ข้อสอบภาคทฤษฎีระดับมัธยมศึกษาตอนต้น วันที่ 29 เมษายน 2551

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ข้ อ 1 จงแสดงวิธีคดิ อย่ างสั้ นในการหาคําตอบของโจทย์ ข้อ 1.1 ถึง 1.10 (ข้ อละ 2 คะแนน)

1.1 ถ้าท่านอยูท่ ี่บนเส้นศูนย์สูตรของดวงจันทร์ เวลาเที่ยงวัน ณ ตําแหน่งของท่านเกิดขึ้นขณะที่ดวง

จันทร์ อยูท่ ี่ลายน์ออฟโนด (line of node) พอดี อัลติจูดของดวงอาทิตย์ขณะนั้นเป็ นเท่าไร

1.2 จากการสังเกตพบว่ากลุ่มแก๊สรอบๆ เนบิวลาปู (Crab Nebula) มีการขยายตัวในแนวรัศมีดว้ ย

อัตรา 0′′.235 ต่อปี เส้นสเปกตรัมการดูดกลืน (Absorption Line) ของธาตุออกซิ เจนที่มีความ
ยาวคลื่น 372.7 nm ซึ่ งวัดจากใจกลางของกลุ่มแก๊สเลื่อนสั้นลง 2.7 nm จงคํานวณหาระยะห่าง
ของเนบิวลาปูน้ ีในหน่วยพาร์ เซก ประมาณว่าจุดศูนย์กลางของเนบิวลาปูอยูน่ ิ่งกับที่

1.3 ซูเปอร์ โนวา 1987A มีแมกนิ จูดปรากฎเท่ากับ 2.9 ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1987 หลังจากนั้นจะ
ค่อยๆ หรี่ แสงลงจนปั จจุบนั มีแมกนิ จูดปรากฎเป็ น 18.5 จงหาว่าความสว่าง (brightness) ของ
ซูเปอร์ โนวา ณ เวลานั้นเป็ นกี่เท่าของความสว่างในปั จจุบนั

1.4 นักดาราศาสตร์ สังเกตการเคลื่อนที่ของดาว A เทียบกับดาวพื้นหลังที่อยูไ่ กลเป็ นระยะเวลา 6 เดือน

โดยวิธีพารัลแลกซ์ ตรี โกณมิติพบว่ามุมที่ดาว A ทํากับดาวพื้นหลังมีค่า 0˝.396 และพบอีกว่า
ดาว Aไม่มีการเคลื่อนที่ในแนวเล็ง ดังนั้นดาว A อยูห่ ่างจากโลกกี่ปีแสง

1.5 ดาวดวงหนึ่ง มีอุณหภูมิพ้ืนผิว 3400 K ถ้าสมมติวา่ ดาวดวงนี้ มีการแผ่พลังงานเช่นเดียวกับวัตถุดาํ

ค่าความยาวคลื่นสู งสุ ดของการแผ่รังสี มีค่าเท่าใดในหน่วยนาโนเมตร และจะเห็นดาวดวงนี้มีสีอะไร

1.6 คาบการโคจรของดวงจันทร์ ไอโอคือ 1.77 วัน และระยะทางเฉลี่ยในวงโคจรคือ 422,000 กิโลเมตร

จงคํานวณหามวลของดาวพฤหัสบดีเป็ นกี่เท่าของมวลดวงอาทิตย์

1.7 ดาวคู่อลั ฟาเซนทอรี มีคาบการโคจร 80 ปี และค่าครึ่ งแกนหลักของการโคจรเป็ น 23.2 A.U. จงหา

ค่ามวลรวมของดาวคู่อลั ฟาเซนทอรี น้ ีวา่ เป็ นกี่เท่าของมวลดวงอาทิตย์
1
 ข้อสอบภาคทฤษฎีระดับมัธยมศึกษาตอนต้น วันที่ 29 เมษายน 2551
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.8 เวลา 18:00 น. ของจังหวัดพิษณุ โลก สามารถเห็นดวงจันทร์ เสี้ ยวที่เฟส 0.25 ทางทิศตะวันตก
ดังนั้นดวงจันทร์ จะตกจากฟ้ าของจังหวัดพิษณุ โลกเวลาใด

1.9 ดาวเคราะห์นอกระบบสุ ริยะดวงหนึ่ง มีคาบการหมุนรอบตัวเอง 17 ชัว่ โมง และคาบการโคจรรอบ

ดาวฤกษ์ 369.7 วัน (บนโลก) ดังนั้นดาวเคราะห์ดงั กล่าวจะเคลื่อนที่ปรากฏด้วยอัตรากี่องศาต่อ
ชั่วโมง และ 1 ปี ของดาวเคราะห์ดวงนั้น จะเท่ ากับ กี่ วนั ของดาว กํา หนดให้ดาวหมุ นไปทาง
เดียวกับการโคจร

1.10 กาแล็ ก ซี หนึ่ ง ประกอบด้วยดาวฤกษ์ 6 ×1011 ดวง ถ้า สมมติ ว่า ดาวฤกษ์ทุ ก ดวงมี แมกนิ จู ด
สัมบูรณ์เท่ากับดวงอาทิตย์ ซึ่ งเท่ากับ 4.7 แล้ว จงหาแมกนิ จูดสัมบูรณ์ของกาแล็กซี และจงหา
ว่าค่าแมกนิจูดสัมบูรณ์ของกาแล็กซี ต่างจากค่าแมกนิจูดสัมบูรณ์ของดาวฤกษ์เท่าใด

2
 ข้อสอบภาคทฤษฎีระดับมัธยมศึกษาตอนต้น วันที่ 29 เมษายน 2551
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ข้ อ 2-3 จงแสดงวิธีคดิ อย่ างละเอียด (ข้ อละ 10 คะแนน)

2. ผูส้ ังเกตการณ์คนหนึ่ งยืนสังเกตการณ์อยูท่ ี่ตาํ แหน่ง Latitude 80oN และ Longitude 45oE สามารถ
มองเห็ นเส้ นขอบฟ้ าได้รอบตัว โดยวันที่ 21 พฤษภาคม 2551 ดวงอาทิ ตย์มี ตาํ แหน่ ง Declination
+20o เขาจะเห็ นเส้นทางเคลื่ อนที่ประจําวันของดวงอาทิตย์ ตั้งแต่เวลา 06.00 น. ไปจนถึง 06.00 น.
ของวันใหม่ จงหาว่าในวันที่ 21 พฤษภาคม 2551 ที่ เวลาต่างๆ เหล่ านี้ ดวงอาทิตย์มีมุม altitude กี่
องศา
ก. เวลา 06.00 น.
ข. เวลา 12.00 น.
ค. เวลา 18.00 น.
ง. เวลา 24.00 น.

3. ณ จุ ดหนึ่ ง บริ เวณศู นย์สูตรบนดาวอัง คาร ผูส้ ัง เกตเห็ น ดาวบริ วาร Phobos สู ง จากขอบฟ้ าด้า น
ตะวันตก 10 องศา และ Deimos อยู่สูงจากขอบฟ้ าตะวันออก 40 องศา โดยดวงอาทิตย์ปรากฏบน
ท้องฟ้ าและดาวบริ วารทั้งสองห่ างจากดวงอาทิตย์ดว้ ยระยะเชิงมุมเท่ากัน หากดาวอังคารในช่วงนั้น
อยูท่ ี่ตาํ แหน่ง Western Quadrature ของโลกพอดี
ก. ตําแหน่งที่ผสู ้ ังเกตในขณะนั้น มีเวลาท้องถิ่นบนดาวอังคารเป็ นเท่าใด
ข. ดาวเคราะห์โลกจะมีตาํ แหน่งบนท้องฟ้ าของดาวอังคารขณะนั้นห่ างจากดวงจันทร์ ท้ งั สอง
ด้วยค่ามุมเท่าใด
ค. ใช้เวลาอีกนานเท่าใดกว่าดวงจันทร์ ท้งั สองจะเคลื่อนที่มาอยูใ่ นตําแหน่งที่มีระยะทางเชิงมุม
ระหว่างกันเท่าเดิม และที่เวลานั้นดาวอังคารได้หมุนรอบตัวเองไปกี่องศาจากตําแหน่งเดิม

ข้อมูลที่ใช้ประกอบ
ระยะห่างระหว่างดาวอังคารกับดวงอาทิตย์ = 1.524 หน่วยดาราศาสตร์
ระยะห่างระหว่าง Phobos กับดาวอังคาร = 9 × 103 เมตร
ระยะห่างระหว่าง Deimos กับดาวอังคาร = 2.3 × 104 เมตร
คาบไซเดอเรี ยลของ Phobos = 0.315 วัน
คาบไซเดอเรี ยลของ Deimos = 1.26 วัน
คาบการหมุนรอบตัวเองของดาวอังคาร = 24h 37m 22.6s ≈ 24 ชัว่ โมง