You are on page 1of 11

Sri Lanka Journal of Social Sciences 2015 38 (1): 1-11

DOI: http://dx.doi.org/10.4038/sljss.v38i1.7382

REVIEW ARTICLE

Rural-urban linkages and theoretical underpinnings of regional


development RESEARCH ARTICLE
.%dóh-kd.ßl wka;¾ in|;d iy m%dfoaYSh ixj¾Okh ms<sn| kHdhd;aul
miqìu
R. J. M. Uduporuwa*
Department of Geography and Environmental Management, Faculty of Social Sciences and Languages, Sabaragamuwa University of Sri Lanka,
Sri Lanka.

Abstract: Even though rural and urban areas are considered strengthening the rural-urban relations in Sri Lanka. These new
as detached entities in regional development efforts, they are emerging trends are good signs for the regional development
mutually dependent in their development. Rural and urban of Sri Lanka.
areas are tied together by various types of rural-urban
linkages and the understanding of the reciprocal relationship Keywords : Rural areas , urban areas, linkages, regional
behind these areas and consideration of this relationship in development
regional development strategies are very effective in the
development of both areas. The main purpose of this
article is to discuss rural-urban linkages and the conceptual idrdxYh
underpinning of regional development, emphasising how this
reciprocal relationship brings positive impact on regional m%dfoaYSh ixj¾Ok m%h;akj, § .%dóh yd kd.-
development. Attention will also be drawn to explore the ßl m%foaY fjka fjkaj ie,l=jo ixj¾Okfha §
nature of rural-urban linkages in both developed and developing tajd mrdh;a; jk neúka" fuu fol u taldnoaO
countries. Research papers, books and articles written on this flfrk m%dfoaYSh ixj¾Ok m%fõYhla flfrys
field are reviewed in this article.
wjOdkh fhduq lsrSu jvd;a M,odhS l%fudamdhla
fõ' .%dóh m%foaY yd kd.ßl m%foaY" .%dóh-kd.ßl
Rural and urban areas are absolutely connected to each
other in terms of complex linkages such as physical, social,
in`o;d yryd tlsfkl ne`§ mj;sk w;r tu wka;¾
economical, infrastructural, demographical, technical, in`o;djfha iajNdjh meyeÈ,s j wjfndaO lr .ekSu
attitudinal and environmental linkages. The intensity of these m%dfoaYSh ixj¾Ok ie,eiqïlrKfha § b;d m%fhdaackj;a
linkages vary from region to region, depending on different h' fuu wOHkfhys uqLH wruqK jkafka .%dóh-kd.ßl
factors or situations in each region. As studies from different in|;d ys ixl,amkd;aul ikao¾Nh idlÉPd lsÍu yd
parts of the world show, rural-urban linkages have been strongly tu`.ska m%dfoaYSh ixj¾Okhg isÿ jk Okd;aul n,mEu
established in developed coutries with high rate of urbanisation ms<sn|j ú.%y lsÍu jk w;r Bg wu;rj ixj¾ê;
than developing countries where rural-urban linkages are iy ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, mj;sk .%dóh-
mostly weak with slow and low rate of urbanisation. A number of kd.ßl in|;dj, iajNdjh f;areï .ekSug o wjOdkh
studies has been done on rural-urban linkages in fhduq lrkq ,efí' fï i`oyd wod< fËa;%h yd iïnkaO
Sri Lanka, which has revealed that despite the fact that the country fmd;a m;a" m¾fhaIK m;%sld iy ,sms fhdod .kakd ,§'
has a large number of small and medium size urban centres,
relationships between those towns and their peripheral
areas are weak and this weak relationship negatively
.%dóh yd kd.ßl m%foaY fN!;sl" wd¾Ól" iudc"
affects the regional development of Sri Lanka. However, fiajd myiqlï" m%cdúoHd;aul" ;dËKsl" wdl,amuh iy
recently established new mega projects in remote areas such mdßißl wdÈ ixlS¾K in`o;d rdYshlska tlsfkl yd
as Hambantota by the government and emergence of new ne`§ mj;sk w;r tu in`o;d ys ;Sj%;djh úúO fya;= u;
marketing trends such as chain supermarkets and their m%foaYfhka m%foaYhg fjkia fõ' ixj¾ê; rgj, by<
collective systems of rural productions and agreements kd.ÍlrKh iuÕ jvd;a Yla;su;a .%dóh-kd.ßl in|;d
with farmers by the private sector are much favourable in f.dv ke.S we;s w;r fndfyda ixj¾Okh fjñka mj;sk
*
jeewani@sab.ac.lk
2 R. J. M. Uduporuwa

rgj, Yla;su;a .%dóh-kd.ßl in|;d f.dv ke.S ke;' wOHhkhka u`.ska wjOdrKh lrkq ,nkafka .%dóh yd
Y%S ,xldfõ l=vd yd uOHu m%udK k.r úYd, m%udKhla kd.ßl m%foaY w;r wka;¾ mrdh;a;;djhla mj;sk
mj;sk kuqÿ" fuu k.r iy tajdfha m¾hka; m%foaY w;r neúka m%dfoaYSh ixj¾Okfha§ fuu wxY folu iïnkaO
ÿ¾j, in|;djhla mj;sk nj;a" ÿ¾j, in|;d m%dfoaYSh flfrk m%fõYhla úkd z.%dóh ixj¾OkhZ fyda zkd.ßl
ixj¾Okhg ndOdjla nj;a úúO wOHhk u`.ska fmkajd ixj¾OkZ jYfhka fjka jQ tal md¾Yùh ixj¾Ok m%fõY
oS we;' tfy;a j¾;udkh jk úg rdcH iy mqoa.,sl ;j ÿrg;a j,x.= fkdjk nj hs' úfYaIfhka u tlai;a
wxYfha odhl;ajfhka wrUd we;s kj ixj¾Ok jHdmD;s cd;Skaf.a ckdjdi ms<sn| wdh;kh (UN-Habitat) olajk
iy fjf<`o m%;sm;a;s .%dóh-kd.ßl in|;d n,.ekaùu wdldrhg m%d.aOk .,kh" mqoa., ydKav .,kh" woyia"
i`oyd b;d u iqNodhS jk w;r tu kj m%jK;d wdl,am" ;dËKh yd kfjda;amdok .,kh yryd .%dóh
Y%S ,xldfõ m%dfoaYSh ixj¾Okh i`oyd iqN ,l=Kq fõ' yd kd.ßl m%foaY taldnoaO ù we;s neúka fuu m%foaY
foflys u ixj¾Okh i|yd z.%dóh-kd.ßl ixj¾Okh
m%fõYhZ (Rural-urban development approach) hkqfjka
ye¢kaùu ms<s.kakd ,o kj m%fõYhla wkq.ukh l< hq;= nj hs'
tu wdh;kh ;j ÿrg;a mjik mßÈ cd;Hka;r ixj¾Ok
z.%dóh-kd.ßlZ jYfhka mj;sk zfn§uZ (Rural-urban
kHdh m;%h úiska ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, ;sridr
dichotomy) hqfrdamfha ld¾ñl úma,jh iuÕ we;s jQ ixj¾Okh yd /lshd ckkh lsÍug z.%dóh-kd.ßl
fõ.j;a kd.ÍlrKh;a iuÕ jHjydrhg meñKshls' ixj¾Okh m%fõYhgZ we;s yelshdj ms<sn| j wOHhk
.%dóh iy kd.ßl m%foaYj, mj;sk jHqyd;aul ,ËK lrñka mj;S' ta wkqj" ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj,
mokï lr.ksñka tu m%foaY tlsfklg fjkia jQ m%foaY ixj¾Okfhka wvq m%foaYj, ixj¾Okh fõ.j;a lsÍu
f,i ks¾jpkh jQ w;r" wdfhdack yd ixj¾Ok ie,iqï i|yd .%dóh-kd.ßl in|;d j¾Okh lsÍu l%fudamdhla
ilia lsÍfï § fuu m%foaY fjka fjka jYfhka i,ld f,i Ndú;d lrkq ,nhs (Okpala, 2003).
ie,iqï ilia lrk ,§' miq.sh oYl yhl muK ld,h ;=<
ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, hg;aúð;lrKh ksid úúO úoaj;=ka iy m¾fhaIlhka wdkqNúl wOHhk
zkd.ßl .e;sZ (Urban bias) ixj¾Ok m%;sm;a;s l%shd;aul Tiafia fmkajd fok mßÈ miq.sh oYl lsysmh mqrd
lsÍfuka iudc-wd¾Ól fukau wjldYSh jYfhka o kd.ßl fl;rï l%fudamdhka l%shd;aul l< o ixj¾Okh fjñka
m%foaY jvd Yla;su;a ùu ;=< .%dóh m%foaY idfmaË j mj;sk rgj, iudc-wd¾Ól ixj¾Okfhka ÿ¾j, m%foaY
ÿ¾j, ùfuka m%dfoaYSh ixj¾Ok mr;rh jeä jkakg úh' mj;S' yr-mßê jHqyh (Core-periphery structure) b;du
m%n, f,i j¾Okh ù we;s Y%S ,xldfõ o iudc-wd¾Ól
tfy;a j¾;udkh jk úg .%dóh-kd.ßl hk ixj¾Okfhka ÿ¾j, m%foaY mj;sk nj meyeÈ,s lreKls'
iïm%odhsl fn§u m%;sm;a;s ieliSfï§ iy ixj¾Ok ta wkqj úYd, .%dóh ck;djla yd wvq kd.ßl ck;djla
ie,eiqïlrKfha§ bj;a fjñka mj;S' fuhg m%Odk isák Y%S ,xldj jeks rglg m%dfoaYSh ixj¾Okfha
jYfhka fya;= folla jeo.;a jk nj fmfka' tkï mr;rh wvqlr .ekSfuys,d m%;sm;a;s iïmdokfha§ yd
ixj¾Okh i|yd fj<|fmd< u; mokï jk l%fudamdhkag ie,eiqï lsÍfï§ .%dóh-kd.ßl in|;d j¾Okh lsÍu
(Market-strategies) udre ùfï f.da,Sh m%jK;djh ;=< flfrys wjOdkh fhduq lsÍu b;d wjYH fõ' fï i|yd
.%dóh-kd.ßl in|;d m%dfoaYSh ixj¾Okfha uq,sl .%dóh m%foaY iy kd.ßl m%foaY w;r mj;sk wka;¾
idOlhla f,i ie,elSu iy f.da,ShlrKh yryd fuu mrdh;a;;djh f;areï .ekSu m%dfoaYSh ixj¾Okfha§
m%foaY wfkHdakH jYfhka jvd ióm ùuh' ta wkqj ;j fl;rï wod< o hkak wjfndaO lr .ekSu m%fhdaackj;a
ÿrg;a .%dóh yd kd.ßl m%foaY fjka fjka jYfhka h' tneúka fuu wOHhkfhys flakaøSh wruqK jkafka
i,ld ta u; l%shd lsÍu fkdj tajd w;r mj;sk wka;¾ .%dóh-kd.ßl in|;d m%fõYfhys ixl,amkd;aul
mrdh;a;;djh y÷kd f.k ta u; l%shd lsÍfï jeo.;alu ikao¾Nh idlÉPd lsÍu yd tu.ska m%dfoaYSh ixj¾Okhg
y÷kd f.k we;' j¾;udkh jk úg ixj¾ê; fukau úh yels Okd;aul n,mEu (Positive effects) ms<sn| j
ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, m%;sm;a;s iïmdolhka ú.%y lsÍu hs'
úiska m%dfoaYSh ixj¾Okh i|yd jvd id¾:l m%fõYhla
wkq.ukh lsÍfï§ .%dóh-kd.ßl in|;d j¾Okh lsÍu fuu wOHhkh mq¾K jYfhka u oaú;Shsl uq,dY%
yd Yla;su;a lsÍu flfrys m%n, wjOdkhla fhduq lrñka u; mokï fõ' fuu úIh fËa;%h iïnkaOfhkaa ,sh
isà' ù we;s ,sms f,aLk fï i|yd Ndú; lrk ,§' .%dóh-
kd.ßl in|;d ys ixl,amkd;aul miqìu ms<sn| j
.%dóh-kd.ßl m%foaYj, mj;sk wka;¾ iïnkaO;d idlÉPd lsÍfï§ ixj¾Okh iïnkaOfhka bÈßm;a
ms<sn|j wjldYSh ixj¾Ok kHdhka u`.ska bÈßm;a fldg ù we;s úúO ixl,amkd;aul yd kHdhd;aul lreKq
;snqK o ta ms<sn| j iDcq f,i újD; l;sldjla wdrïN o tajd iïnkaOfhka úúO úoaj;=ka iy m¾fhaIlhka
jkafka 1980 oYlfhka miqj h' uE; ld,Sk úoaj;=ka" úiska bÈßm;a lrk ,o u;jdo" idlÉPd iy úYaf,aIK
m¾fhaIlhska" m%dfoaYSh yd kd.ßl iemhqïlrejka wdY%fhka ,sh ù we;s f;dr;=re o Ndú; lrk ,§' f,dalfha
úiska m%dfoaYSh ixj¾Ok m%fõYhla f,i tys mj;sk úúO rgj, .%dóh-kd.ßl in|;dj, iajNdjh ms<sn| j
úNj;dj ms<sn| j woyia olajd we;' fndfyda idlÉPd lsÍu i|yd lrk ,o m¾fhaIKj,ska bÈßm;a
m¾fhaIlhska ixl,amkd;aul j fuka u wdkqNúl fldg we;s f;dr;=re o Wmfhda.S lr .kakd ,§' Y%S ,xldfõ

June 2015 Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1)


Rural-urban linkages and theoretical underpinnings of regional development 3

.%dóh-kd.ßl in|;d ms<sn| j idlÉPd lsÍu i|yd uE; w;r" we;eï rgj,a ck >k;ajh" oaù;shsl iy ;D;Shsl
ld,Sk j Y%S ,xldfõ úúO m%foaYj, .%dóh-kd.ßl in|;d wd¾Ól lghq;=j, kshqla; ck ixLHdj" mßmd,k fyda
iïnkaOfhka lrk ,o m¾fhaIK w<,d ,shjqKq fmd;am;a" m<d;a md,k udhsï jeks ks¾Kdhlj,ska tlla fyda
m¾fhaIK m;%sld iy ,sms fhdod .kakd ,§' fï wkqj fuu lsysmhla Ndú; lrhs' Y%S ,xldfõ m<d;a md,k udhsï
wOHkh u.ska ixj¾Ok ixl,am" kHdhd;aul woyia yd kd.ßl m%foaY y÷kd .ekSu i|yd Ndú; lrkq ,efí'
m¾fhaIK wdÈh Wmfhda.S fldg f.k wod< úIh fËa;%h
iïnkaOfhka id¾j uÜgñka lreKq ú.%y lsÍula kd.ßl yd .%dóh m%foaYj, jHqyd;aul ,ËK
fldg we;' wkqj fuu m%foaY tlsfklg fjkaj y÷kd .;a; o tajd
ksrka;rfhkau tlsfklg noaO j l%shd lrhs' Jefferson
.%dóh-kd.ßl wka;¾ in|;d (1931) mjik mßÈ k.rj,g ;ksju j¾Okh úh
fkdyels w;r .%dóh m%foaYj, wkq.%yh ta i|yd wjYH
.%dóh yd kd.ßl m%foaY fjka fjkaj ie,lSu fndfyda fõ' Douglas (1998) mjikafka .%dóh mqoa.,hl=f.a
wjia:dj, § isÿjkakls' fuu mdßNdIs; jpk foflka ffoksl Ôú;hg .%dóh yd kd.ßl hk wjYH;d
lsishï fn§ula (Dichotomy) yeÕefjk w;r tys wjldYSh folu we;=<;a nj h' .%dóh-kd.ßl in|;d ms<sn| j
fuka u wdxYSh udkhla (Spatial and sectoral dimension) isÿ lrk ,o m¾fhaIK ^Bhooshan, 1986; Bryceson &
o fjhs' .%dóh m%foaYj, uQ,sl wd¾Ól lghq;a; lDIsl¾uh Jamal, 1997; Saint & Goldsmith, 1980) u`.ska fmkajd
jk w;r kd.ßl m%foaYj, uQ,sl wd¾Ól lghq;a; fokafka wdxYSh in|;d tkï" kd.ßl jeishka .%dóh
jkafka ld¾ñl NdKav ksIamdokh iy fiajd iemhSu hs' lDIsld¾ñl ksIamdok u; hemSu;a .%dóh jeishka ;u
fuu m%foaY fol w;r in|;dj f.dv kef.kafka .%dóh wdodhu i|yd k.rh Ndú;hg .ekSu;a" wm is;kjdg
ck;dj kd.ßl NdKav iy fiajd u; hemSu;a kd.ßl jvd jeä nj hs' .%dóh yd kd.ßl m%foaYj, we;s fuu
ck;dj .%dóh iïm;a iy ksIamdokhka u; hemSu;a ksid h' wdxYSh in|;dj ;=< nyqudkSh wjldYSh in|;d o
mj;S' tkï .%dóh m%foaYj, Ôj;a jkakkayg wdodhï
.%dóh m%foaYj,ska kd.ßl m%foaY fjka fldg y÷kd bmehSu we;=¿ kd.ßl wjYH;d rdYshla mj;S' .%dóh
.ekSu úúO mrud¾: i|yd wjYH fõ' tfy;a fuu ck;dj .ïj, Ôj;afjñka Ôú;fha úúO wjYH;d ,nd
m%foaY fjka fldg y÷kd .ekSu i|yd f,dalfha ish¨ .ekSu i|yd ^is,a,r nvq" we÷ï me<e`ÿï yd .Dy NdKAv
u rgj,a ms<s.kakd ,o fmdÿ jQ ks¾Kdhl ke;' tla fukau wOHdmksl" fi!LHh" mßmd,k yd úfkdaod;aul
tla rgj,a ish wNsu;d¾:h mßÈ ;SrKh lr.kakd ,o fiajd& yd /lshd i|yd o ffoksl j k.rhg meñfK;s'
ks¾Kdhl Ndú; lrñka kd.ßl m%foaY y÷kd .kq k.rh .%dóh mdßfNda.sl wjYH;d iy /lshd wjia:d
,efí' fndfyda rgj,a ;uka úiska ;SrKh lr.kakd imhhs' tfukau .%dóh ck;djf.a lDIs ksIamdokh wf,ú
,o lsishï ckixLHdjla fï i|yd Ndú; lrkq ,nk lr .ekSfï§ fjf<`ofmd< jkafka o k.rh hs ^rEmh 01&'

rEmh 01# .%dóh-kd.ßl in|;dj


uq,dY%h ( Mangiza, 2005 weiqßks'

Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1) June 2015


4 R. J. M. Uduporuwa

Mushi (2003) mjik mßÈ .%dóh m%foaY yd Johnson (1970), Rondinelli & Ruddle (1978), Friedman
kd.ßl m%foaY w;r fuf,i we;sjk in|;dj .%dóh & Douglas (1979) úiska bÈßm;a lrk ,o kHdhhka o
m%foaYj,g muKla fkdj kd.ßl uOHia:dkj,g o oeä jvd;a kd.ßljd§ m%fõYhla miqìï lrf.k we;s w;r
f,i n,mdkq ,efí' .%dóh ksIamdokj, ñ< my< hdu tajd u`.ska kd.ßl uOHia:dkj, wjldYSh ia:dk.;ùu
fyda .%dóh ksIamdok wvqùu .%dóh m%foaYj, øßø;djhg .%dóh m%foaYj, j¾Okhg fya;=jk wdldrh fmkajd §
n,mdkjd muKla fkdj kd.ßl m%foaYj,ska imhkq ,nk we;' ta wkqj f,dalfha iuyr rgj,a m%dfoaYSh ixj¾Okh
NdKav yd fiajdj,g mj;sk b,a¨u o my; neiSug fya;= i|yd kd.ßl uOHia:dkj, úfYaI úNj;djhla olsk ,o
fõ' tfukau Tyq olajk mßÈ" kd.ßl oßø;djh by< w;r jvd;a kd.ßl .e;s m%;sm;a;s wkq.ukh lrk ,§'
hdu ;=<ska yef`.kafka .%dóh ixl%uKslhkag kd.ßl tfy;a miq ld,Sk j Rondinelli (1982,1983,1984a iy
m%foaYj, mj;sk /lshdj, ys`. njhs' fuu`.ska kd.ßl 1984b) Hardoy & Satterthwaite (1986) úiska lrk ,o
m%foaYj, isg .%dóh m%foaYj,g isÿjk wdodhu .,dhdu m¾fhaIKj,ska fmkajd § we;af;a" Perroux (1950) úiska
wvqjk w;r .%dóh ksIamdokj,g mj;sk b,a¨u o bÈßm;a l< j¾Ok O%ej ixl,amh (Growth pole) u; mokï
wvqfõ' tfukau" .%dóh ck;dj Wmhkakka fkdj fjñka l%shd;aul l< ixj¾Ok l%fudamdhj,ska me;sÍfï
hefmkakka msßila njg o m;a fõ (Mushi, 2003). M,j,g (Spread effect) jvd ms<sfidaod M, (Back-wash
effect) jeä ùu fya;= lrf.k lDIs moku u; ixj¾Okh
fï wkqj .%dóh m%foaY yd kd.ßl m%foaY w;r fjñka mj;sk rgj, .%dóh m%foaY ÿ¾j, ù we;s nj hs'
mj;sk wka;¾ iïnkaO;djfha iajNdjh meyeÈ,s
fõ' fuu wka;¾ iïnkaO;djh ;=< lDIsld¾ñl øjH tfukau 1950 iy 1960 oYlj, m%dfoaYSh ixj¾Ok
.%dóh m%foaYj, isg kd.ßl fj<|fmd<g .,dhdu iy ie,eiqïlrKfha § b;d ckm%sh u;hla jQfha l=vd yd
ksñNdKav kd.ßl m%foaYj, isg .%dóh m%foaYj,g .,d uOH mßudK k.r .%dóh ixj¾Okfha§ Okd;aul
hdu" .%dóh yd kd.ßl m%foaYj, isÿjk ffoksl fyda ld¾h Ndrhla bgq lrk njhs' l=vd yd uOH mßudK
ld,Sk ixp,;djh" ;dËKh yd f;dr;=re .,dhdu yd k.rj,ska ixj¾Okh ldkaÿ lsÍfï fuu oDIaÀhg
uq,Huh .e,Sï wd§ ixlS¾K l%shdj,Ska rdYshla mj;S' jvd;a u n,mdk ,oafoa Rondinelli & Ruddle (1978)
fï ;=<ska f.dúhd yd fjf<`ÿka w;r fukau NdKav úiska bosrsm;a lrk ,o .%du ixj¾OkfhaoS
ksIamdolhka yd mdßfNda.slhka w;r o ffokslj kd.ßl wxYfha lD;Hh (Urban function in rural
yqjudre in|;d we;s fõ' fuf,i mqoa.,sl wjYH;d developmet) hk isoaOdka;h hs' fuys§ m%dfoaYSh
u; .u yd k.rh iuÕ ffoksl j isÿjk NdKav yd ixj¾Okh i|yd wjldYSh jYfhka taldnoaO jQ iu;=,s;
fiajd yqjudrej wLKav j mej;Su tu m%foaYfha .=Kl M, kd.ßl Oqrdj,shla ia:dms; lsÍu ixj¾Ok m%;sm;a;sj,
(Multiplier effects) we;s lrñk a m%dfoaYh
S j¾Okhg odhl fõ' uQ,sl wNsm%dh úh' fuu m%fõYh fndfyda rgj, m%dfoaYSh
ixj¾Okfha § fhdod .;a kuqÿ miqld,Sk j lrk ,o
.%dóh-kd.ßl in|;d ms<sn| kHdh iy ixl,am wdkqNúl wOHhk fmkajd § we;af;a l=vd yd uOH
mßudK k.r .%dóh ÿmam;=ka iQrdlñka Tjqka oßø;djhg
kd.ßl uOHia:dk yd tajdfha m¾hka; ^.%dóh& m%foaY weo ouk nj h (Southall, 1979). ta wkqj 1970 oYlh
w;r mj;sk iïnkaO;dj ms<sn| j úúO oDIaÀfldaKhka muK jkúg k.r j¾Okh hkq lDIsl¾uh fkdi,ld
f.ka idlÉPd flfrk isoaOdka; lsysmhls' fuu yßk fukau W!k ixj¾Okhg u. mdok zmrfmdaIs;
isoaOdka; fmdÿfõ i,ld n,k úg fmkS hkafka l%shdj,shlaZ (Parasitic process) f,i fmkajd fok ,oS'
fuu isoaOdka; jvd;a zkd.ßljd§Z oDIaÀhlska bÈßm;a
ù we;s w;r" tajd .%dóh yd kd.ßl m%foaY w;r we;s fuf,i ixj¾Ok l%shdj,sfha§ kd.ßl flakaÈ%;
wfkHdakH in|;djfha iajNdjh f;areï .ekSug isoaOdka; u; mokï jQ l%fudamdhka m%dfhda.sl;ajfha §
jvd wjldYSh ia:dk.; ùfï§ iy ld¾hhuh wid¾:l ùu jvd;a .%dóh flakaÈ%; l%fudamdhka flfrys
ixflakaøKh isÿ ùfï§ m¾hka; m%foaYj, mj;sk fhduq ùug fya;=jla úh' fuys m%;sM,hla jYfhka
n,mEu ms<sn|j wOHhkh lrkq ,enQ tajd nj hs' fï ztaldnoaO .%%dóh ixj¾Ok jevigykaZ (Integrated rural
iïnkaOfhka wdkqNdúl wOHhkhla yryd development projects) jvd;a fhda.H l%fudamdhka f,i
uq,ska u m%fõYhla bÈßm;a lrkq ,nkafka von Thǖnen ms<s.kakd ,oS' fuu m%fõYh hgf;a zlDIsld¾ñl fjkiZ
(1866) úisks' Tyqf.a uQ,sl mrud¾:h jkafka kd.ßl flfrys oeä wjOdkhla fhduq l< w;r kd.ßl ixj¾Okh
fjf<|fmd< u; mokï j úúO lDIsld¾ñl N+ñ flfrys b;d w,am wjOdkhla fhduqúh (Escobar, 1995).
mßfNda.hka wjldYSh jYfhka ia:dk.;jk wdldrh
tal flakaøsl jD;a; kHdhla weiqßka (Co-centric ring tfy;a fuu wdxYSh ixj¾Ok l%fudamdhka u.ska we;s jQ
theory) ú.%y lsÍu hs' fuu isoaOdka;h u; mokï j wi;=gqodhl m%;sM, ;=<ska f,dalfha fndfyda rgj,a úiska
Cristaller (1933) úiska flakaøia:dk kHdh (Central wjfndaO lr.;a i;Hh jkafka we;eï wjia:dj,§ .%dóh
place theory) bÈßm;a lrk ,o w;r tys uqLH wruqK m%foaY yd kd.ßl m%foaY fjka fjka j i,ld lghq;=
jQfha fiajd uOHia:dk ia:dk.; ùfï iajNdjh iy l< o m%dfoaYSh ixj¾Okfha§ .%dóh-kd.ßl fn§u fkdj
Oqrdj,sh meyeÈ,s lsÍu hs' tfukau Perroux (1950), .%dóh-kd.ßl in|;dj flfrys wjOdkh fhduq l< hq;=
Myrdal (1957), Hirschman (1958), Hagerstrand (1953), nj hs' ta wkqj j¾;udkh jk úg f,dalfha fndfyda

June 2015 Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1)


Rural-urban linkages and theoretical underpinnings of regional development 5

rgj,a kd.ßl flakaÈ%; fyda .%dóh flakaÈ%; ixj¾Ok lsÍfï§ .;jk ld,h yd m%jdyk msßjeh wvqfõ'
m%fõYj,ska neyerj fuu m%foaY foflysu wfkHdakH NdKav yd mqoa., ixp,;djh jeäjk úg fjf<|fmd<
jYfhka ixj¾Okhg fya;=jk uOHia: m%fõYhla m%idrKh fõ' wdfhdack by< hhs' wOHdmk
jYfhka .%dóh-kd.ßl in|;d j¾Okh lsÍu flfrys wjia:d mq¿,a fõ' ikaksfõokh ÈhqKq ù fiajd
úYajdih ;nd we;' thg fya;=j jkafka m%dfoaYSh ixj¾Okh imhkq ,nk m%foaY jeä fõ' ÿ¾j, m%jdyk moaO;shla
we;s lsÍu i|yd tys mj;sk úNj;dj f;areï .ekSu hs' mej;Su wvq ixp,;djhg" lDIsld¾ñl ksIamdok foaYSh
fj<|fmd<g muKla iSud ùug yd wvq ld¾ñlrKhg
fya;= fõ' tneúka" ÈhqKq m%jdyk moaO;shla mej;Su ish¨
wka;¾ in|;d iy m%dfoaYSh ixj¾Okh
.%dóh yd kd.ßl in|;d ;Sj% lsÍu flfrys n,mdkq ,efí'
.%dóh yd kd.ßl m%foaY w;r mj;sk in|;d
ixlS¾K in|;d fõ' tajd ksYaÑ;j u j¾.SlrKh lsÍu wd¾Ól in|;d
wmyiq h' tfy;a ;ud ú.%y lrkq ,nk oDIaÀfldaKhg
.e,efmk mßÈ m¾fhaIlhska (Rondinelli" 1985; Kaur, m%dfoaYSh ixj¾Okh hkq wd¾Ólh j¾Okh ùfï ixisoaêh
1995; Mushi, 2003) úiska .%dóh yd kd.ßl m%foaY hs' (Friedmann,1966)" .%dóh yd kd.ßl m%foaY wd¾Ól
w;r mj;sk ixlS¾K in|;d j¾.SlrKhg ,la fldg moku jYfhka tlsfklg fjkia jqj o ta u; we;s-
;sfí' tajd wOHhkh lrñka fuu ú.%yhg wjYH mßÈ jk wka;¾ in|;d m%dfoaYSh ixj¾Okfha § b;d jeo.;a
j¾.SlrKh fldg tajd my; j.=j 01 ys olajd we;' fõ' Yla;su;a wd¾Ól in|;d yryd N+f.da,Sh jYfhka
m%foaY taldnoaO jk w;r ÿ¾j, wd¾Ól in|;d m%foaY
j.=j 01( .%dóh kd.ßl in|;d j¾.SlrKh yqol,d lsÍug fya;= fõ' wd¾Óluh jYfhka mj;sk
in|;dj (Linkage) l%shd;aul jk wdldrh in|;d wxY ;=klska y÷kd .; yelsjk w;r tajd my;
(Manifested in) mßÈ fõ'
fN!;sl (Physical linkages) ud¾. moaO;sh ^uyd ud¾." ÿïßh yd
c, ud¾.&
ksIamdok in|;d (
wd¾Ól (Economic linkages) ksIamdok in|;d" fjf<| in|;d"
uq,Huh in|;d m%dfoaYSh ixj¾Okhg ksIamdok in|;dj, jeo.;alu
fiajd myiqlï (Service wOHdmkh" fi!LH" mßmd,k iy wxY lsysmhlska i,ld ne,sh yelsh' tla w;lska
delivery linkages) úfkdao lghq;= ksIamdok l¾udka;hla hkq m%d.aOkh" ;dËKh" Y%uh"
m%cd úoHd;aul (Population ffoksl fyda ld,Sk ixp,;dj iajNdúl iïm;a wd§ .%dóh yd kd.ßl wjYH;d fol
movement linkage ) $ixl%uK u tlsfklg ne÷kq cd,hla jk w;r .%dóh yd kd.ßl
m%foaY foflys u j¾Okhg ksIamdok in|;d jeo.;a
;dËKsl (Technical ;dËKh" úÿ,sh" ikaksfõokh"
fõ' tfukau" kd.ßl m%foaY u`.ska .%dóh m%foaYj,
linkages)
lDIsld¾ñl lghq;= i|yd wjYH lDIs WmlrK ksIamdokh
iudc (Social linkages) m%;sfudaol lghq;=" újdy yd {d;s fyda wf,úh isÿ lrkq ,nk w;r .%dóh m%foaY u`.ska
in|;d" iudÔh lghq;= kd.ßl ksIamdok l¾udka; i|yd wuq øjH imhkq ,efí'
wdl,amuh (Ideological f;dr;=re ,nd .ekSu" .=jka úÿ,sh"
linkages) rEmjdysks" fmd;a yd fjk;a ,sÅ;
udOH fj<|fmd< in|;d (
mdßißl (Environmental N+ñh" c,h
linkages)
fj<|fmd< in|;d hkq NdKav yqjudrej hs' ksIm a dok
uq,dY%( Rondinelli (1985), Kaur (1995), Mushi (2003)
NdKav yqjudre lr .ekSu iïnkaOfhka .%dóh m%foaY yd
kd.ßl m%foaY tlsfklg fj<|fmd< jYfhka l%h s d lrhs'
fj<|fmd< in|;d flfrys ck;djf.a wdodhu" mßfNdack
fN!;sl in|;d rgdj" NdKav wf,úh" uQ,H .KqfoKq wdÈh b;d jeo.;a
fõ' Johnson (1970) fmkajd fok wdldrhg fj<|fmd<
m%foaY w;r wjldYSh taldnoaO;dj (Spatial integra- in|;d hkq lDIsl¾uh jdKsclrKh lsÍu" ksIm a dok
tion) m%dfoaYSh ixj¾Okfha§ b;d ;SrKd;aul idOlhls' úúOdx.SlrKh lsÍu" yqjudre lghq;= m%idrKh lsÍu
m%foaY w;r wjldYSh taldnoaO;djh we;s lrkq ,nkafka iy wjidkfha§ wd¾Ól j¾Okh flfrys n,mdkq
fN!;sl in|;d yryd h' fN!;sl in|;dj, iajNdjh ,nk m%Odk n,fõ. fõ' zfj<|fmd<Z hk jpkh
wfkl=;a ish¨ in|;dj, ;Sj%;djh flfrys n,mdkq úl=Kïq lrejka yd .eKqïlrejka yuqjk ia:dkh f,i
,efí' ud¾. cd,h fN!;sl in|;d we;s lrkq ,nk w¾:l:kh lrkq ,efí' fuu yqjudrej fndfyda úg
udOH fõ' ñksid úiska ilia lrk ,o m%jdyk cd,h kd.ßl uOHia:dkj, isÿjk w;r fl;rï ÿrlg .%dóh
tkï uyd ud¾." c, ud¾. yd ÿïßh ud¾. wjldYSh ck;dj k.r iuÕ wd¾Ól in|;d mj;ajkjd o hkak
ixj¾Okh i|yd b;d jeo.;a ld¾h Ndrhla bgq lrhs' fj<|fmd< úYaf,aIKhla (Market centre analysis) u.ska
ÈhqKq lrk ,o ld¾hËu ud¾. moaO;shla ;=<ska .uka wjfndaO lr.; yelsh'

Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1) June 2015


6 R. J. M. Uduporuwa

uq,Huh in|;d ( wjYH;d bgqlr fokq ,nhs' .%dóh ck;djf.a ixialD;sl


W;aij" m%;sfudaol lghq;= i|yd ia:dk" wd.ñl lghq;="
wdodhï .,kh" uq,H lghq;= yd m%d.aOk .,kh hk- l%Svd" ix.S; ixo¾Yk" kdgH" Ñ;%mg iy ñ;=rka uqK
dosh uq,Huh in|;d f,i jeo.;a fõ' kd.ßl uO- .eiSu wd§ úúO iudc wjYH;d i|yd ia:dkh jkafka
Hia:dkj, msysá nexl= yd fjk;a uq,H wdh;k .%dóh k.r fyda kd.ßl fjf<|fmd< hs' fujeks wjia:d
ck;djg wjYH Kh ,nd .ekSug myiqlï imhk w;ru u`.ska ck;djf.a iudÔh lghq;= j¾Okh jk w;r
b;sß lsÍu i|yd fmd<Ujkq ,nhs' fuh mqoa.,sl fukau fndfyda úg ;reK ck;djg fujeks in|;d yryd
m%dfoaYSh j¾Okhg o fya;= fõ' ;u iylrejka fidhd .ekSug wjia:dj ,efí'
tu`.ska kj {d;s in|;d we;s ù Ôú; ld,h mqrdu wka;¾
fiajd myiqlï ms<sn`o in`o;d N+f.da,Sh m%foaY yryd .uka lrk w;r fuh m%foaY
w;r in|;d j¾Okhg fya;= fõ' fuu`.ska k.rhlg
fiajd myiqlï ,nd .ekSug we;s yelshdj meñfKk jdr .Kk jeäjk w;r th fjf<| yd fiajd
m%dfoaYSh ixj¾Okhg wjYH ;j;a jeo.;a idOlhls' lghq;= mq¿,a ùug yd mqoa., ixp,;djh we;s ùug fya;=
úfYaIfhka u mqoa.,fhl=f.a Ôú;fha .=Kd;aaul j¾Okh fõ' ;reK mqoa.,hkag fuu iïnkaO;d yryd /lshd
i|yd fuh b;d jeo.;a h' .%dóh ck;djf.a fi!LHh" fidhd .ekSug o wjia:dj ,efnk w;r kd.ßl wxYfha
wOHdmksl wjYH;d" mßmd,k iy úfkdaod;aul wjYH;d /lshdjl ksr; ùu kj woyia iy wdl,am we;s ùug;a"
i|yd k.r uOH flakaø f,i l%shd lrkq ,nhs' iïm%odhsl iudc jHqyh ì| yßñka kj wdrl Ôú;hlg
msúiSug;a yels fõ' tfukau kj wOHdmk wjia:d újr
m%cdúoHd;aul in|;d ùu yd jD;a;Sh mqyqKqùïj,g fhduq ùug wjia:dj ,eîu
o jeo.;a fõ' Rondinelli & Ruddle (1978) mjik
m%cdúoHd;aul jYfhka o .%dóh m%foaY yd kd.ßl mßÈ ñks i q k a f .a iudÔh wjia:d jeãùu hkq Tjqkaf.a
m%foaY w;r úYd, in|;djhla we;' fuu m%foaY Ñka;kh" yeisÍu iy wdl,am fjkia ùu yryd kj
§¾> ld,hla ;=<oS .%dóh-kd.ßl ixl%uK yryd
Ôjk rgdjla we;sùuhs'
ne£ mj;S' idïm%odhsl fukau kj iïNdjHjd§
m%fõYj, úia;r flfrk mßÈ ;,a¨ lsÍfï yd weo
mdßißl in|;d
.ekSfï (Push and pull factors) idOl u; ixl%uK
;SrKh fõ' uq,a ld,Skj .fuka ;,a¨ l< ckhd
mdßißl jYfhka o fuu m%foaY w;r wka;¾
k.rfhka weo .;a w;r uE;l isg m%Odk kd.ßl
in|;djhla we;s fõ' kd.ßl m%foaY ish kS;Hdkql+,
uOHia:dkj, tys m%;súreoaO ÈYdj l%shd;aul fjñka mj;S'
udhsï fyda iSudfjka Tíng m%idrKh ùfï§ (Urban
ffoksl ixp,;djh o .%dóh-kd.ßl in|;dj sprawl) .%dóh j mj;sk iajNdúl iïm;a" tkï" N+ñh"
fmkakqï lrk idOlhls' lsishï m%foaYhl c,h jeks iïm;a i|yd b,a¨ula we;s lrhs'
ffoksl ixp,;djhg wd¾Ól iy iudÔh fiajdjka ,nd
.ekSfï yelshdj" by< jegqma" wOHdmksl wjia:d" ÿr fuf,i .%dóh kd.ßl m%foaYj, ffokslj mj;sk
m%udKh" .uka úhoï iy .ufka myiqj hkd§ lreKq yqjudre l%shdj,sh fuu m%foaY folg u m%;sM, f.k
n,mdkq ,nhs' úfYaIfhkau rgl l=vd yd uOH mßudK tkq ,nk nj b;d meyeÈ,s h' fuu m%foaY w;r
kd.ßl uOHia:dkj, fuu myiqlï mj;skafka kï mj;sk iïnkaOh fkdue;sj .%dóh m%foaY fyda
.%dóh ck;dj tu k.r iuÕ mj;sk iïnkaOh jeä kd.ßl m%foaY j¾Okh fkdfõ' tneúka fuu m%foaY
fõ' fuu m%foaYj, wd¾Ól iy fiajd myiqlïj, fjkafldg ie,lsh fkdyels h' wo .%dóh m%foaYhla
ixflakaøKh jeä jkafka kï tu`.ska by< j mj;sk ia:dkhla fyg k.rhla úh yels h' fuu
ixp,;djhla we;s lrkq ,nhs' ffoksl ixp,;djh jeä l%shdj,sh .%dóh m%foaY kd.ßl m%foaYj,g mßj¾;kh
ùu hkq wfkl=;a ish¨ iïnkaO;d ;Sj% ùuls' lrk w;r idïm%odhsl Ôjk rgdj lvd ì| ouñka
kd.ßl Ôjk rgdj jHdma; lsÍug fya;= fõ'
;dËKsl$ ld¾ñl in|;d tneúka m%dfoaYSh ie,eiqïlrKfha§ fuu l%shdj,sh
ukdj wjfndaO fldg .; hq;=hs' fl;rï ÿrg .%dóh yd
ld¾ñl in|;d jYfhka úÿ,sh iy ikaksfõokh kd.ßl ck;djf.a wdodhï .%dóh yd kd.ßl wjia:d
wjldYSh ixj¾Okfha§ b;d jeo.;a fõ' tuÕska .%dóh u; mokï jkafkao" .%dóh yd kd.ßl wd¾Ólhka w;r
iy kd.ßl m%foaY w;r kj f;dr;=re yd woyia .,dhdu" mj;sk nyqúO wka;¾ iïnka O ;d ljf¾o" .ï yd k.r
kj ;dËKsl l%u Ys,am .d,dhdu isÿjk w;r tajd fl;rï ÿrg tlsfkldf.a Ôú; fjkia lrkafkao" hkak
kfjda;amdokj,g fya;= fõ' ms<sn| j m%dfoaYSh ixj¾Ok ie,eiqïlrKfha § úfYaI
wjOdkh fhduq l< hq;=h' ixj¾Okh fjñka mj;sk
iudc in|;d fndfyda rgj,a ;ju;a m%dfoaYSh ixj¾Ok m%;sm;a;s
ieleiSfï § fuu m%foaY w;r mj;sk taldnoaO;djhg
.%dóh yd kd.ßl m%foaY iudc iïnkaO;d yryd o ne£ jeä wjOdkhla fhduq fkdlrhs' fuys m%;sM,h jkafka
mj;S' kd.ßl uOHia:dk .%dóh ck;djf.a úúO iudc ck;dj oßø;djhg f.dÿre ùu yd n,dfmdfrd;a;=

June 2015 Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1)


Rural-urban linkages and theoretical underpinnings of regional development 7

fkdjk f,i ndysr ixl%uK we;s ùu hs' tneúka Y%S yr m%foaY ish ;odikak m%foaY iuÕ ukdj iïnkaO ù
,xldj jeks lDIsld¾ñl mokula we;s ixj¾Okh jk mj;s' wefußld tlai;a ckmofha 2$3 ck;dj wdh;k
rgl m%dfoaYSh ixj¾Okhl § mj;sk fujeks wka;¾ yd fiajd k.r m¾hka; m%foaY ;=< ia:dk.; fjñka
in|;d wjfndaO fldg .ekSu b;d jeo.;a fõ' mj;S' tneúka k.r m¾hka; /lshd iy fiajd imhk
m%uqL ia:dk njg m;a j we; ^Mushi, 2003&'
ixj¾ê; rgj, .%dóh-kd.ßl in`o;d
ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, .%dóh-kd.ßl in|;d
m%dfoaYSh ixj¾Okh i|yd kj m%fõYhla jYfhka
.%dóh-kd.ßl in|;d j¾Okhg wjOdkh fhduq lsÍu;a ixj¾ê; rgj,g jvd fjkia jQ .%dóh-
iuÕ m%dfoaYSh ie,eiqïlrKh lsÍfï wruqKska úúO kd.ßl in|;d ixj¾Okh fjñka mj;sk wdishd iy
l,dmj, iy rgj, mj;sk .%dóh-kd.ßl in|;dj, wm%sld rgj, mj;sk nj ta iïnkaOfhka lrk ,o
iajNdjh y÷kd .ekSu i|yd jk m¾fhaIK jeä ù we;' wOHhkj,ska fy<s fõ' Dias (1991& fmkajd fokafka
tjeks wOHhk weiqßka ,nd.;a f;dr;=rej,g wkqj ix- ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, lDIsl¾udka;h
j¾ê; yd ixj¾Okh fjñka mj;sk l,dm$rgj, mj;sk jdKsclrKh jqj;a th hqfrdamd l,dmfha fuka .%dóh
.%dóh-kd.ßl in|;d j.=j 02 ys olajd we;' N+ñ mßfNda.h fjkia lsÍug ;rï odhl ù ke;s njhs'
Tyqg wkqj Bg m%Odk fya;=j wdishdkq rgj, mqrjr
.%dóh-kd.ßl in|;d ms<sn| j hqfrdamd rgj, lrk m%foaY j¾Okh jkafka tajdfha ;odikak .%dóh m%-
,o m¾fhaIKj,g wkqj tu rgj, .%dóh-kd.ßl in|;d foaY iuÕ noaO fjñka fkdùuhs' kd.ßl l¾udka;
b;d by< uÜgul mj;S ^Mushi, 2003&' j¾;udkh jkúg ÿria: mßndysr m%foaYj,ska f.k tkq ,nk wuqøjH u;
hqfrdamd rgj, uq¨ ckixLHdfjka 75] la muK kd.ßl mokï jk w;r" k.r ;=< mj;sk ,dNodhS Y%uh ksid
m%foaYj, jdih lrhs' fojk f,dal hqoaOfhka miq hqfrdamd kj /lshd W;amdokfhka .%dóh w;sßla; Y%uh Wrd
l,dmfha kd.ÍlrKh yd ld¾ólrKh noaO fjñka .uka .ekSug fkdyels jk w;r" fï ;=<ska .%dóh lDIs wxYfha
l< w;r" tu`.ska lDIsl¾udkaa;h kùlrKh ùu fiajd kùlrKh m%udo lrkq ,nhs' tneúka" ;j ÿrg;a Tyq
úhqla; lDIsld¾ñl Y%ñlhkaf.a .eg¨j,g m%n, fmkajd fok mßÈ" wdxYSh in|;d" tkï" .%dóh lDIs
úi÷ula úh' fuys m%;sM,hla jYfhka j¾;udkh jkúg wxYh iy kd.ßl ld¾ñl wxYh w;r mj;sk wka;¾
hqfrdamfha kd.ßl m%foaY yd ta wdY%s; m¾hka; m%foaY hemSu ÿ¾j, uÜgul mj;S' ta wkqj Tyq mjikafka
w;r úúO yqjudre in|;d rdYshla f.dvke.S ;sfí' fuu rgj, mqrjr iïnkaO jkafka ;odikak .%dóh
lsishï m%foaYhl wd¾Ól ixj¾Ok uÜgu wjldYSh m%foaYj,g jvd cd;sl fyda cd;Hka;r wd¾Ólh iuÕ
in|;dj, ;Sj%;djh iy ixhq;sh ;SrKh lrkq ,nhs' nj hs' McGee (1987) iy Dias (1991) kSßËK wkqj
Kreibich & Tamakloe (1996) mjik mßÈ kd.ßl m%foaY iuyr wdishdkq rgj, m%dfoaYSh wd¾Ólhka ksjerÈ
iy ;odikak .%dóh m%foaY w;r Yla;su;a wd¾Ól in|;d iy Yla;su;a .%dóh-kd.ßl in|;d ksid fõ.fhka
mej;Su b;d m%n, .=Kdldr M, we;s lrhs' Kunzmann jefvk w;r" ;j;a rgj, ÿ¾j, .%dóh-kd.ßl in|;d
& Wegener (1991) mjik mßos hqfrdamd l,dmfha ish¨u ksid m%dfoaYSh wd¾Ólhka b;d miq.dó ù we;' fuys §

j.=j wxl 02 ( úúO l,dm$rgj, .%dóh-kd.ßl in|;d


rg$ l,dmh .%dóh-kd.ßl in|;d m¾fhaIlhd
wd¾Ólh m%cd fN!;sl ;dËKsl wdh;ksl
úoHd;aul
hqfrdamh ‌
√ √ √ √ √ Kunzmann &Wegener (1991)
wefußldj √ √ √ √ √ Fishman (1991)
wdishdj √ √ x x x Dias (1990)
McGee (1990)
(as cited by Mushi,
ol=Kq wm%sldj √ √ x x x Smith (1998)
2003)
isïndõfõ √ √ x x x Kamate (1998)
flkahdj √ √ x x x Karaska (1998)
ol=Kq √ √ x x x Mushi et al. (2000)
gekaidkshd

√( Yla;su;a in|;d f.dvke.S we;' x ( in|;d f.dvke.S ke;


uq,dY%h( Mushi, 2003

Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1) June 2015


8 R. J. M. Uduporuwa

Tjqka fuu miq.dó wd¾Ólhka ld¾hËu wd¾Ólhka ukao.dó m¾hka; m%foaYj, j¾Okh fõ.j;a lsÍug
lsÍug b;d w;HjYH idOlhla f,i NdKav iy mqoa., odhl lr.; yels l=vd iy uOHu m%udK k.r rdYshla o
ixp,;djh by< kexùu i|yd m%jdykh iy msysgd ;sfí' Y%S ,xldfõ kd.ßl moaO;sfha k.rj,ska 75]
ud¾. moaO;sh kùlrKh lsÍu" wd¾Ól lghq;= la u l=vd iy uOHu m%udK k.rhka h' fuu k.r iy
úúOdx.SlrKh lsÍu" Yla;su;a yd ixúOdkd;aul ;odikak m%foaY w;r yqjudre in|;d Yla;su;a lsÍu tu
wdh;kuh jHqyhla we;s lsÍu wjYH nj fmkajd fohs' m%foaYj, j¾Okhg fnfyúka Wmldß fõ'

wm%sldkq rgj, .%dóh-kd.ßl in|;d ms<sn| niakdysr m<d; yereKqfldg Y%S ,xldfõ wfkl=;a
wOHhkj,ska fmkajd fokafka hg;a úð;lrKfhka miq m<d;a lDIsld¾ñl moku u; jefvk m<d;a fõ'
we;s jQ k.rj, ld¾ñl mokula fkdue;s neúka ld¾ñl Wanasinghe (2001) y`ÿkajk mßÈ ukao.dó m¾hka;fha
fhojqï i|yd ;odikak .%dóh m%foaY iuÕ Yla;su;a ;sfnk W!j" inr.uqj iy W;=re ueo m<d;aj,
in|;d f.dvke.S ke;s njhs' hg;a úð;jd§ kd.ßl m%dfoaYSh wd¾Ólhg we;s lDIsld¾ñl odhl;ajh
moaO;sh úfoaYslhkaf.a mßmd,k lghq;= yd .%dóh b;d by< h' Amarasinghe (2000) fmkajd fokafka
lDIsld¾ñl iïm;a /ia lsÍu i|yd f.dvke.=kls' fudKrd., Èia;%slalh w;sßlal ksIamdokhla iys;
tys§ foaYSh lDIsld¾ñl øjH wêrdcHhg .,d .sh w;r .%dóh m%foaYhla jqjo tu ksIamdokh m%foaYfhka msg;g
wêrdcHfha ksIamdÈ; NdKav i|yd hg;a úð;h fj<|fmd< fhduq jQ fj<| in|;d yryd msg;g .,d hdu ksÍËKh
úh' fufia wdkhkh lrk ,o ksñ NdKav ksid fndfyda l< yels nj hs' fuf,i ksIamdok msg;g .e,Sug
foaYSh idïm%odhsl l¾udka; lvd jegqKq w;r th foaYSh m%Odk;u fya;=j f,i Tyq fmkajd fokafka fudKrd.,
/lshd iy foaYSh kd.ßl moaO;sh Èhlr yeÍug fya;=jla Èia;%slalfha wjldYSh jYfhka taldnoaO jQ Yla;su;a
úh' fuu ;;a;ajh wm%sldjg muKla fkdj fndfyda ol=Kq kd.ßl Oqrdj,shla fkdue;s ùu hs' ksIamdok w;sßla;h
wdishd;sl rgj,g o wod< jkakls' foaYSh j jevqKq fndfyda msg;g .e,Su ;=<ska uq,Huh yd wfkl=;a iïm;a
k.r j¾;udkfha § mjd ÿ¾j, iy ukao.dó j jefvk .,d tau jdisodhl jqjo fuys mj;sk .eg¨j jkafka
m%foaYfha kd.ßl uOHia:dk Yla;su;a fkdùu
w;r tajdfha há;, myiqlï iy fiajd myiqlï o b;d
;=< w;rueÈ .%yKhg ksIamdolhka yiqùu ksid
wvq uÜgul mj;S' hg;a úð;lrKfha n,mEug yiq jQ
Tjqka ,nk wdodhu wvqùu u; w;sßla; ksIamdokh
fndfyda fjr<nv k.r j¾;udkfha§ mjd idfmaËj
i|yd lrkq ,nk wdfhdack ÿ¾j, ùuhs' fudKrd.,
fõ.fhka jefâ'
Èia;%slalfha fndfyda kd.ßl ,ËK iys; m%foaY kd.ßl
ia:dk f,i ms<sf.k ke;' tneúka fuu kd.ßl ,ËK
ol=Kq gekaidkshdfõ .%dóh-kd.ßl in|;d ms<sn|j
iys; m%foaY l%uj;a wdldrhg j¾Okh fkdjk w;r cd;sl
wOHhkhl fhfok Mushi et al. (2000) fmkajd fokafka
kd.ßl moaO;sh yd iïnkaO fkdjk ukao.dó k.r
ol=Kq gekaidkshdfõ .%dóh-kd.ßl in|;d ÿ¾j, lrk
f,i mj;S' fudKrd., jeks lDIsl¾uh u; mokï jQ
m%Odk;u idOlh jkafka tys ÿ¾j, m%jdyk moaO;sh nj Èia;%slalhl wjldYSh j noaO jk ld¾hËu kd.ßl
hs' fN!;sl in|;d ÿ¾j, ùu wfkl=;a iïnkaO;d ÿ¾j, moaO;shla mej;Su .%dóh-kd.ßl in|;d ;Sj%
lsÍug n,mdk m%Odk;u idOlh fõ' Tjqka fmkajd fok lsÍug;a" tu`.ska lDIs jdKsclrKh yryd oaú;Shsl
mßÈ ;eme,a ld¾hd, uÕska uqo,a heùu" wOHdmksl iy wxYhg udre ùug;a wkqn, fohs' ld¾hËu k.r u`.ska
fi!LHh fiajd ,nd .ekSu" /lshd fidhd .ekSu" lDIs lDIsl¾uh i|yd kj fhojqï" kùk ;dËKsl Wmfoia
øjHh wf,ú lsÍu wdÈh uÕska .%dóh ck;dj kd.ßl iy f;dr;=re fukau kùk hkaf;%damlrK o wjg .%dóh
m%foaY iuÕ iïnkaO ù we;s w;r" iD;=uh jYfhka ck;djg ,nd.; yels h' tu`.ska idïm%odhsl fyda h,a mek
lDIsld¾ñl /lshd fidhd .ekSu" k.rj, úlsKSu .sh ksIamdok l%ufõo fjkia lsÍug yelsjk w;r jeä
i|yd lDIs øjH /f.k tau wdosh u.ska kd.ßl ks uejq ula we;s ùfuka f.dùka f .a fjf<`o fmd< in`o;d
mqoa.,hska .%dóh m%foaY iuÕ iïnkaO;d f.dv k.d f.k iy .kq f okq m% i drKh fõ' idum% o dhs l l% ufõo u;
we;s nj hs' fuh jvd Yla;su;a lsÍu i|yd ld¾hËu flfrk ksIamdokhg .=Kd;aulj fukau m%udKd;aulj
m%jdyk cd,hl wjYH;dj Tyq wjOdrKh lrhs' o újD; fjf<| fmdf<a ;rÕ lsÍug wmyiq h'
tfukau" ksIamdokh úúOdx.SlrKh ùu wd¾Ól j¾Okhg
Y%S ,xldfõ .%dóh-kd.ßl in|;dj, miqìu iy w;HjYH wx.hls' tfy;a ÿ¾j, kd.ßl moaO;shla
mj;sk iajydjh ms<sn|j wjfndaO lr .ekSu i|yd ta meje;Su ksIamdokh úúOdx.SlrKh j<ld,k w;r th
iïnkaOfhka uE; ld,Sk j lrk wOHhk lsysmhla wdodhu iSud ùug;a" wdodhu iSud ùu wdfhdack iSud
flfrys wjOdkh fhduq lsÍu jeo.;a h' ùug;a fya;= fõ'

1950 ka miq Y%S ,xldfõ ckdjdi moaO;sfha hï m%foaYhl ksIamdokh flfrys ÿ¾j, .%dóh-
wiu;=,s;;djh jvd;a j¾Okh ù we;' ksoyiska miq kd.ßl in|;d iDcq f,i n,mEï lrk w;r th
úfYaIfhka u fld<U j¾Okhg uq,sl;ajh ÿka rdcH mdßfNdackh flfrys o wys;lr f,i n,mdkq ,efí' wvq
m%;sm;a;s u; j¾;udkh jk úg fld<U mqrjrh Y%S ksIamdokh l%h Yla;sh wvq lsÍug fya;=jk w;r l%h Yla;sh
,xldfõ yrh njg m;a ù wfkl=;a nyq;r .%dóh m%foaY ÿ¾j, ùu ksid NdKav yd fiajdj,g ;sfnk b,a¨u iSud fõ'
ukao.dó m¾hka; m%foaY f,i mj;S' tfy;a fuu Amarasinghe (2000) mjik mßÈ fudKrd., jeks .%dóh

June 2015 Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1)


Rural-urban linkages and theoretical underpinnings of regional development 9

m%foaYj, fndfyda lv idmamq wju m¾hka; ck jk úg Y%S ,xldfõ .%dóh ud¾. m%;sixialrKh lrñka
ixLHdjla hgf;a mj;ajdf.k hkq ,efí' .%dóh-kd.ßl iqu.;dj jeä lsÍu wrUd ;sîu .%dóh-
kd.ßl in|;d Yla;su;a lsÍu i|yd Okd;aul f,i
Ratnayake (2007) úiska bvï whs;sh" fj<| n,mdk m%Odk idOlh ls' Y%S ,xldfõ m%Odk k.r
fmd< iy Y%u Ndú;h hk wxY yryd .%dóh-kd.ßl iïnkaO lrk A, B iy C fY%AKsfha ud¾. kùlrKh
in|;d ms<sn|j W;=re ueo m<df;a f;dard.;a kd.ßl lr we;;a fndfyda .%dóh m%foaYj, jdyk .ukd.ukhg
uOHia:dk lsysmhl lrk ,o m¾fhaIKhkag wkqj ks.ukh wmyiq" mgq fukau" §¾> ld,hla ;siafia kv;a;= fkdl<
lrk tla lreKla jkafka" u kd.ßl uOHia:dkj, ud¾. mj;sk w;r tajdfha u;=msg mDIaGh ÿ¾j, j mj;S'
m¾hka; m%foaYfha f.dúhdf.a wd¾Ólh flfrys inr.uqj m<df;a fndfyda .%dóh m%foaYj, ud¾.j,
.%dóh-kd.ßl in|;d t;rï jeo.;a fkdjk njhs' uq,sl fuu ;;a;ajh mj;sk nj ksÍlaIKh l< yel' fuu
jYfhkau ù j.dj mokï fldg .;a wd¾Ólhla we;s m<df;a l=vd yd uOH mßudK kd.ßl uOHia:dkj,
W;=re ueo m<df;a f.dùka fhojqï ,nd .ekSfï§ iy m¾hka; m%foaYfha ck;dj k.r lrd ;u ksIamdok
ksuejqï wf,úfha § hï iSudjkag fldgq ù we;' tkï" fojqr u;ska f.k hkq ,nk w;r" Bg wu;rj w;a g%elag¾"
f.dùka Kh moku u; ;u lDIs fhojqï ,nd .kakd lr;a; jeks ieye,a¨ jdyk NdKav m%jdykh i|yd
w;r ;u lDIs ksujqu Kh moku u; lDIs fhojqï fhdod .kS' m%jdyk msßjeh by< hdug fuu m%foaYj,
,nd ÿka mqoa.,hdg úlsKSug ne£ isà' tneúka W;=re mj;sk ÿ¾j, ud¾. fya;=jk w;r tys m%;sM,hla jYfhka
ueo m<df;a .%dóh-kd.ßl in|;d .%dóh wd¾Ólh lDIs ksIamdok tl;= lsÍu i|yd .ug meñfKk cx.u
Ylaa;su;a lsÍfï§ Okd;aul idOlhla fkdjk nj fjf<ÿkag f.dùka ;u ksIamdok wvq ñ<lg úlsKSu
fmkajd § we;' tfukau Tyq fmkajd fok ;j;a fmdÿ ixisoaêhla njg m;aù we;' fuys m%;sM,h jkafka
lreKla jkafka W;=re ueo m<df;a .%dóh ck;dj tla mfilska .%dóh f.dùkag ksIamdok i|yd idOdrK
wu;r wdodhï bmhSu i|yd tu m<df;a l=vd k.r iuÕ ñ,la fkd,eîu iy wfkla miska ish ksIamdok wf,úf-
iïnkaOjkjdg jvd fld<U" l=reKE., jeks ha§ kd.ßl fj<| fmd< iuÕ iDcq iïnkaO;d f.dv
msgia;r úYd, k.r iuÕ Okd;aul f,i iïnkaOjk kexùula isÿ fkdùuhs'
nj hs' fuu.ska .uH jkafka W;=re ueo m<df;a k.r
m¾hka; m%foaYj, Y%uh Wrd .ekSu i|yd /lshd ckkhg
wiu;a k.r nj hs' m%dfoaYSh wd¾Ól j¾Okfha§ fuh .%dóh kd.ßl in`o;d ys kj m%jK;d
iDKd;aul idOlh ls'
miq.sh ld, mßÉfÊoh ;=< Y%S ,xldfõ úúO m%foaYj,
inr.uqj m<df;a f;dard .kakd ,o k.r lsysmhl" lrk ,o m¾fhaIKhkag wkqj Y%S ,xldfõ fndfyda
tkï" udjke,a," rTqlalk" iy me,auvq,a, hk kd.ßl m%foaYj, .%dóh-kd.ßl in|;d ÿ¾j, uÜgul
uOHia:dk iy tajdfha m¾hka; m%foaY w;r f.dv ke.S meje;sh o" j¾;udkh jk úg Y%S ,xldfõ .%dóh-
we;s in|;d ms<sn| j wOHhkh lrk Uduporuwa (2005) kd.ßl in|;d Yla;su;a lrk kj m%jK;d /ila
ks.ukh lrkafka j;= lDIsld¾ñl mokula we;s ìysfjñka mj;S' tkï" j¾;udkh jk úg rdcH
fuu m<df;ys .%dóh-kd.ßl in|;d ;ju;a m%d:ñl odhl;ajh hgf;a wrïN fldg we;s uyd mßudK ixj¾Ok
wjia:dfjys mj;sk nj hs' fuhg tla m%Odk fya;=jla jHdmD;Ska Y%S ,xldfõ .%dóh-kd.ßl in|;dj,g b;d
f,i fmkajd § we;af;a m¾hka; m%foaYfha ck;djf.a iqNjd§ f,i n,mdkq ,nhs' Y%S ,xldfõ .%dóh yd kd.ßl
wvq l%h Yla;sh ksid kd.ßl NdKav yd fiajdj,g m%foaY taldnoaO lrñka wêfõ.S ud¾. cd,hla bÈlsÍu"
;sfnk b,a¨u iSud ùu hs' tfukau" fuu k.r yqfolau .%dóh ud¾. m%;sixialrKh lrñka .%dóh-kd.ßl
m¾hka; m%foaYfha ck;djg fiajd imhk fiajd iq.u;djh jeä lsÍu" kj j¾Ok O%ejhla f,i
uOHia:dk úkd ld¾ñl moku u; jefvñka /lshd yïnkaf;dg ixj¾Okh lsÍu hk ldrKd Y%S ,xldfõ
ckkh lrk k.r fkdfõ' m¾hka; m%foaYfhka ie,elsh .%dóh-kd.ßl in`o;d Yla;su;a lsÍu flfrys iDcq f,i
hq;= m%;sY;hka fjk;a m<d;aj, m%Odk k.rj, tkï" n,mdkq ,nk idOlhka fõ' úfYaIfhka u fuu jHdmD;s
uykqjr" fld<U" l=reKE., jeks k.rj, /lshdj u`.ska kd.ßl m%foaYj,ska ÿria: .%dóh m%foaY fN!;sl iy
lrkq ,nhs' tfukau l÷lr N+ o¾Ykhla iys; inr.uqj iudcSh há;, myiqlï iy /lshd ckkh hk wxYj,ska
m<df;a D iy E fY%aKsfha ud¾. b;d ÿ¾j, ;;a;ajhl n, .ekafjk w;r" tu`.ska cd;sl iy m%dfoaYSh kd.ßl
meje;Su ksid mj;sk m%jdyk wmyiq;d .%dóh iy kd.ßl uOHia:dk iu`. kj in`o;d rdYshla we;s ùug bv
m%foaY w;r øjH yd mqoa., ixp,;djh flfrys iSudldß ie,efia' úfYaIfhka u yïnkaf;dg kj j¾Ok
idOlhla f,i n,mdkq ,efí' O%ejhla f,i f.dv ke.Su fudKrd., iy weô,smsáh
jeks lDIsld¾ñl iïm;aj,ska fmdfydi;a tfy;a
Amarasinghe (2000) iy Uduporuwa (2005) ÿ¾j, .%dóh-kd.ßl in`o;d iys; m%foAYj, ish¨
fmkajd§ we;s wdldrhg Y%S ,xldfõ ÿ¾j, fN!;sl .%dóh-kd.ßl in|;d Yla;su;a lsÍug n,mdkq we;'
in|;d ÿ¾j, wd¾Ól yd iudc in|;dj,g fya;= fõ' yïnkaf;dg bÈfldg we;s wka;¾ cd;sl jrdh iy
wld¾hËu ud¾. moaO;sh fudKrd.," r;akmqr" lE.,a, .=jka f;dgqfmd, uQ,sl fldg f.k tu m%foaYj,g
jeks .%dóh Èia;%slalj, .%dóh-kd.ßl in|;d ÿ¾j, ixflakaøKh jk ckixLHdjg wjYH wdydr imhkq
lsÍug iDcq f,i n,mdk m%Odk idOlhla fõ' j¾;udkh ,nk m%Odk m%foAY jkafka o fudKrd., iy weô,smsáh

Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1) June 2015


10 R. J. M. Uduporuwa

jeks m%foaYhka h' fï i`oyd oekg ls%hd;aul .%dóh §" fuu m%jK;dj fjkia lrñka rdcHh iy mqoa.,sl
kd.ßl ud¾. m%;sixialrK jev igyk o b;d jeo.;a wxYfha odhl;ajfhka wrUd we;s kj ixj¾Ok
fõ' fï ;=<ska .%dóh ud¾. jk C, D iy E fYa%Ksj, jHdmD;s iy fjf<`o m%;sm;a;s .%dóh-kd.ßl in|;d
ud¾. ixj¾Okh jk w;r tu.ska tu m%foaYj, fN!;sl n,.ekaùu i`oyd jevodhS jk w;r tu kj m%jK;d Y%S
in`o;d Yla;su;a jkq we;' ,xldfõ m%dfoaYSh ixj¾Okh i`oyd b;d jeo.;a fõ'

j¾;udkfha Y%S ,xldfõ .%dóh-kd.ßl in|;d REFERENCES


Yla;su;a lsrSu flfrys rdcHh wxYfha odhl;ajh
g wu;rj mqoa.,sl wxYfha odhl;ajh o n, md Amarasinghe, D. P. (2000) Rural urban linkage in Monaragala:
we;' úfYaIfhka u Y%S ,xldfõ ls%hd;aul jk some hypothesis, Journal of Urban Development in Sri Lanka,
iqmsß fjf<`oie,a odu (Chain Supermarkets)" .%dóh- 1(1), pp: 20-28.
kd.ßl in|;d Yla;su;a lrk idOlhla ù we;'
Tjqkaf.a fjf<`o m%;sm;a;shg wkqj kejqï ksIamdok Bhooshan, B. S. (1986) Bangalore, Mandya and Mysore dis-
mdßfNda.slhdg ,nd §u i`oyd f.dúhd <`.g u f.dia tricts. In: J.E. Hardoy and D. Satterthwaite, eds. Small and in-
lDIs ksIAmdok tl;= lrkq ,nhs' Tjqka úiska .%dóh lDIs termediate urban centers: their role in regional and national
ksIamdok tl;= lsÍfï uOHia:dk .%dóh m%foaY ;=< development in the third world, Chichester and Westview: John
Wiley.
msysgqjd we;s w;r tu`.ska l=vd mßudK f.dùkag ish
ksIamdok m%jdyk msßjehlska f;drj wf,ú lr .ekSfï
Bryceson, D. F. & Jamal V. (eds) (1997) Farewell to farms:
wjia:dj Wod jk w;r" kej; wdfhdackh i`oyd th Èß de-agrarianisation and employment in Africa, Africa Studies
.ekaùula o fõ' fuf,i .%dóh-kd.ßl in|;d iïnkaO Centre Leidan, Research Series 1997/10, Aldershot: Ashgate.
j we;s ù ;sfnk kj m%jK;d Y%S ,xldfõ m%dfoaYSh
ixj¾Okh i`oyd iqN ,l=Kq fõ' Christaller, W. (1933) Central Place Theory in Southern
Germany, trans. by C. W. Baskin (1966) Englewood Cliffs,
New Jersey: Prentice Hall.
ks.ukh
Dias, H. (1991) Agricultural change and transformation of
jHqyd;aul ,ËK wkqj .ï iy k.r fjkia jqj o urban-rural linkages in Asia, Regional Development Dialog,
tlsfkflys j¾Okfha§ tajd tlsfklg mrdh;a; jk 11(2).
nj b;d meyeÈ,s h' fuu mrdh;a;Ndjfha iajNdjh
ukdj wjfndaO lr .; hq;= jk w;r th wjfndaO lr Douglas, M. (1998) A regional network strategy for reciprocal
fkd.ekSu .ï iy k.r w;r mr;rh jeä lsÍug rural-urban linkages: an agency for policy research with refer-
fya;= fõ' j¾;udkfha f.da,ShlrKh yryd fuu ence to Indonesia, Third World Planning Review, 1(20).
m%foaY jv jvd;a ióm fjñka mj;sk neúka m%dfoaYSh DOI: http://dx.doi.org/10.3828/twpr.20.1.f2827602h503k5j6
ixj¾Okfha§ ;jÿrg;a kd.ßl flakaøs; fyda .%dóh
flakaøs; m%fõY wod< fkdjk w;r fuu m%foaY Escobar, A. (1995) Encountering development: the making and
foflys u j¾Okhg odhljk m%fõYhla f,i .%dóh- unmaking of the Third World studies in culture/power/history,
Princeton: Princeton University Press.
kd.ßl in|;d Yla;su;a lsÍu flfrys jvd;a wjOdkhla
fhduq lsÍu w;HdjYH h' ixj¾ê; rgj, by<
Friedmann, J. & Douglas, M. (1978) Agropolitan development:
kd.ÍlrKh iy jdKsclrKh jvd;a m%n, .%dóh- towards a new strategy for regional planning in Asia, in F.
kd.ßl in|;d we;s lsÍu flfrys n, md we;s w;r" Lo and K. Salih (eds) Growth pole strategy and regional
lDIs mokula we;s ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj, development policy, Pregamon Press.
.%dóh-kd.ßl in|;d m%n, fkdùu iudc" wd¾Ól iy DOI: http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-08-021984-4.50014-9
foaYmd,ksl jYfhka jQ fya;= rdYshl m%;sM,h ls'
Y%S ,xldfõ l=vd yd uOHu m%udK k.r úYd, Friedmann, J. (1966) Regional development policy: a case
m%udKhla mj;sk kuqÿ fuu k.r iy tajdfha study on Venezuela, London: M. I. T. Press.
m¾hka; m%foaY w;r Yla;su;a in`o;djhla we;s fkdùu
flfrys uQ,slj u wjldYh jYfhka taldnoaO jQ kd.ßl Hagerstrand, T. (1953) Innovation diffusion as a spatial pro-
OQrdj,shla ia:dms; ù fkd;sîu" kd.ßl ld¾ñl cess, trans. by A. Pred (1967) Chicago: University of Chicago
Press.
wd¾Ól moku Yla;su;a fkdùu ksid /lshd ckkhg
wjia:d fkd;sîu" ÿ¾j, .%dóh ud¾. ksid iq.u;djh
Hardoy, J. E. & Satterthwaite, D. (1986) Government policies
wvqùu" m¾hka; m%foaYj, ck;djf.a wvq l%h Yla;sh and small and intermediate urban centres in Hardoy. In J.E.
ksid kd.ßl NdKav yd fiajdj,g ;sfnk b,a¨u Harody and D. Satterthwaite eds. Small and intermediate ur-
iSud ùu iy ;dËKsl iy wdh;ksl in|;d Yla;su;a ban centers: their role in national and regional development in
fkdùu n,md we;s nj meyeÈ,s h' tfy;a j¾;udkfha the third world, London and Westview: Hodder and Stoughton.

June 2015 Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1)


Rural-urban linkages and theoretical underpinnings of regional development 11

Hirschman, A. O. (1958) The strategy for economic Perroux, F. (1950) Economic space: theory and applications,
development, New Hevan: Yale University Press. Quarterly Journal of Economics, 64(1), pp: 89-104.
DOI: http://dx.doi.org/10.2307/1881960
Jefferson, M. (1931) The distribution of the world's city folk:
a study in comparative civilization, Geographical Review, 22, Ratnayake, R. M. K. (2007) Rural-urban linkage in regional
pp: 453. development: the experience of North Central Sri Lanka,
DOI: http://dx.doi.org/10.2307/209432 Malambe, Piyasiri Printers.

Johnson, E. A. J. (1970) The organization of space in develop- Rondinelli, D. & Ruddle, K. (1978) Urbanization and rural
ing countries, London: Harvard University Press. development: a spatial policy for equitable growth, New York:
DOI: http://dx.doi.org/10.4159/harvard.9780674499256 Praeger Publisher Special Studies.

Kaur, R. (1995) Urban-rural relations: a geographical Rondinelli, D. (1982) The potential of secondary cities in facili-
analysis, New Delhi: Anmol Publication. tating rural decentralised urbanization in Africa, African Urban
Studies, No. 13, Spring.
Kreibich, V. & Tamakloe, T. (1996) The growth impact of Ac-
cra, an analysis of the rural -urban fringe and the linkages in Rondinelli, D. (1983) Applied method of regional planning:
the Northeastern Colorado of the Greater Accra region, Spring the urban function in rural development approach, Worcester:
Research Series, No 17. Spring Center, University of Dormund. Clark University.
Kunzmann, K. & Wegener, M. (1991) The pattern of urban-
Rondinelli, D. (1984a) Editorial comment, Regional Develop-
ization of Western Europe: report for the directorate general
ment Dialog, 5(1).
XVI of the commission of the Europe communities, Institute for
Ranmplanung, University of Dormund.
Rondinelli, D. (1984b) Cities, market towns and agricultural
development: regional perspectives, Regional Development Di-
Mangiza-Mutizwa, N. (1999) Strengthening Rural-Urban Link-
alog, 5(1).
ages, Habitat Debate, 5(1) [online] Available at: < http://www.
nzdl.org/gsdlmod?e=d-00000-00---off-0cdl--00-0----0-10-0--
Rondinelli, D. (1985) Applied method of relational analysis: the
-0---0direct-10---4-------0-1l--11-en-50---20-about---00-0-1-
spatial dimension of spatial policy, Colorado: West View Press.
00-0--4----0-0-11-10-0utfZz-8-10&cl=CL1.108&d=HASH-
01c241189d48d76315c6ac61&gt=2> [Accessed January
2011]. Saint, W. S. & Goldsmith W. D. (1980) Cropping systems, struc-
tural change and rural- urban migration in Brazil, World Devel-
McGee, T. (1987) The urban transition in Asia: emergence of opment, Vol.8.
new economic interactions of Asia, Paper prepared for Only DOI: http://dx.doi.org/10.1016/0305-750X(80)90013-3
One Earth Forum, New York, Rene Dubos Center for Human
Settlement. Sauthall, A. (eds) (1979) Small urban centers in rural develop-
ment in African studies program, Madison: University of Wis-
Mushi, N. S., Lerise, F., Kibadu, A. & Mbutolwe, E. (2000) consin.
Rural Urban interaction and livelihood strategies: the case of
Lindi region, Southern Tanzania, London: IIED. Uduporuwa, R. J. M. (2005) Strengthening small and medium
size service centers in regional development in the Sabarag-
Mushi, N. S. (2003) Regional development through rural urban amuwa province, Unpublished M. Phil Thesis, Faculty of Grad-
linkages: the Dar-es Saalam impact region, [online] Available uate Studies, University of Kelaniya, Sri Lanka.
at: < https://eldorado. tudortmund.de/bistream/2003/2862/1/
Mushiunt.pdf > [Accessed January 2001]. von Thǖnen, J. H. (1866) von Thǖnen’s isolated state, trans. by
Carla M.Wattenburg, London: Oxford University Press.
Myrdal, G. (1957) Economic theory and underdeveloped
regions, London: Duckworth. Wanasinghe, Y. A. D. S. (2001) Regional imbalances in Sri Lan-
ka: a critique of regional development policies and strategies,
Okpala, Don. C. I. (2003) Promoting the positive rural-urban in: M. M. Karunanayake eds. People, space and resources :
linkages approach to sustainable development and employment perspectives on development issues in Sri Lanka, Department of
creation: the role of UN-HABITAT, Monitoring and Research Geography, University of Sri Jayewardenepura - Sida/ SAREC
Division, United Nation Human Settlements Programme. Research Cooperation Project.

Sri Lanka Journal of Social Sciences 38 (1) June 2015

You might also like