Одговорни уредници и составувачи:

д-р Јасмина д-р Ленина д-р Филип

Дамјановска Жила Петровски

Рецензенти:
д-р Ванчо Ѓорѓиев д-р Наташа Котлар

CIP - Каталогизација во публикација

Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“, Скопје

355.48-051(497.777) ”1903” (093)

ИЛИНДЕНСКИ сведоштва / [одговорни уредници и составувачи Јасмина

Дамјановска, Ленина Жила, Филип Петровски]. - Скопје : Државен архив
на Република Македонија, 2016. - 2 св. (891, 694 стр.) : илустр. ; 30 см

Текст на мак. и англ. јазик

ISBN 978-608-4745-22-8 (Д. 1)

ISBN 978-608-4745-23-5 (Д. 2)

а) Борци од Илинден - Документи

COBISS.MK-ID 100814858

© Државниот архив на Република Македонија, д-р Јасмина Дамјановска, д-р Ленина Жила, д-р Филип
Петровски за ова издание. Сите права за ова издание се заштитени со закон. Не е дозволено копирање,
умножување и објавување на делови или на целото издание во печатени и електронски медиуми, или за
друг вид јавна употреба или изведба без согласност на издавачот.
 ДРЖАВЕН АРХИВ
НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

ИЛИНДЕНСКИ СВЕДОШТВА

Том I
Дел I

Скопје, 2016
 Илинден − светло име, кое го олицетворува
големиот подвиг на големата саможртва,
ќе блеска во векови, ќе стоплува души и ќе пробудува свест;

Илинден − славниот датум во крвавата историја

на нашето племе во неговата борба за слобода и правда...

Никола Киров Трајков − Мајски,

учесник во Илинденско востание, септември 1937 г.
 СОДРЖИНА

Introduction − Предговор ......................................................................................................XXII − XXIII

Белешкa за изданието ........................................................................................................................ XLIII
ДОКУМЕНТИ .............................................................................................................................................. 1
I. Предлог Закон за илинденски пензии во Народното Собрание на Народна
Република Македонија од 1946 г. ........................................................................................................... 1
II. Именување Одбор за доделување решенија за илинденски пензии .........................................3
III. Закон за илинденски пензии од 1946 г............................................................................................4
IV. Закон за изменување и дополнување на Законот за илинденски пензии ...............................8
Народното собрание на Народна Република Македонија изгласа
неколку важни закони за нашиот народ ............................................................................................ 10

Сведоштва на:

Абединоски Мицев Веле (кут. 1, а.е. 1) ..................................................................................... 15

Аврамов Василев Атанас (кут. 1, а.е. 2) .................................................................................... 19
Аврамов Ристов Ване (кут. 1, а.е. 3) .......................................................................................... 20
Аврамоски Данилов Мисајло (кут. 1, а.е. 11) ............................................................................ 24
Аврамоски Јанев Најде (кут. 1, а.е. 6) ....................................................................................... 25
Аврамоски Китанов Петре (кут. 1, а.е. 7) .................................................................................. 28
Аврамоски Лазев Ѓоргија (кут. 1, а.е. 10).................................................................................. 29
Аврамоски Петрев Цветко (кут. 1, а.е. 9) ................................................................................. 30
Аврамоски Сиљјан (кут. 1, а.е. 8) ............................................................................................... 34
Аврамоски Стевановски Војдин (кут. 1, а.е. 4) ........................................................................ 35
Аврамоски Танев Ефтим (кут. 1, а.е. 5) .................................................................................... 36
Аврамоски Цв[етков] Ристо (кут. 1, а.е. 12) .............................................................................. 39
Ајтов Лазов Ило (кут. 1, а.е. 14) .................................................................................................. 40
Ајтова Коцева Ваца (кут. 1, а.е. 13) ........................................................................................... 42
Алаѓозовска Василева Јордана (кут. 1, а.е. 16)......................................................................... 57
Алаѓозовски Димов Васил (кут. 1, а.е. 15) ................................................................................ 58
Алаџајаков Ристов Васил (кут. 1, а.е. 17) ................................................................................. 59
Алаџајаков Ристов Илија (кут. 1, а.е. 18) .................................................................................. 61
Алексов Анев Коце (кут. 1, а.е. 23) ............................................................................................ 63
Алексов Гигов Борис (кут. 1, а.е. 20) ......................................................................................... 67
Алексов Досев Коле (кут. 1, а.е. 24) .......................................................................................... 74
Алексов Ефремов Диванис (кут. 1, а.е. 21) ............................................................................... 77
Алексов Петков Богдан (кут. 1, а.е. 19) .................................................................................... 82
Алексов Трајчев Јове (кут. 1, а.е. 22) ......................................................................................... 85
Алексов Цветков Стојан (кут. 1, а.е. 25) .................................................................................... 88
Алексовски Величков Стојан (кут. 1, а.е. 26) ........................................................................... 91
Алексовски Ристов Секула (кут. 1, а.е. 30) ............................................................................... 93
Алексоска Андонова Арсена (кут. 1, а.е. 28) ............................................................................ 98
Алексоски Матев Ѓурчин (кут. 1, а.е. 27) .................................................................................. 99
Алексоски Триунов Богоја (кут. 1, а.е. 29)............................................................................... 103
Алексоски Цветан (кут. 1, а.е. 31) ............................................................................................. 106
Алимаскоска Боцева Марија (кут. 1, а.е. 32) ........................................................................... 108
Алтипармаков Вељанов Иљо (кут. 1, а.е. 33) ........................................................................... 112
Алтипармаков Вељанов Никола (кут. 1, а.е. 34) ..................................................................... 113
Алчев Димов Петре (кут. 1, а.е. 35) .......................................................................................... 115
Алчинов Димитров Никола (кут. 1, а.е. 36) ............................................................................. 118
Аљабаков Георги (кут. 1, а.е. 37) ............................................................................................... 127
Ан[г]елков Георгиев Трпо (кут. 1, а.е. 49) ................................................................................ 128
Ангелевски Димов Тале (кут. 1, а.е. 57) ................................................................................... 129
Ангелеска Котева Митра (кут. 1, а.е. 63) ................................................................................. 132
Ангелески Илија Грујо (кут. 1, а.е. 51) ...................................................................................... 135
Ангелески Јонов Бимбил (кут. 1, а.е. 62) ................................................................................. 138
Ангелески Костов Ристо (кут. 1, а.е. 66) .................................................................................. 141
Ангелески Лозанов Тале (кут. 2, а.е. 1) .................................................................................... 142
Ангелески Марков Петре (кут. 1, а.е. 65) ................................................................................. 143
Ангелески Мицев Ангеле (кут. 1, а.е. 60)................................................................................. 149
Ангелески Неданов Стојко (кут. 1, а.е. 70) .............................................................................. 151
Ангелески Новев Спасе (кут. 1, а.е. 68) ................................................................................... 153
Ангелески Стојанов Мицко (кут. 1, а.е. 64) ............................................................................. 157
Ангелески Темелков Стево (кут. 1, а.е. 56).............................................................................. 158
Ангелески Тренев Ристо (кут. 1, а.е. 67) .................................................................................. 160
Ангелков Д. Ташо (кут. 1, а.е. 48) ............................................................................................. 161
Ангелков Коцев Боно (кут. 1, а.е. 46) ....................................................................................... 164
Ангелков Трпо (кут. 1, а.е. 45) ................................................................................................... 165
Ангелкова Јанга (кут. 1, а.е. 47) ................................................................................................. 166
Ангелковски Најдов Петар (кут. 1, а.е. 54) .............................................................................. 167
Ангелковски Темелков Ставре (кут. 1, а.е. 55) ....................................................................... 168
Ангелкоски Костов Велко (кут. 1, а.е. 61) ................................................................................ 170
Ангелкоски Тошев Диме (кут. 1, а.е. 52) .................................................................................. 171
Ангелов Јанев Боше (кут. 1, а.е. 39) .......................................................................................... 175
Ангелов Китанов Грујо (кут. 1, а.е. 40)..................................................................................... 176
Ангелов Миленков Милан (кут. 1, а.е. 43) ............................................................................... 178
Ангелов Митрев Цанде (кут. 1, а.е. 50) ................................................................................... 181
Ангелов Настов Лазо (кут. 1, а.е. 42) ........................................................................................ 183
Ангелов Николов Иван (кут. 1, а.е. 41) ..................................................................................... 186
Ангелов Славев Стефан (кут. 1, а.е. 44) ................................................................................... 188
Ангелова (Шкодреану) Димитрова Александра (кут. 1, а.е. 38) ........................................... 190
Ангеловски Крсте (кут. 1, а.е. 53) ............................................................................................. 192
Ангеловски Филип (кут. 1, а.е. 58) ........................................................................................... 193
Ангелоски Грујов Анастас (кут. 1, а.е. 59) ............................................................................... 195
Андасарски Николов Тодор (кут. 2, а.е. 29) ............................................................................ 196
Андовски Ристев Стојан (кут. 2, а.е. 25) ................................................................................. 200
Андонов Ананиев Андон (кут. 2, а.е. 3) .................................................................................. 201
Андонов Атанасов Васил (кут. 2, а.е. 7) .................................................................................. 203
Андонов Ацков Јордан (кут. 2, а.е. 14) .................................................................................... 204
Андонов Донев Коце (кут. 2, а.е. 18) ....................................................................................... 205
Андоновски Котев Трифун (кут. 2, а.е. 31) ............................................................................. 211
Андоновски Митрев Андрија (кут. 2, а.е. 4) ........................................................................... 213
Андоновски Наумов Тале (кут. 2, а.е. 27) ............................................................................... 214
Андоновски Нечов Мице (кут. 2, а.е. 17)................................................................................. 216
Андоноски Андон Стојан (кут. 2, а.е. 24) ................................................................................ 218
Андоноски Ѓорѓиов Диле (кут. 2, а.е. 9) ................................................................................. 221
Андоноски Иванов Лазар (кут. 2, а.е. 16) ............................................................................... 224
Андоноски Илиевски Тасе (кут. 2, а.е. 28) ............................................................................. 228
Андоноски Николов Ристо (кут. 2, а.е. 22) ............................................................................. 231
Андреев Иванов Ристо (кут. 2, а.е. 29) ................................................................................... 233
Андреев Иванов Стојан (кут. 2, а.е. 26) .................................................................................. 236
Андреев Илиев Алекса (кут. 2, а.е. 5) ..................................................................................... 238
Андреевска Ристана (кут. 2, а.е. 21) ........................................................................................ 243
Андреевски Јонче (кут. 2, а.е. 13) ............................................................................................ 244
Андреовски Кирјако (кут. 2, а.е. 15) ........................................................................................ 245
Андрески Анастов Трајко (кут. 2, а.е. 30)............................................................................... 250
Андрески Д. Божин (кут. 2, а.е. 6) ........................................................................................... 252
Андрески Димо (кут. 2, а.е. 10) ................................................................................................ 253
Андрески Мицев Иван (кут. 2, а.е. 11) ..................................................................................... 254
Андрески Настов Јон (кут. 2, а.е. 12) ....................................................................................... 258
Андрески Степанов Ристо (кут. 2, а.е. 20) .............................................................................. 259
Андрески Стојанов Секула (кут. 2, а.е. 23) ............................................................................. 260
Андрески Танев Ванчо (кут. 2, а.е. 8) ..................................................................................... 261
Анѓов Костов Стојан (кут. 2, а.е. 2).......................................................................................... 266
Аницинов Панчев Диме (кут. 2, а.е. 32).................................................................................. 270
Ансаров Котев Атанас (кут. 2, а.е. 33) .................................................................................... 273
Антонова Трпева Анастасија (кут. 2, а.е. 34) ......................................................................... 275
Анчевски Гавров Велко (кут. 2, а.е. 36) .................................................................................. 277
Анчов Павлов Строиман (кут. 2, а.е. 35)................................................................................. 278
Анџијев Георги (кут. 2, а.е. 37) ................................................................................................. 280
Аполески Гоцев Никола (кут. 2, а.е. 38) ................................................................................. 281
Апостолов [Трајанов] Цветко (кут. 2, а.е. 45) ......................................................................... 282
Апостолов Георги (кут. 2, а.е. 39) ............................................................................................ 284
Апостолов Илија (кут. 2, а.е. 40) .............................................................................................. 285
Апостоловски А. Петре (кут. 2, а.е. 47) ................................................................................... 287
Апостолоски Ѓоргиев Иван (кут. 2, а.е. 43) ............................................................................ 289
Апостолоски Лазаров Ставре (кут. 2, а.е. 42) ........................................................................ 292
Апостолоски Трајков Лазар (кут. 2, а.е. 41) ........................................................................... 294
Апостолоски Цветков Ордан (кут. 2, а.е. 44) ......................................................................... 295
Аргиров Паско (кут. 2, а.е. 48) ................................................................................................. 296
Аржанец Георгиев Димитри (кут. 2, а.е. 49) .......................................................................... 297
Аризанкоски Костов Милан (кут. 2, а.е. 51) ........................................................................... 303
Арминоски Мирчев Трајан (кут. 2, а.е. 53) ............................................................................. 307
Арнаутов Јонов Ламбе (кут. 2, а.е. 52) .................................................................................... 309
Арнаутовски Р. Васил (кут. 2, а.е. 50) ..................................................................................... 311
Арсов Атанасов Пано (кут. 2, а.е. 54) ...................................................................................... 315
Арсов Ташко (кут. 2, а.е. 55)..................................................................................................... 325
Арсоски Ѓорѓи (кут. 2, а.е. 56) .................................................................................................. 330
Аспровски Јованов Тодор (кут. 2, а.е. 59) .............................................................................. 333
Аспровски Никола (кут. 2, а.е. 58) .......................................................................................... 336
Аспроски Ставров Јаким (кут. 2, а.е. 57) ................................................................................. 337
Атанасов Анчов Тодор (кут. 2, а.е. 66) .................................................................................... 339
Атанасов Додев Стефан (кут. 2, а.е. 65) ................................................................................. 342
Атанасов Ѓоргиев Мите (кут. 2, а.е. 62) .................................................................................. 346
Атанасов Младенов Петруш (кут. 2, а.е. 64) .......................................................................... 350
Атанасов Радев Јове (кут. 2, а.е. 61) ........................................................................................ 352
Атанасов Трајков Никола (кут. 2, а.е. 63)............................................................................... 354
Атанасоски Спиро (кут. 2, а.е. 67) ........................................................................................... 357
Атанасоски Темелков Евтим (кут. 2, а.е. 60) ......................................................................... 358
Ахтаровски Божинов Андон (кут. 2, а.е. 68) .......................................................................... 359
Ачески Илиев Димко (кут. 2, а.е. 69) ...................................................................................... 361
Ачески Талев Трајан (кут. 2, а.е. 70) ....................................................................................... 367
Ачпаловски Трајков Георги (кут. 2, а.е. 71) ............................................................................ 368
Аџијоски Митров Климо (кут. 2, а.е. 73) ................................................................................. 372
Аџиоски Стерјов Коте (кут. 2, а.е. 74) ..................................................................................... 373
Аџипеев Трифунов Ѓорѓи (кут. 2, а.е. 75) .............................................................................. 375
Аџиски Георгиов Симеон (кут. 2, а.е. 76) ............................................................................... 378
Бабунски Јованов Ѓорѓи (кут. 3, а.е. 1) .................................................................................... 380
Бавчанџиски Ристев Коста (кут. 3, а.е. 2) .............................................................................. 381
Бајовски Јонев Атанас (кут. 3, а.е. 4) ...................................................................................... 387
Бајовски Јонев Петко (кут. 3, а.е. 5) ........................................................................................ 388
Бајчев Стаматов Тасе (кут. 5, а.е. 4) ........................................................................................ 389
Бакалов Ристов Лефтер (кут. 3, а.е. 6) .................................................................................... 392
Бакиоски Ѓоргиев Андре (кут. 3, а.е. 7) .................................................................................. 394
Бакулески Ставре Глигор (кут. 3, а.е. 8) ................................................................................. 399
Балабанов Делев Ѓорѓи (кут. 3, а.е. 10)................................................................................... 406
Балов Михаилов Димитар (кут. 3, а.е. 13)............................................................................... 408
Балтакоски Ристев Вељан (кут. 3, а.е. 11) ............................................................................... 409
Балтоски Ристов Петко (кут. 3, а.е. 12) ................................................................................... 411
Балулов Котев Ристе (кут. 5, а.е. 10) ....................................................................................... 415
Баљов Глигор (кут. 3, а.е. 15) .................................................................................................... 416
Баљов Крстев Танас (кут. 3, а.е. 14)......................................................................................... 418
Бандеска Михова Ристана (кут. 3, а.е. 16) .............................................................................. 419
Бансколев Трајков Туше (кут. 3, а.е. 17) ................................................................................. 421
Баракова Сугарева Рајна (кут. 3, а.е. 25) ................................................................................ 422
Барамачев Димов Неде (кут. 3, а.е. 18) ................................................................................... 423
Барбутоски К. Стојче (кут. 3, а.е. 23) ....................................................................................... 424
Барутоска (Старкоски) Тодорова Денка (кут. 3, а.е. 21)........................................................ 425
Барчиоски Саре (кут. 3, а.е. 20) ............................................................................................... 427
Бачанов Коста (кут. 3, а.е. 27) .................................................................................................. 428
Бачев Коцев Иљо (кут. 3, а.е. 30) ............................................................................................. 429
Бачкаровски Гошев Мице (кут. 3, а.е. 33) .............................................................................. 434
Бачов Георгиев Јован (кут. 3, а.е. 31) ...................................................................................... 435
Бачов Димитар (кут. 3, а.е. 29)................................................................................................. 436
Бачоски Милошев Стефан (кут. 3, а.е. 32).............................................................................. 437
Баџаров Костов Ѓорѓи (кут. 3, а.е. 34) ..................................................................................... 438
Б[а]шевски Петрев Стојан (кут. 5, а.е. 30) .............................................................................. 440
Башовски Ставрев Пере (кут. 3, а.е. 35) ................................................................................. 442
Бејков Георгиев Пено (кут. 3, а.е. 37)...................................................................................... 443
Бејков Филипов Мице (кут. 3, а.е. 36) ..................................................................................... 445
Белески Димитриев Ристе (кут. 3, а.е. 39) ............................................................................. 446
Белчев Димов Тодор (кут. 3, а.е. 42) ....................................................................................... 447
Белчевски Георгиев Ташко (кут. 3, а.е. 9) .............................................................................. 448
Белчески Милошов Јон (кут. 3, а.е. 41) ................................................................................... 452
Бендев Г. Наум (кут. 3, а.е. 44) ................................................................................................. 453
Бероска Димитрија Лиќа (кут. 3, а.е. 45) ................................................................................ 454
Бетински Тренов Васил (кут. 3, а.е. 46) .................................................................................. 460
Бeчваровски С. Митре (кут. 3, а.е. 28)..................................................................................... 462
Бешлијев Атанасов Дељо (кут. 3, а.е. 49) ............................................................................... 466
Бешлијев Петре (кут. 3, а.е. 50) ............................................................................................... 467
Бешовски Цветков Трајко (кут. 3, а.е. 48) .............................................................................. 468
Биљаноска (Шоклеска) Павлева Биљана (кут. 3, а.е. 51) ...................................................... 470
Биљаноски Јованов Стојан (кут. 3, а.е. 52) ............................................................................. 473
Бимбилоски Харалампија (кут. 3, а.е. 53) .............................................................................. 476
Бингов Н. Трифун (кут. 3, а.е. 55) ............................................................................................ 481
Бинов Трпчев Костадин (кут. 3, а.е. 54) ................................................................................. 485
Бисаков Нечев Лазар (кут. 3, а.е. 56) ...................................................................................... 486
Блажески Алексов Јон (кут. 4, а.е. 10) .................................................................................... 488
Блажески Иванов Блаже (кут. 4, а.е. 5) .................................................................................. 491
Блажески Јованов Ѓоре (кут. 4, а.е. 7) ..................................................................................... 492
Блажески Карафилов Јован (кут. 4, а.е. 11) ............................................................................ 501
Блажески Лаз. Илко (кут. 4, а.е. 8) .......................................................................................... 504
Блажески Марко (кут. 4, а.е. 13) .............................................................................................. 506
Блажески Митан (кут. 4, а.е. 15) .............................................................................................. 507
Блажески Настов Илија (кут. 4, а.е. 2) .................................................................................... 510
Блажески Николов Генадија (кут. 4, а.е. 6) ........................................................................... 512
Блажески Павлев Милан (кут. 4, а.е. 14) ................................................................................ 513
Блажески Стојанов Илија (кут. 4, а.е. 9) ................................................................................. 515
Блажески Темелко (кут. 4, а.е. 16)........................................................................................... 518
Близнакоски Крстев Мирче (кут. 4, а.е. 17) ............................................................................ 519
Богатинов Јанев Јован (кут. 4, а.е. 19) ..................................................................................... 521
Богданов Никола (кут. 4, а.е. 20) ............................................................................................. 522
Богданова Секулова (Поповска) Алтана (кут. 4, а.е. 21) ....................................................... 523
Богдановски Силјанов Трајан (кут. 4, а.е. 24) ........................................................................ 524
Богдановски Спасев Величко (кут. 4, а.е. 23) ........................................................................ 526
Богдановски Темелков Мијо (кут. 4, а.е. 22) .......................................................................... 530
Богески Ангелев Цветан (кут. 4, а.е. 29)................................................................................. 532
Богески Перев Богоја (кут. 4, а.е. 26) ...................................................................................... 533
Боглев Коље (кут. 4, а.е. 18)...................................................................................................... 536
Богојески Андрев Степан (кут. 4, а.е. 28) ............................................................................... 537
Боева Јосифова Милица (кут. 4, а.е. 30) ................................................................................. 541
Божинов Донев Тренко (кут. 4, а.е. 40) .................................................................................. 542
Божинов Илија (кут. 4, а.е. 36)................................................................................................. 544
Божинов Мицев Иван (кут. 4, а.е. 35) ..................................................................................... 546
Божинова Алексова Вукана (кут. 4, а.е. 34) ........................................................................... 549
Божиновски Аврамов Фидан (кут. 4, а.е. 50)......................................................................... 553
Божиновски Димитров Панде (кут. 4, а.е. 45) ....................................................................... 555
Божиновски Јанков Сотир (кут. 4, а.е. 32).............................................................................. 557
Божиновски Јовев Змејко (кут. 4, а.е. 42)............................................................................... 559
Божиновски Мицев Тасе (кут. 4, а.е. 33) ................................................................................ 562
Божиновски Наум Лазар (кут. 4, а.е. 37) ................................................................................ 564
Божиновски Т. Недан (кут. 4, а.е. 43) ..................................................................................... 575
Божиновски Тр. Ноне (кут. 4, а.е. 44) ..................................................................................... 577
Божиноски Дуков Симјан (кут. 4, а.е. 46)............................................................................... 578
Божиноски Јон (кут. 4, а.е. 41) ................................................................................................. 582
Божиноски Неделков Трајче (кут. 4, а.е. 48) ......................................................................... 583
Божиноски П. Стојан (кут. 4, а.е. 47) ....................................................................................... 584
Божиноски Трајан (кут. 4, а.е. 49) ........................................................................................... 585
Божиноски Трајчев Лазар (кут. 4, а.е. 38) .............................................................................. 586
Божиноски Цветан (кут. 4, а.е. 51) .......................................................................................... 590
Бозовски Стојков Неделко (кут. 4, а.е. 52) ............................................................................. 591
Бојаджиев Стефанов Васил (кут. 4, а.е. 53) ........................................................................... 592
Бојаджиева Христова Царева (кут. 4, а.е. 55) ........................................................................ 594
Бојанински Делов Веле (кут. 5, а.е. 2) .................................................................................... 596
Бојаџиоска−Лапе Костова Пашка (кут. 4, а.е. 56) ................................................................. 600
Бојаџијев Глигоров Димитар (кут. 4, а.е. 54) ......................................................................... 602
Бојаџиски Петров Јован (кут. 5, а.е. 1) .................................................................................... 604
Бојков Ристов Михаил (кут. 5, а.е. 6) ...................................................................................... 609
Бојковски Петров Коцо (кут. 5, а.е. 9) .................................................................................... 613
Бојковски Стефанов Тодор (кут. 5, а.е. 7) .............................................................................. 614
Бојоски Стојков Мито (кут. 5, а.е. 8)........................................................................................ 618
Бојчевски Марков Ристе (кут. 5, а.е. 5) ................................................................................... 620
Боримечков Д. Христо (кут. 5, а.е. 13)..................................................................................... 623
Боримечкоски Ристов Коста (кут. 5, а.е. 12) .......................................................................... 624
Борјар Ставрев Тодор (кут. 5, а.е. 14)...................................................................................... 626
Борозаноски Божинов Велко (кут. 5, а.е. 11) ......................................................................... 627
Босилков (Чаушот) Николов Тоде (кут. 5, а.е. 16) .................................................................. 632
Босиљковски Илијов Панде (кут. 5, а.е. 15) ........................................................................... 633
Бoтков Котев Стојан (кут. 5, а.е. 17) ........................................................................................ 635
Боцев Мишев Илија (кут. 5, а.е. 18) ......................................................................................... 637
Бочваров Лаз. Наум (кут. 5, а.е. 20) ........................................................................................ 640
Бочварова Сута (кут. 5, а.е. 21) ................................................................................................. 641
Бочваровски Митев Тасе (кут. 5, а.е. 22) ................................................................................ 643
Бошев Андрев Стојан (кут. 5, а.е. 29) ...................................................................................... 647
Бошков Иванов Ангеле (кут. 5, а.е. 23) ................................................................................... 650
Бошков Јованов Никола (кут. 5, а.е. 26) ................................................................................. 652
Бошков Мишов Јордан (кут. 5, а.е. 25) .................................................................................... 655
Бошков Трајков Гоне (кут. 5, а.е. 24) ...................................................................................... 656
Бошковски Блажов Стефче (к. 4, а.е. 4) ................................................................................. 658
Бошкоски Иванов Тоде (кут. 5, а.е. 28) .................................................................................. 659
Бошкоски Петрев Мате (кут. 5, а.е. 27) ................................................................................... 662
Брајаноски Јованов Стојан (кут. 5, а.е. 36) ............................................................................. 674
Брајаноски Стојков Јован (кут. 5, а.е. 35) ............................................................................... 676
Бранов Трајков Божин (кут. 5, а.е. 31) .................................................................................... 677
Брдароски Божинов Костадин (кут. 5, а.е. 33) ...................................................................... 678
Брзов Иван (кут. 5, а.е. 34) ....................................................................................................... 682
Бубев Китев Никола (кут. 5, а.е. 38) ........................................................................................ 683
Бубев Китев Петре (кут. 5, а.е. 39) .......................................................................................... 685
Бубутијевски Христов Никола (кут. 5, а.е. 40) ....................................................................... 690
Букевски Наумов Георги (кут. 5, а.е. 42) ................................................................................ 692
Бунгуров Насте Ангеле (кут. 5, а.е. 43) ................................................................................... 694
Бундески Ѓор. Владимир (кут. 5, а.е. 44) ................................................................................ 695
Бунев Стојанов Трене (кут. 5, а.е. 46) ..................................................................................... 697
Буоска (Јанкова) Младенова Зоја (кут. 5, а.е. 47) ................................................................... 699
Буревски Симонов Наум (кут. 5, а.е. 48)................................................................................. 701
Бурјаноски Трајчев Тодор (кут. 5, а.е. 51) .............................................................................. 704
Бурназов Т. Петре (кут. 5, а.е. 50) ........................................................................................... 706
Буровски Николов Стојан (кут. 5, а.е. 49) .............................................................................. 708
Буџакоска (Локвенкоски) Секулова Донка (кут. 5, а.е. 52) .................................................. 711
Бушевски Лаз. Насто (кут. 5, а.е. 54) ....................................................................................... 712
Бушески Тодор (кут. 5, а.е. 55) ................................................................................................. 713
Бушиноски Богданов Паун (кут. 5, а.е. 56)............................................................................. 715
Валчев Митре (кут. 6, а.е. 1) ..................................................................................................... 717
Вантов Ристов Лефтер (кут. 6, а.е. 2) ...................................................................................... 718
Ванчуков Ристо (кут. 6, а.е. 4) .................................................................................................. 720
Варналиев А. Петар (кут. 6, а.е. 5)........................................................................................... 721
Васев Јованов Ангел (кут. 6, а.е. 7) .......................................................................................... 722
Василе[в]ски Р. Илија (кут. 6, а.е. 11) ...................................................................................... 723
Василев (Лавров) Атанасов Георги (кут. 6, а.е. 9) ................................................................. 724
Василески Ми[ј]ајле (кут. 6, а.е. 12) ......................................................................................... 728
Василески Сотиров Никола (кут. 6, а.е. 13) ............................................................................ 729
Василовски Георгиов Васил (кут. 6, а.е. 8) ............................................................................ 730
Василоски Иван (кут. 6, а.е. 10) ............................................................................................... 731
Васкоски Крстов Ѓорѓија (кут. 6, а.е. 6) .................................................................................. 733
Вачков Василов Стефо (кут. 6, а.е. 78) .................................................................................... 735
Везенкоски Ристов Тале (кут. 6, а.е. 15) ................................................................................. 737
Веланов Јованов Ра[де] (кут. 6, а.е. 39) ................................................................................... 739
Велев Василе Тодор (кут. 6, а.е. 17) ......................................................................................... 740
Велев Димитров Ристо (кут. 6, а.е. 16) .................................................................................... 742
Велев Талев Јован (кут. 6, а.е. 28) ........................................................................................... 743
Велев Талев Тодор (кут. 6, а.е. 18)........................................................................................... 744
Велев Христов Трајан (кут. 6, а.е. 19)...................................................................................... 746
Велевска Р. Ленка (кут. 6, а.е. 23) ........................................................................................... 748
Велевски Ѓорев Стојче (кут. 6, а.е. 21) .................................................................................... 750
Велески Стојков Наумче (кут. 6, а.е. 24) ................................................................................. 751
Велески Трајков Максим (кут. 6, а.е. 20) ................................................................................ 754
Велјановски Тодоров Коста (Тодоровски Велев Коста) (кут. 6, а.е. 35) ............................. 756
Велјаноски Симјанов Станко (кут. 6, а.е. 45) ......................................................................... 757
Велков Трајчев Ампо (кут. 6, а.е. 25) ...................................................................................... 758
Велкоски Димов Јован (кут. 6, а.е. 26) .................................................................................... 760
Велкоски Недев Пере (кут. 6, а.е. 27)...................................................................................... 761
Велоски Иван (кут. 6, а.е. 22) ................................................................................................... 764
Вељанов Јанчев Секула (кут. 6, а.е. 41) ................................................................................... 765
Вељановски Цветков Никола (кут. 6, а.е. 30) ........................................................................ 766
Вељаноски Димев Крсте (кут. 6, а.е. 36)................................................................................. 767
Вељаноски Димов Софронија (кут. 6, а.е. 43) ........................................................................ 768
Вељаноски Иванов Спасе (кут. 6, а.е. 44) ............................................................................... 769
Вељаноски Јанко (кут. 6, а.е. 33).............................................................................................. 770
Вељаноски Јанков Ефтим (кут. 6, а.е. 32) ............................................................................... 772
Вељаноски Јолев Филип (кут. 6, а.е. 47) ................................................................................. 775
Вељаноски Јосиф (кут. 6, а.е. 34) ............................................................................................. 776
Вељаноски Лозан Ристо (кут. 6, а.е. 40) ................................................................................. 778
Вељаноски М. Алексо (кут. 6, а.е. 31) ...................................................................................... 779
Вељаноски Најдова Малинка (кут. 6, а.е. 37) ......................................................................... 781
Вељаноски Ристов Петко (кут. 6, а.е. 38) ............................................................................... 783
Вељаноски Талев Стеван (кут. 6, а.е. 46) ................................................................................ 784
Весовски К. Лазо (кут. 6, а.е. 43) ............................................................................................. 785
Вешов Димитров Ване (кут. 6, а.е. 49) .................................................................................... 786
Вивков Марко (кут. 6, а.е. 50) .................................................................................................. 787
Видов К. Јанаки (кут. 6, а.е. 51) ................................................................................................ 789
Витанов Димов Јане (кут. 6, а.е. 53) ........................................................................................ 791
Витанов Јованов Васил (кут. 6, а.е. 52) ................................................................................... 793
Влахов Васил (кут. 6, а.е. 54) .................................................................................................... 795
Влахов Д. Васил (кут. 6, а.е. 55) ............................................................................................... 797
Влкановски Костадинов Трајан (кут. 6, а.е. 65) .................................................................... 799
Влканоски Мојсов Илија (кут. 6, а.е. 56) ................................................................................ 804
Воденчаров Христов Георги (кут. 6, а.е. 57)........................................................................... 807
Војнески И. Коста (кут. 6, а.е. 59) ............................................................................................ 808
Војнески Иван (кут. 6, а.е. 58) .................................................................................................. 810
Војнески М. Станко (кут. 6, а.е. 60) ......................................................................................... 813
Војницалиев Давчев Лефтерија (кут. 6, а.е. 62) .................................................................... 814
Волнаровски Конев Ицко (кут. 6, а.е. 63)............................................................................... 815
Волчески Атанасов Ристе (кут. 6, а.е. 64)............................................................................... 817
Врабец Христов Михаил (кут. 6, а.е. 67) ................................................................................. 818
Врангалоски Дам. Димо (кут. 6, а.е. 66) ................................................................................. 820
Вржовски Илиев Јован (кут. 6, а.е. 68) ................................................................................... 821
Врчков Спиров Тасе (кут. 6, а.е. 72) ........................................................................................ 823
Врчковски Наум (кут. 6, а.е. 71) ............................................................................................... 825
Врчовски Јане (кут. 6, а.е. 70)................................................................................................... 828
Вршков Ацев Пандо (кут. 6, а.е. 73) ........................................................................................ 829
Вршовски Илиев Сандро (кут. 6, а.е. 69) ................................................................................ 830
Вучков Ванев Ефтим (кут. 6, а.е. 77)........................................................................................ 832
Вучков Горгијев Туше (кут. 6, а.е. 76) ..................................................................................... 835
Габролов Апостол (кут. 7, а.е. 4) .............................................................................................. 841
Гавриловски Матев Никодин (кут. 7, а.е. 1) ........................................................................... 842
Гавриловски Тасев Алексо (кут. 7, а.е. 2) ............................................................................... 848
Гаврилоска (Најдеска) Перунина (кут. 7, а.е. 3) ..................................................................... 851
Гагалев Конев Милан (кут. 7, а.е. 5) ........................................................................................ 856
Гагалески Јане Јаковче (кут. 8, а.е. 13) ................................................................................... 858
Гајтановски Трајчев Андрија (кут. 7, а.е. 7)............................................................................ 859
Гаќев Илиев Милан (кут. 7, а.е. 14).......................................................................................... 861
Гаков Ване (кут. 7, а.е. 8) .......................................................................................................... 863
Галабов Георгиев Гале (кут. 7, а.е. 10) .................................................................................... 864
Галабов Димитар (кут. 7, а.е. 11) .............................................................................................. 871
Галамаров Василев Петре (кут. 7, а.е. 12) ............................................................................... 872
Галоски Димев Веле (кут. 7, а.е. 13) ........................................................................................ 873
Гацова Вангелова Тина (кут. 7, а.е. 15) ................................................................................... 877
Гаџовски Т. Бојче (кут. 7, а.е. 16) ............................................................................................. 879
Гегата Зафиров Стеријо (кут. 7, а.е. 17)................................................................................... 880
Геговски Ангелов Тасе (кут. 7, а.е. 18) .................................................................................... 882
Гегоракоски Евтимов Панде (кут. 7, а.е. 52) .......................................................................... 888
Гелманоски [Мицев] Јонче (кут. 7, а.е. 19) .............................................................................. 890
Гелманоски Димитров Михајло (кут. 7, а.е. 20) ..................................................................... 895
Георгиев Божинов Блаже (кут. 7, а.е. 22) ............................................................................... 900
Георгиев Бојчев Петар (кут. 7, а.е. 30) .................................................................................... 902
Георгиев Василев Димитар (кут. 7, а.е. 24) ............................................................................ 904
Георгиев Иванов Нешо (кут. 7, а.е. 27) ................................................................................... 905
Георгиев Наум (кут. 7, а.е. 26) .................................................................................................. 909
Георгиев Пецев Атанас (кут. 7, а.е. 21) ................................................................................... 910
Георгиев Ристо (кут. 7, а.е. 35) ................................................................................................. 914
Георгиев Ристов Кољо (кут. 7, а.е. 40) .................................................................................... 915
Георгиев Ристов Тодор (кут. 7, а.е. 33) ................................................................................... 916
Георгиев Ф. Трајче (кут. 7, а.е. 34) .......................................................................................... 919
Георгиев Христов Васиљ (кут. 7, а.е. 23) ................................................................................ 920
Георгиев [Божиноски] Бошев Панто (кут. 7, а.е. 29) ............................................................. 923
Георгиевски [Блажев] Софроније (кут. 7, а.е. 48).................................................................. 927
Георгиевски Богданов Мицко (кут. 7, а.е. 43) ........................................................................ 928
Георгиевски Величков Данко (кут. 7, а.е. 37)......................................................................... 930
[Георгиевски] Стојанов Ристе (кут. 7, а.е. 47) ......................................................................... 933
Георгиески Иванов Велјан (кут. 7, а.е. 36) ............................................................................. 940
Георгијев Гаврилов Совре (кут. 7, а.е. 31) .............................................................................. 944
Георгијевски Николов Коста (Мице) (кут. 7, а.е. 41).............................................................. 945
Георгијевски Ристов Цветко (кут. 7, а.е. 50) .......................................................................... 948
Георгијоски Китанов Никола (кут. 7, а.е. 45) ......................................................................... 950
Георгимаикоски Трајчев Милан (кут. 7, а.е. 51) .................................................................... 951
Георгиоски Мургов Димитрија (кут. 7, а.е. 39) ...................................................................... 953
Георгиоски Најдов Стојан (кут. 7, а.е. 49) .............................................................................. 954
Георгиоски Николов Недан (кут. 7, а.е. 44) ........................................................................... 955
Георгиоски Тодоров Диме (кут. 7, а.е. 38) ............................................................................. 956
Георговски Златанов Петко (кут. 7, а.е. 46) ........................................................................... 957
Герасовски Нанчев Митруш (кут. 7, а.е. 53) ........................................................................... 958
Гермов-Шакир Ѓорчев Крсто (кут. 7, а.е. 54) ......................................................................... 959
Гецовски Василев Наум (кут. 7, а.е. 55) .................................................................................. 960
Гечев Ристов Михајло (кут. 7, а.е. 56) ..................................................................................... 964
Гешковски Христов Димитар (кут. 7, а.е. 57) ......................................................................... 965
Гешкоски Тодоров Ангеле (кут. 7, а.е. 58).............................................................................. 970
Гештаковски Ст. Никола (кут. 7, а.е. 59) ................................................................................. 978
Гиевски Илиев Стојче (кут. 7, а.е. 60) ..................................................................................... 980
Гиковски Ст. Никола (кут. 8, а.е. 2) ......................................................................................... 982
Гинов Николов Костадин (кут. 7, а.е. 61)................................................................................ 983
Гиноски Ѓоргиев Иван (кут. 7, а.е. 62) .................................................................................... 985
Гиноски Митре (кут. 8, а.е. 1) ................................................................................................... 987
Главинчевски Трпев Науме (кут. 8, а.е. 3) ............................................................................. 991
Говедаров Костов Ристо (кут. 8, а.е. 4) ................................................................................... 992
Гогов Костандин (кут. 8, а.е. 6) ................................................................................................ 996
Гогов Милан (кут. 8, а.е. 8) ....................................................................................................... 998
Гогов Митев Панче (кут. 8, а.е. 9) ...........................................................................................1007
Гогов Стефо (кут. 8, а.е. 10) .....................................................................................................1010
Гогов Филов Васил (кут. 8, а.е. 5) ...........................................................................................1014
Гогов Христов Лазо (кут. 8, а.е. 7) ..........................................................................................1020
Гоговски Јованов Крсте (кут. 8, а.е. 12) .................................................................................1023
Гогоски Крстев Јанкула (кут. 8, а.е. 11) ..................................................................................1024
Гојдароска Божинова Илинка (кут. 7, а.е. 6) ........................................................................1026
Голомадевски Танчев Васил (кут. 8, а.е. 14) .........................................................................1028
Горгев Дончев Ристо (кут. 8, а.е. 16) ......................................................................................1029
Горгиев Лазаров Коце (кут. 7, а.е. 25) ....................................................................................1032
Горгијев Б. Тане (кут. 7, а.е. 32) ..............................................................................................1034
Гочев Димитриев Стојан (кут. 8, а.е. 17) ................................................................................1039
Гошевски Алексиев Димитар (кут. 8, а.е. 18)........................................................................1040
Гошевски Георгиев Тале (кут. 8, а.е. 19) ...............................................................................1042
Грамов Ристо (кут. 8, а.е. 20) ..................................................................................................1043
Граороски Ангелев Веле (кут. 8, а.е. 21) ................................................................................1045
Гргоски Ј. Петре (кут. 8, а.е. 22)..............................................................................................1047
Грежов Кузов Коста (кут. 8, а.е. 23) .......................................................................................1049
Грибовски Лазаров Сотир (кут. 8, а.е. 24) .............................................................................1050
Грозданов Ацков Јован (кут. 8, а.е. 25) ..................................................................................1052
Грозданов Г. Ристо (кут. 8, а.е. 26) .........................................................................................1055
Грозданов Митев Андон (кут. 8, а.е. 28) ................................................................................1056
Гроздановски Грозданов Тале (кут. 8, а.е. 27) ......................................................................1060
Гроздоска Алексова Крста (кут. 8, а.е. 31) ............................................................................1063
Грозданоски Крсте (кут. 8, а.е. 30) .........................................................................................1069
Грозданоски Миленков Корун (кут. 8, а.е. 29)......................................................................1070
Груев Георгиев Борис (кут. 8, а.е. 37) ....................................................................................1072
Груев Димов Блаже (кут. 8, а.е. 40) ........................................................................................1082
Груева Фиданова-Иванова Елена (кут. 8, а.е. 39) ................................................................1084
Груевски Иванов Лазар (кут. 8, а.е. 43) .................................................................................1085
Груевски Лазаров Стефан (кут. 8, а.е. 45) .............................................................................1086
Груевски Лазов Сотир (кут. 8, а.е. 44)....................................................................................1088
Груевски Огненов Коте (кут. 8, а.е. 42) .................................................................................1090
Груевски Ристо Спасе (кут. 8, а.е. 47) ....................................................................................1095
Грујов Илов Ѓорги (кут. 8, а.е. 38) ..........................................................................................1102
Грујовски Груев Петре (кут. 8, а.е. 33) ...................................................................................1104
Грујовски Костадинов Трајко (кут. 8, а.е. 35) .......................................................................1106
Грујоски Илов Сиљан (кут. 8, а.е. 46) .....................................................................................1109
Грујоски Павлов Нале (кут. 8, а.е. 36)....................................................................................1112
Грујоски Ристов Тодор (кут. 8, а.е. 34)...................................................................................1114
Грујоски Талев Веле (кут. 8, а.е. 32) .......................................................................................1117
Груовски Трајчев Јанкула (кут. 8, а.е. 41) ..............................................................................1120
Грчев Пандев Тома (кут. 8, а.е. 48) ........................................................................................1122
Грчки Цветанов Велко (кут. 8, а.е. 49) ...................................................................................1124
Гулабов Николов Апостол (кут. 8, а.е. 51) .............................................................................1127
Гулабовски Николов Стојан (кут. 8, а.е. 53) ..........................................................................1129
Гулабоски Ристов Митре (кут. 8, а.е. 52) ...............................................................................1131
Гулев Ташов Георги (кут. 8, а.е. 54) .......................................................................................1132
Гулевски Петров Гоше (кут. 8, а.е. 55) ...................................................................................1133
Гундалески Мојсов Серавил (кут. 8, а.е. 50) .........................................................................1136
Гуржев Андрев Вељан (кут. 8, а.е. 61) ....................................................................................1141
Гуркоски Стојков Софко (кут. 8, а.е. 56)................................................................................1144
Гурчиноски Ристов Ристо (кут. 8, а.е. 58)..............................................................................1148
Гусакоски Мирчев Неделко (кут. 8, а.е. 60) ..........................................................................1149
Гускаров Митре Јован (кут. 8, а.е. 59) ....................................................................................1150
Гушалков Митров Трајко (кут. 8, а.е. 62)...............................................................................1151
Гушлов Георгиев Трпо (кут. 8, а.е. 63) ...................................................................................1153
Дабижа Јанакиев Коста (кут. 9, а.е. 1) ...................................................................................1158
Давитаров Евтов Никола (кут. 9, а.е. 3).................................................................................1165
Давитков Димчев Раче (кут. 9, а.е. 4) ....................................................................................1166
Давчев Настов Ставро (кут. 9, а.е. 5) .....................................................................................1169
Давчев Ристов Наске (кут. 9, а.е. 2) ..................................................................... 1171
Дајков Ристов Иљо (кут. 9, а.е. 6) ...........................................................................................1176
Далаков Лазо (кут. 9, а.е. 7) .....................................................................................................1178
Дамјанов А. Тодор (кут. 9, а.е. 10) ..........................................................................................1180
Дамјанов Јосифов Стојан (кут. 9, а.е. 9) ................................................................................1181
Дамјаноски А. Наум (кут. 9, а.е. 12) ........................................................................................1183
Дамјаноски Ангелев Нешко (кут. 9, а.е. 13) ..........................................................................1184
Дамјаноски Илов Танаско (кут. 9, а.е. 14) .............................................................................1185
Дамјаноски Макрев Киро (кут. 9, а.е. 11) ...............................................................................1187
Дамчевски Бошев Блаже (кут. 9, а.е. 18) ...............................................................................1190
Дамчевски Кузев Лазар (кут. 9, а.е. 16) ................................................................................1191
Дамчевски Талев Мирче (кут. 10, а.е. 21) .................................................................... 1192
Дамчески К. Илија (кут. 9, а.е. 19) ..........................................................................................1193
Дамчески Кузманов Даме (кут. 9, а.е. 8) ...............................................................................1195
Дамчески Наумов Петар (кут. 9, а.е. 17) ................................................................................1196
Дамчески Петров Трајко (кут. 9, а.е. 15) ...............................................................................1198
Данаилов Дамјан (кут. 9, а.е. 20) ............................................................................................1200
Дангов Тeмов Васил (кут. 9, а.е. 23) .......................................................................................1203
Данов Кимов Дано (кут. 9, а.е. 25) .........................................................................................1207
Данов Стојков Трајко (кут. 9, а.е. 26) .....................................................................................1208
Дарков Ѓорѓиов Илија (кут. 9, а.е. 29) ...................................................................................1209
Даскалов Делов Кочо (кут. 9, а.е. 27) .....................................................................................1211
Даскалоски Стојанов Глигор (кут. 9, а.е. 28) ........................................................................1213
Дафинков Блажев Коце (кут. 9, а.е. 32) ................................................................. 1216
Дафовски Васил (кут. 9, а.е. 30) ............................................................................. 1227
Дафовски Кирков Георги (кут. 9, а.е. 31) ............................................................. 1229
Дебранов Димитров Јанко (кут. 9, а.е. 33) ............................................................................1231
Дедејски Василев Тимо (кут. 6, а.е. 75)..................................................................................1233
Дејаноски Блажев Андон (кут. 9, а.е. 34) ..............................................................................1239
Делиджаков Понов Нако (кут. 9, а. е. 39) .............................................................................1241
Делиџаков Петров Илија (кут. 9, а.е. 38)...............................................................................1243
Делјов Нанов Тано (кут. 9, а.е. 35) .........................................................................................1244
Делјов Ристо (кут. 9, а.е. 41) ....................................................................................................1245
Делов Мирчев Глигор (кут. 9, а.е. 36) ................................................................... 1246
Делов Ризов Даме (кут. 9, а.е.37) ............................................................................ 1259
Демишов Стојанов Костадин (кут. 9, а.е. 40) ......................................................... 1251
Дерлел Петре Петре (кут. 9, а.е. 49) .................................................................... 1253
Десаноски Кузманов Алексо (кут. 9, а.е. 48) ........................................................................1261
Десков Митров Коста (кут. 9, а.е. 42).....................................................................................1263
Десковски Ѓоршев Деско (кут. 9, а.е.43) ...............................................................................1265
Деспотовска Милка (кут. 9, а.е. 47) ........................................................................................1266
Деспотоски Велев Андрија (кут. 9, а.е. 44) ...........................................................................1270
Деспотоски Мирчев Коста (кут. 9, а.е. 45) ............................................................................1272
Деспотоски Петров Нестор (кут. 9, а.е. 46)...........................................................................1274
Диевски Ѓорѓи Атанас (кут. 9, а.е. 62) ...................................................................................1276
Диманов Перов Ристо (кут. 10, а.е. 28) ..................................................................................1280
Димев Коцев Давче (кут. 9, а.е. 56) ........................................................................................1284
Димитриевски Костов Илија (кут. 10, а.е. 10) .......................................................................1288
Димитријов Стојчески Спасе (кут. 10, а.е. 8) ........................................................................1292
Димитријовски Анѓелов Стефан (кут. 10, а.е. 9) ..................................................................1294
Димитријоски Стојанов Никола (кут. 10, а.е. 5) ...................................................................1301
Димитријоски Стојановски Мицко (кут. 10, а.е. 7) ...............................................................1303
Димитров Ставре (кут. 9, а.е. 60) ...........................................................................................1304
Димитров Петров Ристо (кут. 9, а.е. 58) ................................................................................1305
Димитров Цветков Тасе (кут. 9, а.е. 61) ................................................................. 1309
Димитрова Гершина Зугра (кут. 9, а.е. 73) ............................................................................1311
Димитрова Јованова Тодора (кут. 10, а.е. 2) .........................................................................1314
Димитрова Христова Велика (кут. 9, а.е. 57) ...................................................... 1316
Димитровски Георгијев Димо (кут. 10, а.е. 3).......................................................................1319
Димитриовски Поп Христо (кут. 10, а.е. 6) ...........................................................................1321
Димитриовски Спиров Наум (кут. 10, а.е. 1) .........................................................................1325
Димитриовски Стефанов Стојан (кут. 10, а.е. 27) .................................................................1326
Димитриоски Георгиев Мисајле (кут. 10, а.е. 4) ...................................................................1328
Димитровски Тодоров Петар (кут. 10, а.е. 26)......................................................................1329
Димитровски Николов Илија (кут. 9, а.е. 59) ........................................................ 1331
Димиџијовски И. Ноне (кут. 10, а.е. 22).................................................................................1332
Димиџиоски И. Ристо (кут. 10, а.е. 23) ....................................................................... 1333
Димков Митков Мице (кут. 9, а.е. 51) .................................................................. 1335
Димковски Т. Стојче (кут. 10, а.е. 11) .....................................................................................1337
Димов Јованов Тодор (кут. 10, а.е. 14) ........................................................................ 1339
Димов Кузманов Спасе (кут. 9, а.е. 54) ..................................................................................1348
Димов Михајло Никола (кут. 10, а.е. 13) ................................................................................1350
Димов Панчев Трајко (кут. 9, а.е. 55) ..................................................................... 1353
Димов Пецев Петре (кут. 9, а.е. 52) ........................................................................ 1355
Димов Ристо (кут. 9, а.е. 53) ....................................................................................................1356
Димов Ташев Георги (кут. 9, а.е. 50)......................................................................................1357
Димовски Јошев Насте (кут. 9, а.е. 66) ..................................................................................1360
Димовски Јошев Насте (кут. 10, а.е. 12) .................................................................................1362
Димовски Марков Трајко (кут. 10, а.е. 18) .............................................................................1365
Димовски Митрев Димо (кут. 9, а.е. 64) ................................................................................1366
Димовски Николов Давитко (кут. 9, а.е. 63) .........................................................................1369
Димовски Христов Ѓорѓија (кут. 9, а.е. 65) ........................................................... 1376
Димоски Вељанов Ристо (кут. 10, а.е. 24) ..............................................................................1377
Димоски Димов Петко (кут. 10, а.е. 17) ..................................................................................1378
Димоски Јанев Сотир (кут. 9, а.е. 70) .....................................................................................1381
Димоски Мирчев Петре (кут. 9, а.е. 68) ............................................................... 1382
Димоски Н. Софроније (кут. 9, а.е. 69) ..................................................................................1383
Димоски Николов Анастас (кут. 10, а.е. 15) ..........................................................................1384
Димоски Петков Оноврија (кут. 9, а.е. 67) ............................................................................1387
Димоски Ристов Стојан (кут. 9, а.е. 71) ..................................................................................1392
Димоски Филипов Гаврил (кут. 9, а.е. 72) .............................................................................1394
Димчески Јосифов Јордан (кут. 10, а.е. 20) ...........................................................................1395
Димчески С. Димче (кут. 10, а.е. 19) .......................................................................................1397
Динаков Василев Димитри (кут. 9, а.е. 21)............................................................................1398
Динев В. Никола (кут. 10, а.е. 29) ...........................................................................................1400
Динев Костадинов Патриш (кут. 10, а.е. 30) .........................................................................1401
Динков Пешов Стефан (кут. 10, а.е. 31) .................................................................................1410
Дичовски Наум (кут. 10, а.е. 32)..............................................................................................1411
Додов Ристо Димитар (кут. 10, а.е. 36) ..................................................................................1412
Додовски Ставрев Георги (кут. 10, а.е. 33) ............................................................................1414
Додовски Ставрев Наум (кут. 10, а.е. 34)...............................................................................1415
Додовски Темелков Трајан (кут. 10, а.е. 35) .........................................................................1417
Дојчиновски Ристев Кочо (кут. 10, а.е. 37) ............................................................................1418
Дојчиновски Тодоров Тале (кут. 10, а.е. 38) .........................................................................1420
Докоски Нонев (Пупалески) Никола (кут. 10, а.е. 39) ..........................................................1424
Долов Лазаров Трпо (кут. 10, а.е. 44) .....................................................................................1428
Домазетовски Иванов Ристо (кут. 10, а.е. 48) .......................................................................1430
Домазетовски Стојанов Василе (кут. 10, а.е. 74)...................................................................1433
Донаков Василев Георги (кут. 9, а.е. 22) ...............................................................................1435
Донаков Пантил (кут. 10, а.е. 42) ............................................................................................1436
Донакова Јорданка (кут. 10, а.е. 45) .......................................................................................1438
Донев Димов Михаил (кут. 9, а.е. 24).....................................................................................1440
Доневски В. Христо (кут. 10, а.е. 46) ......................................................................................1444
Донески Аврам (кут. 10, а.е. 47) ..............................................................................................1449
Донески Танев Трпе (кут. 10, а.е. 41) .....................................................................................1451
Доновски Атанас (кут. 10, а.е. 40) ..........................................................................................1452
Дончев Ристо (кут. 10, а.е. 43) .................................................................................................1453
Дрваров Несторов Теме (кут. 10, а.е. 49)...............................................................................1454
Дрљанов Николов Пено (кут. 10, а.е. 50)...............................................................................1455
Дрмоноски Стефанов Доне (кут. 10, а.е. 51) .........................................................................1461
Дрнев Горги Никола (кут. 10, а.е. 52).....................................................................................1463
Дрончев Наумов Филип (кут. 10, а.е. 53) ...............................................................................1468
Дудев Коле (кут. 10, а.е. 54) .....................................................................................................1469
Дуковски Вељанов Тале (кут. 10, а.е. 59) ...............................................................................1470
Дуковски Јованов Ангеле (кут. 10, а.е. 55) ............................................................................1473
Дукоски Иванов Сиљан (кут. 10, а.е. 58)................................................................................1475
Дукоски Ристов Глигор (кут. 10, а.е. 56) ................................................................................1477
Дукоски Сиљанов Мане (кут. 10, а.е. 57) ................................................................................1482
Дулев Златан (кут. 10, а.е. 60) .................................................................................................1484
Дулески Е. Ристо (кут. 10, а.е. 61) ...........................................................................................1485
Дулчевски Нешев Лазар (кут. 10, а.е. 67) ..............................................................................1486
Думова Ристова Марија (кут. 10, а.е. 62) ...............................................................................1489
Думуланев Атанасов Стојко (кут. 10, а.е. 63) ........................................................................1490
Дунгеров Трајков Васил (кут. 10, а.е. 64) ..............................................................................1492
Дуновски Р. Никола (кут. 10, а.е. 65) .....................................................................................1496
Дуноски Јошев Петре (кут. 10, а.е. 66) ...................................................................................1503
Дупчинов Ристов Герман (кут. 10, а.е. 68) ............................................................................1504
Дургутов Иванов Јордан (кут. 10, а.е. 69) ..............................................................................1506
Дурмишов Ѓорѓиев Апостол (кут. 10, а.е. 71) ........................................................................1509
Дуртаноски Димов Ангеле (кут. 10, а.е. 70) ..........................................................................1511
Душкоска Стојанова Трајка (кут. 10, а.е. 73) .........................................................................1513
Душкоски Јован (кут. 10, а.е. 72) .............................................................................................1516

Регистар на лични имиња ......................................................................................................1519

 Илинденецот Никола Богданов со својата чета

Коста Јанакиев Дабижа, илинденец

XXII Илинденски сведоштва

Introduction

It is a central assumption of most oral history that people always have something to
say on what is proposed to or even imposed on them, or at least that potentially every indi-
vidual has an understanding and an interpretation of his/her history as well as of History
(Passerini 2008: 6).

I am delighted to have been asked to write a brief foreword to this volume, which
makes publicly available a fascinating and evocative set of documents that I had the good
fortune to read for the first time a quarter of a century ago. The Ilinden Dossier, in my
view, is among the most important resources held by the National Archives. This full
publication of the individual biographies it contains, along with supporting material about
the circumstances of their production and reception, offers an opportunity for Macedonian
historians to open a new chapter in understanding the substance of the revolutionary
movement of the late nineteenth century, and its living legacy in the early years of the
Republic of Macedonia that was established in 1944. At the same time, I believe it offers
a platform from which Macedonia’s historians can contribute to broader, transnational
historical debates about “history from below”, as well as introducing greater nuance and
maturity into over-simplified and over-moralized myth-histories of nationalism in the
Balkans.
For this reason, I believe this volume should be of enormous interest across disciplinary
lines, providing scholars empirical material to participate in wider theoretical debates in an-
thropology, history and political science over approaches to orally-generated archival sources
which offer, in Nathalie Zemon Davis’ phrase, “relatively uninterrupted narrative from the lips
of the lower orders” (Davis 1987:5). This is an area in which an earlier generation of class-conscious
anthropologists and cultural historians of Europe, in the same timeframe as Davis, conducted
pioneering work (See for example Burke 1987; Darnton 1984; Mintz 1982; Behar 1991). It is also
a research area that has become fragmented or (we might say), post-modernized, as separate
traditions of scholarship have developed on the archival practices and legacies of different
kinds of regime, including European colonialism and Soviet communism. (Dirks 2011; Stoler
2009) and the Soviet Union (Fitzpatrick 1999; Fitzpatrick and Gellately (eds.) 1997; Alexopoulos
2005). All these authors emphasize the importance of ethnographic sensibility in reading the
traces of encounters between powerful regimes and their subjects.
In all this rich work from different parts of the world, where does this set of
sources sit? The Ilinden Dossier is made up of records produced by citizens of a new
mid-twentieth century East European socialist state. Those records include narratives
of their experiences as imperial subjects of a late 19 th century, 400-year old multi-con-
fessional Ottoman state, seeking to survive a series of global transformations through
a mixture of economic reform and political repression. The content-providers in this
ambitious regime-led enterprise had taken part in an insurgency that took its inspira-
tion from Western European secret societies like the Carbonari, and which bore family
resemblances to later anti-imperial movements in North and East Africa, Latin Ameri-
ca and China. With their publication now, 70 years on from their generation, scholars
in Macedonia and beyond have the opportunity to take Macedonian history global, and
 Ilinden testimonies XXIII

Предговор

Главна претпоставка на најголемиот дел од усната историја е дека луѓето секогаш

имаат нешто да кажат за тоа што им е предложено или дури и им е наметнато, или барем
дека потенцијално секоја индивидуа има согледување и интерпретација на неговата/нејзината
историја, исто како и на Историјата (Passerini, 2008: 6).

Воодушевен сум што бев замолен да напишам краток предговор за ова издание,
кое ја прави јавно достапна фасцинантната и евокативна збирка на документи што јас
имав голема среќа да ги прочитам за првпат пред четвртина век. „Илинденското досие“,
од мој аспект, е меѓу најважните ресурси што се чуваат во Државниот архив. Целосното
публикување на одделните биографии што ги содржи „Илинденското досие“, заедно со
придружниот материјал за околностите на нивното создавање и примање, нуди можност
за македонските историчари да отворат ново поглавје во согледувањето на суштината на
револуционерното движење од крајот на деветнаесеттиот век и неговото живо наследство во
раните години на Република Македонија, етаблирана во 1944 година. Во исто време, верувам
дека „Илинденското досие“ нуди платформа од која македонските историчари можат да
придонесат за пошироки, транснационални историски дебати за „историјата одоздола“,
како и за воведување на поголема нијанса и зрелост во премногу симплифицираните и
премногу морализираните мит-истории на национализмот на Балканот.
Од оваа причина, се надевам дека ова издание ќе биде од енормен интерес во
меѓудисциплинарните сфери, обезбедувајќи им на научниците емпириски материјал за
партиципирање во пошироки теоретски дебати во антропологијата, во историјата и во
политичката наука преку пристапи кон усно генерирани архивски извори, кои нудат, според
фразата на Натали Земон Дејвис, „релативно непрекината нарација од усните на пониските
општествени групи“ (Davis 1987: 5). Ова е област во која поранешна генерација на класно
свесни антрополози и историчари на културата на Европа, во истиот временски период како
и Дејвис, спроведувала пионерска работа (види, на пример: Burke, 1987; Darnton, 1984; Mintz,
1982; Behar, 1991). Тоа е, исто така, истражувачка област што станала фрагментирана или
(можеме да кажеме) постмодернизирана, како што одделни традиции во науката се развивале
во однос на архивските практики и наследствата на различни видови режими, вклучувајќи
ги европскиот колонијализам (Dirks, 2011; Stoler, 2009) и советскиот комунизам (Fitzpatrick,
1999; Fitzpatrick и Gellately (изд.), 1997; Alexopoulos, 2005). Сите овие автори ја нагласуваат
важноста на етнографскиот сензибилитет при следењето на судирите меѓу моќните режими
и нивните поданици.
Во сета оваа богата работа од различни делови на светот, каде се наоѓа оваа
збирка на извори? „Илинденското досие“ е составено од записи создадени кон средината
на дваесеттиот век од граѓани на новата источноевропска социјалистичка држава. Тие
нарации вклучуваат излагања за нивните искуства како поданици на Империјата кон крајот
на 19 век, на 400-годишната мултиконфесионална османлиска држава, која се обидувала
да преживее низа глобални трансформации преку комбинација на економски реформи и
политички репресии. Доставувачите на овие содржини во оваа амбициозна иницијатива
управувана од режимот учествувале во востание кое својата инспирација ја црпело од
западноевропските тајни друштва како Карбонарите, и имало истородни сличности со
подоцнежните антиимперијални движења во Северна и во Источна Африка, во Латинска
Америка и во Кина. Со нивното публикување сега, 70 години од нивното создавање,
научниците во Македонија и надвор од неа имаат можност да ја сфатат македонската
XXIV Илинденски сведоштва

make it central in interdisciplinary and geographically comparative reflection on the

social and cultural properties of archives.
On what basis do I make such large claims for this volume’s significance? First,
because of the sheer fascination of these documents for a reader in the early 21st century.
The biographies of the Ilindenci provide an opportunity to enter a world that no longer
exists. In reading these accounts—or at least those that are longer and more detailed—we catch
glimpses of beliefs and behaviors of a world gone by. Specifically, we hear the voices of
Christian subjects of the Ottoman Empire who, in the early twentieth century, became
members or supporters of a revolutionary organization that preached the ideal of an
autonomous, free Macedonia. They survived in a world easily conjured as utterly exotic and
alien; where people might never leave their birthplaces, nor choose either their means of
livelihood, or their spouses; where the rhythm of the seasons shaped diet and social life,
and the authority of the elders and the clergy went unquestioned. Yet it was also a world of
rapid change, in which the railway, the steamship and the telegraph were accelerating the
speed with which people, goods and ideas could travel, and in which the popular nationalism
spawned in Napoleon’s time, combined with evolving socialist ideas, threatened the political
status quo.
Understanding this past—in L.P. Hartley’s resonant phrase, a “foreign country”—
is, of course, the dominion of historians. Their key allies or accomplices, though, are
the archivists—those who curate or preserve the record of the past. Whether amateur or
professional, whether working for a state, an organization, their family or their friends,
archivists are the unsung heroes in any effort to achieve closure, or meaning, in inves-
tigations of what has happened in the past. This is not to say that “the archive” can be
now, or has ever was regarded as a simple repository of historical knowledge—a compi-
lation of what Richard Rosenstone, channeling the American TV show Dragnet, referred
to as the approach of “Just the facts, ma’am” (Rosenstone 1995). In case anyone did hold
such a naïve view, scholars from across the humanities and social sciences have offered
a thoroughgoing inquiry into the nature of “the archive”, exploring both what it means
and how it is experienced (See for example Burton (ed.) 2005; Farge 1989; Papailias 2005;
Steadman 2002). Archives, we now well know, make as many statements of power as of
truth; they are inherently bound up with the project of the nation-state, in relation to its
own history. They also provide grounds for the thrust of subaltern studies, in that they
encode the prose of counter-insurgency and thus simultaneously, though the reversal of
signage, allow for a counter-history to be written (Guha 1983; see also Amin 1995).
And yet, for all this post-modern, post-colonial reflective skepticism about the
difference between the Archive and any particular set of archives, there is something
stubbornly convincing in their material existence. Certainly that was what shaped my
first encounter with the Ilinden dossier: in the old reading room of the National Ar-
chives in Skopje, downstairs from the Institute for National History and across the street
from the Mladinski Cultural Center. As a graduate student in anthropology from Chica-
go, experiencing my first Skopje winter in 1992/1993, the dossier was a revelation. The
roughly 3.000 autobiographies preserved there, together with an apparatus of bureaucratic
communications offered to a newcomer to the country and the period a remarkably vivid
and consistent picture of late nineteenth-century village and small-town life in Mace-
donia, including the local economy and relations between imperial Ottoman power and
Christian subjects. Among those subjects were men and women, from cities, towns and
villages across the whole of geographical Macedonia, but especially from the Ottoman
 Ilinden testimonies XXV

историја на глобално ниво, и да ја направат централна во интердисциплинарната и

географски компаративна анализа на социјалните и културните достојанија на архивите.
Врз какви основи давам олку големи тврдења за значењето на ова издание? Прво,
поради апсолутната фасцинантност на овие документи за читателот во почетокот на 21 век.
Биографиите на илинденците даваат можност да се навлезе во свет што веќе не постои.
Читајќи ги овие нарации – или барем оние што се подолги и подетални – согледуваме
верувања и постапки на свет што поминал. Поточно, ги слушаме гласовите на христијанските
поданици на Османлиската Империја кои, во почетокот на дваесеттиот век, станале
членови или поддржувачи на револуционерна организација која го проповедала идеалот за
автономна, слободна Македонија. Тие преживеале во свет неспорно замислен како наполно
егзотичен и туѓ; каде што луѓето можеби никогаш нема да ги напуштат нивните родни места,
ниту да ги изберат нивните средства за живот, или нивните сопружници; каде што ритамот
на годишните времиња ги обликувал исхраната и општествениот живот, а авторитетот на
старешините и на свештенството бил неприкосновен. Притоа, тоа бил, исто така, и свет
на рапидна промена, во кој железницата, паробродот и телеграфот ја зголемиле брзината
со која луѓето, стоката и идеите можеле да патуваат, и во кој народниот национализам
зачнат во времето на Наполеон, комбиниран со еволутивните социјалистички идеи, му се
заканувал на политичкото статус кво.
Согледувањето на ова минато – во резонантната фраза на Л. П. Хартли, „странска
земја“ – е, се разбира, прерогатив на историчарите. Нивните клучни сојузници или
соучесници, меѓутоа, се архивистите – оние што ги средуваат или одржуваат записите од
минатото. Било да станува збор за аматер или професионалец, било да работат за држава,
за организација, за своето семејство или за своите пријатели, архивистите се неопеаните
херои во секој обид да се дојде до заклучок, или до значење, во истражувањата за тоа што
се случило во минатото. Со ова не се мисли дека „архивата“ може да се смета сега, или
некогаш се сметала, за едноставна ризница на историско знаење – компилација на она што
кај Ричард Розенстоун, канализирајќи го американското ТВ-шоу „Дрегнет“, е познато како
пристапот „Само фактите, госпоѓо“ (Rosenstone, 1995). Во случај некој и да имал такво наивно
гледиште, научниците од областа на хуманитарните и општествените науки понудиле темелно
истражување на природата на „архивата“, проучувајќи што значи таа и како се доживува (види,
на пример: Burton (изд.), 2005; Farge, 1989; Papailias, 2005; Steadman, 2002). Архивите, сега
добро знаеме, даваат исто толку аргументи за моќта колку и за вистината; тие се инхерентно
поврзани со проектот на националната држава, во врска со својата сопствена историја. Тие,
исто така, даваат основа за поттик на субалтерни студии, со тоа што тие ја кодираат прозата на
контрабунт и на тој начин симултано, и покрај реверзијата на означувањето, даваат можност
да се напише контраисторија (Guha, 1983; види, исто така: Amin, 1995).
И, притоа, за целиот овој постмодерен, постколонијален рефлексивен скептицизам за
разликата меѓу Архивот и секоја посебна збирка на архиви, има нешто тврдоглаво убедливо
во нивното материјално постоење. Секако, тоа беше она што ја карактеризираше мојата прва
средба со „Илинденското досие“ во старата читална на Државниот архив во Скопје, на долниот
кат од Институтот за национална историја и од другата страна на улицата кај Младинскиот
културен центар. За мене, како дипломиран студент по антропологија од Чикаго, доживувајќи
ја својата прва зима во Скопје во 1992/1993 година, „Илинденското досие“ беше откровение.
Околу 3.000 автобиографии зачувани таму, заедно со материјалите од бирократските
комуникации, му понудија на новодојдениот во земјата во тој период извонредно живописна
и конзистентна слика за животот во село и во малите градови во Македонија во доцниот
деветнаесетти век, вклучувајќи ги и локалната економија и односите меѓу османлиската
власт и христијанските поданици. Меѓу тие поданици имало мажи и жени, од градови,
гратчиња и села низ целата географска Македонија, но особено од османлискиот Битолски
вилает, кој се протегал на местото што подоцна станало државна граница меѓу југословенска
XXVI Илинденски сведоштва

vilayet of Manastir, spanning what would later become the national frontier between
Yugoslav Macedonia and Greece. They were tailors, masons, milk-sellers, stock-keepers,
charcoal-burners, sharecroppers, housewives and field-hands—with the occasional intellectual
thrown in. Many of the communities in which they lived had long traditions of migrant
labor—pečalba—to urban centers in Asia Minor, Bulgaria, Greece and Serbia. And a sur-
prising number of the biographies, in telling the story of the aftermath of the 1903 Ilin-
den Uprising, described their own long-distance migration to North America, alerting me
to an additional diasporic dimension of Macedonia’s history (Brown 2010; 2015).
The narratives also provide considerable data regarding people’s involvement in
the “state within a state” that, as members or affiliates of the Macedonian Revolutionary
Organization, they helped build. Most referred to it simply as “the Organization” and
portrayed an entity that wielded power of life and death over its sworn members, and
boasted its own internal hierarchy, structure and culture. Some offered descriptions of
recruiting and swearing in recruits in groups of ten, and those who did so consistently
call themselves desetars (leaders of ten): others use a shared vocabulary of organiza-
tion, in which people defined as couriers, terrorists, receivers, chetniks, secretaries and
flag-bearers all have specified duties.
Obviously, then, the Ilinden Dossier has the potential to serve as a rich source
through which to enter the world of turn-of-the-century Macedonian activists. I drew
heavily on this source in my own work on the workings of the Macedonian Revolutionary
Organization in that period (Brown 2013). However, the dossier also offers extra layers
of interest and intrigue. It was not assembled by a team of trained, reflective, oral histo-
rians committed to preserving the voices of a past generation. Instead, the dossier was
generated in the course of an interaction between citizens of the new People’s Republic
of Macedonia and their government. Specifically, these narratives were written down in
the form we find them, and then read by government bureaucrats, as part of a state-run
pension scheme, designed to identify and reward “deserving participants” in “the strug-
gle for the liberation of Macedonia and the Macedonian people from Turkish slavery”.
The wording here is taken from the rubric of a decree passed by the Macedonian govern-
ment on 12 January 1948, announcing the pension program (Brown 2003: 131-133).
The dates that all the documents preserved in the 43 boxes of biographies carry, from the
period 1948-1956, are testimony to the fact that this interaction between citizens and government
was scrupulously documented. In James Scott’s felicitious term, this was one of many processes
initiated by Yugoslav Macedonia to make citizens “legible” (Scott 1998). It went along with other
acts of classification, modernization and rationalization, including the recognition and reward of
fighters in the recent war of national liberation (1941-44), the trial and punishment of national or
class enemies, the extension of voting rights to women, state-funded universal education, five-
year industrialization plans, and the collectivization of agriculture. All these innovations repre-
sented a decisive break with the recent past—specifically, denying links to the pre-war, royalist
Yugoslavia—and a commitment to principles of the just organization of ordered society.
This was the political context in which these narratives were written down and ar-
chived. So their reliability is in question not just because these accounts took the form they
do a half century after the actions, events and choices they describe, raising issues of “simple”
error or misremembering. We also cannot discount the degree to which they were shaped
by relations of power, as much as concerns with truth. The dossier’s principal authors were,
self-evidently, self-interested—their narrative accounts had an often explicit agenda of material
reward, pointing to the possibility of deliberate deception.
 Ilinden testimonies XXVII

Македонија и Грција. Тие биле кројачи, ѕидари, млекари, сточари, ложачи на јаглен,
исполичари, домаќинки и земјоделци – со повременo вметнување на интелектуалци. Многу
од заедниците во кои тие живееле имале долги традиции на мигрантска работа – печалба – во
урбаните центри во Мала Азија, во Бугарија, во Грција и во Србија. И во изненадувачкиот број
на биографии, во кои се раскажува приказната за последиците од Илинденското востание од
1903 година, ги опишуваат своите далечни миграции во Северна Америка, предупредувајќи
ме на дополнителната дијаспорна димензија на македонската историја (Brown, 2010; 2015).
Излагањата обезбедуваат и значителни податоци во однос на инволвираноста
на луѓето во „државата во држава“, кои, како членови или приврзаници на Македонската
револуционерна организација, помогнале да се изгради. Повеќето ја нарекувале едноставно
„Организацијата“ и портретирале ентитет кој имал власт над животот и смртта на своите
заколнати членови, и се фалел со својата внатрешна хиерархија, структура и култура. Некои
нуделе описи на регрутирање и давање заклетва на регрути во групи од десетмина, а тие
што го правеле тоа постојано се нарекувале себеси десетари (водачи на десетмина), други
користеле заеднички вокабулар на Организацијата, во која луѓето биле дефинирани како
курири, терористи, примачи, четници, секретари и бајрактари, од кои секој имал одредени
должности.
Очигледно, според тоа, „Илинденското досие“ има потенцијал да послужи
како богат извор преку кој се влегува во светот на македонските дејци од периодот на
преминувањето од еден во друг век. Силно се потпрев на овој извор во мојата сопствена
работа за дејноста на Македонската револуционерна организација во тој период (Браун,
2013). Меѓутоа, „Илинденското досие“ нуди и дополнителни слоеви на интерес и интрига.
Тоа не било составено од тим на обучени, рефлексивни, усни историчари посветени на
зачувување на гласовите на мината генерација. Наместо тоа, досието било генерирано во
текот на интеракција меѓу граѓаните на новата Народна Република Македонија и нивната
влада. Поточно, овие излагања биле запишани во формата во којашто ги најдовме, и потоа
прочитани од владини бирократи, како дел од државниот пензиски систем, оформен
да ги идентификува и награди „заслужните учесници“ во „борбата за ослободување на
Македонија и македонскиот народ од турско ропство“. Формулацијата е преземена од
декрет донесен од македонската влада на 12 јануари 1948 година и објавен заедно со
Програмата за пензионирање (Brown, 2003: 131-133).
Датумите што ги носат сите документи зачувани во 43 кутии со досиеја, од периодот
од 1948 до 1956 година, се сведоштво за фактот дека оваа интеракција меѓу граѓаните и
Владата била скрупулозно документирана. Според добро избраниот термин на Џејмс Скот,
ова е еден од многуте процеси иницирани од југословенска Македонија за да ги направи
граѓаните „разбирливи“ (Scott, 1998). Тоа беше спроведувано со други акти на класификација,
модернизација и рационализација, вклучувајќи ги признавањето и наградувањето на борците
во неодамнешната војна за национално ослободување (1941-1944), судењето и казнувањето на
државни или класни непријатели, проширувањето на правата на глас на жените, општото
образование финансирано од државата, петгодишните планови за индустријализацијата
и колективизацијата на земјоделството. Сите овие иновации претставуваат децидно
прекинување со неодамнешното минато – поточно, негирање на врските со предвоената,
кралска Југославија – и посветеност кон принципите на праведната организација на подредено
општество.
Ова е политичкиот контекст во кој овие нарации биле запишани и архивирани. Така,
нивната веродостојност е под сомнение не само поради тоа што поминал половина век од
дејствата, настаните и изборите за кои станува збор во подготвени документи, со што се
поставува прашање за можно постоење на „едноставна“ грешка или погрешно сеќавање.
Ние, исто така, не можеме да не земеме предвид до кој степен тие биле моделирани од
релациите со власта, во однос на вистината. Главните автори на досието биле, очигледно,
XXVIII Илинденски сведоштва

Such considerations—whereby the Ilinden dossier is weighed against some Pla-

tonic ideal of “the archive” and found wanting—might deter some from bothering to read
it. But if you do read some of these documents—as I hope you have already, or will, seeing
that this volume is now in your hands—I believe it is hard to maintain such a flat rejec-
tion of what they offer. For even if you persist in judging these authors as self-interested
narrators searching for the words and phrases that will win them financial rewards or
symbolic recognition for their youthful activism, you quickly come face to face with the
immense variation in the ways they choose to tell their story, as well as the authenticating
detail that they provide. It also becomes clear—from the accompanying documentation,
from the internal underlinings and marginal notes—that some of these documents were
subjected to close scrutiny at the time—not just by faceless bureaucrats, but by other
members of the communities from which the the authors came.
One such case—including multiple biographies, rejection letters, appeals, and third-party
letters of affirmation of denunciation, is that of Mate Boškoski (Record 5-B-27), from Kruševo,
who submitted his application at the age of 76 in March 1952, and included sworn sup-
porting statements from two witnesses. His application was rejected on April 15 1952, on
the grounds of “insufficient Ilinden activity”. He filed a complaint on May 12 1952 to the
Presidium of the National Assembly, reiterating his case, and pointing to what he called
an “absurd situation” in which his witnesses, and others with whom he had worked in
the Ilinden period, had received recognition, and he had not. His complaint was rejected
in a resolution dated 8 December 1952. On 17 April 1953 he submitted a more detailed
biography, with short supporting statements from the same two witnesses, in which he
also stressed his difficult financial situation in the present.1 The commission forwarded
his request to the Presidium of the National Assembly in March 1954, and witnesses also
supplied court-notarized statements in early April 1954. In May 1954, the Presidium again
refused the request, citing both the former decision from December 1952, and adding
a statement regarding the petitioner’s pro-Serb affiliation in pre-war Yugoslavia and
pro-Bulgarian behavior during the occupation. The last document in the file, though,
reveals that Boškoski’s persistence finally paid off: he was awarded 3.000 dinars a month
in April 1955 (3 years and 2 months after his initial application), which was terminated,
along with most other awards, in July 1956.
Boškoski’s case makes dramatically clear that the pension scheme was enmeshed in con-
temporary politics. Here, the response an individual encountered had as much to do with his
behavior since the Ilinden period, as in it. In Boškoski’s case, his actions in the intervening period
worked against him, while others benefited from it. The largest monthly pension, of 8.000 dinars,
was awarded to only five individuals. One was Krste Germov of Prilep, who bore the alias “Šakir”,
and whose application is registered as number 7-G-54. Where the Ilinden pension scheme left
Boškoski classified as “unworthy” and of questionable loyalty and standing, Šakir stood as exem-
plary Ilindener. He served as witness for at least one other successful applicant, and in one other
case wrote an authoritative comment that questioned two points of fact in an autobiography and
thereby prompted rejection. His authority appears to have rested in part on his active participa-
tion on the side of Tito’s partisans during 1941-44: his ultimate reward was that he served as
president of the commission on Ilinden pensions.2
1
Оne of the statements submitted in April 1954 reveals for the first time a kin-relationship: Vanco Andreevski, one
of the witnesses, was the husband of one of Boshkovski’s female cousins (zet od bratucheda).
2
For a period at least, he was receiving the largest single pension of any Ilinden veteran – 8.000 dinars a month. The
archival record shows that he was no mere figurehead, but was invoked as authority in some cases — as for example,
he served as an authenticating witness for 16-K-29. KARANFILOV, Mile Hristo of Krushevo, and he is also the author
 Ilinden testimonies XXIX

самозаинтересирани – нивните нарации имале често експлицитна агенда за материјална

награда, што укажува дека постои можност за намерна измама.
Ваквите размислувања – при кои „Илинденското досие“ се одмерува наспроти
некаков платонски идеал на „архивата“ и се открива неговото несовршенство – можат да
одвратат некого да се потруди да го прочита. Но, ако прочитате некои од овие документи – а
се надевам дека веќе сте прочитале, или ќе прочитате, бидејќи ова издание е сега во ваши
раце – верувам дека е тешко да се поддржи едно такво лесно одбивање на тоа што тие го
нудат. Дури и ако истраете во осудувањето на овие автори како самозаинтересирани наратори,
барајќи ги зборовите или фразите што ќе им помогнат да добијат финансиски награди или
симболично признание за нивниот младешки активизам, вие брзо ќе дојдете лице в лице
како со варијабилноста во начините што тие ги избираат за да ја кажат својата приказна,
така и со автентичноста на детали што ги наведуваат. Од придружната документација, од
внатрешните подвлекувања и од маргиналните забелешки исто така станува јасно дека
некои од овие документи некогаш биле подложени на внимателно разгледување не само од
безлични бирократи, но и од други членови на заедниците од кои доаѓаат авторите.
Еден таков случај – вклучувајќи многубројни биографии, писма за одбивање, жалби
и писма од трети лица за афирмација на денунцијација, е оној на Мате Бошкоски (5-Б-271) од
Крушево, кој ја доставил својата апликација на возраст од 76 години, во март 1952 година, и
вклучил изјави за поддршка дадени под заклетва од двајца сведоци. Неговата апликација
била одбиена на 15 април 1952 година, врз основа на „недоволна илинденска активност“. Тој
поднесол жалба на 12 мај 1952 година до Президиумот на Народното собрание, повторувајќи
го неговиот случај, и укажувајќи на, како што тој тоа го нарекол, „апсурдната ситуација“ во која
неговите сведоци, и другите со кои тој работел во илинденскиот период, добиле признание, а
тој не добил. Неговата жалба била одбиена со решение датирано од 8 декември 1952 година.
На 17 април 1953 година тој доставил подетална биографија, со кратки изјави за поддршка од
истите двајца сведоци, во која тој, исто така, ја нагласил својата тешка финансиска состојба
во тој момент.2 Комисијата го препратила неговото барање до Президиумот на Народното
собрание во март 1954 година, и сведоците, исто така, доставиле судски заверени изјави во
почетокот на април 1954 година. Во мај 1954 година, Президиумот повторно го одбил барањето,
наведувајќи ја поранешната одлука од декември 1952 година и додавајќи изјава за просрпската
наклонетост на барателот во предвоена Југославија и за пробугарското однесување за време
на окупацијата. Последниот документ во досието, меѓутоа, открива дека упорноста на
Бошкоски конечно се исплатела: тој бил награден со 3.000 динари месечно во април 1955
година (3 години и 2 месеца по неговото првично аплицирање), што било прекинато, заедно
со повеќето други награди, во јули 1956 година.
Случајот на Бошкоски драстично јасно покажува дека пензискиот систем бил вмешан
во современите политики. Овде одговорот со кој поединецот се соочил бил исто толку поврзан
со неговото однесување по илинденскиот период колку што бил и во него. Во случајот на
Бошкоски, неговите постапки во периодот на интервенирањето работеле против него, додека
други имале корист од тоа. Најголемата месечна пензија, од 8.000 динари, им била доделена
само на петмина. Еден од нив бил Крсте Гермов од Прилеп, кој го носел псевдонимот „Шакир“,
и чија апликација е регистрирана под број 7-Г-54. Додека илинденскиот пензиски систем
го оставил Бошкоски класификуван како „безвреден“ и со сомнителна лојалност и углед,
„Шакир“ претставувал примерен илинденец. Тој послужил како сведок за најмалку уште еден
друг успешен апликант, и во еден друг случај напишал авторитативен коментар, со кој ставил

1
Авторот ја пренесува белешката согласно архивската обработка на досиејата во фондот „Извршен совет на
НРМ. Одбор за доделување илинденски пензии. Досиеја на признати илинденци (1946 – 1956)“, означувајќи ги
бројот на кутијата, буквата на која почнува презимето на барателот и бројот на архивската единица или досие
во означената кутија (заб. на ред.).
2
Една од изјавите поднесени во април 1954 година открива, за првпат, роднинска врска: Ванчо Андреевски,
еден од сведоците, бил сопруг на роднина на Бошкоски (зет за братучеда).
XXX Илинденски сведоштва

Yet Boškovski’s case also illustrates the willingness of at least some petitioners to
challenge state authority. Just as he referred to the absurdity of the commission’s deci-
sions, others made similarly surprising bold statements, mostly stemming from a strong
sense of injustice. One applicant, for example, had the temerity to question Šakir’s right
to receive such a generous pension, on the grounds that the scheme should be reserved
for those who suffered oppression from the various anti-Macedonian regimes since 1903,
whereas Šakir spent part of that period earning good money in America (Petar Kolarević,
from Svetomirci in the Prileps region, in a complaint) Many took an antagonistic tone in
their references to the destructive impact of the new state’s policies—specifically, the practice
of agricultural collectivization—on their means of livelihood (Brown 2003; chapter 5).
Such plain speaking, a version of truth to power, was not confined to the contem-
porary situation. Further variation appears from the biographies which reveal that the
Yugoslav Macedonian state was neither pioneering in its generosity, nor insistent on con-
formity with its preferred narrative. Many pension-seekers make open reference to an
earlier Ilinden pension scheme, run by the Bulgarian occupying authorities in the years
1941-44. Some bluntly stated that they had received pensions from this Bulgarian source,
and argued, explicitly or implicitly, that this entitled them to a similar award from the
Yugoslav Macedonian state. Others made a virtue out of the fact that they did not receive
a Bulgarian pension, arguing that this showed their loyalty to the Macedonian national
cause, and strengthened their case for reward now.
At the time of the pension scheme, all this variation in terms of length, content,
style, and logic of argument, was distilled into one of two outcomes for the individual:
rejection, or acceptance. In 1951, according to an internal memorandum, 1.588 initial
applications had been refused on the grounds of “insufficient activity,” and a list of
1.697 recipients, all numbered, was made, giving a total count of 3.285. When all the
applications were archived, over a decade later, the 41 boxes of alphabetized applica-
tions contained 3.218 files, and a further box, labeled as “not awarded” contained only
258, making a grand total of 3.476. These figures, if accurate, indicate that over 90% of
applicants (92.6%) made their first approach to the commission in the first five years of
operation (1946-51). The success ratio up to that point was 52%. From my own reading of
the files back in 1992, I did not ascertain what proportion of the apparent grand total of
3.476 total applicants ultimately received pensions. One report states that by the end of
1954, a total of 2.154 pensions had been given, but even a cursory scan of the individual
numbers allotted to recipients suggests that 1.935 had already been awarded by August
1952 (Trajan Sekuloski) and 2.215 by July 28 1953 (Gjorgji N. Josifov). Overall, though, it
appears that the success rate for individuals receiving recognition as Ilindenci—entitled
to a range of benefits—went up to at least 63.7%.3
Appeals often gave greater detail or, as in the two cases mentioned above, pointed
out inconsistencies in the awarding system. Notes and underlinings on the biographies by the
initial readers, often in a different color ink, indicate that the bureaucrats administering the
scheme took their duties seriously, and were interested in substance. One set of appeals
lodged in 1951, by seven villagers from Capari, in the Bitola region, claimed that negative
verdicts against them had been engineered by an unscrupulous local committee. This
example indicates the levels of politics involved, from the village-level right up to the

of a comment on one application, where he questions two particular claims, regarding the size of a band and an
order given (or not given) to attack the garrison in Prilep in 1903.
3
Calculated as 2215/3476, therefore assuming the total increase in applications came before 1953.
 Ilinden testimonies XXXI

под сомнение два факта во една автобиографија, и со тоа предизвикал одбивање. Неговиот
авторитет се чини бил поврзан со неговото активно учество на страната на титовите партизани
во периодот од 1941 до 1944 година: неговата крајна награда била тоа што тој вршел функција
на претседател на Комисијата за илинденски пензии.3
Сепак, случајот на Бошкоски ја илустрира и подготвеноста на барем неколкумина баратели
да ја предизвикаат државната власт. Токму како што тој упатил на апсурдноста на одлуките на
Комисијата, други дале слични изненадувачки смели изјави, најмногу произлезени од силното
чувство на неправда. Еден апликант, на пример, имал смелост да се посомнева во правото на „Шакир“
да прима толку висока пензија, врз основа на тоа дека системот требало да биде резервиран за тие
што претрпеле опресија од различните антимакедонски режими од 1903 година, додека „Шакир“
поминал дел од тој период заработувајќи добри пари во Америка (Петар Коларевиќ, од Светомирци
во прилепскиот регион, во жалба). Многумина имале антагонистички тон во своите референци
за деструктивното влијание на новите државни мерки – поточно, практиката на земјоделска
колективизација – на нивните средства за живот (Brown, 2003; поглавје 5).
Таквото едноставно зборување, верзија на вистината за власта, не било ограничено
со актуелната ситуација. Дополнителна варијација се појавува од биографиите што откриваат
дека македонската држава во рамките на Југославија не била ниту новаторска во својата
великодушност ниту инсистирала на конформизам со својата преферирана нарација. Многу
баратели на пензија отворено се повикувале на поранешниот илинденски пензиски систем,
управуван од бугарските окупаторски власти во годините 1941-1944. Некои отворено навеле
дека примале пензии од овој бугарски извор, и тврделе, експлицитно или имплицитно,
дека тоа им давало право на слична награда од македонската држава. Други го сметале за
доблест фактот дека тие не примиле бугарска пензија, тврдејќи дека тоа ја покажало нивната
лојалност кон македонската национална кауза, и го зајакнало нивниот случај за награда сега.
Во времето на пензискиот систем, сета оваа разлика во однос на должината,
содржината, стилот и логиката на аргументот била сведена на еден од двата исхода
за поединецот: одбивање или прифаќање. Во 1951 година, според еден внатрешен
меморандум, 1.588 иницијални барања биле одбиени врз основа на „недоволна активност“,
а бил направен список со 1.697 корисници на пензии, сите нумерирани, давајќи вкупен
збир од 3.285. Кога сите барања биле архивирани, повеќе од една деценија подоцна, 41
кутија со апликации подредени по азбучен ред содржеле 3.218 досиеја, и уште една кутија,
со ознака „ненаградени“, содржела само 258, давајќи вкупен збир од 3.476. Овие бројки, ако
се точни, индицираат дека над 90% од барателите (92,6%) првпат се обратиле до Комисијата
во првите пет години од нејзиното работење (1946-1951). Бројноста на позитивен резултат до
тогаш изнесувал 52%. Од она што го прочитав во досиејата во 1992 година, јас не можев да
утврдам колкав дел од очигледно големиот вкупен број од 3.476 баратели конечно добиле
пензии. Во еден извештај се наведува дека до крајот на 1954 година биле доделени вкупно
2.154 пензии, но дури и еден површен преглед на индивидуалните податоци за пензиите
што им биле доделени на корисниците укажува на тоа дека 1.935 веќе биле доделени до
август 1952 година (Трајан Секулоски) и 2.215 до 28 јули 1953 година (Ѓорѓи Н. Јосифов).
Општо земено, стапката на позитивните решенија за лицата кои примиле признание како
илинденци – со право на голем број бенефиции – се искачила најмалку до 63,7%.4
Жалбите честопати даваат повеќе детали или, како во двата случаја наведени погоре,
укажуваат на неконзистентности во системот на наградување. Забелешките и подвлечените
3
Барем во определен период, тој примал највисока поединечна пензија од кој било друг илинденски ветеран –
8.000 динари месечно. Архивскиот запис покажува дека тој не бил само фигура, но бил повикан како авторитет
во некои случаи – на пример, служел како автентичен сведок за 16-K-29. КАРАНФИЛОВ, Миле Христо од
Крушево, и тој е, исто така, автор на коментар на една апликација, каде што тој поставува прашање за две
посебни тврдења, во однос на големината на групата и за наредбата што била дадена (или не била дадена) да се
нападне гарнизонот во Прилеп во 1903 година.
4
Пресметано како 2215/3476, според што претпоставуваме дека вкупниот пораст на апликациите се случил
пред 1953 година.
XXXII Илинденски сведоштва

national assembly, and also, again, the apparent openness of the system to revision: the
appeals of the Capari seven, lodged after a change in the local committee, were upheld,
moving them from the undeserving to the deserving category. There is no evidence that
other decisions taken by the former committee were revisited, and it is easy to see that
by such means, the success-rate would increase incrementally each year, as individuals
either submitted more information, or learned how to navigate the application process
more skillfully.
The increasing number of recipients, in fact, generated concern among the ad-
ministrators of the pension scheme, especially after a generous re-calibration of month-
ly awards in 1953. In 1954, a survey was commissioned of the beneficiaries of the scheme,
which also provided a financial prognosis. Although the ranks of the pensioners had
already been thinned by death—it was estimated that around 450 had died by 1954—still
the state could no longer afford to honor its commitments to the Ilindeners. Aware
that reducing people’s pensions would generate a spate of complaints, the commission
pulled off a masterful coup. They continued to increase the face-value of the Ilinden-
ers’ pensions: however, they divided the recipients into four categories, depending on
how well-off their households were in terms of other income per capita, and adopted a
sliding scale of actual payment. So those with up to 4.000 dinars per head would receive
100% of the value of their pensions, while those with over 8.000 dinars per head would
receive 0%, with those falling into intermediate income brackets would receive either
75% or 50% of face value.
I dwell on these details of the administration of the Ilinden pension scheme for
two reasons. First, I believe they make it clear that those responsible for administering
this program were committed to its stated purpose—identifying and acknowledging par-
ticipants in revolutionary activism in the early 20th century. This is perhaps commonsen-
sical. Regimes often compile dossiers on citizens (and others) for purposes of control or
even coercion, and the Ilinden pension scheme overlapped chronologically with a period
of purges and arrests of Macedonians whose political projects were out of line with those
condoned by Belgrade. In this case, though, there is no evidence that claimants whose
biographies include statements of the ideal of full Macedonian autonomy, or references
to characters that were viewed as suspect by the authorities, were penalized.
Second, I mention the back-and-forth of complaints and logistics because I believe
it adds to, rather than detracts from, the authority that these documents should have. As
I hope to have made clear, I do not advocate for a naïve acceptance of these sources as
independently-produced transparent and spontaneous accounts of the past. They were
undoubtedly disciplined by the guidelines set out by the granting agency. Further proof
of this, if it is needed, emerges in the frequency with which applicants use phrases like
“with gun in hand” that respond precisely to criteria set by the scheme to distinguish
“sufficient” activity from insufficient, and hence the deserving from the undeserving.
At the same time, though, the variety of registers adopted by applicants, and the care
with which representatives of the Macedonian socialist government kept records and re-
viewed decisions, suggest that these old men and women were not simply repeating back
to the regime a script dictated to them. Some had much to tell, some hardly anything;
some were undoubtedly more selective than their more garrulous peers. The examples
of very different references to the Bulgarian pension scheme, and shifts from deference
to bluntness, reaffirm that no consistent and singular style, register or point of view was
imposed, even though the influence of the scheme’s guidelines can often be glimpsed. If
 Ilinden testimonies XXXIII

места во биографиите од првите читатели, често со мастило во различни бои, индицираат

дека бирократите кои администрирале со системот ги сфатиле своите обврски сериозно,
и биле заинтересирани за суштината. Во еден комплет од жалби поднесени во 1951 година,
од седуммина селани од Цапари, во битолскиот регион, се тврди дека негативните пресуди
против нив биле изработени од бескрупулозен местен комитет. Овој пример покажува до кои
нивоа била вклучена политиката, од нивото на селото директно до Народното собрание, а,
исто така, повторно, ја покажува и очигледната отвореност на системот за ревизија: жалбите
на седумтемина од Цапари, поднесени по промени во месниот комитет, биле прифатени,
а потоа преместени од категоријата „незаслужни“ во категоријата „заслужни“. Нема доказ
дека други одлуки донесени од поранешниот комитет биле ревидирани, и лесно е да се види
дека со такви средства, стапката на успех би се зголемувала постепено секоја година, со тоа
што поединци или би поднесувале повеќе информации или би научиле како повешто да се
справуваат со процесот на аплицирање.
Растечкиот број на корисниците на пензии, создал загриженост кај администраторите
на пензискиот систем, особено по повторното корегирање на месечните надоместоци во 1953
година. Во 1954 година било нарачано испитување на корисниците на пензиите, што, исто
така, дало финансиски прогнози. Иако бројот на пензионерите веќе бил намален поради
смртни случаи – проценето било дека околу 450 починале до 1954 година – државата повеќе
не можела да си дозволи да продолжи да ги извршува своите обврски кон илинденците.
Свесна дека редуцирањето на пензиите на луѓето ќе создаде лавина од поплаки, Комисијата
извела маестрален удар. Таа продолжила да ја зголемува номиналната вредност на пензиите
на илинденците: меѓутоа, таа ги поделила корисниците во четири категории, во зависност од
тоа колку биле богати нивните домаќинства во однос на други приходи по глава на жител, и
усвоила лизгачка скала на реално плаќање. Така, тие што имале до 4.000 динари по глава би
добиле 100% од вредноста на нивните пензии, додека тие со повеќе од 8.000 динари по глава
би добиле 0%, а тие што се наоѓале во групите со среден приход би примале или 75% или 50%
од номиналната вредност.
Се задржав на овие детали од функционирањето на илинденскиот пензиски систем
од две причини. Прво, сметам дека тие даваат можност да се разбере дека тие што биле
одговорни за администрирање на оваа програма биле посветени на нејзината одредена цел
– идентификување и признавање на учесниците во револуционерната дејност во почетокот
на 20 век. Ова, веројатно, имаше смисла. Режимите често составуваат досиеја за граѓани (и
други) заради контрола или дури и принуда, а илинденскиот пензиски систем се преклопува
хронолошки со периодот на чистки и апсења на Македонците чии политички програми кои не
се совпаѓале со тие што ги прифаќал Белград. Во овој случај, меѓутоа, нема никаков доказ дека
барателите чии биографии вклучувале изјави за идеалот за целосна македонска автономија,
или референци за личности што властите ги сметале за сомнителни, биле казнети.
Второ, го споменувам тоа што претходело и тоа што следувало по поплаките и
логистиката затоа што верувам дека тоа повеќе ја дополнува отколку што ја намалува
важноста што овие документи треба да ја имаат. Бидејќи се надевам дека појаснив, јас
не настојувам за некритично прифаќање на овие извори како самостојно создадени,
транспарентни и непосредни сведоштва од минатото. Тие биле несомнено канализирани
од насоките утврдувани од финансиските органи. Дополнителен доказ за ова, ако е
потребен, се состои во зачестеното користење на фрази како „со пиштол в рака“ од страна
на барателите, кои одговараат прецизно на критериумите воведени од системот за да се
направи разлика меѓу „доволна“ активност и „недоволна“, и оттука и меѓу „заслужен“ и
„незаслужен“. Варијабилноста на документацијата од барателите и внимателноста со која
претставниците на македонската социјалистичка влада ги собирале документите и ги
прегледувале одлуките, укажува дека овие стари мажи и жени едноставно не ги следеле
правилата што им биле наметнувани од режимот. Некои имале многу што да кажат, некои
XXXIV Илинденски сведоштва

the ideal of the scheme was to elicit stories entirely consistent with a singular, straight-
forward History of the Ilinden Uprising, or to impose a standard language of supplication
or gratitude, it failed.
All this, I think, also helps to explain why Macedonian historians, so thirsty for
sources on Ilinden, had up until the 1990s made next to no use of the dossier. In the
context of establishing a new professional cadre, as well as carving out a legitimating
narrative of national identity, the focus of their efforts was a hybrid socialist-nationalist
narrative of the Ilinden Uprising, that put it in the tradition of the French revolution
and other progressive popular movements and, more centrally, yoked it to the liberation
movement of World War II, known as the Anti-fascist Council for the National Libera-
tion of Macedonia, or A.S.N.O.M. In this vein, Ilinden was cast as precursor to Yugoslav
solidarity on class lines. A particular priority was placed on reclaiming the legacy of
historical individuals like Goce Delčev, Damjan Gruev and Nikola Karev. A polyphonous,
unruly archive which looked like a goldmine to a visiting anthropologist hepped up on
ideas of interpellation, the discursive construction of reality, and the creativity embod-
ied in multiple narrative voices, was a different proposition for senior experts on the
period, or more junior scholars trying to make a career. From their point of view, the
dossier’s vivid tales represented a minefield of unverifiable, but likely false, memories and
distorting self-interest generated by individuals for whom they had little regard. The atti-
tude was summed up in the simple, shoulder-shrugging phrase I heard from more than one
soft-handed researcher at the Institute for National History: “peasants lie”.4
With the advantage of hindsight, we can also now see that in some cases, the dossier’s
contents were quite literally dangerous. Besides references to ideals of autonomy that were
problematic in the context of the Yugoslav project, the existence of pension requests
made by refugees from the Aegean part of Macedonia—often referred to, pejoratively,
as Egejci—raised other red flags. Tito’s Yugoslavia had supported the communist side in
Greece’s Civil War, and harbored designs on an expanded Macedonia, until 1948, when
Stalin ejected Tito from the Comintern. At that point, commitment to “autonomous
Macedonia”, if understood as a larger geographical unit including parts of Greek and
Bulgarian territory, switched value. If it had been a weapon serving Yugoslav interest, in
now represented a potential threat to the federal republic.
There is, of course, much more that could be said about the political context in
which these biographies found their way into the archive. I have written elsewhere about
the ways in which other theoretical and methodological readings shaped my argument
that the Ilinden Dossier represents a case of an “unruly archive” (Brown 2013: 28-40). I
hope that with this publication of the full dossier, these sources will spark other schol-
ars’ curiosity and imagination, as they did mine. I hope also that more Macedonians will
have the experience one participant reported in a discussion panel in 2010 sponsored by
the Foundation Open Society-Macedonia, who after learning of the dossier’s existence
had visited the Archive, and learned more about his own family’s heritage of activism.
Such individual quests and encounters are important, and meaningful. So too is
the opportunity for readers today—especially those who might be jaded and cynical about
the ways in which contemporary interpreters manipulate or distort history for their own
purposes—to find something fresh and authentic here. In their content and their tone,
these materials speak to ideals of optimism, resilience and pride. These elderly folks who
4
Exclude from this treatment the guy who does oral histories – but note the attitude of Lape toward his work.
 Ilinden testimonies XXXV

едвај по нешто; некои биле несомнено поселективни од нивните позборливи врсници.

Примерите за многу различни повикувања на бугарскиот пензиски систем, и варирањето од
почит до грубост, потврдуваат дека не е наметнат никаков конзистентен и единствен стил,
шема или гледиште, иако влијанието од насоките на системот можат често да се наѕрат. Ако
идеалот на системот бил да се поттикнат приказни наполно конзистентни со единствена,
јасна историја на Илинденското востание, или да се наметне стандарден јазик на понизно
молење или благодарност, тоа не успеало.
Сето ова, јас мислам, исто така помага да се објасни зошто македонските историчари,
толку жедни за извори за Илинден, сè до 1990-тите години воопшто не го користеле фондот.
Во контекст на воспоставувањето на нов професионален кадар, како и обликувањето на
легитимна нарација на националниот идентитет, фокусот на нивните напори била хибридна
социјалистичко-националистичка нарација на Илинденското востание, која го вметнала во
традицијата на Француската револуција и другите прогресивни народни движења и, уште
поважно, го поврзала со ослободителното движење од Втората светска војна, познато како
Антифашистичко собрание на народното ослободување на Македонија, или АСНОМ. Во оваа
насока, Илинден добил улога на предвесник на југословенската солидарност на класните
линии. Посебен приоритет му се дал на враќањето на наследството на историските личности
како што се Гоце Делчев, Дамјан Груев и Никола Карев. Една полифонична, „непокорна“
архива што му изгледа како рудник за злато на антрополог кој дошол во посета, занесен
од идеите за интерпелација, дискурзивната конструкција на реалноста, и креативноста
отелотворена во многубројни наративни гласови, претставува поинаква пропозиција за
постарите експерти за конкретниот период, или повеќе помлади научници кои се обидуваат
да направат кариера. Од нивна гледна точка, живописните раскажувања во досието
претставуваат минско поле на неверифицирани, но веројатно лажни, сеќавања и изобличени
лични интереси генерирани од лица за кои тие имале малку почит. Ставот беше сумиран
во едноставната, кажана со дигање раменици, фраза што ја слушнав од повеќе либерални
истражувачи во Институтот за национална историја: „селаните лажат“.5
Со предноста на ретроспективата, ние можеме, исто така, сега да видиме дека во
некои случаи содржината на досието била прилично буквално опасна. Покрај референците
кон идеалите за автономија што биле проблематични во контекстот на југословенскиот
проект, постоењето на барања за пензија направени од бегалци од егејскиот дел на
Македонија – често нарекувани, пејоративно, Егејци – подигнале други црвени знамиња.
Титова Југославија ја поддржала комунистичката страна во грчката граѓанска војна, и
ги поткрепувала плановите за проширена Македонија, сè до 1948 година, кога Сталин го
исфрлил Тито од Коминтерната. Во тој момент, заложбата за „автономна Македонија“, ако
се сфати како поголема географска единица, вклучувајќи делови од грчката и бугарската
територија, ја сменила вредноста. Ако тоа било оружје што му служело на југословенскиот
интерес, сега претставувало потенцијална закана за федеративната република.
Има, се разбира, многу повеќе што може да се каже за политичкиот контекст во кој овие
биографии го нашле својот пат кон архивата. Имам и претходно пишувано на кој начин другите
теоретски и методолошки толкувања го моделираа моето образложение дека „Илинденското
досие“ претставува случај на „непокорна архива“ (Brown, 2013: 28-40). Сметам дека со
публикувањето на целото досие, овие извори ќе ги разгорат љубопитноста и имагинацијата
и кај други научници, како што ги разгореа кај мене. Јас се надевам, исто така, дека повеќе
Македонци ќе го имаат искуството што го сподели еден од учесниците на панел-дискусијата во
2010 година, поддржана од Фондацијата Отворено општество, кој откако дознал за постоењето
на досието, го посетил Архивот, и научил повеќе за активностите на неговото семејство.
Таквите поединечни истражувања и пронајдувања се важни и значајни. Таква е
и можноста за читателите денес - особено оние што се можеби огорчени и недоверливи
5
Исклучете го од оваа фраза субјектот на усната историја – но обрнете внимание на односот на Лапе кон тоа
што го прави тој.
XXXVI Илинденски сведоштва

assembled their stories, and submitted them to a brand-new state, wanted to be heard.
And it is that desire that makes this into an archive of popular liberation, which can be
read as if it were the product of a large-scale oral history project in a democratic state.
By making it available in this format, the National Archive has done present and future
readers an enormous service. Macedonian readers, in particular, have the opportunity
to honor the spirit and sensibility of their shared ancestors, and put their voices into trans-
formative conversation with the vibrant and inspiring field of oral history.

REFERENCES

Alexopoulos, Golfo. 2003. Stalin’s Outcasts: Aliens, Citizens and the Soviet State, 1926-1936. Cornell
University Press.
Amin, Shahid. 1995. Event, Metaphor, Memory: Chauri Chaura 1922-1992. Califorina University
Press.
Behar, Ruth. 1991. The Presence of the Past in a Spanish Village: Santa Maria Del Monte. Prince-
ton University Press.
Brown, Keith. 2003. The Past in Question: Modern Macedonia and the Uncertainties of Nation.
Princeton: Princeton University Press.
- 2010. From the Balkans to Baghdad (via Baltimore): Labor Migration and the Routes of Em-
pire. Slavic Review 69/4 (December): 816-839.
- 2013. Loyal Unto Death: Terror and Trust in Revolutionary Macedonia. Bloomington IN: Indiana
University Press.
- 2015. Friction in the Archives: On “Macedonians”, Macedonians and the Ottoman Transatlan-
tic. Balkanistica 28: 41-64.
Burke, Peter. 1987. The Historical Anthropology of Early Modern Italy. Essays on Perception and
Communication. Cambridge University Press.
Burton, Antoinette (ed.) 2005. Archive Stories: Facts, Fictions and the Writing of History. Duke
University Press.
Darnton. 1984. The Great Cat Massacre and Other Episodes in French Cultural History. Basic Books.
Dirks, Nicholas. 2001. Castes of Mind: Colonialism and the Making of Modern India. Princeton
University Press.
Farge, Arlette. 1989. Le Goût de l’Archive. Editions du Seuil.
Fitzpatrick, Sheila. 1999. Everyday Stalinism Ordinary Life in Extraordinary Times. Soviet Russia in
the 1930s. Oxford University Press.

Fitzpatrick, Sheila and Robert Gellately (eds.). 1997. Accusatory Practices: Denunciation in
Modern European History, 1789–1989. University of Chicago Press.
Guha, Ranajit. 1983. Elementary Aspects of Peasant Insurgency in Colonial India. Duke Univer-
sity Press.
Mintz, Jerome. 1982. The Anarchists of Casas Viejas. Indiana University Press.
Papailias, Penelope. 2005. Genres of Recollection: Archival Poetics and Modern Greece. Palgrave
MacMillan.
 Ilinden testimonies XXXVII

во врска со начините на кои современите интерпретатори манипулираат или ја

искривуваат историјата за свои сопствени цели - да најдат нешто свежо и автентично
овде. Во  нивната  содржина и  нивниот  тон, овие материјали зборуваат за  идеалите на
оптимизмот, за издржливоста и гордоста. Овие постари луѓе кои ги собрале своите приказни,
и ги доставиле  до сосема нова држава, сакале да бидат слушнати.  И тоа е  таа желба
што прави ова да биде архива  на  народно ослободување,  што  може да се чита како
да е производ на  обемен  проект  на  усната историја во демократска држава. Со тоа што
овозможи да биде достапна  во овој формат, Државниот архив  им  направи на  сегашните
и на идните читатели енормна услуга. Македонските читатели, особено, ја имаат можноста
да им  оддадат почит на духот  и сензибилитетот  на  своите заеднички  предци, и  да ги
стават нивните гласови во трансформативна конверзација со динамичното и инспиративно
подрачје на усната историја.

РЕФЕРЕНЦИ

Alexopoulos, Golfo. 2003. Stalin’s Outcasts: Aliens, Citizens and the Soviet State, 1926-1936. Cornell
University Press.
Amin, Shahid. 1995. Event, Metaphor, Memory: Chauri Chaura 1922-1992. Califorina University
Press.
Behar, Ruth. 1991. The Presence of the Past in a Spanish Village: Santa Maria Del Monte. Princeton
University Press.
Brown, Keith. 2003. The Past in Question: Modern Macedonia and the Uncertainties of Nation.
Princeton: Princeton University Press.
- 2010. From the Balkans to Baghdad (via Baltimore): Labor Migration and the Routes of Em-
pire. Slavic Review 69/4 (December): 816-839.
- 2013. Loyal Unto Death: Terror and Trust in Revolutionary Macedonia. Bloomington IN: Indiana
University Press.
- 2015. Friction in the Archives: On “Macedonians”, Macedonians and the Ottoman Transatlan-
tic. Balkanistica 28: 41-64.
Burke, Peter. 1987. The Historical Anthropology of Early Modern Italy. Essays on Perception and
Communication. Cambridge University Press.
Burton, Antoinette (ed.) 2005. Archive Stories: Facts, Fictions and the Writing of History. Duke
University Press.
Darnton. 1984. The Great Cat Massacre and Other Episodes in French Cultural History. Basic
Books.
Dirks, Nicholas. 2001. Castes of Mind: Colonialism and the Making of Modern India. Princeton
University Press.
Farge, Arlette. 1989. Le Goût de l’Archive. Editions du Seuil.
Fitzpatrick, Sheila. 1999. Everyday Stalinism Ordinary Life in Extraordinary Times. Soviet Russia in
the 1930s. Oxford University Press.

Fitzpatrick, Sheila and Robert Gellately (eds.). 1997. Accusatory Practices: Denunciation in
Modern European History, 1789–1989. University of Chicago Press.
Guha, Ranajit. 1983. Elementary Aspects of Peasant Insurgency in Colonial India. Duke Univer-
sity Press.
Mintz, Jerome. 1982. The Anarchists of Casas Viejas. Indiana University Press.
XXXVIII Илинденски сведоштва

Passerini, Luisa. 2008. “Introduction”. In Luisa Passerini (ed.) Memory and Totalitarianism. Trans-
action Publishers, New Brunswick, New Jersey: 1-21.
Rosenstone, Robert. 1996. Visions of the Past: The Challenge of Film to Our Idea of History. Harvard
University Press.

Scott, James. 1998. Seeing Like a State: How Certain Schemes to Improve the Human Condition
Have Failed. Yale University Press.
Steedman, Carolyn. 2002. Dust: The Archive and Cultural History. Rutgers University Press.
Stoler, Ann. 2009. Along the Archival Grain: Epistemic Anxieties and Colonial Common Sense.
Princeton University Press.
Keith Brown

Keith Brown5

(from 2014) Director of Professional Programs and Faculty Fellow, Thomas J. Wat-
son Institute for International Studies, Brown University. Adjunct Professor of International
Studies, Brown University
Keith Brown holds a BA in classics from the University of Oxford and an MA and
PhD in anthropology from the University of Chicago. He taught at Bowdoin College and the
University of Wales before joining the Watson Institute in 1999 as an assistant research pro-
fessor. He has also been a senior fellow at the United States Institute of Peace and a visiting
fellow at the University of Connecticut Humanities Institute, and has delivered lecture series
at the University of Oxford and at the Institute for National History in Skopje, Macedonia,
where he was a Fulbright fellow in 2012-13. He served as director of BIARI (Brown University’s
International Advanced Research Institutes) from 2010 to 2014.
His research focuses primarily on the Balkans, especially relations between Macedo-
nia, Greece, and Bulgaria. More recently, he has also worked with diverse learning commu-
nities in the US military.

PUBLICATIONS
Books/Monographs (Authored and edited)

- 2014 Verni do smrt: Doverbata i terorot vo revolucionerna Makedonija. Skopje: Foundation

Open Society - Macedonia (Macedonian translation of Loyal Unto Death).
Post-Conflict Studies: An Interdisciplinary Approach. London and New York: Rout-
ledge. (Co-edited with Chip Gagnon).
- 2013 Loyal Unto Death: Terror and Trust in Revolutionary Macedonia. Forthcoming with Indi-
ana University Press.
- 2012 Makedonskite deca−dedovci: Transnacionalnata politika na memorijata, egzilot i vrakanje-
to 1948-1998. Skopje: Foundation Open Society − Macedonia. (Macedonian translation of Mace-
donia’s Child-Grandfathers).

5
http://watson.brown.edu/people/faculty/brown
 Ilinden testimonies XXXIX

Papailias, Penelope. 2005. Genres of Recollection: Archival Poetics and Modern Greece. Palgrave
MacMillan.
Passerini, Luisa. 2008. “Introduction”. In Luisa Passerini (ed.) Memory and Totalitarianism. Trans-
action Publishers, New Brunswick, New Jersey: 1-21.
Rosenstone, Robert. 1996. Visions of the Past: The Challenge of Film to Our Idea of History. Harvard
University Press.

Scott, James. 1998. Seeing Like a State: How Certain Schemes to Improve the Human Condition
Have Failed. Yale University Press.
Steedman, Carolyn. 2002. Dust: The Archive and Cultural History. Rutgers University Press.
Stoler, Ann. 2009. Along the Archival Grain: Epistemic Anxieties and Colonial Common Sense.
Princeton University Press.
Кит Браун

Кит Браун6

(од 2014 година) е директор на специјалистички програми на Институтот за

меѓународни студии „Томас Џ. Вотсон“ при Универзитетот „Браун“. Вонреден професор по
меѓународни студии при Универзитетот „Браун“.
Кит Браун се здобил со степен бакалавар по класични студии на Оксфордскиот
универзитет, со научен степен магистер и доктор по антропологија на Чикашкиот универзитет.
Предавал на колеџот „Боудин“ и на Велшкиот универзитет пред да стапи на работа на
Институтот „Вотсон“ во 1999 година како научен соработник. Исто така, бил виш научен
соработник на Институтот за мир на Соединетите Американски Држави и визитинг-
професор на Институтот за хуманитарни науки на Универзитетот во Конектикат, а има
одржано низа предавања на Оксфордскиот универзитет и во Институтот за национална
историја во Скопје, Македонија, кадешто престојувал во 2012/2013 година како добитник на
грант од програмата „Фулбрајт“. Тој работел како директор на Институтот за меѓународни
студии „Томас Џ. Вотсон“ при Универзитетот „Браун“ од 2010 до 2014 година.
Неговиот научен интерес е поврзан првенствено со Балканот, особено со односите
меѓу Македонија, Грција и Бугарија. Неодамна, тој, исто така, работел и со различно обучени
за едници меѓу воени лица на САД.

ПУБЛИКАЦИИ
Книги/монографии (напишани и издадени):

– 2014 Верни до смрт: Довербата и теророт во револуционерна Македонија. Скопје:

Фондација Отворено општество – Македонија. (Macedonian translation of Loyal Unto Death).
Post-Conflict Studies: An Interdisciplinary Approach. London and New York: Rout-
ledge. (Co-edited with Chip Gagnon).
– 2013 Loyal Unto Death: Terror and Trust in Revolutionary Macedonia. Forthcoming with In-
diana University Press.
– 2012 Македонските деца-дедовци: Транснационалната политика на меморијата,
егзилот и враќањето 1948−1998. Скопје: Фондација Отворено општество – Македонија.
(Macedonian translation of Macedonia’s Child-Grandfathers).
6
http://watson.brown.edu/people/faculty/brown
XL Илинденски сведоштва

- 2010 Minatoto pod prašanje − moderna Makedonija i neizvesnostite na nacijata. Skopje: Euro-Bal-
kan Press. (Macedonian translation of The Past in Question).
- 2006 Transacting Transition: The Micropolitics of Democracy Assistance in the former Yugosla-
via. Bloomfield, CT: Kumarian Books. (edited).
- 2003 The Past in Question: Modern Macedonia and the Uncertainties of Nation. Princeton:
Princeton University Press. The Usable Past: Greek Metahistories (co-edited with Y. Hami-
lakis). Lanham, MD: Lexington Books.
- 2003 Macedonia’s Child-Grandfathers: The Transnational Politics of Memory, Exile and Return
1948-1998. Donald W. Treadgold Papers series, No. 38, Seattle: University of Washington.
- 2002 Ohrid and Beyond: A Cross-ethnic Investigation into the Macedonian Crisis (co-edited
with Paulette Farisides, Saso Ordanoski and Agim Fetahu). London: Institute of War and
Peace Reporting, 2002.
 Ilinden testimonies XLI

– 2010 Минатото под прашање − модерна Македонија и неизвесностите на нацијата.

Скопје: Евро-Балкан прес. (Macedonian translation of The Past in Question).
– 2006 Transacting Transition: The Micropolitics of Democracy Assistance in the former Yugosla-
via. Bloomfield, CT: Kumarian Books. (edited).
– 2003 The Past in Question: Modern Macedonia and the Uncertainties of Nation. Princeton:
Princeton University Press. The Usable Past: Greek Metahistories (co-edited with Y. Hami-
lakis). Lanham, MD: Lexington Books.
– 2003 Macedonia’s Child−Grandfathers: The Transnational Politics of Memory, Exile and Return
1948-1998. Donald W. Treadgold Papers series, No. 38, Seattle: University of Washington.
– 2002 Ohrid and Beyond: A Cross−ethnic Investigation into the Macedonian Crisis (co-edited
with Paulette Farisides, Saso Ordanoski and Agim Fetahu). London: Institute of War and
Peace Reporting, 2002.
XLII Илинденски сведоштва

През 1902 година кога големата свест во нас се сабуди да и ние Македонците
сме народ, кој ја заслужава својата слобода, бидејки духот на нашиот измачен народ
беше доста висок, се собрахме тајно почнувајки да разгледуваме един од најважните
вопроси за нашиот измачен народ „СЛОБОДАТА“; тој збор „слобода“ се разнесе од
уста во уста надалеко и на широко, се започна трескава работа во подготовка
и организирање на востанието и определуење денот и сатот кога измачениот
македонски народ ќе дигне глас и со сите средства за борба, за извојување на слободата.

Извадок од биографиите на илинденците

Никола Богданов и Трифун Бингов
 Ilinden testimonies XLIII

Белешка за изданието

Во септември 1937 г. списанието на Илинденската организација, „Илустрација

Илинден“, го преобјавило текстот од петтата книга на „Заветот на хероите“ под наслов
„Илинден 1903 г.“, во кој се истакнува: „Илинденското востание, како масовна акција од
првостепено значење, е ненадминато. Овде одделната личност како да се губи во ентузијазмот
на општата револуционерна стихија – масата, која сама ги диригира и движи одделните лица,
кои застанале на чело на борбата во својство на водачи“1.
Овој текст е синтетички израз на мирогледот на мнозинството од првата половина на
XX век – восхитување, преклонување пред моќта на масите, обединети во единствен порив,
во кој личноста се раствора.
До почетокот на XX век се формирале два основни пристапа кон дихотомијата
„маси – херои“2.
Според едниот, кој се илустрира со наведениот цитат, се сакрализирале „народните
маси“ („народ“, „народен дух“). Неговите приврзаници сметале дека „хероите“ („лидерите“)
се секундарни во однос на „масите“, дека тие својата сила, своите идеи итн. ги црпат од
„народниот дух“.
Според другиот, обратно, историјата на „големите луѓе“ (на „хероите“) ја сочинува
„душата на светската историја“3. Во таа смисла е карактеристична изреката на Фридрих
Вилхелм Ниче: „За мене масите се достојни за внимание само во три случаи: најнапред, како
лоши копии на големите луѓе, изготвени на лоша хартија и со истрошени плочки, потоа, како
отпор на големите луѓе и, на крајот, како алатки на големите луѓе; најпосле, ѓавол да ги носи
и статистиката!“4.
Но, ниту во првиот ниту во вториот случај немало место за човек од „масите“5, за
„обичниот“ човек.
Први интерес кон „обичниот“ човек пројавиле писателите. На пример, кон 40-тите
години на XIX век новиот тип на литературен херој – „малиот човек“ – фактички станал централен
лик во руската литература. Литературниот критичар В. Г. Белински во својата статија „Руската
литература во 1845 година“ забележал: „Ако нас би нѐ прашале во што е суштинската заслуга на
новата литературна школа, ние би одговориле: ...во тоа што од највисоките идеали на човековата
природа и животот, таа се сврте кон таканаречената ’толпа‘ и исклучиво неа ја избра за свој херој,
ја проучува со длабоко внимание и ја запознава со самата неа“6.
По своето внимание кон „обичниот човек“, „згрижен и лишен од неопходното, облечен
и гол, сит и гладен“, кон „неговите душевни доживувања, спомените, љубовта и омразата,
а, исто така, и кон надежите за иднината“7, се свртеле психологијата, антропологијата,
историјата на културата и, најнакрај, историјата.
1
Илюстрация Илинден. 1937. Кн. 7 (87).
2
Може, исто така, да се спомене дихотомијата „општество – индивидуа“ и поврзаната со неа дискусија за тоа
што е првично – општеството (на пример, Емил Диркем) или индивидуата (на пример, Габриел Тард), дали
општеството е единствен организам или општеството е збир на самостојни индивидуи.
3
Carlyle Thomas. On heroes, hero-worship, and the heroic in history. Berkeley: University of California Press, 1993.
4
“Massen scheinen mir nur in dreierlei Hinsicht einen Blick zu verdienen: einmal als verschwimmende Kopien
der großen Männer, auf schlechtem Papier und mit abgenutzten Platten hergestellt, sodann als Widerstand gegen
die Großen, und endlich als Werkzeuge der Großen; im übrigen hole sie der Teufel und die Statistik!” – Nietzsche,
Friedrich. Vom Nutzen und Nachteil der Historie //http://www.zeno.org/Philosophie/M/Nietzsche
5
Се мисли на секој одделен човек од „масите“, а не на „човек-маса“ или „масовен човек“. Поимот „човек-маса“
го воведе Хосе Ортега и Гасет. Под „човек-маса“, Хосе Ортега и Гасет подразбирал социјално-психолошки тип
на „просечен човек“, кој доброволно се откажал од личното сфаќање на светот.
6
Белинский В. Г. Собрание сочинений в 9 томах. Москва, 1976−1985. Т. 2. С. 226.
7
Людтке А. Что такое история повседневности? // Социальная история. Ежегодник 1998/1999. С. 77.
XLIV Илинденски сведоштва

Во втората половина на XX век се развиле насоките на историските истражувања,

за кои „обичниот“ човек и неговиот живот веќе не биле „периферни“ проблеми: орална
историја, историска антропологија, микроисторија и историја на секојдневјето.

Орална историја

Поимот „орална историја“ го вовел професорот на Колумбискиот универзитет,

специјалист за историја на Граѓанската војна, Џозеф Алан Невинс (Joseph Allan Nevins), пред
Втората светска војна. Алан Невинс ги повикал своите колеги да формираат организации
за систематско собирање и запишување на сеќавањата на „видни Американци“. Во
книгата „Вовед во историјата“, Алан Невинс потцртал: „Постојат голем број организации
кои се занимаваат со барање документи на починати луѓе. Но ние имаме само неповрзани
несистематски организации, наменети за добивање на само минимален дел од огромната
маса на информации за неодамнешното американско минато, кои е можно да се добијат
непосредно од луѓе кои имаат видни места во политиката, во бизнисот, во различни
професии и во други сфери; тоа се информации што ние неповратно ги губиме со секој
нареден некролог. Отсуството на такви организации, кои лесно може да бидат создадени
и треба да бидат доволно успешни, само по себе е жално, но и жално бидејќи тоа е симбол
на широко распространета рамнодушност кон историјата“8.
Во 1948 година, Алан Невинс го создал Центарот за орална историја при
Колумбискиот универзитет. Главна задача на Центарот била интервјуирање на „непосредни
учесници во најновата историја со цел дополнување на писмените историски извори“. Кон
1971 година вработените во Центарот собрале околу 2.500 интервјуа.
Појавувањето на оралната историја било детерминирано од низа причини: исчезнување
поради развојот на технологиите на огромен пласт информации, кој претходно останувал
во писмените документи; создавање и развиток на технологии за запишување и чување на
аудио и визуелни информации; „меѓудисциплинарни преврати“, кои наметнале ревизија
на предметот, методите, принципите, изворите на историските истражувања; неопходност
од проширување на изворната база на историските истражувања, бидејќи фондовите на
државните архиви не одговарале на новите побарувања на историчарите и др.
Американскиот истражувач, меѓу другото, и во областа на оралната историја,
Дејвид Кинг Данавеј9 (David King Dunaway), издвоил неколку периоди во развојот на
оралната историја:
− од 1950-тите години истражувачите во САД претежно собирале материјали за
биографиите на значајни општествени и државни дејци, во Франција – за раководителите
на движењето на Отпорот, во Мексико се собирале сеќавањата на раководителите на
Мексиканската револуција итн.;
− од крајот на 1960-тите години се вршеле обиди за создавање на алтернативна
историја, т.е. историја на народите без писменост;
− од средината на 1970-тите години оралната историја се институционализирала:
во 1971 година се појавило списанието „Орална историја“ (Oral History), во 1981 година
– “Fonti orali”, под редакција на Л. Пасерини (L. Passerini), од 1989 година – „Historia y
Fuente Oral“, под редакција на Мерседес Виланова Рибас (Mercedes Vilanova Ribas) – се
формирале национални асоцијации, се спроведувале конференции и симпозиуми итн.;
− од 1990-тите години се проширува кругот на проучуваните проблеми, се
истражуваат теми блиски до антропологијата (секојдневниот живот на човекот, феноменот
на миграциите и др.); во 1996 година формално беше конституирана Меѓународната
орално-историска асоцијација (International Oral History Association – IOHA). Меѓународната

8
Nevins, Allan. The Gateway to History. N.-Y., 1938. P. 9.
9
Dunaway, D. and Baum, W. (eds), Oral History: An Interdisciplinary Anthology, second edition, London, Altamira
Press, 1996.
 Ilinden testimonies XLV

орално-историска асоцијација од 1997 година го објавува списанието „Зборови и молчење“

(Words and Silences).
Оралната историја се развивала, како и другите нови насоки на историските
истражувања, по пат на надминување на скептичниот однос кон неа од страна на
традиционалната историографија. Така, сѐ уште докрај не се пребродени сомнежите кон
веродостојноста на изворите на оралната историја и кон методите на анализа на тие извори.
Но, притоа постојано се зголемува бројот на истражувачите кои ги користат
изворите на оралната историја, на архивите, кои спроведуваат „иницијативно
комплетирање“, на орално-историските проекти итн., бидејќи оралните извори ѝ
дозволуваат на историската наука не само да поставува и изучува нови проблеми, но и
да ги проширува нејзините истражувачки хоризонти во целост.
Истовремено оралната историја, потпирајќи се врз меѓудисциплинарните
врски, претставува самостојна историска дисциплина, која се разликува со сопствен
концепциски пристап кон историската реалност и која располага со свои методи.

Историска антропологија

Основоположниците на „историската антропологија“ (Андре Биргиер (André

Burguiѐre), Жак Ле Гоф (Jacques Le Goff), Арон Гуревич и др.) не еднаш истакнале дека таа
насока на истражувања нема сопствено „поле“, своја посебна проблематика.
Но, сепак, Андре Биргиер ги издвоил главните насоки на „историската
антропологија“, а, имено: „материјална и биолошка антропологија“, која се однесува
на историјата на телото, на сфаќањата за животот и смртта, на сексуалните односи и
др.; „економска антропологија“, која ги проучува „економските навици“; „социјална
антропологија“, која е свртена кон семејните и родствените структури; „културна
антропологија“ и „политичка антропологија“10.
„Историската антропологија“ се појавила во 1970-тите години. Официјално
Вишата школа за истражувања од областа на социјалните науки објавила дека се
воведува насоката „историска антропологија“ во 1976 година. Една година порано, Жак
Ле Гоф (Jacques Le Goff) својот курс „историја и социологија на средновековниот Запад“ го
преименувал во „историска антропологија на средновековниот свет“.
Најчесто за карактеристиката на сегашните состојби во „историската
антропологија“ се повикуваат на зборовите на претседателот на Фондацијата на науките
за човекот (Fondation des Sciences de Ihomme), Морис Емар (Maurice Aymard): „Сега е
тешко да се најде историчар кој не би користел методи и достигнувања на историската
антропологија. Но уште потешко е да се најде таков што себеси се асоцира со историската
антропологија“11.

Микроисторија

Се смета дека поимот „микроисторија“ го употребил за првпат Фернан Бродел

(Fernand Braudel) кон крајот на 50-тите години на XX век (Traité de sociologie, 1958).
Зборувајќи за нива, пластови, на историјата, тој со терминот „микроисторија“ ја означил
„историјата на настаните во краток временски период“12.
Но, според Ханс Медик (Hans Medick), за воведувањето на поимот „микроисторија“
во професионалниот јазик на историчарите повеќе е заслужен францускиот критичар,
познавач на школата „Анали“ (École des Annales), Ремон Кено (Queneau). Историчарите
обрнаа внимание на зборот „микроисторија“ поради „заострената негативно-иронична

10
Dictionnaire des sciences historiques. Paris, PUF, 1986.
11
Теория и методология истории. Волгоград, 2014. С. 279.
12
Медик Ханс. Микроистория // Thesis. 1994. Вып. 4. С. 193.
XLVI Илинденски сведоштва

нијанса“, која ја има во широко познатиот роман на Ремон Кено, „Сини цвеќиња“ (Les Fleurs
bleues, 1965). За Ремон Кено, „микроисторијата“ е појава понезначајна од „историјата на
настаните“.13
По 1965 година, поимот „микроисторија“ се ослободил од негативната конотација.
Мексиканскиот истражувач Луис Гонзалез и Гонзалез (Luis González y González) го употребил
во поднасловот на својата книга „Луѓе во неизвесност“ (Pueblo en Vilo. Microhistoria de San
José de Gracia, 1968).
Кон крајот на 70-тите години на XX век група италијански истражувачи го
претвориле поимот „микроисторија“ во „знаме“ на „новиот начин на истражување и
на спознавање“. Како што истакнува Жак Ревел, „микроисторија – тоа не е комплекс од
општи идеи, не е научна школа и секако не е автономна дисциплина, ...микроисторијата
е неодделива од практиката на историчарите, од пречките со кои тие се соочуваат во
своите истражувања“14.
Трибина на италијанската микроисторија станало списанието “Quaderni storici“,
во кое се објавувале програмските статии на Карло Гинзбург, Едоардо Гренди, Џовани
Леви. Од 1981 година туринската издавачка куќа „Ејнауди“ започнала да издава книги
по микроисторија. Кон средината на 90-тите години на XX век биле публикувани повеќе
од 20 книги: „Галилеј – еретик“ од Пјеро Редонди (1983); „Нематеријално наследство“ од
Џовани Леви (1985); „Работнички свет и работнички мит“ од Маурицио Грибауди (1987);
„Мајстори и привилегии“ од Симона Черути (1992) и др.
Микроисторијата се појавила „како реакција на одредена состојба на социјалната
историја, како стремеж за преосмислување на некои нејзини концепти, задачи и
методи“15. Развојот на микроисторијата стана „симптом“ на криза на довербата кон
макроисторискиот пристап кон социјалните појави16. Затоа „микроисторијата се обидува
да најде излез во применувањето на метод надвор од концептот на макроисториската
синтетизирачка историја“17.
Најпозната е тезата на Џовани Леви (Giovanni Levi) дека „микроисторија не значи
разгледување на ситници, туку разгледување во детали“ (Microstoria ne veut pas dire
regarder des petites choses, mais regarder petit).
За микроисторијата е принципиелно важно тврдењето дека од изборот на
димензиите на објектот што се разгледува зависат резултатите во спознавањето на
објектот. „Следствено, изборот, самиот по себе, може да служи како стратегија на
спознавање. Менувањето на фокусот не само што ги зголемува (или намалува) размерите
на објектот, но и ги менува неговиот вид и неговиот фон. По аналогија, во картографијата
промената на димензиите на сликата не ја прикажува истата реалност во поголемите или
помалите размери, туку друга реалност во однос на содржината, бидејќи се прави избор
на слика. Треба да се потцрта дека најмалите димензии не даваат посебни предности.
Важен е принципот на промена, а не изборот на димензиите“18.
Интересот кон микроисторијата е поврзан со отворањето на нови теми и сижети,
со интересот кон „малите животни светови“, кон тие „мали области“, во чиј центар се
наоѓа човекот19.

13
Медик Ханс. Микроистория // Thesis. 1994. Вып. 4. С. 194.
14
Ревель Жак. Микроисторический анализ и конструирование социального // Одиссей. Человек в истории.
Москва, 1996.
15
Ibidem.
16
Ibid.
17
Медик Ханс. Микроистория // Thesis. 1994. Вып. 4. С. 196.
18
Ревель Жак. Микроисторический анализ и конструирование социального // Одиссей. Человек в истории.
Москва, 1996.
19
Ginzburg C., Poni C. Was ist Mikrogeschichte? // Geschichtwerkstatt. 1985. 5. S. 48−52.
 Ilinden testimonies XLVII

„Историја на секојдневјето“

Од почетокот на 1980-тите години во Федеративна Република Германија започнал

вистински „историски бум“, кој се изразил во масовен интерес кон проучувањето на
минатото на својот град или село, кон историјата на својата фамилија. Интересот
кон искуството и доживувањата на „малиот човек“ бил означен како „историја на
секојдневјето“ (Alltagsgeschichte) или како „историја од долу“ (Geschichte von unten).
Претставниците на академската наука (Х. У. Велер, Ју. Кока и др.) ја критикувале
„историјата на секојдневјето“, сметајќи ја за дилетантски обид да се урнат основните
принципи на професијата „историчар“. Но нивните опоненти создале свој концепт, под
наслов „историја на секојдневјето“ (Alltagsgeschichte).
Критичарите на „старата наука“, Х. Медик (H. Medick) и А. Литке (A. Lüdtke), ја
повикале младата генерација да обрне внимание на проучувањето на „негласните во
историјата“20, и од истражувањата на државните политики и анализите на глобалните
општествени структури да се сврти кон „малите животни светови“.
Кон крајот на 1980-тите години се појавил зборникот „Историја на секојдневјето.
Реконструкција на историското искуство и начин на живеењето“, под редакција на А. Литке21.
Зборникот бил забележан од странските истражувачи, што придонесло за популаризација на
„историјата на секојдневјето“ (Alltagsgeschichte).
Во 1985 година претседателот на Здружението на историчарите на Германија,
професор на Келнскиот универзитет, К. Мајер, на XVI конгрес на историските науки во
Штутгарт ја нарекол „историјата на секојдневјето“ (Alltagsgeschichte), заедно со развојот
на социјалната историја, историската антропологија и проучувањето на менталност, едно
од најглавните постигнувања на западногерманската историографија22.

***

И во традиционалните и во новите (историска антропологија, микроисторија

и историја на секојдневјето) насоки на историските истражувања се користат извори
специфични за оралната историја.
Всушност, во таква категорија на извори спаѓаат „Илинденски сведоштва“.
Објавувајќи ги „Илинденски сведоштва“, Државниот архив на Република
Македонија „внесува“ во историската наука огромен пласт извори, чие користење би
можело да ја „очовечи“ македонската историја од првата половина на XX век.
„Илинденски сведоштва“ – тоа е условен наслов на комплекс од документи од фондот
159 „Извршен совет на НРМ. Одбор за доделување илинденски пензии. Досиеја на признати
илинденци (1946 – 1956)“, кој се чува во во Државниот архив на Република Македонија.
Законот за илинденски пензии бил изгласан од Народното собрание на Народна
Република Македонија на 27 јули 1946 г. со кој се уредени условите за добивање пензија,
како и висината на паричниот износ кој се движел од 1.000 до 4.000 динари. Законот
претрпел измени и дополнувања, прифатени кон крајот на 1953 г., кога, меѓу другото, се
сменил и финансискиот надоместок, кој достигнал до 8.000 динари, но од најголем дел
одлуки и решенија најчест или вообичаен бил износот од 1.000 до 3.500 динари.23

20
Види: Людтке А. Что такое история повседневности? // Социальная история. Ежегодник 1998/1999. Москва,
1999. С. 77-100.
21
Alltagsgeschichte. Zur Rekonstruktion historischer Erfahrungen und Lebensweisen / Hrsg. A. Lüdtke. Frankfurt
am Main; New York, 1986.
22
Оболенская С. В. История повседневности в историографии ФРГ // Одиссей: Человек в истории. Москва,
1990. С. 193.
23
Види: док. бр. 1−4.
XLVIII Илинденски сведоштва

Документите, поднесувани од баратели на „така наречени“ илинденски пензии

и поврзани со процедура на донесување на решенија од официјални органи, се собрани
во 43 архивски кутии и азбучно се распоредени во околу 3.500 архивски единици: 3.218
„досиеја“ се наредени по азбучен редослед како одобрени, а останатите 258 се ставени во
посебна кутија, означена како кутија со „досиеја“ на баратели кои се одбиени.
„Досиејата“ содржаат одлуки и решенија за доделување „илинденска пензија“,
молби од барателите, жалби, биографии, изјави од сведоци или махаленски свидетелства,
карактеристики од градските одбори, податоци за барателите од градските одбори,
записници од судските постапки, фотографии од барателите, илинденски книшки за
добивање пензии од бугарската држава за периодот 194324, илинденски споменици итн.

Автобиографските записи се во ракопис или отчукани на машина, со кирилско

или латинично писмо на повеќе дијалекти од македонскиот народен јазик, во кое се
испреплетуваат и букви од бугарската и од српската азбука.
Низ документацијата забележливо е различно пренесување и пишување на
презимињата на барателите, кои живееле под турската, српската и бугарската власт. Поради
необразованост на поголемиот дел од барателите нивните документи се пишувани непосредно
од други личности. Легитимитет на молбените барања им даваат со отпечатоците од прстите.
Историските сеќавања на поединците се разликуваат меѓусебно по обем, од неколку
реченици до неколку испишани страници. Но, сите пренесуваат богат фактографски
материјал за еден многу важен период од македонската историја, една орална историја,
една меморија од обичното граѓанство и неговата хиерархиска поставеност во времето
на илинденскиот период, односно за Македонската револуционерна организација и
улогата што ќе ја има таа во животните стории на овие преживеани сведоци, одлични
забележувачи на довербата и теророт во револуционерна Македонија, но и „верни до смрт“
на Тајната македонска револуционерна организација, како што ќе запише американскиот
истражувач, професорот Кит Браун. Тоа обично граѓанство ги сочинуваше и темелите на
Организацијата, која само со нив и успеа долго време да се одржи и да ги пренесе своите
идеи и цели за основањето, постоењето и функционирањето.
24
Поврзувајќи го Илинден со историјата на Бугарија и бугарскиот народ, власта на Бугарија на 27 јануари
1943 година го донесува „Законот за народни пензии за заслужни учесници во ослободителните борби во
Македонија“. Според чл. 1 од Законот, приматели требало да бидат: членови на организирани чети кои
се бореле за ослободување на „Бугарите“ од туѓа власт, политички затвореници и измачувани учесници со
одреден инвалидитет. Условите наложувале сите да бидат над шеесетгодишна возраст, да не примаат други
приходи, да не бидат карактеризирзани со „антидржавни и антибугарски“ активности и сл. Законот наложувал
сите подносители во документацијата да достават и кратка животна белешка заверена од општината и тројца
сведоци. За бугарската власт мошне важно било собирањето на животните истории за илинденското востание,
а бугарската пензиска програма била одлично орудие да се дојде до историски записи. Кон величењето на
нивните заслуги се надополнувале и активностите на обновената илинденска организација и нејзиното гласило
„Илустрација Илинден“.
Еден дел од барателите ги имале зачувано и илинденските книшки кои бугарската власт во 1943 г. ги издавала
со потврдениот статус на признати илинденци и месечниот надоместок кој го добивале, како што ќе се
изјаснат сите „во периодот на окупацијата“, а како признание за активноста од 1893 до 1903 г.
 Ilinden testimonies XLIX

Сеќавањата информираат многу детално за Македонската револуционерна

организација, за нејзиното создавање, издигнување и одржување, за устројството, за
нејзината моќ врз и околу нив, за воените подготовки и ставање крај на османлиска
Македонија, за општествено-економскиот контекст на растот на Организацијата, за
начинот и патот на вооружувањето, за церемониите на заколнување на членството, за
механизмот за одржување на таинственоста, покорноста и лојалноста, за дисциплината
и солидарноста на движечката сила на Организацијата.
Записите изобилуваат и со податоци за: начинот на водење евиденција или
архива од Организацијата, пренесувањето, чувањето и нејзиното значење за членството,
финансиската расположливост на Организацијата, целокупната структурна подреденост,
делувањето на највисоката хиерархиска поставеност, односно за повисокото раководство,
четите формирани според однапред потврдени упатства и правилник, така што добиваме
информации за дејствувањето и движењето на четите формирани од многу познати
охридски, битолски, крушевски, прилепски, ресенски, кичевски, радовишки, штипски,
кратовски, скопски, велешки војводи, од кои ќе споменеме само еден мал дел: Гоце
Делчев, Даме Груев, Христо Узунов, Ѓорче Петров, Христо Чернопеев, Ѓорѓи Сугарев, Јане
Сандански, Атанас Карчев, Сандо Китанов, Јордан Пиперката, Никола Дејанов, Питу Гули,
Васил Аџаларски, Аргир Манасиев, Леонид Јанков, Тале Горанов, Дејан Димитров, Лазар
Делев, Мише Развигоров, Јован Алабакот, Наум Цветинов, Андон Кецкаров, Андон Ќосето,
Спиро Келеманов, Милан Крстев, Димитар Бојаџиев, Симјан Молеров, Петре Ацев, Петре
Христов, Јован Ацков, Дејан Мицкоски, Крсте Гермов и многу други. Непроценливи се
информациите за подготовките за Илинденското востание, за текот и клучните борби со
турската војска, последиците и активностите кои следувале по востанието, сè до 1908 г. и
Младотурската револуција. Сите војводи се именувани со нивните народни имиња.

Документацијата изобилува со повеќе сегменти од тогашната егзистенција на

македонското семејство предводена од турската власт, како и од бугарската, српската
и грчката пропаганда, за социјалната положба, за нивниот живот како осуденици и
затвореници, за економската сиромаштија, за улогата на религијата, за политичкиот живот,
за можноста или неможноста, како и за: степенот на образование, работната способност
и професионалната определба, интимниот живот, менталитетот и културата на живеење
во македонските градови и села, емигрирањето и печалбарството, најизразено во Бугарија,
Грција, Србија, Австрија, Романија и Америка. Секојдневна историја која е недоволно
истражувана и секогаш потиснувана од воената, политичката и дипломатската.
Барателите на пензија, според тоа и членови на Организацијата, потекнувале од
Југозападна Македонија и Повардарјето, односно од Битолскиот, Прилепскиот, Охридскиот,
Скопскиот, Велешкиот Регион и многу повеќе од селската отколку од градската средина.
L Илинденски сведоштва

Илинденските досиеја ги идентификуваат како организатори или раководители на

национално-револуционерното движење, непосредни учесници во вооружените судири со
турската војска и полиција, извршувачи на специјални задачи, курири, агитатори, војводи,
началници, пренесувачи на оружје, храна, облека, јатаци, терористи, четници, секретари,
благајници, бајрактари итн. Покрај машките претставници, забележителна е и улогата на
женските претставнички, кои имале точно определени задолженија. Но, сите тие првенствено
биле домаќинки, земјоделци, сточари, занаетчии, односно ќумурџии, каменоресци, чевлари,
шивачи, касапи, млекари, црковни поданици, учители итн.
Што и да биле, во семејството или како дел од Организацијата, тие едноставно се
вброиле во непосредни забележувачи на едно значајно минато, кое во преговори со државата,
половина век подоцна мошне коректно го пренесле, не сомневајќи се дека оставаат трајна трага
со своето име, презиме и прераскажана животна сторија. Нивните оригинални документи
со многубројните читливи и нечитливи ракописи, печати, штембили, отпечатоци, потписи и
што ли уште не, преку овој подвиг се надеваме дека ќе го разбудат интересот за повторното
препрочитување, истражување, анализирање на меморијата на обичното граѓанство за тоа
што направиле во името на Организацијата и македонското револуционерно движење.

***

Документите на сите барателите за илинденска пензија, признати и одбиени

илинденци, дел од фондот „Извршен совет на НРМ. Одбор за доделување илинденски
пензии. Досиеја на признати илинденци (1946 – 1956)“, се објавуваат факсимилно во пет тома.
Од секое досие се земени најрепрезентативните материјали, биографии на подносителите,
кои покрај молбите и изјавите од сведоците, се најбројни и изобилуваат со најмногу податоци
за нивната мината активност. Не се објавени само имињата на подносителите во чии досиеја,
покрај одлуките и решенијата за илинденска пензија, не се среќаваат биографски записи.
Во секој том за полесно распознавање и за натамошна употреба, документите
се претставени по азбучен ред на барателите на илинденска пензија и хронолошки
според временскиот период на настанување. По името и презимето на барателот се
наоѓа и скратеницата кут. (кутија) и а.е. (архивска единица), со што се означени бројот на
фондовската кутија во која се сместени документите и редоследот на архивските единици
или редниот број на формираното досие. Низ документацијата што ја сочинува едно досие
се случува да има различно пишување на презимето на една иста личност. Во содржината на
публикациите се презимињата со кои се потпишувале самите подносители во биографските
записи, а не презимињата што се наведени во самата одлука или решение. Со тоа се објаснува
неизедначеноста во редоследот на бројот на кутиите и архивските единици низ публикуваната
содржина.

Д-р Филип Петровски,

директор на Државниот архив
на Република Македонија

***

Составувачите на зборникот им изразуваат длабока благодарност на Владо Поповски,

кој ја даде идејата за објавување на „Илинденски сведоштва“, и на Кит Браун, кој, поддржувајќи
ја идејата, го напиша предговорот кон изданието.
 Ilinden testimonies 1

ДОКУМЕНТИ
Док. бр. I

ПРЕДЛОГ ЗАКОН ЗА ИЛИНДЕНСКИ ПЕНЗИИ ВО НАРОДНОТО СОБРАНИЕ

НА НАРОДНА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ОД 1946 Г.

ЗАПИСНИК

Од 1-от РЕДОВЕН СОСТАНОК НА II-то ВАНРЕДНО ЗАСЕДАНИЕ

НА НАРОДНОТО СОБРАНИЕ НА НАРОДНА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

одржано на 27 јули 1946 година во гр. Скопје

Претседавал претседателот на Президиумот на Народното собрание на Народна

Република Македонија Богоја Фотев.

Секретар, секретарот на Президиумот на Народното собрание на Н.Р. Македонија

Наум Наумовски.

Претседателот Богоја Фотев го отвори II-то ванредно заседание на Народното

собрание на Народна Република Македонија во 8,20 часот со читање на УКАЗОТ на
Президиумот на Народното собрание на Народна Република Македонија за свикуeње на
Народното собрание во II ванредно заседание на 27 јули 1946 година.

Читањето на Указот го саслушаа сите народни пратеници стоејќи.

Претседателот Богоја Фотев прочита поименично лицата од подадените молби и

жалби на Президиумот на Народ. Собрание на Н.Р. Македонија, за време од 18 април до 27
јули 1946 година кои се испратени до Одборот за молби и жалби на Народното собрание
на Н.Р. Македонија и соответните места.

Претседателот Богоја Фотев соопштува оти од Претседателството на Владата на

Народна Република Македонија доставени се на Президиумот на Народното собрание на
Народна Република Македонија четири Законски предлози усвоени од Министерскиот
совет на Н.Р. Македонија и тоа:

1) Предлог Законот за Уставотворното собрание на Народна Република Македонија.

2) Предлог Законот за избор на народни пратеници за уставотворното собрание на

Народна Република Македонија,

3) Предлог Законот за Илинденски пензии и

4) Предлог Законот за грбот на Народна Република Македонија.

[…]

Се минава на третата точка на дневниот ред:

Предлогот за Закон за илинденските пензии.

Претседателот Богоја Фотев му дава збор на известилецот на Законодавниот одбор

Д-р Гјорги Гавриловски да го прочита и го образложи одборскиот извештај на предлогот
на означениот закон на направените измени и дополнуења во предлогот на Законот.
2 Илинденски сведоштва

Известилецот Др. Гјорги Гавриловски го прочита и образложи одборскиот извештај

на направените измени и дополненија во предлогот на Законот.

Претседателот Богоја Фотев ја отвора началната дискусија.

Зборуе.

Александар Мартулков „за“; Димче Стојанов Митре „за“ и Даре Џамбаз „за“.

Претседателот Богоја Фотев го ставуе предлогот на Законот на гласање во начело,

кои Народното собрание го усвои гласајќи со дигање на рака.

По тоа се прејде на претрес во поединости.

Претседателот отвори дискусија во поединости.

Во поединачната дискусија на овој Законски предлог зедоа участие: Тодор Звездин,

Д-р Гјорги Гавриловски, Лјубчо Арсов, Емануил Чучков, Даре Џамбаз.

Претседателот го ставуе предлогот на Законот на гласање во поединости кои

Народното собрание го усвои со дигање рака и онака како е предложен Законот со
измените и дополнениата од Законодавниот одбор.

Пошто претресот во поединости е завршен, Претседателот Богоја Фотев го ставуе

предлогот на Законот на гласање во целост.

По извршеното поименично гласање, Претседателот објавуе да гласале 93 народни

пратеници и сите гласале „за“, со што предлогот на Законот за Илинденските пензии е
конечно усвоен.

Потоа Председателот Богоја Фотев, со пристанокот на Народното собрание го

заклучуе состанокот во 10,50 саатот а идниот го закажуе за истиот ден 27 јули во 17 саатот
со продолжуење на предложениот дневен ред.

Скопје, 27 јули 1946 година,

СЕКРЕТАР, ПРЕТСЕДАТЕЛ,
Наум Наумовски с.р. Богоја Фотев с.р.

Службен весник. Бр. 24. 30 јули 1946 год.

 Ilinden testimonies 3

Док. бр. II

ИМЕНУВАЊЕ ОДБОР ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ РЕШЕНИЈА ЗА ИЛИНДЕНСКА ПЕНЗИЈА

На основа чл. 7 од Законот за Илинденските пензии, Президиумот на Народното

собрание на Народна Република Македонија на своето заседание одржано на 1 август
1946 година, го

ИМЕНУВА

ОДБОРОТ ЗА ДОНЕСУЕЊЕ ИНДИВИДУЕЛНИ РЕШЕНИА ЗА ДОДЕЛУЕЊЕ И ВИСИНАТА

НА „ИЛИНДЕНСКАТА ПЕНЗИЈА“ ВО СЛЕДНИОТ СОСТАВ:

1) Наум Наумоски, народни пратеник и Секретар на Президиумот на НС на НР

Македонија;

2) Епаминонд Попандонов народни пратеник и Претседател на Верската комисија

при Претседателството на владата на НР Македонија.

3) Александар Мартулков, илинденец и народни пратеник.

Одборот ќе се формира при Президиумот на Народното собрание на Народна

Република Македонија

Број 593

Скопје, 1 август 1946 година,

Президиумот на Народното собрание на Народна Република Македонија

Секретар, Претседател,
Наум Наумовски с.р. Богоја Фотев с.р.

Службен весник. Бр. 25. 10 август 1946 год.

4 Илинденски сведоштва

Док. бр. III

ЗАКОН ЗА ИЛИНДЕНСКИ ПЕНЗИИ ОД 1946 ГОДИНА

УКАЗ

Президиумот на Народното собрание на Народна Република Македонија, врз основа

на чл. 73 т. 4 од Уставот на Народна Република Македонија а во врска со чл. 4 т. 3 и чл. 8 од
Законот за Президиумот на Народното собрание на НР Македонија, го прогласува Законот
за потврдуење, изменуење и дополнуење Законот за Илинденски пензии од 27 јули 1946
година, кој што на основа овластуењето на чл. 128 од Уставот на НР Македонија го изгласало
Народното собрание на НР Македонија, а кој гласи:

ЗАКОН

ЗА ПОТВРДУЕЊЕ, ИЗМЕНУЕЊЕ И ДОПОЛНУЕЊЕ ЗАКОНОТ ЗА ИЛИНДЕНСКИТЕ

ПЕНЗИИ

Законот за Илинденските пензии од 27 јули 1946 година потврдуе со изменуења и

дополнуења во овој Закон така да неговиот изменен и пречистен текст гласи:

ЗАКОН

ЗА ИЛИНДЕНСКИТЕ ПЕНЗИИ

Чл. 1
Во знак на народно признание кон учесниците во народно-револуционерните борби
во Илинденското востание за ослободуење на Македонија се установуe Илинденска
пензија.
Чл. 2
Илинденска пензија примаат оние учесници во народно-револуционерните борби за
ослободуење на Македонскиот народ во времето од 1893 до 1908 година кои што немаат
достаточно средства за издржавање.

Како учесници во смисол на предниот став се сметаат следните лица:

а) кои биле организатори и раководители на народно-револуционерното движение;
б) кои со оражие во рака учествуеле во борбите;
в) кои надвор од четите по наредба на раководителите на народно-револуционерното
движение вршеле специјални акции и задачи во полза на народно-револуционерното
движение;
г) лица кои во востаничката, односно во народно-револуционерната дејност без
своја кривица попаднале во рацете на непријателот но и таму останале верни на народно-
револуционерното движение. Дали учесникот има достаточно средства за издржавање
цени органот што донесуе решение за пензија по прибраните сведенија.
Чл. 3
Илинденска пензија не припаѓа на лица:
а) кои што не останале верни на народно-револуционерното движение за ослободуење;
б) кои што се со судска пресуда осудени на губиток на граѓанските права освен
родителските;
в) кои што се лишени од избирачкото право;
г) кои што през окупацијата биле под оражје во служба на окупаторот и неговите
 Ilinden testimonies 5

помагатели а не пришле кон Народно-ослободителното движение нити истото го помагале

макар на кој друг начин;
д) кои што биле организатори, раководители, функционери и активни членови на
квинслишки организации, како и оние кои се обележиле со квинслишка дејност; и
г) кои што не се државјани на Федеративна Народна Република Југославија;

Чл. 4
Илинденската пензија престануе да се исплатуе кога ползувателот на истата:
а) умре;
б) го изгуби државјанството на ФНРЈ;
в) го изгуби избирачкото право;
г) ги изгуби граѓанските права освен родителските;
д) биде осуден за кривично дело по Законот за кривичните дела против народот и
државата.

Чл. 5
Висината на пензијата изнесуе од 1.000 до 4.000 динари месечно.
Илинденската пензија не преминуе на членовите на семејството.

Чл. 6
Решенијата по барање за илинденска пензија во прва степен ги донесуе одборот за
илиденски пензии при Президиумот на Народното собрание.
Одборот се состои од три члена на Народното собрание, барем еден од кои е
илинденец.Членовите на одборот ги одредуе Президиумот на Народното собрание,
кој одредуе и кој член ќе биде претседател а кој секретар на одборот. На членовите на
одборот Президиумот им одредуе и заменици.

Член 7
Лице кое бара илинденска пензија е должно да поднесе на Одборот за илинденски
пензии писмена молба со кратки биографски сведенија во која кратко ќе ги опише
основанијата од член 2 на овој Закон по кои бара пензија и ќе наведе точни податоци
за своето учество во народно-револуционерното движение и борбите за ослободуење
на македонскиот народ. Во молбата точно ќе изложи, каде, во кое и колку време и
во кои акции зел учество: кои должности ги вршел; во кои групи односно со кои луѓе
сотрудничел во движението или борбите или страдал во затвор, во интернација или
слично, за остваруење целите на движението и борбите.
Чл. 8
Со молбата лицето треба да поднесе докази за своето материално состојание и дека нема
пречки од член 3 на овој Закон за да му се даде пензија, издадени од надлежните државни
органи.
Исто така лицето е должно да поднесе докази за чињениците од член 2 на овој Закон врз
основа на кои бара пензија. Како потврда на тие чињеници може да се поднесе и изјава на
најмалку двајца учесници во народно-револуционерното движение и борбите за ослободуење.

Чл. 9
Одборот за илинденски пензии по молбите решава по слободна оцена на доказите,
по податоци што се поднесени кои што ќе ги присобере и по познавање на случајот.
По молбата Одборот донесуе решение со кое на молителот или му признава својство
на илинденец и му одредуе пензија или го одбива од барањето.
Висината на пензијата одборот ја одредуе во размер одреден во член 5 на овој Закон
6 Илинденски сведоштва

имајќи ги предвид заслугите, страдањето, пожртвуваноста и улогата на молителот во

востанието односно народно-револуционерното движение, како и неговото материјално
положение.
Чл. 10
Против решението на Одборот молителот има право да изјави жалба во срок од 30
дена од денот на примањето на решението. Во жалбата може да изнесе нови наводи,
како и да поднесе нови докази за своето барање.

Член 11
По жалбите решава Президиумот на Народното собрание кој може обжаленото
решение да го потврди, измени или поништи.
Пред да донесе решение по жалбата Президиумот може да нареди доказите да се
дополнат.

Чл. 12
По барање за обнова на постапката решава Одборот за илинденски пензии.

Чл. 13
Правносилните решенија со кои се признава илинденска пензија Одборот ги доставуе
на Министерството на трудот за исплата.
Исплатата на илинденските пензии паѓа на терет на буџетот на Народна Република
Македонија.
Чл. 14
На лица на кое правоснажно му биде призната пензија пензијата ќе му се исплатуе од 1
јули 1948 година ако молбата ја поднело најдоцна до 30 октомври 1946 година, а ако молбата ја
поднело след 30 октомври 1946 година, пензијата ќе му се исплатуе од првиот ден на наредниот
месец след месецот во кој што ја поднело молбата.

Чл. 15
Министерот на трудот со решение ќе ја прекрати исплатата на пензијата кога
настапи некој од случаите од член 4 на овој Закон, и за тоа со препис од решението ќе
го извести Одборот за илинденски пензии и пензионерот, а во случај од точка а) од тој
член само одборот.
Против решението за прекратуење на исплатата пензионерот може да изјави жалба
до Владата преку Министерот на трудот во срок од 30 дена од примањето на решението.

Чл. 16
Во случај, ако материалното положение на пензионерот битно се измени одборот за
илинденски пензии може првобитно одредениот износ на пензијата да го уголеми или
намали во размер на член 5 од овој Закон, а може да реши пензијата и сосем да се прекрати.
Одредбите на член 10 и 11 од овој Закон важат и овде.

Чл. 17
По смртта на пензионер, Министерството на трудот ќе исплати двомесечен бруто
износ од пензијата како погребнина на неговото семејство, односно на лицето, што го
погребало пензионерот.
За да му се исплати погребнината семејството односно лицето е должно да поднесе
на Министерството на трудот докази дека оно го погребало пензионерот.
 Ilinden testimonies 7

Чл. 18
Пензијата по овој Закон може да се ползуе во странство по одобрение на Министерот
на финансиите на Народна Република Македонија. Овоа одобрение не може да се даде без
претходно согласие на Министерот на финансиите на Федеративна Народна Република
Југославија.

Чл. 19
Овој Закон влегуе во сила со објавуењето во „Службен весник на Народна Република
Македонија“.

У. Бр. 14. 2 јануари 1948 година, Скопје,

ПРЕЗИДИУМ НА НАРОДНОТО СОБРАНИЕ НА НАРОДНА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Секретар, Претседател,
Крсте Црвенкоски, с.р. Богоја Фотев, с.р.

Службен весник. Бр. 3. 6 февруари 1948 год.

8 Илинденски сведоштва

Док. бр. IV

ЗАКОН ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И ДОПОЛНУВАЊЕ НА

ЗАКОНОТ ЗА ИЛИНДЕНСКИ ПЕНЗИИ

УКАЗ

На основа чл. 73 т. 4 од Уставот на НРМ а во врска со чл. 5 т. 7 од Законот за Президиумот

на Народното собрание на НРМ, Президиумот на Народното собрание на НРМ го прогласува
Законот за изменување и дополнување на Законот за илинденските пензии, што го донесе
Народното собрание на НРМ на седницата од 31 јануари 1953 година, а кој гласи:

ЗАКОН

ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ И ДОПОЛНУВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА ИЛИНДЕНСКИТЕ ПЕНЗИИ

Член 1

Став 1 од член 2 на Законот за илинденските пензии од 27 јули 1946 година, потврден

со Законот од 2 јануари 1948 година – пречистен текст („Службен весник на НРМ“ бр.
3/48), а изменен и дополнен со Законот за усогласување на кривично-правните одредби
од законите на Народна Република Македонија со Кривичниот законик од 15 октомври
1951 година („Службен весник на НРМ“ бр. 39/51) се изменува и гласи:

„Висината на пензијата изнесува од 1000 до 8000 динари месечно“.

Член 2

Во став 2 член 6 се бришат зборовите: „барем еден од кои е илинденец“.

Член 3

След член 18 се додава нов член 18-а кој гласи:

„Одборот за илинденски пензии ќе изврши ревизија на сите доделени пензии

и преведување од досегашните износи на новите. Новите износи на пензиите ќе се
исплатуваат од 1 јануари 1953 година“.

Член 4

Овој закон влегува во сила со денот на неговото објавување во „Службен весник на

Народна Република Македонија“.

У. Бр. 85

Скопје, 31 јануари 1953 година.

Президиум на Народното собрание на Народна Република Македонија

Секретар, Претседател,

Лазо Мојсов, с.р. Страхил Гигов, с.р.

Службен весник. Бр. 2. 7 февруари 1953 год.Forum, publis. Grarionsciam di

 Ilinden testimonies 9

Решенија за доделување илинденска пензија донесени од Извршниот совет на

Народното собрание на НР Македонија
10 Илинденски сведоштва

Народното собрание на Народна Република Македонија изгласа неколку

важни закони за нашиот народ

Вчера во 8 саатот пред пладне се откри второто ванредно заседание на Народното

собрание на Народна Република Македонија. На заседанието кое се одржа во палатата
на Народната влада присаствуеја членовите на Президиумот на Народното собрание,
министрите на Народната влада и народните пратеници од цела Македонија.
Заседанието го отвори претседателот на Президиумот Богоја Фотев и после
прочитуењето на Указот за свикуењето на Народното собрание на второто ванредно
заседание соопшти дека од претседателството на Народната влада на НРМ се доставени на
Президиумот на Народното собрание четири законски предлога и тоа: законски предлог
за Уставотворното собрание на НРМ, за избор на народни пратеници на Уставотоворното
собрание на НРМ, за Илинденски пензии и за грбот на НРМ.

Нашата држава се однесуе со голема почит спрема Илинденците

По тоа известителот д-р Георги Гаврилски го поднесе на Народното собрание

предлогот на Законот за илинденски пензии. Поднесуејки го овој законски предлог со кој
на старите Илинденци, борците за слободата на македонскиот народ им се одава големо
признание од државата, д-р Гаврилски мегју другото кажа:
– Во предлогот на Законот за илинденски пензии е нагласено дека нашата народна
власт и нашата нова држава се однесуе со голема почит спрема илинденските борци,
спрема тие кои останаа доследни до крај на идеите за ослободуењето на македонскиот
народ. До реализирањето на тие идеали се дојде благодарение на заедничката борба
на сите југословенски народи. Со овој закон сите илинденски борци добиваат полна
материална и морална помош, тоа е уште еден доказ дека нашата народна власт го
признава делото на сите оние кои се бореа за слободата на нашиот народ.
Во дискусијата по овој закон говореа народните пратеници Александар Мартулков,
Димче Стојанов – Мире и Даре Џамбаз.
Говорејќи по предлогот на Законот за илинденски пензии, народниот пратеник
и учесникот на Илинденското востание Александар Мартулков го подвлече големото
значење на овој закон и мегју другото кажа:
– Не остана глува Народната власт на Народна Република Македонија према
старите борци на Илинденското востание. Таа го цени достојанството на борците и ги
потпомогнуе правилно оние кои испаднаа во тешко материално положение. Пензиите
се даваат на Илинденците поради нивното участие во борбата и положенито во таа
борба. Но при давањето на тие пензии треба да се води сметка за нивното минато и за
нивниот сегашен однос кон македонската држава. На тие кој отстапиле од линијата на
истинското револуционерно движење и станале непријатели на нашиот народ не ке се
даваат овие пензии затоа што не ги заслужиле. Законот за пензии на Илинденците ке
одигра голема ролја во борбата против нашите непријатели во денешниот момент. Јас
апелирам на Илинденците кои ке бидат пензионирани да и понатаму служат со сите сили
на нашето дело да работат за обединението на нашата татковина во нејзините географски
и етнографски граници и да се за тој идеал борат исто така како се бореа во времето на
Илинденското востание. Патот на Македонија е определен, а тој е обединение на сите
делови на Македонија во рамките на Титова Југославија. Овој пат е најрационалниот и
најрадикалниот по кој треба да врвиме и ние од него нема да направиме никаков отклон
и секој кој ке ни пречи ке биде уништен.
 Ilinden testimonies 11

Вториот говорник по предлогот на овој закон Димче Стојанов – Мире исто така го
подвлече значението на овој закон и кажа:
- Поднесуењето на овој Законски проект за определуење на Илинденски пензии
е од големо значение, нарочно денес кога реакцијата особено таа во Бугарија, на висок
глас говори дека нашата народна власт и во раководството на македонската држава се
откажаа од делото на Илинденците. Ние не сме се откажале од идеалите на илинденските
борци, на тие борци кои искрено се бореа за правата на македонскиот народи за неговата
слобода туку сме се откажале од оние кои се јавуеја како пречка за правилното остваруење
на идеалите на целокупниот македонски народ. Со донесуењето на овој закон се одава
морално и материално признание на тие кои стојат одлучно и до последниот момент на
линијата на борбата на ослободуењето на македонскиот народ. Овој законски предлог
најубаво докажуе дека ние ги цениме сите оние кои земаа активно участие во борбите
на македонскиот народ од 1903 година па до денес, а со тоа и се зема на реакцијата
возможноста да по прашањето на Илинденците ја клевети Вардарска Македонија, која
денес се јавуе како пиемонт за обединуењето на трите дела на нашата земја.

Народните пратеници на заседание на Народното собрание на НРМ

На крајот зборуеше министерот народниот пратеник Даре Џамбаз кој мегју

другото кажа:
- Уште минатата година нашата држава донесе решење за давање помош на
борците од илинденската епопеја и на националното-револуционарно движение во
минатото со цел материално да им го обезбеди нивниот живот. Бидејќи нашите финансии
од второто полугодие во минатата година беа прилично зајакнати, нашата влада го
зеде под внимание и давањето на пензии на борците од национално-ослободителното
движение од 1895 до 1908 година. Овој наш нов закон не е никаков политички маневар,
туку признание на борците од илинденската епопеја и национално-ослободителното
движение во периодот од 1895 - 1908 година. Тие борци со право заслужуат сега, кога се
неспособни за привредуење, да им биде обезбеден нивниот живот.
По завршената дискусија се пристапи кон гласањето на предлогот на Законот за
илинденски пензии, кој исто како и другите два закона беше од Народното собрание со
ракоплесканија и еднодушно примен.

Извадок од весникот „Нова Македонија“, год. III, бр. 482, Скопје 28 јули 1946 г.,
објавен по изгласувањето на Законот на Илинденски пензии од Народното собрание
на НРМ на 27 јули 1946 г.
12 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 13

ИЛИНДЕНСКИ СВЕДОШТВА

Tом I
Дел I
14 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 15

АБЕДИНОСКИ МИЦЕВ ВЕЛЕ (кут. 1, а.е. 1)

16 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 17
18 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 19

АВРАМОВ ВАСИЛЕВ АТАНАС (кут. 1, а.е. 2)

20 Илинденски сведоштва

АВРАМОВ РИСТОВ ВАНЕ (кут. 1, а.е. 3)

Ilinden testimonies 21
22 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 23
24 Илинденски сведоштва

АВРАМОСКИ ДАНИЛОВ МИСАЈЛО (кут. 1, а.e. 11)

 Ilinden testimonies 25

АВРАМОСКИ ЈАНЕВ НАЈДЕ (кут. 1, а.е. 6)

26 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 27
28 Илинденски сведоштва

АВРАМОСКИ КИТАНОВ ПЕТРЕ (кут. 1, а.е. 7)

 Ilinden testimonies 29

АВРАМОСКИ ЛАЗЕВ ЃОРГИЈА (кут. 1, а.е. 10)

30 Илинденски сведоштва

АВРАМОСКИ ПЕТРЕВ ЦВЕТКО (кут. 1, а.е. 9)

Ilinden testimonies 31
32 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 33
34 Илинденски сведоштва

АВРАМОСКИ СИЉЈАН (кут. 1, а.е. 8)

 Ilinden testimonies 35

АВРАМОСКИ СТЕВАНОВСКИ ВОЈДИН (кут. 1, а.е. 4)

36 Илинденски сведоштва

АВРАМОСКИ ТАНЕВ ЕФТИМ (кут. 1, а.е. 5)

Ilinden testimonies 37
38 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 39

АВРАМОСКИ ЦВ[ЕТКОВ] РИСТО (кут. 1, а.е. 12)

40 Илинденски сведоштва

АЈТОВ ЛАЗОВ ИЛО (кут. 1, а.е. 14)

Ilinden testimonies 41
42 Илинденски сведоштва

АЈТОВА КОЦЕВА ВАЦА (кут. 1, а.е. 13)

Ilinden testimonies 43
44 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 45
46 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 47
48 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 49
50 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 51
52 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 53
54 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 55
56 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 57

АЛАЃОЗОВСКА ВАСИЛЕВА ЈОРДАНА (кут. 1, а.е. 16)

58 Илинденски сведоштва

АЛАЃОЗОВСКИ ДИМОВ ВАСИЛ (кут. 1, а.е. 15)

 Ilinden testimonies 59

АЛАЏАЈАКОВ РИСТОВ ВАСИЛ (кут. 1, а.е. 17)

60 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 61

АЛАЏАЈАКОВ РИСТОВ ИЛИЈА (кут. 1, а.е. 18)

62 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 63

АЛЕКСОВ АНЕВ КОЦЕ (кут. 1, а.е. 23)

64 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 65
66 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 67

АЛЕКСОВ ГИГОВ БОРИС (кут. 1, а.е. 20)

68 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 69
70 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 71
72 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 73
74 Илинденски сведоштва

АЛЕКСОВ ДОСЕВ КОЛЕ (кут. 1, а.е. 24)

Ilinden testimonies 75
76 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 77

АЛЕКСОВ ЕФРЕМОВ ДИВАНИС (кут. 1, а.е. 21)

78 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 79
80 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 81
82 Илинденски сведоштва

АЛЕКСОВ ПЕТКОВ БОГДАН (кут. 1, а.е. 19)

Ilinden testimonies 83
84 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 85

АЛЕКСОВ ТРАЈЧЕВ ЈОВЕ (кут. 1, а.е. 22)

86 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 87
88 Илинденски сведоштва

АЛЕКСОВ ЦВЕТКОВ СТОЈАН (кут. 1, а.е. 25)

Ilinden testimonies 89
90 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 91

АЛЕКСОВСКИ ВЕЛИЧКОВ СТОЈАН (кут. 1, а.е. 26)

92 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 93

АЛЕКСОВСКИ РИСТОВ СЕКУЛА (кут. 1, а.е. 30)

94 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 95
96 Илинденски сведоштва

АЛЕКСОСКА АНДОНОВА АРСЕНА (кут. 1, а.е. 28)

Ilinden testimonies 97
98 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 99

АЛЕКСОСКИ МАТЕВ ЃУРЧИН (кут. 1, а.е. 27)

100 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 101
102 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 103

АЛЕКСОСКИ ТРИУНОВ БОГОЈА (кут. 1, а.е. 29)

104 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 105
106 Илинденски сведоштва

АЛЕКСОСКИ ЦВЕТАН (кут. 1, а.е. 31)

Ilinden testimonies 107
108 Илинденски сведоштва

АЛИМАСКОСКА БОЦЕВА МАРИЈА (кут. 1, а.е. 32)

Ilinden testimonies 109
110 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 111
112 Илинденски сведоштва

АЛТИПАРМАКОВ ВЕЉАНОВ ИЉО (кут. 1, а.е. 33)

 Ilinden testimonies 113

АЛТИПАРМАКОВ ВЕЉАНОВ НИКОЛА (кут. 1, а.е. 34)

114 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 115

АЛЧЕВ ДИМОВ ПЕТРЕ (кут. 1, а.е. 35)

116 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 117
118 Илинденски сведоштва

АЛЧИНОВ ДИМИТРОВ НИКОЛА (кут. 1, а.е. 36)

Ilinden testimonies 119
120 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 121
122 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 123
124 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 125
126 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 127

АЉАБАКОВ ГЕОРГИ (кут. 1, а.е. 37)

128 Илинденски сведоштва

АН[Г]ЕЛКОВ ГЕОРГИЕВ ТРПО (кут. 1, а.е. 49)

 Ilinden testimonies 129

АНГЕЛЕВСКИ ДИМОВ ТАЛЕ (кут. 1, а.е. 57)

130 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 131
132 Илинденски сведоштва

АНГЕЛЕСКА КОТЕВА МИТРА (кут. 1, а.е. 63)

Ilinden testimonies 133
134 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 135

АНГЕЛЕСКИ ИЛИЈА ГРУЈО (кут. 1, а.е. 51)

136 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 137
138 Илинденски сведоштва

АНГЕЛЕСКИ ЈОНОВ БИМБИЛ (кут. 1, а.е. 62)

Ilinden testimonies 139
140 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 141

АНГЕЛЕСКИ КОСТОВ РИСТО (кут. 1, а.е. 66)

142 Илинденски сведоштва

АНГЕЛЕСКИ ЛОЗАНОВ ТАЛЕ (кут. 2, а.е. 1)

 Ilinden testimonies 143

АНГЕЛЕСКИ МАРКОВ ПЕТРЕ (кут. 1, а.е. 65)

144 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 145
146 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 147
148 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 149

АНГЕЛЕСКИ МИЦЕВ АНГЕЛЕ (кут. 1, а.е. 60)

150 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 151

АНГЕЛЕСКИ НЕДАНОВ СТОЈКО (кут. 1, а.е. 70)

152 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 153

АНГЕЛЕСКИ НОВЕВ СПАСЕ (кут. 1, а.е. 68)

154 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 155
156 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 157

АНГЕЛЕСКИ СТОЈАНОВ МИЦКО (кут. 1, а.е. 64)

158 Илинденски сведоштва

АНГЕЛЕСКИ ТЕМЕЛКОВ СТЕВО (кут. 1, а.е. 56)

Ilinden testimonies 159
160 Илинденски сведоштва

АНГЕЛЕСКИ ТРЕНЕВ РИСТО (кут. 1, а.е. 67)

 Ilinden testimonies 161

АНГЕЛКОВ Д. ТАШО (кут. 1, а.е. 48)

162 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 163
164 Илинденски сведоштва

АНГЕЛКОВ КОЦЕВ БОНО (кут. 1, а.е. 46)

 Ilinden testimonies 165

АНГЕЛКОВ ТРПО (кут. 1, а.е. 45)

166 Илинденски сведоштва

АНГЕЛКОВА ЈАНГА (кут. 1, а.е. 47)

 Ilinden testimonies 167

АНГЕЛКОВСКИ НАЈДОВ ПЕТАР (кут. 1, а.е. 54)

168 Илинденски сведоштва

АНГЕЛКОВСКИ ТЕМЕЛКОВ СТАВРЕ (кут. 1, а.е. 55)

Ilinden testimonies 169
170 Илинденски сведоштва

АНГЕЛКОСКИ КОСТОВ ВЕЛКО (кут. 1, а.е. 61)

 Ilinden testimonies 171

АНГЕЛКОСКИ ТОШЕВ ДИМЕ (кут. 1, а.е. 52)

172 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 173
174 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 175

АНГЕЛОВ ЈАНЕВ БОШЕ (кут. 1, а.е. 39)

176 Илинденски сведоштва

АНГЕЛОВ КИТАНОВ ГРУЈО (кут. 1, а.е. 40)

Ilinden testimonies 177
178 Илинденски сведоштва

АНГЕЛОВ МИЛЕНКОВ МИЛАН (кут. 1, а.е. 43)

Ilinden testimonies 179
180 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 181

АНГЕЛОВ МИТРЕВ ЦАНДЕ (кут. 1, а.е. 50)

182 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 183

АНГЕЛОВ НАСТОВ ЛАЗО (кут. 1, а.е. 42)

184 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 185
186 Илинденски сведоштва

АНГЕЛОВ НИКОЛОВ ИВАН (кут. 1, а.е. 41)

Ilinden testimonies 187
188 Илинденски сведоштва

АНГЕЛОВ СЛАВЕВ СТЕФАН (кут. 1, а.е. 44)

Ilinden testimonies 189
190 Илинденски сведоштва

АНГЕЛОВА (ШКОДРЕАНУ) ДИМИТРОВА АЛЕКСАНДРА (кут. 1, а.е. 38)

Ilinden testimonies 191
192 Илинденски сведоштва

АНГЕЛОВСКИ КРСТЕ (кут. 1, а.е. 53)

 Ilinden testimonies 193

АНГЕЛОВСКИ ФИЛИП (кут. 1, а.е. 58)

194 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 195

АНГЕЛОСКИ ГРУЈОВ АНАСТАС (кут. 1, а.е. 59)

196 Илинденски сведоштва

АНДАСАРСКИ НИКОЛОВ ТОДОР (кут. 2, а.е. 29)

Ilinden testimonies 197
198 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 199
200 Илинденски сведоштва

АНДОВСКИ РИСТЕВ СТОЈАН (кут. 2, а.е. 25)

 Ilinden testimonies 201

АНДОНОВ АНАНИЕВ АНДОН (кут. 2, а.е. 3)

202 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 203

АНДОНОВ АТАНАСОВ ВАСИЛ (кут. 2, а.е. 7)

204 Илинденски сведоштва

АНДОНОВ АЦКОВ ЈОРДАН (кут. 2, а.е. 14)

 Ilinden testimonies 205

АНДОНОВ ДОНЕВ КОЦЕ (кут. 2, а.е. 18)

206 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 207
208 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 209
210 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 211

АНДОНОВСКИ КОТЕВ ТРИФУН (кут. 2, а.е. 31)

212 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 213

АНДОНОВСКИ МИТРЕВ АНДРИЈА (кут. 2, а.е. 4)

214 Илинденски сведоштва

АНДОНОВСКИ НАУМОВ ТАЛЕ (кут. 2, а.е. 27)

Ilinden testimonies 215
216 Илинденски сведоштва

АНДОНОВСКИ НЕЧОВ МИЦЕ (кут. 2, а.е. 17)

Ilinden testimonies 217
218 Илинденски сведоштва

АНДОНОСКИ АНДОН СТОЈАН (кут. 2, а.е. 24)

Ilinden testimonies 219
220 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 221

АНДОНОСКИ ЃОРЃИОВ ДИЛЕ (кут. 2, а.е. 9)

222 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 223
224 Илинденски сведоштва

АНДОНОСКИ ИВАНОВ ЛАЗАР (кут. 2, а.е. 16)

Ilinden testimonies 225
226 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 227
228 Илинденски сведоштва

АНДОНОСКИ ИЛИЕВСКИ ТАСЕ (кут. 2, а.е. 28)

Ilinden testimonies 229
230 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 231

АНДОНОСКИ НИКОЛОВ РИСТО (кут. 2, а.е. 22)

232 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 233

АНДРЕЕВ ИВАНОВ РИСТО (кут. 2, а.е. 29)

234 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 235
236 Илинденски сведоштва

АНДРЕЕВ ИВАНОВ СТОЈАН (кут. 2, а.е. 26)

Ilinden testimonies 237
238 Илинденски сведоштва

АНДРЕЕВ ИЛИЕВ АЛЕКСА (кут. 2, а.е. 5)

Ilinden testimonies 239
240 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 241
242 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 243

АНДРЕЕВСКА РИСТАНА (кут. 2, а.е. 21)

244 Илинденски сведоштва

АНДРЕЕВСКИ ЈОНЧЕ (кут. 2, а.е. 13)

 Ilinden testimonies 245

АНДРЕОВСКИ КИРЈАКО (кут. 2, а.е. 15)

246 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 247
248 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 249
250 Илинденски сведоштва

АНДРЕСКИ АНАСТОВ ТРАЈКО (кут. 2, а.е. 30)

Ilinden testimonies 251
252 Илинденски сведоштва

АНДРЕСКИ Д. БОЖИН (кут. 2, а.е. 6)

 Ilinden testimonies 253

АНДРЕСКИ ДИМО (кут. 2, а.е. 10)

254 Илинденски сведоштва

АНДРЕСКИ МИЦЕВ ИВАН (кут. 2, а.е. 11)

Ilinden testimonies 255
256 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 257
258 Илинденски сведоштва

АНДРЕСКИ НАСТОВ ЈОН (кут. 2, а.е. 12)

 Ilinden testimonies 259

АНДРЕСКИ СТЕПАНОВ РИСТО (кут. 2, а.е. 20)

260 Илинденски сведоштва

АНДРЕСКИ СТОЈАНОВ СЕКУЛА (кут. 2, а.е. 23)

 Ilinden testimonies 261

АНДРЕСКИ ТАНЕВ ВАНЧО (кут. 2, а.е. 8)

262 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 263
264 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 265
266 Илинденски сведоштва

АНЃОВ КОСТОВ СТОЈАН (кут. 2, а.е. 2)

Ilinden testimonies 267
268 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 269
270 Илинденски сведоштва

АНИЦИНОВ ПАНЧЕВ ДИМЕ (кут. 2, а.е. 32)

Ilinden testimonies 271
272 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 273

АНСАРОВ КОТЕВ АТАНАС (кут. 2, а.е. 33)

274 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 275

АНТОНОВА ТРПЕВА АНАСТАСИЈА (кут. 2, а.е. 34)

276 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 277

АНЧЕВСКИ ГАВРОВ ВЕЛКО (кут. 2, а.е. 36)

278 Илинденски сведоштва

АНЧОВ ПАВЛОВ СТРОИМАН (кут. 2, а.е. 35)

Ilinden testimonies 279
280 Илинденски сведоштва

АНЏИЈЕВ ГЕОРГИ (кут. 2, а.е. 37)

 Ilinden testimonies 281

АПОЛЕСКИ ГОЦЕВ НИКОЛА (кут. 2, а.е. 38)

282 Илинденски сведоштва

АПОСТОЛОВ [ТРАЈАНОВ] ЦВЕТКО (кут. 2, а.е. 45)

Ilinden testimonies 283
284 Илинденски сведоштва

АПОСТОЛОВ ГЕОРГИ (кут. 2, а.е. 39)

 Ilinden testimonies 285

АПОСТОЛОВ ИЛИЈА (кут. 2, а.е. 40)

286 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 287

АПОСТОЛОВСКИ А. ПЕТРЕ (кут. 2, а.е. 47)

288 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 289

АПОСТОЛОСКИ ЃОРГИЕВ ИВАН (кут. 2, а.е. 43)

290 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 291
292 Илинденски сведоштва

АПОСТОЛОСКИ ЛАЗАРОВ СТАВРЕ (кут. 2, а.е. 42)

Ilinden testimonies 293
294 Илинденски сведоштва

АПОСТОЛОСКИ ТРАЈКОВ ЛАЗАР (кут. 2, а.е. 41)

 Ilinden testimonies 295

А
АПОСТОЛОСКИ ЦВЕТКОВ ОРДАН (КУТ. 2, А.Е. 44)
296 Илинденски сведоштва

АРГИРОВ ПАСКО (кут. 2, а.е. 48)

 Ilinden testimonies 297

АРЖАНЕЦ ГЕОРГИЕВ ДИМИТРИ (кут. 2, а.е. 49)

298 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 299
300 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 301
302 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 303

АРИЗАНКОСКИ КОСТОВ МИЛАН (кут. 2, а.е. 29)

304 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 305
306 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 307

АРМИНОСКИ МИРЧЕВ ТРАЈАН (кут. 2, а.е. 53)

308 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 309

АРНАУТОВ ЈОНОВ ЛАМБЕ (кут. 2, а.е. 52)

310 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 311

АРНАУТОВСКИ Р. ВАСИЛ (кут. 2, а.е. 50)

312 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 313
314 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 315

АРСОВ АТАНАСОВ ПАНО (кут. 2, а.е. 54)

316 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 317
318 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 319
320 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 321
322 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 323
324 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 325

АРСОВ ТАШКО (кут. 2, а.е. 55)

326 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 327
328 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 329
330 Илинденски сведоштва

АРСОСКИ ЃОРЃИ (кут. 2, а.е. 56)

Ilinden testimonies 331
332 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 333

АСПРОВСКИ ЈОВАНОВ ТОДОР (кут. 2, а.е. 59)

334 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 335
336 Илинденски сведоштва

АСПРОВСКИ НИКОЛА (кут. 2, а.е. 58)

 Ilinden testimonies 337

АСПРОСКИ СТАВРОВ ЈАКИМ (кут. 2, а.е. 57)

338 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 339

АТАНАСОВ АНЧОВ ТОДОР (кут. 2, а.е. 66)

340 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 341
342 Илинденски сведоштва

АТАНАСОВ ДОДЕВ СТЕФАН (кут. 2, а.е. 65)

Ilinden testimonies 343
344 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 345
346 Илинденски сведоштва

АТАНАСОВ ЃОРГИЕВ МИТЕ (кут. 2, а.е. 62)

Ilinden testimonies 347
348 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 349
350 Илинденски сведоштва

АТАНАСОВ МЛАДЕНОВ ПЕТРУШ (кут. 2, а.е. 64)

Ilinden testimonies 351
352 Илинденски сведоштва

АТАНАСОВ РАДЕВ ЈОВЕ (кут. 2, а.е. 61)

Ilinden testimonies 353
354 Илинденски сведоштва

АТАНАСОВ ТРАЈКОВ НИКОЛА (кут. 2, а.е. 63)

Ilinden testimonies 355
356 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 357

АТАНАСОСКИ СПИРО (кут. 2, а.е. 67)

358 Илинденски сведоштва

АТАНАСОСКИ ТЕМЕЛКОВ ЕВТИМ (кут. 2, а.е. 60)

 Ilinden testimonies 359

АХТАРОВСКИ БОЖИНОВ АНДОН (кут. 2, а.е. 68)

360 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 361

АЧЕСКИ ИЛИЕВ ДИМКО (кут. 2, а.е. 69)

362 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 363
364 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 365
366 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 367

АЧЕСКИ ТАЛЕВ ТРАЈАН (кут. 2, а.е. 70)

368 Илинденски сведоштва

АЧПАЛОВСКИ ТРАЈКОВ ГЕОРГИ (кут. 2, а.е. 71)

Ilinden testimonies 369
370 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 371
372 Илинденски сведоштва

АЏИЈОСКИ МИТРОВ КЛИМО (кут. 2, а.е. 73)

 Ilinden testimonies 373

АЏИОСКИ СТЕРЈОВ КОТЕ (кут. 2, а.е. 74)

374 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 375

АЏИПЕЕВ ТРИФУНОВ ЃОРЃИ (кут. 2, а.е. 75)

376 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 377
378 Илинденски сведоштва

АЏИСКИ ГЕОРГИОВ СИМЕОН (кут. 2, а.е. 76)

Ilinden testimonies 379
380 Илинденски сведоштва

БАБУНСКИ ЈОВАНОВ ЃОРЃИ (кут. 3, а.е. 1)

 Ilinden testimonies 381

БАВЧАНЏИСКИ РИСТЕВ КОСТА (кут. 3, а.е. 2)

382 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 383
384 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 385
386 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 387

БАЈОВСКИ ЈОНЕВ АТАНАС (кут. 3, а.е. 4)

388 Илинденски сведоштва

БАЈОВСКИ ЈОНЕВ ПЕТКО (кут. 3, а.е. 5)

 Ilinden testimonies 389

БАЈЧЕВ СТАМАТОВ ТАСЕ (кут. 5, а.е. 4)

390 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 391
392 Илинденски сведоштва

БАКАЛОВ РИСТОВ ЛЕФТЕР (кут. 3, а.е. 6)

Ilinden testimonies 393
394 Илинденски сведоштва

БАКИОСКИ ЃОРГИЕВ АНДРЕ (кут. 3, а.е. 7)

Ilinden testimonies 395
396 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 397
398 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 399

БАКУЛЕСКИ СТАВРЕ ГЛИГОР (кут. 3, а.е. 8)

400 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 401
402 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 403
404 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 405
406 Илинденски сведоштва

БАЛАБАНОВ ДЕЛЕВ ЃОРЃИ (кут. 3, а.е. 10)

Ilinden testimonies 407
408 Илинденски сведоштва

БАЛОВ МИХАИЛОВ ДИМИТАР (кут. 3, а.е. 13)

 Ilinden testimonies 409

БАЛТАКОСКИ РИСТЕВ ВЕЉАН (кут. 3, а.е. 11)

410 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 411

БАЛТОСКИ РИСТОВ ПЕТКО (кут. 3, а.е. 12)

412 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 413
414 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 415

БАЛУЛОВ КОТЕВ РИСТЕ (кут. 5, а.е. 10)

416 Илинденски сведоштва

БАЉОВ ГЛИГОР (кут. 3, а.е. 15)

Ilinden testimonies 417
418 Илинденски сведоштва

БАЉОВ КРСТЕВ ТАНАС (кут. 3, а.е. 14)

 Ilinden testimonies 419

БАНДЕСКА МИХОВА РИСТАНА (кут. 3, а.е. 16)

420 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 421

БАНСКОЛЕВ ТРАЈКОВ ТУШЕ (кут. 3, а.е. 17)

422 Илинденски сведоштва

БАРАКОВА СУГАРЕВА РАЈНА (кут. 3, а.е. 25)

 Ilinden testimonies 423

БАРАМАЧЕВ ДИМОВ НЕДЕ (кут. 3, а.е. 18)

424 Илинденски сведоштва

БАРБУТОСКИ К. СТОЈЧЕ (кут. 3, а.е. 23)

 Ilinden testimonies 425

БАРУТОСКА (СТАРКОСКИ) ТОДОРОВА ДЕНКА (кут. 3, а.е. 21)

426 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 427

БАРЧИОСКИ САРЕ (кут. 3, а.е. 20)

428 Илинденски сведоштва

БАЧАНОВ КОСТА (кут. 3, а.е. 27)

 Ilinden testimonies 429

БАЧЕВ КОЦЕВ ИЉО (кут. 3, а.е. 30)

430 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 431
432 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 433
434 Илинденски сведоштва

БАЧКАРОВСКИ ГОШЕВ МИЦЕ (кут. 3, а.е. 33)

 Ilinden testimonies 435

БАЧОВ ГЕОРГИЕВ ЈОВАН (кут. 3, а.е. 31)

436 Илинденски сведоштва

БАЧОВ ДИМИТАР (кут. 3, а.е. 29)

 Ilinden testimonies 437

БАЧОСКИ МИЛОШЕВ СТЕФАН (кут. 3, а.е. 32)

438 Илинденски сведоштва

БАЏАРОВ КОСТОВ ЃОРЃИ (кут. 3, а.е. 34)

Ilinden testimonies 439
440 Илинденски сведоштва

Б[А]ШЕВСКИ ПЕТРЕВ СТОЈАН (кут. 5, а.е. 30)

Ilinden testimonies 441
442 Илинденски сведоштва

БАШОВСКИ СТАВРЕВ ПЕРЕ (кут. 3, а.е. 35)

 Ilinden testimonies 443

БЕЈКОВ ГЕОРГИЕВ ПЕНО (кут. 3, а.е. 37)

444 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 445

БЕЈКОВ ФИЛИПОВ МИЦЕ (кут. 3, а.е. 36)

446 Илинденски сведоштва

БЕЛЕСКИ ДИМИТРИЕВ РИСТЕ (кут. 3, а.е. 39)

 Ilinden testimonies 447

БЕЛЧЕВ ДИМОВ ТОДОР (кут. 3, а.е. 42)

448 Илинденски сведоштва

БЕЛЧЕВСКИ ГЕОРГИЕВ ТАШКО (кут. 3, а.е. 9)

Ilinden testimonies 449
450 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 451
452 Илинденски сведоштва

БЕЛЧЕСКИ МИЛОШОВ ЈОН (кут. 3, а.е. 41)

 Ilinden testimonies 453

БЕНДЕВ Г. НАУМ (кут. 3, а.е. 44)

454 Илинденски сведоштва

БЕРОСКА ДИМИТРИЈА ЛИЌА (кут. 3, а.е. 45)

Ilinden testimonies 455
456 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 457
458 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 459
460 Илинденски сведоштва

БЕТИНСКИ ТРЕНОВ ВАСИЛ (кут. 3, а.е. 46)

Ilinden testimonies 461
462 Илинденски сведоштва

БEЧВАРОВСКИ С. МИТРЕ (кут. 3, а.е. 28)

Ilinden testimonies 463
464 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 465
466 Илинденски сведоштва

БЕШЛИЈЕВ АТАНАСОВ ДЕЉО (кут. 3, а.е. 49)

 Ilinden testimonies 467

БЕШЛИЈЕВ ПЕТРЕ (кут. 3, а.е. 50)

468 Илинденски сведоштва

БЕШОВСКИ ЦВЕТКОВ ТРАЈКО (кут. 3, а.е. 48)

Ilinden testimonies 469
470 Илинденски сведоштва

Б
БИЉАНОСКА (ШОКЛЕСКА) ПАВЛЕВА БИЉАНА (кут. 3, а.е. 51)
Ilinden testimonies 471
472 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 473

БИЉАНОСКИ ЈОВАНОВ СТОЈАН (кут. 3, а.е. 52)

474 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 475
476 Илинденски сведоштва

БИМБИЛОСКИ ХАРАЛАМПИЈА (кут. 3, а.е. 53)

Ilinden testimonies 477
478 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 479
480 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 481

БИНГОВ Н. ТРИФУН (кут. 3, а.е. 55)

482 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 483
484 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 485

БИНОВ ТРПЧЕВ КОСТАДИН (кут. 3, а.е. 54)

486 Илинденски сведоштва

БИСАКОВ НЕЧЕВ ЛАЗАР (кут. 3, а.е. 56)

Ilinden testimonies 487
488 Илинденски сведоштва

БЛАЖЕСКИ АЛЕКСОВ ЈОН (кут. 4, а.е. 10)

Ilinden testimonies 489
490 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 491

БЛАЖЕСКИ ИВАНОВ БЛАЖЕ (кут. 4, а.е. 5)

492 Илинденски сведоштва

БЛАЖЕСКИ ЈОВАНОВ ЃОРЕ (кут. 4, а.е. 7)

Ilinden testimonies 493
494 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 495
496 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 497
498 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 499
500 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 501

БЛАЖЕСКИ КАРАФИЛОВ ЈОВАН (кут. 4, а.е. 11)

502 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 503
504 Илинденски сведоштва

БЛАЖЕСКИ ЛАЗ. ИЛКО (кут. 4, а.е. 8)

Ilinden testimonies 505
506 Илинденски сведоштва

БЛАЖЕСКИ МАРКО (кут. 4, а.е. 13)

 Ilinden testimonies 507

БЛАЖЕСКИ МИТАН (кут. 4, а.е. 15)

508 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 509
510 Илинденски сведоштва

БЛАЖЕСКИ НАСТОВ ИЛИЈА (кут. 4, а.е. 2)

Ilinden testimonies 511
512 Илинденски сведоштва

БЛАЖЕСКИ НИКОЛОВ ГЕНАДИЈА (кут. 4, а.е. 6)

 Ilinden testimonies 513

БЛАЖЕСКИ ПАВЛЕВ МИЛАН (кут. 4, а.е. 14)

514 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 515

БЛАЖЕСКИ СТОЈАНОВ ИЛИЈА (кут. 4, а.е. 9)

516 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 517
518 Илинденски сведоштва

БЛАЖЕСКИ ТЕМЕЛКО (кут. 4, а.е. 16)

 Ilinden testimonies 519

БЛИЗНАКОСКИ КРСТЕВ МИРЧЕ (кут. 4, а.е. 17)

520 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 521

БОГАТИНОВ ЈАНЕВ ЈОВАН (кут. 4, а.е. 19)

522 Илинденски сведоштва

БОГДАНОВ НИКОЛА (кут. 4, а.е. 20)

 Ilinden testimonies 523

БОГДАНОВА СЕКУЛОВА (ПОПОВСКА) АЛТАНА (кут. 4, а.е. 21)

Б
524 Илинденски сведоштва

Б
БОГДАНОВСКИ СИЛЈАНОВ ТРАЈАН (кут. 4, а.е. 24)
Ilinden testimonies 525
526 Илинденски сведоштва

БОГДАНОВСКИ СПАСЕВ ВЕЛИЧКО (кут. 4, а.е. 23)

Ilinden testimonies 527
528 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 529
530 Илинденски сведоштва

БОГДАНОВСКИ ТЕМЕЛКОВ МИЈО (кут. 4, а.е. 22)

Ilinden testimonies 531
532 Илинденски сведоштва

БОГЕСКИ АНГЕЛЕВ ЦВЕТАН (кут. 4, а.е. 29)

 Ilinden testimonies 533

БОГЕСКИ ПЕРЕВ БОГОЈА (кут. 4, а.е. 26)

534 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 535
536 Илинденски сведоштва

БОГЛЕВ КОЉЕ (кут. 4, а.е. 18)

 Ilinden testimonies 537

БОГОЈЕСКИ АНДРЕВ СТЕПАН (кут. 4, а.е. 28)

538 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 539
540 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 541

БОЕВА ЈОСИФОВА МИЛИЦА (кут. 4, а.е. 30 )

542 Илинденски сведоштва

БОЖИНОВ ДОНЕВ ТРЕНКО (кут. 4, а.е. 40)

Ilinden testimonies 543
544 Илинденски сведоштва

БОЖИНОВ ИЛИЈА (кут. 4, а.е. 36)

Ilinden testimonies 545
546 Илинденски сведоштва

БОЖИНОВ МИЦЕВ ИВАН (кут. 4, а.е. 35)

Ilinden testimonies 547
548 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 549

БОЖИНОВА АЛЕКСОВА ВУКАНА (кут. 4, а.е. 34)

550 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 551
552 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 553

БОЖИНОВСКИ АВРАМОВ ФИДАН (кут. 4, а.е. 50)

554 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 555

БОЖИНОВСКИ ДИМИТРОВ ПАНДЕ (кут. 4, а.е. 45)

556 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 557

БОЖИНОВСКИ ЈАНКОВ СОТИР (кут. 4, а.е. 32)

558 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 559

БОЖИНОВСКИ ЈОВЕВ ЗМЕЈКО (кут. 4, а.е. 42)

560 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 561
562 Илинденски сведоштва

БОЖИНОВСКИ МИЦЕВ ТАСЕ (кут. 4, а.е. 33)

Ilinden testimonies 563
564 Илинденски сведоштва

БОЖИНОВСКИ НАУМ ЛАЗАР (кут. 4, а.е. 37)

Ilinden testimonies 565
566 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 567
568 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 569
570 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 571
572 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 573
574 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 575

БОЖИНОВСКИ Т. НЕДАН (кут. 4, а.е. 43)

576 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 577

БОЖИНОВСКИ ТР. НОНЕ (кут. 4, а.е. 44)

578 Илинденски сведоштва

БОЖИНОСКИ ДУКОВ СИМЈАН (кут. 4, а.е. 46)

Ilinden testimonies 579
580 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 581
582 Илинденски сведоштва

БОЖИНОСКИ ЈОН (кут. 4, а.е. 41)

 Ilinden testimonies 583

БОЖИНОСКИ НЕДЕЛКОВ ТРАЈЧЕ (кут. 4, а.е. 48)

584 Илинденски сведоштва

БОЖИНОСКИ П. СТОЈАН (кут. 4, а.е. 47)

 Ilinden testimonies 585

БОЖИНОСКИ ТРАЈАН (кут. 4, а.е. 49)

586 Илинденски сведоштва

БОЖИНОСКИ ТРАЈЧЕВ ЛАЗАР (кут. 4, а.е. 38)

Ilinden testimonies 587
588 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 589
590 Илинденски сведоштва

БОЖИНОСКИ ЦВЕТАН (кут. 4, а.е. 51)

 Ilinden testimonies 591

БОЗОВСКИ СТОЈКОВ НЕДЕЛКО (кут. 4, а.е. 52)

592 Илинденски сведоштва

БОЈАДЖИЕВ СТЕФАНОВ ВАСИЛ (кут. 4, а.е. 53)

Ilinden testimonies 593
594 Илинденски сведоштва

БОЈАДЖИЕВА ХРИСТОВА ЦАРЕВА (кут. 4, а.е. 55)

Ilinden testimonies 595
596 Илинденски сведоштва

БОЈАНИНСКИ ДЕЛОВ ВЕЛЕ (кут. 5, а.е. 2)

Ilinden testimonies 597
598 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 599
600 Илинденски сведоштва

БОЈАЏИОСКА−ЛАПЕ КОСТОВА ПАШКА (кут. 4, а.е. 56)

Ilinden testimonies 601
602 Илинденски сведоштва

БОЈАЏИЈЕВ ГЛИГОРОВ ДИМИТАР (кут. 4, а.е. 54)

Ilinden testimonies 603
604 Илинденски сведоштва

БОЈАЏИСКИ ПЕТРОВ ЈОВАН (кут. 5, а.е. 1)

Ilinden testimonies 605
606 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 607
608 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 609

БОЈКОВ РИСТОВ МИХАИЛ (кут. 5, а.е. 6)

610 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 611
612 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 613

БОЈКОВСКИ ПЕТРОВ КОЦО (кут. 5, а.е. 9)

614 Илинденски сведоштва

БОЈКОВСКИ СТЕФАНОВ ТОДОР (кут. 5, а.е. 7)

Ilinden testimonies 615
616 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 617
618 Илинденски сведоштва

БОЈОСКИ СТОЈКОВ МИТО (кут. 5, а.е. 8)

Ilinden testimonies 619
620 Илинденски сведоштва

БОЈЧЕВСКИ МАРКОВ РИСТЕ (кут. 5, а.е. 5)

Ilinden testimonies 621
622 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 623

БОРИМЕЧКОВ Д. ХРИСТО (кут. 5, а.е. 13)

624 Илинденски сведоштва

БОРИМЕЧКОСКИ РИСТОВ КОСТА (кут. 5, а.е. 12)

Ilinden testimonies 625
626 Илинденски сведоштва

БОРЈАР СТАВРЕВ ТОДОР (кут. 5, а.е. 14)

 Ilinden testimonies 627

БОРОЗАНОСКИ БОЖИНОВ ВЕЛКО (кут. 5, а.е. 11)

628 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 629
630 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 631
632 Илинденски сведоштва

БОСИЛКОВ (ЧАУШОТ) НИКОЛОВ ТОДЕ (кут. 5, а.е. 16)

Б
 Ilinden testimonies 633

БОСИЉКОВСКИ ИЛИЈОВ ПАНДЕ (кут. 5, а.е. 15)

634 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 635

БOТКОВ КОТЕВ СТОЈАН (кут. 5, а.е. 17)

636 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 637

БОЦЕВ МИШЕВ ИЛИЈА (кут. 5, а.е. 18)

638 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 639
640 Илинденски сведоштва

БОЧВАРОВ ЛАЗ. НАУМ (кут. 5, а.е. 20)

 Ilinden testimonies 641

БОЧВАРОВА СУТА (кут. 5, а.е. 21)

642 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 643

БОЧВАРОВСКИ МИТЕВ ТАСЕ (кут. 5, а.е. 22)

644 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 645
646 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 647

БОШЕВ АНДРЕВ СТОЈАН (кут. 5, а.е. 29)

648 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 649
650 Илинденски сведоштва

БОШКОВ ИВАНОВ АНГЕЛЕ (кут. 5, а.е. 23)

Ilinden testimonies 651
652 Илинденски сведоштва

БОШКОВ ЈОВАНОВ НИКОЛА (кут. 5, а.е. 26)

Ilinden testimonies 653
654 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 655

БОШКОВ МИШОВ ЈОРДАН (кут. 5, а.е. 25)

656 Илинденски сведоштва

БОШКОВ ТРАЈКОВ ГОНЕ (кут. 5, а.е. 24)

Ilinden testimonies 657
658 Илинденски сведоштва

БОШКОВСКИ БЛАЖОВ СТЕФЧЕ (к. 4, а.е. 4)

 Ilinden testimonies 659

БОШКОСКИ ИВАНОВ ТОДЕ (кут. 5, а.е. 28)

660 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 661
662 Илинденски сведоштва

БОШКОСКИ ПЕТРЕВ МАТЕ (кут. 5, а.е. 27)

Ilinden testimonies 663
664 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 665
666 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 667
668 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 669
670 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 671
672 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 673
674 Илинденски сведоштва

БРАЈАНОСКИ ЈОВАНОВ СТОЈАН (кут. 5, а.е. 36)

Ilinden testimonies 675
676 Илинденски сведоштва

БРАЈАНОСКИ СТОЈКОВ ЈОВАН (кут. 5, а.е. 35)

 Ilinden testimonies 677

БРАНОВ ТРАЈКОВ БОЖИН (кут. 5, а.е. 31)

678 Илинденски сведоштва

БРДАРОСКИ БОЖИНОВ КОСТАДИН (кут. 5, а.е. 33)

Ilinden testimonies 679
680 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 681
682 Илинденски сведоштва

БРЗОВ ИВАН (кут. 5, а.е. 34)

 Ilinden testimonies 683

БУБЕВ КИТЕВ НИКОЛА (кут. 5, а.е. 38)

684 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 685

БУБЕВ КИТЕВ ПЕТРЕ (кут. 5, а.е. 39)

686 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 687
688 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 689
690 Илинденски сведоштва

БУБУТИЈЕВСКИ ХРИСТОВ НИКОЛА (кут. 5, а.е. 40)

Ilinden testimonies 691
692 Илинденски сведоштва

БУКЕВСКИ НАУМОВ ГЕОРГИ (кут. 5, а.е. 42)

Ilinden testimonies 693
694 Илинденски сведоштва

БУНГУРОВ НАСТЕ АНГЕЛЕ (кут. 5, а.е. 43)

 Ilinden testimonies 695

БУНДЕСКИ ЃОР. ВЛАДИМИР (кут. 5, а.е. 44)

696 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 697

БУНЕВ СТОЈАНОВ ТРЕНЕ (кут. 5, а.е. 46)

698 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 699

Б
БУОСКА (ЈАНКОВА) МЛАДЕНОВА ЗОЈА (кут. 5, а.е. 47)
700 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 701

БУРЕВСКИ СИМОНОВ НАУМ (кут. 5, а.е. 48)

702 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 703
704 Илинденски сведоштва

БУРЈАНОСКИ ТРАЈЧЕВ ТОДОР (кут. 5, а.е. 51)

Ilinden testimonies 705
706 Илинденски сведоштва

БУРНАЗОВ Т. ПЕТРЕ (кут. 5, а.е. 50)

Ilinden testimonies 707
708 Илинденски сведоштва

БУРОВСКИ НИКОЛОВ СТОЈАН (кут. 5, а.е. 49)

Ilinden testimonies 709
710 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 711

БУЏАКОСКА (ЛОКВЕНКОСКИ) СЕКУЛОВА ДОНКА (кут. 5, а.е. 52)

712 Илинденски сведоштва

БУШЕВСКИ ЛАЗ. НАСТО (кут. 5, а.е. 54)

 Ilinden testimonies 713

БУШЕСКИ ТОДОР (кут. 5, а.е. 55)

714 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 715

БУШИНОСКИ БОГДАНОВ ПАУН (кут. 5, а.е. 56)

716 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 717

ВАЛЧЕВ МИТРЕ (кут. 6, а.е. 1)

718 Илинденски сведоштва

ВАНТОВ РИСТОВ ЛЕФТЕР (кут. 6, а.е. 2)

Ilinden testimonies 719
720 Илинденски сведоштва

ВАНЧУКОВ РИСТО (кут. 6, а.е. 4)

 Ilinden testimonies 721

ВАРНАЛИЕВ А. ПЕТАР (кут. 6, а.е. 5)

722 Илинденски сведоштва

ВАСЕВ ЈОВАНОВ АНГЕЛ (кут. 6, а.е. 7)

 Ilinden testimonies 723

ВАСИЛЕ[В]СКИ Р. ИЛИЈА (кут. 6, а.е. 11)

724 Илинденски сведоштва

В
ВАСИЛЕВ (ЛАВРОВ) АТАНАСОВ ГЕОРГИ (кут. 6, а.е. 9)
Ilinden testimonies 725
726 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 727
728 Илинденски сведоштва

ВАСИЛЕСКИ МИ[Ј]АЈЛЕ (кут. 6, а.е. 12)

 Ilinden testimonies 729

ВАСИЛЕСКИ СОТИРОВ НИКОЛА (кут. 6, а.е. 13)

730 Илинденски сведоштва

ВАСИЛОВСКИ ГЕОРГИОВ ВАСИЛ (кут. 6, а.е. 8)

 Ilinden testimonies 731

ВАСИЛОСКИ ИВАН (кут. 6, а.е. 10)

732 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 733

ВАСКОСКИ КРСТОВ ЃОРЃИЈА (кут. 6, а.е. 6)

734 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 735

ВАЧКОВ ВАСИЛОВ СТЕФО (кут. 6, а.е. 78)

736 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 737

ВЕЗЕНКОСКИ РИСТОВ ТАЛЕ (кут. 6, а.е. 15)

738 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 739

ВЕЛАНОВ ЈОВАНОВ РА[ДЕ] (кут. 6, а.е. 39)

740 Илинденски сведоштва

ВЕЛЕВ ВАСИЛЕ ТОДОР (кут. 6, а.е. 17)

Ilinden testimonies 741
742 Илинденски сведоштва

ВЕЛЕВ ДИМИТРОВ РИСТО (кут. 6, а.е. 16)

 Ilinden testimonies 743

ВЕЛЕВ ТАЛЕВ ЈОВАН (кут. 6, а.е. 28)

744 Илинденски сведоштва

ВЕЛЕВ ТАЛЕВ ТОДОР (кут. 6, а.е. 18)

Ilinden testimonies 745
746 Илинденски сведоштва

ВЕЛЕВ ХРИСТОВ ТРАЈАН (кут. 6, а.е. 19)

Ilinden testimonies 747
748 Илинденски сведоштва

ВЕЛЕВСКА Р. ЛЕНКА (кут. 6, а.е. 23)

Ilinden testimonies 749
750 Илинденски сведоштва

ВЕЛЕВСКИ ЃОРЕВ СТОЈЧЕ (кут. 6, а.е. 21)

 Ilinden testimonies 751

ВЕЛЕСКИ СТОЈКОВ НАУМЧЕ (кут. 6, а.е. 24)

752 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 753
754 Илинденски сведоштва

ВЕЛЕСКИ ТРАЈКОВ МАКСИМ (кут. 6, а.е. 20)

Ilinden testimonies 755
756 Илинденски сведоштва

ВЕЛЈАНОВСКИ ТОДОРОВ КОСТА

(ТОДОРОВСКИ ВЕЛЕВ КОСТА) (кут. 6, а.е. 35)
 Ilinden testimonies 757

ВЕЛЈАНОСКИ СИМЈАНОВ СТАНКО (кут. 6, а.е. 45)

758 Илинденски сведоштва

ВЕЛКОВ ТРАЈЧЕВ АМПО (кут. 6, а.е. 25)

Ilinden testimonies 759
760 Илинденски сведоштва

ВЕЛКОСКИ ДИМОВ ЈОВАН (кут. 6, а.е. 26)

 Ilinden testimonies 761

ВЕЛКОСКИ НЕДЕВ ПЕРЕ (кут. 6, а.е. 27)

762 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 763
764 Илинденски сведоштва

ВЕЛОСКИ ИВАН (кут. 6, а.е. 22)

 Ilinden testimonies 765

ВЕЉАНОВ ЈАНЧЕВ СЕКУЛА (кут. 6, а.е. 41)

766 Илинденски сведоштва

ВЕЉАНОВСКИ ЦВЕТКОВ НИКОЛА (кут. 6, а.е. 30)

 Ilinden testimonies 767

ВЕЉАНОСКИ ДИМЕВ КРСТЕ (кут. 6, а.е. 36)

768 Илинденски сведоштва

ВЕЉАНОСКИ ДИМОВ СОФРОНИЈА (кут. 6, а.е. 43)

 Ilinden testimonies 769

ВЕЉАНОСКИ ИВАНОВ СПАСЕ (кут. 6, а.е. 44)

770 Илинденски сведоштва

ВЕЉАНОСКИ ЈАНКО (кут. 6, а.е. 33)

Ilinden testimonies 771
772 Илинденски сведоштва

ВЕЉАНОСКИ ЈАНКОВ ЕФТИМ (кут. 6, а.е. 32)

Ilinden testimonies 773
774 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 775

ВЕЉАНОСКИ ЈОЛЕВ ФИЛИП (кут. 6, а.е. 47)

776 Илинденски сведоштва

ВЕЉАНОСКИ ЈОСИФ (кут. 6, а.е. 34)

Ilinden testimonies 777
778 Илинденски сведоштва

ВЕЉАНОСКИ ЛОЗАН РИСТО (кут. 6, а.е. 40)

 Ilinden testimonies 779

ВЕЉАНОСКИ М. АЛЕКСО (кут. 6, а.е. 31)

780 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 781

ВЕЉАНОСКИ НАЈДОВА МАЛИНКА (кут. 6, а.е. 37)

782 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 783

ВЕЉАНОСКИ РИСТОВ ПЕТКО (кут. 6, а.е. 38)

784 Илинденски сведоштва

ВЕЉАНОСКИ ТАЛЕВ СТЕВАН (кут. 6, а.е. 46)

 Ilinden testimonies 785

ВЕСОВСКИ К. ЛАЗО (кут. 6, а.е. 43)

786 Илинденски сведоштва

ВЕШОВ ДИМИТРОВ ВАНЕ (кут. 6, а.е. 49)

 Ilinden testimonies 787

ВИВКОВ МАРКО (кут. 6, а.е. 50)

788 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 789

ВИДОВ К. ЈАНАКИ (кут. 6, а.е. 51)

790 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 791

ВИТАНОВ ДИМОВ ЈАНЕ (кут. 6, а.е. 53)

792 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 793

ВИТАНОВ ЈОВАНОВ ВАСИЛ (кут. 6, а.е. 52)

794 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 795

ВЛАХОВ ВАСИЛ (кут. 6, а.е. 54)

796 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 797

ВЛАХОВ Д. ВАСИЛ (кут. 6, а.е. 55)

798 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 799

ВЛКАНОВСКИ КОСТАДИНОВ ТРАЈАН (кут. 6, а.е. 65)

800 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 801
802 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 803
804 Илинденски сведоштва

ВЛКАНОСКИ МОЈСОВ ИЛИЈА (кут. 6, а.е. 56)

Ilinden testimonies 805
806 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 807

ВОДЕНЧАРОВ ХРИСТОВ ГЕОРГИ (кут. 6, а.е. 57)

808 Илинденски сведоштва

ВОЈНЕСКИ И. КОСТА (кут. 6, а.е. 59)

Ilinden testimonies 809
810 Илинденски сведоштва

ВОЈНЕСКИ ИВАН (кут. 6, а.е. 58)

Ilinden testimonies 811
812 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 813

ВОЈНЕСКИ М. СТАНКО (кут. 6, а.е. 60)

814 Илинденски сведоштва

ВОЈНИЦАЛИЕВ ДАВЧЕВ ЛЕФТЕРИЈА (кут. 6, а.е. 62)

 Ilinden testimonies 815

ВОЛНАРОВСКИ КОНЕВ ИЦКО (кут. 6, а.е. 63)

816 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 817

ВОЛЧЕСКИ АТАНАСОВ РИСТЕ (кут. 6, а.е. 64)

818 Илинденски сведоштва

ВРАБЕЦ ХРИСТОВ МИХАИЛ (кут. 6, а.е. 67)

Ilinden testimonies 819
820 Илинденски сведоштва

ВРАНГАЛОСКИ ДАМ. ДИМО (кут. 6, а.е. 66)

 Ilinden testimonies 821

ВРЖОВСКИ ИЛИЕВ ЈОВАН (кут. 6, а.е. 68)

822 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 823

ВРЧКОВ СПИРОВ ТАСЕ (кут. 6, а.е. 72)

824 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 825
826 Илинденски сведоштва

ВРЧКОВСКИ НАУМ (кут. 6, а.е. 71)

Ilinden testimonies 827
828 Илинденски сведоштва

ВРЧОВСКИ ЈАНЕ (кут. 6, а.е. 70)

 Ilinden testimonies 829

ВРШКОВ АЦЕВ ПАНДО (кут. 6, а.е. 73)

830 Илинденски сведоштва

ВРШОВСКИ ИЛИЕВ САНДРО (кут. 6, а.е. 69)

Ilinden testimonies 831
832 Илинденски сведоштва

ВУЧКОВ ВАНЕВ ЕФТИМ (кут. 6, а.е. 77)

Ilinden testimonies 833
834 Илинденски сведоштва
 Ilinden testimonies 835

ВУЧКОВ ГОРГИЈЕВ ТУШЕ (кут. 6, а.е. 76)

836 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 837
838 Илинденски сведоштва
Ilinden testimonies 839