บทที่ ๖ ระบบจริยธรรมของตะว ันตก

น ักปร ัชญาไม่ใชผ ่ รู้ ู้

จริยธรรมของตะวันตกแตกต่างจากจริยธรรมของพุทธมากทีเ
ดียว เพราะเกิดจากบรรดานักปรัชญาทีม ่ ชี อ ื่ เสย ี งของกรีกอย่าง
เพลโต ้ โสคราตีส คิดระบบจริยธรรมขึน ้ มาอย่างเลือ ่ นลอย คือ
อยูเ่ ฉย ๆ ไม่มอ ี ะไรทา ก็ตัง้ คาถามขึน ้ มาอย่างเชน ่ ความดีคอ ื อะไร
จริยธรรมคืออะไร แล ้วก็มานั่งตีความเพือ ่ ให ้ความหมายแก่มัน
นั่งถกเถียง symposium คิดโน่นคิดนีไ ่ ปเรือ ่ ยเปื่ อย
ยิง่ นั กปรัชญายุคหลัง ๆ อย่างซก ิ มันด์ ฟรอยด์ นีต ่ ้องเรียกว่า
คิดฟุ้ งซา่ นมากกว่าทีจ ่ ะคิดอะไรเป็ นชน ิ้ เป็ นอัน
นักปรัชญาเหล่านี้ไม่ได ้เป็ นผู ้รู ้ ไม่ได ้ตรัสรู ้เองเหมือนพระพุทธเจ ้า
จึงไม่มค ี วามรู ้ในเรือ ่ งสจ ั ธรรมสูงสุดของธรรมชาติหรือพระนิพพาน
หรือพระเจ ้าในความหมายทีเ่ ราตีความใหม่ให ้ชาวคริสต์
จึงคิดเรือ ่ ยเปื่ อย แตกซา่ น ปราศจากแก่นสารทีแ ่ ท ้จริง
การคิดนัน ้ ใครจะคิดอะไร คิดอย่างไรก็ได ้
เหมือนการแจวเรืออยูใ่ นมหาสมุทรอันกว ้างใหญ่
ใครจะแจวไปทางไหนก็ได ้
นักปรัชญาคิดเก่งเพราะหากินอยูบ ่ นการคิดเก่งของตัวเอง
แต่ตราบใดทีผ ่ ู ้คิดยังไม่รู ้เป้ าหมายทีแ ่ ท ้จริงของชวี ต ิ หรือไม่รู ้สจ ั ธร
รมอันสูงสุดแล ้วไซร ้ การคิดนัน ้ จะเลือ ่ นลอย
เหมือนการแจวเรือในมหาสมุทรอันเวิง้ ว ้าง
ตราบใดทีแ ่ จวเรือได ้ก็แจวไปเรือ ่ ยโดยไม่มจ ี ดุ หมายปลายทางทีแ ่
น่นอน นี่คอ ื ระบบการศก ึ ษาของโลกสมมุต ิ
การศก ึ ษาในสาขาวิชาความรู ้ต่าง ๆ ของโลกสมมุต ิ
ก็คอ ื การหัดนักศก ึ ษาให ้เดินลึกเข ้าไปในท่อหรืออุโมงค์แห่งความรู ้
ทีต ่ นเรียน แต่ละสาขามีอโุ มงค์หรือท่อความรู ้ของตน
เปรียบเทียบเหมือนการแจวเรือไปในทิศทางต่าง ๆ นั่นเอง
แจวกันไปคนละทิศคนละทาง แต่ถามว่าแจวไปไหน เขาไม่รู ้
รู ้แต่วา่ ต ้องแจวเท่านัน ้ ความรู ้ทางโลกเหล่านีจ ้ งึ แตกซา่ น
เพราะเป้ าหมายร่วมมีเพียงการออกมาหางานทาเท่านัน ้
ไม่มเี ป้ าหมายอันสูงสุดร่วมกัน นีค ่ อ
ื ระบบการศก ึ ษาของโลกสมมุต ิ
จึงเป็ นระบบการศก ึ ษาทีไ่ ม่สมบูรณ์
 ถ ้ามองจากภาพใหญ่ของสงั สารวัฏแล ้ว
ระบบการศก ึ ษาของโลกตะวันตกทีเ่ รียนกันในสาขาต่าง ๆ นัน ้
คือการแจวเรืออยูใ่ นหนองน้ าหรือทะเลสาปอันกว ้างใหญ่ไพศาลนั่
นเอง นักการศก ึ ษาอาจคิดว่าไปไกลแล ้ว
แต่ทจ ี่ ริงเป็ นการแจวเรือทีว่ นไปเวียนมาอยูแ ่ ถวนัน
้ แหละ
เพราะยังมืดบอดอยู่ จึงไม่รู ้ว่ากาลังแจวเรือวนอยูใ่ นหนองน้ า
เพราะถูกความมืดแห่งปั ญญาหลอกเอาว่าแจวเรือไปได ้ไกลมากแ
ล ้ว น่าสงสาร

ความรู ้ทางธรรมคือการเน ้นทีจ ่ ด

ุ หมายปลายทางให ้ชด ั เจนเท่านัน
้
ถ ้านั กการศก ึ ษารู ้ว่าเป้ าหมายของชวี ต ิ คือ
การบรรลุพระนิพพานแล ้วไซร ้ ก็หมายความว่า วิชาการสาขาต่าง
ๆ ทีเ่ รียนนัน ้ ต ้องมุง่ ไปทีจ ่ ด
ุ หมายปลายทางเหมือนกันหมด
เปรียบได ้ว่าทะเลสาปทีก ่ ว ้างใหญ่ไพศาลนีม ้ ท
ี างออกแคบ ๆ
อยูท่ างเดียวเท่านัน ้ ฉะนัน ้
แม ้จะแจวเรือจากคนละทิศคนละทางก็ตาม
แต่ทก ุ คนล ้วนมุง่ ไปทีท ่ างออกนัน ้ เหมือนกันหมด
หรือแจวเรือไปขึน ้ ทีฝ ่ ั่ งพระนิพพานนั่นเอง

จริยธรรมคริสต์ควรมีเป้าหมายถ้าพระเจ้าคือพระนิพพาน
ทีจ ่ ริงแล ้ว
คาภีรไ์ บเบิลเต็มไปด ้วยระบบจริยธรรมทีส ่ งู สง่ ทีพ
่ ระคริสต์สอนให ้
คนทาตามเพือ ่ ไปให ้ถึงดินแดนแห่งพระเจ ้า The Kingdom of
God ถ ้าคาว่า “พระเจ ้า”
ของพระคริสต์หมายถึงสจ ั ธรรมอันสูงสุดหรือพระนิพพานแล ้วไซร ้
จริยธรรมของคริสต์ก็เหมือนกับของพุทธในแง่ทวี่ า่ เป็ นปั จจัยเกือ ้ ห
นุนให ้คนไปถึงเป้ าหมายอันสูงสุดของชวี ต ิ หรือพระเจ ้า
นีเ่ ป็ นสงิ่ ทีเ่ ราสรุปให ้ชาวคริสต์เพือ ่ ต ้องการชว่ ยชาวคริสต์เห็นโครง
สร ้างของชวี ต ิ อย่างชด ั เจน คือ
เห็นว่าชวี ต ิ เกิดมาเพือ ่ การเดินทางไปให ้ถึงเป้ าหมายทีส ่ งู สุด
คือถึงพระเจ ้า ฉะนัน้
การทาความดีก็เพือ ่ พาตนเองไปอยูก ่ ับพระเจ ้า
เพราะถ ้าไม่เห็นโครงสร ้างชด ั เจนแล ้วจะงงมาก ั สน
สบ
เริม ่ ถามว่าคนเราทาดีไปทาไม เพราะทาดีแล ้วไม่เห็นได ้ดี

เมือ
่ พระเจ้าถูกทาลาย ก็ไม่จาเป็นต้องทาความดี
 ในอดีตทีศ ่ าสนาคริสต์ยังมีอท ิ ธิพลต่อจิตใจคนอยูน ่ ัน้
คนก็ยังเข ้าโบสถ์ ยังมีความเชอ ื่ มั่นในพระเจ ้าอยูม ่ าก
แม ้จะทุกข์มากอย่างไร ก็ยังมีความหวังในพระเจ ้า
พยายามทาความดี ทาสงิ่ ทีถ ู ต ้องต่อพระเจ ้า สังคมจึงไม่ยงุ่ มาก
่ ก
ไม่สบ ั สนและซบ ั ซอน ้
แต่เดีย ๋ วนี้ วิทยาศาสตร์เจริญขึน ้ มาก
การค ้นพบทางวิทยาศาสตร์ทาให ้คนเลิกเชอ ื่ พระเจ ้าไปมาก
การเชอ ื่ วิทยาศาสตร์อย่างโงหัวไม่ขน ึ้ เชอ ื่ ว่า
ชวี ต ิ นีค ้ อ ื ก ้อนพลังงานและสสาร
จิตใจมีศน ู ย์กลางอยูท ่ ส
ี่ มองอันเป็ นก ้อนสสารเท่านัน ้
เมือ ่ สมองหยุดทางาน ชวี ต ิ ก็ตาย เมือ ่ ตายแล ้วก็แล ้วกัน เป็ นศูนย์
ไม่มบ ี ญ ุ บาป นรกสวรรค์คอยอยูข ่ ้างหน ้า
ไม่มพ ี ระเจ ้าซงึ่ เป็ นพระผู ้สร ้างและผู ้ทาลายมาลงโทษคนทาบาปอ
ย่างทีพ ่ ด ู สอนกันในโบสถ์ ฉะนัน ้
ความคิดเรือ ่ งการทาความดีเพือ ่ จะได ้ไปอยูก ่ บ ั พระเจ ้าเริม ่ ถูกท ้าท
าย โดยเฉพาะอย่างยิง่
เมือ ่ คนสว่ นมากทีม ่ ก ี เิ ลสอยูเ่ ห็นว่าทาดีแล ้วก็ไม่เห็นได ้ดีตอบแทน
จึงไม่รู ้ว่าต ้องทาดีไปทาไม เพือ่ อะไร
คนเริม ่ ให ้อิสระแก่ตนในการทาชวั่ มากขึน ้ เพราะเห็นโต ้ง ๆ ว่า
คนทาชวั่ ไม่น ้อยกลับได ้ดี
ระบบจริยธรรมในปั จจุบันนี้จงึ ถูกสน ั่ คลอนอย่างทีไ่ ม่เคยปรากฏมา
ก่อนในประวัตข ิ องมนุษยชาติ
ทุกวันนี้ นอกจากเจ ้าหน ้าทีท ่ างศาสนาเชน ่ พระ หรือ
บาทหลวง แล ้ว ใครจะเปิ ดปากสอนศล ี ธรรมกับใครนีต ่ ้องระวังมาก
จะเป็ นหัวข ้อทีค ่ นเลีย ่ งไม่พด ู แม ้พ่อแม่เอง
เมือ่ ลูกโตเป็ นหนุ่มสาวแล ้ว
จะมานั่ งสอนลูกเรือ ่ งศล ี ธรรมนัน ้ อาจจะถูกลูกตอกกลับเอาจนหน ้า
แตกได ้ เพราะพ่อแม่เองทาไม่ได ้
และพ่อแม่ก็คอ ื บุคคลทีป ่ ระกอบอาชพ ี ต่าง ๆ ในสงั คม เชน ่ หมอ
ครู ตารวจ อัยการ ผู ้พิพากษา นักการเมือง นักธุรกิจ เป็ นต ้น
ซงึ่ บุคคลทีม ่ อี าชพ ี สูงสง่ เหล่านีค ้ วรเป็ นพ่อแบบ แม่แบบ
อันดีงามของสงั คม แต่เมือ ่ คนเหล่านีท ้ าตัวไม่ดเี สย ี เอง
จึงมาถึงจุดทีไ่ ม่มใี ครเตือนใครได ้เพราะแต่ละคนก็ไม่ใชผ ่ ้าขาว
ล ้วนเป็ นผ ้าขาวทีเ่ ปื้ อนโคลนไม่มากก็น ้อยทัง้ สน ิ้
เมือ ่ ไม่มใี ครเตือนใครได ้ ระบบศล ี ธรรมจึงถูกเหยียบย่าจนป่ นปี้
จะเอากลับมาอีกนัน
้ ยากมาก
ระบบศลี ธรรมจึงหายไปเหมือนการหายไปของพระเจ ้า

การไม่เชอ ื่ พระเจ้าเป็นความโง่ ไม่ใชค ่ วามเท่ห ์

อย่างน ้อยคนเชอ ื่ พระเจ ้ายังรู ้สก ึ ละอายต่อการทาบาปบ ้าง
คนสมัยนีค ้ ด ิ ว่าการไม่เชอ ื่ พระเจ ้าเป็ นเรือ ่ งเท่ห ์
แสดงออกถึงความไม่งมงาย จึงกลายเป็ นแฟชน ั่
ทีจ ่ ริงเป็ นเรือ ่ งโง่มากกว่าจะเป็ นเรือ ่ งเท่ห ์
เพราะเปิ ดโอกาสให ้เชอ ื่ อะไรก็ได ้
จนเดีย ๋ วนีห ้ นุ่มสาวกลับเอาพวกนักร ้อง ดารา นักกีฬา
หรือแม ้ตัวการ์ตน ู มาบูชาเหมือนพระเจ ้า
สถิตบ ิ อกว่าเด็กอเมริกน ั ยุคนีร้ ู ้จัก โฮเมอร์ ซมิ สน ั Homer
Simpson มากกว่าประธานาธิบดีจ๊อรช วอชงิ ตัน เสย ี แล ้ว
ในชว่ งสามเดือนทีผ ่ า่ นมาโทรทัศน์อังกฤษมีรายการชอ ื่ pop
idol โดยมีหนุ่มสาวเป็ นพันมาร ้องเพลงต่อหน ้ากรรมการ ๔ คน
ถึงจานวนหนึง่ ก็เปิ ดโอกาสให ้คนดูทั่วประเทศลงคะแนนเสย ี งว่าจะ
เลือกคนไหนเป็ นราชาเพลงป๊ อบ จนกระทั่งเหลือหนุ่มสาว ๑๐
คนสุดท ้าย ทัง้ หนั งสอ ื พิมพ์และใครต่อใครก็พด ู กันจนหนาหู
ทุกอาทิตย์จะมีคนโทรไปลงคะแนนให ้ไม่น ้อยกว่าสห ี่ รือห ้าล ้านคน
ในชว่ งเวลาสองชวั่ โมงเศษ เมือ ่ มาถึงสองคนสุดท ้ายเป็ นชายทัง้ คู่
คนหนึง่ อายุ ๑๗ อีกคนอายุ ๒๑
ความคลั่งของคนก็ยงิ่ มีมากขึน ้ ระหว่างกลุม ่ ผู ้สนับสนุนของทัง้ สอง
ฝ่ ายโดยเฉพาะในกรุงลอนดอน
มีการหาเสย ี งอย่างทั่วถึงเหมือนนักการเมือง
วันทีต ่ ัดสน ิ เป็ นวันเดียวกับวันตายของเจ ้าหญิงมากาแร๊ต
น ้องสาวของราชน ิ ีอังกฤษ ข่าวของราชวังแทบจะถูกกลบ
ไม่มใี ครสนใจ
ปรากฏว่าคืนทีต ่ ัดสน ิ นั น ้ มีคนโทรเข ้าไปออกเสย ี งจานวน ๘
ล ้านคนทั่วประเทศภายในเวลาไม่ถงึ สามชวั่ โมง
นักการเมืองเขินมาก
เพราะสถิตข ิ องคนหนุ่มสาวทีไ่ ปออกเสย ี งให ้กับราชาเพลงป๊ อบคืน
นัน้ มีมากกว่าวันไปออกเสย ี งเลือกตัง้ ของรัฐบาลชุดนี้อย่างหลุดลุย ่
คนทีโ่ ทรเข ้าไปออกเสย ี งไม่ใชแ ่ ค่หนุ่มสาวเท่านั น ้
แต่คลุมไปถึงคนมีอายุ ๓๐, ๔๐ ขึน ้ ไปก็มไี ม่น ้อย
นีเ่ ป็ นสภาพสงั คมทีต ่ ้องเรียกว่า “บ ้ากันใหญ่” แล ้ว
เมือ ่ ไม่มพ ี ระเจ ้าให ้บูชา คนเดีย ๋ วนีจ ้ งึ บูชาเงิน หรือมาบูชาเด็กอายุ
๑๗ กับ ๒๐ ทีม
่ ช
ี อ ื่ เสย
ี งขึน ้ มาเพราะร ้องเพลงได ้เท่านั น ้
นีเ่ ป็ นสงั คมทีน ่ ่าเศร ้ามากเพราะเต็มไปด ้วยคนโง่
เป็ นสังคมทีเ่ มือ ่ มองไปรอบข ้างแล ้ว
หาสงิ่ ทีม ่ ค
ี ณุ ค่าอย่างแท ้จริงมาเป็ นทีพ ่ งึ่ ทางใจไม่ได ้เลย
นักการเมืองก็พงึ่ ไม่ได ้ สมัยทีเ่ จ ้าหญิงไดอาน่าอยู่
ก็ยังเหมือนมีบค ุ คลทีค ่ นรัก เป็ นทีพ ่ งึ่ ของคนได ้
เดีย ๋ วนีก ้ ็ไม่มใี ครในราชวังทีค ่ นรักมากอย่างทีร่ ักไดอาน่า
นักบุญสมัยนีก ้ ็ยงิ่ ไม่มใี หญ่ นักบุญทีด ่ ังทีส
่ ด
ุ ของโลกตอนนีก ้ ็คอ
ื
ท่านดาไลลามะเท่านัน ้
แต่ก็เป็ นทีพ ่ งึ่ ทางใจของชาวพุทธฝ่ ายมหายานเท่านัน ้
ฝรั่งทั่วไปก็ไม่ได ้คิดว่าท่านเป็ นทีพ ่ งึ่ ทางใจให ้ตนได ้
นีจ ่ งึ เป็ นสังคมทีแ ่ สดงออกถึงจิตใจทีห ่ ลงทางอยูส ่ ดุ เหวีย ่ ง
จึงต ้องมานั่งบูชาเด็กเกิดเมือ ่ วานซน ื อย่างนักร ้อง นักกีฬา
และดาราทัง้ หลาย

จะร ักษาว ัฒนธรรมไทยได้เมือ ่ ลูกหลานไทยเข้าใจโครงสร้าง

ชวี ต ิ
เมือ ่ เปรียบเทียบกับสงั คมไทยเราแล ้ว
อย่างน ้อยบ ้านเมืองเรายังมีพระพุทธศาสนาให ้เป็ นทีพ ่ งึ่ ของคนไท
ย แม ้สถาบันพุทธศาสนาจะเสอ ื่ มไปมากอย่างไรก็ตาม
อย่างน ้อยคนไทยกลุม ่ หนึง่ ก็ยังพึง่ พาสถาบันนีไ ้ ด ้อยู่
สงิ่ ทีน ่ ่าเป็ นห่วงมากสาหรับสงั คมไทยเรายุคนีค ้ อ ื
เด็กหนุ่มสาวไทยทีเ่ ป็ นอนาคตของชาติถก ู วัฒนธรรมฝรั่งกลืนเข ้าไ
ปมิดแล ้ว ถอนตัวยากมากแล ้ว
นีเ่ ป็ นสงิ่ ทีผ ่ ู ้นาไทยต ้องปกป้ องลูกหลานไทย
และวัฒนธรรมย่าทวดของไทยเรา มิเชน ่ นัน้ ในอีก ๒๐
ปี ข ้างหน ้าสงั คมไทยก็จะเหมือนสังคมตะวันตกขณะนี้
จะไม่มส ี งิ่ ทีม่ ค ี ณ
ุ ค่าเหลืออยูเ่ ลย
นีเ่ ป็ นเหตุผลใหญ่ทเี่ ราต ้องการให ้หนั งสอ ื ใบไม้กามือเดียว
และคูม ่ อ ื ชวี ต ิ เข ้าไปเป็ นสว่ นหนึง่ ของหลักสูตรในระดับมัธยมปลา
ย การชว่ ยกันรักษาวัฒนธรรมไทยจะเกิดได ้
ก็ตอ ่ เมือ ่ ลูกหลานไทยเข ้าใจพุทธศาสนาและโครงสร ้างของชวี ต ิ
ไม่ใชเ่ กิดจากการประโคมข่าวโฆษณาเรียกร ้องให ้มาชว่ ยกันรักษา
วัฒนธรรมไทย ใชของที้ ผ
่ ลิตในเมืองไทย
โดยไม่รู ้คุณค่าทีแ ่ ท ้จริงของวัฒนธรรมไทย สงิ่ ทีน
่ ่าเศร ้าคือ
วัฒนธรรมไทยในยุคนีไ ้ ด ้กลายเป็ นตู ้โชว์ show case
กลายเป็ นสนิ ค ้าขายให ้นักท่องเทีย่ วต่างชาติดเู ล่นตามโรงแรมแล
ะร ้านอาหาร โดยทีห
่ นุ่มสาวไทยจริง ๆ
ไม่ได ้แยแสต่อสงิ่ เหล่านัน
้ เลย

ความเชอ ื่ ในวิธก ี ารทางวิทยาศาสตร์ทาให ้คนไม่น ้อยในยุคนีเ้ ชอ ื่ ว่า

ชวี ติ คือชาตินช ี้ าติเดียวเท่านั น ้ จึงเสพวัตถุกามอย่างเต็มที่
ซงึ่ เป็ นเหตุผลทีถ ่ ก
ู ต ้องของคนโง่ เพราะเขาไม่รู ้อะไรมากกว่านี้
กามสุขจึงกลายเป็ นเป้ าหมายของชวี ต ิ มนุษย์ทค ี่ ด
ิ ว่าเกิดครัง้ เดียว
ตายครัง้ เดียว ฉะนัน ้
วัฒนธรรมตะวันตกในขณะนี้จงึ เป็ นเรือ ่ งการหาวิธก ี ารใหม่ ๆ
means เพือ ่ ชว่ ยมนุษย์เสพกามสุขได ้เต็มทีท ่ ัง้ สน ิ้ ผลเป็ นอย่างไร
ก็คอ ื สงิ่ ทีเ่ ห็น ๆ กันอยู่
ปั ญหาเกิดขึน ้ ทุกหย่อมหญ ้าตัง้ แต่เรือ
่ งเล็กภายในครอบครัวจนถึง
สงครามทีฆ ่ า่ กันตายอยูท ่ ก
ุ วัน

เมือ ่ รูจ้ ุดคงที่ (นิพพาน) ก็แก้ปญ ั หาได้

นักการศก ึ ษาตะวันตกมองไม่ออกว่า
ถ ้าไม่มค ี วามรู ้เรือ ่ งนิพพานหรือสจ ั ธรรมอันสูงสุดแล ้ว
โลกนีไ ้ ปไม่รอดแน่ เพราะโลกนี้เป็ นโลกของสมมุต ิ
การสมมุตน ิ ัน้ ไม่มจ ี ุดจบในตัวมันเอง
การสมมุตค ิ อ ื เนื้อหาของทฤษฎีสม ั พัทธภาพของไอน์สไตน์
นีเ่ ป็ นเหตุผลว่าทาไมไอน์ไสตน์จงึ ต ้องการหาจุดคงทีข ่ องจักรวาล
the absolute point of the universe เพราะถ ้าได ้จุดคงทีแ ่ ล ้ว
ก็สามารถเอาจุดคงทีน ้ เป็ นเกณฑ์แน่นอนของการวัดสงิ่ ต่าง ๆ ได ้
่ ัน
ถ ้าไม่มจ ี ด ุ คงที่ ก็วัดอะไรไม่ได ้
ต ้องสมมุตจ ิ ด ุ หนึง่ ให ้คงทีแ ่ ละวัดจากจุดสมมุตน ิ ัน
้
ซงึ่ ผลออกมาก็เป็ นสมมุตท ิ้ ไม่มอ
ิ งั ้ สน ี ะไรแน่นอน
แม ้ระบบศล ี ธรรมในยุคนี้
ก็คด ิ อย่างเทียบเคียงเปรียบเทียบกันอันเป็ นผลโดยตรงของการไม่
รู ้จุดคงทีข ่ องจักรวาล เมือ ่ ไม่มใี ครรู ้ว่าอะไรคือสงิ่ ทีด
่ ท
ี ส ุ ของชวี ต
ี่ ด ิ
จึงไม่สามารถวัดได ้ว่าทาอะไรอย่างไร แค่ไหน จึงเรียกว่าดี ดีกว่า
ดีมาก และดีทสี่ ด
ุ
เมือ ่ คนดีน ้อยนาตนเองไปเปรียบเทียบกับการกระทาของคนทีเ่ ลว
กว่า ก็เห็นตนเองเป็ นคนดีกว่าในสายตาของคนเลวกว่า
(เรือ ่ งนีไ ้ ด ้พูดไว ้แล ้วในเรือ ่ งใบไม ้กามือเดียว)
เมือ ่ มีผู ้นาทีต ่ าบอดทางจิตวิญญาณด ้วยแล ้ว
ปั ญหาสังคมก็ยงิ่ ไปกันใหญ่ เชน ่
รัฐบาลอังกฤษเพิง่ ออกกฏหมายให ้คนสูบกัญชา cannabis
ได ้โดยไม่ผด ิ กฏหมาย สมัยก่อนมีการจับ
แต่เพราะคนใชยาเสพติ ้ ดชนิดนีม ้ ม
ี ากจนเกินไป จับไม่ไหวแล ้ว
จึงปล่อยให ้เป็ นเรือ ่ งถูกกฏหมายไปเสย ี เลย ฉะนัน ้
ใครทีท ่ าผิดในข ้อนี้เพียงไม่กเี่ ดือนก่อน
มาเดีย ๋ วนี้กลับกลายเป็ นเรือ ่ งถูกต ้อง ปั ญหาอยูท ่ วี่ า่
แม ้ยาเสพติดชนิดนี้จะเรียกว่าเป็ นชนิดอ่อน soft drugs ก็ตาม
แต่มันก็มผ ี ลทาให ้คนสูบแล ้วคุมสติตนเองไม่อยู่
ขับรถชนคนตายอันปรากฏเป็ นข่าวมาแล ้ว
และยังสง่ เสริมอาชญกรรมในระดับต่าง ๆ
ใครไม่มเี งินซอ ื้ ยาเสพติดก็ต ้องไปจีป ้ ล ้นเพือ ่ หาเงินมาซอ ื้
นอกจากนั น ้ การเปิ ดไฟเขียวให ้คนใชยาเสพติ ้ ดชนิดอ่อนนีย ้ ังเป็ นบั
นไดขัน ้ สาคัญทีจ ่ ะนาคนไปสูย ่ าเสพติดชนิดทีแ ่ รงกว่าเชน ่ โคเคน
และ เฮโรอิน
การกระทาทีม ่ ด ื บอดเหล่านีล ้ ้วนเป็ นผลของสงั คมสมมุตท ิ ไี่ ม่รู ้จุดค
งทีข ่ องจักรวาลหรือพระนิพพานทัง้ สน ิ้
สงิ่ ทีช ่ าวโลกโดยเฉพาะนักวิทยาศาสตร์ไม่รู ้คือ
เขาไม่รู ้ว่าทีจ ่ ริงแล ้วพระพุทธเจ ้าได ้ค ้นพบจุดคงทีข ่ องจักรวาล
พระนิพพานคือจุดคงทีน ่ ัน้
แต่เป็ นจุดคงทีท ่ ไี่ ม่คงทีด ่ ังทีไ่ ด ้เปรียบเทียบกับการเคลือ ่ นทีข ่ องร
ถไฟสองขบวน ทีพ ่ ด ู ได ้เชน ่ นี้
จะต ้องเห็นพระนิพพานและต ้องรู ้วิธก ี ารคิดของนั กการศก ึ ษาตะวัน
ตกโดยเฉพาะของนักวิทยาศาตร์ หากไม่มค ี วามรู ้ทางโลกแล ้ว
แม ้จะเห็นพระนิพพาน
ก็พด ู โยงให ้นักการศก ึ ษารุ่นใหม่ฟังไม่ได ้ว่าพระนิพพาน
สจ ั ธรรมสูงสุด และจุดคงทีข ่ องจักรวาลคือสงิ่ เดียวกัน เราพูดได ้
เพราะเราเห็นพระนิพพานและรู ้ว่านักการศก ึ ษารุ่นใหม่และนักวิทย
าศาสตร์คด ิ อย่างไร จึงพยายามโยงคาสาคัญต่าง ๆ
เหล่านีใ้ ห ้มาอยูเ่ คียงข ้างพระนิพพานเพือ ่ ชว่ ยให ้คนเข ้าใจโครงสร ้
างของชวี ต ิ ได ้ดีขน ึ้ เชน ่ คาว่า พระเจ ้า เต๋า ต ้นไม ้แห่งชวี ต ิ the
tree of life สจ ั ธรรมอันสูงสุด ultimate truth จุดคงที่ the
absolute point in nature
ฉะนัน ้ ถ ้าคนทั่วโลกไม่วา่ จะเป็ นชาวพุทธ คริสต์ อิสลาม
หรือ
คนไม่มศ ี าสนาเชอ ื่ แต่วท ิ ยาศาสตร์และต ้องการหาจุดคงทีข ่ องจักร
วาล
หากพวกเขาเข ้าใจได ้ว่าชวี ต ิ เกิดมาเพือ ่ การเดินทางให ้ถึงเป้ าหมา
ยอันเป็ นคาต่าง ๆ เหล่านัน ้ ละก็
ชวี ติ ของเขาจะมีความหมายขึน ้ มาทันที และจะเดินทางอย่างไรนั น ้
คาตอบอยูท ่ อ
ี่ ริยมรรคมีองค์แปดประการเท่านัน ้ คือ เรือ่ งศล ี สมาธิ
ปั ญญา หรือ
ถ ้าพูดให ้รัดกุมมากขึน ้ คือเรือ ่ งสติปัฏฐานสท ี่ เี่ ราพยายามโฆษณาใ
ห ้ชาวโลกรับรู ้นั่นเอง นอกจากพระพุทธเจ ้าแล ้ว
ยังไม่มศ ี าสดาท่านใดทีส ่ ามารถพูดสอนอย่างรัดกุมได ้เท่าพระพุท
ธเจ ้า
หากชาวคริสต์ยอมรับการตีความหมายเรือ ่ งพระเจ ้าของเราแ
ล ้ว คือ นาพระเจ ้ามาอยูเ่ สมอเหมือนกับพระนิพพานแล ้ว
เขาสามารถเอาหลักการเรือ ่ งองค์มรรคของพุทธไปปรับเข ้ากับวัฒ
นธรรมทางคริสต์ศาสนาของเขาได ้อย่างง่ายดาย
จะก่อให ้เกิดการปฏิบัตท ิ ชี่ ด ั เจนมากขึน ้
ซงึ่ การปฏิบัตท ิ ช ั เจนเชน
ี่ ด ่ เรือ ่ งสติปัฏฐานสน ี่ ั น
้ ยังไม่มใี นคริสตศาส
นา แม ้คนทีอ ่ ยากทาดี แต่ถ ้าใจไม่แข็งแกร่งพอ
เมือ่ เผชญ ิ ปั ญหาทางใจ ก็ไม่มแ ี รงต ้าน
เพราะขาดทัง้ พลังสมาธิและปั ญญา
จึงเหลือแต่การหลับหูหลับตาเกาะเกีย ่ วอยูก ่ บ ั พระเจ ้าทีแ ่ ม ้ตนเองก็
ไม่รู ้ว่าหน ้าตาพระเจ ้าเป็ นอย่างไร
ศรัทธาของคนเชอ ื่ ในพระเจ ้าจึงคลอนแคลนง่าย

พระเจ้าชว ่ ยไม่ได้ แต่กฏแห่งกรรมชว ่ ยได้

มีเพือ
่ นเล่าให ้ฟั งว่า
ได ้รู ้จักภรรยาของบาทหลวงทีอ ่ ยูโ่ บสถ์ใกล ้บ ้าน
เธออยูใ่ นวัยสส ี่ บ
ิ เศษเท่านั น้
แต่ถก ู โรคไขข ้อคุกคามมากจนทางานไม่ได ้ เจ็บปวดมาก
เธอเล่าให ้ฟั งว่า
มีบางครัง้ ทีภ ่ รรยาของบาทหลวงผู ้นีเ้ ริม ่ ตัง้ คาถามสงสัยในพระเจ ้า
ทีเ่ ธอได ้เทิอดทูนบูชาอย่างสูงสุดมาตลอดชวี ต ิ
เพราะเธอไม่เข ้าใจว่าทาไมพระเจ ้าจึงยอมปล่อยให ้เธอต ้องทนทุก
ข์ทรมานอยูก ่ บ
ั โรคภัยไข ้เจ็บมากมายเพียงนีท ้ ัง้ ๆ
ทีเ่ ธอกับสามีก็ได ้ทุม ่ เทชวี ต
ิ ทัง้ หมดให ้กับการรับใชพระเจ้ ้าแล ้ว
อีกรายหนึง่ เกิดทีโ่ บสถ์ใกล ้บ ้านทีล ่ กู เราไปกับคุณย่ามาตัง้ แ
ต่เล็ก ไม่นานมานี้
คุณย่ามาเล่าให ้ฟั งว่าสามีภรรยาคูท ่ ที่ ก ุ คนรู ้จักกันดีมากเพราะอุปถั
มสโ์ บสถ์มาตลอดและไปโบสถ์ทก ุ อาทิตย์ไม่เคยขาดมากว่ายีส ่ บ ิ ปี
แต่มาบัดนีเ้ ลิกไปเสย ี เฉย ๆ แล ้ว
เพราะลูกชายคนโตทีเ่ ข ้าโบสถ์มาตลอดกับพ่อแม่ตัง้ แต่เล็ก ๆ
มาบัดนีเ้ ป็ นโรคจิตชนิดหนึง่ จนทางานอะไรไม่ได ้เลย
ต ้องอยูก ่ บ
ั บ ้านเฉย ๆ กลายเป็ นภาระทีพ ่ อ
่ แม่ต ้องแบก
การหยุดไปโบสถ์ของสามีภรรยาคูน ่ ี้ก็เป็ นผลของศรัทธาทีง่ อ ่ นแง่
นคลอนแคลน
ไม่สามารถเข ้าใจได ้ว่าทาไมพระเจ ้าจึงลงโทษตนเองเชน ่ นี้ทงั ้ ๆ
ทีไ่ ด ้ทุมเทชวี ต ิ จิตใจให ้พระเจ ้ามามากต่อมาก
ชาวคริสต์ทไี่ ปโบสถ์อย่างต่อเนือ ่ งไม่น ้อยเลยทีศ ่ รัทธาเริม ่ ค
ลอนแคลนเมือ ่ มีเหตุการณ์ร ้ายแรงเกิดขึน ้ กับตนเองหรือคนทีต ่ นรัก
จนทาให ้ต ้องเลิกเชอ ื่ พระเจ ้าไปในทีส ่ ด ุ
นีเ่ ป็ นผลโดยตรงของความไม่ชด ั เจนในหน ้าตาของพระเจ ้าห
รือสภาวะของสจ ั ธรรมอันสูงสุดนั่ นเอง เมือ
่ เป้ าหมายไม่ชด ั
ภาคปฏิบัตห ิ รือองค์มรรคจึงไม่ชด ั เชน ่ กัน
ในขณะทีศ ่ าสนาพุทธเรามีความชด ั เจนทัง้ เป้ าหมายและองค์มรรค
ตัวอย่างสองเรือ ่ งทีเ่ ล่ามานัน ้
พุทธศาสนาเราสามารถอธิบายด ้วยเรือ ่ งกฏแห่งกรรมอย่างง่ายดา
ย เมือ่ เข ้าใจเรือ ่ งการทางานของกรรมอย่างถูกต ้องแล ้ว
แม ้จะถูกมรสุมชวี ต ิ คุกคามมากเพียงใดก็ตาม ศรัทธาก็ไม่ถอย
จะยิง่ ทาให ้มีแรงบันดาลใจในการทาความดีมากขึน ้ เพือ่ ความดียงิ่
ขึน
้ ในอนาคต
หรือจะเลือกทางออกทีด ่ ท
ี ส ี่ ด ุ โดยการไปนิพพานก็ยังได ้
ซงึ่ เรือ
่ งกรรมเป็ นสงิ่ ทีศ ่ าสนาคริสต์ไม่ม ี
ชาวคริสต์จงึ มีปัญหามากเมือ ่ ถูกชวี ต ิ ทดสอบเอา

ทุกคนร ักต ัวเองมากทีส ่ ด

ุ
คนเรานั น
้ เมือ
่ ปราศจากสม ั มาทิฏฐิและไม่รู ้เรือ
่ งการบังคับคว
บคุมความคิดและความรู ้สก ึ แล ้ว
จะยกโทษหรือให ้อภัยคนทีท ่ าเราเจ็บปวดอย่างง่าย ๆ
นัน้ ย่อมเป็ นไปไม่ได ้
จะให ้ทาตามคาสอนของพระคริสต์ทวี่ า่ เมือ ่ ใครมาตบแก ้มขวาแล ้ว
ยืน ้
่ แก ้มซายให ้เขาตบแถมไปด ้วย
หรือใครมาขโมยเสอ ื้ ก็แถมกางเกงให ้เขาด ้วย หรือ
รักศัตรูให ้เหมือนรักตัวเอง นั น
้ เป็ นอุดมคติทท ี่ าไม่ได ้ง่ายนั ก
คนทาได ้จริง ๆ คงมีบ ้างเป็ นสว่ นน ้อย
และก็ขน ึ้ อยูว่ า่ ใครมาทาร ้ายเรามากน ้อยแค่ไหนด ้วย ถ ้าถูกทาน ้อย
ๆ ก็คงให ้อภัยได ้
แต่ถ ้าถูกทามากถึงขนาดทาร ้ายชวี ต ิ ของคนทีเ่ รารัก
ก็คงให ้อภัยกันยากมาก
โลกจึงปั่ นป่ วนและเดินมาถึงจุดวิกฤตการณ์เชน ่ นี้
พระพุทธเจ ้าเราไม่ตรัสคาพูดทีเ่ ป็ นอุดมคติอย่างพระเยซูเลย
ท่านกลับพูดผ่าหัวใจเข ้าไปถึงข ้อเท็จจริงทีค ่ นทุกคนต ้องการกลบ
เกลือ ่ นโดยบอกว่า คนทุกคนรักตัวเองมากทีส ่ ดุ มีใครมาบอกว่า
รักลูกมากทีส ่ ดุ นัน ้ ก็ยังไม่จริงเท่ากับการรักตัวเอง
เพราะคนเรารักตัวเองมากทีส ่ ดุ
ความสุขของเราก็คอ ื การได ้อยูก่ บั คนทีเ่ รารัก เชน ่ พ่อแม่ พีน ่ ้อง
ลูก ๆ หลาน ๆ ญาติ ๆ และเพือ ่ นทีเ่ รารักสนิทชด ิ ชอบ
เราจึงรักคนเหล่านี้มาก เพราะคนเหล่านีท ้ าให ้เรามีความสุข
ทาให ้ชวี ต ิ เราสมบูรณ์ เมือ
่ มีอะไรเกิดขึน ้ กับคนทีเ่ รารัก
เราย่อมเจ็บปวดไปกับเขาด ้วย
และถ ้าคนทีเ่ รารักมาถูกคนอืน ่ ฆ่าตายอย่างทารุณแล ้ว
ชวี ต ิ เราย่อมแตกสลายไปด ้วย สงครามก็คอ ื
ภาวะทีค ่ นสองฝ่ ายทะเลาะเบาะแว ้งจนถึงขัน ้ เข่นฆ่าซงึ่ กันและกัน
การฆ่ากันเกิดขึน ้ เมือ ่ ใด ความโกรธ ความเคียดแค ้น
ความอยากโต ้ตอบให ้หายแค ้นย่อมเกิดตามมา
นีเ่ ป็ นสายโซข ่ องปฏิจสมุปบาททีเ่ กิดขึน ้ ในจิตใจของคนแต่ละคน
เป็ นเหมือนเชอ ื้ เพลิงคอยเติมให ้ภาวะสงครามดาเนินไปได ้เรือ ่ ยๆ
ทาไมปั ญหาความขัดแย ้งระหว่างคนยิวกับชาวปาเลสไตน์จงึ
แก ้ไม่ได ้สก ั ที ไม่ต ้องไปดูอน ื่ ไกล
เพียงแค่ดส ู ห ี น ้าของคนเหล่านั น ้ ว่ามีความจงเกลียดจงชงั ต่อกันแล
ะกันมากสก ั แค่ไหน
สายโซป ่ ฏิจจสมุปบาทได ้หมุนอยูใ่ นจิตใจของคนเหล่านี้อย่างสุดเ
หวีย ่ งแล ้ว หยุดมันไม่ได ้แล ้ว ภาวะสงครามจึงแก ้ไม่ได ้
เรือ ่ งสันติภาพในตะวันออกกลางนัน ้ ไม่ต ้องพูดเลย เป็ นไปไม่ได ้
แสดงให ้เห็นถึงความล ้มเหลวในคาสอนของพระคริสต์วา่
ไม่สามารถนามาปฏิบัตไิ ด ้อย่างแท ้จริง

ชาวพุทธทาตามคาสอนของพระคริสต์ได้ดก ี ว่าชาวคริสต์
เรือ ้ สามารถชว่ ยให ้คนปฏิบัต ิ
่ งวิปัสสนาของพระพุทธเจ ้านั น
ทาตามคาสอนของพระคริสต์ได ้ง่ายขึน ้
คนทีป ่ ฏิบัตส ิ มาธิวป ิ ั สสนาจนใจสงบ ไม่หวั่นไหวแล ้วนั น ้
จะสามารถปฏิบัตธิ รรมข ้อรักศัตรูเหมือนรักตนเองได ้
ภาคปฏิบัตจ ิ ริง ๆ ไม่ใชต ่ ้องไปเป่ าประกาศให ้ชาวบ ้านรู ้ว่า
นีฉ
่ ั นรักเธอนะ ฉันไม่เกลียดเธอนะ
หรือการแสดงออกโดยการกอดรัด
หรือหอมแก ้มอย่างฝรั่งชอบทากันโดยเฉพาะชาวคริสต์ทไี่ ปโบสถ์
ในวันอาทิตย์
เราเคยไปโบสถ์กบ ั ลูก ๆ เมือ่ เขาเล็กอยู่
เมือ่ บาทหลวงเทศน์และทาพิธเี สร็จแล ้ว
ทุกคนทีน ่ ั่งใกล ้กันต ้องหันหน ้าเข ้าหากันและจับมือกันหรือไม่ก็จ๊บ ุ
ทีแ่ ก ้มกันบ ้าง ต ้องทาต่อ ๆ กัน
แม ้กับคนแปลกหน ้าทีเ่ ราไม่รู ้จักหรือคนทีไ่ ม่ถก ู โฉลกมาก่อน
ก็ต ้องทาหากเขานั่งอยูใ่ กล ้ในรัศมีทแ ี่ ตะกันได ้
ต ้องจับมือกันหมดอย่างทั่วถึงคนแล ้วคนเล่า
ก็ไม่รู ้ว่าโบสถ์อน ื่ ทาเชน ่ นีห ้ รือไม่
เป็ นการปฏิบัตท ิ ส ี่ ามีเราไม่ชอบทีส ่ ดุ เขาว่ามันเสแสร ้งมากเกินไป
เขาทาไม่ได ้ เขาจึงไม่ชอบไปโบสถ์
แต่นค ี่ อ ื การปฏิบัตท ิ ต ี่ ้องการแสดงออกว่าฉั นรักเธอนะตามคาสอน
ของพระคริสต์ ซงึ่ เป็ นจริงอย่างทีส ่ ามีพด ู เป็ นเรือ ่ งเสแสร ้งไม่น ้อย
เป็ นการแสดงออกทางกายทีจ ่ ติ ใจไม่ได ้รู ้สก ึ ตามก็ม ี
เพราะเมือ ่ อยูน ่ อกโบสถ์แล ้ว อาจนินทาลับหลังกันป่ นปี้ ก็ได ้
เรือ
่ งการรักเพือ ่ นบ ้านและศัตรูเหมือนรักตนเองนัน ้
คนทีฝ ่ ึ กวิปัสสนาจนใจไม่หวั่นไหวก็เริม ่ ทาตามคาสอนของพระคริ
ตสใ์ นข ้อนีไ ้ ด ้แล ้ว
ไม่ใชโ่ ดยการแสดงออกแบบจับไม ้จับมืออย่างชาวคริสต์
แต่โดยการอยูเ่ ฉย ๆ นีแ ่ หละ ในขณะทีใ่ จสงบและอยูเ่ ฉย ๆ นัน ้
ก็ไม่ได ้ไปเกลียดชงั ใครแม ้คนทีไ่ ม่ชอบเราและตัง้ ตัวเป็ นศัตรูด ้วย
คนทีใ่ จสงบแล ้วจะเกลียดคนอืน ่ ไม่เป็ น
โดยเฉพาะคนทีป ่ ฏิบัตจ ิ นถึงขัน ้ อัตโนมัตแ ิ ล ้ว ทุกครัง้ ทีค ่ ด
ิ มิดม
ี ริ ้าย
วิปัสสนาญาณจะเข ้ามาจัดการของมันเอง
แมวจะเขมือบหนูทงิ้ ทันที ทาเองอย่างเป็ นอัตโนมัต ิ
ไม่มโี อกาสจะเกลียดคนอืน ่ ได ้
จึงยกตัวอย่างเรือ ่ งอยูท ่ น ี่ ้ าตกคลองลานให ้ดู
ใจทีส ่ งบและเป็ นอิสระนัน ้ นอกจากไม่กลัวอันตรายแล ้ว
ยังไม่สามารถคิดเกลียดหรือทาร ้ายคนอืน ่ ได ้ ยังคิดจะชงกาแฟ
ต ้มมาม่าเลีย ้ งคนทีค ่ ด ิ จะมาทาร ้ายตนเองได ้
 ฉะนัน ้
คนทีป ่ ฏิบัตวิ ป ิ ั สสนาจะทาตามคาสอนของพระคริสต์ได ้ง่ายมาก
ศาสนาพุทธต ้องสาบสูญจากอินเดียเมือ ่ อิสลามมาบุกนาลันทาและ
ฆ่าพระสงฆ์ตายมากมาย เพราะพระสงฆ์ไม่สามารถฆ่าคนได ้
ยอมถูกฆ่าดีกว่า เหตุการณ์ทเี่ กิดขึน ้ ทีธ ่ กัน
่ เิ บตก็เชน
ท่านดาไลลามะจึงต ้องระเหเร่ร่อนอยูท ่ ก ุ วันนี้
การกระทาของพระสงฆ์เหล่านี้ล ้วนเป็ นการปฏิบัตต ิ ามข ้อธรรมของ
พระคริสต์ทส ี่ อนให ้รักศรัตรูเหมือนรักตนเองทัง้ สน ิ้
ซงึ่ ชาวพุทธเราทาได ้ดีกว่าชาวคริสต์เพราะเรามีเรือ ่ งวิปัสสนาอันเ
ป็ นภาคปฏิบัตท ิ ชี่ ด ั เจนกว่าของคริสต์ศาสนามาก
่ งึ เป็ นเหตุผลทีเ่ ราพยายามจะชว่ ยชาวคริสต์โดยการเอาเรื่
นีจ
องวิปัสสนาหรือสติปัฏฐาน ๔
ให ้เขานาไปใชปรั ้ บปรุงเข ้ากับความเชอ ื่ ในเรือ่ งพระเจ ้าของตน
น่าจะทาได ้มาก หากเจ ้าหน ้าทีท
่ างศาสนาของเขายอมรับฟั ง
ถ ้าชาวคริสต์ไม่มเี รือ ่ งวิปัสสนาแล ้ว ไปไม่รอดแน่
สงครามระหว่างศาสนาซงึ่ ถ ้าไม่ใชร่ ะหว่างคริสต์กบ ั คริสต์
ก็คริสต์กบ ั อิสลาม
จะต ้องสูกั้ นอยูเ่ ชน ่ นีเ้ รือ
่ ยไปจนโลกอาจแตกสลายไปสก ั วัน
นีเ่ ป็ นเรือ่ งใหญ่ทต ี่ ้องพูดทิง้ ไว ้ให ้คนข ้างหลังรับรู ้