Temat: Znaki, czyli porozumiewamy się bez słów.

1. Znak - fragment rzeczywistości materialnej, który niesie określoną informację; obraz,

przedmiot, dźwięk, gest…

Znak składa się z dwóch elementów;

a) element znaczący – ślad, linia, forma – np. dym, plama
b) element znaczony – treść, sens np. konklawe

Uporządkowany system znaków nazywamy kodem.

SEMIOTYKA – nauka o znakach

SEMANTYKA – nauka o znaczeniu znaków

2. Znak
a) umowny, konwencjonalny, planowany – wynika z umowy między członkami
jakiejś społeczności, są nadawane celowo, mają nadawcę i odbiorcę (znaki dymne
w kulturach plemiennych, alfabet Morse`a, znak drogowy, znaki w matematyce,
zapis nut
b) naturalny – są zrozumiałe przez wszystkich, wynikają ze związku przyczynowo -
skutkowego, który nie jest ustalony przez człowieka (dym unoszący się nad lasem
może być znakiem pożaru, rumieniec, gorączka, grzmot, błyskawica)

przykład:
 podniesiony kciuk

- USA i Polska –

- Europa –

- nurek –

- starożytność –

- Bliski Wschód -

3. Język to system znaków konwencjonalnych czyli musimy znać pewne reguły, aby
zrozumieć ich treść.
litera – wyraz - zdanie – dłuższa wypowiedź

4. Emoji – piktogramy służące wyrażaniu emocji za pomocą wizerunków twarzy,

przedmiotów, miejsce, elementów pogody, służą do uwydatniania wiadomości;
5. W czasach współczesnych bardzo często łączymy różnego rodzaju znaki
I love you – zamiast wyrazu wstawiamy znak – serce
Znaki pojawiają się również w literaturze – wiersze obrazkowe, kaligramy.

kaligram – wiersz, którego graficzny układ oddaje kształt przedmiotu, tematu

związanego z ich treścią.
 Łączenie różnych kodów, znaków pojawia się również w
- artykułach publicystycznych (słowo + fotografia)
- na plakatach
- w komiksach

6. Akt komunikacji językowej wg Romana Jakobsona

akt komunikacji językowej – sytuacja werbalnego (językowego) porozumiewania się z

drugim człowiekiem.
7. Składniki aktu komunikacji:
nadawca – osoba, która mówi lub pisze do kogoś – funkcja EKSPRESYJNA
odbiorca – osoba, która słucha lub czyta, rozumie komunikat – funkcja IMPRESYJNA
komunikat – to, co zostało powiedziane, napisane – funkcja POETYCKA
kod – wspólny dla nadawcy i odbiorcy system znaków – funkcja METAJĘZYKOWA
kontakt (kanał) – droga przekazywania komunikatu (bezpośredni, pośredni) – funkcja
FATYCZNA
kontekst – pozajęzykowa rzeczywistość, sytuacja, - funkcja INFORMATYWNA
8. Warunki skutecznej komunikacji:
- zwięzła i przejrzysta wypowiedź
- poprawność wypowiedzi
- zachowany cel wypowiedzi
- język dostosowany do sytuacji, odbiorcy, relacji,
 - zachowane zasady etyki językowej
- mowa ciała dostosowana do treści komunikatu

9. KOMUNIKACJA NIEWERBALNA – gesty, mimika, znaki graficzne (np. ziewanie

oznacza zmęczenie, znużenie, senność)
10. Językoznawca Noam Chomsky – język to gramatyka plus słownik

PRZYKŁAD:

„Kasiu! Pożycz mi zeszyt od języka polskiego!"

nadawca: kolega/koleżanka
odbiorca: Kasia
kod: język polski
komunikat: pożyczenie zeszytu
kontekst: potrzeba nadrobienia zaległości
kontakt: bezpośredni
zadanie 1: „Halo, Ania? Cześć, tu Ewa. Co słychać? W porządku? Wspaniale. U mnie?
Ciężko. Rodzice zajrzeli do dziennika internetowego. Mam szlaban do końca świata.”

zadanie 2: „Zwracam się z prośbą o wydanie nowej legitymacji szkolnej. Prośbę swoją
motywuję tym, że poprzednia legitymacja uległa zniszczeniu. Z poważaniem Paweł
Kowalski”