‫بـــــــــــــــــــــــــــــــــه‬

‫نــــــــــــــــــــــــــــــــام‬
‫خـــــــــــــــــــــــــــــــدا‬
 ‫‪ :‬وین فونستاد‪ ،‬کارن‪ - ،‬م‪.‬‬ ‫رسشناسه ‬
‫‪ :‬اطلس رسزمین میان ‪ /‬کارن وین فونستاد؛ ترجمۀ رضا علیزاده‪.‬‬ ‫عنوان و نام پدیدآو ر‬
‫‪ :‬تهران‪ ،‬روزنه‪ .1387 ،‬‬ ‫مشخصات نرش ‬
‫‪ 228 :‬ص‪ :.‬مصور؛ نقشه‪ ،‬منودار‪ .‬‬ ‫مشخصات ظاهری ‬
‫‪978-964-334-287-6 :‬‬ ‫شابک ‬
‫‪ :‬فیپا ‬ ‫وضعیت فهرست‌نویسی ‬
‫‪ :‬عنوان اصلی‪The Atlas of Middle-Earth, c 1991. :‬‬ ‫یادداشت ‬
‫‪ :‬منایه‪.‬‬ ‫یادداشت ‬
‫‪ :‬کتابنامه‪ :‬ص ‪.210‬‬ ‫یادداشت ‬
‫‪ :‬تالکین‪ ،‬جان رونالد روئل‪ 1892-1973 ،‬م‪.‬‬ ‫موضوع ‬
‫‪ :‬تالکین‪ ،‬جان رونالد روئل‪ 1892-1973 ،‬م‪ -- .‬ارباب حلقه‌ها‪.‬‬ ‫موضوع ‬
‫‪ :‬رسزمین میانه (رسزمین خیالی) ‪ --‬نقشه‌ها‪.‬‬ ‫موضوع ‬
‫‪ :‬علیزاده‪ ،‬رضا ‪ ، -1343‬مرتجم‪ .‬‬ ‫ ‬ ‫شناسه افزوده‬
‫‪9 1386 :‬ف‪4‬س‪ G122/‬‬ ‫ ‬
‫رده‌بندی کنگره‬
‫‪823/912 :‬‬ ‫رده‌بندی دیویی ‬
‫‪1173849 :‬‬ ‫شامره کتابشناسی ملی ‬

‫حروف رونی زیر در متام نقشه‌های رسزمین میانه بدون توجه به زبان به کار می‌رفت‪.‬‬
‫قابل ذکر است جهت‌منای نقشه بیشرت غرب یا والینور را نشان می‌داد‪.‬‬

‫فورمن (شامل)‬ ‫نومن (غرب)‬

‫رومن (رشق)‬ ‫هیارمن (جنوب)‬

‫اطلس سرزمین میانه‬

‫نویسنده‪ :‬کارن وین فونستاد‬
‫مترجم‪ :‬رضا علیزاده‬
‫صفحه‌آرایی و اجرای نقشه‌ها‪ :‬گالویژ مقدم‬
‫نقاشی‪ :‬مریم حسن‌خانی‬
‫طرح جلد‪ :‬سید صدرالدین بهشتی‬
‫چاپ سوم‪1398 :‬‬
‫شمارگان‪ 1000 :‬نسخه‬
‫قیمت‪ 59500 :‬تومان‬
‫چاپ و صحافی‪ :‬شادرنگ‬
‫آدرس‪ :‬خیابان مطهری‪ ،‬خیابان میرزای‌شیرازی‌جنوبی‪ ،‬پالک ‪ ،202‬طبقۀ ‪ ،3‬انتشارات روزنه‬
‫نمابر‪86034359 :‬‬ ‫‪‬تلفن‪88853631 - 88853730 :‬‬
‫سایت‪www.rowzanehnashr :‬‬
‫‪ISBN: 978-964-334-287-6‬‬ ‫شابک‪978-964-334-287-6 :‬‬
‫‌متام حقوق برای نارش محفوظ است‬
‫اطلس سرزمین میانه‬

‫کارنوینفونستاد‬
‫ترجمه‪:‬‬
‫رضاعلیزاده‬
 ‫سپاس‬
‫وقیت چند ســال پیش به‌واســطۀ رینگیتور‪ ،‬یکی از عالقه‌مندان‬
‫پرو‌پاقرص تالکنی‪ ،‬با این کتاب آشــنا شدم‪ ،‬خیلی از آن خوشم‬
‫آمد‪ .‬حیت برای من که نزدیک به هشت سال با آثار تالکنی دست‬
‫و پنجه نرم می‌کردم‪ ،‬نکات تازه و جذاب داشــت‪ .‬جناب آقای‬
‫سید عبداحلمید هبشیت در انتشارات روزنه به من دل داد که ترمجۀ‬
‫کتاب را دســت بگریم و اولنی مشکل نقاشی‌ها و نقشه‌ها بود که‬
‫منی‌شد با یک اسکن ساده بازسازی‌شان کرد‪ .‬مدیریت انتشارات‬
‫روزنه با صرب و شکیبایی‪ ،‬متام مشکالت موجود بر سر راه ترمجه‬
‫و آماده‌سازی کتاب را با تشکیل تیم زبده‌ای متشکل از نقاش و‬
‫ویراستار و متخصصان هنر رایانه‌ای یک‌یک از سر راه برداشت‪.‬‬
‫متام تصاویر کتاب از نو با دست نقاشی و با رایانه رقومی و بارها‬
‫کنترل شد‪ .‬متامی نام‌ها به فارسی آوانویسی شد و در روی نقشه‌ها‬
‫قرار گرفت‪ .‬منت ترمجه شــده بارها خوانده و منایۀ مبسوطی برای‬
‫آن براساس منت اصلی هتیه شد‪.‬‬
‫مترجم مایل است بدین‌وسیله سپاس خود را به متام مهکاراین که‬
‫نام‌شان در زیر آمده است نشان دهد‪:‬‬
‫خامن مرمی حســن‌خاین که با دقت یب‌نظری متــام تصاویر را از نو‬
‫نقاشی کرد؛‬
‫خامن گالویژ مقدم که جایگذاری اســامی نقشه‌ها و صفحه‌آرایی‬
‫کتاب را به اجنام رساند؛‬
‫خامن اکرم‌الســادات مداح که حروفچیین اسامی عجیب و غریب‬
‫این کتاب را برعهده گرفت؛‬
‫خامن اکســانا هبشیت که ویرایش منت را عهده‌دار بود؛ و انتشارات‬
‫روزنه که در متام مراحل کار حضور داشت‪.‬‬
‫ر‪.‬ع‪.‬‬
‫‪107‬‬ ‫مغارههای تراندویل ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫فهرست‬
‫‪108‬‬ ‫شهر دریاچه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مقدمه ‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ط‬
‫‪110‬‬ ‫تنها كوه‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫دوران نخست‪ :‬روزگار پیشین‬
‫‪112‬‬ ‫نبرد پنج سپاه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫دوران نخست ‪1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫ارباب حلقهها‬ ‫والینور ‪6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪118‬‬ ‫هابیتون و بگاند‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫بلریاند و سرزمینهای طرف شمال ‪9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪120‬‬ ‫در مسیر برندیواین‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫كوچ بزرگ ‪16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪122‬‬ ‫در بلندیهای گورپشته‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫گریز نولدور ‪18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪124‬‬ ‫در میهمانخانۀ اسبچۀ راهوار ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫قلمروها ‪ -‬پیش از شكست بزرگ‪19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪126‬‬ ‫ودرتاپ ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫منهگروت‪ ،‬هزار مغاره ‪20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪127‬‬ ‫ریوندل ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫نارگوتروند ‪21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪128‬‬ ‫موریا ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫تانگورودریم و آنگباند‪22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪130‬‬ ‫لوتلورین ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫آمدن آدمیان ‪24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪132‬‬ ‫گودی هلم ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫سفرهای برن و لوتین‪25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪134‬‬ ‫ایزنگارد ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫نبردهای بلریاند‪28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪136‬‬ ‫ادوراس ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫دوران دوم‬
‫‪136‬‬ ‫دونهارو ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مقدمه ‪37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪138‬‬ ‫میناس تیریت ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫جابهجایی پناهندگان ‪40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪140‬‬ ‫مورانون ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫ظهور مجدد سالهای تاریك‪42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪141‬‬ ‫هنت آنون ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫نومهنور ‪43 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪143‬‬ ‫راه كیریت اونگول ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫سفرهای نومهنوریها‪44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪144‬‬ ‫برج كیریت اونگول ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫قلمروهای در تبعید ‪46 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪146‬‬ ‫كوه هالكت ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫آخرین اتحاد ‪47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪148‬‬ ‫نبرد ارگ شاخآواز ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫دوران دوم‬
‫‪150‬‬ ‫نبردهای شمال ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مقدمه ‪51 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪151‬‬ ‫نبرد دشتهای پلهنور‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫قلمروهای پادشاهی دونهداین ‪54 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪154‬‬ ‫نبرد مورانون‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫نبردها ‪56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪155‬‬ ‫نبرد بایواتر ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫طاعون بزرگ ‪56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪156‬‬ ‫مسیرهای سفر ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫ارابهسواران و آنگمار‪58 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪162‬‬ ‫بگاند تا ریوندل ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مشكالت فزاینده‪60 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪164‬‬ ‫از ریوندل تا لورین‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مهاجرت هابیتها ‪64 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪167‬‬ ‫رائوروس به دونهارو ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مهاجرت دورفها ‪65 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪169‬‬ ‫از دونهارو تا مورانون ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫نقشههای منطقهای‬
‫‪170‬‬ ‫سفر فرودو و سام‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مقدمه ‪69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪174‬‬ ‫عزیمت به خانه‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫شایر ‪69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪176‬‬ ‫دوران چهارم‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫اریادور ‪72 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫نقشههای موضوعی‬ ‫سرزمین بیابانی و جنگلی ‪78 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪179‬‬ ‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫كوههای مهآلود ‪79 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪180‬‬ ‫صورت طبیعی زمین‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫زمینهایسوخته‪،‬تپهزارها ‪،‬بلندیها‪،‬اِمین مویل ‪83 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪182‬‬ ‫شرایط اقلیمی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫كوههای سفید‪86 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪184‬‬ ‫پوشش گیاهی‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫موردور (و سرزمینهای همجوار) ‪90 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪186‬‬ ‫جغرافیای جمعیت ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫هابیت‬
‫‪188‬‬ ‫زبانها‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫مقدمه ‪97 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫ضمیمه‬ ‫روی تپه و زیر تپه (فراز و نشیب)‪ :‬شهر گابلینها ‪102 . . . . . . . . .‬‬
‫‪191‬‬ ‫یادداشتها ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫از چاله به چاه ‪104 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪200‬‬ ‫گزیدۀ مراجع‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫تاالرهای چوبی فراخ بئورن‪105 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪202‬‬ ‫نمایۀ نام جاها‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫تارتنك‪ ،‬تارتنك ‪106 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
 ‫و ‪ ‬اطلس سرزمین میانه‬

‫تصویر ‪1‬‬
‫مقدمه ‪ ‬ز‬
‫«پریوار» (‪ )Faerie‬كن��د‪ .‬پایۀ همۀ تصمیمات الزم برای اطلس این بود‪:‬‬
‫(‪ )1‬در جه��ان اولیۀ ما روال امور به چه ترتیب میبود؟ (‪ )2‬این امور به چه‬
‫ترتیب تحت تأثیر جهان ثانوی قرار گرفته است؟‬
‫در سال ‪ 1969‬آشنا شدم‪ .‬آن س��ال استادیار كارتوگرافی دانشگاه بودم كه‬
‫گرد در تقابل با مسطح‬
‫اگرچ��ه پل كوچر (‪ )Poul Kocher‬براین اعتقاد اس��ت ك��ه نباید در مورد‬
‫گرد یا مس��طح بودن زمین‪ ،‬كه تالكین آن را به عمد نادیده انگاشته است‪،‬‬
‫زیاد كندوكاو كنیم‪ 7،‬توجه به این مس��أله كه زمین گرد اس��ت یا مس��طح‬
‫برای كارتوگرافی كه میخواهد نقش��های از دنیا تهی��ه كند‪ ،‬اجتنابناپذیر‬
‫اس��ت‪ .‬یكی از منابع تصریح میكند كه آردا در اصل مس��طح بود‪ :‬در زمان‬
‫س��قوط نومهنور‪ ،‬والینور را از آردا برداش��تند؛ پس «به راس��تی جهان ِگرد‬
‫گش��ت»‪ ،‬هرچند آنان كه مجاز بودند هنوز میتوانس��تند «راه راس��ت» به‬
‫‪9‬‬
‫والینور را پیدا كنند‪ 8.‬پیش از این تغییر‪ ،‬استفاده از عبارت «مدارات جهان»‬
‫نه به ش��كل س��یارهوار و كروی‪ ،‬بلكه به محدودهه��ای طبیعی خارجی یا‬
‫«مرزها» اشاره دارد‪ 10.‬نقشهها و نمودارهای «آمباركانتا» (‪)Ambarkanta‬‬
‫در«شكلگیری سرزمین میانه» (‪ ،)Shaping of Middle-Earth‬همه مؤید‬
‫این تفسیر است‪.‬‬
‫تالكین جهان خود را تا حد زیادی مثل جهان ما در نظر كارتوگرافرهای‬
‫قرون وسطی تصور میكرد‪ 11.‬این كارتوگرافرها زمین را همانند یك قرص‬
‫نش��ان میدادند‪ ،‬با اقیانوسهای��ی كه پیرامون��ش را گرفتهاند‪ .‬باالی این‬
‫نقش��هها رو به سوی «بهشت» در شرق ترس��یم میشد‪ .‬تالكین بهعكس‬
‫گفته اس��ت كه در سرزمین میانه جهات جغرافیایی از غرب شروع میشد و‬
‫ً‬
‫جهتنما غرب را نش��ان میداد‪ - 12‬یعنی ظاهرا جهت والینور‪ ،‬یا بهشت را‪.‬‬
‫بهرغم این تذكر‪ ،‬نقشههایی كه تالكین رسم كرده است‪ ،‬بیشتر‪ ،‬خوانندگان‬
‫او را مدنظر قرار داده است تا ساكنان سرزمین میانه را‪ .‬این نقشهها شمال‬
‫را در باال نش��ان میدهد‪ ،‬و نقش��ههای اطلس نیز به همین ترتیب ترسیم‬
‫ش��ده اس��ت‪ .‬هرچند از لبۀ این قرص‪ ،‬خواننده «ویستا» (آسمان درونی) را‬
‫كه گنبد آن بر فراز س��طح زمین برافراشته است‪ ،‬و «آمبار» (خاك) سخت‬
‫ً‬
‫و صل��ب را در زیر میبیند؛ و نیز وایا («دریاها»ی پیرامون ‪ -‬كه ظاهرا در‬
‫معنی متداول دریا به كار نرفته اس��ت) كه این كل را از «كوما» (پوچی یا‬
‫خأل) جدا میس��ازد‪ 13.‬هیچ تناقضی در عبارت «كرهوار در میان پوچی قرار‬
‫داش��ت»‪ 14‬وجود ندارد‪ ،‬زیرا نمودارها به وضوح نشان میدهد كه سرزمین‬
‫میانه میتواند هم گرد و هم مسطح باشد! پس میتوانیم سرزمین میانه را‬
‫الاقل تا زمان سقوط نومهنور با اطمینان خاطر مسطح تلقی كنیم‪...‬‬
‫پس از آنكه راه و رس��م دنیا تغییر كرد و آردا گرد ش��د‪ ،‬مش��كالت‬
‫نقشهنگاری هم پیش آمد‪ .‬نقشههای سرزمین میانه از جمله در «فرمانروای‬
‫حلقهه��ا» هم دارای پیكان رو به ش��مال و هم نوار مقیاس اس��ت‪ .‬این به‬
‫معن��ی اطمینان از صحت مس��افت و نیز جهت اس��ت ‪ -‬امری ناممكن در‬
‫ترس��یم دنیایی كه گرد اس��ت‪ .‬یكی از بزرگترین مشكالت ترسیم نقشه‬
‫در ط��ول قرنها‪ ،‬ترس��یم دنیای گ��رد بر روی صفحۀ كاغذ مس��طح بوده‬
‫است‪ .‬در هر حال غیرممكن است كه تمام فواصل درست باشد‪ .‬اگر جهت‬
‫درس��ت باشد‪ ،‬آنگاه ریخت و س��طح كج و معوج و تحریف شده است‪ .‬در‬
‫نقش��ههای مناطق كوچك میتوان این اختالفها را نادیده گرفت‪ ،‬اما در‬
‫مقدمه‬
‫مثل بیلبو همیش��ه عاشق نقش��ه بودم‪ .‬اولین بار با «فرمانروای حلقهها»‬
‫یكی از دخترهای دانش��جو در كالس‪ ،‬بازآفرینی نقشۀ سرزمین میانه را به‬
‫عنوان پروژۀ ترم انتخاب كرد‪ .‬نقشه را تا آخر نیمسال تحصیلی تمام نكرد‪.‬‬
‫نمیدانم باالخره تمامش كرد یا نه اما خو ِد كار و فكرش دس��ت از س��رم‬
‫برنداشت‪.‬‬
‫دو س��ال بعد باالخ��ره «فرمانروای حلقهها» و «هابی��ت» را خواندم‪.‬‬
‫بالفاصل��ه مثل یك كاش��ف به نقش��ه و طبقهبندی اطالع��ات این جهان‬
‫تازهمكش��وف (برای من) احس��اس نیاز كردم‪ .‬پیچیدگی تاریخ‪ ،‬گوناگونی‬
‫منظرهه��ا و چش��ماندازها و كثرت مكانها چنان چش��مگیر ب��ود كه دلم‬
‫خواست آنها را به وضوح با قلم و مركب برای دل خودم بكشم‪ .‬یك نقشۀ‬
‫غولآس��ای نمایهدار میخواس��تم كه نام همۀ جاها و كورهراهها را نش��ان‬
‫بدهد‪ .‬دوبارهخوانی كتاب‪ ،‬بارها و بارها‪ ،‬طوریكه دیگر از شمردنش دست‬
‫كش��یدهام‪ ،‬فقط این احس��اس نیاز را تش��دید كرد‪ .‬س��رانجام دست به كار‬
‫ش��دم‪ .‬بدون هیچ طرح و برنامهای كار خیلی آهسته پیش میرفت‪ .‬انتشار‬
‫«س��یلماریلیون» بسیاری از شكافها را پر كرد‪ ،‬اما پیچیدگیهای جدیدی‬
‫نی��ز پدید آورد‪ ،‬طوریكه م��ن باالخره فهمیدم یك نقش��ه هیچگاه كافی‬
‫نخواهد بود؛ و این اطلس نتیجۀ همان درك و فهم است‪.‬‬
‫تالكین به ما هشدار داده است كه نخواهیم استخوانهایی را كه برای‬
‫پختن «آش»‪ 1‬جوش��اندهاند‪ ،‬ببینیم‪ ،‬اما كریس��توفر تالكین در پیشدرآمد‬
‫«تاریخ» گفته اس��ت‪« :‬چنین كندوكاوهای��ی به لحاظ اخالقی به هیچوجه‬
‫نامش��روع نیست؛ خاستگاه این كندوكاوها از آنجاست كه این دنیای خیالی‬
‫را به عنوان موضوع سیر و تعمق یا مطالعه پذیرفتهایم؛ درست مثل آنهمه‬
‫موضوعات س��یر و تعمق و مطالعه در جهان غی��ر خیالی‪ 2».‬حال با همین‬
‫طرز تلقی خیلی از ما هوس سیریناپذیر برای نگاه كردن به گوشه و كنار‬
‫ً‬
‫س��رزمین میانه داریم و ظاهرا نمیتوانیم توصی��ۀ تالكین را بپذیریم‪ .‬پس‬
‫بههوش كه من س��عی خواهم كرد بعضی از این «اس��تخوانها» را به شما‬
‫نشان بدهم‪.‬‬
‫«خرده آفرینش» تالكین‬
‫در «در باب داستانهای پریان» تالكین توضیح داده است كه برای باورپذیر‬
‫كردن س��رزمین خیالی (و داس��تانی كه در آن اتفاق میافتد)‪ ،‬جهان ثانوی‬
‫باید از «انس��جام درونی واقعیت»‪ 3‬برخوردار باش��د‪ .‬هرچه جهان ثانوی از‬
‫جهان اولیۀ ما متفاوتتر باش��د‪ ،‬باورپذیر نگاه داش��تن آن دش��وارتر است‪.‬‬
‫«نوعی صناعت الفی»‪ 4‬برای این كار الزم است‪.‬‬
‫تالكین نمیخواست كه جهان ثانوی بهكلی جدیدی خلق كند‪ .‬در یك‬
‫ً‬
‫مصاحبه‪ ،‬زمانی اینگونه گفته بود‪« :‬اگر واقعا میخواهید بدانید كه سرزمین‬
‫زمین مایۀ لذت و شگفتی من است‪،‬‬ ‫میانه بر چه پایهای استوار است‪ ،‬همان ِ‬
‫آنچنان كه هست‪ ،‬بهویژه زمین طبیعی‪ 5».‬او همچنین میخواست اسطورۀ‬
‫جدیدی از دیدگاه انگلیس��ی خلق كند‪ 6.‬بنابراین همان جهان ما را با رس��م‬
‫و روال آن انتخاب كرد و آن را با تغییراتی كافی و وافی انباش��ت تا آن را‬
 ‫ح ‪ ‬اطلس سرزمین میانه‬

‫ب��رای اطمینان از این كه تمام فواصل با هم همخوانی دارند‪ ،‬آنجا كه‬ ‫نقش��ۀ قارهها و تمام دنیا نمیتوان‪ .‬درس��ت بودن هر یك از این ویژگیها‬
‫در«فرمانروای حلقهها» (تنها اثری كه نقش��ههایش دارای مقیاس هستند)‬ ‫میتواند به نادرست بودن ویژگی دیگر منجر شود‪ .‬چه تعداد از ما از فدایی‬
‫به فرس��نگ اشاره شده اس��ت‪ ،‬تمام اندازهگیریهای نقش��ه همه از روی‬ ‫س��ر نقشههای دیواری مدرس��ه زمانی فكر میكردیم گرینلند بزرگتر از‬
‫جاده و هم به خط س��یر مس��تقیم (هوایی یا پرواز كالغ) موشكافانه انجام‬ ‫آمریكای جنوبی است!‬
‫گرفته‪ .‬این كاربرد از ‪ 9/2‬مایل به ازای هر فرسنگ (مسافت میان پالرگیر‬ ‫بنابراین برمیگردیم س��ر جای اول‪ :‬جهان تالكین الاقل پس از تغییر‬
‫ً‬
‫و هارلوند در آندوین تا ‪ 5/17‬مایل به ازای هر فرس��نگ (فاصلۀمستقیم از‬ ‫گرد بوده اس��ت؛ اما ظاهرا نقشۀ آن را مسطح ترسیم كردهاند‪ .‬تنها راهحل‬
‫گودی هلم تا گدارهای ایزن) تفاوت میكند‪ .‬اگر فرسنگ را در متن نوعی‬ ‫منطقی‪ ،‬ترس��یم نقشههایی است كه او كش��یده است ‪ -‬یعنی فرض كنیم‬
‫اندازهگیری به خط س��یر مس��تقیم در نظر آوری��م‪ ،‬هرچند كه این موضوع‬ ‫كه جهان گرد او جهان مسطح بوده است‪ .‬آنوقت سرزمین میانه را طوری‬
‫ً‬
‫صریحا ذكر نش��ده باشد‪ ،‬غالب اندازهگیریها به طرز معقولی به این مقدار‬ ‫خواهیم دید كه تالكین میدیده‪ .‬دست آخر چه تعداد از ما با اینكه میدانیم‬
‫نزدیك اس��ت‪ .‬اعمال ‪ 3/0‬مایل به ازای هر فرس��نگ در نقشهها و فواصل‬ ‫روی سطح گرد زندگی میكنیم‪ ،‬این موضوع برامان قابل ادراك است!‬
‫ارایه شده در«سیلماریلیون» نتیجۀ درخشانی به بار آورد‪ :‬انحنای كوهستان‬
‫آبی ‪ -‬تنها عارضۀ زمینشناختی مشترك در نقشههای دوران اول و سوم ‪-‬‬ ‫نمایۀ جاها‬
‫حتی پیش از آن كه نقشههای تاریخ در دسترس قرار گیرند بر هم منطبق‬ ‫یك��ی از اهداف اصلی این طرح تهیۀ نمای��های بود كه موقعیت جاها را به‬
‫ش��د! كس��انی كه میخواهند این مقادیر را روی تمام نقشههای منطقهای‬ ‫آس��انی مش��خص كند‪ .‬در اطلسهای جهان اولیه‪ ،‬مختصات با استفاده از‬
‫بزرگ (به اس��تثنای والینور‪ ،‬نومهنور و ش��ایر) مقایس��ه كنند‪ ،‬میتوانند از‬ ‫ع��رض و ط��ول جغرافیایی در نمایه میآید‪ .‬ع��رض جغرافیایی را میتوان‬
‫مقایس زیر استفاده كنند‪.‬‬ ‫كمابیش به طور تخمینی از روی نش��انهها و قراین مشخص كرد ‪ -‬فصول‬
‫كورهراهها وضعیت دش��وار دیگری را ایج��اد كردند‪ .‬این كورهراهها در‬ ‫و الگوی آب و هوا‪ .‬این موضوع نش��ان میدهد كه س��رزمینهای آشنای‬
‫ً‬
‫اصل اساس بس��یاری از محاسبات فواصل برای نقش��ههای پایه بودند‪ ،‬و‬ ‫ش��مال غرب تخمینا در موقعیت اروپای فعلی قرار داشته است‪ .‬حتی بنا بر‬
‫ً‬
‫همینطور مش��خصا ب��رای تعیین موقعیت مكان اردوگاهه��ا به كار رفتند‪.‬‬ ‫قولی تالكین زمانی گفته اس��ت كه س��رزمین میانه همان اروپا است‪ 15،‬اما‬
‫بس��یاری از مسافتهای پیموده شده براس��اس دنیای اولیۀ ما تخمین زده‬ ‫‪16‬‬
‫بعدها این گفته تكذیب شد‪.‬‬
‫شده است‪ .‬اینكه چند مایل در ساعت میتوان به طور مستمر در چند روز‬ ‫ب��ه كار بردن مختص��ات واقعی جهان واقعی‪ ،‬نه تنها م��ا را دوباره با‬
‫ً‬
‫متوالی راه پیمود ‪ -‬یك انسان پیاده (همراه با یك الف و یك دورف) چقدر‬ ‫مشكل زمین مسطح روبرو میكند‪ ،‬بلكه كاری كامال حدسی و غیرضروری‬
‫راه میرود؟ س��وارهنظام مس��لح چقدر؟ هابیتها با جیرۀ غذایی كم چقدر؟‬ ‫است‪ .‬در عوض تمام نقشههای موقعیتنما بر مبنای نوعی شبكۀ مختصات‬
‫اس��بچهها در كورهراههای كوهستانی؟ دستآخر فواصل روزانه‪ ،‬با استفاده‬ ‫(‪ )grid‬جامع آن دنیا ترس��یم ش��ده كه از والینور تا مصبهای اوروكارنی و‬
‫از موقعیت اردوگاههای ش��ناخته ش��ده و زمان رسیدن به مقصد‪ ،‬با تخمین‬ ‫از یخ آس��یاب تا هاراد دور گسترده اس��ت‪ .‬و ضلع هر یك از مربعهای آن‬
‫مسافت پیموده شده از آخرین مكان شناخته شده‪ ،‬با در نظرگرفتن تغییرات‬ ‫مطابق نقش��ههای كاری خود تالكین ‪ 100‬مایل اس��ت‪ 17.‬تمام موقعیتها‪،‬‬
‫در س��رعت س��فر (برای مثال فرار از دس��ت گرگها) محاسبه شده است‪.‬‬ ‫از جمله نقش��ۀ گوناگونیهای زبانی‪ ،‬با اس��تفاده از این شبكۀ مختصات در‬
‫نمودارهای مس��افت در تاریخ با مسیرهای موجود در نقشهها مقایسه شده‬ ‫نمایه آمده است و تمام نقش��ههای موقعیتنما دارای مختصات در حاشیه‬
‫است‪ ،‬اما به سبب تغییر مداوم ساختار قصه‪ ،‬نقشهها را تغییر ندادهام‪ ،‬جز در‬ ‫هستند‪.‬‬
‫یك مورد‪ ،‬سپس هر دو شق را در كتاب آوردهام‪.‬‬
‫یك فرسنگ چقدر است؟‬
‫در این روزگار رواج كیلومتر‪ ،‬وقتیكه مایل انگلیس��ی به س��رعت در حال نقشۀ پایه طبیعی‬
‫جغرافیای فرهنگی و تاریخ هیچ مردم آزاد و مس��تقلی را نمیتوان پیش از‬ ‫از بین رفتن اس��ت‪ ،‬استفادۀ تالكین از فرس��نگ‪ ،‬فرالنگ‪ ،‬گز‪ ،‬ارش‪ ،‬حس‬
‫مشخص كردن كم و كیف پایۀ طبیعی دنبال كرد‪ .‬توضیحات شگفتانگیز‬ ‫رازوران��ه و تاریخ��ی اثر را تقویت میكند ‪ -‬و بر س��ردرگمی نقش��هكش‬
‫تالكین در این مورد بسیار ارزشمند و وسعت دانش او بسیار مشهود است؛ با‬ ‫میافزاید‪ .‬گز برابر اس��ت با ش��ش پا؛ یك ارش معادل اس��ت با ‪ 27‬تا ‪45‬‬
‫این حال تأویل و تفسیر برخی از این عوارض با مالك و معیار دنیای اولیۀ‬ ‫اینچ؛ فرالنگ برابر اس��ت با ‪ 220‬یارد یا یك هش��تم مایل‪ .‬این واحدهای‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫ما دش��وار بود‪ .‬معموال تغییرها نوعی دخالت و نفوذ جهان ثانوی اس��ت‪ ،‬اما‬ ‫كوچك ظاهرا چندان اهمیتی در محاس��بات نقش��هنگاری ندارند‪ ،‬اما یك‬
‫بعضی اوقات تفاوتها ممكن است غیرعمدی بوده باشد‪ .‬برخی نویسندگان‬ ‫فرسنگ ‪ -‬یك فرسنگ چقدر است؟ اندازۀ فرسنگ در زمانهای گوناگون‬
‫و كش��ورهای گوناگون متفاوت و از ‪ 4/2‬تا ‪ 6/4‬مایل بوده اس��ت‪ 18.‬وقتی‬
‫این مقدار را در صد یا بیش��تر ضرب كنیم نتیجه‪ ،‬اطالعات غیرقابل قبول‬
‫‪0‬‬ ‫‪ 40‬ﻣﺎﯾــﻞ‬ ‫و ب��ه دردنخور خواهد بود؛ اما عاقبت با انتش��ار داس��تانهای ناتمام‪ ،‬اندازۀ‬
‫مشخصی برای فرسنگ ارایه شد‪ .‬یك فرسنگ «در محاسبات نومهنوری‪...‬‬
‫‪ 40‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ‬ ‫‪ 40‬ﻓﺮﺳﻨـﮓ‬ ‫ً‬
‫‪0‬‬ ‫‪19‬‬
‫تقریبا معادل سه مایل ما بود‪».‬‬
‫مقدمه ‪ ‬ط‬

‫ً‬
‫نتیجهگیری‬ ‫نظر دادهاند كه این نقشهها سخت تحت تأثیر اروپا بوده است‪ 20.‬شباهتها‬
‫در ترس��یم نقش��ههای صفح��ات بع��د تقریبا ب��ه مجموع��ۀ بیپایانی از‬ ‫آش��كار است‪ ،‬اما من ترجیح میدهم فكر كنم كه چشماندازهای تالكین از‬
‫س��ؤالها‪ ،‬فرضها و تأویلها نیاز بوده اس��ت‪ .‬تفاوت دی��دگاه بیتردید و‬ ‫تصاویر روشن ذهنی براساس نواحی مشخصی كه او با آن آشنا بوده است‪،‬‬
‫بهطور اجتنابناپذیر در بس��یاری از جاها رخ خواهد نمود‪ .‬هر خط با دلیلی‬ ‫سرچشمه گرفته‪.‬‬
‫ً‬
‫در پس آن رس��م ش��ده‪ ،‬و بس��یاری از توجیهات در توضیح مربوط به هر‬ ‫در تصویرگ��ری ع��وارض طبیعی زمین غالب��ا از روش تصویری بهره‬
‫ً‬
‫یك از نقش��هها آمده اس��ت؛ اما كمبود فضا اجازه نمیداد كه تمامی روند‬ ‫بردهام‪ ،‬كه معموال در ریختنگاری و نمودارهای بلوكی بهكار میرود‪ .‬این‬
‫اس��تنتاج در متن گنجانده ش��ود‪ .‬در میان ش��قهای مختلف‪ ،‬آن را كه به‬ ‫ش��یوه قادر است فقط نوعی برداشت كلی از توزیع و نوع عوارض برجسته‬
‫نظر م��ن منطقی تر از بقیه ب��ود انتخاب كردهام‪ ،‬زیرا نمیتوانس��تم برای‬ ‫(كوهها و درهها) ارایه دهد‪ .‬بیش��ك نمیتوان آن را طوری ترسیم كرد كه‬
‫اطالعات بیشتر سراغ «مهمانخانهدار خودمان» بروم ‪ -‬هرچند دردسترس‬ ‫هر تپهای را نش��ان دهد‪ .‬نقش��ههای اصلی و تصویرسازیهای تالكین به‬
‫قرارگرفتن«تاریخ»خودش دلیل خوبی برای آن بوده است‪ .‬امیدوارم خواننده‬ ‫عنوان مرجعی عمومی برای تعیین موقعیت و ارتفاع به كار رفته اس��ت؛ اما‬
‫ً‬
‫در تردید كردن به صحت نقشهها همانقدر چیز بیاموزد كه من در ترسیم‬ ‫در صورت بروز اختالف‪ ،‬نقش��ههای نهایی معموال براس��اس متن ترسیم و‬
‫آنها آموختم‪.‬‬ ‫نتیجهگیری از خالل فرازهای آن انجام شده است‪.‬‬
‫ً‬
‫در برخ��ی برشهای عرضی‪ ،‬غالب��ا عبارت «اغراقنمای��ی در ارتفاع‬
‫‪( »3:1‬یا مقادیر دیگر) دیده میش��ود‪ .‬كس��انی كه بر روی یك رش��تهكوه‬
‫پرواز كردهان��د میتوانند تصدیق كنند كه عوارض (پس��تی و بلندیهای)‬
‫توپوگرافیك بس��یار هموارت��ر از منظر آنها از روی زمین بهنظر میرس��د‪.‬‬
‫عكس این امر نیز صادق است‪ .‬اغراقنمایی در ارتفاع به معنی این است كه‬
‫عوارض به نسبت بلندتر از آنچه در عمل هستند نشان داده شدهاند‪.‬‬

‫برهم نهی فرهنگی‬

‫اطلس آمیزهای اس��ت از س��طح طبیعی با نش��انههای عرفی و قراردادی‬
‫مردم آزاد بر روی آن‪ .‬ش��ش گونۀ اصلی نقش��ه در این كتاب آمده اس��ت‪:‬‬
‫(‪ )1‬نقش��ۀ طبیعی (ش��امل ش��كل طبیعی زمین‪ ،‬كانیها و هواشناس��ی)‪،‬‬
‫همراه با نام جاها؛ (‪ )2‬سیاس��ی (یا قلمروها و حوزههای نفوذ)؛ (‪ )3‬نبردها؛‬
‫(‪ )4‬مهاجرتها (كه در ارتباط تنگاتنگ با زبانشناس��ی اس��ت)؛ (‪ )5‬مسیر‬
‫مس��افرتها؛ (‪ )6‬نقشۀ اماكن (ش��هرها‪ ،‬ماندگاهها)‪ .‬این نقشهها كمابیش‬
‫به توالی آمده اس��ت‪ .‬نام جاهایی كه در نقش��هها آمده اس��ت ممكن است‬
‫از ی��ك دوران ت��ا دوران بع��دی تفاوت كند‪ ،‬بس��ته به آنكه ك��دام زبان‬
‫در آن زم��ان معی��ن در آن مكان رایج بوده اس��ت‪ .‬امالی تم��ام نامهای‬
‫«س��یلماریلیون»‪« ،‬هابی��ت» و «فرمانروای حلقهها» مطاب��ق با تعلیقات‬
‫بینظیر رابرت فوستر (‪« )Robert Foster‬در راهنمای كامل سرزمین میانه‬
‫است» (‪ ) The Complete Guide to Middle-Earth‬و نامهای برگزیده از‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫«تاریخ» ظاهرا بیش��تر آنهایی هستند كه قبال به كار گرفتهاند‪ .‬تاریخهای‬
‫دوران نخست نیز براساس اثر فوس��تر تهیه شده است‪ ،‬زیرا «سالنامههای‬
‫متأخر بلریاند» در آمادهسازی «سیلماریلیون» به كار نرفته بود‪ ،‬چراكه این‬
‫ً‬
‫اثر اصوال هنوز یافت نش��ده بود‪ ،‬و از این رو این تاریخها ممكن است یك‬
‫‪21‬‬
‫یا دو سال پس و پیش باشند‪.‬‬
‫نماده��ای بهكار رفته ب��رای بازنمایی پدیدهه��ای طبیعی و فرهنگی‬
‫یكس��ره ثابت نگه داش��ته ش��ده اس��ت‪ ،‬هرچند برخی تغییرها به س��بب‬
‫عدمحضور عناصر واحد الزامی بوده است‪ .‬هرگاه نیكی و پلیدی در كنار هم‬
‫باش��ند‪ ،‬پلیدی با س��یاه و نیكی با خاكستری یا قهوهای و یا تركیبی از این‬
‫دو بازنمایی شده است‪ .‬اغلب نقشهها برای مراجعۀ آسانتر راهنما دارند‪ ،‬اما‬
‫ً‬
‫نمادها غالبا با یكی از نشانههای صفحۀ بعد در انطباق است‪.‬‬
=
) (
‫دوران نخست‬

‫روزگار پیش�ین‬
‫تسخن ارود ‪1 ‬‬
‫سرزمين ميانه بازمىگشتند‪ .‬در غيبت ايشان قدرت ملكور از اوتومنو و از‬
‫دژ او آنگباند كه در شمال غرب روبروى آمان قرار داشت‪ ،‬رو به جنوب‬
‫گسترش پيدا كرد‪ 11.‬فقط اورومه و ياوانا خطر آمدن به سرزمينهاى‬
‫بيرونى را به جان مىخريدند‪ .‬براى ايجاد مانع در برابر سفرهاى اورومه‪،‬‬
‫ملكور رشته كوه جديدى به نام هيتايگلير يا كوهستان مه را در سرزمين‬
‫‪12‬‬
‫ميانه باال برد‪.‬‬
‫ويران كردن‪ .‬طى اين نخستين نبرد از نبردهاى بزرگ فقط قدرت تولكاس‬
‫بيدنخى نلفها س تسمين ابرت بزخگ‬
‫زمانى بىحساب سپرى شد‪ .‬ياوانا درختان روشنايى را پرورده و واردا آنگاه‬
‫كه الفها ‪ -‬فرزندان نخس��تزادۀ ايلووات��ار ‪ -‬در كنار آبهاى كوئىوينن‬
‫چش��م گشودند‪ ،‬آخرين س��تارگان را برافروخته بود‪ .‬الفها در بيشه وحشى‬
‫كنار س��احل اين آبها مس��كن گزيده بودند و عاش��ق موسيقى جويبارانى‬
‫بودند كه از اوروكارنى‪ ،‬كوههاى ش��رق‪ ،‬به زير جارى مىشد‪ 13.‬كوئىوينن‬
‫خليج شرقى درياى محصور در خشكى هلكار بود‪ ،‬بهوجود آمده از آب برف‬
‫س��تون ايلوئين‪ 14.‬كوئىوينن نمىتوانست در جهت شرق چندان از اوتومنو‬
‫دور باش��د‪ ،‬زيرا بعده��ا در طى محاصرۀ آنجا‪ ،‬الفها‪ ،‬روش��نايى نبرد را در‬
‫شمال مىديدند ‪ -‬نه در غرب‪.‬‬
‫محاص��رۀ اوتومنو پ��س از آن اتفاق افتاد كه اورومه كش��ف كرد الدار‬
‫س��رانجام پديدار شدهاند‪ .‬واالر مىخواس��تند الفها را از سلطۀ پليد ملكور‬
‫رهايى دهند‪ ،‬زيرا او از هماكنون خيلى را به اس��ارت درآورده بود و از آنان‬
‫در تخمكش��ى نژاد معيوب اوركها بهره مىبرد‪ .‬به اين ترتيب دومين نبرد‬
‫بزرگ آغاز ش��د‪ .‬واالر به سرعت نيروهاى س��ائورون را در آنگباند تارومار‬
‫كردند و زمينهاى ش��مال غرب را در هم كوبيدند‪ .‬سپس به سوى اوتومنو‬
‫در ش��رق ب��ه راه افتادند‪ .‬آنجا نيروى پليدى آنق��در عظيم بود كه تدارك‬
‫نوعى محاصره الزم آمد‪.‬‬
‫در هر يك از رويارويىهاى ميان ملكور و واالر زمينهاى آردا سخت‬
‫دچار دگرگونى شد‪ ،‬و محاصرۀ هم استثناء نبود‪ 15.‬بلهگاير عريضتر و‬
‫عميقتر شد‪ .‬خطوط ساحلى فرو پاشيد و خليجهاى فراوان به وجود آورد‪ ،‬از‬
‫جمله خليج باالر و خليج بزرگ‪ .‬يكى از نقشههاى «آمباركانتا» خليج بزرگ‬
‫را كه بهلگلو [رن؟] نيز ناميده مىشود‪ ،‬نشان مىدهد‪ 16.‬اين نقشه «نوعى‬
‫طرح مدادى سردستى است‪ ...‬خيلى از جزئيات عوارض مفقود است»‪ 17.‬در‬
‫آشوبهاى پايان دوران نخست شكل اين خليج به احتمال زياد تغيير كرد‬
‫و انتهاى شرقى آن به درياى محصور در خشكى هلكار پيوست‪ ،‬و خليج‬
‫بعدى بلفاالس را به وجود آورد‪.‬‬
‫نه تنها درياه��ا در طى محاصره اوتومنو دچار دگرگونى گش��ت‪ ،‬بلكه‬
‫زمينها نيز تغيير كرد‪ .‬آوردهاند كه ارتفاعات مركزى دورتونيون و هيتلوم‬
‫باال آمد ‪ -‬به ويژه «كوههاى آهن در انتهاى غربى دچار شكست و اعوجاج‬
‫ش��د‪ ...‬و ارد وترين و ارد لومين از آنجا پديد آمد و باقى كوهس��تان آهن به‬
‫ً‬
‫س��وى شمال عقب نشس��ت‪ 18».‬اخوريات نيز احتماال طى اين آشوبهاى‬
‫عظيم ‪ -‬همچون نوعى آتشفش��ان فعال غولآسا ‪ -‬پديدار گشت‪ .‬رودهاى‬
‫جديد (مثل سيريون) تشكيل شد‪.‬‬
‫تسخن ارود‬
‫«در ابتداء‪( »...‬سفر پيدايش ‪)1-1‬‬
‫ايلوواتار واالر را فرستاد تا جهان را نظم و نظام دهند‪ ،‬و آردا را براى آمدن‬
‫فرزن��دان او ‪ -‬الفها و آدمي��ان ‪ -‬آماده كنند‪ .‬ملكور ب��رادر مانوه‪ ،‬غرّه به‬
‫ق��درت و توان خود در پى آن برآمد كه كارهاى واالى ديگر را ضايع كند‪.‬‬
‫بدين ترتيب جنگ و آش��وب در آردا درگرفت‪ :‬واالر در كار ساختن و ملكور‬
‫توانست ملكور را به هزيمت وادارد و او به تاريكى بيرونى گريخت‪.‬‬
‫بهاخ آختن س سكواد تخ آما‬
‫با رفتن ملكور‪ ،‬سرانجام دست واالر براى نشاندن آشوبهاى جهان و نظم‬
‫و نظام دادن امور چنان كه مىخواستند باز ماند‪ .‬واالر در اصل روى جزيرۀ‬
‫آلمارن س��اكن بودند كه در درياچۀ بزرگ در ميان زمين قرار داش��ت‪ 1.‬در‬
‫شمال فانوس ايلوئين را برافروختند و در جنوب فانوس اورمال را‪ .‬ستونهاى‬
‫‪2‬‬
‫روشنايى كوههايى بودند بلندتر از هر كوهى در زمانهاى بعد‪.‬‬
‫در دوردست شمال آنجا كه روشنايى ايلوئين تحليل مىرفت‪،‬‬
‫‪3‬‬
‫كوههاى آهن به شكل هالل بىگسستى از شرق تا غرب امتداد داشت‪.‬‬
‫ً‬
‫دقيقا معلوم نيست كه اين رشته كوهها چه هنگام برافراشته شدند‪.‬‬
‫تالكين يك جا مىگويد كه ملكور آنها را برافراشت تا حصارى باشد‬
‫ً‬
‫براى دژ اوتومنو‪ 4،‬كه ظاهرا داللت بر اين دارد كه اين كوهها در زمان‬
‫ساخت اوتومنو برافراشته شدند‪ .‬اما در جايى ديگر آمده است كه ملكور‬
‫دزدانه از آن سوى ديوارهاى شب برگشت و دژى براى خود در زير ارد‬
‫انگرين حفر كرد‪ - 5‬شاهدى براين كه كوهها پيشتر بر اثر آشوبهاى‬
‫آردا شكل گرفته بودند‪ ،‬هرچند واالر مىدانستند كه ملكور برگشته است‬
‫نمىتوانستند مخفىگاه او را پيدا كنند‪ .‬ملكور از اوتومنو به فانوسهاى‬
‫ايلوئين و اورمال حمله برد و ستونهاى آنها را برانداخت‪ .‬سقوط‬
‫اين ستونها چنان مهيب بود كه زمينها شكاف برداشت و آلمارن‬
‫ويران شد‪ 6.‬در يكى از روايتهاى اين روزگاران باستان آمده است كه‬
‫واالر در يكى از جزاير تاريك و روشن بودند و آب برف سقوط‪ ،‬اغلب‬
‫جزيرهها را به زير آب برد‪ .‬آنگاه اوسه واالر را سوار بر همان جزيرهاى‬
‫كه بعدها براى بردن الفها به كار گرفت‪ ،‬به سوى غرب برد!‪ 7‬ممكن‬
‫است كه اين جزيرهها همان زمينهايى باشد كه ائارنديل هنگام بادبان‬
‫كشيدن به طرف والينور در غرب از آنها گذشت‪« .‬سواحل به زير آب‬
‫رفته كه پيش از آغاز روزگاران غرق شدند‪ 8».‬حال به هر وسيلهاى‪،‬‬
‫واالر سرزمين ميانه را ترك گفتند و از روى درياهاى جداكننده بلهگاير‬
‫گذشتند كه در آن زمان باريكتر از هر زمان ديگرى در آينده بود‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫آنان در آمان‪« ،‬غربىترين همۀ زمينهاى واقع در مرزهاى جهان‪»...‬‬
‫مسكن گزيدند‪ .‬آنان كوهستان پلورى را همچون سدى دفاعى در برابر‬
‫مورگوت ‪ -‬در شرق و شمال و جنوب ‪ -‬باال آوردند‪ ،‬و اين كوهستان‬
‫بلندترين كوههاى آردا بود‪ 10.‬در پس اين حصار‪ ،‬واالر قلمرو قدسى‬
‫والينور را بنا نهادند‪ .‬آنان كارهاى خود را از سر گرفتند‪ ،‬و بهندرت به‬

‫بهار آردا‬
‫از كوئىوينن مىبايس��ت تا حد زيادى مس��تقيم بوده باشد‪ .‬محتمل است‬
‫اورومه آنان را در طول راهى كه به ش��اهراه ش��رق و جادۀ جنگلى تبديل‬
‫ً‬
‫ش��د به س��وى غرب برده باش��د‪ .‬اورومه احتماال آنان را به طرف جنوب‬
‫نبرده اس��ت‪ ،‬چون مانع عظيم ديگرى آنجا وجود داشت‪ :‬جنگلهاى انبوه‬
‫چوبريش مىگويد كه بيش��هها زمانى از كوههاى لون تا انتهاى ش��رقى‬
‫‪20‬‬
‫در فنگورن گس��ترده بود‪.‬‬
‫غرب س��بز بيشه از رودخانۀ بزرگ گذشتند و به سوى كوههاى سر‬ ‫در ِ‬
‫به فلك كشيدۀ مه راه افتادند‪ .‬اين كوهها «در آن روزگار بلندتر و موحشتر‬
‫بودند‪ 21.».‬اين خود به تنهايى نش��ان مىده��د كه چه زمان زيادى از كوچ‬
‫والينور به غرب و بازگش��ت نولدور به س��رزمين ميانه در طى خواب ياوانا‬
‫پيش از سالهاى خورشيدى سپرى شده است‪ .‬نيم ميليون سال به زحمت‬
‫براى روند فرسايش تدريجى چنان كه قلهها به طرز مشهودى كمارتفاعتر‬
‫شوند‪ ،‬كافى خواهد بود‪ .‬سخن ديگرى از زمينهاى شرق ارد لوين به ميان‬
‫نيامده اس��ت‪ ،‬جز اين كه ارد نيمرايس (كوههاى سفيد) باال آمدهاند‪ 22.‬و از‬
‫ً‬
‫آنجا كه اين كوهها در نقش��ۀ آمباركانتا ديده نمىش��ود‪ ،‬احتماال همزمان با‬
‫برجه��اى مه ملك��ور آنها را براى مقابله با تاخت و تاز اورومه برافراش��ته‬
‫است‪ 23.‬به ويژه كوههاى موردور هم از نقشه و هم از متن غايب است‪ .‬آن‬
‫سرزمين در جايى كه اكنون درياى هلكار بود‪ ،‬قرار داشت‪.‬‬
‫سرانجام كوچندگان از ارد لوين گذشتند‪ .‬ارد لوئين به ظاهر كمارتفاعتر‬
‫‪  2‬اطلس سرزمین میانه‬
‫جادۀ غرب‬
‫واالر س��رانجام اوتومنو را شكست دادند و سقف تاالرهايش را فرو ريختند‬
‫‪ -‬ام��ا فقط تا اندازهاى‪ .‬ارد انگرين پرصالبت ك��ه زمانى مثل ديوارى بارز‬
‫در سرتاس��ر سرزمين ميانۀ شمالى قد برافراشته بود از ميان رفت‪ ،‬و پس از‬
‫دوران نخس��ت‪ ،‬تالكين ديگر نه ذكرى از آن به ميان آورد و نه در نقشهها‬
‫ترس��يم كرد‪ .‬بخش غربى نزدي��ك آنگباند تا هنگام س��ومين نبرد بزرگ‬
‫(جنگ خش��م) در پايان دوران‪ ،‬هنوز پابرجا بود‪ .‬معلوم نيس��ت كه آيا باقى‬
‫رشتهكوه در طى محاصره نابود گشت ؟يا در طى سقوط بلرياند؟ يا اين كه‬
‫هنوز در دوران س��وم وجود داشت؟ نقشهاى كه اين مقطع از دوران سوم را‬
‫نش��ان مىدهد بنا را بر اين گذاشته است كه اين كوهها تنها تا حدودى در‬
‫طى ويران ش��دن سقف اوتومنو دچار تغيير ش��ده است‪ 19،‬و اينكه نابودى‬
‫ً‬
‫نهاي��ى همه‪ ،‬جز مع��دودى چيزهاى بازمانده از آن‪ ،‬بعده��ا و احتماال طى‬
‫جنگ خشم رخ داده است‪.‬‬
‫ملك��ور در تاالرهاى ماندوس به مدت س��ه دوران به زنجير كش��يده‬
‫ش��د و كوئن��دى آزاد بودند كه در صورت تمايل جادۀ غرب را به س��وى‬
‫والين��ور در پي��ش گيرند‪ .‬آنجا از كوئىوينن بىح��د و اندازه دور بود‪ ،‬ولى‬
‫با اس��تفاده از نقش��ۀ آمباركانتا مىت��وان تخمين زد كه س��فر متجاوز از‬
‫‪ 2000‬مايل بوده اس��ت‪ .‬حرف و حديثى از اين س��فرها نيس��ت تا آن كه‬
‫الفها به جنگل بزرگ مىرس��ند همان جنگلى كه بعدها س��بز بيشه نام‬
‫گرفت‪ .‬مس��ير س��فر آنان پس از رسيدن به ساحل ش��مالى درياى هلكار‬
‫تسخن ارود ‪3 ‬‬

‫جزيرۀ هيملينگ با شهر هيمرينگ‪ .‬اگرچه شبكۀ مختصات بهكار رفته روى‬ ‫از هيتايگلير بود‪ ،‬زيرا مانع عمدهاى در برابر گذش��تن آنان نبود‪ .‬گذرگاه در‬
‫هردو نقش��ه چهارگوشهايى با ابعاد يكس��ان هستند (‪ 100‬مايل هر ضلع‪،‬‬ ‫درههاى فوقانى رود آس��كار قرار داش��ت ‪ -‬همان جا كه بعدها رش��ته كوه‬
‫درس��ت مثال چهارگوشهاى اطلس)‪ ،‬محور نش��انهگذارى شده با حروف‬ ‫از ه��م گسس��ت و خليج لون را به وجود آورد‪ .‬غرب س��رزمينهاى بلرياند‬
‫اختالف دارند و پنجاه مايل پنجاه مايل تقس��يم ش��دهاند‪ ،‬و حروف و ارقام‬ ‫درياهاى جدايىافكن بود‪ .‬الفها بيش از اين نمىتوانستند پيش بروند‪.‬‬
‫هيچ يك با هم همآرا نيس��تند‪ .‬اين اختالف هرچند فقط يكى از مشكالت‬
‫بود‪ .‬با يك استثناء (كه با ستاره ٭ مشخص كردهايم) مطابقت دادن مجدد‬ ‫ايمخسز سنلينوخ س بازگشد به نادسخ‬
‫ان��دازۀ مربوطه و موقعيت فواصل‪ ،‬در محدودهاى كه متن مش��خص كرده‬ ‫ب��راى مهيا س��اختن گذر اين خي��ل عظيم اولمو جزي��رهاى را كه در ميان‬
‫بود‪ ،‬امكانپذير بود‪:‬‬ ‫بلهگاير بود‪ ،‬از ريش��ه بركند و كوئندى را س��وار بر آن از آب گذراند ‪ -‬اول‬
‫واني��ار و نولدور و بعد تلهرى‪ .‬نوك جزيره كه بر ِگل نشس��ته بود در خليج‬
‫‪31‬‬
‫٭‪ 150‬فرسنگ‬ ‫‪ )1‬از منهگروت تا تانگورودريم‬ ‫باالر ماند‪ 24.‬او سه بخش اعظم آن جزيره را در خليج الدامار استوار ساخت‬
‫‪32‬‬
‫‪ 60‬فرسنگ‬ ‫‪ )2‬ارتفاعات دورتونيون شرقى‪ -‬غربى‬ ‫‪25‬‬
‫‪ -‬تول ارهسيا‪ ،‬جزيرۀ تنها‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫‪ 40‬فرسنگ‬ ‫‪ )3‬از نارگوتروند تا بركههاى ايورين‬ ‫اين نيمروز والينور بود‪ .‬واالر از ميان پلورى ش��كافى عميق را گشودند‬
‫‪34‬‬
‫‪ 25‬فرسنگ‬ ‫‪ )4‬از نارگوتروند تا آبشار سيريون‬ ‫(كاالكيريا) تا ارهس��يا روشن ش��ود‪ .‬سه خاندان در شكوه قلمرو قدسى ‪ -‬تا‬
‫‪35‬‬
‫‪ 100‬فرسنگ‬ ‫‪ )5‬بلرياند شرقى‪ ،‬سيريون تا گليون‬ ‫زمان بخش��ودگى ملكور ‪ -‬مسكن گزيدند‪ .‬ملكور پس از آزادى‪ ،‬دو درخت‬
‫‪36‬‬
‫‪ 130‬فرسنگ‬ ‫‪ )6‬رود سيريون‬ ‫روشنايى را مسموم كرد و سيلماريلها را ربود و به سرزمين ميانه گريخت‬
‫‪37‬‬
‫‪ 80‬فرسنگ‬ ‫‪ )7‬رود ناروگ‬ ‫و نول��دور در تعقي��ب او به راه افتادند‪ .‬آنجا او برجه��اى تانگورودريم را در‬
‫‪ )8‬رود گليون‬ ‫دروازههاى آنگباند بر روى هم انباش��ت‪ .‬وقتى تيليون ماه نو س��اخته را در‬
‫‪38‬‬
‫‪ 40‬فرسنگ‬ ‫الف) تالقى رود بزرگ و كوچك تا رود آسكار‬ ‫آس��مان هدايت مىكرد‪ ،‬ملكور بر او حمله برد‪ .‬آنگاه واالر با به ياد آوردن‬
‫‪39‬‬
‫‪ 260‬فرسنگ‬ ‫ب) طول از ابتدا تا انتها‪«،‬دو برابر سيريون»‬ ‫س��قوط آلمارن‪ ،‬باز هم بر ارتفاع پلورى افزودند و ديوارههاى بيرونى آن را‬
‫براى اين اطلس نقش��ۀ س��احل جنوب��ى در فاصلۀ ‪ 260‬فرس��نگى از‬ ‫پرشيبتر ساختند تا حمله به آنجا ممكن نباشد‪ ،‬و گذرگاهى در اين كوهها‬
‫سرچش��مۀ رود گليون ترسيم شده است ‪ -‬برپايۀ اين فرض كه رود جريان‬ ‫‪26‬‬
‫نبود مگر كاالكيريا‪ .‬در آن س��وى آمان جزاير افس��ون شده را قرار دادند‪.‬‬
‫جنوب غربى خود را همچنان ادامه داده باشد‪ .‬اين كار موجب شد كه ساحل‬ ‫هيچ كمكى از سرزمين محروس تا پايان دوران به خارج اعزام نشد‪ .‬نولدور‬
‫به س��احل خليج بلفاالس نزديك ش��ود‪ .‬دماغۀ جنوب غربى امتداد يافت‬ ‫و سيندار را به تمهيدات و توانايى خود آنان وا نهاد‪.‬‬
‫تا بر ش��كل خليجمانند خليج باالر تأكيد ش��ود‪ .‬آن ناحيه به اعتبار اوضاع و‬ ‫هرچند الفها از يارى آدميان بهرهمند ش��دند؛ زيرا با برآمدن خورشيد‪،‬‬
‫احوالى كه موجب پديد آمدن تائور‪-‬ايم‪ -‬دوينات ش��ده بود و به فرض اين‬ ‫فرزندان جوانتر ايلوواتار در هيلدورين چشم به جهان گشودند‪ .‬آن سرزمين‬
‫كه اين اوضاع و احوال همچنان در آن ناحيه حاكم بوده اس��ت پوش��يده از‬ ‫نيز در سرزمين ميانۀ شرقى قرار داشت‪ 27.‬از هيلدورين آدمها به سوى غرب‬
‫جنگل نشان داده شده است‪.‬‬ ‫و شمال و جنوب پراكنده شدند‪ 28،‬و بسيارى از آنان جادۀ غرب را به سوى‬
‫ً‬
‫جايى كه خورشيد نخست طلوع كرده بود‪ ،‬در پيش گرفتند‪ .‬برخى نهايتا به‬
‫بلرياند آمدند و سرنوشتشان در داستانهايى كه تا پايان دوران و فرورفتن‬
‫زمينها به زير موجهاى دريا به وقوع پيوست با الفها گره خورد‪.‬‬

‫بلريااد‬
‫براى تهيۀ نقشۀ مشروح الزم است كه تكههاى ترسيم شده و ترسيم نشده‬
‫بخشهاى مختلف آردا را در كنار هم بگذاريم‪ .‬در حالى كه نقشۀ آمباركانتا‬
‫تصويرى كلى از جهان به صورت تقريبى ارايه مىدهد‪ ،‬بلرياند محل وقوع‬
‫رويدادهاى مهم در طى دوران نخست است‪ .‬الزم بود مقياس و نيز ارتباط‬
‫با ساير نقاط سرزمين ميانه مشخص شود‪ .‬تمام نقشههاى «سيلماريليون»‬
‫بخشهاى دور شمالى و جنوبى را شامل نمىشوند‪ .‬كليد اصلى براى مورد‬
‫اخير موقعيت جادۀ دورفى به شهرهاى بلهگوست و نوگرود بود‪ ،‬آنجا كه ارد‬
‫لوين در نبرد بزرگ شكافت و از هم فاصله گرفت و خليج لون را به وجود‬
‫آورد‪ .‬با انتش��ار«تاريخ»‪ ،‬و تلفيق «نقشۀ اول»‪ 29،‬طراحى شده براى«ارباب‬
‫حلقهها» و «نقش��ه دوم سيلماريليون» تأييد موقعيت مكان امكانپذير شد‬
‫‪ -‬با ترازكردن موقعيت تول فوئين بر روى دورتونيون (تائور‪ -‬نو‪ -‬فوئين) و‬
‫‪  4‬اطلس سرزمین میانه‬
‫دوران نخست آردا‬
 ‫‪  6‬اطلس سرزمین میانه‬

‫درختان زمین را آنجا كاشته بودند‪ 8.‬بهرغم این شكوه و عظمت معروفترین‬
‫و برجس��تهترین چیزهایى كه والم��ار را به آن مىش��ناختند بیرون دروازه‬
‫زری��ن آنجا بود‪ :‬حلق��ۀ داوری و دو درخت‪ .‬در ماهاناكس��ار‪ ،‬حلقۀ داوری‪،‬‬
‫واالر انجمن مىساختند و به داوری مىنشستند‪ 9.‬ملكور همانجا محكوم و‬
‫س��پس آزاد شد‪ .‬آنجا بود كه فئانور را محكوم به تبعید كردند‪ .‬آنجا بود كه‬
‫ائارندیل بخشش خواست‪ 10.‬نزدیك حلقه تپهای خرم قرار داشت‪ :‬ازهلوهار‪.‬‬
‫یاوانا سرودش را بر فراز این تپه خواندن گرفت‪ ،‬و دو درخت روشنایى را به‬
‫بار نش��اند‪ .‬واردا خمهای بزرگ را زیر آنها گذاشت و روشنایى را گرفت و‬
‫‪11‬‬
‫آن را در سرتاسر آسمان مثل ستارهها پخش كرد‪.‬‬
‫در مورد مناطق دیگر این سرزمین كه توصیف اندكى از آنها وجود دارد‪،‬‬
‫به تعیین موقعیتهای عمومى بس��نده شده اس��ت‪ .‬فورمنوس دژ فئانور در‬
‫دوران تبعید او در تپههای شمال قرار داشت‪ 12.‬مرغزاران یاوانا از هیارمنتیر‪،‬‬
‫در غرب بیش��ههای اورومه دیده مىش��د‪ 13.‬ماندگاه نیهنادر «غرب مغرب»‬
‫ب��ود در مرزهای آمان‪ ،‬نزدیك ماندگاه نام��و و وایره ‪ -‬تاالرهای ماندوس‪،‬‬
‫كه مغارههای تاریك آن تا به هانستووانن‪ ،‬بندرگاه تاریك شمال مىرسید‪:‬‬
‫مكان پیش��گویى ماندوس‪ 14.‬ایرمو و استه در باغهای لورین مسكن گزیده‬
‫بودن��د و اس��ته آنجا روی جزی��رهای در دریاچه لورهلی��ن مىخفت‪ 15.‬آنجا‬
‫همچنین ملیان مایا (كه بعدها شهبانوی دوریات شد) و اولورین مایا‪ ،‬همان‬
‫گندالف معروف مس��كن داشتند‪ .‬تماش��ایىترین ماندگاه واالر بر روی قلۀ‬
‫تانیكوئتی��ل واقع بود‪ :‬ت��االر ایلمارین‪ .‬برج مرمری��ن نگهبانى با گنبدی از‬
‫تورمانند درخشان كه مانوه و واردا از پس آن تمام آردا را تا به سرحد‬
‫ِ‬ ‫هوای‬
‫‪16‬‬
‫دروازه بامداد در آن سوی دریای شرقى مىنگریستند‪.‬‬
‫تمام ش��هرهای دیگری كه نامشان آمده است‪ ،‬متعلق به الفها بودند‪.‬‬
‫تیریون (كه پیشتر نامش كور بود) بر فراز تپۀ تونا وس��ط كاالكیریا ساخته‬
‫شد‪ .‬پلكان بلورین تا به دروازۀ بزرگ باال مىرفت‪ 17.‬خانههای داخل شهر به‬
‫‪18‬‬
‫دس��ت نولدور و وانیار ساخته شد‪ .‬بلندتر از همه برج میندون الدالیهوا بود‪،‬‬
‫كه فانوس��ش از دوردستها در دریا دیده مىشد‪ .‬در مقابل برج خانۀ فینوه‬
‫قرار داش��ت‪ 19،‬و میدان بزرگى كه فئانور و پسرانش سوگند موحششان را‬
‫‪20‬‬
‫در آنجا یاد كردند‪.‬‬
‫تل��هری مجذوب نوری كه از گذرگاه بیرون مىتراوید ارهس��ئا را ترك‬
‫گفتند‪ .‬آنان كه هنوز آرزومند س��تارگان درخش��ان واردا بودند آلكوئالونده‪،‬‬
‫بندرگاه زیبای قوها را در ش��مال گذرگاه بنا نهادند‪ .‬ش��هر دیوار داش��ت‪ ،‬و‬
‫ورودی بندرگاه��ش تاق��ى بود از جنس خود صخرههای دریا‪ 21.‬ارهس��ئا تا‬
‫پای��ان دوران نخس��ت‪ ،‬تا هنگام فرار الفها از بلریان��د و بنا نهادن بندرگاه‬
‫‪22‬‬
‫آوالونه در ساحل جنوبى‪ ،‬متروك بود‪.‬‬
‫والینور‬
‫اگرچه آمان در دوران نخس��ت و دوم در محدودۀ مدارات جهان قرار دارد‪،‬‬
‫نمىتوان آنجا را بخش دیگری از زمین به ش��مار آورد‪ .‬آمان كوه و ساحل‬
‫و دریاچه و تپه و دش��ت و جنگل دارد و مرز آن همان دریاهایى اس��ت كه‬
‫س��واحل سرزمین میانه را مىشوید؛ اما آنجا سرزمینى اثیری است ‪ -‬نوعى‬
‫سرزمین جهان ثانوی‪.‬‬
‫فواص��ل نه تنها معلوم نش��دهاند‪ ،‬بلكه بىمعنى هس��تند‪ .‬واالر از زمرۀ‬
‫مینویاناند و مىباید دارای این قدرت باشند كه هر فاصلهای را در هر زمان‬
‫پشت سر بگذارند‪ .‬به جای محاسبه موشكافانه فواصل‪ ،‬تالكین تصویری از‬
‫خط س��ریع ارایه مىدهد كه برای نقاشى آن بخش از والینور‬ ‫والینور با چند ِ‬
‫شرقى‪ -‬مركزی و معدودی از جایهای آن به كار رفته است‪.‬‬
‫ساحل و پلورى‬
‫وقتى واالر در آمان س��اكن شدند نخس��تین كوشششان باال بردن پلوری‬
‫به عنوان س��دی در مقابل ملك��ور بود كه هنوز در س��رزمین میانه اقامت‬
‫داشت‪ .‬پلوری با دیوارههای صاف مشرف به دریا بود‪ ،‬اما شیبهای مالیم‬
‫غربىاش‪ 1‬به دش��تهای حاصلخیز و مرغزاران والینور منتهى مىش��د‪ .‬در‬
‫ش��رق پلوری‪ ،‬سرزمینهای ساحلى در س��ایۀ كوهها و عبارت از زمینهای‬
‫بای��ر لمیزرع بود‪ .‬س��واحل آواتار در جنوب باریكتر از س��واحل آرامان در‬
‫ش��مال بودند‪ 2.‬هرچه آرامان به یخ آس��یاب هلكاراكسه نزدیكتر مىشد‪،‬‬
‫بی��ش از پیش در مه فرو مىرفت‪ ،‬چنان كه آن ناحیه را اویوموره نام كرده‬
‫بودند‪ 3.‬در اصل هیچ گذرگاهى وجود نداشت‪ ،‬اما وقتى اوسه تول ارهسئا را‬
‫در خلیج الدامار اس��توار ساخت‪ ،‬واالر كاالكیریا با دیوارهای پرشیبش را در‬
‫كوه پلوری گش��ودند تا تلهری از روش��نایى دو درخت بهرهمند شوند‪ 4.‬پرتو‬
‫آن دو درخ��ت از میان دره بیرون مىترواید و بر روی خلیج الدامار منتش��ر‬
‫مىشد؛ اما در شمال و جنوب روشنایى به تدریج رو به كاهش مىگذاشت و‬
‫كوهها راه را بر روشنایى مىبست و دریاهای پُرسایه را به وجود مىآورد‪ 5.‬در‬
‫حالى كه كوهها به شرق انحنا داشتند‪ ،‬خط ساحلى بلهگایر رو به غرب انحنا‬
‫برمىداش��ت و از هلكاراكسه شروع مىشد و از كمربند آردا نزدیك تیریون‬
‫بر فراز تونا مىگذشت‪ 6،‬و در جنوب به سوی نامعلومى پیش مىرفت‪ .‬بدین‬
‫ترتیب كاالكیریا در باریكترین نقطه خلیج را به دش��ت متصل مىكرد‪ .‬در‬
‫جنوب این درۀ عظیم تانیكوئتیل واقع بود‪ ،‬بلندترین كوه آردا‪ .‬بلندترین قله‬
‫پس از آن هیارمنتیر در دوردست جنوب بود آنجا كه اونگولیانت در فركندی‬
‫‪7‬‬
‫تاریك مسكن كرده بود‪.‬‬

‫منزلگاهها‬
‫ً‬
‫در میانۀ دش��ت والینور والمار پر ناقوس قرار داشت ‪ -‬عمدهترین و احتماال‬
‫تنها ش��هر واالر‪ .‬آنجا پر از بناهای باشكوه بود‪ :‬خانۀ چند اشكوبۀ تولكاس‬
‫با حی��اط عظیمش برای مس��ابقات پهلوان��ى؛ تاالرهای كوت��اه اورومه با‬
‫فرشینههایى از پوست‪ ،‬و سقف هر اتاق بر دوش یك درخت؛ «منزگاههای‬
‫موقت» اوسه در طى انجمنهای محرمانه ساخته از مروارید؛ و بیرون شهر‬
‫در آس��تانۀ دش��ت «محوطۀ عظیم» آئوله كه برخ��ى از گونههای مختلف‬
‫والینور‬