చమిత్ల

ర ో వలసర఺ద, స఺భరాజ్యర఺ద ఘట్ట ంలో జ్మిగే ఆమిథక భరయప఩లకు సంఫంధంచిన ఩మికల఩నలోో యకత బీజ్ాసఽయపణివలె

(వదయౌంచఽకోలేని విధంగ఺) తాయస఩డేర఺ట్ిలో "క఺ం఩రడార్ ఫూయపుర఺జి" ఑కట్ి అని అబెమిక఺లోని ఩ెనిస఻లరానిమ సటటట్

మూనివమిిట్ిలో నుొ యౌట్ికల్ సెైన్సి నుొ ర పెసర్ ఐనట్ువంట్ి మ఺ఫర్ట విట్ాయౌస్ అంట్ాడె..భరమిసిజ్ంలో అకడమిక్

బేధావులక౅ ను఺మటట బేధావులక౅ ఎననడా కుదయదఽ అనఽకుంట్ృనే క఺యయదీక్ష ఉంట్ే క఺యయక్షేత్ంర లోనే క఺మ఺యచయణ

఩ుడెత్ేందనన ను఺రగ఺ాట్ిజ్ం పయౌంచక ఎననడో త్న వి఩ో వ సాయౄను఺నిన కోలో఩భ శిలరజ్ంగ఺ మిగియౌనుో భన ఫాయతీమ

ర఺భ఩ంథం, నేట్ికీ భరట్ాోడే ఫాషనఽ ఩మిశీయౌంచవలస఻ ఉననద..అందఽలో ఫాగంగ఺ ఩ెట్ట ుఫడిదామట విధానం ఫాగం నాలుగు

వసఽతననద..

భారతీయ క ాంప్రడార్ బూరజువ జీ:

1940 లో ఩రఖ్రయత్ ను఺త్రరకేముడా, బ్రరట్ిష్ కభూాూనిసఽట ను఺మిట సెైదధ ాంత్రకుడా (theoretician) ఐనట్ువంట్ి యజ్ని ను఺బే

దత్తత త్న "India Today" అనన ఩ుసత కంలో "ఫాయత్దేశ స఺థనిక ఫూయపుర఺ వయగ ం వి఩ో వ నుో మ఺ట్ాలకు బమ఩డి

అ఩ు఩డ఩ు఩డా బ్రరట్ిష్ స఺భరాజ్యర఺దంతో మ఺జీ ఩డెత్ేండినద నిజ్బే ఐన఩఩ట్ికీ, జ్ాత్ర విభుకతత నుో మ఺ట్ంలో భరత్రం అద

అగరఫాగంలోనే నిలచింద..ఇద దానికత మండింట్ితోనా అంట్ే, ఑కరై఩ు స఺థనిక ఩రజ్ానుో మ఺ట్ాలతోనా, భమోరై఩ు

స఺భరాజ్యర఺దంతోనా రైయపధయం ఉండడానిన తెలు఩ుత్ేంద" అనానడె..

1973 లో భరసో స మూనివమిిట్ీ నుొ ర పెసర్ వీ. ఐ. ను఺రలోవ్; (ఈన ఫాయత్ దేశ ఩ెట్ట ుఫడి ఩ెైన మండె ఩ుసత క఺లు మ఺స఺డె:

Historical premises for India's Transition to Capitalism, భమిమూ The Indian Capitalist Class) "1929-33 లో

఩ర఩ంచర఺య఩త ంగ఺ ఆమిథక సంక్షోబం ఏయ఩డేవయక౅ త్భ ఩ెట్ట ుఫడికొయకు స఺భరాజ్యర఺దం ఩ెై ఆధాయ఩డి ఉండిన ఫాయతీమ

'క఺ం఩రడార్ ఫూయపుర఺'ల సంఖ్య బెయౌోగ఺ చిననదౌత్౉ త్భ ఩మిశభ

ర లకు తాబే ఩ెట్ట ుఫడి ఩ెట్ట ట్
ే ువంట్ి 'స఺థనిక ఫూయపుర఺లె'ై

స఺భరాజ్యర఺దానికత ఎదఽయపరయళాయప" అనానడె..

ఐతే ఩రస఻దధ ఫాయతీమ చమిత్క

ర ఺యపడెైన బ్ర఩న్స చందర (1928-2014) ఑క 'ఫేస఻క్ హైనుో థీస఻స్ ' ఩రత్రను఺దంచి, "త్నఽ

ఆవియభవించిన఩఩ట్ినఽండీ ఫాయతీమ ఫూయపుర఺వయగ భు (ముదట్ి ముదాధనికత భుందఽగ఺నీ త్యర఺త్గ఺నీ) ఫాయత్దేశంలో

బ్రరట్ిష్ ను఺లకులకు అనఽచయపడెగ఺నే ఉండింద" అనానడె..

ఇకసడ ఫాయత్దేశ ఩ెట్ట ుఫడిదామట వయగ ంయొకస సాఫావం ఩ట్ో భూడెయక఺ల అభిను఺రమరలుననవి..

1. అద దాందా సాఫావం కయౌగి ఉననద, లేదా క఺ం఩రడార్ భమిమూ స఺థనిక ఫూయపుర఺ వమ఺గల మిశరభంగ఺ ఉననద

2. అద ముదట్ క఺ం఩రడార్ లక్షణాలనఽ కయౌగి ఉండి త్యర఺త్ స఺థనిక ఫూయపుర఺జి ఐనద

3. అద ముదట్ినఽండి (ఫాయత్దేశంలో ర఺ణిజ్య వయపతకులు స఺థనిక ఩ెట్ట ుఫడిదాయో భయయ త్యపణంలో ఫైట్ినఽండి వచిిన

వలసర఺ద దేశం ర఺మిని ఩ెయగనివాకుండా ఆ఩఻ త్న తోకలనఽ అనఽభత్రసఽతందననద ఑క ఊహ) ఆఖ్మిదాక఺ (1947)

క఺ం఩రడార్ గ఺నే ఉండింద

వీట్ిలో ముదట్ిదానిన ఫాయతీమ స఼఩఼భ(ై ఎం)ఎబెాల్ ధాయలు నొకీస నొకీస వక఺సణిసత ా వచ్ాిభ..

అదెలరగంట్ే భనం స఼఩఼భై (ఎబెాల్) 'యౌఫమేషన్స' ఩త్రరక సంను఺దకుడెైన సఽనిత్ర కుభరర్ ఘోష్, 1980 లో మ఺స఻న

'ఫాయతీమ ఫూయపుర఺జి భమిమూ స఺భరాజ్యర఺దం' అనన ర఺యసం చాడాయౌ:

"1940 లో చ్ెైనాలోని త్న అనఽబవం ఆధాయంగ఺ భరరల సట త్ేంగ్ ఇలర అనానడె: "స఺భరాజ్యర఺ద ఩఼డన కతంద నయౌగిన

దేఱ఺లోో మండె యక఺ల ఫూయపుర఺లుంట్ాయప;

1. జ్ాతీమ ఫూయపుర఺లు,

2. క఺ం఩రడార్ ఫూయపుర఺లు".

"బేభు క౅డా నాట్ికీ నేట్ికీ ఫాయతీమ ఫూయపుర఺వయగ ంలో ఑క ఫాగభు క఺ం఩రడాయపోగ఺నే ఉనానయప అంట్ాభు.. అంతే క఺దఽ,

స఺థనిక ఫూయపుర఺లక౅ క఺ం఩రడార్ ఫూయపుర఺లక౅ భరభూలు వయతాయసంగ఺ చ్ె఩఩డిన: "స఺థనిక ఩ెట్ట ుఫడిదాయపో జ్ాతీమ
఩ెట్ట ుఫడి అభివిదధ కోయపత్౉ (భరమసట్ో క౅, ఩ెట్ట ుఫళ్ాక౅, స఺ంకేత్రక ఩మిజ్ా ానానికత భరత్రం స఺భరాజ్యర఺దానిన ర఺డెకునాన)

ముత్త ంమీద దానికత ఎదఽయపరళ్తాయనీ", "క఺ం఩రడార్ లు స఺థనికులెై ఉనన఩఩ట్ికీ స఺భరాజ్యర఺దానికత కొభుాక఺స఺తయననదే

క఺కుండా, ర఺యప ఏ విధంగ఺నా ఑కమితో ఑కయప కలవనంత్ వయతాయస఺లనఽ కయౌగి ఉనానయని" ఫావిస఺తభు.

1. ర఺మి స఺భరజిక ఉగభంలోనా,

2. ర఺మి ఆదభ సంచమనంలోనా,

3. ఉత్఩త్రత ఩రకమ
తర ల ఩ట్ో ర఺మికుండే జ్ాానంలోనా

ధఽరర఺లకుననంత్ వయతాయసం ఉంద అననదే భర ర఺దన.

ఫాయతీమ క఺ం఩రడాయో ఉగభం శమ఺ప఼ (Sharaffi) (ఫాయంకు) ర఺యను఺యంలో కని఩఻సత ఽంద..వీమే ఫాయంకులకు భధయవయపతలెైన

ఱ఺రపులు (Shroffs)..ఇవి బ్రరట్ిషేర఺యప ఇకసడి డఫుునఽ దాయను఺రంతాలోో వినియోగించడానికత తీస఻న ఫాయంకులు..ఇవి స఺థనిక

఩ంట్లెైన అ఩఼భు, ఩త్రత , నాయలనఽ కొని ఇంగో ండెకు ఩ం఩టవి..ఈ ఩ెదద త్యహా ర఺యను఺యో లో స఻ంఘరనిమరల౅ (Singhania),

లరలరభభళల౅ (Lalbhai), స఺మ఺ఫాభళల౅ (Sarabhai) ఉనానయప..క఺ంట్ారకటయో ౄ భధయవయపతలుగ఺ ఫనిమరలునానయప..

ట్ాట్ాల౅ (Tata), బ్రమ఺ోల౅ (Birla) అప఼భులోనా, ర఺డిమరల౅ (Wadia), లరయ్ు (Lalji) నాయంజీల౅ (Naranji),

థాయకమేిల౅ (Thakersey), ఖంజీల౅ (Khimji), ముమ఺మటుల౅ (Morarji), గోభంక఺ల౅ (Goenka), కనోమిమరల౅

(Kanodia), జ్ట్ిమరల౅ (Jhatiya), జ్లనా

ో (Jalan), ఫజ్ోమిమరల౅ (Bajoria) ఇత్య స఺భరాజ్యర఺ద సటవలోో ఩ెట్ట ుఫడి

సంచమనం చ్ేస఺యప.

ఫాంఫే నగయం భమిమూ దీాను఺ల గజ్ట్ిమర్ (Gazetteer of Bombay City and Islands) అకసడి ర఺ణిజ్యజీవిత్ంలో

కేందరలో ఉండే "సట్ాట" (Satto) అనన ఩ెట్ట ుఫళ్ా ఆట్ (speculation) అ఩఩ట్ికే మరఫై ఏండో నఽండి కేందరంలో

ఉందంట్ుంద..ఇద ఏదెైనా వసఽతవుకు; ఉత్఩త్రత కత, ఱేయపకు, ఑క నిమిధషటబెైన ధయనఽ ఑క నిమిధషటబెైన క఺లరనికత ఇచఽినట్ుట

క఺ంట్ారకుట త్మరయప చ్ేసత ఽంద..వీట్ిని కొనడభూ లేదా అభాడభూ జ్యపగుత్ేంద..లరర఺దేవీలు భరత్రం భరభూలు

఩దధ త్రలో జ్యగవు..అవి జూదం (gambling) యౄ఩ంలో ఉంట్ాభ..ఫాంఫేలో అందయౄ, అంట్ే భరమ఺ామటల౅, గుజ్మ఺తీల౅,
హందా, ను఺మటి, భుస఻ో ంలందయౄ అ఩఼భు, ఩త్రత , గోదఽభ, ఫంగ఺యప, రండి, ఩రబుత్ా ను఺రమిసమినోట్ో ు, ఱేయో ప అనినంట్ి఩ెైనా ఈ

సట్ాట అనే జూదం ఆడేర఺యప..ముదధ క఺లరలోో వీమి లరఫాలకు అంత్౉఩ంత్౉ లేకుండా నుో భంద.. ఇవి భమిమూ స఺టక్స

భరమసట్ు
ో ఇండిమరలో ఎకసడెకసడ ఉనానయో అకసడంతా వీయళా ఉనానయప". Sunithi Kumar Ghosh, (The Indian

Bougeosie and Imperialism) (EPW, Nov, 1988)

ఇంత్క౅ ఈ క఺ం఩రడామో వయప అననద త్గినంత్ డేట్ా ఉండడంవలో ఩ెదద సభసటయమీ క఺కునాన ఉననర఺మిలో ర఺మవయప?

ఎంత్భంద? అననద ఫాయత్దేశం భట్ుకు ముదట్ినఽండీ ఑క ఎడతెగని ఩ంచ్ాభత్ర అభ క౅చఽననద భరత్రం ర఺సథ వం..

క఺ం఩రడార్ ఩దానికత ఉగభభు నుో యపిగటసఽల చ్ెైనాలోని క఺లనీ అభనట్ువంట్ి గ఺ాంగ్ జూ (Guang-Zhou) ను఺రంత్఩ు

భక఺వు (Macau) లో త్న మజ్భరనియొకస ఖ్మటదెైన ఇంట్ి స఺భరనో నఽ భరమసట్లో ఫాయటర్ (barter) చ్ేసటర఺డె అనడంలో

ఉననద..ఈ ఩దభు భుందఽ త్౉యప఩ ఆస఻మరలో విదేశి కం఩నీలకు ఩నిచ్ేసట క఺ంట్ారకుట స఩ో మయప (contract supplier)

అని అభయ ఆఖ్యపకు త్౉యప఩దేఱ఺లోోని విదేశీ కం఩నీల స఺థనిక బేనేజ్యపో (local managers) అని అభయంద..

భరమిసిసఽట స఺హత్యం క఺ం఩రడార్ ఫూయపుర఺జీ అనన ఩మికల఩ననఽ ఩ర఩ంచంలో ఎకసడెైనా సమే స఺థనికంక఺ని వయవహామ఺లోో

ఫాగులభయయ వయగ ం (trading class) అని ఩఻యౌచింద..

఩ర఩ంచీకయణం (లేదా మ఺జ్కీమ ఩ర఩ంచీకయణం త్మ఺ాత్ వచిిన ఆమిథక ఩ర఩ంచీకయణం) త్మ఺ాత్ ఈ ఩మికల఩న భయళాస఺మి కొత్త

డిక్షనమట అయథం సంత్మించఽకుంద: "అభివిదధ శీల దేఱ఺లోో ఏ వమ఺గలెైతే బెట్ర లను఺యౌట్న్స క఺య఩఻ట్ల్ (఩శిిభరనికత) కు అధీనంగ఺

ఉంట్ృ ఩యస఩య అనఽక౅లకయ సంఫంధాలనఽ కయౌగి ఉంట్ాయో అవి (subordinate but mutually-advantageous

relationships)" అని..

అ఩ు఩డె "఩ునాద ఉ఩మిత్లం" నభూనాని సభసథ ఩ర఩ంచ్ానికత అనాభంచి, ఩ర఩ంచ ఩ునాదని "కేందరభనీ", ఩ర఩ంచ

ఉ఩మిత్లరనిన "అంచఽ" అని ఩఻లచిన ఈజి఩ుట-పెరంచి భరమిసిసఽట సమీర్ అమిన్స (Samir Amin) డెపనిషనోో ఑కస

఩శిిభంత్఩఩ అనీన క఺ం఩రడార్ దేఱ఺లె!

ఇండిమనిో ంక఺ ఆ స఺థభలో లేయప..ఇ఩఩ట్ివయక౅ క఺ం఩రడార్ అననద ఫంగ఺య్ భరమిసిసఽటల లక్షణంగ఺నే ఉననద..ఐదేళ్ైా

ఫాయత్ ఩రబుతాానికత భుఖ్య ఆమిథక సలహాదాయపడెగ఺నా, ఩దేళ్ైా ఫంగ఺ల్ ఩రబుత్ాంలో ఆమిథక భంత్రరగ఺నా ఉండిన అఱోక్

మిత్ర, ఇట్ీవల ఫాయత్ "బెత్తని వసఽతవుల" ఩మిశభ

ర నఽ (Software Industry) క఺ం఩రడార్ అనన఩఩ట్ినఽండి ఆ ఩మిశభ
ర

఩ెదదలనఽ డాట్ క఺ం఩రడార్ (Narayana Murthy.comprador) అనన విఱేషణంతో ఩఻లువడం ముదలభయంద..

఩ర఩ంచ్ానిన విబజించ్ే నభూనాలతో ను఺ట్ు తానా భరయపత్౉ ఈ క఺ం఩రడార్ అననద ఎంత్ సాక్షమానిన

సంత్మించఽకుననదంట్ే ఈ నాట్ి ఩మిసథ త్ర

఻ లో ఏ దేఱ఺నైననా క఺ం఩రడార్ అనవచఽి! ఇద వి఩ో ర఺క఺యో కు త్భ జ్ాతీమ

నుో మ఺ట్ంలో (ఆయంబంలోనైనా) త్భతో కయౌస఻వచ్ేి ఫూయపుర఺వయగ ం ఏద అని నియణ భంచడాని ఩నికొచ్ేి ఩మికల఩న..ఐతే

అభయందలరో ర఺ళ్ైా ఫలవడభూ వీళ్ా త్లలు ర఺చినుో వడబే! ఇద ఇంత్కనాన త్లలు ర఺మగొట్ేట ఫూయపుర఺ వి఩ో వం,

సో షయౌసఽట వి఩ో ర఺ల విబజ్నయొకస భుదఽద బ్రడడ అననద ఖ్రమం..