Professional Documents
Culture Documents
7 December 2021 1
1. Mechanics (Cơ học) là gì
Nội dung
7 December 2021 2
1. Cơ học (Mechanics)
q Cơ học (Mechanics) là lĩnh vực của vật lý nghiên cứu hành vi của các đối
tượng vật chất (physical bodies/objects) khi chịu tác động của lực
(forces) gây ra sự dịch chuyển (displacements) hoặc thay đổi vị trí của vật
thể so môi trường của chúng (https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanics)
q Cơ học là ngành khoa học liên quan đến chuyển động của các vật thể dưới
tác động của các lực, bao gồm cả trường hợp đặc biệt trong đó vật thể vẫn
nằm yên.(https://www.britannica.com/science/mechanics)
7 December 2021 3
1. Cơ học (Mechanics)
7 December 2021 4
2. Lịch sử của ngành Cơ học
7 December 2021 5
2. Lịch sử của ngành Cơ học
7 December 2021 7
2. Lịch sử của ngành Cơ học
Thời Trung cổ
- 1000-1030 - Alhazen and Avicenna phát triển khái niệm (quán tính – Inertial) và
động lượng (Momentum)
- 1100-1165 - Hibat Allah Abu'l-Barakat al-Baghdaadi phát hiện ra rằng lực tỷ lệ thuận
với gia tốc hơn là tốc độ, một định luật cơ bản trong cơ học cổ điển
- 1121 - Al-Khazini xuất bản Cuốn sách Cân bằng trí tuệ, trong đó ông phát triển các
khái niệm về trọng lực ở khoảng cách xa. Ông cho rằng trọng lực thay đổi tùy thuộc
vào khoảng cách từ tâm của vũ trụ, cụ thể là Trái đất
- 1340-1358 : Jean Buridan đã phát triển lý thuyết về động lực, sau này phát triển
thành các lý thuyết hiện đại về quán tính, vận tốc (velocity), gia tốc (acceleration)
và động lượng (tích của khối lượng và vận tốc của một vật)
7 December 2021 8
2. Lịch sử của ngành Cơ học
Thời cận hiện đại
- Hai đại diện cho thời kỳ này là Galileo Galilei và Isaac Newton
Galileo Galilei (1564-1642) Issac Newton (25 December 1642 – 20 March 1726/27)
- Được coi là cha đẻ của khoa học hiện đại; - Tác phẩm “Philosophiæ Naturalis Principia
- Tuyên bố cuối cùng của Galileo về cơ học, Mathematica” đưa ra sự tính toán toán học cụ
đặc biệt là các vật thể rơi, là tác phẩm thể của cơ học, sử dung các ứng dụng toán
“Two New Sciences “ (1638) học mới cung cấp nền tảng của cơ học
- Tốc độ của các vật thể rơi tăng đều đặn Newton
trong thời gian; gia tốc này tương tự đối
với các vật có trọng lượng khác nhau, với
điều kiện ma sát không khí (sức cản
không khí) được bỏ qua;
7 December 2021 9
2. Lịch sử của ngành Cơ học
7 December 2021 10
2. Lịch sử của ngành Cơ học
Thời hiện đại
Hai phát triển hiện đại chính trong cơ học là thuyết tương đối rộng (General relativity)
của Einstein và cơ học lượng tử (Quantum mechanics), cả hai được phát triển trong
thế kỷ 20, một phần dựa trên các ý tưởng của thế kỷ 19 trước đó. Sự phát triển trong cơ
học liên tục hiện đại, đặc biệt là trong các lĩnh vực đàn hồi, dẻo, động lực học chất lỏng,
điện động lực và nhiệt động lực học của phương tiện biến dạng, bắt đầu từ nửa sau của
thế kỷ 20.
7 December 2021 11
2. Lịch sử của ngành Cơ học
7 December 2021 12
3. Các ngành chính của Cơ học hiện đại
7 December 2021 13
3. Các ngành chính của Cơ học hiện đại
q Cơ học cổ điển mô tả chuyển động của các vật thể vĩ mô, từ các vật
phóng đến các bộ phận của máy móc và các vật thể thiên văn, như tàu
vũ trụ, hành tinh, sao và thiên hà;
q Cơ học cổ điển cung cấp kết quả chính xác khi nghiên cứu các vật
thể lớn không cực lớn và tốc độ không đạt tới tốc độ ánh sáng;
q Khi các vật thể được kiểm tra có kích thước bằng đường kính nguyên
tử, cần phải giới thiệu một lĩnh vực khác của cơ học: cơ học lượng tử;
q Để mô tả vận tốc không nhỏ so với tốc độ ánh sáng, cần có tính
tương đốiFig.
đặc biệt.
The fourTrong trường ofhợp
major domains các đối
modern tượng(Wikipedia.org)
mechanics trở nên cực kỳ lớn,
thuyết tương đối rộng (general relativity) sẽ được áp dụng.
7 December 2021 14
3. Các ngành chính của Cơ học hiện đại
7 December 2021 15
3. Các ngành chính của Cơ học hiện đại
7 December 2021 16
3. Các ngành chính của Cơ học hiện đại
7 December 2021 17
3. Các ngành chính của Cơ học hiện đại
q thường mô hình các vật thể trong thế giới thực dưới dạng các chất
điểm (point particles - vật thể có kích thước không đáng kể)
q Các khái niệm cơ bản: lực (Force), khối lượng (Mass), Vị trí
(Position); chuyển động (Motion)
7 December 2021 18
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
Vector
q Là một đối tượng hình học có độ lớn (magnitude) và có hướng,
biểu thị phương, chiều (direction),
q Vector đóng vai trò quan trọng trong vật lý, cơ học
q Không gian vector (vector space): tập hợp các vector
7 December 2021 19
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
7 December 2021 20
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
7 December 2021 21
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
q Là một khái niệm cơ bản thể hiện độ nhanh/chậm của chuyển động
q Vận tốc là một đại lượng vectơ vật lý; cả độ lớn và hướng đều cần
thiết để xác định nó.
q Đơn vị đo (hệ SI): m/s (km/h)
7 December 2021 22
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
V1 (60 km/h)
Đông Tây
V2 (50 km/h)
Tốc độ (Speed)
Giá trị tuyệt đối vô hướng (độ lớn-magnitude) của vận tốc
Gia tốc (a - acceleration)
Sự thay đổi của vận tốc theo thời gian (m/s2)
7 December 2021 23
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
HW: Xem thêm “vận tốc góc, gia tốc góc” trong chuyển động quay
7 December 2021 25
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
F F
q Đơn vị (theo bảng SI): N
7 December 2021 26
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
Lực hấp dẫn Lực điện từ Lực hạt nhân mạnh Lực hạt nhân yếu
(Gravitational) (Electromagnetic) (Strong nuclear) (Weak nuclear)
Lực Lorenz giữ các thành phần Tương tác yếu gây
Định luật Coulomb của hạt nhân của ra phân rã phóng xạ ở
nguyên tử lại với cả hạt hạ nguyên
nhau, chống lại lực tử và phản ứng phân
đẩy rất lớn giữa hạch
các proton
7 December 2021 27
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
Lực pháp tuyến Lực ma sát Sức căng Lực đàn đồi
(Normal force) (Friction) (Tension) (Elastic force)
7 December 2021 28
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
7 December 2021 29
Cơ học Newton Các khái niệm cơ bản
7 December 2021 30
Cơ học Newton
7 December 2021 31
Cơ học Newton (Newtonian mechanics)
Số đo (Dimension) Unit
7 December 2021 32
Cơ học Newton (Newtonian mechanics)
7 December 2021 33
Cơ học Newton (Newtonian mechanics)
7 December 2021 34
3. Các ngành chính của Cơ học hiện đại
Glossary
§ mechanics; physical bodies/objects, displacement;
§ Inertial, momentum;
§ mass, force, speed, velocity, acceleration, motion
§ vector (direction, magnitude)
§ classical mechanics, quantum mechanics, relativistic mechanics
§ Newton’s Laws
§ Unit, dimension
§…..
7 December 2021 35
Glossary
§ mechanics; physical bodies/objects, displacement;
§ Inertial, momentum;
§ mass, force, speed, velocity, acceleration, motion
§ vector (direction, magnitude)
§ classical mechanics, quantum mechanics, relativistic mechanics
§ Newton’s Laws
§ Unit, dimension
§…..
7 December 2021 36
Hanoi University of Science and Technology
School of Engineering Education
7 December 2021 37
Cơ học ứng dụng (Applied mechanics)
7 December 2021 38
Cơ học ứng dụng (Applied mechanics)
q Những tiến bộ và nghiên cứu trong Cơ học ứng dụng có ứng dụng rộng rãi
trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu như: Kỹ thuật cơ khí (Mechanical
Engineering), Kỹ thuật xây dựng, Khoa học vật liệu và Kỹ thuật, Kỹ thuật
dân dụng, Kỹ thuật hàng không vũ trụ, Kỹ thuật hóa học, Kỹ thuật điện, Kỹ
thuật hạt nhân, Kỹ thuật kết cấu và Kỹ thuật sinh học…
7 December 2021 39
Kỹ thuật cơ khí (Mechanical Engineering)
7 December 2021 40
Kỹ thuật cơ khí (Mechanical Engineering)
q Kỹ thuật cơ khí đòi hỏi sự hiểu biết của các ngành sau: Cơ khí, Động lực học
(Dynamics), Nhiệt động học (Thermodynamics), Khoa học vật liệu (Materials
science), Phân tích cấu trúc, Điện học (Electricity);
q Là ngành kỹ thuật liên quan đến thiết kế, sản xuất và vận hành máy móc (Machinery)
q Các công cụ hỗ trợ:
7 December 2021 41
Kỹ thuật cơ khí (Mechanical Engineering)
7 December 2021
Máy móc (Machine)
7 December 2021
6 loại máy móc đơn giản nhất
7 December 2021
Các nguồn năng lượng (Power Source) cho máy móc
7 December 2021
Các nguồn năng lượng (Power Source) cho máy móc
Fig. James Watt’s Steam Engine (1784) Fig. Diesel engine of an automobile.
7 December 2021
Động cơ (Engine, Motor) Các loại động cơ (Engine Types)
7 December 2021
Động cơ (Engine, Motor) Các loại động cơ (Engine Types)
7 December 2021
Động cơ (Engine, Motor) Các loại động cơ (Engine Types)
7 December 2021
Động cơ (Engine, Motor) Các loại động cơ (Engine Types)
7 December 2021
Động cơ (Engine, Motor) Các đặc tính của động cơ
7 December 2021