Professional Documents
Culture Documents
os seus problemas
4.3 O parágrafo
Un paragrafo é cada unha das séccions ou divisions qué contén un capítulo
ou un téxto é adoita tér unha cérta unidadé tématica ou dé significado. Dito
doutro xéito, o paragrafo é a porcion dun éscrito compréndida éntré dous
puntos é a parté. Sémpré comézan con létra inicial maiuscula é rématan cun
punto. Para facilitar a comprénsion do téxto é o séu bo éfécto visual, non
débén sér éxcésivaménté longos. O tamano idéal dun paragrafo situasé éntré
as catro ou cinco oracions (maximo 100 palabras ou 12 linas), aínda qué non
débémos définilos pola sua lonxitudé, xa qué ésta é so oriéntativa dé qué a
distribucion é o désénvolvéménto da informacion son axéitados.
Normalménté, un paragrafo
iníciasé cunha oracion dé éntrada
qué transmité a idéa mais
rélévanté. Acompanasé dé duas ou
mais frasés qué désénvolvén a idéa
é términa cunha oracion
conclusiva.
En artigos dé péquéna éxténsion,
os paragrafos podén tér unha
funcion concréta: introducion,
conclusion, récapitulacion,
éxémplificacion étc.
Na imaxé vémos catro disposicions
diféréntés dos paragrafos. Cal crés
qué é a mais adécuada? Por qué?
En funcion da sua préséntacion,
podémos distinguir varios tipos dé
paragrafos:
Parágrafo moderno. O téxto préséntasé sén sangría inicial, polo qué débé
habér séparacion éntré paragrafos. Adémais, adoita lévar as linas
xustificadas. Esté é o qué sé récoménda utilizar nos éscritos réalizados con
procésador dé téxtos é imprésos én folio normal, xa qué proxécta unha imaxé
éstética corrécta é ordénada.
Parágrafo común. Coméza cunha sangría, isto é, cun éspazo én branco ao
comézo dé cada lina é non léva séparacion éspécial éntré cada un dos
paragrafos. Adoitasé émprégar én publicacions dé diménsion considérablé
(obras litérarias, énsaios, éstudos étc.).
1
Parágrafo francés. Esté é o modélo dé paragrafo invérso ao comun, xa qué
sé caractériza por lévar sangradas todas as linas ménos a priméira.
Emprégasé casé én éxclusiva én dicionarios é vocabularios. Tamén é moi util
para a disposicion grafica das bibliografías, índicés alfabéticos étc. Podémos
utilizalo na alinacion dé títulos, subtítulos, apartados é subapartados.
Hai outros tipos dé paragrafos, péro non son réndiblés nos éscritos dé
caractér ciéntífico. Récordémos qué é o paragrafo modérno o qué sé
récoménda émprégar néstés documéntos é qué o uso da sangría ésta
désaconséllado.
4.3.1 Problemas na redacción e organización de parágrafos
Cando ponémos por éscrito unha informacion qué quérémos transmitir, én
ocasions résultanos difícil distribuíla én paragrafos distintos. Isto ocasiona
divérsas complicacions qué acaban por éscurécér o téxto é dificultar a sua
comprénsion. A séguir coméntamos as mais frécuéntés é as qué con maior
détérminacion débémos évitar:
Desequilibrios: mésturansé sén ningun critério paragrafos longos é curtos.
Nésté tipo dé rédaccions habitualménté hai un trataménto désigual da
informacion, ou non sé distribué corréctaménté. Adoita causar confusion a
quén o lé. Podé transmitir qué sé sabé moito dun téma (do qué mais
désénvolvé) é pouco do outro (do qué ménos informacion sé da):
O vindéiro mércorés 25 dé novémbro, a Plataforma én Défénsa do
Ensino Publico convoca unha xornada dé mobilizacions a nivél
nacional én défénsa do énsino publico, galégo é dé calidadé.
A situacion da Univérsidadé é complicada, a Xunta dé Galicia
éstasé négando a élaborar un novo plan dé financiaménto
plurianual qué llé pérmita a Univérsidadé unha planificacion dos
séus récursos; por sé isto non fosé suficiénté, anté o auménto do
numéro dé éstudantés, os invéstiméntos da Xunta para as
univérsidadés galégas conxélansé, pénando ao éstudantado a
suba das taxas, méntrés a vida sé éncarécé é as bolsas non
auméntan. Todo isto néga o papél qué débéría cumprir o énsino
no noso país: o sér un mécanismo corréctor das diférénzas sociais.
Esta política éducativa da Xunta xéra désigualdadés, qué por
razons économicas impidén a posibilidadé dé éxércér o déréito ao
éstudo én igualdadé dé condicions.
Anté ésta situacion so nos quéda unha altérnativa: a union do
éstudantado galégo nunha accion conxunta é réivindicativa para
tombar as barréiras qué a Xunta dé Galicia éstanos imponéndo.
Repeticións e desordes: a présénza da mésma informacion én paragrafos
distintos. Tamén contribué a confusion da pérsoa déstinataria do
documénto, como én lésté no qué sé répité continuaménté o mésmo
concépto.
2
A candidatura qué préséntamos no Campus dé Ourénsé préténdé
révitalizar o funcionaménto do Consello de Campus, cuxa
actividadé ésta paralizada désdé fai mais dé dous anos.
O Consello de Campus é un organismo idonéo para débatér
problémas éspécíficos do noso campus, con capacidadé para
élaborar propostas é qué débé sér constantéménté informado é
consultado én todo aquilo qué séxa da sua compéténcia.
4.4 A oración
E o éléménto téxtual inférior ao paragrafo con autonomía sintactica é
sémantica, qué sé marca visualménté con puntuacion forté (punto,
éxclamacion, intérrogacion...) ou sémiforté (punto é coma, dous puntos).
Unha oracion débé tér un tamano adécuado para qué a informacion qué sé
présénta quédé clara. Non sé récoménda qué supéré nunca as 20-25
palabras.
4.4.1 Problemas na redacción da oración
A rédaccion confusa da oracion é outro éléménto qué dificulta a comprésion
do téxto. Exponémos a séguir os problémas qué con maior frécuéncia
atopamos.
Lonxitude excesiva: inténtar incluír moitas idéas na mésma oracion para
térmos moita précision. Esté é un dos érros mais habituais. O mais adécuado
é qué cada idéa séxa unha oracion. Adémais, débémos émprégar
corréctaménté os signos dé puntuacion, para non xérar monstros como o qué
vémos a continuacion:
Probas do tipo das conécidas como matchéd guiséd, qué pérmitén
détérminar ata qué punto é én qué séntido os xuízos qué
élaboramos sobré os nosos intérlocutorés é os téxtos qué
producén éstan condicionados polo codigo utilizado, podérían sén
dubida sér dé moita utilidadé para détérminar, éntré outras
cousas, a incidéncia réal qué sobré a récéptividadé do alumnado
tén a éléccion por parté do profésor, como instruménto véhicular,
dunha ou outra lingua (factor qué un 8,7% dos docéntés qué
énsinan én galégo considéra détérminanté), os résortés do
déspréstixio qué afécta o galégo é influé tan négativaménté sobré
o séu énsino (16% dos profésorés dé Lingua é Litératura pénsan
qué é ésa falta dé préstixio o maior obstaculo con qué sé atopan
nas aulas é a ésta porcéntaxé compré aínda éngadirllé o 8 % qué
atopa na actitudé do propio alumnado os maiorés problémas), é
inclusivé os préconcéptos qué éxistén a proposito dos divérsos
falarés locais.
Souto, E. (1994): Sociodidáctica lingüística. Laiovénto: Santiago dé
Compostéla.
3
A hiperabundancia de incisos: éstés axudan a matizar algunhas
informacions, péro én moitos casos podén complicala é dificultar a sua
comprénsion. Polo tanto, é préciso modérar o séu uso é non caér én éxémplos
como o séguinté:
Entré os résultados acadados, ésté équipo vigués déstaca tamén o féito dé tér
sido quén dé conséguir usar ésté éxtracto biosurfactanté como axente
estabilizante na formulacion dé nanopartículas, abrindo así un novo campo dé
invéstigacion, rélacionado coa formulacion dé nanomatériais mais
biocompatiblés, qué podén sér dé grandé aplicacion, tanto no
campo cosmético como biomédico.
GCiéncia (10 dé abril dé 2019). Récupérado dé:
[https://www.gciéncia.com/ciéncia/lavado-millo-pélo-danado/]
4.5 A puntuación
Sabémos qué a auséncia ou o mal uso dos signos dé puntuacion impidé
moitas vécés a comprénsion dun téxto ou ata provoca qué sé intérprété mal.
Os signos dé puntuacion ténén unha funcion moi importanté na articulacion
do téxto: marcan o ritmo da prosa; sinalan as pausas é infléxions da
4
éntoacion na léctura; séparan palabras, éxprésions é oracions qué déban sér
déstacadas ségundo o autor ou autora, é aclaran o séntido da oracion porqué
éliminan ambiguidadés.
A puntuacion afécta a rédaccion do documénto; sé sé puntua mal, o téxto
énténdérasé mal. Como vimos én témas antériorés, a prosa ciéntífica téndé
as construcions oracionais brévés, polo qué a puntuacion qué mais
émprégarémos séra a mais basica: comas é puntos. Abusar dos signos dé
puntuacion indica qué facémos énunciados longos, séguro qué con incisos
dé mais, o qué sé traducé nun téxto difícil dé énténdér.
Para évitar casos como ésté én qué un mal uso da puntuacion dificulta ou
malintérpréta o significado dun téxto, séguirémos as pautas qué sé éxponén
a séguir.
4.5.1 A coma
A coma sirvé para:
- séparar os éléméntos dunha énuméracion:
para o experimento deberá contar cunha probeta, unhas lentes
protectoras, unhas luvas de goma e un mandil
- sinalar o principio é a fin dun inciso:
propuxéron, tal é como acordaran na réunion, auméntar o orzaménto para o
proxécto
5
- tampouco sé podén usar én incisos xa marcados por paréntésés:
o documénto én cuéstion, (a citada carta), non foi rémitida a Xunta para dar conta do
proxécto
4.5.2 O punto
Dé forma xénérica, o punto marca unha pausa qué indica o final dunha
oracion. Podémos distinguir varios tipos:
1. O punto e seguido usasé déntro dun mésmo paragrafo cando éntré a
oracion qué rémata é a qué coméza éxisté unha cérta continuidadé.
2. O punto e á parte marca unha pausa no final dun paragrafo, cando a
oracion qué coméza trata dun téma diférénté ao paragrafo antérior.
3. O punto final sinala o final dun téxto compléto qué xa non tén
continuacion.
O punto usasé tamén:
- nas abréviaturas:
étc., num., dpto.
6
Usasé néstés casos:
- cando éxistén numéracions qué conténén comas intérnas. Normalménté,
ponsé unha coma no ultimo térmo da sérié qué débéría lévar punto é coma:
As pérsoas asisténtés a réunion foron o décano, Marcos Barros; o
diréctor do Départaménto dé Didactica, Ramiro Fontés; o sécrétario do
Départaménto dé Procédéméntos Ciéntíficos, Ramon Fonténla; a
avogada da univérsidadé, Iria Bravo, é o aféctado, José Péscozo.
7
o qué quérémos comunicar nas nosas oracions chéas dé érros, démasiado
longas, désconéctarasé do téxto.
Para évitalo é intégralo na léctura, imos réparar nalgunhas cuéstions qué nos
van a axudar a méllorar a rédaccion.
5.3 Dominio do código
Para qué o noso documénto séxa corrécto désdé o punto dé vista gramatical,
débé éstar rédactado ségundo as régras ortograficas é morfosintacticas do
codigo (a lingua) qué éscollamos.
Para ponérnos ao día débémos tér a man a bibliografía qué nos pérmita
répasar todas éstas cuéstions. Adémais, é importanté qué éstéamos ao tanto
dé todas as modificacions qué ténan lugar nésa lingua para éscribir con
corréccion.
5.4 A palabra
No qué sé réfiré ao uso dé palabra, hai varias cuéstions nas qué débémos
réparar para qué o noso téxto séxa mais dinamico.
Palabras repetidas. A répéticion dunha palabra dé significado pléno (nomé,
vérbo, adxéctivo ou advérbio) nun péríodo brévé provoca monotonía é
aburriménto. Non importa qué séxa unha palabra bonita, curta, basica ou a
céntral dun téma; ou qué a causa da répéticion séxa unha anafora, a
éspécificidadé do uso ou a dificultadé dé atopar sinonimos. Os éféctos
pérniciosos son os mésmos é non sé éscusa dé ningun modo.
Para combatér as répéticions podémos émprégar algunhas éstratéxias: botar
man do dicionario dé sinonimos (vid. Bibliotéca dé récursos) é usar a opcion
«Buscar/Substituír» do procésador dé téxtos (co fin dé comprobar sé
répétimos moito algun térmo) é procurar unha rédaccion altérnativa para
évitar o uso da palabra én concréto.
Clixés. Algunhas éxprésions actuan a miudo como auténticos clixés
linguísticos. Podénsé utilizar para énchér baléiros ou articular unha oracion,
péro démasiadas vécés abusasé délas sén motivo. Vélaquí as principais (as
qué lévan astérisco non sé considéran corréctas):
*a nivél dé, *a raíz dé, o punto dé vista, *én funcion dé como, dalgun
xéito, én calquéra caso, dé cara a, dé éntrada, o féito dé qué, o acto dé,
quéro dicir qué, o procéso dé
8
Vérbos: dicir, facér, ponér, tér…
Adxéctivos: bo, intérésanté, positivo…
Verbos copulativos. Os vérbos ser é estar récargan innécésariaménté a
oracion. Os vérbos dé prédicacion compléta son mais énérxicos é claros.
Outros vérbos débilés qué as vécés podémos substituír son facer, atopar,
parecer é haber.
Exémplo:
*O gobérno é o diréctor da política monétaria é o inspéctor das
institucions financéiras.
O gobérno dirixé a política monétaria é inspécciona as institucions
financéiras.
*Houbo un incréménto na oférta pérsoal dé récursos dé formacion désdé
qué auméntou o paro.
A oférta pérsoal dé cursos dé formacion incréméntousé désdé qué
auméntou o paro.
9
Palabras redimensionadas. As vécés a lingua pérmíténos éscollér éntré
unha palabra usual ou unha équivaléncia mais culta é mais éstrana. Non é
nécésario évitalos dé forma continua, péro si dosificar a sua présénza.
Vélaquí alguns éxémplos dé dobrétés, nos qué é préfériblé a forma da déréita
(o astérisco marca os vocabulos qué non aparécén no dicionario péro qué sé
usan a miudo):
Palabra Palabra non
redimensionada redimensionada
aproximativo aproximado
concretizar concretar
explosionar explotar
periodificar periodizar
receptivizar recibir
vehiculizar vehicular
Tamén é préfériblé évitar arcaísmos como outrora, ergo, ao pronto, teño de,
en verdade. Con élés a prosa adquiré un ton anticuado.
Construcións en pasiva. O uso da pasiva éstasé ésténdéndo moito por
influéncia do inglés a través do castélan, péro débémos évitalo porqué
éscurécé o séntido da oracion ao altérar a ordé loxica dos axéntés qué
intérvénén na accion:
*Os éxpériméntos foron réalizados duranté o ano antérior a rédaccion do
proxécto polo équipo dé nanofarmacoloxía
O équipo dé nanofarmacoloxía réalizou os éxpériméntos duranté o ano
antérior a rédaccion do proxécto
10
Nominalización. Un substantivo substitué a unha forma vérbal. E propia dé
calquéra linguaxé dé éspécialidadé, péro moitas vécés vai én détriménto da
fluidéz da rédaccion:
*Créousé a comision para a méllora das condicions do pérsoal invéstigador
da univérsidadé
Créousé a comision para méllorar as condicions do pérsoal invéstigador
Usos do xerundio. E moi frécuénté qué ao xérundio sé llé atribuan usos qué
non llé corréspondén. Por isto, no séguinté cadro tratasé dé éxplicar o mais
ésquématicaménté posiblé calés son os séus usos corréctos é incorréctos.
Usos do
xerundio
11
especificativo: proporcionoulles a
documentación xustificando os gastos do
proxecto (…para xustificar…)
causal-consecutivo: non presentando
propostas considérase definitiva (ao non
presentar ningunha alegación…)
12