Professional Documents
Culture Documents
Czasownik jest najważniejszą częścią mowy w języku angielskim. Nawet najkrótsze zdanie
zawiera czasownik. Możliwe jest nawet utworzenie zdania składającego sie tylko z jednego
słowa - właśnie czasownika.
na przykład: Stop!
Najogólniej mówiąc czasownik określa "akcję", "robienie" czegoś, na przykład: go, fight,
write lub opisują pewien stan, "bycie". Przykładami takich czasowników są na przykład: be,
seem, exist.
Czasownik zawsze ma określony podmiot - czyli określone jest kto lub co wykonuje daną
czynność lub jest w danym stanie.
Na przykład w zdaniu:
Mary reads a book. Marysia czyta książkę.
podmiotem zdania jest Mary a czynność wykonującą przez podmiot opisuje czasownik read -
czytać.
Kolejną cechą czasowników angielskich jest to, że prawie zawsze zmieniają formę, inaczej
niż np. rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki które zawsze wyglądają tak samo (chociaż
rzeczownik może mieć liczbę pojedynczą i mnogą których pisownia się różni). Na przykład
czasownik work - pracować ma następujące formy: to work, work, works, worked, working.
Czasowniki nieregularne
be, was, been... bring, brought? brougth? Nie szukaj już więcej - zestawienie czasowników
nieregularnych i ich trzech form. Wydrukuj i miej zawsze przy sobie, na pewno się przyda!
Kto z Was nie zna czasowników modalnych? Każdy, kto chociaż raz się z nimi zetknął wie,
że nie jest to łatwy dział gramatyki. Dlatego postanowiliśmy Wam pomóc serią krótkich i
przejrzystych artykułów. Mamy nadzieję, że okażą się pomocne i szybko nauczycie się jak
używać czasowników modalnych.
Wprowadzenie
Czasowniki takie jak: can, could, might, may, must, mustn’t, need, will, would, shall, should,
ought to są tzw. czasownikami modalnymi. Ta grupa czasowników nie zmienia swojej formy
w zależności od osoby, czyli po prostu nie przyjmuje końcówek typu: -s, -ing, -ed. Po
czasowniku modalnym występuje czasownik w formie bezokolicznika (bare infitive). zawsze
powiemy więc: "would go", "may go", czy "will go", a nie np "would went".
Pytania z czasownikami modalnymi tworzymy przez inwersję, czyli zamianę miejsc podmiotu
z orzeczeniem. W przeczeniach, do czasownika dodajemy przeczenie „not”.WAŻNE: same
czasowniki modalne nie tworzą czasów. Mogą odnosić się do „teraźniejszości”, bądź
„przyszłości”. Jak przy użyciu czasownika modalnego zrobić czas przeszły, dowiemy się przy
dokładniejszych opisach każdej z grup. Kilka przykładowych zdań pokazujących, do czego
służą czasowniki modalne:
I must go to the doctor today afternoon. ( Muszę iść do lekarza dzisiaj popołudniu.)You must
wake me up earlier tomorrow. (Jutro musisz mnie obudzić wcześniej.)
It might rain at night. (Może padać w nocy.) I can go out withyou. (Ja mogę wyjść z tobą.)He
could understand what John was saying. (On mógł zrozumieć, co John mówił.)They ought
tolearn more. (Oni powinni się więcej uczyć.)
Will you give me a pen? (Czy dasz mi długopis?)Would you write this essay for me?
(Napisałabyś mi tą rozprawkę?) (Grzeczne pytanie) You mustn't smoke in the whole building.
(Nie wolno palić na terenie całego budynku.)
Jeżeli chcemy wyrazić przeszłą umiejętność użyjemy przeszłej formy od czasownika CAN -
COULD. Do tworzenia pozostałych czasów używamy konstrukcji "be able to" (być zdolnym
do...)
Can = be able to – umiejętność, zdolność w czasie teraźniejszymNp.: I can jump. (Ja umiem
skakać.)
Will be able to - umiejętność, zdolność w czasie przyszłym.Np:. If you train a lot you will be
able to jump very high. (Jeżeli będzie dużo trenować, będziesz umiał skakać bardzo wysoko.)
Czasownika could ponadto używamy z takimi czasownikami jak: hear, see, taste, feel,
understand, etc. Innymi słowy ze wszystkimi, które wyrażają pojęcia abstrakcyjne, stany
umysłu, itp.
Przeczenia z podanymi powyżej czasownikami tworzy się jak zwykle poprzez dodanie po
czasowniku głównym, przeczenia „not”.
WAŻNE!
Tutaj trzeba wyraźnie zaznaczyć ze w przypadku czasownika „must” jest nieco inaczej, gdyż
czasownik „mustn’t” nie oznacza „nie musieć”, lecz „nie wolno”.
MUST, HAVE TO, SHOULD, OGUHT TO, NEED (duty, obligation, necessity)
Have to - musieć, potrzebować, zrobienie czegoś jest ważne.Pomimo tego, że oba czasowniki
znaczą to samo jest między nimi zasadnicza różnica, a polega ona na tym, że jeżeli osoba
mówiącą równa się wykonawcy czynności, najczęściej (I - ja) wtedy użyjemy „must”. Jeżeli
natomiast osoba mówiąc i wykonawca nie są tą samą osobą i jedna mówi, że trzeba coś
zrobić, a druga wykonuje wtedy użyjemy drugiego czasownika „have to”. Aby lepiej to
zrozumieć porównajmy dwa zdania:
Np.: I must go to the doctor today, because I am ill(Muszę iść dzisiaj do lekarza, ponieważ
jestem chora.)
I have to go to the doctor for my mother’s blond results. (Muszę iść do lekarza po wyniki
mojej mamy.) – Mama kazała mi to zrobić
Np.: Must I do the shopping? (Czy nalegasz na to, żebym zrobiła zakupy?) Do I have to do
theshopping? (Czy to ważne, potrzebne abym zrobiła zakupy?)
Should/ ought to - powinieneś, powinnaś = wyrażają powinność, obowiązek, jednak już bez
takiego nacisku jak w przypadku „must”
Np.: She should take care of her child. (Ona powinna opiekować się swoim dzieckiem.) –
obowiązek.You ought to cut your hair. (Powinnaś obciąć włosy.) – Są za długie i trzeba je
obciąć.
Need = potrzebować – wyraża potrzebę, ale również powinność. Jako czasownik modalny
najczęściej używany jest w pytaniach i przeczeniach. Np.: I need go for a walk. (Potrzebuję
iść na spacer.)Do you need any help from me? (Potrzebujesz pomocy ode mnie?)You needn’t
wake up early tomorrow. It’s Sunday. (Nie musisz jutro wcześnie wstawać. Jest niedziela.)
Kolejne części artykułu będą ukazywały się regularnie na stronach naszego portalu.
W tej części dowiedzcie się jak wyrażać zakazy, a także brak potrzeby. Przedstawiamy Wam
nie tylko same czasowniki, ale także konstrukcje i ich konkretne znaczenie.
Zacznijmy od zakazów:
Tu nie będzie większych problemów, ponieważ dwa podstawowe czasowniki, które w języku
angielskim wyrażają zakazy to: mustn’t i can’t. Oba oznaczają „nie wolno”(trzeba pamiętać,
że w przypadku czasownika can’t bardzo ważny nie jest kontekst zdania, gdyż ten czasownik
oznacza także, nie umieć)Czasowniki te mówią, że nie wolno nam czegoś zrobić, gdyż jest to
wbrew prawu, ogólnie przyjętym normom lub zasadom.
You mustn’t / can’t drink alcohol until you are 18. (Nie wolno ci pić piwa do 18 lat – tak
mówi prawo. Wolno ci pić piwo dopiero od 18 lat)
Obu czasowników możemy w tym wypadku użyć bez zmiany znaczenia.
You mustn’t smoke in the whole building. (Na terenie całego budynku jest zakaz palenia)
W takich przypadkach jak powyżej częściej zobaczymy i użyjemy czasownika „mustn’t” niż
„can,’t”,chociaż użycie tego drugiego nie jest błędem. Słowo „mustn’t” jest silniejsze
znaczeniowo niż „can’t” i częściej możemy je spotkać w języku pisanym niż mówionym.
Przejdźmy teraz do braku potrzeb. Ta grupa jak widać po ilości konstrukcji w podtytule
będzie dużo bardziej skomplikowana niż wyrażanie umiejętności, obowiązków czy powyżej
opisanych zakazów.
You needn’t wake up tomorrow so early. It’s Saturday. (Nie potrzeba, żebyś wstawała jutro
tak wcześnie. Jest sobota.)
You don’t have to wake up tomorrow so early. It’s Saturday. (Nie musisz jutro tak wcześnie
wstawać. Jest sobota.)
Needn’t + bare perfect infinitive (czasownik w 3 formie) – nie było potrzeby, żeby coś zrobić
- jednak zostało to zrobione.Ta struktura pokazuje, że akcja wydarzyła się w przeszłości,
pomimo tego, że nie była konieczna.
She needn’t have brought so much fruit. I had already bought some. (Ona nie potrzebnie
przyniosła tyle owoców. Ja już wcześniej kupiłem trochę.)
You needn’t have done the housework again. Eve had done it yesterday. (Nie potrzebnie
znowu sprzątałeś. /Wykonywałeś prace domowe/. Ewa zrobiła to wczoraj.)
W tej części dowiecie się jak pytać o pozwolenie i wyrażać zgodę, w jaki sposób buduje się
przy użyciu czasowników modalnych grzeczne prośby, sugestie oraz jak wyraża się, że coś
jest możliwe do zrobienia..
Can/Could you...?
Will/would you…?
Tych struktur używamy, żeby poprosić kogoś o zrobienie czegoś dla nas. Zauważmy, że CAN
i WILL są nieformalnymi zwrotami, a WOULD i COULD występują jako części zwrotów
bardzo formalnych i grzecznościowych. Częściej w języku pisanym spotykamy would i could
niż can i will.
A teraz popatrzmy na przykłady:
Can I borrow this book from you? Czy mogę pożyczyć tę książkę od ciebie?
Could I borrow this book from you? Czy mogłabym pożyczyć tę książkę od ciebie?
Certainly
Of course
No, I wouldn’t
No, I can’t
I wiele, wiele innych. Przy odpowiedzi należy zwrócić uwagę na czasownik użyty w pytaniu,
gdyż dobrze jest odpowiadać tym samym, którego użył nasz przedmówca.
MAY/MIGHT/CAN/COULD I ….?
Might jest bardzo formalne i bardzo rzadko używane. Najczęściej w formalnym języku
pisanym.
Could I have a glass of water, please? Czy mogę dostać szklankę wody?(bardziej formalny od
Can I have?)
Tej struktury używamy w zdaniach twierdzących, żeby podkreślić, że coś jest ogólnie
możliwe. Nie mówimy tu o konkretnej sytuacji czy rzeczy.
Przykład:
Shops can be very good way to earn money. Sklepy są dobrym sposobem na zarobienie
pieniędzy.
Ogólnie sklepy, nie mamy tu na myśli jakiegoś konkretnego, tylko generalnie mówimy o
wszystkich.
Tej struktury używamy, kiedy chcemy podkreślić, że konkretna sytuacja bądź czynność jest
możliwa lub bardzo prawdopodobna.
Przykład:
Our city might be really busy today afternoon, because the President of Russia will visit the
town hall. Nasze miasto może być dzisiaj naprawdę zakorkowane, ponieważ prezydent Rosji
będzie w ratuszu.
W pytaniach CAN, COULD i MIGHT mogą odnosić się zarówno do ogólnych jak i
szczegółowych możliwości. W przypadku pytań w tej strukturze gramatycznej nie używamy
MAY.
Przykład:
Somebody is shouting in the street. Who can/could/might be there, so late at night? Ktoś
krzyczy na ulicy. Kto to może być tak późno w nocy?
= coś było możliwe do zrealizowania w przeszłości, jednak się nie wydarzyło, nie zostało
zrealizowane.
Przykład:
We could/might have gone to Cracow last weekend but we didn’t go there. Mogliśmy
pojechać do Krakowa w zeszły weekend, ale nie pojechaliśmy.
Przykład:
We can go and visit her. She should/ought to be at home now. Możemy iść i ją odwiedzić.
Ona prawdopodobnie jest teraz w domu.
Przykład:
I will do the shopping for you, because you’re ill. Zrobię za ciebie zakupy, ponieważ jesteś
chora.
SHALL/CAN/COULD I…? Czy mam ….? Czy chcesz żebym …coś zrobiła?
SHALL/CAN/COULD WE…? Czy mamy….? Czy chcesz żebyśmy …coś zrobili?
Przykłady:
Shall/Can/Could we do the shopping for you? Czy chcesz żebyśmy zrobili za ciebie zakupy?
Your boots are dirty, you should/ought to clean them. Twoje buty są brudne, powinnaś je
wyczyścić.
The doctor said that you must stay in bed for ten days. Lekarz powiedział, że musisz zostać w
łóżku przez 10 dni. (Zalecenie lekarza, które musi być przestrzegane.)
Mother said that you should/ought to stay in bed for ten days. Mama powiedziała, że
powinieneś zostać w łóżku przez 10 dni. (Rada mamy, która nie koniecznie musi być
przestrzegana.)
Pomimo tego, że tłumaczenie tej struktury jest podobne do tego w punkcie o dawaniu rad, to
jednak tak nie jest. Tej struktury używamy, żeby skrytykować czyjeś zachowanie. Ktoś mógł
coś zrobić, ale tego nie uczynił i dlatego został skrytykowany.
Przykład:
You should have gone/ought to have gone to the hospital to visit your sister. Powinieneś był
iść do szpitala odwiedzić swoją siostrę. (w domyśle, „Ale tego nie zrobiłeś.”)
To już ostatnia część artykułu o czasownikach modalnych. Dowiecie się z niej jak się wyraża,
pyta i odmawia pozwolenia.
A więc zacznijmy.
Pytania o pozwolenie
Could i May są bardziej i grzeczne niż Can. Might natomiast występuje w typowo formalnych
zwrotach, np.: w sytuacji, kiedy zwracamy się z pytaniem do kogoś, kogo nie znamy.May i
Might używane są do pytania o pozwolenie, kiedy nie znamy dobrze osoby. W pozostałych
przypadkach możemy używać Can i Could.
Przykład:
Can I use your phone? I need to call.Czy mogę skorzystać w twojego telefonu? Muszę
zadzwonić.
May I see your passport, please? Czy mogę zobaczyć pana/pani paszport?
Udzielanie pozwolenia
Can/May = możesz coś zrobić Ttrzeba tutaj rozróżnić, że Can występuje w sytuacjach
nieformalnych, a May w sytuacjach formalnych, jak również May używamy częściej w
języku pisanym. Nie używamy Could i Might przy udzielaniu pozwolenia.
Przykład:
You may make a phone from this office. Możesz zadzwonić z tego biura.
Can I drink this coffee? Yes, you can. Czy mogę wypić tą kawę? Tak, możesz.
Odmawianie pozwolenia
Tutaj tak samo jak w poprzednim przypadku May używamy w języku pisanym, gdyż jest to
zwrot formalny. Nie używamy Couldn’t przy odmawianiu pozwolenia.
Przykład:
May I smoke here? No, youmustn’t. Czy mogę tutaj zapalić? Nie, niewolno,
Students may not enter this office. Studenci nie mogą wchodzić do tego biura,
Mum can I stay with Ann tonight? I’m sorry, but you can’t. Mamo, czy mogę zostać dzisiaj w
nocy z Anią? Przykro mi, ale nie możesz.