22

เรื่ องที่ 1
ควำมหมำยของเศษส่ วน และทศนิยม
1.1 เศษส่ วน เป็ นควำมสัมพันธ์ระหว่ำงส่ วนหนึ่ง เมื่อเทียบกับส่ วนทั้งหมดของปริ มำณที่กำหนด
หรื อวัตถุหนึ่ง
รูปสี่เหลี่ยมถูกแบ่งเป็ น 5 ส่วน เท่าๆ กัน แรเงา 1 ส่วน
คิดเป็ น 1 ส่วน ใน 5 ส่วน เขียนแทนด้ วย อ่านว่า
เศษหนึง่ ส่วนห้ า

5
ส่วนที่แรเงาคิดเป็ น
8

a
เศษส่ วน คือ จำนวนที่เขียนอยูใ่ นรู ป เมื่อ a และ b เป็ นจำนวนเต็ม
b
โดยที่ b ≠ 0 เรี ยก a ว่ำ ตัวเศษ และ เรี ยก b ว่ำ ตัวส่ วน

1.2. ทศนิยม เป็ นจำนวนที่ประกอบด้วยสองส่ วน คือ ส่ วนที่เป็ นจำนวนเต็มและส่ วนที่เป็ นทศนิยม

โดยมีจุด (.) คัน่ ระหว่ำงส่ วนของจำนวนที่กล่ำวมำ
1) ทศนิยมที่สำมำรถเขียนแทนด้วยเศษส่ วนได้ เรี ยกว่ำทศนิยมซ้ ำ เช่น
- 1.54, 1.2, 0.07
- 1.344…, 4.666…, 0.171717…
2) ทศนิยมที่ไม่สำมำรถเขียนแทนด้วยเศษส่ วนได้ เรี ยกว่ำทศนิยมไม่ซ้ ำ เช่น
- 1.2345126..., 3.14123517

วิดีทัศน์ เรื่อง ควำมหมำยของเศษส่วนและทศนิยม

 41

เรื่ องที่ 1
อัตรำส่ วน
อัตรำส่ วน (Ratio) ใช้เปรี ยบเทียบปริ มำณ 2 ปริ มำณ หรื อมำกกว่ำก็ได้ โดยที่ปริ มำณ 2 ปริ มำณที่
นำมำเปรี ยบเทียบกันนั้นจะมีหน่วยเหมือนกัน หรื อต่ำงกันก็ได้

a
บทนิยำม อัตรำส่ วนของปริ มำณ a ต่อ ปริ มำณ b เขียนแทนด้วย a : b หรื อ
b
เรี ยก a ว่ำ จำนวนแรกหรื อจำนวนที่หนึ่งของอัตรำส่ วน
เรี ยก b ว่ำ จำนวนหลังหรื อจำนวนที่สองของอัตรำส่ วน
a
(อัตรำส่ วน a : b หรื อ อ่ำนว่ำ a ต่อ b )
b

กำรเขียนอัตรำส่ วน มี 2 แบบ
1. ปริ มำณ 2 ปริ มำณมีหน่วยเหมือนกัน
เช่น โต๊ะตัวหนึ่งมีควำมกว้ำง 50 เซนติเมตร ยำว 120 เซนติเมตร
เขียนเป็ นอัตรำส่ วนได้วำ่
ควำมกว้ำงต่อควำมยำวของโต๊ะ เท่ำกับ 50 : 120
2. ปริ มำณสองปริ มำณมีหน่วยต่ำงกัน
เช่น ปำกกำ 2 ด้ำม รำคำ 30 บำท
เขียนเป็ นอัตรำส่ วนได้วำ่
อัตรำส่ วนของจำนวนปำกกำต่อรำคำ เป็ น 2 ด้ำม : 30 บำท
ตัวอย่ำงเช่ น
ถ้ำเป็ นปริ มำณที่มีหน่วยเหมือนกัน อัตรำส่ วนจะไม่มีหน่วยเขียนกำกับ เช่น
มำนะหนัก 25 กิโลกรัม มำนีหนัก 18 กิโลกรัม
25
จะกล่ำวว่ำอัตรำส่ วนของน้ ำหนักของมำนะต่อมำนีเท่ำกับ 25: 18 หรื อ
18
ถ้ำเป็ นปริ มำณที่มีหน่วยต่ำงกัน อัตรำส่ วนจะต้องเขียนหน่วยแต่ละประเภทกำกับด้วย เช่น
สุ ดำสู ง 160 เซนติเมตร หนัก 34 กิโลกรัม
อัตรำส่ วนควำมสู งต่อน้ ำหนักของสุ ดำ เท่ำกับ 160 เซนติเมตร : 34 กิโลกรัม

วิดีทัศน์ เรื่อง ควำมหมำย และกำรเขียนอัตรำส่วน

 42

อัตรำส่ วนทีเ่ ท่ำกัน

กำรหำอัตรำส่ วนที่เท่ำกับอัตรำส่ วนที่กำหนดให้ ทำได้โดยกำรคูณหรื อหำรอัตรำส่ วนทั้งตัวแรก
และตัวที่สองด้วยจำนวนเดียวกัน โดยจำนวนที่นำมำคูณหรื อหำรต้องไม่เป็ น “ศูนย์” ตำมหลักกำร ดังนี้
 หลักกำรคูณ เมื่อคูณแต่ละจำนวนในอัตรำส่ วนใดด้วยจำนวนเดียวกัน โดยที่จำนวนนั้นไม่เท่ำกับ
ศูนย์ จะได้อตั รำส่ วนใหม่ที่เท่ำกับอัตรำส่ วนเดิม
a a c a d
นัน่ คือ   เมื่อ c  0 และ d 0
b bc bd

วิดีทัศน์ เรื่อง กำรคูณอัตรำส่วนที่เท่ำกัน ……………………

 หลักกำรหำร เมื่อหำรแต่ละจำนวนในอัตรำส่ วนใดด้วยจำนวนเดียวกัน โดยที่จำนวนนั้นไม่เท่ำกับ

ศูนย์ จะได้อตั รำส่ วนใหม่เท่ำกับอัตรำส่ วนเดิม
a a c a d
นัน่ คือ   เมื่อ c  0 และ d 0
b bc bd

วิดีทัศน์ เรื่ อง การหารอัตราส่ วนที่เท่ ากัน…………………

ตัวอย่ำง จงหำอัตรำส่ วนอีก 3 อัตรำส่ วนที่เท่ำกับอัตรำส่ วนที่กำหนด

วิธีทำ 3 : 4 หรื อ
3
4
3 3 4 12
 
4 4 4 16
3 3 9 27
 
4 4  9 36
3 3  11 33
 
4 4  11 44
ดังนั้น
12 , 27 , 33 เป็ นอัตรำส่ วนที่เท่ำกับอัตรำส่ วน 3
16 36 44 4
กำรตรวจสอบกำรเท่ำกันของอัตรำส่ วนใดๆ ทำได้โดยใช้ลกั ษณะกำรคูณไขว้ ได้โดยใช้วธิ ี ดงั นี้
เมื่อ a , b, c และ d เป็ นจำนวนนับ
a c
1) ถ้ำ a  d  b  c แล้ว 
b d
a c
2) ถ้ำ a  d  b  c แล้ว 
b d
 43

ตัวอย่ำง จงตรวจสอบว่ำอัตรำส่ วนในแต่ละข้อต่อไปนี้ เท่ำกันหรื อไม่

3 5 26 39
1) และ 2) และ
4 6 30 45
3 5
1) พิจำรณำกำรคูณไขว้ของ และ
4 6
เนื่องจำก 3 6= 18
45 = 20
ดังนั้น 3 6  45
18  20
3 5
นัน่ คือ 
4 6

26 39
2) พิจำรณำกำรคูณไขว้ของ และ
30 45
เนื่องจำก 26  45 = 1,170
30  39 = 1,170
ดังนั้น 26  45 = 30  39
26 39
นัน่ คือ =
30 45

อัตรำส่ วนต่ อเนื่อง (อัตรำส่ วนของจำนวนหลำย ๆ จำนวน)

ในสถำนกำรณ์ จริ งที่เกี่ยวกับชี วิตประจำวัน เรำมักจะพบควำมสัมพันธ์ของจำนวนหลำย ๆ จำนวน
เช่น ขนมผิงบ้ำนคุณยำย ใช้ส่วนผสมดังนี้

แป้งข้ำวเจ้ำ 3 ถ้วยตวง
น้ ำกะทิเข้มข้น 1 ถ้วยตวง
1
น้ ำตำลมะพร้ำว ถ้วยตวง
2

นัน่ คือ อัตรำส่ วนของจำนวนแป้ งข้ำวเจ้ำต่อน้ ำกะทิเป็ น 3 : 1 หรื อ 6 : 2

1
อัตรำส่ วนของจำนวนน้ ำกะทิต่อน้ ำตำลมะพร้ำวเป็ น 1 : หรื อ 2 : 1
2
1
อัตรำส่ วนของจำนวนแป้ งข้ำวเจ้ำต่อน้ ำตำลมะพร้ำวเป็ น 3 : หรื อ 6 : 1 หรื อเขียนในรู ปอัตรำส่ วน
2
ของจำนวนหลำย ๆ จำนวน ดังนี้
1
อัตรำส่ วนของแป้ งข้ำวเจ้ำต่อน้ ำกะทิ ต่อน้ ำตำลมะพร้ำว เป็ น 3 : 1 : หรื อ 6 : 2 : 1
2
 44

ตัวอย่ำง ห้องเรี ยนห้องหนึ่งมีอตั รำส่ วนของควำมกว้ำงต่อควำมยำวห้องเป็ น 3 : 4 และควำมสู งต่อควำมยำว

ของห้องเป็ น 1 : 2 จงหำอัตรำส่ วนของควำมกว้ำง : ควำมยำว : ควำมสู งของห้อง

วิธีทำ อัตรำส่ วนควำมกว้ำง : ควำมยำวของห้อง เท่ำกับ 3 : 4

อัตรำส่ วนควำมสู ง : ควำมยำวของห้อง เท่ำกับ 1 : 2 หรื อ 1 x 2 : 2 x 2
เท่ำกับ 2 : 4
นัน่ คือ อัตรำส่ วนควำมกว้ำงต่อควำมยำว ต่อควำมสู งของห้อง
เท่ำกับ 3 : 4 : 2

วิดีทัศน์ เรื่ อง อัตราส่ วนต่ อเนื่อง…

 45

เรื่ องที่ 2 สั ดส่ วน

สัดส่ วนเป็ นกำรเขียนแสดงกำรเท่ำกันของอัตรำส่ วนสองอัตรำส่ วน
a c
เช่น a : b = c : d หรื อ  อ่ำนว่ำ เอต่อบี เท่ำกับ ซี ต่อดี
b d

3 5
ตัวอย่ำงที่ จงหำค่ำ m ในสัดส่ วน 
m 12
3 5
วิธีที่ 1 
m 12
3
5
3 3
 5 (ทำเศษให้เท่ำกับ 3 โดยคูณด้วย )
m 12  3 5
5
3 3

m 7.2
ดังนั้น m มีค่ำเท่ำกับ 7.2
3 5
วิธีที่ 2 
m 12
3 5
 (คูณไขว้)
m 12
3  12
m
5
ดังนั้น m = 7.2

กำรแก้ โจทย์ปัญหำโดยใช้ สัดส่ วน

ในชีวติ ประจำวันเรำจะพบสถำนกำรณ์ที่ตอ้ งแก้ไขปั ญหำโดยกำรใช้หลักกำรคิดคำนวณ เช่น
กำหนดอัตรำส่ วนของเครื่ องดื่มโกโก้สำเร็ จรู ป 1 ถ้วย ต่อผงโกโก้ 2 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ ำตำล
1 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ ำต้มสุ ก 1 ถ้วย ( 1 : 2 : 1 : 1 ) หำกมีผงโกโก้ท้ งั หมด 30 ช้อนโต๊ะ
สมมติวำ่ ชงเครื่ องดื่มได้ A ถ้วย ใช้น้ ำตำล B ช้อนโต๊ะ ครี มเทียม C ช้อนโต๊ะ และน้ ำต้มสุ ก D ถ้วย
ดังนั้น อัตรำส่ วนของจำนวนถ้วยโกโก้ที่ชงได้ต่อจำนวนผงโกโก้ เท่ำกับ 1 ถ้วย ต่อ 2 ช้อนโต๊ะ หรื อ
A ถ้วย ต่อ 30 ช้อนโต๊ะ
นัน่ คือ 1:2 = A : 30
1 A
หรื อ =
2 30
จะได้วำ่ 1 x 30 = Ax2
A = 15
ดังนั้น ผงโกโก้ 30 ช้อนโต๊ะ จะชงเครื่ องดื่มได้ 15 ถ้วย
 46

ตัวอย่ำง ซื้ อส้มโอมำ 3 ลูก รำคำ 50 บำท ถ้ำมีเงิน 350 บำท จะซื้ อส้มโอในอัตรำเดิมได้กี่ลูก
วิธีทำ สมมติ มีเงิน 350 บำท ซื้ อส้มโอได้ A ลูก
รำคำของส้มโอ 50 บำท ซื้ อได้ 3 ลูก

จะได้วำ่ A  50 = 3  350
A  50 3 350
=
50 50
A = 21
จะซื้ อส้มโอได้ 21 ลูก

วิดีทัศน์ เรื่ อง การคานวนสัดส่ วนและการแก้ โจทย์ ปัญหา …

 47

เรื่ องที่ 3 ร้ อยละ

ในชีวติ ประจำวัน ผูเ้ รี ยนจะเห็นว่ำเรำเกี่ยวข้องกับร้อยละอยูเ่ สมอ เช่น กำรซื้ อขำย กำไร
ขำดทุน กำรลดหรื อกำรเพิ่มที่คิดเป็ นร้อยละ กำรคิดภำษีมูลค่ำเพิ่ม ฯลฯ
คำว่ำ ร้อยละ หรื อ เปอร์เซ็นต์ เป็ นอัตรำส่ วนแสดงกำรเปรี ยบเทียบปริ มำณใดปริ มำณหนึ่ง
ต่อ 100 เช่น
50
ร้อยละ 50 หรื อ 50% เขียนแทนด้วย 50:100 หรื อ
100
7
ร้อยละ 7 หรื อ 7% เขียนแทนด้วย 7:100 หรื อ
100
กำรเขียนอัตรำส่ วนใดให้อยูใ่ นรู ปร้อยละ จะต้องเขียนอัตรำส่ วนนั้นให้อยูใ่ นรู ปที่มีจำนวนหลัง
อัตรำส่ วนเป็ น 100 ดังตัวอย่ำงต่อไปนี้
4 80
  80 %
5 100
2 20
0.2    20 %
10 100
กำรเขียนร้อยละให้เป็ นอัตรำส่ วนทำได้โดยเขียนอัตรำส่ วนที่มีจำนวนหลังเป็ น 100 ดังตัวอย่ำง
ต่อไปนี้
33
33% =
100
25.75 2575 103
25.75 % =  
100 10000 400
3
ตัวอย่ำง จงเขียน ให้อยูใ่ นรู ปร้อยละ
7
3
วิธีทำ วิธีที่ 1 ทำให้อตั รำส่ วน โดยมีจำนวนหลังของอัตรำส่ วนเป็ น 100
7
100
3 300
3 7
= = 7
7 100 100
7
7
3 300 300
ดังนั้น คิดเป็ นร้อยละ หรื อ %
7 7 7
3 A
วิธีที่ 2 สมมติ = ร้อยละ A หรื อ
7 100
3 x 100 = Ax7
3  100 300
A = 
7 7

วิดีทัศน์ เรื่ อง ร้ อยละ และการเขียนอัตราส่ วนในรู ปของร้ อยละ …

 48

กำรคำนวณเกี่ยวกับร้ อยละ
ผูเ้ รี ยนเคยคำนวณโจทย์ปัญหำเกี่ยวกับร้อยละมำแล้วโดยไม่ได้ใช้สัดส่ วน ต่อไปนี้ จะเป็ นกำรนำ
ควำมรู ้เรื่ องสัดส่ วนมำใช้คำนวณเกี่ยวกับร้อยละ ซึ่งจะพบใน 3 ลักษณะ ดังตัวอย่ำงต่อไปนี้
1) 25% ของ 60 เท่ำกับเท่ำไร หมำยควำมว่ำ ถ้ำมี 25 ส่ วนใน 100 ส่ วน แล้วจะมีกี่ส่วนใน 60 ส่ วน
ให้มี a ส่ วนใน 60 ส่ วน
a 25
เขียนสัดส่ วนได้ดงั นี้ 
60 100
จะได้ a  100  60  25
60  25
a
100
ดังนั้น a  15
นัน่ คือ 25% ของ 60 คือ 15
2) 9 เป็ นกี่เปอร์ เซ็นต์ของ 45 หมำยควำมว่ำ ถ้ำมี 9 ส่ วนใน 45 ส่ วน แล้วจะมีกี่ส่วนใน 100 ส่ วน
x
ให้ 9 เป็ น x% ของ 45  แปลงให้อยูใ่ นรู ปสมกำร ได้ดงั นี้ 9 = × 45
100
x
x% หมำยถึง
100
9 x
เขียนสัดส่ วนได้ดงั นี้ 
45 100
จะได้ 9 100  45  x
9 100
x
45
ดังนั้น x = 20
นัน่ คือ 9 เป็ น 20% ของ 45
3) 8 เป็ น 25% ของจำนวนใด หมำยควำมว่ำ ถ้ำมี 25 ส่ วนใน 100 ส่ วน แล้วจะมี 8 ส่ วนในกี่ส่วน
ให้ 8 เป็ น 25% ของ y
8 25 25
เขียนสัดส่ วนได้ดงั นี้   แปลงให้อยูใ่ นรู ปสมกำร ได้ดงั นี้ 8 = ×y
y 100 100
จะได้ 8 100  y  25
8 100
y
25
ดังนั้น y = 32
นัน่ คือ 8 เป็ น 25% ของ 32

วิดีทัศน์ เรื่ อง การเขียนร้ อยละในรู ปอัตราส่ วน

 49

เรื่ องที่ 4
กำรแก้โจทย์ ปัญหำเกีย่ วกับอัตรำส่ วน สั ดส่ วน และร้ อยละ
ให้นกั เรี ยนพิจำรณำตัวอย่ำงโจทย์ปัญหำและวิธีแก้ปัญหำเกี่ยวกับร้อยละ โดยใช้สัดส่ วน หรื อ
อัตรำส่ วน ต่อไปนี้
ตัวอย่ำง 1 ในหมู่บำ้ นแห่งหนึ่งมีคนอำศัยอยู่ 1,200 คน 6% ของจำนวนคนที่อำศัยอยูใ่ นหมู่บำ้ นทำงำนใน
โรงงำนสับปะรดกระป๋ อง จงหำจำนวนคนงำนที่ทำงำนในโรงงำนแห่งนี้
วิธีทำ ให้จำนวนคนที่ทำงำนในโรงงำนสับปะรดกระป๋ อง เป็ น s คน
s
อัตรำส่ วนของจำนวนคนที่ทำงำนในโรงงำนต่อจำนวนคนทั้งหมด เป็ น
1,200
6
อัตรำส่ วนดังกล่ำวคิดเป็ น 6% 
100
s 6
เขียนสัดส่ วนได้ดงั นี้ 
1,200 100
จะได้ s  100  1,200  6
1,200  6
s
100
ดังนั้น s  72
นัน่ คือ จำนวนคนงำนที่ทำงำนในโรงงำนสับปะรดกระป๋ องเป็ น 72 คน

ตัวอย่ำง 2 โรงเรี ยนแห่งหนึ่งมีนกั เรี ยน 1,800 คน นักเรี ยนคนที่หนักเกิน 60 กิโลกรัมมีอยู่ 81 คน จงหำว่ำ

จำนวนนักเรี ยนที่หนักเกิน 60 กิโลกรัม คิดเป็ นกี่เปอร์ เซ็นต์ของจำนวนนักเรี ยนทั้งหมด
วิธีทำ ให้จำนวนนักเรี ยนที่หนักเกิน 60 กิโลกรัม เป็ น n% ของจำนวนนักเรี ยนทั้งหมด
n 81
เขียนสัดส่ วนได้ดงั นี้ 
100 1,800
จะได้ n 1,800  100  81
100  81
n
1,800
ดังนั้น n  4.5
นัน่ คือ จำนวนนักเรี ยนที่หนักเกิน 60 กิโลกรัมคิดเป็ น 4.5% ของจำนวนนักเรี ยนทั้งหมด

กำรแก้ปัญหำโจทย์อัตรำส่วน กำรแก้ปัญหำโจทย์สดั ส่วน กำรแก้ปัญหำโจทย์ร้อยละ

 50

กิจกรรมบทที่ 1
แบบฝึ กหัดที่ 1
1. จงเขียนอัตรำส่ วนจำกข้อควำมต่อไปนี้
1). ระยะทำงในแผนที่ 1 เซนติเมตร แทนระยะทำงจริ ง 100 กิโลเมตร
……………………………………………………………………………………………...
2). รถยนต์แล่นได้ระยะทำง 200 กิโลเมตร ในเวลำ 3 ชัว่ โมง
……………………………………………………………………………………………...
3). โรงเรี ยนแห่งหนึ่งมีครู 40 คน นักเรี ยน 1,000 คน
……………………………………………………………………………………………...
4). อัตรำกำรเต้นของหัวใจมนุษย์เป็ น 72 ครั้งต่อนำที
……………………………………………………………………………………………...
2. สลำกกินแบ่งรัฐบำลแต่ละงวดเป็ นเลข 6 หลัก เช่น 889748 ซึ่ งมีหมำยเลขต่ำงกันทั้งหมด 1,000,000 ฉบับ
ในจำนวนทั้งหมดนี้มีสลำกที่ถูกรำงวัลเลขท้ำย 2 ตัวทั้งหมด 10,000 ฉบับ ถูกรำงวัลเลขท้ำย 3 ตัว 4,000
ฉบับ และถูกรำงวัลที่ 1 อีก 1 ฉบับ
จงเขียนอัตรำส่ วนแสดงกำรเปรี ยบเทียบจำนวนต่อไปนี้
1) จำนวนที่ถูกรำงวัลที่ 1 ต่อทั้งหมด
……………………………………………………………………………………………...
2) จำนวนที่ถูกรำงวัลเลขท้ำย 3 ตัวต่อทั้งหมด
……………………………………………………………………………………………...
3) จำนวนที่ถูกรำงวัลเลขท้ำย 2 ตัวต่อทั้งหมด
……………………………………………………………………………………………...
4) อัตรำส่ วนของสลำกที่ถูกรำงวัลเลขท้ำย 2 ตัว ต่อเลขท้ำย 3 ตัว
……………………………………………………………………………………………...
3. พ่อค้ำจัดลูกกวำดคละสี ขนำดเท่ำกันลงในขวดโหลเดียวกัน โดยนับเป็ นชุดดังนี้ “ลูกกวำดสี แดง 3 เม็ด สี
เขียว 2 เม็ด สี เหลือง 5 เม็ด” จงหำ
1) อัตรำส่ วนจำนวนลูกกวำดสี แดงต่อลูกกวำดทั้งหมด
……………………………………………………………………………………………...
2) อัตรำส่ วนของจำนวนลูกกวำดสี แดงต่อลูกกวำดสี เหลือง
……………………………………………………………………………………………...
3) ถ้ำสุ่ มหยิบลูกกวำดขึ้นมำจำกโหลจำนวน 5 เม็ด น่ำจะได้ลูกกวำดสี ใดมำกที่สุด เพรำะเหตุใด
……………………………………………………………………………………………...
 51

แบบฝึ กหัดที่ 2
1. ถ้ำอัตรำกำรแลกเปลี่ยนเงินดอลลำร์ อเมริ กำต่อเงินบำทเท่ำกับ 1 ดอลลำร์ : 43 บำท จงเติมรำคำเงินในตำรำง
เงินดอลลำร์ (US) 1 2 3 10 20
งำนบำท

2. จงเขียนอัตรำส่ วนที่เท่ำกับอัตรำส่ วนที่กำหนดให้ต่อไปนี้มำอีก 3 อัตรำส่ วน

2
1) = ...............................................................................................................................
3
5
2) = ...............................................................................................................................
9

3. จงตรวจสอบว่ำอัตรำส่ วนต่อไปนี้ เท่ำกันหรื อไม่

อัตรำส่ วนที่กำหนดไว้ พิจำรณำกำรคูณไขว้ ผลกำรตรวจสอบ

1)
5 กับ 10 5  12 = 10  6 5 = 10
6 12 เพรำะ 60 = 60 6 12

2)
3 กับ 4 3 5  4 4 3 
4
4 5 เพรำะ 15  16 4 5

3)
6 กับ 7
8 9
4)
12 กับ 18
10 15
5)
0.3 กับ 6
10 200
 52

4. จงทำให้อตั รำส่ วนต่อไปนี้ มีหน่วยเดียวกันและอยูใ่ นรู ปอย่ำงง่ำย

ตัวอย่ำง อัตรำส่ วนควำมกว้ำงต่อควำมยำวของโต๊ะเป็ น 50 เซนติเมตร : 1.2 เมตร

มีควำมหมำยเหมือนกับ
50 เซนติเมตร : 1.2 x 100 เซนติเมตร
ดังนั้น อัตรำส่ วนควำมกว้ำงต่อควำมยำวของโต๊ะเป็ น 50 : 120 หรื อ 5 : 12

1) อัตรำส่ วนของจำนวนวันที่นำย ก. ทำงำน ต่อชัว่ โมงที่นำย ข. ทำงำน เป็ น 2 วัน : 10 ชัว่ โมง ดังนั้น
อัตรำส่ วนเวลำที่นำย ก. ทำงำน ต่อเวลำที่นำย ข. ทำงำนเป็ น
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...

2) อัตรำส่ วนของระยะทำงจำกบ้ำนไปตลำด ต่อระยะทำงจำกบ้ำนไปโรงเรี ยนเป็ น 200 เมตร : 1.5

กิโลเมตร ดังนั้น อัตรำส่ วนของระยะทำงจำกบ้ำนไปตลำด ต่อระยะทำงจำกบ้ำนไปโรงเรี ยนเป็ น
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...

แบบฝึ กหัดที่ 3
1. พ่อแบ่งเงินให้ลูกสำมคนโดยกำหนด
อัตรำส่ วนของจำนวนเงินลูกคนโต ต่อคนกลำง ต่อคนเล็กเป็ น 5 : 3 : 2 จงหำอัตรำส่ วนต่อไปนี้
1) อัตรำส่ วนจำนวนเงินที่ลูกคนโตได้รับต่อลูกคนเล็ก
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
2) อัตรำส่ วนจำนวนเงินที่ลูกคนเล็กได้รับต่อลูกคนกลำง
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
3) อัตรำส่ วนจำนวนเงินที่ลูกคนกลำงได้รับต่อเงินทั้งหมด
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
4) อัตรำส่ วนจำนวนเงินที่ลูกคนเล็กได้รับต่อเงินทั้งหมด
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………..
 53

2. เศรษฐีคนหนึ่งได้เขียนพินยั กรรมไว้ก่อนจะเสี ยชีวติ ว่ำ ถ้ำภรรยำที่กำลังตั้งครรภ์คลอดลูกเป็ นชำยให้แบ่ง

เงินในพินยั กรรมเป็ นอัตรำส่ วนเงินของภรรยำต่อบุตรชำยเป็ น 1 : 2 แต่ถำ้ คลอดลูกเป็ นหญิงให้แบ่งเงินใน
พินยั กรรมเป็ นอัตรำส่ วนเงินของภรรยำต่อบุตรหญิงเป็ น 2 : 1 เมื่อเศรษฐีคนนี้ เสี ยชีวติ ลงปรำกฏว่ำภรรยำ
คลอดลูกแฝด เป็ นชำย 1 คน หญิง 1 คน จงหำอัตรำส่ วนของเงินในพินยั กรรมของภรรยำต่อบุตรชำย ต่อบุตร
หญิง
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

แบบฝึ กหัดที่ 4
1. จงเขียนสัดส่ วนจำกอัตรำส่ วนต่อไปนี้
1) 3 : 4 = 6 : 8 ……………………………………………………..
2) A : 7 = 9 : 27 ……………………………………………………..
3) 12 : 10 = B : 5 ……………………………………………………..
4) 5 : 4 = 65 : D ……………………………………………………..
2. จงหำค่ำตัวแปรจำกสัดส่ วนที่กำหนดให้ต่อไปนี้
A 12
1) 
3 15
……………………………………………………..………………………………………………
3 21
2) 
B 28
……………………………………………………..………………………………………………
 54

แบบฝึ กหัดที่ 5
1. ขำยมะละกอ 3 ผล รำคำ 50 บำท ถ้ำขำย มะละกอ 15 ผล จะได้เงินเท่ำไร
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………

2. กศน.แห่งหนึ่งมีนกั ศึกษำทั้งหมด 400 คน มีจำนวนนักศึกษำหญิงต่อจำนวนนักศึกษำชำย

เป็ น 5: 3 จงหำว่ำ มีนกั ศึกษำชำยกี่คนและนักศึกษำหญิงกี่คน
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………

3. พ่อแบ่งมรดกให้ลูกสองคน โดยอัตรำส่ วนของส่ วนแบ่งของลูกคนโตต่อส่ วนแบ่งลูกคนเล็ก

เป็ น 7: 3 ถ้ำลูกคนโตได้เงินมำกกว่ำลูกคนเล็ก 80,000 บำท จงหำส่ วนแบ่งที่แต่ละคนได้รับ
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………..………………………………………………
 55

แบบฝึ กหัดที่ 6
1. จงแสดงวิธีหำคำตอบ
1) 15% ของ 600 เท่ำกับเท่ำไร
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...………………
……………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………………..................................................
2) 120% ของ 40 เท่ำกับเท่ำไร
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...………………
……………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………………...................................................
3) 28 คิดเป็ นกี่เปอร์ เซ็นต์ ของ 400
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...………………
……………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………………...................................................
4) 1.5 เป็ นกี่เปอร์ เซ็นต์ของ 6
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...………………
……………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………………...................................................
5) 180 เป็ น 30 % ของจำนวนใด
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...………………
……………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………………...................................................
6) 0.125 เป็ น 25% ของจำนวนใด
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...………………
……………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………………...................................................
 56

แบบฝึ กหัดที่ 7
จงแสดงวิธีหำคำตอบ
1. นักศึกษำ กศน. 500 คน สอบได้เกรด 4 จำนวน 25% ของทั้งหมด จงหำจำนวนนักศึกษำที่สอบได้
เกรด 4
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...........................
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...........................

2. โรงเรี ยนแห่งหนึ่งมีนกั เรี ยน 2,000 คน เป็ นชำย 40% ของทั้งหมด ในจำนวนนี้มำจำกต่ำงจังหวัด

ร้อยละ60 จงหำ
1) จำนวนนักเรี ยนหญิง
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...........................

2) จำนวนนักเรี ยนชำยที่ไม่ได้มำจำกต่ำงจังหวัดทั้งหมด
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………...........................

3. ร้ำนค้ำแห่งหนึ่งประกำศลดรำคำสิ นค้ำทุกชนิด ร้อยละ 20 ถ้ำคุณแม่ซ้ื อเครื่ องแก้วมำได้รับส่ วนลด

250 บำท จงหำว่ำร้ำนค้ำปิ ดรำคำขำยผลิตภัณฑ์น้ นั ก่อนลดรำคำเท่ำไร
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………….……………………...
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………….……………...
 57

4. แผนผังสนำมหญ้ำแห่งหนึ่งกว้ำง 5 เซนติเมตร ยำว 8 เซนติเมตร ใช้มำตรำส่ วน 1 เซนติเมตร : 50

เมตร จงหำว่ำสนำมหญ้ำแห่งนี้มีพ้นื ที่เท่ำไร
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………………….……...
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………..……………………………...

5. นกน้อยฝำกเงินไว้กบั ธนำคำรเป็ นเวลำ 2 ปี อัตรำดอกเบี้ยร้อยละ 3 ต่อปี คิดดอกเบี้ยทบต้นทุก 12

เดือนและถูกหักภำษีดอกเบี้ย 15% ถ้ำนกน้อยฝำกเงินไว้ 10,000 บำท ครบ 2 ปี จะมีเงินในบัญชี
เท่ำไร
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...………
………………………………………………………………………………………………….....
……………………………………………………………………………….……………...………
……………………………………………………………………………………..……………...
…………………………………………………………………………………………….……...

6. วีระซื้ อรถยนต์มำคันหนึ่งรำคำ 200,000 บำท นำไปขำยต่อได้กำไรร้อยละ 20 ต่อมำเอำเงินทั้งหมด

ไปเล่นหุ น้ ขำดทุนร้อยละ 20 วีระจะมีเงินเหลือจำกกำรเล่นหุ น้ เท่ำไร
……………………………………………………………………………………………...………
……………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………….…...………
……………………………………………………………………………….……………………...
…………………………………………………………………….………………………...………
…………………………………………………………………………………….………………...
…………………………………………………………………………..…………………...………
……………………………………………………………………………………………..………...
 94

3.3 พืน้ ทีผ่ วิ และปริมำตรของทรงกลม

ทรงกลม คือ ทรงสำมมิติที่มีผวิ โค้งเรี ยบ และจุดทุกจุดอยูบ่ นผิวโค้งอยูห่ ่ำงจำกจุดคงที่จุดหนึ่งเป็ นระยะ
เท่ำกัน
จุดคงที่ เรี ยกว่ำ จุดศูนย์กลำงของทรงกลม
ระยะที่เท่ำกัน เรี ยกว่ำ รัศมีของทรงกลม

พื้นที่ผวิ ของทรงกลม
พื้นที่ผวิ ของทรงกลม เป็ นสี่ เท่ำของพื้นที่วงกลม ซึ่ งมีรัศมีเท่ำกับรัศมีของทรงกลม
จำก พื้นที่ของรู ปวงกลม = r 2
ดังนั้น พื้นที่ผิวของทรงกลม = 4 r 2

สู ตร พืน้ ทีผ่ วิ ของทรงกลม = 4 r 2

ปริ มำตรของทรงกลม
ปริ มำตรของทรงกลมอำจหำได้จำกกำรทดลองหำควำมสัมพันธ์ระหว่ำงปริ มำตรของครึ่ งวงกลมกับ
ปริ มำตรของกรวย

ข้อกำหนด 1) ครึ่ งของทรงกลมที่มีรัศมี r หน่วย

2) กรวยที่มีรัศมีเท่ำกับครึ่ งทรงกลม r หน่วย และส่ วนสู งของกรวย (h) เป็ น 2 เท่ำของรัศมี ฐำน
ของกรวย คือ 2 r หน่วย