1.

Isinakripisyo niya ang sarili alang-alang sa pakikipaglaban sa katotohanan at kalayaan ng

bayan. Alam natin na lahat ng ating mga bayani ay nagbuhis ng buhay para sa kalayaan ng ating
bansa. Ang tanging pagkakaiba lamang ni Jose rizal ay hindi siya ‘yung tipo ng bayani na
ibinuhos lamang ang buhay para sa kaligtasan ng iba. Siya ‘yung bayani na hanggang sa
kamatayan ay tumutulong parin sa iba. Hindi niya sinarili ang gawain. Itinuro niya sa ating mga
Pilipino na kaya natin. Itinuro niya na hindi mo kailangan ng matinding dahilan para ipaglaban
ang iyong bayan.
2. Ang pamamaraan ng kanyang pakikipaglaban ay sa pamamagitan ng lapis at papel at
walang madugong labanan dahil sa kanya. Lantad na sa ating mga libro at madalas nang
nababanggit ng ating mga guro. Ito ay dahil hinarap ni Rizal ang mga kalaban at ipinagpilitan na
maisaayos ang lahat nang walang dugo na dumadanak. Malamang ay mawari niyo na pawang
naghuhugas kamay si Rizal sapagkat ang mga nobela niya ang nagtulak, hindi siya. Mawawari
natin na walang kasalanan si Rizal sa mga dugong dumanak makalipas ang kanyang kamatayan.
Nagsulat lamang si Rizal, hindi niya iniutos na magsimula ng himagsikan ang mga Pilipino.
3. Isa na si Pepe sa nagdidikta ng ating katauhan. Mayroon tayong kanya-kanyang pananaw at
lathala sa mga mensahe ni Pepe sa atin, ngunit hindi natin maikakaila na isa siya sa nagturo satin
kung pano mabuhay nang hindi nagpapatalo sa mga nangaalipin. Isa siyang taong hindi na
mawawala sa pagkatao natin. Itinatak na niya sa ating konsyensya na ang hindi pagmamahal sa
ating sarili wika, pananamit at produkto ay isang kasalanan hindi lamang sa bayan, kundi pati sa
ating sariling pagmamahal sa kalayaan.
4. Matapang niyang ibinunyag ang kabulukan ng pamahalaan noon gamit ang kanyang mga
aklat na Noli Me Tangere at El Filibusterismo. Gumawa siya ng sulating nagpapahiwatig ng
kanyang mga sentimento. Bagamat alam niyang mailalagay ang kanyang buhay sa peligro, hindi
siya nagdalawang isip upang gumawa ng aksyon para sa bayan. Nagsulat siya ng dalawang
nobela hindi lamang para maimulat ang ating mga mata sa nangyayari. Itinulak ng bawat titik sa
Noli Me Tangere at El Filibusterismo ang bawat mamamayan upang gumawa ng aksyon.
5. Hindi siya nagmakaawa para sa kanyang buhay. Si Jose Rizal ay nanindigan hanggang sa
kamatayan. Tinanggap niya ng buong puso ang kanyang kapalaran. Kailan man ay hindi siya
nagtaksil at kumampi sa mga kalaban upang maisalba lamang ang kanyang buhay. Ang kanyang
pagkamatay ay naging dahilan upang lalong gisingin ang pagka-Pilipino sa puso ng bawat
Pilipino.
6. Ang kanyang mga likha at sinambit ay ginagamit parin hanggang sa kasalukuyan upang
maging gabay at magpaalala sa atin na mahalin ang Pilipinas. Mapagpa-hanggang sa ngayon
ay naaangkop parin natin ang mga Nobela ni Jose Rizal sa ating buhay. Dahil wala itong
pinipiling panahon. Katulad nalamang ng “Ang kabataan ang pag-asa ng bayan” at “Ang hindi
lumingon sa sariling wika ay daig pa nito ang malasang isda”.