บททีเ่ ก้า การอยูอ ่ ย่างมีรากแก้ว

เราชอบทางานในครัวโดยเฉพาะการปอกมันฝรั่ง หั่นผัก
ถูบ ้าน รีดผ ้า หรือทาอะไรก็ได ้อันเป็ นกิจกรรมทีง่ ่าย ๆ
ของชวี ต ิ ประจาวันโดยต ้องใชการเคลื ้ ่ นไหวของมือและไม่ต ้องใช ้
อ
ความคิดมากนัก สามารถทางานนัน ้ เฉย ๆ โดยไม่ต ้องคิด
เมือ่ ไม่ต ้องคิด สติจงึ เต็มเปี่ ยมอย่างเป็ นธรรมชาติ
บางครัง้ เพียงเอือ ้ มมือไปเปิ ดตู ้ทีเ่ ก็บถ ้วยชาม สติเต็มเปี่ ยม
ปี ตท ิ ว่ มท ้นหัวใจ
จึงทาให ้เห็นว่าเพียงการเปิ ดตู ้กับข ้าวก็สามารถเป็ นกิจกรรมของชวี ิ
ตทีเ่ อร็ดอร่อยมากอย่างบอกไม่ถก ู และคาดไม่ถงึ
เห็นได ้ชด ั ว่านีเ่ ป็ นการอยูอ ่ ย่างมีรากแก ้วของชวี ต ิ อย่างแท ้จริง
รากแก ้วคือการทีส ่ ติสามารถหยั่งลึกอยูบ ่ นฐานใดฐานหนึง่ ข
องสฐ ี่ านโดยเฉพาะฐานทีห ่ นึง่
รากแก ้วนัน ้ จึงยึดชวี ต ิ ไว ้อย่างมั่นคงในปั จจุบันขณะนัน ้ ๆ
ใจจึงไม่มก ี ารซด ั สา่ ย
ชวี ติ ของทุกลมหายใจเข ้าออกจึงผ่านพ ้นไปอย่างสมบูรณ์เต็มเปี่ ย
มและมั่นคงอยูบ ่ นฐาน สภาวะพืน ้ ๆ ง่าย ๆ นีแ
้ หละ
ตอนนีร้ ู ้แน่ชด ั แล ้วว่ามันคือ ชวี ต ิ อมตะ eternal life
ทีค่ นสว่ นมากก็อยากได ้อยากเป็ นกันทัง้ นั น ้ โดยเฉพาะชาวคริสต์
แต่ไม่รู ้จะได ้ชวี ต ิ อมตะเชน ่ นีม ้ าอยูก
่ บ ั ตนได ้อย่างไร
ได ้เอาประสบการณ์นไ ี้ ปสอนนั กศก ึ ษา
บอกให ้เขาสงั เกตเอาเองว่า
วันไหนสามารถเปิ ดตู ้เก็บถ ้วยชามในครัวและรู ้สก ึ ถึงความอร่อยขอ
งกิจกรรมทีเ่ รียบง่ายนัน ้ ละก็ ขอให ้รู ้ว่า
ประสบการณ์นัน ้ คือชวี ต ิ อมตะ
เป็ นการพบความมหัศจรรย์ของการปฏิบัตส ิ ติปัฏฐานสท ี่ พ
ี่ ระพุทธเ
จ ้าสอนแล ้ว
เห็นนักศก ึ ษาบางคนอมยิม ้ แสดงสห ี น ้าทีไ่ ม่เข ้าใจและไม่อยากเช ื่
อ คงคิดว่าเราพูดเวอร์ไปหน่อย หรือไม่รู ้ว่าเราเอาอะไรมาพูด
แค่การเปิ ดตู ้กับข ้าวจะมีอะไรนั กหนาเชย ี ว เขาคงคิดเชน ่ นั น
้
ใครไม่พบกับตนเองก็ไม่รู ้

พระอริยเจ้าคือผูเ้ ริม ้ วี ต
่ ใชช ิ อมตะ
 การฝึ กทาสงิ่ ต่าง ๆ อย่างมีสติเต็มเปี่ ยมในชวี ต ิ ประจาวันนัน ้
ทีจ ่ ริงคือการหัดใชช้ วี ต ิ อมตะ
ซงึ่ เป็ นเรือ ่ งตรงไปตรงมาและไม่ซบ ั ซอนเลย
้
เป็ นการฝึ กฝนให ้อยูอ ่ ย่างเป็ นพระอริยเจ ้าโดยตรงจริง ๆ
ทาได ้อึดใจหนึง่
ตอนนัน ้ ก็ใชช้ วี ต ิ อมตะเป็ นพระอริยเจ ้าไปอึดใจหนึง่ เหมือนกัน
ทาได ้หลายนาทีก็เป็ นพระอริยเจ ้าไปหลายนาทีแล ้ว
ทาได ้นานเป็ นชวั่ โมงก็เป็ นพระอริยเจ ้านานเป็ นชวั่ โมงเชน ่ กัน
ทุกคนสามารถฝึ กสติปัฏฐานทีห ่ นึง่ ได ้ในกิจกรรมของชวี ต ิ ประจาวั
นโดยไม่ต ้องไปนั่งหลับตาทาสมาธิเลยก็ได ้
ใครทาสมาธิแบบหลับตาได ้ด ้วยก็ด ี
ในแง่ทพ ี่ ลังสมาธิจะชว่ ยเสริมให ้ชวี ต ิ ทีเ่ คลือ
่ นไหวอยูน ่ ัน
้ มีสติทค ี่ ม
ชด ั มากขึน ้ แต่ถ ้าใครไม่มเี วลาทามากก็ไม่เป็ นไร
จับเรือ ่ งสติปัฏฐานทีห ่ นึง่ ให ้อยูเ่ ท่านัน ้
รากแก ้วของชวี ต ิ ก็จะหยั่งลึก
เป็ นการฝึ กใชช้ วี ต ิ อมตะหรือหัดอยูอ ่ ย่างพระอริยเจ ้าเป็ นชวั่ ขณะ ๆ
เมือ ่ มีความชานาญในการกาหนดมากขึน ้ ก็จะยืดชวี ติ อมตะออกไป
จนในทีส ่ ด ุ สติจะเต็มเปี่ ยมสมบูรณ์
และนั่นคือสภาวะของพระอรหันต์
ทุกคนทาสงิ่ เหล่านี้ได ้โดยไม่ต ้องอ่านหนั งสอ ื ธรรมะมากเลย
ก็ได ้ ไม่จาเป็ นต ้องรู ้บัญญัตเิ ลยก็ได ้ คนอ่านมาก
รู ้บัญญัตม ิ ากจะกลายเป็ นสงิ่ กีดขวาง ทาเรือ ่ งง่าย ๆ อย่างนีไ ้ ม่ได ้
จิตจะขวนขวายคิดเทียบเคียงประสบการณ์กบ ั บัญญัตอ ิ ยูเ่ สมอ
เมือ ่ คิดเทียบเคียงเชน ่ นัน้ ใจก็พลัดออกจากอมตธรรมทันที
คนทีอ ่ า่ นน ้อย หรือไม่อา่ นหนั งสอ ื ธรรมะเลย
เมือ ่ จับหลักการปฏิบัตเิ ชน ่ นีไ
้ ด้ และทาอย่างไม่หยุดยัง้
เขาก็สามารถไปลิว่ ได ้ จะอยูก ่ บ
ั อมตธรรมได ้ง่าย

ตอนนีเ้ ข ้าใจปั ญญาระดับนีไ ้ ด ้อย่างทะลุปรุโปร่งและทาได ้ง่ายมาก

แต่ไม่รู ้คนอืน ่ จะเข ้าใจได ้สก ั แค่ไหน
คงเป็ นเรือ ่ งตืน้ เขินเกินไปจนกลายเป็ นเรือ ่ งลึกมากสาหรับคนอืน ่
คนสว่ นมากจึงไปสาละวนคิดหาคาตอบอืน ่ ะให ้ชวี ต
่ ทีจ ิ มีความหมา
ยมากขึน ้ จนมากเรือ ่ งเปล่า ๆ ยิง่ หาก็ยงิ่ หลงทางมากขึน ้
ยิง่ หาก็ยงิ่ ไม่พบ ต ้องหยุดหา และหยั่งรากแก ้วลง
(คือมีสติให ้ชด ั )ในปั จจุบันขณะทันที
ความหมายทีเ่ รียบง่ายของชวี ต ิ ก็อยูต
่ รงนั น
้ เอง
 ฉะนั น
้ คนทีท ้
่ างานใชสมองมากจะเส ี เปรียบ
ย
รากแก ้วของชวี ต ิ จะหยั่งไม่ได ้ลึก เพราะสมองต ้องคิดอยูเ่ รือ ่ ย
คนทีร่ ู ้สถานะตนเองและอยากใชช้ วี ต ิ อมตะจึงต ้องรู ้จักจัดเวลาให ้กั
บการฝึ กฐานทีห ่ นึง่ ให ้ได ้ ถ ้าไม่ทาแล ้ว
จะติดอยูใ่ นวงกลมแห่งความเลวร ้าย vicious circle
ซงึ่ เป็ นวงกลมในระดับเล็กสุดของวงกลมใหญ่อันคือสงั สารวัฏนั่ นเ
อง ฉะนัน ้
ต ้องพยายามแหวกวงกลมอันเลวร ้ายนี้ให ้ได ้โดยการฝึ กฐานทีห ่ นึง่
อย่างสม่าเสมอ

สล ัดโคลนหลุดได้เสมอ
ตอนนีม ้ ายืนอยูฝ ่ ั่ งนี้แล ้ว
ถึงรู ้ว่าชวี ต ิ ของคนทีอ ่ ยูฝ ่ ั่ งนี้ก็คอ ื ความเต็มเปี่ ยมของสติทไี่ ม่ขาด ๆ
หลุด ๆ จนเป็ นธรรมชาติธรรมดาของชวี ต ิ ไม่วา่ จะทาอะไร
เคลือ ่ นไหวอย่างไร จะชาหรื้ อเร็ว สติจะกากับอยูเ่ สมอ
เป็ นชวี ต ิ ทีม ่ รี ากแก ้วอันหยั่งรากลึก
จึงไม่สน ั่ โยกคลอนแคลนอีกต่อไป แม ้ความคิดทีพ ่ าเอากิเลสเล็ก
ๆ น ้อย ๆ
เข ้ามาก็จะถูกเห็นอย่างเป็ นธรรมชาติและถูกดีดผึง๋ ออกอย่างง่ายด
าย และกลับมาอยูก ่ บั อมตะธรรมเสมอ
เป็ นกลไกธรรมชาติของมันเอง สมัยทีย ่ ังไม่รู ้จักอมตธรรม
เป็ นการสูแบบชกสุ ้ ่ สส
ม ี่ ม ุ่ ห ้าไปในทีม ่ ด
ื ถูกเป้ าบ ้างผิดเป้ าบ ้าง
ชกไปก็แล ้วกัน ไม่รู ้ว่ากาลังทาถูกหรือทาผิด เดี๋ยวนี้
ไม่วา่ จะถูกสาดโคลนอย่างไร ก็สลัดโคลนหลุดได ้เสมอ
นีเ่ ป็ นรสชาดทีแ ่ ม ้คนอยูฝ ่ ั่ งโน ้นก็สามารถชม ิ ได ้โดยการฝึ กสติปัฏฐ
านทีห ่ นึง่ ให ้เก่งและชานาญ เดีย ๋ วก็มาอยูฝ่ ั่ งนีเ้ อง

เจ้าหญิงมากาแร๊ตใชช ้ วี ติ ทีเ่ ต็ มเปี่ ยมจริงหรือ?

เมือ่ เจ ้าหญิงมากาแร๊ต
น ้องสาวของราชน ิ ีอังกฤษตายเมือ ่ สองอาทิตย์ทผ ี่ ่านมานัน ้
เจ ้าฟ้ าชายชาลสไ์ ด ้พูดถึงคุณน ้าว่าเป็ นหญิงทีใ่ ชช้ วี ต ิ อย่างเต็มเปี่
ยมจนกระทั่งมาล ้มป่ วยลงในชว่ งสองปี กอ ่ นตาย
ฟั งเจ ้าฟ้ าชายชาลสพ ์ ดู ถึงเจ ้าหญิงมากาแร๊ตว่าใชช้ วี ต ิ อยูอ่ ย่
างเต็มเปี่ ยมแล ้ว อดถามไม่ได ้ว่า
รู ้หรือว่าชวี ต
ิ เต็มเปี่ ยมต ้องใชอย่ ้ างไร ทีจ
่ ริง
ชวี ติ ของเจ ้าหญิงมากาแร๊ตเป็ นชวี ต ิ ทีเ่ ศร ้าเต็มไปด ้วยความผิดหวัง
และใชช้ วี ต ิ อย่างประชดประชน ั มากกว่าจะเรียกว่าเต็มเปี่ ยมได ้
่ จากชวี ต
เริม ิ วัยสาวก็ไปหลงรักชายทีห ่ ย่าแล ้วและมีอายุมากกว่าต
นถึง ๑๘ ปี ถ ้าเลือกความรัก
ก็หมายความว่าต ้องสละตาแหน่งราชวงศอ ์ ันสูงสง่
จึงต ้องเลือกการรักตัวเองเพือ ่ เก็บตาแหน่งทีฟ ่ ้ าดินประทานมาให ้
หลังจากนัน ้ ก็แต่งงานประชดความผิดหวังในรักครัง้ แรก
เมือ่ ไม่ได ้แต่งเพราะรัก ชวี ติ แต่งงานจึงไปไม่รอด
ต ้องหย่าร ้างกันในทีส ่ ด ุ ใชช้ วี ต ิ โดดเดีย ่ วไร ้คูค ่ รอง
จึงประชดชวี ต ิ อีก เพราะมีเงินมาก จึงไปสร ้างบ ้านทีเ่ กาะมุสติ๊ ก
ห่างไกลผู ้คนในวัง
และใชช้ วี ต ิ อย่างอิสระเหมือนคนโสดทั่วไปทีย ่ ังรักสนุก
อยากทาอะไรก็ทาโดยไม่แยแสต่อคาครหานินทาของคนทั่วไปจน
คนเลิกพูดเลิกนินทาไปเอง วันหนึง่ สูบบุหรี่ ๖๐ มวน
ชว่ งสองปี กอ ่ นตายนี่ ก็ทรมานไม่น ้อย
ชวี ต ิ เชน ่ นีจ ้ ะไปเรียกว่าเต็มเปี่ ยมได ้อย่างไร
เป็ นชวี ต ิ ทีน ่ ่าเศร ้ามากกว่า
คนทีเ่ กิดมาพร ้อมกับคาบชอนทองติ ้ ดมาด ้วยนั น ้
จะว่าโชคดีก็ได ้ จะว่าโชคร ้ายก็ได ้เชน ่ กัน
โชคดีในแง่ทวี่ า่ ไม่ต ้องมานั่งลาบากทามาหากิน
สามารถนั่งกินนอนกินทัง้ ชาติได ้ โชคร ้ายในแง่ทวี่ า่ เมือ่ มีวัตถุ
สถานะ ื่ เสย
ชอ ี งสมบูรณ์ทก ุ อย่างแล ้ว
จึงไม่มค ี วามตืน ่ เต ้นอะไรเหลืออยูใ่ นชวี ต ิ อีก
คนทีร่ วยล ้นนัน ้ จะกลายเป็ นคนทีน ่ ่าเศร ้ามาก
เมือ ่ สามารถใชเงิ ้ นซอ ื้ ทุกอย่างทีเ่ ป็ นวัตถุได ้จนไม่มอ ี ะไรให ้ซอ ื้ อีก
ต่อไป แล ้วจะไปหาความสุขเล็ก ๆ น ้อย ๆ มาจากไหน สงิ่ เล็ก ๆ
น ้อย ๆ ทีค
่ นจนไม่เคยได ้
เมือ ่ ได ้มาก็รู ้สก ึ ตืน่ เต ้นดีใจอย่างเหลือหลายนั น ้ เป็ นความรู ้สก ึ ทีค ่ น
รวยสม ั ผัสไม่ได ้และเข ้าใจไม่ได ้เลย
ความเต็มเปี่ ยมของชวี ต ิ ทีแ่ ท ้จริงจะเกิดขึน ้ ได ้ก็เมือ ่ มีการฝึ ก
สติปัฏฐาน
หยั่งรากแก ้วของชวี ต ิ ให ้ลึกเข ้าไปในปั จจุบันขณะเท่านั น ้
คนทีค ่ าบชอนทองมาเกิ้ ดอาจโชคร ้ายในแง่ทวี่ า่ จะปฏิบัตเิ ชน ่ นัน ้ ไ
ด ้ยากมาก เพราะต ้องแบกสถานะทีส ่ งู สง่ ไว ้
จะทาตัวเป็ นคนเรียบง่ายก็แสนจะยากเพราะตาแหน่งหน ้าทีท ่ างสัง
คมไม่อานวยให ้ทา จะไปไหน ทาอะไรก็มค ี นห ้อมล ้อมเต็มไปหมด
ต ้องวางตัวตามทีส ่ ังคมกาหนด นอกจากนั น ้
จิตใจยังต ้องแบกสมบัตพ ิ ัสถานเอาไว ้ด ้วย
ยิง่ มีมากก็ยงิ่ ต ้องแบกมาก เป็ นห่วงเป็ นใยว่าจะทาอย่างไรกับมัน
จะแบ่งอย่างไร ให ้ใครดี
เป็ นความหนักหน่วงทีเ่ พิม ่ จากความหนักของขันธ์ ๕
ทีท ่ ก ุ คนมีเป็ นทุนเดิมอยูแ ่ ล ้ว ฉะนั น ้ คนทีค ้
่ าบชอนทองมาเกิ ดนั น้
เมือ ่ ถึงเวลาต ้องปล่อยวางทุกอย่างจึงปล่อยได ้ยาก
เพราะใจถูกถ่วงด ้วยของหนักมาก
ต ้องตัง้ ความปรารถนาพระนิพพานเพือ ่ หมดทุกข์อย่างเด็ดเดีย ่ วจริ
ง ๆ จึงจะทาได ้ ่ นั น
มิเชน ้ แล ้ว
ล ้วนถูกกิเลสลากพาไปไม่ทางใดก็ทางหนึง่ ทัง้ สน ิ้
ถ ้าไม่สามารถทาชวี ต ิ ให ้เต็มเปี่ ยมในแง่การฝึ กสติได ้แล ้ว
สงิ่ รองลงมาทีท ่ าได ้คือ การชว่ ยเหลือผู ้อืน ่
คนทีเ่ กิดมารวยและมีสถานะสูงสง่ นัน ้ สามารถทาประโยชน์เพือ ่ ผู ้อื่
นได ้มาก
โดยพยายามใชอ้ านาจและทัรพย์สน ิ ทีท ่ ว่ มท ้นของตนออกมาชว่ ยเ
หลือผู ้ทีล ่ าบากกว่าตน
ยิง่ ใครทีส ่ ามารถลดตัวเองลงมาคลุกคลีชว่ ยเหลือคนธรรมดาหรือ
คนจนได ้แล ้ว คนนัน ้ ก็จะเป็ นทีร่ ักของคนหมูม ่ าก
ชวี ต ิ ก็จะมีคณ ุ ค่ามากขึน ้
เจ ้าหญิงไดอาน่าแม ้ชวี ต ิ จะเต็มไปด ้วยปั ญหาสว่ นตัว
แต่ทา่ นก็พยายามทางานการกุศลชว่ ยเหลือคนทีม ่ โี อกาสน ้อยกว่า
ประจวบกับยังสาวและสวยพราวเสน่ห ์ คนจึงรักมาก เมือ ่ ตายไป
คนหลั่งน้ าตาท่วมท ้น
ดอกไม ้ทั่วเกาะอังกฤษถูกนามาบูชาเจ ้าหญิงไดอาน่าหมด
ผิดกับเจ ้าหญิงมากาแร๊ต คนอังกฤษไม่คอ ่ ยได ้สนใจมากเท่าไร
เพราะท่านทาประโยชน์ให ้แก่คนอืน ่ น ้อยมาก

อย่าเสย ี ชาติเกิด
สงิ่ สุดท ้ายทีอ
่ ยากเน ้นให ้คนกลุม ่ น ้อยกลุม่ หนึง่ ทีย
่ ังพอมีบาร
มีอยูบ่ ้างคือ
ต ้องพยายามเอาเหตุการณ์เลวร ้ายทีเ่ กิดขึน ้ ในโลกขณะนี้มาเขย่าตั
วเองให ้ตืน ่ จากความหลับไหลของอวิชชา
และพยายามแสวงหาสงิ่ ทีพ ่ งึ่ ได ้อย่างแท ้จริง
พระพุทธศาสนาเท่านั น ้ ทีส
่ อนเรือ ่ งการปฏิบัตวิ ปิ ั สสนาทีจ ่ ะชว่ ยคน
ให ้หลุดพ ้นจากสังสารวัฏหรือถึงนิพพาน
ซงึ่ แตกต่างจากคริสต์และอิสลามมากมายอย่างเทียบกันไม่ได ้
นีค ่ อ
ื ข่าวดีทช ี่ าวพุทธจะต ้องตระหนักให ้ชด ั
การเป็ นชาวพุทธก็เหมือนได ้เพชรเม็ดงามทีล ่ ้าค่ามากาอยูใ่ นมือแ
ล ้ว ต ้องไม่ขว ้างปามันทิง้ ไปอย่างไม่ใยดี
นักการศก ึ ษาไทยต ้องไม่พยายามกีดกันเอาหลักสูตรพุทธศา
สนาออกไป
และเปิ ดโอกาสให ้เด็กไทยเรียนศาสนาคริสต์กบ ั อิสลามมากขึน ้
ซงึ่ ดูเหมือนให ้เสรีภาพแก่คนอย่างทั่วถึง
นีเ่ ป็ นเรือ ่ งทีไ่ ม่จาเป็ นเลย
ถ ้าทาเชน ่ นั น
้ ก็เหมือนกับปาเพชรเม็ดงามทีอ ่ ยูใ่ นมือแล ้วทิง้ ไปอย่า
งไม่ใยดี และคว ้าเอาก ้อนกรวดมากาไว ้แทน
เมืองไทยเป็ นดินแดนพุทธอยูแ ่ ล ้ว มีของดีแล ้ว
อย่าไปลดค่าตนเองเสย ี พูดเหมือนหยิง่ แต่ไม่หยิง่
พูดเชน ่ นี้เพราะรู ้จริง เพราะรู ้ว่ากาลังพูดอะไรอยู่
อยากพูดกับคนทีม ่ บี ารมีวา่ ไหน ๆ
ก็เกิดมาเป็ นมนุษย์พบพระพุทธศาสนาแล ้ว
อย่าร่าไรรอโน่นรอนีห ่ าข ้อแก ้ตัวให ้เสย ี เวลาเลย
ขอให ้ตัง้ เป้ าหมายว่าอย่างน ้อยทีส ่ ด
ุ
ชาตินก ี้ ็ต ้องบรรลุโสดาบันให ้ได ้
ทาทุกอย่างทีเ่ ราแนะนาไว ้ในคูม ื ชวี ต
่ อ ิ เท่านั น ้
ก็รับประกันให ้ได ้ว่าเป็ นโสดาบันแน่นอน ถ ้าอยากเอามากกว่านัน ้
ก็มงุ่ พระนิพพานในชาตินเี้ สย ี เลย รีบเร่งฝึ กวิปัสสนาเร็ว ๆ
อย่ารอชา้ อย่าพลาดโอกาสทองเชน ่ นีเ้ ป็ นอันขาด
กลับมาเกิดเป็ นมนุษย์อก ี ที ศาสนาพุทธอาจไม่อยูใ่ ห ้เห็นแล ้วก็ได ้
ขอให ้ทุกคนทาหน ้าทีต ่ อ
่ ตนเองด ้วยความไม่ประมาทเถิด