1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

Sosyal Hayata İlişkin

384# Faiz neden haram? Faizin

faydaları var mıdır? Faizin zararları
nelerdir?
Kurtuluş Berzan • 4 Mayıs 2022 Son güncelleme: 4 Mayıs 2022 5  3.049

 7 dakika okuma süresi

Bu yazıda faizin faydaları var mıdır, faizin zararları nelerdir, faiz neden haram
sorularının cevapları reel gerçekler üzerinden açıklanacaktır. Faizin faydaları
hangi yönden önerilmiştir ve faizin zararları ve faizsiz ekonomi modellerinin
varlığı kısaca açıklanacak ve İslam’ın faiz konusuna getirdiği çözüm
anlatılacaktır. Fakat önce faiz hakkında kısa bir tanıtım yapılacak, faizin
dindeki yeri ve tarih boyunca faiz uygulamalarına kısaca değinilecektir. Daha
sonra faiz neden haram konusu açıklanacaktır.

İçerik [
göster
]

Faiz nedir?
Faiz, sermaye sahiplerinin sermayesini borç vermesine karşılık elde ettiği kâr
demektir. Modern çağdan önce tefeciler faiz yoluyla sermayelerini büyütüp

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 1/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

bir bölgenin en güçlü kişisi olabilirlerdi. Fakat devletin ve kanunların

koruyuculuğu yeterli olmadığı için tefecilik aynı zamanda mafyatik kişilik
olmakla eş değerdi. Yani sadece halk üzerinde istediği zorbalığı yapıp verdiği
borcu her halükarda geri alabilecek kişiler tarih boyunca tefecilik yapıp faizle
para ödünç vermişlerdir.

İlgili Makaleler

43# Eşcinselliğin sağlığa zararları var mıdır?

 30 Haziran 2018

Günümüzde ise özellikle sanayi devriminden sonra bankacılık faaliyetleri

altında faiz yasallaşmış ve sermaye sahipleri paralarının geri tahsili için
devletin gücünü kullanmaktadırlar. Devletler ise ülkelerinde yatırımcılar
https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 2/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

kaynak bulabilsin diye faize meşru gözüyle bakmakta ve faizli sistemin

uygulanışını sağlamaktadırlar.

Faizin tarihçesi
Faizin meşru olup olmadığı konusu uzun seneler tartışılmıştır. Bu doğrultuda
faiz bir doktrin, adalet ve ahlak sorunu olarak iktisatçılar, filozoflar, ahlakçılar
ve din adamları tarafından ele alınmış ve eleştirilmiştir.

Antik Mezopotamya’da faiz

Eski Sümer Dönemi’nde faiz oranları genellikle arpada % 33, gümüşte ise %
20’idi. Bu faiz oranlarının anaparayı aşmaması gerekiyordu. Tarihi kayıtlara
göre, Dünya’da faizle ilgili ilk kanuni düzenleme Mezopotamya’da
Hammurabi Kanunlarında yer almaktadır. Babil Kralı Hammurabi’nin
yürürlüğe koyduğu kanunlarda kredi, faiz, garanti, rehin gibi ekonomik
ilişkilerle ilgili yaklaşık 150 madde bulunmakta ve bu kanunlarda faiz oranları
sınırlandırılmaktadır. Bu kanunlarda para ve buğday olarak alınan ödünçler
için ayrı ayrı faiz belirlenmiştir.

Antik Yunan’da faiz

Eflatun faizi, Kanun adlı kitabında yasaklamayı önermiş ve şöyle yazmıştır:
“Hiç kimse kendi kardeşine faizli borç verme hakkına sahip değildir”.

Eflatun’un öğrencisi olan Aristo’nun da faiz konusundaki görüşleri hocası ile

paralellik göstermekte ve faizle para verilmesini adaletsiz bir uygulama
https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 3/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

olarak kabul etmektedir. Aristo, Politika isimli eserinde faiz ve faizcilik ile ilgili
olarak:

“Öyleyse, para kazanma iki türdür: Biri zorunlu ve kabul edilecek niteliktedir,
bunun ev yönetimine ilişkin olduğunu söyleyebiliriz; diğeri, ticari olanı, değiş
tokuşa dayanır ve buna haklı olarak kınamayla bakılabilir, çünkü doğadan
değil, insanların birbirleriyle alışverişlerinden ortaya çıkmaktadır. Faizcilikten
de pek çok nefret edilir ve bu nefret tamamıyla haklıdır; çünkü faiz, paranın
adına var olduğu şeyin bir ürünü değil, paranın kendisinden çıkan bir
kazançtır. Para bir değiş tokuş aracı olması için icat edilmiştir, faiz ise paranın
kendisindeki bir artışı gösterir… Faiz, paradan doğan para anlamına
gelmektedir. Dolayısıyla, bütün servet edinme yolları arasında, doğaya en
aykırı olanı budur”.

Bu bağlamda Aristo’ya göre para daha fazla para doğurmamalıdır. Çünkü

para, faizle çoğaltmak için değil mübadele içindir.

Dinen faiz nedir?

Faiz Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlıkta yasaklanmıştır. Yahudilerin
kutsal kitabı olan Eski ahitte faizin haram olduğu defalarca belirtilir. Örneğin
Hezekiel kitabında Hezekiel faizin en ağır günahlardan biri olduğunu belirtir
ve tefecileri katillerle bir tutar. Görünen o ki Hristiyanlar domuz yasağını
çiğnediği gibi Yahudiler de faiz yasağını çiğnemişlerdir.

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 4/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

Eski Yahudi tarihinde faize izin verilmemiştir. Fakat orta çağın en önemli
Yahudi düşünürü olan Maymoines (Musa bin Meymun/ 1135-1204) faize
bazı koşullar dâhilinde izin verilebileceği içtihadında bulunur. Yahudilerin
kendi aralarında faiz yasak fakat yabancılardan faiz almaları serbesttir diye
içtihat eder. Yine 16. yüzyılda da Ortodoks Yahudilikte otoritesi olan Şulhan
Aruh, faizin Yahudi olmayanlara uygulanabileceğini belirtir.

Müslüman ve Hristiyanlar faizden genel olarak uzak dururken Yahudiler

erken bir tarihte tefecilik ve bankacılık sistemleri ile sermayelerini büyüten
dev şirketler sahibi olurlar. Bugün de Yahudilerin faizden kazandıkları bu
servetin etkisi hâlâ devam etmektedir. Faiz neden haram sorusunun cevabını
bu kapitalist canavar sitem içinde aramaya devam edelim.

Faiz teorileri nelerdir?

Günümüz kapitalist ticaret sistemi faizi zorunlu kılmaktadır. Özellikle sanayi
devriminde sonra girişimciler kendi iş yerlerini kurma ihtiyacı hissetmişler ve
sermaye sahipleri de parayı kendi ellerinde bulundurmadan vaz geçmek için
onlardan ücret talep etmişlerdir. Böylece sanayi devriminden önce tüketim
için faizli para verilirken artık üretim için de faizli para verilir olmuştur.

Kapitalist sistemde faizin vaz geçilemez olduğunu söyleyenlere göre faiz,

sermayeyi kullanmanın bir fiyatıdır. Başka bir ifade ile sermaye sahibinin
üretimden aldığı pay olup sermayenin başkasına bir süre ödünç verilmesi
karşılığı ödenen bir fiyat niteliğindedir.

Klasik iktisatçılar döneminde sermaye sahipleri aynı zamanda girişimci olarak

kabul edildiklerinden sermayenin faizi ile girişimcinin kârı aynı kategoride
değerlendirilmiştir. Oysaki günümüzde sermaye piyasalarının gelişmiş olması

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 5/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

faiz ile kârı birbirinden kesin olarak ayırmaktadır. Sermayenin üretime

katılmaktan dolayı elde ettiği gelir, faiz olarak tanımlanmaktadır.

Faiz neden haram olduğunu anlamak için önce faizin meşru olduğunu
savunan karşıt teorileri iyi anlamalıyız. Faizin kapitalist ekonomik sistemde
nasıl oluştuğunu savunan teoriler başlıca üç tanedir.

Faiz teorileri şunlardır:

1. Reel Faiz Teorileri

Bu teoriye göre faiz, tasarruf yapmanın bir karşılığıdır. Tasarrufta bulunan kişi
bugünkü tüketimini ertelediği için özveride bulunmuş olmakta ve faize hak
kazanmaktadır. Bilindiği üzere kapitalist ekonomide faiz oranı ile yatırım
kararı arasında ters yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Yani faiz oranı
yükseldiğinde yatırımlar azalmakta, faiz oranı düştüğünde ise yatırımlar
artmaktadır.

2. Parasal Faiz Teorileri

Keynes tarafından ifade edilen bu teoriye göre faiz parasal bir olaydır. Keynes
faizi klasiklerin ve neoklasiklerin ifade ettikleri gibi tasarruf etmenin bir
karşılığı olarak görmemektedir. Ona göre faiz tasarruf etmenin değil, parayı
elde tutmak olarak ifade edilen likiditeden vazgeçmenin karşılığıdır. Buna
göre faiz kişilerin paralarını ellerinde tutmaktan vazgeçmelerinin bedelidir.

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 6/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

3. Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisi

Genel faiz teorisi olarak da adlandırılan ödünç verilebilir fonlar teorisi,
bünyesinde reel faiz teorisi ile parasal faiz teorisinin görüşlerini birlikte
toplayan yeni bir faiz teorisi yaklaşımıdır.

Faiz neden haram kılındı?

Yukarıda belirttiğimiz gibi faiz üç hak kitapta da haram olan bir kazançtır.
Kapitalist sistem içinde gözlerini açıp, faizi kapitalist sistem şartlarıyla
değerlendiren görüşleri okuyan bazı gençler faizin zorunlu olduğunu ve
İslam’ın faizi neden haram kıldığını anlayamadıklarını söylemektedirler. Bu
yüzden bu yazının asıl konusu faiz neden haram kılındı sorusunu açıklamak
olacaktır.

İslam faizi kaldırırken yerine yeni bir çözüm, yeni bir sistem önermeden faizi
kaldırmamıştır. Eğer yeni ve daha başarılı bir sistem önermeden faizi direk
kaldırsaydı, kapitalist Dünya’da sıkıntılar doğurabilirdi.

Fakat Karl Marks kapitalist sistemin bir canavar olduğunu belirtip komünist
ekonomik modeli önerdiği gibi İslam da kendi ekonomik modelini önerip
sonra faizi kaldırmıştır. İslam’ın önerdiği model ise ne liberal kapitalist para
kazanmayı ilahlaştıran yapısının özelliğini taşır ne de kişisel gayretin servet
sahibi olmanın önünü kapattığı komünist ekonomik sisteminin özelliklerini
taşır. İkisinin arasında dengeli bir yapı önerir.

İslami ekonomi modeli ve faiz

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 7/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

Faiz neden haram sorusunu anlamak için kapitalist ekonomi modelini ve

İslami ekonomi modeli iyi anlaşılmalıdır. İslami ekonomi modeli faizin yerine
zekâtı getirir. Bu sistemde sermaye sahipleri yılda bir defa sermayelerinden
kırkta bir oranında zekât verirler. Bu para devletin kasasında toplanır ve
sosyal yardımlaşma için kullanılır. Zekât devlet eliyle toplanan yardım olduğu
gibi ayrıca gönüllü yardımlara da teşvik eder, bunlar ise sadaka, fitre gibi
isimler alır.

İslami ekonomi modelinde batan, iflas eden, kendi işini kurmak isteyen,
yolda kalan kişilere bu zekât paralarından faizsiz borç para verilir ve kişi
maddi durumunu toparladığında artık kendisi devletin kasasına zekât parası
koymaya başlar. Sistem bu şekilde güçlenerek ve halkını da güçlendirerek
devam eder. İslami ekonomi modelinde enflasyon olmaz. Kıtlık durumlarında
ürünlerin değeri değişebilir ama paranın değeri değişmez. Günümüzde
paranın değer değişimini, dalgalanmalarını oluşturan ana unsur faiz geliridir.

Ayrıca İslami ekonomi modelinde fakirlik olmaz (devletin başını tiranlar ele
geçirmemişse). Çünkü fakirler zenginlerin zekât havuzları tarafından
desteklenerek kendilerini kurtarmaları sağlanır. Faiz kısır döngüsünün içine
de atılmazlar. Huzur, kişisel olarak elde edilen bir şey olmaktan çıkıp toplum
olarak elde edilen bir kavram haline dönüşür. Elbette sağlıklı ve adaletli bir
zekât sisteminin oluşması için gerçek bir demokrasi lazımdır, tiranlıkların
önleneceği mekanizmalar da kurulmalıdır, bu ise ayrı bir konu.

Faizin zararları
https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 8/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

Kapitalist sistemden başka bir sistem bilmeyenler için faiz vaz geçilmez
olarak görünebilir. Fakat kapitalist sistemin kendisi vahşi bir sistemdir. Tıpkı
Afrika savanalarında safari hayatı yaşayan hayvanların hayatta kalmak ve
daha güçlü olmak için diğerlerini yemekten çekinmediği vahşi bir sistem
gibidir. Bu sistemde bankalar faizle borç para verdiği kişilerin borçlarını
ödeyemediğinde evindeki eşyalarına kadar her şeyini almaktan çekinmezler.

Faizli kredi borçlarının taksitleri zamanında ödenemezse ana borç gitgide

şişer. Eski borcu ödeyemeyen kişi ise şişmiş bu yeni borç yükünün altından
hiç kalkamayacak duruma geldiğinde haciz işlemleri başlatılır. Kapitalist
sistemde erdem değerleri yoktur. Kişileri düşünmez kendi kârını düşünür, bu
yüzden borcunu ödeyemeyen kişinin elinden her şeyini alırken üzülmezler.

İnsanların çoğu iyi birer ekonomist olacak kadar akıllı değildir. Çoğu kişi sabit
maaşlı bir işte çalışır ve bazen harcamalarına sınır koymazsa gelecekte
düşeceği batağı akıl edemezler. İnsanların çoğu hazır lezzeti, günlerini gün
etmeyi sever. Bu sevgileri onların bol harcamalarına ve kolay kullanılabilen
kredi paralarını talep etmelerine sebep olur. Fakat mevcut maaşı zaten
kendine yetmediği için kullanılan krediyi ödeyemez ve kredi gitgide şişer.
Artık öyle bir seviyeye ulaşır ki kişilerin aldıkları maaş kullandıkları kredinin
faizini bile ödeyemeyecek duruma gelir. İşte her sene toplumda sayısız aile
kolay kullandırılan bu faizli kredi bataklığında boğulup gitmektedir. Yuvalar
yıkılmakta, çocuklar ortada kalmaktadır.

Faizli kredi bataklığında kapitalist sistemde tüm varlıklarını kaybedenlerin

sayısı her yıl ortalama 1.5 kat daha fazla artmaktadır. Örneğin 2021 yılında
Türkiye’de faizli kredi borçlarını ödeyemeyenlerin oranı bir önceki yıla göre
1,5 kat artmış ve Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre 1 milyon 704 bin kişi
kredilerini ödeyemeyip yasal takibe düşmüştür. Kimse bu noktaya gelmek

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 9/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

istemez çünkü bu noktaya gelmişse faize ödeyeceği para anaparayı kat kat
geçmiş demektir. Fakat faize bağımlı kapitalist sistemin sonuçları ise işte
ortadadır. Milyonlarca dağılan aile ve temelinden yani aileden sarsılmış bir
toplum.

İslami ekonomi modelinde ne olacaktı?

Allah’ın tüm insanlığa farz kıldığı İslami ekonomi modelinde ise öncelikle
kolay kullanılabilen faizli krediler olmadığı için anlık yaşamayı seven insanlar
dahi ceplerinde paraları varsa harcama yapabilecekler, yoksa ya daha fazla
para kazanmak için daha çok çalışacaklar ya da çalışmak istemiyorlarsa
ayağını yorganına göre uzatacaklardı. Yani kapitalist sistemin hedef kitlesini
oluşturan iktisadını iyi bilmeyen insanlar faiz bataklığına çekilmemiş olacaktı.

Eğer bu insanlar muhtaç duruma düşerlerse devlet zenginlerden topladığı

zekât parası ile bunları düştükleri yerden tekrar ayağa kaldıracak
yürümelerini sağlayacak. Koşmaya başlarlarsa bunlar tekrar devlet kasasına
yeni zekâtlar katacaktır. İnsanlar gayretleri ölçüsünde kazanacak, böylece
kolay kazançlar değil gayret teşvik edilecektir. İnsanlar gayretleriyle temkinli
şekilde işlerini büyütecekler, faizli krediler ile ya anlık keyif harcamaları
yaparak veya riskli yatırım yapma kumarına girmeyip kapitalist sistemin
canavarlarına yem olmayacaklardır.

Kısaca: Faiz neden haram?

Faizin zararları, toplumda bir kesimin elindeki sermayeyi çok artırırken diğer
kesimin ise iyice fakirleşmesini sağlamasıdır. Böylece toplumsal gelir
uçurumunu artırmakta ve bir çeşit modern kölelik sistemine sebep
olmaktadır. Faiz neden haram olduğunu mevcut tablodan anlayabiliyoruz.
Eğer Dünya’da İslami ekonomi modeli uygulanırsa hükümetler kendilerini
faizli kapitalist sisteme boyun eğmek zorunda hissetmeyeceklerdir.

REFERANSLAR

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 10/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

1. https://www.dunya.com/ekonomi/bireysel-borctan-takibe-dusen-
sayisi-15-kat-artti-haberi-649499

2. Demirgil, B., & Türkay, H. (2017). TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE FAİZ

OLGUSUNUN KURAMSAL AÇIDAN GELİŞİMİ. Cumhuriyet Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2), 131-160.

3. Akrep, M. Y. (2017). Sümer ekonomisinde tapınak faktörü. Mavi

Atlas, 5(2), 458-473.

4. GÜLDEN ÜLGEN, İKTİSADA GİRİŞ-I, İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE

UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ

5. Doğan, B., Eroğlu, Ö., & Değer, O. (2016). Enflasyon ve faiz oranı
arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Çankırı Karatekin
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 405-425.

6. Çağlayan, E. (2006). Enflasyon, faiz oranı ve büyümenin yurtiçi

tasarruflar üzerindeki etkileri. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Dergisi, 21(1), 423-438.

7. https://www.kastamonu.edu.tr/images/dokumanlar/arastirmavegelistir
memerkezleri/Kismer/Bulten_EylulEkim2017.pdf

Faiz neden haram?

S.S.S. 
Faiz neden haram?
Faiz kapitalist sistemin temel mekanizmasıdır. Kuran ise böyle vahşi ve bencil
bir sistemi reddeder.

Faizin faydaları var mıdır?

Faizin kapitalist sistemlerde faydaları varmış gibi görünse de toplum için
zararları faydaları çok çok aşar. Toplumu fakirleştirir.

Faizin zararları nelerdir?

Faizin zararları, toplumda bir kesimin elindeki sermayeyi çok artırırken diğer
kesimin ise iyice fakirleşmesini sağlamasıdır. Böylece toplumsal gelir
uçurumunu artırmakta ve bir çeşit modern kölelik sistemine sebep
olmaktadır.
 

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 11/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

 İçeriği Düzenle

5 Yorum

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 12/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

Zeyneppp
4 Mayıs 2022, 18:26 Düzenle

Bu ateizm safsatası öylesine üç noktalara taşındı ki yakında faizi bile

sorgular hale geliyorlar yazık bari inanmıyorsunuz gidin kendi
kumunuzda oynayın en azından kuma başınızı gömmeyin

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Cevapla

drobooss
4 Mayıs 2022, 18:47 Düzenle

Dünya devlerinin elinde oyuncak olan,sömürülen, ekonomisi az gelişmiş

veya gelişmekte olan ülkeler de bugün o devlerin elini eteğini öpmek
zorunda kalmazdı.

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Cevapla

MunzeviZahid
4 Mayıs 2022, 20:08 Düzenle

Hocam, çok teşekkürler aklıma takılan bir gruptu. Hz. İsa ile ilgili yazınızı
dört gözle bekliyorum.

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Cevapla

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 13/14
1.12.2022 23:50 384# Faiz neden haram? Faizin faydaları var mıdır? Faizin zararları nelerdir?

unknwn
4 Mayıs 2022, 21:14 Düzenle

Mükemmel bir yazı olmuş hocam. Komunizmi araştırdığım zamana bu

yazının gelmesi çok iyi oldu.

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Cevapla

Muhammed Abdullah
26 Kasım 2022, 20:59 Düzenle

İnterneti çokça kullanan biri olarak ilk defa bir sitenin bana bildirim
gondermesine izin verdim :D. Allah yardımcınız olsun. Faizi çeken
vatandaş razıyken hayatından, böyle gider bu devran daha da
düzelmez. Allah ıslah etsin hepimizi.

Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Cevapla

https://www.bilimveyaratilisagaci.com/2022/05/faiz-neden-haram-faizin-zararlari/ 14/14