Vi tính phân hàm 1 biến

Khái niệm và một số tính chất cơ bản của chuỗi số
Một số tiêu chuẩn hội tụ của chuỗi số dương

Chuỗi có số hạng với dấu tùy ý
CHUỖI SỐ
Ngày 9 tháng 1 năm 2022
CHUỖI SỐ
Ví dụ mở đầu
Để tìm hiểu khái niệm về tổng gồm vô hạn phần tử, ta xét bài
toán sau:
Bài toán
Cho a 6= 0. Tính tổng sau
S = a − a + a − a + a − a + a − a + ··· .
Ta thử làm theo các cách quen thuộc. Ta có
S = (a−a)+(a−a)+(a−a)+(a−a)+· · · = 0+0+0+0+· · · = 0.
Ta nhóm theo cách khác như sau
S = a−(a−a)−(a−a)−(a−a)−(a−a)+· · · = a−0−0−0−0−· · · = a.
Một cách khác nữa
S = a − (a − a + a − a + a − a + · · · ) = a − S =⇒ S = a/2.
Vậy S chính xác bằng giá trị nào trong
CHUỖI3SỐ
giá trị 0, a, a/2?
Định nghĩa chuỗi số

Giả sử {an }∞
n=1 là một dãy số. Ta thử lấy tổng tất cả các số hạng
của dãy này, khi đó ta dẫn tới một biểu thức có dạng
∞
X
a1 + a2 + · · · + an + · · · := an .
n=1
Vậy tổng vô hạn các số hạng như trên có thể định nghĩa một các
hợp lý như thế nào?
Chuỗi số
Cho {an }∞
n=1 là một dãy vô hạn gồm các số thực. Khi đó ký hiệu
∞
X
an
n=1
được gọi là một chuỗi số và an gọi là số hạng thứ n của chuỗi đó.
CHUỖI SỐ
Định nghĩa chuỗi số (tiếp)

Với n ≥ 1, ta đặt Sn = a1 + a2 + · · · + an . Ta gọi là tổng riêng thứ
n của chuỗi.
Chuỗi hội tụ
P∞
{Sn } hội tụ về S ∈ R thì ta nói chuỗi
Nếu dãy tổng riêng P n=1 an
hội tụ về S và viết ∞n=1 an = S.
Chuỗi phân kỳ
P tổng riêng {Sn } phân kỳ hoặc hội tụ về ±∞ thì ta nói

Nếu dãy
chuỗi ∞ n=1 an phân kỳ.
P∞ trường hợp phân kỳ limn→∞ Sn = ±∞ ta có thể viết

Trong
n=1 an = ±∞.
Chuỗi ∞
P P∞
n=k an một
P∞cách hoàn toàn tương tự. Chú ý n=1 an hội
tụ khi và chỉ khi n=k an hội tụ.
CHUỖI SỐ
Ví dụ
∞
r n với r là số thực.
P
1) Xét chuỗi hình học
n=0
+ Nếu |r | ≥ 1 thì |r n | hội tụ tới 1 hoặc dần tới +∞. Cho nên r n
không hội tụ về 0 khi n → ∞. Chuỗi phân kỳ.
+ Nếu |r | < 1 thì ta thấy
1 − rn 1
Sn = 1 + r + · · · + r n−1 = → .
1−r 1−r
∞ 1
rn =
P
Cho nên chuỗi hội tụ và .
n=0 1−r
P∞ 1
2) Chuỗi số hội tụ về 1 bởi vì
n=1 n(n + 1)
1 1 1 1 1 1 1 1 1
Sn = + +· · ·+ = ( − )+( − )+· · ·+( − )
1.2 2.3 n(n + 1) 1 2 2 3 n n+1
1
=1− → 1.
n+1
CHUỖI SỐ
Ví dụ
Xét chuỗi điều hòa
∞
X 1 1 1 1
=1+ + + ··· + + ··· .
n 2 3 n
n=1
Ta có
1 1 1 1 1 1 1
S2n = 1 + +( + )+( + + + )
2 3 4 5 6 7 8
1 1 1
+ · · · + ( n−1 + n−1 + · · · + n ).
2 +1 2 +2 2
Mỗi số hạng trên từ số hạng thứ 3 đều lớn hơn 1/2 bởi vì
1 1 1 1 1 1 2n−1 1
+ +· · ·+ > + + · · · + = = .
2n−1 + 1 2n−1 + 2 2n 2 n 2n 2n 2 n 2
Suy ra S2n > 1 + n/2 và do đó {Sn } phân kỳ. Nên chuỗi phân kỳ.
CHUỖI SỐ
Điều kiện cần để chuỗi hội tụ
Mệnh đề
Nếu ∞
P
n=1 an hội tụ thì limn→∞ an = 0. Điều ngược lại không
đúng.
Từ mệnh đề trên suy ra nếu limn→∞ an 6= 0 hoặc dãy {an } phân

kỳ thì chuỗi phân kỳ.
Theo nhận xét trên các chuỗi sau phân kỳ
a − a + a − a + a − a + a − a + ···
∞
X n+1
sin .
2n + 1
n=1
CHUỖI SỐ
Tính chất của chuỗi hội tụ

Định lý
∞
P ∞
P
Giả sử các chuỗi an và bn hội tụ với các tổng
n=1 n=1
∞
X ∞
X
an = a và bn = b,
n=1 n=1
ở đó a, b là các số hữu hạn. Khi đó các chuỗi sau đây cũng hội tụ
và bằng các tổng tương ứng ở vế phải
∞
P
1 can = ca, với c = const,
n=1
P∞
2 an + bn = a + b,
n=1
P∞
3 an − bn = a − b.
CHUỖI SỐ
Chuỗi số dương
Định nghĩa
Ta nói chuỗi ∞
P
n=1 an là chuỗi số dương nếu an > 0 với mọi n ≥ 1.
Khi an ≥ 0 với mọi n thì chuỗi là chuỗi không âm.
Ta thấy Sn+1 = Sn + an+1 ≥ Sn . Nên dãy {Sn } là một dãy đơn

điệu tăng. Từ đó ta có kết quả sau.
Mệnh đề
P∞
Chuỗi số dương (hay chuỗi không âm) n=1 an hội tụ khi và chỉ
khi dãy tổng riêng {Sn } bị chặn trên.
CHUỖI SỐ
Ví dụ
P∞ 1
Xét chuối số dương n=1 . Ta thấy
n2
n
X 1 1 1 1
Sn = 2
<1+ + + ··· +
k 1.2 2.3 (n − 1)n
k=1
1 1 1 1 1 1
= 1 + (1 − ) + ( − ) + · · · + ( − ) = 2 − < 2.
2 2 3 n−1 n n
Nên chuỗi số hội tụ.
CHUỖI SỐ
Tiêu chuẩn so sánh 1

Định lý
∞
P ∞
P
Giả sử an và bn là các chuỗi với các số hạng không âm.
n=1 n=1
P∞ ∞
P
1 Nếu bn hội tụ và an ≤ bn với mọi n thì an cũng hội tụ.
n=1 n=1
P∞ ∞
P
2 Nếu bn phân kỳ và an ≥ bn với mọi n thì an cũng phân
n=1 n=1
kỳ.
P∞1 P∞ 1 P∞ 1
Xét chuỗi .
n=1Do n=1 n phân kỳ và n=1 2 hội tụ nên
nα n
từ tiêu chuẩn so sánh ta thấy
1
+ ∞
P
n=1 α phân kỳ nếu α ≤ 1;
n
1
+ ∞
P
n=1 α hội tụ nếu α ≥ 2.
n
CHUỖI SỐ
Ví dụ
√
P∞ n2 + 1 + 1 − sin n
1) Xét sự hội tụ của chuỗi n=1 .
n2
Ta thấy √
k 2 + 1 + 1 − sin k 1
> .
k2 k
P∞ 1
Do chuỗi phân kỳ nên chuỗi đã cho phân kỳ.
k=1
k
2n
2) Xét sự hội tụ của chuỗi ∞
P
n=1 n .
3 +n+1
Ta thấy
2n 2n 2 n
< = .
3n + n + 1 3n 3
2 n
Do chuỗi ∞
P
n=1 hội tụ nên chuỗi đã cho hội tụ.
3
CHUỖI SỐ
Tiêu chuẩn so sánh 2
Định lý
Giả sử an ≥ 0 và bn > 0 với mọi n ≥ 1. Giả sử tồn tại
an
` = lim ∈ [0, ∞].
n→∞ bn
∞
P ∞
P
1 Nếu ` ∈ [0, ∞) và bn hội tụ, thì an hội tụ;
n=1 n=1
P∞ ∞
P
2 Nếu ` ∈ (0, ∞] và bn phân kỳ, thì an phân kỳ;
n=1 n=1
3 Nếu ` ∈ (0, ∞) thì hai chuỗi cùng hội tụ hay cùng phân kỳ.
CHUỖI SỐ
Ví dụ
∞ 2
P n −n+1
1) Xét sự hội tụ của chuỗi √
n3 −n+ n+1+1
.
n=1
n2 −n+1
Đặt an = √
n3 −n+ n+1+1
và bn = n1 . Ta có
an n(n2 − n + 1)
lim
= lim 3 √ = 1.
n→∞ bn n→∞ n − n + n + 1 + 1
1
Chuỗi ∞
P
n=1 phân kỳ nên chuỗi đã cho phân kỳ.
n
1 1
P
n=1 sin .
n n
1 1 1
Ta đặt an = sin và bn = 2 . Do
n n n
an sin(1/n)
lim = =1
n→∞ bn 1/n
1
và ∞
P
n=1 2 hội tụ nên chuỗi đã cho hội tụ.
n
CHUỖI SỐ
Ví dụ
P∞
Xét sự hội tụ của chuỗi n=1 e 1/n − 1 − 1/n .
Theo công thức Taylor ta có e 1/n = 1 + 1/n + 1/(2n2 ) + o(n2 ).
Cho nên e 1/n − 1 − 1/n = 1/(2n2 ) + o(n2 ). Suy ra
lim (e 1/n − 1 − 1/n) : (1/n2 ) = 1/2.

n→∞
P∞ 2
Chuỗi n=1 1/n hội tụ nên chuỗi đã cho hội tụ.
CHUỖI SỐ
Tiêu chuẩn D’Alembert
Định lý
P∞
Cho chuỗi số dương n=1 an thỏa mãn
an+1
` = lim ∈ [0, ∞].
n→∞ an
1 Nếu ` < 1 thì chuỗi hội tụ;

2 Nếu ` > 1 thì chuỗi phân kỳ.
Chú ý: Nếu ` = 1 thì ta không kết luận được chuỗi hội tụ hay
phân kỳ. Trong trường hợp này ta phải dùng tiêu chuẩn khác.
CHUỖI SỐ
Ví dụ
P∞ 2n
1) Xét sự hội tụ của chuỗi n=1 .
n!
2n
Ta đặt an = . Ta có
n!
an+1 2n+1 /(n + 1)! 2
lim = lim n
= lim = 0 < 1.
n→∞ an n→∞ 2 /n! n→∞ n + 1
Chuỗi hội tụ.

P∞ (n!)2
2) Xét sự hội tục của chuỗi n=1 .
nn
(n!)2
Đặt an = . Ta có
nn
an+1 [(n + 1)!]2 /(n + 1)n+1 1
lim = lim = lim (n+1)/(1+ )n = +∞.
n→∞ an n→∞ (n!)2 /nn n→∞ n
Chuỗi phân kỳ.
CHUỖI SỐ
Tiêu chuẩn Cauchy
Định lý
P∞
Cho chuỗi số không âm n=1 an thỏa mãn
√
` = lim n
an ∈ [0, ∞].
n→∞
1 Nếu ` < 1 thì chuỗi hội tụ;

2 Nếu ` > 1 thì chuỗi phân kỳ.
Chú ý: Nếu ` = 1 thì ta không kết luận được chuỗi hội tụ hay
phân kỳ. Trong trường hợp này ta phải dùng tiêu chuẩn khác.
CHUỖI SỐ
Ví dụ
4n2 − 1 n
P
n=1 .
3n2 + 2
4n2 − 1 n
Đặt an = . Ta có
3n2 + 2
√ 4n2 − 1 4
lim n
an = lim = > 1.
n→∞ n→∞ 3n2 + 2 3
Chuỗi phân kỳ.
n π 1
P
n=1 tan ( + 2 ).
6 n
n π 1
Đặt an = tan ( + 2 ). Ta có
6 n
√ π 1 π
lim n
an = lim tan( + 2 ) = tan < 1.
n→∞ n→∞ 6 n 6
Chuỗi hội tụ.
CHUỖI SỐ
Tiêu chuẩn tích phân
Định lý
Giả sử hàm f (x) liên tục, dương, giảm trên [a, ∞] và dần tới 0 khi
R∞
x → ∞. Khi đó f (x)dx và ∞
P
n=0 f (a + n) cùng hội tụ hay cùng
a
phân kỳ.
1
Ta thấy hàm f (x) = là liên tục, dương, giảm tới 0 khi x → ∞.
xα
R∞ dx
Ta đã biết tích phân α
hội tụ khi và chỉ khi α > 1. Nên chuỗi
1 x
P∞ 1
n=1 α hội tụ khi và chỉ khi α > 1.
n
CHUỖI SỐ
Ví dụ
1
Xét sự hội tụ của chuỗi ∞
P
n=2 .
n ln n
1
Xét hàm số f (x) = trên [2, ∞). Rõ ràng f (x) là liên tục,
x ln x
dương, giảm tới 0 khi x → ∞. Ta có
Z∞ Z∞ Z∞ ∞
dx d(ln x)
f (x)dx = = = ln(ln x) = ∞.

x ln x ln x 1
2 2 2
Tích phân phân kỳ nên chuỗi

∞ ∞
X 1 X
= f (2 + k)
n ln n
n=2 k=0
cũng phân kỳ.

CHUỖI SỐ
Tiêu chuẩn hội tụ Cauchy, hội tụ tuyệt đối
Định lý
Chuỗi ∞
P
n=1 an hội tụ khi và chỉ khi với mọi > 0 tồn tại số tự
nhiên N sao cho

an + an+1 + · · · + am < , ∀m ≥ n ≥ N.
Định lý
Nếu chuỗi ∞
P P∞
n=1 |an | hội tụ thì n=1 an cũng hội tụ. Trong trường
hợp này ta nói chuỗi hội tụ tuyệt đối.
Chú ý ∞
P P∞
n=1 an hội tụ không suy ra n=1 |an | hội tụ.
CHUỖI SỐ
Ví dụ
P∞ sin
Xét sự hội tụ của chuỗi √n
n=1 n n .
Ta có
| sin n| 1 1
√ ≤ √ = 3/2 .
n n n n n
P∞ 1 P∞ | sin n|
Do n=1 n3/2 hội tụ nên chuỗi n=1 n√n hội tụ. Suy ra chuỗi
hội tụ.
CHUỖI SỐ
Tiêu chuẩn Leibniz
Định lý
Nếu {an } là một dãy đơn điệu giảm tới 0 thì chuỗi đan dấu
∞
X
(−1)n−1 an = a1 − a2 + a3 − a4 + · · · + (−1)n−1 an + · · ·
n=1
hội tụ.
CHUỖI SỐ
Ví dụ
P∞ (−1)n−1
1) Chuỗi n=1 hội tụ theo tiêu chuẩn Leibniz, nhưng
n
không hội tụ P
tuyệt đối. √
2) Xét chuỗi ∞ 2
n=1 sin(π n + 1).
Ta có p p
sin(π n2 + 1) = (−1)n sin(( n2 + 1 − n)π)
π
= (−1)n sin √ .
n + n2 + 1
n π o
Do dãy sin √ đơn điệu giảm về 0 nên chuỗi đan dấu
n + n2 + 1
đã cho hội tụ.
CHUỖI SỐ

Vi tính phân hàm 1 biến

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vi tính phân hàm 1 biến

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Khái niệm và một số tính chất cơ bản của chuỗi số

Một số tiêu chuẩn hội tụ của chuỗi số dương

Ngày 9 tháng 1 năm 2022

Định nghĩa chuỗi số

Định nghĩa chuỗi số (tiếp)

P tổng riêng {Sn } phân kỳ hoặc hội tụ về ±∞ thì ta nói

P∞ trường hợp phân kỳ limn→∞ Sn = ±∞ ta có thể viết

Điều kiện cần để chuỗi hội tụ

Từ mệnh đề trên suy ra nếu limn→∞ an 6= 0 hoặc dãy {an } phân

Tính chất của chuỗi hội tụ

Ta thấy Sn+1 = Sn + an+1 ≥ Sn . Nên dãy {Sn } là một dãy đơn

Tiêu chuẩn so sánh 1

Tiêu chuẩn so sánh 2

lim (e 1/n − 1 − 1/n) : (1/n2 ) = 1/2.

Tiêu chuẩn D’Alembert

1 Nếu ` < 1 thì chuỗi hội tụ;

Chuỗi hội tụ.

Tiêu chuẩn Cauchy

1 Nếu ` < 1 thì chuỗi hội tụ;

Tiêu chuẩn tích phân

Tích phân phân kỳ nên chuỗi

cũng phân kỳ.

Tiêu chuẩn hội tụ Cauchy, hội tụ tuyệt đối

Tiêu chuẩn Leibniz

You might also like