3.

İŞARET ZAMİRLERİ
ZAMİRLER

İsimlerin yerini işaret yoluyla tutan sözcüklere işaret

Türkçede ismin yerini tutan sözcüklere zamir (adıl) zamiri denir.
adı verilmektedir.
Bu zamirler şunlardır:
• Melih’i dün pazarda görmüşler.
• Onu, dün orada görmüşler.
Bu, Şu, O
Bunu, Şunu, Onu
Zamirler kendi içlerinde iki grupta incelenmektedir: Bunlar, Şunlar, Onlar,
Bura, Şura, Ora,
1. Kelime Hâlindeki Zamirler Burası, Şurası, Orası
1. Kişi zamirleri Burada, Şurada, Orada
2. Dönüşlülük zamiri Buradan, Şuradan, Oradan
3. İşaret zamirleri Burayı, Şurayı, Orayı
4. Belgisiz zamirler Buralar, Şuralar, Oralar
5. Soru Zamirleri Öteki, Beriki,
2. Ek Hâlindeki Zamirler Ötekini, Berikini…
1. İyelik zamiri
2. İlgi eki • Bunu kime anlatacaksın sen?
• Ben her zaman burada yaşadım.
KELİME HÂLİNDEKİ ZAMİRLER • Ötekini de sen getir yanıma.
www.edebiyatveturkce.com

NOT 1: Bu, şu, o, öteki, beriki gibi sözcükler kullanıl-

1. KİŞİ ZAMİRLERİ dığı yere göre sıfat ya da zamir olabilir. İsmin önüne
gelince sıfat, ismin yerini tutunca zamir olur.
İnsan adlarının yerini tutan kelimelere “kişi zamiri”
adı verilir. • Bu öykü, benim öykümdür.
Sıfat

TEKİL ÇOĞUL
• Bu, benim öykümdür.
Ben Biz Zamir
Sen Siz
NOT 2: O ve onlar sözcükleri kullanıldıkları yere
O Onlar göre kişi zamiri ya da işaret zamiri olabilir. İnsan dı-
şındaki varlıkların adlarının yerini tutarsa işaret, in-
NOT: Ben ve sen sözcükleri yönelme hâl ekini al- san adının yerini tutarsa kişi zamiri olur. Bu durum
dığı zaman “bana”, “sana” olur. sadece bu iki kelime için geçerlidir.

• Ben ki bu diyarların tek fatihiyim. • Onu bana getir de ütüleyeyim.

• Senin gibi ağlatmadı kimse beni. İşaret zamiri
• Onu uyandır ki okula gitsin.
Kişi zamiri
NOT 2: Bazı kaynaklar “dönüşlülük zamiri” olan
“kendi” sözcüğünü de kişi zamiri olarak kabul et- NOT 3: Bu, şu, o vb. kelimelerden sonra virgül veya
mektedir. noktalı virgül varsa eğer bu sözcüklerin türleri zamir
olur.

2. DÖNÜŞLÜLÜK ZAMİRİ
• Bu adamı dövmüş.
Sıfat
“Kendi” sözcüğü olarak kabul edilir. • Bu, adamı dövmüş.
Zamir
• Bunu kendisinin yaptığını kabul ediyor.
4. BELGİSİZ ZAMİRLER
NOT: Kendi sözcüğü bazen kişi zamirini pekiştirebi-
lir.
Cümle içerisinde ismin yerini bilinmezlik yoluyla tu-
tan kelimelere belgisiz zamir denir.
• Her şeyi sen kendin halletmeye çalışıyor-
sun.

www.edebiyatveturkce.com
Bu zamirler şunlardır: • Bana ne almayı düşünüyor?
Zamir
Bazısı, bazıları, kimi, kimisi, kimileri, biri, birisi, biri- (İsmin yerini tuttuğu için zamirdir.)
leri, başkası, başkaları, birçoğu, birkaçı, birtakımı,
birçokları, çoğu, hepsi, herkes, birazı, tümü, azı, bi- • Ne yardan geçiyor ne serden.
razı, her biri, herhangi biri, öteberi, şunu bunu, şun- Bağlaç
dan bundan, şey, şeyler, hiçbiri, kimse, falan, filan… (Ne...ne tekrarlı bağlacıdır.)

• Bulut geçti, gözyaşları kaldı çimende. • Ne güzel bir gün böyle?

Kimse bilmez, kimse bilmez. Zarf
• Bunların çoğunu doğru işaretledim. (Güzel sıfatının önüne gelerek çok anla-
• Biri bugünlerde beni arıyor. mını taşır ve zarf olur.)
• Hiçbiri, senin yerin yerini tutamaz.

NOT 2: Soru tiplerinde sıkça karşımıza çıkan "soru

NOT 1: Kimi, çoğu gibi sözcükler kullanıldığı yere
anlamı zamirle sağlanmıştır." sorularında pratiklik
göre tür değiştirir. İsim ya da isim soylu sözcüklerin
amacıyla "-mı, mi" soru edatını taşıyan cümleleri
önüne gelirse sıfat, ismin yerini tutarsa zamir görevi
eleyebilirsiniz. Bu cümlelerde soru anlamını ne
kazanır.
olursa olsun edat sağlar.

• Bu süreleri kimi öğrenciler değerlendiremi-

• Nereden kaçtıklarını gördün MÜ?
yor. sıfat
(Soru anlamını edat sağlar.)
• Bu süreleri kimileri değerlendiremiyor.
zamir • NEREDE bulmalıyım seni ben?
(Soru anlamını zamir sağlar.)
• Çoğu yemeği yiyememişler.
sıfat
www.edebiyatveturkce.com

• Çoğunu yiyememişler. EK HÂLİNDE ZAMİRLER

zamir

1. İYELİK ZAMİRİ
5. SORU ZAMİRLERİ

İyelik ekiyle doğru orantılıdır. Kısacası iyelik eki

İsmin yerini soru yoluyla tutan zamirlere soru zamiri varsa iyelik zamiri de vardır.
denir.

Bu zamirler şunlardır:
• Gönlümü yitirdim şehrinde.
• Sen, canımsın ve de kanımsın.
“ne, neye, nereye, nereden, kim, kime, kimde, kim-
den, hangisi, kaçı…” 2. İLGİ ZAMİRİ (EKİ)

• Nereden geliyor bu özgüven? -ki ekidir. İsim tamlamalarında tamlananın yerini tu-
• Kim bilir, kim var kalbinde? tarak zamir görevini üstlenir.
• Kaçını anlatayım yaptığın hataların?
• Seninkini dün yolda görmüşler.

NOT 1: Sıfat yapan -ki eki ile karıştırılmamalıdır. İlgi

NOT 1: Ne sözcüğü kullanıldığı yere göre tür değiş- zamiri olan -ki ekinin önünde daima tamlayan eki (-
tirir. ım, im, um, üm; -ın, in, un, ün) bulunur. Ancak sıfat
yapan -ki’nin önünde “genellikle” -de, da” eki bulu-
nur.
• Bu şehrin ne tarafına yöneldiler?
Sıfat
(İsmin önüne gelerek hangi anlamını taşı- • Sahadaki olayları kimse unutamıyor.
dığı için sıfattır.) Sıfat yapan -ki (-deki, -daki)
• Televizyonunkini sen kaybetmişsin.
• Ne bakıyorsun arkadaşım öyle? Zamir -ki’si (Televizyonun kumandası tam-
Zarf lamasında tamlananın yerini tutmuş)
(Niye, neden, niçin anlamına geldiği için
zarftır.) NOT 2: Sıfat yapan -ki’nin önünde her zaman -de ya
da -da eki bulunmayabilir.

• Akşamki yemeği hiç beğenmedim.

www.edebiyatveturkce.com
ZAMİRLERDE YAPI

1. BASİT ZAMİRLER

Yapım eki bulunmayan, en az iki kelimeden oluşma-

mış zamirlerdir.

• Bazıları sorun çıkarıyor artık.

Bazı+lar+ı > kök, çekim eki, çekim eki
• Ne istiyorsun yine sen?

NOT 1: Zamirler yapım eki aldıklarında tür değişi-

mine uğrarlar. Zamirden türemiş isimler bunlara ör-
nektir.

Kimliğini yitirmiş gibisin.

Kim+lik > zamir + yapım eki = isim

Bencil davranıyorsun.
Ben+cil > zamir + yapım eki = zarf
www.edebiyatveturkce.com

2. BİRLEŞİK ZAMİRLER

En az iki kelimeden oluşmuş zamirlerdir.

• Hiçbiri, senin yerini tutamaz.

Hiç+bir+i
• Bunların birkaçını atladım.
bir+kaç+ı+n+ı

www.edebiyatveturkce.com