. Todo o protagonismo repousa sobre os elemen-
tos da paisaxe, tanto os naturais como os creados po-
lo home.
12. Resposta aberta.
13. Son das percepcins poticas visionarias: unha raxa
de meln e unha coitelada de luz; mentres a primeira
verte unha ollada amable, sensual e atractiva que re-
mite ao principio do eros, a segunda repara no tr-
xico, no agresivo, na dor que nos leva a pensar na
pulsin do tnatos.
11. DO POSREXURDIMENTO GUERRA CIVIL:
PROSA
SOLUCIN S CUESTINS
1. (px. 276) O estilo sobrio caracteriza o texto, no que
o autor emprega unha linguaxe de extraordinaria ri-
queza lxica empregando voces propias galegas refe-
ridas ao campo e ao sistema de propiedade da poca
(fanegas, cabezaleiros, nabeiras, caseiros, colombros,
maragoutos, congostras, etc.).
1. (px. 278) Resposta aberta.
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(pxs. 290-291)
1. Resposta aberta.
O alumno debera ter en conta os seguintes aspectos
relativos etapa pregaleguista ou de formacin dos
homes do Cenculo Ourensn (aproximadamente
ata 1914):
Autodidactas.
Individualismo.
Elitismo.
Desinterese por todo o relacionado con Galicia e
co trivial.
Homes insatisfeitos e rebeldes, pero non compro-
metidos.
Inadaptados (odian a poca que lles tocou vivir e
afstanse do medio no que viven).
Afeccin por temas esotricos.
Procura do extico.
Conciencia da arte como evasin.
Unha forma de evadirse era o refuxio na arte ou na
lectura.
Algns dos seus mestres foron:
En lingua inglesa: Edgar Allan Poe, Ruskin.
En francs: Baudelaire, Rimbaud, Verlaine, P. Lafor-
gue.
Novelistas: Huysmans.
Teatro: Maeterlink, Ibsen, DAnunzio.
Filsofos: Nietzche.
Escritores doutras culturas: Tagore.
Escritores portugueses: Ea de Queiroz, Eugnio de
Castro.
2. Resposta aberta.
Cmpre que o alumno tea en conta, como mni-
mo, o seguinte:
A diferente procedencia social de Castelao (clase
marieira) e os compoentes do Grupo Ns (clase
fidalga ou de familias importantes).
A formacin intelectual semellante dos homes do
Grupo Ns (vxase actividade 1) e distinta (maior
apego terra desde sempre) de Castelao, gran de-
fensor dos oprimidos e, en xeral, das clases baixas.
O homes do Grupo Ns comezan a sa andaina
vital fra do galeguismo, mentres que Castelao
xa desde a sa mocidade se inicia no galeguismo
a travs do agrarismo e participando na loita anti-
caciquil desde El Barbero Municipal.
A ideoloxa nacionalista de dereitas e de tendencia
cristi dos homes do Grupo Ns e a opcin esquer-
dista de Castelao.
A maior incursin na poltica de Castelao, fronte
ao intelectualismo dos homes do Grupo Ns.
3. a) 3 persoa omnisciente.
b) Polo que se pode observar no texto, D. Celidonio
un comerciante de moi escasa cultura, fundamen-
talmente materialista, vulgar e relacionado coa polti-
ca.
c) O ton predominante o irnico, co afn de ridi-
culizar o personaxe.
d) Resposta aberta.
Cmpre que o alumno tea en conta aspectos do
texto como a irona, o dobre sentido, as imaxes de-
gradantes que contriben deformacin grotesca, o
recurso trivializacin e a mitificacin do trivial, etc.
4. a) Foro: Tipo de contrato agrario polo que unha per-
soa ou institucin cede a outra o uso ou proveito
dun ben, neste caso terras.
19
 Prorrateos (rateos): Distribucin proporcional dun-
ha cantidade ou dunha conta entre varios.
Cabezaleiros: Persoas que, entre os que levaban fo-
ro, cobraban e pagaban o canon por todos, enten-
dndose co dono.
Solaina: Balcn ou corredor exterior dalgunhas ca-
sas, orientado cara parte onde d mis o sol.
Caseiros: Persoas que administran ou traballan as te-
rras doutros.
Colombros: Tipo de cabazo que se emprega, entre
outros usos, como compoente dos chourizos de ce-
bola.
Maragoutos: Feixes ou monllos que na seitura se
forman co trigo ou o centeo para despois formar a
meda.
Culeiros: Recipientes de forma cilndrica ou tronco-
cnica, feitos de vimbios ou de cortizas de rbore.
Son de menor tamao cs cestas e teen asas.
b) De diversos traballos estacionais relativos ao cam-
po.
c) As coordenadas espaciais estn pouco localizadas.
S se fala de lugares, foro, a casa, espazos que
se van concretando mis ao facer referencia a sou-
to, cruce de camios, baixo un pendello, a ca-
rn dun parral. Estes espazos veen determinados
pola cobranza dos foros.
Os traballos do campo tamn dan lugar nomina-
cin de espazos rurais como nabeiras ou eidos.
A localizacin espacial parte da parroquia como n-
cleo mis amplo, vaise relativizando nos lugares
propios e focalzase definitivamente no pazo.
En canto s coordenadas temporais, cntranse no
outono e veen determinadas pola realizacin de
traballos temporeiros como a vendima, a recolleita
das castaas ou a tarefa de sementar o centeo.
5. O paso por Compostela e esa nova visin e nova
sensacin que enche ao protagonista debe encadrar-
se dentro da volta s races e da descuberta da terra (o
feito, como se sabe, pode ser perfectamente traslada-
ble aos homes do denominado Grupo Ns). Com-
postela, capital de Galicia, simboliza a terra e o iti-
nerario polas zonas mis tradicionais e tpicas, a
descuberta das races mis profundas de Galicia.
O descubrimento da terra representa o comezo da
chegada ao galeguismo.
6. Inserida nunha interpretacin esencial que se fai de
Galicia no libro Cousas, A Marquesia un relato
20
no que se amosa a pobreza da nosa terra a travs da
semblanza do personaxe, que non fai honra ao seu
nome mis ca polo feito de sa nai traballar na casa
do marqus.
A intencin moralizante e crtica da situacin de
subdesenvolvemento na que se atopa o pas e onde
mediante unha falsa relacin nome/economa pon
de manifesto as penurias polas que pasan as clases
baixas representadas pola protagonista.
Os procedementos estilsticos mis salientables son o
paralelismo (construccins binarias), a anfora (Non
foi/Non probu), a epfora (e chmanlle a Marquesi-
a), a parataxe (Chmanlle...e.../Non foi
escola...e.../Non probou...e...), o paradoxo e a irona.
7. O eplogo volve insistir no tema central da obra: os
amores serodios.
A morte aparece como unha especie de castigo deter-
minado polo feito que lle d ttulo obra. Supn ta-
mn unha sorte de reconsideracin do acontecido, no
que os vellos recapacitan, de maneira que a degrada-
cin moral na que caeron ao longo dos sucesivos lan-
ces vese explicitada por eles mesmos.
En definitiva, no eplogo ponse de manifesto que a
morte a consecuencia natural dos vellos, pero so-
bre todo o castigo por esa obsesin que os leva a na-
morarse nun intento de vencer a morte, o cal supn
a sa autodestrucin. Ningun pode escapar morte
enganndoa cun florecemento de amores tardos.
8. Resposta aberta.
9. Resposta aberta.
10. Resposta aberta.
12. DESDE A GUERRA CIVIL ATA 1980: POESA
SOLUCIN S CUESTINS
1. (px. 301) Na primeira estrofa destacan o hiprbato,
a metfora (a cama dos hexmetros) e a prosopopea
(o vento como un ser humano), que se alonga por
todo o poema.
Na terceira estrofa pdese constatar a aliteracin dos
fonemas nasal palatal e alveolar lquido lateral.
As das ltimas estrofas constiten un apstrofe
construdo sobre a prosopopea xa apuntada.
Por ltimo, na derradeira estrofa atopamos unha me-
tfora visionaria (cantares das leiras = pailebotes cra-
ros).
2. (px. 304) O suxeito lrico contmplase, xa maior,
reparando en que o seu corpo ou unha parte de si
que non deixa de ser el ten avellado tanto que xa
non degoira a vida. Pero por outra banda, outra par-
te del mesmo que pode ser o seu esprito segue
mantndose nova e conserva todas as arelas e os afns
da vida. O poema descansa nesa dialctica estableci-
da entre as das partes de si mesmo.
Aparece tamn a idea da morte representada no es-
quecemento, en tanto que a lembranza representa a
posibilidade de permanecer vivo: mentres permaneza
a memoria de algo ou de algun, ese algo ou algen
ser inmortal.
3. (px. 307) Aliteracins (do fonema /s/ no primeiro
verso, da slaba dra no terceiro...), consonancia (en-
tre hedra e medra no terceiro verso).
4. (px. 307) Aliteracins (do /b/ ao longo de todo o
poema e puntualmente doutros fonemas); similica-
dencia (estoupan en cadeia // e creban as cadeias que
nos atan); enumeracins (ao longo de toda a compo-
sicin); anforas (nos versos 3, 4 e 6, por exemplo);
paralelismo (nos versos 14, 15, 16 e 17); figura eti-
molxica e pleonasmo (v. 27 a morte morta).
5. (px. 311) Trtase dun poema intimista que, nalgn
sentido, podera considerarse prximo ao esprito da
Escola da Tebra polo seu ton anguriado e melancli-
co, anda que tamn deixa ver un trasfondo de reli-
xiosidade vivida conflitivamente.
6. (px. 315) Resposta aberta.
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(pxs. 329-331)
1. Resposta aberta.
2. Resposta aberta.
3. Resposta aberta.
4. Resposta aberta. Vxase o libro do alumnado.
5. O certo que tanto no texto 2 como no 3 se poden
percibir claramente as pegadas do hilozosmo.
No primeiro caso trtase dun poema construdo so-
bre a chegada da humanizada ma ao cuarto do po-
eta que xace doente na cama; tal vez sexa este o poe-
ma mis claramente hilozosta dos que se inclen na
antoloxa.
No segundo, o protagonista o vento, que aparece
tamn humanizado; neste caso o poema acusa ade-
mais outras influencias, tanto clsicas como innova-
doras, de a que poidamos considerar que a influen-
cia hilozosta deste texto resulta menos marcada.
6. Trtase dun soneto clsico (de versos hendecaslabos
a maiora) co seguinte esquema de rima consonante:
ABBA CDDC EEF GGF. pois o que Navarro To-
ms chama un soneto de cuartetos independentes,
dado que teen rimas distintas. En cada un dos ter-
cetos aparece un pareado.
7. No texto 4 aparecen trazos neotrobadorescos: estro-
fas de dous versos pareados, paralelismo sintctico ao
longo de todo o poema e alusins a motivos trobado-
rescos.
8. Resposta aberta.
9. Vale fundamentalmente o dito na resposta 7; unica-
mente cmpre suxerir o comentario dos valores sim-
blicos que parecen adquirir termos como o vento
irado, a la fra e o mar maior, dunha banda, fronte
ao cervo e a amiga, doutra.
10. Penlope desteca de noite o que teca durante o da;
ese pareca ser o fado de Galicia, condenada a perma-
necer nun estado de prostracin secular do que pare-
ca non poder sar por mis que o tentase.
11. Son dous textos que comparten un certo prosasmo;
tentando tirar partido estilstico da linguaxe xornals-
tica, o texto de Seoane, e da administrativa, o de Ma-
nuel Mara. En ambos os textos resulta perceptible a
intencin social, mis directa e explcita no primeiro,
mis mitigada polo ton idealista no segundo.
12. Suxestin para o comentario:
Anlise dos tropos (o corvo da noite; o vento, ho-
me langrn; albres como pantasmas; luceiros
prendidos da eixada...).
Recursos baseados na repeticin de elementos (an-
fora: Pasaba...; epmone: i eu tia medo).
Adxectivacin nos versos finais.
Estrutura do poema en dous tempos: pasado = in-
fancia, presente = idade adulta. Por outra banda,
dentro da primeira parte anda se poden distinguir
outras: as tres primeiras estrofas aparecen domina-
das polos elementos da natureza (a noite, o vento,
as rbores); a quinta, sexta e stima, pola presencia
humana (o xornaleiro, o cazador, os fortes mozos).
Contido. Tema: os medos infants.
13. Resposta aberta.
14. Resposta aberta.
15. O paso do tempo; a descuberta do amor.
16. Resposta aberta.
21
17. A coincidencia mis patente o ton mis ben pesi-
mista que desprenden, moito mis acusado nos tex-
tos 23 e 24.
18. Resposta aberta.
19. Resposta aberta.
13. DESDE A GUERRA CIVIL ATA 1980: PROSA
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(pxs. 364)
1. O narrador. Tendo en conta o estudado no tema 14
sobre os elementos bsicos da novela (pxs. 324-
325), neste fragmento atopmonos cun narrador in-
terno ou homodiextico (forma parte da historia que
se conta), obxectivista (s rexistra o que pode ser vis-
to desde fra e o que din os personaxes). Trtase,
pois, dun narrador obxectivo.
A lingua. Como adoita ser habitual en Fole, o texto
presenta un nivel coloquial de lingua, como se pode
apreciar polo uso de palabras do tipo bandallo, pi-
rata, gandul, cutifs, felpaba, baleign e ex- instaurando como un dos eixes da novela.
presins como somos os dous dun tempo, heite
esfolar, listo coma o lume, etc.
Por outra banda, no texto aparecen castelanismos
(conozo, isla, decir, difuntios, tabla), vulgarismos
(autro, cuasi, maiestro), e sobre todo dialectalismos
(il, cativo, fagua, iste, cutifs, maos). Estes son pro-
pios dos bloques central e oriental e xa sabemos que
neste ltimo onde transcorren as historias foleanas.
2. Os elementos realistas veen determinados en pri-
meiro lugar pola alusin a nomes aparentemente re-
ais (Marcelo Calvio, Pedro Bravo) e topnimos reais
(Mxico, Avin, Pontevedra, O Carballio) e, en se-
gundo lugar, pola aparencia de realidade que se lles
d s descricins, nalgns casos con certo detalle.
O emprego dalgns elementos pouco verosmiles
ao longo do conto, como o feito de seren os meren-
gues elaborados con leite de burra e co mexo dun dos
rapaces, combinado coas xa citadas marcas realistas
producen ese efecto tan caracterstico nas sas histo-
rias.
Por outra banda, o efecto de sorpresa ou de inclusin
do inesperado (o feito de o leite de burra ser o segre-
do), a minuciosidade dalgunhas descricins (poao
a mexar no leite, pouca cousa, pouco mis que un vasi-
o) e o emprego da irona e a dobre intencin (obsr-
vese o dilogo) danlle ao texto ese toque de humor
propio de moitas narracins de Cunqueiro.
22
3. Algns dos elementos que axudan a crear esta sensa-
cin son a linearidade dos relatos, a sa estrutura (si-
tuacin inicial, complicacin ou accin, resolu-
cin...), o nivel de lingua empregado (popular), certo
ndice de humor, a importancia dos personaxes (so-
bre todo no texto de Fole), a condensacin da ac-
cin, o reducido nmero de personaxes, a sa confi-
guracin arredor dun suceso inslito (sobre todo no
segundo), o seu rpido desenvolvemento cara a unha
solucin (sobre todo no segundo).
4. a) Emisor: Cibrn Canedo, o Castizo.
Receptor: Tratarase supostamente dun xuz, ante o
cal O Castizo est a efectuar a correspondente decla-
racin.
b) Ao longo da novela a climatoloxa corre parella ao
ndice de tensin e traxedia que os protagonistas van
soportando. As, a chuvia, principalmente, e tamn o
vento, o corisco, o fro e a xeada inciden no itinera-
rio dos esmorgantes polas ras de Auria, de xeito que
se establece un paralelismo simblico entre estes
axentes atmosfricos e o crecente fatalismo que se vai
5. As caractersticas da Nova Narrativa que se observan
no texto son:
Expresin do absurdo e da monotona da existencia a
travs de expresins como Leva un mes chovendo. Le-
va un mes marcando, a camp da catedral, un tempo
submario, lento e baleiro; Moi poucas veces os 5 ou 6
milleiros de estudiantes molados... que enchen as ras
de Compostela teen algo interesante que decir ; Eu son
Len Barreiros E que? Poda ter sido unha laxe...; Non
entendo por qu estou agora a escribir estes papeis... .
Predominio do monlogo interior.
Ambiente urbano (Compostela), claustrofbico (o
protagonista pechado no seu cuarto durante das) e
srdido (A pensin Mguez escura e srdida; Polo
regular cheira a suor).
O personaxe principal aparece como un ser an-
nimo (anda que d o seu nome, segue a ser un
estudante calquera en Santiago), desarraigado
(todo lle d igual, mesmo a morte de sa nai, o
cal ten moito que ver con O estranxeiro de Albert
Camus, obra fundamental do existencialismo),
con algn tipo de patoloxa (manifestada pola
idea que sobrevn do suicidio: Eme imposible
arredar de min a idea de que eu sobre nesta fodida
vila ; Como a iauga chega at o terceiro piso, de-
cir, at o meu balcn, pdome botar tranquilamen-
te, que sei nadar ben ; Non sei como non se me ten
 ocurrido endenantes botarme ra polo balcn...),
etc.
6. Restrevar: Labrar a terra que estivo sementada a ce-
reais. Tamn pode significar sementar nunha terra o
mesmo froito da colleita anterior.
Monllos: Feixes de cereais cos que se fai a meda. Ta-
mn se di mollos.
Alancar: Andar apuradamente e con pasos longos.
Avanzar con rapidez e a grandes pasos. Avantar, azan-
car.
Moxardos: Insectos dpteros moito mis grandes cs
moscas e que chuchan o sangue doutros animais. Ta-
mn se donominan tabns.
Non hai quen lle tusa: Non hai quen lle diga na-
da que vaia contra a sa opinin ou forma de pensar.
7. A visin a dunha aldea na que predomina a pobreza.
Trtase dun mundo rural cheo de esforzo e traballo,
pero que non conduce nunca a unha mellora no nivel
econmico, senn que a nica solucin para este a
emigracin.
8. Algunhas diferenzas salientables poden ser as seguin-
tes:
O texto 8 correspndese cun tempo actual, men-
tres que o 9 sitase no mundo clsico da Grecia an-
tiga.
Elementos modernos no texto 8.
Relacin entre o que se explicita no texto 9 e unha
lectura mis profunda na que se pode apreciar un-
ha idea sobre a problemtica actual galega (apro-
veitamento dun tema clsico para empregalo refe-
rido a Galicia).
O texto 8 relacinase mis coa novela policaca. 7. Trtase dun soneto alexandrino co seguinte esquema
A lingua do texto 8 mis coloquial, mentres que a
do texto 9 mis culta, como corresponde tem-
tica de cada un.
9. Resposta aberta.
10. Para asimilar perfectamente o que se representa no
vdeo (conto de Fole) cumprira que o alumnado lese
ou se lle explicase o expresado por Claudio Rodr-
guez Fer no seu libro A Galicia misteriosa de nxel
Fole, no que respecta s tcnicas de elaboracin do
conto por parte desta gran figura das nosas letras.
11. Resposta aberta.
12. Resposta aberta.
13. Resposta aberta.
14. A LITERATURA GALEGA ACTUAL: POESA
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(pxs. 389-390)
1. Resposta aberta.
2. Resposta aberta.
3. Intimismo: tendencia que mostra predileccin por
asuntos da vida familiar ou ntima.
Culturalismo: tendencia caracterizada polo empre-
go frecuente de referencias culturais.
Esteticismo: actitude do escritor que concede impor-
tancia primordial beleza formal, antepondoa aos
aspectos intelectuais, relixiosos, morais, sociais, etc.
Experimentalismo: tendencia centrada na busca de
formas e motivos literarios innovadores e sorpren-
dentes.
4. (Vxanse as pxinas correspondentes do libro do
alumnado). Entre as caractersticas compartidas pola
poesa das das dcadas sobrancea a esixencia de ela-
boracin formal e lingstica que se impoen os au-
tores como necesaria condicin de posibilidade para
o discurso potico. Porn, nos 90 tndese a mostrar
preferencia por unha expresin mis directa e menos
alambicada, rexeitando o excesivo culturalismo e
procurando chegar mis sinxela e doadamente ao lec-
tor. Nesa mesma lia estn o recurso ao ton colo-
quial, a maior carga narrativa e o aproveitamento po-
tico do cotin que se testemuan nalgunhas das
obras actuais.
5. Vxanse as pxinas correspondentes do libro do
alumnado.
6. Resposta aberta.
de rima consonante: ABBA ABBA CDE CED.
Cada un dos tercetos leva un verso de rima aguda,
mais en distinta posicin. Os versos son polirrtmi-
cos, anda que hai uns acentos dominantes nas sla-
bas 2 e 6 de cada hemistiquio.
8. Resposta aberta.
9. O texto 3 unha reflexin motivada pola contem-
placin do estado no que se atopa a casa paterna, a
consecuencia do que se insta sa defensa como
principal obriga do fillo. A casa do pai, ademais de
selo en sentido literal, asume outros valores culturais
e polticos, no sentido de chegar a representar o pas,
a nacin propia; o poema avanza desde o ton inti-
mista ata o social e o ideolxico.
23
 O texto 5 pertence mis ben ao terreo do lirismo in-
timista. A casa paterna evocada na memoria nunha
circunstancia particularmente triste para os morado-
res da mesma: o falecemento do pai.
10. Resposta aberta.
11. A trivializacin da existencia e da cultura en benefi-
cio do consumismo implantado pola ideoloxa do-
minante.
12. Resposta aberta.
13. Resposta aberta.
14. A fugacidade da vida e o sentido da existencia.
15. Ambos os textos comparten unha idea: non a ex-
tensin, o tamao, a dimensin fsica o que fai gran-
des s cousas, senn a capacidade do suxeito para
aprehendelas, para penetralas.
16. o desexo que sentimos de ser un co cosmos ao re-
pararmos que o individuo o ser humano algo
as como o fiel dunha balanza que ten nun brazo o
mundo exterior e no outro o mundo interior; como
un reflexo un do outro.
17. Trtase dun texto de temtica ertica.
18. Trtase dunha dcima de versos octosilbicos co se-
guinte esquema de rima consonante: ababcbcddc.
Os catro primeiros versos levan os acentos na 2 e 7
slabas, mentres que nos cinco ltimos versos os
acentos rtmicos recaen nas slabas 3 e 7.
19. Resposta aberta.
15. A LITERATURA GALEGA ACTUAL: PROSA
SOLUCIN S ACTIVIDADES DA SECCIN INICIAL
(pxs. 416-417)
1. Ao longo do texto atopamos, debido ao emprego
dunha lingua espontnea e coloquial, numerosas re-
peticins e paralelismos. Algns dos que o alumno/a
podera sinalar son os seguintes:
Repeticin de palabras e secuencias (se se cabrea,
que se cabree; non me meto eu na casa/non me
meto, non; non, home, non; qu burro, ai, qu
burro).
Paralelismos (Porque me estou cansando/porque
me d a gana/porque estou canso).
Polo que respecta lingua, esta caracterzase pola sa
espontaneidade (de a a grande abundancia de repeti-
cins e expresins caractersticas da linguaxe colo-
quial), pola sa sinxeleza e claridade.
24
2. Resposta aberta.
3. Tema: A monotona do mundo moderno.
O que se pretende facer ver que actualmente o ser
humano perdeu parte das sas caractersticas propias
e deixa en moitos casos de ser el mesmo porque se
deixa levar por todo o que lle ofrece o mundo exte-
rior (alienacin), que se resolve no materialismo.
Anda as, o mis valioso de todo o mundo interior,
ese mundo que o que hai que explotar porque ese si
que inabarcable, variado. Somos ns os que face-
mos que a nosa vida sexa montona ou non; todo
depende do noso interior, de como vemos ou quere-
mos ver as cousas e todo depende de como explote-
mos a nosa propia interioridade.
4. O personaxe principal un mozote, estudante no
instituto, que comeza a formularse algunhas cues-
tins propias da adolescencia. Neste caso trtase de
experimentar aquilo que caracterstico da sa ida-
de: o sexo.
5. O texto instlase na actualidade (podera ser calquera
da desde mediados do sculo XX), pois o que se ex-
presa no mesmo a vida na que predominan as pr-
sas, na que non hai tempo para nada. Ese modo ca-
racterstico da sociedade de consumo, que en Galicia
comeza a cobrar relevancia a partir dos anos sesenta
do sculo XX.
O estilo correspndese con esa intencin de veloci-
dade, de prsa; xil, con secuencias non moi longas
que permiten precisamente darlle esta vivacidade ao
relato.
Polo que respecta lingua, esta correcta, predomi-
nando o rexistro coloquial, espontneo, que se fai
patente en secuencias e expresins como sau dispa-
rado; Non que tivera moita clientela; Merda de
vida; un da destes.
6. Resposta aberta.
7. O narrador realiza a caracterizacin fsica e psicolxi-
ca do Pitoo. A travs da caracterizacin fsica, a
mis detallada no fragmento, sabemos que se trata
dun home de aspecto descoidado, pouco limpo e de
baixa estatuta.
Polo que respecta caracterizacin psicolxica, esta
escasa; s sabemos que O Pitoo marica e ten
moitos cartos, conseguidos a travs do negocio da
prostitucin.
O texto moderno e est escrito nunha lingua actual
e nun rexistro coloquial, merc sobre todo ao empre-
go de termos como julais, marica, puticlub ,
 fulano, e expresins do tipo abunda a xente da (O AUTOR da obra contina a escribir. Escuro.)
mesma pluma, levanta do chan pouco mis de me- Mis ca unha definicin do teatro, do texto pdese
tro e medio, non ten nin media hostia. Corres- entrever aquilo do que est en contra o autor: o que
pndese, pois, a lingua empregada co ambiente que non mis ca ficcin e, polo visto, o teatro deber ter
se describe e no que se move o personaxe principal. a sa realidade, o seu mundo.
8. O alumnado debera comentar, fundamentalmente, 10. Resposta aberta.
que Paco Martn emprega aqu o mesmo sistema ca
Cunqueiro en canto que se move o texto entre a rea- 11. Resposta aberta.
lidade (aparente) e a fantasa. Determinados elemen- 12. Resposta aberta.
tos como as referencias aos Carmina Burana de Carl
Orff, etc. danlle aparencia de realidade, as como a
disposicin do discurso que pretende ser serio e a
alusin a parte reais de animais (dentes, cu, boca,
etc.).
Por outra banda, a fantasa manifstase en que a ex-
posicin vulnera os principios de coecemento que
se ten do mundo. pouco verosmil que un animal
asube coma unha persoa e moito menos composi-
cins pertencentes msica clsica e polo cu, ou
que careza de lingua. Tamn se apoia a exposicin
nunha falsa argumentacin, dado que o feito de non
ter lingua non implica relacin ningunha coa capaci-
dade de medro social, caracterstica exclusiva, por
outra parte, dos humanos.
9. Cuarteto para unha noite de vern
(Un escritorio. Lmpada de luz baixa. Atmosfera de
poema de lvaro de Campos, Entra o AUTOR. Escribe
en silencio. Soa o telfono.)
AUTOR: Si? Son eu, si. Quen vostede, seorita?
Pois non, non. Non sei qun vostede. Claro, claro.
Acaba de chegar, si. Como soubo vostede isto? Ah,
non saba... A obra? Si, seorita. Non, non, a obra...
non est rematada. Non, non, por favor, non pense
iso. Que o teatro? Non, eu non. Se vostede o di.
Realmente... Iso non existe, crame. Si, estou falan-
do en serio. Realismo mxico? Realismo marabilloso?
Non, non, simplemente teatro que hai que destrur.
Si, seorita. Teatro puro? Claro, seorita. Si, a estrea
vai ter lugar. Onde? Como quere que eu o saiba? Si,
eu son o autor da obra. Non, seorita, o pblico
sempre est presente. O pblico sempre est a. Cal
a mia concepcin do teatro? (Con certa retrica ir-
nica.) Eu quero verter veleno na sa alma, provocar
un brado infinito no interior da sa cabeza; invadir
os seus ollos, todos os seus sentidos, dunha marabilla
imposible, unha morte feliz que destra o teatro.
Claro, seorita. Vostede quere entenderme. Os per-
sonaxes? S existe o misterio, unha voluptuosidade
escura, un desexo indefinido. Si, seorita. Encatara-
me que vostede asistise funcin. Adeus.

25