1913-1915 ‘da ise basladiktan sonra Tirk-Bulgar ' i Kemal Soya a ald bulunmustur. M. Kematy casera deginme ve eylemlerini kisaca géyle bze, oly leyebiliriz: | Sofya'ya varinca énceleri Bulgaria Oteli’n, do ay on bu oteli terkederek Spelendide re ae¢. mistir. Bu otelde yedi ay kadar kaldiktan sonra | adam Hi. dagrat Christianus'un pansiyonuna tagindi. Ferdinad Bulva. rrndaki bu evi Sofya’dan ayrilincaya kadar birakmadi. 3 Ocak 1914, Cumartesi: Yarbay Enver Bey’in «Pasa, Olmasi: Yarbay Enver Bey, Bingazi ve Balkan Savaslan’na katil- masindan 6étird dg yil kidem zammi yapilarak, «Pagapliga yikseltilmig ve Harbiye Nazirligi’na atanmistir. 11 Ocak 1914 Pazar: Mustafa Kemal’e Ek Gérev Veril- mesi: Mustafa Kemal’e ek gérev olarak Bukreg ve Cetine aske- ri atageliklerin de verilmistir. (Bayur/62). 23 Ocak 1914 Cuma: M. Kemal'in Bir Resmini M. Hil da'ya Armagani: Mustafa Kemal, Sofya'da evinde pansiyoner olarak otu- dugu Madam Hildagrat Chirsitanus’a Sofya’da gektirdigi bir fotografini: «Hakikatli ve pek nazik Madam Hilda’ya» ithafiy: le armagan etmesi, M.K.'nin Madam Hilda ile olan gériigme ve mektuplas: dan hazirlanan «Agiklamali Atatirk'in dece M. K.'in Mad wyfa 66077'de genis yer verilmistir. Biz $4 ; am Hilda'ya anlattigi gelecege ait sézle" ni bu yapittan aktarmakla yetiniyoruse geleceg 1161913-1915 ystafa Kemal, ve sahibi Madam Hilda’va «3 vorkiye’nin gidisi iyi degil. rete demistir: emieket yapmak gerekir. Tipki Avrupa gibi ae bir ; pastanasad! degistirmeli. Allah nasip scars memle- nde Turkiye’nin idaresinde rol sahibi Sanaa aon cagim yenilikleri. Pegeyi hemen kaldirmali. S irim pir erkeK birden fazla kadinla evilenmemeli. Erkekler av rupalilar gibi sapka giymeli. Erkekler ve kadinlar egit paklara sahip olmali, Avrupalilar gibi yagamali.» Mustafa Kemal, Harbiye ve Akademi dgrenimi dénemin- de Avrupa’dan gizlice getirttigi toplum bilim, hukuk, diinya jirlik micadelesi tarihi gibi yapitlar! okuyarak kiltir gev- renini genisletmistir. Sam’a siirgiin edilince de Osmanli dii- zeninin, daha dogrusu diizensizliginin her yanini ve uygarlik yolunda kogan Avrupa’ya gore nasil cag dig! mihlanip kaldi- gimizi gormistir. Mustafa Kemal'in ileriye ait bu tasarilari- nin olugmasinda Sam'daki gézlemleri de 6zellikle etken ol- mustur. 11 Mart 1914, Gargamba: M. Bu terfi igin gesitli kaynaklarda migtit. Ornegin islam Ansiklopedisi’n 16 subat, 1 (veya 11) Mart, Komutan Atatiirk Mart... M. Kemal'in resmi sicilinde yarbayliga yiikseligi «26 Subat 1329»dur, Sayin Celal Erikan, bu tarihi rumi tarihe «9 Mart 1914» olarak gevirmistir. O yil gubat ay! 28 gakilgine Gre 26 subati 11 mart tarihini kargilamaktadl'. Onun igin he- Men bitin kaynaklarda degigik olarak gost ilen a cheep tarihi resmi dayanaktan yoksundur, 812, a dav Ndeki 26 subatin karsilig olan 14 mart tarinini 9°"? 3 Uygun bulduk. 117 ket piri 6zg Kemal’in Yarbayliga Yikseltilsi: degisik tarihler gosteril- de 1 Mart, Tek Adam’da (C. Erikan)'te 9 %1913-1915 ea Kemal'in yarbayliga yikseltilmesinin Gerek 4 sicilinde «Balkan Harbi hidematindan» olarak GOsteriimigg, 27 Mart 1914, Cuma: M. Kemalin Sofya'dan Hari, ine Yazis!: Mea a Kemal’in Harbiye Nezareti'ne yolladigy bu yag, ile ilgili bilgileri sona birakarak Once metnini verelim: «Bugiine kadar otelde ikamet etmekte ve Sefarethaneds galigmaktayim. Sefarethanede miktar-1 kafi oda Meveut ol. madigindan bendeniz igin minasip bir oda tefriki kabil olma. maktadir. Eyevm sikigtigim gayet kiigiik bir odada bizzaruy galigsmakta isem de vazife-i memurem yazi yazmaktan ziya- de yazilacak kiymetli ve mevsuk maldmat edinmek olup bu ise meslektaslarim, heyet-i siifera, muhtelif riitbe ve sinitta zabitan vesair ile hUsni minasebette bulunmaya ve (tizeri ¢i- zildiginden okunamadi) bulunanlarla suret-i mahremanede temasa gecebilmeye miitevakkiftir. Sefarethanedeki adamin higbir misafir kabultine taham- mild olmadiktan sarf-1 nazar, Sofya kiigik bir yer oldugun- dan ecnebi atasemiliterier bile bendenizle sik sik gértigmek- te olduklarinin her kimseye gériilecegini ve bunu mahzurlu telakki edeceklerini ima eylemislerdir. Bulgar zabitanindan harigteki temaslarla dost olduklat nin ise bittabi Sefarethanenin semtine bile ugramaktan hazet San nue Sofya’da mevcut olanlar ise bu nokta-i eae atasomiitern seer ne (Sakincalar camiair bua ve" yahut bina dahi you, we ee Bir re kal lerin yaptiklart bendenizin yor ki o da burada meveut tekmil ategerniller gibi, sahsan bir ev isticar eylemektir. Sofy4 Oturabilecegim en kigik bir evin aylik icat! 2 1181913-1915 nktan agag! olmadig! gibi hi¢ olmazsa bir seneligine apmak ve alt! ayligi peginen tesviye eylemek zaru- ;, Boyle bir evin aylik icarin! muhassesatimdan vermeye ridir. et lg . nat a azirim. Ancak evimin kabili iskan bir halde tefrisi igin en zaruri olan esyay! tedarik eylemek uzere birden hig olmazsa bes bin frank kadar bir paraya intiyag vardir. iste ben bu pa- ray! ve hem ilk 6 aylik bedel-i icari tesviye eylemek imkant bendenizce higbir zaman bulunamayacaktir. Sofya’da bir atasemiliterin vazife-i memuresini gayan-! arzu bir halde ifa eylemesi, balada arzettigim serait dahilin- de mimkiin olamayacagini, zatiali-i_ nezaretpenahilerinin herkesten daha iyi takdir buyuracaklari bi-istibahtir (istibah- tir (siphesizdir). Bu bapta varid-i hatir-1 hacizanem olan suret ise gudur: isticar olunacak haneyi tefrig igin bir defaya mahsus olmak iizere cenab-I-nezaret penahilerinden verilecek meblag ile sefaretin nezareti tahtinda alinacak esyay!, mifredatiyle bir defterde mazbut ve sefarethanece musaddak olarak atese- militerlik demirbag egyasini tegkil eder. Atagemiliter degistik- ge devir ve teslim edilir. Maruzatim nezd-i nezaret penahilerince tasvip buyurul- dugu takdirde tahliye edilmek Uzere bulunan minasip bir vin kontratosunu imza eylemek Uzere kegfinin emr-i is'ar Ve icabeden egyayi siparig eylemek Uzere bes bin frangin ir- Sal buyurulmasini istirham eylerim.» (Turk Kiltdri/90-3). 300 fra gontrat Yi hove Dosyasi Nasil Ele Gegti: Tahsin Unal, yukarida Kr} belirtilen dergide gu bilgiyi vermektedir. «Merhum yi om Yurdakul ile Yahya Kerim Bey adinda emekii bir al- ofva ae gismistik. Yahya Kerim Bey Mustafa Kemal'in tasemiliterligi hakkinda baz! hatiralar naklettikten 119 Cf4913-1915 nde eatagemiliterlik dosyas!» yazili bir de We Ya erim Bey: k Sofya atasemiliterimizdir. Daha p ligimiz yoktu. Sofya’da ilk atagemilic® Sotya’da atesemiliter . lik a edilince buraya Mustafa Kemal tayin edildi, ha dosya da O’nun yeni bina igin aldigi esyalarinin isim dogs sidir. (..-) Mustafa Kemal'den sonra beni Sofya Atasemilite ligine tayin etmislerdi. Daha gok geyler vardir. Birgtin tgp, r olacagini bilseydim onlart da saklardim.» m Tahsin Unal, daha sonra yukariya aldigimiz yazinin tari hakkinda da gu bilgileri vermektedir: «Bu yazida tarih ve imza yoksa da tarihinin 14 Mart 1329 (1913) olmasi kuvvetle muhtemeldir. Ginki Erkaniharbiye, Umumiye Riyaseti’ne yazilan 2. Nolu yazida «14 Mart 1329 tarihli ariznla tefrig,i hane igin istirham eyledigim bes bin frangin... Irsali misterhamdir. 29 mart 13-30 (1914)» denili- yor.» fe fener é oO mae! olanagi yoktur. Cink Musta- cima. agemiliterlige atanma tarihi kesin olarak 27 ena ge baslayig tarihi de 20 Kasim 1913'tur. Su ha le gére sayin Unal'in belirttigi tari men ya'yaatanmamist. Atane ai tarihte Mustafa Kemal Sot tafa Kemal'in tekit yez! : tari 7 ay sonradir. Esasen Mus sinin tarihi 11 nisan 1914 olduguna Q6re yazig) , In! 15 giin sonra tekit ettigi anlagilmaktadrr. 1112 Mayis 4 . 914 Katildig Kiyatet ae Sali: M. Kemat'in Sofa’ Mustafa Kk, : emal’i sare wer fen yerigor Sesitli yapitiara ve okul kitaplanna If Varit. Sofya'daki bu se ile Sofya’da cektirilmig bir fotogra!! 129 O ve resmin gekiligi ile ilgili detay" blr sonra ustil gosterdi, Yahya ker «Mustafa Kemal il oo1913-1915 4 Altan Deliorman’in «Mustafa Ke; , ea aktaryoruz: Mal Balkanlar'da» ya. i914 iikbaharinin Balkan iklimine nan bir gununde Turk Elciliginin kapisin, m0 giin sonra yapilacak bir balonun dvetiesin wean wu. Bulgarlar bu baloya gok énem vermekteydiler. Zira, balo en biyuk yortularindan biri miinesebetiyle yapiliyordu, Bul- garlar bu kutsal ginlerine «Kiril Metodi» (Kiril ve Metodi Se- ianikli iki kardesti. Ikisi de pazardi. Bulgar alfabesini birlikte tanzim etmislerdir) adini vermiglerdi. Kiril-Metodi, yani Bul- gar Alfabesi’nin tanzim edildigi gun. ..Kiyafet balosuna yenigeri elbisesiyle gitmeyi kararlas- tirdiktan sonra Mustafa Kemal, emireri Nuri’yi, eski arkadasi Kizanlikii Cevat Bey’e g6nderdi. Ona bir mektup yazarak, yenigeri kiyafetinin bir takim faydalar saglayacagini digin- digiinté ev bir mahzur yoksa bu kiyafetin askeri muzeden alinarak kendisine yollanmasini istedi. Cevat Bey’de Musta- faKemal’e karsi hayranlikla karigik bir sevgi vardi. Derhal elbiseyi hazirlatti, itina ile bir paket yaptirdigi ve Nuri'ye tes- lim etti. Nuri de bu kiymetli emaneti ihtimamla muhafaza ederek Mustafa Kemal'e getirdi. Mustafa Kemal elbiseyi balodan énce evde giyerek prova Yapti. Belinden yukari ve agagi kisimlari victidiine uygun geliyordu, Fakat serpus ve yatagan gok agirdi. Bas! rahatsiz oluyordu. Lakin artik bagka gare yoktu. a _Nihayet 11 Mayis 1914... KiriltMetodi geld. Balo biyuk bir itina ile hazirlanmisti. Kral Sarayr'nin hemen yakinindan ulunan Vyonnen Kuldp'tin (Asker! Kuldp) gen's ve balkon- “8 askeri bando akgamiani milli marslar galardl. a Bi # ae kapisinda hafif bir ai Ir aralik ortadaki buydk salonun ‘, rat ve takdit anma oldu. Davetliler agildt. Havada hay gore Oldukea ender 121 eg4913-1915 nraiki Ugalkig sesi duyuldu. Alkigiaya,, Radoslavof’un, Harbiye Nazir Kova. un geng ve guzel kizlartydi. Baslar bu hatabina déndU, gézler biraz da haset ve hay, kiglar yaylldl, gogaldi ve bitin salonu kaplad), hemen yaninda, dik, magrur ve yakigikj, eli yataganinin sapinda, g6zleri Seving | igi! yanarak duruyordu: Turk Atasemi. sesleri galkalandl. So lar Bulgar Bagvekili cef'in ve mebus Agkof alkislarin mu retle agildi, al igte orada, kapinin bir sarigin yenigeri, ve memnuniyetten I$! literi Mustafa Kemal. Orkestra yeni bir pargaya baslarken Mustafa Kemal, etra- fini saran davetlilerin ellerini sikarak hatirlarini soruyor, orta- ya dogru ilerliyordu. Avusturya Hariciye Naziri’nin kardesi ve Avusturya’nin Bulgaristan Elcisi von Hohn, hemen kogarak Mustafa Kemal’in yanina gelmisler, sanki bu geng yeniceri- nin sahsinda Turk tarihinin en azametli devirleriyle elele ver- diklerini, ittifak-1 Miselles mimessilerine géstermek ister gi- bi gururlanmislardi. Mustafa Kemal o gece pek neseliydi. Konusuyor, gilliyor, egleniyor ve ejlendiriyordu. Geng Atese bilhassa kadril dan- sini gayet iyi oynamaktaydi. Orkestra bu dansin pargalarin! galdikga hig kagirmiyordu. Saat 24’ buldugu anda bindenbire elektrikler séndé, igaret veri ve maskeler gikandh. Herkesin ittifak tigi birinci mike cone verilmesiydi. Biraz sonra netice bildiril- Kral ean onda Kemal Rezeninigt . di. Mustafa Komal aa cais® ile beraber baloda butane basarisini tebrik etti rea G - of Yarisindan sonra balonun havasi daha harekelle" mi i : I, davetliler daha ok eglenmeye baslamisiard!. Mazik. da » ©2NS, Sampanya ve kahkaha... Sabahin artik erken agarm® 1221913-1915 Jayan ilk igiklan! blydk ve kalin Perdelerin ar ep zmeye baslamisti ki Mustafa Kemal Ve etainen Askeri Kultip ten ayrildilar, Kuldbiin genig Merdivenlerin- gen inerken Ispanyol Masiahatgizan, Mustafa Kemat'in kolu- na gitmis, hararetli hakaretli bir seyler anlatiyordu, Bu; esmer, ince biyiklt ve ablak surath bir adamadi. Biraz fazla kagirdign ig- kinin tesiriyle olacak, bagira bagira konusuyor, Caddede cinla: yan kahkahalar atlyordu. Turk Ve Islam eserlerine agik oldugu- nu soyliyordu. Kimbilir belki de Tarik bin Ziyad’dan ispanya topraklarina kalan bir hatiraydi bu: -Monser, diyordu; Ispanyol miuzigindeki oryental havaya payilirim. Gelirseniz géreceksiniz ki evimdeki bir oday! tama- men gark stili d6gedim. Perdeler, sedirler, motifler. Israrlarina dayanamadilar, maslahat gizarin evine de ug- radilar. Hakikatten evin her odasi sark usulti dégenmisti. Du- varlarda cami pencerelerini andiran motifler, pencerelerde sark islemeleriyle sUislenmigs perdeler, duvar kenarlarinda al- gak sedirler ve yer minderleri... Konugmalar uzadi, mevzu degisti, derinlesti. Kadehler ye- niden doldu, bogaldi ve... ortalik aydinlandi. O zaman sark meraklisi ispanyol, Mustafa Kemale: ~ Dostum, dedi; bu kiyafetiniz tam benim evime yakigacak bir kiafet. Burada bir resim gektirseniz. Derhal perdelerle bir fon yapildi. Mustafa Kemal poz verdi Ve resim cekildi. Bu, sonradan meshur olan, kopyeleri yapilan, Ustafa Kemal'e daima o geceyi hatirlatacak olan resimdi. Bu fotograf Mustafa Kemal'de yoktu. Niimrezade Sakir i soradan fotografi almig, Milli Micadele'yi miiteakip Tir- rh ¥® gelince Gazi'ye géstermistir. Gazi, Arap harfleriyle yaz- cI saz ile bu resmin bir tanesini Sakir Beye, bir tanesini Uigar mebusu Agkof'a vermistir.» , Balo gecesiyle ilgili olarak bir de ismail Hakkt Kavalal'nin 123 tea1913-1915 rair ki her iki anty! oranlamak Uzere 8 Eyli 1947 anisi va inden bu anty! da agaglya aliyoruz: fi Vakit Gazetesingen lile beraberdik, Buy ee Muse aren inci deviet tem ‘ pattern tetip ettigi bir kostimll baloya yabat Ktup geld. Hig ride milli kiyafetleriyle davet eder bir mektup g “Mig unutmam, birdenbire gézleri parladi. Bana déndii ve: «ismail, sen Bulgar trenlerinde parasiz Seyahat edi istanbul'a git, bana bir yenigeriagasi kostiimii getir.» Dedi. Bir de Enver Paga'ya hitap eder bir mektu tanbul'a geldim, dedigi kostiimti aldim ve dénduim. Taber gittik. O, bu kiyafetiyle biitdin nazarlari kendi du. iri viicuduna ayri bir heybet veren bu elbise ve yiiziindeki Maske, O’nun gézlerindeki sonsu atirtilara efsanevi bir kudret de katmisti. Bitdin misafirler, bunun kim oldugunu birbirlerine soruyorlardi. Bir miiddet sonra bi girdi. Bulgar Basvekil’nin kizina kavalyelik ediyordu. Zaten bu kiz daha énce O'nun fl6 tarih. YOrsun, P yazdi. is. Baloya be. Ine Gekiyor- A tanimadigimi Soyledim, sonra Atasemiter Mustafa Kemal Oldugunu dGrenin ce hayranligini SOyle ifade etmisti: «Mithig, Mithig bir adam!» Yukariya al den ne aldigimiz ant ile Altan Deliorman'in Sakir Zim- re’den dinleyip Saptadigi balo : ecesine ait ani arasinda baz! ens tutarsiziik Vardir, oan Pio yenigen ah ale ign Cevat Bey aracilg) ile saglandigi belie nin getirdigins eo"! Kavala, by giysiyi istanbul'dan kendis Yenigeti gin eM aKtadir. Ying, Kematin birincilk 66010"? geri Olysisinden tira Kazandigi Deliorman tarafindan D& 1241913-1915 ti _ en Kavalall, birinciligin gizel dang yangines ih, jk yazmaktadtr. STASI sonucu ye- aigint in lard ufak tefek tutarsiziiklara kargin Deliorman'in saptadigy - aniaréa, balo gecesiyle resmin cekils tarihlerinin belirtiimig o- nasi Kazanc! Cnemiidl. CankO, Ensézde de beliidig gi, sia Kor aie olaylar; tarihsiz, mekansiz ve gogu kez bi gon Mustafa pene? diye baslayan yeri, tarihi, tanid)- give kaynat belli olmayan birstiri sisli «nakil» ler zinciren bag. janmist. Herhalde, Deliorman’in saptadigi bu anilarla Milf Kahramanimiz'n Sofya yagami aydinliga kavugmustur. Daha ayrintili bilgi edinmek isteyenler o yapittan yararlanabilirler. May's 1914: Mustafa Kemal'in, «Zabit ve Kumandan ile Hasihal» Yapitini Sofya’da Tamamlamasi: Bu yapit gegitli nedenlerden turd ancak 1919 yilinda is- tanbul'da bastirilabilmistir. Rugen Egret Unaydin ayni yapitin 6nsiiziinde gu bilgileri vermektedir: «Zabit ve Kumandan ile Hasbihal» gergi 1914 mayisinda Sofya'da yazilmistir. Fakat ilk yaprakta da igaret edildigi izere Birinci Cihan Savas! boyunca su bu kayitlar yziinden 1918’e kadar yayimlanamamistir. Nihayet Mustafa Kemal'in éteden beri yakin arkadagi ve Sofya’da iken elcisi Ali Fethi Okyar ile binlkte 1918 Mutarekesi baslarinda istanbul'da bir miiddet ¢1- Kardiklary Minber Gazetesi’nin matbaasinda basilmistir. Yapit, Nuri (Conker) Bey'in «Zabet ve Kumandan»' vesile- * yazilmis, alayli bilgisiz, yeteneksiz subaylar ve kuman- anlar aci acy elestirilmistir. 23 Temmuz 1919, Sali: Birinci Dunya Harbi’nin basla- i ae Bir ay énee (28 Haziran A.) Avusturya Veliahai Frango- ten parandin bir Sirp tarafindan éldiriilmesi; yillar ae inti msiayan siyasi, asker’, rekabetin ve toprak genislemes! “Sannin Savaga déniigmesi igin beklenen vesileyi dogur: siyl 1254913-1915 -Macaristan Imparatorlugu'ny, se (sonradan 30 iilkenin de Harbi baslamistir. (D) gunii de, Avusturya’nin Tuna fe, bombalanmasivle savagin ik ates pax IN Sir. mus ve bugun kat, bistan’a savas | cag!) Birinci Dunya Ertesi 29 Temmuz tarafindan Belgrad’in tir. : . Tn izleyin ginlerde Almanya Rusya’ya (1 Agustos), 4 manya Fransa’ya (3 Agustos), ingiltere Almanya'ya (5 Agus, tos), Avusturya Rusya’ya (6 Agustos), Fransa Avusturya'ya (11 Agustos), ingiltere Avusturya’ya (12 Agustos) ve Japonya da Almanya'ya savas ilan etmig ve savag atesi biltiin dinyay, sarmistir. 2 Agustos 1914 Pazar: Tiirk-Alman ittifaki’nin imzalanma- si ve seferberligin ilani. 4 Agustos 1914, Sali: M.K.'in Sirbistan Ategemiliterligin’e de atanmasi. Sicil notu aynen sdyledir: «Sirbistan Ataseligine tayin ve yine Sofya’da ipka edilmistir. 5 Agustos 1914, Cargamba: Tiirk-Alman ittifaki'na Avus- turya-Macaristan Imparatorlugu'nun katilmasi. 19 Agustos 1914, Dostluk Andlasmasini 9 Eylul 1914 + iti i Hukametnin. Ekim 1914 e, Gargamba: ittihat ve Terakki Hikameti rihinden Sayilmak uz. itd ca 5 ere, kapitiilasyon'a digini tek taraflt olarak ilan etmesi “ Cargamba: Osmanii, Bulgar ittifak vé n imzasi. 1 17 Eylal 1914 ~ (aras) 1 Persembe: M.K: fik Rugtd (Aa Bey'e mektup géndermesi M.K.’nin Tevfi A jn bu Mektubunda Birinci Dunya Harbi’nde Almaniat! 1261913-1915 bi ansiziiga udrayacagini da belirtmistir. Mektubun bu konuy- la ilgili poldmleri gudur: «..Hangi tarafin galip gelecegine dair olan kanaat-i fik- riyemi soylemekten hazer ederim. Nazik ve mihim bir devre iginde bulundugumuza siiphe yoktur. Almantar bii- yuk ve hayrete sayan bir saldiri ile miteaddid Fransiz ka- lelerini cigneyerek sag cenaht ile Paris’i gegip Fransiz or- dusunu-arkast Isvigre’ye olmak izere-sikistirdi. Bu, Al- manlar’in yegane maksadioldugunda veona da muvaffa- kiyet elverdiginde herkes ayni fikirde idi. Ve bitin diinya artik son ve kati meydan muharebesine ve onun neticesi- ne intizar ediyordu. Halbuki bu neticeye mukabil, Alman ordularinin Fransiz ordusu karsisinda yiizlerce kilometre geri cekildigi goriildi. Doguda Ruslar’la Almanlar ve Avusturyalilar arasinda cereyan eden vakalarda dogu Prusya’da Ruslar bozuldu, fakat giineyde Ruslar’in pek distin kuvvetleri karsisinda Avusturya Ordusu ¢cekiliyor; Batida Fransiz Ordusu taar- ruza hazir. Binaenaleyh Alman Ordusu taarruza hazirdi. Doguda Rus Ordusu tstiin ve Avusturya Ordusu cgekilme- ye mecbur. Vaziyeti séyle tefsir edebiliriz: Almanlar, Fransiz Ordu- sunu kati meydan muharebesiyle henuiz maglap edemiye- Ceklerini ve Avusturya Ordusu’nun istiin Ruslar kargisin- da daha ziyade kargi koyamayacagini gérerek batida bi- tin orduyla geri cekilerek nisbeten doguya yaklagmak ve Sonra Fransiz Ordusu kargisinda bir midafaa ordusu ter- kederek geri kalan ordulariyle doguya déniip Avusturya Ordusu’yla birlikte Rus Ordusu’nu vurmak istiyorlar. Pek giizel; fakat bu defa Rus Ordusu geriye, doguya Sekilmeye baslarsa ve bu orduyu yakalayip ezmek mim- 1271913-1915 er taraftan Fransiz Ordusu mukave, kin nny he ao olursa bu defa yine dodute igin yar er 1 bir miidafaa kuvveti birakip garbe mj deni. ae va on mekik gibi bir doguya, bir batiya gide ge. le Alman Ordusu’nun hali ne olur?» (A.0Z. 39-40) Mektup ilk kez 19 Kasim 1918 (salt) tarihinde «Nihitte bir sima» baslg1 altinda Minber Gazetesi'nin birinci saytasin da «Ahmet Hulki» imzah makale iginde yayimlanmistrr. 29 Ekim 1914 Pergembe: 27 Ekimde Karadeniz’e agiimig olan Alman mirettebatl, Tiirk Bayrakli Goeben ve Breslay («Yavuz» ve «Midilli») gemilerinden Rus donanmasiyle Rus kiyilarini atege tutmasi. 3/5 Kasim 1914, Sali-Cargamba: Sirasiyle Rus’ya ingilte- re ve Fransa’nin Turkiye’ye harb ilani. 9 Kasim 1914 Cuma: ingiliz Basbakani Asquith’in parla- mentoda demeci: «Osmanit Devieti kilicini cekmistir ve kilicla- ortadan kaldirilacaktir. Tirk imparatorlugu savasa girmekle in- tihar etmistir.» 17 Ocak 1915 Pazar: M.K.’ya Altin Liyakat Madalyas! ve- rilmesi (Bayir 359). 20 ocak 1915 pazartesi: M. KEMAL'in 19. Firka K.na Allt- masi M.K. Turkiye Birinci Diinya Harbi'ne katildiktan sonra Seplisiondp kendisine fal gérev verilmesi hususunda yapt! aa ee Uerine «Uciincl Kolordu'da yeni tegekkill ede" lo = . " 7 etmist. irka Kumandaniigrina tayin edilerek valana avdet 1 Subat, 1915 Paza Pais rtesi: M. K.’e Uciincii Riitbe’den * mani nigani Verilmesi ( Ke Updned Ri Bayur 359), 128