MODAL VERBS

Czasowniki modalne mogą wyrażać jedno z następujących: umiejętność, konieczność, prośbę,

możliwość, konieczność, zakaz, nakaz, krytykę, logiczne założenie, prawdopodobieństwo, pozwolenie,
ofertę, sugestię lub radę.

Modal Verbs mają kilka cech wyróżniających je spośród innych, “zwykłych” czasowników:

 nie przyjmują żadnych końcówek (-s, -ing, -ed)

 po nich zawsze stawiamy kolejny czasownik w formie podstawowej
 przeczenia tworzone są poprzez dodanie do nich not (wyjątkiem jest czasownik must)
 pytania tworzymy przez inwersję, czyli umieszczenie czasownika modalnego przed
podmiotem
 można ich używać jedynie w czasie Present Simple i (niektórych) w Past Simple, w
pozostałych czasach konieczne jest stosowanie formy zastępczej (np. be able to)

Jakie wyróżniamy czasowniki modalne w języku angielskim?

Taka obfitość znaczeń wyrażona jest zaledwie dziesięcioma czasownikami modalnymi oraz tzw. semi-
modals, czyli czasownikami funkcjonującymi jak czasowniki modalne, choć nimi nie są w pełnym tego
słowa znaczeniu, gdyż nie posiadają wszystkich wymienionych wyżej cech charakterystycznych Modal
Verbs - czasowników modalnych. Czasownikami takimi są: have to i need (to).

czasownik
polskie znaczenie zastosowanie
modalny

wyrażanie umiejętności, możliwości, prośby, zakazu

can móc, potrafić
(can’t), pozwolenia i oferty

móc, potrafić w czasie przeszłym, wyrażanie przeszłej umiejętności, możliwości,

could tryb przypuszczający (mógłbym, prośby, zakazu w czasie przeszłym, krytyki,
mógłbyś, itd.) logicznego założenia, sugestii,

wyrażanie prośby, możliwości, zakazu, pozwolenia,

may móc, mieć pozwolenie
prawdopodobieństwa

wyrażanie możliwości, prośby, pozwolenia (tylko w

móc w czasie przeszłym,
might bardzo formalnych kontekstach), logicznego
mógłbym, mógłbyś, itd 
założenia, prawdopodobieństwa

wyrażanie nakazu, logicznego założenia, zakazu (w

must musieć
formie przeczącej - mustn’t)

wyrażanie powinności, rady, nakazu, krytyki,

ought to powinienem, powinnam, itd.
prawdopodobieństwa, konieczności

shall brak bezpośredniego wyrażanie oferty, sugestii, pytanie o radę

 odpowiednika w języku polskim

should powinienem, powinnam, itd. wyrażanie rady, prawdopodobieństwa, krytyki

brak bezpośredniego
will wyrażanie prawdopodobieństwa, prośby
odpowiednika w języku polskim

brak bezpośredniego
would wyrażanie oferty, rady, prośby
odpowiednika w języku polskim

need musieć, potrzebować wyrażanie konieczności, braku konieczności, 

Zastosowanie czasowników modalnych w języku angielskim

 Obowiązki i potrzeby - must, have to

Zarówno must, jak i have to stosowane są do wyrażania obowiązków (nakazu i konieczności) oraz
potrzeb. Pamiętaj, że nie są one stuprocentowymi synonimami:

must - wyraża wewnętrzne przekonanie mówiącego o istniejącej konieczności; jest też oznaką tego,
że to mówiący może decydować o tym, czy dana czynność faktycznie musi zostać wykonana. Popatrz
na poniższe przykłady:

I must finish the project by the weekend. I don’t want to take the paperwork home. –

Muszę skończyć ten projekt przed weekendem. Nie chcę zabierać pracy papierkowej do domu. -
Konieczność ukończenia projektu przed weekendem to subiektywna opinia mówiącego.

You must clean your room now! - Musisz posprzątać swój pokój teraz. - tutaj można by dodać
“bo ja tak mówię”. Używając czasownika must, mówiący podkreśla, że to on może decydować o tym,
co należy zrobić.

have to - wyraża fakt, a nie opinię mówiącego, stosując ten czasownik, wskazujemy na obiektywny
fakt, konieczność narzuconą przez zewnętrzne okoliczności. Przykłady:

You have to buy a ticket when you travel by train. - Musisz kupić bilet, kiedy podróżujesz pociągiem.

Jimmy has to study harder if he wants to win the Maths competition. - Jimmy musi uczyć się pilniej,
jeśli chce wygrać konkurs matematyczny.

Pamiętaj, że have to należy do grupy czasowników semi-modals, oznacza to,

że przyjmuje on końcówkę -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej.
  Brak potrzeby - needn't, doesn't need to, doesn't have to

Wszystkie trzy wyrażenia - needn’t, doesn’t need to oraz doesn’t have to wyrażają brak konieczności
robienia czegoś i odpowiadają polskiemu “nie musieć”. Jaka jest między nimi różnica? W znaczeniu
praktycznie żadna.

need zarówno czasownikiem modalnym, jak i leksykalnym. Stąd w zdaniu może zachowywać się na
dwa różne sposoby bez zmiany znaczenia. Jako czasownik leksykalny, need potrzebuje operatora
don’t/doesn’t do tworzenia przeczenia.

You needn’t help me in the afternoon. - Nie musisz pomagać mi po południu.

You don’t need to help me in the afternoon. - Nie musisz pomagać mi po południu.

She doesn’t need to help me in the afternoon. - Ona nie musi pomagać mi po południu.

Forma needn’t jest stosowana w brytyjskiej odmianie języka angielskiego. Amerykanie częściej
używają don’t need to i don’t have to.

doesn’t have to niesie ze sobą dokładnie takie samo znaczenie jak needn’t/doesn’t need to. W jego
przypadku konieczne jest użycie operatora don’t/doesn’t.

We don’t have to pay extra for the swimming pool in this hotel. - Nie musimy płacić dodatkowo za
basen w tym hotelu.

He doesn’t have to feed the cat. I did it in the morning. - On nie musi karmić kota. Zrobiłem to rano.

Różnice znaczeniowe pojawiają się w czasie przeszłym.

didn’t need to do - wyrażenie to stosowane jest, aby powiedzieć, że ktoś nie musiał wykonać jakiejś
czynności w przeszłości i tego nie zrobił:

We didn’t need to tidy the house after the party. Martha and her friends had done it before we
arrived. - Nie musieliśmy sprzątać domu po przyjęciu. Marta i jej przyjaciele zrobili to, zanim
przyjechaliśmy.
needn’t have done - oznacza, że ktoś wykonał jakąś czynność w przeszłości niepotrzebnie.

You needn’t have cooked dinner. I’ve already ordered pizza. - Niepotrzebnie gotowałeś obiad.
Zamówiłam już pizzę.

 Zakazy - mustn't, can't, may not

Zakaz w języku angielskim można wyrazić za pomocą następujących czasowników modalnych:

mustn’t - to formalny zakaz wyrażony np. w regulaminie czy przepisach prawnych.

You mustn’t touch any exhibits in the museum. - Nie wolno dotykać żadnych eksponatów w
muzeum.

can’t - oznacza brak pozwolenia, jest używane w kontekstach nieformalnych.

No, your boyfriend can’t stay overnight . - Nie, Twój chłopak nie może zostać na noc.

may not - wyrażenie braku pozwolenia w kontekstach formalnych.

I’m sorry, John but you may not leave work early today.- Przykro mi John, ale nie możesz dziś wyjść
z pracy wcześniej.

couldn’t - wyraża brak pozwolenia i zakaz w czasie przeszłym.

Women couldn’t vote in the XIX century. - Kobiety nie mogły głosować w XIX wieku.

We couldn’t enter the CEO’s office. - Nie mogliśmy wejść do gabinetu prezesa.

I couldn’t go to any parties when I was a teenager. - Nie wolno mi było chodzić na żadne imprezy,
kiedy byłam nastolatką.

 Pewność, prawdopodobieństwo i logiczne założenie - must, may, might, can’t, couldn’t

Przypuszczenia i pewność możemy wyrazić za pomocą czterech angielskich czasowników modalnych,

każdy z nich wskazuje na inny stopień pewności mówiącego:
must - oznacza, że jesteśmy pewni tego, co mówimy:

They must be at home. I can see the lights on. - Oni muszą być w domu. Widzę włączone światła.
(Jestem pewien, że są w domu).

may - wyraża prawdopodobieństwo:

Tina hasn’t replied to my text message. Her phone may be off. - Tina nie odpowiedziała na mojego
smsa. Jej telefon może być wyłączony. (Prawdopodobnie jest wyłączony).

might - wyraża niższy stopień prawdopodobieństwa niż may:

Kim might visit us today if she finds free time. - Kim może odwiedzić nas dzisiaj, jeśli znajdzie wolny
czas. (Szanse na to są niewielkie).

can’t i couldn’t - służą do wyrażenia pewności, że coś jest niemożliwe:

This painting can’t be a fake. - Ten obraz nie może być podróbką. (Jestem pewien, że nie jest
podróbką).

Jason couldn’t betray us! - Jason nie mógł nas zdradzić. (Jestem pewien, że tego nie zrobił).

Te same czasowniki wyrażają prawdopodobieństwo w przeszłości. Jednak w tym przypadku należy

użyć po nich czasownika w trzeciej formie, poprzedzonego have:

They must have left by now. - Oni musieli już wyjechać. (Jestem pewien, że już wyjechali).

They may have left by now. - Oni mogli już wyjechać. (Jest to prawdopodobne)

They might have left by now. - Być może oni już wyjechali.

They can’t/couldn’t have left yet. - Oni nie mogli jeszcze wyjechać. (Jestem pewien, że tego nie
zrobili).

 Możliwości i prośby - can, could, may i might

Te cztery czasowniki modalne możemy przetłumaczyć polskim słowem “móc”. Pierwsze dwa - can i
could wyrażają możliwość, natomiast wszystkie cztery możemy wykorzystać do przedstawiania próśb.

 wyrażanie możliwości

can oznacza fizyczną możliwość zrobienia czegoś lub umiejętność w czasie teraźniejszym:

I can lift the bag, it’s not heavy. - Mogę podnieść tę torbę, nie jest ciężka.

Jim can speak four languages. - Jim potrafi mówić czterema językami.

could oznacza generalną umiejętność robienia czegoś w czasie przeszłym:

Alice could swim when she was five years old.- Alicja potrafiłą pływać, kiedy miała pięć lat.

UWAGA! Kiedy mówimy o jednorazowej sytuacji w przeszłości, kiedy

wykonanie danej czynności było możliwe, należy użyć wyrażenia was/were
able to, a nie could:

They were able to save the dog’s life. - Byli w stanie ocalić życie tego psa.

Różnica ta zanika w zdaniach przeczących:

He couldn’t/wasn’t able to help his friend. - Nie mógł/nie był w stanie pomóc swojemu
przyjacielowi.

 wyrażanie prośby

Wszystkie cztery czasowniki modalne mogą zostać użyte do wyrażenia prośby, różnią się jednak od
siebie stopniem formalności i kontekstem użycia:

Can I see the manager, please? - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (sytuacje nieformalne)

Could I see the manager, please? - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (uprzejma prośba)

May I see the manager, please? - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (kontekst formalny,
oficjalny)

Might I see the manager, please? - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (zwrot bardzo formalny)
  Dawanie rad, wyrażanie powinności - should i ought to

Podobnie jak must i have to, te dwa czasowniki modalne mają bardzo podobne znaczenie, lecz
używane są w różnych kontekstach i sytuacjach.

should jest mniej formalne i wyraża opinię mówiącego:

You should stop smoking. - Powinieneś przestać palić.

Children shouldn’t play outside in this kind of weather. - Dzieci nie powinny bawić się na zewnątrz w
taką pogodę.

ought to używane jest w kontekstach bardziej formalnych oraz, kiedy chcemy podkreślić, że
opisywana powinność jest wynikiem przyjętych zasad, obyczaju lub praw:

People ought to sort out rubbish. - Ludzie powinni segregować śmieci.

You oughtn’t to talk on your phone in the cinema. - Nie powinieneś rozmawiać przez telefon w
kinie.

Oczywiście, obydwu angielskich czasowników modalnych możemy użyć w odniesieniu do czasu

przeszłego. Wyrażamy w ten sposób krytykę, że coś zostało lub nie zostało zrobione. Pamiętaj, że
mówiąc o przeszłości, należy użyć trzeciej formy czasownika poprzedzonej have:

You ought to have called the police! - Powinieneś był wezwać policję! (Policja nie została
wezwana).

You shouldn’t have lied to your wife! - Nie powinieneś był kłamać swojej żonie! (Nasz rozmówca
okłamał żonę.)

Warto wiedzieć, że czasowniki should i ought to mogą być wykorzystane do wyrażania

prawdopodobieństwa w odniesieniu do przyszłości i przeszłości.

He should/ought to drop in on us later. - On powinien odwiedzić nas później. (Jestem na 90%

pewien, że to zrobi).

They should/ought to have reached Paris by now. - Oni powinni dotrzeć już do Paryża.
(Prawdopodobnie tak się stało).
 PAST MODAL VERBS / PAST MODAL STRUCTURES

Większość czasowników modalnych w formie przeszłej tworzymy według następującej konstrukcji:

Czasownik modalny + have + trzecia forma czasownika

Co nie jest jednak regułą, której musimy w każdym przypadku kurczowo się trzymać. W przypadku
niektórych czasowników modalnych sytuacja prezentuje się inaczej – oto one:

Can

Forma przeszła od czasownika can brzmi could – nie musimy do niej nic dostawiać:

He can ride a bike → He could ride a bike.

Istnieje również możliwość utworzenia formy can't have … W tym przypadku oznacza ona, iż ktoś lub
coś nie mogło mieć miejsca, w sensie – jesteśmy czegoś pewni lub prawie pewni:

He can't have been riding a bike at noon. He was at home. - On nie mógł jeździć rowerem w
południe. Był wtedy w domu.

Will

Podobnie jest w przypadku czasownika modalnego will – gdy chcemy odnieść się do przeszłości, z
pomocą przychodzi forma would:

I will do this for you. → I would do this for you.

Możliwe są również dwie następujące formy – will have … oraz would have …

Pierwsza z nich – will have … – oznacza, że coś się wydarzyło w przeszłości i jesteśmy tego pewni:

We will have met his father yesterday. - Spotkaliśmy wczoraj jego ojca – jesteśmy pewni, że to jego
ojciec.
Would have … oznacza przypuszczenie:

We would have met his father yesterday. - Spotkaliśmy wczoraj jego ojca – to chyba był jego ojciec.
Zajmijmy się teraz pozostałymi czasownikami modalnymi w przeszłości. Nie obawiajcie się – nie są
one niczym trudnym, o czym się za chwilę przekonacie.

Need

Zacznijmy od czasownika need. Wspominaliśmy o nim już w naszym głównym artykule odnoszącym

się do czasowników modalnych języka angielskiego, jednak warto o nim wspomnieć ponownie.
Formą przeszłą od czasownika modalnego needn't jest didn't need to. Oznacza on brak konieczności
odnoszący się przeszłości – ze względu na brak konieczności, czynność nie została wykonana. Istnieje
również forma needn't have done, która również oznacza brak konieczności robienia czegoś w
przeszłości, lecz w jej przypadku czynność, która nie była konieczna, została zrobiona.

I needn't carry the bag. → I didn't need to carry the bag. - Nie musiałem nieść torby.
I needn't carry the bag. → I needn't have carried the bag. - Niepotrzebnie niosłem torbę.

May

May w przeszłości to bardzo łatwa konstrukcja – may have … Oznacza ona przypuszczenie, że coś
miało miejsce.

He may be there. → He may have been there. - On mógł tam być.

Might

Might to kolejny czasownik, który wymaga słowa have i trzeciej formy czasownika, by utworzyć
formę przeszłą – oznacza ona nieco mniej prawdopodobne przypuszczenie.

She might go to the cinema. → She might have gone to the cinema. - Być może udała się do kina.

Must

Czasownik must w przeszłości jest czasownikiem, na który trzeba poświęcić nieco więcej uwagi. Jego
formę przeszłą tworzy się w taki sam sposób jak may czy might, a oznacza pewność co do czynności
lub sytuacji z przeszłości.

He must be there. → He must have been there. I saw him. - On musiał tam być. Widziałem go.

Ought to

Czasownik ought to w przeszłości tworzymy w bardzo prosty sposób – ought to have …

I ought to clean my room. → I ought to have cleaned my room. - Powinienem był posprzątać mój
pokój.

Should

Czasownik modalny should jest ostatnim z czasowników modalnych posiadających formę przeszłą.

Występuje on w mowie potocznej dość często, a konstrukcja nie jest niczym nowym:

I should train more. → I should have trained more. - Powinienem był trenować więcej.