Opdracht acculturatie

door Aisling Miller

Intro
In deze uiteenzetting ga ik enkele nummers van het debut-album ‘Amir’ van Tamino
bespreken en de invloeden van verschillende culturen hierop. Het hele album is in dezelfde
stijl geschreven. Om meer voorbeelden te kunnen aankaarten heb ik enkele nummers
gekozen. Ik heb links toegevoegd naar elk nummer als bijlage, maar bij sommige
vermeldingen is het niet noodzakelijk het hele nummer te beluisteren.

Context
Eerst ga ik wat context scheppen. Tamino-Amir Moharam Fouad is een Belgische singer-
songwriter uit Mortsel. Hij heeft een Belgische moeder en een Egyptische vader. Zijn
grootvader Muharram Fouad is een zeer bekende Egyptische zanger en filmster. Tot zijn 3
jaar woonde hij afwisselend in België en Egypte, maar daarna groeide hij op in België bij zijn
moeder. Zijn moeder had een grote liefde voor etnische muziek en culturen, dus zette ze
ook vaak Arabische platen op. Dit zou nog een grote invloed hebben op hem als muzikant.
Hij werd in 2017 een van de drie winnaars van de nieuwe lichting, waarna hij zijn eerste EP
‘Habibi’ uitbracht. Het jaar daarop bracht hij zijn eerste album ‘Amir’ uit.

Het album
Het eerste nummer Habibi is meteen al een knipoog naar zijn Egyptische roots. Habibi is de
“baby” van Arabië. Het wordt gebruikt als koosnaampje tussen vrienden of geliefden. Hij
werd zelf door zijn papa Habibi genoemd. In dit lied horen we een heel ingetogen
gitaarbegeleiding bij zijn stem. Erg in de stijl van de soft rock waardoor hij wel eens
vergeleken wordt met singer-songwriters Jeff Buckley en Leonard Cohen. Dit toont meteen
al de internationalisering van muziek. Jeff Buckley en Leonard Cohen komen namelijk van
het Amerikaanse continent, maar in onze samenleving is het vanzelfsprekend dat je muziek
van zo ver kan beluisteren. Bovendien is Amerikaanse muziek erg populair in de Westerse
cultuur. De melodie van het refrein van Habibi leunt dan eerder in de richting van de
Arabische melismatische zang.
Sun May Shine begint weer met een gitaarbegeleiding en zijn stem. In het refrein hebben
we weer een heel horizontale melodie. Ter illustratie heb ik als bijlage ook een werk van zijn
bekende Egyptische opa gestoken waarin we deze erg horizontale zangstijl horen. Tamino
gebruikt hier heel kort zelfs de frygisch dominante toonladder, in Arabische cultuur beter
bekend als Hijaz. In de Westerse cultuur zijn onze oren erg gewoon geworden aan de
gewone mineur- en majeurtoonladders. Zelf de kerkmodi kunnen vreemd in onze oren
klinken, maar deze toonladder gaat nog een stapje verder. Het is een combinatie van
frygisch en harmonisch mineur. De frygisch dominant is eigenlijk de frygische modus met de
derde trap verhoogd. Zo komt er tussen de tweede en de derde trap een vergrote secunde.
Er is dus diatonisch een afwisseling tussen een kleine en vergrote secunde. Dit is erg
onwennig voor iemand uit de Westerse cultuur, maar klinkt vanzelfsprekend voor iemand
uit de middel-oosterse cultuur. Deze toonladder is ook op andere plekken te vinden, zoals
bijvoorbeeld in Spaanse flamenco muziek. Tamino is ook niet de eerste om de frygisch
dominant te gebruiken in de Westerse cultuur, in de rockcultuur is hij namelijk al te vinden
bijvoorbeeld in het nummer Forty Six & 2 van TOOL. Tamino zingt zoals ik al zei op een eerder
melismatische manier, waardoor de horizontale lijn van de muziek er uitspringt. Dit in
combinatie met de kleine en vergrote secunde is onmiskenbaar Arabisch. Deze toonladder
komt ook in andere liedjes op het album terug zoals bijvoorbeeld in de gitaarrif in Indigo
Night, die gespeeld wordt door Colin Greenwood, de bassist van Radiohead. Dit toont dan
weer een combinatie van die indierockklank van bijvoorbeeld Radiohead, een Britse band,
en de Egyptische klank, wat Tamino zo uniek maakt. Vooral in So It Goes is deze toonladder
het best hoorbaar.
Voor Sun May Shine en So It Goes heeft Tamino samengewerkt met Nagham Zikrayat, een
orkest gesitueerd in Brussel dat bestaat uit vluchtelingen uit Irak, Syrië, Marokko en
Tunesië. Daarom dat deze twee tracks ook het meest Oosters klinken.
Het derde nummer op het album ‘Tummy’ is meer popachtig of indie rock als je wil. Met een
dansbare beat en makkelijk mee te zingen melodie. De videoclip is dan weer wel een
verwijzing naar zijn roots en de blik van de Westerse cultuur op het Midden-Oosten.
Gekleed als een farao (zie bijlage) met goud-geschilderde huid verdient hij zijn geld door
zich als een standbeeld voor te doen. De aandacht van het publiek wordt echter te veel voor
hem en hij probeert zijn gouden huid af te schrobben. Ik zag dit zelf als een metafoor voor
zijn Egyptische roots, maar Tamino zei zelf dat dit een metafoor was voor het leven als een
artiest.

De ‘acculturatie’
Zo zit er in elk nummer een balans tussen wat men in België of in Egypte op de radio zou
horen met weliswaar sommige erg leunend naar de ene of andere stijl. Tamino is zelf geen
fan van ‘fusie-muziek’. Het is namelijk niet makkelijk om twee verschillende werelden in één
werk samen te brengen zonder dat het geforceerd klinkt, maar voor hem gaat dat heel
natuurlijk. Hij is met beide werelden opgevoed.
Dit een bijzonder persoonlijke vorm van acculturatie. Het heeft niet erg te maken met een
hele cultuur die integreert in een andere, maar eerder gewoon een mens die zich thuis voelt
in beide culturen en daardoor een heel goede fusie kan maken. Hij neemt de beats en de
structuur van moderne indie rock/pop en de klank en melodieën van de Midden-Oosterse
cultuur.

Mijn mening
Ikzelf ben ook half-Iers en half-Belgisch, dus ik kan me wel vinden in Tamino’s situatie. Je
behoort tot beide werelden, maar tegelijkertijd in geen van de twee. Je bent als het ware
echt een mengelmoes van twee culturen. Ik vind hem ook een heel goede artiest. Zoals ik al
zei wordt hij wel eens vergeleken met Leonard Cohen en toevallig ben ik daar ook net fan
van. Hij is net als Cohen een poëet met woorden. Hij vertelt echt een verhaal met zijn
muziek. Mijn favoriete lied van het album is Indigo Nights. De tekst is als proza. Hij heeft dan
ook een stem als karamel waar ik urenlang naar zou kunnen luisteren. Dit gecombineerd
met de unieke sfeer van zijn “Egyptische” klank maakt dit een bijzonder sterk nummer voor
mij.

Bijlage
Tamino – Habibi: https://www.youtube.com/watch?v=Ne0KYyGEBFc
Muharram Faoud – Ya Habibi : https://www.youtube.com/watch?v=qdZK-YTWNHs

TOOL - Forty Six & 2: https://www.youtube.com/watch?v=GIuZUCpm9hc

Tamino - Indigo Night: https://www.youtube.com/watch?v=3wVTmlD86a8

Tamino - So It Goes: https://www.youtube.com/watch?v=sZwa10u3BEo

Tamino - Tummy: https://www.youtube.com/watch?v=HB6JjgEubrk

Enkele screenshots uit de videoclip van Tummy: