DEWERBALIZACJA

Dewerbelizacja = uchwycenie sensu tekstu + odlaczenie tekstu od formy materialnej jezykowej

- Sinn des Textes -im Kopf erfassen - den Inhalt von Form trennen.

- Wir denken in Sprachliche Muster - deswegen ist das schwierig (Beispiel mit Schnee und Eskimos) - wenn wir viele
Namen haben aber versehen wir die nicht und wir wissen nicht was es vedeuten und wie man es verwenden sollen

langue - Sprache als System (Struktur der Sprache) - Flexion, Deklination etc. Festgehaltene Regel

parole (Aktualisierung) - konkräte Benutzung, gebrauch im konktäte Situation.

sit Aktuelle Stand der Situation gebracht

Jezyk = system zankow i regul laczena tych znakow w ciagi znaczeniowe

Mowa = konkretne uzycie jezyka w kontekscie lingwistycznym i sytuacyjnym

Sens wlasciwy = zdeponowany w slownikach

Sens zaktualizowany = konkretne uzycie w konkretnej sytuacji

N.Chomsky - jest mozliwe rozumienie znaczenia zdan poprzez sama znajomosc jezyka bez znajomosci kontekstu
wypowiedzi - krytyka O.Ducrot

jan jedzie na wakcje - zdanie jest uzaleznione od tego:

1. kto je wypowie Sender

2.do kogo Empfenger

3.w jakim kontekscie przestrzenno-czasowym Zeit und Ort

4. w jakim celu zum welchem Zweck /Zeil

Dodatkowo zalezne od:

1.sytuacji interakcji konwersacji - nadawcy, odbiorcy, czasu, miejsca

2.charakterystyki partnerow interakcji - sytuacji spolecznje, ekonomicznej, zawodowej, kulturowej, wyksztalcenia.

3.rodzaju spoleczenstwa

4.zadan, celow, tresci tekstu - opowiadanie, dialog etc.

5.czy przedmiot konwersacji jest dla nic widoczny czy nie

6.wplyw wiedzy pozajezykowej -Intonation

Jesli wezmiemy wszystkie te parametry pod uwage w procesie interpretacji - mozemy mowic o znaczeniu
zaktualizowanym = sens

Sens przesylania wynika z kombinacji i wspolistnienia znaczen slow i ich zwiazkow + parametry pozajezykowe

Merkmale der Sender und Empfenger - die Einfluss haben auf Bedeutung

1.Alter, Generation,

2.Situation, Reich,

3.Nationalität

4.Religionsangehörigkeit

5.Ausersprachliche Einflusse wie Intonation, Mimik, Gestik,

6. Ob wir Ironisch sein dürfen

7. Ist das Sekundäere Empfenger oder Zielsempfänger

PARAMETRY UCZESTNICZACE W KONSTRUOWANIU SENSU

Informacjia i sens

- Infomracjia to to co pozostaje niezmiennione po wszytskich operacjach kodowania lub przekladu.

Przeprowadzono az/tylko/ -/ 150 kontroli w loklach gastronomicznych

(1 information aber 3 Sinne)

- Informacja - w kazdym zdaniu ta sama = przeprowadzono inspekcjie, ile i gdzie

- Sens jest zupelnie inny - oceniamy czy to duzo czy malo

Wir sollten nicht Wörter ignorieren die Sinn ändern, welche haben Einfluss, wann wir kompromisse machen können

EFEKT SENSU I SENS

Efekt - rezultat wynikajacy z pewnej przyczyny - jaki jest cel ?

Efekt: w rezultacie zrozumienia tekstu mamy doczynienia z rozwnymi eftami (tekst nie poprzez swoja forme ale odbior
moze bawic, smucic itp) - zalezny od czytelnika - tyle efektow ile odbiorcow - kazdy zart nie bedzie wszytskich smieszyc

1. poznawczy - Kognitiv

2. emocjonalny - Emotionale (eine ist traurig andere nicht)

EFEKT SENSU - nie jest indywidualna interpretacja tlumacza,

Das hängt von Persönlichkeit ab.

Wir sollen als Übersetzer das Sinn halten - Wir sollen zb keine Witze übersetten - zb Sprache Witze - es ist unmöglich
manchmal das gleiche Bedeutung zu haben

INTENCJA A SENS (ABSICHT UND INTENTION)

Intencja autora tekstu - ekfekt jaki zamierzal osiagnac u odbiorcy (intencja nie zawsze przerodzi sie w efekt).

Aby uchwycic sens - musimy zrozumiec intencje autora

Jeder Persn hat ein andere Empfang, sehr persönlich - lieg es nahe

Der Übersetzer soll so gut wie er kann es machen.

Ziel - Belehrung, Werbungen, zum Kapft aufrufen,

KONOTACJA SENSU

- KONOTATION - pewien ladunek afektywny, element subiektywny i zmienny - wyobrazenia i ekspresja - nicht nur
Individuell sonder auch kolektiv

* Konotacje narodowe, - odczuwane przez dane spoleczenstwo - badaz kulturowy ,, niepodleglosc Polski'' - problem w
przekladzie

* przeklad konotacji ktore byly zamierzone przez autora a nie odczytane przez tlumacza - konotacje indywidualne -
swiatynia = meczet, synagoga, kosciol

- DENOTATION przeciwienstwo do denotacji = staly element, niezmienny obiektywizm niezmiennie od jego uzycia -
stol - uniwersalne znaczenie - Feste Bedeutung haben, unbewegliche Bedeutung - hängt nicht davon welche
Bedeutung
 HOCHZEIT

DENOTATION - hoch und Zeit - Denotaten

- zusammen - Hochzeit - konotation (Anlass) bei dem 2 Menschen heiraten - KONOTAT KOLEKTIVE

Schreibttisch

Mittag - die Mitte des Tages (Denotate)

- Mittag - Essen (Konotat)

- nationale Konotation weil in Frankreich und

Spanien anders es ist.

- Zeitschrift

Konotation ist subiektives und variables Element der Bedeutung - hat imaginere und expresives Wert

Denotation - objektive Inhalt eines Wortes

SCHLUSS: Konotationen sind von Sprache anhängig - Innerhalb einer Sprache verbinden also konotieren wir es
anders. Das hat zu Folge, dass wir nicht immer einfachere Wörter übersetzen können.

IMPLICITE UND EXPLICITE

MPLICITE - (Konnotaton - gleich das Bedeutung - Symbol der Verhandlung ) czesc komunikatu, ktora nie pojawia sie
doslownie w przekazie slownym

a) na poziomie jezyka - czesc sladowa pojec, terminow, sluzszych jednostek

b) dyskurs - presumpozycja i niedomowienia - wnioskowanie na podtawie presumcja jezykowa

EXPLIXITE - ( Expliziet) - runde Tisch - ein Möbel Stück

Kann man Form und Bedeutung von einandertrennen

WARUM NEIN

1. Indirekte Rede * kann man nicht deswegen trennen - KONJUNKTIV 1.

- in polsnich haben wir nicht - deswegen jkopmpensation

2. syntax - etwas eine Frage ist. oder Sussage - kompeensation - czy ? - aUSWIRKUNG AUF DAS bEDEUTUNG
2. Lyrik, Poesi, Literatur - Form hat grosse Einfluss auf Bedeutug. - Hrabal,

WARUM JA

1. Sinn ist wichtiger und deswegen Form ist schon nicht so wichtig. - wenn Autor immer Nebensätze nutzt - will er
etwas zeigen - wir sollen das Kompensieren mit eine andere Mittel.

-------------------------------------------------------------

Explitit - Minister - Minister für Bildung

1. Phase - bedeutung auzunehmen - etwas zu verstehen

2. Dewerbalizierung 2 Phase konkrätisiert sich

Die og. mischen sich zusammmen und sind miteinander verbunden.

In Muttersprache sind die 2 Phase gleichzeitig (sehr oft) udn bei Fremdspreche (schon nicht mehr)

FORMA I SENS

Styl - wazniejsze od tresc (rymy, wyglad etc)

Sens jest wypadkowa tresci i formy wypowiedzi

Styl jest tylko jednym z elementow lingwistycznych

SYNTEZA

ELEMENT CENTRALY = Uchwycenie sensu

1. roumienie

2. konkretyzacja - dewerbelizacja