UBND TỈNH THÁI NGUYÊN ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NĂM HỌC 2011-2012

MÔN THI: HOÁ HỌC LỚP 12 (VÒNG 2)
ĐỀ CHÍNH THỨC
(Thời gian làm bài 180 phút không kể thời gian giao đề)

Câu I. (3,0 điểm)

1. Viết công thức Liuyt, dự đoán cấu trúc phân tử, góc liên kết của các phân tử sau:
SF2, SF6, S2F4.
2. Phức [Fe(CN)6]4- có năng lượng tách là 394,2 kJ/mol, phức [Fe(H2O)6]2+ có năng
lượng tách là 124,2 kJ/mol và năng lượng ghép electron là 210,3 kJ/mol.
a) Hãy vẽ giản đồ năng lượng của hai phức trên và cho biết phức nào là phức spin
cao, phức nào là phức spin thấp?
b) Hỏi với sự kích thích electron từ t2g đến eg thì phức [Fe(CN)6]4- hấp thụ ánh
sáng có bước sóng  bằng bao nhiêu?

Câu II. (4,0 điểm)

1. a) Từ buta-1,3-đien và anhiđrit maleic, hãy viết phương trình hóa học (PTHH)
của các phản ứng tổng hợp axit xiclohexan-1,2-đicacboxylic. Mô tả cấu trúc của axit
đó về mặt cấu hình và về liên kết hiđro.
b) Thay anhiđrit maleic ở trên bằng axit xinamic (2 đồng phân cis và trans). Hãy
viết PTHH của các phản ứng xảy ra và ghi rõ cấu hình lập thể của sản phẩm.
2. Cho sơ đồ chuyển hoá sau:

Viết PTHH của các phản ứng theo sơ đồ trên, biết: X1 có thành phần nguyên tố C, H, O;
X7 có phản ứng với dung dịch FeCl3 tạo phức màu tím đậm.
http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
Câu III. (3,0 điểm)
1. Hai nguyeân toá A, B coù cuoái cuøng öùng vôùi boä 4 soá löôïng töû:

n=3 l=2 me = -2 ms = -

n=3 l=1 me = -1 ms = -

a) Vieát laïi caáu hình cuûa A, B vaø caùc ion maø A, B coù theå taïo thaønh.
b) Xaùc ñònh vò trí cuûa A, B trong baûng tuaàn hoaøn. Coù giaûi thích.
c) A, B taïo ñöôïc bao nhieâu oxit vaø hiñroxit. Vieát công thức phân tử của chúng.
Ñoái vôùi moãi nguyeân toá haõy so saùnh tính axit, bazô cuûa caùc hiñroxit coù giaûi thích.
d) Döï ñoaùn tình traïng lai hoùa cuûa B trong caùc oxit. Moâ taû daïng hình hoïc cuûa
caùc oxit ñoù.

2. Trong soá caùc phaân töû vaø ion: CH2Br2, F-, CH2O, Ca2+, H3As, (C2H5)2O. Phaân
töû vaø ion naøo coù theå taïo lieân keát hiñro vôùi phaân töû nöôùc? Haõy giaûi thích
vaø vieát sô ñoà moâ taû söï hình thaønh lieân keát ñoù.

Câu IV. (3,0 điểm)

1. X là nguyên tố thuộc nhóm A, hợp chất với hiñro có dạng XH3. Electron cuối cùng
trên nguyên tử X có tổng 4 số lượng tử bằng 4,5.
a) Xác định nguyên tố X, viết cấu hình electron của nguyên tử.
b) Ở điều kiện thường XH3 là một chất khí. Viết công thức cấu tạo, dự đoán trạng
thái lai hoá của nguyên tử trung tâm trong phân tử XH 3, oxit bậc cao nhất,
hiñroxit bậc cao nhất của X.
c) Cho phản ứng: , ở 5000C có Kp= 1,63.10-2. Ở trạng thái
cân bằng áp suất riêng phần của PXOCl =0,643 atm, PXO = 0,238 atm.

- Tính PCl2 ở trạng thái cân bằng.

- Nếu thêm vào bình một lượng Cl2 để ở trạng thái cân bằng mới áp suất
riêng phần của XOCl bằng 0,683 atm thì áp suất riêng phần của XO và Cl 2
là bao nhiêu?
2. So sánh độ lớn góc liên kết trong các phân tử PX3 (X: F, Cl, Br, I). Giải thích?

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
Câu V. (3,0 điểm)
DDT, 666 và 2,4D là một số nông dược đã được sử dụng trong sản xuất nụng
nghiệp.
1. Viết công thức cấu tạo của chúng, trình bày một ứng dụng cho mỗi chất và nêu
tác dụng phụ có hại của các chất trên khiến cho việc sử dụng chúng như là nông dược
đã bị hạn chế và ngăn cấm.
2. Từ metan và các chất vô cơ cần thiết, viết PTHH của cỏc phản ứng điều chế
DDT và 666.

Câu VI. (4,0 điểm)

1. Hãy so sánh tính axit và nhiệt độ nóng chảy giữa o-nitro phenol và m-nitro phenol,
giải thích.
2. Safrol A (C10H10O2) là chất lỏng có tính chất sau: không tan trong kiềm, không có
phản ứng màu với FeCl3, ozon phân có chất khử thu được H2C=O và B (C9H8O3), B có
phản ứng với thuốc thử tollens. Oxihóa A bằng KMnO4 cho axit D (M = 166) không có
phản ứng màu với FeCl3, khi D tác dụng với dung dịch HI đặc tách ra được H 2C=O và
axit 3,4-đihyđroxybenzoic. Xác định cấu trúc của A, B, D.

(Cho H=1; C =12; N=14; O=16; Na=23; Mg=24; P=31; S=32; Cl=35,5; K=39; Fe=56;
Cu=64; Br=80; Ag=108.)

Hết

UBND TỈNH THÁI NGUYÊN

HD CHẤM ĐỀ THI CHỌN HSG TỈNH
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NĂM HỌC 2011-2012

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
 ĐỀ CHÍNH THỨC MÔN THI: HOÁ HỌC LỚP 12 (VÒNG 2)
(Thời gian làm bài 180 phút không kể thời gian giao đề)

Câu Nội dung Điểm

1. Viết công thức Liuyt, dự đoán cấu trúc phân tử, góc liên kết của 1,5

các phân tử sau: SF2, SF6, S2F4:

Phân tử SF2 SF6 S2F4

I
(3,0) Công thức F F F F
Liuyt F S F
F F
S F S S’ F

F F
Trạng thái sp3 sp3d2 S: sp3d (MX4E)
lai hoá của S’: sp3 (MX2E2)
S
Hình học Chữ V Bát diện Cái bập bênh nối với chữ
phân tử đều V
F
F
: S

S' F
F

Góc liên kết < 109o28’ vì 90o - Góc SS’F< 109o28’ bởi
S còn 2 cặp e S’ còn 2 cặp e không liên
không liên kết
kết nên ép - Góc FSF<90o, góc
góc liên kết. FSF< 1200 do S còn 1
Góc liên kết cặp e không liên kết
vào khoảng
103o

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
 2.
a) C¸c phøc [Fe(CN)6]4- vµ [Fe(H2O)6]2+ ®Òu lµ phøc b¸t diÖn. Trong phøc
1,5
[Fe(CN)6]4- cã n¨ng lîng t¸ch () > n¨ng lîng ghÐp electron nªn phøc nµy
eg
cã gi¶n ®å n¨ng lîng nh sau: 
t2g
  

    

Trong gi¶n ®å trªn tæng spin S = 0 vµ lµ phøc spin thÊp.

Trong phøc [Fe(H2O6)]2+ cã n¨ng lîng t¸ch thÊp h¬n n¨ng lîng ghÐp
electron nªn phøc nµy cã gi¶n ®å n¨ng lîng nhsau:

  eg

t2g
  

    

Trong gi¶n ®å trªn tæng spin S = 4 x = 2 vµ lµ phøc spin cao.

b)

1. 2,0

a) Phương trình hóa học của phản ứng tổng hợp:

CO CO
o
+ O t O
CO CO

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
 CO COOH
O + H2O
CO COOH

II COOH COOH
o
(4,0) + H2 xt, t
COOH COOH

Mô tả cấu trúc của axit đó:

- Buta-1,3-đien khi phản ứng ở dạng s-cis.
- Anhiđrit maleic ở dạng cis  sản phẩm có cấu hình giữ nguyên và ở
dạng cis.

COOH
H
COOH
H

Biểu diễn liên kết hiđro:

C O
H
H
O
C
H

b) Thay anhiđrit maleic ở trên bằng axit xinamic: C6H5-CH=CH-COOH

C6H5 C6H5
+ t o H
COOH
COOH H

C6H5 C6H5
+ t o H
H
HOOC COOH

2.

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
 1. 2C6H5COOH (C6H5CO)2O + H2O
2. (C6H5CO)2O + C6H5ONa  C6H5COOC6H5 + C6H5COONa
3. C6H5COOC6H5 + 2NaOH C6H5COONa + C6H5ONa + H2O
4. C6H5COONa + NaOH C6H6 + Na2CO3
5. C6H5COONa + HCl  C6H5COOH + NaCl
6. C6H6 + HCOCl C6H5CHO + HCl
7. 5C6H5CHO + 2KMnO4 + 3H2SO4  5C6H5COOH + K2SO4 +
2MnSO4 + 3H2O
8. C6H6 + CH2 = CH - CH3 C6H6CH(CH3)2
9. C6H5CH(CH3)2 + O2 C6H5- C(CH3)2- OOH 2,0
10. C6H5- C(CH3)2- OOH + H2O C6H5OH + CH3 - CO -
CH3
11. C6H5ONa + HCl  C6H5OH + NaCl

1. 1,5
a) Caáu hình e cuûa:
A : 3d64s2 A2+ : 3d6 A3+ 3d5 => A laø Fe
B : 3p4 B2- : 3p6 => B laø S
b) Vò trí cuûa A, B trong BTH.
III
A thuoäc chu kyø 4, nhoùm VIIIB
(3,0)
B thuoäc chu kyø 3, nhoùm VIA
c) A B
Coâng thöùc oxit FeO, Fe2O3, Fe3O4 SO2, SO3
Coâng thức hiñroxit: Fe(OH)2, Fe(OH)3 H2SO3, H2SO4
 Tính bazô cuûa Fe(OH)2 > Fe(OH)3.
 Tính axit cuûa H2SO4 > H2SO3

d)

H - -
http://dethithpt.com . . . +
C = O–: Website
.. H chuyên
O đề thi – tài liệu file word mới nhất
H H
  O
S sp2
sp2
S
O O
O O
goùc Tam giaùc ñeàu

2. 1,5

Lieân keát hiñro ñöôïc hình thaønh giöõa nguyeân töû hiñro linh ñoäng cuûa
phaân töû naøy vôùi nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän lôùn vaø coù dö caëp
töï do cuûa tieåu phaân kia. Do ñoù caùc phaân töû vaø ion sau coù khaû naêng
taïo lieân keát hiñro vôùi phaân töû nöôùc (laø phaân töû coù nguyeân töû hiñro

linh ñoäng) laø: F- , CH2O , (C2H5)2O

.. + -
:F -
.. : ... H O
H

C2H5
.. - -
O: ... H  O
C2H5 H

1. 2,0

a) Với hợp chất hidro có dạng XH3 nên X thuộc nhóm IIIA hoặc nhóm
VA.
TH1: X thuộc nhóm IIIA, ta có sự phân bố e theo obitan:
Vậy e cuối cùng có:
l=1, m=-1, ms = +1/2 ;
IV mà n + l + m + ms = 4,5 → n = 4.
(3,0) Cấu hình e nguyên tử: 1s2 2s22p6 3s23p63d10 4s24p1 (Ga)

TH2: X thuộc nhóm VA, ta có sự phân bố e theo obitan: .

Vậy e cuối cùng có: l=1, m= 1, ms = +1/2;
http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
 mà n + l + m + ms = 4,5 → n = 2.
Cấu hình e nguyên tử: 1s2 2s22p3 (N).
b) Ở đk thường XH3 là chất khí nên nguyên tố phù hợp là Nitơ. Công thức
cấu tạo các hợp chất:
+ Hợp chất với hiđro:

Nguyên tử N có trạng thái lai hóa sp3

+ Oxit cao nhất:

Nguyên tử N ở trạng thái lai hóa sp2.

+ Hiđroxit với hóa trị cao nhất:

Nguyên tử N ở trạng thái lai hóa sp2.

c) Phương trình phản ứng:

2NOCl  2NO + Cl2 Kp = 1,63.10-2 (5000C)

Áp suất cân bằng: 0,643 0,238 ?

Ta có: Kp = = 1,63.10-2 → = 0,119 atm.

Sau khi thêm Cl 2 , áp suất cân bằng mới của NOCl : P NOCl = 0,683 atm ,
tăng 0,04 atm
→ PNO = 0,238 – 0,004 = 0,198 atm

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
 → = .1,63.10-2 = 0,194 atm.

2.
Độ lớn góc liên kết XPX trong các phân tử PX3 biến đổi như sau:
PF3 > PCl3 > PBr3 > PI3 .
Giải thích: do bán kính nguyên tử tăng dần từ F → I đồng thời độ âm điện
giảm dần nên tương tác đẩy giữa các nguyên tử halogen trong phân tử PX 3
giảm dần từ PF3 → PI3. Nên PF3 có góc liên kết lớn nhất, PI3 có liên kết bé 1,0
nhất.
Số đo góc: PF3 PCl3 PBr3 PI3
1040 1020 1000 960

1. C«ng thøc cÊu t¹o cña 3 lo¹i n«ng dîc : 1,5

DDT 666 2,4 D

V
(3,0)

øng dông:
- DDT: DiÖt trõ kiÕn, c¸c lo¹i c«n trïng ph¸ ho¹i mïa mµng
- 666 : DiÖt c¸c lo¹i s©u bä ph¸ ho¹i mïa mµng
- 2,4 D: DiÖt cá d¹i.
Cã h¹i : Clo lµ mét chÊt ®ộc tÝch tô trong c¬ thÓ sinh vËt
2. C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
 C6H6Cl6
(6)
1,5

CH4 CH CH C6H6 (CTCT) C6H5Cl

DDT
CH3-CHO CH3-CHO

1.
 Nhóm -NO2 hút e ở o, p lớn hơn ở vị trí m liên kết O - H 2,0

phân cực mạnh hơn nên tính axit của o- nitro phenol mạnh hơn.
 O- nitro phenol có nhiệt độ nóng chảy thấp hơn m- nitro phenol

VI
do trong phân tử o- nitro phênol có sự tạo liên kết H2 nội phân tử.
(4,0) H
O O

N=O

Trong phân tử m- nitro phenol có liên kết H2 liên phân tử làm các phân
tử bị giữ lại với nhau bền chặt hơn.
…H - O … H -O …

NO2 NO2

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất
  thấp hơn

2. Chất A có độ chưa no bậc 6, bốn cho vòng benzen.

- Vì A không tan trong NaOH và cho màu với FeCl 3 nên A không phải
phenol. 2,0

- A bị ozon phân hình thành H2C=O chứng tỏ có mạch nhánh với nhóm
(=CH2) cuối mạch và B là andehyt nên có nhóm -CH=CH 2 (liên kết đôi
này là độ chưa no thứ 5).
- Axit D là monocacboxylic có M=166 và cũng chỉ có một mạch
nhánh đính vào nhân. Hai ngtử Oxi ở trong vòng khác (với độ chưa no
thứ 6) ngưng tụ với benzen ( điều này xác định bằng phản ứng với HI
cho H2C=O và axit 3,4-đihyđroxybenzoic. Vòng ngưng tụ là axetan bền.
Công thức của D là C8H6O4.
- Vòng benzen và vòng axetan có 7C mạnh nhánh có 3C.

Vậy cấu trúc của A, B, C là:

CH2CH=CH2 CH2CHO COOH

O O
O CH O
O CH2 2 O CH2

(A) (B) (D)

Viết các PTHH của các phản ứng để chứng minh.

Chú ý:

http://dethithpt.com – Website chuyên đề thi – tài liệu file word mới nhất