Arvo Prt

Ursula Schoch & Marcel Worms

Baltic Souls

Sommige componisten krijgen pas

erkenning na hun dood, andere worden al bij
leven gewaardeerd. Arvo Prt daarentegen
behoort tot een buitencategorie: in het jaar
waarin hij 80 hoopt te worden is hij al een
levende legende. Talrijk zijn de documentaires
en speelfilms waarin zijn muziek wordt
gebruikt en groot is het aantal liefhebbers van
zijn werk, van wie vele doorgaans nauwelijks
voor nieuwe muziek warm lopen.
Prt wordt algemeen beschouwd als
componist van verstilde, religieuze en
meditatieve muziek. Maar dit beeld is te
beperkt. Zijn stijl is zeer veelzijdig en op deze
cd komen de vele aspecten van zijn werk
ruimschoots aan bod: de experimentele kant,
de bevlogen, soms agressieve kant maar ook
de speelse en de theatrale. De titels op de
cd beslaan een periode van bijna een halve
eeuw, van Prts eerste publicaties tot en met
zijn latere, uitgekristalliseerde werk.
Arvo Prt werd in 1935 geboren in Paide,
een provinciestadje in centraal Estland. Hij
studeerde aan het conservatorium van de

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 2-3

hoofdstad Tallin, waar hij les kreeg van Heino

Eller en afstudeerde in 1963. Eller leerde
hem de destijds in de Sovjet Unie verboden
atonale muziek kennen, met name die van
Arnold Schnberg. De invloeden van diens
muziek zijn dan ook hoorbaar in zijn vroege
werk evenals die van Sergej Prokofjev en
Dimitri Sjostakovitsj. Het experimentele
karakter van zijn werk bezorgde hem al
spoedig kritiek van het communistische
regime, dat de westerse invloeden in zijn
muziek scherp afkeurde. Nog scherper werd
die kritiek na de geruchtmakende premire
van Credo in Tallinn in 1968 waarin Prt,
in een formeel athestische samenleving,
openlijk uiting gaf aan zijn christelijk geloof.
Een compositie- en uitvoeringsverbod waren
het gevolg en Prt viel ten prooi aan een
artistieke crisis. Een langdurige periode
van zoeken en experimenteren brak aan
waarin Prt rusteloos boeken vol schetsen
maakte zonder dat dit tot een concrete
compositie leidde. Tijdens deze spirituele
zoektocht verdiepte de componist zich met

With compositions by Heino Eller, Jurgis Gaizauskas,

George Gershwin, Ester Mgi, Arvo Prt and Peteris Vasks
Liner notes by Jan Brokken

Recorded at the Zeeuwse Concertzaal

Mixed, edited and mastered by Concertstudio (NL)
Musical director: Jakko van der Heijden
Editing: Walter Calbo
Piano technique: Joost van Hartevelt & Philip Bergwerf, De Hamernoot, Middelburg
Text: Marcel Worms
Translation: Elizabeth Gaskill
Photography cover Christiaan Triebert 2012
Photography booklet: Cara Boerwinkel
Design: Meeuw
Special thanks to: Hotel aan de Dam (Middelburg)
www.marcelworms.com
www.zefirrecords.nl

05-03-15 00:20

Arvo Prt
Ursula Schoch & Marcel Worms
Baltic Souls

Sommige componisten krijgen pas

erkenning na hun dood, andere worden al bij
leven gewaardeerd. Arvo Prt daarentegen
behoort tot een buitencategorie: in het jaar
waarin hij 80 hoopt te worden is hij al een
levende legende. Talrijk zijn de documentaires
en speelfilms waarin zijn muziek wordt
gebruikt en groot is het aantal liefhebbers van
zijn werk, van wie vele doorgaans nauwelijks
voor nieuwe muziek warm lopen.
Prt wordt algemeen beschouwd als
componist van verstilde, religieuze en
meditatieve muziek. Maar dit beeld is te
beperkt. Zijn stijl is zeer veelzijdig en op deze
cd komen de vele aspecten van zijn werk
ruimschoots aan bod: de experimentele kant,
de bevlogen, soms agressieve kant maar ook
de speelse en de theatrale. De titels op de
cd beslaan een periode van bijna een halve
eeuw, van Prts eerste publicaties tot en met
zijn latere, uitgekristalliseerde werk.
Arvo Prt werd in 1935 geboren in Paide,
een provinciestadje in centraal Estland. Hij
studeerde aan het conservatorium van de

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 2-3

hoofdstad Tallin, waar hij les kreeg van Heino

Eller en afstudeerde in 1963. Eller leerde
hem de destijds in de Sovjet Unie verboden
atonale muziek kennen, met name die van
Arnold Schnberg. De invloeden van diens
muziek zijn dan ook hoorbaar in zijn vroege
werk evenals die van Sergej Prokofjev en
Dimitri Sjostakovitsj. Het experimentele
karakter van zijn werk bezorgde hem al
spoedig kritiek van het communistische
regime, dat de westerse invloeden in zijn
muziek scherp afkeurde. Nog scherper werd
die kritiek na de geruchtmakende premire
van Credo in Tallinn in 1968 waarin Prt,
in een formeel athestische samenleving,
openlijk uiting gaf aan zijn christelijk geloof.
Een compositie- en uitvoeringsverbod waren
het gevolg en Prt viel ten prooi aan een
artistieke crisis. Een langdurige periode
van zoeken en experimenteren brak aan
waarin Prt rusteloos boeken vol schetsen
maakte zonder dat dit tot een concrete
compositie leidde. Tijdens deze spirituele
zoektocht verdiepte de componist zich met

With compositions by Heino Eller, Jurgis Gaizauskas,

George Gershwin, Ester Mgi, Arvo Prt and Peteris Vasks
Liner notes by Jan Brokken

Recorded at the Zeeuwse Concertzaal

Mixed, edited and mastered by Concertstudio (NL)
Musical director: Jakko van der Heijden
Editing: Walter Calbo
Piano technique: Joost van Hartevelt & Philip Bergwerf, De Hamernoot, Middelburg
Text: Marcel Worms
Translation: Elizabeth Gaskill
Photography cover Christiaan Triebert 2012
Photography booklet: Cara Boerwinkel
Design: Meeuw
Special thanks to: Hotel aan de Dam (Middelburg)
www.marcelworms.com
www.zefirrecords.nl

05-03-15 00:20

name in de middeleeuwse religieuze en de

Gregoriaanse muziek. Ook met de polyfone
(meerstemmige) muziek uit de Renaissance
hield hij zich intensief bezig.
Deze periode van bezinning leidde tot
een radicale koerswending. Prt ontwikkelde
een componeerwijze die hij zelf betitelt
als tintinnabuli-stijl (tintinnabuli zijn klokjes
of belletjes). Kenmerkend daarvoor is
het gebruik van simpele drieklanken in
combinatie met traditionele toonladders, die
tot eenvoudige melodien leiden. In het korte
pianowerk Fr Alina uit 1976 past hij deze
techniek voor het eerst toe. Ook in andere
werken op deze cd is het procd te horen
(Fratres, Spiegel im Spiegel). Kenmerkend
is in dit verband een uitspraak van Prt zelf:
Ik heb ontdekt dat het genoeg is wanneer
een enkele noot mooi wordt gespeeld. Deze
ene noot, of een enkel geluid, of een moment
van stilte, biedt mij troost. Het element van
troost - bij de meeste nieuwe muziek geen
primair doel -, de voorname rol van stilte,
het spirituele karakter van de muziek en de

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 4-5

genoemde eenvoud verklaren zeker voor een

deel de populariteit van Prts werk. Voor
de uitvoerder van zijn muziek schept die
eenvoud de verplichting het weinige muzikale
materiaal zo natuurlijk, zuiver en perfect
mogelijk te spelen.
De kritiek van de overheid op Prt duurde
inmiddels voort en een dringend advies aan
de componist om Estland te verlaten, leidde
in 1980 tot diens emigratie naar het Westen.
Prt verbleef in Wenen, dat hij na een jaar
verruilde voor Berlijn. Inmiddels woont hij al
weer een aantal jaren in Estland, dat sinds
1991 onafhankelijk is en hem nu eert als een
nationele held.
Ursula Schoch en Marcel Worms houden
zich al een aantal jaren bezig met de muziek
van Prt. De naderende 80ste verjaardag (11
september 2015) van de componist vormde
een aanleiding voor het opnemen van deze cd
waarop voor het eerst Prts complete muziek
voor piano solo en die voor viool en piano te
beluisteren is.

05-03-15 00:20

name in de middeleeuwse religieuze en de

Gregoriaanse muziek. Ook met de polyfone
(meerstemmige) muziek uit de Renaissance
hield hij zich intensief bezig.
Deze periode van bezinning leidde tot
een radicale koerswending. Prt ontwikkelde
een componeerwijze die hij zelf betitelt
als tintinnabuli-stijl (tintinnabuli zijn klokjes
of belletjes). Kenmerkend daarvoor is
het gebruik van simpele drieklanken in
combinatie met traditionele toonladders, die
tot eenvoudige melodien leiden. In het korte
pianowerk Fr Alina uit 1976 past hij deze
techniek voor het eerst toe. Ook in andere
werken op deze cd is het procd te horen
(Fratres, Spiegel im Spiegel). Kenmerkend
is in dit verband een uitspraak van Prt zelf:
Ik heb ontdekt dat het genoeg is wanneer
een enkele noot mooi wordt gespeeld. Deze
ene noot, of een enkel geluid, of een moment
van stilte, biedt mij troost. Het element van
troost - bij de meeste nieuwe muziek geen
primair doel -, de voorname rol van stilte,
het spirituele karakter van de muziek en de

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 4-5

genoemde eenvoud verklaren zeker voor een

deel de populariteit van Prts werk. Voor
de uitvoerder van zijn muziek schept die
eenvoud de verplichting het weinige muzikale
materiaal zo natuurlijk, zuiver en perfect
mogelijk te spelen.
De kritiek van de overheid op Prt duurde
inmiddels voort en een dringend advies aan
de componist om Estland te verlaten, leidde
in 1980 tot diens emigratie naar het Westen.
Prt verbleef in Wenen, dat hij na een jaar
verruilde voor Berlijn. Inmiddels woont hij al
weer een aantal jaren in Estland, dat sinds
1991 onafhankelijk is en hem nu eert als een
nationele held.
Ursula Schoch en Marcel Worms houden
zich al een aantal jaren bezig met de muziek
van Prt. De naderende 80ste verjaardag (11
september 2015) van de componist vormde
een aanleiding voor het opnemen van deze cd
waarop voor het eerst Prts complete muziek
voor piano solo en die voor viool en piano te
beluisteren is.

05-03-15 00:20

Fratres (1977/1980)
Fratres, waarschijnlijk Prts bekendste
werk, is in feite een variatiereeks, voorafgegaan door een duizelingwekkende
solocadens van de viool. De eerste versies,
uit 1977, schreef Prt voor strijkkwintet
en voor blaaskwintet. Daarna volgden vele
andere versies, die soms aanzienlijk van
elkaar verschillen. De versie voor viool en
piano werd geschreven voor het Salzburg
Festival van 1980 en werd daar uitgevoerd
door violist Gidon Kremer en zijn toenmalige echtgenote Elena Bashkirova.
Een virtuoze cadens van de viool,
waarin Bach weer eens zijn come back
maakt, gaat vooraf aan een serie variaties
van ieder zes maten, telkens gevolgd door
een soort paukenslag van de piano. Het
stuk, een hymne met een koraalachtige
melodie, schrijdt voort als een processie
boven een door de piano aangehouden
akkoord.
De titel Fratres (Broeders) lijkt te
verwijzen naar het monnikenbestaan, een
levenswijze die overeenkomsten vertoont
met Prts teruggetrokken leven tijdens
zijn creatieve crisis in de late zestiger en
de vroege zeventiger jaren.

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 6-7

Twee Sonatines op.1 (1958/59)

De twee sonatines voor piano zijn door
Prt tijdens zijn studie geschreven en
behoren tot zijn vroegste gepubliceerde
werken. De vurigheid, de stevige ritmiek en
de lyrische lijnen doen sterk aan Prokovieff
denken. Beide sonatines bevatten daarnaast een bezonken, rustig deel. Ook in
deze jeugdwerken zijn de contemplatieve
kant van de componist, de weerbarstigheid
en compromisloosheid al voelbaar

Variationen zur Gesundung

von Arinuschka (1977)
Deze korte zesdelige variatiereeks blijft
trouw aan de klankwereld van fr Alina,
een jaar eerder geschreven en ook op
deze cd te beluisteren. Ook in dit stuk
maakt Prt gebruik van de tintinnabuli:
binnen het raamwerk van gebroken drieklanken ontwikkelt zich een trage melodie.
In feite is deze structuur het thema, een
duidelijk melodisch thema ontbreekt.
Halverwege, in de vierde variatie, verandert het karakter van het stuk. De beweging wordt sneller en met de verandering
van mineur naar majeur neemt de muziek
een opgewekter wending.

200 Dutch and foreign composers, from

over 50 countries on all continents,
have contributed a work for solo piano.
This ongoing project accounts for seven
CDs already, with no end in sight. The
blues program has been presented in the
Netherlands, in most European countries,
in Russia, the Middle East, the Far East,
the United States, South America and
Cuba. Recently Marcel Worms played it
in a number of African countries.
A program of tangos from Latin America
and Europe was heard, among other places,
in China and in Argentina. Since 2002,
the pianist has been active with the piano
works of Federico Mompou. In 2007 he
released two CDs with this composers
music and organized a three-day Mompou
Festival in Amsterdam. In 2009 he debuted
on CD some 40 unpublished works of
Mompou that had been rediscovered the
year before in Barcelona.
In 2012 Marcel Worms recorded on one
CD both Bachs Goldberg Variations and
Metamorphosis by Philip Glass and in 2013
a CD was released with pianoworks by the
Brazilian composer Francisco Mignone.

05-03-15 00:20

Fratres (1977/1980)
Fratres, waarschijnlijk Prts bekendste
werk, is in feite een variatiereeks, voorafgegaan door een duizelingwekkende
solocadens van de viool. De eerste versies,
uit 1977, schreef Prt voor strijkkwintet
en voor blaaskwintet. Daarna volgden vele
andere versies, die soms aanzienlijk van
elkaar verschillen. De versie voor viool en
piano werd geschreven voor het Salzburg
Festival van 1980 en werd daar uitgevoerd
door violist Gidon Kremer en zijn toenmalige echtgenote Elena Bashkirova.
Een virtuoze cadens van de viool,
waarin Bach weer eens zijn come back
maakt, gaat vooraf aan een serie variaties
van ieder zes maten, telkens gevolgd door
een soort paukenslag van de piano. Het
stuk, een hymne met een koraalachtige
melodie, schrijdt voort als een processie
boven een door de piano aangehouden
akkoord.
De titel Fratres (Broeders) lijkt te
verwijzen naar het monnikenbestaan, een
levenswijze die overeenkomsten vertoont
met Prts teruggetrokken leven tijdens
zijn creatieve crisis in de late zestiger en
de vroege zeventiger jaren.

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 6-7

Twee Sonatines op.1 (1958/59)

De twee sonatines voor piano zijn door
Prt tijdens zijn studie geschreven en
behoren tot zijn vroegste gepubliceerde
werken. De vurigheid, de stevige ritmiek en
de lyrische lijnen doen sterk aan Prokovieff
denken. Beide sonatines bevatten daarnaast een bezonken, rustig deel. Ook in
deze jeugdwerken zijn de contemplatieve
kant van de componist, de weerbarstigheid
en compromisloosheid al voelbaar

Variationen zur Gesundung

von Arinuschka (1977)
Deze korte zesdelige variatiereeks blijft
trouw aan de klankwereld van fr Alina,
een jaar eerder geschreven en ook op
deze cd te beluisteren. Ook in dit stuk
maakt Prt gebruik van de tintinnabuli:
binnen het raamwerk van gebroken drieklanken ontwikkelt zich een trage melodie.
In feite is deze structuur het thema, een
duidelijk melodisch thema ontbreekt.
Halverwege, in de vierde variatie, verandert het karakter van het stuk. De beweging wordt sneller en met de verandering
van mineur naar majeur neemt de muziek
een opgewekter wending.

200 Dutch and foreign composers, from

over 50 countries on all continents,
have contributed a work for solo piano.
This ongoing project accounts for seven
CDs already, with no end in sight. The
blues program has been presented in the
Netherlands, in most European countries,
in Russia, the Middle East, the Far East,
the United States, South America and
Cuba. Recently Marcel Worms played it
in a number of African countries.
A program of tangos from Latin America
and Europe was heard, among other places,
in China and in Argentina. Since 2002,
the pianist has been active with the piano
works of Federico Mompou. In 2007 he
released two CDs with this composers
music and organized a three-day Mompou
Festival in Amsterdam. In 2009 he debuted
on CD some 40 unpublished works of
Mompou that had been rediscovered the
year before in Barcelona.
In 2012 Marcel Worms recorded on one
CD both Bachs Goldberg Variations and
Metamorphosis by Philip Glass and in 2013
a CD was released with pianoworks by the
Brazilian composer Francisco Mignone.

05-03-15 00:20

Ursula Schoch (Ludwigsburg, 1971)

started her first violin lessons at the
age of four. After completing secondary
school, she studied violin with Professor
Saschko Gawriloff and chamber music
with the Alban Berg String Quartet at the
Musikhochschule in Cologne.
In 1987 Ursula Schoch won first prize
with her trio atJugend Musiziert, the
national music competition for young
people in Germany. She was able to
duplicate this feat in 1990, this time as a
soloist. In 1992, she won first prize at the
Deutsche Musikwettbewerb. Since then,
she has made numerous solo appearances
in Europe, Japan, Central Asia, the United
States and Africa.
Ursula has recorded a number of CDs
for the Bayer Records label featuring the
violin concertos of Brahms, Barber, Bruch,
Mendelssohn and others.
From 1998 to 2000, Ursula was a
member of the Berliner Philharmoniker.
Since the 2000/01 season she is Second
Concertmaster of the Royal Concertgebouw Orchestra.
She also performs regularly in various
chamber music groups, and forms a duo
with pianist Marcel Worms.
Ursula plays a violin built by J.B.
Guadagnini (1751).

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 8-9

Marcel Worms (1951) studied at the

Sweelinck Conservatory in Amsterdam
with Hans Dercksen. He also had lessons
with the Russian pianist Youri Egorov and
with Alicia de Larrocha. After graduating
in 1987, he specialised in the study of
chamber music with Hans Broekman and
20th century piano music with Alexandre
Hrisanide.
Marcel Worms remains active as a
chamber music player and soloist. In 1990
he premiered early works of Schoenberg
in a recital at the Icebreaker in Amsterdam
and in 1991 he performed the complete
piano works of Jancek. Since 1992 he
has often performed the program Jazz
Influences in 20th Century Piano Music
on Dutch stages.In 1994, Mondrians
memorial year, Marcel Worms performed
the program Mondrian and the Music of
his Time. The composers Willem Breuker
and Theo Loevendie each wrote a work
for this project. Marcel Worms performed
this program in the Netherlands and many
other European countries, in Russia (at
the Hermitage in St. Petersburg and the
Pushkin Museum in Moscow) and in the
United States (including the National
Gallery of Art, Washington D.C.).
In 1996, Marcel Worms initiated a
unique Blues project: to date, around

Vier leichte Tanzstcke (1956/57)

De Vier leichte Tanzstcke voor piano
behoren tot Prts vroegste werken. Prt
componeerde de vier stukken voor een
kindertheater en toont hiermee aan als
componist ook over een minder ernstige
en zelfs geestige kant te beschikken.
In het eerste stukje wordt de listigheid
van de gelaarsde kat verbeeld, het tweede
verklankt de tegengestelde karakters van
Roodkapje en de Boze Wolf. Het onbezorgde, zwaartekrachtloze fladderen van de
vlinder is het onderwerp van nummer drie
en de finale is weggelegd voor het onhandig waggelende eendenkuikentje.

Spiegel im Spiegel (1978)

Van Spiegel im Spiegel bestaan vele versies
maar in dit geval is die voor viool en piano
de originele. Het stuk sluit stilistisch aan
bij de eerdere werken uit de jaren zeventig.
De vioolmelodie beweegt zich stapsgewijs
boven de rustige gebroken akkoorden in de
piano. De ontwikkeling verloopt hier uiterst
traag en met aanzienlijk minder muzikaal
materiaal dan in Fratres. Het is daarmee
een van Prts meest minimalistische
stukken.
De titel Spiegel im Spiegel (die overigens
zowel enkelvouds- als meervoudsvorm

kan zijn, dus ook spiegels in spiegels kan

betekenen) verwijst naar de oneindige
reeks identieke beelden die je ziet als je in
n van twee tegenover elkaar opgestelde
spiegels kijkt. Zo kan ook de combinatie
van een gebroken akkoord en een traag
bewegende melodie tot een oneindig
aantal klankpatronen leiden.

Fr Anna Maria (2006)

Dit vriendelijke en heldere werkje is ontstaan op verzoek van de destijds zevenjarige Estse Anna Maria aan Arvo Prt. Deze
gaf het haar ten geschenke op haar tiende
verjaardag.
Opvallend is de aanwijzing van de componist dat het stuk op twee verschillende
manieren en dan ook in verschillende
tempi gespeeld kan worden: frhlich of
nachdenklich. Op de cd zijn beide versies
te horen.

Ukuarawals (1973/2010)
De Ukuaru Wals (Ukuaru valss) schreef
Prt in 1973 voor concertina, een bijzonder soort accordeon. De wals was bedoeld
voor de film Ukuara van de Estse cineaste
Leida Laius. In het verloop van die film
krijgt de wals een belangrijke betekenis

05-03-15 00:20

Ursula Schoch (Ludwigsburg, 1971)

started her first violin lessons at the
age of four. After completing secondary
school, she studied violin with Professor
Saschko Gawriloff and chamber music
with the Alban Berg String Quartet at the
Musikhochschule in Cologne.
In 1987 Ursula Schoch won first prize
with her trio atJugend Musiziert, the
national music competition for young
people in Germany. She was able to
duplicate this feat in 1990, this time as a
soloist. In 1992, she won first prize at the
Deutsche Musikwettbewerb. Since then,
she has made numerous solo appearances
in Europe, Japan, Central Asia, the United
States and Africa.
Ursula has recorded a number of CDs
for the Bayer Records label featuring the
violin concertos of Brahms, Barber, Bruch,
Mendelssohn and others.
From 1998 to 2000, Ursula was a
member of the Berliner Philharmoniker.
Since the 2000/01 season she is Second
Concertmaster of the Royal Concertgebouw Orchestra.
She also performs regularly in various
chamber music groups, and forms a duo
with pianist Marcel Worms.
Ursula plays a violin built by J.B.
Guadagnini (1751).

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 8-9

Marcel Worms (1951) studied at the

Sweelinck Conservatory in Amsterdam
with Hans Dercksen. He also had lessons
with the Russian pianist Youri Egorov and
with Alicia de Larrocha. After graduating
in 1987, he specialised in the study of
chamber music with Hans Broekman and
20th century piano music with Alexandre
Hrisanide.
Marcel Worms remains active as a
chamber music player and soloist. In 1990
he premiered early works of Schoenberg
in a recital at the Icebreaker in Amsterdam
and in 1991 he performed the complete
piano works of Jancek. Since 1992 he
has often performed the program Jazz
Influences in 20th Century Piano Music
on Dutch stages.In 1994, Mondrians
memorial year, Marcel Worms performed
the program Mondrian and the Music of
his Time. The composers Willem Breuker
and Theo Loevendie each wrote a work
for this project. Marcel Worms performed
this program in the Netherlands and many
other European countries, in Russia (at
the Hermitage in St. Petersburg and the
Pushkin Museum in Moscow) and in the
United States (including the National
Gallery of Art, Washington D.C.).
In 1996, Marcel Worms initiated a
unique Blues project: to date, around

Vier leichte Tanzstcke (1956/57)

De Vier leichte Tanzstcke voor piano
behoren tot Prts vroegste werken. Prt
componeerde de vier stukken voor een
kindertheater en toont hiermee aan als
componist ook over een minder ernstige
en zelfs geestige kant te beschikken.
In het eerste stukje wordt de listigheid
van de gelaarsde kat verbeeld, het tweede
verklankt de tegengestelde karakters van
Roodkapje en de Boze Wolf. Het onbezorgde, zwaartekrachtloze fladderen van de
vlinder is het onderwerp van nummer drie
en de finale is weggelegd voor het onhandig waggelende eendenkuikentje.

Spiegel im Spiegel (1978)

Van Spiegel im Spiegel bestaan vele versies
maar in dit geval is die voor viool en piano
de originele. Het stuk sluit stilistisch aan
bij de eerdere werken uit de jaren zeventig.
De vioolmelodie beweegt zich stapsgewijs
boven de rustige gebroken akkoorden in de
piano. De ontwikkeling verloopt hier uiterst
traag en met aanzienlijk minder muzikaal
materiaal dan in Fratres. Het is daarmee
een van Prts meest minimalistische
stukken.
De titel Spiegel im Spiegel (die overigens
zowel enkelvouds- als meervoudsvorm

kan zijn, dus ook spiegels in spiegels kan

betekenen) verwijst naar de oneindige
reeks identieke beelden die je ziet als je in
n van twee tegenover elkaar opgestelde
spiegels kijkt. Zo kan ook de combinatie
van een gebroken akkoord en een traag
bewegende melodie tot een oneindig
aantal klankpatronen leiden.

Fr Anna Maria (2006)

Dit vriendelijke en heldere werkje is ontstaan op verzoek van de destijds zevenjarige Estse Anna Maria aan Arvo Prt. Deze
gaf het haar ten geschenke op haar tiende
verjaardag.
Opvallend is de aanwijzing van de componist dat het stuk op twee verschillende
manieren en dan ook in verschillende
tempi gespeeld kan worden: frhlich of
nachdenklich. Op de cd zijn beide versies
te horen.

Ukuarawals (1973/2010)
De Ukuaru Wals (Ukuaru valss) schreef
Prt in 1973 voor concertina, een bijzonder soort accordeon. De wals was bedoeld
voor de film Ukuara van de Estse cineaste
Leida Laius. In het verloop van die film
krijgt de wals een belangrijke betekenis

05-03-15 00:20

voor de verhaallijn. In 2010 bewerkte

Prt het stukje voor piano waarbij slechts
kleine wijzigingen in het origineel werden
aangebracht.

Diagramme (1964)
Diagramme is n van Prts meest
avant-gardistische stukken. Het eerste
deel (unruhig) bestaat uit een aantal series
vrije klankvelden waarvan het aantal tonen
telkens toeneemt. Beginnend met n
enkele toon leidt dit uiteindelijk tot een
laatste klankveld met twaalf tonen. Als dat
aantal eenmaal is bereikt, speelt de pianist
een reeks clusters (klankmassas), waarin
alle twaalf verschillende tonen van de
chromatische toonladder vertegenwoordigd zijn en waarvan de klank uiteindelijk
langzaam uitsterft.
Het tweede deel (ruhig) begint met een
paar enkele, van elkaar gescheiden tonen.
Vervolgens ontstaat een aantal malen
een versnellende, in sterkte toenemende
reeks, gevolgd door een vertragende,
in kracht afnemende serie tonen. De
stilte aan het einde van dit tonenspel is
indrukwekkend.
Vergeleken met de andere werken op de
cd laat Diagramme veel vrijheid aan de uitvoerder. Aanwijzingen voor de uitvoering

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 10-11

zijn zeer beperkt en de lengtes van de

noten en de open plekken daartussen
liggen niet vast.

bass), ends in total silence. Midway this

movement Prt evokes the spirit of Bachs
Partitas for solo violin.

Fr Alina (1976)
Fr Alina is een sleutelstuk in Prts
oeuvre. In dit korte werk toont hij voor het
eerst zijn zojuist verworven idioom, waarin
eenvoud en stilte een hoofdrol spelen.
Het is de stijl waarmee Prt beroemd zou
worden. Met een kernachtig, met pedaal
aangehouden basoctaaf als basis ontspinnen zich twee langzaam voortschrijdende
stemmen: een bovenstem die, gebruikmakend van de tonen van een toonladder,
een eenvoudige melodie speelt en een
onderstem die gelijktijdig de tonen van
een drieklank laat horen.
Naar verluidt was Fr Alina bedoeld voor
een eenzame Estse vrouw in Londen.

Passacaglia (2003)
The passacaglia as musical form was in
the 17th century particularly popular.
In the upper voices, melodic variations
unfold above an unchanging musical
pattern in the bass. In this piece, written
by Arvo Prt in 2003 for the Hannover
International Violin Competition, the
composer clearly reaches back to the
Baroque form he so loves.
The inevitability with which the slowly
pulsating music moves towards a climax,
is oppressive.
In 2007 Prt arranged his Passacaglia,
in honour of the 60th birthday of violinist
Gidon Kremer, for one or two violins,
vibraphone and string orchestra.

Partita op.2 (1959)

De Partita op.2 is grotendeels tonaal
gedacht. De titel verwijst naar het tijdperk
van de Barok waarin de partita, een serie
dansen, een veelgebruikte muziekvorm
was. Zo schreef Bach, wiens muziek Prt
diepgaand heeft benvloed, zes van dergelijke Partitas voor klavier.

05-03-15 00:20

voor de verhaallijn. In 2010 bewerkte

Prt het stukje voor piano waarbij slechts
kleine wijzigingen in het origineel werden
aangebracht.

Diagramme (1964)
Diagramme is n van Prts meest
avant-gardistische stukken. Het eerste
deel (unruhig) bestaat uit een aantal series
vrije klankvelden waarvan het aantal tonen
telkens toeneemt. Beginnend met n
enkele toon leidt dit uiteindelijk tot een
laatste klankveld met twaalf tonen. Als dat
aantal eenmaal is bereikt, speelt de pianist
een reeks clusters (klankmassas), waarin
alle twaalf verschillende tonen van de
chromatische toonladder vertegenwoordigd zijn en waarvan de klank uiteindelijk
langzaam uitsterft.
Het tweede deel (ruhig) begint met een
paar enkele, van elkaar gescheiden tonen.
Vervolgens ontstaat een aantal malen
een versnellende, in sterkte toenemende
reeks, gevolgd door een vertragende,
in kracht afnemende serie tonen. De
stilte aan het einde van dit tonenspel is
indrukwekkend.
Vergeleken met de andere werken op de
cd laat Diagramme veel vrijheid aan de uitvoerder. Aanwijzingen voor de uitvoering

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 10-11

zijn zeer beperkt en de lengtes van de

noten en de open plekken daartussen
liggen niet vast.

bass), ends in total silence. Midway this

movement Prt evokes the spirit of Bachs
Partitas for solo violin.

Fr Alina (1976)
Fr Alina is een sleutelstuk in Prts
oeuvre. In dit korte werk toont hij voor het
eerst zijn zojuist verworven idioom, waarin
eenvoud en stilte een hoofdrol spelen.
Het is de stijl waarmee Prt beroemd zou
worden. Met een kernachtig, met pedaal
aangehouden basoctaaf als basis ontspinnen zich twee langzaam voortschrijdende
stemmen: een bovenstem die, gebruikmakend van de tonen van een toonladder,
een eenvoudige melodie speelt en een
onderstem die gelijktijdig de tonen van
een drieklank laat horen.
Naar verluidt was Fr Alina bedoeld voor
een eenzame Estse vrouw in Londen.

Passacaglia (2003)
The passacaglia as musical form was in
the 17th century particularly popular.
In the upper voices, melodic variations
unfold above an unchanging musical
pattern in the bass. In this piece, written
by Arvo Prt in 2003 for the Hannover
International Violin Competition, the
composer clearly reaches back to the
Baroque form he so loves.
The inevitability with which the slowly
pulsating music moves towards a climax,
is oppressive.
In 2007 Prt arranged his Passacaglia,
in honour of the 60th birthday of violinist
Gidon Kremer, for one or two violins,
vibraphone and string orchestra.

Partita op.2 (1959)

De Partita op.2 is grotendeels tonaal
gedacht. De titel verwijst naar het tijdperk
van de Barok waarin de partita, een serie
dansen, een veelgebruikte muziekvorm
was. Zo schreef Bach, wiens muziek Prt
diepgaand heeft benvloed, zes van dergelijke Partitas voor klavier.

05-03-15 00:20

for piano, making only small changes to

the original version.

Diagramme (1964)
Diagramme is one of Prts most avantgarde compositions. The first movement
(unruhig; restless) consists of a series of
free sound groups in which the number
of notes repeatedly increases. Beginning
with one single note, this leads eventually
to a final field with twelve tones. When
that number is reached, the pianist plays a
series of tone clusters, made up of all the
twelve different tones of the chromatic
scale; in the end, the sound slowly dies
away.
The second movement (ruhig; quiet)
begins with a few isolated tones. A number
of tone-series follows, increasing in both
speed and volume; thereafter a sequence
of tones, slowing down and getting
weaker. The stillness at the end of this play
of tones is striking.
Compared with the other works on
the CD, Diagramme gives considerable
freedom to the performer. Performance
instructions are very limited and the
lengths of the notes and the open spaces
between them are not specified.

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 12-13

Fr Alina (1976)
Fr Alina is a key work in Prts oeuvre.
In this short work he shows for the first
time his newly-created idiom, where
simplicity and tranquillity play a leading
role. It is the style for which Prt will
become renowned. A compact, vigorous
bass line, the pedal held down, serves as
the foundation for the gradual unfolding of
two slowly evolving voices: an upper voice
playing a simple tonal melody, while a
lower voice offers the notes of a triad.
It is said that Fr Alina was written for a
lonely Estonian lady living in London.

Partita op. 2 (19559)

The Partita op. 2 is for the most part tonal.
The title alludes to the Baroque period, in
which the partita, a series of dances, was
a much-used musical form. Bach himself,
whose music had a profound effect on
Prt, wrote six such Partitas for the
harpsichord.
The Toccatina, a virtuosic, hammering
piece of work, is followed by a grim,
almost aggressive Fughetta, a short
fugue. The serene Larghetto (= somewhat
slow) provides an extreme contrast, so
characteristic of Prt. The last movement,
Ostinato (a repeating pattern in the

Op de Toccatina, een virtuoos, hamerend

speelstuk, volgt een verbeten, haast
agressieve Fughetta, een kleine Fuga.
Het verstilde Larghetto (= breed) zorgt
voor een voor Prt karakteristiek extreem
contrast. Het laatste deel, Ostinato (een
herhaald patroon in de bas), mondt uit in
totale stilte. Halverwege dit deel roept
Prt de wereld op van Bachs Partitas voor
viool solo.

Passacaglia (2003)
De passacaglia was als muziekvorm
vooral populair in de 17de eeuw. Op
een onveranderlijk muzikaal patroon in
de bas ontwikkelen zich variaties in de
bovenstemmen. In dit stuk, dat Arvo
Prt in 2003 voor het Internationale
Vioolconcours van Hannover schreef,
grijpt de componist dus weer terug op de
door hem zo geliefde barokke vorm.
De onvermijdelijkheid waarmee de
traag pulserende muziek naar een hoogtepunt beweegt, is beklemmend.
In 2007 arrangeerde Prt zijn
Passacaglia, ter ere van de 60ste verjaardag van violist Gidon Kremer, voor n of
twee violen, vibrafoon en strijkorkest.

05-03-15 00:20

for piano, making only small changes to

the original version.

Diagramme (1964)
Diagramme is one of Prts most avantgarde compositions. The first movement
(unruhig; restless) consists of a series of
free sound groups in which the number
of notes repeatedly increases. Beginning
with one single note, this leads eventually
to a final field with twelve tones. When
that number is reached, the pianist plays a
series of tone clusters, made up of all the
twelve different tones of the chromatic
scale; in the end, the sound slowly dies
away.
The second movement (ruhig; quiet)
begins with a few isolated tones. A number
of tone-series follows, increasing in both
speed and volume; thereafter a sequence
of tones, slowing down and getting
weaker. The stillness at the end of this play
of tones is striking.
Compared with the other works on
the CD, Diagramme gives considerable
freedom to the performer. Performance
instructions are very limited and the
lengths of the notes and the open spaces
between them are not specified.

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 12-13

Fr Alina (1976)
Fr Alina is a key work in Prts oeuvre.
In this short work he shows for the first
time his newly-created idiom, where
simplicity and tranquillity play a leading
role. It is the style for which Prt will
become renowned. A compact, vigorous
bass line, the pedal held down, serves as
the foundation for the gradual unfolding of
two slowly evolving voices: an upper voice
playing a simple tonal melody, while a
lower voice offers the notes of a triad.
It is said that Fr Alina was written for a
lonely Estonian lady living in London.

Partita op. 2 (19559)

The Partita op. 2 is for the most part tonal.
The title alludes to the Baroque period, in
which the partita, a series of dances, was
a much-used musical form. Bach himself,
whose music had a profound effect on
Prt, wrote six such Partitas for the
harpsichord.
The Toccatina, a virtuosic, hammering
piece of work, is followed by a grim,
almost aggressive Fughetta, a short
fugue. The serene Larghetto (= somewhat
slow) provides an extreme contrast, so
characteristic of Prt. The last movement,
Ostinato (a repeating pattern in the

Op de Toccatina, een virtuoos, hamerend

speelstuk, volgt een verbeten, haast
agressieve Fughetta, een kleine Fuga.
Het verstilde Larghetto (= breed) zorgt
voor een voor Prt karakteristiek extreem
contrast. Het laatste deel, Ostinato (een
herhaald patroon in de bas), mondt uit in
totale stilte. Halverwege dit deel roept
Prt de wereld op van Bachs Partitas voor
viool solo.

Passacaglia (2003)
De passacaglia was als muziekvorm
vooral populair in de 17de eeuw. Op
een onveranderlijk muzikaal patroon in
de bas ontwikkelen zich variaties in de
bovenstemmen. In dit stuk, dat Arvo
Prt in 2003 voor het Internationale
Vioolconcours van Hannover schreef,
grijpt de componist dus weer terug op de
door hem zo geliefde barokke vorm.
De onvermijdelijkheid waarmee de
traag pulserende muziek naar een hoogtepunt beweegt, is beklemmend.
In 2007 arrangeerde Prt zijn
Passacaglia, ter ere van de 60ste verjaardag van violist Gidon Kremer, voor n of
twee violen, vibrafoon en strijkorkest.

05-03-15 00:20

Ursula Schoch (Ludwigsburg, 1971) kreeg

haar eerste vioollessen op vierjarige leeftijd. Na haar middelbare school studeerde
zij viool bij professor Saschko Gawriloff en
kamermuziek bij het Alban Berg strijkkwartet aan de Musikhochschule Keulen.
In 1987 behaalde Ursula Schoch
met haar trio de eerste prijs bij Jugend
Musiziert, het nationale muziekconcours
voor de jeugd in Duitsland. In 1990 herhaalde ze deze prestatie, nu als solovioliste. In 1992 was ze eerste prijswinnares
van het Deutsche Musikwettbewerb.
Sindsdien speelde zij als soliste vele concerten binnen Europa, in Japan, CentraalAzi, Amerika en Afrika.
Onder het label Bayer Records zijn
verschillende cds van haar verschenen
met vioolconcerten van onder meer
Brahms, Barber, Bruch en Mendelssohn.
Van 1998 tot 2000 was Ursula lid van de
Berliner Philharmoniker. Sinds het seizoen
2000/2001 is zij tweede concertmeester
bij het Koninklijk Concertgebouworkest.
Daarnaast treedt zij regelmatig op in
verschillende kamermuziekformaties
en vormt zij een duo met pianist Marcel
Worms.
Ursula bespeelt een viool van J.B.
Guadagnini (1751).

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 14-15

Marcel Worms (1951) studeerde aan het

Sweelinck Conservatorium te Amsterdam
bij Hans Dercksen. Tevens volgde hij
lessen bij de Russische pianist Youri
Egorov en bij Alicia de Larrocha. Na zijn
eindexamen in l987 specialiseerde hij zich
in kamermuziek bij Hans Broekman en in
20ste-eeuwse pianomuziek bij Alexandre
Hrisanide.
Marcel Worms is aktief als kamermuziekspeler en als solist: in l990 bracht
hij in een recital in de IJsbreker jeugdwerken van Schnberg in premire en in
l99l voerde hij het complete pianowerk van
Jancek uit. Sinds het seizoen l992/l993
voert hij het programma Jazzinvloeden in
de 20ste-eeuwse pianomuziek uit.
Sinds 1996 is Marcel Worms bezig
met een Bluesprojekt: meer dan 200
Nederlandse en buitenlandse componisten
(uit ruim 50 landen op alle continenten)
schreven een bijdrage voor dit programma.
Dit programma voerde Marcel Worms uit
in vrijwel alle Europese landen en verder in
het Midden - en het Verre Oosten, de usa,
Afrika en Zuid-Amerika.
Een programma met tangos uit LatijnsAmerika en Europa werd uitgevoerd in o.a.
China en Argentini.
Vanaf 2002 houdt de pianist zich bezig
met het pianowerk van Federico Mompou.

4 leichte Tanzstcke (1956/57)

The Four Easy Dances for piano belong to
Prts earliest works. Prt composed the
four pieces for a childrens theatre and
proves herewith that he also possesses
as composer a less serious and even a
humorous side.
In the first piece, the sly disposition
of Puss in Boots is painted; the second
gives voice to the diametrically opposed
characters of Red Riding Hood and the
Wicked Wolf. The carefree, weightless
fluttering of a butterfly is the theme of
number three, and the finale is reserved
for the clumsy waddling duckling.

Spiegel im Spiegel (1978)

There exist many versions of Spiegel im
Spiegel but in this case, that for violin and
piano is the original. The composition tallies
stylistically with the other works from the
seventies. The violin melody moves step
by step over the serene broken triads in
the piano. The development proceeds
exceedingly slowly and with considerably
less musical material than in Fratres. It is
thus one of Prts most minimalistic pieces.
The title Spiegel im Spiegel (which can
be either singular or plural, meaning thus
either Mirror in the Mirror or Mirrors in

the Mirrors) brings to mind the unending

sequence of identical images you see
when you look in one of two mirrors set
facing each other. In this same way the
combination of a broken triad and a slowly
moving melody can lead to an infinite
number of patterns of sound.

Fr Anna Maria (2006)

This friendly and clear little work came
into being at the request of the then
seven-year-old Estonian girl, Anna Maria.
Prt gave the piece to her as a gift on her
tenth birthday.
Striking is the indication of the
composer that the piece can be played
in two different manners requiring also
two different tempi: frhlich (cheerful) or
nachdenklich (thoughtful, contemplative).
Both versions are heard on the CD.

Ukuara Valss (1973/2010)

The Ukuara Waltz was written by Prt in
1973 for concertina, a special kind of
accordion. The waltz was intended for the
film Ukuara by the Estonian director Leida
Laius. In the course of the film, the waltz
acquires an important significance in the
storyline. In 2010 Prt reworked the piece

05-03-15 00:20

Ursula Schoch (Ludwigsburg, 1971) kreeg

haar eerste vioollessen op vierjarige leeftijd. Na haar middelbare school studeerde
zij viool bij professor Saschko Gawriloff en
kamermuziek bij het Alban Berg strijkkwartet aan de Musikhochschule Keulen.
In 1987 behaalde Ursula Schoch
met haar trio de eerste prijs bij Jugend
Musiziert, het nationale muziekconcours
voor de jeugd in Duitsland. In 1990 herhaalde ze deze prestatie, nu als solovioliste. In 1992 was ze eerste prijswinnares
van het Deutsche Musikwettbewerb.
Sindsdien speelde zij als soliste vele concerten binnen Europa, in Japan, CentraalAzi, Amerika en Afrika.
Onder het label Bayer Records zijn
verschillende cds van haar verschenen
met vioolconcerten van onder meer
Brahms, Barber, Bruch en Mendelssohn.
Van 1998 tot 2000 was Ursula lid van de
Berliner Philharmoniker. Sinds het seizoen
2000/2001 is zij tweede concertmeester
bij het Koninklijk Concertgebouworkest.
Daarnaast treedt zij regelmatig op in
verschillende kamermuziekformaties
en vormt zij een duo met pianist Marcel
Worms.
Ursula bespeelt een viool van J.B.
Guadagnini (1751).

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 14-15

Marcel Worms (1951) studeerde aan het

Sweelinck Conservatorium te Amsterdam
bij Hans Dercksen. Tevens volgde hij
lessen bij de Russische pianist Youri
Egorov en bij Alicia de Larrocha. Na zijn
eindexamen in l987 specialiseerde hij zich
in kamermuziek bij Hans Broekman en in
20ste-eeuwse pianomuziek bij Alexandre
Hrisanide.
Marcel Worms is aktief als kamermuziekspeler en als solist: in l990 bracht
hij in een recital in de IJsbreker jeugdwerken van Schnberg in premire en in
l99l voerde hij het complete pianowerk van
Jancek uit. Sinds het seizoen l992/l993
voert hij het programma Jazzinvloeden in
de 20ste-eeuwse pianomuziek uit.
Sinds 1996 is Marcel Worms bezig
met een Bluesprojekt: meer dan 200
Nederlandse en buitenlandse componisten
(uit ruim 50 landen op alle continenten)
schreven een bijdrage voor dit programma.
Dit programma voerde Marcel Worms uit
in vrijwel alle Europese landen en verder in
het Midden - en het Verre Oosten, de usa,
Afrika en Zuid-Amerika.
Een programma met tangos uit LatijnsAmerika en Europa werd uitgevoerd in o.a.
China en Argentini.
Vanaf 2002 houdt de pianist zich bezig
met het pianowerk van Federico Mompou.

4 leichte Tanzstcke (1956/57)

The Four Easy Dances for piano belong to
Prts earliest works. Prt composed the
four pieces for a childrens theatre and
proves herewith that he also possesses
as composer a less serious and even a
humorous side.
In the first piece, the sly disposition
of Puss in Boots is painted; the second
gives voice to the diametrically opposed
characters of Red Riding Hood and the
Wicked Wolf. The carefree, weightless
fluttering of a butterfly is the theme of
number three, and the finale is reserved
for the clumsy waddling duckling.

Spiegel im Spiegel (1978)

There exist many versions of Spiegel im
Spiegel but in this case, that for violin and
piano is the original. The composition tallies
stylistically with the other works from the
seventies. The violin melody moves step
by step over the serene broken triads in
the piano. The development proceeds
exceedingly slowly and with considerably
less musical material than in Fratres. It is
thus one of Prts most minimalistic pieces.
The title Spiegel im Spiegel (which can
be either singular or plural, meaning thus
either Mirror in the Mirror or Mirrors in

the Mirrors) brings to mind the unending

sequence of identical images you see
when you look in one of two mirrors set
facing each other. In this same way the
combination of a broken triad and a slowly
moving melody can lead to an infinite
number of patterns of sound.

Fr Anna Maria (2006)

This friendly and clear little work came
into being at the request of the then
seven-year-old Estonian girl, Anna Maria.
Prt gave the piece to her as a gift on her
tenth birthday.
Striking is the indication of the
composer that the piece can be played
in two different manners requiring also
two different tempi: frhlich (cheerful) or
nachdenklich (thoughtful, contemplative).
Both versions are heard on the CD.

Ukuara Valss (1973/2010)

The Ukuara Waltz was written by Prt in
1973 for concertina, a special kind of
accordion. The waltz was intended for the
film Ukuara by the Estonian director Leida
Laius. In the course of the film, the waltz
acquires an important significance in the
storyline. In 2010 Prt reworked the piece

05-03-15 00:20

Fratres (1977/1980)
Fratres, perhaps Prts most well-known
work, is in fact a series of variations,
preceded by a dizzying solo cadenza on
the violin. The first versions, from 1977,
were written for string quintet and for wind
quintet. Many other versions followed,
which differ sometimes substantially. The
version for violin and piano was composed
for the Salzburg Festival of 1980 and was
performed there by violinist Gidon Kremer
and his former wife, Elena Bashkirova.
A virtuosic cadenza for the violin, in
which Bach seems to come back to life,
precedes a series of variations, each
containing six measures, followed each
time by a chord on the piano sounding
like a kettledrum. The piece, a hymn with
a chorale-like melody, paces forth like a
stately procession over a chord sustained
on the piano.
The title Fratres (Brothers) seems
to refer to the monastic life, a way of
living which has much in common with
Prts withdrawn existence during his
creative crisis in the late sixties and early
seventies.

2 Sonatines op. 1 (1958/59)

The two sonatinas for piano were written
by Prt during his study and belong to
his earliest published works. The fervour,
the robust rhythms and the lyrical lines
are strongly reminiscent of Prokofiev. In
addition, both sonatinas contain a stilled,
quiet movement. Even in these early works
the contemplative nature of the composer,
his recalcitrance and his uncompromising
side are already perceptible.

Variations for the Healing

of Arinuschka (1977)
This short six-part series of variations
follows faithfully the tonal idiom of Fr
Alina, written one year earlier, also to be
heard on this CD. Also in this piece, Prt
makes use of the tintinnabuli: within the
framework of broken triads, an unhurried
melody develops. In fact, this structure
is in itself the theme; a distinct melodic
theme is lacking. Midway, in the fourth
variation, the piece changes its character.
The motion becomes quicker and with the
change from minor to major, the music
takes a livelier turn.

In november 2007 organiseerde hij een

driedaags Mompou Festival in Amsterdam.
In november 2009 bracht hij als eerste
een cd uit met ongepubliceerde pianomuziek van Mompou, die het jaar daarvoor
in Barcelona was ontdekt.
Vanaf 1993 tot heden maakte Marcel
Worms 17 solo cds. In 2012 combineerde hij op cd Bachs Goldbergvariaties
met Metamorphosis van Philip Glass en
onlangs verscheen een cd met pianowerk
van de Braziliaanse componist Francisco
Mignone.
Marcel Worms stelde concertlezingen
samen met de auteurs Jan Brokken,
K.Schippers, A.L. Snijders en Marja
Vuijsje.
Onlangs verschenen cds met pianowerk van de Braziliaanse componist
Francisco Mignone en met klassieke
Caribische muziek.

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 16-17

05-03-15 00:20

Fratres (1977/1980)
Fratres, perhaps Prts most well-known
work, is in fact a series of variations,
preceded by a dizzying solo cadenza on
the violin. The first versions, from 1977,
were written for string quintet and for wind
quintet. Many other versions followed,
which differ sometimes substantially. The
version for violin and piano was composed
for the Salzburg Festival of 1980 and was
performed there by violinist Gidon Kremer
and his former wife, Elena Bashkirova.
A virtuosic cadenza for the violin, in
which Bach seems to come back to life,
precedes a series of variations, each
containing six measures, followed each
time by a chord on the piano sounding
like a kettledrum. The piece, a hymn with
a chorale-like melody, paces forth like a
stately procession over a chord sustained
on the piano.
The title Fratres (Brothers) seems
to refer to the monastic life, a way of
living which has much in common with
Prts withdrawn existence during his
creative crisis in the late sixties and early
seventies.

2 Sonatines op. 1 (1958/59)

The two sonatinas for piano were written
by Prt during his study and belong to
his earliest published works. The fervour,
the robust rhythms and the lyrical lines
are strongly reminiscent of Prokofiev. In
addition, both sonatinas contain a stilled,
quiet movement. Even in these early works
the contemplative nature of the composer,
his recalcitrance and his uncompromising
side are already perceptible.

Variations for the Healing

of Arinuschka (1977)
This short six-part series of variations
follows faithfully the tonal idiom of Fr
Alina, written one year earlier, also to be
heard on this CD. Also in this piece, Prt
makes use of the tintinnabuli: within the
framework of broken triads, an unhurried
melody develops. In fact, this structure
is in itself the theme; a distinct melodic
theme is lacking. Midway, in the fourth
variation, the piece changes its character.
The motion becomes quicker and with the
change from minor to major, the music
takes a livelier turn.

In november 2007 organiseerde hij een

driedaags Mompou Festival in Amsterdam.
In november 2009 bracht hij als eerste
een cd uit met ongepubliceerde pianomuziek van Mompou, die het jaar daarvoor
in Barcelona was ontdekt.
Vanaf 1993 tot heden maakte Marcel
Worms 17 solo cds. In 2012 combineerde hij op cd Bachs Goldbergvariaties
met Metamorphosis van Philip Glass en
onlangs verscheen een cd met pianowerk
van de Braziliaanse componist Francisco
Mignone.
Marcel Worms stelde concertlezingen
samen met de auteurs Jan Brokken,
K.Schippers, A.L. Snijders en Marja
Vuijsje.
Onlangs verschenen cds met pianowerk van de Braziliaanse componist
Francisco Mignone en met klassieke
Caribische muziek.

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 16-17

05-03-15 00:20

Arvo Prt

Some composers become famous only after

their death, others are already recognized
while alive. Arvo Prt, in contrast, belongs
to another category: in this year in which
he turns 80, he is already a living legend.
Countless are the documentaries and films in
which his music is used and vast the number
of admirers of his work, many of whom
scarcely care for new music.
Arvo Prt is generally regarded to be a
composer of tranquil religious and meditative
music. But this view is too limited. His style
is remarkably versatile, and on this CD the
many aspects of his work are given free
play: the experimental side, the animated,
even aggressive side but also the playful and
the theatrical facets. The titles on the CD
represent a period of almost half a century,
from Prts first publications to his later,
matured work.
Arvo Prt was born in 1935 in Paide, a
small provincial town in central Estonia. He
studied at the conservatory of the capital
Tallin under Heino Eller, and graduated in

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 18-19

1963. Eller introduced him to atonal music

which was then forbidden in the Soviet
Union, especially that of Arnold Schnberg.
The influence of Schnbergs music is clearly
audible in Prts early work, as well as that
of Bla Bartk, Sergei Prokofiev and Dmitri
Shostakovich. The experimental nature of
his work quickly gave rise to critism from
the communist regime, which strongly
condemned the western influences in his
music. This critism became even sharper
after the controversial premire of Credo
in 1968 in which Prt, living in an officially
atheistic nation, openly acknowledged
his Christian faith. An injunction against
composing and performing was the result,
and Prt became prey to an artistic crisis. A
long period of searching and experimentation
arose in which Prt restlessly produced
books full of sketches without this leading to
a concrete composition. During this spiritual
quest the composer became particularly
absorbed with medieval religious and
Gregorian music. Renaissance polyphony

(music with several simultaneous voices) also

drew his intense interest.
This period of reflection led to a radical
change of course. Prt developed a
composition technique which he called
the tintinnabular style (tintinnabuli are little
bells or chimes). Characteristic thereof is
the use of simple triads in combination with
traditional music scales, which results in
lucid, uncomplicated melodies. In the short
work for piano Fr Alina from 1976, he uses
this technique for the first time. Also in other
works on this CD is the style to be found
(Fratres, Spiegel im Spiegel). Characteristic in
this connection is a remark by Prt himself:
I have discoveredthat it is enough when
a single note is beautifully played. This one
note, or a silent beat, or a moment of silence,
comforts me. This element of comfort - in
most new music not a primary goal -, the
prominent role of silence, the spiritual nature
of the music and the above-mentioned
simplicity surely explain at least partially the
popularity of Prts work. For the performer

of his music, this simplicity creates the

obligation to present the sparse musical
material as naturally, purely and perfectly
as possible.
Meanwhile the governments critism of
Prt continued, and an urgent request to
the composer to leave Estonia led in 1980
to his emigration to the West. Prt stayed
for a time in Vienna, which he exchanged
after a year for Berlin. For a number of years
now he again lives in Estonia, since 1991
independent, and which these days honours
him as a national hero.
Ursula Schoch and Marcel Worms have been
interested in the music of Prt for a number
of years now. The composers approaching
80th birthday (11 September 2015) formed
a fiting occasion for recording this CD, on
which for the first time Prts complete music
for piano solo and that for violin and piano
can be heard.

05-03-15 00:20

Arvo Prt

Some composers become famous only after

their death, others are already recognized
while alive. Arvo Prt, in contrast, belongs
to another category: in this year in which
he turns 80, he is already a living legend.
Countless are the documentaries and films in
which his music is used and vast the number
of admirers of his work, many of whom
scarcely care for new music.
Arvo Prt is generally regarded to be a
composer of tranquil religious and meditative
music. But this view is too limited. His style
is remarkably versatile, and on this CD the
many aspects of his work are given free
play: the experimental side, the animated,
even aggressive side but also the playful and
the theatrical facets. The titles on the CD
represent a period of almost half a century,
from Prts first publications to his later,
matured work.
Arvo Prt was born in 1935 in Paide, a
small provincial town in central Estonia. He
studied at the conservatory of the capital
Tallin under Heino Eller, and graduated in

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 18-19

1963. Eller introduced him to atonal music

which was then forbidden in the Soviet
Union, especially that of Arnold Schnberg.
The influence of Schnbergs music is clearly
audible in Prts early work, as well as that
of Bla Bartk, Sergei Prokofiev and Dmitri
Shostakovich. The experimental nature of
his work quickly gave rise to critism from
the communist regime, which strongly
condemned the western influences in his
music. This critism became even sharper
after the controversial premire of Credo
in 1968 in which Prt, living in an officially
atheistic nation, openly acknowledged
his Christian faith. An injunction against
composing and performing was the result,
and Prt became prey to an artistic crisis. A
long period of searching and experimentation
arose in which Prt restlessly produced
books full of sketches without this leading to
a concrete composition. During this spiritual
quest the composer became particularly
absorbed with medieval religious and
Gregorian music. Renaissance polyphony

(music with several simultaneous voices) also

drew his intense interest.
This period of reflection led to a radical
change of course. Prt developed a
composition technique which he called
the tintinnabular style (tintinnabuli are little
bells or chimes). Characteristic thereof is
the use of simple triads in combination with
traditional music scales, which results in
lucid, uncomplicated melodies. In the short
work for piano Fr Alina from 1976, he uses
this technique for the first time. Also in other
works on this CD is the style to be found
(Fratres, Spiegel im Spiegel). Characteristic in
this connection is a remark by Prt himself:
I have discoveredthat it is enough when
a single note is beautifully played. This one
note, or a silent beat, or a moment of silence,
comforts me. This element of comfort - in
most new music not a primary goal -, the
prominent role of silence, the spiritual nature
of the music and the above-mentioned
simplicity surely explain at least partially the
popularity of Prts work. For the performer

of his music, this simplicity creates the

obligation to present the sparse musical
material as naturally, purely and perfectly
as possible.
Meanwhile the governments critism of
Prt continued, and an urgent request to
the composer to leave Estonia led in 1980
to his emigration to the West. Prt stayed
for a time in Vienna, which he exchanged
after a year for Berlin. For a number of years
now he again lives in Estonia, since 1991
independent, and which these days honours
him as a national hero.
Ursula Schoch and Marcel Worms have been
interested in the music of Prt for a number
of years now. The composers approaching
80th birthday (11 September 2015) formed
a fiting occasion for recording this CD, on
which for the first time Prts complete music
for piano solo and that for violin and piano
can be heard.

05-03-15 00:20

 1 1118 Fratres

Sonatina No. 1
2 237 Allegro
3 358 Larghetto

324

Variationen zur Gesundung von Arinuschka

Vier leichte Tanzstcke

5
036
Der Gestiefelte Kater

6
116 Rotkppchen und der Wolf
7 203 Schmetterlinge

8
137
Tanz der Entenkken

Partita for piano
9 047 Toccatina
10 100 Fughetta
11 255 Larghetto
12
156 Ostinato
13
14
15

912 Spiegel im Spiegel

105 Fr Anna Maria (nachdenklich)
059 Fr Anna Maria (frhlich)

Sonatina No. 2
16
204
Allegro energico
17 144 Largo
18 154 Allegro
19

207 Ukuaru valss

Diagramme
20 158 Unruhig
21 059 Ruhig
22
23

220 Fr Alina
429 Passacaglia for violin and piano

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 2-1

05-03-15 00:20

 1 1118 Fratres

Sonatina No. 1
2 237 Allegro
3 358 Larghetto

324

Variationen zur Gesundung von Arinuschka

Vier leichte Tanzstcke

5
036
Der Gestiefelte Kater

6
116 Rotkppchen und der Wolf
7 203 Schmetterlinge

8
137
Tanz der Entenkken

Partita for piano
9 047 Toccatina
10 100 Fughetta
11 255 Larghetto
12
156 Ostinato
13
14
15

912 Spiegel im Spiegel

105 Fr Anna Maria (nachdenklich)
059 Fr Anna Maria (frhlich)

Sonatina No. 2
16
204
Allegro energico
17 144 Largo
18 154 Allegro
19

207 Ukuaru valss

Diagramme
20 158 Unruhig
21 059 Ruhig
22
23

220 Fr Alina
429 Passacaglia for violin and piano

arvo_part_BOOKLET_INSL.indd 2-1

05-03-15 00:20