ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΠΜ 50

ΟΙ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΡΙΤΗ

ΘΕΜΑ:

Εξετάστε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) στον τομέα του πολιτισμού, επισημαίνοντας
τις βασικές αρχές, τους στόχους και τη σχετική δράση της. Θεωρείτε ότι η μέχρι τώρα
πολιτιστική πολιτική της Ε.Ε. έχει ενδυναμώ σει την αίσθηση του ανήκειν σ᾽ έναν κοινό
ευρωπαϊκό χώρο;
Επιλέξτε έναν «εθνικό θεματικό χώρο» της Ε.Ε. [Άρθρο 2, Απόφαση 1194/2011/ΕΕ του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L303/1)] και εξετάστε —με βάση τα κριτήρια
α.i –α.iii, Άρθρο 7, Απόφαση 1194/2011/ΕΕ— τη δυνατότητα απονομής, στον «χώρο» αυτό, του
Σήματος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Σήμα ΕΠΚ). Η μελέτη περίπτωσης δεν θα
πρέπει να αφορά «χώρο» που έχει λάβει το Σήμα ΕΠΚ.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018, ΑΘΗΝΑ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Σκοπός της εργασίας αυτής, μέσω της βιβλιογραφικής έρευνας, είναι να εξετάσει και να
αναπτύξει την ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική. Πιο συγκεκριμένα θα μας απασχολήσουν, οι

1
βασικές αρχές από τις οποίες διέπεται, οι στόχοι που θέτει διαχρονικά και οι
δράσεις/πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει εντός των ευρωπαϊκών πλαισίων. Ερώτημα θα
αποτελέσει  η επίδρασή της στους πολίτες της ΕΕ και συγκεκριμένα στην αίσθηση του ανήκειν
σε ένα κοινό ευρωπαϊκό χώρο και μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας. Επίσης θα παρουσιαστεί ένας
εθνικός θεματικός χώρος, ο οποίος θα αναλυθεί ως περίπτωση χώρου που θα μπορούσε να
αποκτήσει το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, μιας δράσης της ΕΕ εντός των
πλαισίων της πολιτιστικής πολιτικής της.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ:

Πολιτισμός, ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική, Ευρωπαϊκή Ένωση, ευρωπαϊκή ταυτότητα,

πολιτιστική κληρονομιά, ευρωπαϊκό σήμα πολιτιστικής κληρονομιάς .

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ:………………………………………………………………3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:……………………………………………………………………………………2

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ:………………………………………………………………………….....2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:…………………………………………………………………………………….4

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: Εξετάστε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) στον τομέα του πολιτισμού,
επισημαίνοντας τις βασικές αρχές, τους στόχους και τη σχετική δράση της. Θεωρείτε ότι η μέχρι
τώρα πολιτιστική πολιτική της Ε.Ε. έχει ενδυναμώ σει την αίσθηση του ανήκειν σ᾽ έναν κοινό
ευρωπαϊκό χώρο;……………………………………………………………………..…………...4
1.1: Ο πολιτισμός στο προσκήνιο………………………………………………………………5

1.2: Πολιτιστική πολιτική και Ελλάδα .……………………………………………………….6

1.3: Βασικές Αρχές Ευρωπαικής Πολιτιστικής Πολιτικής .…………………………………6

1.4: Οι στόχοι της ευρωπαικής πολιτιστικής πολιτικής ……………………………………...7

1.5: Δράσεις ΕΕ………………………………………………………………………………….8

1.6: Καλλιέργεια Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Ταυτότητας .………………………………….11

1.7: Θεωρείτε ότι μέχρι τώρα η ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική έχει ενδυναμώσει την
αίσθηση του ανήκειν σε ένα κοινό Ευρωπαϊκό χώρο;.……………………………………….13

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: Επιλέξτε έναν «εθνικό θεματικό χώρο» της Ε.Ε. [Άρθρο 2, Απόφαση
1194/2011/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L303/1)] και εξετάστε —με
βάση τα κριτήρια α.i –α.iii, Άρθρο 7, Απόφαση 1194/2011/ΕΕ— τη δυνατότητα απονομής, στον
«χώρο» αυτό, του Σήματος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Σήμα ΕΠΚ). Η μελέτη
περίπτωσης δεν θα πρέπει να αφορά «χώρο» που έχει λάβει το Σήμα ΕΠΚ…….
………………………………………………………………………………………..13

2.1:Πολιτιστική κληρονομιά/ΣΕΠΚ…………………………………………………………..13

2.2: Εθνικός Θεματικός Χώρος:…………………………………………………………….....14

2.2.1:Κριτήριο Ι…………………………….…………………………………………………..14

3
2.2.2: Κριτήριο ΙΙ………………………………….…………………………………………...15

2.2.3: Κριτήριο ΙΙΙ………………………………………………. …………………………….16

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:…………………………………………………………………………………….18

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:………………………………………………………………………………19

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

4
 Με τη σταδιακή απώλεια της αίγλης του θεσμού του έθνους - κράτους, έχει τεθεί υπό
συζήτηση η έννοια της εθνικής ταυτότητας. Συγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπό το
πρίσμα αυτής ακριβώς της ένωσης, αποτελεί ερώτημα το αν έχει ισχυροποιηθεί η κοινή
ευρωπαϊκή ταυτότητα αλλά και ποια είναι η σχέση που έχει με την κοινή ευρωπαϊκή πολιτιστική
κληρονομιά.
Στο πρώτο μέρος θα μας απασχολήσει η έννοια της πολιτιστικής πολιτικής. Θα
προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε στον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτόν τον
τομέα, εξετάζοντας τις αρχές, τους στόχους, αλλά και την δράση που αναπτύσσει, προκειμένου
να επιδράσει στην ισχυροποίηση μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας.
Στην συνέχεια της εργασίας και συγκεκριμένα στην δεύτερη ενότητα, θα παρουσιάσουμε
τον εθνικό θεματικό χώρο της αρχαίας Ολυμπίας και του ολυμπιακού ιδεώδους και θα
εξετάσουμε, με βάση τα κριτήρια a.i - a.iii  της απόφασης 1194/2001/ΕΕ,  την δυνατότητα
απονομής σε αυτόν τον χώρο του σήματος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
1.1:
Ο πολιτισμός βρίσκεται στο κέντρο της πλούσιας ευρωπαϊκής κληρονομιάς και ιστορίας
και κατέχει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της ελκυστικότητας των τόπων και στην ενίσχυση
της μοναδικότητας μιας συγκεκριμένης τοποθεσίας. Μαζί με τη δημιουργικότητα, μπορούν να
γίνουν σημαντικές κινητήριες δυνάμεις και παράγοντες της καινοτομίας, της
επιχειρηματικότητας και της κοινωνικής ένταξης. (Περιφερειακή πολιτική, 2014) Παράλληλα, οι
πρόσφατες παγκόσμιες πολιτικές εξελίξεις έχουν φέρει στο προσκήνιο τον πολιτισμό, με το
ενδιαφέρον να επικεντρώνεται κυρίως στο πεδίο των αξιών της ταυτότητας. Με το πρότυπο
κράτους-έθνους να εξασθενεί και την επέκταση του υπερεθνικού μοντέλου, προωθείται ένα νέο
περιεχόμενο. Η ταυτότητα του Ευρωπαίου πολίτη αποτελείται από πολυφωνία και
διαφορετικότητα, τα οποία προωθούνται ως κεντρικό ζήτημα ευρωπαϊκής πολιτιστικής
πολιτικής. (Κασιμάτης, 2015)

Ο πολιτισμός σύμφωνα με την Ουνέσκο «θεωρείται ως το σύνολο διακριτών

πνευματικών, υλικών, διανοητικών και συναισθηματικών χαρακτηριστικών της κοινωνίας ή μιας
κοινωνικής ομάδας, και ότι περιλαμβάνει, εκτός από τις τέχνες και τα γράμματα, τον τρόπο
ζωής, τους τρόπους συμβίωσης, τα συστήματα αξιών, τις παραδόσεις και τα πιστεύω» (Unesco,
2018)

5
 Η πολιτιστική πολιτική, κατά το συμβούλιο της Ευρώπης, ορίζεται ως το συνολικό
πλαίσιο εθνικών, περιφερειακών και τοπικών μέτρων, του πολιτιστικού τομέα, με σαφή
καθορισμό των σκοπών αλλά και των απαραίτητων μηχανισμών σχεδιασμού, εφαρμογής και
αξιολόγησης της.

Ο όρος πολιτιστική κληρονομιά χρησιμοποιείται με ευρεία, δυναμική έννοια, καθώς

διαρκώς εμπλουτίζεται ιδεολογικά αλλά και επεκτείνεται χρονικά καλύπτοντας από την
προϊστορία έως και την σύγχρονη εποχή. Προσδιορίζει την υλική κληρονομιά, η οποία
περιλαμβάνει τα ακίνητα και κινητά αγαθά. Ο ίδιος όρος περιλαμβάνει και την άυλη
κληρονομιά, που περιλαμβάνει τη γλώσσα την παράδοση τα ήθη και έθιμα κ.α. αλλά και την
φυσική και ψηφιακή κληρονομιά (Κόνσολα: 38-39, 2006)
1.2:
Τους βασικούς άξονες πολιτιστικής πολιτικής τους χαράσσει το Υπουργείο Πολιτισμού.
Άλλοι εθνικοί φορείς που διαχειρίζονται πολιτιστικά θέματα είναι οι παρακάτω:
 Τα Υπουργεία Παιδείας, Περιβάλλοντος, Προστασίας του Πολίτη, Εξωτερικών,
Εργασίας, Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών & Ενημέρωσης
 Η Τοπική αυτοδιοίκηση - ΟΤΑ
 Η Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση
 Η εκκλησία και ο ιδιωτικός τομέας. (Αθανασοπούλου, 2002)
1.3:
Αρμοδιότητα διαχείρισης του πολιτισμού έχει η Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης,
Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού της Ευρωπαικής Επιτροπής. Οι δράσεις της
προσδιορίζονται από την Ευρωπαϊκή ατζέντα για τον πολιτισμό, η οποία έχει ως βασικό στόχο
την ενίσχυση τόσο του ρόλου όσο και της θέσης του πολιτισμού. Διαχειρίζεται επίσης
πρωτοβουλίες, υποστηρίζοντας την Ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά. Μέχρι την ανακοίνωση
του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» είχαν τεθεί σε λειτουργία κυρίως τα παρακάτω
προγράμματα:
 Πολιτισμός (2007-2013)
 Media (2007-2013) και Media Mundus (2011-2013)

Έχει υποστηρίξει σειρά ερευνών, αναφορών και στατιστικών μελετών, με στόχο την ενίσχυση
του παγκόσμιου διαπολιτισμικού διαλόγου. (Discover the EU's Role, 2018)

6
 Κοινή βάση κάθε ευρωπαϊκής δραστηριότητας, είναι πως οι κοινές πολιτιστικές ρίζες
αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της Ε.Ε. Για να προσδιοριστεί και να προστατευτεί η
διαφορετικότητα,  προϋπόθεση είναι η παραδοχή μιας κοινής βάσης ύπαρξης, αξιών και μιας
διαχρονικά πολυδιάστατης παράδοσης, η οποία περιλαμβάνει την κλασική αρχαιότητα, το
διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση, την αναγέννηση και τις σύγχρονες φιλοσοφικές ιδέες. Σε
συνδυασμό με την παιδεία, τα κοινά μουσικά ακούσματα και γνωρίσματα στη λογοτεχνία, στις
τέχνες και στα γράμματα, αποδεικνύεται πως είμαστε όλοι μας απόγονοι μιας παράδοσης με
πολύ μακρινό παρελθόν. (Κασιμάτης, 2015)
Ο πολιτισμός συνδέεται άμεσα με τις αξίες της Ε.Ε, οι οποίες είναι κοινές με εκείνες των
κρατών-μελών όπου επικρατούν, κοινωνική ένταξη, ανεκτικότητα, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη και
μη διακριτική μεταχείριση και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής και
τη βάση της ΕΕ. Αυτές οι αξίες είναι οι παρακάτω:

 Ανθρώπινη αξιοπρέπεια
 Ελευθερία
 Δημοκρατία
 Ισότητα
 Κράτος δικαίου
 Ανθρώπινα δικαιώματα (και των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες)

(Στόχοι και αξίες της Ε.Ε, 2018)

Η ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική οικοδομήθηκε στις παραπάνω αρχές και ειδικότερα σε

αυτές της ενσωμάτωσης, του σεβασμού της διαφορετικότητας, της ισότητας και των ατομικών και
ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Συνθήκη της Ρώμης δεν περιελάμβανε πολιτιστικές δραστηριότητες. Κατά τη δεκαετία του
80 λήφθηκαν κάποια πολιτιστικά μέτρα, κυρίως για την ανάδειξη της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής
Πρωτεύουσας, κάποιους ειδικούς όρους εισόδου νέων σε μουσεία και πολιτιστικές εκδηλώσεις και τη
δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών. Αργότερα όμως, η συνθήκη του Μάαστριχ περιελάμβανε τον
πολιτισμό ως κύριο συστατικό του πεδίου δράσης. (Μούσης, 2017)

1.4:

7
 Eίναι η διατήρηση της ποικιλομορφίας των πολιτισμικών ταυτοτήτων των κρατών-μελών. H EE
σέβεται απόλυτα τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας, ενώ αναλαμβάνει και
προωθεί την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς (Αρ.3 ΣτΕΕ). Επιδιώκει
την συνεργασία των κρατών-μελών, την υποστήριξη και συμπλήρωση της δράσης τους, κυρίως στη
διάδοση του διαπολιτισμικού διαλόγου και της κληρονομιάς και στην ενίσχυση της δημιουργικότητας της
ανάπτυξης (Μούσης, 2017).

Το σύνθημα της Ε.Ε “ενότητα μέσα από την διαφορά” υποδηλώνει την επιδίωξη προστασίας των
πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων και αποδίδει σε αυτή την ιδιαιτερότητα, οικουμενική διάσταση. Είναι
χαρακτηριστική η αναφορά του Ισπανού φιλόσοφου Φερνάντο Σαβατέρ, που καταδεικνύει τους στόχους
της ευρωπαικής πολιτιστικής πολιτικής, πως “το πολιτιστικό σχέδιο της Ευρώπης είναι κάτι περισσότερο
από τον εκσυγχρονισμό των αγορών και της τεχνολογίας-προέχουν ζητήματα υπεράσπισης παλαιοτέρων
κεκτημένων”. Η αρχή του σεβασμού της διαφορετικότητας, είναι η βάση των πολιτικών και των
δράσεων, όχι μόνο στην Ευρώπη, (ΕΕ, Στ.Ευρώπης), αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, (π.χ. Ουνέσκο).
Η προστασία και ενίσχυση της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας, υποδηλώνει την άμεση προτεραιότητα
στήριξης της πολιτισμικής  ποικιλομορφίας και ετερότητας της Ε.Ε. (Κασιμάτης, 2015)

1.5:

Η ΕΕ στοχεύει αφενός στη διαφύλαξη της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής  κληρονομιάς και
στη διεύρυνση της πρόσβασης σε αυτήν και αφετέρου στην ισχυροποίηση του ευρωπαϊκού
κλάδου τέχνης και δημιουργίας. (Ο πολιτισμός στην ΕΕ, 2018)
Η ΕΕ μέσω των δράσεών της, ενισχύει τον πολιτισμό με απώτερο στόχο την ανταλλαγή πολιτισμικών
κόσμων και πλούτου και τη θετική επίδραση των κοινωνιών. Πιο συγκεκριμένα, τέτοιες δράσεις είναι οι
παρακάτω:

Ευρωπαϊκά έτη:

Eπικεντρώνονται σε συγκεκριμένα θέματα, προωθώντας τη δημόσια συζήτηση, το διάλογο, την αλλαγή

νοοτροπίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. ( Ευρωπαϊκά, 2018). Το έτος 2018,
ανακηρύχθηκε «ευρωπαϊκό έτος πολιτιστικής κληρονομιάς». Στόχος είναι η ενθάρρυνση της
κοινοχρησίας, η αναγνώριση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, η ευαισθητοποίηση σε

8
σχέση με την κοινή ιστορία και αξίες και τέλος η ισχυροποίηση της αίσθησης του ανήκειν σε έναν κοινό
ευρωπαϊκό χώρο. (Μούσης, 2017) Χαρακτηριστικό των παραπάνω στόχων είναι και το σύνθημα του
ΕΕΠΚ: «Η κληρονομιά μας: όταν το παρελθόν συναντά το μέλλον». (Ευρωπαϊκό, 2018)

Ευρωπαϊκές ημέρες πολιτιστικής κληρονομιάς:

Αποτελεί πρωτοβουλία της ΕΕ και του ΣτΕυρώπης και αναδεικνύει και προβάλλει την πολιτιστική
μνήμη. Στα πλαίσια τους πραγματοποιούνται ξεναγήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία,
διαλέξεις, παιδικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο στόχος τους είναι η ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής
συνείδησης αλλά και του διαπολιτισμικού διαλόγου. (Ευρωπαϊκές ημέρες πολιτιστικής κληρονομιάς,
2017)

Πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη (2014-2020):

Στα πλαίσια της ατζέντας “στρατηγική Ευρώπη του 2020” και “Συμμαχία των Ευρωπαϊκών
Δημιουργικών Βιομηχανιών”, η Ε.Ε. στοχεύει στην ενίσχυση των προοπτικών των δημιουργικών
βιομηχανιών. (Τσέρνινγκ, 2014)

Το εν λόγω πρόγραμμα στοχεύει στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα.
Ως γενικούς στόχους έχει:

 τη διασφάλιση, ανάπτυξη και προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής και γλωσσικής

πολυμορφίας και πολιτιστικής κληρονομιάς.
 την ισχυροποίηση του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα (κυρίως του οπτικοακουστικού
τομέα), προωθώντας την έξυπνη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

(Μούσης, 2017)

Ειδικά στον τομέα του πολιτισμού, προωθεί τη συνεργασία παραγωγών τηλεοπτικών

προγραμμάτων, κινηματογραφιστών, ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και πολιτιστικών φορέων. Στόχος
είναι η εξισορρόπηση Ευρωπαϊκών και Αμερικανικών παραγωγών μέσω της προώθησης των
δημιουργικών βιομηχανιών. (Η Ευρώπη σε 12 μαθήματα, 2014)

9
 Καλλιτεχνικά βραβεία στην ΕΕ:

Αυτή η δράση στόχο έχει την ανάδειξη της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσω των βραβείων
πολιτιστικής κληρονομιάς, αρχιτεκτονικής, λογοτεχνίας και μουσικής. (Ο πολιτισμός στην Ε.Ε, 2018)

Πολιτιστικές πρωτεύουσες της ΕΕ:

Στα πλαίσια αυτής της δράσης, κάθε χρόνο ανακηρύσσονται δυο πολιτιστικές πρωτεύουσες. Έτσι
προβάλλουν την Ευρωπαϊκή τους ταυτότητα, ενισχύουν τις συνεργατικές δράσεις πολιτιστικών
οργανώσεων της χώρας και του εξωτερικού, ενώ η τοπική καλλιτεχνική δημιουργία αποκτά νέο νόημα. Ο
τίτλος αυτός αποφέρει μακροπρόθεσμα κοινωνικά και πολιτιστικά οφέλη. (Ο πολιτισμός στην ΕΕ, 2018)

Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου:

Προκειμένου να ευνοηθεί η διαχείριση της πολιτισμικής πολυμορφίας, το 2008 κηρύχτηκε

Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου. Και εδώ κύριος στόχος ήταν ο διαπολιτισμικός διάλογος,
προκειμένου να καθιερωθεί ο σεβασμός της πολιτισμικής πολυμορφίας, αλλά και η ευρωπαϊκή ιδιότητα
του πολίτη. (Ευρωπαικό Έτος Διαπολιστισκού Διαλόγου, 2010)

Πρόγραμμα «Πολιτισμός»:

Στοχεύει στην ανάπτυξη της διακρατικής πολιτιστικής συνεργασίας των πολιτιστικών φορέων, τόσο
κρατών-μελών της ΕΕ όσο και χωρών εκτός αυτής και στην πολιτιστική συνεργασία των ευρωπαϊκών
οργανισμών που έχουν αντικείμενο τον πολιτιστικό τομέα, προωθώντας τον διαπολιτισμικό διάλογο,
αναδεικνύοντας τον κοινό πολιτιστικό ευρωπαϊκό χώρο και ισχυροποιώντας τη διαμόρφωση ευρωπαϊκής
ταυτότητας. (Πρόγραμμα Πολιτισμός, 2013)

Η Ευρώπη για τους πολίτες (2018-2020):

10
Oι στόχοι της τελευταίας περιόδου του προγράμματος είναι, η συμβολή στην κατανόηση της ένωσης, της
ιστορίας και της πολυμορφίας της, η προαγωγή της ευρωπαϊκής ιθαγένειας και η βελτίωση της
συμμετοχής των πολιτών και των συνθηκών της, στις δημοκρατικές διαδικασίες και στα ευρωπαϊκά
κοινά. Ειδικότερος στόχος αποτελεί η ευαισθητοποίηση όσον αφορά τη μνήμη, την κοινή ιστορία, τις
αξίες και τον σκοπό της Ένωσης. (Ευρώπη για τους πολίτες, 2018)

Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς:

Πρόκειται για ένα θεσμό που απονέμει το σήμα σε χώρους της ΕΕ που κατέχουν σημαντικό
ιστορικό και πολιτιστικό ρόλο και που έχουν επηρεάσει την ευρωπαική ολοκλήρωση και θα
αποτελέσει μέρος του δεύτερου μέρους της παρούσας εργασίας. (Creative Europe, 2017)
1.6:

«Δεν ενώνουμε κράτη, ενώνουμε λαούς» είχε δηλώσει ο Jean Monnet το 1952. (Η Ευρώπη σε 12
μαθήματα, 2014)

Ακόμα και οι οραματιστές που συντέλεσαν στη δημιουργία της ΕΕ, αποτελούσαν μια ποικιλόμορφη
ομάδα ανθρώπων, με κοινά ιδανικά ειρήνης, ένωσης και ευημερίας. (Οι Ιδρυτές της ΕΕ, 2018)

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σύνδεσης της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς με την ευρωπαική,
είναι ο πολιτισμός της Κρήτης που αποτελεί τον πρώτο Ευρωπαϊκό πολιτισμό γύρω στο 6.000 π.χ. Έχει
επηρεάσει και διαδώσει ιδέες σε τέτοιο βαθμό, ώστε και άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί μελλοντικά
χρησιμοποίησαν. Συνεπώς, ο ευρωπαϊκός πολιτισμός τοποθετείται σε κοινή πολιτισμική βάση και σε μία
εξελικτική διαδικασία δημιουργικών ανταλλαγών. Απαραίτητο συνεκτικό στοιχείο μιας κοινής
ευρωπαϊκής ταυτότητας, αποτελεί αδιαμφισβήτητα ο πολιτισμός. Η απειλή απώλειας -  νόθευσης του
ευρωπαϊκού πολιτισμού και ταυτότητας, οδήγησαν σε διάφορες ενέργειες, προς αντιμετώπιση  του
παραπάνω ζητήματος. (Κασιμάτης, 2015)

Τα πρώτα και κλασσικά στοιχεία στην προσπάθεια σύνθεσης μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας
είναι τα παρακάτω:

Η σημαία της ΕΕ που εκφράζει την ενότητα, την αλληλεγγύη και την αρμονία των λαών. (Η σημαία
της ΕΕ, 2018)

11
 Ο ύμνος που αποτελεί μελοποίηση του ποιήματος “Ωδή στη χαρά”  και εκφράζει την ιδεαλιστική
άποψη για συναδέλφωση των λαών. (Ο ύμνος της ΕΕ, 2018)

Το σύνθημα της ΕΕ, "ενωμένοι στην πολυμορφία", τονίζει την απόφαση των ευρωπαίων να ενωθούν,
εντάσσοντας στην ευρωπαϊκή ταυτότητα, τον πολιτιστικό πλούτο, τις παραδόσεις και τις γλώσσες των
κρατών - μελών. Η 9η Μαΐου γιορτάζεται ως η Ημέρα της Ευρώπης (Το σύνθημα της ΕΕ, 2018)

Σημαντικό ρόλο παίζει και η ευρωπαϊκή ιθαγένεια, η οποία θεσπίστηκε για πρώτη φορά στη
Συνθήκη του Μάαστριχτ και εκφράζει τις παρακάτω θεμελιώδεις αξίες:

1. Πολυφωνία
2. Σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στα ανθρώπινα δικαιώματα
3. Ισότητα
4. Απαγόρευση διακρίσεων
5. Αλληλεγγύη και ισότητα μεταξύ των δύο φύλων

(Κασιμάτης, 2015)

Το αίσθημα του ανήκειν σε κοινό ευρωπαϊκό χώρο, ισχυροποιείται και με τις παρακάτω
ενέργειες.
Οι πολίτες της Ε.Έ ταξιδεύουν, ζουν και εργάζονται οπουδήποτε εντός της Ε.Ε με
ευρωπαϊκό διαβατήριο και ευρωπαϊκές άδειες οδήγησης.
Μέσω της  κοινής πολιτικής, σχηματίζεται η λεγόμενη ευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα. Οι
πολίτες ψηφίζουν αλλά και εκλέγονται (ενίσχυση δημοκρατικής νομιμότητας Ε.Ε) για το
ευρωκοινοβούλιο. Από το 2009 έχουν δικαίωμα να αιτηθούν την προώθηση νομοθετικής
πρότασης υπο προϋποθέσεις. Υπάρχουν φόρα ηλεκτρονικού διαλόγου, αλλά και ιστολόγια στα
οποία μπορούν να απευθυνθούν. Υπάρχει δυνατότητα και απευθείας επικοινωνίας με την
επιτροπή ή το κοινοβούλιο, είτε ηλεκτρονικά, είτε μέσω των εθνικών γραφείων τους. Τον ίδιο
ρόλο εξυπηρετούν καί η  ευρωπαϊκή αναγνώριση των πανεπιστημιακών σπουδών και η
ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης ασθένειας (Η Ευρώπη σε 12 μαθήματα, 2014)
Η Ε.Έ εστιάζει και στην εκπαίδευση. Βέβαια δεν υποδεικνύει τον εκπαιδευτικό και σχολικό
τρόπο οργάνωσης, καθώς αυτά αποφασίζονται σε εθνικό επίπεδο, αλλά συνεισφέρει σε αυτόν
τον τομέα με την υλοποίηση προγραμμάτων, με στόχο την προώθηση της διαπολιτισμικότητας.

12
Τέλος, η χρήση του κοινού νομίσματος είχε σημαντική επίπτωση στη δημιουργία ευρωπαϊκής
ταυτότητας, καθώς πάνω από τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Ευρώπης διαχειρίζονται τον
προϋπολογισμό τους με το ευρώ, γεγονός που δίνει την δυνατότητα να αντιλαμβάνονται την
αγορά  ως κοινή. (Η Ευρώπη σε 12 μαθήματα, 2014)
1.7:
Κατά τον Μαραβέγια φαίνεται πως διαχρονικά δεν υπήρξαν αρκετά ισχυρά τα
ενοποιητικά στοιχεία, ώστε να δημιουργηθεί η αίσθηση μιας ενιαίας κοινότητας συμφερόντων,
κυρίως στο ζήτημα της αλληλεγγύης. Χαρακτηριστικό είναι πως η οικονομική κρίση των
τελευταίων ετών και οι διαρκείς αποτυχίες αντιμετώπισής της, αυξάνουν τα σημεία τριβής,
καθώς το αίσθημα της οικονομικής δυσπραγίας και ανισορροπίας διαιωνίζεται, ενώ ταυτόχρονα
αυξάνεται η απαξίωση για  τις χώρες που υποτίθεται  δεν αξίζουν να ανήκουν στην Ευρωπαϊκή
οικογένεια. (Μαραβέγιας, 2011)
Απο την άλλη πλευρά βέβαια και σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωβαρόμετρου για το
2017, το 70% των πολιτών αισθάνονται πως είναι πολίτες της ΕΈ και πως ο πολιτισμός αποτελεί
σημείο ενότητας. Μέρος αυτής της επιτυχίας, οφείλεται στην ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική.
Αυτό το ποσοστό έχει επιτευχθεί για πρώτη φορά μετά το 2010, ενώ αντιστοιχεί στην
πλειοψηφία των κρατών-μελών. (Public opinion in the European Union, 2017)
Ερώτημα αποτελεί λοιπόν, το ποια είναι η μελλοντική ευρωπαϊκή ταυτότητα και πως
διαμορφώνεται. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αποτελέσει τον κύριο συντελεστή ενεργειών στο
μέλλον, να αναθεωρηθούν οι τρόποι προσέγγισης του πολιτιστικού γίγνεσθαι και να συνεχιστεί
εντατικά η διαμόρφωση κοινών πολιτισμικών αξιών. ‘Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο
Ουμπέρτο Έκο “στο εσωτερικό του ίδιου του δυτικού πολιτισμού αντιλαμβανόμαστε όλο και
περισσότερο μία ευρωπαϊκή ταυτότητα”. (Κασιμάτης, 2015)
ΕΝΟΤΗΤΑ 2:
2.1:

Μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο μέλλον της ΕΕ καθώς διαθέτει

οικουμενική αξία και εξέλιξη διαχρονική και δυναμική. Είναι σημαντικότατο στοιχείο η
διατήρηση και η κληροδότηση. Η μελέτη της, είναι ο καλύτερος και αμεσότερος τρόπος επαφής
με την ταυτότητά μας. Ως εκ τούτου, βασικοί στόχοι είναι η προστασία, διατήρηση και
μεταλαμπαδεύσή της.(Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, 2018)

13
Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς:
Τα παραπάνω, επιχειρεί να πραγματοποιήσει η συγκεκριμένη δράση. Οι στόχοι του, είναι
η ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής αίσθησης και η εκτίμηση και ενίσχυση της ποικιλομορφίας,
του διαπολιτισμικού διαλόγου και της αμοιβαίας κατανόησης. Φέρνει σε επαφή τους πολίτες με
την ευρωπαϊκή κληρονομιά, την κοινή ιστορία, τις αξίες και τον ρόλο της ΕΈ. Απονέμεται  σε
χώρους με μεγάλη  και συμβολική ευρωπαϊκή αξία, που αναδεικνύουν την κοινή ιστορία και το
νόημα της ευρωπαϊκής οικοδόμησης, αλλά και τις αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, με βάση
τα οποία ξεκίνησε και συνεχίζεται η ολοκλήρωση. (Creative Europe, 2017)
2.2:
Ο εθνικός θεματικός χώρος που έχει επιλεχθεί είναι η αρχαία Ολυμπία και το αιώνιο
ολυμπιακό ιδεώδες που εκπροσωπεί. Το συγκεκριμένο ζήτημα χωρίζεται χρονικά σε δύο
περιόδους, τους αρχαίους ολυμπιακούς αγώνες και την αναβίωσή τους (1896). Θα
αντιμετωπιστούν όμως ως ενιαίο σύνολο, καθώς οι συμβολισμοί, οι αξίες και ιδέες που
αποτυπώνονται στο παρόν, είναι αποτέλεσμα μιάς ιστορικής πορείας.
2.2.1:
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες που τελούνταν στους χώρους της αρχαίας Ολυμπίας, ήταν ένας
αθλητικός θεσμός των αρχαίων Ελλήνων, που τους χαρακτήριζε ένα ποιοτικό - ηθικό βίωμα. Ο
τόπος αυτός αντιστοιχούσε στο αίσθημα της δημιουργικής δράσης τους αλλά και του χρέους
προς τον άθλο και την άμιλλα. Αυτά τα στοιχεία, έχουν διαπλαστεί μέσα στο χρόνο και από τις
επιρροές της ελληνικής μυθολογίας, η οποία έχει καταλύσει κάθε γεωγραφικό ή ιδεολογικό
σύνορο. Η συνείδησή τους ήταν λαξευμένη από τα έπη του Ομήρου προς το ηρωικό ήθος και τα
παραγγέλματα της Ιλιάδας. (Δεσποτόπουλος, 2018)
Αυτές οι αξίες αντηχούν σε παγκόσμιο επίπεδο, εντάσσοντας την επιρροή και την
ελκυστικότητα που διαθέτουν σε απροσδιόριστα σύνορα και αναδεικνύοντας περίτρανα τον
χώρο ως κορυφαίο παγκόσμιο προορισμό.
Είναι ο τόπος που προβάλλει τα ιδανικά της ειρήνης, της ελευθερίας, της ισότητας και
του αμοιβαίου σεβασμού. Τον τόπο αυτό όπως ακριβώς και σήμερα, επισκέπτονταν πλήθος
θεατών, διασημότητες της εποχής, ρήτορες, μουσικοί και ποιητές. Διαθέτει τεράστια ιστορική
και ιδεολογική βαρύτητα. Η μυθολογία που τον περιβάλλει, αλλά και τα πολλά αρχαία μνημεία
που διαθέτει, τον καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους χώρους. Δεν έχει πάψει να
αποτελεί σημείο, έμπνευσης και αναφοράς, τόσο για τους επιστήμονες όσο και τους απλούς

14
ανθρώπους. Η κληρονομιά του, μοιράζεται και καθρεφτίζεται στο παρελθόν του. Μία από τις
σημαντικότερες ενδείξεις πώς το παρελθόν της αρχαίας Ολυμπίας, συνδέεται με το παρών, με
όρους ειρήνης και συμφιλίωσης, είναι η σύγχρονη τέλεση της αφής της ολυμπιακής φλόγας.
(Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία, 2018)
Ακόμα και το όραμα του Κουμπερτέν, του υπεύθυνου της αναβίωσης των ολυμπιακών
αγώνων, χαρακτηρίζεται από οικουμενικότητα καθώς διέφευγε από τα στενά γαλλικά χωριά και
ταξίδευε σε όλον τον πλανήτη.
2.2.2:
Στον Ολυμπιακό καταστατικό χάρτη δίνεται  η αρχή, πως ο Ολυμπισμός είναι φιλοσοφία
ζωής και συνδέοντας τον αθλητισμό με τον πολιτισμό και την παιδεία, προσπαθεί να
δημιουργήσει ένα τρόπο ζωής που στηρίζεται στη χαρά της προσπάθειας, την εκπαιδευτική αξία
του καλού παραδείγματος και το σεβασμό για οικουμενικές αξίες. Είναι σαφής η άμεση σύνδεση
με τον πολιτισμό και την παιδεία, τον σεβασμό των ανθρώπων και των οικουμενικών αξιών.
Μία άλλη θεμελιώδης αρχή αναφέρει, πως σκοπός του είναι μέσω του αθλητισμού, να
ενθαρρύνει την δημιουργία μιας ειρηνικής κοινωνίας, με ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτές οι αξίες,
έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιστορία και την ολοκλήρωση. (Παπακυριάκου,
1985)
Οι δύο βασικοί άξονες γύρω από τους οποίους αναπτύσσονται οι αξίες του ολυμπισμού
είναι, το «Ευ Αγωνίζεσθαι » και η «Ευγενής Άμιλλα».
Στον πρώτο άξονα βρίσκουμε αξίες όπως, της εντιμότητας, του σεβασμού των κανόνων
(κράτος δικαίου), της ισότητας, του σεβασμού των ανθρώπων, της ισοτιμίας και της
δικαιοσύνης. Στον δεύτερο άξονα εντοπίζουμε αξίες όπως η αριστεία, ο ευγενής συναγωνισμός
μεταξύ ατόμων και λαών (συμφιλίωση), αλλά και υπεροχή και διάκριση,  απομακρυσμένες όμως
από οποιαδήποτε αντιπαλότητα. (Παπακυριάκου, 1985)
Τα κριτήρια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αποτυπώνονται στον αθλητισμό που
ενέπνευσε η αρχαία περίοδος των ολυμπιακών αγώνων με τα ιδεώδη της. Πλέον μπορούν να
συμμετέχουν όλοι ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις
εθνότητες φυλές και φύλο.
Ο τόπος της αρχαίας Ολυμπίας, αποτελούσε επίσης μία περίφημη ευκαιρία εκδήλωσης
καλλιτεχνίας και αρχιτεκτονικής, καθώς κυρίως αγάλματα και προτομές, υπήρχαν σχεδόν σε

15
όλους τους διαδρόμους. Ως εκ τούτου απευθυνόταν στα βαθύτερα ευγενικά συναισθήματα των
ανθρώπων. Οι τέχνες έχουν υπάρξει καθοριστικής σημασίας στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα, που σχετίζεται με την ευρωπαϊκή ιστορία, είναι η
διοργάνωση των ολυμπιακών αγώνων, υπό τον Aδόλφο Χίτλερ (1936). Μετά την αρχαία
ελληνική εκεχειρία, είναι το σημαντικότερο γεγονός που οδήγησε σε πράξεις ειρήνης και
συμφιλίωσης, καθώς απευθύνθηκε σε όλους τους νέους και σε όλες τις φυλές, χωρίς σύμβολα
φυλετικών διακρίσεων και απαξίωσης (Ολυμπιακοί αγώνες της ναζιστικής Γερμανίας, 2017).
Βέβαια χρησιμοποίησε αυτό το πανανθρώπινο κάλεσμα, για να αποκρύψει τις προθέσεις του και
να κερδίσει την έξωθεν καλή μαρτυρία.
Μάλιστα ο Κουμπερτέν, συνεχάρη τον Χίτλερ που υπηρέτησε και δεν παραμόρφωσε το
ολυμπιακό ιδεώδες (Η καρδιά του Πιερ ντε Κουμπερτέν, 2016) Ο τελευταίος αποτελεί μία
διακεκριμένη προσωπικότητα, η οποία συντέλεσε σε μεγάλο βαθμό τόσο στις ειρηνευτικές
διαδικασίες όσο και στις ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και που έχει συνδεθεί άμεσα με το
ολυμπιακό ιδεώδες.
2.2.3:
Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την συγκυρία της τότε εποχής και πως οι ιδέες και οι
αξίες που εκπροσωπούσαν, αποτέλεσαν πρόδρομο των σημερινών ιδεών και αξιών της ΕΕ.
Κυριότερο στοιχείο είναι αυτό της ειρήνης και της συμφιλίωσης. Η παγκοσμίως γνωστή
εκεχειρία (ειρήνη και ανθρώπινα αξιοπρέπεια) των ολυμπιακών αγώνων, είχε στόχο την
ανεμπόδιστη μετακίνηση και επιστροφή αθλητών, συγγενών και θεατών. Ίσως αποτελεί ένα από
τα ελάχιστα ιστορικά γεγονότα, που επιτυγχάνουν κατάπαυση πυρός με απόλυτη επιτυχία, έστω
και βραχυχρόνια. (Δεσποτόπουλος, 2018)
Το στεφάνι ελιάς με το οποίο ξεκινούσαν οι αγώνες και τιμούσαν τους νικητές, ήταν το
σύμβολο ειρήνης (ειρήνη και ελευθερία). Ο τεράστιος συμβολισμός, προέρχεται και από την
Παλαιά Διαθήκη, όταν το περιστέρι που είχε αφήσει ελεύθερο ο Νώε, επέστρεψε με ένα κλαδί
ελιάς στο στόμα του, γεγονός που συμβόλιζε την έναρξη από την αρχή της ανθρώπινης ζωής.
Πλέον, αποτελεί παγκοσμίως σύμβολο ειρήνης, σοφίας και νίκης. Οι παραπάνω αξίες αποτελούν
μέρος των αξιών που οδήγησαν σε οράματα. όπως η Ε.Ε. Άλλωστε το ενωτικό μήνυμα που
διαπνέει ο αθλητισμός ο οποίος έχει τις ρίζες του σε εκείνη την εποχή, διαφαίνεται και στα λόγια
επιφανών ανδρών. Ο Μαντέλα δηλώνει πως ο αθλητισμός ενώνει τους ανθρώπους όσο τίποτα
άλλο, αντιστέκεται στους φυλετικούς φραγμούς και υπερνικά κάθε μορφή διάκρισης. Ο

16
Κουμπερτέν δήλωνε  πως δεν μπορείς να ζητάς από τους λαούς να αγαπούν ο ένας τον άλλον,
αλλά θα πρέπει να του ζητάς να σέβονται ο ένας τον άλλον, με μοναδική προϋπόθεση να έχουν
γνωριστεί και αναγνώριζε τον αθλητισμό ως το όχημα συμφιλίωσης.
Τη διοργάνωση των αγώνων είχαν αναλάβει οι ελλανοδίκες (δικαιοσύνη), με αιρετό
αξίωμα. Εύκολα μπορούμε να διακρίνουμε τη δημοκρατικότητα των ιδεών για την εποχή. Στα
καθήκοντά τους ήταν ακόμα και η επιβολή ποινών (κράτος δικαίου). Θα έπρεπε να είναι δίκαιοι
και να αποφύγουν πάση θυσία την άμετρη επιβολή ποινών. Με την αμεροληψία τους,
εξασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες σε όλους, αλλά και την αξιοκρατία που συνδέεται άμεσα με την
δικαιοσύνη και την ισονομία (Δεσποτόπουλος, 2018).
Είναι γνωστό πώς αρχαίες φιλοσοφικές ιδέες, όπως του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη,
έχουν προκαλέσει τη γέννηση ενωτικών σχεδίων - οραμάτων, όπως της Ε.Ε. Ο Πλάτωνας στο
κύριο έργο του Πολιτεία, συνδέει άμεσα την πνευματική καλλιέργεια με την αθλητική άσκηση.
Πρόκειται για την απαρχή του αυτοσεβασμού αλλά και του σεβασμού στην ανθρώπινη
αξιοπρέπεια. Ορίζει τον αθλητισμό ως ψυχοπλαστική δραστηριότητα. Τονίζει πως προικίζει τον
άνθρωπο με υπομονή, επιμονή και ανθεκτικότητα, στοιχεία απαραίτητα για την επιδίωξη ενός
ειρηνικού περιβάλλοντος (Δεσποτόπουλος, 2018).
Οι ολυμπιακοί αγώνες αποτελούν ένα πολύτιμο στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού,
καθώς συνιστούν μία παγκόσμια συνάντηση αθλητών, δίνοντας την ευκαιρία να αναδειχτεί η
αθλητική αριστεία, σε πανανθρώπινη αξία. Τέλος υπηρετούν πολύπλευρα, τόσο τον άνθρωπο
όσο και την κοινωνία και αποτελούν έναν πολύτιμο θεσμό, που συμβάλλει στην προώθηση της
φιλίας μεταξύ των λαών και της ειρήνης (Δεσποτόπουλος, 2018).

17
ΕΠΙΛΟΓΟΣ:

Είναι γνωστό πως η πλήρης ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όχι απλά δεν έχει υλοποιηθεί,
αλλά και για πολλούς ακαδημαϊκούς απέχει πολύ ακόμα, αν και έχει εμβαθύνει στο ζήτημα αυτό η
Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικά τα τελευταία χρόνια, ενισχύοντας κυρίως την κοινή ταυτότητα. Η ευρωπαϊκή
ταυτότητα είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που έχουμε μάθει ως εθνική ταυτότητα. Η διαφορά της για
παράδειγμα, έγκειται στον πλουραλισμό των πολιτισμών, των συνόρων, των γλωσσών, των παραδόσεων
αλλά και άλλων στοιχείων. Η ιδεολογική ένωση όλων αυτών των στοιχείων, μοιάζει να μπορεί να έρθει
μέσω της ευρωπαϊκής πολιτιστικής πολιτικής, αλλά και της καθολικής ενημέρωσης και της παιδείας,
προκειμένου να εξαλειφθούν οι όποιες αγκυλώσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και ο θεματικός
χώρος που παρουσιάσαμε, καθώς αποτελεί ένα κλασικό παράδειγμα κοινής ειρηνικής
συμπόρευσης, αθλητών διαφορετικών αθλητικών και πολιτισμικών καταγωγών. Ο ολυμπισμός με τη
γενικότερη φιλοσοφία που διαπνέει, στηρίζεται σε αρχές όπως, η ανοχή και η ειρήνη, που οδηγούν σε μία
ειρηνική κοινωνία, χωρίς βία και ανταγωνισμό. Είναι ένας χώρος με άλλα λόγια, που μας δείχνει έναν
διαφορετικό, εξιδανικευμένο αλλά υπαρκτό τρόπο ζωής και που αποζητά την ένωση.

18
 ΠΗΓΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Αθανασοπούλου Α. et al. 2002, Οι διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων:

Πολιτιστικό πλαίσιο, Πάτρα, ΕΑΠ
2. Κόνσολα Ντ. 2006, Πολιτιστική ανάπτυξη και πολιτική, εκδόσεις Παπαζήση
3. Παπακυριάκου Ε.Π. 1985, Φιλοσοφία Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Θεσ/νίκη

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

1. Creative Europe,(05/12/2017),
(https://ec.europa.eu/programmes/creative-europe/sites/creative-europe/files/library/ehl-
2017-panel-report_en.pdf, 26/02/2018)

19
2. Δεσποτόπουλος Κων. Ολυμπιακοί Αγώνες και Ιδεολογία του Αθλητισμού στην Αρχαία
Ελλάδα, (http://www.fhw.gr/fhw/, 26/02/2018)
3. Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία, (2018), ( http://ioa.org.gr/?lang=el,27/02/2018)
4. Discover the EU's Role, (25.02.2018), (https://ec.europa.eu/culture/policy_en,
26/02/2018)
5. Ευρωπαικά έτη, (24,02/2018), (https://europa.eu/european-union/about-eu/european-years_el,
19/02/2018)
6. Ευρωπαικές ημέρες πολιτιστικής κληρονομιάς, (20/06/2017), Πολιτιστικό Ινστιτούτο
Ακαδημαϊκών Ερευνών και Μελετών,  (https://www.sansimera.gr/worldays/311, 24/02/2018)
7. Ευρωπαικό Έτος Διαπολιστισκού Διαλόγου, (12/10/2010), (http://eur-lex.europa.eu/legal-
content/EL/ALL/?uri=uriserv:l29017, 26/02/2018)
8. Ευρωπαικό έτος πολιτιστικής κληρονομιάς, (23.02.2018), (https://europa.eu/cultural-
heritage/about_el, 25/02/2018)
9. Ευρώπη για τους πολίτες, (01/2018), (http://efc.ypes.gr/wp-content/uploads/2018/02/PROGR-
GUIDE-2018el.pdf, 26/02/2018)
10. Η Ευρώπη σε 12 μαθήματα, (10/10/2014), (https://publications.europa.eu/el/publication-
detail/-/publication/2d85274b-0093-4e38-896a-12518d629057, 25/02/2018)
11. Η καρδιά του Πιερ ντε Κουμπερτέν που θάφτηκε στην αρχαία Ολυμπία και η κριτική που
δέχθηκε επειδή εκθείασε τον Χίτλερ, (14/08/2016), (http://www.mixanitouxronou.gr/i-
kardia-tou-pier-nte-koumperten-pou-thaftike-stin-archea-olimpia-ke-i-kritiki-pou-
dechthike-epidi-ekthiase-ton-chitler/, 25/02/2018)
12. Η σημαία της ΕΕ, (20/02/2018), (https://europa.eu/european-union/about-
eu/symbols/flag_el, 20/02/2018)
13. Κασιμάτης Γ, (30/06/2015), Οι κοινές πολιτιστικές ρίζες: ακρογωνιαίος λίθος της ΕΈ,
(https://www.anoixtoparathyro.gr/%CE%BF%CE%B9-%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE
%BD%CE%AD%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF
%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE
%B5%CF%82-%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%89%CE%BD/,
18/02/2018)
14. Μαραβέγιας Ν. (24/07/2011), Η ευρωπαϊκή ταυτότητα σε κρίση, (http://www.enet.gr/?
i=news.el.article&id=295981, 25/02/2018)

20
15. Μούσης Ν. (2017), Η πολιτιστική πολιτική της ΕΕ,
(http://europedia.moussis.eu/books/Book_2/4/10/03/index.tkl?lang=gr&s=1&e=10)
16. Οι Ιδρυτές της ΕΕ, (26/02/2018), (https://europa.eu/european-union/about-
eu/history/founding-fathers_el, 26/02/2018)

17. Ολυμπιακοί αγώνες της ναζιστικής Γερμανίας, (01/08/2017), (http://tvxs.gr/news/san-

simera/oi-olympiakoi-agones-tis-nazistikis-germanias, 26/02/2018)
18. Ο ύμνος της ΕΕ, (20/02/2018), (https://europa.eu/european-union/about-
eu/symbols/anthem_el, 20/02/2018)
19. Ο πολιτισμός στην ΕΕ, (20/02/2018), (https://europa.eu/european-union/topics/culture_el,
24/02/2018)
20. Περιφερειακή πολιτική, (01/11/2014),
(http://ec.europa.eu/regional_policy/el/policy/themes/culture/, 26/02/2018)
21. Πρόγραμμα Πολιτισμός, (12/04/2013), (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?
uri=LEGISSUM:l29016, 26/02/2018)
22. Public opinion in the European Union, (11/2017),
(http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/Survey/
index#p=1&instruments=STANDARD, 24/02/2018)
23. Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, (http://eur-lex.europa.eu/legal-
content/EL/TXT/?uri=LEGISSUM:cu0009, 26/02/2018)
24. Στόχοι και αξίες της ΕΕ, (20,02,2018), (https://europa.eu/european-union/about-eu/eu-in-
brief_el, 23/02/2018)
25. Το σύνθημα της ΕΕ, (20/02/2018), (https://europa.eu/european-union/about-
eu/symbols/motto_el, 20/02/2018)
26. Τσέρνινγκ Ρ, (24/02/2014), (https://www.youtube.com/watch?v=QdTJRVicobY, 05/01/2018)
27. Unesco, (02/11/2018), Οικουμενική διακήρυξη της Ουνέσκο για την πολιτιστική πολυμορφία,
(http://www.unesco.org/fileadmin/multimedia/HQ/CLT/CLT/pdf/declaration_cultural_diversi
ty_el.pdf.pdf, 23/02/2018)

21