RINGKASAN EKSEKUTIF

RANCANGAN FIZIKAL NEGARA Keempat

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Hakcipta Terpelihara @ 2021
16:15 – An-Nahl
Keperluan penyediaan RFN4 ini adalah berdasarkan peruntukan di bawah subseksyen 6B(4),
Akta 172 di mana Rancangan Fizikal Negara hendaklah dikaji semula setiap lima (5) tahun
seiring dengan kajian semula Rancangan Lima Tahun Negara, atau jika dan apabila diarahkan
oleh Majlis untuk memastikan kesesuaian RFN selaras dengan perubahan pesat dalam
persekitaran fizikal, ekonomi, sosial dan alam semula jadi.

Rancangan Fizikal Negara (RFN) merupakan dokumen perancangan hierarki tertinggi dalam
sistem perancangan guna tanah negara. Penyediaan RFN diperuntukkan di bawah Seksyen 6B,
Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172). RFN adalah satu pelan perancangan
pembangunan negara yang menterjemah dan menyelaraskan dasar-dasar pembangunan
ekonomi, sosial dan sektoral lain ke dalam dimensi fizikal dan spatial.

Dasar yang terkandung di dalam RFN akan diterjemah di peringkat perancangan wilayah /
negeri melalui rancangan struktur negeri dan rancangan pembangunan koridor ekonomi.
Dasar ini juga boleh diterjemahkan di peringkat perancangan tempatan melalui rancangan
tempatan / rancangan kawasan khas yang disediakan.

Bertindak sebagai rangka kerja spatial bagi perancangan fizikal di

peringkat nasional, wilayah, negeri dan tempatan.

Memandu pelaksanaan perancangan pembangunan yang seimbang

antara wilayah (inter dan intra) dan di antara bandar dan luar bandar.

Rangka kerja yang membantu ke arah peningkatan daya saing

negara selaras dengan keperluan Rancangan Malaysia Lima Tahun.

Menterjemahkan komitmen utama negara di peringkat antarabangsa

seperti Sustainable Development Goals (SDGs) dan New Urban
Agenda (NUA).

Menjadi asas kepada penyelarasan antara negeri, kementerian dan

agensi dalam pengukuhan polisi-polisi sektoral dan tuju arah
pembangunan negeri.
1
Sejak daripada penyediaan RFN yang pertama lagi, fokus untuk menangani jurang
pembangunan antara wilayah telah diberikan penekanan khusus. Daripada konsep ‘selective
concentration’ yang memberi tumpuan kepada pembangunan di dalam konurbasi, ianya
berkembang kepada pendekatan ‘concentrated decentralization’ di dalam RFN2 yang
menekankan kepada pembangunan koridor bertumpu untuk memacu pertumbuhan
ekonomi.

RFN3 seterusnya menekankan kepada pengukuhan kawasan pertumbuhan melibatkan enam

(6) Konurbasi, 17 Zon Promosi Pembangunan (ZPP) dan 48 Pusat Katalis. RFN4 terus
memperkukuh aspirasi pembangunan RFN terdahulu dalam memastikan keterangkuman
wilayah dapat dicapai dengan penekanan kepada aspek perancangan keselamatan
negara, peningkatan infrastruktur digital, pembangunan bercirikan pintar, negara ke arah
neutral karbon, menjamin sekuriti makanan negara serta persekitaran berdaya huni dan
komuniti inklusif.

Kawasan Perancangan: Kawasan Perancangan:

Semenanjung Malaysia
Tempoh pelaksanaan:
2006 – 2010 (RMKe-9)
Tempoh perancangan:
2005 – 2020
Matlamat:
Pembentukan satu rangka
spatial negara yang efisien,
saksama, dan mampan, untuk
memandu pembangunan
RFN PERTAMA keseluruhan negara ke arah
mencapai negara maju
menjelang tahun 2020.
Semenanjung Malaysia,
Sabah & W.P. Labuan
Tempoh pelaksanaan:
2016 – 2020 (RMKe-11)
Tempoh perancangan:
2015 – 2040
Matlamat:
Mencapai negara yang
berdaya tahan dan berdaya
RFN KETIGA huni bagi memastikan
pertumbuhan yang mampan &
berterusan selepas tahun 2020

Kawasan Perancangan: Kawasan Perancangan:

Semenanjung Malaysia Semenanjung Malaysia &
W.P. Labuan
Tempoh pelaksanaan:
2011 – 2015 (RMKe-10) Tempoh pelaksanaan:
Tempoh perancangan: 2021 – 2025 (RMKe-12)
2010 – 2020 Tempoh perancangan:
2020 – 2040
Matlamat:
Pembentukan satu rangka
Matlamat:
kerja spatial negara yang
Malaysia Makmur, Berdaya
efisien, saksama &
Tahan & Sejahtera
mampan untuk memandu
RFN KEDUA pembangunan RFN KEEMPAT
keseluruhan negara ke
arah mencapai status
negara maju &
berpendapatan tinggi
menjelang tahun 2020

2
 Kawasan perancangan RFN4 hanya merangkumi Semenanjung Malaysia dan Wilayah
Persekutuan Labuan tidak termasuk Sabah dan Sarawak kerana negeri-negeri tersebut tidak
mengguna pakai Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) dan telah
mempunyai Pelan Struktur Negeri. Di bawah perkara 95e, Perlembagaan Persekutuan Negeri
Sabah dan Sarawak tidak termasuk dalam rancangan negara bagi penggunaan tanah,
kerajaan tempatan dan sebagainya.

WILAYAH
SEMENANJUNG MALAYSIA PERSEKUTUAN LABUAN

13,181,197 hektar meliputi 68,892.37 hektar yang meliputi

gabungan 11 buah Negeri & 9,967.86 hektar (kawasan darat)
2 Wilayah Persekutuan 58,924.51 hektar (kawasan perairan)

Jumlah Penduduk Tahun 2018 Sasaran Tahun 2040

25.7
juta orang
32.6
juta orang

Penduduk (‘000): Penduduk (‘000):

Semenanjung Malaysia: W.P. Labuan: Semenanjung Malaysia: W.P. Labuan:
25,593.2 99.0 32,518.5 124.8

3
 Formulasi matlamat bagi RFN4 turut
berpaksikan kepada lima (5) prinsip utama.
Prinsip-prinsip ini dijadikan asas dalam
pembentukan konsep dan ianya diintegrasi
dengan pelan strategik perancangan
spatial. Berikut adalah merupakan
interpretasi prinsip-prinsip tersebut dalam
konteks RFN4:

Perancangan yang menyeluruh dan

berupaya membangunkan negara
yang mengintegrasikan hala tuju
pembangunan dalam jangka masa
pendek, sederhana dan panjang

MAKMUR
Perancangan yang meningkatkan
Pembangunan yang serba cukup dan
iltizam untuk mencapai aspirasi
saksama dalam memastikan nikmat negara ke arah lebih berdaya
kekayaan dapat dikongsi dan dinikmati saing dan seimbang
oleh semua lapisan masyarakat.

BERDAYA TAHAN
Perancangan yang berupaya
Pembangunan yang mempunyai memacu pembangunan di sesebuah
kapasiti untuk menghadapi cabaran kawasan yang berpadanan dengan
kesan ketidaktentuan dan transformasi potensi tersendiri

dalam masa yang sama mempunyai

kebolehan untuk segera pulih dalam
mengekalkan prestasi dan fungsinya
ke arah yang lebih baik.
SEJAHTERA
Perancangan yang mempunyai
keazaman dan kesungguhan untuk
memelihara dan memulihara sumber
dan aset semula jadi negara

Pembangunan yang menghasilkan kualiti

dan suasana yang harmoni melalui
keberkesanan strategi pembangunan Perancangan yang memberi ruang
seimbang berpaksikan teras fizikal, ekonomi, khususnya dalam pemerkasaan dan
sosial dan alam sekitar secara kolektif. kesejahteraan komuniti.

4
Konsep Strategik Perancangan RFN4 mengguna pakai konsep Ekosistem Spatial yang
Komprehensif (Comprehensive Spatial Ecosystem, (CSES) dengan penekanan kepada
penggunaan tanah secara optimum, fokus pembangunan ekonomi di kawasan pertumbuhan
utama, meningkatkan ketersambungan antara wilayah melalui rangkaian perhubungan yang
bersepadu serta pemeliharaan dan pemuliharaan aset ekologi dan pertanian.

Penggunaan tanah Fokus pembangunan ekonomi

secara optimum. di kawasan pertumbuhan
utama.

KONSEP
Ekosistem Spatial yang
Komprehensif
[Comprehensive Spatial
Ecosystem (CSES)]

Peningkatan ketersambungan Pemeliharaan dan

antara wilayah melalui rangkaian pemuliharaan aset ekologi
perhubungan yang bersepadu. dan pertanian.

Empat (4) aspek utama pembentukan konsep RFN4

ASPEK UTAMA PEMBENTUKAN KONSEP

1) Penggunaan Tanah Secara Optimum

Penggunaan tanah secara optimum dapat memastikan setiap ruang tanah digunakan secara yang terbaik
dan efisien mengikut kesesuaiannya. Ini termasuklah penggunaan ruang tanah yang selaras dengan
keperluan penduduk dan dapat mengelakkan pembaziran dalam penggunaan sumber. Oleh itu, RFN4
mensasarkan kadar penggunaan tanah yang selari dengan kadar pertumbuhan penduduk iaitu nisbah 1.0
bagi Semenanjung Malaysia dan W.P. Labuan menjelang tahun 2040.

Selain itu, tumpuan pembangunan akan dibuat secara berfokus di kawasan-kawasan pertumbuhan yang
telah dikenal pasti iaitu Konurbasi, Zon Promosi Pembangunan (ZPP) dan Pusat Katalis. Kawasan
pertumbuhan ini merupakan pusat tumpuan aktiviti ekonomi dan berperanan dalam mencorak
pertumbuhan pembangunan di kawasan sekitarnya. Pembangunan baharu di kawasan pertumbuhan ini
perlu memberi keutamaan kepada kawasan pembangunan sedia ada seperti kawasan brownfield dan
kawasan yang berpotensi untuk pembaharuan semula bandar.

5
2) Fokus Pembangunan Ekonomi Di Kawasan Pertumbuhan Utama

Kawasan pertumbuhan utama adalah merangkumi Konurbasi, Zon Promosi Pembangunan (ZPP), Pusat
Katalis dan Pusat Agropolitan. Keseimbangan pertumbuhan ekonomi dapat dilaksanakan melalui kaedah
pembangunan berasaskan konsep polisentrik dan monosentrik. Perkara ini juga selaras dengan saranan oleh
NUA (Perkara 51) yang menggalakkan pemakaian kaedah ini bagi mengukuhkan perancangan serta
meningkatkan kecekapan sumber jaya, daya tahan bandar dan kemampanan alam sekitar. RFN4 telah
mencadangkan penggunaan kedua-dua konsep ini mengikut kesesuaian sesebuah kawasan pertumbuhan.

3) Peningkatan Ketersambungan Antara Wilayah melalui Rangkaian Perhubungan yang

Bersepadu

Ketersambungan antara kawasan menerusi jaringan fizikal merupakan komponen terpenting dalam
mencorakkan rebakan pembangunan sesebuah kawasan. Beberapa manfaat utama daripada
ketersambungan kawasan adalah menambah baik mobiliti penduduk, barangan dan perkhidmatan melalui
penaiktarafan infrastruktur (pengangkutan, komunikasi dan sebagainya).

Bagi merealisasikan ketersambungan antara kawasan di Semenanjung Malaysia, lima (5) hubungan
(linkages) dicadangkan iaitu :

a) Highly Strategic Developed Linkage yang merupakan koridor semasa yang telah matang di
bahagian Pantai Barat Semenanjung Malaysia;
b) Highly Strategic Developing Linkage yang merupakan koridor semasa yang sedang membangun di
bahagian Pantai Timur Semenanjung Malaysia;
c) Strategic East West Linkage iaitu terdapat keperluan bagi hubungan strategik utama dalam
menghubungkan dua jajaran pembangunan utama iaitu Pantai Barat dan Pantai Timur;
d) Potential Linkages yang merupakan jaringan dalaman yang akan mengukuhkan lagi perhubungan
di antara negeri-negeri di Wilayah Utara – Selatan, Wilayah Utara – Timur dan sebagai pelengkap
kepada cadangan perhubungan seperti Highly Strategic Developed Linkage, Highly Strategic
Developing Linkage dan Strategic East West Linkage. Cadangan Potential Linkages yang
dicadangkan ini akan mengambil kira faktor-faktor pemuliharaan aset-aset semula jadi dan
biodiversiti semasa; dan
e) Local connectors yang merupakan jaringan hubungan tempatan sedia ada.

Bagi keseluruhan W.P. Labuan termasuk pulau-pulau, dua (2) hubungan (linkages) dikenal pasti iaitu:

a) Strategic Developing Linkage yang menghubungkan Ganggarak dan Rancha - rancha bukan
sahaja dapat mengukuhkan hubungan ekonomi malah ia turut merancakkan lagi pembangunan di
Koridor Utama (Primary Corridor) dan Koridor Sekunder (Secondary Corridor). Peningkatan
perhubungan di antara W.P. Labuan dengan negeri Sabah ditingkatkan lagi melalui cadangan
Jambatan Labuan - Sabah; dan
b) Local Connectors yang merupakan pelengkap kepada Strategic Developing Corridor di mana
ianya dapat menjamin hubungan strategik antara Bandar Wilayah (Bandar Labuan) dan Bandar
Tempatan (Ganggarak, Layang - Layangan, Simpang Tamu dan Bebuluh) serta penyambung
kepada Koridor Utama (Primary Corridor) dan Koridor Sekunder (Secondary Corridor).

4) Pemeliharaan dan Pemulihan Aset Ekologi dan Pertanian

Pemeliharaan sumber semula jadi merupakan had utama kepada rebakan pembangunan yang akan
berlaku di kawasan-kawasan pertumbuhan. Justeru ia turut menjadi intipati utama dalam konsep
pembangunan RFN4 selaras dengan pemeliharaan khazanah ekologi negara yang pelbagai meliputi
ekosistem darat, pesisir pantai dan marin serta kawasan sumber makanan. Kesemuanya akan terus
dipelihara dalam memastikan kelangsungan bekalan perkhidmatan ekosistem yang penting untuk
kesejahteraan rakyat dan pembangunan ekonomi negara.

6
7
8
Dalam mewujudkan keseimbangan pembangunan yang optimum dari segenap aspek
perancangan, sasaran utama pembangunan akan dijadikan panduan secara umum bagi
agensi pelaksana untuk menetapkan sasaran dan pencapaian matlamat pembangunan di
peringkat pelaksanaan strategi. Sasaran ini penting ke arah memacu pembangunan yang
berdaya laksana di segenap peringkat perancangan, pelaksanaan dan pemantauan.

KADAR PERBANDARAN

Tidak
77.2% 80.0% Melebihi
85%

Malaysia menduduki tempat ke-68 bagi kadar

perbandaran dunia pada tahun 2020 (World Bank,2020).

KEPERLUAN OPTIMUM TANAH TEPU BINA

1,320,681 1,454,628 1,510,197

hek hek hek

Sasaran kawasan tepu bina berdasarkan nisbah 1.0 iaitu kadar

penggunaan tanah yang selari dengan kadar pertumbuhan penduduk.

TAHAP KEMAMPANAN BANDAR (Berdasarkan MurniNets)

75 101 101
Mampan Mampan Mampan

Peningkatan bandar mampan di 101 PBT yang

memenuhi kriteria-kriteria MurniNets.

9
KELUASAN LITUPAN HUTAN (SEMENANJUNG MALAYSIA)

47.3%
(6,238,008 49.0% 50.0%
hek)

50% kawasan litupan hutan Semenanjung Malaysia ke arah mencapai

matlamat Malaysia sebagai negara neutral karbon pada tahun 2050.

MENINGKATKAN TAHAP KEDUDUKAN NEGARA (PENGURUSAN RISIKO

BENCANA NEGARA DI PERINGKAT GLOBAL)

111 120 125

Meningkatkan kesiapsiagaan negara dalam

pengurusan risiko bencana negara.

LIPUTAN JALUR LEBAR (WIRELESS BROADBAND)

• 96.7%
liputan 2G
• 95.3% Teknologi Teknologi
liputan 3G Baharu Baharu
• 91.8%
liputan 4G
Meluaskan 100% liputan 4G di seluruh negara
dengan perancangan dan pelaksanaan 5G.

LIPUTAN JALUR LEBAR (FIXED BROADBAND)

4.95 juta
premis
tersedia Teknologi Teknologi
dengan akses Baharu Baharu
jalur lebar
talian tetap
Mengembangkan penggunaan gentian
optik ke kawasan bandar dan luar bandar.
10
 PD 1
Pengukuhan Kedudukan
Strategik Negara di
Peringkat Global PD 2
Pertumbuhan
Ekonomi
Mampan dan
PD 4 Berdaya Saing
Peningkatan PERTUMBUHAN
Infrastruktur DINAMIK DAN
Digital SEIMBANG
dan Pintar
(BALANCED AND
DYNAMIC
GROWTH)

PD 3
Rangkaian Hubungan
RFN4 telah membentuk satu rangka Pengangkutan Strategik
dan Bersepadu
kerja perancangan yang mampu
memberi sinergi terhadap landskap
perancangan fizikal negara.
Bermatlamatkan Malaysia Makmur,
Berdaya Tahan dan Sejahtera, dokumen
ini akan bertindak sebagai instrumen
KD 3
dalam merasionalkan aspirasi Wawasan Pembangunan
ke Arah Negara
Kemakmuran Bersama 2030, RMKe-12 Neutral Karbon
dan dasar-dasar strategik sektoral.
KD 1
KEMAMPANAN Perancangan
SPATIAL DAN DAYA Guna Tanah
Holistik
TAHAN PERUBAHAN
IKLIM
(SPATIAL
SUSTAINABILITY AND
CLIMATE CHANGE)

KD 2
Pengurusan Mampan Sumber
Asli, Sumber Makanan dan
Teras 1 – Pertumbuhan Dinamik Sumber Warisan
dan Seimbang.
Teras 2 – Kemampanan Spatial
dan Daya Tahan Perubahan Iklim.
Teras 3 – Persekitaran Berdaya
Huni dan Komuniti Inklusif. KI 1
Perancangan Penyediaan
Perumahan untuk Semua
Masyarakat

KI 4
KI 2
Perancangan PERSEKITARAN Pembentukan
dan BERDAYA HUNI DAN Masyarakat
Pembangunan KOMUNITI INKLUSIF
Mesra Berpendidikan
(LIVEABLE ENVIRONMENT yang Berdaya
Komuniti AND INCLUSIVE Saing secara
COMMUNITY) Menyeluruh

KI 3
Persekitaran yang Kondusif
dan Berdaya Huni

11
 Malaysia sentiasa komited dalam memainkan peranan sebagai salah sebuah negara yang
menganggotai Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB). Terjemahan dasar dan polisi
perancangan di peringkat global diterjemah secara khusus dalam penyediaan dokumen
perancangan spatial negara khususnya RFN4.

Perkaitan strategi RFN4 dengan SDGs adalah sebagaimana di bawah :

KI3.2 KI4.1 KI1.2

KD1.2
KI4.1 KI1.1
KI3.1
KD3.1 PD1.2 PD1.1 PD4.1
KD2.6 KD2.5 KI3.2
KD1.2 PD1.1
PD1.2 KI2.2
KD2.7 KD2.2
KD2.5 KI3.3
KI1.1
KD2.3 KI2.1
KI3.3 PD2.6 PD4.1
KD2.5
KD2.4
KD2.1 PD4.2 KI1.2
PD1.2
KD1.2
PD3.3
PD3.1
KD2.1

KI3.2
KD2.2 PD4.1

KI2.1 KI2.2
KD3.1 KD1.5

KD2.2 KD2.1

KI4.1

KD1.1
KD1.3 PD1.1
KD2.4
PD2.6 PD2.1
KD1.4 KD2.3
KD2.5
PD2.3
KD2.3 KD3.3
KI1.2 PD2.6
PD3.1
PD4.2
PD2.1
PD3.2 KD3.1
KD2.5 PD4.1
KD2.6 PD3.3 PD3.1 KD3.2
KD2.4 KD1.1
KI1.1 KI1.2 PD3.3 PD1.1
KD2.7 KD1.5 PD1.3 PD2.1
KI1.1 PD2.3 PD2.2
KI1.2 PD2.4
KD3.1 KD1.4 PD4.1
PD2.3
KI2.1 PD3.1 PD2.5
PD2.4 PD2.2
KI4.1 KD3.3 PD2.5
KI2.2 PD3.2 PD2.6
KI3.3 PD3.3 PD3.5 PD3.6 PD3.1 Kod Strategi bagi Teras 1
KI3.1 PD3.4
KI3.2 PD4.1 PD3.3 Kod Strategi bagi Teras 2
PD4.2 KD1.4 KD3.1 PD3.2
KI2.2
Kod Strategi bagi Teras 3
KD3.2 PD3.6
KD3.3 KI1.1 KI2.1 PD3.5
Nota: Rujuk muka surat 13
KI4.1 hingga 18 bagi perincian
KI3.3 KI3.2
KI3.1 KI2.2 kod strategi setiap teras

12
 STRATEGI DAN TINDAKAN TERAS
Pengukuhan Kedudukan Strategik
Negara di Peringkat Global

PD 1.1 Tindakan PD 1.1A

Memperkukuh Mempergiat hubungan
Kerjasama strategik Malaysia di
peringkat ASEAN dan
Strategi pembangunan spatial yang lebih fleksibel penting untuk mengukuhkan kedudukan Serantau dalam
antarabangsa
Perancangan
strategik negara dan memacu pembangunan ekonomi negara yang lebih berdaya saing. Fizikal dan
Perancangan keselamatan negara turut diperkukuh. Ini disokong dengan rangkaian Pembangunan
pengangkutan yang bersepadu dan meningkatkan penyediaan infrastruktur digital dan Ekonomi
pintar. Teras Pertumbuhan Dinamik dan Seimbang mempunyai empat (4) hala tuju strategik PD 1.2 Tindakan PD 1.2A
Memperkukuh Memastikan keselamatan
iaitu:- infrastruktur strategik negara
Perancangan
Keselamatan Tindakan PD 1.2B
Negara Meningkatkan keselamatan
PD 1: Pengukuhan Kedudukan Strategik Negara di Peringkat Global sempadan negara
Pertumbuhan Ekonomi Mampan
Kedudukan strategik negara di peringkat global adalah penting dalam mencorak pertumbuhan yang dan Berdaya Saing
lebih dinamik dan seimbang. Pembangunan ekonomi negara seharusnya diperluas melalui
pengukuhan hubungan dan kerjasama serantau dalam perancangan fizikal dan pembangunan
PD 2.1 Tindakan PD 2.1A
ekonomi untuk memastikan pertumbuhan ekonomi yang mampan dan lebih berdaya saing. Selain itu, Memperkukuh peranan Konurbasi,
Memperkukuh
perancangan keselamatan negara perlu diperkukuh dari aspek sempadan negara, aset dan Zon Promosi Pembangunan (ZPP)
infrastruktur strategik negara, data raya dan kelangsungan jaminan bekalan makanan.
Fungsi
dan Pusat Katalis
Kawasan
Pertumbuhan Tindakan PD 2.1B
Memperkukuh fungsi bandar
PD 2: Pertumbuhan Ekonomi Mampan dan Berdaya Saing mengikut hierarki petempatan
Tindakan PD 2.1C
Aktiviti ekonomi utama tertumpu di kawasan pertumbuhan utama yang meliputi kawasan Konurbasi, Meningkatkan tahap daya saing
ZPP dan Pusat Katalis. Bagi memacu pertumbuhan ekonomi yang lebih berdaya saing, peranan bandar di peringkat global secara
sesebuah kawasan pertumbuhan perlu diperkukuh. bersepadu
PD 2.2 Tindakan PD 2.2A
Selain itu, pembangunan ekonomi digital berupaya merancakkan pertumbuhan ekonomi negara dan Menggalakkan e-dagang dalam
Mempergiatkan
menjadi faktor penarik kepada pelabur, pemerkasaan modal insan, penyelidikan dan pembangunan sektor perkhidmatan khususnya
Aktiviti Ekonomi
(R&D). Mengaplikasikan teknologi Industri terkini perlu diperluaskan di dalam sektor pembuatan dan sektor peruncitan
Digital Sebagai
perindustrian. Tindakan PD 2.2B
Asas Pertumbuhan
Menggalakkan PKS berasaskan
Ekonomi
Tumpuan utama turut diberikan dalam merangka strategi ke arah mempelbagaikan produk dan pengetahuan (K-SME) dan
liputan sektor pelancongan terutama pelancongan domestik yang terjejas pada masa kini akibat dari pendigitalan
pandemik covid-19. Bagi memanfaatkan sumber tempatan luar bandar, peranan Pusat Agropolitan
PD 2.3 Tindakan PD 2.3A
sebagai nod pertumbuhan luar bandar dan berpotensi memperkembangkan kegiatan pembangunan Menggalakkan pembangunan
Mengaplikasi
pertanian akan terus diperkukuh seiring dengan potensi pembangunan di kawasan setempat. kluster pembuatan
Teknologi Industri
Terkini Sebagai berteknologi tinggi dan inovatif
Tunjang Tindakan PD 2.3B
PD 3: Rangkaian Hubungan Pengangkutan Strategik dan Bersepadu Pertumbuhan Mengutamakan perancangan
dan pengurusan taman
Ekonomi perindustrian yang bersepadu
Penyediaan rangkaian hubungan pengangkutan secara strategik dan bersepadu dapat membantu
meningkatkan tahap kemudahsampaian secara menyeluruh kawasan luar bandar dengan bandar-
PD 2.4 Tindakan PD 2.4A
bandar utama lain sekaligus merangsang pertumbuhan ekonomi di luar bandar. Memperkukuhkan destinasi
Mempelbagaikan
Produk dan pelancongan semula jadi
Hala tuju strategik ini menyasarkan penyediaan hubungan pengangkutan secara bersepadu dalam utama negara
Liputan Sektor
menyokong pertumbuhan ekonomi negara yang lebih dinamik dan seimbang. Tindakan PD 2.4B
Pelancongan
Memastikan kedatangan
Sebagai Salah
pelancong di destinasi utama
PD 4: Peningkatan Infrastruktur Digital dan Pintar Satu Penggerak pelancongan berdasarkan carrying
Utama Ekonomi capacity yang ditetapkan
Negara Tindakan PD 2.4C
Bagi merealisasikan pembangunan negara yang kompetitif sejajar dengan dasar-dasar utama
berkaitan bandar pintar seperti Rangka Kerja Bandar Pintar Malaysia, Pelan Jalinan Digital Negara Memperkukuh identiti bandar-bandar
(JENDELA), MyDIGITAL, Dasar Revolusi Perindustrian Ke Empat (4IR) Negara dan lain-lain agenda global, dan kawasan tarikan pelancong
melalui penjenamaan semula
pembangunan infrastruktur digital negara perlu diperkasa melalui penyediaan infrastruktur digital yang
potensi aktiviti-aktiviti pelancongan
menyeluruh dan berkapasiti tinggi di samping meningkatkan kualiti perkhidmatan jalur lebar yang lebih
meluas di bandar dan luar bandar. Infrastruktur digital turut berperanan dalam menyokong Tindakan PD 2.4D
Mengintegrasikan tourism routes and
pelaksanaan agenda bandar pintar negara dan menuju ke arah smart nation. trails bagi mempromosi produk-
13 produk pelancongan utama negara
 Tindakan PD 2.4E PD 3.4 Tindakan PD 3.4A
Memperkukuh pembangunan Mengukuhkan Menetapkan peranan lapangan
produk-produk niche tourism di Perhubungan terbang mengikut kepentingan
seluruh negara sosioekonomi sesebuah kawasan
Udara di
Peringkat Tindakan PD 3.4B
PD 2.5 Tindakan PD 2.5A Mempelbagaikan mod
Memastikan Memastikan tempat dan Global, pengangkutan darat bersepadu
Penyediaan kemudahan penginapan yang Serantau dan ke lapangan terbang
Infrastruktur dan pelbagai disediakan secukupnya Tempatan
Tindakan PD 3.4C
Kemudahan Tindakan PD 2.5B Mengukuhkan perkhidmatan
Sokongan Mempertingkat tahap pengangkutan udara ke
Pelancongan kemudahsampaian ke destinasi kawasan-kawasan pelancongan
pelancongan utama
Berkualiti Tinggi yang sensitif alam sekitar dan
Tindakan PD 2.5C kawasan-kawasan yang sukar
Membangunkan pusat informasi dikunjungi untuk tujuan kecemasan
pelancongan yang interaktif Tindakan PD 3.4D
serta dapat diakses secara maya Mempertingkat kemudahan &
infrastruktur lapangan terbang
PD 2.6 Tindakan PD 2.6A
sedia ada
Memanfaatkan Mempelbagaikan ekonomi
Sumber luar bandar berdasarkan PD 3.5 Tindakan PD 3.5A
Tempatan Luar potensi setempat Mempertingkatkan Memperkukuhkan perkhidmatan feri
Bandar Tindakan PD 2.6B Perkhidmatan Tindakan PD 3.5B
Menjadikan Pusat Pengangkutan Air Memperkukuhkan perkhidmatan
Agropolitan sebagai nod teksi air
pertumbuhan luar bandar Tindakan PD 3.5C
Memperkukuhkan
Rangkaian Hubungan Pengangkutan perkhidmatan kapal persiaran
Strategik dan Bersepadu
PD 3.6 Tindakan PD 3.6A
PD 3.1 Tindakan PD 3.1A Memperkukuh Menetapkan hierarki dan
Mengukuhkan Memastikan ketersambungan Industri Logistik peranan pelabuhan laut sebagai
jalan raya antara wilayah secara gerbang maritim negara
Rangkaian dan
menyeluruh & berkualiti Tindakan PD 3.6B
Perhubungan
Pengangkutan Tindakan PD 3.1B Mempertingkat peranan lapangan
Memastikan cadangan hierarki terbang sebagai hab logistik
Jalan Raya
jalan raya yang sesuai Tindakan PD 3.6C
Tindakan PD 3.1C Meningkatkan integrasi pelbagai
Menambah baik akses jalan mod pengangkutan dari kawasan
raya di kawasan luar bandar industri ke pusat logistik
(pelabuhan laut & darat)
Tindakan PD 3.1D
Tindakan PD 3.6D
Memastikan jalan raya ditambah baik
Melaksanakan konsep intercept,
dan diselenggara mengikut jadual
consolidate, transfer (ICT) dalam
Tindakan PD 3.1E memperkukuh industri logistik
Meningkatkan penggunaan teknologi
pintar dalam pengurusan trafik
Peningkatan Infrastruktur Digital
PD 3.2 Tindakan PD 3.2A dan Pintar
Memastikan Meningkatkan ketersambungan rel
Sistem antara bandar, wilayah dan pintu PD 4.1 Tindakan PD 4.1A
Rangkaian Rel
masuk (gateway) utama negara Memastikan Mempercepat
Tindakan PD 3.2B Pembangunan penyediaan infrastruktur
Sebagai digital yang menyeluruh
Tunjang Utama Meningkatkan penggunaan Infrastruktur yang
teknologi moden dalam sistem Menuju ke arah dan berkapasiti tinggi
Pengangkutan
perkhidmatan rel Smart Nation

PD 3.3 Tindakan PD 3.3A PD 4.2 Tindakan PD 4.2A

Mengukuhkan Meningkatkan integrasi & Memastikan Memperkukuh perancangan bandar
Perkhidmatan memperluaskan jaringan rel pintar yang menyeluruh di peringkat
dalam bandar Pelaksanaan
Pengangkutan negeri, wilayah dan tempatan
Agenda berpandukan kepada rangka kerja
Awam Untuk Tindakan PD 3.3B Bandar Pintar
Memastikan sokongan first mile, bandar pintar Malaysia
Mencapai yang
Sasaran Modal last mile dalam mengintegrasikan Tindakan PD 4.2B
pengangkutan awam
Komprehensif Menyediakan standard berkaitan
Split bandar pintar bagi memandu
Tindakan PD 3.3C pembangunan bandar pintar yang
Meningkatkan perkhidmatan bas bersepadu dan bertaraf dunia
bagi bandar-bandar utama
Tindakan PD 4.2C
Tindakan PD 3.3D Memberi keutamaan kepada
Penggunaan teknologi moden kerjasama awam-swasta (public
dalam melancarkan perjalanan private partnership) dalam
pengangkutan awam 14 pembangunan bandar pintar
 STRATEGI DAN TINDAKAN TERAS
Perancangan Guna Tanah Holistik
KD 1.1 Tindakan KD 1.1A
Mengutamakan aktiviti pembangunan
Merancang bercampur (mixed-use development)
Pembangunan dan pembangunan pelbagai
Tanah Secara kegunaan (multi-use development)
Optimum di kawasan tepu bina
Tindakan KD 1.1B
Mengutamakan pembangunan
berorientasikan transit (TOD) di
kawasan Konurbasi, Bandar Global
dan Bandar Wilayah
Tindakan KD 1.1C
Kemampanan spatial dan daya tahan perubahan iklim memberi tumpuan kepada Menggunakan ruang udara dan
perancangan guna tanah holistik, pengurusan sumber negara secara mampan yang bawah tanah untuk pembangunan
yang bersesuaian
disokong oleh pembangunan ke arah negara neutral karbon. Teras Kemampanan Spatial Tindakan KD 1.1D
dan Daya Tahan Perubahan Iklim mempunyai tiga (3) hala tuju strategik iaitu: Memanfaatkan tanah wakaf dalam
perancangan pembangunan di peringkat
negeri dan Pihak Berkuasa Tempatan
Tindakan KD 1.1E
KD 1: Perancangan Guna Tanah Holistik Menggalakkan pembangunan atas
Tanah Rizab Melayu (TRM)

Perancangan guna tanah secara holistik diperlukan untuk memastikan penggunaan tanah yang
KD 1.2 Tindakan KD 1.2A
optimum dapat dicapai dengan memberi perhatian terhadap pengekalan aset ekologi negara. Pembangunan pembaharuan semula
Mengutamakan bandar di kawasan bersesuaian
Pembaharuan
Hala tuju strategik ini menggariskan beberapa strategi perancangan pembangunan masa hadapan Tindakan KD 1.2B
Semula Bandar Menjalankan kajian semula terhadap
dengan mengutamakan pembaharuan semula bandar, mengutamakan pembangunan
di Kawasan perundangan semasa untuk
berorientasikan Transit (TOD), memanfaatkan tanah wakaf dalam perancangan pembangunan, membolehkan persetujuan secara en-
Sedia Ada
menggalakkan pembangunan atas tanah rizab melayu dan memastikan kawasan tumpuan bloc bagi pembangunan semula bandar
pembangunan dibangunkan secara mampan. Sistem Malaysia Urban Observatory (MUO) juga akan
dibangunkan dan akan berfungsi sebagai pemantauan bandar dan sebagai pemudah cara dalam KD 1.3 Tindakan KD 1.3A
mengenal pasti dan menganalisis isu-isu perbandaran. Bagi meningkatkan kemampuan negara Memastikan kawasan pertumbuhan
Memastikan di dalam Konurbasi dan Zon Promosi
terhadap impak perubahan iklim dan bencana alam, pengurusan kawasan berisiko bencana turut Kawasan Pembangunan (ZPP) dibangunkan
diberi penekanan dalam perancangan guna tanah. Tumpuan secara mampan
Pembangunan Tindakan KD 1.3B
dibangunkan Menjalankan kajian keperluan indeks
pembangunan bagi menilai kawasan
KD 2: Pengurusan Mampan Sumber Asli, Sumber Makanan dan Sumber Warisan secara Mampan bandar yang telah mencapai tahap tepu

Pengurusan mampan sumber asli, sumber makanan dan sumber warisan adalah penting bagi KD1.4 Tindakan KD 1.4A
Membangunkan sistem MUO menjadi
memelihara kepelbagaian sumberjaya yang membekalkan manfaat ekonomi dan kehidupan kepada Melaksanakan pusat data raya perbandaran dan
negara. RFN4 mensasarkan ke arah 50% kawasan litupan hutan di peringkat Semenanjung Malaysia Pembangunan platform bandar pintar negara
menjelang tahun 2040. Malaysia Urban Tindakan KD 1.4B
Observatory Menubuhkan Pusat Operasi MUO di
(MUO) Sebagai PLANMalaysia bagi mengurus dan
Hala tuju strategik ini menggariskan beberapa strategi pengurusan sumber meliputi pemeliharaan dan membangunkan MUO sebagai pusat
pemuliharaan aset ekologi negara termasuk pengenalan konsep Sponge City untuk pengurusan banjir Pusat Data Raya kawalan dan pengurusan data di
dan konsep no nett loss of biodiversity dalam pengurusan hutan. Perbandaran peringkat Nasional
dan Platform Tindakan KD 1.4C
Penekanan turut diberikan kepada pengurusan sumber air dan sumber geologi, jaminan sekuriti Bandar Pintar Melaksana perkongsian strategik
Negara antara agensi kerajaan, swasta,
makanan negara dan pemeliharaan serta pelindungan warisan semulajadi dan kebudayaan untuk badan profesional, IPT dan
memandu pembangunan yang lebih lestari pada masa hadapan. organisasi berasaskan komuniti

KD1.5 Tindakan KD 1.5A

Meningkatkan daya tahan dan
Melaksana
KD 3: Pembangunan ke Arah Negara Neutral Karbon Mitigasi untuk
kesiapsiagaan terhadap bencana
semula jadi serta ancaman
Mengurangkan perubahan iklim
Perubahan iklim yang berlaku mewujudkan keperluan bagi pembangunan diadaptasi ke arah neutral Risiko Bencana Tindakan KD 1.5B
karbon. Pelaksanaan tindakan berkaitan pembangunan rendah karbon melibatkan pelbagai Semula Jadi dan Meminimakan impak bencana banjir
peringkat termasuk di peringkat perbandaran dan komuniti yang melaksanakan amalan hijau. terhadap kawasan petempatan dan
Perubahan Iklim perbandaran yang berada dalam
Galakan penggunaan Tenaga Boleh Baharu (TBB) dan penyediaan infrastruktur mampan termasuk kawasan lembangan banjir
membangunkan mobiliti rendah karbon turut difokuskan dalam hala tuju strategik ini. Tindakan KD 1.5C
Melaksana pelan perancangan dan
pembangunan guna tanah persisiran
pantai yang komprehensif
Tindakan KD 1.5D
Memastikan pengurusan sumber air
yang lestari bagi mengurangkan
15 impak risiko bencana kemarau
 Tindakan KD 1.5E Tindakan KD 2.4B
Mengawal selia aktiviti-aktiviti pembangunan Membangunkan industri
di kawasan berisiko tanah runtuh perlombongan mineral dan
Tindakan KD 1.5F pengkuarian secara mampan
Mengelak risiko kebakaran hutan dan tanah
gambut melalui perancangan guna tanah KD2.5 Tindakan KD 2.5A
Mengekalkan kawasan sumber
Tindakan KD 1.5G Menjamin makanan negara
Melaksanakan perancangan dan Sekuriti
pengurusan kawasan berisiko gempa Tindakan KD 2.5B
bumi yang bersepadu oleh komuniti
Makanan Meningkatkan tahap sara diri (beras)
dan pemegang taruh Negara Tindakan KD 2.5C
Meningkatkan tahap sara diri
Pengurusan Mampan Sumber Asli, makanan (selain beras)
Sumber Makanan dan Sumber Warisan Tindakan KD 2.5D
Menggunakan teknologi terkini bagi
KD2.1 Tindakan KD 2.1A meningkatkan produktiviti hasil pertanian
Meningkatkan litupan hutan untuk
Memelihara mencapai sasaran sehingga 50% di KD2.6 Tindakan KD 2.6A
dan Semenanjung Malaysia Memperkukuh Melindungi tapak warisan
Memulihara Tindakan KD 2.1B Pemeliharaan, kebudayaan dan tapak
warisan semula jadi melalui
Aset Ekologi Mengekalkan ketersambungan Pemuliharaan dan mekanisme perundangan
Negara landskap hutan melalui pemeliharaan
rangkaian ekologi
Perlindungan
Tapak Warisan
Tindakan KD 2.1C
Mempergiat pelaksanaan strategi Kebudayaan dan
REDD Plus Kebangsaan Semula Jadi Negara
Tindakan KD 2.1D KD2.7 Tindakan KD 2.7A
Mewujudkan rangkaian kawasan Menyediakan pemetaan budaya
perlindungan marin yang diurus Memastikan untuk memulihara integriti, keaslian
secara mampan dan bersepadu Pemeliharaan dan dan nilai warisan setempat
Tindakan KD 2.1E Perlindungan Tindakan KD 2.7B
Menggalakkan pengurusan sumber Warisan Meningkatkan pemuliharaan
asli bersama masyarakat setempat Kebudayaan kebudayaan dan kesenian untuk
Dalam Proses generasi akan datang
KD2.2 Tindakan KD 2.2A
Memperkukuh rangka kerja KSAS Perancangan
Mengurus dan sebagai asas kawal selia pembangunan Fizikal dan
Mengawal
Tindakan KD 2.2B Kawalan
Selia Menetapkan zon penampan di luar Pembangunan
Pembangunan sempadan KSAS tahap 1
di Kawasan Tindakan KD 2.2C Pembangunan ke Arah
Sensitif Alam Memperkenalkan konsep ”no nett loss
Negara Neutral Karbon
Sekitar (KSAS) of biodiversity” dengan penggantian
kehilangan biodiversiti bagi projek
pembangunan KD3.1 Tindakan KD 3.1A
Memastikan setiap negeri
Tindakan KD 2.2D Memperluas menyediakan pelan tindakan
Mengawal selia aktiviti penambakan Pelaksanaan pembangunan bandar rendah karbon
dan tebus guna tanah di kawasan Rangka Kerja
persisiran pantai Tindakan KD 3.1B
Bandar Rendah Memperluas pelaksanaan pelan
KD2.3 Tindakan KD 2.3A Karbon tindakan bandar rendah karbon di
semua PBT
Menjamin Melaksanakan perancangan dan
pembangunan di lembangan sungai Tindakan KD 3.1C
Kelestarian berasaskan pendekatan Pengurusan Membangunkan mobiliti rendah karbon
Sumber Air Lembangan Sungai Bersepadu
Tindakan KD 3.1D
Berterusan Tindakan KD 2.3B Memastikan penggunaan ciri-ciri
Mengawal beban pencemaran dan amalan bangunan hijau dan bandar
memulihkan kualiti air sungai rendah karbon dalam pembangunan
Tindakan KD 2.3C Tindakan KD 3.1E
Mengaplikasikan konsep ”Sponge City” Membangunkan roadmap ke arah
dalam pengurusan air perbandaran negara neutral karbon
Tindakan KD 2.3D
KD3.2 Tindakan KD 3.2A
Membangunkan sumber air bawah
Memperkasa penjanaan tenaga solar
tanah yang mampan Meningkatkan
Tindakan KD 2.3E Pengurusan Tindakan KD 3.2B
Memperkasa pengurusan sumber air Meningkatkan pembangunan Tenaga
Sumber Tenaga Boleh Baharu (TBB) bagi tenaga biogas
Tindakan KD 2.3F Alternatif yang dan biojisim
Melaksanakan penggunaan semula air Mampan Tindakan KD 3.2C
Tindakan KD 2.3G Membangunkan jana kuasa hidro kecil
Mempertingkat sistem rawatan air kumbahan untuk kawasan pedalaman
Tindakan KD 2.3H
Meminimakan penggunaan air terawat
KD3.3 Tindakan KD 3.3A
Memperkukuh Mewujudkan kemudahan pengurusan
KD2.4 Pengurusan sisa pepejal yang selari dengan
Tindakan KD 2.4A
keperluan sosial dan rendah karbon
Mengurus Mengenal pasti, Sisa yang
mengiktiraf dan mengurus Tindakan KD 3.3B
Sumber dan tapak berkepentingan
Cekap dan Memulihkan nilai sisa pepejal dan
Kepelbagaian geologi Mampan sisa buangan terjadual untuk
Geologi 16 melestarikan alam sekitar
 STRATEGI DAN TINDAKAN TERAS

Perancangan Penyediaan
Perumahan untuk Semua
Masyarakat

KI 1.1 Tindakan KI 1.1A

Memastikan Memastikan penawaran
Penawaran perumahan mampu milik
seiring dengan permintaan
Perumahan
Perancangan komprehensif yang mengambil kira keperluan fizikal bagi persekitaran yang
kehidupan manusia untuk semua peringkat umur penduduk menerusi kebersamaan komuniti Bersesuaian Tindakan KI 1.1B
dalam pembangunan ke arah mencapai kesejahteraan sejagat. Komuniti inklusif dan Mengikut Meningkatkan kualiti
berdaya huni merupakan elemen penting ke arah mencapai perancangan pembangunan Keperluan perumahan dan kejiranan
melalui pembangunan
yang sejahtera dan makmur. Teras Komuniti Inklusif dan Berdaya Huni mempunyai empat (4) yang lebih terancang
hala tuju strategik iaitu:

Tindakan KI 1.1C
KI 1: Perancangan Penyediaan Perumahan untuk Semua Masyarakat Menyediakan
persekitaran perumahan
Perumahan merupakan kemudahan asas penduduk yang perlu diberi perhatian secara berterusan. yang dapat memenuhi
Perumahan mampu milik diberi fokus utama susulan daripada isu ketidaksepadanan antara keperluan warga emas
penawaran dan permintaan semasa perumahan khususnya di kawasan bandar yang melibatkan
golongan M40 dan B40.

Strategi bersesuaian bagi perumahan mampu milik di peringkat nasional ini akan memberi fokus dari
segi kesesuaian lokasi iaitu di sekitar nod transit, memudahkan akses pemilikan, mengawal selia
KI 1.2 Tindakan KI 1.2A
pembangunan perumahan berdasarkan keperluan penduduk serta mekanisme kawalan harga rumah
Mengawal Memperluaskan
mengikut lokasi. Di samping itu, strategi penubuhan Lembaga Perumahan bagi setiap negeri dijangka
Perancangan penubuhan Lembaga
dapat menguruskan pembangunan perumahan mampu milik secara lebih sistematik dan efisien.
Perumahan di setiap negeri
Penyediaan
untuk mengendalikan
Perumahan
KI 2: Pembentukan Masyarakat Berpendidikan yang Berdaya Saing secara pembangunan perumahan
yang Sistematik secara lebih khusus
Menyeluruh

Pembangunan modal insan berkualiti menekankan aspek pendidikan di mana ianya perlu didasari
dengan pendidikan asas untuk semua golongan serta disusuli dengan pendidikan kemahiran dan Tindakan KI 1.2B
tinggi ke arah meningkatkan tenaga kerja mahir dalam pembangunan negara. Pembelajaran Merancang dan
sepanjang hayat perlu dijadikan fokus berterusan bagi melahirkan masyarakat minda kelas pertama menyediakan
serta berdaya saing yang dapat menyumbang kepada pembangunan negara dalam pelbagai sektor. perumahan yang
bersesuaian di lokasi
tumpuan utama
KI 3: Persekitaran yang Kondusif dan Berdaya Huni

Persekitaran kehidupan yang kondusif merupakan salah satu faktor kepada daya huni sesebuah
kawasan. Strategi yang ditekankan adalah menjurus kepada penyediaan ruang bersama serta Pembentukan Masyarakat
kemudahan awam yang dapat meningkatkan kejiranan komuniti dan menyumbang kepada Berpendidikan yang Berdaya
pembentukan persekitaran yang kondusif dan selesa. Keperluan semua golongan masyarakat Saing secara Menyeluruh
diambil kira dengan memastikan penyediaan kemudahan awam di lokasi yang mudah akses,
menerapkan prinsip reka bentuk sejagat serta kaedah pembangunan secara bersepadu.
KI 2.1 Tindakan KI 2.1A
Strategi berkaitan gaya hidup bersih, sihat dan selamat juga diberi penekanan menerusi galakan Menyediakan Memastikan setiap
amalan hijau di kalangan komuniti serta memanfaatkan ruang-ruang kosong bagi mengelakkan Kemudahan institusi pendidikan
wujudnya aktiviti yang menyumbang kepada berlakunya jenayah. asas mempunyai
Pendidikan Asas
kebolehcapaian
kepada setiap fizikal dan maya
KI 4: Perancangan dan Pembangunan Mesra Komuniti Lapisan (virtual) yang
Masyarakat di menyeluruh
Kolaborasi dan penglibatan komuniti akan memastikan keperluan dan kehendak komuniti diambil kira Seluruh Negara
dalam pembangunan. Strategi ini memberi tumpuan kepada pemerkasaan peranan orang awam
serta kerjasama strategik dengan pihak berkepentingan bagi mewujudkan pembangunan yang
komprehensif. Pelaksanaan strategi ini dapat mewujudkan sikap kepunyaan (sense of belonging)
komuniti dalam melaksanakan tanggungjawab pembangunan secara bersama.
17
 Tindakan KI 2.1B
Merancang penyediaan
tapak sekolah pendidikan
khas untuk golongan OKU di
kawasan yang memerlukan.
KI 2.2 Tindakan KI 2.2A
Memperkasakan Membangunkan institusi
Masyarakat pendidikan di lokasi yang
Mahir dan dapat memberikan
manfaat pembelajaran
Berpendidikan serta mewujudkan rantaian
Tinggi Menerusi ekonomi setempat
Institusi
Pendidikan yang
Bersepadu
Tindakan KI 2.2B
Menggalakkan amalan
pembelajaran sepanjang
hayat bagi meningkatkan Hidup Bersih, Sihat
kemahiran dan kompetensi
tenaga kerja
Perancangan dan
Persekitaran yang Kondusif
dan Berdaya Huni
KI 3.1 Tindakan KI 3.1A
Mempergiat Mewujudkan ruang
Pelaksanaan interaksi komuniti untuk
Konsep kegunaan awam
Kejiranan
Komuniti
Menerusi Tindakan KI 3.1B
Menyediakan rangkaian
Penyediaan
Ruang dan pejalan kaki dan basikal
yang menyeluruh untuk
Kemudahan
kemudahan komuniti
untuk
Kegunaan
Bersama
KI 3.2 Tindakan KI 3.2A
Membangunkan Memastikan penyediaan
Kemudahan kemudahan masyarakat
secara bersepadu
Masyarakat
mengikut keperluan
secara komuniti setempat di
Bersepadu dan lokasi yang mudah akses
Kondusif
Tindakan KI 3.2B
Menyediakan
kawasan perkuburan
secara bersepadu di
lokasi yang strategik
Tindakan KI 3.2C
Menerapkan prinsip
reka bentuk sejagat
dalam penyediaan
kemudahan
masyarakat
KI 3.3 Tindakan KI 3.3A
Mengarusperda- Menggalakkan amalan
nakan Gaya hijau dalam komuniti
dan Selamat
dalam Tindakan KI 3.3B
Memperbanyakkan
Pembangunan kawasan hijau dan
meningkatkan fungsinya
untuk dimanfaat sebagai
ruang interaksi sosial
Tindakan KI 3.3C
Memastikan persekitaran
komuniti yang selamat
Perancangan dan Pembangunan
Mesra Komuniti
KI 4.1 Tindakan KI 4.1A
Menerapkan Memperkasakan
Kolaborasi dan peranan dan
penglibatan orang
Perkongsian
awam
Strategik dalam
Pembangunan
Tindakan KI 4.1B
Menggalakkan
kerjasama strategik
dengan pihak
berkepentingan
18
 Kawasan pertumbuhan merupakan kawasan tarikan utama penduduk yang berperanan
merangsang pertumbuhan ekonomi setempat dan negara dengan menyediakan pelbagai
peluang pekerjaan dan perniagaan dalam aktiviti perkhidmatan, perindustrian dan lain-lain
ekonomi bandar.
• Aglomerasi bandar utama.
• Corak pembangunan bercirikan polisentrik.
• Penyumbang utama ekonomi negara.
• Bilangan penduduk melebihi 1 Juta orang.
• Densiti pekerjaan yang tinggi (jumlah pekerjaan
dan KDNK per kapita yang tinggi).
• Mempunyai aktiviti guna tanah yang menjana
pulangan ekonomi yang tinggi.
• Mempunyai sistem transit, perhubungan dan
infrastruktur yang efisien serta efektif.
• Terletak dalam lingkungan 90 minit (bagi
konurbasi utama) dan 60 minit (konurbasi
sekunder) jarak masa perjalanan ke kawasan
tumpuan pekerjaan.
• Pusat-pusat pertumbuhan yang dikenal pasti
terletak di luar kawasan Konurbasi dan Zon Promosi
Pembangunan (ZPP).
• Corak pembangunan bercirikan monosentrik.
• Bilangan penduduk melebihi 10,000 orang.
• Mempunyai fungsi dan kepentingan di dalam
pembangunan ekonomi tempatan.
• Mempunyai sumber tempatan yang kukuh
dan boleh dieksploitasi.
• Mempunyai hubungan yang baik dengan kawasan
pengaruhnya.
• Mempunyai pusat perkhidmatan perbandaran.
• Terletak dalam lingkungan 30 minit jarak masa
perjalanan ke kawasan tumpuan pekerjaan.
19
• Pusat petempatan yang mempunyai hubung kait
yang kukuh dari segi aktiviti ekonomi, sosial dan
juga pentadbiran.
• Corak pembangunan bercirikan polisentrik.
• Bilangan penduduk melebihi 100,000 orang.
• Pusat pekerjaan utama.
• Mempunyai kemudahan perbandaran yang
mencukupi dan berdaya maju.
• Mempunyai fungsi dan potensi tersendiri
dalam menjana ekonomi penduduk setempat.
• Mempunyai hubungan pengangkutan strategik
dengan bandar-bandar utama yang lain.
• Terletak dalam lingkungan 40-60 minit jarak masa
perjalanan ke kawasan tumpuan pekerjaan.
• Pekan atau pusat petempatan desa yang
terletak dalam kawasan / daerah agropolitan.
• Berfungsi sebagai pusat khidmat pertanian
yang utama.
• Berpotensi untuk menjadi pusat pemasaran dan
dagangan pertanian.
• Berpotensi menyediakan pusat latihan
tempatan dan juga pusat pemprosesan hasil
pertanian daerah agropolitan.
• Berpotensi menjana pertumbuhan ekonomi
setempat.
• Terletak di luar kawasan konurbasi dan ZPP.
 Zon Promosi Pusat
Negeri Konurbasi Pusat Katalis
Pembangunan (ZPP) Agropolitan
• Kuala Perlis-Kangar-
• Berseri
Arau – Pauh Putra
Perlis - • Kaki Bukit- -
• Padang Besar-Lembah
Wang Kelian
Chuping

Konurbasi Utara • Kuala Nerang

• Kuah
• Kulim – Sungai Petani • Alor Setar – Jitra – • Sik
Kedah • Bukit Kayu
– Bandar Baharu – Pendang • Baling
Hitam
Yan • Air Hitam

• Keseluruhan Negeri -
Pulau Pinang - -
Pulau Pinang

• Sebahagian Selama, • Taiping –

Perak Kamunting • Pengkalan
• Ipoh – Seri Iskandar – • Lenggong Hulu
Perak Konurbasi Nasional Lumut • Gerik • Manong
• Sebahagian Tanjung • Teluk Intan • Trolak
Malim • Bagan Datuk

• Hampir keseluruhan • Kuala Selangor • Sekinchan

Selangor -
Negeri Selangor • Sungai Besar • Sabak

Wilayah • Keseluruhan Wilayah

Persekutuan Persekutuan - - -
Kuala Lumpur
Dan Putrajaya • Malaysia Vission
Valley (MVV)
• Gemas
merangkumi Daerah • Tampin
Negeri • Seri Jempol
Seremban dan - • Gemas
Sembilan • Rembau
Daerah Port Dickson • Seri Jempol
• Kuala Pilah

• Kuala Linggi
• Bandaraya Melaka
Melaka - • Pulau Sebang -
Bersejarah
• Sungai Rambai

• Tangkak – Bandar
Konurbasi Selatan Maharani Bandar • Labis
• Segamat
Johor • Johor Bahru ke Diraja – Pagoh • Tenggaroh
• Mersing
Bandar Tenggara • Bandar Penggaram - • Rengit
Kluang

• Kota Bharu
(Bachok – Kota Bahru –
• Jeli • Kuala Krai
Kelantan - Machang – Pasir Mas –
• Gua Musang • Lojing
Pasir Puteh – Tanah
Merah – Tumpat)

Konurbasi Timur • Bandar

Terengganu • Chukai • Kuala Terengganu • Jertih Permaisuri
• Kerteh • Jertih

• Kuantan • Jerantut – Bandar Tun • Bentong • Raub

Pahang Razak (Maran) – • Bandar • Kuala Lipis
Temerloh - Mentakab Muadzam Shah • Kuala Rompin

Wilayah
• Keseluruhan W. P.
Persekutuan - - -
Labuan
Labuan

20
Pelan Rangka Strategik Perancangan Spatial RFN4 terbahagi kepada tiga (3) rangka strategik
utama yang meliputi aspek-aspek kesediaan spatial yang terdiri daripada kawasan
pertumbuhan iaitu Kawasan Konurbasi, ZPP, Pusat Katalis dan Pusat Agropolitan, pengurusan
sumber dan pengurusan kawasan risiko bencana semula jadi di peringkat nasional dan negeri
iaitu :

Pelan rangka strategik komprehensif penting untuk memastikan pelaksanaan yang

berkesan dalam menterjemah hala tuju dan transformasi perancangan spatial negara.
PPS 1 dihasilkan untuk memberi panduan secara terperinci mengenai hala tuju corak
perancangan spatial melalui strategi dan tindakan yang dibentuk dalam RFN4.

Perlindungan dan pengurusan sumber semula jadi, tenaga, makanan dan warisan
negara akan terus dimantapkan dalam penyediaan RFN4 selaras dengan hasrat
pembangunan mampan negara.

RFN4 meneruskan langkah dalam memperhalusi strategi perancangan untuk

mengurangkan dan menguruskan risiko kejadian bencana alam melibatkan banjir dan
tsunami, tanah runtuh, hakisan pantai, peningkatan aras air laut, kemarau, kebakaran
hutan dan tanah gambut.

21
Pelan Pengurusan Spatial Negeri disediakan bagi menterjemahkan hala tuju strategik negara
berasaskan Rangka Strategik Perancangan Spatial. Pelan ini juga mengambil kira kandungan
penting dan penterjemahan dalam Rancangan Struktur Negeri, Rancangan Tempatan,
Rancangan Kawasan Khas dan lain-lain dokumen yang berkaitan.

Pelan Pengurusan Spatial Negeri merangkumi aspek-aspek ketersediaan spatial merangkumi

guna tanah dan pengangkutan, perancangan pusat pertumbuhan yang terdiri daripada
konurbasi, zon promosi pembangunan, pusat katalis, pusat agropolitan dan hierarki bandar,
pengurusan sumber yang perlu dipelihara di samping memastikan perancangan mengambil
kira aspek pengurusan risiko bencana semula jadi yang mempunyai implikasi langsung dengan
aspek spatial.

Terdapat tiga (3) jenis pelan pengurusan spatial bagi setiap negeri iaitu:

• Menjadi panduan dan hala tuju pembangunan semasa dan masa hadapan di setiap
negeri selaras dengan hala tuju pembangunan negara;

• Memastikan pembangunan infrastruktur yang efektif dan optimum di setiap

pembangunan spatial negeri;

• Menjadi rujukan kepada Pihak Berkuasa Perancang Negeri dalam mengenal pasti
keupayaan setiap negeri untuk mencapai pelan pembangunan yang ditetapkan di
peringkat negara; dan

• Penglibatan dan kolaborasi diperingkat negara dan negeri dalam memajukan

pembangunan masa kini.

22
 Konurbasi
(Tidak Termasuk 2 Konurbasi
di Sabah dan Sarawak)

Zon Promosi Pembangunan

(ZPP)

Pusat Katalis

Pusat Agropolitan

23
24
25
Rangkaian Ekologi CFS

26
27
28
Pengurusan dan pelaksanaan RFN memerlukan tadbir urus yang efektif dan berkesan.
Penglibatan dan kerjasama daripada semua agensi dan pihak berkepentingan adalah penting
sama ada di peringkat persekutuan, negeri atau tempatan. Sehubungan dengan itu, tiga (3)
pendekatan tadbir urus RFN akan terus diberi penekanan iaitu :

Tadbir Urus Institusi Tadbir Urus Strategik Tadbir Urus Operasi

Penyelarasan dan Keperluan hala tuju Mekanisme pelaksanaan

pelaksanaan secara
bersepadu di pelbagai
peringkat yang melibatkan
fungsi dan bidang kuasa
pelbagai agensi.
strategik, strategi dan dan pemantauan yang
tindakan yang efektif bagi memastikan
komprehensif sebagai pelaksanaan RFN yang
panduan dalam berkesan dan dinamik.
pelaksanaan RFN.

RFN4 telah menggariskan empat (4) inisiatif iaitu:

1) Perlindungan Kawasan Sumber Jaya Alam Semula Jadi dan Jaminan Sekuriti
Makanan Negara

Perlindungan KSAS merupakan aspek perancangan fizikal yang penting dengan agenda untuk mencapai
pembangunan yang mampan dengan pengukuhan rangka kerja KSAS menerusi pengelasan dan perincian
aktiviti setiap tahap KSAS. Dalam usaha perlindungan KSAS, pematuhan kepada keperluan undang-
undang serta dasar-dasar perancangan berkaitan oleh setiap pihak juga adalah penting dan harus
sentiasa ditekankan. KSAS harus dilindungi melalui sistem perancangan dan kawal selia pembangunan.
Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri memainkan peranan yang penting dalam perkara ini
terutamanya melalui MPFN dan JPN dengan fungsi dan kuasa yang diperuntukkan di bawah Akta 172.

MPFN, JPN dan PBPT pula bertanggungjawab dalam proses kawal selia pembangunan yang melibatkan
puncak bukit, lereng bukit dan KSAS yang ditetapkan dalam RS dan RT bagi memastikan sebarang
pemajuan tidak memberi ancaman yang ketara terhadap KSAS.

29
2) Pemberian Insentif Fiskal Bagi Pemeliharaan Kawasan Sumber Jaya Alam
Semula Jadi dan Jaminan Sekuriti Makanan Negara

Cadangan pemberian fiskal ini adalah kepada Kerajaan Negeri yang telah mengambil usaha melindungi
kawasan-kawasan perlindungan yang sedia ada atau memperluaskan kawasan perlindungan yang baharu
yang melibatkan kawasan sumber jaya alam semula jadi seperti kawasan hutan simpan kekal, kawasan
taman negara, kawasan taman negeri, kawasan taman laut, kawasan perlindungan hidupan liar, kawasan
warisan semula jadi, kawasan tadahan air, kawasan sumber jaya alam semula jadi yang lain (termasuk paya
bakau, tanah gambut dan sebagainya), kawasan pertanian makanan, kawasan jelapang padi dan
kawasan pertanian makanan lain yang penting.

Cadangan pemberian insentif fiskal ini telah dibentangkan dalam Mesyuarat MPFN Ke-31 yang bersidang
pada 18 April 2019. MPFN bersetuju dengan pelaksanaan pemberian insentif fiskal ini kepada negeri-negeri
yang mengekalkan kawasan berhutan, kawasan bertanam padi dan taman kekal pengeluaran makanan
(TKPM) yang luas di peringkat negeri. MPFN juga memutuskan bahawa pelaksanaan dan perincian
mengenai cadangan ini diangkat ke Majlis Kewangan Negara untuk persetujuan.

3) Penubuhan Jawatankuasa Perancang Wilayah Baharu Untuk Penyelarasan

Guna Tanah Antara Negeri

Jawatankuasa Perancang Wilayah (JPW) ditubuhkan oleh MPFN bagi sesuatu kawasan yang melibatkan
dua (2) negeri atau lebih. JPW ditubuhkan untuk kawasan yang mempunyai isu-isu perancangan merentasi
sempadan negeri yang perlu diselaraskan. Ini terutamanya bagi kawasan yang memerlukan tindakan dan
inisiatif berkaitan dengan pengurusan lembangan sungai dan penyediaan bekalan air mampan,
pengurusan tanah tinggi dan ekologi alam semula jadi dan pengurusan pembangunan bandar
bersempadan termasuk penyediaan infrastruktur dan kemudahan secara bersepadu bagi wilayah itu.

Lima (5) JPW baharu dicadangkan bagi kawasan merentasi sempadan negeri di mana ia melibatkan isu-isu
perancangan strategik dan perlu diselaraskan antara negeri-negeri yang berkaitan, iaitu:-

i. Kawasan Persempadanan Antara Kuala Lumpur, Selangor, Putrajaya dan Negeri Sembilan
ii. Negeri-negeri di Utara Semenanjung Malaysia
iii. Kawasan Tanah Tinggi Antara Daerah Bentong-Raub-Hulu Selangor
iv. Kawasan Persempadanan Antara Perak dan Selangor
v. Kawasan Ekologi Semula Jadi Antara Pahang dan Johor

4) Menjadikan Kawasan Perairan Negeri Sebagai Kawasan Pihak Berkuasa

Tempatan

Selain daripada daratan dan pesisiran pantai, kawasan perairan laut dengan tiga (3) batu nautika (5.556
kilometer) dari tikas air surut terendah merupakan kawasan di bawah pentadbiran Kerajaan Negeri.
Kawasan perairan tersebut merupakan sebahagian sumber jaya alam semula jadi yang harus dipelihara
bagi mengekalkan ekosistem hidupan marin.

Oleh itu, kawasan perairan Negeri harus dijadikan sebagai sebahagian kawasan PBT bagi memastikan
perancangan pembangunan dan pemeliharaan sumber jaya alam semula jadi yang lebih menyeluruh,
efektif dan mampan dapat dicapai. Ini termasuk kawalan pembangunan yang lebih baik terhadap aktiviti-
aktiviti yang dijalankan di daratan dan kawasan perairan Negeri.

Perancangan, pengawalan dan kawalselia pemajuan dalam kawasan PBT seharusnya tidak terhad pada
kawasan daratan, persisiran pantai dan pulau-pulau, malahan penting untuk merangkumi juga kawasan
perairan Negeri yang berdamping dengannya. Kawasan perancangan dalam rancangan pemajuan, iaitu
RS dan RT, juga harus merangkumi kawasan perairan Negeri supaya sumber jaya tersebut juga dapat
dirancang secara komprehensif dan diuruskan dengan baik.

30
Rancangan Fizikal Negara Keempat memberi penekanan khusus dalam menentukan corak
perancangan fizikal negara melalui pembentukan strategi dan tindakan khusus meliputi corak
pembangunan guna tanah, pertumbuhan ekonomi, pengekalan dan pengurusan sumber,
penyepaduan dan penambahbaikan rangkaian pengangkutan dan infrastruktur negara dan
penaiktarafan kualiti hidup dan kesejahteraan negara ke arah Malaysia Makmur, Berdaya
Tahan dan Sejahtera.

Pelaksanaan RFN4 ini memerlukan komitmen semua pihak berkaitan khususnya kementerian
dan agensi-agensi di peringkat persekutuan dan Kerajaan Negeri serta agensi-agensi yang
berkaitan bagi memastikan perancangan dan pembangunan kawasan diselaraskan dengan
strategi perancangan dan pembangunan RFN4.

31
 Bahagian Rancangan Fizikal Negara,
PLANMalaysia (Jabatan Perancangan Bandar dan Desa),
Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan,
Blok F5, Kompleks F, Presint 1,
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan,
62675 PUTRAJAYA.

32