Lp V HCl n HCl V r −r Ca Cs pH obl pH pom

3 3 3 3
[cm ] [mmol] [cm ] [mol/cm ] [mol/cm ]
0 0 0 20,0 0,100 0,100 4,75 4,70
1 1 0,25 21,0 0,107 0,0833 4,64 4,44
2 2 0,50 22,0 0,114 0,0682 4,53 4,26
3 3 0,75 23,0 0,120 0,0543 4,41 4,09
4 4 1,00 24,0 0,125 0,0417 4,27 3,90
5 5 1,25 25,0 0,130 0,0300 4,11 3,65
6 6 1,50 26,0 0,135 0,0192 3,90 3,30
7 7 1,75 27,0 0,139 0,00926 3,57 2,66
8 8 2,00 28,0 0,143 0 2,80 1,82
Sprawozdanie
Roztwory buforowe
−¿¿
Doświadczenie 1. Wyznaczanie pojemności buforowej roztworu buforowego (HA/ A
Stężenie roztworów używanych w doświadczeniu:
0 3
C CH 3 COOH =0,2 mol / dm
0 3
C CH 3 COONa =0,2 mol/dm
3
C HCl =0,25 mol / dm
3
C NaOH =0,25 mol/dm

Objętość roztworów użytych do sporządzenia roztworu buforowego:

V CH 3 COOH =10 cm3

3
V CH 3 COONa =10 cm

0
1 Pomiar pojemności buforowej w stosunku do HCl:

Przykładowe obliczenia:
a) Obliczanie liczbę moli HCl
n
C= →n=C ∙ V
V HCl

mol
C = C HCl = 0,25 3
dm
Obliczenia:

0. n 0=0,25 M ∙ 0 cm 3=0 mmol

 1. . n1 =0,25 M ∙1 cm3=0,25 mmol
3
2. . n2 =0,25 M ∙ 2cm =0,50 mmol

3. . n3 =0,25 M ∙ 3 cm3 =0,75 mmol

3
4. . n 4=0,25 M ∙ 4 cm =1,00 mmol

5. . n5 =0,25 M ∙ 5 cm3 =1,25 mmol

3
6. . n6 =0,25 M ∙ 6 cm =1,50 mmol
3
7. . n7 =0,25 M ∙ 7 cm =1,75 mmol
3
8. . n 8=0,25 M ∙ 8 cm =2,00 mmol

b) Obliczanie C a
na
C a= , n a=( V CH 3COOH ∙ C0CH 3 COOH ) + n HCl
V r−r

0,002
0. n a= (0,2* 0,010) + 0= 0,002 mol, C a= =0,100 M
0,020
0,00225
1. n a= (0,2* 0,010) + 0,00025= 0,00225 mol, C a= =0,107 M
0,021
0,00250
2. . n a= (0,2* 0,010) + 0,00050= 0,00250 mol, C a= =0,114 M
0,022
0,00275
3. . n a= (0,2* 0,010) + 0,00075= 0,00275 mol, C a= =0,120 M
0,023
0,00300
4 . . n a= (0,2* 0,010) + 0,00010= 0,00300 mol, C a= =0,125 M
0,024
0,00325
5. . n a= (0,2* 0,010) + 0,00125= 0,00325 mol, C a= =0,130 M
0,025
0,00350
6 . . n a= (0,2* 0,010) + 0,00150= 0,00350 mol, C a= =0,135 M
0,026
0,00375
7 . . n a= (0,2* 0,010) + 0,00175= 0,00375 mol, C a= =0,139 M
0,027
0,00400
8 . . n a= (0,2* 0,010) + 0,00200= 0,00400 mol, C a= =0,143 M
0,028
c ¿ Obliczanie C s
ns
C s= , n s=( V CH 3 COOH ∙ C 0CH 3COOH ) −n HCl
V r−r
 0,002
0. n s=( 0,2∗0,010 )−0 = 0,002 mol, C s= =0,100 M
0,020
0,00175
1. n s=( 0,2∗0,010 )−0,00025 = 0,00175 mol, C s= =0,0833 M
0,021
0,00150
2. n s=( 0,2∗0,010 )−0,00050 = 0,00150 mol, C s= =0,0682 M
0,022
0,00125
3. n s=( 0,2∗0,010 )−0,00075 = 0,00125 mol, C s= =0,0543 M
0,023

0,001
4. . n s=( 0,2∗0,010 )−0,00100 = 0,00100 mol, C s= =0,0417 M
0,024
0,00075
5. n s=( 0,2∗0,010 )−0,00125 = 0,00075mol, C s= =0,0300 M
0,025
0,0005
6. n s=( 0,2∗0,010 )−0,00150 = 0,0005 mol, C s= =0,0192 M
0,026
0,00025
7. n s=( 0,2∗0,010 )−0,00175 = 0,00025 mol, C s= =0,00926 M
0,027
0
8. . n s=( 0,2∗0,010 )−0,00200 = 0 mol, C s= =0 M
0,028

d) Obliczanie pH
¿

K a =10− pK = 10−4,75 = 1,778 ∙10−5

a

pH =−¿ log¿

0. ¿log¿= -log1,778 ∙10−5= 4,75

1. ¿log¿= -log2,286 ∙ 10−5= 4,64

2. ¿log¿= -log2,963 ∙10−5= 4,53

3. ¿log¿= -log3,912 ∙10−5= 4,41

4. ¿log¿= -log5,334 ∙ 10−5=4,27

5. ¿log¿= -log7,705 ∙10−5=4,11

6. ¿log¿= -log1,245 ∙10−4=3,90

7. ¿log¿= -log2,667 ∙ 10−4 =3,57

8. ¿log¿= -log2,667 ∙ 10−4 =3,57

 0
2 Pomiar pojemności buforowej w stosunku do NaOH
Lp V NaOH n NaOH V r −r Ca Cs pH obl pH pom
[cm¿¿3 ]¿ [mmol] [cm¿¿3 ]¿ [mol/cm 3 ] [mol/cm 3 ]
0 0 0 20,0 0,100 0,100 4,75 4,70
1 1 0,25 21,0 0,0833 0,107 4,86 4,74
2 2 0,50 22,0 0,0680 0,114 4,97 4,89
3 3 0,75 23,0 0,0543 0,120 5,09 5,06
4 4 1,00 24,0 0,0417 0,125 5,23 5,27
5 5 1,25 25,0 0,0300 0,130 5,39 5,56
6 6 1,50 26,0 0,0192 0,135 5,60 6,13
7 7 1,75 27,0 0,00926 0,139 5,93 11,97
8 8 2,00 28,0 0 0,143 11,453 12,39

Przykładowe obliczenia:
a) Obliczanie liczbę moli NaOH
n
C= → n=C ∙V
V NaOH

mol
C = C NaOH = 0,25
dm3
Obliczenia:
3
0. n 0=0,25 M ∙ 0 cm =0 mmol
3
1. . n1 =0,25 M ∙1 cm =0,25 mmol
3
2. . n2 =0,25 M ∙ 2cm =0,50 mmol
3
3. . n3 =0,25 M ∙ 3 cm =0,75 mmol
3
4. . n 4=0,25 M ∙ 4 cm =1,00 mmol

5. . n5 =0,25 M ∙ 5 cm3 =1,25 mmol

3
6. . n6 =0,25 M ∙ 6 cm =1,50 mmol

7. . n7 =0,25 M ∙ 7 cm 3=1,75 mmol

3
8. . n 8=0,25 M ∙ 8 cm =2,00 mmol

b) Obliczanie C a
 na
C a= , n a=( V CH 3COOH ∙ C0CH 3 COOH ) −n NaOH
V r−r

0,002
0. n a= (0,2* 0,010) - 0= 0,002 mol, C a= =0,100 M
0,020
0,00175
1. n a= (0,2* 0,010) - 0,00025= 0,00175 mol, C s= =0,0833 M
0,021
0,0015
2. . n a= (0,2* 0,010) - 0,00050= 0,00150 mol, C a= =0,068 M
0,022
0,00125
3. . n a= (0,2* 0,010) - 0,00075= 0,00125 mol, C a= =0,0543 M
0,023
0,0417
4 . . n a= (0,2* 0,010) - 0,0010= 0,00100 mol, C a= =0,0417 M
0,024
0,00075
5. . n a= (0,2* 0,010) - 0,00125= 0,00075 mol, C a= =0,0300 M
0,025
0,0005
6 . . n a= (0,2* 0,010) - 0,00150= 0,0005 mol, C a= =0,0192 M
0,026
0,00025
7 . . n a= (0,2* 0,010) - 0,00175= 0,00025 mol, C a= =0,00926 M
0,027
0
8 . . n a= (0,2* 0,010) - 0,00200= 0 mol, C a= =0 M
0,028
c) Obliczanie C S
na
C S= , n a=( V CH 3COOH ∙ C0CH 3 COOH ) + n NaOH
V r −r

0,002
0. n S= (0,2* 0,010) + 0= 0,002 mol, C a= =0,100 M
0,020
0,00225
1. n S= (0,2* 0,010) + 0,00025= 0,00225 mol, C a= =0,107 M
0,021
0,00250
2. . n S= (0,2* 0,010) + 0,00050= 0,00250 mol, C a= =0,114 M
0,022
0,00275
3. . n S= (0,2* 0,010) + 0,00075= 0,00275 mol, C a= =0,120 M
0,023
0,00300
4 . . n S= (0,2* 0,010) + 0,0010= 0,00300 mol, C a= =0,125 M
0,024
 0,00325
5. . n S= (0,2* 0,010) + 0,00125= 0,00325 mol, C a= =0,130 M
0,025
0,00350
6 . . n S= (0,2* 0,010) + 0,00150= 0,00350 mol, C a= =0,135 M
0,026
0,00375
7 . . n S= (0,2* 0,010) + 0,00175= 0,00375 mol, C a= =0,139 M
0,027
0,00400
8 . . n S= (0,2* 0,010) + 0,00200= 0,00400 mol, C a= =0,143 M
0,028
c) Obliczenie pH
pH =−¿ log¿]
K a∗na
¿]=
ns
− pK a
K a =10 = 10−4,75 = 1,778 ∙10−5

0. ¿log¿= -log1,778 ∙10−5= 4,75

1. ¿log¿= -log1,383 ∙10−5= 4,86

2. ¿log¿= -log1,067 ∙10−5= 4,97

3. ¿log¿= -log8,082 ∙10−6= 5,09

4. . ¿log¿= -log5,927 ∙10−6= 5,23

5. ¿log¿= -log4,103 ∙ 10−6 = 5,39

6. ¿log¿= -log2,540 ∙10−6= 5,60

7. ¿log¿= -log2,540 ∙10−6= 5,93

Kw 1∗10
−14
−10
8. . K h = = =5,624∗10
K a 1,778∗10 −5

¿=√ K h∗C s = 2,836¿ 10−3

pH= 14-(-log¿)= 11,453

0
3 Obliczenie pojemności buforowej
a) W stosunku do HCl (podać numery punktów pomiarowych użytych do obliczenia
β):
−∆ nHCl −nHCl ( 6. ) −n HCl ( 2. ) 0,001 mol
β= = = = 0,0521 [ 3 ]
∆ pH ∙ V pH ( 2. )− pH ( 6. )∗V 0,0192 dm

b) W stosunku do NaOH (podać numery punktów pomiarowych użytych do

oblczenia β):
−∆ n NaOH −nNaOH ( 6. )−nNaOH ( 3. ) 0,00075 mol
β= = = = 0,0350 [ 3 ]
∆ pH ∙V pH ( 6. )− pH (3. )∗V 0,0214 dm

4 0 Wykres zależności pH roztworu buforowego od objętości dodanego 0,25M NaOH/

0,25 M HCl

pH roztworu buforowego
14

12

10

8 Vhcl
Vnaoh
pH

6 Logarithmic (Vnaoh)
Power (Vnaoh)
4

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Vhcl/Vnaoh

0
5 Skład badanego roztworu buforowego:
a ¿ Po dodaniu 8,0 cm 3 0,25 M HCl:

liczność CH 3 COOH [mmol]= 4 [mmol]

liczność CH 3 COONa [mmol ]= 0 [mmol]

równanie reakcji wyjaśniające obserwowaną wartość pH roztworu:
−¿¿
−¿+ HCl → C H 3 C 00 H +Cl ¿
C H 3 C 00

b ¿ Po dodaniu 8,0 cm3 0,25 M NaOH:

liczność CH 3 COOH [mmol]= 0

liczność CH 3 COONa [mmol ]= 4
równanie reakcji wyjaśniające obserwowaną wartość pH roztworu:
−¿¿

NaOH→ Na+¿+OH ¿

+¿ ¿
CH 3 COOH +OH −¿→ ¿ C H 3 C 00−¿+ H ¿

Wnioski:
Podczas przeprowadzania doświadczenia jesteśmy w stanie dojść do następujących
wniosków, iż te same dodatki kwasu lub zasady powodują różne zmiany pH.
Podczas dodawania kolejnych porcji mocnej zasady czy mocnego kwasu do buforu,
jesteśmy w stanie zaobserwować, że do pewnego zakresu dodawania kwasu czy
zasady pH roztworu zmienia się nieznacznie. Wartość pH otrzymaną za pomocą
pomiaru pehametrem a wartość, która wychodzi poprzez obliczenia nie różni się
zbyt dużo, odchylenia mogą być spowodowane błędem podczas pomiaru w
laboratorium. Z powyżej umieszczonego wykresu widzimy jak dodawanie mocnego
kwasu i zasady wpływa na pH buforu, z wykresu możemy odczytać zakres tolerancji
takiego roztworu, który wykazuje się nieznaczną zmianą pH w stosunku do tego co
dodajemy do roztworu. Miarą niewrażliwości roztworu na dodatki kwasów i zasad
jest pojemność buforowa roztworu.