Lý thuyết Tài chính

Chương 3
Tiền là gì?
Tóm lược
• Trong chương này, chúng ta phát triển các định nghĩa
chính xác bằng cách khám phá các chức năng của tiền,
lý giải tại sao và bằng cách nào tiền thúc đẩy hiệu quả
kinh tế, tìm hiểu các hình thức của tiền qua thời gian và
xem xét cách thức đo lường tiền hiện tại.
Mục tiêu
3.1 Mô tả tiền là gì
3.2 Liệt kê và tóm lược các chức năng của tiền.
3.3 Xác định các loại hệ thống thanh toán khác nhau
3.4 So sánh và đối chiếu cung tiền M1 và M2
Ý nghĩa của tiền (1/2)
• Tiền (hoặc cung tiền): bất cứ thứ gì được chấp nhận
rộng rãi cho việc thanh toán hàng hoá, dịch vụ hoặc các
khoản nợ.
• Đây là một định nghĩa rộng.
Ý nghĩa của tiền (2/2)
• Tiền (chỉ số lượng ở một thời điểm xác định) khác với:
– Tài sản - Wealth: tổng cộng các tài sản được dùng
để lưu trữ giá trị
– Thu nhập - Income: dòng thu nhập trên một đơn vị
thời gian
Chức năng của tiền (1/2)
• Phương tiện trao đổi (medium of exchange):
– Loại bỏ các vấn đề của việc tìm kiếm sự trùng hợp
kép về nhu cầu - double coincidence of needs (giảm
chi phí giao dịch)
– Thúc đẩy chuyên môn hoá (specialization)
• Điều kiện cần có của phương tiện trao đổi:
– Dễ tiêu chuẩn hoá
– Được chấp nhận rộng rãi
– Có thể chia nhỏ
– Dễ mang theo
– Không hao mòn nhanh
Chức năng của tiền (2/2)
• Đơn vị hạch toán (unit of account):
– Đo lường giá trị trong nền kinh tế
– Giảm chi phí giao dịch
• Lưu giữ giá trị (store of value):
– Lưu giữ sức mua qua thời gian
– Các tài sản khác cũng có chức năng này.
– Tiền là tài sản có tính thanh khoản cao nhất nhưng
mất giá trị khi lạm phát.
Sự phát triển của hệ thống thanh toán
(1/2)

• Tiền hàng hoá (commodity money): hàng hóa có giá

trị, được tiêu chuẩn hóa dễ dàng và có thể phân chia
được (ví dụ: kim loại quý)
• Tiền giấy (fiat money): tiền được chính phủ chỉ định là
đồng tiền chính thức
Sự phát triển của hệ thống thanh toán
(2/2)

• Séc (check/cheque): chỉ thị ngân hàng chuyển tiền từ tài

khoản của mình
• Thanh toán điện tử (ví dụ: thanh toán hoá đơn trực
tuyến)
• E-Money (tiền điện tử - electronic money):
– Debit card
– Stored-value card (smart card)
– E-cash
Chúng ta có hướng tới một xã hội không
tiền mặt không?

• Những dự đoán về một xã hội không tiền mặt đã có từ

hàng thập kỷ trước, nhưng chúng không thành hiện thực.
• Mặc dù tiền điện tử có thể thuận tiện và hiệu quả hơn
tiền giấy, nhưng có một số yếu tố ngăn cản sự biến mất
của hệ thống tiền giấy.
• Tuy nhiên, việc sử dụng tiền điện tử có thể tiếp tục gia
tăng trong tương lai.
Liệu Bitcoin sẽ trở thành đồng tiền của
tương lai không?

• Bitcoin là một dạng tiền điện tử được tạo ra vào năm

2009.
• Bằng cách “đào”, Bitcoin được tạo ra bởi những người
dùng phi tập trung khi họ sử dụng sức mạnh điện toán
của mình để xác minh và xử lý các giao dịch.
• Mặc dù Bitcoin hoạt động như một phương tiện trao đổi,
nó không có khả năng trở thành tiền của tương lai vì nó
hoạt động kém hơn trong vai trò đơn vị kế toán và lưu
giữ giá trị.
Đo lường tiền (1/2)
• Đo lường tiền bằng cách nào? Tài sản cụ thể nào có thể
được gọi là “tiền”?
• Xây dựng tổng cung tiền bằng khái niệm thanh khoản:
– M1 (các tài sản có tính thanh khoản cao nhất) = tiền tệ
+ traveler’s checks + tiền gửi không kỳ hạn (demand
deposits) + các khoản tiền gửi có thể viết chi phiếu
khác (other checkable deposits)
Đo lường tiền (2/2)
• M2 (M1 cộng thêm các tài sản khác không có tính thấp
hơn) = M1 + tiền gửi có kỳ hạn giá trị thấp + tài khoản tiết
kiệm và tài khoản tiền gửi money market + cổ phiếu quỹ
tương hỗ money market
Tổng cung tiền của Fed (1/3)
Bảng 1: Đo lường tổng cung tiền
Blank
Value as of August 31,
2020 ($ billions)
M1 = Currency 1,920.4
+ Demand deposits 2,317.0
+ Other checkable deposits 1,176.4
Total M1 5,413.8
M2 = M1 Blank

+ Small-denomination time deposits 351.9

+ Savings deposits and money market deposit accounts 11,593.4
+ Money market mutual fund shares (retail) 1,105.2
Total M2 18,464.3

Nguồn: Federal Reserve Statistical Release, H.6, Money Stock Measures:

https://www.federalreserve.gov/releases/H6/current .
Tổng cung tiền của Fed (2/3)
Tổng cung tiền của Fed (3/3)

• M1 so với M2: Việc lựa chọn thước đo tiền có quan trọng?

• M1 và M2 có thể di chuyển theo các hướng khác nhau
trong ngắn hạn (xem hình).
• Kết luận: việc lựa chọn tổng cung tiền là quan trọng đối với
các nhà hoạch định chính sách.
Hình 1: Tỷ lệ Tăng trưởng của cung tiền
M1 và M2, 1960–2020

Nguồn: Federal Reserve Bank of St. Louis, FRED database: https://fred.stlouisfed.org/series/M1SL