Professional Documents
Culture Documents
శుద్ధాంధ్ర నిరోష్ఠ్య నిర్వచన నైషధము-తృతీయాశ్వాసము
శుద్ధాంధ్ర నిరోష్ఠ్య నిర్వచన నైషధము-తృతీయాశ్వాసము
కందుకూరి వీరేశలింగం
కృత గ్రంథములు/శుద్ధాంధ్ర
నిరోష్ఠ్య నిర్వచన
నైషధము-
తృతీయాశ్వాసము
< కందుకూరి వీరేశలింగం కృత గ్రంథములు
తృతీయాశ్వాసము.
క. అటులుండునాతియొక నాఁ
క. ననారసిచను దేరగ
ఆ. తొఱగుదానననుడుదొ య్యలియదియెల్ల
దండ్రికెఱుగజేయదగినయట్టి
జన్నిగట్లనలుని జయ్యనరోయంగ
గట్టడలొనరించి కడలకనిచె.
చనుచునున్నట్టి యీరలుసరగనేగి
కనుగలిగియల్ల చోటులు గలయనరసి
తగగనిట్టు లనుడు రాచనగరులందు.
క. కై కొనిరండది చులకగ
జెనసిచాటునకల్లనఁ జేరజేరి
కుఱుచచేతులతడుఱేనిఁగొలుచునతడు
నల్లనతఁడుతేరుఁదోలునాతడనియె.
క. అనియానతిచ్చి యనిచినఁ
ఆ. కానదన్నుడించి కడచన్నకతనగా
ఆ. గోలనాకుగూర్చు గొడుకులుగలయది
తెచ్చియిచ్చటనుంచిన తెల్లజిగిని
దనచుఱుకైన తనతేరి తత్తడులను
రెంటిగొని తెచ్చితద్దయుదంటయగుచు.
క. చనునెడ దేరిదురునునడ
కనుగొమియాతండు నలుడుగాదగుగాకు
న్ననులాతియొక్కఁడీలా
గునదత్తడుల తెఱగులెఱుగునెయనియెంచ౯
క. కనుజెరచిజూచునంతకుఁ
క. తొందరగ జననిచ్చుచు
నలరులుగాయలునలరుచుండు
నీరేనుకొఱతగా నేను నన్నూఱులు
కయలాకులుగ్రిండగ్రా లుచుండు
ననుచునాడిననుడు లాలించియటకేగి
యన్నింటి జక్కగానెన్ని కాని
యిన్నియనితెలియనెఱు గంగరాదని
యెదలోనగట్టిగా నెంచినలుడు
తత్తడులత్రా డు లొక్కట దనదుచేత
దిగిచినొలగ నొయ్యనగట్టి తేరుడిగ్గి
చీరయొక్కింత చక్కగా జేర్చికొనుచుఁ
జెట్టు కడకేగి నెట్టననట్టెయెక్కీ
క. ఎన్నిక యొనర్చియాతం
క. కర్కొటకుచెదోడలం
క. అనగనత డంచెనలుడును
గనుగొనగాదాడిజేరెగలియినునలుడుం
దనతేరికి దిరుగనరిగి
చనుదెంచెస్సరగ నూరుచక్కికిదొరతోన్.
దళ్కుగలచేటులెల్లనుజక్కు చేసి
ద్వితీయా శ్వాసము
సంజయౌతఱికొట్టిక సరసకట్లు
తేరికచ్రొ దనాలుగు దెసలునిండ.
తోడుకొనియేగు నేలికతోదానేగి
యొడయుడచ్చట గట్టించియునిచినట్టి
యిల్లో నగనందుదిగియుండెనల్ల నలుడు
సీ. ఆ తేరియలుకుడునాలించినలుడదెయరుదెంచగాజాలుననుచునెలత
క. ఆదొరయనూరనెచ్చట
జోదులయినదొరలరాక జూడకయెదలో
నేదియుదోచక తొయ్యలి
యాదటనొక్కని గయికొనునన్నదియెందున్
గనుగొనియెఱిగితినొక్కని!ననుఁగురొనలుఁదేరుతోలునాతలిఁగాగన్.
సీ.కట్టెయొక్కటిగొని నట్టింటరాచినఁ
జిచ్చుందుఁగలుగును జిటికలోన
గూడుడికెడునతకును గట్టెలిడకయె
యంటుక సురసురలాడుచుండు
నంజుళ్ళుకడుగుకొనఁగ నీరుకోరుడుఁ
గ్రాఁగులు నిండంగఁగలుగుచుండుఁ
గై తాఁకియలరులు కందియుఁదొల్లింటి
తృతీయా శ్వాసము
గూరగాయలనుడికించి కూర్చుతఱిని
గడలనెల్లను దియ్యనిగాలియొలసి
యొడలెఱుంగనియట్లయ్యెనొక్క యింత
యతనికఱుదులుతఱుచేలయరుదులయ్యె:: :74
జిన్నెలన్నియు నెఱిఁగియుఁజేరికేశి
తెచ్చియిచ్చిననంజుళ్లు తినియునతనిఁ
జేడెనలునిఁగా నెదగట్టి చేసికొనియె.: 75
గొడుకుఁగూఁతను గేశితోఁగూడనిచ్చి
యతనిదగ్గఱకనిచిననల్ల ఁజూచి
చుట్టలందఱఁచూచినయట్టు లైన.:: 76
గీ.చెక్కులొయ్యననంటుచుఁజేరఁదీసి
గీ.ఏనులాంతిచోటుననుండి యేగుదెంచి
గీ.కనులనొకసారి యుంటిగాఁగాంచెనేని
రేయికలలోన నేతెంచుచాయనున్న
ఱేనిఁజూచియు నొండుగా లోవనెంచ
కింతిజాణగాన నతనికిట్టు లనియె. :85
నుడుగులెల్లను నట్టేటఁగలసెనొక్కొ
సీ.నీకొఱకునుగాదె నేనునిచ్చోటికిఁ
దిరిగితిరిగి యరుడెంచినాఁడ
నదియెల్లనట్లుండె నక్కటగరితకుఁ
గూడునెయొరునిట్లు గోరుకొనఁగ
యొక్కనాఁటనె తనయక్కుననేతెంచె
ననిననెంతయు నెదాళుకుఁజెంది
కలికిచేదోయిజోడించికలఁతనొంది
సాలలందెల్ల నెంతయుజాణలకుచు. 88
క.నాచేఁగఱచినలాగున
నేచెచ్చెరడియాడి యీదొరచెంతన్
నీచేరికయెఱిఁగెనొకం
డాచక్కినినీదు నుడులయందలిజాడన్. 89
శుద్ధాంధ్రనిరోష్ఠ్యనిర్వచన నైషధము
<poem>ఆ.ఆతఁడేగుదెంచి యంతయునెఱిఁగించి
చనినయంతనతని సకియనెల్లి
చేకొననరుదేరఁ జెల్లు నంచాడంగఁ
దడయకటకనిచిన దానఱేఁడ.
క.నలుఁక్కఁడుఁ దక్కగఁజె
న్నొలయఁగ నన్నూఱుకోనులొక సాఁటనరాఁ
గలఁడేయుెరుఁడనియెడలోఁ
దలంచిదీని
నొనరిచిన దాననుగమంటే.
క.కొంకకయీదొరయుెద్దకె
యంకిలెడలి జన్నిగట్టు నఁచితినిఁతే
యింకొక్కటైననిక్కడ కింక్కొఁడె రాఁడెఱేఁడు
లిందఱిలోనన్
ఉ. అందఱుంజూడ నీయడుగులెంటద నాయెడ నొక్కకీడునుం
క. ఇటులనఁదగునేరతిను
గటగటతొగచూడునేనుఁ గడలికొడుకు నొ
క్కటనొక్కొక యేఁడొగిఁగా
చుటయుఱఁగకయుంకినంటి చులకనినుడులన్.
క. అనుచున్న తఱినిజదలున
గనుఁగొనఁరాకయుండి గాలియనియె ది
గ్గు న నందరునూకొనఁగా
నంతగురిసె జేజేచెట్లయలరుసొన
లలరిచల్లనిచిఱుగాలియొలసెదెసల
నీడతెఱగ౦టీ యునున౦త నెదుటనిలిచి
ఆ . ఇట్ట్లుకూడూనలునకి౦తికినెలయల్లు
కాకతొడనేగసటునొడల
నగలతెగలతోడ ననలెత్తఁగోర్కులు
తొంటియునికితోడదొసంగులడఁగె.
<poem> త్రతీయాశ్వాసము
<poem>క. అత్తఱిరునునెఱ
త త్తడులీరేనైదులు
గీ.తనకుఁదోడయిచనుదేరఁదరలియతఁడు
నిషధకేతెంచితనదాయనేరగయగ్రాంచి
క. నాయిల్లనిరోయిగ
రోయిగ నికుంచఁగఁదగు
నీయేదకదిలెస్సయేని నేరిచిగురొత్త్.
క. అరయంగానికయ్యది
కలనేడు నిన్నుగండడంచి
తెఱగొయిందుపరగ దేలియజేయు
క. నేనోడితినేనిండగ
నీ నేల యెయితునీకుదియట్టిద ఱే
డా నీకొడుటగల్గి న
క. అనియుక యెుంటరిచే సా
దనచదురున నేలత్రదొరెకె
సాదులేదలేందు దద్దయుసంతపిల్ల.
________________
తృతీయాశ్వాసము
495
118
19
--
120
1. తల్లిదండ్రు లయానతి నల్లఁగాంచి
యచటిచుట్టా లనుదట నలరఁజేసి లెక్క
లేనట్టి తొత్తు లు లెంకదుడు తోడనరు దేర జిగిచాయడొలఁకుచుండ. క. కొడుకును గూతుందోడ్కొని
యుడుగరలెల్లాం
జొసంగనొక చేగొంచుం గడుచక్కని తేరుననలు కడకే తెంచె నెలనాగ కలకల నగుచున్. ఉ. ఆకరణి న్నలుండు
తనయాలును గుఱ్ఱ లగూడి హాయిగా నేకడఁజూచె నేనిఁదన యే డైజయెల్లరు నూఱునోళ్ళతో గైకొనికోర్కి కేళ్ళు జుకఁగా
గొనియాడఁగ నేండ్లు చాలఁ దా నీకొని నేలయేలె నొకఁడేనియుజేఁడెనగాకయుండగr. క. అనిసలుకత యీ తెలుగున
నొనరంగొంతి తొలిచూలి కొయ్యన నెఱిఁగిం చినలునియట్టు లెయతఁడును
జెనసినకడగండ్లకోర్చిసిరులొందంగన్. గీ.
ఆడి జడదారితనదారి నరిగినంత
నిచట గుదెదారికొడుకును నెడదలోన
నదియెతలఁచుచుఁదలయూచియారయనుచు
సొరెగొని మూడితద్దయుసంతసించే 5. ఈనలు తయడుగునతఁడు
దానాలించెడునతండుఁదగఁగనునతఁడున్ జానగు కొడుకులఁగూఁతుల తోను సిరులఁ గొల్లలాడుదురు లగైనయశ్ .
..
శుద్ధాంధ్రనిరోష్ట్యనిర్వచన నైషధము
<poem>క.నునుగుత్తు కఁ జేఁదిడుకొని తనరుచునున్న తెఱగంటి తలకట్టా లోఁ
గనలెవయహ త్తిరక్కను
పనిలోసంగూల్చిక్రచ్చులందినదిట్టా .!
గద్య.
"https://te.wikisource.org/w/index.php?
title=కందుకూరి_వీరేశలింగం_కృత_గ్రంథములు/
శుద్ధాంధ్ర_నిరోష్ఠ్య_నిర్వచన_నైషధము-
తృతీయాశ్వాసము&oldid=118862" నుండి వెలికితీశారు
Rajasekhar1961 చివరిసారి 7 సంవత్సరాల క్రితం దిద్దు బాటు చేసారు
వికీసోర్స్