Poème électronique

Edgard Varèse

Beeldfragment:

https://www.youtube.com/watch?v=0YlBmx3VulY

Luisterfragment:
Uitgevoerd op 7 december, 2013 door dirigent Paul D. Lehrman en The Tufts University
Electronic Music Ensemble.
https://www.youtube.com/watch?v=iqxMgC7C3po

Notenbeeld van het thema

Er is geen score voor het “Poéme” te vinden. Er zijn wel
charts die Varése toen der tijd gebruikte voor zijn compositie
en de performance.

Beschrijving van de componist

Edgard Varése
(1883-1965) is
geboren en
onderwezen in
Frankrijk, maar
leefde vanaf 1916 in
Amerika. Terwijl hij
studeerde voor
muziek compositie,
was hij constant
gefrustreerd door de
limieten van klank of
door de al 100 jaar
bestaande traditionele instrumenten. Aangemoedigd door
Busoni ontwikkelde Edgard een onconventionele manier van
componeren. Ideeën zoals klank, textuur en kleur kwamen eerder op de voorgrond. Eens in Amerika
begon hij te experimenteren met een ongebruikelijke welluidendheid. Door zijn werk staat hij bekend
als één van de voorlopers van de elektronische muziek. De massa pikte dit niet op, aangezien zijn
werk te avant-garde zou zijn. Avant-garde is een generatie jonge kunstenaars die met nieuwe vormen
experimenteerden. Zestien van zijn composities hebben het overleefd. Zijn meest gekende werk is
Ionisation (1931), een speciaal stuk voor een percussie ensemble.
 Beschrijving van het gekozen werk
Poème électronique of elektronisch gedicht is een
multimediaspektakel dat werd uitgevoerd in het
Philipspaviljoen op de wereldtentoonstelling Expo 58 te
Brussel in 1958. Dit project zou een samensmelting moeten
zijn van architectuur, muziek en beeld. Phillips had besloten
zich te gaan presenteren met een kunstwerk. Met dit
kunstwerk wouden ze de vooruitgang en technische innovatie
op een artistieke manier naar voren brengen.

Édgard Varése was zevenvijftig jaar oud toen hij de opdracht

kreeg van Philips om een elektronisch gedicht te maken. Edgard zocht naar een harmonie tussen
organische en synthetische klanken. Maandenlang knutselde hij met samples van echte en kunstmatig
opgewekte geluiden: klokkengelui, geluiden van transformatoren, babygehuil alles kwam in
aanmerking. Zijn werk bestaat uit verschillende delen namelijk, de schepping, geest en materie, van
duisternis naar dageraad, goden door menshand geschapen, zo smeedt de tijd de beschaving, harmonie
en aan de gehele mensheid.

Het genre, dat Edgard Varése zich in beheerste, heet musique concréte en betekent dat natuurlijke
geluiden worden gemanipuleerd via elektronische snufjes om iets totaal anders te bekomen. Het
resultaat was een acht minuten durende compositie, die afgespeeld werd via zo’n vierhonderd
luidsprekers. Deze compositie gaf hem uiteindelijk een bekendheid in de maatschappij. Het is het
puurste en enigste elektronische piece dat hij ooit geschreven heeft en representeert zijn zoektocht naar
verschillende welluidendheden, instrumentatie en effecten in de compositie.
Bronnen
Poeme-electronique (muziekbus.nl) (2000). Geraadpleegd op 4 oktober 2020 via
https://www.muziekbus.nl/muziek/poeme-electronique.html
Edgard Varèse - Wikipedia (2019). Geraadpleegd op 4 oktober 2020 via
https://nl.wikipedia.org/wiki/Edgard_Var%C3%A8se
Yves S. (2013). Overzicht muziek – en cultuurgeschiedenis, bachelor in de muziek (6de druk) Hogent
Musique concrète (2016). Geraadpleegd op 10 oktober 2020 via
https://nl.wikipedia.org/wiki/Musique_concr%C3%A8te#:~:text=Het%20begrip%20 musique
%20concr%C3%A8te%20werd,en%20via%20luidsprekers%20worden%20weergegeven.