Eğitimde Ölçme ve

Değerlendirme

Ölçmenin Temel Kavramları

Dr. Kübra ATALAY KABASAKAL

 Ölçmenin Temel Kavramları
• Ölçmede Birim
• Ölçme Türleri
• Ölçmede Sıfır
• Değişken ve Türleri
• Ölçek ve Ölçek Türleri
 Ölçmenin Temel Kavramları
Ölçme

• Ölçme
• Ebru, bordo kazak giymiştir.
• Ölçüm
• Ekin’in boyu 175cm’dir.
• Ölçülen Özellik
• Esin, sınıfın en uzun boylusudur.
• Ölçme ve Değerlendirme ara sınavında
• Ölçme Kuralı
bulunan her bir madde 20 puandır.
 Ölçmenin Temel Kavramları
Birim

• Ekin’in boyu 175 cm’dir. • Ölçme aracını oluşturan en

küçük parçaya birim denir.
• Masamda 10 kalem var.
• Otoparkta 22 araba var. • Ölçmede birim neden kullanılır?
• Ayşe’in KPSS puanı 92’dir.
 Ölçmenin Temel Kavramları
Doğal Birim Yapay Birim:
• Sınıftaki öğrenci sayısı • 30 C derecenin birimi olan bir derece
• Cenk’in maçta iki gol atması • 20 kilogramın derecesi olan 1kg
• 10 mm’nin derecesi olan 1mm
• Zeka puanları, sınav puanları
 Ölçmenin Temel Kavramları
Birimin Özellikleri
• Eşitlik
• Genellik
• Kullanışlılık
 Ölçmenin Temel Kavramları
Ölçme
• Her nesne birçok farklı özelliğe sahiptir. Bu bakımdan denilebilir ki ölçme bu farklar üzerine
temellenmiştir. Çünkü eğer özellikler arasında fark olmasaydı o zaman ölçmeye gerek
duyulmazdı.
• Buna göre özellikler arası farkları ortaya koymak ve bunları anlamlı hale getirerek bir takım
sembollerle ifade etmeye ihtiyaç vardır.
• Ancak bazı özellikler doğrudan gözlenebildiği halde bazı özellikler doğrudan gözlenmeye
elverişli değildir. Bunların dolaylı olarak gözlenip ölçülmesi gerekir.
• Bu bakımdan doğrudan ölçme, dolaylı ölçme ve türetilmiş ölçme yöntemleri ortaya
çıkmıştır.
 Ölçmenin Temel Kavramları
Doğrudan Ölçme Dolaylı Ölçme
• Ölçülmek istenilen özelliğin başka bir özelliğe ihtiyaç • Ölçülmek istenilen özelliğin başka bir özelliklerle
duyulmadan doğrudan ölçüldüğü ölçme türüdür. ilişkilendirilerek ölçüldüğü ölçme türüdür.
• Ölçülmek istenilen özellik ile ölçme aracı doğrudan
karşılaştırılır.
• Ölçülen özellik ile ölçmekte kullanılan özellik farklı
• Kütleyi kütle ile, uzunluğu cinstedir (sıcaklık- termometrede civanın yükselmesi).

uzunluk ile ölçmek

. • Eğitimde bilişsel-duyuşsal alan
• Doğrudan ölçmenin geçerliği ve davranışlarının ölçülmesi dolaylı
güvenirliği yüksektir! ölçmedir.
Ölçmenin Temel Kavramları
 Ölçmenin Temel Kavramları
• Ankara – Şanlıurfa arasındaki uzaklık
• Oda sıcaklığının 20 santigrat derece ölçülmesi
• Masanın yerden yüksekliği
• Bir manavın elmaları eşit kollu terazi ile tartması
• Bir manavın elmaları yaylı kantar ile ölçmesi
• Zekanın IQ testleri ile ölçülmesi
• Matematik dersine olan ilginin ölçülmesi
 Ölçmenin Temel Kavramları
Ölçmede Sıfır
Mutlak/Gerçek Sıfır Göreli/İzafi Sıfır
• Yokluğu temsil eder. • Pratikte ölçmeye başlangıç olabilmesi için seçilen
noktadır.
• Boy uzunluğu
• Sepette elma kalmaması
• Hava sıcaklığı
• Deniz seviyesi
• Matematiğe ilgi düzeyi
 Değişken ve Türleri

Değişken Türleri

Nitel/Nicel Sürekli/Süreksiz Bağımlı/Bağımsız

Değişken Değişken Değişken
 Değişken ve Türleri
Değişken Sınıfı Tanımı Örnek
Özellik/Yapı

Nicel Özelliğe ilişkin sayı ve ya miktar verir. Test ve ya ölçek puanı

Çocuk sayısı
Kaldırılan ağırlık miktarı
Nitel Özelliğe ilişkin kategorileri vardır. Medeni durum
Sınıf düzeyi,Cinsiyet
Değer

Sürekli İki ölçüm arasında sonsuz sayıda değer alır Boy, ağırılık, test puanı
Süreksiz Sadece sınırlı sayıda değer alır. Medeni durum
Sınıf düzeyi,Cinsiyet
Nedensellik

Bağımlı Araştırmanın olası sonucudur Başarı puanı

Bireysel/grupsal farklara odaklanır. Performans ölçümü
Nicel ve ya nitel olabilir.
Bağımsız Araştırmanın olası nedenini ifade eder. Sınav kaygısı
Etkisi test edilecek olan değişkendir. Süre
Nicel ve ya nitel olabilir. İlgi
Ölçmenin Temel Kavramları
 Ölçmenin Temel Kavramları
SINIFLAMA SIRALAMA EŞİT ARALIKLI EŞİT ORANLI

• Birbirine benzer ya • Birey ve ya • Ölçme sonucunda • Ölçme sonucunda

da farklı gruplar nesnelerin belli bir elde edilen sayılar elde edilen
sembol ya da özelliğe sahip oluş arasındaki fark, sayıların birbirine
sayılarla ifade derecelerine göre ölçülen özelliğin oranı anlamlıdır.
edilir. sıralanmasını miktarında eşit
içerir. büyüklükteki
farklılıkları ifade
ediyorsa ölçek eşit
aralığa sahiptir.
 Ölçmenin Temel Kavramları

Doğru Cevap Sayısı Matematik Ders Başarı Sırası Karar

Notu
Ekin 10 10 1. Başarılı
Arda 9 9 2. Başarılı
Demir 8 8 3. Başarılı
Ela 7 7 4. Başarılı
. . . . .
. . . . .
. . . . .
Ece 3 3 23. Başarısız
Emel 2 2 24. Başarısız