KLINČKA BIOHEMIJA I – PITANJA ZA ZAVRŠNI ISPIT

UVOD

 Objasniti princip i navesti i objasniti šta se sve ispituje primjenom suhe hemije u urinu.

Tehnologija suhe hemije predstavlja jednu od najvećih razina analitičke tehnologije i uključuje
analitički postupak sa prije priređenim reagensima na suhim nosačima. Ove reakcije se ne odvijaju
pod apsolutno suhim uvjetima, ali su svi reagensi i pomoćne tvari potrebne za reakciju smještene na
papirnatom ili plastičnom nosaču u suhom stanju.

Principom suhe hemije u urinu se mogu ispitavati albumini, glukoza, ketoni, uobilinogen, bilirubin, krv
i nitriti.

 Definisati slučajnu grešku.

Sve greške koje koje utječu na performansu analitičkog postupka se svrstavaju u sistemske greške.
Faktori konji doprinose su oni koji djeluju na reproducibilnost mjerenja. Ovi uključuju nestabilnost
instrumenta, promjene u temperaturi, promjene na nivou kalibratora, pipetiranje, miješanje,
individualni rad analitičara. Termini koji se koriste prilikom rada sa ovim tipovima greške uključuju:
preiznost, nepreciznost, reproducibilnost i ponovljivost.

 Proporcionalna i konstantna greska?

Sistemska greška koja opisuje grešku koja je konzistentno ili niska ili visoka bez obzira na
koncentraciju i kao takva naziva se konstantnom sistemskom greškom. Ako je ta greška konstantno
niža ili viša, onda se naziva proporcionalna sistemska greška. Konstantne sistemske greške se javljaju
kod nespecifinih metoda i izazvane su reaktivnošću između određivanog konstituenta i reagenasa.
Ovaj tip greške može da izazove interferirajua supstanca koja dovodi do lanog signala (pozitivnog ili
negativnog).

 Referentna i normalna vrijednost

Referenta vrijednost je vrijednost za koncentraciju određivane supstance u tjelesnoj tekućini zdrave

osobe srednje starosne dobi određena izabranim postupkom pri tačno navedenim uslovima.
Pokrivaju 95% vrijednosti kod zdrave opulacije. 5% je uvijek izvan okvira.

Normalne vrijednosti su sve one vrijednosti koje se definiraju kao srednja vrijednost minus plus SD.
  Uzrok postanaliticke greske?

Interpretacija rezultata i rad sa rezultatima.

 Definitivne i referentne metode- razlike

Definitivne metode su metode koje nakon iscrpnog ispitivanja nemajju poznati izvor netačnosti.
Primjenjuju se za procjenu tačnosti referentnih metoda. (Tačnost 100%)

Referentne metode su one koje nakon iscrpnog ispitivanja pokazuju zanemarivu netačnost u
poređenju sa njenom preciznošću. (Tačnost: 98-102%)

 Definicije: Specifičnost dijagnostičkog testa, Osjetljivost dijagnostičkof testa, Preciznost

testa, Specifičnost metode, Analitička tačnost

Specifičnost testa predstavlja vjerovatnoću da će test biti negativan kada nema oboljenja.
Osjetljivost testa predstavlja vjerovatnoću da će test biti pozitivan kad je oboljenje prisutno.
Precizost je sposobnost da se jednom analitikom metodom dobiju iste vrijednosti za replikate
mjerenja u istom uzorku.
Analitička tačnost – Pod pojmom tačnosti jednog analitičkog postupka podrazumijeva se stupanj
kojim datim analitičkim postupkom određujemo približno pravu vrijednost date supstance u
ispitivanom uzorku.

 Evaluacija metode

Nove metode se obično razvijaju u cilju poboljšanja tačnosti i preciznosti već ostojećih metoda, u
svrhe proceda automatizacije, u svrhe smanjenja cijene koštanja reagencija ili pak same cijene rada ili
pak za mjerenje novih konstituenata. U svakom slučaju, analitička učinkovitost metoda mora biti
ispitana ekperimentalno čak i u slučaju kada se za novu metodu smatra da je naprednija od svih
metoda. Proces evaluiranja metode se razlikuje od rutinske kontrole kvaliteta.

(Osjetljivost, specifičnost i prediktivna vrijednost testa)

 Faktori koji utječu na referentne vrijednosti

  1.Definirati svrhu njihovog korištenja

 2.Imaju smisla samo ako se definiraju za populaciju individua

 u sklopu:

 3.Kriteriji uključivanja i isključivanja

 4.Unosa hrane i lijekova

 5.Fizioloških faktora i faktora okoliša

 6-Kriterija za odabir uzoraka

 7.Karakteristika performanse analitičke metode

 8.Ako se koriste statitičke metode za određivanje granica(opsega)

 Interni standard kod plamene fotometrije

Ove metode se najčešće koriste uzorke koji su razrijeđeni u omjeru 1 : 100 000 ili pak 1 : 200 000.
Samo razrijeđivanje se vrši diluentima koji sadrže interne standarde. Jedan od najčešće korištenih
standarda je litijum koncentracije 15mmol/L iako su neke od kliničkih laboratorija koristile ili pak još
koriste cezijum za ove svrhe.

 Primarni standard

Primarni standard je tvar poznatih svojstava, izrazito visoke čistoće i stabilnosti, pogodna za
kalibraciju ili za usporedbu s drugim standardima.

 Koncentracije konstituenata koje variraju - dnevne, sezonske

DNEVNE:

Rastu ujutro: ACTH, kateholamini, kortizol, željezo, renin aldosteron

Raste u podne i naveče: kisela fosfataza, gastrin, hormon rasta, prolaktin, PTH, TSH
 Način dobivanja pouzdanih vrijednosti za kontrolu kvaliteta
VODA+ELEKTROLITI
 Kolika ce biti specifična gustina urina ako bubreg izgubi sposobnost koncentrisanja:
a)1,001 b) 1,003 i ne znam više
(Normalan raspon referentnih vrijednosti kreće se od 1,003 do 1,035.
1,020 – 1,030 : pokazatelji dobre funkcije bubrega
>1,030: dehifratacija, DM, inufiscijencija adrenalki, meliturije.)
 Hiperparatireoidizam prati nalaz:
Hiperkalcemije i hipofosfatemije.

 Pitanje na zaokruži da se zaokruži koliko se u % mokraćne kiseline, koja se producira u

jednom danu izluči u toku jednog dana:
a)10%; b)99%; c)100%; d)1%?
(U praktikumu stoji da se 90% mk reapsorbira u toku dana, a u Štrausu da se 75% izlučuje urinom,
u prezentaciji da se 2/3 ili ¾ izluči putem bubrega)

 ph povećna, pco2 smanjeno, po2 povećano, HCO3 normalni B

Ph smanjena, pco2 povećano, po2 smanjeno, HCO3 normlni A
Ph povećana, pco2 povecano, Po2 povecano , HCO3 povećani C ? G?
a.Akutna hipoventilacija
b.Hiperventilacija
c.Trovanje salicilatima
d.Trovanje etilenglikolom
e.Ketoacidoza
f.Hronična opstruktivna bolest
g.Povraćanje uz stenozu želuca
 Kointrola Ca i fosfata pod djelovnjem hormona
PARATHORMON - Hormon smanjuje tubularnu reapsorpciju PO4 3- iz glomerularnog filtrata, pa se
fosfat gubi urinom. Tako se snižava koncentracija fospafa u krvi, a da bi se nadomjestio nedostatak
mobilizira se fosfat iz kostiju u obliku Ca-fosfata, pa se tako povećava koncetracija Ca u krvi.
KALCITONIN – Djeluje antagonistički parathormonu tj. smanjuje koncentraciju Ca 2+ u serumu tako što
djeluje na aktivnost osteoblasta. Izlučuje se iz tireoidee kao odgovor na visoku koncentraciju Ca 2+ u
serumu.
 Nastanak edema
Abnormalno kretanje tečnosti iz plazme u intersticij rezultira edemima:
a) Zbog smanjenog osmotskog pritiska proteina uslijed smanjene sinteze – edem gladi
b) Zbog rasta hidrostatskog pritiska – bubrežni i srčani
c) Zbog poremećene permeabilnosti kapilara u inflamacijama, alergijama – toksični

 Princip suhe hemije kod određivanja bilirubina i acetona u urinu

BILIRUBIN – diazonijeva do dihlor tetrafluorborata daje sa bilirubinom rvenu azo boju. Rade se o
tipičnoj reakciji diazotizacije po slijedećem principu:
Bilirubin-glukuronid + dijazonijeva so diazonijeva so > azobilirubin (braun boje)
ACETON – Primjenjuje se reakcija po Legalu, gdje uz natrij nitroprusid u alkalnoj sredini u alkalnoj
sredini reagiraju acetocetna kiselina i aceton uz stvaranje obojenog kompleksa ljubičaste boje. No,
ovdje treba imati na umu da natrijum nitroprusid reagira gotovo isključivo sa acetocetnom kiselino, a
četo pokazuje pokazuje 20% reaktivnosti u odnosu na acetoacetat.
 Primjena optičkog testa kod kationa i aniona
Primjena optičkog testa zasniva se na promjeni apsorbanse uzrokovane prelaskom jednog oblika
koenzima u drugi.
Ako koristimo oksidirani oblik dešava se raast apsorbanse onoga što mjerimo (npr. hromolit metoda
kod K)
Ako koristimo redukovani oblik dešava se pad apsorbanse onoga što mjerimo (npr.triptofona kod K)
(Ako je u reakciju ušao NAD, a izašao NADH tada će se desiti rast apsorbanse, a obrnuto pad. Kod
analitike K vidimo da je u reakciju ušao redukovani oblik, a izlazi oksidovani pa mjerimo pad
apsorbanse. Razlika između analitike K i Na je u tome što kod Na raimo u VIS-u, a kod K
primjenjujemo UV test.)
 Određivanje Mg sa : a) 2,4 DNPH b) kalmagitom C) orto krezol d) ?
 Kod retencije urina koji poremećaj: a) rast ALP b) hipoNa c) hiper fosfatemija d)
 Poremecaji prometa vode
Postoji 5 tipova poremećaja:
1. Poremećaji prometa vode na nivou EC tekućine
2. Višak EC volumena
3. Šift EC volumena
4. Višak IC tekućine
5. Deficit intracelularnog volumena tekućine

 Objasniti u kojim slucajevima ne dolazi do hipernatremije?

a) Dehidratacija
b) Izbacivanje Na i vode zbog osmotskog pritiska
c) Edemi
d) Nemogućnost kontrolisanja izlučivanja vode

 Analitika: kalcija,bikarbonata
KALCIJ:
1. Plamena emisiona spektrometrija :
Kalcij pokazuje karakterističnu emisiku na 422,7, 554 i 622 nm. Izražene su interferencije od strane
drugih katjona.
2. AAS
Kalcijum se tom prilikom može očitati na 422,7 nm. Vrlo često interferiraju fosfat, oksalat i sulfat čiji
efekat je moguće blokirati dodavanjem stroncijuma.
3. Masena spektroskopija
4. Titrimetrijske metode
Helatori : EDTA, EGTA
Ca2+ + kalcein  kalcijum kalcein
(indikatori: mureksid i eriohrom crnilo T)
5. Spektrofotometrijske metode
Ca + o-krezol ---OH- ---- crveni kompleks (520-570 nm)
2+

Stabilizacija kompleksa sa KCN. 8-hidroksi hinolin za eliminaciju interferenci.

Kompleks sa arsenazo III

BIKARBONATI:
1. Kontinuiranani analizatori
Difuzija CO2 preko silikonskih membrana (recipient pufer + fenolftalein -> redukcija boje)
2. pCO2 elektroda
3. Enzimatski
HCO3- + PEP FOSFOENOLPIRUVAT KARBOKSILAZA
> OO + Pi
+ +
OO + NADH + H  malat + NAD
4. Manometrijski

 Objasniti ulogu bubrega u acidobaznom statusu (ono vracanje bikarbonata)

Bubreg je sposoban da, prema potrebi, izlučuje kiseliju ili alkalniju mokraću, pa stoga ima važnu ulogu
u održavaju acido-bazne ravnoteže. Kako se u tijelu višak dnevno stvorenih vodikovih jona velikim
dijelom puferira s HCO3- , postoji mogućnost da se bikarbonat istroši ako se stvara mnogo kiselina.
Bubrežni kompenzacijski mehanizam upravo sprječava da organizam ostane bez bikarbonata, i tako
da može izlučivati više kiselih tvari i očuvati organizmu potrebne baze.
Zakiseljavanje mokraće bubreg obavlja tako da se fosfati izlučuju u obliku primarnih fosfatata
izlučivanjem nekih slabih organskih kiselina, npr b-hidroksimaslačne limunske u obliku slobodnih
kiselina.
Bubrežni mehanizam učestvuje u regulaciji pH i time što imamo izlučivanje NH 3. izlučivanje amonijaka
se povaćava u stanjima acidoze a smanjuje se u alkalozi. NH 3 difundira u lumen tubula i tu se u urinu
veče u NH4+ čime se uklanja hidrogen jon iz urina i pospješuje dalja izmjena vodikovih jona za
natrijeve. I vodik, i amonijačni i kalijev jon, sva tri se mijenjaju za natrijev. Kod deficita kalijevih jona,
za natrijeve se mijenja višak vodoničnih jona pa se urin zakiseljava, a pH krvi raste (alkaloza).

 Kalij :
a.je ekstracelularni katjon
b.treba vrsiti restrikciju uzimanja kod bubreznih blesnika
c.izlucuje se vecim dijelom stolicom
d.hiperkalemija moze uzrokovati srcani arest
e.hipokalemija...nesto u vezi srca opet
 Kapilarna krv se koristi za analizu čega i sve objasni:
a.Bilirubin
b.pH
c.pCO2
d.Urea
e.Na
f.K
(Kapilarna krv je materijal izbora za analizu glukoze ili biohemijske pretrage (bilirubin i urea se
određuje biohemijskim pretragama) Kapilarna krv može poslužiti i za određivanje minerala (. Za pH i
gasove se koristi arterijska krv.)
 Za analizu mokraćne kiseline u urinu na +4 potrebno je voditi računa o:
a.Uratima
b.Mikrobima
c.Bakterijama
d.Nešto acido (?)
 Mg – procenti
55% jonski, 33% vezan za proteine, 15% kompleksni.
 Mehanizmi kontrole održanja koncentracije Na
Reapsorpciju natrija pospješuje hormon kore nadbubrežne žlijezde – aldosteron. Aldosteron stimulira
reapsorpciju natrija u lumenu distalalnih tubula i njegovu zamjenu u mokraći za jone vodika i kalija iz
tubularnih stanica. U tubulima se tako zamjenjuje Na za H, oko 1 do 2% količine u primarnoj mokraći,
što je važan regulacijski mehanizam za odravanje acido-bazne ravnoteže. Time se zadržava relativno
više natrija nego vode, a gubi vodik i kalij. Zato se pri visokoj koncentraciji aldosterona u plazmi,
smanjuje izlučivanje natrija mokraćom.
Na izlučivanje natrija djeluju i srčani natrijuretički peptidi, koji imaju ulogu u regulaciji homeostaze,
retenciji vode i soli te održavanju krvnoga tlaka.

 Stanje hipermagnezemije nastaje kod :

a.dijabetesa
b.alkoholizma
c.Adisonove bolesti
d.bubrežnog oboljenja
GLUKOZA
Analitika glikoziliranog hemoglobina:

- metode zasnovane na naboju: jonoizmjenjivacka hromatografija, HPLC, elektroforeza,

izoelektricno fokusiranje

- metode zasnovane na strukturalnim razlikama: afinitetna hromatografija i imunoesej

- hemijske metode

Da li je mogući uzrok hipoglikemije povećano lučenje inzulina koje je prouzrokovano

tumorom. T ili NT objasniti

Tacno – Kod inzulinoma dolazi do lucenja viska egzogenom inzulina sto dovodi do gusteracne
hipoglikemije.

Uzrok metabolickih poremecaja kod dijabeticara NE MOGU biti:

a)hiperglikemija sa/bez ketoacidoze

b)laktatna acidoza sa/bez hiperglikemijom
c)uremija zbog dijabeticke neuropenije
d)hipoglikemija zbog viska inzulina
e)postrenalna uremija

Regulacija koncentracije glukoze - ponudjeni hormoni

Glukagon, inzulin, kortizol, hormon rasta, kateholamini.

Šta izaziva hipoglikemiju?

Inzulin. To je kod acinusnog tumora pankreasa kad se izlučuje previše inzulina. Gradja
proinzulina: A i B lanac povezani C-peptidom. Pri izlučivanju odstranjuje se C-peptid, a A
i B lanac grade inzulin. Ako se u krvi otkrije da je povišen i inzulin i C peptid to znači da je
uzrok hipoglikemije inzulin, a ne parenteralno davanje inzulina. Parenteralno dat inzulin
nema C peptid.

Diabetes inspidus: ????

a.Gustoća manja od 0,15

b.Kod hipervolemije
c.Hipervolemije
d.Osmolalnost manja od 200mOsm
e.Povišen Ca sa nečim(?)

Glukoza serum
3.3 – 6.1 mmol/L
NPN

 Za koji konstituens se koristi i da se napiše i objasni reakcija po Berthelotu.

Kod reakcije po B. dolazi do reakcije između amonijaka i fenol hipohlorita pri cemu se stvara plavi
indolfenol kompleks cije sa A mjeri na 630nm. Cesto se izvodi sa Na-nitrofericijanidom uz nitroprusid
kao katalizator. Amonijak u reakciji sa hipohloritom daje holamin koji uz nitroprusid reagira sa
fenolom gradeci hinon-hloramin koji se kondenzuje sa viskom fenola u indolfenol. Jedinjenje
osjetljivo na promjene pH-u kiseloj zuto, u alkalnoj plavo jedinjenje.
 Analitika ureje

Direktno određivanje-metoda II
Ureja+ortoftalilaldehid+H+----------izoindolin
Izoindolin+8-(4 amino-1-metilamino)6metoksihinolin
---------------------------------------------
Nastanak hromofora 510nm

Druga faza je Berthelot metoda

Ureja ® (NH4)2CO3
pH=10,5
NH4+ +hipohlorit®kloramin+H3O+
H2NCl+ fenol--------bazna sredina ® kvinonhloramin
Kvinonkloramin+fenol u višku ® indofenol(plav)

Preko amonijaka- optički test

NH4++alfaketoglutarna kiselina+NADH+ADP------------- >NAD+glutaminska kiselina
Glut DH

Konduktometrija

Jonoselektivne elektrode----od istraživačkog interesa

Detekcija uz primjenu potenciometrije

Stara metoda-neslerizacija
2(HgI2+2KI)+NH4++NaOH------>NH2Hg2I3+H++4KI+NH4I
Žutonaranđasti koloid
  opticki test kod ureje i kreatinina
NH4++alfaketoglutarna kiselina+NADH+ADP------------- >NAD+glutaminska kiselina
Glut DH

 od cega ovisi biuret reakcija- a)molekularna masa proteina,b )ph, c) broj peptidnih veza

 metabolizam HDL

Vrši transport proteina drugim lipoproteinima. Preuzima lipide iz drugih lipoproteina.Preuzima

holesterol sa ćelijskih membrana.

Apo AI reaguje sa ABC1 i nastaje nascentna HDL partikula koja prelazi u zrelu HDL partikulu. HDL
akumulira holesterol holesterol esteri posredstvom LCAT. Zrele HDL partikule transportuju
holesterol do jetre na 2 nacina: direktno i indirektno. DIREKTNO HDL ulazi u interakciju sa
receptorom SRB1 koji omogucava dostavu holesterola, zrele partikule se isprazne i potom se
partikula moze reciklirati i ponoviti ciklus. INDIREKTNO dostava se odvija putem holesterol ester
transfer proteina (CETP) koji olaksava razmjenu holesterola iz HDL za TG koji se nalaze u VLDL i LDL.

 Acetonska tijela nastaju iz masnih kiselina kao kao nusprodukti korištenja za proizvodnju
energije u jetri i bubrezima.

 U beta oksidaciji masnih kiselina za konačnu oksidaciju acetilCoA potrebni su karnitin

aciltransferaza I I karnitin aciltransferaza II (provjeriti!)
  Biuret
Bakarni jon reaguje sa preptidnim vezama proteina u osnovnom rastvoru gradeci ljubicasto obojenje
cija je A na 540 nm. Spojevi koji u svojoj strukturu posjeduju dvije ili vise peptidnih veza daju tu boju
kada se tretiraju sa otopinama bakar sulfata pri alkalnim vrijednostima pH.
 Odnos uree i kreatinina za pojedini tip oboljenja - praktikum
Prerenalna azotemija, povećane koncentracije uree u plazmi nisu praćene povećanim
koncentracijama kreatinina. Referentni omjer nitrogena iz uree i nitrogena iz kreatinina je 12-16. Ako
su vrijednosti signifigantno nize u pitanju su nekroza tubula ili mali unos proteina. Visi odnos ukazuje
na razaranja tkiva, prerenalne azotemije, visoki unos proteina.
 Brthelotova reakcija
opisana!
 analitika mokraćne kiseline
Metode za određivanje MK se mogu podijeliti na oksidoredukcione metode i enzimatske metode.
Najveci broj se ubraja u oksidoredukcione koje se zasnivaju na redukciji fosfovolframata u alkalnoj
sredini. Za alkalnu sredinu koristi se Na 2CO3. Lose strane metoda su pojava zamucenja, mala
osjetljivost, nespecificnost.
Urikaza je enzim koji katalizira pretvorbu MK u alantoin i vodikov peroksid. Alantoin nema A na
290nm, pa se mjeri razlika prije i poslije katalize. Preko vodikovog peroksida veliki broj metoda (o-
dianisidin, 3-metil-2-benzotiazolinom i N,N dimetilaniliniom -> plavi indamin)

MK+2H20+O2 ---urikaza------> alantoin +CO2 + H2O2

H2O2 +CH3CH2OH -----katalaza ---> CH3COH + 2H2O
CH3COH + NAD+ ------aldehid dehidrogenaza----> CH3COOH + NADH + H+

VITAMINI

 Analitika vitamina b6, b2

1.Direktno određivanje formi vitamina B6 u urinu i krvi-
mikrobiološki
(S.uvarum) za sva tri prirodna straina
Streptoccocus fecium za piridoksla i piridoksamin
Lactobacillus casei za piridoksal
2.Fluorimetrijski eseji 4 piridoksinske kisleine u urinu i
PLP-a u krvi nakon konverzije u cijanidni kompleks
4 piridoksinska kiselina------HPLC
3.Određivanje aktivnosti transaminaza( eritrocit)
4.Metaboliti triptofana u urinu-ksanturenska kiselina nakon testa
opterećenja triptofanom
U deficitu-- ksanturenska visoka
Test opterećenja metioninom-odnos cistationin/cistin

B2:
1.Tehnike zasnovane na specifičnom vezivanju (riboflavin sa riboflavin vezujućim proteinom iz
bjelanceta jajeta)
FMN sa apoflavodoksinom
FAD sa apoproteinima za D amino oksidazui AK ili glukozo oksidazu.
Određivanje urinarne ekskrecije vitamina na tašte, u eritocitu
Urin :fluorimetrijska detekcija(HPLC), mikrobiološke tehnike
Eritrociti:fluorimetrija ili mikrobiološki test
2.Određivanje FAD ovisne glutation reduktaze u liziranim eritrocitima (referentna metoda)
Apoenzim + FAD---------Haloenzim
GSSH+NADPH+H+----------2G-SH+NADP+

 Vitamin k:
a.prevencija tromboze
b.kod pacijenata koji imaju hemoragije sprječvaju krvarenje
c.sintetizira se u crijevu
d.prisutan u mlijeku

 Interferencije kod određivanja askorbinske kiseline može prouzrokovati prisustvo

a.pune krvi
b.nitrita
c.glukoze
 Deficit ovih vitamina se zove i njegovi simptomi su:
folna kis - megaloblastičnu anemiju, isto kao i deficit vitamina B12 (sinergistično djelovanje).
Upravo iz navedenog razloga se kod slučaja pojave ovakvog tipa anemije preporučuje
uzimanje i jednog i drugog vitamina.
cijankobalamin - najčešći i glavni simptom deficita je megaloblastična (perniciozna) anemija,
a kao sekundarni se javljaju oštećenja sluznice probavnog kanala i neurološki poremećaji.
tiamin - beri-beri, koji je endemičan u azijskim zemljama zbog prehrane pučanstva s
pretežno glaziranom rižom. Deficit ovog vitamina otežava probavljivost hrane, a i uzrokuje
stvaranje većih količina mliječne kiseline. To uzrokuje gubitak duševne budnosti, naporno
disanje, ali i oštećenje srca.Lako umaranje, gubitak apetita, razdražljivost, otežano pamćenje,
otežanu koordinaciju i sl.
piridoksal - grčevi, probavne smetnje i različite probleme s kožom, ali i živčane poremećaje,
razdražljivost, a dosta rijetko i konvulzije.

ZELJEZO I BAKAR

 Poremećaji metabolizma bakra i analitika bakra.

Nedostatak bakra
 Anemije(mikrocitna, hipokromna)
 Osteoporozai lomovi
 Depigmentacija kože i kose
 Pad kognitivne performanse
 Izvori: jetra, orasi, sjemenke, soja, tamna čokolada

Analitika bakra
 AAS
 Fotometrijske metode: (hromogeni)

 dietilditiokarbamat
 Biscikloheksanon
 Oksaldihidrazon(kuprizon)
  Batokuproin
 Dijagnostički markeri kod Cu
?
 Fe u ulazi u sastav:
a.hem b.porfirina c.bilirubina
 metabolizam zeljeza i hemohromatoza
Željezo je ključno za određeni broj sintetskih i enzimatskih procesa u ljudskom organizmu. Većina
željeza u našem tijelu postoji kao dio molekule hemoglobina, odnosno mioglobina. Tako najveći dio
željeza u nama funkcionira kao ključ u prijenosu kisika u organizmu. Za razliku od krvnih stanica
(eritrocita), željezo se ne razgrađuje odnosno odbacuje iz organizma, već se reciklira. Većina stanica
ima receptore za transferin (CD 71) na koje se veže željezo kojeg nosi transferin. Kompleks receptor-
transferin-željezo se tada inkorporira u citosol putem endocitoze. U crvenim krvnim zrncima
endocitotička vakuola spaja se s lisozomom, gdje u kiselom pH mediju željezo (Fe++) oslobađa s
transferina i transportira u mitohondrij gdje se ugrađuje u hem, fero kompleks željeza protoporfirin
IX.

Hemohromatoza (opterećenje željezom) u medicini je naziv za nakupljanje željeza u tijelu

čovjeka. Najčešći uzroci su nasljedna hemohromatoza, zatim transfuzijsko opterećenje
željezom zbog učestalih transfuzija krvi. Najčešće zahvaćeni organi hemosiderozom su jetra,
srce i endokrine žlijezde, te se bolest može manifestirati sljedećim sindromima:ciroza jetre,
šećerna bolest, kardiomiopatija, artritis, otkazivanje testisa.

 dokazivanje Bakra
Analitika bakra
 AAS
 Fotometrijske metode: (hromogeni)
 dietilditiokarbamat
 Biscikloheksanon
 Oksaldihidrazon(kuprizon)
 Batokuproin

 Apsorpcija Fe zavisi od
Raste
o Nisko željezo dijeta
o Niska skladišta
o Povećana produkcija eritrocita
o Nizak hemoglobin
o Nizak sadržaj kisika u krvi
Smanjena
o Sistemska inflamacija
Uz željezo se obavezno daje vitamin C radi bolje apsorpcije jer ovaj vitamin mijenja feri-oblik
željeza u fero-oblik, koji se jedino može apsorbirati. Pomagači u apsorpciji željeza su vitamin
C, želučana kiselina, folna kiselina, fosfor. Apsorpciju otežavaju cink, čajevi, špinat, gazirana
pića, pšenične mekinje.

 Reagensi za određivanje Cu
?
PORFIRIJE

• Objasniti šta su akutne porfirije. Nabrojati ih. Objasniti analitiku akutnih porfirija.

Akutne porfirije nastaju zbog akumulacije prekurzora ALA-aminolevulinske kiseline i PBG-

porfobilinogena.Karaktezira ih abdominalna
bol,konstipacija,hipertenzija,tahikardija,neuropsihijatrijski simptomi
( halucinacije,depresija,anskioznost,paranoja).Sto je veci PBG urina veca je verovatnoca akutne
porfirije.U akutne porfirije spadaju:porfirije nastala usled deficita amino levulinat dehidrataze(ALA-
D),akutna intermitenta pofirija(AIP),naslednja koproporfirija(HCP), porfirija variegata(VP).Analitika
akutnih porfirija obuhvata odredjivanje PBG I ALA u urinu,jer su to metaboliti topivi u vodi i
nakupljaju se u mokraci.PBG reaguje sa Erlichovim reagensom pri cemu nastaje crveno obojeni
kompleks.Ukoliko je odredjivanje kvantitavino,uzorak urina se prethodno propusti kroz anjonski
jonouzmenjivac u kojem se zadrzava PBG.Zatim se izvrsi ispiranje vodom,a nakon toga sa acetatnom
kiselinom,kako bi se izolovao PBG.Nakon odredjivanja PBG-a iz uzorka,ALA se kondenzacijom sa
acetilacetonom pretvara u pirolni spoj koji sa Erlichovim reagnesom takodje daje crveno obojeni
produkt koji se spektrofotometrira.

• Karakterisitke porfirije variegate i dijagnoza

Hepaticka,akutna,mesanja(ima i kutane i neuroloske simptome).Bolest nastupa kasno,usled

smanjene aktivnosti PPOX(protoporfirinogen oksidaze) koja prevodi protopofirinogen IX u
protoporfirin IX.Fluorescencija porfirina plazme na 626 nm je dijagnosticki pokazatelj.U urinu su
prisutni ALA,PBG i koproporfirini I i III,a u stolici kopro i protoporfirini,gde je veci rast konc
protoporfirina

Protoporfirin-IX

Na-amalgam
 Protoporfirinogen- IX

Ekstrakcija leukocita,↓ 37◦C, N2, glutation ↓ ne-enzimska oksidacija

fibroblasta ili jetre

Protoporfirin- IX

Dodati TCA (trihlorsirćetnu kiselinu) i DSMO (dimetilsulfoksid), centrifugirati, primijeniti HPLC i

detektovati fluorimetrijski.

• Analitika delta aminolevulinske kiseline ,dokazivanja D-ALA

Analitika akutnih porfirija obuhvata odredjivanje PBG I ALA u urinu,jer su to metaboliti topivi u vodi i
nakupljaju se u mokraci. .Nakon odredjivanja PBG-a iz uzorka,ALA se kondenzacijom sa
acetilacetonom pretvara u pirolni spoj koji sa Erlichovim reagnesom takodje daje crveno obojeni
produkt koji se spektrofotometrira.Sto se tice dijagnoze ALA-D,spada u asimptomatske porfirije,i
moze se dijaganosticirati na osnovu aktivnosti enzima ,i to citoplazmatskog enzima ALAD
(dehidrataze delta amino levuliniske kiseline,koji delta aminolevulinsku kiselinu prevodi u
porfobilinogen) u eritrocitima.Aktivnost se odredjuje spektrofotometrijskim i fluorimetrijskim
metodama

• šta je uzrok i šta je porfiria kutanea tarda

hronicna,kutana,hepaticka,autosomno dominantno se nasledjuje.Nastaje kao posledica nedostatka

UROD(uroporfirinogen dekarboksilaze) koja prevodi uroporfirinogen III u koproporfirinogen III,zbog
cega se uroporfirini akumuliraju u urinu.Prisutna je fotosenzitivnost narocito ruku.Porfirinogeni se
prevode u porfirine u prisustvu svetlosti.Porfirini reaguju sa molekulama kiseonika i stvaraju
slobodne radikale koji ostecuju kozu.U urinu :uroporfirini III,koproporfirini III,ALA(nekad) u stolici
porfirini prisutni unutar referentnih vrednosti

• Kongen.eritropet.porfiriju karakterizira:

a)povecani uroporfirini

b)fotosenzitivnost

c)bolesti kostiju i zuba

d)povevano izlucivanje porf.tipa 1. ,mislim da pod a nije tacno,jer jes povecan uroporfirin I ,samo
on,a gore pise u mnozini uroporfirini

BILIRUBIN
• Lažno povišen bilirubin u nalazu nastaje zbog...........

• Bilo je oko urobilinogena pa ponuđeno da se oksiduje pod dejstvom crijevnih, pa redukuje i

bilo je tu da se konjugovani redukuje pod dejstvom bakterija u žuči

Vezano za ovo u strausu ima samo da se nekonjugirani bilirubin reducira pod delovanje anaerobne
crevne flore

• Analitika protoporfirina, Analitika koproporfirina

Najveći broj metoda za određivanje porfirina se zasnivaju na principu ekstrakcije sa zakiseljenim

organskim rastvaračem, koju prati reekstrakcija u kiselinu. Naime, pri pH vrijednostima od 3-5,
porfirini nisu topivi u vodi i kretati će se u organsku fazu. Porfirine je potom potrebno reekstrahirati u
vodeni rastvor i to dovođenjem pH na 2, što izaziva protoniranje piroleninskih azota i mijenja
karakteristike topivosti porfirina. Kod tradiocionalnih metoda skrininga, ispitivanje faza se vrši uz
korištenje UV lampe.

1.50ul eritrociti(krv)+ destilirana voda(200ul)----izmješati

2.Dodati 95% ETANOL(5ML)

3.PROMIJEŠATI, CENTRIFUGIRATI

DEBRIS + PROTEIN SUPERNATANT

FLUORIMETRIJA

Otopine porfirina daju u org otapalima ili mineralnim kiselinama crvenu fluoriscenciju u UV-svetlu.To
se svojstvo iskoristava za njihovo dokazivanje i odredjivanje koncentracije.Porfirini su opcenito bolje
topivi u nekim org otapalim nego u vodi.Zbog razlicitog broja karboksilnih skupina u raznim
porfirinima,moguce ih je razdvojiti ekstrakcijama iz organskog otapala s vodenom fazom pri
pogodnom ph

• Zn- protoporfirin- uloga i značaj Odgovor: nastaje u slučaju trovanja olovom u

eritrocitima.Ima ulogu u odredjivanju porfirina u krvi i plazmi ,kvantitativno fluorimetrijski nakon
ekstrakcije
• Za dijagnostiku bolesti zucnog mjehura potrebno je odrediti:

a)ALP

b)bilirubin

c)CHE

d)uk.proteine

e)amilazu(lipazu)

f) AST/ALT ,nisam sigurna

• Koproporfirinogen se izlučuje u urinu kod...

• Detekcija konjugiranog bilirubina u serumu: a)Opstruktivni ikterus b)Hemolitički

C)Nekroza ,nisam sigurna

• Gilbertov sindrom: a)Deficit membranskog transporta b)Povećana UDPglukuronid transferaza

c)Bilirubin u urinu povećan d)Bilirubin u urinu smanjen e)Transaminaze enormno rastu f)Prisutne
hiperbilirubinemije konjugovanog tipa f)Nema vidljivih oštećenja jetre g)Sve je tačno (a,b,c,f)-nisam
sigurna 100 posto

• Pitanje vezano za akceleraciju kod konjugiranog i nekonjugiranog bilirubina

PROTEINI
1.Objasniti elektroimunodifuziju (nisam mogla da nadjem)
Reakcija izmedju albumina I albuminskog antitijela moze se pratiti turbidimetrijskim I
nefelometrijskim postupsima,u ovim slucajevima, kompleksi albumin antitijelo koji se stvaraju
povecavaju vrijednost apsorbancije (turbidimetrije) odnosno vrijednosti rasprsivanja(nefelometrija),
sto je usko povezano sa konc. Albumina

2.Separacija proteina- tehnike

Spektrofotometrija-najznacajnija

Hromatografske metode

Teorija elektroforeze

Elektroforeza omogucava dobro razdvajanje sa visokom rezoluijom I dobru kvatifikaciju serumskih

proteina, separacija se provodi na razlicitim potpornim medijima papir, celuloza, skrob, agar-agaroza.

Optomiozirati elektroforesku separaciju znaci izbalansirati brzinu I rezoluciju.

Poseban oblik elektroforeze:kapilarna elektroforeza ali ona ne detektuje beta nego samo ajla frakciju.

 3. Objasniti kakvi su albumini kod sljedećih stanja:

 a) dehidratacija (porast)
 b) nekroza (pad koncentracije)
c) malnutricija (pad koncentracije)
d) hronično oboljenje jetre (pad koncentracije)
 4. nesto za makroglobulinemiju
Karakterise se velikim porastom imunoglobulina M u plazmi cime se povecava viskoznosz
plazme i javlja prateca tromboza.

 5. šta je imunoelektroforeza (nema tacno o ovome, ima o elektroforezi na prez.proteina)

 bezbjedjuje separaciju,imunoprecipitaciju, detekciju.
 2.faze imunoelektroforeze
 I:elektroforeza uzorka i standarda ili kontrole
 II:imunodifuzija prema antiserumu nanesenom u korito nacinjeno u gelu.

6.kako na albumine utice: dehidratacija,

Ciroza(porast)
hronicno oboljenje jetre (porast)
, malnutricija (pad)
 7. Paraprotein je
a)prisutan samo kod malignih bolesti
b)bens jonesovi proteini su znak paraproteinemije (ili se pojavljuju u tom slucaju..)
c)je produkt jednog klona
d)najcesce je IgE
e)podjedinice Ig su jednake (valjda se misli na broj lakih/ teskih lanaca)... mislim da je ovdje
bilo paraprotein je gradjen iz strukturalno identicnih Ig

 8. Prealbumin: (na papiru mi piše da je odgovor 100% tačan a,c i e, a mislim da treba i b):
 a.Vezuje T3 i T4
b.Veže se za vitamin A
c.Odredjuje se nefelometrijski
d.Njegov rast navodi na oštećenje želuca i bubrega
e.Njegov pad navodi na stanje upale i maligniteta

 9.Zaokruži tačne tvrdnje:

-IgA je u alfa-beta regionu kod elektroforeze
-IgA je u beta-gama
-IgG prolazi placentu
-Nedostatak imunoglobulina se javlja u nefrotskom sindromu, hepatitisu, cirozi
-Hiperimunoglobulinemija se pojavljuje u oštećenjima jetre kao i kod intrauterinih infekcija
 10. Beta2mikroglobulin:
-Građen od lahkog alfa lanca
-Teškog beta lanca
-Katalizira se u bubrezima
-Odredjuje se sa RIA
-Smanjen u tumor multiplom mijelomu
-Povišen u neoplazmama ???
 11. Koji faktori i kako utječu na biosintezu proteina (ovo je vec valjda odgovoreno)
a.Hormoni
b.Prehrana
c.Kliničko stanje pacijenta
d.Temperatura
e.Lipidi
f.Osmotski pritisak
g.Koagulaza i fibrinoliza (?nisam sigurna sta pise)
h.Pomak hlorida
 12. Paraprotein:
a)karakterise porast Ig identicne structure (pise na prez, da su svi normalni)
b)pristan samo kod malignih bolesti (I kod benignih je)
c)karakterise IgE povecan) (normalan)
d)Bence Jones se pojavljuje samo kod paraproteinemije ( a,d)??

 13. Objasni endoosmozu u procesu elektroforeze na nosačima

 Odabire se nosac kod kog su efekti elektroosmoze i elektroendoosmoze najmanje izrazeni,
najvise uocljivi ovi efekti su kod agara i papira, dobar potporni materijal za separaciju
serumskih proteina jeste celulozoacetatni medij a za separaciju hemoglobina skrobni gel.
 14. Koji od sljedećih je najbolji uzorak za locirati na alkalnom gelu za gel elektroforezu:
a.Serum
b.Heparinizirana plazma
c.Puna krv
d.Hemolizat
 14. Određivanje proteina u urinu, i određivanje proteina u serumu (ima u praktikumu
objasnjeno da ne prepisujem)
 Kjeldah metoda
 Biuret
 Lowry
 Preko refraktivnog index-a
LIPIDI

 Da se navedu i objasne sve hipolipoproteinemije.

3 nasljedna tipa hipolipoproteinemije
 1.Tanđerova bolest/
familijarni nedostatak HDL
Abnormalan HDL/ puno Apo AII, malo Apo A I
Apo A1: Apo A2= 3:1, sada 1:12
Deponovanje holesterol estera u RESU
 2.Abetalipoproteinemija
Nedostaju lipoproteini sa Apo B(LDL, VLDL,hilomikroni)
Rogast izgled eritrocita, opadaju TG serum
 3.Hipobetalipoproteinemija
Opada LDL
HDl normalan, VLDL blagi pad
Gotovo benigno u odnosu na hiperbetalipoproteine

 Nabrojati i objasniti sve enzimske metode analitike triglicerida i holesterola.

Za trigliceride je to Trinderova, a za holesterol Trinderova, opticki UV test
 Analitika holesterola

1. Liebermann – Burchardova metoda

2. Enzimatske
(opt. UV test
i Trinderova)
Trinder:
 UV opt. Test:

3. LDL HOLESTEROL:
A) Indirektno odredjivanje
Friedewald formula predpostavlja da je sav holesterol u formi VLDL, LDL, i HDL
lipoproteina
a. KONCENTRACIJE HILOMIKRONA SU OBIČNO NISKE KOD NORMALNIH
SUBJEKATA NA TAŠTE, A IDL I Lp(a) OBIČNO SLABO DOPRINOSE
KONCENTRACIJI UKUPNOG HOLESTREOLA
Obzirom da je VLDL 55% TG i 12% hol:
[LDL hol] = [Ukupni hol] – [HDL hol] – [TG]/5
B) Direktno (imunohemijska metoda)
Starije direktne metode za određivanje LDL uključivale su precipitaciju sa heparinom
ili polivinil sulfatom
Novije metode uključuju precipitaciju VLDL, IDL, i HDL sa polivalentnim antitijelima
na Apo A i Apo E
a. LDL je gotovo ekskluzivno Apo B-100

Elektroforeza lipoproteina:
  Trinder kod lipida

 Hanchova kondenzacija kod lipida

 dijagnoza hipertriglicidemija
Hipertriglicidemije
1. Povećana sinteza TG uz smanjenu eliminaciju
2.Smanjena eliminacija(uzroci različiti)
a) lipoprotein lipaza / primarni, uremija, nefrotski sindrom,nedostatak tiroksina,autoimuna
obolenja,
b) defektan VLDL/ primarni, diabetes, hipotiroidizam,

c)defekt na nivou sinteze HDL-a

3.Povećana endogena sinteza
rast perkurzora
rast insulina
nepoznat uzrok

 koja lipoproteinska frakcija ima najvise holesterola: vldl, idl, ldl, himomikroni LDL
 analitika porodicne hiperholesterolemije, holesterola

 Lipoproteini VLDL,HDL,LDL

 Apolipoproteini - transport triglicerida, tip I

  Analitika HDLa

 Odstranjivanje LDL preko makrofaga

LDL čestice delimično odstranjuju hepatociti, ali glavnu ulogu imaju LDL receptori smešteni na površini ćelije. 

LDL čestica biva uvučena do lipozoma ćelije, a receptor se odvaja i kreće prema membrani da preuzme nove
LDL čestice. 

LDL čestica po odvajanju od receptora nastavlja kretanje dublje u ćeliju i Apo protein se razgrađuje na
aminokiseline, a estri holesterola se hidrolizuju, oslobađa se holesterol koji služi:
- za izgradnju ćelijske membrane;
- reesterifikuje se;
- skladišti se u ćeliji;
- napušta ćeliju (u hepatocitima za sintezu žuči); 

Količina holesterola koja će se naći u ćeliji određena je brojem LDL receptora što se odvija na principu negativne
povratne sprege. Povećana količina holesterola u ćeliji sprečava sintezu LDL receptora, a smanjena količina
holesterola u ćeliji nastaje inhibicijom stvaranja LDL receptora. Prema tome LDL receptori su odgovorni za
odstranjivanje LDL holesterola iz plazme, a broj LDL receptora je ključ za regulaciju LDL holesterola u plazmi.
 Hiperlipoproteinemija III i IV
Hiperlipoproteinemije po Fredricksonu
 Obiteljsku hipolipoproteinemiju BETA tipa katakterise:
a)malapsorpcija lipida
b)nedovoljno APO-C II
c)neodovoljno APO-B 100
d)nedoovljno APO-B48???
e)rizik za aterosklerozu ( a,c,d)
 Glikolipidi su složeni lipidi gradjeni od ...., ...... I ...... Glikolipidi su jedinjenja koja u svom
sastavu sadrže šećernu komponentu (glikon), spojenu etarskomvezom, odnosno glikozidnom
(pošto se radi o šećeru) sa glicerolom, dok nešećernu komponentu (aglikon) najčešće
čini glicerol sa dve masne kiseline vezane estarskim vezama.[1][2] Aglikonski deo može biti
i sfingozidna baza (sfingozin)
 U periodu menstrualnog ciklusa raste:
a.Ukupni lipidi
b.Fosfolipidi
c.Trigliceridi
 A opadaju:
a.Ukupni holesterol
b.Jos nesto
 Zaokruži tačne tvrdnje: ??
-U hiperlipoproteinemijama u kojima su povišeni lipoproteini vrlo niske gustoće serum je -
mliječan sa kremastim pokrovom.
-U hiperlipoproteinemiji tip Iia holesterol je povećan a trigliceridi ostaju isti.
-Lipoproteini srednje gustoće uzrokuju kardiovaskularne bolesti
-U lipoproteinemijama u kojima su dominantni oni visoke gustoće zaklapa se alfa traka, a
dominantni su apoAI i apo AII
  Dijagnostika hipertrigliciridemije
(odgovoreno)
 Familijarna hiperholesteremija - klinicke i biohemijske karakteristike (vec odgovoreno)
 Metabolizam HDL
Reverzni transport holesterola (metabolizam HDL-a) uloga Hdl-a je transport holesterola iz
perifernih tkiva u jetru, {to se ozna~ava kao reverzni transport holesterola. Postoje ~etiri faze
u reverznom transportu: I faza: reverzni transport holesterola po~inje vezivanjem Hdl ~estica
za apo a-i receptore u perifernom tkivu. Jetra i intestinum sekretuju nacsentni, diskoidalni
Hdl koji sadr`i apo a i apo e. Neke diskoidalne forme sadr`e i apo C koje su nastale iz Vldl-a i
hilomikrona posle hidrolize triglicerida. Nascentni Hdl vezuje se putem apo a-i za
odgovaraju}e receptore na perifernim }elijama bogatim holesterolom (izme|u ostalih i za
penaste }elije) i dolazi do transfera slobodnog intracelularnog holesterola najpre do }elijske
membrane, a zatim i do Hdl-a. Va`nu ulogu u efluksu holesterola iz }elije u ekstracelularni
prostor koje preuzimanju od Hdl-a ima ABcA1 transporter (atP-binding cassette protein 1)(1,
2). II faza: u ovoj fazi dolazi do esterifikacije slobodnog holesterola vezanog za Hdl u estre
holesterola. kada je holesterol prenet od perifernih }elija ili plazme prema nascentnom Hdl-u
na njega deluje enzim lecitin-holesterol-aciltransferaza (LcAT) koji se vezuje za ove ~estice.
Ovaj enzim ima va`nu ulogu u rastu i sazrevanju Hdl -a. lCat katalizuje esterifikaciju
holesterola iz slobodnog holesterola i acil-ostataka fosfolipida Hdl -a. to dovodi do konverzije
nascentnog diskoidnog Hdl-a, siroma{nog lipidima u ve}u formu Hdl2. apo a-i i apo a-ii su
kofaktori lCat-a. isto tako lCat je inhibirana estrima holesterola. Hdl3 ~estica koja je jo{ uvek
diskoidna, ali i ve}ih dimenzija oboga}uje se postepeno estrima holesterola iz periferije i
menja svoj oblik u sfernu Hdl2a formu. Novo formirani estri holesterola mogu se ili
transportovati do jetre ili preneti na ~estice bogate trigliceridima, tako da postoje dva puta
daljeg metabolizma estara holesterola: indirektni i direktni
 Za određivanje apolipoproteina se koriste:
a.RIA
b.Imunoelektroforeza
c.Roket elektroforeza
d.EIA
e.ELISA
f.Sve je tačno
 Koji je primarni apolipoproteinski deficit kod hipobetalipoproteinemije i kako bi izgledala
conc triglicerida i holesterola kod ovih pacijenata, zašto?
 3.Hipobetalipoproteinemija
Opada LDL
HDl normalan, VLDL blagi pad
Gotovo benigno u odnosu na hiperbetalipoproteinemiju

Obiteljska hipobetalipoproteinemija:
smanjenja je količina beta-lipoproteina, što dovodi do niske koncentracije triglicerida, kolesterola i
apo B u krvi.
ENZIMI
 Pitanje u kojem je pitala puno detalja vezano za optički UV test. Znam da je tražila da se
napiše talasna dužina i objasno zašto ta talasna dužina, da se nacrta i objasni maksimum
apsorpcije NADH2. Da se objasni šta je redukova, a šta oksidovana forma. Da se objasni kada
se prati rast, a kada pad apsorbance. Dala je reakciju i pitala da li se u ovom slučaju prati pad i
rast apsorbance i zašto? Nešto je pitala o puferu koji se koristi. Zatim koja se slijepa proba
koristi? Pitala je i da se objasni šta je to slijepa proba i zašto se koristi uopšte slijepa proba.
Bilo je pitanje da li je potrebna dehidrogenaza i zašto? Tri pitanja su bila na taj princip
Reducirani oblik NADH2 i NADPH2 apsorbiraju svjetlo između 300 i 390 nm, dok njihovi
oksidirani oblici NAD+ i NADP+ u tom području ne apsorbiraju svjetlo. Max.apsorpcije NADH2
odnosno NADPH2 je kod 339 nm. Oksidacijom NADH2 ili NADPH2 apsorpcija se smanjuje
srazmjerno prolasku reduciranog koenzima u oksidirani i obratno redukcijom NAD+ ili NADP+
apsorpcija se povećava. Osim na 339 može se mjeriti i na 334 i 365 nm.
Najjednostavniji primjer primjene optičkog testa jeste određivanje aktivnosti LD-a:
Piruvat + NADH2 (LD) Laktat + NAD+
Ako se pri tome mjeri reakcija oksidacije NADH2 slijeva nadesno, prati se smanjenje
apsorpcije koje je mjera aktivnosti LD-a. Ako se reakcija redukcije NAD+ prati od desna
nalijevo mjera aktivnosti je povećanje apsorpcije.
Pri mjerenju na principu optičkog testa radi se tako da se uzorak u kojem se određuje
aktivnost enzima pomiješa s puferiranim reagensom koji sadržava koenzim i sve potrebne
subjekte osim specifičnog supstrata. Smjesa se ostavi nekoliko minuta da endogeni supstrati
u serumu izreaguju s koenzimom i onda se doda supstrat. Time započinje specifična enzimska
reakcija koja se mjeri
 Analitika amilaze i lipaze, UV test
Du Pont Aca (amilaza)

 Maltopentoza--------- alfa amilaza----------ñ maltotrioza + maltoza

 Maltotrioza +maltoza------alfa glikozidaza------- ñ5 glukoza
 Glukoza+ATP---------heksokinaza------------ ñ G6P+ADP
 G6P+NAD+---------G6PDH----------- ñ 6-fosfo glukonolakton + NADH+ H+

Lipaza:

1. 1oleil-2,3 diacetilglicerol+H2O-----pank.lipaza------>2,3 diacetil glicerol+oleinska kis.

2. 2,3 diacetil glicerol+H2O------diacetilaza------>glicerol+acetat
3. Glicerol+ATP---------glicerol kinaza-------->L-alfa glicerolfosfat+ADP
4. L-alfaglicerol fosfat+o2--------oksidaza------>DHAP+H 2O2
1. H2O2+leuko boja--------peroksidaza-------->bojena reakcija+2 H 20

Drugi tip reakcije:

1. 1,2 diacil glicerol-------pankr.lipaza-------->2 monoacil glicerol+ MK

2. Monoacil glicerol+H2O-------lipaza------->glicerol+MK
3. Glicerol+ATP-----glicerol kinaza-------->L-alfa glicerofosfat+ADP
4. L-alfaglicerol fosfat+o2--------oksidaza------>DHAP+H 2O2
5. H2O2+leuko boja--------peroksidaza-------->bojena reakcija+2 H 20

 Bilo je oko nekog metala pa kojem enzimu nije potreban:LDH1,LDH 2, amilaza i CK i CK2

Analitika AST
L-asparaginska kiselina+ alfa oksoglutaratÚ Oksalacetat (OA)+ L-glutamat

1. OA+ 2,4 DNPH Ú oksalodinitrofenilhidrazin (505 nm) Analitički problem: vit B6(pacijenti sa
nedostatkom vitamina)
2. OA+NADH + H+(MALAT DEHIDROGENAZA) Úmalat+NAD
3. OA+Ar-N-N (diazonij boja) ÚOA-diazonij boja

Analitika ALT

L alanin+alfaketoglutarna kisleinaÚpiruvat+ L-glutamat

1.Piruvat+2,4 DNPH Úpiruvat dinitrofenil hidrazon(505 nm)

2. Piruvat+NADH+H+(LAKTAT DEHIDROGENAZA) Úlaktat+ NAD+

3. ista reakcija –fluorimetrija NAD+(pad fluorescencije)

Koji izoenzim se prvi povećava kod infarkta miokrda:

a) CK1
b) CK2
C) LDH1
d) LDH2
Prikazati elektroforezu izoenzima CK

Koji enzim će vršiti hidrolizu na ph 5 :

a.ortofosfataza
b.ACP
c.LDH
d.ALP
OBJAŠNJENJE: Laktat dehidrogenaza ostvaruje djelovanje pri ph 8,8 - 9,8, dok alkalna fosfataza
djeluje pri pH 9,8 – 10,5. Kisela fosfataza optimalno djelovanje ima pri pH < 7
Odredjivanje GGT

Gama glutamil paranitroanilid+glicilglicinÚgama glutamil glicilglicin

+ para-nitroanilin

Koji enzim daje lazno pozitivne rezultate kod hemolize uzoraka? LDH1 LDH2 LDH3 CK1 CK2?
Elaboriraj
Koji enzim najbrze raste kod infarkta miokarda?
LDH1 LDH2 LDH3 CK1 CK2?
Objašnjenje: Za dijagnostiku je najvažnije povećanje aktivnosti CK-a, posebice CK2 u serumu
kod akutnog infarkta miokarda, međutim činjenica da se aktivnost CK u serumu može povećati
već nakon nekoliko intramuskularnih injekcija pogotovo antibiotika umanjuje specifičnost
pretrage.

Dijagnosticki znacaj alfa1 antitripsina

Povećane koncentracije su u akutnoj fazi, kod trudnica i žena koje uzimaju oralne
kontraceptive, nedostatak se asocira s plućnim emfizemom i cirozom.

Laktatna acidoza , mliječno-kiselinska acidoza je metabolička acidoza, praćena porastom

nivoa laktata više od 5 mmol/L i smanjenjenjem pH plazme, uslijed nakupljanja mliječne i
piruvične kiseline. Mliječna kiselina je, u normalanim uslovima, krajnji proizvod anaerobnog
raspada glukoze u tkivima. Laktatna acidoza se razvija uglavnom u starijih osoba sa hroničnom
insuficijencijom bubrega ili jetre, tipom 2 šećerne bolesti, koji se liječe bigvanidima, nakon
trovanja lijekovima ili toksičnim supstancama
Aldolaza se inhibira teškim metalima kao bakar, željezo, srebro, anioni borata i fosfata, a
optimum aktivnosti je na 7,5 i 8,5
Tipovi enzimatskih reakcija
Oksidoreduktaze,transferaze, hidrolaze, liaze, izomeraze, ligaze (?)
Mg aktivira CK tako da stvara ATP-Mg 2+ i ADP-Mg 2+ komplekse.

Pri pH 6 ALT je inhibiran više kod infektivnog hepatitisa nego kod ciroze jetre.
LDH1 se inhibira oksalatom a LDH5 ureom

Aktivnost KP se određuje u dijagnostici kojih bolesti: (treba napisati 3 bolesti, nije dato da
se zaokruži)
Valjda se misli na kreatin fosfokinazu : bolesti skeletnih mišića, srca, trauma centralnog
nrvnog sistema, tumora pluća, prostat, mjehura, dojke..

Za methemoglobinemiju je tačno:
a.Izaziva cirozu jetre
b.Povećava afinitet Hb za kisik
c.Izazivaju je cijanidi i nitrati
d.Izazivaju je nitrati i nitriti.
e.Navesti po jednu reakciju u kojoj kao kofaktori učestvuju NAD i NADP
Pitanje vezano za kofaktore nekih enzima, čini mi se Mg kod kojih je enzima kofaktor
CK?
Razlozi povećanja enzima u serumu :
- pojačana sinteza
- nekroza stanice
- poremećaj propusnosti plazma membrane
- smetnje u izlučivanju
- poremaćaj u uklanjanju enzima iz stanice

Koji se enzim zadnji povisi kod infarkta miokarda?

Povećanje aktivnosti LD-a je nešto sporije od povećanja CK-a i AST. Pri infarktu miokarda
povećava se aktivnost LD1, i nešto LD2.
IMUNOHEMIJA
 Bilo je da imunoinhibicija pa dio sa prez.precipitacijom se odvaja M1 podjedinica i pita čime
se to, tj.na čemu zasniva tu je trebalo antitijelo
 Bioluminiscentna imunohemija – jedina recenica na prezentaciji je oksidacija luciferina
pomoci luciferaze uz utrosak ATP
 Na zaokruži u vezi IgG
 Precipitacija kompleksa u imunohemiji- ima dole
 RIA:
a.Zasniva se na stehiometrijskom odnosu Ag:At
b.Ima specifični inkubacijski period koji ovisi o specifičnosti At
c.Mora posjedovati pažljivo odabranu konc reaktiva u svrhu dokazivanja adekvatnosti nagiba
d.Podrazumjeva mjerenje radioaktivnog spoja direktno ovisno o vezanom i obilježenom Ag
e.Računa se prema zakonu o djelovanju masa
 Precipitacija kompleksa u imunohemiji : detekcija kompleksa antigen antitijelo ovisi od
precipitacije, nema taga, vecina metoda su kvalitativne ali postoje i kvantitativne aplikacije

 Nacrtaj krivu precipitacije pri konst conc At, a promjenjivoj konc Ag.

TUMORSKI MARKERI
 Pitanje vezano za testikulatni tumor. Vjerovatno nešto vezano za dijagnostiku seminoma i
neseminoma. – ja kako znam tumor markeri su bili da pobrojiš
 tumorski marker CA 19-9 :
a.ne razlikuje se hronični pankreatitis od malignog oboljenja (TACNO)
b.pozitivan kod oboljenja Git (TACNO)
c.pozitivan kod kancera pluća
d.tačno a i d
e.tačno a,b, c
 osobine tumorskih markera -lako su mjerljivi, specificni i osjetljivi su za tumor(mali rast
tumora producira mjerljive kolicine markera), uvijek prisutni u tumoru, vrijeme poluraspada
markera mora biti dovoljno kratko.
 po dva markera za kancer dojke(EPISIALIN EPITOPI: CA 15-3, CA 549, CA 27-29),
kolona(karcioembrionalni antigen, CA 19-9), uterusa(karcioembrionalni antigen raste kod
kancera uterusa 40%
 HCG onaj sa rokova pitalica da zaokruzimo netacno i obrazloziti :
a.Dijagnoza ektopicne trudnoce
b.Predvidjanje spontanog aportusa
c.Detekcija vise trudnoca odjednom
d.monitornig HCG produkujucih tumora
e.pracenje trudnoce
 Navesti po 3 tumorska markera za 5 tumora
Kancer prostate- PSA, PSA-ACT, PCA 3 (kancer gen 3 za prostatu)
Kancer dojke – episilian tri epitopa CA 15-3, CA 549, CA 27-29
Kancer pankreasa – CA 19-9, TPS, CAM 17.1
Kancer kolona - karcioembrionalni antigen, CA 19-9, CA 242
Kancer ovarija – CA 72-4, CA 19-5, CA 125
MIJEŠANA PITANJA

1. Nefrotski sindrom.

Nefrotski sindrom je posljedica glomerularnog oštećenja i zbog toga povećane propusnosti glomerula
za proteine krvne plazme. Obilježava ga masivna proteinurija. U serumu se smanjuje koncentracija
albumina. Zbog toga se smanjuje intravaskularni onkotički pritisak te dolazi do nastajanja edema.
Jače se luči aldosteron, dolazi do zadržavanja natrija i tekućine. Dolazi do povećanja koncentracije
lipida, holesterola i triglicerida u serumu.

Kod nefrotskog sindroma dolazi do opadanja albumina, opadanja gama globulina te rasta alfa 2
makroglobulina i beta 2 globulina.

Gubitak transportnih proteina razlog je što su kod nefrotskog sindroma smanjene koncentracije
kalcija, željeza, bakra, cinka, TIBCa, hormona štitnjače te vitamina D u serumu.

Snižene koncnetracije antitrombina III, te IgG-a. Nefrotski sindrom u odraslih se javlja većinom zbog
sistemskih bolesti koje uzrokuju oštećenje bubrega(sistemski eritemski lupus, šećerna bolest), a kod
djece se javlja lipoidna nefroza u većini slučajeva nefrotske bolesti glomerula.

2. Ceruloplazmin je snižen kod?

Ceruloplazmin je glikoprotein koji se nalazi u alfa 2 globulinskoj frakciji. Više od 90% bakra u serumu
vezano je za ceruloplazmin. Cp ima aktivnost OKSIDAZE, a njegove promjene u serumu su pokazatelj
promjena koncentracija bakra. CP je SNIŽEN u Wilsonovoj bolesti, nefrotskog sindroma, cirozi,
hepatitisu i kod teških proljeva.

POVEĆAN kod reakcija akutne faze, hroničnim infekcijama, trudnoći, zloćudnim bolestima, pri
uzimanju estrogena i opstrukciji žučnih putova.

3. Sinovijalana tekućina kao uzorak.

Sinovijalna tekućina je tekućina koja okružuje zglobove. Ovaj tip uzorka se dobiva punkcijom
zglobova. Punktati dobiveni iz kapsula zglobova pacijenata sa gihtom bogati su mokraćnom
kiselinom.

4. Za šta se vezuju tiroidni hormoni?

Za TBG.

5. Hijalini cilindri se pojavljuju kod?

Hijalini cilindri su transparentni, a javljaju se kod težih fizičkih naprezanja, prilikom dehidratacije ili
kod groznice.

6. Leukocitni cilindri zajendo sa masnim cilindrima su specificni za oboljenje?

Leukocitni cilindri su transparentni cilindri koji se javljaju kod bubrežnih upala (pijelonefritis,
oboljenje glomerula). Masni cilindri kod lipidurije (nefrotski sindrom).
7. Ornitinski ciklus. - ciklus uree

Poznato je da kao produkt dezaminacije aminokiselina u metabolizmu nastaju velike količine

amonijaka u organizmu. Ukoliko u organizmu ne bi postojao mehanizam detoksikacije i ukoliko ne bi
došlo do pretvaranja amonijaka u ureu nagomilavale bi se velike količine toksičnog amonijaka.
Pretvora amonijaka u ureu odvija se spontano na nivou jetre u sklopu Krebs ornitinskog ciklusa.

Iz amonijaka i ugljen dioksida uz utrošak dva mola ATPa nastaje karbamoil fosfat. Ta reakcija je
ireverzibilna, a katalizira je karbamoil fosfat sintetaza, čiji je aktivator N-acetil glutaminska kiselina.
Nastali karbamoil fosfat veže se sa ornitinom preko delta amino grupe z djelovanje ornitin karbamoil
transferaze ( OCT) i stvara se citrulin. Citrulin sa asparaginskom kiselinom uz utrošak jednog mola
ATPa kondenzira u arginino jantarnu kiselinu. Tu reakciju katalizira sintetaza arginino jantarne
kiseline. Djelovanjem arginino sukcinat dehidrogenaze razgrađuje se arginino jantarna kiselina u
arginin i fumarnu kiselinu. Arginin djelovanjem arginaze stvara ureu i ornitin koji ponovo ulazi u ciklus
i veže se sa karbamoil fosfatom.

8. Crijevna AP je u frakciji beta globulina.

9. Analitika estriola u urinu.

Estriol je količinski dominantan estrogen u trudnoći. Određivanje estriola tokom trudnoće značajan je
pokazatelj djelovanja fetoplacentne sprege. Estriol je moguće odrediti imunohemijskim metodama sa
obilježivačima ili češće manuelnim metodama.

10. Razlika između Cushing sindroma i oboljenja.

Cushing sindrom( hiperadrenokortizolizam ili hiperkortizolizam) je naziv za kombinacije

karakterističnih simptoma izazvanih pretjeranom proizvodnjom hormona nadbubrežne žlijezde
kortizola u krvi. Uzrok povišenih vrijednosti može biti povišeno stvaranje hormona u tijelu ili povišen
unos u tijelo glukokortikoida (lijekova). Cushingov sindrom treba razlikovati od Cushingove bolesti,
koja uzrokuje sindrom zbog tumora hipofize koja izlučuje povišene vrijednosti ACTH.

11. U kojim slučajevima je povišena aktivnost AP i fosfata, a ukupni Ca normalan:

a) nefritis

b)osteomalacija

c) rahitis

d) zarastanje kostiju

e) hiperPTH

12. Za koji se konstituent koristi i reakc napisati

KALMAGIT- određivanje Mg spektrofotometrijski.

Mg2+ + kalmagit(plav) ------> ljubičasti kompleks ( 530 do 550nm)

O KREZOL - određivanje Ca spektrofotometrijski.

Ca2+ + o-krezol ftalein-----> OH ---->crveni komplex (520 do 570nm)

VOLFRAMAT - spominje se za određivanje HDL holesterola sa fosfovolframovom kiselinom, a i kod

analike proteina u sklopu Folin -Ciocalteu reaktiva, pa ne znam na šta misli :D

NA TETRAZOLIJUM - nisam našla

ERLICH- određivanje PBG u urinu. Nastaje intenzivna crvena boja.

13. Postrenalna azotemija.

Uzrok : opstrukcija protoka urina, pritisak na tubule.

Dolazi do porasta koncentracije uree i koncentracije kreatinina.

14. Kod kongenitalne adrenalne hiperlezije kakav se očekuje aldostreron uslijed hiponatrijemije?

Adrenalni korteks luči aldosteron kao odgovor na pad koncentracije Na+ u krvi. Dolazi do rasta
aldosterona uslijed hiponatrijemije. ( provjerite :) )

15. Asimptomatska mikroamilazemija nastaje zbog:

a) hronični pankreatit

b) karcinom pankreasa

c) trauma pankreasa

d) makroamilaza

16. MSUD nastaje zbog

17. Glikogen tipa IV pitalica

18. Fenilketonurija - staviti T ili N

Mislim da su ovo pitanja za kliničku 2, ali provjerite :)

- Neinvazivni test kod pankreasa.

- Infertilnost kod muškaraca. Navesti i elaborirati 3 osnovna uzroka!

- Analitika TT3 i TT4. Analika ACTH i renina.

- Navesti kliničke implikacije kod disfunkcije hipofize.

- Kod rane folikularne faze :

a) povećan FSH

b) smanjen FSH

c) povećan estradiol

d) smanjen estradiol

- Nešto oko kontraceptivnih pilula/kombinovana estrogen - pregesteron pilula, kako ispoljava

djelovanje?

- BE ( ekces baza)

- Cisturija nastaje zbog:

a) promjena na nivou cisteina

b) nakupljanja cisteina i bazičnih aminokiselina u urinu

c) nakupljanja cisteina i bazičnih ak u plazmi

- Eritrocemija se javlja uslijed:

a)aritrita

b) TBC

c) maligni tumor bubrega

d) bolesti krvi i krvnih organa

e) u hipertoničnoj mokraći