13 11.

Sınıf
Felsefe
18. Yüzyıl - 19. Yüzyıl Felsefesi - 3

1. “Akıl hiçbir şeyi algılayamaz, duyular hiçbir şeyi düşü- 4. Kant’a göre; “Bir esnafın deneyimsiz bir müşteriyi aldat-
nemez. Bilgi ancak bunların birleşik faaliyetinden doğar.” maması ödeve uygun bir eylemdir. Yoğun alışveriş ya-
diyen Kant, felsefe tarihi içerisindeki hangi iki görü- pılan bir dükkânda akıllı bir esnaf da böyle bir şey yap-
şü uzlaştırmıştır? maz; herkes için genel bir fiyat koyar. Öyle ki küçük bir
çocuk bile herkes gibi oradan alışveriş yapabilir. Böylece
A) Fenomenoloji - Analitik felsefe insanlara dürüstçe hizmet edilmiş olur; ama bu, o esna-
fın bunu ödevden dolayı ve dürüstlük ilkelerine dayandığı
B) Rasyonalizm - Empirizm
için yaptığına inanmamız için yetmez…”
C) Pozitivizm - Entüisyonizm
Buna göre bir eylemin ödeve uygun olmasının ölçütü
D) Kritizim - Pragmatizm aşağıdakilerden hangisidir?
E) Septisizm - Rasyonalizm
A) Topluma hizmet etmesi
B) Özgürce yapılmış olması
C) Kişisel çıkara dayanması
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
D) Temelinde iyi niyetin bulunması
2. Birçoğumuz “özgürlük” veya “devlet” gibi kavramlara E) Herhangi bir karşılığının olmaması
sahibiz. Ancak bunlar dünyada görebildiğimiz, doku-
nabildiğimiz ya da koklayabildiğimiz şeyler değildir.
Empirist filozof Locke, özgürlük gibi karmaşık fikirlerin
bile, en nihayetinde, basit algı parçalarının bir araya 5. John Locke, “İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme” adlı eserinde
gelmesinden oluştuğunu iddia eder. Tanrı, evren, ruh, madde gibi konularda düşünmeden önce
yapılması gereken ilk işin insanın bilme yetisinin ele alınması
Buna göre empirizmin temel iddiası aşağıdakilerden
olduğunu ve özne olarak neyi bilip neyi bilemeyeceğimizin
hangisidir?
araştırılarak bilgimizin sınırlarının saptanması gerektiğini be-
lirtmiştir.
A) Bilgi, duyu verilerinin aklın apriori kategorilerinde
John Locke’a göre araştırılması gereken konu önce-
şekillenmesi ile oluşur.
likle aşağıdaki alanlardan hangisi ile ilgilidir?
B) Gerçeğin bilgisi akıl yürütme ve mantıksal çıkarımlarla
oluşur. A) Epistemoloji
C) Deneyimlerimizden elde ettiğimiz bilgiler yanıltıcıdır. B) Metafizik
D) Tüm bilgilerimizin kaynağı deneyimdir. C) Ontoloji
E) Mutlak bilginin kaynağı akıldır. D) Etik
E) Estetik

6. Hegel felsefesinin temel özelliği düşünülür olanla ger-

3. Kant, insan aklının kendisi ile dış dünya arasındaki ilişki- çek olanın, düşüncenin yasalarıyla varlığın yasalarının
sini konu edinir. Buna göre, ancak bize göründükleri bi- özdeşliğidir. Bu nedenle Hegel, gerçeğin bilgisine de-
çimiyle nesneleri bilebiliriz; bize görünüşlerinin dışında, neye başvurmadan sadece akılla ulaşabileceğini söyler.
kendinde nesnelerin nasıl olduğunu bilemeyiz. İnsanın doğru bilgiye ulaşmak için varlığa yönelmesi ve
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? onu düşüncesine konu edinmesi yeterlidir.
Hegel’in bu görüşünü aşağıdaki yargılardan hangisi
A) İnsan aklı görünenleri bilebilir. doğru ifade eder?
B) İnsan aklı bilgi edinmede sınırlıdır.
C) Akıl, kendinde şey hakkında bilgi edinemez. A) İnsan her şeyin ölçüsüdür.
D) İnsan aklı dış dünya hakkında bilgi edinebilir. B) Aklını kullanma cesareti göster.
E) Tanrı, ruh, ölümsüzlük gibi konular kesin bilgi alanımı- C) Var olmak algılanmış olmaktır.
zın içindedir. D) Bütün bildiklerimiz deneyle başlar ama deneyden çıkmaz.
E) Akılsal olan her şey gerçek; gerçek olan her şey akılsaldır.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 13 11. Sınıf
Felsefe
18. Yüzyıl - 19. Yüzyıl Felsefesi - 3

7. “İnsan özgür doğar ama kendini zincire bağlanmış ola- 10. “Doğa, insanı iki egemen efendinin, haz ve acının hâkimiye-
rak bulur.” diyen Rousseau, “Toplum Sözleşmesi” adlı ti altına yerleştirmiştir. Ne yapacağımızı gösterdikleri kadar
eserinde insanın, devletin yasalarına itaat ederken aynı ne yapmamız gerektiğini de yalnız onlar belirler. Bir yanda
zamanda birlikte özgür yaşamanın olanağını sorgular. doğru ve yanlışın ölçütü, diğer yanda neden ve sonuçlar
Bu sorunun çözümünü Rousseau bireyin kendisini bü- zinciri onların hükmüne bağlanmıştır. Her yaptığımızda, her
tün haklarıyla toplumun tümüne bağlamasında bulur. söylediğimizde ve her düşündüğümüzde bizi yönetirler. Haz
Bütünün iyiliğini göz önünde bulunduran bir duyguyla ve ve acıdan kaçmak için sarf ettiğimiz her çaba, sadece onları
siyasi bilinçle topluma bağlanan birey, kaybettiği doğal göstermeye ve onaylamaya hizmet edecektir.”
özgürlüğünün yerine yasal özgürlüğü koyabilecektir. Bentham’a ait bu metinden hareketle aşağıdaki yar-
Buna göre Rousseau için bireyin özgürlüğü aşağıda- gılardan hangisine ulaşılabilir?
kilerden hangisiyle sağlanabilir?
A) İnsanın etik varoluşu haz ve acıdan uzaklaşmasına
A) Doğa durumuna dönülmesiyle bağlıdır.
B) Genel iradeye bağlanmayla B) İnsan belirlenmiş bir doğaya sahip değildir.
C) Kendi özçıkarlarını gerçekleştirmesiyle C) İnsan davranışlarının temelinde haz ve acı vardır.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

D) Devletin başlı başına bir amaç olmasıyla D) İnsan özgürlüğünü, doğasından kaçmak için sarf etti-
ği çabayla gerçekleştirecektir.
E) Bireyin temel haklarından vazgeçmesiyle
E) İnsan eylemlerinde temel alınabilecek nesnel bir ilke
yoktur.

8. Kant, insan zihninin yalnızca kavram ve kategorileri ara- 11. Kant’a göre bilginin ham maddesi duyulardan gelir.
cılığıyla kendilerine bir yapı kazandırdığı fenomenleri bi- Duyular aklın doğuştan getirdiği kategorilerin içine girer.
lebileceğini, bunun ötesine geçerek şeylerin kendilerini Bu kategorilerde şekil alarak akıl ilkeleri ile işlenir ve böy-
bilemeyeceğini söyler. İnsan bilgisi duyu deneyinin dün- lece bilgi meydana gelir.
yasıyla sınırlıdır ve nesneler ancak insan zihninin yapısı-
Bu açıklamadan hareketle aşağıdaki yargılardan han-
na uyduğu için bilinebilir.
gisine ulaşılamaz?
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Bilginin oluşmasında, duyular tek başına yeterli değildir.
A) İnsan bilgisi sınırlı bir yapıya sahiptir.
B) Kesin ve doğru bilgilere ulaşmak mümkün değildir.
B) Metafizik alana dair bilgi imkânsızdır.
C) Duyu verileri kategoriler sayesinde şekil alır.
C) Bize görünen dünya en yüksek gerçekliktir.
D) Duyularla gelen bilgiler, akıl ilkeleri ile işlenir.
D) İnsan zihni deneyim alanını aşan bir şeyin bilgisine
E) Tüm insanlarda aynı kategoriler mevcuttur.
sahip olamaz.
E) Bilgi edinme sürecinde insan zihni aktiftir.

9. “İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme” adlı kitabında aklın 12. Kant bilginin kaynağına ilişkin görüşünü; “Görüsüz kav-
içini tamamen boşaltan ve onu sadece bir bilgi edinme ramlar boş, kavramsız görüler kördür.” sözüyle açıklar.
yetisine indirgeyen Locke, aklın doğuştan getirdiği teorik
Buna göre bilgilerimizin kaynağı aşağıdakilerden
ya da pratik hiçbir ilke bulunmadığını söyler. Zihin boş
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
bir levhadır ve işleyeceği malzemenin temini bakımından
deneyime bağlıdır.
A) Tecrübe
Buna göre Locke aşağıdakilerden hangisini kabul B) Sezgi
etmemektedir? C) Duyu verileri
D) Akıl ve deney
A) Kesin bilgiyi E) Sezgi ve akıl
B) Algısal bilgiyi
C) Apriori bilgiyi
D) Tekillerin bilgisini
E) Bilimsel bilgiyi

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.