1|Tópico de Seminario.

Lengua y Literatura Latinas (2022)

Hugeburc. Vita Willibaldi

De transitu Willibaldi1

Postquam ille inluster clarusque Christi2 crucicolus3 magna mentis intentione et cordis
contemplatione ad superna internis4 vitae speculatione5 provide6 circumspectione7 properabat, et ad
sublimioris, rigidioris8 vitae virtutibus anhelando, iam non planam, sed artam austerioris vitae viam per
monachialis vite normam inhiando desiderabat et maioram9 iam tunc peregrinationis ignotitiam10 adire
5 optabat, quam illa fuit, in que tunc stare videbatur; Tunc11 ille strenuus, consilio amicorum
contribulumque12 licentia flagitato13, ut suorum14 opitulatione orationum illum sequere15 dignentur16,
rogabat, ut tutis itineris cursibus dilectabiler atque optabiles17 civitatis Hierusalem moenias18 peragrare
speculareque19 per illorum pia precuum20 presidia possibiliter poterit21. Cumque22, transactis dominice
paschalis sollemnitatibus, agile23 exercitus levavit se cum duobus suis sociis et pergere ceperunt;
10 cumque perrexerunt24 et venerunt usque ad urbem da Teratinam25 in oriente, et ibi manebant26 II dies27;
et inde pergentes venerunt ad urbem Gaitam28 (illa stat in litore maris), et ibi tunc ascendentes in

1 C, D des. titulum
2 C omm. [Christi]
3 C, D [crucicola]
4 C, D [supernam internae]
5 C, D [speculationem]
6 C [provida]
7 D omm. [provide circumspectione]
8 C, D [rigidiorisque]
9 C, D [maiorem]
10 C, D [ignorantiam]
11 C [tum]
12 C [contribuliumque], sic. corr. D
13 C, D [flagitata]
14 C [suarum], sic. corr. D
15 C, D [sequi]
16 C [dignarentur]
17 C [delectabilis atque optabilis], D [delectabilia atque optabilia]
18 C, D [moenia]
19 C, D [specularique]
20 C, D [precum]; D add. subsidia
21 C, D [potuisset]
22 C [Iamque]
23 C, D [agilis]
24 C [pergerent], D corr. [perrexissent]
25 C [Daterinam]
26 C [manserunt]
27 C [duobus diebus]
28 C [Caietam], D [Gaiam]
 2|Tópico de Seminario. Lengua y Literatura Latinas (2022)
Hugeburc. Vita Willibaldi

navem29, transfretaverunt ad Nabulem30. Et illic relicto31 nave, in quo32 pergebant, stabant ibi duos
ebdomadas33. Istas34 civitates sunt Romanorum, in Benefentis35 sunt, sed tamen Romanis sunt
subditi36. Statimque, sicut divina solet pietas incessanter agere, ut votiva vernaculorum desideria
15 suorum impelere properat37, navem illi38 de Aegypto invenerunt, et illi intro ascendentes, navigaverunt
in terram Galabriae,39 ad urbem que dicitur40 Reggia. Et ibi manentes II dies, levaverunt se et venerunt
in insulam Siciliam, quod est in urbe41 Cathinensia42, ubi requiescit corpus sanctae Agathe virginis; et
ibi est mons Ethna, que43 et quando evenerit pro aliquis44 rebus, ut illa45 ignis dilatare se voluerit super
regionem, tunc cito illi cives sumunt corpus46 sancate Agathae et contra ignem ponunt, et cessat. Illic
20 fuerunt III ebdomadas et inde, navigantes venerunt Saracusam urbem in ipsa regione, et inde
navigantes venerunt47, ultra mare Adria48, ad urbem Manafasiam, in Slawinia49 terrae; et inde
navigantes, in insulam nomine Choo, et demittebant50 Chorintheos, in sinistra parte. Et inde
navigantes, in insulam Samao51 et inde navigaverunt in Asiam, ad urbem Effesiam52, secus mare I
mille53; et inde ambulaverunt in illum locum ubi VII dormientes requiscent54. Et inde ambulaverunt
25 ad sanctum Iohanem evangelistem55, in loco speciosio secus Effesum. Et inde ambulaverunt II millia56
secus mare, ad villam magnam, qui57 vocatur Figila; ibi erant I diem et, petito pane, ibi ibant ad fontem

29 C [navim]
30 A [Ne<a>bulem], B, C [Nebulem], D [Nabulam]
31 C, D [relicta]
32 C, D [in qua]
33 B, [duos ebdomade], C [duabus ebdomadibus], D [duas ebdomadas]
34 C, D [istae]
35 C [Beneventis], D [bene ventis]
36 C, D [subditae]
37 C [dignetur]
38 B, C [illic]
39 C, D [Calabriae]
40 D omm. [quae dicitur]
41 C [in quae est urbs], D [quae est in urbe]
42 D [Chatiniensia]
43 C [qui], D [in quo] supra
44 C, D [aliquibus]
45 C [ille]
46 C [vellum]
47 C omm. [Saracusam... navigentes]
48 C [Adrium]
49 B [slauvinia], C [slavinica]
50 C [dimittebant]
51 C [Samo]
52 C [Ephesum]
53 C [unum miliarium]
54 C, D [requiescunt]
55 B, C [evangelistam]
56 C [milliaria]
57 C, D [quae]
 3|Tópico de Seminario. Lengua y Literatura Latinas (2022)
Hugeburc. Vita Willibaldi

unum in medio58 villa et sedentes ibi super marginem, tingebant59 panem in aqua et sic manducabant.
Et inde ambulantes secus mare ad urbem Strobrolem in montem excelsum; et inde ibant in locum
que60 dicitur Patera, et illic morabant usque dum hiemis gelidi horrendus preteriret frigus. Et postea
30 tunc inde61 navigantes venerunt ad urbem que vocatur Milite62; illa fuit quondam de aquis peritura. Ibi
sedebant duo solitarii in stulice, id est, fabricatum atque firmatum63 cum mura magna64 de lapideis65
valde summa, ut aqua illis nocere non possit Et inde transfretabant ad monte Gallianorum66; illud fuit
totum transmigratum. Et ibi acri famis restrincti67 fuerunt illi asperitate, ita ut inedio68 intus lacerati
letalem iam diem mortis inminere metuebant69. Sed omnipotens populorum pastor pabulum suis
35 prestare dignatus est pauperibus. Et inde navigantes, venerunt in insulam Cyprum, quod70 est inter
Grecos et Sarracinos71, ad urbe pampho72, et ibi fuerunt III ebdomadas73 Paschae, post annis circulo74.
Et inde ibant ad urbem Constantiam, ubi requiescit sanctus Epiphanius, et ibi morabant75 usque post
natale76 sancti Iohanis Baptiste. Et inde navigantes, venerunt77 in regionem Sarracinorum78, in urbem
Tharrathas secus mare. Et inde ambulabant super VIIII aut XII milia, ad castellum que79 dicitur Arche,
40 et ibi80 fuit episcopus de gente Grecorum, et ibi81 habebant82 letania83 secundum consuetudinem
eorum. Et inde pergentes illi84 ambulaverunt ad urbem que vocatur Emessa85, XII milia. Ibi est

58 C, D [media]
59 D [tinguebant]
60 C [qui]
61 C [illi]
62 C [Militena]
63 C [fabricata atque firmata]
64 C [cum muro magno]
65 C [lapidibus]
66 B [Galanorum]
67 C [constricti]
68 C [inedia]
69 C [metuerent], sic. corr. D.
70 C, D [quae]
71 C, D [Sarracenos], B [Saracenos]
72 C [Papho]
73 C [ebdomadam]
74 C, D [anii circulum]
75 C [ibique morati sunt], D [morabantur]
76 C [nativitate]
77 A [in] (in ras.?), C, D [venierunt in]
78 C [Sarracaenorum], D [Sarracenorum]
79 C, D [quod]
80 C [ubi]
81 C [ibique]
82 D [habebatur]
83 C [laetaniam]
84 C omm. [illi]
85 B [Smesa], D [Emissa]
 4|Tópico de Seminario. Lengua y Literatura Latinas (2022)
Hugeburc. Vita Willibaldi

aecclesia magna, quam fecit sancta Helena86 in honore sancti Iohannis Baptiste; et caput illius fuit ibi
diu, hoc est, in Syrim. Tunc erant cum87 Willibaldo VII contribuli88 illius, et ille89 ipse fuit octavus.
Confestimque illi pagani Sarracini repperientes, quod adveni90 et ignoti homines illic91 venti fuerunt92,
45 tulerunt eos et captivos habebant, qui93 nesciebant de quale94 fuerant gente95, sed speculatores esse illos
estimabant, et captivos eos ducebant ad quendam senem divitem, ut videret et agnosceret unde essent.
Ast96 ille senex interrogavit illos97 unde essent aut quale98 fungerentur legatione; tunc illi respondentes
ab exordio totam intimaverunt ei iteneris sui causam. Et ille senex respondens, ait: “frequenter hic99
venientes vidi homines de illis100 terre partibus istorum contribulos101; non querunt mala, sed legem
50 eorum adimplere cupiunt”. Tum illi inde pergentes, venerunt ad palatium, ut rogarent illis viam transire
ad Hierusalem. Cumque illic veniebant102, statim ille preses dixit quod speculatores fuissent et precepit
illos in carcerem trudi, usque ad illum tempus, quo repperiret a rege quod103 fecisset de illorum causa.
Cumque104 illi fuerant105 in carcere, confestim miro106 omnipotentis Dei dispensatione, qui pius ubique
suos inter tela et tormenta, inter barbaros et belligeros, inter carcere et contumacium catervas, suo107
55 protegere parma tutosque conservare dignatus est, unus homo fuit ibi negotiator, qui sibi in
elemosinam et animae suae redemptionem volebat illos redemere108 et de carcere eripere, ut liberi
essent pergere in sua voluntatem, et non poterat; sed econtra cottidiae109 misit illis prandium et cenam,
et in quarta feria et in sabbato misit filium suum in carcere et eduxit eos ad balneum et iterum
introduxit. Et dominica die ducebat eos ad aecclesiam, per mercimonium, ut de rebus venalibus

86 B [Elena]
87 C add. [sancto]
88 C, D [contribules]
89 C omm. [ille]
90 C, D [advenae]
91 C, D [illuc]
92 C [venissent], D [venturi fuissent]
93 C, D [quia]
94 C, D [quali]
95 C [regione]
96 C, D [At]
97 C [eos]
98 C, D [quali]
99 C, D [huc]
100 D corr. [illius]
101 C, D [contribules]
102 D [venissent]
103 B [quid]
104 C omm. [Cumque illic... Cumque illi]
105 C, D [fuissent]
106 C [mira], D [intro]
107 C [sua]
108 B, C [redimere]
109 B, C [cotidie]
 5|Tópico de Seminario. Lengua y Literatura Latinas (2022)
Hugeburc. Vita Willibaldi

60 viderent, quid110 eorum mente delectaret111 et ille tunc suo pretio illis opteneret112, quicquid illorum
mente aptum113 foret114. Illi cives urbium curiosi iugiter illic venire consueverant illos speculare115, qui116
iuvenes et decori et vestium ornatu induti erant bene117. Tunc illis in carcere conmorantibus, unus
homo de Ispania118 venit et loquebat119 cum illis in carcere et diligenter ab illis inquisivit quid120 essent
aut unde essent; et illi dixerunt ei omnia secundum ordinem de sua121 itinere. Ille ispanius122 homo
65 habebat fratrem in palatio regis, qui fuit cubicularius regis Sarracinorum123. Cumque ille preses, qui eos
in carcere124 mittebat ad palatium veniebat125, et ille ispanius126, qui cum illis in carcere loquebatur et
ille nautor127 in cuius nave128 fuerunt quando pergebant de Cypro, omnes simul venerunt coram rege
Sarracinorum, cui nomen Myrmumni. Et cum locutio evenerat129 de illorum causa, ille ispanius130
homo omnia que illi dixerunt ei in carcere suo intimavit fratre131 et illum rogavit, ut regi indicasset132,
70 et in subsidia133 illis foret. Post haec itaque, cumque134 omnes isti tres simul coram rege135 veniebant136
et omnia iuxta ordinem intimando illo indicabant137 de eorum causa, ille rex interrogavit unde essent,
et illi dixerunt “de occidentale plaga, ubi sol occasum habet isti homines veniebant138 et139 nos140

110 C [quod]
111 C [mentem]
112 C [optineret], sic. corr. B
113 D [quicquid menti illorum aptum]
114 C [captum foret].
115 C, D [speculare]
116 C [quia]
117 C [bene erant induti]
118 C, D [Hispania]
119 C [loquebatur]
120 C [qui]
121 C [suo]
122 C [Iste hispanus]
123 C [sarracenorum]
124 C [carcerem]
125 C [venisset]
126 C [ille hispanus], omm. [et]
127 C [nauta]
128 C [navi]
129 C [evenisset]
130 C [hispanus]
131 C, D [fratri]
132 C [indicaret]
133 C, D [subsidio]
134 C, D [cum]
135 C [coram rege simul]
136 C [venirent], D [venissent]
137 C [illi indicarent], D [illi indicassent]
138 C [venerunt]
139 C omm. [et]
140 C add. [autem]
 6|Tópico de Seminario. Lengua y Literatura Latinas (2022)
Hugeburc. Vita Willibaldi

nescimus ruram citra illis141 et nihil nisi aquam”. Et ille rex respondit eis dicens, “Quare nos debemus
eos punire? Non habent pecatum contra nos. Da eis viam et sine illos abire”. Alii homines, qui in
75 carcere habebantur, debebant censum reddere unum tremesem142; illis143 fuit concessum144.

141 C [terram ultra illos], D [ruram citra illos]

142 C, D [tremissem]
143 C add. [autem]
144 C [dimissum]