Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 67 p.

Imię ..................................................................................

1 Przyporządkuj poglądy filozoficzne do odpowiednich twierdzeń. ( ... / 2 p.)

1. deizm A. dążenie do zaspokojenia własnych potrzeb jest
dobre wówczas, gdy przynosi korzyść całemu
społeczeństwu 
2. utylitaryzm B. rozum ma wyjątkowe znaczenie 
3. empiryzm C. poznawanie wynika głównie z doświadczenia
4. racjonalizm D. Bóg jest twórcą wszechświata, ale nie ingeruje w
jego dzieje 
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
2 Ponumeruj w porządku chronologicznym wydarzenia, do których doszło w Polsce w oświeceniu. ( ... / 1 p.)
_____ uchwalenie Konstytucji 3 maja

_____ I rozbiór Polski

_____ powstanie Komisji Edukacji Narodowej

_____ wstąpienie na tron Stanisława Augusta Poniatowskiego

3 Ponumeruj w porządku chronologicznym wydarzenia, do których doszło na świecie w epoce oświecenia. ( ... / 1 p.)
_____ uchwalenie Konstytucji Stanów Zjednoczonych

_____ rewolucja francuska

_____ kasata zakonu jezuitów

_____ ukazanie się pierwszego tomu Wielkiej encyklopedii francuskiej

4 Wymień dwóch francuskich myślicieli, którzy wpłynęli na kształt oświecenia w Europie. ( ... / 1 p.)

5 Przyporządkuj nazwiska do odpowiednich wydarzeń lub nazw instytucji. ( ... / 2 p.)

1. Stanisław August Poniatowski  A. Collegium Nobilium
2. Wojciech Bogusławski  B. obiady czwartkowe
3. Stanisław Konarski  C. Szkoła Rycerska
4. Tadeusz Kościuszko   D. Teatr Narodowy
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
6 Wybierz właściwą odpowiedź na podane pytanie. ( ... / 1 p.)
Który europejski władca pierwszy wprowadził w życie nowoczesny model oświaty?
A. Napoleon C. Fryderyk Wielki
B.  Ludwik XVI D. Stanisław August Poniatowski
7 Oceń, które zdanie jest prawdziwe, a które – fałszywe. Przy zdaniach prawdziwych zaznacz literę P, a przy ( ... / 2 p.)
fałszywych – F.
Nazwa „oświecenie” po raz pierwszy pojawiła się w czasie rewolucji
1. P F
francuskiej.
2. Oświecenie to inaczej wiek rozumu, wiek filozofów. P F
3. W okresie oświecenia powstały pierwsze konstytucje. P F
Komisja Edukacji Narodowej wzorowała się na systemie oświaty
4. P F
wprowadzonym przez Napoleona.

8 Skreśl nieprawdziwe dokończenia zdań dotyczące ram czasowych oświecenia w Polsce. ( ... / 1 p.)
Faza wstępna epoki trwała od lat trzydziestych / czterdziestych XVIII w. do końca czasów saskich w 1764 /
1774 r. Faza dojrzała przypadała na lata panowania Stefana Batorego / Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Faza schyłkowa nastąpiła po drugim / trzecim rozbiorze Polski i trwała do lat dwudziestych / czterdziestych
XIX w.
9 Opisz, jakie zmiany zaszły w edukacji w Europie i Polsce w czasie oświecenia. ( ... / 2 p.)

10 Omów działalność Teatru Narodowego. ( ... / 2 p.)

11 Wyjaśnij, jak zmieniło się życie codzienne w oświeceniowej Europie. ( ... / 2 p.)

strona 1 z 4
12 Wymień dwa czasopisma ukazujące się w 2. poł. XVIII w. w Polsce. Wyjaśnij, jakie cele stawiała sobie ( ... / 2 p.)
ówczesna prasa.
13 Jaką rolę odegrała w oświeceniu Wielka encyklopedia francuska? ( ... / 2 p.)

14 Uzupełnij zdania dotyczące filozofów i myślicieli doby oświecenia. ( ... / 2 p.)

Głównym założeniem filozofii Johna Locke’a była wiara, że człowiek rodzi się jako
__________________, a jego osobowość kształtuje się dzięki _____________________.
Francuski myśliciel Jean-Jacques Rousseau twierdził, że miarą człowieczeństwa nie jest
rozum, lecz _______________________. Wolter propagował naprawę świata poprzez
zmniejszenie cierpienia, zwalczanie przesądów i walkę z _________________________.
15 Przyporządkuj właściwe terminy do oświeceniowych myślicieli. ( ... / 1 p.)
1. tabula rasa A. Jean-Jacques Rousseau
2. sądy aprioryczne B. Immanuel Kant
3. umowa społeczna   C. John Locke
1. _____ 2. _____ 3. _____
16 Wyjaśnij, na czym polega zasada imperatywu kategorycznego Immanuela Kanta. ( ... / 1 p.)

17 Opisz poglądy Jeana-Jacques’a Rousseau na temat cywilizacji i natury. ( ... / 2 p.)

18 Zaznacz szereg, w którym znajdują się cechy typowe dla klasycyzmu. ( ... / 1 p.)
A. delikatność, ozdobność, iluzjonizm
B. kompozycja dynamiczna, światłocień, symetria
C. tematyka religijna, symetria, wzorowanie się na antyku
D. uporządkowana kompozycja, harmonia, motywy mitologiczne
19 Napisz w jednym zdaniu, jaka tematyka dominowała w malarstwie klasycystycznym. ( ... / 1 p.)

20 Uzupełnij notatkę dotyczącą stylu w sztuce nazwanego rokoko. ( ... / 3 p.)

Rokoko występowało w sztuce europejskiej w __________ wieku. Styl ten był popularny
zwłaszcza w kulturze ______________. Odznaczał się _________________ i dużą liczbą
____________________. Charakterystyczne dla niego były delikatne ________________
linie, a także motywy ____________________.
21 Uzupełnij definicję. ( ... / 2 p.)
Hymn to gatunek ________________ wywodzący się z ________________. Obejmuje
utwory utrzymane w _____________________ tonie, wysławiające ________________,
____________________, __________________.
22 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego
A. był oficjalną pieśnią Szkoły Rycerskiej.
B. został odśpiewany po uchwaleniu Konstytucji 3 maja.
C. był pieśnią oddziałów Tadeusza Kościuszki podczas insurekcji.
D. zyskał dużą popularność dopiero podczas powstania styczniowego.
23 Wyjaśnij, na czym polega uniwersalna wymowa Hymnu do miłości ojczyzny Krasickiego. ( ... / 1 p.)

24 Napisz, jak rozumiesz słowa Hymnu o miłości ojczyzny: „Byle cię tylko wspomóc, byle wspierać, / Nie żal ( ... / 1 p.)
żyć w nędzy, nie żal i umierać”.
25 Przyporządkuj definicje do właściwych terminów.
( ... / 1 p.)
1. wnioskowanie indukcyjne A. do szczegółowego wniosku dochodzi się,
wykorzystując ogólne przesłanki; to tzw.
wnioskowanie od ogółu do szczegółu
2. wnioskowanie dedukcyjne B. do ogólnego wniosku dochodzi się na podstawie
szczegółowych przesłanek; to tzw. wnioskowanie od
szczegółu do ogółu; wniosek powinien być
zweryfikowany na podstawie wiedzy ogólnej
1. _____ 2. _____

strona 2 z 4
26 Określ, jaki rodzaj wnioskowania zastosowano w podanych przykładach. ( ... / 1 p.)
Przesłanka 1. Literatura oświeceniowa charakteryzowała się dydaktyzmem. 

Przesłanka 2. Wolter, autor Kandyda, był myślicielem i twórcą żyjącym w oświeceniu.

Wniosek: Kandyd Woltera ma charakter dydaktyczny.

1. __________________________________
Przesłanka 1. Klasycyzm wzorował się na antyku. 

Przesłanka 2. Antyk cenił harmonię i symetrię.

Wniosek: Twórcy klasycystyczni cenili harmonię i symetrię.

2. __________________________________
27 Określ, czy poniższy przykład dowodzenia opartego na indukcji zawiera prawdziwy, czy fałszywy wniosek. ( ... / 2 p.)
Uzasadnij swoją odpowiedź.
Przesłanka 1. Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego został pierwotnie opublikowany w Myszeidzie.

Przesłanka 2. Myszeida jest poematem heroikomicznym, który ma cechy satyry.

Wniosek: Hymn do miłości ojczyzny jest utworem satyrycznym.

28 Dokończ podany sylogizm. ( ... / 1 p.)
Satyry Ignacego Krasickiego krytykują wady społeczeństwa. Krytyka wad społecznych stanowi element
dydaktyczny. _____________________________________________
29 Do jakiego wydarzenia biblijnego nawiązuje satyra Małżeństwo? W jakim celu Ignacy Krasicki posłużył się ( ... / 2 p.)
tym nawiązaniem?
30 Jaką funkcję w satyrze Małżeństwo pełni odwołanie do romansów rycerskich? ( ... / 2 p.)

31 Wytłumacz, w jakim celu w Żonie modnej zostało przywołane imię Filis. ( ... / 1 p.)

32 Jakimi cechami według narratora satyry Małżeństwo powinna się charakteryzować żona? ( ... / 1 p.)

33 Jakiej rady udziela narrator satyry Małżeństwo swojemu rozmówcy, który mówi „To się lepiej nie żenić”? ( ... / 2 p.)
Jakich używa argumentów?
34 Jak rozumiesz porównanie użyte przez Ignacego Krasickiego na temat roli języka? ( ... / 1 p.)

35 Na podstawie artykułu Teresy Kostkiewiczowej napisz, na co zwraca uwagę Adam Mickiewicz podczas ( ... / 1 p.)
charakteryzowania stylu Ignacego Krasickiego.

36 W akapicie 3. artykułu występuje pewien rodzaj wnioskowania. Przepisz dwie przesłanki i wniosek oraz ( ... / 2 p.)
określ, jaki to rodzaj dowodzenia.

37 Wyjaśnij związek między językiem stosowanym przez Krasickiego w jego twórczości a prezentowanym w ( ... / 2 p.)
niej obrazem świata. Z czego wynikał wybór takiej formy?
38 Na podstawie artykułu Teresy Kostkiewiczowej opisz, jakie tendencje w myśleniu o języku dominowały w ( ... / 2 p.)
Europie, a jakie w Polsce.
39 Oceń, które zdanie jest prawdziwe, a które – fałszywe. Przy zdaniach prawdziwych zaznacz literę P, a przy ( ... / 2 p.)
fałszywych – F.
1. „Monitor” był tygodnikiem ukazującym się regularnie przez dwadzieścia lat. P F
2. Funkcję tytułów w „Monitorze” pełniły cytaty pochodzące z Biblii. P F
Na łamach pisma propagowano tolerancję religijną i krytykowano kulturę
3. P F
szlachecką.
4. „Monitor” był pismem radykalnym, gdyż wspierał ideę rewolucji społecznej. P F

strona 3 z 4
40 Zaznacz właściwą odpowiedź na podane pytanie. ( ... / 1 p.)
Jaki główny cel stawiali sobie autorzy publikujący w „Monitorze”?
A. Informować prostym językiem o najważniejszych wydarzeniach.
B. Zmienić sposób wypowiadania się na tematy społeczne.
C. Skrytykować uczestników konfederacji barskiej.
D. Propagować oświeceniowe idee.
41 Z jakiego powodu, Twoim zdaniem, autorzy „Monitora” woleli krótkie formy pisarskie? ( ... / 2 p.)

42 Na czym polegał nowatorski charakter „Monitora”? ( ... / 2 p.)

43 Omów związek tematyki poruszanej na łamach „Monitora” ze światopoglądem epoki. ( ... / 2 p.)

strona 4 z 4