ΕΛΠ41 2021-22

ΘΕΜΑ 4ΗΣ ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

Η 4η εργασία εστιάζει αφενός στην προφορική δημιουργία και τη σχέση της προφορικότητας
με την εγγραμματοσύνη, αφετέρου στο φαινόμενο της κατάρτισης συλλογών δημοτικών
τραγουδιών κατά τον 19ο αιώνα. Σας δίνονται τέσσερα αποσπάσματα, στα οποία οι
συγγραφείς σχολιάζουν τα δύο βασικά ζητήματα που θα σας απασχολήσουν σε αυτήν την
εργασία. Ειδικότερα, με βάση αυτά τα κείμενα καλείστε να απαντήσετε στα παρακάτω
ερωτήματα:

Ζήτημα Α΄
Αφορμώντας από τα δύο πρώτα αποσπάσματα καλείστε να αναφερθείτε στα βασικά
χαρακτηριστικά της προφορικότητας σε σχέση με την εγραμματοσύνη. Εδώ θα εξετάσετε
δομικές παραμέτρους της προφορικότητας, όπως για παράδειγμα το ρόλο του αφηγητή -
ερμηνευτή, τη σημασία των παραλλαγών, της επανάληψης και του αυτοσχεδιασμού, τον
αγωνιστικό προσανατολισμό της και την κοινοκτημοσύνη της. Είναι όμως σημαντικό όλα τα
παραπάνω να εξεταστούν υπό το πρίσμα της σχέσης της προφορικότητας με την
εγγραμματοσύνη, η οποία, αντίθετα με την προφορική παράδοση, διέπεται από τεχνητό και
ατομικιστικό χαρακτήρα. Σε αυτό το πρώτο μέρος μπορείτε για να τεκμηριώσετε τις θέσεις
σας να αναφερθείτε συνοπτικά στο παράδειγμα του λαϊκού και λόγιου παραμυθιού. Για την
απάντησή σας σε αυτό το ερώτημα θα αντλήσετε υλικό και θα συνδυάσετε στοιχεία από το
κείμενο των Δ. Δαμιανού και Μ. Παπαχριστοφόρου («Προφορική λογοτεχνία») και κυρίως
από τη μελέτη του Γ. Κιουρτσάκη (Προφορική Παράδοση και Ομαδική Δημιουργία). Χρήσιμο
επίσης θα σας φανεί το κείμενο του W. Ong (Προφορικότητα και Εγγραμματοσύνη).

Ζήτημα Β΄
Με βάση το τρίτο και το τέταρτο απόσπασμα θα απαντήσετε στο δεύτερο ερώτημα, το οποίο
εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των όσων είχατε μελετήσει για την πρώτη εργασία
αναφορικά με τη συγκρότηση της λαογραφικής επιστήμης κατά τον 19ο αιώνα. Αφού
αναλύσετε, εν συντομία, τη χρήση πολιτισμικών (αντί πολιτικών) κριτηρίων και τη μελέτη της
ανώνυμης λαϊκής λογοτεχνίας για την κατάδειξη της εθνικής ενότητας και την συνολικότερη
διαμόρφωση εθνικής ταυτότητας, θα εστιάσετε στη σημασία της συλλογής των δημοτικών
τραγουδιών στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Πιο συγκεκριμένα θα εξετάσετε το φαινόμενο της
κατάρτισης των συλλογών (εμμένοντας κυρίως σε αυτές του Φοριέλ και του Ν. Γ. Πολίτη) και
τις συνθήκες της σταδιακής ενσωμάτωσης των δημοτικών τραγουδιών στη νεοελληνική
συνείδηση.
Για την απάντησή σας σε αυτό το ερώτημα θα αντλήσετε υλικό και θα συνδυάσετε στοιχεία
κυρίως από το κείμενο του Α. Πολίτη («Η δεύτερη ζωή των δημοτικών τραγουδιών»).
Χρήσιμα θα σας φανούν επίσης: τα κείμενα της Μαρία Δ. Μιράσγεζη («Οι συλλογές») και
του Ν. Πολίτη («Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού: Πρόλογος»).

Επισημαίνεται πως καλό θα ήταν να λάβετε υπόψη σας τις δοθείσες λέξεις-κλειδιά ως
βοηθητικές έννοιες-εργαλεία κατά την ανάλυσή σας.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
1. Προσπαθείστε να αποδώσετε τα επιχειρήματα που αντλείτε από τη βιβλιογραφία με
τρόπο που αναδεικνύει το δικό σας προσωπικό τρόπο σκέψης και ύφος γραφής. Εάν σε
ορισμένα σημεία κρίνετε απαραίτητη την παράθεση ενός αποσπάσματος,
χρησιμοποιείστε «ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ».
2. Για να αποδώσετε τις διαφορετικές οπτικές των συγγραφέων με τους οποίους διαλέγεται
η εργασία σας, ή και κάποιες διαφορές μεταξύ τους, μπορείτε να χρησιμοποιείτε φράσεις
του τύπου «Σύμφωνα με τον Γ. Κιουρτσάκη…», «Σύμφωνα με τις Δαμιανού και
Παπαχριστοφόρου», «Όπως υποστηρίζει ο Α. Πολίτης» για να αποδώσετε και να
σχολιάσετε κριτικά τα δεδομένα αρχικά, και κατόπιν να καταθέσετε τη δική σας θέση.
3. Θα πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση και την αποδοχή των όρων του
συστήματος ανίχνευσης ομοιότητας κειμένου Turnitin.
4. Ο αριθμός των ζητούμενων του θέματος, καθώς και η σειρά με την οποία παρουσιάζονται
στο θέμα δεν αποτελεί απαραίτητα και οδηγό για τη δομή του κειμένου της εργασίας σας.
5. Να μην περιλαμβάνετε την εκφώνηση του θέματος στην τελική εργασία που «ανεβάζετε»
στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΑΠ.