Podstawy prawne dokumentowania czynności:

• Art. 143 §1 pkt 3 k.p.k. spisanie protokołu oględzin, czyli dokumentacja

podstawowa,
• Art. 147 §1 k.p.k. dokumentacja dodatkowa, fotografowanie, nagranie
głosu, szkice (fakultatywność tej formy dokumentacji),
• Art. 148 §1 k.p.k. obowiązkowe elementy protokołu oględzin.
Z przepisów wynika, że dokumentację sporządza się w związku z
badaniem miejsca zdarzenia, stanowi ją protokół oględzin –
dokumentacja zasadnicza, oraz dodaje się także dokumentację
uzupełniającą do której można zaliczyć:

- Dokumentację fotograficzną (zdjęcia, przeźrocza, filmy),

- Szkice kryminalistyczne,

- Notatki urzędowe z czynności wykonanych w związku z zaistniałym

zdarzeniem.
Jednym z istotnych czynników wpływających na efektywność pracy
dochodzeniowo śledczej jest prawidłowe zabezpieczenie śladów i
przedmiotów stanowiących rzeczowe środki dowodowe.

Popełniane błędy najczęściej polegają na nie udokumentowaniu lub

niewłaściwym udokumentowaniu śladów i przedmiotów
zabezpieczonych podczas śledczych oględzin miejsca zdarzenia.
Protokół oględzin:

Sporządzając protokół należy przestrzegać określonych zasad:

- Protokół oględzin stanowi podstawową formę utrwalania tej

czynności w procesie karnym i sporządza się go na ustalonym
formularzu według wzoru,

- Protokół sporządza się na miejscu zdarzeni (nie można go później

sporządzić, przepisać na komputerze i dołączyć jako oryginał),

- Miejsce zdarzenia i przedmioty opisuje się w takim stanie w jakim

zostały zastane na miejscu zdarzenia,
- Należy opisać fakty i ślady istotne, nie można przeładować treści

niepotrzebnym opisem sytuacji,

- W treści protokołu nie można używać zwrotów, słów, wieloznacznych

(w pobliżu, opodal, niedaleko), niezrozumiałych (s.49-50 Mazepa –

przykłady),

- Nie można zamieszczać wniosków, przypuszczeń, wersji,

- Nie należy podawać nazw substancji jeśli nie ma pewności co to jest,

nie można podawać własnych nazw przedmiotów lub ich części

(zunifikowane nazewnictwo),
- Treść protokołu powinna być napisana czytelnie, w formie
bezosobowej w czasie teraźniejszym,

- Wszystkie rubryki muszą być wypełnione,

- Protokół podpisują wszystkie osoby uczestniczące w oględzinach.

• Obowiązujące zasady, to m. in.:
• Zasada bezpośredniości.
• Zasada dokładności.
• Zasada obiektywizmu.
• Zasada komunikatywności:
1.jednolitość nazw i nazewnictwa,
2.prawdziwość zapisanych informacji,
3.treściwość opisu,
4.poprawność gramatyczna opisów,
5.jednolite jednostki miar w całym protokole.
• Zasada zwięzłości opisu.
• Zasada stosowana form gramatycznych.
• Zasada jednolitej nomenklatury.
Protokół oględzin składa się z trzech części:

- wstępnej,

- Opisowej,

- Końcowej.
Sytuacja:

Sprawca wszedł na strych klatka schodową, a następnie po drabinie na dach,

skąd po rynnie zszedł na ziemię. Ustalenie takiej drogi będzie uzasadnione,
jeśli podczas oględzin zostanie ustalone:

- Strych nie był zamykany na kłódkę od strony klatki schodowej, bądź kłódka
jest uszkodzona,

- na dachu otwarte jest okienko i przystawiona drabina,

- na rynnie i murze widoczne są zadrapania, smugi,

- na ziemi przy rynnie znajdują się wgłębione ślady obuwia, które prowadza w
stronę ogrodzenia.
Protokół powinno się pisać językiem prostym, zwięzłym i jasnym. Należy
unikać określeń nieostrych zdania powinny być krótkie i logiczne. Protokół to
nie powieść literacka nie powinien stanowić popisu literackiego. Poprawność
pod względem ortograficznym i gramatycznym
Cechy szkicu:
• wykonany odręcznie na miejscu zdarzenia na dowolnym podłożu,

• podpisany przez wszystkie osoby biorące udział w czynności,

• posiadający wymiary,

• może być wykonany z wykorzystaniem umownych znaków topograficznych i

kryminalistycznych,

• musi mieć zaznaczony kierunek geograficzny – północny,

• musi być opisany (rodzaj miejsca, zdarzenia, oraz data),

• nie musi być sporządzony w skali, ale z zachowaniem proporcji śladów.

Plan miejsca zdarzenia

to dokument/rysunek wykonany na podstawie szkicu z zachowaniem skali, z

zachowaniem podstawowych reguł kreślarskich oraz wykorzystaniem
umownych znaków topograficznych i kryminalistycznych.
Cechy planu:

• wykonany w jednostce przy użyciu sprzętu kreślarskiego lub programu

komputerowego,

• na podłożu takim jak: papier milimetrowy, kalka techniczna, brystol,

• konieczne jest stosowanie umownych znaków topograficznych i

kryminalistycznych,

• musi być zorientowany w terenie zgodnie z zasadami

kryminalistycznymi,

• musi zawierać legendę,

• musi być wykonany z przyjętą skalą.

• Plan sporządzony jest w późniejszym czasie na podstawie szkicu
stworzonego na miejscu zdarzenia. Nie nanosi się na nim linii pomiarowych
a plan wykonywany jest w skali. Sporządza się go z wykorzystaniem wiedzy
technicznej z zastosowaniem techniki kreślenia rysunku technicznego.
Obecnie jednak wykorzystuje się do przygotowania planu programy
komputerowe. Plan podpisywany jest tylko przez osobę sporządzającą.

• W obu przypadkach sposób graficznego przedstawienia ujawnionych śladów

oraz przedmiotów znajdujących się na miejscu zdarzenia musi być czytelny
dla osób które w późniejszym czasie będą go czytały.
• Szkic w rzucie krzyżowym, jest to szkic danego pomieszczenia
rozłożony na płaską powierzchnię patrząc z góry. Ten rodzaj szkicu
zalicza się do szkiców szczegółowych, gdyż obrazuje położenie
ujawnionych śladów na tylko na podłodze ale też na ścianach i
czasami suficie.

• Szkic w perspektywie, jest to graficzne przedstawienie miejsca

zdarzenia w specyficzny sposób trójwymiarowej przestrzeni,
odpowiadający w przybliżeniu obrazowi jaki widzi oko ludzkie. Jest to
dość rzadko spotykany rodzaj szkicu w kryminalistyce z uwagi na
trudności jakie się pojawiają przy jego wykonywaniu.
FOTOGRAFIA KRYMINALISTYCZNA
Wyodrębnienie fotografii kryminalistycznej z fotografii ogólnej jest
podyktowane wieloma czynnikami, m. in.

• wypracowanie specyficznych metod i sposobów fotografowania,

• szczególny rodzaj fotografowanych obiektów,

• zasady wykonywania fotografii kryminalistycznej, które są określone

przez technikę kryminalistyczną.
Za stosowaniem fotografii w kryminalistyce przemawiają jej właściwości, takie jak:

- dokładność z jaką utrwalają szczegóły fotografowanych obiektów, przedmiotów,

- możliwości rejestrowania zjawisk i przedmiotów względnie niewidocznych, a

także zjawisk niepowtarzalnych,

- możliwość rekonstrukcji zdarzeń na podstawie zdjęć,

- duża trwałość dokumentacyjna.

Jednak oprócz zalet można też wskazać na pewne ograniczenia fotografii, które są
co prawda coraz mniej liczne, ale mamy z nimi do czynienia.
- ograniczona zdolność rozdzielcza optyki i materiałów fotograficznych,

- niemożność utrwalenia stanu skupienia, zapachu,

- błędy fotografującego, takie jak niewłaściwy dobór czasu otwarcia migawki,

zastosowanie nieodpowiedniej optyki.

Jeżeli weźmiemy pod uwagę takie czynniki jak: cel i zadania stawiane przed
fotografią, a także taktykę i technikę wykonywania zdjęć, zasadne staje się
podzielenie fotografii kryminalistycznej na:
- Fotografię rejestracyjną,

- Fotografię dokumentacyjną,

- Fotografie badawczą,

- Fotografia detektywna.
Fotografia rejestracyjna

jest niezbędna przy rejestracji wyglądu osób i rzeczy w kartotekach i zbiorach.

Ten typ fotografii wymaga przestrzegania ściśle określonych zasad dlatego

określany jest jako fotografia sygnalityczna.

Fotografia dokumentacyjna

Zadaniem tego typu fotografii jest utrwalenie odzwierciedlenia optycznego

przedmiotów, zjawisk i zdarzeń zachodzących w świecie. Przy wykonywaniu tej
fotografii technik musi mieć na uwadze dokładne odzwierciedlenia
przedmiotu tak aby wygląd na fotografii był jak najbardziej zbliżony do
rzeczywistego. Wartość fotografii dokumentacyjnej zależy od: doboru tematu
zdjęcia, zastosowania odpowiednich metod i rodzajów fotografii, doboru
odpowiednich materiałów.
Fotografia badawcza

Ten rodzaj fotografii ma na celu:

- Ujawnienie śladów i zjawisk niewidocznych wzrokowo,

- Porównanie śladów i rzeczy,

- Rozróżnianie tonalne i barwne obrazu obiektów,

- Ujawnienie i utrwalenie niewidocznych lub słabo widocznych

materialnych cech fotografowanych obiektów,

- Dokonywanie zmian kontrastu w obrazie,

- Poprawienie jakości obrazu,

- Utrwalenie wyglądu i stanu obiektów poruszających się z dużą

prędkością.
Fotografia detektywna

Jest to szczególny rodzaj fotografii kryminalistycznej dostarczający organom

ścigania informacji o osobach, sytuacjach, okolicznościach towarzyszących
popełnianiu przestępstw i wykroczeń.
Fotografia detektywna może być wykonywana bezpośrednio przez
policjantów podczas obserwacji, wykonywana jest zazwyczaj z ukrycia, ze
znacznej odległości. Zdjęcia tego typu muszą spełniać kilka wymogów by
można je uznać za pełnowartościowe źródło dowodowe.

Treść zdjęcia musi być:

- czytelna, dobrej jakości, wyraźna na tyle aby można,

było rozpoznać osoby i przedmioty,

- selektywnie utrwalająca sytuację i zachowanie się osób, które pozostają w

związku z działalnością przestępną,
- umożliwiać identyfikację zarówno miejsca jak i czasu wykonania zdjęcia.

Obiektem fotografii detektywnej mogą być nie tylko osoby, ale także rzeczy,
dokumenty, zawartość przesyłek, paczek, schowki, itd.
W ramach fotografii oględzinowej możemy wskazać na takie zdjęcia jak:

- ogólnoorientacyjne, ukazanie obrazu miejsca wraz z najbliższym

otoczeniem w szerokiej perspektywie,

- sytuacyjne, przedstawiające miejsce zdarzenia z rozmieszczonymi

śladami i przedmiotami,

- fragmentaryczne, utrwalają wygląd najważniejszych fragmentów

zdarzenia, np. wyłamane drzwi, ognisko pożaru,

- szczegółowe, utrwalają podłoże i specyficzne cechy konkretnych

przedmiotów i śladów.