y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ II Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

l' l'
l u…\+¢ ø=+&É sêeTsêj·T>∑Ts¡TuÛÀ´qeT'
Ä+Á<äÛ Ä+Á<XäÛ +¯ ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü+düÿè‘·eT÷\+ : lu…\¢+ø=+&É sêeTsêj·T$<ä«‘·ÿ$
X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü+düÿ è‘· eT÷\+ : l u…\+ ¢ ø=+&É sêeTsêj·T$<ä«‘·ÿ$
Ä+Á<ÛëqTyê<ä+ : y˚Tfi¯fl#ÓiT« y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdæÔ

Ä+Á<ëÛ qTyê<ä+: y˚Tfi¯fl#ÓiT« y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdæÔ Á|ü<eä∏ TeTTÁ<äD: ~. 08`04`2014. lsêeTqeMT »j·Tdü+e‘·‡s¡'
Á|ü‘·T\T : 500
ù|J\T : 702
yÓ\ s¡÷. : neT÷\´eTT
dü+bÕ<ä≈£î&ÉT
RAVI MOHAN RAO, M.Sc., M.A. (Sanskrit)
Flat No. 404, Janjanam Complex
Opp. I Town Police Station, CHIRALA - 523155
Cell : 94401 15411

© M.V. SUBRAHMANYA SASTRY,

Retd. Lecturer,
TENALI.
Cell: 99081 63627, 92483 75848

l u…\+¢ ø=+&É sêeTsêj·T>∑Ts¡TuÛÀ´qeT'

Á|ü#T· s¡De<ëqT´\T : leT‹   l q&ç|æH˚ì dü÷s¡´Hêsêj·TD COMPUTERISED BY :- PRINTED AT:
L.DURGA PRASAD KARSHAK ART PRINTERS,
Á|üø±X¯≈î£ \T : l \*‘êq+<ëÁXe ¯ TeTT Sanjay Graphics, Chirala. HYD
yê&Éπse⁄ Cell : 99 66 15 62 63
1
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ III IV Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

dü+. $wüj·TeTT $wüjT· dü÷∫ø£ ù|õ

I. |”]ƒø± dü+Á>∑Vü≤eTT IX
II. düHêïVæ≤ø£ XIV
z+ 1. |”]ƒø£ 1
qyÓ÷ ÁãVü‰à~uÛÀ´ 2. eT<Ûä«sêe÷qTE\T ø±eTÁø√<Ûëe‘ês¡T\T 3
ÁãVü≤à$<ë´dü+Á|ü<ëj·Tø£s¡ÔèuÛÀ´ 3. |üPs√«‘·sÔ ¡ MTe÷+dü\T ` _ÛqïeTT˝≤? n_ÛqïeTT˝≤? 3
e+X¯ãTTwæuÛÀ´ 4. n<Ûë‘√ ÁãVü≤àõC≤„kÕ ` ªn<Ûµä $#ês¡D ` 13
5. nqTã+<Ûä #·‘·Twüºj·TeTT ` 19
qyÓ÷ >∑Ts¡TuÛ´Ñ ' 6. ªn‘·'µ X¯ã› $#ês¡D 24
7. ÁãVü≤àõC≤„kÕ |ü<ä$#ês¡D 25
8. kÕ«<Ûë´j·T$~Û $#ês¡D 28
Dedicated to 9. C≤„qeTT yÓ÷ø£å kÕ<ÛäqeTT ` <Ûë´qeTT ø±<äT. 31
10. j·TC≤„<äT\T $$~wü (õC≤„dü)≈£î n+>∑eTT\T 40
Brahma and the Rishis 11. kÕ<Ûäq #·‘·Twüºj·Ty˚T ÁãVü≤àMTe÷+dü≈£î ns¡Ω‘· 44
The Great Teachers 12. Ä‘·à ` düTK dü«s¡÷|üeTT 47
Who handed down Brahmavidya 13. Ä‘·à ` ì‘·´y˚T 49
14. ÁãVü≤àMTe÷+dü ø£qï eTT+<äT ø£s¡àMTe÷+kÕ<Ûä´j·Tq+ ìj·TeT+ ø±<äT 49
Through Generations. 15. ì]«X‚cÕ‘·à ìs¡÷|üD+ 53
16. sêe÷qTE&ÉT #Ó|æŒq dü$X‚wü‘·«eTTqT K+&ç+#·T≥ 54
17. ÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü nì ìs¡÷|æ+#˚ Á|üe÷D≤\T 59
This work is brought out with the complete financial assistance of 18. ì]«X‚wü edüTÔe⁄ $wüj·TyÓTÆ Á|ü‘·´ø£å Á|üe÷DeTT. 60
19. ì]«X‚wü edüTeÔ ⁄ ` nqTe÷q Á|üe÷D+ 61
Dr. Nadipineni Suryanarayana (Retd. Principal) and his beloved wife 20. dü$ø£\Œø£ ` ì]«ø£\Œø£ C≤„Hê\T 64
Mrs. Koteswaramma. I pray the al-mighty to grant boons to the translator of 21. ì]«ø£\Œø£ C≤„qeTTq≈£î Á|ü‘·´øå±~ Á|üe÷DeTT\T kÕ<ÛäqeTT˝≤? 65
this work, Sri. M.V. Subrahmanya Sastry. 22. ì]«ø£\Œø£+ n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô»q´eTT. 67
23. X¯ã›eTT ì]«ø£\Œø£ C≤„qeTTq≈£î Á|üe÷DeTT. 68
This book is published on behalf of Sri Lalitanandashramam, 24. y˚<ë+‘· yêø£´eTT ì]«ø£\ŒÁãVü≤àeTTqT #Ó|üqT. 73
Vodarevu, with the courtesy of His Excellency Swamy Arulananda. 25. düTwüß|æÔ˝ÀqT ì]«ø£\ŒÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô 74
`sêyÓ÷sê, dü+bÕ<ä≈î£ &ÉT. 26. ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø± K+&ÉqeTT ` ì]«ø£\Œdü«s¡÷|ü+ 76
27. Á|ü‘·´ø£åeTT uÛÒ<ä$wüj·T+ ø±<äT 85
28. uÛ<Ò +ä ìs¡÷|üD≤r‘·+ nì dæ<ë∆+rø£]+#·≥+ 92
29. ÁãVü≤àeTT yê´eè‹Ô s¡÷|üeTT. 101
30. ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT ` C≤„Hêq+<äeTT\T 102
31. |òüT≥ ` |ü{≤~ Á|ü|ü+#·eTT ` $T<Ûä´ 104
2
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ V VI Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

dü+. $wüjT· eTT ù|õ dü+. $wüjT· eTT ù|õ

32. ª<äèX¯´+ ` $T<Ûä´µ nqï ùV≤‘·Te⁄ ` ÁãVü≤à+ 111 65. ø±s¡D yêø£´+ ` <ëì ns¡+ú $wüjT· +˝À sêe÷qT»eT‘· ìsêø£sD¡ eTT 278
33. ÁãVü≤à+ ` n<äèX¯´eTT 113 66. dü‘·´+, C≤„q+ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‹ ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|ü⁄Ô+~ 284
34. ÁãVü≤à+ ` n~«rj·TeTT 116 67. ª$C≤„qe÷q+<ä+µ nH˚ ÁX¯ó‹ ì]«X‚wü ÁãVü≤àuÀ<Ûäø£eTT 286
35. <Ó’«‘·$T<Ûë´‘·«eTT 117 68. ÁãVü≤à$<ëb˛ï‹, k˛X¯óï‘˚` yÓTTˆˆ yêø±´\T ì]«X‚wüÁãVü≤à dü÷#·ø£eTT˝Ò 291
36. ÁãVü≤à ` dü‘·´y˚T 122 69. ÁãVü≤à+ Äq+<ä s¡÷|üy˚T 294
37. ÁãVü≤à ` ∫Á<ä÷|üy˚T 129 70. ìs¡TZD ÁãVü≤à+ ñbÕdü´y˚T 297
38. #Ó’‘·q´+ ` dü«j·T+Á|üø±X¯y˚T 131 71. ÁãVü≤à+ $~‘·+ ø±<äT ` n$~‘·+ ø±<äT 298
39. nqTuÛÑ÷‹ ` ì‘·´y˚T 140 72. XÊ+ø£s¡eT‘·+ ` n#·\eT‘·+ 303
40. nqTuÛÑ÷‹ ` <äèX¯´+ ø±<äT. 156 73. ª<äèùwº'Á<äcÕºs¡+ ` sêe÷qT»eT‘· K+&ÉqeTT 304
41. Ä‘·à ` »„|æÔ (C≤„q) s¡÷|üy˚T 169 74. Äq+<äX¯ã›eTT ` sêe÷qTC≤s¡ú K+&ÉqeTT 305
42. dü+$‘Ô̊ (C≤„qy˚T) ` Ä‘·à 175 75. ÁãVü≤à+ Äq+<äs¡÷|üy˚T ` Äq+<ä<Ûä]àø±<äT 310
43. nVü≤+ø±s¡eTT C≤„qe´+»ø£y˚T 198 76. ÁãVü≤à+ ì]«X‚wüy˚T 321
44. nVü≤+ø±s¡eTT nC≤„HêÁX¯j·TeTT, C≤„qeTT nC≤„q $wüj·TeTT 199 77. ªH˚Vü≤HêHêµ nqï#√≥ sêe÷qT»eT‘· K+&ÉqeTT. 323
45. nVü≤+ø±s¡eTT ‘·q˝Àì nqTuÛÑ÷‹ì e´ø£Ô+ #˚düTÔ+~ 205 78. n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·+ MT<ä düT<äs¡ÙHê#ês¡´ eT‘· ìsêø£s¡DeTT 331
79. <Ó’«‘·C≤„q+ yÓ÷ø£åÁ|ü<ä+ ø±<äT ` n{Ϻ XÊg+ Á|üe÷D+ ø±<äT 340
46. nVü≤+ jÓTTø£ÿ ns¡ú $es¡D 209 80. ◊ø£´ÁX¯ó‹ ñbÕdüHê|üs¡+ ø±<äT 344
47. düTwüß|æÔ˝Àq÷ nVü≤eTs¡úyÓTÆq nVü≤+ø±s¡eTT ø=qkÕ>∑TqT ` 81. @ø£yT˚ e ` nqT ÁX¯ó‹øÏ sêe÷qTE\ ns¡eú TT ` K+&Éq 348
nqT sêe÷qT»eT‘· ìsêø£s¡DeTT 214 82. H˚Vü≤HêHêdæÔ øÏ+#·q ` nqT ÁX¯ó‹ yê´K´ 349
48. ªnVü≤+µ nq>± nVü≤+ø±s¡y˚T, n~ eTTøÏÔ˝À q•düTÔ+~ 216 83. ªj·TÁ‘·Væ≤<Ó’«‘· $Te uÛÑe‹µµ ` $#ês¡D 355
49. nVü≤+ n+fÒ nVü≤+ø±s¡eTT ` eTTøÏÔ˝À nVü≤+ø±s¡+ ñ+&É<äT 217 84. ª‘Ó’‹ÔØj·T ÁX¯ó‹µ ˝Àì ªn<äèX‚´`µ |ü<ä$#ês¡D 361
50. Á|ü‘·´ø£å Á|üe÷D+ Ä>∑eT u≤<Ûä´+ 228 85. nìs¡Tàø£Ô ` nì\j·Tq |ü<ä $#ês¡D 361
51. Á|ü‘·´ø£å+ |üPs¡«XÊg+ ` n+<äTe\q u≤<Ûä´eTT 232 86. nuÛj Ñ T· + Á|ü‹cÕ˜+$+<ä‘˚ ` nqT ÁX¯ó‹ $#ês¡D 364
52. |üs¡+ ø£qTø£ XÊg+ u≤<Ûäø£y˚T 232 87. ^‘· ìs¡TZDÁãVü≤à |üs¡y˚T 368
53. Ä>∑eT+ Á|üe÷Dy˚T 233 88. |ü⁄s¡Twüe#·Hê\˙ï ì]«X‚wü ÁãVü≤àqT ìs¡÷|æ+#·Tqy˚ 375
54. n<ä+› ˝À eTTK Á|ü‹_+ã+ yê´eVü‰]ø£ dü‘´· + 245 89. dü‘·´+ C≤„q+ nqT ÁX¯ó‹˝À Äq+<ä |ü<ëìøÏ ns¡úeTT 380
55. »q´ ªªC≤„qeTT dü‘·´+ ø±<äTµµ nì Á|üø±sê+‘·s¡+‘√ ìs¡÷|üD 245 90. ª@ø£<˚X¯dæú‘·kÕ´π>ï'`µ nqT XÀ¢ø£ $#ês¡D 381
56. j·T<Ûës¡úU≤´‹ yê<äeTT (dü‘Y U≤´‹) 249 91. ªj·T<ÛëπøåÁ‘·»„X¯øÏÔ`µ XÀ¢ø£ $#ês¡D 385
57. ÁãVü≤à+ $T<Ûä´ ø±<äT 254 92. ª‘·j·÷ ‹s√Væ≤‘·`µ XÀ¢ø£ $#ês¡D 385
58. y˚<ë+‘· XÊg+ ì]«X‚wüÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|ü⁄Ô+~ 258 93. ªÁ|ü<Ûëq+`µ XÀ¢ø£ $#ês¡D 385
59. ªÁãVü≤à+ ` dü$X‚w+ü µ nH˚ yê<ëìï Á|üø±sê+‘·s+¡ ‘√ K+&ç+#·≥+ 265 94. ª‘·<˚‘·<äø£åj·T+`µ yÓTTˆˆ XÀ¢ø£ $#ês¡D 387
60. ªªdü<˚eµµ nqT yêø£´+ MT<ä düT<äs¡Ùq eT‘· ìsêø£s¡DeTT 271 95. sêe÷qTCÀø£ÔeTsTTq πøåÁ‘·»„ \ø£åD K+&ÉqeTT 388
61. dü‘Y ` n+fÒ düT<äs¡ÙHê#ês¡T´&ÉT #Ó|æŒq ns¡úeTT ` K+&ÉqeTT 272 96. ªÄ‘·à ` dü«dü+y˚<´ä y˚Tµ nqT $wüjT· + ìsêø£]+#·≥+ 390
62. ª@ø£y˚Teµ e<ä› @ø£+ nqï<ëìøÏ düT<äs¡Ùq $es¡D+ ` <ëì K+&Éq 273 97. ªÁ|ü‘·´düÔ$T‘·uÛÒ<ä+`µ nqT |ü⁄sêD e#·HêìøÏ Á|ü|ü+#· ìùw<Ûä+
63. ne´ø£Ô+ »>∑‘êÿs¡DeT+fÒ kÕ+K´yê<äeTe⁄‘·T+~ ` ìsêø£s¡D+ 275 ns¡+ú ` $#ês¡D 390
64. n~«rj·T+ e<ä› düT<äs¡Ùq eT‘· ìsêø£s¡D+ 277 98. eT÷sêÔeT÷s¡Ô |ü<äeTT\ $#ês¡D 391
3
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ VII VIII Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

dü+. $wüjT· eTT ù|õ dü+. $wüjT· eTT ù|õ

99. jÓ÷>∑ Á|üø£s¡D XÀ¢ø±\ $#ês¡D 393 126. nC≤„q+ C≤„q+ e\q ‘=\>∑T‘·T+~ 560
100. ªC≤„q dü«s¡÷|üeTœ\+`µ XÀ¢ø£ $#ês¡D 397 127. nC≤„q ìeè‹Ôj˚T eTTøÏÔ ` yÓ’≈£î+sƒ¡ÁbÕ|æÔ ø±<äT 564
101. ªk˛Vü≤+µ yÓTTˆˆ $wüßí |ü⁄sêD e#·Hê\T »>∑‘·TÔqT $T<Ûä´>± #ÓbÕÔsTT 399 128. ∫Á<ä÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTqT nC≤„q+ dü«s¡÷|ü ‹s¡kÕÿs¡+ #˚jT· <äT 566
102. ªn$ø±sêj·T X¯ó<ë∆j·T`µ nH˚ XÀ¢ø£+ ì]«X‚wü ÁãVü≤à|üs+¡ 408 129. X¯Sq´yê<ä Á|üdüøÏÔ ` ìsêø£s¡DeTT 568
103. ÁãVü≤à$wüßís¡TÁ<ä |ü<ë\ø£s¡ú $#ês¡D 412 130. düTwüß|æÔ |üsêeTs¡Ù e\q uÛ≤es¡÷|ü ` nC≤„q+ dæ~∆düTÔ+~ 570
104. ªìs¡TZDkÕ´Á|üy˚Tj·Tdü´`µ XÀ¢ø£ $#ês¡D 414 131. uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTTq≈£î nqTe÷qeTTqTï Á|üe÷Dy˚T 574
105. e÷j·T ÁãVü≤àX¯øÏÔj˚T 416 132. nC≤„q+ ÁãVü‰àÁX¯j·T+ ø±<äT. C≤„‘·qT ÄÁX¯sTT+∫+<äqï
106. ªª|üs¡e÷s¡údüÔ«y˚TyÓ’ø£'`µµ nqT XÀ¢ø£ $#ês¡D 420 sêe÷qT» eT‘· K+&Éq+ 577
107. ª‘·yÓ’wüeTVæ≤e÷µ yÓTT<ä\sTTq $wüßí |ü⁄sêD XÀ¢ø£ $#ês¡D 421 133. ñbÕ<ëH√bÕ<˚j·TeTT\T düe÷qeTsTTHê uÛ≤es¡÷|ü ` nC≤„q dæ~∆ 585
108. n<Ó’«‘·+ <äTwüº+ ø±<äT 426 134. sêe÷qTC≤_ÛeT‘·eTsTTq j·T<ës¡úU≤´‹ (dü‘YU≤´‹)
109. $wüßí |ü⁄sêD+ ª6µ dü÷#·q\ <ë«sê ì]«X‚wü ÁãVü≤à|üs¡y˚T 428 dæ<ë∆+‘· $#ês¡D 595
110. luÛ≤wü´+˝À n<Ó’«‘· $s¡T<ë∆+X¯ K+&Éq 443 135. ªªX¯+K+ |ü#·Ãq ` u…\¢+ #˚<äTµµ Ç{Ϻ$ nj·T<Ûës¡ú
111. sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT<ëVü≤]+∫q ÁX¯ó‘·T\ $#ês¡D 454 C≤„qeTT\ì ìs¡÷|æ+#·T≥ 606
112. dü÷‘·dü+Væ≤‘· ì]«X‚wü ÁãVü≤à |üsy¡ T˚ 473 136. ªªÁãVü≤àdüèwæº ø£qTø£ n+‘ê dü‘·´y˚Tµµ nqï
113. uÛ≤>∑e‘·eT÷ n<Ó’«‘· Á>∑+<∏äy˚T 497 sêe÷qT» dæ<ë∆+‘·+ ` K+&ÉqeTT 611
114. ªªn$<ä´ ` ì]«X‚wü ÁãVü‰àÁX¯j·TeTTµµ Bìô|’ sêe÷qTC≤πøå|üD\T 137. eTVü‰yêø£´eTT\˝À #Ó|æŒq JeÁãVü≤àuÛÒ<ä+ kÕøÏå>±
` |ü]Vü‰s¡eTT 507 $T<Ûë´uÛÑ÷‘·eTsTTq nC≤„qeTTqï~ nì ìs¡÷|æ+#·T≥ 617
115. C≤„qdü«s¡÷|ü ÁãVü≤àeTT dü+ø√#· $ø±kÕ‘·àø£eTsTTq 138. nìs¡«#·˙j·TeTsTTq uÛ≤es¡÷bÕC≤„q+ $wüj·T+˝À
nekÕú<«ä j·T+ >∑\~ ` nqT düT<äsÙ¡ q eT‘· ìsêø£sD¡ + 515 $wüß|í ⁄ü sêD Á|üe÷D≤\T. 624
116. ªªì]«wüjT· +, ìsêÁX¯jT· +µ nsTTq nqTuÛeÑ + ÄÁX¯jT· <√wü+ 139. nìs¡«#·˙j·TeTsTTq uÛ≤es¡÷|ü nC≤„qeTT ` kÕÿ+<ä|ü⁄sêD kÕø£å´eTT 634
e\q nq+‘êÁX¯jT· +, nq+‘· $wüjT· + ne⁄‘·T+~µµ ` 140. ÁX¯ó‘·T\T n$<ë´ ìes¡Ôø£eTsTTq ì]«X‚wü ÁãVü≤àC≤„qeTT\qT #Ó|æŒq$ 636
nqT sêe÷qT»eT‘·+ ` K+&ÉqeTT 515
117. Á|ü|ü+#·+ n$<ë´ø£*Œ‘·eTsTTq |üø£å+˝À düT<äs¡ÙqT&ÉT
#Ó|Œæ q <√cÕ\T ` ìsêø£sD¡ 517
118. Á|ü|ü+#·+ dü‘·´+ ø±<äT. 523
119. n$<ä´ ` nìs¡«#·˙j·Ty˚T 525
120. ªªÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘·ÿ\Œq nq´<ÛëU≤´‹µµ nqT X¯+ø£ ` |ü]Vü‰s¡eTT 531
121. nU≤´‹ ` j·T<∏ës¡úU≤´‹ eT‘·eTT\T ìsêø£s¡D 532
122. ndü‘UY ≤´‹, Ä‘·àU≤´‹ ìsêø£sD¡ 532
123. nC≤„qeTT uÛ≤e |ü<ës¡úy˚T 534
124. ªªX¯ó<ä∆ÁãVü≤à≈£î nC≤„HêqTuÛÑe+ ˝Ò<äTµµ áX¯«s¡T&ÉT kÕøÏå.
Je⁄q≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ + ñqï~ ` nì ìs¡÷|üD 548
125. ÁãVü≤à+ nC≤„q kÕøÏj å T˚ 556
4
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
|”]ƒø± dü+Á>∑Vü≤eTT
es¡+>∑\T¢ ìyêdüT\T, eTVü‰ |ü+&ç‘T· \T ÁãVü≤àl eT˝≤¢e»\ sa düTã“sêeTXÊÅdÔæ
>±s¡T Áyêdæq |”]øƒ ˝£ À X¯+ø£s¡ sêe÷qT» eT‘· <ä«j·T+ô|’ eT+∫ #·sá ñqï~. Ä
y˚Ts¡≈î£ <ëìï Çø£ÿ&É dü+Á>∑V≤ü +>± nqTe~+∫ »‘·|sü T¡ düTHÔ êïqT.
1) sêe÷qTC≤#ês¡T´\yês¡T ÁãVü≤à+ dü>T∑ Dy˚TqHêïs¡T. n+<äT≈£î Äj·Tq #·÷|æq
ÁX¯ó‘·T\T.
1. ãèVü≤+‘√dü´ <Ûsä êà'
2. nj·Te÷‘êà ÁãVü≤à, $C≤„qeTjÓ÷eTH√eTj·T' ÁbÕDeTj·T'
3. @wü düsπ «X¯«s¡' ` @wüu÷ÑÛ ‘ê~Û|‹ü '
4. eTH√eTj·T' ÁbÕDX¯Øs¡' uÛ≤s¡÷|üd‡ü ‘·´dü+ø£\Œ' düs«¡ ø£sêàdüs«¡ ø±eT',
düs¡«>∑+<Ûädü‡s¡«s¡dü',
5. dü‘·´ø±eTdü‡‘·´dü+ø£\Œ'
6. @wüì‘√´eTVæ≤e÷Áu≤Vü≤àDdü´ qes¡‘ú ˚ ø£sà¡ D≤H√ø£˙j·÷Hé.
Ç+‘·ei≈£î ÁX¯ó‘·T\T ` Çø£ düà è‘·T\T
7. C≤„q+ ì‘·´+ ÁøÏj÷· ì‘ê´ ã\+ ì‘·´+ |üsê‘·àq'
ÁãùV≤àXÊHê~_Û'<˚y'’Ó düyT˚ ‘Ós’ ´¡ <äTDZ ≤+X¯ø'£
HêekÕj·TsTT‘·T+X¯ø´£ ' yê´#·ø±å D…XÆ Ã¯ düs«¡ <ë
M{Ïe\q ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ ◊X¯«s¡´+ $uÛ÷Ñ ‹ dü+ø£\ŒeTT eTVæ≤eT ‘Ó\TdüTHÔ êïsTT.
2) sêe÷qT» eT‘· ìsêø£sD¡ + (eT˝≤¢e»È\ yês¡T #˚dqæ ~)
1. á yêø±´\ìï dü>T∑ D ÁãôVAàbÕdüq ø√dü+ #Ó|Œæ q dü+<äs“¡ e¤ TT˝Àì$.
n+‘˚>±ì ÁãVü≤à+ dü>T∑ Dy˚T, ìs¡TDZ + ø±<äì #Ó|Œæ q$ ø±e⁄. ñbÕdüHê$~ÛøÏ
n+>∑+>± #Ó|Œæ q dü‘´· ø±e÷~ >∑TD≤\T dü>T∑ D ÁãôVAàbÕdüqøπ #Ó+<äT‘êsTT.
2. j·T Ä‘êàeVü≤‘·bÕbÕà, dü‘´· ø±eTdü‡‘·´ dü+ø£\', k˛H˚«wüeº ´dü‡$õC≤„d‘æ e· ´'
nì ÁX¯ó‹˝À ñqï yêø±´\T ìs¡TDZ ÁãVü≤àÁ|üøs£ D¡ + ˝Àìy˚, nsTTHê n$
n~«rj·T ÁãVü≤àC≤„HêqT≈£L\+>± ìùw~Û+#·≥+ ø√dü+ |”]ƒø£>± #Ó|æŒq
$wüj÷· \T.
IX X Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
3) ªª@wüì‘√´eTVæ≤e÷ Áu≤Vü≤àDdü´`µµ nqï~ ñ|üÁø£yÓ÷|üdü+Vü‰sê\qT ã{Ϻ
@wüD≤Á‘·jT· ‘ê´>∑+ #˚dqæ ÁãVü≤ày˚‘j Ô· TÓ Tø£ÿ Ä‘·à dü«s¡÷|üeTVæ≤eTqT #Ó|Œæ q
yêø£´eTT. ÁãVü≤àeTTq+<äT ì‘·´eTVæ≤eT s¡÷|üeTsTTq >∑TD+ ñ+<äì #Ó|Œü ≥+
ø±<äT. Ç+<ä* Áu≤Vü≤àD |ü<eä TT ªª‘·<Bä ‘Û ˚ ‘·<«˚ <äµµ nì ÁãVü≤ày˚‘qÔ· T #Ó|⁄ü +Ô ~.
4) ªªdüs«¡ dü´eodüs«¡ ùd´XÊq' düs«¡ kÕ´~Û|‹ü '`µµ nì á ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~ ` nø£ÿ&ÉH˚
ªªdü<ë @wü eTVü‰q» Ä‘êà. jÓ÷j·T+ $C≤„qeTj·T' ÁbÕDÒwßü j·T @c˛+‘·sΩ¡ è<äjT·
Äø±X¯', ‘·dàæ Hé X‚‘µ˚ µ nì #Ó|Œæ q Jedü«s¡÷bÕìï nqTe~+∫ <ëìj·T+<äT
ÁãVü≤à‘·«eTTqT Á|ü‹bÕ~+∫q yêø£´eTT. n~ ÁãVü≤àeTTq+<äTqï >∑TD≤\qT
#Óù|Œ~ ø±<äT.
5) C≤„q+ ì‘·´+ ÁøÏj·÷ì‘ê´ ` á düà è‹˝À #Ó|æŒq C≤„q+ yÓTTˆˆ ø=ìï
dü«s¡÷|üeTsTTq$. >∑TD≤\T ø±e⁄. dü«s¡÷ù|‘·se¡ TsTTq ÁøÏj÷· ã\eTT\T yÓTTˆˆ
yê´eVü‰]ø£ ì‘·´eTT\T. #·se¡ T kÕø屑êÿs¡+ <ëø± ñ+{≤sTT >∑qTø£ W|ü#ê]ø£+
>± ì‘·´eTHêïs¡T. Ç˝≤ düs¡«Á‘· dü>∑TD yêø±´\T e÷jÓ÷bÕ~Ûø£eTsTTq
dü>T∑ DÁãVü≤à >∑T]+#˚ >±ì ªìs¡TDZ +µ ˝Ò<ìä ns¡+ú ø±<äT.
ªªkÕ«uÛ≤$ø° C≤„qã\ ÁøÏj÷· #·µµ nqï#√≥ >∑÷&Ü n˝≤H˚. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì˝À
(dü>T∑ D+) nì, Ä >∑TD≤\T düV≤ü »eTsTTqeì, @ ‘·|dü Tü ‡ yÓTTˆˆ yêì‘√
Ä]®+∫q~ ø±<äì #Ó|Œü ≥+ `
6) nqTe÷q Á|üe÷D+‘√qT, ÁãVü≤à+ dü>T∑ D+ ø±<äT.#·÷ˆˆ
m) ÁãVü≤à+ (|üø+å£ ) <Ûä]à‘√ düe÷q ôVA<ë >∑\ <Ûäs¡à+ ø£\~.
<Û]ä à‘√ düe÷q ôVA<ë >∑\ uÛ≤es¡÷|ü<säÛ à¡ + ø£\~ dü«s¡÷|üeT+‘ê ø=qkÕπ>
<Ûäs¡àeTT\T >∑\~. dü«C≤„q+ #˚‘· ‘=\>∑ì <Ûäs¡àeTT\T >∑\~. uÛ≤es¡÷|ü
<Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·+>± ì\Teì~. nq>± ` <Ûsä à¡ düV≤æ ‘·+ ` dü>T∑ D+ ` Ç~ kÕ<Û´ä +.
ùV≤‘·Te⁄\T ` |ü<ës¡+ú ø£qTø£, ˝Ò<ë uÛ≤e|ü<ës¡+ú ø£qTø£.
dü|øü eå£ TT ` |òTü ≥+ ˝≤>±.
Ç+<äT˝À <Û]ä à, dü« nH˚ |ü<ë\≈£î ªÁãVü≤à+µ ø±≈£î+&Ü @<äsTTHê |ü<ës¡+ú
ns¡eú TsTT‘˚ n{Ϻ |ü<ësêú\‘√ düeTdü‘êÔøe£ TsTTq (düe÷q ôVA<ë >∑\) ø£*Œ‘·
<Ûsä êà\T ÁãVü≤àeTT q+<äTqïy˚ ø£qTø£ n$ kÕ<Ûë´\T ø±e⁄. ø£qTø£ dæ<k∆ä Õ<Ûqä +,
|æwüºù|wüD+. Ç~ <√wü+. ÁãVü≤ày˚T ns¡úeTsTT‘˚ ÁãVü≤à+‘√ düeTdü‘·Ô >∑\
edüTeÔ ⁄ nÁ|üd<æ +∆ä ø£qTø£ kÕ<Û´ä + nÁ|üd<æ +∆ä .
5
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XI XII Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

_) Ç˝≤π>: áX¯«s¡T&ÉT ` |üøeå£ TT. 9)
ì‘ê´yê|üÔ düø\£ ø£˝≤´D >∑TDe+‘·T&ÉT. ` kÕ<Û´ä eTT.
ì‘·´+ bı+<ä>√]ø£ ñ+&ç n+<äT˝À X¯øÔÏ >∑\yê&ÉT >∑qTø£ ` ùV≤‘·Te⁄.
#ÓÁ’ ‘·Tì ˝≤>± ` dü|øü eå£ TT.
dæ) áX¯«s¡T&ÉT ` |üø£åeTT
10)
ì‘·´eTT ìœ\ùV≤j·TÁ|ü‘´· ˙≈£î&ÉT ` kÕ<Û´ä eTT.
dü < ë yê{Ï ì b˛>=≥Tº ø =H˚ ø√¬ s ÿ ø£ * – j· T T+&ç
b˛>=≥Tºø√e≥+˝À X¯øÔÏ >∑\yê&ÉT ø£qTø£. ` ùV≤‘·Te⁄.
#ÓÁ’ ‘·Tì˝≤>± ` dü|øü eå£ TT.
Ç+<äT≈£î X¯ó<äÁ∆ ãVü≤àeTTqT |üøeå£ T+fÒ ùV≤‘·Te⁄>± #Ó|Œæ q n+XÊ\T #Ó\e¢ ⁄.
e÷jÓ÷|üV≤æ ‘·T&ÉsTTq áX¯«s¡T&˚ |üøeå£ TsTT‘˚ ns¡+ú e÷s¡T‘·T+~. ªbı+<ä>√]ø£µ
n+fÒ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+<ä≥+. n+‘˚>±ì bı+<ä{≤ìøÏ Äj·Tqø£qï _Ûqï+>±
ø£˝≤´D >∑TD≤\T ˝Òe⁄. Äq+<ë~ ø£˝≤´D >∑TD≤\T ì‘·´eTT\T ø£qTø£ yê{Ïì
bı+<ä≥+, n+<äT≈£î kÕeTs¡ú´+ ` #Ó|üŒ≥+ ≈£î<äs¡<äT. n+<äTe\q 11)
nqTe÷qeT÷ ≈£î<äs<¡ Tä .
7) ªªdü‘´· k˛‡dü´ eTVæ≤e÷`µµ nqï<ëì˝À ÁãVü≤à+ eTVæ≤eT >∑\<ä+fÒ ªdü>T∑ D+µ
ne⁄‘·T+~ >∑<ë! nì X¯+ø£. ø±ì sT÷ ãTT≈£îÿ\ Áø£eT+ y˚sT¡ . Ç+Á<äd÷ü ø±Ô\T
Ç$. Ç+Á<äTì eTVæ≤eT dü‘´· eTì #Ó|Œæ q$. ÁãVü≤à+ eTVæ≤eT>∑T]+∫q dü+<äs“¡ +¤ 12)
ø±<äT. ‘·sT¡ yê‘· ãTT≈£îÿ˝À ªª‘·‘êÔ«j·÷$TdüTMs¡´+ÁãVü≤൵ nì ªÁãVü≤à+µ dü÷#·q
ñqï~. ‘·sT¡ yê‘· eTiÀ ãTT≈£îÿ˝À Ç+Á<äÁ|ükÕÔeq eTVæ≤eT ñqï~. nsTT‘˚
Ç#·Ã≥ #Ó|Œæ q eTVæ≤eT\ìï Ç+Á<äTìøÏ dü]b˛‘êsTT. uÛTÑ eq ìj·÷eT≈£î&ÉT
nH˚ ~ n‹X¯ j Ó ÷ øÏ Ô > ± #Ó b ÕŒ*. (sêEqT #· Á ø£ e ]Ô nHêïs¡ T . ø£ $ ì
ø£M+Á<äT&Éqï≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Á|ü‘·´ø£å+>± ñqï~ Ç+Á<ä |ü<äy˚T. <ëì
s¡÷&Û´É s¡eú TTqT ø±<äì áX¯«s¡T&Éì #Ó|Œü e\dæq |üì ˝Ò<Tä . Ç˝≤ düT‹Ô +|üã&˚~
<˚e‘· nsTTq Ç+Á<äT&ÉT. Äj·Tq j·TC≤„+>∑ <˚e‘·. |üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì˝≤ ø±<äT.
8) dü‘´· ø±eT' ` yÓTTˆˆ CÒj „ T· ÁãVü≤à Á|üøs£ D¡ + ˝ÀH˚ |ü]+ƒ |üã&çq$. yêìì C≤„q
s¡÷|ü ìs¡TZD ÁãVü≤àø£q«sTT+#·≥+ ≈£î<äs¡<äT. ø£qTø£ n$ dü>∑TD√bÕdüqπø
n+>∑eTT. ˝Ò<ë ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTTqT düT‹Ô +#˚$ ø±e#·TÃqT.
6
ªª‘·‘Œ· sê‘·‘Œ· s¡j÷Ó ' ‘·‘Œ· s¡+ Á|üã\yéTµµ nqT Hê´j·T+ Á|üø±s¡+ ñbÕdüHê
|üse¡ TsTTq dü>T∑ D yêø±´\T ` ìs¡TDZ Á|üøs£ D¡ +˝À ñ+fÒ ` <äTs¡“˝≤\T.
ìs¡TDZ yêø±´\T Á|üã˝≤\T. ø£qTø£ ªj·Tdü‡s¡«»„d‡ü s¡« $‘Yµ e+{Ï$ ñbÕdüHê
Á|üø£s¡D+˝À ˝Òø£b˛sTTHê ‘·≥düú \ø£åD+ <ë«sê ÁãVü≤à Á|ü‹bÕ<äq ø√dü+
ñqïy˚ ø±ì ªdü>T∑ D+µ nì #Ó|Œü {≤ìøÏ ø±<äT.
kÕø°#å ‘˚ ê øπ e˝À ìs¡TDZ X¯Ã, ªªdü @wü H˚‹H˚‹µµ H˚V≤ü Hê HêdæÔ øÏ+#·qµµ •e
eT<Ó«’ ‘·+, @ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤à, nqT ÁX¯ó‘·T\qT ã{Ï—º
ªª|üse¡ ÷s¡dú Tü Ô uÛ÷Ñ bÕ\ dü+øπ bå Õ‘Y ÁX¯Sj·T‘ê+eTeT,
@ø√yê´|” düeTX¯óÙ<ä'∆ ìs¡TDZ ' Á|üøè£ ‘˚' |üs'¡ ,
»qàeè<ë∆´~ s¡V≤æ ‘·' Ä‘êà düs«¡ >∑‘√e´j·T',
|üs¡C≤„qeTjÓ÷dü~“¤sêïeTC≤‘ê´~_Û]«uÛÑT',
q jÓ÷>∑yêHé qj·TTø√Ôu÷ÑÛ ‘Y HÓe’ bÕ]úejÓ÷ø£´å ‹µµ
yÓTT<ä\sTTq düà è‹yêø±´\ e\q ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ eTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
ÁãVü≤à+ ìsêø±s¡y˚T. <ëìøÏ kÕø±s¡‘·≈£î bÕ|ü |ü⁄D≤´\T ø±s¡D+ ø±<äT.
|üsø¡ s£ êà]®‘e· TsTTq <˚V≤ü +‘√ ÁãVü≤àeTTq≈£î dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . ñ+<ä+fÒ X¯Øs¡+
dü‘´· +, ne÷sTTø£+. n+fÒ ªH˚‹ H˚‹`µ ÁX¯ó‹øÏ $s√<Û+ä . ªnbÕDÏbÕ<√ »eH√
Á>∑V≤” ‘êµ nqï<ëìøÏ~ $s¡T<äy∆ T˚ .
ªªÄ~‘·´es¡+í ‘·eTdü'|üsk¡ ÕÔ‘Y
j·T<ë|üX´¯ ' |üX´¯ ‘˚ s¡Tø£àes¡+í ,
ãTT‘·+ dü‘´· + |üs+¡ ÁãVü≤à
|ü⁄s¡Twü+ ø£èwüí |æ+>∑fi¯+,
$X¯«‘·Xï ≈£îå s¡T‘· $X¯«‘√eTTK'
düVü≤Ádüosê¸ |ü⁄s¡Twü'
|üX¯´y˚T bÕs¡ús¡÷bÕDÏ,
düs«¡ ‘·' bÕDÏbÕ<ä+`µµ
M{Ïì ã{Ϻ ÁãVü≤à+ X¯Ø] nq{≤ìøÏ M\T ˝Ò<Tä . n$ dü>T∑ DÁãôVAàbÕdüq
|üs¡eTsTTq$.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XIII XIV Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

dü÷\ú +>± M] dæ<ë∆+‘·+˝À uÛ<Ò ë\T düHêïV≤æ ø£

13) n<Ó’«‘·+ $•cÕº<Ó’«‘·+ ÁãVü≤à+
1. Á|ü|+ü #·+ $T<Ûä´ dü‘·´+ X¯ó<ä∆ #Ó’‘·q´ e÷Á‘·+. ì]«X‚wü+, ìs¡TZD+, X¯ó<ä∆+,
2. |üse¡ ÷‘·à ìs¡TDZ +, ì]«X‚w+ü dü>T∑ D+, dü$X‚w+ü e÷j·÷s¡V≤æ ‘·+, ì]«ø£\Œ+. ì]«ø£\Œ düe÷~Û˝ÀH˚ kÕø屑êÿs¡+.
3. düC≤rj·T $C≤rj·T dü«>∑‘· uÛ<Ò Áä ‘·jT· + >∑\yê&ÉT. Á|ü|+ü #·+ ÁãVü≤à+ MT<äH˚ $es¡+Ô >± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. Je⁄ìMT<ä
uÛ<Ò Áä ‘·jT· + ˝Òìyê&ÉT dü«|üï+˝≤>±
4. n~«rj·TT&ÉT ∫‘Y, n∫‘Y, áX¯«s¡T&ÉT nì |üse¡ ÷s¡+ú ˝À ì]«X‚w+ü ` ‘·‘Y
|ü<ës¡Áú ‘·jT· + ‘√ dü~«rj·TT&ÉT e´eVü‰s¡+˝À dü∫Ã<ëq+<ä+ ` ‘·‘.Y
5. X¯Øs¡ s¡V≤æ ‘·T&ÉT Á|ü|+ü #· X¯Øs¡T&ÉT. ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ ˝À áX¯«s¡T&ÉT Je⁄&ÉT.
6. ndü+>∑T&ÉT düdü+>∑T&ÉT X¯Øs¡+ Á>∑V≤æ ùdÔ ` ∫<ëuÛ≤düT&ÉT. Á|üe÷‘· ` ‘·«+.
7. nC≤„q+ uÛ≤es¡÷|ü+ C≤„HêuÛ≤es¡÷|üeTT. e÷j·T e\q Á|üe÷‘· uÛÀø£Ô ne⁄‘ê&ÉT. ` ‘·«+.
8. $es¡yÔ ê<ä+ R ÁuÛ≤+‹ |ü]D≤eT yê<ä+. Ç~ nqTuÛÑe dü«s¡÷|ü+. nqTuÛÑe+ nq>± C≤„q+. Ç~ CÒ„j·T+ ø±<äT. ø±ì
9. y˚<ë+‘· ‘ê‘·Œs¡´+ ì]«X‚w+ü dü$X‚weü TT. Äes¡D uÛ+Ñ >∑+ <ë«sê C≤„qeè‹Ô düV‰ü j·T+‘√ kÕø屑êÿs¡+. ø£qTø£ >öD+>± CÒj „ T· +
10. ì]«ø£\Œø£C≤„q+ dü$ø£\Œø£C≤„q+ nHêïs¡T. ø±ì dü«j·T+Á|üø±X¯+. C≤„qeè‹Ô n+fÒ ÁãVü‰àø±s¡ ∫‘·eÔ è‹Ô. ªnVü≤+ ÁãVü‰àdæà
11. ìs¡TDZ yêø±´\T eTTU≤´s¡yú ê#·ø±\T ùV≤j·T>∑TD ìùw<Û+ä #˚ùd ns¡yú ê<ë\T. k˛Vü≤+µ nH˚ ∫+‘·q e\q ø£*>π ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´ uÛ≤eq. á uÛ≤eHê Á|üyêVü≤+ e\q
12. dü>T∑ Dyêø±´\T ˝≤ø£Då øÏ ±\T. dü>T∑ Dyêø±´\T eTTU≤´s¡yú ê#·ø±\T. Äes¡D uÛ+Ñ >∑+. ‘·sT¡ yê‘· ÁãVü≤à+ dü«j·T+ Á|üø±X¯+. kÕø屑êÿs¡+ n+fÒ ÁãVü≤àeTTq≈£î
dü>T∑ D ÁãVü≤à |üsê\T _Ûqï+>± @ nqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛e≥y˚T. n+‘˚>±ì nqTuÛyÑ êìï eTs¡\ nqTuÛ$Ñ +#·≥+
13. Jyê‘·à |üse¡ ÷‘·à˝§ø£ÿfÒ y˚sT¡ ø±<äT. Ç~ eTqdüT‡≈£î n>√#·s¡+. n+fÒ Ç‘·s¡ $wüj·÷\˝≤>± eT*q eTqdüT‡≈£î
14. C≤„qy˚T eTTøÏÔ kÕ<Ûqä + ø£sà¡ \‘√ >∑÷&çq ñbÕdüq, uÛøÑ ÔÏ Á|ü|‹ü Ô n+<ä<Tä . X¯ó<ä∆ ∫‘·eÔ è‹ÔøÏ n+<äT‘·T+~. n~ >∑÷&Ü Äes¡DuÛ+Ñ >∑+ <ë«sê e÷Á‘·yT˚ .
yÓTT<ä\>∑Tq$ eTTøÏÔ kÕ<ÛHä ê\T. ø£qTø£ eTqùd ñ+&É<Tä .
15. ø£s√àbÕdüq\T C≤„Hê+>∑eTT\T ø£sà¡ C≤„q ncÕº+>∑j÷Ó >±<äT\T uÛøÑ ÔÏ yê´eVü‰]ø£+>± áj·TqqT dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|ü+ n+{≤s¡T. Ç$>∑÷&Ü e´eVü‰s¡+
jÓ÷>±ìøÏ n+>∑+. ø√düyT˚ . n$ dü«s¡÷bÕ\T e÷Á‘·yT˚ >∑TD≤\T ø±e⁄. >∑qTø£ Á‹ø±\ ì‘·´eTT\T. bÕs¡e÷]úø£
16. eTTøÏ˝Ô À JeÁãVü≤àeTT\T nuÛ<Ò +ä eTTøÏ˝Ô ÀqT uÛ<Ò yä T˚ . dæ‹ú ˝À nM ø£qã&Ée⁄. nìs¡«#·˙j·T+.
17. Je⁄\≈£î dü«dü«s¡÷|ü ÁbÕ|æÔ yÓ÷ø£+å yÓ≈’ î£ +sƒ¡ ÁbÕ|æ,Ô Vü≤] ø¬ +’ ø£s´¡ eTT.
Çy˚ Je⁄\esTT‘˚ >∑TD≤\T nì‘ê´\T. ñbÕ~Ûì ã{Ϻ (n+‘·'ø£sD¡ +) ekÕÔsTT
(á Á>∑+<∏ä eTTÁ<äD #˚sTT+∫q ø£$‘ê y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ >±]ÿ l eT˝≤¢e»È\ ø£qTø£ nì‘ê´\T. $wüj÷· \qT ã{Ϻ @s¡Œ&ÉT‘êsTT. |òTü ≥C≤„q+, s¡kÕq+<ä+
yês¡T qeTdüÿ]dü÷Ô á |”]øƒ £ eTT–+#ês¡T. Mπs á Á>∑+<∏ëìøÏ dü+düÿ è‘·+˝À o]¸ø\£ T ì]«X‚w+ü ` e÷j·T e\q dü$X‚w+ü dü>T∑ D+ ne⁄‘·T+~. edüT‘Ô '· ì]«X‚w+ü .
ô|{≤ºsT¡ . H˚qT yê{ÏH˚ düs∞¡ ø£]+∫ ‘Óì–+∫ neTsêÃqT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) e÷j·T e\q düs¡«»„‘· yÓTT<ä\sTTq >∑TD≤\T ekÕÔsTT. ì]«X‚wü ì]«ø£\Œø£ dæú‹øÏ
``` düTwüß|æ,Ô düTwüß|æ˝Ô Àì Je⁄ì dæ‹ú ñ<ëVü≤s¡D+. Bìø£d\ü T dü\ú + ` ì]«ø£\Œ düe÷~Û.
7
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
Çø£ÿ&É ˇø£ Á|üXï¯ .
Äq+<ä+ nsTTq <ëìøÏ Äq+<ä >∑TD≤\T m+<äT≈£î+&Ésê<äT. n˝≤π> ìs¡s∆ à¡ ø£+
n+fÒ ìs¡s∆ à¡ ø£‘«· + nH˚ >∑TD+ ñ+&É<ë? ` düe÷:` Ç$ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ . s¡÷bÕìøÏ
eTs√ s¡÷|ü+ ñ+&É<Tä . düŒs¡Ù≈£î eTs√ düŒs¡Ù >∑TD+ ñ+&É<Tä . s¡kÕìøÏ eTs√ s¡d‘ü «·
>∑TD+ ñ+&É<Tä . <ëìø£<˚ s¡÷|ü+.
ÁãVü≤à+ ` #Ó‘’ q· ´y˚T. Ç~ ‘Ó*ùd+‘·es¡≈î£ yê´eVü‰]ø£+>± Á|üyT˚ j·T+. ‘Ó*dæq
‘·sê«‘· |ò\ü y˚T n~. |ò\ü #Ó‘’ q· ´+. Ç~ düs«¡ uÛ≤düø+£ . nC≤„q uÛ≤düø+£ >∑÷&Ü Ç<˚.
nC≤„q kÕøÏå>∑÷&Ü. ndæÔ, uÛ≤‹ e+{Ï düs¡«e´eVü‰sê\T Ä‘·à e\qH˚ ‘Ó\TkÕÔsTT.
düs¡«uÛ≤düø£+.
nC≤„q kÕøÏå :` nC≤„q+˝À ñ+&˚ ÁãVü≤à+ nC≤„Hêes¡D+ ˝Òì~. nC≤„q+ Bìì
(#Ó‘’ H· ê´ìï) ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~. BbÕìï eTdæ ÄÁX¯sTT+∫q≥T¢, dü÷s¡T´ì eTãT“\T
ÄÁX¯sTT+∫q≥T¢. sêVüQ øπ ‘·Te⁄\T dü÷s¡T´ì ÄÁX¯sTT+∫q≥T¢. áX¯«s¡T&˚ kÕøÏ>å ± nC≤„Hêìï
nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . n$<ë´eè‹Ô <ë«sê nìï+{ÏøÏ kÕøÏ.å n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô ø±<äT. nC≤„q+
ñqï<äì ‘Ó*ùd~ ÁãVü≤à+ e\qH˚. sêVüQøπ ‘·Te⁄\T ndæ‘Ô «· + dü÷s¡T´ì ø£|Œæ q+<äTe\qH˚
>∑<ë ‘Ó\TdüT+Ô ~. yê]øÏ dü÷s¡T´&˚ uÛ≤dü≈î£ &ÉT kÕøÏ.å n<˚ Je⁄&ÉsTT‘˚ nC≤„quÛÀø£.Ô Á|ü‘´· >±‘·à
ÁãVü≤à+ >∑<ë? n‘·&TÉ nC≤„q kÕøÏ.å ÁbÕE„&TÉ . kÕøÏå nHêï ÁãVü≤ày˚T ` ≈£L≥düT&ú TÉ .
Je⁄q≈£î áX¯«s¡Tq≈£îqTï áj·Tq kÕøÏ.å áX¯«s¡#‘’Ó q· ´+ kÕøÏå #Ó‘’ q· ´+ nHêeè‘·+.
nC≤„q+˝À ñ+{≤sTT ø±ì Äes¡D+˝À |ü&Ée⁄. eT+#·+ MT<ä ≈£Ls=Ãqï≥T¢ ˝…ø£ÿ.
eT+#·+ |ü{bºÏ ˛sTTq≥T¢ ø±<äT. e´eVü‰s¡eTTqï+‘·es¡≈î£ ÁãVü≤à+ nC≤„q+˝À kÕøÏ>å ±
ñ+≥T+~. e´eVü‰s¡+ ˝Òøb£ ˛‘˚ X¯ó<ä∆ ÁãVü≤ày˚T. nC≤„qeTT˝Ò<Tä . kÕøÏå ˝Ò<Tä .
n~ÛcÕ˜q+ :` ÁãVü≤à+ düsê«ìøÏ n~ÛcÕ˜q+>± ø£qã&ÉT‘·T+~. ø±ì n~ ndü+>∑+,
ì]«ø±s¡+. |æ+&çe+≥≈£î |æ+&ç, eTT>∑T≈Z î£ eTT>∑T|Z +æ &ç, nø£så ê\≈£î dæsê, u§eTà\≈£î
s¡+>∑T n~ÛcÕ˜q+. ≈£î+&É≈î£ eT{Ϻ n~ÛcÕ˜q+. n˝≤ <Ó«’ ‘·eTTq≈£î nC≤„qeTTq≈£î ÁãVü≤ày˚T
$es√ÔbÕ<ëq+>± n~ÛcÕ˜q+.
dü‘·´C≤„Hêq+<äeTT\T :` ìs¡TZD ÁãVü≤à+ e´eVü‰s¡+˝À C≤„HêìøÏ dü∫Ã<ëq+<ä+>±
uÛ≤dædTü +Ô ~. ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ dü∫Ã<ëq+<ä+. >∑TD≤\T ø±e⁄. edüTeÔ ⁄\ìï+{ÏjTÓ Tø£ÿ ñ
ìøÏ edüTÔe⁄\~ ø±<äT. ÁãVü≤à+<˚. ªªnd”Ô‘˚´y√|ü\ã∆e´'µµ edüTÔ‘·' dü∫Ã<ëq+<ë\T
ì]«ø£˝≤Œ\T nK+&Ü\T. düeTTÁ<ä+, Äø±X¯+ e+{Ï$. ñbÕ<ÛTä \qT ã{Ϻ (X¯Øsê\T,
n+‘·'ø£sD¡ ≤\T $wüj÷· \T) Ç$ |òTü {≤ø±X¯+ ˝≤>± K+&Ü\T>±, _ÛHêï\T>±, nì‘ê´\T>±
XV XVI Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£qã&É‘êsTT. #ÓÁ’ ‘êq+<ä+, |ü⁄Á‘êq+<ä+, |òTü ≥C≤„q+, |ü≥C≤„q+, |òTü ≥dü‘,Ô· yÓTÁÆ ‘·d‘ü Ô·
` MìøÏ, (C≤„qeTTq≈£î eTTK´+>±) dü+ø√#· $ø±kÕ\T+&Ée⁄. Ç$ ìs¡ej·Te+.
ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+. n+‘·'ø£s¡D eè‘·TÔ\˝À Á|ü‹_+_+#·≥+ e\q ô|’q #Ó|æŒq≥T¢
_Ûqï+>±qT nì‘·´+>±q÷ ø£qã&É‘êsTT.
ìs¡ej·Te+ :` ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ ìs¡ej·Te+. Äø±XÊ<äT\T kÕej·Tyê\T. Je⁄&ÉT
(Á|ü‘´· >±‘·à) ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ ìs¡ej·TeeTT. n+<äT˝À U≤∞\T $uÛ≤>±\T ñ+&Ée⁄.
ø£qTø£H˚ Je⁄ì ˝À|ü\ áX¯«s¡T&ÉT+&É&TÉ . ÁãVü≤à+˝À »>∑‘T· Ô ñ+&É<Tä . Je⁄&˚ ÁãVü≤à+.
sêe÷qT»eT‘·+˝À #Ó|Œæ q ªªÁãVü≤à+ JeX¯Øs¡+µµ nqïyê<ä+ ìs¡søú¡ +£ .
ÁãVü≤à+ ` X¯øÔÏ :` ÁãVü≤àeTTq+<äT düs«¡ X¯≈î£ \Ô T düs«¡ <ë Á|ü‘´· ø£+å ø±e⁄. Äj·÷ ø±˝≤\qT
ã{Ϻ (ãTT‘·Te⁄\qT ã{Ϻ Á|üøè£ ‹˝À e÷s¡TŒ\ ˝≤>±) n$ @s¡Œ&É‘êsTT. ø±s¡´+ ˝Òq|ü⁄&ÉT
n$ ©qeTsTT ñ+{≤sTT.
e÷j·T ` nC≤„q+
nC≤„q+ ` ªªn<˚ e÷j·Tµµ. ÁãVü≤àX¯ø,ÔÏ ÁãVü‰àÁX¯jT· +. Ç~ uÛ≤e|ü<ës¡+ú . nuÛ≤e+
ø±<äT. Ç~ ñqï<äì ‘Ó*j·T{≤ìøÏ düs«¡ uÛ≤düøe£ TsTTq ÁãVü≤ày˚T ø±s¡D+. Á|ü|+ü #·eTTqT
ã{Ϻ <ëì ø±s¡D+>± Bìì }Væ≤+#ês¡T.
eT{Ïøº Ï $T+∫ |òTü {≤ìøÏ @‘·‘«Ô· eT÷ ˝Ò<Tä . n˝≤H˚ ÁãVü≤àeTTq≈£î $T+∫ BìøÏ @
‘·‘«Ô· eT÷ ˝Ò<Tä . Ç~ kÕej·Te+, |ü]D≤$T. Ç~ áX¯«s√bÕ~Û. X¯ó<ä∆ dü‘«Ô· Á|ü<ëÛ q+.
Ç<˚ eT÷˝≤C≤„q+. eT*qdü‘«Ô· Á|ü<ëÛ qeTsTTq~. ‘·÷˝≤C≤„q+ ` n<˚ n+‘·'ø£sD¡ + `
Je⁄q≈£îbÕ~Û. eT]j·TT JyêÁX¯jT· + ` Je⁄ì˝À n$<ä´ n+{≤s¡T. BìøÏ, n$<ä´≈£î
>∑÷&Ü s¬ +&ÉT X¯≈î£ \Ô T ` Äes¡D $πøbå Õ\T.
1) Äes¡D+ :` BbÕìøÏ eTdæ˝≤>±, dü÷s¡T´ìøÏ eTãT“˝≤>±, ÁãVü≤àeTTqT Äe]düT+Ô ~.
Bìe\q ÁãVü≤à+ Ç+Á~j·÷\≈£î eTqdüT‡≈£î n+<ä<Tä . @B ‘Ó*j·T˙j·T<äT.
Äes¡ø+£ s¬ +&ÉT $<Ûë\T
m) ndü‘«Ô· + ` dü‘êÔes¡ø+£
|òTü ≥+ ˝Ò<Tä ` ndü‘.Y ñìøÏì Äe]+#˚~.
_) nuÛ≤e+ ` uÛ≤Hêes¡ø+£ .
|òTü ≥+ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. ` nuÛ≤q+. n+fÒ ‘Ó*j·T˙j·Tì~. uÛ≤dæ+#·<Tä .
2) $πø|å +ü :` düèwæ,º ø£\\T, ÁuÛ≤+‘·T\T. X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+˝À s¡»‘·+. á X¯øeÔÏ \qH˚ düèwæ.º
8
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XVII
dü+kÕs¡+. $<˚V≤ü eTTøÏÔ es¡≈î£ ñ+≥T+~. JeqTà≈£îìÔ øÏ <ä>|›∑ ≥ü + ˝≤>± ñ+≥T+~.
düèwæøº Ï eTT+<äT Ç~ ne´ø£+Ô . nyê´ø£è‘·+ >± Ç~ ø±s¡D≤edü˝ú À ñ+≥T+~. dü÷ø£Î
s¡÷|ü+.
Bì˝Àì dü‘«Ô· >∑TD+ ` e´eVü‰s¡u≤Û >∑+.
s¡»düT‡ ` $πø|å +ü .
‘·eTdüT‡ ` nC≤„q+. ø£*–+#·TqT.
e÷j·T ` nC≤„q+
Ç~ e´eVü‰s¡Ø‘ê´ uÛ≤e|ü<ës¡úeTì n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·+. bÕs¡e÷]úø£+>± Ç~
nìs¡«#·˙j·T+. m+<äTø£+fÒ ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+ ø±<äT. n_ÛqïeT÷ ø±<äT. dü«j·T+>±
|ü⁄{Ïqº <˚. Ä |ü⁄≥Tº|Pü s√«‘·sÔ ê\T ‘Ó*j·Te⁄. n+<äTe\q nHê~ nHêïs¡T. Ç~ qX¯´y˚T.
C≤„quÛ≤ey˚T nC≤„qeTì <Ó«’ ‘·T\T. ø±ì <Ó«’ ‘·T\T #Ó|Œæ q ª∫‘·T,Ô n∫‘·TµÔ m˝≤ nH√´q´
nuÛ≤e+ ø±ì |ü<ësêú˝À n˝≤π> C≤„q+ ` nC≤„q+ >∑÷&Ü nuÛ≤e+ >±ì |ü<ësêú\T.
Ä‘·à ` nHê‘·à ˝≤>±. ø£qTø£ C≤„HêuÛ≤e+ nC≤„q+ ø±<äT. C≤„qÁbÕ>∑u≤Û yê\T ˝Òe⁄.
eè‹ÔC≤„Hê\˝À eè‘·´Ô uÛ≤e+ e\q C≤„HêuÛ≤e+ nqe#·TÃqT. C≤„HêuÛ≤yê\ìï ìC≤ìøÏ
uÛ≤es¡÷|ü nC≤„Hê˝Ò. $wüj÷· \qT (Á|ü‹jÓ÷>∑T\T) ã{Ϻ dü+K´. eT]j·TT
nuÛ≤yê\T e{Ϻ>± ñ+&Ée⁄. ‘·|üŒø£ nuÛ≤eeTsTTq edüTÔe⁄ Á|üø£ÿq ‘Ó*j·÷*.
|òTü {≤uÛ≤e+ ‘Ó*j·÷\+fÒ |òTü ≥+ ‘Ó*j·÷*. C≤„HêuÛ≤e+ ‘Ó*j·÷\+fÒ C≤„q+ ‘Ó*dæ
rsê*. C≤„q+ n+fÒ ÁãVü≤à+ ‘Ó*dæ rsê*. ø±ì ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ nC≤„q+ y˚sπ uÛ≤e
|ü<ës¡ú+. n+<äTe\q nC≤„q+ ‘Ó*j·÷\+fÒ C≤„q+ ‘Ó*j·Tqø£ÿs¡˝Ò<äT. n∫‘·TÔ
‘Ó*j·÷\+fÒ ∫‘·TÔ ‘Ó*j·Tqø£ÿs¡˝<Ò Tä . |òTü ≥+ ‘Ó*j·÷\+fÒ |ü≥+ ‘Ó*j·Tqø£ÿs¡˝<Ò Tä .
nC≤„HêÁX¯jT· + ` $wüjT· +.
|òTü ≥+ ‘Ó*j·T<äT ` nC≤„HêÁX¯jT· + |òTü ≥+. |òTü ≥+ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT ` nC≤„HêÁX¯jT· +
nVü≤+ø±s¡+. |òTü ≥+ $wüjT· +. á s¬ +&É÷ |òTü ≥C≤„q+‘√ b˛‘êsTT. |òTü ≥C≤„q+˝À
|òTü ≥+ $wüjT· +. |òTü {≤uÛ≤e+˝À |òTü ≥+ Á|ü‹jÓ÷–. Ç~ nC≤„q+ nì ‘Ó*j·T≥+
nC≤„qkÕø屑êÿs¡+. H˚qT nC≤„ìì ` nq≥+. nC≤„HêqTuÛeÑ +.
áX¯«s¡T&ÉT
e÷j·÷X¯ã\ÁãVü≤à+. e÷j·T˝À ñqïyê&ÉT. dü>T∑ DÁãVü≤à nC≤„H√|üV≤æ ‘·T&ÉT. Je⁄ì
nC≤„qeTT #˚‘· ø£*Œ‘·T&ÉT. |üse¡ ÷s¡<ú èä cÕº´ $T<Û´ä . ìs¡TDZ ÁãVü≤ày˚T yêdüeÔ +. áX¯«s¡T&ÉT
9
XVIII Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e÷j·÷düV≤æ ‘·T&ÉT >∑qTø£ Á|ü|+ü #·eTTq≈£î n_Ûqï ì$T‘√ÔbÕ<ëq ø±s¡DeTT. n+<äTq
|ü]D≤eT s¡÷|üeTsTTq ñbÕ<ëqø±s¡D+. $es¡Ô s¡÷|ü+ ø±<äT. ÁãVü≤à+ $es√ÔbÕ<ëq
ø±s¡D+.
áX¯«s¡ >∑TDeTT\T áX¯«s¡Tì$ ø±e⁄. Á|üøè£ ‹$. ãT~∆$. dü‘«Ô· s¡»düeÔ TdüT‡\T n$.
áj·Tqj˚T dü‘«Ô· +˝À $wüßeí ⁄. s¡»düT‡˝À ÁãVü≤à+. ‘·eTdüT‡˝À áX¯«s¡T&ÉT. dü$ø£\Œ
düe÷~Ûe\q áX¯«s¡ kÕø屑êÿs¡+. ñbÕdüq\ <ë«sê |üs+¡ |üsj ¡ ÷· áX¯«s¡˝Àø£ >∑eTq+
Væ≤s¡D´>∑s“¡ ¤ ˝Àø£ >∑eTq+ ‘·sT¡ yê‘· Ä˝ÀπøX¯«s¡Tì‘√ eTTøÏ.Ô
Je⁄&TÉ ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´y˚T. X¯Øs¡eTTq yê´|æ+∫ n+‘·'ø£sD¡ eTTq+<äT+&˚ <äX˝¯ À Je⁄&TÉ .
Ç‘·&TÉ ndü+>∑T&ÉT. n+‘·'ø£sD¡ eTTq≈£î eX¯ó&ÉT ø±&ÉT. dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|ü⁄&ÉT áj·Tqj˚T
kÕøÏ.å áX¯«s¡T&ÉT.
e÷j·T, n$<ä´ e\q ÁãVü≤à+ Je⁄&Ée⁄‘ê&ÉT. |üse¡ ÷‘·à ãT~∆˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#·≥+
Á|ü‹_+_+#·≥+ ˝Ò<ë yê´|æ+#·≥+. <ëìe\q ‘ê<ë‘·à´+ >± n<Ûë´dü. n+<äTe\q
Je‘·«+. n<˚ $T<Û´ä . »>∑‘T· Ô >±q÷ $es¡+Ô >±H˚ ne⁄‘ê&ÉT. Je⁄&˚ nC≤„Hêìï kÕøÏ>å ±
nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . ÁãVü≤à+ ø±<äT. m˝≤>∑+fÒ
1) $X¯«Je⁄&˚ ‘Ó»’ düT&ÉT>± nsTT dü«|üï+ nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . $X¯ó«&ÉT ø±&ÉT. M&ÉT
C≤>∑sD¡ +˝À Ä nC≤„q düTU≤\qT düà]kÕÔ&TÉ .
2) <˚e<ä‘T· &Ô TÉ $XÊ#·Á>∑dTü &Ô ’Ó #˚dqæ |üqT\T $XÊ#·+ #˚dqæ fÒ¢ >±ì <˚e<ä‘T· &Ô TÉ
#˚dqæ ≥T¢ >±<äT.
Ç<ä+‘ê e÷j·÷ø£è‘·+ >∑qTø£ m≈£îÿe #·s¡Ã≈£î neø±X¯+ ˝Ò<äT. n+‘·'ø£s¡D
eX¯eTsTTqyê&ÉT ∫<ëuÛ≤düT&ÉT kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT n+{≤s¡T. nsTT‘˚ sT÷ JeX¯ãe› TTqT
¬s+&ÉT s¡ø±\T>± yê&ÉT‘·THêïs¡T. Á|ü‘·´>±‘·à≈£î, ∫<ëuÛ≤düTq≈£îqTï düe÷q+>±
yê&ÉT‘·THêïs¡T. dü+<äsꓤìï ã{Ϻ ns¡+ú #˚døæ =ì >∑+<äs>¡ √fi¯+ qT+∫ ãj·T≥ |ü&Ü*.
ÁãVü≤ày˚T Je⁄&Ée⁄‘ê&ÉT. e÷j·T BìøÏ ø±s¡DeTT. ø£qTø£ $T<Û´ä . nyêdüeÔ +. ø£qTø£
ÁãVü≤àeTTq≈£î qwü+º ˝Ò<Tä .
nC≤„Hêe∫äqïeTsTTq dü>T∑ DÁãVü≤àeTT q+<˚ Jyê<Ûë´dü »s¡T>∑T‘·T+~. n~ nHê~.
nq>± X¯óøÏÔ s¡»‘· ÁuÛ≤+‹ ˝≤>±. ˇø£ edüTÔy˚<√ ñ+~. n~ yÓTs¡TdüTÔqï~ ø£qTø£
s¡»‘·+ nqTø=Hêï+. n˝≤π> ˇø£ #Ó‘’ q· ´+ eTq˝À ñqï~. n~ nC≤„q+˝À ñqï~.
düŒwü+º >± ‘Ó*j·T<äT. <ëìH˚ ªªÇ~, Ç<ä+µµ n+{≤eTT. düs«¡ HêeT+ yê&ÉT‘ê+. n<˚
dü>T∑ DÁãVü≤à+ Á|ü‘´· >±‘·à. n<˚ n~ÛcÕ˜q+. n<˚ X¯óøÏÔ e+{Ï~. ø±>± ≈£L≥düú #Ó‘’ q· ´+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

MT<ä nVü≤+ø±s¡+ n<Ûë´dü #˚kÕÔ+. <ëì˝À (düs«¡ yê´|æ nsTTq) #Ó‘’ q· ´+ yê´|ædTü +Ô ~. ñ|üj÷Ó –+∫ ‘Ó*dæø=H˚yê&ÉT. n+‘·'ø£sD¡ +˝Àì nVü≤+, eTqdüT‡, ãT~∆, ∫‘·+Ô nqT
˝Ò<ë Á|ü‹_+_düT+Ô ~. Hê\T>∑T uÛ≤>±\˝À ªnVü≤+µ ˝À #˚]q #Ó‘’ q· ´y˚T Á|üe÷‘·. ìC≤ìøÏ á ªH˚qTµ yÓqTø£
á Á‘·jT· + kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡+, (Ç~ nVü≤+ø±s¡ Á>∑+~∏) ∫<ëuÛ≤düT&ÉT, dü+kÕ] ñqï~ Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. ø±ì <ëìMT<ä n‹øÏ+∫q (n<Ûë´dü #˚dqæ ) á ªªnVü≤+ø±s¡+µµ
n+{≤s¡T. Ç‘·&TÉ n+‘·'ø£sD¡ + Ç+Á~j·÷\‘√ ø£*dæ Á|ü|+ü #·+˝À e´eVü≤]kÕÔ&TÉ . á Ä‘·àqT ø£|Œæ ‘êH˚ ªÄ‘·à>±µ Á|üe]ÔdTü +Ô ~. nHê‘·à nsTTq nVü≤+ø±s¡+ »&ÉeTT. nsTTHê
eT÷&ç+{Ï˝À C≤„q+ e\q nVü≤+ø±s¡+ <ëì˝Àì Á|ü‹_+ã+ q•ùdÔ #Ó’‘·q´+ #Ó‘’ q· ´ düŒs¡Ù e\q dü#‘˚ q· +>± e´eVü≤]düT+Ô ~. $wüßeí ⁄ sêeTT&Ó’ e÷qe⁄&ÉT>± ø£wºü
$T>∑T\T‘·T+~. n<˚ ã+<Ûeä TTøÏ.Ô yÓ÷ø£+å . düTU≤\qT nqTuÛ$Ñ +∫q≥T¢. n$ $wüßeí ⁄≈£î n+≥e⁄. n˝≤ (BìøÏ <˚V‰ü <ä´_Ûe÷q+
|ü⁄wüÿ\+) Ç<˚ nVü≤+ø±s¡ Á>∑+~∏ n+{≤eTT. Ç<˚ uÛÀø£,Ô ø£s,Ô¡ Á<äw,ºü eø£,Ô dü+kÕ],
á Je dü«s¡÷|ü+ $wüjT· +˝À #ê˝≤ $ø£˝≤Œ\THêïsTT. @~ eTqdüT≈£î n‹øÏ‘˚ nì‘·T´&ÉT. M&ÉT ndü\sTTq Á|ü‘´· >±‘·à ø±&ÉT. n+‘·'ø£sD¡ ˝À ñ+&˚yê&ÉT Á|ü‘´· >±‘·à.
<ëìï ne\+_+#·≥+ eT+∫<äì dü÷#·q. n+‘·'ø£sD¡ +˝À ~– <ëì˝À ø£*dæ Ä&˚yê&ÉT Á|üe÷‘·. Je⁄&ÉT 3 s¡ø±\T.
1) n~ÛcÕ˜q #Ó‘’ q· ´+ ` nVü≤+ø±s¡+ R Je⁄&ÉT. 1) $X¯ó«&ÉT ` C≤>∑sD¡ +˝À $X¯«eTTq e´eVü≤]+#˚yê&ÉT. yê´eVü‰]≈£î&ÉT
2) nVü≤+ø±s¡+ G #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã+ / yê´|æÔ R Je⁄&ÉT. 2) ‘Ó»’ düT&ÉT ` dü«|üï+˝À n+‘·'ø£sD¡ ‘˚»düT‡˝À ñ+&˚yê&ÉT. ÁbÕ‹uÛ≤dæ≈î£ &ÉT
Ç˝≤ Ç+ø± #ê˝≤... 3) ÁbÕE„&TÉ ` ndü\T Jedæ‹ú . ø±ì nC≤„q+ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ø±<äT.
kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTsTTq Je⁄&ÉT ‘·q ã+<Ûë\qT e<ä* ‘·q n~ÛcÕ˜q+ (ndü\T nVü≤+ø±s¡dü+kÕÿs¡+‘√ >∑÷&çq ø±s¡D X¯Øs¡eTTq+<äTqï kÕøÏå. nq>± nC≤„qeTT
‘·‘«Ô· +) ˝À ñ+&É≥y˚T yÓ÷ø£+å . ñ<눈 #=ø±ÿ, ã˙qT e<ä* Vü‰sTT>± ≈£Ls√Ãe≥+ q+<äTqï ` nì ns¡+ú . düe÷~Û˝À nC≤„q+ b˛sTT ∫‘·TÔ $T>∑T\T‘·T+~. n<˚ kÕøÏ.å
e+{Ï~. nVü≤+ø±sêìï <ä]Ù+#˚~ ÁbÕE„&.˚
Ç~ Ä‘·àHêX¯q yê+#Û· nì <Ó«’ ‘·T\ Äπø|å Dü Jy˚X«¯ s¡ e´edüú ` |ü\T $<Ûë\T
1) ø±ì »qà≈£î eTT+<äT nVü≤+ø±s¡+ n$<ä´˝À ˇø£ uÛ≤>∑+>± #Ó’‘·q´eTTq+<˚ 1) Je⁄&ÉT, áX¯«s¡T&ÉT ÁbÕ‹uÛ≤dæ≈î£ \T. yê]øÏ kÕ≈£îå \sTTq Á|ü‘´· >±‘·à\T yê´eVü‰]ø£
ñqï~. Ä~ eTs¡\ ‘·q dæ‹ú øÏ #˚s≥¡ + Ä‘·àHêX¯q+ ø±<äT. ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\ ìsê´D+ Je⁄\T. ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ bÕs¡e÷]úø+£
e+{Ï~. 2) Je⁄&ÉT n+‘·'ø£sD¡ +˝À, áX¯«s¡T&ÉT e÷j·T˝À, ø£*dæq ÁbÕ‹uÛ≤dæ≈î£ \T. e÷j·÷eX¯+
2) n–ïôVAÁ‘ê<äT\T kÕ>∑ì eè<äT\∆ T –]|ü‘H· ê<äT\ <ë«sê Ä‘·àVü≤‘·´ #˚døæ =ì dü«sêZìøÏ >±≈£î+&Ü e÷j·T˝À ñqïyês¡T Á|ü‘´· >±‘·à ` kÕøÏ.å e÷j·÷dü+ã+<Ûyä T˚ ˝Òì X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´+
yÓfi≥¢¯ + e+{Ï~. ` ÁãVü≤à+
3) <˚X+¯ ø√dü+ <Ûsä à¡ +ø√dü+ ø°]øÔ √dü+ Ä‘·à düeTs¡ŒD ø±$+#·≥+ e+{Ï~. Ms¡ ôdì’ ≈£îì 3) dü+kÕs¡+˝Àì #Ó‘’ q· ´+ ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ . dü+kÕs¡ kÕøÏå #Ó‘’ q· ´+ yê´eVü‰]ø£+ ì]«X‚w+ü
ã*<ëq+ e+{Ï~. o\+ ø√dü+ n–ïÁ|üyX˚ +¯ e+{Ï$. ` bÕs¡e÷]úø+£ . Ç+ø± Ç˝≤ #ê˝≤
$T<Û´ä qT+∫ $T<Û´ä >± eTTøÏÔ bı+<ä≥+ ø£qTø£ Ç+<äT˝À Ä‘·à ñqï<˚>±ì Ä‘·à eTVü‰yêø±´\T
HêX¯q+ ˝Ò<Tä . ªª‘·‘·Ô«eTdæ
Á|üe÷‘· (eTqy˚T) nj·Te÷‘êà ÁãVü≤à
e´eVü‰s¡+˝À n$<ä´e\q kÕøÏj å T˚ ‘·qj·T+<äT ø£*Œ‘·eTsTTq ªªnVü≤+ø±s¡+µµ‘√ nVü≤+ ÁãVü‰àdæà
#˚] ªªH˚qTµµ nì ªªÁ|üe÷‘·µµ ne⁄‘·T+~. Á|üe÷‘· n+fÒ eTqdüT‡qT Ç+Á~j·÷\qT düs«¡ + K*«<ä+ ÁãVü≤൵
10
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XIX XX Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

n+‘·'ø£s¡D+ nC≤„‘+· >± ñ+<äHê*. ˝Ò<+ä fÒ C≤>∑sD¡ +˝À n‘·ìøÏ ªnqTuÛeÑ +, düTK nC≤„q+µ ø£\T>∑e⁄.
n$<ä´ R e÷j·T. Bì˝À eTTø£ÿ n+‘·'ø£sD¡ + e´wæ>º ‘∑ +· . n$<ä´ eTdæ n<ä+› düTwüß|æ˝Ô À n$<ë´eè‘·T\Ô T kÕøÏå s¡÷|ü+>± ñ+{≤sTT. n#·Ã≥ nVü≤+ø±s¡+ (H˚qT) Hê~
e+{Ï~. u≤>± Á|ü‹_+ã+ |ü&<É Tä n+‘·'ø£sD¡ + ø£fi≤sTT n<ä+› e+{Ï~. Á|ü‹_+ã+ (eTeTø±s¡+) yÓTT<ä\sTTq$ |üì#˚jT· e⁄. ø±s¡D+ nVü≤+ø±s¡s÷¡ |ü`n+‘·'ø£sD¡ +. ‘·q≈£î
u≤>± |ü&TÉ ‘·T+~. Bì˝À |ü&qç #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã+ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT. ø£sD¡ eTsTTq ø±s¡DeTsTTq nC≤„q+˝À ©qeTe⁄‘·T+~. ø±ì b˛<äT.
nVü≤+ø±s¡+ Bìe\q ø£s>Ô¡ ± Á|üe÷‘·>± uÛÀø£>Ô ± nsTT+~. n+‘·'ø£sD¡ +, <ëì eè‘·T\Ô T Á|üe÷‘· nsTTq Je⁄&˚ düTwüß|æ˝Ô À ÁbÕE„&TÉ nì dæ<ë∆+‘·+. á <äX˝¯ À Ç‘·&TÉ
n$<ë´ |ü]D≤eTeTT\T. Ç~ C≤>∑sD¡ + ˝ÀH˚ |üì#˚dTü +Ô ~. dü«|üï+˝À düTwüß|æ˝Ô À n$<ë´ dü+kÕ] ø±&ÉT.
eè‹Ôe\q |üì »s¡T>∑T‘·T+~. düTwüß|æ˝Ô À düTU≤qTuÛeÑ + yÓTTˆˆ Bìe\qH˚. düTwüß|æ˝Ô À ñ+&˚ ªªkÕøÏ,å düTK+ nC≤„q+µµ ` nìï ì]«X‚w+ü . n+‘ê kÕøÏså ÷¡ |ü+.
n$<ä´ e\q dü+kÕs¡+ nC≤„q+ ìdüsÔ +¡ >∑eTsTTq düeTTÁ<ä+. >±&ÛÜ+<Ûøä ±s¡+. Ç~ nìs¡«#·˙j·T+
n+‘·'ø£sD¡ dü+kÕÿs¡, ìÁ<ë düV≤ü ø£è‘· n$<ä´ e\q ` dü«|üï+
øπ e\ n$<ä´ e\q düTwüß|æÔ ì]«ø£\Œ düe÷~Û
Á|ü‹_+ã+ ` yê´eVü‰]ø£ dü‘´· + ÁuÛ≤+‹ ø±<äT. Ç+<äT˝À C≤„q+ ì]«ø£\Œ+. Ç~ eè‹ÔC≤„q+ ø±<äT. Bì˝À düTwüß|æ˝Ô À ñqï≥T¢
düTKC≤„Hê\T ` n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä êà\T. ÁãVü≤à+ (kÕøÏ)å düTKeè‹Ô˝À nC≤„q+ ñ+&É<Tä . nC≤„q dü+ã+<Û+ä ˝Òì #Ó‘’ q· ´+ kÕø屑·ÿ]düT+Ô ~. kÕø屑êÿs¡+ n+fÒ
Á|ü‹_+_ùdÔ düTK+. C≤„qeè‹Ô˝À Á|ü‹_+_ùdÔ C≤„q+. Ä‘·às¡÷|ü+ >± $T>∑\≥y˚T. nC≤„q+ ˝Ò<Tä >∑qTø£ n+‘·'ø£sD¡ + ˝Ò<Tä . eè‘·T\Ô ÷ ˝Òe⁄.
ø£s+¡ ≥T ` bòÕHé˝À ˝≤>±, {Ï.$.˝À ˝≤>± ø±s¡´uÛ<Ò +ä ñqï<˚<√ ÁãVü‰àø±s¡ (ì]«ø£\Œ) eè‹Ô C≤„q+. n~ Äes¡DuÛ+Ñ >∑+ #˚dæ \sTTdüT+Ô ~.
n\Œ»„‘,· düs«¡ »„‘· yÓTT<ä\sTTq$ Á|üø±s¡ uÛ<Ò ë\T á düe÷~Û˝À edüTÔdü«s¡÷|ü+ e÷Á‘·y˚T düTŒ¤]düTÔ+~. düTwüß|æÔ˝À nsTT‘˚ ªkÕøÏå,
‘·‘«Ô· + ` ≈£î+&ÉqT eT{Ï>º ± uÛ≤$+#·≥+. nC≤„q+, düTK+µ` ì]«X‚w+ü >± uÛ≤dækÕÔsTT. Ç$ kÕøÏså ÷¡ |ü+>± ñ+{≤sTT.
dü+kÕs¡+ ` eT{Ïìº ≈£î+&É>± uÛ≤$+#·≥+. Äes¡DuÛ+Ñ >∑+ ` ãT~∆ eè‹Ô ` B|ü+ e+{Ï~. Bì˝Àì eTq #Ó‘’ q· ´+ yê´|æ+#·TqT.
n<Ûë´s√|ü+ ` n<Ûë´dü, Äs√|üD. Ç~ b˛sTT m<äTs¡T edüTeÔ ⁄ MT<ä Ç+Á~j·÷\ <ë«sê |ü&TÉ qT. n|ü⁄&ÉT Ä edüTeÔ ⁄\
n|üyê<ä+ ` Ç~ ÁãVü≤à+ø±<äT nì ìùw<Û+ä nC≤„Hêes¡D+ uÛÑ+>∑eTsTT, Ä edüTÔe⁄ ø£qã&ÉT‘·T+~. n+fÒ ¬s+&ÉT #Ó’‘·q´eTT\T
@ø£eTe⁄‘êsTT. ãT~∆ eè‹Ô #Ó‘’ q· ´+ ` edüTÔ #Ó‘’ q· ´+ s¬ +&É÷ ø£\TkÕÔsTT. n<˚ edüTÔ
dü«|üï+ Á|ü‘·´ø£å+. n<˚ ÁãVü≤à+ e<ä› nsTT‘˚ ÁãVü‰àø±s¡∫‘·eÔ è‹Ô @s¡Œ&ÉT‘·T+~. n~ e÷qdæø+£ .
Á<äwºü R Je⁄&ÉT. n+‘·'ø£sD¡ y˚T s¡<ë∏ <äT\T>± uÛ≤dædTü +Ô ~. ø±s¡D+ ìÁ<ë<√wü+. n~ ÁãVü≤àeTTq≈£î Äes¡D+>± ñqï eT÷˝≤C≤„qeTTqT ‘=\–düT+Ô ~. yÓ+≥H˚ n#·Ã≥
C≤>∑sD¡ dü+kÕÿs¡+. ˝Ò<ë n+‘·'ø£sD¡ dü+kÕÿsê\T, ìÁ<ä, ø£*dæq n$<ä´j˚T dü«|üï ñqï ÁãVü≤à+ Á|üø±•düT+Ô ~. (Ç<˚ |òTü ≥eTsTT‘˚ Ç˝≤ dü«j·T+>± Á|üø±•+#·<Tä . nB
<äèXÊ´\T>± ne⁄‘·T+~. ˝Ò<ë n$<ë´<äT\ e\q Ä‘·àj˚T n˝≤ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ‘˚&Ü). ñ<눈 ˇø£ >∑~˝À B|ü+ ñqï~. >∑~øÏ yÓfi¢‚ <ë] Nø£{.Ï eTq+ eTs=ø£ B|ü+
dü«bÕï~ÛcÕ˜q+ Ä‘·àj˚T. rdæø=ì eT<Û´ä Äes¡D>± ñqï Nø£{ìÏ ‘=\–kÕÔ+. >∑~ e<ä≈› î£ yÓfi>¢̄ ±H˚, n#·Ã≥ B|ü+
s¡Ed® sü Œ¡ + ` nC≤„Hêe∫äqïeTsTTq ÁãVü≤ày˚T s¡Ee® ⁄. <ëìj·T+<äT düsŒ¡ + n$<ä´ ‘·H˚ yÓ\T>∑T‘·÷ eTq≈£î ø£qã&ÉT‘·T+~. Ä BbÕìï #·÷&É{≤ìøÏ eTq B|ü+ nedüs+¡
#˚‘· ø£*Œ‘·+. bÕs¡e÷]úø£ ÁuÛ≤+‹˝À e´eVü‰s¡ ÁuÛ≤+‹. ˝Ò<Tä . nìï ø£\dæb˛‘êsTT.
düTwüß|æÔ ø£+sƒ#¡ êMTø£sH¡ ê´j·T+ ` yÓT&É˝ÀH˚ ñqï >=\TdüTqT eT]∫b˛sTT mø£ÿ&√ b˛sTT+<äqTø=ì
düTwüß|æÔ˝À Á‹|ü⁄{Ï ˝Ò<äT. Ä nqTuÛÑe+ Ä düeTj·T+˝À ˝Ò<äT ø£qTø£. nsTT‘˚ Ç\¢+‘ê yÓ<äøÏ ∫es¡≈£î m<äTs¡T>± ñqïyês¡T #Ó|üŒ≥+ e\q ‘·q e<ä›H˚ ñqï<äì
11
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XXI
‘Ó*dæø=q≥+, Áø=‘·>Ô ± bı+~q≥T¢ Äq+<ä|&ü ≥É + ` Ç<˚ eTq Ä‘·àqT eTq+ eTi∫
eTs¡\ XÊg+ <ë«sê ‘Ó*dæø=ì bı+<ä≥+.
ªªÁbÕ|üÔ ÁbÕ|æÔ `µµ
_Û\s¢ ê»≈£îe÷s¡ Hê´j·T+ ` ˇø£ sê»≈£îe÷s¡T&ÉT X¯Á‘·Te⁄\ <ë&ç e\q u≤\´+˝ÀH˚
sê»<Ûëì qT+∫ b˛sTT n&É$˝À _Û\T¢\ e<ä› ô|]>±&ÉT. ‘êqT _Û\T¢&qÉ H˚ nqTø=+{≤&ÉT.
∫es¡≈î£ mes√ #Ó|Œü >± ‘êqT sê»≈£îe÷s¡T&Éqì ‘Ó*dæø=+{≤&ÉT. n<˚$<Û+ä >± Je⁄&ÉT
<˚Vü‰<äT\‘√ ø£*dæ ‘êqT nHê‘·à>± e´eVü≤]kÕÔ&ÉT. ÁX¯ó‹ ñ|ü<˚XÊ\ e\q ‘êqT
ÁãVü≤àeTTqì Á>∑V≤æ +∫ eTT≈£î&Ô eÉ ⁄‘ê&ÉT.
$T<∏´ä ` ÁuÛ≤+‘·T\T
$T<∏´ä n+fÒ ndü\T ˝Ò<ìä ø±<äT. ñqï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+~. yêdüeÔ +>± ñ+&É<Tä .
Á|ü|ü+#· ÁuÛ≤+‹, e´eVü‰s¡+˝Àì ÁuÛ≤+‘·T\T Bì ÁøÏ+<ä≈£î ekÕÔsTT. ÁuÛÑeTC≤„q
$wüjT· eTsTTq$ >∑÷&Ü $T<∏´ä ˝Ò. ñ<눈 ˙{Ï Ä$]ì bı>∑ nqTø=ì sT÷ ÁuÛeÑ T˝À yÓ[¢
#·÷ùdÔ ì|ü ñ+&É<Tä >∑<ë! ñ<눈 s¡Ed® sü Œ¡ +, X¯óøÏÔ s¡»‘·+, |òTü {≤ø±s¡eTT. Ç+<äT˝À
yêdüÔyê\T ` s¡E®e⁄, X¯óøÏÔ, eT{Ϻ. ø±ì ñqï≥T¢ ø£qã&˚$ ÁuÛ≤+‹ düs¡Œ+, ÁuÛ≤+‹
s¡»‘·+, ø£*Œ‘· Äø±s¡+. ø±ì ì»+>± ˝Ò<ë ‘·‘«Ô· ‘·' Ç$ ˝Òe⁄. n+<äTe\q ªªdü‘µY µ
nqsê<äT. ªªndü‘Yµµ nqsê<äT. ªªdü<ädü‘·TÔµµ ndü˝Ò ñ+&É<äT. ø£qTø£ ªnìs¡«#·˙j·T+µ
nHêïs¡T. n˝≤π> n<Ó«’ ‘êìøÏ nq«sTTùdÔ
ÁãVü≤à+ ` yêdüeÔ +
Á|ü|+ü #·+ ` nyêdüeÔ +. ø±ì ñqï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+~.
ø£qTø£ ª$T<∏´ä µ nHêïs¡T. n<˚ ªnìs¡«#·˙j·T+µ nìs¡«#·˙j·T+>± düsŒ¡ +, s¡»‘·+
Á|ü|+ü #·+ |ü⁄{≤ÔsTT. n+<äTe\qH˚ n{Ϻ C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~.
ªª$T<∏ä´µµ˝À
n~ÛcÕ˜q kÕe÷q´+ (Ç~, Ç<ä+) e÷Á‘·yT˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~. n~ |ò˝ü ≤Hê nì ‘Ó*j·T<äT.
‘Ó*ùdÔ ÁuÛ≤+‹ ˝Ò<Tä . $T<∏´ä ˝Ò<Tä . X¯óøÏÔ s¡»‘·+ e<ä› X¯óøÏÔ ‘Ó*j·T<äT. ªªÇ<ä+µµ ªªÇ~µµ
nì @<√ ˇø£ edüTeÔ ⁄qï<äì e÷Á‘·+ ‘Ó\TdüT+Ô ~.
n$<ä´ (nC≤„q+) j˚T, |üPs¡«+ eTq+ #·÷∫q s¡»‘·+, düsŒ¡ + yÓTT<ä\>∑T yê{Ï
Äø±s¡ dü+kÕÿsê\qT ã{Ï,º n˝≤ ø£qã&ÉT‘·T+~. ªªÇ<ä+µµ MT<ä s¡»‘·+, Bì MT<ä
$wüj÷· <Ûë´dü, Ä s¡»‘· C≤„q+ jÓTTø£ÿ n<Ûë´dü »s¡T>∑T‘·THêïsTT. ($wüjT· + ø±ì s¡»‘êìï
$wüjT· + #˚jT· ≥+ $wüj÷· <Ûë´dü)
12
XXII Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
X¯óøÏÔj·T+<äT s¡»‘·+ n<Ûë´dü<ë«sê nìs¡«#·˙j·T+>± |ü⁄fÒÔH˚ s¡»‘· C≤„q+
ø£\T>∑T‘·T+~. ` Ç~ n<Ó«’ ‘·+. Bìì nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ (C≤„q+) n+{≤s¡T.
ÁuÛeÑ T\˝À $wüj÷· ìï Ç+Á~j·T+ ø£\e<äT. $wüjT· + yêdüeÔ + ø±<äT >∑qTø£. ªÇ~µ
nì ndüŒwü+º >± ø£qã&ÉT‘·T+~. á n$<ä´ e´øÏ>Ô ‘∑ +· ø£qTø£ ‘·÷˝≤C≤„q+ nHê*.
Á|üe÷D≤\T :` M{Ï e\q e∫Ãq C≤„Hê\T ªªÁ|üeTµµ
Á|ü‘´· ø£+å ` Ç+Á~j·÷\ e\¢, n+‘·'ø£sD¡ + e\¢ e#˚Ã nqTuÛyÑ ê\T
|üs√ø£+å ` Ç+Á~j˚T‘·se¡ TT>± }Vü‰<äT\ e\q e#˚Ã$.
n|üs√ø£+å ` Ç+Á~j·÷\T |üì˝Ò<Tä . kÕøÏå e\q ‘Ó\TdüT+Ô ~. eTq≈£î eTq+ n|üs√ø£+å
nqTe÷q+ ` Ç~ |üs√ø£å+. }Vü≤. eTq+ ‘Ó\T>∑T˝À nqTø=qï≥T¢ dü+<˚Vü≤+
ø±<äT. ìX¯Ãj·Ty˚T. ø£∫Ñ·yTÓ qÆ ùV≤‘·Te⁄qT ã{Ϻ }Væ≤+#·≥+. ªª|üs«¡ ‘·+
MT<ä ì|ü ñqï~ ` bı>∑ edüTqÔ ï~ >∑qTø£. e+≥sTT+{À¢ ˝≤>±µµ
n+<äTe\q <ëì˝≤π> ÇBqT nì yêø£´+.
X¯ã+› ` ÇB |üs√ø£yå T˚ .
nqT|ü\_∆ ` <=s¡øø£ b£ ˛e≥+. edüTeÔ ⁄ ø£qã&É˝<Ò Tä >∑qTø£ ˝Ò<ìä #Ó|Œü ≥+.
eè‹Ô $#ês¡D (Á|ü‘·´ø£å+˝À uÛ≤>∑+)
eè‹ÔC≤„Hê\T n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä êà\T.WbÕ~Ûø±\T. nì‘ê´\T. Ä‘·à dü«s¡÷|ü+ ø±<äT.
Ä‘·à <Ûsä à¡ eT÷ ø±<äT. eè‹Ô nq>± yê´bÕs¡+. eTq eTqdüT Ç+Á~j·÷\ <ë«sê ãj·T≥≈£î
yÓ[¢ edüTÔe⁄qT ø£qT>=q≥+ / bı+<ä≥+. düs¡«yê´|üÔeTsTTq #Ó’‘·q´+ eTqdüT˝ÀqT
eè‹Ô˝ÀqT edüTeÔ ⁄˝ÀqT ñ+≥T+~. ‘Ó*j·Tì / ø£qã&Éì edüTeÔ ⁄≈£î nC≤„q+ Äes¡D+>±
ñ+≥T+~. ø£qTø£ n+‘·'ø£sD¡ (eTqdüT‡, ãT~∆) #Ó‘’ q· ´+ eè‹Ô <ë«sê eè‹Ô#‘’Ó q· ´+>±
b˛sTT $wüjT· #Ó‘’ q· ´eTTq≈£îqï Äes¡DqT uÛ>Ñ ï∑ + #˚dæ $wüjT· #Ó‘’ q· ´eTT (≈£î+&É) ‘√
ø£*dæ b˛‘·T+~. n<˚ Á|ü‘·´ø£åeTT. Ç<ä+‘ê u≤Vü≤´ edüTÔe⁄\qT Á>∑Væ≤+#˚ $wüj·T+.
eTqdüT‡˝Àì Ä+‘·s¡ düTK<äT'U≤\qT Á>∑Væ≤+#·{≤ìøÏ ªn+‘·'ø£s¡Deè‹Ô #ê\T.
n+‘·'ø£sD¡ + ø±e÷<äT\T>± |ü]D$T+∫ kÕøÏå uÛ≤dü´eTe⁄‘·T+~. |ü]D$T+#·≥y˚T eè‹Ô.
M{Ïì Á|üe÷D eè‘·T\Ô +{≤s¡T. Ç$ yê´eVü‰]ø£ eè‘·T\Ô T. dü«|üï düTwüß|ü⁄\Ô ˝À, ÁuÛ≤+‘·T\˝À
Ç+Á~j·÷\T n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô |üì #˚jT· e⁄. ø£qTø£ n#·Ã≥ ªn$<ë´eè‹Ôµ |üì#˚dTü +Ô ~.
Bìì ªnÁ|üe÷D eè‹Ôµ nì >∑÷&Ü n+{≤s¡T.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XXIII XXIV Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

Á|üe÷Deè‹Ô˝ÀH˚ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô bÕs¡e÷]úøe£ TsTTq~ ø£\<äT. n<˚ $<ë´eè‹Ô, 14. Je⁄&ÉT ÁãVü≤ày˚T áX¯«s¡ X¯Øs¡eTT ãìj·THé e+{Ïyê&ÉT
ÁãVü‰àø±s¡∫‘·eÔ è‹Ô. ì]«ø£\Œø£+. Ç~ ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´eTTq≈£î Äes¡DeTsTTq nC≤„qeTTqT Je⁄&ÉT. #=ø±ÿe+{Ï~ dü÷\ú <˚V≤ü eTT.
‘=\–düT+Ô ~. dü$ø£\Œø£eè‹Ô e\q dü>T∑ DÁãVü≤à kÕø屑êÿs¡+ »s¡T>∑TqT. 15. ÁãVü ≤ à+ dü s ¡ « yê´|æ . $es¡ Ô + ˝À n+‘·sê´$T, ãVæ≤sê´$T |ü]D≤eT+>±
eT‘·uÛÒ<ë\T n+‘·sê´$T, ãVæ≤sê«´|æ. $T<∏´ä >∑qTø£
X¯+ø£s¡ sêe÷qT» düs«¡ yê´|æ >∑÷&Ü ø±<äT. düs«¡ + ˝Ò<Tä
1. n<Ûä ` X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûäqdü+|ü‹Ô <Ûsä à¡ XÊÁkÕÔ<´ä j·Tq+ ‘·sê«‘· >∑<ë!
‘·sê«‘· 16. dü∫Ã<ëq+<äs¡÷|ü⁄&ÉT nX¯ó<ä∆ ∫<ä∫‘·TÔ\T X¯Øs¡+>± >∑\yê&ÉT.
2. n‘·' ` ø£sà¡ |ò\ü yÓ|’ \üò ´+ e\q Çø£ÿ&É qT+∫ n+‘·sê´$T yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êdæRX¯ó<ä∆ ∫<ä∫‘·T\Ô T
3. ñbÕdüq\TRuÛ≤eq\T, eTqqeTT\T |üPC≤<Ûë´Hê<äT\T X¯Øs¡+>± >∑\yê&ÉT.
4. πøe\C≤„q+ yÓ÷ø£åø±s¡D+. ø£s¡à\T <Ûë´q+ C≤„qø£sà¡ \T ø£*dæ yÓ÷ø£<å ëj·Tø£eTT. 17. ‘·‘Y‘·«eTdæ X¯Øs¡Xد ] uÛ≤e+‘√ ◊ø£´+.
C≤„ q eTTq≈£ î ∫‘· Ô X ¯ ó ~∆ <ë«sê C≤„qø£sà¡ düeTT#·Ãj·T yê<äeTT. JeÁãVü≤à\T X¯ó<ä`∆ nuÛ<Ò +ä >∑\yês¡T.
düVü‰j·Tø£eTT\T 18. ‘·«+. n+‘·'ø£s¡D+˝Àì #Ó’‘·q´+. JeX¯Øs¡<ëÛ ] #Ó‘’ q· ´+.
ªªC≤„Hê<˚e‘·T ø¬ e’ \´+µµ ªªy˚<äHê‘Y ¬ø’e\´+µµ düTK<äT'U≤ <Ûsä à¡ eTT\T>∑\~. düTK<äT'U≤<äT\T >∑\yê&ÉT
5. kÕ«<Ûë´j·T+ ` ã{°ºy˚j·T≥y˚T 19. ÁãùV≤à‘·s+¡ n+‘ê nì‘·´+ Á|üøè£ ‹ ì‘·´+. <ëì $ø±sê\sTTq eT{Ϻ
ns¡dú Vü ≤æ ‘· ` n<Û´ä j·Tq+ yÓTTˆˆ nì‘·´+.
6. ì~<Ûë´düq+ ` ∫‘·ÔHÓ’s¡à\´+ <ë«sê <Ûë´q+ 20. Jy˚X«¯ s¡T\ n+XÊ+• uÛ≤e+ WbÕ~Ûø+£ . yêdüÔe+
kÕø屑êÿs¡+ $T<∏´ä .
7. ø£sà¡ \ e\q ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ‘·<뛫sê ‘·‘«Ô· Á|ü‘´· ø£+å >± ø£sà¡ \ e\q C≤„qy˚T 21. ∫‘·TÔ n∫‘·T\Ô T ∫‘·TÔ Je⁄&ÉT ÁãVü‰à ∫‘·TÔ n∫‘·T\Ô T ì‘·´+. yêdüeÔ +.
õC≤„dü $$~wü. _Ûqï+. n∫‘·TÔ e÷j·T. $T<∏´ä . qX¯´+ nsTT‘˚ uÛÑ>∑e+‘·T&˚$T düèwæº+∫q≥T¢?
8. ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*>π es¡≈î£ ø£sêà#·sD¡ j·÷eJ®e+ ø£sêà#·sD¡ + nì‘·´+. düèwæùº dÔ ì‘·´+ ø±e⁄. nì‘·´+ ø£<ë! nì
9. dü ∫ Ã<ëq+<ë~ >∑ T D≤\T Ä‘· à ≈£ î >∑TD≤˝Ò, $X‚cÕ˝Ò n<Ó’«‘·Á|üX¯ï.
dü«s¡÷bÕ\T. >∑TD≤\T ø±e⁄.
10. m{Ϻ $ø£\ŒeTT\T ˝Òì dæ‹ú ì]«ø£\Œ+. Á|ü<∏äeT|æ+&É Á>∑Vü≤D+, ª|òüT≥+µ nqï
X¯ãe› è‘·T\Ô T
düTwüß|æÔ, düe÷~Û. ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„q+ n_Û<äÛ ` |ü<ë\≈£îqï ndü\s¡+ú . ì|òTü +≥T\uÛ´Ñ +. yê#ê´s¡+ú #Óù|Œdæ‹ú . X¯ãX› ø¯ .ÔÏ
11. ì]«X‚w+ü ` @ $X‚weü T÷ ˝Òì~. n\Œ $X‚cÕ\T >∑\~. \ø£åD: X¯ã›X¯øÏÔ ≈£î<äs¡ø£b˛‘˚ ns¡ú+ düs¡T›u≤≥T #˚j·T{≤ìøÏ #˚ùd ø£\Œq. Ç~
12. dü«|üï|ü<ës¡ú Ádüwºü Je⁄&ÉT (n+‘·´<äX˝¯ À áX¯«s¡T&ÉT. kÕ<äèX¯´eTTqT ã{Ϻ dü+ã+<Ûëìï ã{Ϻ #˚kÕÔ+. >∑+>∑˝À >=\¢|˝ü ¢… ` nq>± ns¡+ú ≈£î<äs<¡ Tä .
áX¯«s¡dèü wæº >∑÷&Ü Je⁄ì<˚) ø£qTø£ ª>∑+>±rs¡eTTqµ nì ns¡øú \£ Œq #˚kÕÔ+. n~ \ø£Då .
13. X¯óøÏÔ s¡»‘·, dü«|üï dü+ã+<ÛäeTsTTq Á|üeT˝Ò. ÁuÛeÑ T\˙ï Á|üeT˝Ò. ˝≤ø£Då øÏ +£ W|ü#ê]ø£+ >öD+ R Ç{Ϻ ø£*Œ‘· ` ns¡+ú >∑\ |ü<Áä |üj÷Ó >∑+. Äs√|æ‘+·
ÁuÛ≤+‘·T\T ÁuÛeÑ T˝Ò >öD+. Ç+<äT˝À n<Ó«’ ‘·T\T ø£*Œ+∫q~ ªªuÛ≤>∑‘ê´>∑\ø£Då µµ ˝Ò<ë ªª»Vü≤<ä»Vü≤\¢øDå£ µµ.
13
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
$X‚wDü ≤\T e<ä* $X‚w´ü uÛ≤>±\ eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥+ e\q á ù|s¡T »Vü≤‘Y R
e<ä*. n»Vü≤‘Y R e<ä\ø£` ø£*Œ+∫q ns¡+ú . ø=ìï uÛ≤>±\qT e<ä* \ø£Då #ÓbÕŒ&ÉT
>∑qTø£ uÛ≤>∑‘ê´>∑\ø£Då . ñ<눈 ªª‘·‘Y ` ‘·«+ ` ndæµµ. Ç+<äT˝À düs«¡ E„&sÉ TTq Ä
|üse¡ ÷‘·àj˚T n\ŒE„&sÉ TTq ˙e⁄ n>∑T#·THêïe⁄. nq>± ªªdüs«¡ »„ |üse¡ ÷‘·àj˚T n\Œ»„
Je⁄&ÉTµµ nì ns¡eú TT düs«¡ »„‘«· +, n\Œ»„‘«· + e<ä* s¬ +&ÉT #Ó‘’ q· ´eTT\ (Ä‘·à) eT<Û´ä
nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ã&çq~. Ç+<äT˝À ‘·‘Y R Jyê<Ûë´dü≈î£ n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤à+. n~ÛcÕ˜q
\ø£åD.
‘·«+ R ÁãVü‰à<Ûë´dü #˚jT· ã&çq Je⁄&ÉT. Äs√|ü´\ø£Då
ndæ R n<Ûë´dü ìeè‹Ô‘√ nuÛ<Ò +ä . ìeè‹Ô \ø£Då
Ç#·Ã≥ eTs√ |ü<‹∆ä . Bì˝À á \ø£Då >∑÷&Ü nø£ÿs¡˝<Ò Tä . Je⁄&ÉT ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´y˚T.
dü+kÕs¡+ n‘·ì˝Àì~ ø±<äT. ãT~∆˝Àì~. ø£qTø£
‘·‘Y R Ä |üse¡ T#Ó‘’ q· ´eTT
‘·«+ R Je #Ó‘’ q· ´eTT. ø£qTø£ düV≤ü »+>±H˚ nuÛ<Ò +ä
#ÓsT¡ e⁄˝ÀqT, u≤$˝ÀqT ñqï~ ˙πs. ñbÕ~Û uÛ<Ò +ä ˙{ÏøÏ sê<äT. ø±<äT ø£qTø£
\ø£Då nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
düèwæº yê<ë\T
1) Äs¡+uÛyÑ ê<ä+ : nDTe⁄\‘√ düèwæº Äs¡+uÛeÑ TsTTq~ ` nH˚ yê<ä+ ` ø±D≤<äT\~.
2) |ü]D≤eTyê<ä+ : ø±s¡D+ ø±s¡´+>± |ü]D$TdüT+Ô ~. eT{Ϻ ≈£î+&É>± |ü]D$TdüT+Ô ~.
ñbÕ<ëq ø±s¡D+ ø£qï ø±s¡´+ _Ûqï+>±<äT. <Ó«’ ‘·T\~.
3) $es¡yÔ ê<ä+ : ø±s¡D+ ø±s¡´+>± ø£ì|ædTü +Ô ~. eT{Ϻ ≈£î+&É>± nì|ædTü +Ô ~. s¡Ee® ⁄
düs¡Œ+>± nì|ædüTÔ+~. n˝≤ X¯ó<ä∆ÁãVü≤à+ e÷j·T e\q Á|ü|ü+#·+>± nì|ædüTÔ+~.
e÷j·T ÁãVü≤à $es¡+Ô . e÷j·T e\q nsTTq |ü]D≤eT+. $es¡+Ô . $es¡+Ô ˝À ø±s¡´+
ø±s¡D+ ø£qï _Ûqï+>± ø£qã&ÉT‘·T+~. á yê<ä+ n<Ó«’ ‘·T\~.
eTs=ø£ yê<äÁ‘·jT· +
1) ndü‘êÿs¡´yê<ä+ : ‘ê]ÿ≈£î\~. eT{Ϻ qT+&ç ≈£î+&É Áø=‘·>Ô ± |ü⁄≥TÔ+~. ø±s¡D+
qT+&ç Áø=‘·>Ô ± ø±s¡´+ |ü⁄≥TÔ+~. ‘ê]ÿ≈£î\T ø±s¡´ÁbÕ>∑u≤Û e yê<äT\T.
2) dü‘êÿs¡´yê<ä+ : kÕ+KT´\~. <Ó«’ ‘·T\~.
ñbÕ<ëq ø±s¡D+˝À ø±s¡´+ dü÷ø£Îs¡÷|ü+>± ñ+≥T+~. $‘·Ôq+˝À #Ó≥Tº
14
Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ñqï≥T¢. eT{Ï˝º À ≈£î+&É≈î£ ø±e\dæq eTè<äT‘·«+ yÓTT<ä\sTTq jÓ÷>∑´‘·>± ñ+≥T+~.
nìïs¡ø±\ eT{Ϻ |üìøÏsê<äT >∑<ë! ø±s¡´+ ñbÕ<ëq ø±s¡D+˝ÀøÏ \sTTdüT+Ô ~. ≈£î+&É
eT{Ï>º ± ne⁄‘·T+~. ø±s¡D_Ûqï+>± ø±s¡´+ ‘·‘«Ô· ‘·' n+<ä<Tä .
nìs¡«#·˙j·Tyê<ä+ : ø±s¡D+ qT+&ç ø±s¡´+ $es¡Ô+>± |ü⁄≥TÔ+~. n~ $T<∏ä´,
nìs¡«#·˙j·T+. ø±s¡D+ dü‘·´+. Ç<˚ $T<∏ë´ø±s¡´ yê<ä+. Á|ü|ü+#êìøÏ e÷j·T
|ü]D≤eTT´bÕ<ëq+. X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ $es√ÔbÕ<ëq+. Ç~ n<Ó«’ ‘·T\~.
Á‹eè‘·ÿs¡D+ : |üè~∏$ì, ˙{Ïì n–ïì eTTù|Œ≥>± ø£*|æ düèwæ+º #·≥+.
|ü+Nø£sD¡ + : |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\qT s¡øs£ ø¡ ±\ bÕfi¢̄˝À ø£*|æ #˚ùd düèwæ.º
ãTT‘·+ : |ü⁄D´ø£sà¡ |ò\ü +.
Á|ü|+ü #·+ : C≤„ìøÏ ‘·T#·Ã+¤ . |ü+&ç‘T· ìøÏ nìs¡«#·˙j·T+, $T<∏´ä . eT÷&ÛTÉ ìøÏ dü‘´· +.
‘·‘`Y dü‘`Y ‘·´‘Y : ‘·‘Y R »>∑‘T· ,Ô dü‘Y R yêj·TTe⁄, Äø±X¯eTT, ‘·´‘Y R ‘˚»düT‡ »\+,
|üè~∏$.
‘ê<ë‘·à´+ : n<˚ dü«s¡÷|ü+ ø£*– ñ+&É≥+. ªn<˚ Ç~µ nì #Ó|Œü ≥+. ø±s¡´ø±s¡D≤\≈£î
‘ê<ë‘·à´+. X¯Øs¡Xد ] uÛ≤e+ ‘ê<ë‘·à´+ ø±<äT. n~ Ä<Ûësê<Û̊jT· uÛ≤e+.
$X‚wüD+ : @~ <˚ì qT+&ç mqï{Ïø° $&ç>± ñ+&É<√, ñqï≥T¢ ø£ì|æ+#·<√ n~
$X‚wüD+ ø±ì, $X‚wü+ ø±ì ø±<äT. n~ dü«s¡÷|üy˚T. n–ï`X¯øÏÔ, B|ü+`ø±+‹,
ÁãVü≤à`e÷j·T.
nuÛ≤yê\T : Ç$ nìs¡«#·˙j·T+. Ç$ <˚ìø° $X‚wDü + ø±e⁄. $X‚w´ü + ø±e⁄. dü«j·T+>±
sêe⁄. Á|ü‹jÓ÷– ñ+&ç rsê*.
ÁbÕ>∑u≤Û e+ : ‘ê]ÿø£ ø£*Œ‘·+. edüTeÔ ⁄ |ü⁄≥ºø£ eTT+<ä] <äX.¯
Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤e+ : edüTeÔ ⁄ HêX¯eTsTTq ‘·sê«‘· dæ‹ú .
nH√´Hê´uÛ≤e+ : edüTeÔ ⁄\ eT<Û´ä uÛ<Ò +ä . |òTü ≥+ |ü≥+ø±<äT. |ü≥+ |òTü ≥+ø±<äT.
n‘·´+‘êuÛ≤e+ : ndü\T ˝Òì edüTeÔ ⁄. ≈£î+<˚{Ï ø=eTTà.
ÁbÕ>∑u≤Û e+ n<Ó«’ ‘·+ n+^ø£]+#·<Tä . |òTü {≤ìï |òTü ≥ÁbÕ>∑u≤Û e+>± |òTü {≤uÛ≤yêuÛ≤e+>±
|òTü ≥<Û«ä +kÕuÛ≤yêuÛ≤e+>±, |ü{≤H√´Hê´uÛ≤e+>± |òTü {≤‘·´+‘êuÛ≤yêuÛ≤e+>±q÷ #Ó|Œü e#·TÃ.
|òTü {À‘·Œ‹Ô ÁbÕ>∑u≤Û e+>±, |òTü ≥ÁbÕ>∑u≤Û e<Û«ä +kÕuÛ≤e+>± #Ó|Œü e#·TÃ. Ç~ ‘ê]ÿø£ e´düq+.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XXV XXVI Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

U≤´‘·T\T 6 $<˚V≤ü eTTøÏÔ : JeqTà≈£îqÔ ≈£î X¯Øs¡‘ê´>∑+ ‘·sT¡ yê‘· e#˚Ã~. kÕj·TT»´+. dü>T∑ D√bÕdü≈î£ q≈£î
1) dü‘YU≤´‹ : j·T<Ûës¡úU≤´‹. n˙ï yêdüÔyê˝Ò. X¯óøÏÔs¡»‘·+˝À s¡»‘·+ >∑÷&Ü <˚ej·÷q+ <ë«sê e#˚à kÕ˝Àø£´+ yÓTT<ä\sTTq$. ÁbÕs¡ã+∆ r]q ‘·sT¡ yê‘· e#˚Ã~.
dü÷ø£Îs¡÷|ü+>± ñ+≥T+<ä≥. ø£qTø£ yêdüeÔ y˚T. áX¯«s¡Tq≈£î düø\£ JeÁbÕs¡ã+∆ r]q ‘·sê«‘· e#˚Ã~.
2) ndü‘UY ≤´‹ : X¯óøÏ,Ô s¡»‘·+, n˙ï ndü‘T· ˝Ô .Ò Áø=‘·>Ô ± |ü⁄{Ïqº y˚. Á‹|ü⁄{Ï : C≤>∑s¡D+˝ÀqT, dü«|üï+˝Àq÷, dü+kÕs¡+˝À, dü$ø£\Œ düe÷~Û˝Àq÷
3) nU≤´‹ : eTq˝À düà è‹>± ñqï s¡»‘· dü+kÕÿs¡yT˚ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ñbÕdüq\˝Àq÷ ñ+&˚~. Ç~ ì]«ø£\Œ+ ˝ÀqT, düTwüß|æ˝Ô Àq÷ ñ+&É<Tä .
4) nq´<ÛëU≤´‹ : X¯óøÏ,Ô nq´<Ûë - s¡»‘·+ ˝≤>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. düà è‹˝À ñqï Á<äwºü - <äèwü+º - <äèwæº
edüTeÔ ⁄ Ç#·Ã≥≈£î sê<äT ø£qTø£ kÕ<äèX¯´+ e\q edüTyÔ ˚ n˝≤ düTŒ¤]düT+Ô ~. e´øÏÔ - |òTü ≥+ - #·÷&É≥+
Á|üe÷‘· - Á|üyT˚ j·T+ - Á|üe÷D+
5) Ä‘·àU≤´‹ : (uÖ<äT\∆ ~) Ä‘·à R eTqeTT. $C≤„q+. ‘·q eTqdüT‡˝Àì s¡»‘·yT˚ >∑Ts¡Te⁄ - •wüß´&ÉT - uÀ<Ûä. Ç˝≤-
X¯óøÏÔ MT<ä ø£qã&ÉT‘·T+~. Á|ü|+ü #·eT+‘· eTq <äèwæj º T˚ nì ø£<ë yê] eT‘·+. eTq
$C≤„qy˚T n˝≤ ø£qã&ÉT‘·Tqï~≥. ì]«ø£\Œ+ : ô|’ Á‹|ü⁄{Ï e+{Ï $ø£˝≤Œ\T ˝Òì~, düe÷~Û, ÁãVü≤à+, C≤„q+. Ç+Á~j·÷r‘·+,
$wüj÷· r‘·+. ì]«ø£\Œ düe÷~Û˝À, düTwüß|æ˝Ô À dæ‹ú .
6) nìs¡«#·˙j·TeTT : X¯óøÏMÔ T<ä ˇø£ s¡»‘·+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. n~ n$<ä´e\q n˝≤
ø£qã&ÉT‘·T+~ ø£qTø£ dü‘.Y yêdüeÔ + ø±<äT >∑qTø£ ndü‘.Y s¬ +&É÷ ø±e≥+ ndü+uÛeÑ + dü$ø£\Œ+ : $ø£˝≤Œ\T >∑\~. ô|’ Á‹|ü⁄{Ï, $wüj÷· \T, ô|’ $<ä´\T $X‚cÕ\T, >∑TD≤\T
ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·T+. $es¡+Ô . >∑\~. dü+kÕs¡+, |òTü ≥C≤„q+ yÓTTˆˆ dü+kÕÿs¡dVü ≤æ ‘·eTsTT‘˚ düàè‹ n+{≤eTT.
∫\¢s¡ eT\¢s¡ C≤‹ : edüTeÔ ⁄\˝Àì düe÷q \ø£Då +. >√e⁄ - >√‘·«+. |òTü ≥+ - |òTü ≥‘·«+. n<Ó«’ ‘·T\T
C≤‹ì e´øÏÔ‘√ ø£*|æ nq>± C≤‹ $•wüºe´øÏÔì n+^ø£]kÕÔs¡T. C≤‹ì $&ç>±
kÕ<Ûäq #·‘·Twüºj·T+ n+^ø£]+#·s¡T.
1) X¯eT<äe÷~ >∑TD≤\T 2) ì‘ê´ì‘·´ edüT$Ô y˚øe£ TT Á|ür‹ ` nqTuÛeÑ + : ‘√#·≥+, ‘Ó*j·T≥+, düTŒ¤sD¡ , Á|ü‘´· j·T+, dü+$‘Y, y˚<qä +.
3) ÇVü‰eTTÁ‘· |ò\ü yÓs’ ê>∑´+ 4) eTTeTTø£å Á|ür‹ y˚sT¡ . nqTuÛeÑ + y˚sT¡ . ª|òTü ≥+ Ç~µ nqï~ Á|ür‹. |òTü {≤ìï #·÷&É≥+ nqTuÛeÑ +.
nqTã+<Ûä #·‘T· wüj º T· eTT |òTü ≥+ ‘Ó*dæ+~ - C≤„q+. |òTü ≥+ ‘Ó*dæ+<äì ‘Ó*dæ+~ - uÛ≤e+, Á|ür‹.
1) $wüjT· + 2) n~Ûø±] 3) dü+ã+<Û+ä 4) |ò\ü + Á|üø±X¯+ : ‘Ó*j·T≥+ uÛ≤q+, düTŒ¤sD¡ +, Á|ür‹, C≤„q+.
ÁX¯eD+ : y˚<ë+‘· ‘ê‘·Œs¡´ Á>∑V≤ü D+ dü«Á|üø±X¯+ : dü«j·T+>± Á|üø±•+#˚~ ‘Ó*ùd~. ÁãVü≤à+, C≤„q+.
eTqq+ : #·sá , XÊgyê<äeTT\T, XÊg |ü]o\q, s¡#q· \T e´ø£+Ô : dü«j·T+>± yÓ*>π ~.
ì~<Ûë´düq : ∫‘·eÔ TTqT eè‹Ô s¡V≤æ ‘·+ #˚jT· ≥+, $wüj÷· r‘·+>± ñ+#·≥+. ∫‘·+Ô ˝À uÛ<Ò +ä : e÷qdü Á|ü‘´· ø£+å . Ç+Á~j·T Á>±Vü≤´+ ø±<äT. n$<ä´ e\q n+‘·'ø£sD¡ + e\q
\j·T $πøbå Õ\T Ä|ü≥+. n{Ϻ eTqdüT‡˝À Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ dü«j·T+>± düTŒ¤]düT+Ô ~. ‘Ó\TdüT+Ô ~. ÁuÛ≤+‹, nìs¡÷|üDj ° T· +.
C≤„q+ : eè‹ÔC≤„q+ - Ç~ $~Û+#·<–ä q~. uÛÒ<ëuÛ≤e+ : (ÁãVü≤à‘√) : n<Ó’«‘·+ uÛÒ<äìùw<Ûä+ #˚düTÔ+~. nuÛÒ<äìs¡÷|üD+ ø±<äT.
|ò\ü eTsTTq C≤„q+ - dü+$‘Y. Ç~ dæ<+∆ä , ì‘·´+. Ä‘·à, kÕøÏ,å ÁãVü≤à+. uÛ<Ò ëuÛ≤e+ ÁãVü≤ày˚T. uÛ<Ò +ä ÁãVü≤àô|’ nC≤„q ø£*Œ‘·+. s¡Ed® sü Œ¡ +˝À düsêŒuÛ≤e+ s¡Ey® .˚
dæ<+∆ä . $~Û+|üã&É<Tä . ÁãVü≤à+ MT<ä ø£*Œ‘·eTsTTq |òTü ≥+ ˝Ò<+ä fÒ n#·Ã≥ ñqï~ ÁãVü≤ày˚T.
JeqTàøÏÔ : Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ »s¡>≥∑ + ˇø£ÿø£Då + n˝≤»]–Hê n‘·&TÉ JeqTà≈£î&Ô TÉ . n<Ûë´dü : n~ ø±ì <ëìì n~ nqTø=H˚ dæ‹ú . dü>T∑ DÁãVü≤à+ MT<äH˚ Á|ü|+ü #ê<Ûë´dü.
áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ . (ìs¡TDZ + MT<ä ø±<äT. n#·Ã≥ Á|ü|+ü #·yT˚ ñ+&É<Tä ) Bì kÕe÷q´ s¡÷|ü+ ªdü‘µY nq>±
15
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XXVII
dü‘.Ô· ∫<ëq+<ë<äT\T $X‚wsü ÷¡ |ü+ (>∑TD+ ø±<äT) ìs¡TDZ +˝À ÇM ˝Òe⁄.
C≤„q+ : @ C≤„qeTsTTHê ø£Då øÏ £ eTHêïs¡T uÖ<äT\∆ T. eTs√ C≤„q+ ø£*>π es¡≈î£ ñ+≥T+~.
n<Ó«’ ‘·+. n<˚ dü«s¡÷|üC≤„qeTsTT‘˚ ì‘·´+. ô|q’ #Ó|Œæ q~ eè‹Ô C≤„q+ ` n<Ó«’ ‘·+.
C≤„q+ : $wüj÷· ìï ã{Ϻ nqT≈£L\+, Á|ü‹≈£L\+. dü«j·T+>± @B ø±<äT.
|æwyºü w˚ Dü + : #Ó|Œæ +<˚ #Ó|Œü ≥+
dæ<k∆ä Õ<Ûqä + : n+<ä]ø° ‘Ó*dæq $wüj÷· ìï ÁX¯eT|ü&ç ìs¡÷|æ+#·≥+. ì|ü ø±\TdüT+Ô <äqï
dü+>∑‹ì ìs¡÷|æ+#·≥+.
dü«s¡÷|üC≤„Hêq+<ë\T : ÁãVü≤àeTTq≈£î C≤„Hêq+<ë\T dü«s¡÷|ü+. ø±ì yê{ÏøÏ eTs¡\
>∑TD≤\T>± C≤„Hêq+<ë\T+&Ée⁄. >∑TDeTsTTq C≤„Hêq+<ë\≈£î C≤„Hêq+<ë˝Ò dü«s¡÷|ü+
ø±<äT. s¡÷bÕìøÏ s¡÷|üyT˚ dü«s¡÷|ü+. <ëìøÏ s¡÷|ü+ nì eTs√ >∑TD+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä
>∑<ë!
dü+jÓ÷>∑ $jÓ÷>±\T : ñbÕ<ëqø±s¡D≤ìøÏ ø±sê´ìøÏ eT<Û´ä Ç$ ñ+&Ée⁄. eT{Ϻ `
≈£î+&É M{Ïø$Ï ñ+&Ée⁄. ì$T‘·øÔ ±s¡D+˝À ñ+{≤sTT. ≈£î˝≤\T&ÉT ` ≈£î+&É.
kÕ]º ¸ : düe÷q>∑TDjÓ÷>∑+
kÕj·TT»´+ : ø£*dæ ©qeTe≥+
XÊg+ : Á|ü‘´· ø£å $s¡T<ë∆\qT >∑÷&Ü #Ó|⁄ü +Ô ~. nsTTHê n$ dü‘´· + ø£qTø£ dü«ø±sê´\T.
uÛ÷Ñ $Tø£qï dü÷s¡´eT+&É\+ ô|<ä~› . Äø±X¯+ ` ˙\+ ø±<äT.
nHê~ : 2 s¡ø±\T
1) Ä~ ndü\T ˝Òì~ ` ÁãVü≤à+.
2) ‘Ó*j·Tì Ä~ ø£\~. n$<ä´, düèwæ,º e÷j·T.
ñbÕdüq\T : 3 s¡ø±\T
1) ìs¡TDZ √bÕdüq\T ` Ä‘˚à‘˚´y√bÕd”‘·
2) dü>T∑ D√bÕdüq ` Á‹eT÷s¡T\Ô T yÓTTˆˆ ñbÕdüq\T, $sê&ÉTbÕdüq\T
3) Á|ürø√bÕdüq\T ` eTH√ÁãùV≤à‘·T´bÕd”‘.·
C≤„qe÷s¡+Z : ÁX¯eDeTqHê<äT\T.
|üse¡ TkÕeT´+ : kÕeT´+ ` n+fÒ ◊ø£´+ nì >∑÷&Ü ns¡eú TTqï~. düe÷Hê~Ûøs£ D¡ + `
n+fÒ ˇπø yêø£´+˝À ñqï~. kÕ˝Àø£´+ n+fÒ ˇπø ˝Àø£+˝À qTqï<äì ns¡ú+.
|üse¡ TkÕeT´+ n+fÒ |üse¡ TeTsTTq ◊ø£´+ nì ns¡+ú .
16
XXVIII Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
u…\¢+ø=+&É sêeTsêj·T$<ä«‘·ÿ$ >±]ÿ
Á‹|ü⁄{° düeTs¡ŒD
1) j·TkÕ´+>∑T[Á‹|ü⁄{Ïø± Á‹|ü⁄{°$s¡T<ë∆
bÕ<äÁ‘·sT÷e ã*<ÛëeTì yêeT˙j·÷ˆ
$T<∏´˚ +Á<äyu’Ó eÑÛ Vü≤Ø e#·kÕ ãèVü≤+r
Äq+<ä $T+Á<äeTø£s√‘Y $uÛTÑ eT~«rj·TyéTˆˆ
‘ê‘·Œs¡´+ : l sêe÷sêe⁄>±s¡T ‘·eT s¡#H· ê |ü$Á‘·jT· »„+˝À ªÁdüTø˘µ e+{Ï
ø£˝≤ìï ã{Ïqº Ä eT÷&ÉT Áy˚fifl¯ ≈£î á düT‹Ô . n<˚ Á‹|ü⁄{Ï. <Ó«’ ‘·+˝À Á‹|ü⁄{Ï ñ+≥T+~.
` ªª˙e⁄ H˚qT ` eT<Û´ä dü+ã+<Û+ä µµ á Á‹|ü⁄{Ïì n<Ó«’ ‘·+˝À $T<Û´ä nHêïs¡T. ø£qTø£
sêe÷sêe⁄>±] n+>∑T[ Á‹|ü⁄{Ï <Ó«’ ‘· Á‹|ü⁄{Ïì ìùw~Ûd÷ü Ô $»è+_Û+∫+~. yêeTq
bÕ<äÁ‘·sTT ã* ‘˚»düT‡ MT<ä ã* kÕúq+ MT<ä $»è+_Û+∫ n‘·ì $T<Ûë´ ` Ç+Á<ä
yÓu’ eÑÛ eTTqT Vü≤]+∫+~. n+<äT≈£î ø±s¡D+ eT÷&É&TÉ >∑T\ <ëqe#·q+. <ëì e\q
$»è+_Û+∫q~. ªªndü\T Ç+Á<äTìµµ Äq+<äe+‘·Tì, n~«rj·TeTsTTq Á|üuÛÑTe⁄qT
#˚dæ+~. n<˚$<Ûä+>± sêe÷sêe⁄>±] n+>∑T[ Á‹|ü⁄{Ï nVü≤+ø±s¡+‘√ ‘êH˚
X¯Øsê~Û|ü‹qqTø=+≥Tqï ∫<ëuÛ≤düTì Vü≤]+∫+~. y˚<äe#·q+‘√ $»è+_Û+∫+~.
Äq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq Ç+Á<äTì (|üs¡e÷‘·àqT) n~«rj·T düs¡«yê´|æì #˚dæ+~.
ã\e+‘·T\sTTq Ç‘·sT¡ \ $uÛTÑ ‘·«eTTqT Vü≤]+∫+~.
2) j·T˝Ò¢œ˙ Á|üeeè‘˚ ì>∑e÷+‘·s¡+π>
j·T‘·TŒ+œ‘ê Væ≤‘·|˝üò ≤-X¯ó>∑ø√{Ï<Ûë{° ˆˆ
ñ≥º+øÏ‘·ø£å|æ‘·<äTs¡à‘·eTs¡àø£sêà
sêeT+ ‘·<+ä >∑T[|ü⁄{°+ X¯sD¡ ≤>∑‘√-dæà ˆˆ
‘ê‘·Œs¡´+ : Äj·Tq ˝Òœì (ø£\+) y˚<eä TT\ n+‘·s+¡ X¯˝À, y˚<ë+‘·, s¡+>∑d\úü +˝ÀqT
dü+#·]+∫+~. n~ u≤D+ e+{Ï~ <ëì |òü\+ nq>± |òü*‘·+, ø=q, #ê˝≤
Væ≤‘·eTsTTq~. n<Ó’«‘·|òü\+. yÓT‘·Ô>± Áyêj·T≥+ eTs=ø£ |òü\+. u≤D+˝≤>± y˚>∑+
nsTTq~. Ä ø£\y˚T ø√{Ï u≤D≤\ ô|≥Tº. á u≤D≤ìøÏ |ü⁄+K+ nq>± ªª|æ&µç µ l
sêe÷sêe⁄>±] n+>∑T[ Á‹|ü⁄{Ï. <ëì ã\+ #˚‘· Ä ªª˝Òœìµµ sêeTu≤D+ ˝≤>±
<äTs¡à‘ê\qT ñ≥º+øÏ+∫ eTØ #·+|ü⁄‘·T+~. n{Ϻ sêe÷sêj·T\ n+>∑T[Á‹|ü⁄{ÏøÏ
X¯s¡D≤>∑‘·T&ÉqT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ XXIX XXX Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

3) eTH√s¡»' ø£*Œ‘·Hø’Ó u£ ≤Û e+ kÕ‹«ø£e<ëqT´\T n<Ûë´‘·à∫+‘·qo\T\T, ô|<ä\› T l q&ç|Hæ ì˚ dü÷s¡´Hêsêj·TD

‘·<ä+>∑T[Á‘ÓÌ‘·eTTBs¡ídü‘·Ô«yéT ˆ >±s¡T, yê] <Ûsä à¡ |ü‹ï leT‹ ø√fÒX«¯ s¡eTà>±]ÿ sT÷ Á>∑+<∏eä TTÁ<äD≈£î düV‰ü j·T+ #˚dqæ
eTw”‘·yÓ÷˝≤|æ‘·uÛÒ<äuÀ<Ûä+ dü+<äs“¡ e¤ TTq düeT]Œ+∫q Hê <Ûqä ´yê<ä|Pü s¡«ø£ e+<äqeTT\T
Á‹eT÷]Ô‘T· \´+ eTqyÓ’ Á‹dü+<Û´ä yéT ˆˆ 1) ∫qïÁ>∑+<∏eä TTn≥ºô|’ #˚dqæ {Ϻ
‘ê‘·Œs¡´+ : eTqdüT‡˝Àì dü+ø£\Œ$ø£˝≤Œ˝Ò yê<äÁ|ü‹yê<ë\T. n<˚ s¡CÀ>∑TD+. <ëì‘√ ªªeTq$µµ eTìï+∫ <Ûqä $T#·Tà eT+∫eTqdüT,
Ä Á‹|ü⁄{Ï (Á|üøè£ ‹ e+{Ï~ ` <ëìj·T+<äT l sêe÷sêe⁄>±] #Ó‘’ q· ´+ k˛øÏ+~) nH˚ø£ q&É|>ü ± ªªq&çŒH˚ìµµ H˚q&ÉT>∑≈î£ +&É
uÛ≤eeTT\qT |ü<ësêú\qT düèwæ+º ∫+~. Á>∑+<∏ë\qT s¡∫+∫+~. <ëìj·T+<äTqï dü‘«Ô· + ‘êHÓ Á|ü#T· ]+#Ó kÕ‹«ø£<ëqy˚‘.Ô·
ñBs¡íeTsTTq~. n+<äTπø Ä Á>∑+<∏ë\T ∫s¡kÕúsTT>± dæú‹ì bı+~HêsTT. yê{Ï˝À 2) Ç|ü⁄&Éì n|ü⁄&Éì m|ü⁄&Éì
ñqï~. ªªdü‘µY µ dæsês¡÷|üeTsTTq ‘·eTdüT‡‘√ Ç‘·sT¡ \ uÛ<Ò Cä ≤„Hê\qT ø£|Œæ y˚d+æ ~. Ä ø£è|üjT˚ ˝Ò≈î£ +&É, qqTï Á‹|üŒø£ ‘êy˚T,
ªdæsêµ Nø£{eÏ +{Ï~. Nø£{˝Ï À uÛ<Ò ë\T C≤„Hê\T |üì#˚jT· e⁄ >∑<ë! n˝≤π> düèwædº ‹úæ Ç|ü⁄&˚jT· ì ªªÇ~>√µµj·Tì
\j·Tø£s¡Ô\sTTq Á‹eT÷s¡TÔ\‘√ düe÷qeTsTTq Äj·Tq>±] n+>∑T[Á‹|ü⁄{Ïì ªn|ü⁄&˚µ Á|ü#T· ]+∫q{Ϻ Äs¡T´\T MTs¡˝Ÿ.
dü+<Ûë´Á‘·jT· eTTq ($<ä´ ` n$<ä´ dü+~Û˝À) eTqqeTT #˚ôd<äqT.
3) Hê yÓTT>∑eTT ‘Ó*j·T≈£îqïqT
Ç≥T¢ Hê y˚T<∏qä T MTs¡Tq$Tà qHêï<äTø=qHé,
nqTyê<ä≈£î&ÉT ªªsêyÓ÷sêµµ nqTã+<Ûeä TT
y˚Tfi¯fl#Ós¡T« y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdæÔ sêe÷qTÁ>∑V≤ü eTT ø£*j·T Á>∑+<∏eä TT yÓ\ôdHé.
‘ÓHê*. 4) q&ç|Hæ ì˚ dü÷s¡´Hêsêj·TD≤! MT≈£î
e+<äqeTT\T, <Ûqä ´yê<äX‘¯ e· TT,
>=|üŒ <Ûsä à¡ |ü‹ï ø√fÒX«¯ ] (>±s¡T)øÏ MT≈£î
»>∑‹ ÁãVü≤à<äèwæº kÕ>∑T>±‘·!
5) n#·TÃ|ü&ç Á>∑+<∏$ä T~sTT≥T¢ e#·TÃqqT#·T
dü«|üïeT+<Óq’ q÷Væ≤+|üC≤\, H˚qT,
Á|ü#T· s¡D+ãT>∑ Bì #˚|{ü HºÏ &˚ TÉ
dü∫Ã<ëq+<äd~æ ø∆ Ï kÕøÏqå sTT‹µµ
Ç≥T¢
qeTdüT‡qeTdüT‡\‘√
y˚Tfi¯fl#Ós¡T« y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdæÔ.
nqTyê<ä≈£î&ÉT.
‘ÓHê*.

17
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
l'
l u…\+¢ ø=+&É sêeTsêj·T>∑Ts¡TuÛÀ´qeT'
Ä+Á<äÛ
X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Y ÁbÕNqyÓTqÆ ø£|\æ kÕ+K´eT‘êìï qMqT&Óq’ yê´düeTTì Á‘√dæyj
|”]øƒ £
Çø£ ªÁãVü≤à $#ês¡Dµ Á|üdTü ‹Ô +|üã&ÉTqT. Çø£ÿ&É ˇø£ dü+<˚V≤ü eTT. á XÊØs¡ø£
(ÁãVü≤à) MTe÷+dü #˚jT· {≤ìøÏ X¯+ø£s¡uÛ≤wü´+ ˝Ò<ë sêe÷qT»uÛ≤wü´+ rdæø=Hê˝≤? á
¬s+&ÉT ø±yê˝≤? ¬s+&É÷ nø£ÿs¡ ˝Ò<ë? X¯+ø£sêe‘ês¡T&Ó’q X¯+ø£sê#ês¡´ uÛ≤wü´+
nedüs¡eTì n<Ó’«‘·T\T Ä~X‚cÕe‘ês¡yÓTÆq sêe÷qT»uÛ≤wü´eTedüs¡eTì yÓ’wüíe⁄\T
n+{≤s¡T. s¬ +&ÉT Á>∑+<∏ë\˝Àì dü÷‘·q $wüj÷· \T nedüs+¡ ø£qTø£ s¬ +&ÉT ø±yê\ì
eT<Ûä´düTÔ\T. ø±ì á ¬s+&ÉT |üs¡düŒs¡ $s¡T<ä∆yÓTÆq ‘·‘êÔ«ìï #Ó|æŒq$ ø£qTø£ ¬s+&ÉT
|üìøÏsêeì qeHê>∑]≈£î\T n+≥THêïs¡T.
düe÷<ÛëqeTT:-ªªÄ‘êàyê nπsÁ<äwüºe´' ÁXÀ‘·e´', eT+‘·y√´ ì~<Ûë´dæ‘·e´'µµ nqT
ÁX¯ó‹ ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eTT ø=i≈£î y˚<ë+‘·ÁX¯eD, eTqHê<äT\qT $~ÛdTü qÔ ï~. ÁX¯eD+
n+fÒ øπ e\+ $q≥+ ø±<äT. ªªy˚<ë+‘·eTT\T n~«rj·TÁãVü≤àqT Á|ü‹bÕ~düTÔqï$µµ
nqï $wüj·÷ìï Á>∑Væ≤+#·≥+. ˝Ò<ä+fÒ ªªkÕ«<Ûë´jÓ÷<Û˚´‘·e´'µµ (y˚<äeTTqT ‘·|üŒø£
n<Û´ä j·TqeTT #˚jT· e\j·TTqT) nqïe÷≥e\qH˚ y˚<ë+‘ê<Û´ä j·TqeTT>∑÷&Ü edüTqÔ ï~.
n|ü⁄&ÉT eT∞fl ÁãVü≤à$#ês¡+ø=i≈£î y˚<ë+‘ê<Û´ä j·TqeTTqT $~Û+|üe\dæq |üì˝Ò<Tä .
Á|üX¯ï:- nj·÷´! y˚<ë+‘·eTT\T n~«rj·T ÁãVü≤àqT Á|ü‹bÕ~+#·≥+ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+
dü~«rj·Ty˚T >∑<ë!
düe÷:- ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹. ªÁãVü≤àeTTqT @ø£eTì, n~«rj·TeTì
Á|ü‘·´ø£å+>± #Ó|ü⁄Ôqï~. á ì•Ã‘·$wüj·TeTTqT eTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î <ëìì >∑÷]Ã
$s¡T<äu∆ ≤Û eq\T ˝Ò≈î£ +&ÉT≥≈£î ªªeTqqeTT, ì~<Ûë´düqeTTµµ >∑÷&Ü #Ó|Œü ã&çq$. á
$<ÛäeTsTTq y˚<ä‘ê‘·Œs¡´ìs¡íj·÷ìøÏ Á|üdüTÔ‘·MTe÷+kÕXÊÅdüÔ+ nedüs¡+. ø£qTø£
1 2 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ñ|üìwü<sä êúìï Áø£eT|ü<‹∆ä ˝À Á|ü‹bÕ~+∫q ÁãVü≤àdü÷Á‘ê\T nedüsy¡ T˚ . yêìì dü]>±
ns¡+ú #˚døæ √e{≤ìøÏ @<√ ˇø£ uÛ≤wü´+ nedüsy¡ T˚ . s¬ +&ÉT uÛ≤cÕ´\T |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<ä∆
dæ<ë∆+‘ê\qT Á|ü‹bÕ~+∫q$ >∑qTø£ @<√ ˇø£fÒ ÁbÕe÷DÏø+£ >± Á>∑V≤æ +#ê*. @~
ÁbÕe÷DÏø£+...? nì Á|üX¯ï. eè‹Ôø±s¡eT‘êìï nqTdü]+∫q sêe÷qT»uÛ≤wü´y˚T
ÁbÕe÷DÏøe£ TT. eè‹Ôø±s¡T&ÉT ÁbÕNqT&ÉT >∑<ë - nì |üPs¡«|üøeå£ TT. n{≤¢ø±<äT. ÁbÕNqT&Ó’
q+‘·e÷Á‘·e÷q eè‹Ôø±s¡T&ÉT ÁbÕe÷DÏ≈î£ &ÉT ø±&ÉT. yê´ø£sD¡ +˝À ø±•ø±eè‹Ôø±s¡Tì
eT‘êìï Äj·Tq‘·sê«‹yê&Óq’ |ü‘+· »* eTVü≤]¸ ìsêø£]+∫q |òTü {≤º\THêïsTT >∑<ë!
˚ T· ˝Ò<ë! y˚T|òTü dü+<˚XÊ~
ø±yê´\≈£î ÁbÕNqyÓTqÆ ªªHê<∏µä µ yê´U≤´Hê\ø£qï qMqyÓTqÆ eT*¢Hê<∏yä ê´K´ ÁbÕe÷DÏø+£
nsTT+~ >∑<ë! ÁbÕNq |üPs¡«|üø±å \qT qMq dæ<ë∆+‘ê\T K+&ç+#·&+É ˝Ò<ë? ªª‘·<ë~‘˚«
q÷‘·q+ düs«¡ e÷j·T‘ê´+ #· |ü⁄sê‘·qyéTµµ nqT Hê´j·TeTT Á|üø±s¡+ (nq>± dæ<ë∆+‘ê\T
n˙ï |ü⁄{Ïqº yÓTT<ä{À¢ q÷‘·q+ ‘·sê«‘·ø±\+˝À |ü⁄sê‘·q+). eè‹Ôø±s¡T&ÉT >∑÷&Ü ÄHê{ÏøÏ
qMqT&˚. X¯+ø£sT¡ &ÉTqTï áHê&ÉT ÁbÕNqT&˚. ø£qTø£ ÁuÛeÑ T\T, Á|üe÷<ë\T (bıs¡bÕ≥T¢)
düV≤ü »+>± ñ+&˚ e÷qe⁄&˚ eè‹Ôø±s¡T&ÉTqTï. ø£qTø£ Ä‘·ì eT‘·eTT ÁbÕe÷DÏøe£ TT
ø±<äT. X¯+ø£sT¡ &ÉT X¯+ø£sê+X¯ ø£qTø£ ø£èwüßìí e˝… |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT ø£qTø£ X¯+ø£su¡ ≤Û wü´eTT
Á>±Vü≤´eTT. sêe÷qTE&ÉT X‚cÕ+X¯. nq>± Je⁄&ÉT. X‚wßü &ÉT Je⁄&Éì >∑<ë! XÊÅdeÔü TT
#Ó|Œæ q~. X¯+ø£se¡ T÷\ |ü⁄s¡Twüß&Óq’ ªª•e⁄&ÉTµµ Je⁄&ÉT >±&ÉT. Á‹eT÷s¡T\Ô T eTT>∑TsZ ÷¡
áX¯«s¡s¡÷|ü⁄˝Ò. #·÷ˆˆ ªªnVü≤+ ÁãVü‰à #· X¯s¡«X¯Ã »>∑‘·' ø±s¡D+ |üs¡yéTµµ nì
uÛ>Ñ e∑ <ä«#·qeTT. áX¯«s¡T&ÉT düèwæº nedüse¡ TT\qTã{Ϻ ‘·qe÷j·T˝Àì dü‘«Ô· , s¡»', ‘·eT'
- >∑TD≤\˝À uÛ<Ò eä TT#˚‘· $wüßeí ⁄ yÓTT<ä\>∑T bÕÁ‘·\T <Û]ä +∫q≥T¢ XÊÅdeÔü #·qeTT\T.
n+<äTe\q Ä#ês¡´X¯+ø£s¡T\T áX¯«sêe‘ês¡eTT. ø£qTø£ Ä~X‚cÕe‘ês¡T&Ó’q
sêe÷qTEìø£qï áj·Tqj˚T ÁbÕe÷DÏ≈î£ &ÉT.
eTqTe⁄ yÓTT<ä\>∑T <Ûsä à¡ XÊÅdÔü (düà è‹) ø£s\Ô¡ T Je⁄˝Ò ø£<ë! yê] e÷≥\T >∑÷&Ü
Á|üe÷D+ ø±<äqe\dæedüT+Ô ~ >∑<ë! nì Äπø|å Dü . düà è‘·T\T eTqTe⁄ yÓTT<ä\>∑Tyê]
kı+‘·e÷≥\T ø±e⁄. n$ y˚<Áä b˛ø£$Ô wüj÷· \T. y˚<ë\T dü«j·T+ Á|üe÷D≤\T. düà è‘·T\T
y˚<ë\qT ã{Ϻ (|üs‘¡ '· ) Á|üe÷D≤\T. ø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q ^‘ê<äT\TqTï n+‘˚. n+<äTe\qH˚
^‘ê<äT\qT >∑÷&Ü düà è‹ n+{≤s¡T. y˚<ëqT≈£L\eTT>± ñqï+<äTe\qH˚ düà è‘·T\T
Á|üe÷DeTT. y˚<ä Á|ü‹≈£L\eTT>± ñ+fÒ düà è‘·T\÷ Á|üe÷DeTT >±e⁄. eT÷\ÁX¯ó‹
Çyê«fi¯ <=s¡øø£ b£ ˛sTTHê <=s¡øÏ ñqï ÁX¯ó‘·T\‘√ $s√<Ûeä TT ñ+&Ésê<äT. ñ|üìwü‘T· \Ô ≈£î
$s¡T<ä+∆ >± ñqï eè‹Ôø±s¡Tì yê´K´, <ëì Ä<Ûës¡+>± ‘·j÷· s¬ q’ sêe÷qT»uÛ≤wü´+ -
18
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 3 4
á s¬ +&É÷ nÁ|üe÷Dy˚T. d”«ø£]+|ü<>ä e∑ ⁄. ñ|üìwü‘T· \Ô ≈£î nqT≈£L\+>± ñqï X¯+ø£s¡
uÛ≤wü´y˚T Á|üe÷DeTT, d”«ø£sD¡ j
° T· eTT. ñ|üìwü‘T· \Ô ≈£î X¯+ø£su¡ ≤Û wü´+ nqT≈£L\+>±q÷,
sêe÷qT»uÛ≤wü´+ Á|ü‹≈£L\+>±q÷ ñqï#√≥T¢ düÁ|üe÷D+>± eTT+<äT $e]kÕÔqT.
eT<Û«ä sêe÷qTE\T - ø±eTÁø√<Ûëe‘ês¡T\T
sêe÷qT»uÛ≤wü´eTT y˚<ë+‘· $s¡T<äy∆ TÓ HÆ ê bÕ+#·sêÁ‘ê>∑e÷ìøÏ nqT≈£L\+>±
ñqï~ >∑<ë nì X¯+ø£! bÕ+#·sêÁ‘·eT÷ y˚<ë+‘· $s¡T<äy∆ T˚ ø£qTø£ ìsêø£sD¡ j ° T· y˚T nì
düe÷<ÛëqeTT. ô|>’ ± sêe÷qTE&ÉT X‚cÕ+X¯ø±&ÉT. nsTTq#√ Äj·Tq uÛ≤wü´+ y˚<ë+‘·u≤Û e
$s¡T<ä+∆ >± q&ç#~˚ ø±<äT. kÕÿ+<ä|⁄ü sêD+ øπ <ës¡K+&É+ 61e n<Ûë´j·T+˝À j·TT>∑<säÛ à¡
Á|ükÕÔeq˝À uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT Vü≤], >∑s¡T‘·à+‘·TìøÏ ø£*<Ûsä à¡ eTT\T #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äT˝Àì
$wüjT· + Ç~.
ªªø£*j·TT>∑+˝À m+‘·≈L£ <Ûsä à¡ eTTHêX¯q+ ø±ø£b˛e&É+ e\q ø£*|ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·q
ne÷‘·T´˝…’q ø±eTÁø√<Ûë<äT\qT |æ*∫ ø±s¡DeTT n&ç>±&ÉT. Ä<Ó’«‘· Á|üuÛ≤e+e\q
e÷ Ä≥\T kÕ>∑≥+ ˝Ò<Tä . »q+ #Ó&bç ˛e&É+ ˝Ò<Tä µµ nì #ÓbÕŒs¡T.
ø£* nHêï&ÉT - ªªnsTT‘˚ MTs¡T <äøÏåDuÛ≤s¡‘·+˝À Ä#ês¡T´\T>± ne‘·]+∫
n<Ó«’ ‘·u+ÑÛ >∑+ #˚d÷ü Ô <Ó«’ ‘·yê<ë\qT ì]à+∫ »Hêìï n<Ó«’ ‘·eTTqT+&ç ‘·|Œæ +#·+&çµµ,
n+<äTe\q eT<Û«ä sêe÷qTE\T ø±eTÁø√<Ûëe‘ês¡T\ì ‘˚*q~. ø£qTø£ yê] uÛ≤wü´eTT\T
nHê<äs¡D°j·TeTT\T. (Ç#·Ã≥ s¡#·sTT‘· sêe÷sêe⁄>±s¡T kÕÿ+<ä|ü⁄sêDXÀ¢ø£eTT\qT
s¡e÷s¡$T 40ô|’q ñ<äVü≤]+#ês¡T. H˚qT yê{Ï kÕsê+X¯eTTqT dü+Á>∑Væ≤+#êqT-
nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
|üPs√«‘·sÔ ¡ MTe÷+dü\T _ÛqïeTT˝≤? n_ÛqïeTT˝≤?
MTe÷+dü nq>± $#ês¡D. |üPs¡«MTe÷+dü nq>± y˚<eä TT˝À #Ó|Œæ q j·T»„
j·÷>±~ ø£sêà#·sD¡ qT $e]+∫q <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT. Bìì <Ûsä à¡ MTe÷+dü, ø£sà¡ MTe÷+dü
ø£s¡à/<Ûäs¡àõC≤„dü nqe#·TÃqT. ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü nq>± y˚<ë+‘·u≤Û >∑eTT˝…q’ ñ|üìwü‘T· \Ô T
#Ó|æŒq ÁãVü≤à|ü<ës¡ú $#ês¡eTT C≤„qø±+&É. Bìì ÁãVü≤àMTe÷+dü, ÁãVü≤àõC≤„dü
nqe#·TÃqT.
sêe÷qT»eT‘·eTT˝À s¬ +&ÉT MTe÷+dü\T ˇπø XÊÅdeÔü TT. á s¬ +&ÉTq÷ï j·T»„
j·÷>±~ø£sà¡ \qT, uÛ>Ñ e∑ ‘˚‡yês¡÷|üøs£ à¡ \qT, C≤„Hêìï #Ó|Œæ q$. ø£qTø£ n+‘ê ˇø£fÒ
nì X¯+ø£. X¯+ø£se¡ T‘·eTT˝À |üPs¡«MTe÷+dü ø£sà¡ \qT, <Ûsä êà\qT dü«sêZ~|ò˝ü ≤\qT
19
Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Óù|Œ~. ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü C≤„qeTTqT ÁãVü≤àeTTqT #Óù|Œ yÓ÷ø£|å \üò ø£yTÓ qÆ n<Ó«’ ‘·eTTqT
#Óù|Œ~.
<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT ˝Ò<ë |üPs¡«MTe÷+dü ø£qï y˚<ë+‘· XÊÅdeÔü TT y˚ss¡ TTq<ë ˝Òø£ á
s¬ +&ÉT ˇø£fHÒ ê? nì X¯+ø£. ø£sà¡ ø±+&É, C≤„qø±+&É nì s¬ +&ÉT ø±+&É\T>± y˚<-ä
ñ|üìwü‘·TÔ\qT $#ês¡D #˚dæq XÊÅdüÔeTT >∑qTø£ MTe÷+dü ˇπø XÊÅdüÔeTT. πøe\+
n<Ûë´j·TuÛ<Ò eä TT#˚‘· |üPs¡«MTe÷+dü ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü nì uÛ<Ò eä TT - nì sêe÷qT»
eT‘·eTT. ø£qTø£ $<ë´|ü]>∑Dq˝À MTe÷+dü, Hê´j·TeTT, |ü⁄sêD, <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT nì
Hê\T>∑T y˚<yä <˚ ë+>∑eTT\T 10 ø£*dæ 14 $<ä´\T nHêïs¡T. n+<äT˝À ªªMTe÷+düµµqT
ˇø£ÿ{Ï>±H˚ |ü]>∑D+Ï #ês¡T.
düe÷<ÛëqeTT-n~ nj·TTø£eÔ TT. á s¬ +&ÉT MTe÷+dü\≈£î eT÷&ÉT uÛ<Ò ë\THêïsTT.
n~Ûø±]uÛ<Ò eä TT, $wüjT· uÛ<Ò eä TT, Á|üj÷Ó »quÛ<Ò eä TT. n+<äT˝À -
1) n~Ûø±]uÛ<Ò eä TT (ns¡TΩ&TÉ ) - j·T»„j÷· >±<äT\T#˚dæ dü«sêZ~|ò*ü ‘ê\qT bı+<ä>√]q
yê&ÉT |üPs¡«MTe÷+dü˝À n~Ûø±]. Ç‘·&TÉ düø±eTT&Óq’ >∑èVü≤düT&ú TÉ .
2) $wüj·TuÛÒ<äeTT - CÀ´‹c˛ºeTeTT yÓTT<ä˝…’q <Ûäs¡àø±s¡´eTT\T |üPs¡«MTe÷+dü˝À
#·]Ã+|üã&çq$. Ç$ kÕ<Û´ä eTT\T. nq>± eTqeTT kÕ~Û+|üe\dæq$.
3) |òü\uÛÒ<äeTT - dü«sêZ~ |òü*‘·eTT. nXÊX¯«‘·eTT. á XÊÅdüÔ - Äs¡+uÛÑdü÷Á‘·eTT
ªªn<Ûë‘√<Ûäs¡àõC≤„kÕµµ. ø£s¡Ô C…’$Tì eTVü≤]¸, yê´düTì •wüß´&ÉT.
Çø£ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü nsTTq y˚<ë+‘·XÊÅdeÔü TTq≈£î -
1) n~Ûø±]uÛ<Ò eä TT - X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· +. X¯eT+ <äeT+ yÓTT<ä˝q’… $ Äs¡T
G ◊Væ≤ø£, ÄeTTwæàø£, |ò\ü $s¡øÔÏ G ì‘ê´ì‘·´edüT$Ô y˚ø+£ , eTTeTT≈£îå ‘· R 4 >∑\ yÓ÷ø£øå ±$T
n~Ûø±] nq>± ns¡TΩ&TÉ . ìcÕÿeTT&Óq’ >∑èVü≤düTú ˝Ò<ë düHê´dæ.
2) $wüjT· uÛ<Ò eä TT - dæ<e∆ä düTyÔ q’Ó , (ø±s¡´eTT ø±ì nq>± kÕ<Û´ä eTT ø±ì) ÁãVü≤àeTT.
Ç~ eTqeTT ÁøÏjT· ‘√ ‘·j÷· s¡T#˚jT· Tq~ ø±<äT. n|üŒ{Ïøπ dæ<y∆ä TÓ qÆ ~ XÊX¯«‘·yTÓ qÆ ~
nHê~ dæ<e∆ä TT.
3) |ò\ü uÛ<Ò eä TT - ÁãVü≤àeTT ÁãVü≤àC≤„qeTT, yÓ÷ø£eå TT nø£j å T· |ò\ü eTT XÊX¯«‘·eTT.
ø£qTø£ á s¬ +&ÉT XÊÅdeÔü TT\T K∫ä‘+· >± y˚sT¡ . @<ÓH’ ê MTe÷+düjT˚ ø£qTø£
ˇø£fÒ nqsê<äT. n|ü⁄&ÉT y˚<ë+>∑eTT˝…q’ ‘·sÿ¡ MTe÷+kÕ~ - Äs¡TXÊÅdeÔü TT\T ˇø£ÿfÒ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
nqe\dæedüTÔ+~. n+‘˚ø±<äT - dü+düÿ è‘·uÛ≤wü˝Àìy˚ ø£qTø£ 18 $<ä´\T ˇø£ÿfÒ
nqe\dæ edüT+Ô ~. nsTT‘˚ ª|üPs¡«-ñ‘·sÔ µ¡ nì sT÷ MTe÷+dü\˝À ‘˚&Ü e÷Á‘·+
m+<äT≈£î? nì MTs¡qe#·TÃqT. m+<äTø£+fÒ -
1) ø£sèÔ¡ uÛ<Ò eä TT eT]j·TT ø±\uÛ<Ò eä TT e\q -
|üPs¡«MTe÷+düqT C…’$Tì eTT+<äT>± ÁyêXÊ&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· yê´düT&ÉT ñ‘·Ôs¡
MTe÷+düqT ÁyêXÊ&ÉT.
2) XÊÅduÔü <ÒÛ eä TT e\q -
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT˝ÀìøÏ #˚]q y˚<ä|üPs¡«uÛ≤>∑ $#ês¡D ø£qTø£ |üPs¡«MTe÷+dü.
C≤„quÛ≤>∑eTT˝ÀìøÏ #˚]q ñ‘·sÔ u¡ ≤Û >∑$#ês¡D ø£qTø£ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü.
Á|üX¯ï:-nj·÷´! y˚<eä T+‘ê ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ (•s¡dTü ‡, ø±fi¯ófl _ÛqïyÓTHÆ ê eTìwæ ˇø£ÿ&˚
nsTTq≥T¢) MTe÷+dü\T >∑÷&É ˇø£ÿfÒ m+<äT≈£îø±sê<äT?
düe÷:-n˝≤ n+fÒ y˚<ë+>∑eTT˝…q’ •øå±yê´ø£sD¡ ≤~ düs«¡ XÊÅdeÔü TT\qT ˇø£ÿfÒ nqe\dæ
edüT+Ô ~. (ˇø£ }]øÏb˛j˚T s¬ +&ÉT <ës¡T\qT ˇø£ÿfÒ <ë] nqe\dæ edüT+Ô ~. eTiÏjT· T
nej·TeuÛ<Ò +ä ‘√ <Û]ä +#˚ øÏØ≥≈£î+&É˝≤\qT ˇø£ÿfÒ nqe\dæ edüT+Ô ~.)
ø£qTø£ $wüj÷· ìïã{Ϻ ø£sà¡ $#ês¡yTÓ qÆ |üPs¡«MTe÷+dü ø£qï, ÁãVü≤à$#ês¡(C≤„q)
yÓTqÆ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü _Ûqïy˚T. s¡÷|üsd¡ eü TT\T >∑TDeTT˝Ò, nsTTHê s¡÷|ü$#ês¡D≈£î,
s¡d$ü #ês¡D≈£î uÛ<Ò eä TT+≥T+~. s¡÷|üsd¡ eü TT\ eT<Û´ä uÛ<Ò +ä ñ+~ ø£<ë!
Á|üX¯ï:- ªªdüπs«y˚<ëj·T‘·Œ<äe÷eTq+‹µµ (düeTdüÔ y˚<eä TT\T |üsÁ¡ ãVü≤àeTTH˚ #Ó|ü qT)
ªªy˚<Ó’X¯Ãdü¬s’«s¡Vü≤y˚Tey˚<ä´'µµ (nìï y˚<eä TT\T qH˚ï ‘Ó\T|ü⁄qT) nqT Á|üe÷DeTT\qTã{Ϻ
y˚<uä ≤Û >∑eTT\ìïj·TT |üse¡ ÷‘·àH˚ #ÓãT‘·Tqï≥T¢ düŒwü+º . ø£qTø£ $wüjT· uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . n+<äT#˚
y˚<eä T+‘ê ˇø£ÿfÒ XÊÅdeÔü TT. ø£qTø£ |üPs√«‘·sÔ u¡ ≤Û >∑$#ês¡s÷¡ |üyTÓ qÆ á MTe÷+dü\T
s¬ +&É÷ >∑÷&Ü ˇπø XÊÅdeÔü Tq≥+ Hê´j·TeTT.
düe÷:- j·÷$Te÷+ |ü⁄w挑ê+ yê#·+ - Á|ü|<ü +ä ‘·´$|ü•Ã‘·'ˆ
y˚<yä ê<äs‘¡ ê' bÕs¡ú - Hêq´<äd‹Ô” yê~q'ˆˆ
|üsÁ¡ ãVü≤àeTT˝Ò<ìä y˚<yä ê<äs‘¡ T· ˝…q’ n|ü+&ç‘T· \T n+<äTs¡T.
ªªÅ‘Ó’>∑TD´$wüj·÷y˚<ë'µµ- nq>± y˚<äeTT\T Á‹>∑TDdü+kÕs¡ $wüj·TyÓTÆq$.
ns¡TH® ê! ˙e⁄ Á‹>∑TD≤r‘·T&Ée⁄ø£eTTà.
5 6 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªy˚<ë+‘· $C≤„q düTì•Ã‘êsêú'µµ, ªª‘·+‘Í«|üìwü<+ä |ü⁄s¡Twü+|üè#êä$Tµµ - nq>±
ñ|üìwü‘T· \Ô ˝À #Ó|Œü ã&çq |ü⁄s¡Twüßì >∑T]+∫ n&ÉT>∑T#·THêïqT -
á yêø£´eTT\qT ã{Ϻ y˚<yä <˚ ë+‘·eTT\eT<Û´ä $wüjT· uÛ<Ò eä TTqï~ >∑qTø£ |üPs¡«-
ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü\T _ÛqïXÊÅdüÔeTT˝Ò. j·TC≤„~ø£s¡à\T, yê{Ï n~ÛcÕ˜q<˚e‘·, dü«sêZ~
|ò\ü eTT\qT #Óù|Œ$ y˚<eä TT\T, |üPs¡«MTe÷+dü. dü∫Ã<ëq+<äs÷¡ |üyTÓ qÆ ÁãVü≤àeTTqT
#Óù|Œ y˚<ë+‘·XÊÅdeÔü TT ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü. á s¬ +&ÉT uÛ≤>∑eTT\T |ü⁄s¡TcÕs¡eú TTqT #Ó|Œæ Hê
Ä |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\eT<Û´ä >∑÷&Ü uÛ<Ò eä TTqï~.
1) y˚<+ä #Ó|Œæ q |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT dü«s¡eZ TT. n~ nì‘·´eTT.
2) y˚<ë+‘·eTT #Ó|Œæ q |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT dü∫Ã<ëq+<ä|sü Á¡ ãVü≤às¡÷|üeTT. XÊX¯«‘·eTT.
ø£qTø£ |ü⁄s¡TcÕs¡uú <ÒÛ eä TTqï~. |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT˝…H’ ê <Ûsä à¡ -ns¡Xú ÊÅdeÔü TT\ eT<Û´ä uÛ<Ò ä
eTTqï~ >∑<ë! nfÒ¢ Ç~≈£L&É. ø£qTø£ yê´U≤´ì+|üã&çq $wüj·÷\˝À uÛÒ<ä+e\q
XÊÅdeÔü TT\T >∑÷&Ü _ÛqïeTT>± ñ+{≤sTT. nsTT‘˚ ªy˚<ë\ìï qH˚ï #Ó|⁄ü HÔ êïj·Tqïµ |ü<ëìøÏ
ns¡yú T˚ $T≥+{≤sê? e÷ y˚<ë+‘·XÊÅdÔü Á|üø±s¡eTT düs«¡ |ü<ës¡eú TT\˝ÀqT düs«¡ X¯ãe› TT\
˝ÀqT ÁãVü≤ày˚T ñqï~. n˙ï ÁãVü≤àj·T+<˚ Äs√|æ+|üã&çq$. ø£qTø£ düs«¡ y˚<eä TT\T
@$T#Ó|Œæ Hê n$ nìï ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ ø£qTø£ y˚<ë\˙ï qH˚ï #ÓbÕŒsTTµµ nqïe÷≥
dü]b˛‘·T+~. n<˚ $e]kÕÔqT.
y˚<ë+‘·eT‘·+ Á|üø±s¡+ #Ó‘’ q· ´s¡÷|üyTÓ qÆ ªÁãVü≤à+ - düs«¡ yê´|ü+Ô µ. ñqï~ n<˚.
nq>± s¡øs£ ø¡ ±\ |ü<ësêú\≈£î n~ÛcÕ˜q+>± ñqï~. ªªeT{Ϻµµ n~ Äø±s¡u<ÒÛ +ä #˚‘· ≈£î+&É,
|æ&É‘·, eT÷≈£î&ÉT, ãT+>∑, #·{Ϻ - yÓTT<ä\>∑T ù|s¡¢‘√ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ‘Ó*dæqyêì
<äèwæ˝º À n<ä+‘ê eT{Ï.º ≈£î+&É ñqï~ n+fÒ eT{Ϻ ñqï~ nH˚ ns¡+ú . ≈£î+&É Äø±s¡+
|ü–*Hê, e÷]Hê eT{Ϻ e÷s¡<Tä . b˛<äT. n˝≤ C≤„ì<äèwæ˝º À ≈£î+&É‘√u≤≥T eT{Ϻ >∑÷&Ü
ªªÁuÛ≤+‹µµj˚T. yêdüÔe |ü<ës¡úeTT #Ó’‘·q´y˚T nq>± ÁãVü≤àeTT. nsTT‘˚ ≈£î+&ÉqT
>∑eTì+∫q+‘·ei≈£î eTq≈£î ªeT{ϵº düTŒ¤sD¡ ≈£î sê<äT. @qT>∑TqT >∑eTì+∫q+‘·es¡≈î£
<ëì˝À s¡øeÔ£ ÷+kÕ<äT\T >∑Ts¡T≈Ô î£ sêe⁄. nfÒ¢ Á|ü|+ü #êìï >∑eTìdüT+Ô fÒ <ëìøÏ Ä<Ûës¡yTÓ qÆ
ªªÁãVü≤à+µµ düTŒ¤]+#·<Tä . nsTTHê ñqï~, XÊX¯«‘·+ nsTTq~ n<˚. ø£qTø£ C≤„ì <äèwæ˝º À
ªª≈£î+&É ñqï~µµ nHêï - ªªeT{Ϻ ñqï~µµ nHêï, ÁãVü≤à+ ñqï<äH˚ ns¡+ú .
1) nC≤„q+e\q, Nø£{Ï, eTdüø£#·÷|ü⁄ yÓTT<ä\>∑T <√cÕ\e\q Á‘ê&ÉTqT
bÕeTT>±qT, ‘·>s∑ êìï yÓ+&ç>±qT, uÛ≤$+∫q≥T¢ e÷j·Te\q eTqeTT ÁãVü≤àeTTqT
Á|ü|ü+#·eTT>± uÛ≤$düTÔHêïeTT. ø£qTø£ Á|ü|ü+#·eTT>∑÷]à #˚dæq$ #Ó|æŒq$ nìï
20
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 7 8
ÁãVü≤àeTTqπø #Ó+<äT‘êsTT.
2) edüTeÔ ⁄\ìï eTq≈£î ªªñìøϵµ (dü‘êÔ) >± >√#·]kÕÔsTT. Ä ñìøÏ ÁãVü≤àeTTq≈£î
#Ó+~q~. ø£qTø£ ªªñqï≥T¢µµ #Ó+<˚ nqTuÛyÑ ê\ìï dü‘´· yÓTqÆ ñìøÏøπ nq>± ÁãVü≤àeTTqπø
#Ó+<äT‘êsTT. ø£qTø£ |òTü ≥eT+fÒ eT{Ï,º eT≥º+fÒ ÁãVü≤ày˚T.
3) |òüT{≤~ $wüj·÷\˝À yê´|æ+∫q ÁãVü≤ày˚T eTq≈£î <äèX¯´eTT ÁX¯e´eTT
yÓTT<ä˝q’… $ ne⁄‘·T+~. øπ e\ |òTü ≥+ ø±<äT.
ø£qTø£ düeTdüÔ y˚<ë\T, j·TC≤„\T, j·÷>±\T - n˙ï ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ . Ä $<Û+ä >±
düeTdüÔ y˚<ë\T |üs√ø£+å >± |üs+¡ |üs>¡ ± ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|ü #·Tqïeì ns¡eú TT. n+‘˚>±ì
y˚<ë\T y˚<ë+‘ê\e˝… ÁãVü≤àeTTqT Á|ü‘´· ø£+å >± Á|ü‹bÕ~+#·T#·Tqïeì ø±<äT (j·TCÀ„y’Ó
$wüß'í yÓTT<ä˝q’… $) y˚<ë+‘·eTT\T e÷Á‘·+ ªªdüs«¡ + K*«<ä+ ÁãVü≤൵ nì düs«¡ eTTqT
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT>± #Ó|ü⁄Œ#·Tqï$. ìC≤ìøÏ n˙ï yêdüÔedæú‹˝À ÁãVü≤às¡÷|ü+˝ÀøÏ
#˚sT¡ ‘·THêï e´eVü‰s¡Ø‘ê´ e÷Á‘·+ y˚<ë\T ø£sà¡ \qT, <Ûsä êà\qT, y˚<ë+‘ê\T ÁãVü≤àeTTqT,
Á|ü‹bÕ~düTqÔ ï≥T¢ $&ÉBj·Te\dæq<˚. X¯ã+› ÁãVü≤àyÓTHÆ ê-yê´ø£sD¡ + X¯ã› eTsê´<ä\H˚
#ÓãT‘·T+<äHê* ø±ì ÁãVü≤àeTTqT uÀ~ÛdüTÔ+<äq˝ÒeTT ø£<ë!ø£qTï s¡÷|üeTTqT, #Ó$
X¯ãe› TTqT, eTT≈£îÿ yêdüqqT Á>∑V≤æ kÕÔsTT >∑<ë! n˝≤π> ÇB. n+<äT#˚‘-·
$wüjT· +˝Àq÷, n~Ûø±s¡+˝ÀqT, Á|üj÷Ó »q+ (|ò\ü +) ˝Àq÷ uÛ<Ò +ä ñqï~ ø£qTø£
y˚<ä|üPs¡«uÛ≤>∑eTTø£qï ñ‘·Ôs¡uÛ≤>∑+— n˝≤π> yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q |üPs¡« - ñ‘·Ôs¡
MTe÷+dü\Tq÷ï y˚ss¡ TTqy˚. ø£qTø£H˚ C…$’ Tì eTVü≤]¸ >∑÷&Ü ø£sà¡ \Tø±ø£ ªªÁãVü≤àeTTH˚µµ
Á|ü‹bÕ~+#·T ñ|üìwü‘T· \Ô qT e´s¡eú TT\ì #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªÄe÷ïj·Tdü´ ÁøÏj÷· s¡‘ú ê« <ëqs¡øú ´£ eT‘·<sä êúHêyéTµµ nq>± y˚<eä TT\T j·TC≤„~
ø£s¡àø£˝≤|üeTTqT #Ó|üŒ{≤ìπø |ü⁄{ϺHêsTT. n{Ϻ ø£˝≤|üeTTqT #Ó|üŒì uÛ≤>∑eTT\T
(ñ|üìwü‘T· \Ô T yÓTT<ä˝q’… $) ìs¡søú¡ e£ TT\T. eT] s¬ +&ÉT uÛ≤>∑eTT\T ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚ C…$’ Tì
n˝≤ nq&ÉT ø£<ë! ø£qTø£ á MTe÷+dü\T y˚sT¡ . yê´dü•wüß´&Óq’ C…$’ Tì yê´düÁ|ü‹bÕ~‘·
y˚<ë+‘êìï Äπø|å kæ ÕÔ&Ü n+fÒ, Äj·Tq n˝≤ø±ø£b˛sTTHê Äj·Tq s¡∫+∫q XÊÅdeÔü TT
e÷Á‘·eTT y˚<ë+‘· ìsêø£sD¡ #˚d+æ ~. m+<äTø£+fÒ y˚<√ø£øÔ s£ à¡ \+<äT ˝Àø±ìøÏ ÁX¯<∆ä
ø£*–+#·{≤ìøÏ Ä XÊÅd+Ôü e∫Ã+~. ø£qTø£ n~ n˝≤H˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. eTiÏ y˚<ë+‘ês¡eú TT
eTqdüT≈£î |ü{qºÏ yê&ÉT ø£sà¡ \MT<ä $s¡≈î£ &Ô eÉ ⁄‘ê&ÉT >∑<ë! n˝≤ ø±≈£î+&Ü ø£sêà#·sD¡ ≤<äT\
<ë«sê ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*–+#·{≤ìøÏ ø£sà¡ XÊÅd+Ôü e∫Ã+~ ø£qTø£ á s¬ +&ÉT XÊÅkÕÔ\Ty˚sT¡ .
∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*–+#·≥+ <ë«sê |üPs¡«MTe÷+dü ÁãVü≤àMTe÷+dü≈î£ ñ|üj÷Ó >∑|&ü Hç ê n~
21
Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|üs√ø£yå T˚ . n+fÒ j·TC≤„~ ø£sêà#·sD¡ + - <ëìe\q ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ - <ëìe\q X¯eT<äe÷~
kÕ<Ûqä dü+|ü‹,Ô yÓ÷ø£yå ê+#Û,· ‘·sê«‘· y˚<ë+‘· ÁX¯eD≤<äT\T. ø£qTø£ ø£sà¡ XÊÅdeÔü TT (|üPs¡«
MTe÷+dü) |üs√ø£+å >± |üs+¡ |üs>¡ ± ÁãVü≤àC≤„ìøÏ ñ|üj÷Ó >∑øs£ +¡ . n+<äTøπ Ä#ês¡´ X¯+ø£sT¡ \T
ªªn<∏ë‘√ ÁãVü≤àõC≤„kÕµµ nqï#√≥ n<∏ä - ‘·sT¡ yê‘· nqï#√≥ ªªø£s¡àXÊÅdüÔ+ ‘·sê«‘·µµ
nì ns¡+ú sêj·T˝Ò<Tä . Á|ü‘´· ø£å kÕ<Ûqä eTT\sTTq kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· + ‘·sê«‘· - nì
ÁyêXÊs¡T. ø£qTø£ ªª|üPs¡«-ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü\Tµµ _ÛqïXÊÅdeÔü TT˝Ò.
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT ªª|üPs√«‘·sÔ M¡ Te÷+dü\ eT<Û´ä n_ÛÁbÕj·TuÛ<Ò eä TT˝Ò<Hä êï&ÉTµµ-
n~ ‘·|ü . n_ÛÁbÕj·TuÛ<Ò +ä ñqï~.
|üPs¡«MTe÷+dü ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü
1. ø£sà¡ j˚T |ò\ü $T#·TÃqT. 1. áX¯«s¡T&ÉT ø£sà¡ |ò\ü <ë‘·.
2. dü«s¡ZeTT|üs¡eT|ü⁄s¡TcÕs¡úeTT 2. yÓ÷ø£yå T˚ |üse¡ T|ü⁄s¡TcÕs¡+ú .dü«s¡eZ TT nXÊX¯«‘·+.
3. yÓ÷ø£åeTT˝Ò<äT. 3. yÓ÷ø£åeTT ñqï~.
4. áX¯«s¡T&ÉT ˝Ò&TÉ . 4. áX¯«s¡T&ÉT ñHêï&ÉT.
5. <Ûsä à¡ y˚T»>∑‘T· ≈Ô î£ Ä<Ûës¡+ 5. áX¯«s¡T&˚ »>∑‘T· ≈Ô î£ Ä<Ûës¡+
6. y˚<eä T+‘·jT· T ø£sà¡ uÀ<Ûøä e£ TT 6. y˚<eä TT˝À |üPs¡«uÛ≤>∑yT˚ ÁøÏj÷· |ü<+ä .
7. ñ|üìwü<ë<äT\T nqs¡øú e£ TT\T. 7. |üse¡ ÷s¡yú T˚ . n~ ÁãVü≤àuÀ<Ûøä e£ TT.
Çìï ‘˚&Ü\Tqï|ü⁄&ÉT á s¬ +{Ï eT<Û´ä ns¡$ú s√<Ûeä TT ˝Ò<qä ≥+ ‘·|ü . ø£qTø£
y˚<eä T+‘ê ˇø£ yêø£´eTTø±<äT. |üs+¡ |üsj ¡ ÷· (∫‘·XÔ ó¯ ~∆<ë«sê) nsTTHê yÓ÷ø£å Á|ü‹bÕ<äø£
yÓTqÆ <˚ ø£qTø£ á s¬ +&ÉT ˇø£fÒ nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .n˝≤ n+fÒ ‘·sêÿ~ Ç‘·s¡ XÊÅdeÔü TT\T
|ü<ës¡‘ú ‘· êÔ«\qT #Ó|Œü ≥+ <ë«sê ‘·‘«Ô· õC≤„døπü ñ|üj÷Ó >∑|&ü ‘É êsTT ø£qTø£ n$ nìï
ˇπø yêø£´eTqe\dæedüT+Ô ~. ˇπø XÊÅdeÔü Tqe\dæedüT+Ô ~. C…$’ Tìe˝… ø±D≤<ä>ö‘·eTT\T
>∑÷&Ü y˚<ë+‘· $s¡T<äe∆ TTqT\T ø±s¡T >∑<ë!
|üPs√«‘·Ôs¡MTe÷+dü\T MTe÷+kÕXÊÅdüÔeTT˝À ¬s+&ÉT n<Ûë´j·÷\e+{Ïeqï
sêe÷qT»eT‘·+ ‘·|ü. ‘·sêÿ~XÊÅdüÔeTT\qT >∑÷&Ü n˝≤H˚ ˇπø XÊÅdüÔ+˝À ¬s+&ÉT
n<Ûë´j·÷\qe\dæ edüT+Ô ~. ˇø£yfi˚ ¯ MT]˝≤ nqe#·TÃqT. nj·÷´! Á|ü<ëÛ q$wüjT· +˝À
uÛ<Ò +ä ˝Ò≈î£ +&Ü nyê+‘·su¡ <ÒÛ +ä ‘√ $wüj÷· \T #Óù|Œ≥|ü&ÉT n<Ûë´j·÷\T e÷s¡T‘êsTT.
ø±ì ‘·sÿ¡ +˝À MTe÷+dü˝À yê´ø£sD¡ +˝À ndü\T n+X¯yT˚ e÷s¡TŒ ø£qTø£ yê{Ïì |ü≥Tºø=ì
n<Ûë´j·TuÛÒ<ë\e+{Ïeqsê<äT. |üPs¡« - ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü\e<ä›H˚ n˝≤ nqe#·TÃqT.
düe÷:- ø±ì MTs¡qïÁ|üø±s¡+ Ä˝À∫+∫Hê, |üPs¡« - ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü\˝À Á|ü<Ûëq
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 9 10 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

Á|ü‹bÕ<äq˝À¢H˚ uÛ<Ò eä TT+<äì #·÷bÕeTT ø£<ë! Bì˝À ÁãVü≤àeTsTT‘˚ <ëì˝À ø£sà¡ \T, ªªnbÕeT k˛eTeTeTè‘ê nuÛ÷Ñ eTµµ
<Ûsä à¡ eTT Á|ü<ëÛ q Á|ü‹bÕ<äq\T. BìøÏ <ëK˝≤ yê{Ï ÁbÕs¡+uÛdÑ ÷ü Á‘ê˝Ò. |üPs¡« MTe÷+dü˝À (k˛eTeTT Á‘ê–‹$T neTè‘·T\yÓT‹Æ $T.)
ªªn<∏ë‘√<Ûäs¡àõC≤„kÕµµ nì, ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü˝À ªªn<∏ë‘√ÁãVü≤àõC≤„kÕµµ nì ÁbÕs¡+uÛÑ ªªj·÷eJ®eeT–ïVü≤ÀÁ‘·+ EVüQj·÷‘Yµµ
dü÷Á‘ê\T. <Ûsä à¡ eTTy˚sT¡ ÁãVü≤àeTT y˚sT¡ . ø£qTø£H˚ q÷Á‘ê\T Á|ü‘´˚ ø£+>± ‘·eT MTe÷+dü\qT (J$‘· düe÷|æÔ es¡≈î£ n–ïVü≤ÀÁ‘·eTTqT Ä#·]+|ü>\∑ qT.)
ÁbÕs¡ + _Û + ∫q$. jÓ ÷ >∑ yê´ø£ s ¡ D XÊÅkÕÔ \ ˝À>∑ ÷ &Ü ªn<∏ ä j Ó ÷ >±qTXÊdü q yé T µ ªªMs¡V‰ü yê @wü <˚yêHê+ jÓ÷^ïqT<ë«düjT· ‹µµ
ªn<∏äX¯u≤›qTXÊdüqyéTµ nì ÁbÕs¡+uÛÑdü÷Á‘ê\T ‘·eT $wüj·TuÛÒ<ä+‘√H˚ yÓTT<ä˝…’HêsTT. (n>∑Tï\qT e÷ìqyê&ÉT Ms¡V≤ü ‘·´ #˚dqæ fÒ.¢ )
n+‘˚>±ø£ á ¬s+&ÉT XÊÅkÕÔ\T ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚ C…’$Tìj˚T ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü>∑÷&Ü ªªedü+‘˚ edü+‘˚ CÀ´‹cÕ j·TCÒ‘µ· µ
Áyêj·T&Éy÷Ó , ˝Ò<ë e÷ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T yê´düeTTì ÁyêkÕÔ&HÉ √ ‘·q •wüß´&ÉT dü>e∑ TT Áyêj·T>± (Á|ü‹edü+‘· ãTT‘·Te⁄q CÀ´‹c˛ºeTeTT #˚jT· e\j·TTqT.)
$T–*q~ H˚qT ÁyêdüTHÔ êïqì yê´düT&√ #Óù|Œyê&ÉT.
ªªãTT‘Í uÛ≤sê´eTTù|j·÷‘Yµµ
Á|üXï¯ :- $<ë´|ü]>∑Dq˝À Ç+‘·≈î£ eTT+<äT MTs¡T #Ó|Œæ q<ëì˝À ªMTe÷+kÕHê´j·T $düsÔ '¡ µ (ãTT‘·Tø±\eTTq uÛ≤s¡´qT ø£*j·Te˝…qT.)
nì ªMTe÷+düµ ˇø£ÿfÒ ñqï~ >∑<ë! <ëì ns¡eú TT ªMTe÷+dü\Tµ s¬ +&ÉT ø±<äì ˇø£ÿfÒ ªªkÕ«<Ûë´jÓ÷<Û̊´‘·e´'µµ
qH˚ >∑<ë nì. (dü«XÊK y˚<eä TT #·<Tä ee˝…qT.)
düe÷:- n#·Ã≥ ªMTe÷+kÕµ n+fÒ ÁãVü≤àMTe÷+dü nsTTq ñ‘·sÔ M¡ Te÷+düjT˚ . ªª<Ûsä à¡ yÓTT<ä\>∑T yêø£´eTT\‘√ ø£seÔ¡ ´ ÁøÏj÷· uÀ<Ûä #˚jT· T#·Tqï~ y˚<ä |üPs¡«uÛ≤>∑eTT.
XÊÅd+Ôü µµ nqï|ü<+ä ˝À |üPs¡«MTe÷+dü #˚]b˛‘·T+~. eTqTe⁄ yÓTT<ä\>∑T yês¡T Áyêdæq Çø£ y˚<-ä ñ‘·sÔ u¡ ≤Û >∑eTT ÁãVü≤à$wüj÷· \qT Á|ü‹bÕ~düTqÔ ï~.
düà è‘·T\T>∑÷&Ü Ç+<äT˝ÀH˚ #˚sT¡ qT. ˝Ò<ë |ü⁄sêD≤\˝À #˚se¡ #·TÃqT. ø£qTø£ ªMTe÷+kÕµ ªªHêdü´Ô ø£è‘·' ø£è‘˚qµµ
nqï @ø£e#·q+e\q Çã“+~ ˝Ò<Tä . ø±>± - (ø£èÁ‹eTyÓTqÆ ~ ø£sà¡ . nø£èÁ‹eTyÓTqÆ ~ yÓ÷ø£+å . ø£sà¡ e\q yÓ÷ø£eå TT sê<äT.)
1)‘·eT Á|ü‹bÕ<äq\˝À ñqï ø£sà¡ ÁãVü≤àuÛ<Ò +ä e\q. ªªj·T<äVü≤πse $s¡CÒ‘Y ‘·<äVü≤πse Á|üÁeCÒ‘Yµµ
2)‘·eT ÁbÕs¡+uÛdÑ ÷ü Á‘ê\˝À ñqï õC≤„kÕuÛ<Ò +ä e\q. (@ s√E $s¡øÔÏ ø£*–‘˚ Ä s√CÒ düq´dæ+|üe˝…qT.)
3)ø£s\Ô¡ sTTq C…$’ Tì, u≤<äsêj·TDT\ uÛ<Ò +ä e\q. ªªÄ‘˚à‘˚´y√bÕd”‘·µµ
4)n~Ûø±s¡T\˝À düø±eT, ìcÕÿeT, uÛ<Ò +ä e\q. (Ä‘·àqT nH˚ ñbÕdæ+#·+&ç)
5)Á|üj÷Ó »qeTT\sTTq dü«s¡yZ ÷Ó ø£eå TT\uÛ<Ò +ä e\q.
6)‘·eT eT÷\uÛ≤>±˝…q’ y˚<ä y˚<ë+‘· uÛ<Ò eä TTe\q. ªªÄ‘êàyê nπs Á<äweºü ´' - µµ
(yÓTÁÆ ‘˚sT÷! Ä‘·àqT <ä]Ù+|üe˝…qT- )
7)nqTj·÷j·TT\qT MTe÷+dü≈î£ \ì y˚<ë+‘·T\ì nqT≥e\q.
ªªHêqT<Ûë´j·÷<ä“VüAHé X¯u≤›Hµé µ
á s¬ +&ÉT MTe÷+dü\T y˚sπ «s¡T. (s¡øs£ ø¡ ±\ e÷≥\T e<äT.› )
y˚<ä y˚<ë+‘·eTT\T ˇπø Á>∑+<∏eä TT nsTTqqT,XÊdüquÛ<Ò eä TTe\q ˇπøXÊÅdeÔü TT nqsê<äT. ªªXÊ+‘√<ë+‘· ñ|üs‘¡ d· ‹Ôæ ≈£îå ' düe÷Væ≤‘·' ÁX¯<ë∆$‘√Ôu÷ÑÛ ‘ê«
(ˇø£{Ï ø£sà¡ /<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT. s¬ +&Ée~ C≤„q/yÓ÷ø£Xå ÊÅdeÔü TT). #·÷ˆˆ Ä‘·àH˚´yê‘êàq+ |üX´‚ ‘Yµµ
ªªnø£j
å T· ´+ Vü≤ yÓ’ #ê‘·Tsêàdü´ j·÷õqdüT‡ø£è‘·+ uÛeÑ ‹µµ (X¯eT<äeT yÓs’ ê>∑´düV≤ü qeT÷]ÔjTÆÓ ÁX¯<ë∆ düe÷~ÛjT· T≈£î&Ô ’Ó ‘·qj·T+<˚ ªÄ‘·àµqT
(#ê‘·Tsêàdü´ j·÷>∑eTT #˚jT· TyêìøÏ nø£j å T· ´ |ü⁄D´eTT \_Û+#·TqT.) <ä]Ù+|üe˝…qT.)
22
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ø£qTø£H˚ uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT ^‘·˝À ªªy˚<eä TT\T Á‹>∑TD düèwæº $wüjT· eTT\T - ns¡TH® ê!
˙e⁄ Á‹>∑TD≤r‘·T&Ée⁄ ø£eTT൵ nHêï&ÉT. á $<Ûeä TT>± y˚<yä <˚ ë+‘·eTT\eT<Û´ä |üsd¡ Œü s¡
$s√<Û+ä / uÛ<Ò +ä ñqï~. n˝≤ ñqï~ ø£qTø£H,˚ n˝≤ ñ+fÒ n$ dü>+∑ Á|üe÷DeTT˝…’
nÁ|üe÷D+>± ne⁄‘êsTT. ø£qTø£H˚ XÊÅdyÔü ‘˚ \Ô· T ªªns¡TΩ\qTã{Ϻ sT÷ ñ|ü<X˚ Ê\Tµµ nì
düsT¡ u› ≤≥T #˚XÊs¡T. >∑èVü≤düT˝ú q’… düø±eTT\≈£î y˚<|ä Pü s¡«uÛ≤>∑+, ìcÕÿeTT\≈£î ñ‘·sÔ ¡ uÛ≤>∑eTT
nì $s√<Ûëìï |ü]Vü≤]+#ês¡T. düq´dæ+∫qyê&ÉT n–ïVü≤ÀÁ‘ê\qT $&ÉTe e#·TÃqT.
>∑èVü≤düTú $&ÉTesê<äT. #ê‘·Tsêàdü´j·÷>∑|\üò + nø£j å T· ´+ n+fÒ XÊX¯«‘·+ nì ø±<äT.
Ç‘·s¡ ø£sà¡ |ò\ü +ø£qï $Tqï nì yê´U≤´ì+#ês¡T. y˚<ë+‘·eTT‘√ $s√<Ûeä TT eùdÔ y˚<ëìøÏ
ns¡+ú düe]+#ê*. y˚<+ä ‘√ $s√<Û+ä eùdÔ düà è‹øÏ ns¡+ú e÷sêÃ*. ø±>± y˚<yä <˚ ë+‘ê\
eT<Û´ä b˛{°eùdÔ y˚<ë+‘·+ ã\+. y˚<+ä <äTs¡“\+. á $wüjT· + >∑÷&Ü á s¬ +&ÉTuÛ≤>±\T
y˚sπ «s¡T XÊÅkÕÔ\q{≤ìøÏ kÕø£´å +. Á|üe÷D+ n+fÒ ªÁ|üeTµqT ø£*–+#˚~. ªÁ|üeTµ n+fÒ
ª‘Ó*j·Tì dü‘ê´ìøϵ dü+ã+~Û+∫q C≤„q+. (ø£qTï - ≈£î+&ÉqT ‘Ó*|æ+~. ≈£î+&É n#·Ã≥
ñqï~. nì eTq≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘ê´ìï ‘Ó*|æ+~ ø£qTø£ ø£qTï Á|üe÷D+). y˚<eä TT
Á|üe÷DeTT n+fÒ n~ eTq≈£î ‘Ó*j·Tì ˇø£ ìC≤ìï ‘Ó\bÕ*. Ä ì»+ ªªdü«s¡+Z µµ.
dü«s¡+Z eTq≈£î ‘Ó*j·Tì~. ø±ì dü‘´· + (XÊX¯«‘·+) ø±<äT. ø£qTø£ y˚<eä TT Á|üe÷DeTT
ø±<äT. y˚<ë+‘·eTT ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. n~ eTq≈£î ‘Ó*j·Tì~ ô|>’ ± dü‘´· eTT
XÊX¯«‘·eTT. ø£qTø£ y˚<ë+‘·eTT Á|üe÷DeTT. ø£qTø£ y˚<yä <˚ ë+‘ê\eT<Û´ä (|üse¡ ÷s¡<ú èä cÕº´)
ªy˚<+ä nÁ|üe÷D+, y˚<ë+‘·+ Á|üe÷D+µ nqï ‘˚&Ü ñqï~.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ªdü«s¡+Z µ u≤~Û‘y· TÓ HÆ ê <Ûsä à¡ + XÊX¯«‘·+ >∑<ë! ø£qTø£ y˚<+ä Á|üe÷D+.
düe÷:- <Ûsä à¡ + >∑÷&Ü |ò\ü $T∫Ãq ‘·sê«‘· q•+#˚~ ø£qTø£ dü‘´· eTT ø±<äT. ô|>’ ± n~
ø£sà¡ e\q |ü⁄&ÉT‘·T+~. |ü⁄{Ï+º ~ –≥ºø£ ‘·|Œü <äT. n<˚$T{Ï? y˚<+ä Á|üe÷D+ ø±<ä+fÒ
HêdæÔø£‘·«+ ø£<ë nì Á|üX¯ï. ø±<äT - y˚<ë+‘·+ dü‘·´eT+≥THêïeTT ø£<ë! ô|’>±
e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À n$<ë´dæ‹ú ˝À y˚<+ä Á|üe÷DeTì qeTTà‘·THêïeTT ø£<ë! ªÇ~ ≈£î+&É,
#Ó+ãTµ nH˚ C≤„q+ >∑÷&Ü ˝Àø£ e´eVü‰s¡+˝À dü‘´· y˚T ø£<ë! |üse¡ ÷s¡ú <äèwæ˝º À n<ä+‘ê
ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ y˚<ä y˚<ë+‘ê\ eT<Û´ä Çìï ‘˚&Ü\T ñqï$ ø£qTø£ yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q
MTe÷+dü\T >∑÷&Ü _Ûqï XÊÅdeÔü TT˝Ò. ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£, nqï≥T¢ @ø£ XÊÅdeÔü TT\T ø±e⁄.
ø£qTø£ n+‘ê X¯óuÛyÑ T˚ .
Á|üX¯ï:- nj·÷´! Ç<˚$T X¯óuÛÑeTT? ªn<Ûë‘√ <Ûäs¡àõC≤„kÕµ nì yÓTT<ä\Tô|{Ϻ
ªªnHêeè‹ÔX¯Ùu≤›‘Yµµ nH˚ dü÷Á‘·+<ëø± MTe÷+kÕXÊÅd+Ôü ˝À nH˚ø£ $wüj÷· \THêïsTT.
11 12 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªj·TCÒ‘·µ nì j·T»„j·÷>±~ $wüj·÷\T, ªñbÕd”‘·µ nì s¡ø£s¡ø±\ ñbÕdüq\T
#Ó|Œü ã&çq$. ø£qTø£ düeTdüÔ XÊÅdeÔü TT ªÁøÏjT· \H˚µ #Ó|Œæ q≥T¢ >∑<ë! ø£qTø£ s¬ +&ÉT MTe÷+dü\T
ˇø£ÿfÒ.
düe÷:- n˝≤ø±<äT. yÓTT<ä{Ï dü÷Á‘·+‘√ yÓTT<ä˝q’… |üPs¡«MTe÷+dü ø£sà¡ \qT #Ó|Œæ +~.
‘·sT¡ yê‘· dü÷Á‘·+˝À |üP]Ô nsTTq ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü˝À ø=ìï ñbÕdüq\Tqï$. ñbÕdüq\T
eTqdüT‡‘√ #˚ùd$ nq>± uÛ≤eq\T, <Ûë´qs¡÷|üeTT\T nq>± C≤„quÛÒ<äeTT\T. Ç$
ÁøÏjT· \T ø±e⁄. nsTTHê eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ |üqT\T >∑qTø£ ÁøÏjT· ˝Ò nì ‘·eT yê<äq.
n˝≤ nsTT‘˚ nìï C≤„Hê\T eTqdüT‡jÓTTø£ÿ |üqT˝Ò ø£qTø£ ÁøÏjT· ˝Ò. ø£qTø£ nìï ø£sà¡ ˝Ò.
ø£s¡à_ÛqïyÓTÆq C≤„qeTT ˝Ò<äHê*. ø±ì MTs¡T yÓ÷øå±ìøÏ ªªC≤„qdüVæ≤‘·ø£s¡àµµ (C≤„qø£s¡à
düeTT#·Ãj·TeTT) ø±s¡DeTì dæ<ë∆+rø£]+#ês¡T >∑<ë! C≤„qeTT >∑÷&Ü ªø£sà¡ µ nì n+fÒ
Çø£ ªC≤„qø£sà¡ \Tµ nq≥+ nqedüs+¡ . ªø£sà¡ µ j˚T ø±s¡DeTHê*. ªC≤„µ nH˚ <Ûë‘·Te⁄
jÓTTø£ÿ ns¡eú TT ªC≤„qeTTµ n~ ÁøÏjT· j˚T >∑<ë! C≤„q+ - ø£sà¡ /ÁøÏjT· ø±<äT. øπ e\+
|ò\ü y˚T n+fÒ n|ü⁄&ÉT j·÷>±~ ø£sà¡ \T >∑÷&Ü C≤„qdüV≤æ ‘·øs£ à¡ ˝Ò. m+<äTø£+fÒ H˚sTT,
|ü⁄s√&ÜX¯eTT (j·÷>∑+˝À e+&˚ |æ+&ç s=f…)º yÓTT<ä\>∑Tyêì ªC≤„q+µ ‘√ >∑÷&çq<˚ >∑<ë
@ j·÷>∑yÓTÆHê! ø£qTø£ πøe\ ø£s¡à n+≥÷ mø£ÿ&Ü ñ+&É<äT. n+‘·{≤ C≤„qø£s¡à
düeTT#·Ãj·Ty˚T. ø£qTø£ MT yê<ä+ e´s¡eú Te⁄‘·T+~. n˝≤ø±<äT, ÁãVü≤àC≤„q düV≤æ ‘· ø£sà¡ e\q
yÓ÷ø£eå TT n+<ëeT+fÒ ÁãVü≤àC≤„q+‘√ ≈£L&çq ø£sà¡ ñ+&É<Tä (yÓ\T>∑T‘√ ø£*dæq Nø£{Ï
ñ+&É<Tä ) ô|>’ ± ÁãVü≤àC≤„q+ (nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ) >∑\yêìøÏ ndü\T ø£sà¡ \T ñ+&Ée⁄. ø£sà¡ \T
ñqïyê&ÉT ÁãVü≤àC≤„ìj˚T ø±&ÉT. (#˚dHæ ê n‘·ìøÏ ø£sà¡ \T ñ+&Ée⁄ - nø£sà¡ ) ñ|üs‘¡ T· &˚
(nq>± $s¡$T+∫qyê&ÉT) ÁãVü≤àC≤„ì. ñ|üs‹¡ nq>± ø£sà¡ düHê´düyT˚ . ø±ì ª∫‘·$Ô øπ |å +ü
˝Ò≈î£ +&Ü ñ+&É≥+µ nì sêe÷qT»eT‘· uÛ≤eq. ø±ì ÁøÏjT· \ìï+{ÏøÏ ∫‘·yÔ ê´bÕs¡+
nedüse¡ TT. ∫‘·+Ô $πø|å +ü ø±≈£î+&Ü |üqT\T #˚jT· ˝ÒeTT. ø£qTø£ |üPs¡« MTe÷+dü˝À
Á|ü<ëÛ q $wüjT· + ø£sà¡ . ªÄe÷ïj·TeTT\T ÁøÏjT· ø=iπøµ nì C…$’ Tì kÕø屑·T>Ô ± #ÓbÕŒs¡T.
ªªeÁ»Vü≤dü'Ô |ü⁄s¡+<äs'¡ µµ nì Ç+Á<ädTü ‹Ô . Ç{Ï$º ÁøÏjT· \≈£î n+>∑eTT>± e∫Ãq k˛ÔÁ‘ê<äT\T.
n+<äTe\q n$ ø£sêà+>∑eTT>± kÕs¡øú e£ TT\T. á $wüjT· eTT ns¡yú ê<ë~Ûøs£ D¡ eTT˝À
ñqï~. ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü˝À Á|ü<ëÛ q $wüjT· eTT ÁãVü≤àeTT. ªªXÊÅdj Ôü ÷Ó ì‘ê«‘Yµµ nì dü÷Á‘·+
düŒwü+º >± #Ó|Œæ +~. Çø£ Ç+<äT˝À #Ó|Œæ q ñbÕdüq\T dü>T∑ DÁãVü≤à≈£î ìs¡TDZ ÁãVü≤à≈£î
dü+ã+~Û+∫q$. ÁãVü≤àC≤„qkÕ<Ûqä ≈£î ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤eq\T. ø£qTø£ Á|ü‹bÕ~+∫q
$wüjT· uÛ<Ò +ä e\q Á|ü‹bÕ~+#˚ á s¬ +&ÉT MTe÷+dü\ eT<Û´ä ◊ø£´eTT ˝Ò<Tä .
23
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 13
ªn<∏ë‘√ÁãVü≤àõC≤„kÕµ nqï#√≥ ªn<∏µä $#ês¡D
ªn<∏µä n+fÒ ª‘·sT¡ yê‘·µ nì ns¡eú TT.
<˚ì ‘·sT¡ yê‘·?
X¯e÷~ kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· + ‘·sT¡ yê‘· - nì X¯+ø£sT¡ \T.
(X¯e÷~ kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· eTT\T - 1.X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûqä dü+|ü<,ä 2.ì‘ê´ì‘·´
edüT$Ô y˚øe£ TT, 3.ÇVü‰eTTÁ‘·|\üò uÛÀ>∑$sê>∑eTT, 4.eTTeTT≈£îå ‘·«eTT).
<Ûsä à¡ XÊÅkÕÔ<´äÛ j·TqeTT ‘·sT¡ yê‘· - nì sêe÷qTE\T.
á s¬ +&ÉT n_ÛÁbÕj·÷\˝À @~ dü] nsTTq~? <ëìH˚ $#ês¡D #˚<ë›+!
1) sêe÷qTEì ÄX¯j÷· ìøÏ ø±s¡D+ @$T{Ï? ø£sà¡ C≤„qeTT ˝Ò≈î£ +&Ü ÁãVü≤àC≤„q+
kÕ<Û´ä + ø±<äHê? ø£sà¡ C≤„q+ ø√dü+ |üPs¡«MTe÷+dü #·<eä ≥+ ‘·|Œü ìdüsê?
2) (˝Ò<ë) ø£sà¡ C≤„qeTT˝Òì yêìøÏ õC≤„dü ñHêïdüsπ ÁãVü≤àC≤„q+ bı+<˚ ns¡Ω‘· ˝Ò<ë?
n+<äTø£ì ÁãVü≤àC≤„Hê~Ûø±s¡+ bı+<ä{≤ìøÏ ø£s¡àC≤„q+ - ø£s¡àC≤„q+ ø√dü+
|üPs¡« MTe÷+kÕ<Û´ä j·TqeTT #˚j÷· ˝≤?
3) (˝Ò<ë) |üPs¡«MTe÷+dü˝Àì Hê´j·÷˝Ò ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü˝ÀqT ‘ês¡d|ü &ü ‘É êsTT.
ø£qTø£ Bìì ns¡+ú #˚døæ =q{≤ìøÏ |üPs¡«MTe÷+dü #·<yä ê˝≤?
4) (˝Ò<ë) ø£sêà#·s¡De\q ∫‘·ÔX¯ó~∆bı+~qyê&ÉT ÁãVü≤àMTe÷+dü≈£î ns¡TΩ&Éì,
n+<äT≈£î ø£s¡àC≤„qeTT nedüs¡eTT >∑qTø£ ø£s¡àXÊÅdüÔyÓTÆq |üPs¡«MTe÷+düqT
#·<yä ê˝≤? - @~ sêe÷qTEì ÄX¯jT· eTT.
yÓTT<ä{<Ï sä TT‘˚ ‘·|ü - ø£sà¡ C≤„qeTTe\qH˚ ÁãVü≤àC≤„qeTT edüT+Ô ~, ø£sà¡ C≤„q+
˝Òøb£ ˛‘˚ ÁãVü≤àC≤„qeTT sê<äqï nH√´q´ã+<Û+ä ˝Ò<Tä .
ñ<ëVü≤s¡D:- ªn Ç ñ DYµ nì yê´ø£sD¡ dü÷Á‘·eTT. Bìe\q ªªnDYµµ nì Á|ü‘ê´Vü‰s¡+
edüT+Ô ~. n+fÒ ªnDYµ n+fÒ ªn Ç ñµ nH˚ nø£så ê\T nì ìs¡«#·q+. Ç{Ï#º √≥ ªn Ç
ñ DYµ >∑÷]à ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ ªnDYµ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·T<äT. n˝≤ ø£sà¡ C≤„q+ ˝Òøb£ ˛‘˚
ÁãVü≤àC≤„q+ sê<äqï |ü]dæ‹ú ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ, CÀ´‹c˛ºe÷~j·TC≤„\T #˚jT· ø£b˛sTTHê
/ ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê ÁãVü≤àC≤„q+ e∫Ãqyês¡THêïs¡T.
s¬ +&Ée n_ÛÁbÕj·TeTT ≈£L&Ü ‘·ù|Œ - ø£sà¡ C≤„ìøπ ÁãVü≤àC≤„Hê~Ûø±s¡eTT+≥T+<äqï
XÊÅdìÔü j·TeT+ @B˝Ò<Tä . ø£sà¡ C≤„qV”≤qT˝…H’ ê ÁãVü≤àC≤„HêìøÏ ns¡TΩ˝.Ò ñ|üqj·TqyÓT‘Æ H˚ ˚
24
14 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
~«Eq≈£î $yêVü‰~Ûø±s¡+ ñqï≥T¢ ø£sà¡ C≤„ìøπ ÁãVü≤àC≤„Hê~Ûø±s¡eTT - nqï ìj·TeT+
mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä .
eT÷&Ée n_ÛÁbÕj·TeTT ≈£L&Ü ‘·ù|Œ - ‘·sÿ¡ XÊÅd+Ôü ˝À ñqï ªnq«j·T, e´‹πsø£,
nqTe÷Hê~µ $wüj÷· \T y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü ˝Àq÷ ñqïeqT≈£î+fÒ - ªªn<∏äµµ X¯ãe› TTq≈£î
ª‘·sÿ¡ XÊÅd+Ôü >∑÷&Ü #·~$q ‘·sê«‘·µ nH˚ ns¡eú TT #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. n˝≤π> #Ó|ü <ëeTHêï
≈£î<äs¡<äT. ‘·sêÿ~XÊÅkÕÔ\T #·<äeø£b˛sTTHê y˚<ë+‘·XÊÅdüÔeTT #·~$ ÁãVü≤àC≤„q+
bı+~qyês¡THêïs¡T >∑<ë! ô|>’ ± ‘·sêÿ~XÊÅkÕÔ<´äÛ j·TqeTT e\q e∫Ãq yêdüHê|æXÊ#ê\T
|ü{qºÏ eTqdüT‡\≈£î y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü ns¡+ú ø±ø£ ÁãVü≤àC≤„q+ \_Û+#·ì yês¡÷ ñHêïs¡T.
eT]j·TT, ns¡dú Vü ≤æ ‘·+>± y˚<yä <˚ ë+>∑eTT\qT #·~$qyê]øÏ ô|ô’ |q’ ø=+‘· ÁãVü≤àC≤„q+
ø£*–‘˚ y˚<ë+‘·XÊÅkÕÔ<´äÛ j·TqeTT düT\uÛeÑ Tì n+<äs÷¡ n+^ø£]+#˚ $wüjT· y˚T. ø£qTø£
Ç‘·s¡ XÊÅkÕÔ\ ÄeX¯´ø£‘· ˝Ò<Tä .
Hê\Ze n_ÛÁbÕj·TeTT ≈£L&Ü dü]ø±<äT - ªª‘·yT˚ e+ y˚<ëqTe#·Hq˚ Áu≤Vü≤àD≤
$$~wü+‹ j·TCÒq„ <ëH˚q ‘·|kü ÕHêXπ̄øqµµ - nì ÁX¯ó‹.
nq>± y˚<ë<Ûä´j·Tq+ #˚‘·H˚ Áu≤Vü≤àDT\T ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=q>√s¡T‘ês¡T.
n+<äT#˚‘· |üPs¡«MTe÷+kÕ<Ûä´j·Tq+ nedüs¡+ ø±<äT. <ëìøÏeTT+<˚ ÁãVü≤àõC≤„dü
ø£*–q~.
|üPs¡«MTe÷+düqT #·<äe≈£î+&Ü ø£s¡àC≤„qeTT sê<äT. ø£s¡àC≤„qeTT ˝Ò≈£î+&Ü
ø£sêà#·sD¡ ≈£î<äs<¡ Tä . n~ ˝Òì<˚ ∫‘·XÔ ó¯ ~∆sê<äT. Ç~ ˝Òì<˚ ÁãVü≤àC≤„qyê+#Û· ø£\T>∑<Tä .
ø£qTø£ |üPs¡«MTe÷+dü #·<Tä ee\dæq<˚ >∑<ë!
y˚<ë<Û´ä j·TqeTT #˚dqæ e´øÏÔ - |üPs¡«MTe÷+kÕC≤„qeTT @MT˝Òøb£ ˛sTTHê @
>∑Ts¡Te⁄e<äH› √ ‘Ó*dæø=ì ìcÕÿeTø£sà¡ \T #˚dæ ‘·<뛫sê ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ bı+<äe#·TÃqT >∑<ë!
ªªy˚<+ä #·<eä ìyê&ÉT CÀ´‹c˛ºeT+ #˚jT· sê<äT. nì ìj·TeT+ ñqï≥T¢>± MTe÷+dü
#·<eä ìyê&ÉT CÀ´‹c˛ºeT+ #˚jT· sê<äqT ìeTj·T+ ˝Ò<Tä >∑<ë! ˇø£yfi˚ ¯ ñHêï n~ e÷≈£î
dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . n~ yê] j·÷>±~ ø£sà¡ \$wüjT· +. <ëìe\q e÷≈£î qwü+º ˝Ò<Tä . @
n<äèwü+º #˚‘H· √ (Á|üV‰ü <¢ Tä q≈£î˝≤>±) ÁãVü≤àõC≤„dü @s¡Œ&ç‘,˚ Ä e´øÏÔ y˚<ë+‘· XÊÅd+Ôü
#·<Tä e⁄‘ê&ÉT >±ì MTe÷+dü #·<eä &ÉT. <ëVü≤+ y˚dqæ yê&ÉT m<äTs¡T>± <=s¡øqÏ ˙s¡T
Á‘ê>∑T‘ê&ÉT>±ì <ëìì e<ä* ªu≤$µ Á‘·e«&ÉT >∑<ë! ø£qTø£ ø£sà¡ (<Ûsä à¡ ) õC≤„dü >∑\yê&˚
|üPs¡«MTe÷+düqT #·<äTe⁄‘ê&ÉT. ÁãVü≤àõC≤„dü>∑\yê&ÉT y˚<ë+‘·XÊÅdüÔ+ #·<äTe⁄‘ê&ÉT.
X¯u≤›\ eT+∫-#Ó&TÉ , ø±e\dæqyê&ÉT yê´ø£sD¡ + #·<Tä e⁄‘ê&ÉT. |ü<ës¡‘ú ‘· «Ô· + ø√]qyê&ÉT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 15
‘·sÿ¡ XÊÅd+Ôü #·<Tä e⁄‘ê&ÉT.
nj·÷´! ÁãVü≤àõC≤„d>ü \∑ yê&ÉT, ø£sà¡ XÊÅkÕÔìï #·<yä ê\ì y˚TeTT nq&É+ ˝Ò<Tä .
ø£sà¡ õC≤„d>ü \∑ yê&ÉT ø£sà¡ XÊÅdeÔü TTqT (|üPs¡«MTe÷+dü) #·~$‘˚ ø£sà¡ C≤„qeTT ø£\T>∑T ‘·T+~.
‘·sê«‘· yêìøÏ ÁãVü≤àõC≤„dü ø£\T>∑T‘·T+~. <ë+‘√yê&ÉT ÁãVü≤àMTe÷+dü #˚j÷· *, Ç~
e÷ eø£eÔ ´eTT.
nB‘·ù|Œ. ø£sà¡ C≤„q˝≤uÛ+Ñ #˚‘· ÁãVü≤àC≤„qyê+#Û· \_Û+#·<Tä . ìcÕÿeTø£sà¡ \e\q
∫‘·XÔ ó¯ ~∆\_ÛùdHÔ ˚ ªyê+#Ûµ· ø£\T>∑T‘·T+~. ø£sà¡ \T øπ e\+ ‘Ó*dæø=qï+‘· e÷Á‘·eTT #˚‘H· ˚
∫‘·XÔ ó¯ ~∆ì ø£*–+#·e⁄. n˝≤ nsTT‘˚ ªªedü+‘˚ edü+‘˚ CÀ´‹cÕ j·TCÒ‘µ· µ (Á|ü‹edü+‘·
s¡TÔe⁄q+<äT CÀ´‹sê´>∑eTT #˚j·Te˝…qT) yÓTT<ä˝…’q $<ÛäT\ìï e´s¡úeTe⁄‘êsTT. ô|’>±
ns¡dú Vü ≤æ ‘· y˚<ë<Û´ä j·TqeTT e\qH˚ ø£sà¡ C≤„qeTT \_ÛdTü +Ô ~. ø£qTø£ Çø£ ø£sà¡ XÊÅdeÔü TT
(|üPs¡«MTe÷+dü) >∑÷&Ü e´s¡eú Tqe\dæedüT+Ô ~. ø±ì C…$’ Tì eTVü≤]¸ |üPs¡«MTe÷+dü
Áyêdæ+~ øπ e\+ ø£sà¡ \qT >∑÷]à ‘Ó*j·TCÒjT· {≤ìøÏ ø±<äT. ø£sêà#·sD¡ $<ÛëqeTTqT
‘Ó*j·TCÒjT· {≤ìøÏ ø£<ë! ø±>± ~«Eq≈£î ñ|üqj·TqeTT, y˚<ë<Û´ä j·TqeTT, ns¡Cú ≤„qeTT,
|üPs¡«MTe÷+kÕ |üsƒ¡qeTT, ‘·sê«‘· ø£sêàqTcÕ˜qeTT, ‘·sê«‘· ∫‘·ÔX¯ó~∆, ‘·sê«‘·
ÁãVü≤àC≤„qyê+#Û,· <ëìe\q y˚<ë+‘·XÊÅdÔü $#ês¡D nì ˇø£ Áø£eT+ ñqï~. ø£qTø£H˚
ªªn<Ûë‘√<Ûäs¡àõC≤„kÕµµ nqï dü÷Á‘·+ e<ä› ªn<∏µä X¯u≤›ìøÏ ªªy˚<ë<Û´ä j·Tq+ ‘·sê«‘·µµ nì
ns¡eú TT #Ó|Œü ã&çq~.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! sêe÷qTE&ÉT #Ó|Œæ q ns¡eú TT <äTwüeº TT ø±e#·TÃqT. ø±ì X¯+ø£sT¡ \T
#Ó|æŒq ns¡úeTT e÷Á‘·+ (n<∏ä-X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûäq #·‘·Twüºj·T dæ~∆ ‘·s¡Tyê‘·) m˝≤
yêdüÔeeTT?
düe÷:- yêdüÔey˚T. X¯eT<äe÷~ dü+|ü<äj˚T ∫‘·ÔX¯ó~∆ ø£qTø£. nsTT‘˚ ªn<∏äµ nq>±
ÁãVü≤àõC≤„dü ‘·sê«‘· nì ns¡+ú #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë nqe#·TÃ. ø±ì Ä ns¡+ú nedüs+¡
˝Ò<Tä . ÁãVü≤àõC≤„d>ü \∑ yê&ÉT ÁãVü≤àC≤„q+ ø√dü+ Á|üe]Ô+#·≥+ düV≤ü »+. <ëìH=ø£ ns¡Ω‘>· ±
#Ó|Œü qedüse¡ TT ˝Ò<Tä . (<ëVü≤+ >∑\yê&˚ ˙s¡T Á‘ê>∑e˝…qT nì #Ó|Œü qedüse¡ TT ˝Ò<Tä
>∑<ë!) n~ m≥÷ düV≤ü »+>± »]π><˚ >∑<ë! n+<äTe\qH˚ |üPs¡«MTe÷+dü˝À >∑÷&Ü
ªªn<∏ë‘√ <Ûäs¡àõC≤„kÕµµ nqï#√≥, ªªn<∏-ä ø£sà¡ õC≤„dü ‘·sT¡ yê‘·µµ nì ns¡eú TT #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
n˝≤π>, ªn<∏ë‘√ ÁãVü≤àõC≤„kÕµ e<ä› ªn<∏µä ø£sêàqTcÕ˜q+ ‘·sT¡ yê‘· nì >∑÷&Ü ns¡+ú
‘·><∑ Tä . ø£sêàqTcÕ˜q+ #˚dqæ +‘· e÷Á‘êq ÁãVü≤àC≤„qyê+#Û· |ü⁄≥º<Tä . ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£\>±*.
n<˚ X¯eT<äe÷<äT\T - ø£qTø£H˚ X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûqä dü+|üÁ<ä÷|üyTÓ qÆ ª∫‘·XÔ ó¯ ~∆µ »ì+∫q
‘·sê«‘· nì #Ó|Œæ q X¯+ø£su¡ ≤Û wü´y˚T j·TTø£eÔ TT.
25
16 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á|üXï¯ :- nj·÷´! düπs! ∫‘·ÔX¯ó~∆ ø£*–‘˚H˚ y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü #·<yä ê˝≤? ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*–‘˚
y˚<ë+‘·XÊÅdyÔü T˚ #·<yä ê˝≤?∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*–‘˚ y˚<ë+‘·XÊÅdeÔü TT #·~$rsê˝≤?ÁãVü≤àC≤„q+
ø√]qyê&ÉT n+<äT≈£î y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü #·<yä ê\ì ìj·TeT$~Û Ç~. n+‘˚ø±ì n|üPs¡«
$~Ûø±<äT. (nq>± ø=‘·Ô $~Û ø±<äT).
düe÷:- MTs¡T ô|q’ n&ç–q 3 s¡ø±\ ìj·Te÷\T |üPsê«#ês¡T´\T n+^ø£]+∫qy˚.
∫‘·XÔ ó¯ ~∆˝ìÒ yê]øÏ y˚<ë+‘·XÊÅdeÔü TT #·~y˚ n~Ûø±s¡eTT ˝Ò<Tä . @<√ ≈£î‘·÷Vü≤\+ ø=B›
#·~$Hê ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+ »s¡T>∑<Tä . ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*–Hê y˚<ë+‘·XÊÅdeÔü TT #·<eä ø£ Á|üuÀ<Ûä
#·+Á<√<äj÷· <äT\T #·~$‘˚ ÁãVü≤àC≤„q+ \_Û+#·<Tä .
Á|üXï¯ :- X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûqä dü+|ü‹Ô >∑\yê&˚ ÁãVü≤àC≤„Hê~Ûø±] nì y˚<+ä #Ó|Œæ +<ë?
#Ó|Œæ +~. ªªXÊ+‘√<ë+‘· ñ|üs‘¡ '· ‹‹≈£îå dü‡e÷Væ≤‘·' ÁX¯<ë∆$‘√Ôu÷ÑÛ ‘ê« Ä‘·àH˚´yê‘êàq+
|üX´‚ ‘Yµµ nH˚ y˚<yä êø£´+ X¯+ø£sT¡ \ nsêúìøÏ Á|üe÷DeTT. (Bì ns¡+ú -X¯eT<äeT $sê>∑
düV≤ü q düe÷~Û ÁX¯<ë∆e+‘·T&ÉT Ä‘·à<äsÙ¡ qeTT #˚jT· e˝…qT) á $<Ûyä TÓ qÆ Á|üe÷DeTT
sêe÷qTEì nsêúìøÏ ˝Ò<Tä .ø£sà¡ C≤„ìj˚T ÁãVü≤àqT <ä]Ù+|ü>\∑ &Éì ÁX¯ó‹yêø£´eTT ˝Ò<Tä .
Á|üXï¯ :- ªªn<∏µä µ X¯u≤›ìøÏ ªª<Ûäs¡àXÊÅdüÔ |üsƒ¡q+µµ ‘·sê«‘· nì ns¡+ú ø±<äT. ªø£sà¡ C≤„q+
‘·sê«‘·µ nì ns¡eú TT.<ëìe\q ø£sà¡ |ò\ü + nXÊX¯«‘·+, C≤„q+ <ëì ‘·sT¡ yê‘·<q˚ ì
‘Ó\TdüT+Ô ~. ‘·<뛫sê C≤„q+ yÓ|’ ⁄ü yÓTT>∑TeZ düT+Ô <äì n_ÛÁbÕj·TeTT.
düe÷:- n<˚ ì»eTsTT‘˚ ì‘ê´ì‘·´ edüTÔ $y˚øe£ TT (Ç~ ì‘·´eTT Ç~ nì‘·´eTT nH˚
$#·øDå£ ) e+{Ï<q’Ó n{Ϻ ø£sà¡ C≤„qeTT X¯+ø£sT¡ \T #Ó|Œæ q ªkÕ<Ûqä dü+|ü‹µÔ ˝Àì<˚ >∑<ë!
Çø£ X¯+ø£s¡|üø£åeTTqT <ä÷wæ+|üH˚\? n˝≤ø±<äT - á ø£s¡àC≤„qeTT ì‘ê´ì‘·´edüTÔ
$y˚øe£ TT ø±<äT. nì‘·´edüTCÔ ≤„qeTT - n+fÒ nB ≈£î<äs<¡ Tä . ÁãVü≤àC≤„q|ò\ü eTT ì‘·´eTT
ì]«X‚weü TT - nì ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ ø£sà¡ |ò\ü eTT nì‘·´eTì ‘Ó*dæqyê&ÉT me&ÓH’ ê ÁãVü≤à
C≤„qeTT yÓ|’ ⁄ü sê&ÉT >∑<ë! ô|>’ ± ÁãVü≤àC≤„qeTT ì‘·´dü‘´· eTì ÄbÕ‘·eT<ÛTä s¡+>± $ì
ñ+{≤&ÉT ø£<ë! ø£qTø£ ø£sà¡ C≤„qeTT e\q ªì‘ê´ì‘·´µ $#·øDå£ sêe\dæ ñ+≥T+~.
eùdÔ X¯+ø£sT¡ \T #Ó|Œæ q<˚. sêø£b˛‘˚ ìÅwŒü jÓ÷»qy˚T. eTiÏjT· T, MTs¡T #Óù|Œ (nì‘·´)
ø£sà¡ C≤„qeTT ns¡dú Vü ≤æ ‘·+>± y˚<+ä #·<eä ≥+ e\q edüT+Ô <ë? ˝Òø£ |üPs¡«MTe÷+dü
#·<eä ≥+ e\qHê? - yÓTT<ä{<Ï sä TT‘˚ MTs¡T #Ó|Œæ q ªªMTe÷+dü #·<eä ≥+µµ nedüs+¡
˝Ò<Tä . s¬ +&Ée|üøeå£ TsTT‘˚, MTe÷+dü≈î£ \ eT‘êìøÏ $s¡T<ä+∆ . MTe÷+düø£ eT‘·eTT˝À
ø£s¡à|òü\eTT nø£åj·TeTT. ì‘·´ÁãVü≤àeTTqT yês¡T ndü\T n+^ø£]+|üs¡T. yês¡T ø£s¡à
ÁãVü≤àyê<äT\T. yê]øÏ ø£sπ à düs«¡ dü«eTT. ø±>±, kÕ<Ûqä #·‘T· wüj
º T· + ø£\yê]πø ñ‘·sÔ ¡ (ÁãVü≤à)
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 17
MTe÷+düj·T+<ä~Ûø±s¡eTT. n+‘˚ ‘·|üŒ, |üPs¡«MTe÷+kÕXÊÅdüÔ+ #·~$‘˚H˚ ñ‘·Ôs¡
MTe÷+dü≈î£ n~Ûø±s¡eTT nqï ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ |üPs√«‘·sÔ ¡ MTe÷+dü\
eT<Û´ä n≥Te+{Ï ìj·TeT+ @MT XÊÅkÕÔ\˝À ˝Ò<Tä . ô|>’ ± á s¬ +&ÉT MTe÷+dü\T Nø£{Ï
yÓ\T>∑T\e˝… nH√´q´ $s¡T<ë∆\T. kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· dü+|ü<≈ä î£ ÁãVü≤àõC≤„d≈ü î£ eT<Û´ä
ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò<ë b˛wü´b˛wüø£uÛ≤e dü+ã+<ÛäeTT (ñ|üJe´-ñ|üJeø£
uÛ≤edü+ã+<Ûeä TT) ñqï~. ø±eTÁø√<Ûë~ $πøbå Õ\Tqï eTqdüT‡≈£î m<äTs¡T>± ñqï dü÷\ú
|ü<ësêú˝Ò |ü≥eº ⁄. n‘·´+‘· dü÷ø£Î nq>± #ê˝≤˝À‘Óq’ ªªÁãVü≤àeTTµµ m˝≤ n+<äT‘·T+~.
ÁãVü≤àeTT nDTe⁄ ø£qï dü÷ø£Î+. Vü≤è<äjT· >∑TVü≤˝À ìøÏ|å eÔü TsTTq~ >∑<ë! ªª<äèX¯´‘˚‘·«
Á>∑´j·÷ãT<ë∆´ dü÷ø£Îj·÷ dü÷ø£Î<ä]Ù_Û'µµ nì ÁX¯ó‹. ÁãVü≤àC≤„qeTTq≈£î |ü<Tä qsTTq
≈£îXÊÁ>∑d÷ü ø£ÎyÓTqÆ ãT~∆>±e˝…q≥! n+<äT≈£î nedüsy¡ TÓ qÆ ~ X¯eT<äe÷<äT\e\q e∫Ãq
@ø±Á>∑‘.· n~ >∑\yêìøÏ õC≤„dü <ëìe\q ÁãVü≤àC≤„qeTT. ø£qTø£ kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T·
dü+|ü<˚ Ç#·Ã≥ n~Ûø±s¡eTT nq>± ns¡Ω‘·. n~>∑\yê&˚ n~Ûø±]. n+‘˚ ‘·|üŒ
ø£sà¡ e÷Á‘·C≤„q+ >∑\yê&√, |üPs¡«MTe÷+kÕXÊÅdeÔü ÷Á‘· C≤„q+ >∑\yê&√ n~Ûø±] ø±&ÉT.
‘·s¡ÿ+ yÓTT<ä˝…’q dü+ã+~Û‘· XÊÅkÕÔ\ ne>±Vü≤q nedüs¡y˚T. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚
|üPs¡«MTe÷+dü>÷∑ &Ü ‘Ó*j·T≥+ eT+∫<˚. nqTe÷qeTT, *+>∑eTT yÓTT<ä˝q’… |ü<ë\
ns¡+ú ‘Ó*j·T{≤ìøÏ ‘·sÿ¡ + ø±yê*. n˝≤H˚ n|ü#Ã˚ <¤ eä TT, ñ|üÁø£eTeTT, dü+<ä+X¯eTT
yÓTT<ä˝q’… |ü<ë\≈£î ns¡+ú ‘Ó*j·T{≤ìøÏ |üPs¡«MTe÷+dü nedüsy¡ T˚ . n+‘·e÷Á‘·+#˚‘·
MTe÷+dü ‘·sT¡ yê‘·H˚ y˚<ë+‘ê~Ûø±s¡` eTq≥+ nj·TTø£+Ô . n˝≤ ø±<ä+fÒ ‘·sÿ¡ + yÓTT<ä\>∑T
XÊÅkÕÔ\T >∑÷&Ü #·~$q ‘·sê«‘·H˚ y˚<ë+‘ê~Ûø±s¡+ edüT+Ô <äì #ÓbÕŒ*. ø£qTø£ <äè&ÛyÉ TÓ qÆ
ªªÁãVü≤àõC≤„dµü µ |ü⁄≥ºø£ eTTqTù| ‘·sÿ¡ MTe÷+kÕ~ XÊÅkÕÔ\T #·<yä ê*. ÁãVü≤àõC≤„dü |ü⁄{Ïqº
‘·sê«‘· ªªÁãVü≤àMTe÷+düHµ˚ µ nq>± y˚<ë+‘·XÊÅkÕÔHï˚ #·<yä ê*. m˝≤ n+fÒ j·TC≤„~
ø£sà¡ \ MT<ä ≈£î‘·÷Vü≤\+ @s¡Œ&Éøe£ TT+<äT ‘·sêÿ~XÊÅkÕÔ\T #·<eä e#·TÃ. @s¡Œ&ç‘˚ e÷Á‘·+
ø£sà¡ C≤„q+ ø√dü+ |üPs¡«MTe÷+kÕ<Û´ä j·Tqy˚T >∑<ë! #˚j÷· *.
nj·÷´! MTs¡T #Ó|Œæ q<ä+‘ê düsπ ! ø±ì Ä#ês¡´X¯+ø£sT¡ \T ªn<∏äµ X¯u≤›ìøÏ á
ns¡ú+ (kÕ<Ûäq#·‘·Twüºj·T+ ‘·sê«‘·) ø±≈£î+&Ü ªªy˚<äy˚<ë+>±<Ûä´j·Tq+ ‘·sê«‘·µµ nì
#Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! - düe÷:- e\¢ø±<äT. n~ |üPs¡«MTe÷+dü≈î£ >∑÷&Ü nedüsy¡ T˚ . ô|>’ ±
n~ <ëìøÏ ‘·|üŒìdü]>± nedüs¡eTT. BìøÏ X¯eT<äe÷~ dü+|ü<ä nedüs¡eTT.
kÕ+>∑y˚<ë<Ûä´j·Tq+ #˚dæq+‘·e÷Á‘êq X¯eT<äe÷<äT\T sêyê\ì ˝Ò<äT. #ê\eT+~
y˚<yä ‘˚ \Ô· T X¯eT<äeTs¡V≤æ ‘·+>±H˚ ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T. X¯eT<äe÷<äT\T ˝ÒìyêìøÏ <äè&ÛyÉ TÓ qÆ
ÁãVü≤àõC≤„dü @s¡Œ&É<Tä . ÁãVü≤àC≤„HêìøÏ ø±e\dæq$ Hê\T>∑T $wüj÷· \T -
26
18 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
1. X¯eT, <äeT, ñ|üs¡‹ (dü+>∑eT, yê+#Û· ˝Òì‘·q+), ‹‹ø£å (zs¡TŒ), ÁX¯<ä∆,
düe÷<ÛëqeTT (@ø±Á>∑‘)· - Ç$ Äs¡T ˇø£ kÕ<Ûqä eTT (ˇø£ ôd≥Tº).
2. ì‘ê´ì‘·´edüT$Ô y˚øe£ TT (nq>± ø£qã&˚ Á|ü|+ü #·eTT qX¯´eTT, ø£qTø£ nì‘·´eTT.
düs«¡ yê´|üyÔ TÓ qÆ #Ó‘’ q· ´+ (ÁãVü≤à+) dü‘´· +, ì‘·´+, XÊX¯«‘·+ nH˚ uÛ≤eeTT).
3. ÇVü‰eTTÁ‘·|òü\uÛÀ>∑$sê>∑eTT. nq>± ÇVü≤˝Àø£, |üs¡˝Àø£ (neTTÁ‘·) uÛÀ>±\T
nì‘ê´\T ø£qTø£ yê{Ïô|’ ‘ê‹Ô«ø£<èä w摺 √ @s¡Œ&˚ $s¡ø.ÔÏ
4. eTTeTT≈£îå ‘·«eTT nq>± yÓ÷ø£yå ê+#Û.·
á Hê\T>∑T ÁãVü≤àõC≤„d≈ü î£ Á|üyX˚ Ês¡Ω‘\· T. Ç+<äT˝À Á|ü‹e÷qe⁄ìøÏ düV≤ü »+>±
ñ+&˚ ªyÓ÷ø£då +ü ø£\ŒeTTµ #ê\<äT. <ëìe\q ÁãVü≤àMTe÷+dü˝ÀøÏ sê˝Ò&TÉ . á kÕ<Ûqä
º T· + ˝Òìyês¡T ÁãVü≤àõC≤„dü ø£*–Hê n~ <äè&Û+É >± ñ+&É<Tä . ªnÇñDYµ yÓTT<ä˝q’…
#·‘T· wüj
dü÷Á‘ê\T ‘Ó*dæqyêìπø ªnDYµ n+fÒ @$T{À (nDY-nÇñ) ‘Ó\TdüT+Ô ~. n˝≤π> kÕ<Ûqä
dü+|ü‹>Ô \∑ yêìπø ÁãVü≤àõC≤„dü ø£\T>∑T‘·T+~. n+<äTe\q ªªkÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· + n_“q
‘·sê«‘·µµ nì ªªn<∏µä µ X¯u≤›ìøÏ Ä#ês¡´ X¯+ø£sT¡ \T ns¡+ú #ÓbÕŒs¡T. ªª‘·<äT~‘·dü‡Væ≤jÓ÷
j·T<äq+‘·s'¡ µµ nH˚ j·T<äq+‘·sH¡ ê´j·÷ìïã{Ϻ (nq>± <˚ìyÓ+≥H˚ @~ ø£\T>∑T‘·T+<√
n~ <ëìe\q ø£*–q≥T¢) X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûqä dü+|ü‹Ô ‘·sê«‘·H˚ ÁãVü≤àõC≤„dü |ü⁄&ÉT‘·T+~
ø£qTø£ <ëì ‘·sT¡ yê‘· Ç~ - nì uÛ≤eeTT. ø£Ás¡‘√ Á‹|æŒq ‘·sê«‘·H˚ ≈£î+&É |ü⁄&ÉT‘·Tqï~.
ø£qTø£ ø£Ás¡ ‹s¡>≥∑ + ‘·sT¡ yê‘·H˚ ≈£î+&É nì }Væ≤+∫q≥T¢ - nì ñ<˚X› ´¯ eTT.
nj·÷´! ø√]ø£˝À <äè&Û‘É «· + n+fÒ Çwüº $wüjT· +˝ÀøÏ eTq\qT q&É|&ü +É >∑<ë!
ªªø±XÊ´+‘·TeTs¡D≤qTàøÏ'Ô µµ nq≥+ e\q Ädæ≈Ô î£ \T ø±•øÏ yÓfi≤fl\qTø=+{≤s¡T. ø±ì
rÁeÁX¯<ä∆>∑\yês¡T ø±oøÏ yÓfi≤Ôs¡T. ˝Òìyês¡T yÓfi≤fl\qT≈£î+{≤πs>±ì yÓfi¯fls¡T - Ç~
nqTuÛeÑ +.ø£qTø£, Çwü$º wüj÷· ìï me&ÉT n+<äT≈£î+{≤&√ yê&ç~ ªª<äè&Û̊#·Ã¤µµ nì #Ó|Œü
e#·TÃqT. á s√E\˝À nH˚øe£ T+~ y˚<yä <˚ ë+>±\T #·<eä ≈£î+&ÜH˚,kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· eTT
˝Ò≈î£ +&ÜH˚, MTe÷+kÕ~XÊÅd|Ôü ]ü #·jT· + ˝Ò≈î£ +&ÜH˚, dü+düÿ è‘·u≤Û cÕ|ü]#·jT· e÷Á‘·+‘√
ÁãVü≤àMTe÷+dü˝ÀìøÏ edüTHÔ êïs¡T. eTiÏ Ç˝≤+≥|ü⁄&ÉT kÕ<Ûqä dü+|ü‹>Ô ±ì eTi=ø£{>Ï ±ì
m˝≤ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. n$ ˝Òìyê&ÉT ÁãVü≤àõC≤„d˝ü ÀøÏ sêe≥+, n$ ñqïyê&ÉT
sêø£b˛e≥+ - ñqï~ >∑<ë!
düe÷:- Ç#·Ã˝¤ À <äè&Û‘É «· + n+fÒ Çwüeº düTeÔ ⁄qT bı+<˚+<äT≈£î Äsê≥|ü&≥É + ø±<äT.
bı+<˚<ëø± b˛sê&É≥+. m+<äTø£+fÒ ªªø√]ø£µµ nH˚~ rπs+‘· ei≈£î ñ+≥T+~. rs¡ø£
b˛sTTHê b˛<äT. r]‘˚H˚ b˛‘·T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à õC≤„dü nH˚~ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ es¡≈î£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 19
Áã‹πø~. ÁãVü≤àC≤„q+ \_ÛùdÔH˚ b˛‘·T+~. Ç~ ø√]ø£˝À <äè&ÛÉ‘·«eTT. Ç~ ñ+&˚~
X¯eT<äe÷<äT\T>∑\yêìπø >±ì kÕ<Ûës¡D ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ e#˚ÃyêìøÏ >±<äT. kÕsê+X¯
y˚TeTq>±-kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· + >∑\yê&˚ ‘·q õC≤„d‘ü √ ÁãVü≤àMTe÷+düqT #·~$ ÁãVü≤à
C≤„q+ bı+<äT‘ê&ÉT. n+<äTe\q Ç{Ϻ ns¡Ω‘˝· ìÒ yês¡T nH˚≈î£ \T y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü #·~$Hê
dü+kÕs¡+˝À XÀøÏd÷ü HÔ ˚ ñHêïs¡T. (uÛTÑ ø£j
Ô T˚ q‘·TeTTø£j
Ô T˚ ).
nj·÷´! á kÕ<Ûäq#·‘·Twüºj·T+ m+<äT≈£î? yê´ø£s¡D≤~ XÊÅdüÔ|ü]C≤„qeTTqï
|ü+&ç‘T· &ÉT ñ‘·sÔ M¡ Te÷+düqT dü«j·T+>± ns¡+ú #˚døæ =ì>±ì, >∑Ts¡÷|ü<X˚ +¯ e\q>±ì,
ÁãVü≤àC≤„qeTT bı+<äe#·TÃqT. kÕVæ≤‘·´y˚‘≈Ô· î£ X¯u≤›sCú¡ ≤„q+ ø£\>∑<qä ˝ÒeTT ø£<ë!-
düe÷:- n<Û´ä j·Tq+ kÕ<Û´ä y˚T. ø±ì nqTuÛeÑ + kÕ<Û´ä + ø±<äT. |üs√ø£+å >± ªÁãVü≤àµqT
>∑T]+∫ ‘Ó\TdüTÔ+~. n+‘˚. ªªeÁ»Vü≤düÔ' - |ü⁄s¡+<äs¡'µµ n+fÒ Ç+Á<äTì $wüj·T+
‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±ì Ç+Á<äT&ÉT ‘Ó*j·T&ÉT >∑<ë! nsTT‘˚ $#ês¡D‘√ >∑÷&çq ªªX¯ã+› µµ e\q
ÁãVü≤àC≤„HêqTuÛÑe+ edüTÔ+~. ø±ì kÕ<Ûäq dü+|ü‹Ô˝ÒìyêìøÏ ∫‘·Ô+ @ø±Á>∑+ ø±<äT.
$#ês¡D ndü+uÛeÑ eTT. X¯eT<äe÷\T ˝Òe+fÒ ns¡+ú ø±eTÁø√<Ûë<äT\‘√ eTqdüT‡ e´Á>∑+>±H˚
ñ+≥T+<äH˚ >∑<ë! n+<äTe\q á XÊÅd+Ôü ˝À Á|üyX˚ Ês¡Ω‘· kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· dü+|üqTïqπø
qì #Ó|Œü ã&ç+~. ÁãVü≤à |üs√ø£+å >±H˚ ñHêï n{Ϻ yê]øÏ Ä‘·àC≤„q+ \_Û+#·e#·TÃ>∑<ë-
n+fÒ nB ≈£î<äs<¡ Tä . ÁãVü≤à nHêï Ä‘·à nHêï ˇø£ÿfÒ. ªªø±<äT _Ûqïy˚Tµµ nqTø=Hêï, ªªH˚qT
dü+kÕ]qsTTq Ä‘·àH˚µµ nqï uÛ≤eeTT qT+&ç dü+kÕs¡ s¡V≤æ ‘·T&Óq’ X¯ó<ë∆‘à· qT nqï
kÕø屑êÿs¡eTT - $#ês¡D ˝ÒìyêìøÏ sê<äT. n+<äTe\qH˚ áHê&ÉT #ê\eT+~ y˚<ë+‘·
|ü+&ç‘T· \T ÄuÛ≤düy<˚ ë+‘·T˝Ò ø±ì ªÄ‘·àC≤„qT\Tµ ø±s¡T. ø£qTø£ ªn<∏µä - kÕ<Ûqä #·‘T· wüj
º T·
dü+|ü<ä e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· nì ns¡eú TT. ªn<∏µä X¯ãe› TT ÁãVü≤àõC≤„kÕs¡TΩ&sÉ TTq n~Ûø±]ì
#Ó|ü #·Tqï~.
nqTã+<Ûä #·‘T· wüj
º T· eTT
@ XÊÅkÕÔìø¬ H’ ê Hê\T>∑T nqTã+<Ûë\T ø±yê*.
1) $wüjT· eTT, 2) dü+ã+<Ûeä TT, 3) n~Ûø±], 4) |ò\ü +.
á dü÷Á‘·+˝À ªn<∏µä X¯ãe› TT øπ e\eTT ªª<˚ì ‘·sê«‘·µµ nqï $wüj÷· ìï e÷Á‘·yT˚
#Ó|Œü &É+ ˝Ò<Tä . XÊÅkÕÔìøÏ ø±e\dæq nqTã+<Ûä #·‘T· wüj º T· +˝Àì n~Ûø±]ì >∑T]+∫
>∑÷&Ü #Ó|ü #·Tqï~. n+fÒ ªªÁãVü≤à õC≤„dü ˝Ò<ë MTe÷+dü#j ˚ T· <ä\∫qyê&ÉTµµ nì
ø±<äT. Ä e÷≥ #Ó|üŒ≈£î+&ÜH˚ ‘Ó\TdüTÔqï~. ø£qTø£ kÕ<Ûäq #·‘·Twüºj·T dü+|üqTï&Ó’q
n~Ûø±]H˚ ªªn<∏µä µ dü÷∫düTqÔ ï~. ªn‘·'µ nqT X¯ãe› TT Á|üj÷Ó »Hêìï dü÷∫düT+Ô ~. ø£sà¡ |ò\ü +
27
20 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nì‘·´+ ø£qTø£ ì‘·´ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ nH˚ |ò*ü ‘·+ ø=i≈£î ÁãVü≤àqT ‘Ó*dæø=q e˝…qT.
ªÁãVü≤ൠX¯ã›eTT $wüj·TeTTqT uÀ~Û+#·TqT. M{ÏeT<Ûä´ dü+ã+<ÛäeTT #Ó|üŒ≈£î+&ÜH˚
‘Ó\TdüTÔqï~. Á|ü‹bÕ~+|üã&˚~ ÁãVü≤àeTT. Á|ü‹bÕ~+#˚~ y˚<ë+‘·XÊÅdüÔeTT. Ç˝≤
nqTã+<Ûä #·‘T· wüj º T· + ñ+~. ø£qTø£ y˚<ë+‘·eTT K∫Ñ·+>± XÊÅdyÔü T˚ . ø£qTø£ ‘·|Œü ø£
n<Ûä´j·TqeTT #˚j·T<ä–q<˚. nj·÷´! ªn<Ûäµ nì #Óù|Œã<äT\T düŒwüº+>± ªªkÕ<Ûäq
º T· eTT >∑\yêì#˚‘µ· µ nì #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! düe÷:- ªªø£sà¡ C≤„qeTTµµ >∑\yêì#˚‘·
#·‘T· wüj
nH˚ MT ns¡eú TT >∑÷&Ü düŒwü+º >± ˝Ò<Tä ø£qTø£ á Á|üXï¯ MT≈£L e÷≈£L düe÷qy˚T.
n˝≤>±ø£ ‘Ó*dæø=Hê\ì eTq ªy˚<ë+‹µ n&ç–‘˚ á düe÷<Ûëq+ #Ó|⁄ü ‘êeTT-
n˝≤Œø£så ¡ eTdü+~>∑+∆ - kÕs¡e~«X¯«‘√eTTKyéTˆ
nk˛ÔueÑÛ Tqe<ä´+ #· - dü÷Á‘·+ dü÷Á‘·$<√$<äT'ˆˆ
(nq>± ‘·≈î£ ÿe nø£så ê\T, ì•Ã‘·yTÓ qÆ uÛ≤eeTT ø£*+Z #·&+É , kÕs¡+ ø£\T>∑T≥, <ëì
\ø£´å eTT\ìï+{ÏjT· +<äT yê´|æ+#·≥+, ìs¡à\eTT ìs√›weü TT Ç˝≤ dü÷Á‘·+ ñ+&Ü*)
ø£qTø£ n˝≤Œø£så ¡ |ü<Áä |üj÷Ó >∑eTT neX¯´ø£seÔ¡ ´eTT ø£qTø£ ªn<Ûµä nqï |ü<+ä ‘√ dü÷#·q>±
#Ó|üŒ≥+ »]–+~. eT] Ç˝≤ #Ó|挑˚ dü+~>∑∆+>± ñqï~ ø£qTø£ ªndü+~>∑∆+>±µ
ñ+&Ü\qï dü÷Á‘·\ø£Då + <Óã“‹qï~ n+fÒ n+<äTøπ ªyê´U≤´qeTTµ. yê´U≤´qeTT e\q
$X‚weü TT ‘Ó*dæ+~>∑<ë! ø£qTø£ Çã“+~ ˝Ò<Tä . ô|>’ ± ªn<∏µä X¯ãe› TT eT+>∑fis¯ ø¡ e£ TT.
z+ø±s¡XÊÃ<ÛXä 㯠X› ï <ë«y˚‘Í ÁãVü≤àD' |ü⁄sêˆ
ø£+sƒ¡+ _Û‘êÔ« $ìsê´‘Í ‘·kÕàHêà+>∑*ø±e⁄uÛÖˆˆ nì dü+Á|ü<ëj·TeTT.
n+‘˚>±ø£ ªªn<Ûë‘√<Ûsä à¡ õC≤„kÕ, n<ÛXä u¯ ≤›qTXÊdüqyéTµµ nì Á>∑+<∏ë~j·T+<äT ªn<∏µä nqT
X¯ãe› TTqT XÊÅdøÔü s£ \Ô¡ T ñ|üj÷Ó –düTHÔ êïs¡T. ø£qTø£ ªkÕ<Ûqä #·‘T· wüj
º T· dü+|ü‹Ô ‘·sT¡ yê‘·µ
nH˚ ns¡+ú #Óù|Œ sT÷ ªn<∏µä X¯ãe› TT kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· dü+|üqTï&Óq’ n~Ûø±]ì >∑÷&Ü
dü÷∫düT+Ô ~. luÛ≤wü´yê´K´ nsTTq ªªÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£µµ ˝À yê´U≤´‘·, düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT
Ç˝≤ nHêïs¡T - Ç‘·s¡ XÊÅdeÔü TT\T #·<eä ≈£î+&Ü ì‘ê´ì‘·´edüT$Ô y˚øe£ TT sê<äT. Ç‘·s¡
XÊÅdeÔü TT\T Á|üdTü ‘Ô · $wüjT· eTT˝À ndü+<äs“¡ e¤ TT\T.ø£qTø£ Ç‘·s¡ XÊÅdeÔü TT\qTã{Ϻ ‘Ó*dæ
ø=qe\dæq ì‘ê´ì‘·´edüTÔ$y˚ø£eTT\T y˚<ë+‘·C≤„HêìøÏ |üPs¡«eTT+&ç rs¡e\dæq$
ø±e⁄. á düT<äsÙ¡ q ìs¡j í T· eTT ‘·T#·Ãe¤ TT. m+<äTø£+fÒ ì‘ê´ì‘·´edüT$Ô y˚øe£ TTqT ‘Ó*dæ
ø=qT≥≈£î Ç‘·sX¡ ÊÅdeÔü TT\ nedüse¡ TT˝Ò<Tä .(ndü\T ì‘·´-nì‘·´ $y˚øe£ TT y˚<ë+‘·+˝À
‘·|Œü y˚sπ @ XÊÅdeÔü TT\ ˝ÀqT ˝Ò<Tä . n~ nqTuÛeÑ + <ë«sê y˚<ë+‘·+ <ë«sê ‘Ó*j·÷*-
nqTyê<ä≈£î&ÉT) y˚<äy˚<ë+>∑eTT\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T #·~$‘˚#ê\T ø£s¡à\ìï ndæús¡eTT\ì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 21
n\Œ|ò\ü yÓTqÆ eì ‘Ó\TdüT+Ô ~. <ëì‘√ øπ e\ø£sà¡ \T, yê{Ï C≤„qeTT |ò\ü eTT n\ŒeTì
‘Ó*dæq ‘·sê«‘· dæsú |¡ \üò yÓTqÆ yÓ÷øå±_Û˝≤wü ‘·<뛫sê ÁãVü≤àõC≤„dü ø£\T>∑T‘·T+~ nì
luÛ≤wü´y˚T #Ó|Œæ +~ >∑<ë! y˚<+ä ˝ÀH˚ ñqï á yêø±´\T #·÷&É+&ç - ªªj·T<∏V˚ ≤ü ø£sà¡ ∫‘√
˝Àø£' ø°j å T· ‘˚ @eyéT yêeTTÁ‘·|⁄ü D´∫‘√ ˝Àø£' ø°j å T· ‘˚µµ (|üy¢ êùV≤´‘˚ n<äè&ÛÜ j·T»„s÷¡ bÕ'
- nqTyê<ä≈£î&ÉT) nì j·TC≤„~|ò\ ü eTT nì‘·´eTì #Ó|Œæ q$. ªªq dü |ü⁄qsêes¡Ô‘˚µµ nì
ÁãVü≤àC≤„q|ò\ü eTT ì‘·´eTì #Ó|Œæ q$. ªXÊ+‘√<ë+‘· ñ|üs‘¡ '· -µ nì X¯eT<äe÷<äT\T
ns¡Ω‘\· qT #Ó|Œæ q$. ø±>± y˚<ë+>∑eTT\ ‘√qT ñ|üìwü‘T· \Ô ‘√qT ø£*dæq y˚<ë<Û´ä j·TqeTT
e\qH˚ ì‘ê´ì‘·´ edüTÔ $y˚øe£ TT yÓTT<ä˝q’… $ dæ~k∆ ÕÔsTT. ø£qTø£ n$ ÁãVü≤àõC≤„d≈ü î£
|üPsê«s¡Ω‘\· ì ìX¯Ãj·Ty˚T. ø£qTø£ Ç+<äT≈£î Ç‘·sX¡ ÊÅdeÔü TT\ |ü]C≤„qeTT nedüse¡ TT
˝Ò<äT. Äj·TH˚ Ç+ø=ø£ e÷≥ #ÓbÕŒs¡T-ªªø£s¡à\T ‘Ó*dæ nqTwæ˜+∫ kÕ+kÕ]ø£
|ò\ü eTT\j·T+<äT $s¡øÔÏ ø£*–, nq+‘·dsúæ |¡ \üò eTTqT ø√]qyêìøÏ á XÊÅdeÔü TTq+<äT
n~Ûø±s¡eTT >∑\<äTµµ nì- nB ‘·ù|Œ. ø£sà¡ |ü]C≤„qeTT ø£*– ñ+&É≥+ e´s¡+ú . <ëìe\q
ÁãVü≤àC≤„qeTT ø£\T>∑<Tä - nì ìs¡÷|æ+#êeTT. dü+kÕs¡|\üò $s¡øÔÏ ø£\T>∑&+É - nqï
$wü j · T + y˚ T eTT #Ó | æ Œ q ªªÇVü ‰ eTTÁ‘· | ò ü \ uÛ À >∑ $ sê>∑ + µµ ˝Àìπ ø #˚ s ¡ T ‘· T +~.
ªªnq+‘·dsúæ |¡ \üò yê+#Ûµ· µ nH˚~ y˚TeTT #Ó|Œæ q ªªeTTeTT≈£îå ‘·«+µµ ˝Àìπø #˚sT¡ ‘·T+~. ô|>’ ±
ø£sà¡ |ò\ü eTT n\ŒeTT, ndæsú e¡ TT nì, ÁãVü≤àeTT nq+‘·dsúæ |¡ \üò eTì luÛ≤wü´eTT #Ó|Œæ q
e÷≥qT ã{Ïj º T˚ ªªì‘·´-nì‘·´edüTÔ $y˚øe£ TTµµ nH˚ kÕ<Ûqä eTT. MTs¡TqTï ˇ|üø=qïfÒ.¢
á $<Ûä+>± kÕ<ÛäqÁ‘·j·TeTTqT Á|ü‘·´ø£å+>± n+^ø£]+∫ >∑÷&Ü ªn<∏äµ X¯u≤›ìøÏ
kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· dü+|ü‹ìÔ ns¡+ú >± (X¯+ø£sT¡ \T #Ó|Œæ q~) m+<äT≈£î ˇ|üø√s√ ns¡+ú ø±<äT-
ãVüQX¯' (kÕÿ+<ä+˝À ñ<äVü≤]+∫q≥T¢) Áø√<Ûëe‘ês¡T&Ó’q sêe÷qTEìøÏ ªªX¯eT+µµ
˝Òøb£ ˛e≥+ e\q ªX¯eT<äe÷~ dü+|ü‹µÔ nH˚ kÕ<Ûqä + q#·Ã˝Ò<y˚ ÷Ó ? düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT
eTs√ dæ<ë∆+‘·+ #ÓbÕŒ&ÉT. ªªø£sà¡ \|ò\ü + n\ŒeTT, ndæsú e¡ TTµµ nì. nfÒ¢ ªÁãVü≤à$#ês¡eTT
nq+‘· dæsú |¡ \üò <ëj·Tø£eTTµ nH˚ ˇø£ ÄbÕ‘· (<ëq+‘·≥<˚e#˚Ã) uÛ≤eq - á s¬ +&É÷
ø£*dæjT˚ ÁãVü≤à$#ês¡eTTq≈£î ª$•wüùº V≤‘·Te⁄µ nì-nB ‘·ù|Œ.
m+<äTø£+fÒ, ø£s¡à$#ês¡+ n+fÒ |üPs¡«MTe÷+dü #·<äe≥+. ªªBìøÏeTT+<äT
ø£sà¡ |ò\ü eTq+‘·eTì dæsú e¡ Tì uÛ≤e+ ñ+≥T+~-n<Û´ä j·Tq+ ‘·sê«‘· n\ŒeTì ndæsú ¡
eTìuÛ≤e+ ñ+≥T+~µµ - nH˚ n+X¯eTTqT Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ K+&ç+#êeTT. ø£sà¡ $#ês¡D
‘·sê«‘· Ä ø£sà¡ qT #˚j÷· \H˚ dü+ø£\Œ+ |ü⁄&ÉT‘·T+~ >±ì ÁãVü≤à$#ês¡D sê<äT. n˝≤ø±ø£
ø£sà¡ $#ês¡+ yÓ+≥H˚ ÁãVü≤à$#ês¡+ |ü⁄fÒ|º øü +å£ ˝À ø£sà¡ $#ês¡+ e´s¡eú TT >∑<ë! (#˚jT· ì
ø£sà¡ \qT >∑÷]à $#ê]+#·≥+ ne⁄‘·T+~ >∑<ë!) ø£sà¡ $#ês¡+ <ëì yÓ+≥H˚ ÁãVü≤à
$#ês¡D #˚dæ ‘·sê«‘· ÁãVü≤àC≤„q düV≤æ ‘·yTÓ qÆ ªø£sà¡ µ #˚j÷· \Hêï ‘·ù|Œ. ÁãVü≤àC≤„q+
28
22 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e∫Ãq ‘·sê«‘· e´øÏÔ ø£è‘ês¡T&ú q˚ ì XÊÅd|Ôü Tüò Àwü. Çø£ yêìøÏ ø£syÔ¡ ê´\+≥÷ @MT ñ+&Ée⁄.
#·÷ˆˆ ªªÁãVü≤à$<éÁãôV≤’ àe uÛeÑ ‹µµ (ÁãVü≤ày˚‘Ô· ÁãVü≤ày˚T n>∑TqT) ªª‘·s¡‹XÀø£e÷‘·à$‘Yµµ
(Ä‘·ày˚‘Ô· XÀø£eTTqT ‘·]+#·TqT) nH˚ nH˚ø£ ÁX¯ó‘·T\T #Ó|Œæ q$. ªª@‘·<Tä “<ë∆« ãT~∆e÷Hé
kÕ´‘Y ø£è‘·ø£è‘·´X¯Ã uÛ≤s¡‘·µµ (Ç~ ‘Ó*dæqyê&ÉT ãT~∆eT+‘·T&ÉT, ø£è‘ês¡T&ú TÉ ø±>∑\&ÉT)
nì düà è‘·T\T (^‘· yÓTT<ä˝q’… $) #ÓãT‘·Tqï$. ÁãVü≤à$#ês¡D ‘·sê«‘· >∑÷&Ü ø£syÔ¡ ê´
\Tqïe+fÒ n{Ïyº êìøÏ dü+|üPs¡Áí ãVü≤àC≤„qeTT \_Û+#·˝<Ò Tä . ø£sà¡ C≤„q ÁãVü≤àC≤„qeTT\T
Nø£{Ï yÓ\T>∑T\e˝… |üs¡düŒs¡ $s¡T<ä∆eTT\T. n$ ø£*dæ ñ+&Ée⁄. n˝≤ø±ø£, ø£s¡à
$#ês¡eTT˝À ÁãVü≤à$#ês¡eTT >∑÷&Ü ˇø£ uÛ≤>∑eTT nì yê~ùdÔ n|ü&ÉT n~ >∑÷&Ü
|üPs¡«MTe÷+dü˝À uÛ≤>∑+ ne⁄‘·T+~ >∑qTø£. ªªn<∏ë‘√<Ûäs¡àõC≤„kÕµµ nqï o]¸ø£ ÁøÏ+<äH,˚
MTe÷+dü˝ÀH˚ Á|ü‹bÕ~+|üã&Ü* >±ì $&ç>± ªªn<Ûë‘√ ÁãVü≤àõC≤„kÕµµ nì
ÁbÕs¡+_Û+#·sê<äT. (ô|>’ ± Bìì C…$’ Tìj˚T #˚dæ ñ+&Ée\dæq~>±ì y˚s=ø£ ãTTwæ (yê´düT&ÉT)
#˚jT· qedüs+¡ ˝Ò<Tä - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nj·÷´! ø£sà¡ |ò˝ü ≤\T düV≤ü »+>± dæsú y¡ TÓ qÆ $ ø±e⁄. nsTT‘˚ ÁãVü≤àC≤„q+‘√ >∑÷&çq
yÓq’ #√ n$ nq+‘·dsúæ |¡ ˝üò ≤\T>± ne⁄‘êsTT. nq+‘·dsúæ |¡ \üò eTT˝…q’ ø£sà¡ \T #˚jT· {≤ìøÏ
ø£sà¡ C≤„q ÁãVü≤àC≤„q<ä«j·TeTT ‘·|Œü <äT. ø£qTø£ |üPs¡«MTe÷+dü e\q ø£sà¡ C≤„qeTT ø£*–q
‘·sê«‘· ÁãVü≤àC≤„q+ ø=i≈£î ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü nedüs+¡ ø£qTø£ ªn<∏µä n+fÒ ªø£sà¡ C≤„q+
‘·sê«‘·µ nqT ns¡eú TT dü‘´· y˚T.
düe÷:- nB ‘·ù|Œ. ø£sà¡ $#ês¡D, ÁãVü≤à$#ês¡D - nH˚ sT÷ s¬ +&ÉT ø£sêà#·sD¡ ≈£î
nedüse¡ TsTT‘˚ @~eTT+<äT @~ ‘·sT¡ yê‘· #·<yä ê*? nqï n+X¯+ dü+X¯jT· y˚T >∑<ë!
eTT+<˚ ÁãVü≤àõC≤„dü m+<äT≈£î+&Ésê<äT? ÁãVü≤à$#ês¡+ eTT+<äT, ‘·sê«‘· ø£sà¡ $#ês¡+
nì @\ #Ó|Œü sê<äT? ø£qTø£ ªn<∏ë‘√ <Ûsä à¡ õC≤„kÕµ e<ä› >∑÷&Ü ªy˚<ë<Û´ä j·Tq+ ‘·sê«‘·µ
nì ns¡ú+ #Ó|üŒ≈£î+&Ü ªÁãVü≤à$#ês¡+ ‘·sê«‘·µ nì #Ó|üŒe#·TÃ>∑<ë! n˝≤ #Ó|æŒHê
Ç+ø√ $yê<ä+ edüT+Ô ~. @~ eTT+<äT #˚j÷· *? BìeTT+<äT n<ë? <ëìeTT+<äT
Ç<ë? á Á|üX¯ï ‘˚\<äT >∑qTø£ @ ns¡úeT÷ ≈£î<äs¡<äT. ø£s¡à $#ês¡Dø£qï eTT+<äT
ªyÓ÷ø£yå ê+#Ûj· T˚ µ |ü⁄≥º<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à$#ês¡eTT dü+uÛ$Ñ +|ü<Tä nì nqsê<äT. m+<äTø£+fÒ
ø£sà¡ $#ês¡D ‘·sê«‘· edüT+Ô <äì MTs¡T #Óù|Œ C≤„q+ (nq>± $#ês¡ düV≤æ ‘· ø£sà¡ e\qH˚
yÓ÷ø£eå TT, øπ e\ø£sà¡ e\q ø±<äT nH˚ C≤„qeTT) ø£sà¡ $#ês¡D≈£î eTT+<äT >∑÷&Ü MT
|ü⁄sêD≤<äT\e\q edüT+Ô ~ >∑<ë!
ªª‘·Å‘êŒ|æÔ ùV≤‘·T]«C≤„q+ - ø£sà¡ #√ø£+Ô eTVü‰eTTH˚ˆ
‘·<∏ë ‘·|üX¯Ã $<ë´ #· - dü+j·TTø£Ô+ uÛÒwü»+ eTVü≤‘Yµµˆˆ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 23
(nq>± ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ ùV≤‘·Te⁄ ªªC≤„qø£sà¡ <ä«j·TeTT. ø£qTø£ ‘·|dü Tü ‡ (ø£sà¡ \T) $<ä´
(C≤„q+) á s¬ +&ÉT ø£*dæ >=|üŒ Wwü<eäÛ T>∑TqT.)
ô|>’ ± ø£sà¡ $#ês¡eTT˝À á C≤„qdüV≤æ ‘· ø£sà¡ dæ<ë∆+‘·eTT ˝ÒH˝˚ <Ò Tä . ø£qTø£ ø£sà¡
$#ês¡+ eTT+<äT #˚dHæ ê sT÷ dæ<ë∆+‘·+ ‘Ó*j·T<äT. n+<äT#˚‘· ªªÁãVü≤àC≤„q düV≤æ ‘· ø£sà¡
e\qH˚ yÓ÷ø£eå TTµµ nH˚ MTyê<ä+˝À @~eTT+<äì, ìs¡sí TT+#·≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT. á
$<Ûä+>± Ä˝À∫ùdÔ ªª≈£î+&É≈£î ≈£îeTà], #·Áø£eTT, ø£Ás¡µµ e˝… ÁãVü≤à$#ês¡eTTq≈£î
ø£s¡à$#ês¡eTT eTT+<äT>± ñ+&Ée˝…qqï ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø± yê<äeTT Á‘√dæy˚j·Tã&çq~.
≈£îeTà]˝Òì<˚ ≈£î+&Ésêq≥T¢ ø£s¡à$#ês¡+ ˝Òì<˚ ÁãVü≤à$#ês¡+ ø£\T>∑<äqï yê<äeTT
ì\Te˝Ò<Tä >∑<ë! ÁãVü≤à$#ês¡+ #˚dqæ yêìøÏ >∑÷&Ü ø£sêà#·sD¡ ≈£î ø£sà¡ $#ês¡+ #˚jT· ≥+
düTø£s+¡ . ø£qTø£ eTT+<˚ ÁãVü≤à$#ês¡D #˚jT· e\dæq<äH˚ ns¡+ú >∑÷&Ü sêe#·TÃ>∑<ë!
C≤„q+ e˝ÒH˚ ø£sà¡ ˝Ò≈î£ +&Ü >∑÷&Ü yÓ÷ø£+å ˝Ò<Tä >∑qTø£ ø£sà¡ õC≤„d≈ü î£ >∑÷&Ü ªªyÓ÷ø£yå ê+#Ûµ· µ
nedüs¡y˚T ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ MT eT‘·+˝À ªªyÓ÷ø£åyê+#Û·>∑\yê&˚ ÁãVü≤à $#ês¡eTT
#˚jT· e˝…qìµµ #Ó|Œæ q e÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. yÓ÷øå±ìøÏ ø£sà¡ >∑÷&Ü MT eT‘·+˝À nedüs+¡
ø£qTø£ - ÁãVü≤à$#êsêìøÏ ø£sà¡ $#ês¡eTT eTT+<äT+&Ée\dæq kÕ<Ûqä kÕeTÁ– nqï
ªªÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£µµ Á‘√dæyj˚ T· ã&çq~. ÁãVü≤à$#ês¡+ >∑÷&Ü ø£sà¡ $#ês¡ kÕeTÁ–j˚T nì
(MT eT‘·+ Á|üø±s¡eTT) ˝Òìb˛ì dæ<ë∆+‘·+ e∫Ã|ü&ÉT‘·T+~ >∑qTø£. MT eT‘·+˝À
ÁãVü≤à$#ês¡+ #˚dHæ ê øπ e\ ÁãVü≤à$#ês¡+ e\q yÓ÷ø£+å dæ~+∆ #·<Tä >∑qTø£ n+<äT≈£î
C≤„qdüV≤æ ‘· ø£sà¡ nedüs+¡ ø£qTø£ ø£sà¡ $#ês¡D >∑÷&Ü (MT eT‘·+˝À) #˚j÷· *>∑<ë!
yêdüeÔ y˚TeT+fÒ ø£sà¡ $#ês¡D ˝Òøb£ ˛sTTHê y˚<yä <˚ ë+>∑ |üsq¡ƒ + #˚‘,· |ü⁄sêD≤~ |üsq¡ƒ +
#˚‘· á s¬ +&ç+{Ï #˚‘H· q’Ó >±ì yÓ÷ø£yå ê+#Û· >∑\T>∑T‘·T+~.
nj·÷´! ≈£î+&É≈î£ ø£Ás¡, #·Áø£eTT\e˝… ÁãVü≤à$#ês¡eTTq≈£î ø£sà¡ $#ês¡+ ‘·|Œü ø£
eTT+<äT+&Ée\dæq $wüjT· + ø±ø£b˛sTTHê MTs¡T #Ó|Œæ q kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· +, e÷Á‘·+
n+‘·‘|· Œü ìdü] nsTTq kÕeTÁ–j·÷?
düe÷:- ø£∫Ñ·+>± ñ+&Ée\dæq kÕeTÁ–j˚T. á kÕ<Ûäq#·‘·Twüºj·T+. ˝Òø£b˛‘˚
ÁãVü≤à$#ês¡+ dæ~+∆ #·<Tä . n~ ñqïyê]˝À >∑÷&Ü ÁãVü≤à$#ês¡D˝Òìyês¡THêïs¡T >∑<ë!
ø£qTø£ kÕ<Ûqä dü+|ü‹Ô ñ+fÒ ÁãVü≤à$#ês¡+ ñ+≥T+<äì #Ó|Œü sê<äì MTs¡qe#·TÃqT.
ì»y˚T. ø±ì y˚TeTT n˝≤ ñ+≥T+<äì nq«j·Tyê´|æÔ (n~ ñqï#√≥q˝≤¢ Ç~
ñ+≥T+~) #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . ªªkÕ<Ûqä dü+|ü‹Ô ˝Òøb£ ˛‘˚ ÁãVü≤à$#ês¡+ ñ+&É<Tä µµ nì
e´‹πsø£yê´|æÔ (n~ ˝Òì<˚ Ç~ ñ+&É<Tä ) #Ó|⁄ü ‘·THêïeTT. m˝≤ n+fÒ ø£Ás¡ #·Áø£+ eT{Ϻ
29
24 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ñqï+‘· e÷Á‘êq ≈£î+&É |ü⁄≥º<Tä . ø±ì n$ ˝Òøb£ ˛‘˚ e÷Á‘·+ U≤j·T+>± ≈£î+&É |ü⁄≥º<Tä .
ø£qTø£ ≈£î+&É≈î£ ≈£îeTà] yÓTT<ä˝q’… $ ø±s¡D+ nsTTq≥T¢ ÁãVü≤à$#ês¡eTTq≈£î kÕ<Ûqä
dü+|ü‹Ô ø±s¡D+ ø£sà¡ $#ês¡eTT ø±s¡DeTT ø±<äT. Ç~ ªn<∏µä X¯ã› $#ês¡D.
ªn‘·'µ X¯ã$› #ês¡D
ªªn<∏ë‘√ÁãVü≤à õC≤„kÕµµ nqï dü÷Á‘·+˝À ªn<∏µä ‘·sT¡ yê‘· ªn‘·'µ |ü<ä $#ês¡D
#˚dTü HÔ êïeTT. ªªn‘·'µµ nq>± Ç+<äTe\q nì X¯u≤›seú¡ TT. BìøÏ ªªeè‘·dÔ ´ü ùV≤‘·TuÛ≤y˚µµ
nì dü+<äs“¡ +¤ Á|üø±s¡eTT sêe÷qTE\ ns¡eú TT. eè‘·+Ô nq>± »]–q ø£sà¡ C≤„qeTT.
Ç~ sêuÀj˚T ÁãVü≤àC≤„qeTTq≈£î ùV≤‘·Te⁄ nì ns¡eú TT. Ç~ j·TTø£eÔ TT ø±<äT. ø£sà¡
C≤„qeTT ÁãVü≤àC≤„qeTTq≈£î ø±s¡DeTT ø±uÀ<äT. ø£Ás¡jTÓ Tø£ÿ |üì (#·Áø±ìï Á‹|üŒ≥+)
e\q ≈£î+&É |ü⁄{Ïqº ≥T¢ ø£sà¡ C≤„q+ e\q ÁãVü≤àC≤„q+ |ü⁄≥º<Tä . y˚<ë+‘·yêø±´\e\qH˚
ÁãVü≤àC≤„q+ \_ÛdTü +Ô ~. (ø£qTø£H˚ ÁX¯ó‹ W|üìwü<ä |ü⁄s¡Twüß&Éì ÁãVü≤àeTTqT >∑÷]à #Ó|Œæ +~).
#·÷ˆˆ ªª‘·+‘Í«|üìwü<ä+ |ü⁄s¡Twü+ |üè#êä$Tµµ yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‘·T\e\q á $wüjT· y˚T
düŒwüeº TT. øπ e\ ø£sà¡ ndæsú ¡ |ò\ü <ëj·Tø£eTì ‘Ó*j·T≥+ e\qH˚, yÓ÷ø£yå ê+#Û· >∑\yê&ÉT
y˚<ë+‘·$#ês¡D≈£î yÓTT>∑TZ‘ê&ÉT. ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„HêìøÏ ø£s¡àC≤„qeTT ùV≤‘·Teì
#Ó|Œü e#·TÃqT. ø±ì n˝≤ nsTT‘˚ ªn‘·'µ nqT X¯ãe› TTq≈£î ªø£sà¡ \|ò\ü eTT\T ndæsú e¡ TT\T
n\ŒeTT\T nì ‘Ó*j·TT≥e\qµ nH˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ*.n˝≤π> #Ó|Œæ Hê Ä ns¡+ú ≈£î<äs<¡ Tä .
m+<äTø£+fÒ ô|’ ø£sà¡ C≤„qeTT ÁãVü≤àC≤„qeTTq≈£î ø±s¡DeTT ø±<äT >∑<ë! n~ ÁãVü≤àC≤„q
yê+#Û≈· î£ e÷Á‘·yT˚ ø±s¡DeTT. ø£qTø£ MT |üøeå£ TT (nq>± ªÁãVü≤àC≤„qeTTq≈£î ø±s¡DeTTµ
nqT |üøeå£ TT) dæ~+∆ #·<Tä . ø£sà¡ |ò\ü eTT nXÊX¯«‘·eTì ‘Ó*dæqyê&ÉT ø£sà¡ \+<äT ø£sà¡ |ò\ü eTT
\+<äT $s¡≈î£ &Ô ’Ó ì‘·´|ò\ü yê+#Û‘· √ ÁãVü≤àC≤„qeTT bı+<ä>√s¡TqT.
nj·÷´! ªn‘·'µ X¯u≤›ìøÏ ªπøe\ ø£sà¡ e\q yÓ÷ø£eå TT ˝Òøb£ ˛e≥+e\qµnì ns¡+ú
#ÓbÕÔeTT. ªÁãVü≤àõC≤„kÕµ nqï ‘·sT¡ yê‘· |ü<ëìøÏ ÁãVü≤àC≤„qdüV≤æ ‘· ø£sêàqTcÕ˜HêìøÏ
ÁãVü≤àqT ‘Ó*dæø=qe˝…qT nì ns¡+ú #ÓbÕÔ+- n+fÒ-nB ≈£î<äs<¡ Tä . ø£sà¡ ÁãVü≤àC≤„Hê\T
Nø£{yÏ \Ó T>∑T\e˝… nH√´q´ $s¡T<äy∆ TÓ qÆ $. Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ sT÷ düeTT#·Ãj·T (ø£sà¡ ÁãVü≤à
C≤„qeTT\T s¬ +&É÷ ø£*dæ yÓ÷ø£øå ±s¡D+ nqïyê<ä+, düeTT#·Ãj·T+ n+fÒ ø£*dæq >∑T‹Ô)
yê<äeTT #Ó\<¢ ìä H˚qT ìs¡÷|æ+#êqT.<ëìøÏ j·TT≈£î\Ô T,ÁX¯ó‹ Á|üe÷D≤\÷ #·÷|æ+#êqT.
#ê\ø£b˛‘˚ Ç+ø± ø=ìï #·÷|ædTü HÔ êïqT. ªª‘·yT˚ e $~‘ê«‹eTè‘·T´y˚T‹, Hêq´' |ü+<Ûë
$<ä´‘˚jT· Hêj·Tµµ nì ÁX¯ó‘·T\T. (Äj·TqqT ‘Ó*dæø=ìqyê&ÉT eTè‘·T´e⁄qT <ë≥TqT.
yÓ÷ø£eå TTq≈£î eTiÀe÷s¡eZ TT ˝Ò<Tä ).
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
‘·y÷Ó ìeè‘ÍÔ dü÷s¡´düTÔ j·T<∏ë Hêq´<äù|ø£‘å ˚
‘·<ë∏ C≤„qìeè‘ÍÔ‘T· C≤„q+ Hêq´<äù|ø£‘å ˚
‘·kÕ‘·ÿs¡àÁ|üD≤fi‚´e C≤„qX‚w+ü q#êq´<Ûë
n‘· @y√ø£Ô e÷πsDZ ‘·j÷Ó dü‡eTdüeTT#·Ãj·T'
düT‘·sêy˚Te Hêùd´Ô e düeT´>∑Tø£+Ô eTj·÷ãT<Ûë'ˆˆ
- nì dü÷‘·d+ü Væ≤‘· #Ó|æŒ+~.
(Bì ns¡eú TT - Nø£{ìÏ b˛>=≥º{≤ìøÏ dü÷s¡T´ìøÏ eTiÀkÕ<Ûqä + nedüs+¡ ˝Ò<Tä . nfÒ¢
nC≤„qeTT ‘=\–+#·{≤ìøÏ C≤„HêìøÏ eTiÀkÕ<Ûäq+ nedüs¡+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ ø£s¡à
Á|üD≤[ø£jT˚ C≤„qX‚w+ü . eTs√$<Û+ä ø±<äT. ø£qTø£ n$ düe÷q+>± düeTT#·Ãj·T+ nq>±
ø£*dæ yÓ÷ø£øå ±s¡D+ ø±e≥+ ≈£î<äsH¡ ˚ ≈£î<äs<¡ Tä .)
ªªC≤„Hê–ïdü‡s¡«ø£sêàDÏ uÛdÑ àü kÕ‘·Tÿs¡T‘˚sT¡ q® !µµ nì ^‘êe#·qeTT. (nq>± C≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ
n–ï düeTdüÔ ø£sà¡ \qT uÛdÑ àü eTT #˚jT· TqT) - nsTT‘˚ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #Ó|Œæ q ªª‘·Å‘êŒ|æÔ
ùV≤‘·T]«C≤„q+ ø£s¡à#√ø£ÔyéTµµ nqï XÀ¢ø£+ uÛÒ~düTÔ+~. n+<äTe\q Ä yêø£´eTT˝À
ª$C≤„qeTTµ yÓ÷øå±ìøÏ Á|ü‘´· ø£å ùV≤‘·Teì. ø£sà¡ Áø£eT+>± ùV≤‘·Teì ns¡+ú #ÓbÕŒ*. Ä
XÀ¢ø+£ ˝ÀH˚ ªª‘·|Xü ï $<ë´#·µµ nqT yêø±´ìøÏ ‘·|dü Tü ‡ nq>± ∫‘·+Ô ,@ø±Á>∑‘· nì ns¡eú TT
#ÓbÕŒ*. <ëìe\q Ä XÀ¢ø+£ ˝À ªªC≤„qø£sà¡ düeTT#·Ãj·T+µµ ˝Ò<ìä ‘˚\T‘·T+~.
Çø£ ªn‘·'µ X¯u≤›ìøÏ y˚TeTT 100 nsêú\T #ÓbÕŒeTT. n$ Hê (sêe÷sêe⁄>±s¡T)
ªªXÊØs¡ø#£ ‘· T· dü÷‡Árµµ nH˚ Á>∑+<∏+ä ˝À ñqï$. yêìì nø£ÿ&É #·÷&É>\∑ s¡T.
ÁãVü≤àõC≤„kÕ|ü<ä$#ês¡D
ÁãVü≤àqT >∑T]+∫ ‘Ó*dæø=qe˝…qH˚ Ç#·Ã¤ nì ns¡eú TT. ªªÇ#·Ã¤µµ n+fÒ ø√]ø£.
ø√s¡ã&˚yê{Ï˝À Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ~ >∑qTø£ ªªÁãVü≤àC≤„qeTTµµ Ç#·Ã≥ $~Û+|üã&ÉTq~. ÁãVü≤à
eTq>± <√wüsV¡ ≤æ ‘·T&ÉT, düø\£ ø£˝≤´D>∑TDT&ÉT, düsπ «X¯«s¡T&ÉT nsTTq |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ÉT-
nì sêe÷qT» eT‘·eTT. BìøÏ yê´K´ Áyêj·TT#·T ªÁX¯ó‘· Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT, Ç+<äT˝À
C≤„qeTT nq>± ‘·sÿ¡ eTT nq>± $#ês¡D nì, |ò\ü s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qeTT ø±<äì #ÓbÕŒ&ÉT.
|ò\ü eTTqT $~Û+|üsT¡ >∑qTø£ (ø£seÔ¡ ´yÓTqÆ ø£sà¡ H˚ $~ÛkÕÔsT¡ >∑qTø£ $#ês¡eTT n≥Te+{Ï~
>∑qTø£ Ç#·Ã≥ C≤„qeTT nq>± $#ês¡yT˚ >±ì |ò\ü eTT ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ªõC≤„düµ
nqï<ëì˝À ªdü-düHµé nH˚ Á|ü‘´· j·TeTT. á Á|ü‘´· j·TeTTq≈£î ªø√]ø£µ ns¡eú TT. ø£qTø£
ÁãVü≤à$#ês¡eTT eTq sê>∑eTTe\q (<ëìô|’ ø√]ø£ e\q) e∫Ãq<äì ns¡eú TT - nì
#Óô|ŒqT. Ç<ä+‘·jT· T nj·TTø£eÔ TT.
25 26 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªÇ#·Ã¤µµ qT #Óù|Œ ªªõC≤„kÕµµ X¯ãe› TT Çwü´e÷D $wüjT· eTTqT (ø√s¡ã&ÉT<ëìì)
n_Û<‘äÛ √ #Ó|⁄ü qÔ ï<ë? \ø£Då ‘√ #Ó|⁄ü qÔ ï<ë? nì Á|üX¯ï. (n_Û<Ûä n+fÒ X¯ã+› ì|òTü +≥T
Ø‘ê´ #Óù|Œ ÁbÕ<∏$ä Tø£yTÓ qÆ ns¡+ú . \ø£Då n+fÒ dü+<äsꓤìïã{Ϻ ø=+#Ó+ e÷]à nqTe⁄>±
#Óù|Œ ns¡+ú ). n_Û<äÛ‘√ #Ó|Œü <äT. ø√]ø£ y˚sT¡ . ø√s¡ã&˚ edüTeÔ ⁄ y˚sT¡ . ø£qTø£ ≈£î<äs<¡ Tä .
(|ü+&ÉT y˚s¡T. <ëìô|’ eTq ø√]ø£ y˚s¡T) \ø£åD‘√q÷ #Ó|üŒ<äT. n˝≤ #ÓbÕŒ\+fÒ
ªªõC≤„kÕµµ nq≈£î+&Ü ªªõC≤„dæ‘·+µµ nì ø√s¡ã&çq ÁãVü≤àqT #Óù|Œ |ü<yä T˚ yê&Éã&ç
j·TT+&˚~. ªõC≤„düµ nq≥+e\q ndü\T ns¡ú+ |üì#˚j·T<äT. ø=‘·Ô>± õC≤„dæ‘·+
(ø√s¡ã&çq~) nH˚ ns¡+ú ø£*Œ+|üe\dæq uÛ≤s¡+ (>ös¡e+->∑Ts¡T‘·«+) e∫Ã+~. n˝≤ø±ø£
ªdüHµé Rdü - nH˚~, á $#ês¡D sê>∑ÁbÕ|üeÔ Tì #Ó|Œü {≤ìøÏ e÷Á‘·yT˚ - nHêï ≈£î<äs<¡ Tä .
m+<äTø£+fÒ Äj·Tqj˚T (düT<äsÙ¡ q) ˇø£#√≥ #Ó|Œæ q≥T¢ ªªnÁbÕù|Ô XÊÅdüÔ eTs¡úe‘Yµµ (nq>±
dü«j·T+>± sêì $wüjT· + #Ó|Œü ≥+‘√H˚ XÊÅd+Ôü kÕs¡øú e£ Te⁄‘·T+~) >∑<ë! dü«j·T+>±
sê>∑ÁbÕ|üyÔ TÓ qÆ ÁãVü≤à$#êsêìï $~Û+#˚ XÊÅd+Ôü e´s¡+ú ø£<ë! ªª<Ûäs¡àõC≤„kÕµµ nqï#√≥
HÓH’ ê õC≤„kÕ|ü<+ä ‘√ <Ûsä à¡ C≤„q+ / $#ês¡+ $~Û+|üã&ÉT#·Tqï<ä+fÒ Ç<˚ $<Û+ä >± XÊÅd+Ôü
e´s¡+ú ne⁄‘·T+~. <Ûsä à¡ $#ês¡+ >∑÷&Ü düV≤ü »+>±H˚ ªªsê>∑‘'· µµ e∫Ã+<äH˚ >∑<ë MT
ns¡úeTT. ì~<Ûë´dæ‘·e´', $õC≤„dæ‘·e´' (nq>± <Ûë´qeTT #˚j·T<ä–q~. ‘Ó*dæø=q
>√s¡<–ä q~) nqï#√≥¢ >∑÷&Ü <Ûë´q C≤„qeTT\T $<ÛTä \T ø±<äT. $<ÛTä ˝Òq+fÒ n$ >∑÷&Ü
ªdüH,é düµ e\q sê>∑ÁbÕ|üeÔ TT˝Ò, ø£qTø£ Ä XÊÅdeÔü TT\÷ e´s¡eú TT˝Ò.
nj·÷´! n˝≤ø±<äT. ÁãVü≤àC≤„qeTT Á|æjT· yÓTqÆ ~ ø£qTø£ (Á|”‹s¡÷|üeTT) <ëìì
eTq+ Çwüº|ü&É‘êeTT. n+<äTe\q ªªdüHé-düµµ nì yê&Üs¡T. ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„qeTT
Ç#êä$wüjT· eTì ns¡+ú #ÓbÕŒeTT ($~Û nìø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nì $e]+∫Hê nB
≈£î<äs¡<äT. MTs¡T #Ó|æŒq ‘·s¡ÿ/$#ês¡D s¡÷|üyÓTÆq ÁãVü≤àC≤„qeTT Á|”‹s¡÷|üe÷?
|ò\ü s¡÷|üyTÓ qÆ ÁãVü≤àC≤„qeTT Á|”‹s¡÷|üe÷? yÓTT<ä{Ï|üø£å+ ≈£î<äs¡<äT. ÁãVü≤à$#ês¡eTT
Á|”‹s¡÷|üeTT ø±<äT. |ò\ü s¡÷|üyTÓ qÆ ÁãVü≤àC≤„qeTT Á|”‹s¡÷|üeT+fÒ ì»y˚T. ø±ì n~
$~Û+|üã&É<Tä >∑<ë! (|ò˝ü ≤Hê |üì#˚jT· e˝…qT nì $~ÛkÕÔ+ >±ì, ª|ò˝ü ≤Hê |ü+&ÉTµ nì
$~Û+#·+ >∑<ë!)
ªªeπsHí êù|´πøHêqs¡øπ∆ q q uÛ$Ñ ‘·e´yéTµµ nì Hê´j·TeTT. (ˇø£ÿ nø£så e¡ TT >∑÷&Ü
XÊÅdüÔ+˝À e´s¡ú+>± ñ+&Ésê<äT). Ä Á|üø±s¡+ #·÷ùdÔ ªªdüHé-düµµ nH˚ Á|ü‘·´j·÷\≈£î
sêe÷qTE&ÉT dü]>± ns¡+ú #Ó|Œü ˝Ò<Tä ø£qTø£ Ä uÛ≤wü´eTT ‘·|ü .
ªªÁãVü≤൵ nq>± |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ÉT nqï+‘· ei≈£î e÷≈£î Äπø|å Dü ˝Ò<Tä . n‘·&TÉ
düø£\ ø£˝≤´D>∑TDe+‘·T&ÉT - nqï<˚ nuÛÑ´+‘·s¡eTT. |üP]Ô>± <√wüs¡Væ≤‘·T&Ó’qyê&ÉT
30
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 27
|üP]Ô>± >∑TDs¡V≤æ ‘·T&ÉT >∑÷&Ü nq≥+ Hê´j·TeTT. >∑TDdüV≤æ ‘·yTÓ qÆ @ edüTeÔ sTTHê
<√wüsV¡ ≤æ ‘·+>± ñ+&É≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT. y˚<+ä ÁãVü≤àeTTqT ìs√›w+ü , ìs¡TDZ + nH˚
#Ó|Œæ +~. #·÷ˆˆ ìs¡e<ä´+, ìs¡+»q+, øπ e˝Àìs¡TDZ X¯Ã >∑TD<√wüeTT\T s¬ +&É÷ ˝Òeì
düe÷q|ü<ë\‘√H˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~. ª$C≤„qe÷q+<ä+ÁãVü≤ൠnH˚ ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü ÁãVü≤àqT $C≤„q
dü«s¡÷|ü+>±qT, Äq+<äd«ü s¡÷|ü+>±q÷ #Ó|⁄ü qÔ ï~. n#·Ã≥ C≤„q+>∑\, Äq+<ä+>∑\-
nì ªªns¡ÙÄ~>∑D+µµ˝À #˚]à ªª>∑\µµ nH˚ ns¡ú+ #Ó|üŒsê<äT. ns¡ÙÄ~>∑D+˝À ñqï
|ü<ë\‘√ á |ü<ë\≈£î kÕeT´+ ˝Ò<Tä >∑qTø£ n+<äT˝À M{Ïì #˚sá sê<äT. (ns¡ÙdtR
yÓTT\\T. n$>∑\yê&ÉT nH˚ ns¡+ú ˝À ns¡Ùdü' nì |ü<+ä edüT+Ô ~. á >∑D+˝À Äq+<ä
X¯ãe› TT#˚]ùdÔ Äq+<ä'RÄq+<äeTT >∑\yê&ÉT Ç˝≤ nsêú\T ekÕÔsTT-nsTT‘˚ #˚sêÃ\+fÒ
Ä >∑D+˝Àì |ü<ë\‘√ Ç$ b˛* ñ+&Ü*-Ç<ä+‘ê yê´ø£sD¡ $wüjT· +-nqTyê<ä≈£î&ÉT)
#˚sá ø£ b˛sTTqqT ª$C≤„q+µ nqï |ü<+ä e<ä› ªª$•wüyº TÓ qÆ C≤„qeTT>∑\µµ nì ÁbÕ~-
ãVüQÁMVæ≤ #˚dæ $C≤„qeTT >∑\yê&ÉT nì ns¡eú TT #Ó|Œü e#·TÃ. ø±ì Ä ns¡eú TT Ç‘·sÁ¡ ‘·
ñqï yêø±´\‘√ ø£\e≥+ ˝Ò<Tä . ªªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤൵ nqï yêø£´+˝À ªC≤„q+µ
nqï#√≥ ãVüQÁMVæ≤ ≈£î<äs<¡ Tä . ªC≤„q+ ø£\yê&ÉTµ nH˚ ns¡+ú sê<äT. sêe÷qTE&ÉT
ªªdüsπ «X¯«s¡T&Óq’ µµ nì $X‚wDü + yê&Ü&ÉT. nB ≈£î<äs<¡ Tä . düs«¡ eTTq≈£î áX¯«s¡T&Óq’ yê&ÉT
e÷j·÷X¯ã\ÁãVü≤à nq>± e÷j·TqT d”«ø£]+∫ düèwæ+º ∫qyê&ÉT. ø±ì yÓ÷øå±s¡T\ú ≈£î
>±e\dæq~ e÷j·÷s¡Væ≤‘·yÓTÆq X¯ó<ä∆ÁãVü≤àeTT. áX¯«s¡T&ÉT Je⁄\ nC≤„q+e\q
ø£*Œ+|üã&çqyê&ÉT (düèwæ,º Á|ü|+ü #·eTT - Ç<ä+‘ê nC≤„q ø£*Œ‘·+ ø£qTø£ á H˚|<ü ´ä∏ +˝À
Á|ü‹_+_+∫q áX¯«s¡T&ÉTqTï e÷j·T˝Àìyê&˚ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) yÓ÷ø£<å Xä ˝¯ À Je⁄q≈£î
nC≤„q+ ñ+&É<Tä . ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉTqTï ñ+&É&TÉ . ø£qTø£ |ü]|üPs¡,í ì‘·´, X¯ó<ä,∆ ãT<äy∆ TÓ qÆ
(Á|ü‘´· >±‘·à-X¯Øs¡+˝À) ÁãVü≤àC≤„q+ ø√dü+ y˚<ë+‘· $#ês¡+ #˚jT· e˝…qì X¯+ø£sÁ¡ b˛ø£yÔ TÓ qÆ
ns¡yú T˚ eT+∫~. X¯+ø£s|¡ øü +å£ ˝À ªªdüH-é düµµ ≈£î $#ês¡eTT nqT ns¡eú TT \ø£Då ‘√ e#·TÃqT.
(sêe÷qT»eT‘·+˝À˝≤>± ø√s¡ã&˚ ÁãVü≤àC≤„qeTT ø±<äT). C≤„qX¯ã›eTT |òü\yÓTÆq
ÁãVü≤àC≤„qeTTH˚ #Ó|ü qT. n+‘˚>±ì sêe÷qTE&ÉT #Ó|Œæ q ˝≤ø£Då øÏ y£ TÓ qÆ ªª$#ês¡Dµµ
nH˚ C≤„qeTT ø±<äT. >∑TDeT÷ ø±<äT. dü«s¡÷|üyT˚ C≤„qeTT.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ªªdüHµé µ ≈£î ªª$#ês¡+µµ nì ns¡+ú #Ó|Œæ Hê n~ ªªy˚<ë+‘·$#ês¡+µµ nì
m˝≤ edüT+Ô ~?
düe÷:- ÁãVü≤àeTT ñ|üìwü‘·TÔ\˝À Á|ü‹bÕ~+|üã&çq~ ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„qeTTq≈£î
y˚<ë+‘·eTT˝…’q ñ|üìwü‘·TÔ\H˚ $#ê]+#ê* >∑<ë! ø£qTø£ düVü≤»+>±H˚ dü+<äsꓤìï
ã{Ϻ y˚<ë+‘· $#ês¡eTT ø£seÔ¡ ´eTT>± edüT+Ô ~. ø£qTø£ á ÁãVü≤àMTe÷+dü y˚<ë+‘ês¡ú
31
28 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
$#ês¡s÷¡ |üyTÓ qÆ <äì ˝Àø£$~‘·yT˚ . ø±>± (1) ÁãVü≤à$#ês¡eTT #˚jT· e˝…qT-nH˚øq£ ï,
(2)ÁãVü≤àC≤„q+ø√dü+ y˚<ë+‘·$#ês¡+ #˚jT· e˝…qì e#˚à yêø±´s¡yú T˚ eT+∫~. Ç+<äT≈£î
Ç+ø± ø±s¡D≤\T #·÷|ü⁄‘êqT.
ˇø£≥e ns¡+ú ˝À ª|ò\ü +µ #Ó|Œü ˝Ò<Tä - $#ês¡ kÕ<Ûqä eTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
s¬ +&Ée ns¡+ú ˝À ÁãVü≤àC≤„q+ |ò\ü eTì, $#ês¡ kÕ<Ûqä eTT y˚<ë+‘·eTì #Ó|Œü ã&çq~.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ÁãVü≤àC≤„qeTT |ò\ü eTT ø±<äT >∑<ë! yÓ÷ø£+å ø£<ë |ò\ü +.
düe÷:-ÁãVü≤à$#ês¡eTTq≈£î |ò\ü + ÁãVü≤àC≤„qy˚T ø£<ë! ô|>’ ± ÁãVü≤àC≤„q+ø£qï nr‘·+>±
yÓ÷ø£åeTH˚ |òü\+ ˝Ò<äT. ÁãVü≤àC≤„q+e\q ÁãVü≤àqT bı+<ä≥eTqT yÓ÷ø£åeTT ñqï~
>∑<ë!n+fÒ nB‘·|ü .‘Ó*dæø=qã&˚ ÁãVü≤àj˚T bı+<äã&˚ ÁãVü≤à.ªj·T‘ê‡øå±<ä|sü √øå±Å<“ä Vü≤àµ
nì ÁX¯ó‹.
Á|üX¯ï:- n|üs√ø£+å >± eTqeTqdüT‡˝À ‘·\∫ø=H˚ ≈£î+&Éys˚ T¡ - ‘·sy¡ ê‘· eTq+ d”«ø£]+#˚
≈£î+&É y˚sT¡ >∑<ë! n˝≤H˚ eTq+ ªªuÛ≤$+∫q ÁãVü≤à+µµ ø£qï (‘Ó*dæø=qï ÁãVü≤à+ø£qï)
ªªbı+<˚ ÁãVü≤à+µµ y˚sT¡ >∑<ë! ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„qeTT y˚sT¡ . ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ y˚sT¡ >∑<ë!
düe÷:- ≈£î+&É\T nH˚ K+&ÉedüTeÔ ⁄\ $wüjT· +˝À n˝≤ø±e#·TÃ. nK+&ÉÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ.
<ëì˝À s¬ +&ÉTs¡ø±\ ÁãVü≤à\T+&Ée⁄. ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„qy˚T yÓ÷ø£+å . n<˚ |ò\ü +. n+<äT≈£î
kÕ<Ûqä + ÁãVü≤à$#ês¡+.
kÕ«<Ûë´j·T$~Û$#ês¡eTT
ªªkÕ«<Ûë´jÓ÷<Û̊´‘·e´'µµ nq>± Á|ü‹yê&ÉT ‘·eT XÊK≈£î dü+ã+~Û+∫q y˚<eä TTqT
#·<eä e˝…qT - nì ìj·TeTeTT >∑\<äT. Bì Á|üø±s¡eTT #˚ùd y˚<ë<Û´ä j·TqeTT øπ e\eTT
y˚<+ä ˝Àì X¯u≤›\T nø£så ê\T ã{°yº j ˚ T· ≥e÷? |ò\ü düV≤æ ‘·+>± ns¡eú TTqT Á>∑V≤æ +#˚<ëø±
#·<äe≥e÷? (n+fÒ πøe\+ y˚<ä+#·<äe≥e÷, <ëì nsêúìï >∑÷&Ü ≈£åîDí+>±
‘Ó*ùd<ëø± #·<eä ≥e÷?) nì s¬ +&ÉT |üø±å \T. Ç+<äT˝À sêe÷qT»eT‘·+ Á|üø±s¡eTT
y˚<ä+ ã{°ºy˚j·T≥y˚T y˚<ë<Ûä´j·TqeTT. ns¡údüVæ≤‘·-n<Ûä´j·Tq+ X¯+ø£sê~eT‘·eTT.
sêe÷qT»eT‘·eTT nj·TTø£eÔ TT.
ªªkÕúDTs¡jT· + uÛ≤s¡eVü≤' øÏ˝≤uÛ÷Ñ ‘Y nBÛ‘´· y˚<+ä q $C≤Hê‹ jÓ÷s¡yú Té µµ nqT
ÁX¯ó‹ Á|üø±s¡eTT ns¡Cú ≤„qs¡V≤æ ‘· y˚<ë<Û´ä j·Tqe÷Á‘·eTT >±&ç<ãä s¡Te⁄ e+{Ï~. ìs¡søú¡ e£ TT.
ìs¡søú¡ y£ TÓ qÆ |üìì y˚<eä TT #Ó|Œü <äT. ªªj·TCÒ‘·µµ (j·TC≤„\T #˚jT· e\j·TTqT) nqT y˚<ä
eT+Á‘·eTT\T |òü\e+‘·yÓTÆq dü«sêZ~ $wüj·÷\qT #Ó|ü⁄Ôqï$. |òü\s¡Væ≤‘·yÓTÆq <ëìì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 29
#Ó|Œü <äT. n˝≤ #Ó|Œæ ‘˚ y˚<+ä nÁ|üe÷D+ ne⁄‘·T+~. y˚<yä T˚ ø±<äT. ns¡+ú |üs+ú¡ |ò\ü +
Á|üj÷Ó »q+˝Òì e÷≥\T e´eVü‰s¡+˝ÀHÓH’ ê Á|üe÷DeTT ø±C≤\e⁄ >∑<ë! ªª˙≈£î ø=&ÉT≈£î
|ü⁄{≤º&TÉ µµ yÓTT<ä\>∑T yêø±´\T >∑÷&Ü ªª‘·+Á&çøÏ Äq+<äeTT ø£*–+#·≥+µµ nH˚ Á|üj÷Ó »q+
>∑\$ >∑<ë! ø£qTø£H˚ πøe\+ ÁøÏj·T\qT e÷Á‘·y˚T #Óù|Œ y˚<ä+ Á|üe÷D+ ø±<äì,
|òü\e+‘·yÓTÆq nsêúìï / Á|üjÓ÷»Hêìï #Óù|Œ y˚<äy˚T Á|üe÷DeTì |üPsê«#ês¡T´\T
ìs¡sí TT+#ês¡T. |ò\ü e+‘·yTÓ qÆ $wüj÷· ìï uÀ~Û+#˚ \ø£Då + y˚<|ä Pü s¡«- ñ‘·sÔ ¡ uÛ≤>±\≈£î
düe÷q+>±H˚ ñqï~. |üPs¡«uÛ≤>∑+˝À dü«sêZ~ |òü*‘·eTT\ì#˚à j·TC≤„~ $wüj·÷\T,
ñ‘·sÔ u¡ ≤Û >∑+˝À yÓ÷ø£|å \üò eTTì#˚à ÁãVü≤à$wüj÷· \T ñHêïsTT. y˚<+ä á $<Û+ä >± dü|\üò yÓTqÆ
$wüj÷· \qT #Ó|⁄ü qÔ ï~ ø£qTø£ y˚<ë<Û´ä j·TqeTT n{Ϻ ns¡uú À<Ûä ø£*>π ei≈£î »s¡T>∑e\dæq<˚.
ns¡uú À<Ûä »s¡T>∑e˝…q+fÒ yê´ø£sD¡ +, ìs¡Tø£+Ô yÓTT<ä\>∑T y˚<ë+>∑eTT\T #·<Tä ee\dæq<˚.
ø£qTø£ y˚<ë<Û´ä j·Tq+ n+fÒ Çe˙ï ø£*dæekÕÔsTT ø£qTø£ y˚<ë+>±<Û´ä j·TqeTT >∑÷&Ü
ªkÕ«<Ûë´jÓ÷<Û̊´‘·e´'µ nqï $~Û˝ÀH˚ Ç$T&ç ñqï~. ø£qTø£H˚ X¯óø£|¢ øü ±å \˝À y˚<ë\qT,
ø£èwü|í øü +å£ ˝À y˚<ë+>±\qT #·<Tä ee˝…qì düà è‹. y˚<yä <˚ ë+>±<Û´ä j·Tq+ #˚‘H· ˚ dü|\üò yÓTqÆ
$wüj÷· \T ‘Ó*dæq+‘· e÷Á‘êq MTe÷+kÕ <ä«j·T+ nqedüs+¡ >± e÷s¡<Tä . ô|’ y˚<ë~
- n<Û´ä j·Tq+ #˚‘· e#˚à ns¡Cú ≤„qeTT kÕe÷q´kÕúsTT˝À ñ+≥T+~. ≥÷ø°>± ñ+≥T+~.
ìdü‡+<˚Vü≤+>±, ìwüÿs¡¸>± ‘Ó*j·÷\+fÒ MTe÷+dü\T nedüs¡y˚T. nj·T‘˚ ≥÷ø°>±
ns¡Cú ≤„qeTT ø£\>∑≥+ e\qH˚ eTq≈£î ÄdüøÔÏ >∑*– MTe÷+düy|’Ó ⁄ü eTfi¯ófl‘êeTT. ø£qTø£
≥÷ø°>± ns¡Cú ≤„qeTT ø£\>∑≥+ >∑÷&Ü nedüsy¡ T˚ . ø£qTø£ kÕ+>∑eTT>± y˚<ë<Û´ä j·Tq+
#˚dæ <ëìe\q ≥÷ø°>± ‘Ó*dæø=qï CÀ´‹c˛ºe÷~j·÷>±\ø√dü+ ø£s¡àMTe÷+düqT,
ÁãVü≤à$wüj·T ìX¯Ãj·T+ ø√dü+ ÁãVü≤àMTe÷+düqT #˚j·Te\dæ ñ+≥T+~. Ç+<äT˝À
dü«s¡Zø±eTT&ÉT CÀ´‹c˛ºe÷~ |ü<ës¡úeTT\T ‘Ó*j·T>√]qyê&ÉT |üPs¡«MTe÷+düqT,
yÓ÷ø£øå ±eTT&ÉT ÁãVü≤àC≤„q+ ø√dü+ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+düqT |ü]+ƒ #·TqT. ø£qTø£ ñ‘·sÔ ¡ MTe÷+düqT
#·<äe{≤ìøÏ |üPs¡«MTe÷+düqT eTT+<äT>± #·<äTe⁄ø=qe\dæq n>∑‘·´+ ˝Ò<äT.
|üPs¡«MTe÷+kÕ<Û´ä j·Tq+ e\q ø£sà¡ dü«s¡÷|ü|\üò eTT\T nì‘·´eTT\ì ‘Ó*dæø=qï ‘·sê«‘·
e÷Á‘·yT˚ ñ‘·sÔ ¡ MTe÷+dü≈î£ ekÕÔsì¡ nqTø=qsê<äT. kÕ+>∑y<˚ ë<Û´ä j·Tq+ #˚‘H· ˚ Ä
$wüjT· + ‘Ó\TdüT+Ô ~. <ëìe\qH˚ ÁãVü≤àC≤„q|ò\ü yÓTqÆ yÓ÷ø£eå TT XÊX¯«‘·eTì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
n+<äT#˚‘· MTe÷+kÕ XÊÅdüÔeTT e´s¡úeTT nì uÛ≤$+|üsê<äT. Ä XÊÅdüÔeTT ø£s¡à≈£î
dü+ã+~Û+∫ $<ÛëqeTTqT ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ nedüsy¡ T˚ . n˝≤H˚ ÁãVü≤àC≤„qeTT ø=i≈£î
ñ‘·sÔ M¡ Te÷+düqT #·<yä ê*. ø£sà¡ |ò\ü + nì‘·´eTì ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· Çø£ <ëì $<Ûëq+
>∑÷]Ã ‘Ó*j·Te\dæq nedüs+¡ @eTT+~? ø£qTø£ |üPs¡«MTe÷+dü #·<eä qø£ÿi˝Ò<ìä
32
30 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nqTø=qsê<äT. nì‘·´ eTì ‘Ó*dæHê eTq+ $wüj·TdüTU≤\ø√dü+ yÓ+|üs¡˝≤&çqfÒ¢
ø=+<äsT¡ |üs˝¡ Àø£dTü U≤\ ø√dü+ ÄX¯|&ü ‘É ês¡T. n{Ïyº ê]øÏ MTe÷+kÕ|üsq¡ƒ + nqdüsy¡ T˚ .
kÕsê+X¯eTT:- y˚<äy˚<ë+>∑eTT\qT #·~$ dü|òü\yÓTÆq $wüj·÷\qT Á>∑Væ≤+∫qe´øÏÔ
ÇVü≤˝Àø£|sü ˝¡ Àø£eTT\+<ä* düTKeTT\T nì‘·´eTT\ì ‘Ó*dæHê, ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ (X¯eT<äe÷<äT\T)
˝Òìø±s¡DeTT>± ◊Væ≤ø£dTü U≤˝…q’ #·+<äqeT+<ës¡e÷*ø£\≈£î, ÅddÔ” Tü U≤\≈£î bÕ\Œ&Éq≥T¢,
|üs˝¡ Àø£s+¡ uÛ≤~düTKeTT\ ø√dü+ j·T»„j÷· >±~ ø£sêà#·sD¡ ≈£î dæ<|∆ä &ü eÉ #·TÃqT. n{Ïyº ê&ÉT
$<Ûëq |ü]C≤„HêìøÏ |üPs¡«MTe÷+düqT n<Ûä´j·TqeTT #˚j·Te#·TÃqT. ø£s¡à\qT
Ä#·]+|üe#·TÃqT. Ç˝≤ $Væ≤‘·øs£ à¡ \qT #˚jT· T dü+<äs“¡ e¤ TT˝À <Óy’ ê‘·TÔ n‘·ìøÏ ∫‘·XÔ ó¯ ~∆
ø£*–‘˚ ÇVü≤|üs˝¡ Àø£dTü K $s¡ø,ÔÏ eì‘ê#·+<äHê<äT\|ü≥¢ nHêdüøÔÏ ø£\T>∑e#·TÃqT. n|ü⁄&ÉT
dü+Hê´kÕÁX¯eT d”«ø±s¡+ #˚dæ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+düqT #·<eä e#·TÃqT. ø£qTø£H˚ ªªj·T<äVü≤πse
$s¡CÒ‘Y ‘·<äVü≤πse Á|üÁeCÒ‘Yµµ (@s√E yÓs’ ê>∑´+ ø£*–‘˚ Äs√CÒ düq´dæ+|üe#·TÃqT),
ªªÁãVü≤à#·sê´<˚e Á|üÁeCÒ‘Y >∑èVü‰<뫵µ (ÁãVü≤à#·s´¡ eTTqT+&çjT˚ düq´dæ+|üe#·TÃ. ˝Ò<ë
>∑èVü≤kÕúÁX¯eTeTT qT+∫ nsTTHê düsπ !) nì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|ü #·Tqï$. á $<Û+ä >± #·÷ùdÔ
∫‘·ÔX¯ó~∆ ˝Òø£ (1) |òü\ø±eTT&Ó’qyêìøÏ |üPs¡«MTe÷+dü, (2) ∫‘·ÔX¯ó~∆ ø£*–
ìcÕÿeTT&Óq’ yêìøÏ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü ns¡ΩyTÓ qÆ $. n+<äTe\q ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü≈î£ eTT+<äT
|üPs¡«MTe÷+dü ‘·|Œü ø£ #·<eä e\dæq ìj·TeT+, nedüs+¡ ˝Òe⁄. ªªdü«ø£s¡àD≤ ‘·eTuÛÑ´s¡Ã´
dæ~∆+ $+<ä‹ e÷qe'µµ nì ^‘·˝À #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT. ø£s¡à\<ë«sê áX¯«s¡Tì
Äsê~Û+|üì yêìøÏ ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ˝Ò<Tä ø£qTø£ n+<äTø=i≈£î áX¯«sêsê<Ûqä , <ëì $<ÛëqeTT
ø=i≈£î |üPs¡«MTe÷+dü - nedüse¡ Tì uÛ≤$ùdÔ e÷≈£î nuÛ´Ñ +‘·se¡ TT ˝Ò<Tä . <ëì ns¡+ú
∫‘·ÔX¯ó~∆ ‘·sê«‘· yÓ÷ø£åeTH˚ ø£qTø£, n~ e÷ eT‘·y˚T ø£qTø£. n+‘·e÷Á‘·+#˚‘·
|üPs¡«MTe÷+dü eTT+<äT>± #·~$ rs¡e˝…qì ns¡ú+ sê<äT. |üPs¡«»qàø£s¡à|òü\+>±
∫‘·XÔ ó¯ ~∆ bı+~q yêìøÏ á »qà˝À |üPs¡«MTe÷+kÕ<Û´ä j·Tq+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä >∑<ë!
ø£qTø£ á »qà˝À y˚<yä <˚ ë+>∑y‘˚ ≈Ô· î£ |üPs¡«MTe÷+dü #·<eä ø£b˛sTTHê - ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*–‘˚
ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü˝ÀøÏ b˛e#·TÃqT. ∫‘·ÔX¯ó~∆ ˝Òø£b˛‘˚ - |üPs¡«MTe÷+dü #·~$Hê -
ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü#·~y˚ ns¡Ω‘· ˝Ò<äT. ø£qTø£ ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü≈£î eTT+<äT+&Ée\dæq~
ª∫‘·XÔ ó¯ ~∆µj˚T >±ì |üPs¡«MTe÷+dü ø±<äT.
1) ns¡úC≤„qeTT‘√ y˚<ë<Ûä´j·Tq+ #˚j·÷*. ∫‘·ÔX¯ó~∆ø£*–‘˚ |ü]|üPs¡íÁãVü≤àC≤„q+
ø√dü+ H˚sT¡ >± ñ‘·sÔ M¡ Te÷+düqT #·<eä e#·TÃ. |üPs¡«MTe÷+düqT #·<eä qedüs+¡ ˝Ò<Tä .
ÁãVü≤àC≤„q ìs¡j í T· +ø√dü+ ø£sà¡ C≤„q+ nedüs+¡ sê<äT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 31
2) ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ sêø£b˛‘˚ |ü]|üPs¡í ø£sà¡ C≤„q+ø√dü+ |üPs¡«MTe÷+düqT #·<eä e˝…qT.
Á|üXï¯ :- kÕ+>∑+>± kÕ«<Ûë´j·T+ #·<eä ≥+e\q ø£sà¡ |ò\ü eTì‘·´eTì #·÷#êj·T>± ‘Ó*dæHê
ìX¯Ãj·T+ø√dü+ |üPs¡«MTe÷+dü #·<eä e˝…qT >∑<ë!
düe÷:- |üPs¡«MTe÷+dü #·~$Hê Ä ìX¯Ãj·T+ \_Û+#·<Tä . ô|>’ ± ø£sà¡ |ò\ü + ø£qï $T+∫
yÓ÷ø£|å \üò + ˝Ò<qä ï $|üØ‘· uÛ≤eqedüT+Ô ~. ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü #·~$‘˚H˚ ªø£sà¡ |ò\ü + nì‘·´+µ
nqï ìX¯Ãj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~.
Á|üX¯ï:- |üPs¡«MTe÷+kÕHê´j·÷\‘√H˚ ñ‘·Ôs¡MTe÷+düqT ns¡ú+ #˚dæø=Hê* >∑qTø£
|üPs¡«MTe÷+düqT eTT+<äT #·<eä e\dæq<˚ >∑<ë!
düe÷:- nedüs¡+ ˝Ò<äT. ªªeT+Å‘Ó’πse eT+Á‘ês¡ú' düàs¡Ôe´'µµ (eT+Á‘ê\<ë«sêH˚
eT+Á‘ês¡eú TTqT düà]+|üe\j·TTqT) nqï≥T¢>± |üPs¡«MTe÷+kÕHê´j·÷\‘√H˚ ñ‘·sÔ ¡
MTe÷+düqT $#ês¡D#˚j÷· \qï ìj·TeTy˚TMT ˝Ò<Tä . n˝≤nsTT‘˚ ‘·sÿ¡ XÊÅdHÔü ê´j·÷\‘√
ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü˝À $#ês¡D #˚jT· sê<äT - nì nqe\dæe#·TÃqT. |üPs¡«MTe÷+kÕ
$#ês¡D @ Hê´j·÷\‘√ #˚j·÷*? <ëìHê´j·÷\‘√H˚ <ëì $#ês¡D #˚j·÷\+fÒ
ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü˝À >∑÷&Ü ñ‘·Ôs¡MTe÷+kÕHê´j·÷\‘√H˚ $#ês¡D #˚j·÷* ø£<ë?
Hê´j·TeTT\q>± n~Ûøs£ D¡ eTT\T. Bìj·T+<äT kı+‘·+>± ñHêïsTT ø£<ë! Hê´j·÷\T
n+fÒ j·TT≈£î\Ô ì ns¡+ú nsTT‘˚, n$ nìï XÊÅdeÔü TT\+<äT kı+‘·+>± ñ+{≤sTT ø£<ë!
ªª‘˚CÀ yÓ’|òüTè‘·yéTµµ (H˚sTT ‘˚»ùd‡), ªªÄj·TT¬s’«|òüTè‘·+µµ (H˚sTT Äj·TTy˚), ªª|ü$Á‘·+ yÓ’
Væ≤s¡D´yéTµµ (ã+>±s¡eTT |ü$Á‘·yÓTÆq~) yÓTT<ä\>∑T eT+Á‘·eTT\‘√H˚ eT+Á‘ês¡úeTTqT
düà]+|üe\j·TTqT. n˝≤H˚ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü˝À ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ yÓTT<ä\>∑T eTVü‰yêø£´eTT\˝À
qTqï ªª‘·‘Yµµ yÓTT<ä\>∑T |ü<ë\≈£î ªªdü‘·´+ C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤൵ nqT nyê+‘·s¡
yêø±´\<ë«sêH˚ ns¡úeTTqT düà]+#ê* nì ìj·TeT+ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. n+<äT#˚‘·,
y˚<ë\T, y˚<ës¡eú TTqT #Ó|Œæ q≥T¢, y˚<ë+‘ê\T y˚<ë+‘·$wüj÷· \qT #Ó|ü ‘êsTT. ø£qTø£
|üPs¡«MTe÷+düe\q ñ‘·Ôs¡MTe÷+dü≈£î @ ñ|üjÓ÷>∑eT÷ ˝Ò<äT. @<√ ø±düÔ
ñ|üj÷Ó >∑eTTHêï n~ ‘·sÿ¡ + yÓTT<ä\>∑T Ç‘·s¡ XÊÅdeÔü TT\e\q ˝Ò<ë XÊÅdeÔü TT\≈£î ñqï
ñ|üj÷Ó >∑+ e+{Ï<˚ ø±ì ª|üPs¡«MTe÷+kÕ<Û´ä j·TqeTT y˚<ë+‘·XÊÅdÔü Á|üyX˚ ¯ <ë«s¡eTTµ
nì #Ó|Œü <ä–q+‘·{~Ï ø±<äT.
C≤„qeTT yÓ÷ø£å kÕ<Ûqä eTT. <Ûë´qeTT ø±<äT.
yÓ÷øå±ìøÏ kÕ<Ûqä y˚T~? nì $#ê]<ë›+...! n<Ó«’ ‘·eTT - ªªC≤„Hê<˚e‘·T¬ø’e\´yéTµµ
nq>± ÁãVü≤àC≤„qeTTe\qH˚ ¬ø’e\´eTT nì #Ó|æŒ+~. ªªy˚<äHê‘Y¬ø’e\´yéTµµ nì
33
32 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
sêe÷qTE\T #ÓbÕŒs¡T. y˚<qä + nq>± <Ûë´qeTT nq>± uÛøÑ .ÔÏ <Ûë´q+ n+fÒ e÷{Ïe÷{ÏøÏ
Äeè‹Ô #˚j·Tã&çq C≤„qy˚T. $s¡T<ä∆$XÊ«dü+ ˝Ò≈£î+&Ü @ø√qTàKyÓTÆq, ˇπø s¡ø£yÓTÆq
$XÊ«kÕ\ Á|üyêVü≤y˚T <Ûë´qeTT >∑<ë! ªª<Ûë´q+e\q yÓ÷ø£åeTTµµ nì #Ó|üŒ≥+
sêe÷qTC≤#ês¡T´ì ‘·|ü >±<äT. <äTs¡<èä wüeº XÊ‘·TÔ Äj·Tq≈£î ªC≤„q+µ nH˚ |ü<Cä ≤„q+˝Ò<Tä .
n+<äTe\qH˚ Äj·Tq luÛ≤wü´+˝À #ê˝≤ ø√˝≤Vü≤\+ #˚XÊ&ÉT. n<˚ $#ê]<ë›+! ªªÄ‘êàyê
nπsÁ<äweºü ´'µµ nq>± ªªÄ‘·àqT <ä]Ù+#ê*sêµµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. á <äsÙ¡ q+ (C≤„q+)
|òü\yÓTÆq<ë? (eTH√)eè‹Ô s¡÷|üyÓTÆq<ë? (eè‹Ô n+fÒ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ |üì)
|ò\ü s¡÷|üeTsTT‘˚ <ëìì #˚jT· eTì $~Û+#·˝eÒ TT. á $wüjT· +˝À eTq≈£î ‘˚&Ü\T ˝Òe⁄.
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&˚ ª|ò\ü + ø£seÔ¡ ´+>± $~Û+#·sêì<äìµ Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒ&ÉT. (j·÷>∑+
ÁøÏjT· , dü«s¡+Z |ò\ü eTT, j·÷>±ìï #˚jT· eTì $~Û+#·e#·TÃ. dü«sêZìï #˚jT· eTì $~Û+#·˝eÒ TT.
ÁøÏjT· ≈£î |ò*ü ‘·+ Ç<äì #ÓbÕÔeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ Ä‘·à<äsÙ¡ q+ |ò\ü + nsTT‘˚
y˚<+ä ªª<ä]Ù+#ê*µµ nì $~Û+#·<Tä . ø£qTø£ Ç#·Ã≥ $~Û+|üã&çq <äsÙ¡ q+ ªeè‹Ôs÷¡ |ü+µ
nH˚ $T–*+~. eè‹Ôe\q e∫Ãq <äsÙ¡ qeTT n+fÒ n+‘·'ø£sD¡ +‘√ #˚dqæ ÁøÏjT· . n<˚
$#ês¡eTT. ø£qTø£H˚ ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT $#ês¡De\q e∫Ãq C≤„qeTTqT $~Û+|ü<–ä q
<ëìì>± #ÓbÕŒs¡T. $#ês¡C≤„qeTHêï, eè‹ÔC≤„qeTHêï ˇø£ÿfÒ. eè‹ÔC≤„q+ ø±ø£
$#ês¡C≤„qeT+≥÷ yπ̊s @MT ˝Ò<Tä . n+‘·'ø£sD¡ + ‘êqT $#ê]+#˚ <ëì‘√ ªªeTy˚Tø£+µµ
nsTT Ä $wüjT· +>± e÷s¡≥y˚T ª$#ês¡eTTµ. (Ä˝À#·q\˝À eTq eTqdüT‡ Ä˝À∫+#˚
$wüjT· s¡÷|ü+>± e÷s¡T‘·T+~). n+‘·'ø£sD¡ + Ä $<Û+ä >± |ü]D$T+#·≥y˚T eè‹Ô. ø£qTø£
nB ˇø£ ÁøÏjT· j˚T. eè‹ÔC≤„q+ nq{≤ìøÏ ø±s¡D+ eè‹Ôe\q C≤„q+ edüTqÔ ï~ >∑qTø£
˝≤ø£Då øÏ +£ >± nHêïeTT. eè‘·T\Ô ìï ø£Då øÏ ±˝Ò. ˇø£ eè‹Ô Bs¡øÈ ±\+ ñ+{≤\+fÒ eè‹Ôì
e÷{Ïe÷{ÏøÏ Äeè‹Ô#j ˚ ÷· *. ˝Òøb£ ˛‘˚ eTqdüT‡˝À Ç+ø=ø£ ø=‘·eÔ è‹Ô (Ä˝À#·q) |ü⁄fÒÔ
bÕ‘·~ b˛‘·T+~ >∑<ë! ø£qTø£ ªÄ‘·àqT <ä]Ù+#ê*µ n+fÒ ìs¡+‘·sêj·T+>± Ä‘êàø±s¡/
ÁãVü‰àø±s¡yTÓ qÆ Ä˝À#·Hê (eè‹Ô) Á|üyêVü≤+ ø£*– j·TT+&É≥y˚T. á uÛ≤eq≈£î |ò\ü eTT
(<ÛësêyêVæ≤ø£u≤Û eq nqe#·TÃqT). ÁãVü≤à/Ä‘·à kÕø屑êÿs¡eTT. eè‹Ô (Ä˝À#·q/uÛ≤eq)
e\q $wüj÷· ìï Äe]+∫ ñqï eTq nC≤„q+ q•+∫‘˚ $wüjT· + ø£qã&ÉT‘·T+~.
(Nø£{˝Ï À ñqï ≈£î+&ÉqT #·÷&Ü\+fÒ <ëìì Äe]+∫ ñqï Nø£{ìÏ yÓ\T>∑T‘√ ‘=\–ùdÔ
ø£qã&ÉT‘·T+~. eTq≈£î ‘Ó*j·Tì edüTeÔ ⁄ n+‘˚. n~ eTq nC≤„q+˝À ñ+&çq≥T¢.
<ëìì eTq+ ‘Ó*dæø=+fÒ <ëì#·T≥÷º ñqï eTq nC≤„q+ C≤„q+‘√ ‘=\–q≥T¢.
n˝≤π> ÁãVü≤à+ eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ n~ eTq nC≤„q+˝À ø£|Œü ã&ç ñqï≥T¢ ˝…øÿ£ .
eTq+ XÊÅdüÔC≤„qdüVü‰j·T+‘√ e÷{Ïe÷{ÏøÏ ∫+‘·q/uÛ≤eq #˚ùdÔ eTq nC≤„q+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 33
‘=\>∑T‘·T+~. n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+ kÕø屑·ÿ]düT+Ô ~. á ∫+‘·qj˚T eTH√eè‘·T\Ô |üs+¡ |üs.¡
- nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
á Ä‘·àkÕø屑êÿs¡y˚T ªª|òü\yÓTÆqC≤„qeTTµµ. Ç~ Á|ü‘·´ø£å+ ˝Ò<ë n|üs√ø£å+
nqe#·TÃqT. Ç≥Te+{Ï C≤„HêìøÏ |ò\ü + yÓ÷ø£yå T˚ . Bìì m+<äT≈£î sêe÷qTJj·TT\T
n+^ø£]+#·sT¡ ? yês¡T >∑÷&Ü uÛøÑ ‘ÔÏ √ ÁãVü≤àÁ|ü‘´· ø£+å ne⁄‘·T+<äì #ÓbÕÔsT¡ >∑<ë! <Ûë´q
kÕ<Û´ä yÓTqÆ <˚ á Ä‘·àkÕø屑êÿs¡s÷¡ |üC≤„qeTT. Ç~ Ä‘·àÁbÕ|æsÔ ÷¡ |üyTÓ qÆ yÓ÷ø£eå TTq≈£î
ùV≤‘·Te⁄ m+<äT≈£î ø±<äT? C≤„qkÕ<Û´ä yÓTqÆ yÓ÷ø£eå TT <Ûë´q+ e\q m˝≤edüT+Ô ~? <Ûë´q+
e\qH˚ yÓ÷ø£+å . C≤„q+e\qø±<äT - nì m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ ?
Á|üXï¯ :- nj·÷´! Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+e\q yÓ÷ø£eå TT edüT+Ô ~-ì»y˚T.ø±ì Ä kÕø屑êÿs¡eTT
ø£Då øÏ y£ TÓ qÆ eè‹ÔC≤„q+e\q ø£\T>∑<Tä . J$‘ê+‘·eTT ñ+&˚ ìs¡+‘·s¡ eè‹ÔC≤„q|üs+¡ |üs¡
e\qH˚ edüT+Ô <äì e÷ ñ<˚X› ´¯ eTT.
düe÷:- n˝≤ø±<äT. Äj·÷$wüj÷· ø±s¡+ <Û]ä +∫q eè‹ÔC≤„qeTT Äj·÷ $wüj÷· \qT
Äe]+∫q eTq nC≤„qeTTqT HêX¯q+ #˚dTü +Ô <ë? #˚jT· <ë? #˚dTü +Ô <äH|˚ øü +å£ ˝À ø£Då øÏ y£ TÓ qÆ
ÁãVü‰àø±s¡eè‹ÔC≤„q+e\q ÁãVü≤àqT Äe]+∫j·TTqï eTq nC≤„qeTTqT q•+|üCùÒ dÔ Ä
Á|üu≤Û e+‘√ eTq≈£î ÁãVü≤à/Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ m+<äT≈£î ø±<äT? ø±<äH˚ s¬ +&Ée |üøeå£ TT
ì»yÓTÆ‘˚ eè‹ÔC≤„q|üs¡+|üs¡e\q e÷Á‘·eTT nC≤„qHêX¯eTT, $wüj·T C≤„qeTT (˝Ò<ë
ÁãVü≤àC≤„qeTT) m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? ìs¡+‘·s¡eè‹ÔC≤„q|üs¡+|üs¡e\qH˚ $wüj·T+
Á|ü‘·´ø£åeTe⁄‘·T+<äqsê<äT. m+<äTø£+fÒ, |òüT≥+ Á|ü‘·´ø£å+ ne{≤ìøÏ n˝≤ |üs¡+|üs¡
nedüs+¡ ø±e≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë!
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ˇø£kÕ] |òTü {≤ìï #·÷∫Hê eTs¡\ nC≤„q+ Äe]ùdÔ eT∞fl |òTü {≤ìï
#·÷&É{≤ìøÏ H˚Á‘·yê´bÕs¡+ nedüs+¡ ne⁄‘·T+~. (nq>± n+‘·'ø£sD¡ + H˚Á‘·+<ë«sê
|òüT≥+MT<ä≈£î |ü&ÉT‘·T+~ ø£qTø£ n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô H˚Á‘·yê´bÕs¡+>± »s¡T>∑T‘·T+~ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) n+<äT#˚‘· m\¢|⁄ü &ÉT |òTü ≥<äsÙ¡ q+ ø√]qyêìøÏ |òTü {≤ø±s¡yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD ¡ Á|üX¯ï:- dü«sêZ~yêø£´eTTe\q dü«sêZ~C≤„q+ ø£*–+#˚ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô |ü⁄≥º&+É ˝Ò<Tä
(eTqdüT‡) eè‹Ôsêe\dæq<˚. nfÒ¢ ÁãVü≤àeTTqT ˇø£ÿkÕ] ‘Ó*dæø=Hêï, eTs¡\
nC≤„Hêes¡D+ edüT+Ô ~ ø£qTø£ düs«¡ <ë Ä‘êàø±s¡yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô nedüs+¡ >∑<ë!
düe÷:- n˝≤ø±<äT. m|ü&ÓH’ ê ø£qã&˚ |òTü ≥+ $wüjT· +˝À n˝≤ »s¡T>∑e#·TÃ. ø±ì
ì‘·´Á|ü‘´· ø£å (n|üs√ø£)å yÓTqÆ ÁãVü≤àeTTq+<äT n˝≤ nedüs+¡ sê<äT. ÁãVü≤à ì‘·´Á|ü‘´· ø£eå Tì
ªªj·TkÕ‡øå±<ä|sü √ø屑Y ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹. ì‘·´Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ ÁãVü≤àø=s¡≈î£ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô
nedüs+¡ ˝Ò<Tä >∑<ë nqsê<äT. nC≤„Hêes¡DeTTe\q n~ |üs√ø£eå TH˚ ÁuÛeÑ T @s¡Œ&çq~.
34
34 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Ä ÁuÛÑeTqT b˛>=≥º{≤ìøÏ eè‹Ô nedüs¡yÓTÆq~. ˝Ò<ë, ÁãVü≤à ì‘·´Á|ü‘·´ø£å+ ø±<äì
n+^ø£]+∫Hê Çã“+~˝Ò<Tä . C≤„q+ ø£\T>∑øe£ TT+<äT ÁãVü≤à+ |üs√ø£yå TÓ HÆ ê ‘·sê«‘· m\¢|ü &ÉT
n|üs√ø£yå T˚ . ø±s¡D+- ÁãVü≤àeTT |üPs¡eí TT, nK+&ÉeTT, @ø£eTT, ‘·qø£qï _ÛqïyÓTqÆ ~
ø±<äT ø£qTø£.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ø£Då øÏ y£ TÓ qÆ ÁãVü‰àø±s¡eè‹ÔC≤„q+‘√H˚ Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ »]–‘˚ eT]
ÁãVü≤ày˚‘\Ô· ≈£î eTs¡\ dü+kÕs¡eTT m˝≤ edüTqÔ ï~?
düe÷:- ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eTT bı+~qyê]øÏ dü+kÕs¡eTT ˝ÒH˝˚ <Ò Tä . (ˇø£kÕ] |òTü ≥Á|ü‘´· ø£å
yÓTqÆ yêìøÏ Ä |òTü ≥ - nC≤„q+ mqï{Ïø° ñ+&É<Tä >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT) dü+kÕs¡eTT+fÒ
ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eTT ø±˝Ò<ìä ns¡eú TT. nsTT‘˚ düe÷~Ûe\q Á|üj÷Ó »q+ ˝ÒqfÒ¢ >∑<ë?
n+fÒ ø±<äT. Ä‘êàq+<ëqTuÛeÑ +ø√dü+ düe÷~Û nedüsy¡ T˚ . düe÷~Û eT>∑ïyÓTqÆ eTqdüT‡˝À
Äq+<ä+ düTŒ¤]düT+Ô ~. ø£qTø£ me]øÏ ø£Då yÓTHÆ ê Ä‘êàø±s¡yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô ø£*–+<√
yê]øÏ ÁbÕs¡ã+∆ rs¡>±H˚ yÓ÷ø£+å ø£\T>∑T‘·T+~. me]øÏ ì‘·´eTT Ä‘êàø±sê+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô
ø£\T>∑T‘·T+<√ yê]øÏìï ÁbÕs¡u≤∆+‘·eTTq $<˚V≤ü eTTøÏÔ ø£\T>∑T ‘·T+~. ‘˚&Ü @$T≥+fÒ,
M]øÏ Áã‹øÏ ñ+&É>± ªJeqTàøÏµÔ >∑÷&Ü \_ÛdTü +Ô ~. (nq>± ì‘·´dü+<Ûëq+˝À ñ+&˚
ne<Ûä÷‘·\e+{Ïyês¡T X¯Øs¡+ ñqï+‘·ei≈£î JeqTà≈£îÔ\T ‘·sê«‘· $<˚Vü≤eTT≈£îÔ\T.
ø£Då øÏ £ düe÷~Û˝À ˇø£ÿkÕ¬sH’ ê ÁãVü≤à<äsÙ¡ q+ nsTTq yês¡T X¯Øs¡eTTqï+‘·es¡≈î£ Áã‹øÏ
∫es¡≈î£ $<˚V≤ü eTT≈£î\Ô e⁄‘ês¡T - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Bìì ã{Ϻ ‘˚*q kÕsê+X¯+ @eT+fÒ
- JeqTàøÏdÔ Tü K+ >√πsyê&ÉT e÷Á‘·yT˚ ìs¡+‘·se¡ TT Ä‘·à<Ûë´qeTT˝ÀeT>∑Tï&Ó’ ñ+{≤&ÉT.
$<˚V≤ü eTTøÏÔ ø√πsyê&ÉT Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ bı+~‘˚ #ê\T- nì ìwüÿs¡¸. ø±>± ˇø£ÿe÷s¡T
˝Ò<ë |ü\Te÷s¡T¢ ø£*–q Ä‘·à dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ eè‹ÔC≤„q+ e\q Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ ø£*–q
J$øÏ ø¬ e’ \´+ edüT+Ô <äì dæ<ë∆+‘·eTT. á Ä‘êàø±s¡eè‹ÔC≤„qeTT y˚<ë+‘·yêø£´$#ês¡D
e\qH˚ \_ÛdTü +Ô ~.
n+fÒ - dü«sêZ<Tä \T ø£qã&Ée⁄ ø£<ë! y˚<ë+‘·yêø£´+ e\q >∑÷&Ü ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô m˝≤
@s¡Œ&ÉT‘·T+~?
düe÷:- dü«sêZ<Tä \T mø£ÿ&ÉH√ ñ+&˚ |üs√ø£eå düTeÔ ⁄\T. ÁãVü≤à $wüjT· + n˝≤ø±<äT. n~
n|üs√ø£+å nq>± Á|ü‘´· ø£+å . ªª<äXe¯ T' ‘·«eTdæµµ (|ü~j·Te yê&ç$ ˙e⁄) nqï≥T¢ ªª˙e⁄
ÁãVü≤àe⁄µµ nqïyêø£´+‘√ ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô @s¡Œ&ÉT‘·T+~. (10 eT+~ì ˝…øÿ£ ô|{Ïqº ˇø£&TÉ
9 eT+~ì ˝…øÿÏ +∫q ‘·sT¡ yê‘·, ‘·H˚ |ü~j·Teyê&Éì >∑T]Ô+|ü⁄˝Òø,£ Ä |ü<eä yêì ø√dü+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
Ä˝À∫düT+Ô fÒ, <ë]qb˛j˚Tyê&ÉT ªª|ü<eä yê&ç$ ˙y˚µµ nì #Ó|Œü >±, ‘êH˚ Ä |ü<eä yê&Éì
‘Ó\TdüT+Ô ~ - ø±s¡D+ ‘·H˚ >∑qTø£, ‘·q≈£î ‘êqT |üs√ø£+å ø±<äT ø£qTø£. n˝≤H˚, ‘êH˚
ÁãVü≤àyÓTHÆ ê Ä dü+>∑‹ ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ nì y˚<+ä #Ó|Œæ q ‘·sê«‘· ‘Ó\TdüT+Ô ~. ªnVü≤+
ÁãVü‰àdæൠnH˚ ÁãVü‰àø±s¡ ∫‘·eÔ è‹Ô ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·q≈£î ‘·qT |üs√ø£+å ø±<äT ø£qTø£ -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
ªªÄ‘êàÁ<äweºü ´'µµ nqï#√≥ Ä‘·à<äsÙ¡ qeT+fÒ Ä‘·àkÕø屑êÿs¡yTÓ qÆ #√ n+<äTø√dü+
Ä‘êàø±s¡yÓTÆq eè‹Ôì |ü⁄{Ϻ+∫ø=qTeTìj˚T y˚<ës¡úeTT. ªÁ<äwüºe´'µ nqï#√≥ Ä‘·à
kÕø屑êÿs¡+ |ü⁄{Ϻ+∫ø=qe˝…qì ns¡ú+ #Ó|æŒHê <√wü+sê<äT. m+<äTø£+fÒ |òü\yÓTÆq
#Ó‘’ q· ´eTT düV≤ü »dæ<e∆ä düTeÔ ⁄ >∑qTø£, n~ ì‘·´#Ó‘’ q· ´eTT >∑qTø£ <ëìì |ü⁄{Ï+º #·≥+
nH˚ Á|üXï¯ ˝Ò<Tä . ø±ì eè‹Ô $•wü#º ‘’Ó q· ´+ |ü⁄fÒ<º ˚ ø£qTø£ <ëìì |ü⁄{Ï+º #·Tø=qe˝…qì
(Á<äweºü ´' e<ä)› ns¡eú TT #Ó|Œü e#·TÃqT.
{C≤„q+ s¬ +&ÉT s¡ø±\T - 1) ÁãVü≤às¡÷|üyÓTÆq#Ó’‘·q´eTT düs¡«yê´|üÔeTT. dü+$‘Y,
dü‘·´eTT.
2) eTH√eè‹Ôs÷¡ |üeTT. Ç~ eè‹Ô $•wüº#‘’Ó q· ´eTT Bìe\q düø\£
edüTeÔ ⁄\qT ‘Ó*dæ ø=+{≤eTT. Bì‘√H˚ ÁãVü≤àC≤„qeTTqT
>∑÷&Ü nq>± ªªì‘·´dü‘´· C≤„qeTTµµ qT bı+<äT‘êeTT.
n+fÒ Ç+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï bı+<äã&˚ |ò\ü eTT-¬s+&Ée~ bı+~+#˚ kÕ<Ûqä eTT.yÓTT<ä{~Ï
eTq+<ä] ‘ê‹Ô«ø£s÷¡ |üeTT. s¬ +&Ée~ eTq˝À |ü⁄{Ïqº n+‘·'ø£sD¡ ÁøÏjT· . ø£qTø£ yÓTT<ä{Ï
<ëìì eTq+ |ü⁄{Ï+º #·˝eÒ TT. n~ nHê~.n<˚ ÁãVü≤àeTT.n<˚ C≤„qeTT. s¬ +&Ée~ eTq+
|ü⁄{Ï+º #˚~. n+<äT≈£î $#ês¡D yÓTT<ä˝q’… $ nedüs+¡ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT}
Á|ü‘´· ø£Cå ≤„qeTT n+fÒ ªª‘·q Äø±s¡eTT<ë*Ãq eè‹Ô˝À ñqï #Ó‘’ q· ´+‘√ $wüjT·
#Ó‘’ q· ´+ nuÛ<Ò +ä #Ó+<ä≥y˚T. (nq>± #Ó‘’ q· ´+ düs«¡ yê´|üeÔ TT. n~ nìïedüTeÔ ⁄\˝À
nej·TeeTT\˝À ÁøÏj·T\˝ÀqT ñ+≥T+~. ˇø£&ÉT ˇø£ ≈£î+&ÉqT #·÷düTÔHêï&ÉT
nqTø=+<ë+. Ç+<äT˝À Á<äwºü (Á|üe÷‘· n+{≤s¡T, n+fÒ #·÷#˚yê&ÉT), <äèwæº (#·÷&É&+É )
Ç<˚ Á|üe÷D+ nì eè‹Ô (nq>± #Ó‘’ q· ´+ H˚Á‘·+ <ë«sê ãj·T≥≈£î Á|üd]ü +#·≥+) nì
n+{≤s¡T. #·÷&Éã&˚edüTeÔ ⁄ ≈£î+&É. Mìì <äèX¯´+ Á|üyT˚ j·T+ n+{≤s¡T. Ç+Á~j·÷\
|üqT\ìï+{ÏøÏ á ªªeT÷&ÉTµµ ñ+{≤sTT. ªªÁ|üe÷‘·-Á|üe÷D+-Á|üyT˚ j·T+µµ-M{Ï j·T+<äT
#Ó’‘·q´+ ñ+≥T+~. »]π><˚eT+fÒ Á|üe÷‘·˝Àì #Ó’‘·q´eTT Á|üe÷D #Ó’‘·q´eTT>±
Á|üd]ü +∫ m<äTs¡T>± ñqï Á|üyT˚ j·T#Ó‘’ q· ´eTT‘√ ø£*dæb˛e⁄qT. nq>± eTq eTqdüT‡˝Àì
35 36 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
C≤„qeTT ø£+{Ï<ë«sê Á|üd]ü +∫ ≈£î+&É‘√ ø£*j·T≥+. n<˚ eTq≈£î ≈£î+&É ø£qã&É≥+.
á #Ó’‘·q´eTT\ìïj·TT nì‘·´eTT\T ø£èÁ‹eTeTT\T düVü≤» #Ó’‘·q´#êäj·T\T Çe˙ï
$wüjT· #Ó‘’ q· ´eTT\T. ø£qTø£ á $wüjT· #Ó‘’ q· ´eTT\ <ë«sê Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT |ü⁄{Ï+º |ü
<ä–q<˚.
Çø£ ªªÄ‘√àbÕdüq+µµ n+fÒ ªªnqï+ ÁãùV≤à‘·T´bÕd”‘·µµ (nqïeTT ÁãVü≤à nì
ñbÕdüq #˚jT· +&ç), ªªÁbÕD√ÁãùV≤à‘·T´bÕd”‘µ· µ (ÁbÕDeTT ÁãVü≤àeTì ñbÕdüq #˚jT· +&ç)
nqï≥T¢, ªªÄ‘êàÁãùV≤à‘·T´bÕd”‘µ· µ (Ä‘·àqT ÁãVü≤àeTì ñbÕdüq #˚jT· +&ç) nì ÄVü‰s¡´
yÓTqÆ (nqTuÛeÑ +˝Òøb£ ˛sTTHê ã\e+‘·+>± #˚dTü qÔ ïuÛ≤eq - nqTyê<ä≈£î&ÉT) <Ûë´qeTT
(‘·H˚ ÁãVü≤à+ nH˚ <Ûë´qeTT) nì ns¡+ú #Ó|Œü e#·TÃqT. ø±ì n≥Te+{Ï <Ûë´q+ e\qHÓH’ ê
H˚s¡T>± ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eTT »s¡T>∑<äT. ø±ì Ç˝≤ ìs¡+‘·s¡+>± ã\e+‘·|ü⁄ uÛ≤eq
(<Ûë´q+) #˚jT· >± #˚jT· >± n<äèwüeº XÊ‘·T,Ô ÁãVü‰àø±s¡yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô edüT+Ô ~.
<ëìe\q (nC≤„Hêes¡D+ q•+∫) Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT »s¡T>∑T‘·T+~. á ÄVü‰s¡´yÓTqÆ
(ã\e+‘·+>± #˚dæq) <Ûë´qeTT, Äeè‘·TÔ\ (e÷{Ïe÷{ÏøÏ uÛ≤eq #˚j·T≥+) e\q
edüT+Ô ~. Ç~ ‘·≈î£ ÿe jÓ÷>∑´‘·>\∑ yêìøÏ (eT+<ë~Ûø±]) #Ó|Œæ q~. dü+yê~ÁuÛeÑ Te˝…
ÇB |ò\ü <ëj·Tø£yT˚ . (dü+yê~ÁuÛeÑ T nq>± - <ä÷s¡+>± yÓTs¡Tdü÷Ô s¬ +&ÉT yÓ\T>∑T\T
˝Ò<ë edüTeÔ ⁄\T ø£ì|ædTü HÔ êïsTT. ìC≤ìøÏ n+<äT˝À ˇø£{Ï yÓTs¡TdüTqÔ ï eTDÏ. eTi=ø£{Ï
∫qïB|üeTT. M{Ïì #·÷∫qyê&ÉT nø£ÿ&˚ ¬s+&ÉT eTDT\Tqïeì ÁuÛÑeT|ü&ç yê{ÏyÓ’|ü⁄
|üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . ˇø£ eTDÏ \_Û+∫+~. s¬ +&Ée~ eTDÏø±<äì, ‘·q ÁuÛeÑ T nì, n~ B|ü+
nì ‘Ó*dæ+~. Çø£ÿ&É ÁuÛeÑ T|ü&Hç ê Ä ªÁuÛeÑ Tµ ø=+‘·ei≈£î ñ|üj÷Ó >∑|&ü +ç ~. n+<äT
e\q Bìì ªdü+yê~ÁuÛÑeTµ n+{≤s¡T. n˝≤H˚ ã\e+‘·|ü⁄∫+‘·qe\q Á|ü‘·´ø£å+>±
ÁãVü≤àC≤„q+ ø£\T>∑øb£ ˛sTTHê n<äèwü+º e\q ªÁãVü≤àC≤„q+µ ø£*–+#˚ ÁãVü‰àø±s¡eTH√eè‹Ô
ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·<뛫sê ÁãVü≤àC≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+<äì uÛ≤eeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø±ì
yÓ+≥H˚ø±ø£ ø=+‘· Ä\dü´+>± |ò*ü +#·TqT. ø£qTø£H˚ Ç{Ϻ <Ûë´qeTTqT j·÷eJ®eeTT
Á|ü‹s√p nH˚øk£ Õs¡T¢ #˚jT· e˝…qì dü÷#·q. sêe÷qTC≤#ês¡T´\T ªì~<Ûë´dæ‘e· ´íµ nqï
ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q ªì~<Ûë´düµ Ç≥Te+{Ï <Ûë´qy˚T nì n+^ø£]ùdÔ n~ H˚sT¡ >± eTTøÏÔ kÕ<Ûqä eTT
ø±<äT. ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+ ø£*–+#˚ eTH√eè‹Ôì ø£*–+#·≥+ <ë«sêH˚ ne⁄‘·T+~. n~
ÁãVü‰àø±s¡eTH√eè‹Ô s¡÷|ü+ nì nHêï n~ H˚s¡T>± eTTøÏÔø±s¡D+ ø±˝Ò<äT.
ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+ ø£*–+#·≥+ <ë«sêH˚ ne⁄‘·T+~. ø±ã{Ϻ m˝≤ #·÷∫Hê C≤„q+e\qH˚
eTTøÏÔ nì ‘˚*+~. eT] sT÷ n<Ó«’ ‘·yê<ëìï m+<äT≈£î ø±<ä+{≤s¡T? <Ûë´q+e\qH˚
eTTøÏÔ nì m˝≤ ‘·eT yê<ëìï ìs¡÷|ækÕÔsT¡ ?
35
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 37
nj·÷´! eTTøÏÔ e#˚Ã~ kÕø屑êÿs¡s÷¡ |üyTÓ qÆ C≤„q+‘√H˚. ø±ì ªªj·÷+‘˚eT‹kÕ‡
>∑‹'µµ (eTs¡Dø±\eTT˝À @ ãT~∆ ñ+≥T+<√ n<˚ ‘·sT¡ yê‘· e#˚à >∑‹) nqï Hê´j·T+
Á|üø±s¡+ (uÛ≤>∑e‘·+˝À »&ÉuÛÑs¡‘·T&ÉT ‘·q ∫e]<äX¯˝À ‘·q ô|+|ü⁄&ÉT ˝Ò&çì >∑÷]Ã
‘·\#·≥+ e\q Äj·Tq ˝Ò&ç »qàHÓ‘êÔ&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). eTs¡Dø±\+˝À e#˚Ã
kÕø屑êÿs¡+e\qH˚ (C≤„q+) eTTøÏ.Ô ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚‘Ô· ø¬ e’ \´+ bı+<ä{≤ìøÏ ÁbÕs¡ã+∆
rπs düeTj·T+ø√dü+ ìØøÏkå ÕÔ&+É {≤s¡T. ªª‘·d´ü ‘êe<˚e ∫s¡+ j·÷eqï$ yÓ÷øπ ´å <Ûä dü+|ü‘‡˚ ´µµ
nqï ÁX¯ó‹yêø±´ìï >∑eTì+#·>\∑ s¡T.
n˝≤ eTs¡Dø±\+˝À Ä‘·àC≤„q+ ø£\>±\+fÒ J$‘·<äX¯˝À ìs¡+‘·s¡+ Ä‘·à
uÛ≤eq˝À ‘·&dç æ eTT<äs› TT‘˚H˚ edüT+Ô ~. (>±+BÛ>±s¡T eTs¡D düeTj·T+˝À ‘·TbÕøÏ >∑T+&ÉT¢
‘·>T∑ \>±H˚ ªªùV≤sê+µµ nì eTs¡D+Ï #·≥+ ìs¡+‘·s+¡ Äj·Tq #˚dqæ sêeTuÛ»Ñ qe\qH˚
ø£<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ Á|ü‹s√E Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT #˚døæ =qe\dæq<˚. ˝Ò<+ä fÒ
eT<Û´ä ˝À Ç‘·s-¡ nHê‘·à $wüj÷· \ <Ûë´düe\q Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ eTs¡T>∑Tq|ü&‘ç ˚ eTs¡D
ø±\+˝À yπ̊s∫+‘·q\T ø£*–‘˚ ÁãVü≤ày˚‘ø¬Ô· H’ ê (»&ÉusÑÛ ‘¡ T· ìøÏ ˝≤>±) |ü⁄qs¡q® à ‘·|Œü <äT.
(≈£î+&ÉqT #·÷∫q ‘·sê«‘· eÅdeÔü TTqT #·÷∫qyêìøÏ eTT+<ä] ª≈£î+&ɵ uÛ≤eq b˛sTT
Á|üdTü ‘Ô · eÅdeÔü TT >∑Ts¡T˝Ô À ñqï≥¢e⁄‘·T~ >∑<ë!). ø£qTø£ eTTøÏ˝Ô <Ò Tä - nì Äπø|å Dü .
düe÷:- n~ j·TTø£+Ô ø±<äT. $<˚V≤ü eTTøÏÔ ø=i≈£î ÁbÕs¡ãd∆ eü ÷|æÔ nj˚T´ düeTj·T+ø√dü+
ÁãVü≤ày˚‘Ô· m<äTs¡T#·÷kÕÔ&ìÉ ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. ÁãVü≤àC≤„q+ e∫Ãq yÓ+≥H˚ ÁãVü≤àyÓTÆ eTT≈£î&Ô q’Ó
ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ <˚V≤ü + ÁbÕs¡ã+∆ |üPs¡jÔ T˚ ´<ëø± ñ+≥T+<äH˚ <ëì ns¡+ú . ªª<˚V≤ü À|æ <Óe’ eX¯>'∑
K\T ø£sà¡ j·÷e‘Y kÕ«s¡+uÛøÑ +£ Á|ü‹düMTø£‘å · @e kÕdüT'µµ nì uÛ≤>∑e‘·eTT #Ó|Œæ +~. eTiÏ
ÁãVü≤àC≤„qø±\eTTq+<˚ yÓ÷ø£+å bı+~q ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ MTeT‘·+˝À ÁãVü≤à+‘·|Œü s¬ +&Ée~
ø£qã&É<Tä >∑<ë! n+‘ê n<Ó«’ ‘·+ >∑<ë! ˝Àø£ e´eVü‰s¡+ ñ+&Ésê<äT >∑<ë!- nqï~ MT
dü+<˚Vü≤+. ø±ì n~ ‘·|ü. n˝≤ n+^ø£]ùdÔ >∑Ts¡T•wü´ dü+Á|ü<ëj·T+ >∑÷&Ü
˝Ò≈î£ +&Üb˛‘·T+~. (ø£èwüß&í TÉ ^‘· #Ó|Œü ≥+, X¯+ø£sT¡ \T eT‘·Á|ü#ês¡+ #˚jT· ≥+ e+{Ï$
≈£î<äse¡ ⁄ - mes¡T, me]øÏ #ÓbÕŒ*? - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ‘·‘·Ô«y˚‘·Ô\T jÓ÷>∑T´&Ó’q •wüß´ìøÏ
n<Ûë´‘·à$<ä´ #ÓbÕŒ*. n≥Te+{Ïyê&ÉT #Óù|Ô e∫Ãq $<ä´ n$<ä´qT ìs¡÷à*düT+Ô <äì
X¯+ø£sê#ês¡T´\T, yê] ^‘êuÛ≤wü´+˝À #ÓbÕŒs¡T. ‘·‘«Ô· y˚‘≈Ô· î£ <Ó«’ ‘·+ ø£qã&É<ìä ª>∑Ts¡T-
•wü´µ <Ó’«‘·+ ‘·>∑<äì, n˝≤ <ä]ÙùdÔ n‘·qT ‘·‘·Ô«y˚‘·Ôj˚T ø±&Éì, n‘·qT #˚dæq~
ñ|ü<˚X¯y˚Tø±<ä˙ nqTø=qsê<äT. ì‘·´X¯ó<ä∆ãT<ä∆ eTT≈£îÔ&Ó’q áX¯«s¡Tì #·÷∫, eTq+
Äj·Tq |ü⁄{Ϻq≥T¢-eTs¡DÏ+∫q≥T¢-dü+kÕs¡+ q&É|æq≥T¢ uÛ≤$düTÔ+{≤eTT. n˝≤H˚
‘·‘«Ô· y˚‘\Ô· qT (s¡eTDeTVü≤]¸e+{Ïyês¡T) #·÷∫ yês¡T ªªnB-ÇBµµ #˚dTü qÔ ï≥T¢ uÛ≤$kÕÔ+.
36
38 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±ì ÁãVü≤ày˚‘Ô· yÓ|’ ⁄ü qT+∫ Ä˝À∫ùdÔ Äj·Tq≈£î @ dü+>∑eT÷, @ e´eVü‰s¡eT÷ ˝Ò<Tä .
‘·≥düT&ú TÉ . Ä<Ûë´‘·àsêe÷j·TD+˝À $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT #Ó|Œæ q<ä<!˚
ªªsêyÓ÷q>∑#÷ ‹¤ q ‹wü̃‹ HêqTXÀ#·
‘ê´ø±+ø£‘å ˚ ‘·´»‹H√ qø£s√‹ øÏ+∫‘Y
Äq+<äeT÷]Ôs#¡ \· ' |ü]D≤eTV”≤q'
e÷j·÷>∑TD≤qqT>∑‘√Væ≤ ‘·<ë∏ $uÛ≤‹µµ
(nq>± sêeTT&ÉT q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT, Ä>∑T‘·THêï&ÉT, C≤*|ü&TÉ ‘·THêï&ÉT, ø√s¡T#·THêï&ÉT,
e<ä\T#·THêï&ÉT, #˚jT· T#·THêï&ÉT - nì nqT≈£î+{≤+. ø±ì ny˚M n‘·qT #˚jT· ≥+
˝Ò<Tä . n‘·qT Äq+<äs÷¡ |ü⁄&ÉT, n#·+#·\T&ÉT, e÷s¡TŒ\T˝Òìyê&ÉT. e÷j·÷>∑TD≤\qTã{Ϻ
n˝≤ ø£qã&ÉT‘·THêï&ÉT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
;»/eT÷\yÓTqÆ nC≤„q+/e÷j·Te\q n˝≤#˚dTü qÔ ï≥T¢ sêeTT&ÉT ø£qã&ÉT‘·THêï&ÉT.
nsTT‘˚ á nC≤„q+ áX¯«s¡Tì~ ø±<äT. Äj·Tq≈£î nC≤„q+ ˝Ò<äT. eTq nC≤„q+
e\qH˚ n˝≤ ø£qã&É≥+. (>±s¡&yû êìøÏ nC≤„q+ ñ+&É<Tä . C≤„qy˚T ñ+≥T+~. yêì
e÷j·÷X¯øÔÏ eTq≈£î nC≤„qyÓTÆ ‘·>T∑ \T≈£î+≥T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). á yÓTT‘·+Ô yê<äq,
$#ês¡D\e\q ‘˚*q<˚eT+fÒ ªªC≤„q+ @s¡Œ&çHê uÛ<Ò (ä <Ó«’ ‘·)yêdüq n˝≤H˚ ñ+≥T+<äì,
<ëìì >∑÷&Ü b˛>=fÒ~º yπ̊sMT ˝Ò<Tä >∑qTø£, n~ #·#Ã˚ <ëø£ b˛<äì, Á|ü‹|ü≈îå£ \qïe÷≥
Á‘√dæy˚j·Tã&çq~. (uÛÒ<äyêdüq ñ+&É<äì, ñqï≥T¢ eTq+ ÁuÛÑeT|ü&É‘êeTì uÛ≤e+-
nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT≈£î Á|üe÷D≤\T Ç$>√ -
_Û<ä´‘˚ Vü≤è<äj·TÁ>∑+~∏' - ∫Û<ä´+‘˚ düs¡«dü+X¯j·÷'ˆ
ø°åj·T+‘˚ #êdü´ ø£sêàDÏ - ‘·dæàHé <äèùwº |üsêeπsˆˆ
(|üse¡ ÷‘·à <äsÙ¡ qyÓTqÆ ‘·sê«‘· Vü≤è<äjT· eTT˝Àì nVü≤+ø±s¡ eTeTø±s¡ Á>∑+<∏Tä \T $&ç
b˛‘êsTT.düeTdüÔ dü+<˚V≤ü eTT\T |ü{≤|ü+#·\e⁄‘êsTT.dü+∫‘ê>±$T ø£sà¡ \T q•kÕÔsTT.)
ªªÁãVü≤à$‘Y ÁãôV’≤àe uÛÑe‹µµ - (ÁãVü≤ày˚‘·Ô ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘ê&ÉT). yÓTT<ä\>∑T
ÁX¯ó‘·T\e\q ªªC≤„q+ e∫Ãq yÓ+≥H˚ eTTøÏÔµµ nì ‘Ó\TdüTÔqï~. ø£qTø£ ‘·‘·Ô«y˚‘·Ô≈£î
uÛ<Ò yä êdüq\T, nC≤„Hê\T $T–* yÓ+ã&ç+#·e⁄. ìC≤ìøÏ Ä‘·à≈£î C≤„Hê‘Y eTT+<äsTTHê
m≥Te+{Ï ã+<Ûë\T ˝Òe⁄. ªªÄ‘·àµµ ≈£L≥düT&ú TÉ nq>± nr‘·T&ÉT. n{Ïyº êìøÏ C≤„q+
‘·sê«‘· e÷Á‘·+ ã+<Ûë\T m˝≤ ekÕÔsTT? n$ ÁuÛeÑ T\T e÷Á‘·yT˚ . n<˚ nC≤„q+. á
nC≤„Hêìï b˛>=≥º{≤ìøÏ C≤„q+ nedüs+¡ . n+‘·{‘Ï √ dü].
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ªª<˚V≤ü bÕ‘·+ ‘·sê«‘· e#˚à $<˚V≤ü eTTøÏÔ @eT+fÒ Je⁄&ÉT düTwüßeTï<ë«sê ãj·T≥≈£î
b˛sTT dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\<ë«sê ÁãVü≤à˝Àø£+ #˚s≥¡ +µµ nì sêe÷qTE\T #ÓbÕŒs¡T. n~
‘·|ü . eTT≈£î\Ô T bı+<˚ ÁãVü≤à+ nK+&É+, düs«¡ yê´|ü+Ô . <ëìøÏ Á|ü‘´˚ ø£ ˝Àø£+ ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ <ëìì bı+<ä{≤ìøÏ ˝Àø±+‘·s¡+ b˛e\dæq |üì˝Ò<äT. πøe\+ Væ≤s¡D´>∑s¡“¤
˝Àø£eTTqT #π̊s (Væ≤s¡D´>∑sꓤ~) dü>T∑ D√bÕdü≈î£ \jÓTTø£ÿ dü>T∑ DeTTøÏÔ >∑T]+∫ #Ó|Œæ q
$wüjT· + n~. ÁãVü≤àC≤„q+ <ë«sê ìs¡TDZ eTTøÏÔ bı+<˚yê]øÏ ø±<äT. (yê] ÁbÕD≤\T-
‘·d´ü ÁbÕD≤ ÇôV≤’ e©j·T+‘˚ - nì yê] X¯Øsê<äT\T nìï Ç#·Ã≥H˚ |ü+#·‘«· eTT bı+<äTqT.
- nqTyê<ä≈£î&ÉT). ªÁãVü≤àÁbÕ|æµÔ nqã&˚ eTTøÏÔ ñqï<äq{≤ìøÏ kÕø£´å + ªªÁãVü≤à$<ëb˛ï‹
|üsy¡ Té µµ yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‘·T\T.
Á|üX¯ï:- ndü\T ÁãVü≤ày˚‘,Ô· ÁãVü≤àqT bı+<ä&qÉ Tø√e{≤ìøÏ MT≈£îqï ø±s¡D≤\T @$?
1) ÁãVü≤à |üs√ø£eå THê...?, 2) <ä÷s¡+>± ñqï<äHê...?, 3) n‘·´+‘· dü÷ø£ÎeTHê..?,
4) eTVü‰y˚>e∑ THê...?
düe÷:- 1) ÁãVü≤à |üs√ø£+å ø±<äT. n~ eTq Ä‘·àj˚T. ªªj·T‘ê‡øå±<ä|sü √ø屑Y ÁãVü≤൵.
eTq Ä‘·à eTq≈£î |üs√ø£+å ø±<äT >∑<ë! ÁuÛ≤+‹e\q, nC≤„q+e\q n~ |üs√ø£+å . ø±ì
C≤„q+ ‘·sê«‘· n~ n|üs√ø£yå T˚ . ô|>’ ± ÁãVü≤à |üs√ø£eå TqTø=qïyê&ÉT ÁãVü≤ày˚‘j Ô· T˚ ø±&ÉT.
2) ÁãVü≤à <ä÷s¡ edüTeÔ ⁄ ø±<äT. eTq˝Àì<˚, eTqy˚T. ‘Ó*dæqyêìøÏ <ä>sZ∑ <¡ .˚ ‘Ó*j·Tì
yêìøÏ ª<ä÷s¡|⁄ü <äìµ ÁuÛ≤+‹. ªª<ä÷s¡düú+ #ê+‹πø #· ‘·‘Yµµ nì ÁX¯ó‹.
3) ÁãVü≤àeTT dü÷ø£Îy˚T ø±<äT, n‘·´+‘· eTVü≤‘·TÔ >∑÷&Ü. ndü\T á dü÷ø£Î|ü<ëìøÏ
ns¡+ú ªª‘Ó*j·T≥+ ø£weºü Tìµµ ns¡eú TT. ô|>’ ± - ªªn+‘·s“¡ Væ≤X¯Ã‘·‘‡· s¡«+ - yê´|ü´Hêsêj·TD'
dæ‘ú '· µµ nì düs«¡ yê´|æ. nì #Ó|Œæ q ÁX¯ó‹‘√ uÛ<Ò +ä edüT+Ô ~. (dü÷ø£Î+ nH˚~ |ü]e÷Dyê#·ø+£
nqTø=+fÒ ÁãVü≤à|ü<ës¡+ú n‹ ∫qï~ nqTø√yê*. n˝≤ nsTT‘˚ n~ düs«¡ yê´|ü+Ô ø±<äT
ø£<ë! eTVü≤‘·TøÔ q£ ï eTVü≤‘·TÔ ø±<äT >∑<ë! - ø£qTø£ ô|’ ÁX¯ó‘·T\‘√ ‘˚&Ü edüT+Ô ~. n+<äTe\q
‘Ó*dæø=q≥+ #ê\ ø£wyºü TÓ qÆ <äH˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ* - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
4) n~ y˚>+∑ >± (»eq+) ø£~˝Ò~ ø±<äT. |ü]|üPs¡eí TT düs«¡ yê´|üeÔ TT. n#·\eTT. (n~
˝Òì#√≥T ˝Ò<Tä . mø£ÿ&çøÏ ø£<Tä \T‘·T+~ y˚>+∑ >±? - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
ªªìwüÿ\+ìÁwæÿj·T+ XÊ+‘·+µµ - nì ÁX¯ó‹ - ÁøÏj÷· s¡V≤æ ‘·eTì #Ó|⁄ü qÔ ï~. y˚>+∑
ÁøÏjT· ø£<ë! ø£qTø£ y˚>e∑ +‘·yTÓ qÆ edüTeÔ ⁄ ø±<äT. ªªn#·˝Àj·T+ düHê‘·q'µµ nì ªn#·\+µ
nì ÁX¯ó‹. ø£qTø£ MT dü+<˚V‰ü \T Hê\T>∑÷ ‘·ù|Œ.
39 40 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á|üX¯ï:- nj·÷´! ÁãVü≤à ndü+>∑+ nì >∑<ë ÁX¯ó‹. ªªndü+>√Vü≤´j·T+ |ü⁄s¡Twü'µµ -
ø£qTø£ dü+>∑+ ˝ÒìyêìøÏ MTs¡T ªbı+<ä≥+µ nH˚ dü+>∑+ m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ ?
düe÷:- #Ó’‘·q´yÓTÆq (∫‘Y) Je⁄ì‘√ dü+>∑+ >∑T]+∫ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ÄÁX¯ó‹ #Ó|æŒq~.
ªn∫‘·TµÔ ‘√ (»&É|<ü ës¡eú TT‘√ düèw摺 √-nqTyê<ä≈£î&ÉT) dü+>∑+ ˝Ò<ìä . ∫‘·T‘Ô √ >∑÷&Ü
dü+>∑+ ˝Ò<+ä <ëeT+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . |üse¡ ÷‘·àj˚T ª∫‘·TµÔ . Äj·Tq≈£î ∫‘·T‘Ô √ dü+ã+<Û+ä
ñ+<√ ˝Ò<√ #Ó|Œü ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ∫Á<ä÷|üyTÓ qÆ ~ Ä‘·àj˚T>±ì (Je⁄&ÉT) ÁãVü≤à+ ø±<äq
sê<äT. ªªdü∫Ã<ëq+<ä+ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹. ∫Á<ä÷|ü+>±H˚ ÁãVü≤àeTTqT e]ídTü qÔ ï~. ªª‘·Å<“ä Vü≤à
dü Ä‘ê൵ nì ÁãVü≤à nHêï, Ä‘·à nHêï ˇø£ÿfÒqì eTi=ø£ ÁX¯ó‹. (Ä‘·à n+fÒ
X¯Øs¡+˝À yê´|æ+∫q ÁãVü≤ày˚T. ÁãVü≤à+ n+fÒ Á|ü|+ü #·+ n+‘ê yê´|æ+∫q ÁãVü≤àeTT.
|òTü {≤ø±X¯+-Ä‘·à, Äø±X¯+-ÁãVü≤à nì eTq ne>±Vü≤q- nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ø£qTø£ ÁãVü≤à-
Ä‘·à nH˚$ ˇø£ÿfÒ. ø£qTø£ Ä‘·ày˚‘≈Ô· î£ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ ˝Ò<ìä X¯+øÏ+|üqedüs+¡ ˝Ò<Tä .
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ì‘·´eTT bı+~ ñqï ÁãVü≤àqT ‘·‘«Ô· y˚‘Ô· (eTs¡\) bı+<äT‘ê&ÉT nq≥+
@$T{Ï? düV≤ü »+>±H˚ »]–q $wüjT· + ‘êqT kÕ~Û+∫q |ü⁄s¡TcÕs¡+ú m˝≤ ne⁄‘·T+~?
düe÷:- ÁuÛeÑ Te\q nC≤„qeTTe\q eTq eTqdüT‡ á X¯Øsê<äT\‘√ ø£*dæb˛sTT ª‘êqT
ÁãVü≤àeTTqTµ nqï $wüj÷· ìï >∑T]Ô+#·˝øÒ b£ ˛‘·Tqï~. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTqT ‘êqT bı+<äq≥T¢,
bı+<ä˝qÒ ≥T¢ ÁuÛeÑ T ø£*–+~. á nHê~ ÁuÛeÑ TqT C≤„q+ ‘=\–+#·q|ü⁄&ÉT ªÁãVü≤àeTTqT
bı+~q≥T¢µ ne⁄‘·T+~. n~ (|üse¡ TdüTKùV≤‘·Te⁄ ø£qTø£) |ü⁄s¡TcÕs¡+ú nsTT+~. BìH˚
ªªø£+sƒ¡#êMTø£s¡Hê´j·T+µµ n+{≤s¡T. (ñj·÷´\˝À _&ɶ ñHêï #·÷&Éø£ }s¡+‘ê yÓ<øä ≥£ +
e+{Ï~). ø£+sƒe¡ TTq+<äTqï ã+>±s¡+ (#êMTø£s+¡ ). ñqï<äì >∑eTì+#·ø£ n+‘·≥ yÓ<øä ,Ï
∫es¡≈î£ m<äTs¡T>± ñqïyê&ÉT #Ó|Œü >± ‘Ó*dæø=ì n<ä+› ˝À #·÷∫ø=ì ‘·q~ ‘·q≈£î
<äøÿÏ q≥T¢ Äq+<ä|&ü ≥É +. n≥Te+{Ï<˚ Ç~. n+<äTøπ ô|<ä\› T ªª$eTTø£XÔ Ã¯ / $eTT#·´‘˚µµ
nHêïs¡T. düV≤ü »+>± eTq+ eTT≈£î\Ô y˚T nq>± Ä‘·à\y˚T, ÁãVü≤àeTT\y˚T. ø±ì n˝≤
uÛ≤$+#·ø£ dü+kÕs¡+˝À |ü&‘É êeTT. ø±ì C≤„q+ e∫Ãq ‘·sê«‘· eTT≈£î\Ô + ne⁄‘êeTT.
ªÁãVü≤ày˚Tµ nì >∑T]ÔkÕÔ+. n<˚ ª$eTT≈£î&Ô ˚ eTT≈£î&Ô eÉ ⁄‘ê&ÉTµ (eT<Û´ä e∫Ãq n<Ûë´dü (ÁuÛ≤+‹)
qT+&ç) nqïe÷≥≈£î ns¡eú TT.
j·TC≤„<Tä \T - $$~wü≈î£ (õC≤„d)ü n+>∑eTT\T
$$~wü nq>± (ÁãVü≤à) õC≤„d.ü ÁãVü≤àeTTqT>∑÷]à ‘Ó*j·Te˝…qì ø√]ø£. j·TC≤„~
ø£sà¡ \e\q ª$$~wüµ nq>± ªõC≤„dµü |ü⁄≥TÔ+<ë? ˝Òø£ C≤„qy˚T |ü⁄≥TÔ+<ë. (n+fÒ j·TC≤„~
ø£sêà#·sD¡ e\q ÁãVü≤àC≤„qeTT MT<ä yê+#Û· |ü⁄≥TÔ+<ë? ÁãVü≤àC≤„qy˚T H˚sT¡ >± |ü⁄≥TÔ+<ë?)
37
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 41
nì $#ês¡D #˚<ë›+...!
ªª‘·y˚T‘·+ y˚<ëqT#·H˚q Áu≤Vü≤àD≤$$~wü+‹ j·TCÒ„q <ëH˚q ‘·|ükÕHêX¯πøqµµ
(y˚<ë<Û´ä j·TqeTT #˚‘· j·T»„<ëq‘·|dü Tü ‡\#˚‘· Áu≤Vü≤àDT\T ÁãVü≤àqT ‘Ó*dæø=q>√s¡T‘ês¡T)
nì y˚<äyêø£´eTT. áX¯«sê]Œ‘·eTT>± #˚dæq ìcÕÿeTø£s¡à\e\q Ä‘·à‘·‘·Ô«eTTqT
‘Ó*dæø=q>√s¡T‘ês¡T nì n<Ó«’ ‘·T\T n+{≤s¡T. ø√]ø£øq£ ï (Ç#·Ãø¤ q£ ï) ø√s¡ã&˚ $wüjT· +
(Çwü´e÷D+) Á|ü<ëÛ q+ ø£qTø£ C≤„qy˚T (y˚<qä y˚T) ø£\T>∑T‘·T+<äì sêe÷qTJj·TT\T.
(nq>± õC≤„dü ø£\T>∑T‘·T+<äì n<Ó«’ ‘·T\T, C≤„qy˚T ø£\T>∑T‘·T+<äì sêe÷qTJj·TT\T
n+{≤s¡T - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
ø±ì sêe÷qT»yê<äeTT dü]ø±<äT. @\q+fÒ, ª$$~wü+‹µ (‘Ó*dæø=q>√¬s<äsT¡ )
nì y˚<+ä #Ó|Œæ +~. ˝Ò<+ä fÒ ª$<ä+‹µ (‘Ó*dæø=+{≤s¡T) nì #Óù|Œ~ ø£<ë! ªwü-düHµé
nH˚ Á|ü‘´· j·÷ìøÏ ªø√s¡Tµ ns¡+ú ø£<ë! Ä Á|ü‘´· j·T+ ìs¡søú¡ +£ ne⁄‘·T+~ >∑<ë! nj·÷´!
n˝≤ ø±<äT. ªªndæHê õ|ò÷ü +dü‹µµ (ø£‹‘Ô √ qs¡ø>£ √s¡T#·THêï&ÉT) nqï#√≥ ø£‹Ô qs¡ø{£ ≤ìøÏ
kÕ<Ûäqy˚T>±ì qs¡ø±\H˚ ø√]ø£≈£î kÕ<ÛäqeTT ø±<äT >∑<ë! ø£qTø£ j·T»„eTT\T C≤„q
kÕ<Ûqä eTT˝Ò>±ì C≤„H#˚ êä kÕ<Ûqä eTT\qsê<äT >∑<ë! düe÷:- qs¡ø{£ ≤ìøÏ ø£‹Ô dü«j·T+>±H˚
kÕ<Ûäq+. ø£qTø£ nø£ÿ&É ns¡ú+ n˝≤H˚ dü]b˛‘·T+~. ø±ì j·TC≤„\T ÁãVü≤àC≤„HêìøÏ
H˚sT¡ >± kÕ<ÛHä ê\T ø±e⁄. C≤„HêìøÏ C≤„H+˚ Á~j·÷\T kÕ<Ûqä +. ø£+{Ï‘√ s¡÷|ü+ #·÷kÕÔeTT.
#Ó$‘√ X¯ã+› $+{≤eTT. ø£qTø£ n˝≤ ns¡+ú #Ó|Œü sê<äT. (ø£qTø£ j·TC≤„\e\q ∫‘·XÔ ó¯ ~∆
<ëìe\q C≤„qyê+#Û· <ëì ‘·sê«‘· C≤„q+ - ÇB es¡Tdü).
nj·÷´! eTiÏ Ä‘·àC≤„HêìøÏ eTVü‰yêø±´\T ø±s¡DeTì MT yês¡T #ÓbÕŒs¡T ø£<ë!
(nø£ÿ&ÓH’ ê Ä‘·àC≤„HêìøÏ yêø£´+ ø±s¡D+ ø±<äT ø£<ë! n$ C≤„H+˚ Á~j·÷\T ø±<äT >∑<ë-
nqTyê<ä≈î£ &ÉT). düe÷:- #ÓbÕŒ+. nsTT‘˚ düV≤ü ø±] (düV‰ü j·T) ø±s¡D≤˝Ò>±ì Á|ü‘´· ø£å ø±s¡D+
ø±<äT. ≈£î+&ÉqT #·÷&Ü\+fÒ ø£qTï ø±yê*. <ëìøÏ nedüsy¡ TÓ ‘Æ ˚ düV‰ü j·T+ #˚jT· {≤ìøÏ
B|ü+ (ø£fifl¯ CÀ&ÉT) ø±yê* >∑<ë! ø£qTø£H˚ X¯+ø£sê#ês¡T´\T Ä‘·à<äsÙ¡ qeTTq≈£î XÊÅd+Ôü ,
Ä#ês¡T´&ÉT, ñ|ü<X˚ e¯ TT, X¯eTeTT, <äeTeTT yÓTT<ä\>∑T yê{Ï‘√ dü+kÕÿs¡eTT bı+~q
X¯ó<än∆ +‘·'ø£sD¡ eTT ø±yê\ì ^‘êuÛ≤wü´+˝À #ÓbÕŒs¡T.
nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ j·TC≤„<Tä \T >∑÷&Ü n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ düV‰ü j·T|ü&ø˚ ±s¡D≤\T
ø±e#·Tà >∑<ë! düe÷:- ø±ì ø£+{ÏøÏ B|ü+ yÓTT<ä˝q’… $ düV‰ü j·T+ #˚dqæ ≥T¢ j·TC≤„<Tä \T
C≤„q+ $wüjT· +˝À n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ #˚ùd düV‰ü j·T+ @MT ˝Ò<Tä . ø£qTø£ C≤„q (y˚<qä +)
kÕ<Ûqä eTT\T ø±H˚se¡ ⁄. ˝Ò<ë eTVü‰yêø£´+ Ä‘·à <äsÙ¡ HêìøÏ kÕ<Ûqä +(ø£sD¡ +) ø±e#·TÃqT.
38
42 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±ì ˇ+≥]>± ø±<äT. ª$#ês¡Dµ ‘√ ø£*dæjT˚ ne⁄‘·T+~. $#ês¡D˝Àq÷, eTqdüT‡πø
ÁbÕ<Ûëq´eTT. ø£+{ÏøÏ B|ü+˝≤>± eTVü‰yêø£´eTT n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ düV‰ü j·TyÓTqÆ ñbÕj·TeTT.
á s¡øy£ TÓ qÆ |ü]dæ‹ú C≤„q+ $wüjT· +˝À j·TC≤„<Tä \≈£î ˝Ò<Tä . k˛j·T+<˚e <ä‘'Ô· (Ä
<˚e<ä‘T· &Ô ˚ M&ÉT-nq>± ∫qïHê&ÉT düqï>± ñqï <˚e<ä‘T· &Ô ˚ M&ÉT nì ‘·sê«‘· ej·TdüT‡˝À
>∑Ts¡TÔ|ü{Ϻq≥T¢- nqTyê<ä≈£î&ÉT) nqïyêø£´+˝À <˚e<ä‘T· ìÔ >∑T]Ô+∫q≥T¢ j·T»„+ <ë«sê
me&É÷ Ä‘·àqT >∑T]Ô+#·˝&Ò TÉ . ø±ì dü+kÕÿs¡ X¯ó<äy∆ TÓ qÆ eTqdüT‡‘√H˚ >∑T]ÔkÕÔ&TÉ . ø£qTø£H˚
ªªeTqôdy’ êqTÁ<äweºü ´yéT (eTqdüT‡‘√H˚ #·÷&Ée˝…qT), <äèX¯´‘˚‘·«Á>∑´j·÷ ãT<ë∆´ (|ü<Tä HÓq’
ãT~∆‘√H˚ #·÷&Éã&ÉTqT) nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. j·TC≤„<Tä \e\q e∫Ãq düTø£è‘·dVü ≤ü ø±s¡+‘√
eTqdüT‡ <ä]ÙdüTÔ+~ ø£qTø£ j·TC≤„<äT\T y˚<äq kÕ<ÛäqeTT \e⁄‘êsTT >∑<ë! n+fÒ
ø±e#·TÃqT. ÄdüTø£è‘·eTT áX¯«sêqTÁ>∑Vü≤s¡÷|ü+ ø±e#·TÃ. X¯eT<äe÷~ ∫‘·ÔX¯ó~∆
ø±e#·TÃqT. ø£qTø£H˚ ªªáX¯«sêqTÁ>∑V‰ü <˚e |ü⁄+kÕeT<Ó«’ ‘· yêdüHê, eTVü‰uÛjÑ T· |ü]Á‘êD≤‘Y
~«Á‘êD≤y˚Te C≤j·T‘˚µµ ø£qTø£ j·TC≤„<Tä \e\q ø£*–q n<äèwü+º e\qH˚ |ü⁄s¡Twüßq≈£î
Ä‘·à‘·‘«Ô· õC≤„dü @s¡Œ&ÉT‘·T+~. H˚sT¡ >± Ä‘·àC≤„q+ @s¡Œ&É<Tä . y˚<ë+‘· eTVü‰yêø±´s¡ú
$#ês¡De\q e÷Á‘·yT˚ H˚sT¡ >± Ä‘·àC≤„q+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ j·TC≤„<Tä \T ªª$$~wüµµ
(õC≤„d)ü ≈£î e÷Á‘·yT˚ ø±s¡DeTT\T.
nj·÷´! Bììã{Ϻ Ä‘·à‘·‘«Ô· C≤„q+ ø√dü+ y˚<ë+‘· $#ês¡+ #˚j÷· *. Ä C≤„q+
MT<ä ø√]ø£ (õC≤„dü) |ü⁄{≤º\+fÒ j·TC≤„<äT\T #˚j·÷* nì ‘˚*q~. Bìe\q
nH√´Hê´ÁX¯j·T<√wü+ e∫Ã+~. j·TC≤„#·s¡D+ ñ+fÒH˚ õC≤„dü. õC≤„dü ø£*–‘˚H˚
j·TC≤„#s· D¡ . (ô|[fl≈£î~]‘˚ >±ì |æ∫à ≈£î<äs<¡ Tä - ô|[fl≈£î~]‘˚ >±ì |æ∫à ≈£î<äs<¡ Tä
nqï≥T¢) - n˝≤ø±<äT. áX¯«s¡ Á|”‹ø√dü+ j·TC≤„\T #˚j÷· *. áX¯«sêqTÁ>∑V≤ü +e\q
õC≤„dü |ü⁄≥TÔ+~. õC≤„deü \q y˚<ë+‘·$#ês¡D. <ëìe\q Ä‘·àC≤„q+ edüT+Ô ~. ø£qTø£
<√wü+ ˝Ò<Tä . õC≤„døü √dü+ j·TC≤„\T #˚jT· eTT. áX¯«sêqTÁ>∑V≤ü + (‘·<뛫sê dü<‹Zä ø√dü+)
j·TC≤„\T #˚j÷· *. ‘·sT¡ yê‘· n<äèwü+º e\q (dü«s¡yZ ÷Ó ) õC≤„dj ü ÷Ó ø£\T>∑T‘·T+~. n<˚
e÷ dæ<ë∆+‘·eTT. ø£qTø£ j·TC≤„<Tä \T H˚sT¡ >± Ä‘·à y˚<qä (C≤„q) kÕ<Ûqä eTT\T ø±e⁄.
n˝≤ nq{≤ìøÏ nìï Á|üe÷DeTT\T e´‹πsø£yT˚ . ªªì‘·´eTT Á|ü‹~qeTT Ä‘·à <Ûë´qeTT
|ü\Te÷s¡T¢ #˚j÷· \ì, n+<äT≈£î kÕ<Ûqä eTT>± j·TC≤„<Tä \T #˚j÷· \ì sêe÷qTE\T
#Ó|Œæ q~ |æ∫à e÷≥ e÷Á‘·yT˚ . m+<äTø£+fÒ ˇø£ |ü⁄s¡Twüß&ÉT @ø£ø±\+˝À j·TC≤„<Tä \T,
Ä‘·à<Ûë´qeTT#˚jT· ˝Ò&TÉ . H˚Á‘ê~ u≤ùV≤´+Á~j·÷\‘√ #˚ùd$ j·TC≤„~ ÁøÏjT· \T. M{ÏjT· +<äT
eTqdüT‡>∑÷&Ü u≤Vü≤´Á|ü|+ü #·+˝ÀH˚ ñ+≥T+~. <Ûë´q+ Ä‘·àC≤„q+ nH˚$ Ç+Á~j·÷\
u≤Vü≤´yê´bÕs¡+ #·+|ü⁄ø=ì (n+‘·]+Á~j·TyÓTqÆ ) @ø±Á>∑yTÓ qÆ eTqT‡‘√ #˚ùd$. ìs¡+‘·s+¡
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 43
Ä‘·à<Ûë´q+˝À eTTqT>∑T‘ê&ÉT. j·TC≤„~ ø£sà¡ \T m˝≤ #˚jT· >∑\&ÉT. ø£qTø£ düs«¡ ø£sà¡ düHê´dü+
#˚dqæ yêìπø Ä‘·àC≤„q+ bı+<˚ neø±X¯+ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ì~<Ûë´düq+ (ìs¡+‘·s¡
<Ûë´q+) #˚ùdyê&ÉT j·÷eJ®eeTT ø£sêà#·sD¡ #˚jT· ˝Ò&TÉ . <Ûë´H√‘·Œ‹Ôø√dü+ j·÷eJ®eeTT
j·TC≤„~ø£eTT #˚d÷ü HÔ ˚ ñ+&Ü\ì sêe÷qTE\T #Ó|Œæ q~ >∑÷&Ü ndü‘´· y˚T. n˝≤#˚ùdÔ
Ä »qà≈£î ø£s¡à˝Ò U≤j·T+ ne⁄‘êsTT. C≤„q+ ô|’ »qà˝À sêe\dæq<˚. düπsqì
ˇ|üø=q≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . >∑s“¡ y¤ êkÕ~πøX¢ ¯ |ü]Vü‰s¡+ ø√dü+ á »qà˝ÀH˚ Ä‘·à<Ûë´q+
#˚j÷· * ø£<ë! ô|’ »qà˝ÀHÓH’ ê <Ûë´q+ |ü⁄≥TÔ+<äì Á|üe÷D+ @eTTqï~? á »qà˝ÀH˚
<Ûë´q+ |ü⁄fÒÔ Ç+ø£ j·TC≤„~ ø±sê´#·s¡D e´s¡úeTT ø£<ë! <Ûë´q+‘√H˚ ø±\+ >∑&çùdÔ
j·TC≤„qTcÕ˜qø±\+ <=s¡ø<£ Tä >∑<ë! (ô|>’ ± ô|’ »qà˝ÀHÓH’ ê <Ûë´q+ ñ<äsTTùdÔ j·TC≤„<Tä \T
nedüs+¡ ˝Òe⁄ >∑<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ ªªj·÷eJ®e+ ø£sêà#·sD¡ +µµ nH˚ sêe÷qT»
eT‘·+ ≈£î<äs¡<äT. n˝≤H˚ j·TC≤„<äT\e\q <Ûë´H√‘·Œ‹Ô >∑÷&Ü nj·TTø£Ôy˚T. ≈£î+&É≈£î
eT{Ïeº ˝… <Ûë´HêìøÏ j·TC≤„<Tä \T ñbÕ<ëq ø±s¡D+ ø±e⁄. ≈£î+&É≈î£ kÕ¬s ‹ù|Œ ø£Ás¡˝≤>±
j·TC≤„<Tä \T C≤„HêìøÏ ì$T‘·Ô ø±s¡D+ >∑÷&Ü ø±e⁄. C≤„qø±s¡DyÓTqÆ áX¯«sêqTÁ>∑V‰ü ìøÏ>±ì
∫‘·XÔ ó¯ ~∆øÏ >±ì n$ ø±s¡DeTT. ø£qTø£ áX¯«sêqTÁ>∑V≤ü yÓ÷ ∫‘·XÔ ó¯ ~∆j÷Ó ‘√&ÉT>± ñqï
n+‘·'ø£s¡D+ (ñbÕ<ëq ø±s¡D+) e\q Ä‘·à<Ûë´q+ (C≤„q+) ø£\T>∑T‘·T+~ >±ì
j·TC≤„<Tä \e\q ø±<äT.
nj·÷´! C≤„q+ ø£\>±\+fÒ bÕ|ü+ ñ+&Ésê<äT. n~ b˛yê\+fÒ |ò\ü dü+ã+<Û+ä
˝Òì dü«<ÛäsêàqTcÕ˜q+ nedüs¡+ ø£<ë! ªª<ÛäπsàD bÕ|üeT|üqT<䋵µ nì >∑<ë! ÁX¯ó‹.
ø£qTø£ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ kÕ<Ûqä yÓTqÆ C≤„qeTT ÄÁX¯eT ø£sà¡ <Ûsä à¡ eTT\ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü j
ç T· Tqï~.
ø£qTø£ j·TC≤„<Tä \e\qH˚ Ä‘·à<Ûë´qeTT ø£\T>∑TqT. düe÷:- |ò\ü yê+#Ûês¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ j·TC≤„~
ø£sà¡ \T |üs+¡ |üsj ¡ ÷· Ä‘·àC≤„q kÕ<Ûqä eTì e÷≈£L n+^ø±s¡yT˚ . ø±ì $Væ≤‘· ø£sà¡ \qT
Ä#·]+#·≥+ #˚‘· bÕ|ü|]ü Vü‰s¡eTT, áX¯«sêqTÁ>∑V≤ü eTT yÓTT<ä˝q’… $ ø£*– ‘·<뛫sê Ä‘·à
õC≤„dü ø£\T>∑T‘·T+~. n|ü&ÉT düs«¡ ø£sà¡ \qT e<ä* Ä‘·à $#ês¡yT˚ #˚jT· e\j·TTqì
y˚TeTT #Ó|ü #·THêïeTT. õC≤„dü ($$~wü) ‘·sê«‘· á ø£sà¡ \e\q ñ|üj÷Ó >∑+ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! nHê~>± »qà »qà\T>± Ä]®+∫q bÕ|üøs£ à¡ + nq+‘· sê•>± ñ+&Ée#·TÃ
>∑qTø£ j·÷eJ®eeTT <Ûsä à¡ ø£sêà#·sD¡ \<ë«sê >±˙ nB dü+|üPs¡+í >± q•+#·<Tä nì
nqe#·TÃqT. ø±ì n{≤¢ nsTTHê n~ |üP]Ô>± q•+∫+<äì <ëK˝≤ @eTT+~? ªªø£cÕj˚T
ø£sà¡ _Û' |üøπ « ‘·‘√C≤„q+ Á|üC≤j·T‘˚µµ (ø£sà¡ \‘√ bÕ|ü+ |ü]Vü‰s¡+ nsTT‘˚ C≤„q+ |ü⁄≥TÔ+~.)
nqï yêø£´+ Á|üø±s¡+ C≤„q+ |ü⁄≥º≥y˚T ªªyêì bÕbÕ\T b˛j·÷j·Tq{≤ìøϵµ dü÷#·q -
nì >∑÷&Ü nqsê<äT. n˝≤ C≤„q+ |ü⁄fÒÔ Çø£ ñ‘·sÔ ¡ MTe÷+dü\T, y˚<ë+‘· $#êsê\T
39
44 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nqedüs+¡ , e´s¡+ú . ø£qTø£ n˝≤ »s¡T>∑<Tä . n#·Ã≥ C≤„q+ |ü⁄≥º≥+ n+fÒ ªªõC≤„düµµ
ø£\>∑≥y˚T. Bìe\q yêì bÕbÕ\T b˛j·÷j·Tì ‘Ó\TdüT+Ô ~ ø£qTø£ Çø£yê&ÉT ø£sêà#·sD¡
#˚jT· qedüse¡ TT ˝Ò<Tä . yêdüeÔ y˚TeT+fÒ, õC≤„d≈ü î£ Á|ü‹ã+<Ûøä y£ TÓ qÆ bÕ|üeTT e÷Á‘·yT˚
$Væ≤‘· ø£sêà#·sD¡ e\q q•düT+Ô ~. düs«¡ bÕ|üìeè‹Ô e÷Á‘·+ ªC≤„q+µ e\qH˚. ªªC≤„Hê–ï'
düs¡«ø£sêàDÏ uÛÑdüàkÕ‘·Tÿs¡T‘˚s¡T®q!µµ ø£qTø£ ªªqVæ≤ C≤„Hq˚ dü<èä X¯+ |ü$Á‘·$TVü≤ $<ä´‘˚µµ
(C≤„q+‘√ düe÷qyÓTqÆ |ü$Á‘· |ü<ës¡eú TT ˝Ò<Tä .) nìj·T÷ ^‘· #Ó|Œæ +~. á yÓTT‘·+Ô
#·s¡Ãe\q ªÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£µ #Ó|æŒq ªªX¯eT<äe÷<äT\T, ø£s¡à\T ø£*dæ Ä‘·àC≤„HêìøÏ
kÕ<Ûqä eTìµµ #Ó|Œæ qe÷≥ >∑÷&Ü M– b˛sTTq~. 1) ø£sà¡ - bÕ|ü ìs¡dqü kÕ<Ûqä eTì
sêe÷qTC≤#ês¡T´&˚ #ÓbÕŒ&ÉT. 2) ô|>’ ± X¯eT-<äeT yÓTT<ä\>∑T Ä]+{Ï˝À ñqï ñ|üs‹¡
ø£s¡à$sêeTeTT. <ëìì ªø£s¡àµ‘√ ø£*|æ C≤„qkÕ<Ûäq eTì m˝≤ #Ó|üŒ≥+? (ñ|üs¡‹
nq>± }s¡≈î£ +&É≥+ - ÁøÏj÷· sêVæ≤‘·´+. Ç~ C≤„q k˛bÕq+. X¯eT<äe÷<äT\˝À uÛ≤>∑eTT.
Bìì >∑÷&Ü ªø£sà¡ µ \‘√ ø£*|æ C≤„q ø±s¡D+ nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ªªø£sêàuÛ≤e+ - ø£sà¡ µµ
á s¬ +&ÉT m˝≤ ø£\TkÕÔsTT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) 3) eTiÏjT· T X¯eT<äe÷<äT\T >∑÷&Ü
ø£sà¡ \˝≤π> C≤„HêìøÏ H˚sT¡ >± ø±s¡D≤\T ø±e⁄. n$ ÁãVü≤àMTe÷+dü≈î£ nq>± ªªõC≤„dµü µ
≈£î ø±s¡D≤\T. Ç~ C≤„HêìøÏ ø±s¡DeTT. $y˚ø,£ $yÓ÷ø£, nuÛ≤´dü, ÁøÏj÷· , ø£˝≤´D,
nqekÕ<ä, nqT<äs∆ ¸¡ eTT\ e\q uÛøÑ ÔÏ / C≤„qeTT / <Ûë´qeTT \_Û+#·Tqì sêe÷qTE\T
#Ó|Œæ q e÷≥ e÷≈£îq÷ düeTà‘·yT˚ . $y˚ø±~ |ü<eä TT\‘√ #Ó|Œæ q ÄVü‰s¡Xó¯ ~∆ yÓTT<ä\>∑Tq$
|üs+¡ |üs>¡ ± uÛøÑ ÔÏ ≈£î|üj÷Ó –+#·TqT. ø£qTø£ ìcÕÿeT j·TC≤„~ ø£sà¡ \≈£î õC≤„dü j·T+<äT
ñ|üj÷Ó >∑eTT. $$~wü <ë«sê e÷Á‘·yT˚ n$ C≤„H√|üj÷Ó >∑T\T nì #Ó|Œü e˝…qT.
kÕ<Ûqä #·‘T· wüj
º T· y˚T ÁãVü≤àMTe÷+dü≈î£ ns¡Ω‘·
kÕ<Ûqä #·‘T· wüj
º T· + nqã&˚ X¯eT<äe÷<äT\T, ì‘ê´ì‘·´edüTÔ $y˚øe£ TT yÓTT<ä˝q’… $
ñuÛj Ñ T· MTe÷+dü\T n<Û´ä j·Tq+ #˚ùdHÔ ˚ ekÕÔj÷· ? #˚jT· ø£b˛sTTHê ekÕÔj÷· ? nì
$#ês¡D #˚düTÔHêïeTT. #˚j·Tø£b˛sTTHê ekÕÔj·TH˚~ X¯+ø£s¡|ü<∏äeTT. n˝≤sêe⁄-
ø£sà¡ C≤„Hêq+‘·sy¡ T˚ ÁãVü≤àMTe÷+dü #˚j÷· *. (<ëì ‘·sT¡ yê‘·H˚ X¯eT<äe÷~ dü+|ü‹)Ô
nì sêe÷qTJj·T|ü<eä∏ TT - n~ ‘·|ü . y˚<yä <˚ ë+>√|üìwü<<ä ´äÛ j·Tq+ #˚‘H· ˚ ì‘ê´ì‘·´
edüT$Ô y˚ø+£ düT\uÛ+Ñ >± edüT+Ô ~. <ëì ‘·sê«‘· ÇVü≤˝Àø£ |üs˝¡ Àø£ düTKeTT\MT<ä $s¡øÔÏ
ø£\T>∑T‘·T+~.<ëìe\q eTeTT≈£åî‘·«+ (nq>± yÓ÷ø£åyê+#Û·) <ëìe\q X¯eT<äe÷~
dæ~∆ - nì ˇø£ Áø£eTeTT.
‘·‘‡· ‘·´+ (ÁãVü≤àeTT dü‘´· eTT), jÓ÷yÓu’ ÷ÑÛ e÷‘·<eä Tè‘·+ (n~ neTè‘·eTT), dü‘´· +
C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤à, n$Hêo yê nπsj·Te÷‘êà ($HêX¯+ ˝Òì~), nCÀì‘·´'
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 45
XÊX¯«‘√j·T+ |ü⁄sêD', ì‘√´ì‘ê´Hê+, ‘·~«<ë«qeTè‘· ÇVü≤ uÛeÑ ‹ (<ëì HÓ]–qyê&ÉT
neTs¡T&É>∑TqT), ÁãVü≤à$Å<ä“ôV’≤àe uÛÑe‹, ‘·s¡‹ XÀø£e÷‘·à$‘Y (Ä‘·ày˚‘·Ô XÀø£s¡÷|ü
dü+kÕs¡eTTqT <ë≥TqT) - yÓTT<ä˝q’… ÁX¯ó‘·T\e\q ÁãVü≤à / Ä‘·à / |üse¡ ÷‘·à / |üsÁ¡ ãVü≤à
- ì‘·´eTì, dü‘·´eTì, <ëìì ‘Ó*dæø=qT≥e\q |ü⁄s¡Twüß&ÉT n{Ϻ ì‘·´dü‘·´dæú‹ì
bı+<äT‘ê&Éì ‘Ó\TdüT+Ô ~. n˝≤H˚ ªª$C≤„qe÷q+<ä+ÁãVü≤à, Äq+<√ÁãVü≤à, s¡k˛yÓd’ 'ü
s¡dü+ùV≤´yêj·T+\u≤∆«q+BuÛÑe‹µµ yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‘·T\T ÁãVü≤àeTTqT düTKs¡÷|üeTì
#Ó|⁄ü Ã#·THêïsTT. á $<Û+ä >± |ü+&ç‘T· &Óq’ yêìøÏ y˚<ë+‘· ÁX¯eD+e\q ªªì‘·´dü‘´· düTK
s¡÷|üyÓTÆq~ - ÁãVü≤à+µµ nì ‘Ó\TdüTÔ+~. n+<äT≈£î ø±s¡D+ uÀ~Û+#˚ dü«uÛ≤e+
ñ+&É≥y˚T nì sêe÷qTC≤#ês¡T´&˚ n+^ø£]+∫q $wüjT· +. n˝≤H˚ ªª|üØø£´å ˝Àø±Hé
ø£s¡à∫‘êHé Áu≤Vü≤àD√ìπs«<ä e÷j·÷HêïdüÔ´ø£è‘·' ø£è‘˚qµµ (nq>± Áu≤Vü≤àDT&ÉT ø£s¡à
dü+bÕ~‘·yTÓ qÆ sT÷ ˝Àø±\qT |üØøÏ+å ∫ ìπs«<ä+ bı+<äTqT. ø£è‘·øy£ TÓ qÆ ø£sà¡ \e\q
dæ<e∆ä düTyÔ q’Ó ÁãVü≤àeTT \_Û+|ü<Tä ). ªq ø£sà¡ D≤ q Á|ü»j·÷ <ÛHä q˚ ‘ê´π>HÓøπ’ neTè‘·‘«·
e÷qX¯ó'µ (ø£sà¡ \e\q>±ì, dü+‘êqeTT#˚‘>· ±ì, <Ûqä eTT#˚‘>· ±ì neTè‘·‘«· eTT sê<äT.
düs«¡ düHêï´düeTT e\qH˚ neTè‘·‘«· eTT bı+~].) ªª‘·<ä´<Û̊Vü≤ ø£s¡à∫‘√˝Àø£' ø°åj·T‘˚
@ey˚TyêeTTÁ‘· |ü⁄D´∫‘√˝Àø£' ø°j å T· ‘˚µµ (Ç#·Ã≥ ø£sà¡ e\q dü+bÕ~+|üã&çq $wüjT· eTT
‘·]–b˛sTTq≥T¢ |üs˝¡ Àø£eTTq >∑÷&Ü ø£sà¡ dü+bÕ~‘·yTÓ qÆ $wüjT· eTT\T ø£i–b˛e⁄qT).
n‘√q´<ës¡yÔ Té (BìøÏ _ÛqïyÓTqÆ ~ b˛j˚T~), n<∏ä j·T<ä\Œ+ ‘·qàs¡´Ô + (n\ŒeTT / K+&ÉeTT
nsTTq<ä+‘ê b˛j˚T<˚), nì sT÷ ÁX¯ó‘·T\T ÁãVü≤à/Ä‘·à≈£î _ÛqïyÓTqÆ <ä+‘·jT· T nì‘·´eTT,
ndü‘´· eTT, <äT'Ks¡÷|üeTì #Ó|⁄ü qÔ ï$. Bìe\q ì‘·´-nì‘·´ edüT$Ô y˚øe£ TT (C≤„qeTT)
edüT+Ô ~. ì‘·´, dü‘´· düTKs¡÷|üyTÓ qÆ ÁãVü≤àeTTq+<äT Ädüø,ÔÏ nì‘·´eTT, ndü‘´· eTT,
ndüTKeTT - nsTTq dü«sêZ<Tä \j·T+<äT |üXó¯ |ü⁄Á‘·øfi£ Á¯ ‘ê<äT\+<äT $s¡øÔÏ ø£\T>∑T ‘·T+~.
<ë+‘√ |ü]|üPs¡yí s’Ó ê>∑´+ dæ~+∆ #·TqT. y˚<ë+‘· ÁX¯eD+ #˚‘H· ˚ Ç+‘· C≤„q+ eùdÔ Çø£
ÁãVü≤àMTe÷+dü m+<äT≈£î? nì X¯+ø£edüTÔ+~. ì»y˚T. ãT~∆dü÷ø£Î‘· ø£\yê]øÏ
nedüs¡+˝Ò<äT. ø£qTø£H˚ y˚<ë+‘·XÊÅdüÔ+ |ü⁄≥ºø£eTT+<äT »qø£ - j·÷»„e˝≤ÿ ´<äT\T
y˚<ë+‘· ÁX¯eD+‘√H˚ eTTøÏìÔ bı+<ës¡T. |üPs¡«j·TT>±\˝À á MTe÷+dü\T s¬ +&É÷
˝Òe⁄. yê´dü - C…’$TqT\T <ë«|üs¡j·TT>±+‘·eTTq M{Ïì s¡∫+#ês¡T. eT<Ûä´s¡ø£yÓTÆq
y˚T<∏ëe⁄\T á MTe÷+dü ˝Òì<˚, øπ e\ y˚<ë+‘· ÁX¯eD+ #˚‘H· ˚ ÁãVü‰à‘·àkÕø屑êÿs¡+
bı+<ä˝sÒ T¡ . Ms¡T y˚<ë+‘·+ $+{≤s¡T. ì‘ê´ì‘·´edüTÔ $y˚ø+£ bı+<äT‘ês¡T. nsTTHê
M]øÏ ns¡+ú ø±ì $wüj÷· \T n˝≤H˚ ñ+{≤sTT.
1) dü+kÕ] nsTTq Je⁄q≈£î dü+kÕs¡sV¡ ≤æ ‘·T&Óq’ |üse¡ ÷‘·à‘√ nuÛ<Ò +ä m˝≤?
40
46 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
2) Á|ü‘´· ø£+å >± Á|üe÷DØ‘ê´ ø£qã&˚ sT÷ Á|ü|+ü #·+ m˝≤ ndü‘´· +?
3) ø±\eTT, Äø±X¯eTT yÓTT<ä˝q’… $ m˝≤ nì‘·´eTT\T?
4) <äT'U≤qTuÛeÑ + ø£\ Je⁄q≈£î düTK/Äq+<äd«ü s¡÷|ü+ m˝≤ kÕ<Û´ä +?
Ç≥Te+{Ï X¯+ø£\e\q ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+ #Ó+<ä>\∑ C≤„q+ kÕ<Û´ä + ø±<äT. M]øÏ
‘·|Œü ø£ ÁãVü≤àMTe÷+dü nedüs+¡ . dü+<˚V‰ü \T, eT&É‘· Á|üXï¯ \T b˛sTTq ‘·sê«‘· ÁãVü‰à‘·à
kÕø屑êÿs¡eTT bı+~, ø£è‘·ø£è‘·T´\e⁄‘ês¡T. ÁãVü≤àMTe÷+dü #·~$Hê sT÷ kÕ+K´
e÷s¡Z+‘√ (C≤„qe÷s¡Z+) Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT bı+<ä˝Òìyês¡T jÓ÷>∑e÷s¡ZeTTqT
(ÁbÕD≤j·÷eT+ yÓTT<ä˝q’… $) ÄÁX¯sTTkÕÔsT¡ . eTTøÏøÔ Ï s¬ +&ÉT e÷sêZ\T - 1) kÕ+K´+,
2) jÓ÷>∑+.
ªª‘·‘êÿs¡D+ kÕ+K´, jÓ÷>±_Û|qü ïyéTµµ nì >∑<ë ÁX¯ó‹. n+<äT˝À kÕ+K´eTT
n+fÒ (ìØX¯«s¡ kÕ+K´+ ø±<äT) eTq n<Ó«’ ‘ê~C≤„qe÷s¡eZ TT. Ä‘·àqT nHê‘·à\qT
$#ê]+#·≥+. n<˚ ÁãVü≤àMTe÷+dü. jÓ÷>∑eTT nq>± áX¯«s¡ Á|üDÏ<ÛëqeTT. Ç<˚
|ü‘+· »*<ë«sê ªªn<Ûj ä ÷Ó >±qTXÊdüqyéTµµ nì #Ó|Œü ã&çq~. nHê~ ø±\eTTqT+∫ Ä‘·à‘√
n\T¢≈î£ ì ñqï sT÷ düTK<äT'K»sêeTs¡Ds¡÷|üd+ü kÕs¡eTT øπ e\+ ˇø£ÿkÕ] ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ
nqï ñ|ü<˚X¯+ $qï+‘·e÷Á‘·eTTq ªªeTdæµµ ø±e≥+ <ë<ë|ü⁄ nkÕ<Ûä´+. ø£qTø£
y˚<ë+‘·eTT jÓ÷>∑eTT yÓTT<ä˝q’… $ nedüsy¡ T˚ . ø£qTø£ Ä‘·à - ì‘·´dü‘´· düTK s¡÷|üyTÓ qÆ
ÁãVü≤ày˚T nì, dü+kÕs¡eTT nì‘·´-ndü‘´· -<äT'Ks¡÷|üeTì $y˚#q· ø£*–q ‘·sê«‘·H˚
düs«¡ ø£sà¡ |ü]‘ê´>∑+ #˚dæ n≥Te+{Ï Ä‘·àkÕø屑êÿsêìøÏ ÁãVü≤àMTe÷+düqT n<Û´ä j·Tq+
#˚kÕÔsT¡ . ø£qTø£ ì‘ê´ì‘·´edüT$Ô y˚ø+£ ‘·sê«‘·H˚ ÁãVü≤àMTe÷+kÕ<Û´ä j·Tq+, n+‘˚>±ì
eTT+<äTø±<äT. ø±ì ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£-ªª@e+ $‘Y XÊ+‘√<ë+‘·-µµ nqT ÁX¯ó‹˝À
yê´U≤´ì+∫, ªª@e+ $‘Yµµ ÁãVü≤àMTe÷+dü ‘Ó*dæqyê&˚ XÊ+‘·T&ÉT <ë+‘·T&ÉT n>∑TqT-
nì ns¡eú TT #Ó|Œæ +~. <ëìì ã{Ϻ ÁãVü≤àMTe÷+dü #·~$‘˚H˚ XÊ+‘·T&ÉT <ë+‘·T&ÉT-
ne⁄‘ê&Éì dæ<ë∆+rø£]+∫+~. ø±ì |ü|ü ˝À ø±\Ty˚d+æ ~. á ÁX¯ó‹ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü
ø£qï |üPs¡«eTTqT+∫ ñqï~. (»q≈£îì Hê{ÏøÏ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+kÕXÊÅdeÔü TT ˝Ò<Tä . nsTTHê
Äj·Tq XÊ+‘·T&ÉT <ë+‘·T&ÉT ø±<ë? - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£*j·TT>∑+˝À sêuÀj˚T XÊÅdeÔü TTqT
#·<äeeTì #Ó|æŒ+<ë? n˝≤ nsTT‘˚ ø£è‘·j·TT>±~ Á‘·j·T+˝À eTTøÏÔ bı+~q yê]
dü+>∑‹ @$T{Ï? yê]øÏ á ÁX¯ó‹ e]Ô+#·<Hä ê˝≤? ø£*j·TT>∑+˝À e÷Á‘·yT˚ XÊÅd»Ôü q´
yÓTqÆ C≤„q+ bı+~q yêπs X¯e÷~dü+|üqTï˝…’ Ä‘·à<äsÙ¡ q+ #˚j÷· \ì ns¡eú ÷? n˝≤
nsTT‘˚ á ø£*j·TT>∑eT÷&ÛTÉ \≈£î X¯eT<äe÷<äT\T, Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ m˝≤? düs«¡ j·TT>±\≈£î
düe÷q Á|üe÷DyÓTqÆ ÁX¯ó‹˝Àì ª@e+$‘Yµ X¯u≤›ìøÏ y˚<ë+‘· ÁX¯eD »q´yÓTqÆ ÄbÕ‘·
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
(≥÷ø°) C≤„qeTT >∑\yê&ÉT - nì ns¡+ú #Ó|Œæ rsê*. ø£qTø£ X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûqä eTT\T
ñ‘·sÔ M¡ Te÷+kÕ<Û´ä j·THêìøÏ eTT+<äTy˚>±ì ‘·sT¡ yê‘· sêe\dæq$ ø±e⁄.
Ä‘·à düTKdü«s¡÷|üeTT
yê#·dŒü ‹eT‘êìï K+&çd÷ü Ô ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT @eTHêïs¡+fÒ-
ì‘·´yÓTÆq edüTÔe⁄ (Ä‘·à/ÁãVü≤à+) <äT'Ks¡Væ≤‘· πøe\ düTKs¡÷|üeTT ø£qTø£ n+<äs¡÷
<ëìì d”«ø£]kÕÔs¡T nqï n<Ó’«‘·T\ yê<äq ‘·|ü. ø±˝≤ø±XÊ<äT\T ì‘·´eTT˝…’Hê
yêìj·T+<äT düTKs¡÷|ü‘«· + ˝Ò<Tä >∑<ë! eTiÏjT· T ì‘·´yÓTqÆ Ä‘·à (M]eT‘·+˝À Je⁄&ÉT
>∑÷&Ü ì‘·T´&ÉT >∑qTø£) <äT'Ks¡V≤æ ‘· øπ e\düTKs¡÷|ü+>± mø£ÿ&Ü ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë!
(n+fÒ Je⁄\T düTK<äT'K$TÁX¯eT+>±H˚ Áã‘·T≈£î‘ês¡T >∑<ë!) á yê<äq ‘·|ü.
ªªn‘√q´<ës¡ÔyéTµµ nqT ÁX¯ó‹ ÁãVü≤à_ÛqïyÓTÆq<ä+‘ê <äT'K|üP]‘·yÓTÆq<äì #Ó|æŒ+~.
nì‘·´eTì #Ó|Œæ +~. ø£qTø£ ø±\eTT Äø±X¯eTT yÓTT<ä˝q’… eTq ì‘·´|ü<ës¡eú TT\ìïj·TT
yêdüeÔ <äèwæ˝º À nì‘·´ |ü<ës¡eú TT˝Ò. (ø£qTø£ yê{Ï˝À düTKs¡÷|ü+ ñ+&Ée\dæq nedüs+¡
˝Ò<Tä - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ªªndü+>√Vü≤´j·T+ |ü⁄s¡Twü'µµ (á |ü⁄s¡Twüß&ÉT dü+>∑sV¡ ≤æ ‘·T&ÉT),
ªªÄq+<√ ÁãùV≤à‹e´C≤Hê‘Yµµ nì ÁãVü≤àeTTqT <äT'Ks¡Væ≤‘· πøe˝≤q+<äs¡÷|ü⁄ì>±
ÁX¯ó‘·T\T #Ó|ü #·Tqï$. ªªÁãVü≤àeTT - Ä‘·àµµ yπ̊s«s¡T>±<äT. ÁãVü≤à\ø£Då ≤\ìï Ä‘·ày˚.
ªª‘·‘‡· ‘·´+ dü Ä‘ê൵ nì, ªª‘·‘Y ‘·«eTdæµµ nì, ªªnj·Te÷‘êàÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‘·T\e\q
Ä‘·àÁãVü≤à\T ˇø£ÿfÒqì ‘Ó\TdüTÔqï~. ø£qTø£ Ä‘·à ì‘·´y˚T, düTKs¡÷|üy˚T. nsTT‘˚
ªHê≈£î düTK+>± ñ+~, <äT'K+>± ñ+~µ nq≥+e\q Ä‘·à≈£î düTK<äT'U≤\TqïfÒ¢
nì|ædTü qÔ ï~. ø±ì <ëìøÏ ø±s¡D+ eTqdüT‡‘√ ‘·q≈£î @ø£‘ê«ìï uÛ≤$+#·≥+e\q
»s¡T>∑T‘·Tqï~. m˝≤ n+fÒ Je⁄&ÉT ª‘·q X¯Øs¡yT˚ ‘êqTµ nqï ÁuÛ≤+‹˝À ªH˚qT ˝≤e⁄,
düqï+, Á>∑T&çì¶ , #Ó${Ïìµ nì nqTø=qï≥T¢, (ø£+|üP´≥sY bÕ&ÉsTT‘˚ n+<äT˝Àì ø£s+¡ ≥T
‘êqT bÕ&ÉsTTHêqT nqTø=qï≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nj·÷´! Ä‘·à düTKdü«s¡÷|üyTÓ qÆ ~ ø±<äT. düTKeTT nH˚ >∑TDeTT >∑\ ˇø£ edüTeÔ ⁄
>∑<ë! - ø±<äT - Ä‘·à ìs¡TZDeTT. ø£qTø£ düTKeTH˚ >∑TD+>∑\ edüTÔe⁄ ø±<äT.
ªªπøe˝Àìs¡TDZ X¯Ãµµ nì ÁX¯ó‹.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! Ä‘·àqT düTKeT+≥THêïs¡T ‘·eTs¡T. düTKeTT nH˚~ ˇø£ >∑TDeTT.
>∑TDy˚T<ÓH’ ê dü«‘·+Á‘·+>± ñ+&ÉT. ‘·|Œü ø£ >∑TD+>∑\edüTeÔ ⁄ Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ~ ˇø£{Ï ñ+&ç
rs¡e\j·TTqT. n˝≤H˚ Ä‘·à≈£î ÄÁX¯jT· yÓTqÆ ˇø£ ªªX‚wµæ µ (Á|ü<ëÛ q edüTeÔ ⁄, n+–) ñ+&ç
rs¡e\j·TTqT >∑<ë! ˇø£ ªª>∑TD+µ >± <ëìøÏ yπ̊s >∑TD≤\T ˝Òe⁄. ø£qTø£ ìs¡TDZ y˚T -
47 48 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±ì X‚wæ ø±<äT. X‚wyü Té nq>± <˚ìø√ n+>∑yT˚ ne⁄‘·T+~. (ñ<ë :- eTq+ X‚w.æ eTq
nej·Tyê\T, X¯Øs¡eTT yÓTT<ä˝q’… $ X‚cÕ\T - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
düe÷:- n˝≤ ø±<äT. Ä‘·àj˚T düs«¡ X‚w.æ <ëìøÏ n+‘ê X‚wyü T˚ >±ì ªX‚wµæ ñ+&É<Tä .
(eTq X¯Øs¡eT+‘ê eTq≈£î X‚weü TT. eTq uÛ≤sê´_&É\¶ T eTq≈£î X‚weü TT. eTqeTT X‚w.æ
eTq≈£î eTiÀ X‚wæ ñ+&É&TÉ . eTq Ä|òd” Tü ˝À n+<äsT¡ X‚weü TT. ndü\T ô|<ä› Ä|òd” sü T¡
X‚wæ - n˝≤ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). C≤„qeTTe˝… düTK+ (Äq+<ä+) >∑÷&Ü s¬ +&ÉT s¡ø±\T.
1) |üPs¡Cí ≤„qeTT, |üPsêíq+<äeTT. 2) eè‹Ô C≤„qeTT (Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒeTT). eè‹Ô
- Äq+<äeTT (eè‹ÔdTü K+). (eè‹Ô nq>± n+‘·'ø£sD¡ yê´bÕs¡+e\q ÇVü≤˝Àø£+˝À
nqTuÛyÑ êìøÏ e#˚à |òTü ≥C≤„q+˝≤>± uÛÀ»q düTK+ ø°]Ô düTK+ yÓTT<ä˝q’… $. Ç~ ˇø£
ì$T‘·+Ô ‘√ (uÛÀ»qÁ<äe´+ yÓTT<ä˝q’… $) ekÕÔsTT. ‘·sT¡ yê‘· b˛‘êsTT). á eè‹Ô düTK+
>∑TD+. n+‘˚>±ì ÁãVü‰àq+<ä+ >∑TD+ ø±<äT. n~ #Ó‘’ q· ´+ n<˚ Ä‘·à - n<˚ ÁãVü≤à+.
n<˚ C≤„q+. <ëìøÏ @B ÄÁX¯jT· + >±ì, X‚w>æ ±ì ˝Òe⁄. ô|>’ ± n<˚ düsê«ìøÏ Ä<Ûës¡+ -
X‚w.æ
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ˝Àø£+˝À ªdüTKyÓTqÆ ~µ @<ÓH’ ê >∑TDy˚T. <ëìì n+<äs÷¡ d”«ø£]kÕÔsT¡ .
ø£qTø£ düTKeTT n+fÒ ªªnì‘·´+ Á>±Vü≤´+µµ. ø£qTø£ Ä‘·àqT MTs¡T ì‘·´+ n+≥THêïs¡T
>∑qTø£ n~ düTKeT÷>±<äT Á>±Vü≤´eT÷ ø±<äT >∑<ë!
düe÷:- n˝≤ ≈£î<äs<¡ Tä . ªªdüTK+, nì‘·´+µµ nqï uÛ≤eq $wüj÷· \e\q e∫Ã+~.
$wüj·T+e\q (|ü+&ÉT yÓTT<ä˝…’q$) e∫Ãq düTK+ $wüj·T+ nsTTb˛sTTq ‘·sê«‘·
b˛‘·T+~. n+<äTe\q $wüjT· düTU≤\T nì‘ê´\T. n˝≤ ÇVü≤˝Àø£ düTU≤\T, |üs˝¡ Àø£
düTU≤\T ¬s+&ÉTq÷ nì‘ê´˝Ò. ø£qTø£H˚ yÓ’sê>∑´eTT ø£*– ì‘·´düTK+ ø√dü+ Äsê≥
|ü&‘É êeTT. y˚<ë+‘· |üsq¡ƒ + düV≤ü » dæ<y∆ä TÓ qÆ ì‘·´yÓTqÆ Äq+<ä |ü<ës¡+ú >∑T]+∫ ‘Ó*dæø=ì
<ëìï bı+<äT‘ês¡T >∑qTø£ ì‘·´düTKeT÷ ñqï~, n~ Á>∑V≤æ +|ü<–ä (Á>±Vü≤´+) j·TTqï~.
ô|>’ ± nì‘·´düTU≤\yÓ+≥H˚ã&ç yÓ+|üs˝¡ ≤&˚ e´øÏÔ ªì‘·´düTK+µ Á>∑V≤æ +#·{≤ìøÏ m+<äT≈£î
sê&ÉT. øπ e\+ ÁX¯ó‹ Á|üe÷D+ e\qH˚ >±ø£ nqTuÛeÑ +˝À j·TTøÏeÔ \q >∑÷&Ü ªÄ‘·àµ
j˚T Á>±Vü≤´eTì ns¡+ú #˚døæ =qe#·TÃqT. @ e´øÏÔ >∑÷&Ü ‘êqT ˝Ò≈î£ +&Ü b˛yê\qT
ø=q&ÉT. m\¢|ü &ÉT - m+‘· eTT<äTdü*yê&ÓH’ ê - Áã‘·ø±\ì, Äq+<ä+>± ñ+&Ü\ì
Ä˝À∫kÕÔ&TÉ >∑<ë! n<˚ n‘·ìøÏ ‘·qô|’ (Ä‘·à) Áù|eT. |üse¡ TÁù|eT. Áù|eT m|ü&É÷
düTKeTTq+<˚ ñ+≥T+~. <äT'K+ MT<ä ñ+&É<Tä . düTKùV≤‘·Te⁄\sTTq >∑+<Ûeä ÷˝≤´<äT
\+<äT Áù|eT ñHêï n~ - yê{Ïe\q e#˚à düTK+ MT<äH˚ >±ì, yê{Ï MT<ä~ ø±H˚
41
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 49
ø±<äT. (n$ u≤>± KØ<ÓH’ ê, »\TãT yÓTTˆˆ s√>±\T ‘Ó∫ÃHê ìsêø£]kÕÔ+ >∑<ë! -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT). á Ä‘·à Áù|eT ‘·qø√düyT˚ ‘·|Œü Ç‘·sT¡ \ ø√dü+ ø±<äT. ø£qTø£ ìcÕÿs¡DyÓTqÆ
dü«#·Ã¤ Áù|eT. ø£qTø£ ªÄ‘·àµ j˚T düs«¡ eTTq≈£î X‚w.æ n~ <˚ìø° X‚weü TT ø±<äT. á #·s¡Ã‘√
Ä‘·à y˚sì¡ n~ ÁãVü≤à≈£î X‚weü Tì #˚ùd yê<äeTT M–b˛sTTq~. ªÁãVü≤ày˚iT, Ä‘·ày˚iTµ
nqT uÛ<Ò +ä MT<äH˚ MTø£+‘· <äTs¡_eÛ ÷q+ ñ+fÒ, n|ü&ÉT >∑÷&Ü Ä‘·àj˚T X‚w.æ ÁãVü≤ày˚T
X‚weü TT. m+<äTø£+fÒ >∑+<Ûeä ÷˝≤´<äT\qT <Ûqä <Ûëq´ |üXó¯ dü+|ü<\ä qT ø√]q≥T¢ ÁãVü≤àqT
>∑÷&Ü düTK+ ø√dü+ ø√s¡‘ê+ ø£qTø£ yê{Ïe˝… ÁãVü≤àeTTqTï X‚weü Tqe\dæe#·TÃqT.
Ä‘·à ì‘·´y˚T
˝Àø£+˝À Á>∑T&ç,¶ ≈£î+{Ï, #Ó${Ï, ˝≤e⁄, ≈£îwüß,˜ n+<ä+, dü+|ü<,ä <ä]Á<ä+, ô|‘·qÔ +,
<ëdü´+ - Ç˝≤ s¡øs£ ø¡ ±\ uÛ<Ò ë\T>∑\ Je⁄\THêïs¡T. á uÛ<Ò ë\T |üPs¡«»qà\ qT+∫
e∫Ãq ø£s¡à|òü\s¡÷|üyÓTÆq n<äèwüº+ e\q e∫Ãq$. á |üPs¡«»qà n+‘·≈£îeTT+<äT
»qà˝Àì ø£s¡à|òü\+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·T+~. Ç˝≤ »qà |üs¡+|üs¡ n<äèwüº |üs¡+|üs¡
nHê~>± q&ÉTdüTÔHêïsTT. <˚Vü‰\T e÷Á‘·eTT. nHê<äT\T ø±e⁄. n$ kÕ<äT\T
(yÓTT<ä\T>∑\$). nHê~ nsTTq á ø£sà¡ |ò\ü |üs+¡ |üs¡ q•düTqÔ ï <˚V‰ü \qT ÄÁX¯sTT+∫
ñ+&É<Tä >∑<ë! <˚ìì ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~? nHê~ nsTTq Ä‘·àqT ÄÁX¯sTT+∫j˚T
ñ+&Ü* >∑<ë! nHê~ >∑qTø£ nq+‘·+ >∑÷&Ü ø±yê*. »qà˝Òì<˚ HêX¯+ ø£\T>∑<Tä .
ˇø£ edüTÔe⁄≈£î »qàs¡÷|üyÓTÆq ªÄ~µ ˝Òì<˚ HêX¯s¡÷|üyÓTÆq ªªn+‘·eTTµµ ø£\T>∑<äT.
Ä<ä´+‘·eTT\T ˝Òe⁄ >∑qTø£ ªÄ‘·àµ ì‘·´eTT. yÓ÷ø£eå TT˝ÀøÏ ø£*ùd~ >∑÷&Ü Ä‘˚à ø£qTø£
n~ ì‘·´eTT. yÓ÷ø£eå TT ì‘·´eTì n+<äs÷¡ n+^ø£]+|üe\dæq<˚. ˝Ò<+ä fÒ dü«sêZ~
|òü˝≤\‘√ nB düe÷q+ ø£qTø£ ø£s¡à\‘√H˚ |ü⁄s¡Twüß&ÉT ø£è‘ês¡Tú&Ée⁄‘ê&ÉT. y˚<ë+‘·
$#ês¡D, ñ|üìwü‘T· \Ô T Çeìï nqedüs+¡ ne⁄‘êsTT. ø£qTø£ Ä‘·à ì‘·´düTKs¡÷|üeTì
ñbÕ<˚jT· (Á>±Vü≤´) eTì ˇ|üø=qe\dæq<˚.
ªªÁãVü≤àMTe÷+dü ø£qï eTT+<äT ø£s¡àMTe÷+kÕ<Ûä´j·Tq+ ìj·TeT+ ø±<äT.µµ
ì‘ê´ì‘·´ $y˚ø+£ e∫Ãq ‘·sê«‘·HH’Ó ê, Ç‘·s¡ XÊÅkÕÔ\˝À>±ì ø£sà¡ ø±+&É˝À>±ì,
ì‘·´|ò\ü dü+uÛ≤eqqT ø±<äqï $wüj÷· \T ˝Òe⁄. ø£qTø£ ªªø£s¡à\≈£î ì‘·´ |òü\+ ø£\<äqïµµ
uÛ≤eqqT ìsêø£]+#·T≥≈£î ªÁãVü≤àMTe÷+düµ ø£qï eTT+<äT ªø£sà¡ MTe÷+düµ qT #·<Tä e
e\dæq<˚ nì sêe÷qT»eT‘·eTT. nB nj·TTø£yÔ T˚ . ø£sà¡ ø±+&É˝ÀqT Ä $wüjT· + ˝Ò<Tä .
ô|>’ ± ø£sà¡ |ò\ü + ø±ø£ yÓ÷ø£|å \üò + n+≥÷ @B ˝Ò<ìä e´‹πsø£ìX¯Ãj·T+ e∫Ã|ü&TÉ ‘·T+~.
ø£sà¡ |ò\ü + nì‘·´+ nì ‘Ó*j·÷\+fÒ #·<Tä ee\dæq~ ø£sà¡ MTe÷+dü ø±<äT y˚<ë+‘·yT˚ .
42
50 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªndüV≤ü »+>± eTq+ kÕ~Û+∫q<˚<H’Ó ê nì‘·´y˚Tµµ nqï düV≤ü » C≤„q+‘√u≤≥T ªª‘·<´ä <ÛV˚ ≤ü
ø£sà¡ ∫‘√-µµ (Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ns¡+ú Áyêj·TT≥ »]–q~) e+{Ï y˚<ë+‘· yêø±´\e\q
ø£s¡à|òü\+ nì‘·´+ nì ‘Ó\TdüTÔ+~. ‘·s¡Tyê‘· ªnVü≤+ÁãVü≤ൠnH˚ ìX¯Ãj·T C≤„q+
ø√dü+ ÁãVü≤àMTe÷+dü≈î£ yÓfi≤ÔeTT. sêe÷qTE\T eTi=ø£e÷≥ nHêïs¡T. ªªì‘ê´ì‘·´
edüT$Ô y˚ø+£ ø£*–‘˚ ÁãVü≤à $#ês¡D, ÁãVü≤à$#ês¡D ø£*–‘˚ ì‘ê´ì‘·´edüTÔ $y˚øe£ TT,
nì nH√´Hê´ÁX¯j·T<√wü+ ($e]+#ê+ |üPs¡«y˚T) edüTÔ+<äìµµ nB ‘·ù|Œ. kÕ+>∑
y˚<ë<Û´ä j·Tq+‘√H˚ ì‘ê´ì‘·´ $y˚ø+£ edüT+Ô ~. <ëì ‘·sê«‘· ÁãVü≤à$#ês¡eTT - nì
Áø£eTeTT. kÕ+>∑y<˚ ë<Û´ä j·Tq+‘√ e#˚Ã~ øπ e\+ ô|ô’ |q’ e#˚Ã $y˚øe£ TT ø£qTø£ <ëìe\q
ÁãVü≤à$#ês¡+˝ÀøÏ sê&ÉT. ø£qTø£ ì‘ê´ì‘·´$y˚ø+£ ìX¯Ãj·T+>± ˝Òìyê&ÉT ÁãVü≤à$#ês¡+˝ÀøÏ
sê&ÉT. ÁãVü≤à$#ês¡+˝ÀøÏ sêø£b˛‘˚, ì‘ê´ì‘·´ $y˚ø£ ìs¡j í T· + sê<äT. ø£qTø£ eTi\
nH√´Hê´ÁX¯j·Ty˚T nqe#·TÃqT. ø±ì kÕ+>∑y˚<ë<Ûä´j·Tq+‘√ ì‘ê´ì‘·´ edüTÔ$y˚ø£+
ÄbÕ‘·+>± edüTÔ+<äì mes¡T #ÓbÕŒs¡T. ìX¯Ãj·T+>±H˚ edüTÔ+~. yÓ÷ø£åy˚T ì‘·´eTì
dü«sêZ<äT\T nì‘·´eTì ø£∫Ñ·+>±H˚ ‘Ó\TdüTÔ+~. ÄbÕ‘·+>± e#˚ÃC≤„q+ @<ä+fÒ
ªªÁãVü≤à+-‘·eT Ä‘·àµµ ˇø£ÿfÒqqï<˚. n~ ìX¯Ãj·T+>± ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ y˚<ë+‘· $#ês¡D
#˚j÷· *. (»qø£ j·÷»„e˝≤ÿ ´~ dü÷ø£ÎãT<äT\∆ ≈£î ÁãVü‰à‘êàuÛ<Ò ä ìX¯Ãj·T+ >∑÷&Ü edüT+Ô ~.
yê]øÏ á ÁãVü≤àMTe÷+dü nedüsy¡ T˚ ˝Ò<Tä . yê] Hê{Ïø~Ï ˝Ò<Tä >∑÷&Ü. Çø£ eT<Û´ä ãT<äT\∆ ≈£î
Ç~ nedüs+¡ . eT+<äãT<äT\∆ ≈£î ÇB #ê\<äT. jÓ÷>∑+ yÓTT<ä˝q’… $ ø±yê* - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
y˚<ë+‘ê\˝ÀqT ÁãVü≤àMTe÷+dü˝ÀqT ÁãVü‰à‘·à\ eT<Û´ä nuÛ<Ò yä T˚ #Ó|Œü ã&ç+~. ˝Ò<+ä fÒ
ªªH˚qT ÁãVü≤àqT ø±<äT Je⁄&ÉqTµµ nqï $wüjT· + n+<ä]ø° düV≤ü »uÛ≤eH˚ ø£qTø£ <ëìì
#Ó|Œü {≤ìπø XÊÅd+Ôü nsTT‘˚, n~ e´s¡yú T˚ ø£<ë! ‘Ó*j·Tì q÷‘·q $wüj÷· ìï #Ó|Œü {≤ìøÏ
>∑<ë XÊÅkÕÔe‘·sD¡ . Çø£ÿ&É eTi=ø£ Äπø|å Dü . Á|ü‘´· ø£Cå ≤„HêìøÏ $s¡T<ä+∆ >± ñqï XÊÅd+Ôü
Á|üe÷D+ ø±<äT >∑<ë! (n–ï #·\>¢ ± ñ+≥T+~ nì XÊÅd+Ôü #Ó|Œæ ‘˚ Ä XÊÅd+Ôü nÁ|üe÷D+
ne⁄‘·T+~ >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ªÄ~‘√´j·T÷|ü'µ n+fÒ Ä~‘·T´&ÉT j·T÷|üd+Ôü uÛ+Ñ -
nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ Hê-Á|üe÷D+ ø±<äT >∑<ë!
düe÷:- Á|ü‘´· ø£+å ÁuÛeÑ T nsTT‘˚ <ëìì düe]dü÷Ô XÊÅd+Ôü yêdüeÔ + #ÓbÕŒ*. eTq ø£+{ÏøÏ
uÛÑ÷$Tø£qï dü÷s¡T´&ÉT #ê˝≤ ∫qï nì ‘Ó\TdüTÔ+~. ø±ì #ê˝≤ ô|<ä› eT+&É\eTì
CÀ´‹XÊÙÅd+Ôü #ÓãT‘·T+~.n~ yêdüeÔ + ø£qTø£ XÊÅd+Ôü Á|üe÷Dy˚T ø£<ë! ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqT
ø±<äT yπ̊s Je⁄&ÉqTµµ nì nC≤„ìjÓTTø£ÿ Á|ü‘´· ø£å C≤„qeTT. n+<äT≈£î _Ûqï+>± XÊÅd+Ôü
ªª‘·‘Y ‘·«eTdæµµ (˙e⁄ Ä ÁãVü≤ày˚) nì #ÓãT‘·T+~. á uÛ≤eq C≤„ìøÏ Á|ü‘´· øå±qTuÛeÑ y˚T.
C≤„ìøÏ Ç~ Á|ü‘´· øå±qTuÛeÑ eTT ø±<äì ˙e⁄ #Ó|Œü sê<äT. |üsV¡ ≤ü è<äjT· + eTq≈£î Á|ü‘´· ø£+å
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 51
ø±<äT >∑<ë! nC≤„ìyÓq’ ˙≈£î n~ Á|ü‘´· ø£+å ø±ø£b˛e#·Tà >∑<ë!
ø£qTø£ ÁãVü≤à$#êsêìø£qï eTT+<˚ yÓ÷ø£+å XÊX¯«‘·eTH˚ ìX¯Ãj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~.
dü«s¡+Z nXÊX¯«‘·+ nqï ìX¯Ãj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~.
Äj·TH˚ Ç+ø=ø£ e÷≥Hêï&ÉT - ªªdü«sêZ~|ò\ü eTT nì‘·´eTì, <äT'K$TÁX¯eTeTìµµ
MTe÷+dü≈î£ eTT+<äT ìX¯ÃsTT+#·˝eÒ TT nì - nB ‘·ù|Œ. Ä $wüjT· + y˚<ë+‘ê\e\q
e÷Á‘·y˚T ‘Ó\TdüTÔ+~. ô|’>± j·TT≈£îÔ\e\q >∑÷&Ü ‘Ó*dæø=qe#·TÃqT. ø£s¡à»q´yÓTÆq
ª|ü+≥µ yÓTT<ä\>∑Tyêìe˝… j·TC≤„~ø£sà¡ »q´yÓTqÆ dü«sêZ~|ò\ü + nì‘·´+. ø£sà¡ »q´yÓTqÆ
ªdüTs¡‘· düTK+µ ˝≤>± dü«sêZ~|ò\ü + <äT'K$TÁX¯+. nì‘·´yÓTqÆ ◊Væ≤ø£|˝üò ≤\˝≤>± dü«sêZ~
|ò\ü eTT <äT'K$TÁX¯+ nì j·TT≈£î\Ô ‘√HÓH’ ê ‘Ó*dæø=qe#·TÃqT. nì‘·´yÓTqÆ +‘·e÷Á‘êq
@<ÓH’ ê <äT'K$TÁX¯+ m˝≤ ne⁄‘·T+<√ #·÷<ë›+!. düTK+ eTq≈£î u≤>± ø±e\dæq edüTeÔ ⁄.
n~ e#˚Ã<ëø± ÁX¯eT. e∫Ãq ‘·sê«‘· b˛‘·T+<˚y÷Ó qH˚ uÛj Ñ T· +. b˛≈£î+&Ü Á|üjT· ‹ï+#·≥+
ÁX¯eT. b˛‘˚ b˛sTTq‘·sê«‘· ~>∑T\T. \ø£så ÷¡ bÕj·T\T dü+bÕ~+∫q yê&ÉT dü+bÕ<äq
ø√dü+ ÁX¯eTqT, s¡øDå£ ≈£î ÁX¯eTqT, b˛‘˚ ~>∑T\TqT nqTuÛ$Ñ +#·≥+ ˝Ò<ë? á $<Û+ä >±
düTK+˝Àq÷, düTKkÕ<Ûqä ˝Àq÷ <äT'KeTT, #·+#·\‘·«eTT ‘˚*ø£>± ‘Ó\TkÕÔsTT. n+<äTø√dü+
|üPs¡«MTe÷+dü #·<Tä eqedüs+¡ ˝Ò<Tä . á j·TT≈£î\Ô T ‘√#·{≤ì¬øH’ ê MTe÷+dü #·<yä ê*
>∑<ë! n+{≤πsyÓ÷? n˝≤ nsTT‘˚ ‘·sÿ¡ XÊÅd+Ôü >∑÷&Ü eTT+<˚ #·<Tä ee\dæ edüT+Ô ~. á
j·TT≈£îÔ\T ‘√#·{≤ìøÏ MTe÷+dü nedüs¡+ ˝Ò<äT. y˚<äy˚<ë+>±\T #·<äe≥+ #ê\T.
‘·sêÿ~XÊÅkÕÔ\T #·~$Hê #ê\TqT.
Ä#ês¡´ sêe÷qTE\T Ç+ø=ø£ e÷≥ nHêïs¡T. X¯eT<äe÷<äT\T kÕ<Ûqä eTT\H˚
$wüjT· eTT $ìjÓ÷>∑+˝À (ÁøÏjT· ˝À) ‘Ó\TdüT+Ô ~.Ä $ìjÓ÷>∑eTT ÁX¯ó‹*+>∑ Á|üøs£ D¡ ≤<äT\
e\q ìs¡÷|üD ne⁄‘·T+~. n~ MTe÷+dü˝À ‘·èrj·T Á|üøs£ D¡ +˝À ñqï~ - á
n_ÛÁbÕj·TeTTqTï ≈£î<äs¡<äT. |üPs¡«MTe÷+dü˝À ‘·èrj·÷<Ûë´j·T+ #·<äTe≈£î+&ÜH˚
ªªXÊ+‘√<ë+‘· ñ|üs‘¡ '· -µµ yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‹ düe÷˝À#·qe\qH˚ X¯eT<äe÷<äT\T Ä‘·à
$#ês¡ kÕ<Ûqä eTT\ì - ‘Ó\TdüT+Ô ~. n˝≤H˚ ªªn<Ûë‘√ÁãVü≤àõC≤„kÕµµ nì Á|üdTü ‘Ô · dü÷Á‘ês¡ú
$#ês¡D #˚‘·H˚ ‘Ó\TdüTÔ+~. eTiÏj·TT, ªªÇùw‘ê«-µµ yÓTT<ä\>∑T eT+Á‘·eTT\qT
ªªø=eTàqi≈£î≥µµ yÓTT<ä\>∑T ÁøÏjT· \j·T+<äT yê&Ée\j·TTqT-nì ‘·èrj·÷<Ûë´j·T+˝À
#Ó|Œü ã&çq~. Ä n<Ûë´j·T+˝À n˙ï Ç≥Te+{Ï $ìjÓ÷>±˝Ò. ªX¯eT<äe÷<äT\T ÁãVü≤à
$#ês¡+˝À $ìjÓ÷–+|üe\j·TTqTµ nH˚≥≥Te+{Ï $ìjÓ÷>±\T n#·Ã≥ ˝Òe⁄. ô|>’ ±
X¯eT<äe÷<äT\T n+‘·'ø£s¡D >∑TD≤\T. eT+Á‘·eTT\e˝… yê{Ïì yê&É≥+ ≈£î<äs¡<äT.
ÁøÏjT· \˝À eT+Á‘·eTT\ $ìjÓ÷>∑eTT >∑÷]à y˚<eä TT #Ó|Œü e\dæjT· Tqï~. eTi=ø£sø¡ +£ >±
43
52 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n~ ‘Ó*ùd neø±X¯+ ˝Ò<Tä . ªÇùw‘ê«-µ eT+Á‘·+‘√H˚ ø=eTàqiø±\ì XÊÅd+Ôü #Ó|Œæ ‘˚
‘·|Œü ‘Ó*j·T<äT. X¯e÷<äT\T ÁãVü≤à$#ês¡D≈£î nedüse¡ Tì düV≤ü »+>±H˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~.
XÊÅd+Ôü #Ó|Œü e\dæq+‘· nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤àC≤„qeTT ø£wkºü Õ<Û´ä + ø£qTø£ n~ bı+<ä{≤ìøÏ
∫‘·Ô - @ø±Á>∑‘· ø±e˝…qì, n+<äT≈£î X¯eT<äe÷~ dü+|ü<ä nedüse¡ Tì, düV≤ü »+>±
}Væ≤+#·e#·TÃqT. ªªX¯èD«+‘√|æ ãVü≤y√j·T+ q $<äT´'µµ (nq>± ÁX¯eD+ #˚dTü HÔ êï
#ê˝≤eT+~øÏ ÁãVü≤àC≤„qeTT ø£\T>∑<äT) nì ÁX¯ó‹ #Ó|æŒ+~ ø£qTø£ ÁãVü≤à C≤„qeTT
ø£weºü Tq{≤ìøÏ yπ̊s kÕøå±´<Ûësê\edüs+¡ ˝Ò<Tä . á #·sá ‘√ ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT #Ó|Œæ q
ªªø£s¡àMTe÷+dü˝Àì Hê´j·÷\ <ë«sêH˚ ÁãVü≤à$#ês¡D »s¡>±*µµ nqï dæ<ë∆+‘·+
Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. Bì Hê´j·÷\T BìøÏ ñHêïsTT ø£qTø£.
sêe÷qTE\yês¡T eTi=ø£ e÷≥ nHêïs¡T - ªªÁãVü≤àMTe÷+dü˝À #Ó|æŒq,
ñBZ<∏ë~µ ñbÕdüq\T ø£s¡à˝Ò ø£qTø£ yê{Ïì ns¡ú+ #˚dæø=q{≤ì¬ø’Hê eTT+<äT>±
ªø£sà¡ MTe÷+düµ #·<yä ê*-nì - nB ‘·ù|Œ. CÀ´‹c˛ºeT+‘√ j·÷>∑+ #˚jT· <ä\∫qyê&ÉT
<ëì$<Ûëq+ ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ ø£s¡àMTe÷+düqT |ü]ƒ+∫q≥T¢ ñBZ<∏ë~ ñbÕdüq\T
#˚jT· {≤ìøÏ ø£sà¡ MTe÷+düqT ø√s¡e\dæq |üì˝Ò<Tä . ÁãVü≤àMTe÷+düH˚ #·<Tä ee\j·TTqT.
yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q $#ês¡D Ç+<äT˝ÀH˚ ñqï~ >∑<ë! ø£sà¡ MTe÷+dü #·<Tä eì<˚ ø£sà¡
dü«s¡÷|ü+ ns¡ú+ ø±<äT. ªªñBZ<Ûä-ñbÕdüqµµ yÓTT<ä\>∑T ÁøÏj·T\T ø£s¡à˝Ò ø£qTø£ yê{Ï
dü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·T{≤ìøÏ >∑÷&Ü ø£sà¡ MTe÷+düqT #·<yä ê\ì uÛ≤$+#·≥+ ‘·|ü . ø£sà¡
\ìï+{Ï $wüjT· +˝À á dü÷Á‘·+ e]Ô+#·<Tä . e]ÔùdÔ e´ekÕj·T+ >∑÷&Ü ø£sà¡ j˚T ø£qTø£
s¬ ‘’ T· \+<äs÷¡ |üPs¡«MTe÷+dü #·<Tä ee\dæq<˚qì #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. n˝≤ ø±<ä+&û!
˝Àø£ dü+ã+<Û+ä ø±ì eT+Á‘· ‘·+Á‘· ø£sà¡ \πø MTe÷+dü nedüs+¡ n+fÒ-ì»y˚T.
ø±ì ø£s¡àø±+&É˝À #Ó|æŒq ø£s¡à dü«s¡÷|ü |ü]C≤„Hêìπø n~ nedüs¡+ ø±ì
ÁãVü≤àø±+&É˝À #Ó|æŒq ñbÕdüq\≈£î n~ nedüs¡+ ø±<äT. ÁãVü≤àø±+&É |ü]C≤„qy˚T
nedüs+¡ . ø£qTø£H˚ sT÷ ñbÕdüq\T ø£sà¡ ø±+&É˝À ø£qã&Ée⁄. ø£qTø£ ÁãVü≤àMTe÷+dü≈î£
eTT+<äT>± ø£sà¡ MTe÷+dü #·<eä e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· + e÷Á‘·eTT
eTT+<äT>± düeT≈£L] ñ+&Ée\dæjT· Tqï~. n+fÒ y˚TeTT ø£sà¡ MTe÷+düqT n<Û´ä j·Tq+
#˚jT· sê<äì #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø√dü+ ø£sà¡ \T #˚ùd≥|ü&ÉT yê{Ï $~Û $<ÛëHê\T
‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ Ä XÊÅd+Ôü nedüsy¡ T˚ . ø±ì ÁãVü≤àMTe÷+düø√dü+ e÷Á‘·+ nedüs+¡
˝Ò<ìä e÷ dæ<ë∆+‘·+. ø£sà¡ $#ês¡D˝Àì Hê´j·÷\ nedüs+¡ ÁãVü≤àMTe÷+dü≈î£ ñHêï
e÷≈£î Çã“+~ ˝Ò<äT. »Hêà+‘·s¡ düTø£è‘· |òü\+>± ∫‘·ÔX¯ó~∆ ø£*–q yê]øÏ ø£s¡à
MTe÷+kÕ<Û´ä j·Tq+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . nq«j·T e´‹πsø£ Hê´j·T+e\q (Ç~ ñ+fÒ n~
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 53
ñ+≥T+~ - nq«j·T+, Ç~ ˝Òøb£ ˛‘˚ n~ ˝Ò<Tä - e´‹πsø£+) kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· +
e÷Á‘·yT˚ nedüs+¡ . ø£qTø£ ªn<Ûµä nqï X¯u≤›ìøÏ ªkÕ<Ûqä #·‘T· wüj
º T· + ‘·sê«‘·µ nH˚ ns¡+ú
#ÓbÕŒ*. ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ø£*–Hê ø£sà¡ MTe÷+kÕ Hê´j·÷\<ë«sêH˚ ñ‘·sÔ M¡ Te÷+düqT ns¡+ú
#˚døæ =Hê*‡q n>∑‘´· + ˝Ò<Tä . ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü≈î£ ø±e\dæq Hê´j·÷\T ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü
˝ÀH˚ ñHêïsTT. n<˚ düT\uÛÑ+ >∑÷&Ü. nsTT‘˚ |üPs¡«MTe÷+kÕHê´j·÷\‘√ >∑÷&Ü
ñ‘·Ôs¡ MTe÷+düqT ns¡ú+ #˚dæø=H˚ bÕøÏåø£ neø±X¯+ ñqï~ ø£qTø£ yê{Ïì ndü\T
Á‘√dæ y˚jT· e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä nì n_ÛÁbÕj·T+.
‘ê‘·Œs¡´y˚TeTq>± - ñ‘·sÔ M¡ Te÷+dü uÀ~Û+#˚ >∑Ts¡Te⁄\T ‘ê]ÿ≈£î\sTT‘˚ ‘·sÿ¡ XÊÅdÔü
Hê´j·÷\qT yê&ÉT‘·÷ ns¡+ú uÀ~ÛkÕÔsT¡ . MTe÷+dü≈î£ \sTT‘˚ MTe÷+kÕHê´j·÷\qT
yê&ÉT‘·÷ uÀ~ÛkÕÔsT¡ . øπ e\ y˚<ë+‘·T\sTT‘˚ y˚<ë+‘· Hê´j·÷\‘√H˚ uÀ~ÛkÕÔsT¡ . ‘·sÿ¡
MTe÷+dü\ nedüs+¡ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ (yê{Ïì n<Û´ä j·Tq+ #˚jT· ≈£î+&ÜH˚) ÁãVü≤à $#ês¡D
#˚dæ ÁãVü≤à kÕø屑êÿs¡+ bı+~q ô|<ä\› T (s¡eTDeTVü≤]¸ e+{Ï yês¡T) H˚{øÏ ° \_ÛdTü HÔ êïs¡T
>∑<ë! (ñ|üìwü‘T· \Ô ˝Àì Á<äw\ºü T dü«j·T+>± C≤„qT\sTTq yêπs >∑<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ì]«X‚cÕ‘·à ìs¡÷|üD (ì]«X‚wü+-ìs¡TZD+)
ì]«X‚wyü TÓ qÆ edüTeÔ ⁄ @<ÓH’ ê ñqï<ë? ˝Ò<ë? nqï n+X¯eTTqT $#ê]düTHÔ êïeTT.
@<√ ˇø£ $X‚weü TT˝Òì edüTeÔ ⁄ ñ+&É<Tä . düs«¡ edüTeÔ ⁄\˝À @<√ ˇø£ $X‚weü TT ‘·|Œü ø£
ñ+≥T+~. ÁãVü≤àeTTq≈£î >∑÷&Ü ì‘·´‘·«+ yÓTT<ä˝…’q $X‚wüeTT\T ñqï$. ø£qTø£
ÁãVü≤àeTTqTï ì]«X‚weü TT ø±<äT-dü$X‚wyü T˚ - nì sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT - n~ ‘·|ü .
ì]«X‚wü edüTeÔ ⁄ ñHêï >∑÷&Ü - ˝Ò<ìä ìùw~ÛdTü HÔ êïsê? (˝Òø)£ ˝Ò<Tä ø±ã{Ϻ -
˝Ò<äì ìùw~ÛdüTÔHêïsê? ñqï<ëìì ˝Ò<äì ìùw~Û+#·˝ÒeTT. ndü\T ˝Òø£b˛‘˚ ª˝Ò<äìµ
#Ó|Œü e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ª≈£î+<˚{øÏ =eTTൠ˝Ò<ìä ìùw~Û+|üe\j·TTHê? ndü\T ì]«
X‚wyü TÓ qÆ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<ìä ø±<äT. ÁãVü≤àeTT ì]«X‚weü TT ø±<äì e÷ n_ÛÁbÕj·TeTT nì
düe]+#·Tø√e#·TÃqT. ø±ì n+<äT˝Àq÷ ˇø£ X¯+ø£ edüT+Ô ~. ÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü nsTTHê
MTs¡T ø±<äHêïsê? (˝Òø)£ ø±ø£b˛‘˚H˚ MTs¡T ø±<äHêïsê? m˝≤ nsTTHê ìùw~Û+#˚ neø±X¯+
˝Ò<äT >∑<ë! n+<äs¡÷ ÁãVü≤àeTT ì]«X‚wüeTì ÁuÛ≤+‹ |ü&ÉT‘·THêïs¡T. ø£qTø£ ÁuÛ≤+‹
ìyês¡D ø=i≈£î ªì]«X‚w+ü ø±<äìµ ìùw~ÛdTü HÔ êïeTT. MTs¡T e÷Á‘·+ ÁuÛ≤+‹ dæ<y∆ä TÓ qÆ
<Ó«’ ‘·eTTqT ìùw~Û+#·≥+ ˝Ò<ë? nì nqe#·TÃqT. ø±ì Çø£ÿ&É ˇø£ ‹s¡ø±düT ñ+~.
<Ó«’ ‘·+ ÁuÛ≤+‹ dæ<e∆ä Tì, y˚<ë+‘ê\e\q ‘Ó\Tk˛Ô+~. ø±ì ì]«X‚w‘ü «· + ÁuÛ≤+‹ nì
˙≈£î m˝≤ ‘Ó*dæ+~? ÁãVü≤à dü$X‚w+ü ø£qTø£ <ëìì ì]«X‚w+ü nq≥+ ‘·|ü . ø£qTø£
44
54 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
y˚TeTT ìùw~ÛdTü HÔ êïeTqe#·TÃqT. ø±ì ÁãVü≤à+ s¬ +&ÉT s¡ø±\T 1) dü$X‚wü ÁãVü≤à nq>±
dü>T∑ D ÁãVü≤à, 2) ì]«X‚wü ÁãVü≤à nq>± ìs¡TDZ ÁãVü≤à. Ç+<äT˝À dü$X‚wÁü ãVü≤à+ MT<ä
ªì]«X‚w+ü µ nH˚ ÁuÛ≤+‹ì ìùw~Û+#·e#·TÃqT. ø±ì ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTq+<äT ì]«X‚w‘ü ê«ìï
m˝≤ ìùw~Û+#·>\∑ s¡T? ø£qTø£ ÁãVü≤à dü$X‚w+ü nqTø√e≥y˚T ÁuÛ≤+‹.
sêe÷qTE&ÉT #Ó|Œæ q ªªdü$X‚w‘ü «· eTTqT K+&ç+#·T≥µµ
(>∑eTìø£:- á #·sá ˝À yêø±´\>±s¡&û ñ+~. nedüsy¡ TÓ qÆ #√≥ |ü+&ç‘T· \ düV‰ü j·T+
rdüTø=q>∑\s¡T. - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ªªdü‘´· +C≤„qeTq+‘·+ÁãVü≤൵ nH˚ ÁX¯ó‹ ÁãVü≤à˝À >∑TD≤\T ($X‚weü TT\T)
#Ó|Œæ +~. eTiÏ MTs¡T ªª$X‚wüs¡Væ≤‘·+ (ì]«X‚wü+) ÁãVü≤൵ n+≥THêïs¡T.
düe÷:- á $X‚weü TT (>∑TDeTT,uÛ<Ò eä TT) dü$X‚wyü TÓ qÆ edüTeÔ ⁄q+<äTqï<ë? ì]«X‚wyü TÓ qÆ
edüTeÔ ⁄q+<äTqï<ë? s¬ +&Ée |üøeå£ TT ˇ|üø=+fÒ - ì]«X‚w+ü ˝À $X‚w+ü ñ+~- nì
ˇ|ü≈£î+fÒ yê´|ò÷ü ‘·+. (eTqe÷≥ eTqy˚T #Ó&>É =≥º≥+ - q\¢ìedüTeÔ ⁄˝À q\T|ü⁄
˝Ò<Tä nqï≥T¢ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). yÓTT<ä{Ï |üøeå£ TT ˇ|üø=+fÒ - dü$X‚w+ü ˝ÀH˚ $X‚w+ü ñ+~
- nì n+fÒ - ø=ìï Á|üXï¯ \T<äsTTkÕÔsTT. Ç#·Ã≥ ªªdü$X‚w+ü µµ nì ˇø£ |ü<+ä . $X‚w+ü
nì ˇø£ |ü<+ä . á s¬ +&ÉT $X‚cÕ\T ˇø£fHÒ ê ˝Òø£ y˚sπ «sê...? ˇø£≥sTT‘˚ Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+
edüT+Ô ~. (nq>± yÓTT<ä{Ï $X‚w+ü @$T{À ‘Ó*ùdHÔ ˚ ‘·sT¡ yê‘· $X‚w+ü nqï~ ‘Ó\TdüT+Ô ~.
˝Ò<ä+fÒ ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ $X‚wü|ü<ä+ ns¡ú+ ‘·q MT<äH˚ Ä<Ûës¡ |ü&çq~ ø£qTø£
Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). s¬ +&Ée |üøeå£ TTq nq>± á $X‚cÕ\T s¬ +&É÷ y˚sπ «s¡T
nH˚ ns¡+ú ˝À-_ÛqïyÓTqÆ Ä, $X‚weü TT - dü$X‚w+ü ˝À ñqï<ë? ì]«X‚w+ü ˝À ñqï<ë?
ì]«X‚w+ü ˝À $X‚w+ü ñ+<ä+fÒ eTi\ yê´|ò÷ü ‘·yT˚ . dü$X‚w+ü ˝ÀH˚ ñ+<ä+fÒ- á eT÷&Ée
$X‚w+ü eTT+<äiÏ $X‚w+ü ø£qï y˚s¬ q’ <ë? (˝Òø)£ ˇø£ÿfÒHê? ˇø£ÿfÒ n+fÒ n~ ‘Ó*ùd>Ô ±ì-
Ç~ ‘Ó*j·T<äT. Ç~ ‘Ó*ùd>Ô ±ì - n~ ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. y˚isTTqB
n+fÒ eTi\ á $X‚w+ü Ä dü$X‚w+ü ˝À ñ+<ë? (˝Òø)£ ì]«X‚w+ü ˝À ñ+<ë? -
ªì]«X‚w+ü ˝Àµ n+fÒ yê´|ò÷ü ‘·+ - ªdü$X‚w+ü ˝Àµ n+fÒ á $X‚w+ü yÓTT<ä{Ï $X‚w+ü
ø£Hêï _Ûqïe÷? (˝Òø£) n_Ûqïe÷? -ªn_Ûqï+µ n+fÒ #·Áø£ø£<√wü+-ª_Ûqï+µ n+fÒ
eTi˝≤ dü$X‚w+ü ˝ÀHê? ì]«X‚w+ü ˝ÀHê? nì Á|üXï¯ . ì]«X‚w+ü ˝À nsTT‘˚ yê´|ò÷ü ‘·+
- dü$X‚w+ü ˝ÀH˚ n+fÒ... - Ç˝≤ á Á|üXï¯ kÕ>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ªnqedüµú
nH˚ <√wü+. ø±>± dü‘´· + nq+‘·+ yÓTTˆˆ $X‚weü TT\THêï ˝Òøb£ ˛sTTHê ÁãVü≤àeTTq+<äT
n$ ñqïeì ìs¡÷|æ+#·≥+ neX¯´+ ø£qTø£, n$ ñqïeqTø√e≥+ ÁuÛ≤+‹ ø£qTø£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 55
ªÁãVü≤à - ì]«X‚wü+µ nì ‘˚*+~. Ç+‘˚>±ø£ ì‘·´‘ê«~ $X‚cÕ\T dü$X‚cÕ˝≤?
ì]«X‚cÕ˝≤? - ì]«X‚cÕ\+fÒ ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTT ìs¡÷|üD ne⁄‘·T+~. dü$X‚cÕ\+fÒ
- Mì˝Àì $X‚cÕ\T dü$X‚cÕ˝≤? ì]«X‚cÕ˝≤? - ì]«X‚cÕ\sTT‘˚, ì]«X‚weü düTyÔ q’Ó
ÁãVü≤à+ ìs¡÷|æ‘+· ne⁄‘·T+~. dü$X‚cÕ\sTT‘˚ eTi\ yê{Ï˝Àì $X‚cÕ\T dü$X‚cÕ˝≤?
ì]«X‚cÕ˝≤? - Ç˝≤ eTi\ nqedüú\T, #·Áø£ø±\T ekÕÔsTT. ÁX¯ó‘· Á|üø±•ø£˝À
ªª<Ûsä à¡ +e\q <Û]ä à, <Û]ä àe\q <Ûsä à¡ eTT dü$X‚weü TT\e⁄‘êsTT, @<√ ˇø£<ëìøÏ <Ûsä à¡ +>±ì,
<Û]ä à>±ì ø±ì edüTeÔ ⁄ nÁ|üe÷D+ (ndü+uÛeÑ +)µµ nì nqïe÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ.
Çø£ÿ&É n&ÉT>∑T‘·THêïeTT! nj·÷´! <Ûsä à¡ eTT <Û]ä àj·T+<äT ñ+≥÷, ‘·q≈£î ‘·q
<Ûä]àø° dü$X‚wü‘ê«ìï ø£*–düTÔqï<ë? (˝Òø£) <Ûäs¡às¡Væ≤‘· edüTÔe⁄ q+<äT+&ç $X‚wü+
ø£*–düT+Ô <ë? s¬ +&Ée |üø+å£ nsTT‘˚ MTs¡T #Ó|Œæ q yÓTT<ä{|Ï øü +å£ ≈£î<äs<¡ Tä - yê´|ò÷ü ‘·
<√wü+. yÓTT<ä{Ï |üø£å+ nsTT‘˚ ªª<Ûä]àj·T+<äT <Ûäs¡àeTT ñ+&ÉTqTµµ nqï yêø£´eTT˝À
ø£qã&˚ ª<Ûsä à¡ µ |ü<ë\T s¬ +&É÷ ˇπø <Ûsä êàìï #ÓãT‘·THêïj·÷? (˝Òø)£ yπ̊s <Ûsä êà\qT
#ÓãT‘·THêïj·÷? nì Á|üXï¯ . ˇπø <Ûsä à¡ eTsTT‘˚ Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+. y˚sT¡ <Ûsä êà\sTT‘˚
yÓqTø£ #Ó|Œæ q≥T¢ nH√´Hê´ÁX¯jT· +, #·Áø£øe£ TT, yê´|ò÷ü ‘·eTT ekÕÔsTT. ªª<Û]ä àøÏ <Ûsä à¡ eTTµµ
nqïe÷≥ ≈£L&Ü nj·TTø£eÔ TT. á s¬ +&ÉT |ü<ë\˝À ñqï <Ûsä à¡ eTT _ÛqïyÓTqÆ <ë? (˝Òø)£
n_ÛqïyÓTqÆ <ë? - _ÛqïyÓTqÆ <äsTT‘˚ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT˝≤>± nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT yÓTT<ä˝q’… $
ekÕÔsTT. n_ÛqïyÓTqÆ <äsTT‘˚ Ä‘êàÁX¯jT· eTT nH˚ <√wü+ e÷eT÷˝Ò. ªª<Ûsä à¡ eTTq≈£î <Û]ä ൵
nqï |ü<+ä ˝À >∑÷&Ü Ç˝≤H˚ }Væ≤+#ê*. Ç+‘˚>±ø£, <˚ìøÏ @ <Ûsä à¡ + ñ+<äì }Væ≤kÕÔy÷Ó
<ëìqT+∫ Ä<Ûsä à¡ + $&ç>± ñqï≥T¢ }Væ≤ùdÔ n~ <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·+ nq>± ì]«X‚w+ü nì
‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë! ø£qTø£ ªªì]«X‚wü edüTÔe⁄µµ ñ+&É≥+ U≤j·Ty˚T.
ªª‘Ó\¢ì ≈£î+&ɵµ - Ç+<äT˝À ‘Ó\<¢ qä + ‘=\–+∫q≥T¢ }Væ≤ùd,Ô ‘Ó\<¢ qä + nH˚
$X‚wü+/>∑TD+ ˝Òì ª≈£î+&ɵ $T>∑T\T‘·T+~. Ä ≈£î+&É qT+&ç <ëì Äø±s¡eTTqT
‘=\–+∫q≥T¢ }Væ≤ùd,Ô ªeT{ϵº $T>∑T\T‘·T+~. Ä eT{Ï>º ÷∑ &Ü ‘=\–q≥T¢ }Væ≤ùd,Ô
ì]«X‚wyü TÓ qÆ ªªdü‘-Y ñìøϵµ $T>∑T\T‘·T+~. ø±>± ªÇ~ |òTü ≥eTTµ nqï nqTuÛeÑ y˚T ì]«X‚wü
edüTeÔ ⁄ e⁄+≥T+<äq{≤ìøÏ Á|üe÷DeTT. eTiÏjT· T ª<Ûsä à¡ +µ @$T{À ‘Ó*ùdHÔ ˚ Ä <Ûsä à¡ +
>∑\yêìì >∑÷]Ã ‘Ó\TdüT+Ô ~. <Û]ä à mes√ ‘Ó*ùdHÔ ,˚ á <Ûsä à¡ + yêì<äì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
Ç~ nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+. Bìe\q <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ ªedüTeÔ ⁄µ dæ~d∆ Tü +Ô ~. eTiÏjT· T
<Ûsä à¡ + ø±ì, <Û]ä à ø±ì nj˚T´~ uÛ≤e|ü<ës¡eú ÷? nuÛ≤e|ü<ës¡eú ÷? -
yÓTT<ä{Ï |üø+å£ ˝À <˚ìøÏ <Û]ä à>±ì, <Ûsä à¡ +>±ì ø±ì ˇø£ nuÛ≤e|ü<ës¡+ú ñqïfÒ.¢
45
56 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
¬s+&Ée|üø£å+˝À ªª≈£î+<˚{Ïø=eTT൵ e+{Ï nuÛ≤e|ü<ësêúìøÏ >∑÷&Ü <Ûäs¡à+ ˝Ò<ë <Ûä]à
nj˚T´ |ü]dæ‹ú ñ+<äHê*. <˚ìø° <Û]ä à>±ì, <Ûsä à¡ +>±ì ø±ì uÛ≤e|ü<ës¡+ú ˝Ò<ìä e÷
ñ<˚X› ´¯ + n+fÒ - m+<äTe\q n˝≤ nqTø√e≥+? n˝≤+{Ï edüTeÔ ⁄ ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT
>±ã{Ϻ ˙e⁄ n˝≤ nqe#·TÃqT. ø±ì ˙≈£î ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT ˙e⁄ m˝≤ Á|üe÷D+ ne⁄‘êe⁄?
ñqï<äì ‘Ó*ùdÔ ˝Ò<ìä #Ó|Œü ˝Òe⁄ ø£<ë! n{Ϻ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<ìä ‘Ó*dæ #ÓãT‘·THêïqT ø£qTø£
H˚qT Á|üe÷Dy˚T nì nqe#·TÃqT. Ä edüTeÔ ⁄ ñ+fÒ ˝Ò<+ä ≥THêïyê? (˝Òø)£ ˝Òøb£ ˛‘˚H˚
˝Ò<+ä ≥THêïyê? - ñ+fÒ ˝Ò<ìä nqsê<äT >∑<ë! - ˝Òøb£ ˛‘˚H˚ ˝Ò<+ä ≥THêïq+fÒ -
n{Ϻ edüTeÔ ⁄ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ˝Ò<ìä m˝≤ nq>∑\e⁄? edüTyÔ ˚ ˝Ò≈î£ +&Ü ªÄ edüTeÔ ⁄µ m˝≤
eTq eTqdüT‡˝ÀøÏ sê>∑\<äT? ô|>’ ± <˚ìø° <Ûsä à¡ + ˝Ò<ë <Û]ä à ø±ì edüTeÔ ⁄ ˝Ò<qä ≥+ ˙
kı+‘· yê<äe÷? ˝Òø£ ÁbÕe÷DÏøe£ ÷?
yÓTT<ä{Ï |üø£å+˝À ˙ yê<ä+ Á|üe÷D+ ø±<äT. ÁuÛeÑ T Á|üe÷<ë<äT\Tqï eTqTwüß\
e÷≥\T Á|üe÷D+ ø±e⁄. Á|üe÷D≤\qT ãfÒº n+fÒ - @$ Ä Á|üe÷D≤\T? y˚<ë\T
ø±e⁄. m+<äTø£+fÒ á $wüj÷· \T n+<äT˝À ˝Òe⁄. nqTe÷qeTT (ùV≤‘·Tdæ<y∆ä TÓ qÆ }Vü≤/
‘·sÿ¡ +) Á|üe÷D+ ø±<äT. n~ øπ e\+ |ü⁄s¡TwüãT~∆e\q @s¡Œ&çq~. Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷DeT÷
ø±<äT. Ä edüTeÔ ⁄ nC≤„qT\≈£î ø£qã&É<Tä . $C≤„qT\≈£î ø£qã&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ <˚ìø°
<Ûsä à¡ + >±ì, <Û]ä à>±ì ø±ì ˇø£ uÛ≤e|ü<ës¡eú TT $<ë«+düT\≈£î Á|ü‘´· ø£yå T˚ . ô|>’ ± n{Ï~º
ñqï<äì Á|üe÷D≤\THêïsTT.
ªªdüy’Ó eTe÷X‚w$ü X‚weü ÷j·÷ - ìùw<Ûìä sê«D düTU≤qTuÛ÷Ñ ‹'µµ - (Ä ÁãVü≤ày˚T
düeTdüÔ $X‚wsü ÷¡ |ü e÷j·÷ ìùw<Û+ä e\q e#˚à Äq+<ä düTK+) - nì yê´düe#·q
eTTqï~. ªªq-qµµ nì ø£qã&˚<+ä ‘ê ø±<äT ø±<äì $X‚wü ìùw<Û+ä #˚ùd ìùw<ÛÁä X¯ó‘·T\T
Á|üe÷DeTT.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! Ä XÀ¢ø+£ e÷j·÷eTj·TyÓTqÆ ø=ìï $X‚cÕ\T e÷Á‘·yT˚ ˝Òeì #Ó|Œæ +~
>±ì düs«¡ $X‚wü ìùw<Û+ä ø±<äT.
düe÷:- ÁãVü≤à<ëø± düeTdüeÔ TT ø±<ä+fÒH˚ ÁãVü≤àeTT düs«¡ ìùw<Ûë\≈£î Vü≤<äT› ne⁄‘·T+~.
uÛ≤>∑e‘·+˝À ªªìùw<ÛXä c‚ ˛»j·T‘ê<äXw‚ 'ü µµ nì ÁãVü≤àeTT ìùw<Ûë\ ‘·sê«‘· $T–˝Ò |ü<ës¡ú
eTì #Ó|Œü ã&çq~. n+<äTe\q ÁãVü≤àeTT <˚ìø¬ H’ ê <Ûsä à¡ yÓ÷, <Û]ä àjÓ÷ nsTT‘˚ <Ûsä à¡ <Û]ä à
uÛ≤e+ >∑qTø£ ˝Ò<ä+fÒ, nq>± ìùw~ÛùdÔ - ÁãVü≤ày˚T ìùw~Û+|üã&ÉT‘·T+~. ìùw<Ûä+
‘·sê«‘· $T–˝Ò~ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à+ <Ûsä à¡ eTT ø±<äT. <Û]ä à ø±<äT. n{Ϻ $X‚weü TT\T ˝Òì
ª|ü<ës¡eú TTµ. n+<äT#˚‘H· ˚ uÛ≤>∑e‘·+˝À yê´düeTVü≤]¸ ªªHêj·T+ >∑TD' ø£sà¡ qdüHé q#êdüHµé µ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 57
(ÁãVü≤àeTT >∑TDeT÷ ø±<äT, ÁøÏj÷· ø±<äT, dü‘T· Ô ø±<äT, ndü‘T· Ô ø±<äT) nì #ÓbÕŒs¡T.
ÁãVü≤àeTT dü$X‚wü+ nsTT‘˚ Ä ø±s¡D+>± ÁãVü≤àqT>∑÷]à y˚<ä+ ‘˚*ø£>± #Óù|Œ~.
<ëìø√dü+ ªq-qµ (Ç~ ø±<äT - n~ ø±<äT) nì ìùw<Ûeä TTK+>± #Ó|Œü e\dæq |üì˝Ò<Tä .
(q-q nq≥+ n+fÒ - á uÛ÷Ñ $T ÁãVü≤àeTT ø±<äT. á ˙s¡T ÁãVü≤àeTT ø±<äT. Äø±X¯eTT
ÁãVü≤àeTT ø±<äT. <˚V≤ü eTT ÁãVü≤àeTT ø±<äT. Ç+Á~j·÷\T ÁãVü≤àeTT ø±<äT. eTqdüT‡
ÁãVü≤àeTT ø±<äT - Çeìï ø±ø£ $T–*q |ü<ës¡yú T˚ ÁãVü≤àeTT (‘·<ø˚ √e•wü'º •e'πøe˝ÀVü≤+
nì ª<äXX¯ À¢øµÏ ˝À #Ó|Œæ q~ n~j˚T - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£H˚ y˚<+ä ªªj·T‘√ yê#√
ìes¡+Ô ‘˚ nÁbÕ|ü´ eTqkÕdüV≤ü µµ nì ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ + ø£qTø£H˚ n~ yê≈£îÿ\≈£î eTqdüT‡≈£î
n+<ä<ìä #Ó|Œæ +~. dü$X‚wü edüTeÔ ⁄qT <ëì˝Àì $X‚cÕ\qTã{Ϻ ªªÇ~ Ç˝≤ ñ+≥T+~µµ
nì }Væ≤+#·{≤ìøÏ e÷≥\‘√ e]í+#·{≤ìøÏ kÕ<Û´ä + ne⁄‘·T+~. @ <Ûsä à¡ eTT ˝Òì
edüTeÔ ⁄qT m˝≤ e]í+#·>\∑ eTT? ø£qTø£H˚ ªªne#·HH˚ e’Ó Áb˛yê #·µµ (eTÚq+ ‘√H˚ #ÓbÕŒ&ÉT)
nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. ø£qTø£ e÷j·÷eTj·TyÓTqÆ düeTdüÔ $X‚weü TT\T (>∑TD≤\T, <Ûsä êà\T,
‘˚&Ü\T) ˝Òì ÁãVü≤àeTT ì]«X‚weü TT. e÷j·÷eTj·T $X‚cÕ˝Ò ø±<äT, düV≤ü » $X‚cÕ\T
>∑÷&Ü ˝Òe⁄. e÷j·Te\qH˚ ÁãVü≤à≈£î $X‚cÕ\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. düV≤ü »+>± n~ ì]«X‚wyü T˚
nì dæ<ë∆+‘·eTT.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! dü‘´· eTT, ì‘·´eTT, nq+‘·eTT, Äq+<äeTT nsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT
dü‘´· ‘·«eTT, ì‘·´‘·«eTT yÓTT<ä\>∑T $X‚weü TT\T dü«uÛ≤es¡÷|ü+>± ñ+{≤sTT. dü‘´· ‘·«eTT
yÓTT<ä˝…’q$ e÷j·÷>∑TDeTT\T ø±e⁄ ø£<ë! (e÷j·÷ >∑TD≤\T ndü‘·´, nì‘·´,
<äT'K‘·«eTT\T >∑<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
düe÷:- nj·÷´! á dü‘´· ‘ê«<äT\T ÁãVü≤àeTTqT Ç‘·s¡ |ü<ës¡eú TT\qT+∫ (yê´es¡)Ô
y˚sT¡ #˚dæ #·÷|æ+#˚ $X‚cÕ˝≤? (˝Òø)£ <Ûsä êà˝≤? yê´es¡øÔ ±\+fÒ n$ |üse¡ ÷s¡ú dæ‹ú ˝ÀHê?
(˝Òø)£ dü+kÕs¡ e´eVü‰s¡ dæ‹ú ˝ÀHê? nì Á|üXï¯ . |üse¡ ÷s¡dú ‹úæ ˝À nsTT‘˚ ≈£î<äs<¡ Tä .
m+<äTø£+fÒ Ä dæú‹˝À ÁãVü≤à+‘·|üŒ @B ˝Ò<äì ÁX¯ó‹. ªªH˚Vü≤HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ (á
dæ‹ú ˝À @B ˝Ò<Tä ), ªªj·TÁ‘·‘·«dü´ düs¡«e÷‘Ó’àyêuÛÑ÷‘Y ‘·‘˚ÿq ø£+ |üX‚´‘Yµµ (m#·Ã≥ n+‘ê
Ä‘·àj˚T nsTT ñqï<√ n#·Ã≥ mes¡T <˚ì‘√ me]ì #·÷&Ü*?) yê´eVü‰]ø£+˝À n$
yê´es¡øÔ e£ TT\T - n+fÒ e÷≈£î düeTà‘·yT˚ . e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À e÷j·÷ø£è‘·yTÓ qÆ Á|ü|+ü #ê~
$X‚cÕ\e\q ÁãVü≤àeTT dü$X‚weü Tì y˚TeT÷ #ÓbÕŒ+. ÁãVü≤à _ÛqïyÓTqÆ $T<∏ë´ Á|ü|+ü #·eTT
<Ó«’ ‘·eTT>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ø£qTø£ <ëìqT+∫ ÁãVü≤àqT #·÷|æ+#ê*‡q (yê´es¡qÔ +)
nedüs+¡ ñqï~ ø£qTø£ dü‘´· + yÓTT<ä\>∑T $X‚cÕ\T+{≤sTT. dü‘´· ‘ê«<äT\T ª<Ûsä êà\Tµ
(>∑TD≤\T) nH˚ |üø+å£ ˝Àq÷, Ç$ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀHê? |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ ÀHê? nì X¯+ø£.
46
58 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªe´eVü‰s¡<äX¯˝Àµ nì n+fÒ ≈£î<äs¡<äT. nø£ÿ&É ªª<Ûäs¡àeTT-<Ûä]൵ n+≥÷ mes¡÷
ñ+&ÉsT¡ . düTwüß|æ˝Ô ÀqT (ø£\\T >∑÷&Ü ˝Òì yÓTT<äì› Á<ä), eTs¡D+˝Àq÷ n{Ϻ <Ûsä à¡ <Û]ä à
uÛ≤e+ ˝Ò<äT. Ç~ M&ç <Ûäs¡àeTì>±ì, M&ÉT BìøÏ <Ûä]à nì >±ì ‘Ó*j·T<äT.
ªª|üs¡T+&çqyêìøÏ n{Ϻ C≤„q+ ˝Òø£b˛sTTHê <Ó’«‘·+ ñqï~ >∑<ë!µµ nì Á|üX¯ï. e÷
dæ<ë∆+‘·+ Á|üø±s¡+ <Ó«’ ‘·+ $T<∏´ä . ÁuÛ≤+‹>± ‘√#˚~ e÷Á‘·yT˚ . s¡Ee® ⁄ MT<ä Nø£{˝Ï À
eTq+ ÁuÛ≤+‹|ü&˚ düsŒ¡ + e+{Ï~. ø£qTø£ ª<Ó«’ ‘·+µ ñ+<äì #Ó|Œü sê<äT. nj·÷´! <Ó«’ ‘·+
s¡Ed® sü Œ¡ +e˝… ÁuÛ≤+‹ ø±<äT. düsŒ¡ +e˝… yêdüeÔ y˚T - n+fÒ á nqTe÷q+˝À düsŒ¡ +
>∑÷&Ü ªª|üø£å+µµ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ dü|øü +å£ ñ+&É<Tä >∑qTø£ nqTe÷q+ ≈£î<äs<¡ Tä .
(nqTe÷q+ n+fÒ }Vü≤. ñ<ëVü≤s¡D≈£î |üs«¡ ‘·+ MT<ä ì|ü+≥T+~. nø£ÿ&É
bı>∑ ñqï~ >∑qTø£. e+{Ï+{À¢ n+‘˚ >∑<ë! - Ç~ ‘ê]ÿø£ düeTà‘·yTÓ qÆ nqTe÷q
Á|üe÷Dyêø£´eTT. |üs«¡ ‘·eTTqT |üøeå£ T+{≤s¡T. bı>∑qT kÕ<Ûqä + / *+>∑+ / ùV≤‘·Te⁄
n+{≤s¡T. e+≥ sTT+{Ïì dü|øü eå£ T+{≤s¡T. n–ïì kÕ<Û´ä eT+{≤s¡T. |üøeå£ T+fÒ kÕ<Û´ä eTT
ñ+&˚ #√≥T. ñ+<ë? ˝Ò<ë? nì dü+~>∑+∆ >± kÕ<Û´ä + (n–ï) ñ+≥T+~. dü|øü +å£
ñ<ëVü≤s¡D≈£î e+≥sTT\T¢. n+<äT˝À kÕ<Û´ä + (n–ï) U≤j·T+>± ñqï nqTuÛeÑ + eTq
≈£î+≥T+~. Bììã{Ϻ |üø+å£ MT<ä ùV≤‘·Te⁄‘√ kÕ<Û´ä eTT+<äì }Væ≤kÕÔeTT. |üø+å£ , dü|øü +å£ -
s¬ +&É÷ ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚ Ä nqTe÷q+ nÁ|üe÷D+ ne⁄‘·T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
e´eVü‰s¡+ >∑÷&Ü Á|ür‹j˚T (n˝≤ nì|æ+#·&+É ). ø£qTø£ e´eVü‰s¡+ (dü+kÕs¡+)
˝Àì <äX\¯ ˙ï Á|ür‘·T˝Ò, ÁuÛ≤+‘·T˝Ò. yê´eVü‰]ø£+˝À e÷j·÷eTj·TyÓTqÆ dü‘´· ‘·«eTT
yÓTT<ä˝…’q $X‚wüeTT\T (bÕs¡e÷]úø£<äX¯˝Àì) ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTq+<äT yêdüÔeeTT>±
ñ+&Ée⁄ ø£qTø£ <√wü+ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! Ç+<ä+‘ê m+<äT≈£î? ˇø£ÿe÷≥ ‘Ó>y∑ d˚ æ #Ó|Œü +&ç. ÁãVü≤à+ |üse¡ ÷s¡‘ú '·
nq>± yêdüeÔ +>± dü‘´· eTT, C≤„qeTT, nq+‘·+, Äq+<äeTT - n>∑THê? ø±<ë?-
ne⁄q+fÒ <ëì˝À dü‘´· ‘·«eTT, nq+‘·‘«· eTT yÓTT<ä˝q’… <Ûsä êà\T @\˝Òe⁄? ø±<ä+fÒ
ÁãVü≤àeTT dü‘´· eTT, Äq+<äeTT yÓTT<ä˝q’… $ ø±<äqe\dæ edüT+Ô ~. n|ü&É~ ª|òTü ≥+µ
˝≤>± ndü‘´· eTT yÓTT<ä˝q’… $ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ m˝≤? - n˝≤ ø±<äT - |üse¡ ÷s¡+ú ˝À
ÁãVü≤àeTT ìs¡∆s¡àø£ (m{Ϻ >∑TDeTT\T, <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì) |üs¡e÷q+<ä uÀ<Ûä (C≤„q)
s¡÷|üeT>∑TqT. e´eVü‰s¡+˝À e÷Á‘·eTT dü‘´· ‘·«, nq+‘·‘ê«~ <Ûsä à¡ eTT\T >∑\<ä>T∑ qT.
Bìe\q ÁãVü≤àeTT |üse¡ ÷s¡ú <äX˝¯ À <Ûsä à¡ düV≤æ ‘·+ ø±<äT. nø£ÿ&É <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·eTH˚ #ÓbÕŒeTT.
ø£qTø£ <ëìj·T+<äT <Ûsä à¡ eTT\T+&Ée⁄.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
Á|üXï¯ :- nj·÷´! n˝≤¬>H’ ê ÁãVü≤àeTTq+<äT ªìs¡s∆ à¡ ø£‘ê«~µ >∑TDeTT\T+&É e#·Tà >∑<ë!
ñ+fÒ Ä <äX˝¯ Àq÷ n~ ªìs¡s∆ à¡ ø£‘«· +µ nH˚ >∑TD+ ø£\<äe⁄‘·T+~. ñ+&Ée+fÒ - n~
ìs¡s∆ à¡ ø£+ ø±<äT. |üse¡ ÷q+<äeT÷ ø±<äT. C≤„q s¡÷|üeT÷ ø±<äT >∑<ë? nì X¯+ø£.
düe÷:- <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·+, >∑TDs¡V≤æ ‘·+ nì #Ó|Œæ q ‘·sê«‘· ªª<Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·+µµ nH˚ <Ûsä à¡ +
yÓTT<ä˝q’… $ m˝≤ ñ+{≤sTT. yê´|ò÷ü ‘·eTH˚ <√wü+ ø£<ë! ªìs¡TDZ 'µ nH˚ >∑TD+˝À ª>∑TD‘·«+µ
nH˚ <Ûsä à¡ + ñ+≥T+<ë? nj·÷´! ªìs¡TDZ +µ (nH˚~ $yê<ëdüŒ<ä+ nsTTq dü+<äs“¡ +¤ ˝À)
nH˚ <äècÕº+‘·+ u≤>∑T˝Ò<Tä . >∑TDeTTq+<äT >∑TD‘·«+ nH˚ eTi=ø£ >∑TD+ n+^ø£]ùd,Ô
<ëìj·T+<äT eTi=ø£ >∑TD+ n+^ø£]+#ê*. Ç˝≤ <ëìMT<ä eTi˝≤ >∑TD‘·«+ - Ç˝≤
|üs+¡ |üs>¡ ± n+^ø£]dü÷Ô b˛yê*‡edüT+Ô ~. Ç~ Ä>∑<Tä . ø£qTø£ ªnqedüµú nqï <√wü+.
ø£qTø£ ªìs¡s∆ à¡ ø£+µ nH˚ dü«s¡÷|ü+ MT<ä >∑TD‘·«+ Äs√|æ+#·sê<äT. ø£qTø£H˚ <ëìj·T+<äT
|üs¡e÷q+<ä‘·«+, uÀ<Ûä‘·«+ >∑÷&Ü Äs√|æ+|üsê<äT. uÀ<ÛäeTT Äq+<äeTT >∑÷&Ü
<Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·eTT˝Ò. yê{ÏjT· +<äT uÀ<Û‘ä ê«~ <Ûsä à¡ eTT\THêïj·T+fÒ yê´|ò÷ü ‘·eTT.
ªªÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü µµ nì ìs¡÷|æ+#˚ Á|üe÷D≤\T
kÕej·Te (nej·Tyê\T / uÛ≤>±\T>∑\) edüTÔe⁄\T @yÓ’Hê ∫ei≈£î ‘·eT≈£î
eT÷\yÓTqÆ ìs¡ej·Te (nej·Tes¡V≤æ ‘· / uÛ≤>∑sV¡ ≤æ ‘·, $uÛõÑ +|ü M\Tø±ì) edüTeÔ ⁄
<ä>sZ∑ ¡ Ä–b˛e\dæ+<˚. ˝Ò<+ä fÒ nqedüú nH˚ <√wü+ edüT+Ô ~. (nqedüú n+fÒ <ëìøÏ
eT÷\+ n˝≤ $#ê]dü÷Ô b˛‘·÷H˚ ñ+&É&+É - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ñ<ëVü≤s¡D≈£î - ≈£î+&É.
Ç~ nej·Tyê\T >∑\~. nq>± s¬ +&ÉT &ç|Œü \T (ø£bÕ˝≤\T) ø£*|æ‘˚ e#˚Ã~. Ä &ç|Œü \T
eT{Ïeº TT<ä\› e\q e#˚Ã~. Ä eT{Ïeº TT<ä› eT{Ϻ bı&ç‘√ edüT+Ô ~. Ä bı&ç Á‘·dsπü DTe⁄\
(3 nDTe⁄\ eTT<ä\› T)‘√ edüT+Ô ~. Á‘·dsπü DTe⁄ <ä«´DTø£+ (¬s+&ÉT nDTe⁄\ eTT<ä)› ‘√
ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ne⁄‘·T+~. Ç~ s¬ +&ÉT nDTe⁄\T ø£\e≥+ <ë«sê edüT+Ô ~. á nDTe⁄
s¬ +&ÉT |üse¡ ÷DTe⁄\ ø£\sTTø£. á |üse¡ ÷DTe⁄˝À $uÛ≤>±\T ˝Òe⁄. n~ n˝≤H˚ dæ<y∆ä TÓ qÆ
edüTeÔ ⁄. (nq>± ˇø£ ≈£î+&ÉqT $uÛõÑ +#·T≈£î+≥÷ b˛‘˚ ∫es¡≈î£ $uÛ»Ñ q≈£î M\T˝Òì
|üse¡ ÷DTe⁄e<ä› Ä–+~. ‘ê]ÿ≈£î\T |üse¡ ÷DTe⁄ <ëø± yÓfi≤fls¡T. y˚<ë+‘·T\T ªnDTe⁄µ
e<ä› Ä>±s¡T. @<ÓH’ ê ˇø£ edüTeÔ ⁄ ‘·q eT÷˝≤ìøÏ yÓfi≤fl\+fÒ nDTe⁄ / |üse¡ ÷DTe⁄
e<ä› Ä nH˚«wüD Ä>∑T‘·T+~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ˝Òø£ Ä |üse¡ ÷DTe⁄qT >∑÷&Ü $uÛõÑ +#ê\+fÒ
Çø£ eT∞fl <ëìì $uÛõÑ +#·≥+ Ç˝≤ n+‘·T˝Ò≈î£ +&Ü $uÛõÑ +#·e#·TÃ. ø±ì ñ|üj÷Ó >∑+
˝Ò<Tä . n+<äTe\q Ç~ ªnqedüµú nH˚ <√wü+>± ne⁄‘·T+~. Ç˝≤ @ edüTeÔ ⁄ $wüjT· +
˝ÀHÓ’Hê <ëì eT÷\ø±\T, ìs¡ej·Tyê\T >∑qTø£ n#·Ã≥ $uÛÑ»q / eT÷˝≤H˚«wüD
Ä>∑e\dæ+<˚. kÕej·Tyê\T, ìs¡ej·Te+ <ä>sZ∑ ¡ Ä>±*‡+<˚. ìs¡ej·Te‘·«+ >∑÷&Ü
59 60 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nDTe⁄ e<äH› √ |üse¡ ÷DTe⁄ e<äH› √ Ä>±*. ˝Ò<+ä fÒ nqedüú >∑<ë! n˝≤H˚ <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·
(ìs¡s∆ Ù¡ ø£) dæ‹ú >∑÷&Ü mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ Ä>±*. ˝Ò<+ä fÒ nqedü.ú ñ<ëVü≤s¡D≈£î - |òTü ≥+.
<ëì <Ûäs¡à+ |òüT≥‘·«+. ˝Ò<ä+fÒ Bì <Ûäs¡à+, Bì <Ûäs¡à+ n+≥÷ |òüT≥‘·«‘·«+,
|òTü ≥‘·«‘·«‘·«+, |òTü ≥‘·«‘·«‘·«‘·«+ - Ç˝≤ b˛‘˚ ìs¡T|üj÷Ó >∑+ nsTTq ªnqedüµú . n~
<√wü+ ø£<ë! ø£qTø£ kÕej·Te+, dü<säÛ à¡ + nsTTq sT÷ Á|ü|+ü #·+ >∑÷&Ü @<√ ˇø£
ìs¡ej·Te+ e<ä› ìs¡s∆ à¡ ø£+ e<ä› Ä>∑e\dæq<˚. Ä ìs¡ej·Te ìs¡s∆ à¡ ø£ |ü<ës¡+ú ªªÁãVü≤ày˚Tµµ
ø±e#·TÃqT. ìs¡ej·Te+ ªìs¡s∆ à¡ ø£+µ nsTTq ÁãVü≤à+ ‘·qj·T+<˚ Ä–b˛e\dæ+<˚. ˝Ò<+ä fÒ
ìs¡s∆ à¡ ø£‘«· +, ìs¡s∆ à¡ ø£‘«· ‘·«+ n+≥÷ m+‘· <ä÷s¡yTÓ HÆ ê <ä+&É>>∑ ± (m&Ü]˝À m+&Ée÷e⁄
\qT #·÷∫ ˙fi¯flqTø=ì b˛sTTq≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) b˛e\dæ+<˚. n<˚ nqedü.ú
ÁãVü≤àeTT qT+∫j˚T nDTe⁄ yÓTT<ä˝q’… Áø£eT+‘√ |òTü {≤<äT\T |ü⁄{Ïqº $. n$
∫ei≈£î eT÷˝≤H˚«wüD˝À nDTe⁄\e<ä≈› î£ b˛‘êsTT Ä nDTe⁄\T ÁãVü≤àeTTq+<äT \j·T+
ne⁄‘êsTT. dü$X‚weü TT (kÕej·TeeTT, dü<säÛ à¡ eTT) nsTTq uÛ÷Ñ $T ˙{ÏjT· +<äT, n{Ϻ
˙s¡T n–ïj·T+<äT, n≥Te+{Ï n–ï yêj·TTe⁄q+<äT, n{Ϻ yêj·TTe⁄ Äø±X¯eTT q+<äT,
Äø±X¯eTT nVü≤+ø±s¡eTTq+<äT, Ä nVü≤+ø±s¡eTT eTVü≤‘·‘Ô «Ô· eTTq+<äT, n~ ne´ø£eÔ TT
(e÷j·T) q+<äT, n~ ÁãVü≤àeTTq+<äT, ÁãVü≤àeTT ‘·qj·T+<˚ ©qeT>∑TqT. ªªùd«eTVæ≤$Tï
Á|ü‹wæ̃‘·yéTµµ nì y˚<eä TT.
(˝Ò<+ä fÒ ÁãVü≤àeTT eTi=ø£ ÁãVü≤àeTTq+<äT, n~ eTi=ø£ ÁãVü≤àeTTq+<äT Ç˝≤
#ê+‘ê&É+‘·b˛‘·T+~. ìs¡T|üj÷Ó >∑+ ø£qTø£ nqedü-ú <√wü+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÁãVü≤à+
>∑÷&Ü dü$X‚wyü TÓ qÆ #√ n~ ‘·q≈£î ø±s¡DyÓTqÆ Ä $X‚w+ü ˝À ©qeTe⁄‘·T+~. ø±ì ø±<äT
>∑qTø£ n~ ªì]«X‚w+ü µ nì n+^ø£]+#ê*.
ì]«X‚weü düTeÔ ⁄ $wüjT· yÓTÆ Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷DeTT
Á|üXï¯ :- nj·÷´! Á|ü‘´· ø£eå TT yÓTT<ä\>∑T Á|üe÷D≤\T @yÓH’ ê ˇø£ dü$X‚wyü TÓ qÆ (Á|ü|+ü #·+
˝Àì edüTÔe⁄\ìï dü$X‚cÕ˝Ò. ÁãVü≤à+ e÷Á‘·+ dü$X‚wü+ ø±<äì y˚<ë+‘· eT‘·+-
nqTyê<ä≈£î&ÉT) edüTeÔ ⁄H˚ ‘Ó\T|ü⁄‘êsTT. X¯ã› Á|üe÷DyÓTHÆ ê n+‘˚. eTiÏ n~ (y˚<+ä -
X¯ã+› ø£<ë) ì]«X‚wyü TÓ qÆ ÁãVü≤àeTTqT m˝≤ #Ó|Œü >∑\<äT. ì]«X‚wyü TÓ qÆ edüTeÔ ⁄qT X¯ã+›
e÷Á‘·+ m˝≤ #Ó|Œü >∑\<äT? ø£qTø£ MTs¡T #Óù|Œ ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTT (ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ ì]«X‚w‘ü «· +
- nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nÁ|üe÷Dy˚T. MTs¡T mìï j·TT≈£î\Ô T #·÷|æHê ne˙ï $X‚cÕìï #Ó|Œü >∑\y˚
>±ì ì]«X‚cÕìï m˝≤ #Ó|Œü >∑\e⁄? XÊÅdÔü Á|üe÷DeTT\THêï ne˙ï X¯ãe› TT˝Ò ø£qTø£
ì]«X‚cÕìï #Ó|Œü ˝Òe⁄.
47
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
düe÷:- n˝≤ø±<äT - Á|üe÷D≤\T dü$X‚cÕH˚ï ‘·|Œü ì]«X‚cÕìï #Ó|Œü eq≥+ ‘·|ü .
n$ ì]«X‚cÕìï >∑÷&Ü #ÓbÕÔsTT. düTwüß|æ,Ô düe÷~Û yÓTT<ä\>∑Tyêì˝À eTq≈£î @ $X‚weü T÷
‘Ó*j·T<äT. nq>± ªì]«X‚w+ü µ ‘Ó*dæqfÒ.¢ n~ Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D+. (>±&ÛìÉ Á<ä˝À eTq+
bı+<˚ düTU≤qTuÛ÷Ñ ‹ ø£qTø£ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). nsTT‘˚ n#·Ã≥ Ä nqTuÛ÷Ñ ‹ #Ó+~q≥T¢
eTq≈£î >±&ÛìÉ Á<ä˝À (düTwüß|æ)Ô ‘Ó*j·T<äT. (‘Ó*ùdÔ >±&ÛìÉ Á<ä ø±<äT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ‘Ó\y¢ ê]
˝Ò∫q ‘·sê«‘· ªªH˚qT sêÁ‹ uÛ˝Ñ Ò ìÁ<äb˛j·÷qT - ndü\T ˇfi‚fl ‘Ó*j·T<äTµµ (q øÏ+∫<ä
y˚~wüyTé ) n+{≤eTT. ø£qTø£ á e÷≥e\q sêÁ‹ n‘·ìøÏ düTKìÁ<ä / ìÁ<ä˝À düTK+
e∫Ãq≥T¢ }Væ≤+#ê*. (@MT ‘Ó*j·T<äT ø£qTø£ $ø£˝≤Œ\T ˝Òq≥T¢. ì]«ø£\ŒC≤„q+
nsTTq≥T¢ Á>∑V≤æ +#ê* - nqTyê<ä≈£î&ÉT). nqTuÛeÑ + ˝Òì<˚ n˝≤ düà]+#· ˝Ò&TÉ >∑<ë!
nqTuÛeÑ +˝À m{Ϻ $X‚weü TT\T, $ø£\ŒeTT\T ˝Òe⁄. ø£qTø£ n~ ì]«ø£\Œ+. ì]«X‚w+ü .
$ø£˝≤Œ\THêïj·T+fÒ n~ >±&ÛìÉ Á<˚ ø±<äT ˝Ò<ë e´øÏÔ <äTs¡T“~∆‘√ nã<ä+∆ #Ó|Œæ ñ+&Ü*.
ø£qTø£ ªªHê≈£î ˇfi¯ófl ‘Ó*j·T<äT / @MT ‘Ó*j·T<äTµµ nq≥+ yêdüeÔ +. á ªª‘Ó*j·Tø£b˛e≥+µµ
nH˚~-1) n‘·ì nqTuÛeÑ +e\q ‘Ó*dæ+<ë?- nsTT‘˚ @$T{≤ nqTuÛeÑ +? - ªª$X‚cÕ\T
˝Òe⁄µµ nqï nqTuÛeÑ e÷? - $X‚cÕ\T ˝Òøb£ ˛e&É+ nH˚~ <˚ì˝À? (kÕ~Ûøs£ D¡ e÷?)
<˚ì˝Àq÷ ø±<ë? (ìs¡~Ûø£s¡De÷?) - Ä<Ûës¡eT+fÒ Ä Ä<Ûës¡+ (n~Ûø£s¡D+)
dü$X‚wüe÷? ì]«X‚wüe÷? - dü$X‚wüyÓTÆ‘˚ <ëì˝À ªª$X‚wüeTT ˝Òø£b˛e≥+µµ m˝≤
dü+uÛÑeeTT? dü«e#·q yê´|òü÷‘·eTT nH˚ <√wü+. ($X‚wü+ >∑\<ëì˝À ªª$X‚wü+
˝Òøb£ ˛e≥+µµ ($X‚cÕuÛ≤e+) m˝≤ kÕ<Û´ä +? - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Ä Ä<Ûës¡+ ì]«X‚w+ü
n+fÒ e÷≈£î sTTã“+~ ˝Ò<Tä . ì]«X‚w+ü ñ+<äì MTs¡T ˇ|ü≈£îqïfÒ.¢ 2) á ªª‘Ó*j·Tø£
b˛e≥+µµ nqTuÛeÑ +e\q »]–+~ ø±<äT. (nqTuÛeÑ |üPs¡«+ ø±<äT) - n+fÒ nqTuÛeÑ +
˝Òìyêì e÷≥ nÁ|üe÷D+. ø£qTø£ |ü{+ºÏ ∫ø√qedüs+¡ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ düTwüß|æÔ yÓTT<ä\>∑T
yêì˝À Á|ü‘´· øå±qTuÛeÑ + e\q ªªì]«X‚w+ü µµ dæ~+∆ ∫+~. (Á|ü‘´· ø£+å n+fÒ Çø£ÿ&É Ç+Á~j·T
>√#·s+¡ ø±<äT. eTq≈£î eTq+ ø£qã&É+. nsTTHê eTq≈£î eTq+ Á|ü‘´· ø£yå T˚ - <ëìì
n|üs√ø£+å n+{≤s¡T. Çø£ÿ&˚ #Ó|Œæ q C≤„q+ nqTuÛeÑ + n|üs√ø£+å - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
ì]«X‚weü düTeÔ ⁄ - nqTe÷q Á|üe÷D+
nqTe÷qeTT\T Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #·÷bÕeTT. ì]«X‚weü düTyÔ q’Ó ÁãVü≤à+ $wüjT· +
˝Àq÷ nqTe÷q Á|üe÷D+ |üì#˚dTü +Ô ~. nqTe÷q+ jÓTTø£ÿ Äø±s¡+ Ç<äT>√! ªªÁãVü≤àeTT
ì]«X‚wyü TÓ qÆ ~, düTwüß|æÔ yÓTT<ä˝q’… yêìj·T+<äT m≥Te+{Ï $X‚weü TT ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä
ø£qTø£ - |òTü ≥eTTq+<äT $X‚cÕ\T ø£qã&çq≥T¢>±µµ (ÁãVü≤à ì]«X‚w+ü düTwüßbÕÔ´~wüß
ÁãVü≤àDÏøk£ Õ´|æ $X‚wdü ´ü Ä<äsÙ¡ Hê‘Y e´‹πsøπ D |òTü ≥e‘Y) nì nqT$T‹ #˚jT· e#·TÃqT
61 62 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>∑<ë! Ç˝≤H˚ X¯ã› Á|üe÷D+ >∑÷&Ü ÁãVü≤àeTT ì]«X‚weü Tì #Ó|Œü e#·TÃqT.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! Á|ü‘´· ø£å $s¡T<ä+∆ >± ñqï $wüj÷· ìï @ Á|üe÷DyÓTHÆ ê m˝≤ kÕ~ÛdTü +Ô ~?
ÁãVü≤à dü$X‚w+ü nqï $wüjT· + Á|ü‘´· ø£+å >± n˝≤ nqTuÛeÑ + ñqï~. n~ düTwüß|æ˝Ô Àq÷
dü$X‚wü+>±H˚ ñ+≥T+~. nsTT‘˚ Ä $wüj·T+ / $X‚wü+ ‘Ó*j·T{≤ìøÏ eTq≈£î
n+‘·'ø£sD¡ + yÓTT<ä˝q’… kÕ<ÛHä ê\T ˝Òq+<äTe\q ‘Ó*j·T≥+ ˝Ò<Tä .
düe÷:- eTq≈£î ‘Ó*j·Tì Ä $X‚cÕ\THêïj·Tq{≤ìøÏ Á|üe÷D+ @$T{Ï? ‘Ó*j·Tø£
b˛sTTHê ñHêïj·T+fÒ, ≈£î+<˚{øÏ =eTTà ≈£L&Ü ñqï<äqe#·TÃqT. C≤>∑s+¡ ˝À ñHêïsTT
ø±ã{Ϻ düTwüß|æ˝Ô À ≈£L&Ü ñ+{≤j·Tì }Væ≤+|üsê<äT. C≤>∑s+¡ ˝À ÁuÛeÑ T ø£*–+#˚ ªnC≤„q+µ
e\q $X‚cÕ\Tqï≥T¢ nì|ædTü qÔ ï~.
(nC≤„q+ s¬ +&ÉT s¡ø±\T - Äes¡DX¯ø>ÔÏ \∑ nC≤„q+, $πø|å Xü ø¯ >ÔÏ \∑ nC≤„q+.
Ç+<äT˝À Äes¡D+ n+fÒ ÁãVü≤àeTTqT Äe]+∫ ñ+&˚~. Bìe\q eTq≈£î ÁãVü≤à+
‘Ó*j·T<äT. edüTeÔ ⁄qT Äe]+∫ ñqï Nø£{Ï e+{Ï~. $πø|å +ü n+fÒ s¡øs£ ø¡ ±\ ÁuÛ≤+‘·T\T
ø£*–+#˚ nC≤„q+. ˇø£ edüTeÔ ⁄qT #·÷∫ eTi=ø£ edüTeÔ qTø√e≥+. Ç~ eTq≈£î C≤>∑s+¡ ˝À
ñ+≥T+~. eTq ø£+{ÏøÏ ÁãVü≤àeTT qT+∫ $πø|å +ü ø£*–dü÷Ô Ç~ $$<Ûsä ø¡ e£ TT\ Á|ü|+ü #·+
#·÷|ü⁄‘·Tqï~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). C≤>∑sD¡ +˝Àì sT÷ ª$πø|å Xü ø¯ µÔÏ e\q ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü
ne⁄‘·Tqï~. eT]j·TT ÁãVü≤à+˝À $X‚cÕ\THêïj·T+fÒ á $X‚cÕ\T ø=ìï e∫Ã, sêø£,
˝Òø£ ÁãVü≤àeTT˝À nH˚ø£ e÷s¡TŒ\T n+^ø£]+#ê*. n|ü&ÉT ÁãVü≤à+ dü$ø±s¡+
nqe\dæedüT+Ô ~. (ñ<ëVü≤s¡D≈£î-düèwædº ‹úæ \j·Tø£sèÔ¡ ‘·«eTT ÁãVü≤àeTTq+<äTqï<äqTø=+fÒ,
düèwæº ñ+fÒ \j·T+ ñ+&É<Tä - \j·T+ ˝Òq|ü⁄&ÉT dæ‹ú ñ+≥T+~. Bìe\q ÁãVü≤àeTT
ø±\+e\q eT÷&ÉT e÷s¡TŒ\T bı+~q≥T¢ uÛ≤$+#ê*. Çø£ ø£sT¡ D, Áø√<Û+ä yÓTT<ä˝q’… $
ñ+fÒ ÁãVü≤à+ áX¯«s¡Tì˝≤>± Á‹eT÷s¡T\Ô e˝… _Ûqï<äX\¯ qTuÛ$Ñ +#ê* - n~ y˚<ä $s¡T<ä+∆
- nqTyê<ä≈£î&ÉT). dü$ø±s¡+ nsTT‘˚ ª$ø±sêr‘·+>± ñ+&˚~µ nH˚ ns¡+ú ˝À ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q
ªª≈£L≥düµú µ \ø£Då + <Óã“‹+≥T+~. n+‘˚>±ø£ dü$X‚wü edüTeÔ ⁄\sTTq ªª|òüT≥+ yÓTT<ä˝…’q$
nì‘·´eTT\sTTq≥T¢ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü nì‘·´+µµ nH˚ nqT$T‘·T\T >∑÷&Ü e⁄+{≤sTT.
(ÁãVü≤à nì‘·´+, dü$X‚w‘ü ê«‘Y, |òTü {≤~e‘Y) ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT dü$X‚wyü T˚ .
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ªªÁãVü≤à ì]«X‚weü TT ø±<äT. <ëìøÏ ì‘·´‘·«+ yÓTT<ä\>∑T $X‚cÕ\THêïsTT
ø£qTø£— |òüT≥eTTe˝…µµ nì nqTe÷q Á|üe÷D+‘√ (nqTe÷q+ nq>± ‘Ó\T>∑T˝À
dü+<˚V≤ü + nì ns¡+ú . dü+düÿ è‘·+˝À ùV≤‘·Tã<äy∆ TÓ qÆ }Vü≤. ø£qTø£ nqTe÷q+ n+fÒ
sT÷ ‘˚&Ü >∑eTì+#ê* -nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÁãVü≤àeTTqT ì]«X‚w+ü >± ìs¡÷|æ+#·e#·Tà >∑<ë!
48
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 63
düe÷:- ˝Ò<Tä - MTs¡T #Ó|Œæ q ùV≤‘·Te⁄ ªì‘·´‘·«+µ yÓTT<ä˝q’… $ ñ+&É≥+. n+<äT≈£î
ñ<ëVü≤s¡D+>± MT]∫Ãq |òüT≥+˝À ªì‘·´‘·«+µ yÓTT<ä˝…’q$ ˝Òe⁄. |òüT≥+ nì‘·´+.
ø£qTø£ ùV≤‘·Te⁄ |üøeå£ TT (ÁãVü≤àeTT) q+<˚ ñqï~ >±ì dü|øü eå£ TT (|òTü ≥eTT) q+<äT ˝Ò<Tä
>∑qTø£ MT nqTe÷q+ #Ó\<¢ Tä . ªª|òTü ≥+µµ ã<äT\T ªªø±\+˝≤>±µµ nì e÷]ÃHê #Ó\¢<äT.
ø±\eTT >∑÷&Ü nì‘·´eTT ø£qTø£. ªªÄ‘·àe˝…µµ nì e÷s¡TkÕÔ+ n+fÒ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä .
ªªn~, ÁãVü≤àeTTµµ ˇø£ÿfÒ ø£qTø£. (ÁãVü≤à+ ÁãVü≤à+e˝… nì <ëìøÏ n<˚ ñ<ëVü≤s¡D
ø±<äT ø£<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). nsTT‘˚ ªªì‘·´‘·«+ yÓTT<ä˝q’… $µµ nqï |ü<+ä e<ä* øπ e\+
ª$X‚cÕ\Tµ ñ+&É≥+e\q nì e÷Á‘·yT˚ ùV≤‘·Te⁄qT #ÓbÕÔ+ - nì nHêï ≈£î<äs<¡ Tä .
|üøeå£ TTq+<äT (ÁãVü≤àeTTq+<äT) ùV≤‘·Te⁄ ($X‚weü TT\T+&ÉT≥) n‘·ø<£ Tä . (@eTTHêïjÓ÷
#Ó|Œü ˝Òø£ øπ e\+ ñHêïj·T+fÒ dü]b˛<äT >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). |üøeå£ TTq+<äT (ÁãVü≤àeTT
q+<äT) ì‘·´‘·«eTT yÓTT<ä˝q’… $ ñHêï n$ $X‚cÕ\T ø±e⁄. ì‘·´yÓTqÆ |ü<ës¡eú TT˝À
ñqï ªì‘·´‘·«+µ <ëì ø£qï _Ûqï+>± ñ+&É<Tä . ì‘·´+ - ì‘·´‘·«+ ˇø£f.Ò ‘·‘Y (n~) -
‘·‘«Ô· + (<ëì ‘·q+) ˇø£ÿfÒ. <äècÕº+‘·+ ≈£î<äs<¡ qä ï X¯+ø£ ‘·><∑ Tä . ÁX¯ó‹˝À düàè‘·T\˝ÀqT
ª‘·‘Y-‘·‘·Ô«+µ düe÷Hês¡úø±\T>± ñHêïsTT. ªªz+ ‘·‘·‡~‹ ìπs›X¯' ÁãVü≤àDÅdæÔ$<Ûä'
düà è‘·'µµ nì, ªª‘·‘«Ô· + Hêsêj·TD' |üs'¡ µµ nì ø£qã&ÉT‘·THêïsTT >∑<ë! (z+ ‘·‘,Y dü‘Y
- nì ÁãVü≤àeTTqπø |üsê´j·T|ü<äeTT\T. nfÒ¢ ª‘·‘·Ô«+µ nq>± |üs¡edüTÔesTTq
Hêsêj·TDT&˚ - nq>± ª‘·‘Y-‘·‘·Ô«+µ ¬s+&É÷ |üs¡ÁãVü≤àeTTH˚ #·÷|æ+#·TqT >∑qTø£
n_ÛqïeTT\T. ø£qTø£ <äècÕº+‘·+ dü]b˛‘·T+~. n<˚$<Û+ä >± ªì‘·´+-ì‘·´‘·«+ - düe÷qy˚T
- nqTyê<ä≈£î&ÉT). nfÒ¢ ª>√µ X¯ãe› TT >√‘·«eTTqT #Ó|ü qì dæ<ë∆+‘·eTT. (C≤‹X¯øyÔÏ ê<ä+
- MTe÷+dü≈î£ \T). nfÒ¢ ì‘·´ X¯ãe› TT ªì‘·´‘·«eTTqTµ #Ó|ü qT.
nj·÷´! C≤‹j·T+<äT X¯øÔÏ nqTq~ MTe÷+düø£ dæ<ë∆+‘·eTT. (>√ nq>± Äe⁄.
nq>± n{Ϻ \ø£Då ≤\T >∑\ C≤‹ nì ns¡eú TT - n<˚ >√‘·«+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). yês¡T
C≤‹j·T+<äT |ü<ëìøÏ X¯øÔÏ nHêïs¡T. (ns¡+ú #Óù|ŒX¯øÔÏ nq>± ªª>√µµ nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡+ú
>√C≤‹ - nì uÛ≤e+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø±ì MT n<Ó«’ ‘·T\T ªªC≤‹ì ˇ|üø=qs¡T
ø£<ë!µµ m˝≤? düe÷:- e´øÏøÔ Ï _Ûqï+>± C≤‹ì n+^ø£]+#·+ >±ì nqTeè‹Ô e\q
(Á|ü‹|ü<ës¡eú TTq+<äT Äe⁄, eTìwæ yÓTT<ä˝q’… yêì˝À Äj·÷ C≤‹ \ø£Då ≤\T - düe÷q+>±
yê´|æ+∫ ñ+&É≥+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). e´øÏHÔ ˚ C≤‹>± n+^ø£]kÕÔ+. ø£qTø£ Çã“+~
˝Ò<Tä . e´øÏøÔ Ï / |òTü {≤ìøÏ s¬ +&ÉT s¡÷bÕ\T+{≤sTT. 1) Ä C≤‹øÏ dü+ã+~Û+∫q s¡÷|ü+.
2) Ä e´øÏøÔ Ï dü+ã+~Û+∫q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡÷|ü+. Ç+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï C≤‹- >√‘·«+.
¬s+&Ée~ Ä |ü<ës¡úeTT - >√e⁄. Ç˝≤H˚ dü‘·´+ - dü‘·´‘·«+, ì‘·´+ - ì‘·´‘·«+
49
64 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n+‘˚>±ø£ y˚<ëqT≈£L\+>±qT, nqTuÛeÑ düe÷q+>±q÷ ª‘·sÿ¡ +µ #˚j÷· *. $s¡T<ä+∆ >±
#˚jT· sê<äT. ªªÁãVü≤àeTT ì]«X‚w+ü µµ nqï ‘·sÿ¡ + ñuÛj
Ñ ÷· qT≈£L\+ (y˚<eä TT, düTwüß|æ˝Ô Àì
nqTuÛeÑ +) dü$X‚w+ü nqï nqTe÷q+ / ‘·sÿ¡ + ñuÛj Ñ T· $s¡T<ä+∆ . ø£qTø£ nqTe÷q+‘√
ÁãVü≤àeTTqT dü$X‚w+ü >± ìs¡÷|æ+|üC≤\eTT. ø£qTø£H˚ ªªÁX¯ó‹j·TTø£´Ô qTuÛ÷Ñ ‹uÛ´Ñ ' e<ä‘ê+
øÏqTï <äTX¯Ùø£yéTµµ (nq>± y˚<äeTT, j·TTøÏÔ, nqTuÛÑ÷‹ - á eT÷&ç+{Ïìã{Ϻ #Ó|üŒ
>∑\yês¡T @<ÓH’ ê uÀ~Û+|ü>\∑ s¡T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nì Ä#ês√´øÏ.Ô
dü$ø£\Œø£-ì]«ø£\Œø£ C≤„Hê\T
ì]«ø£\Œø£yÓTÆq C≤„qeTT >∑÷&Ü dü$X‚cÕH˚ï ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~. ˇπø C≤‹>∑\
Á<äyê´\qT yÓTT<ä{ÏkÕ] Á>∑Væ≤+∫q|ü⁄&ÉT n~ ì]«ø£\ŒeTT. ‘·sê«‘· ¬s+&ÉekÕ]/
s¬ +&Ée<ëìì Á>∑V≤æ +#˚≥|ü&ÉT dü$ø£\Œø£eTT nì sêe÷qTE\ |üøeå£ TT. ($ø£˝≤Œ\T
n+fÒ s¡øs£ ø¡ ±\ $X‚cÕ\T, uÛ<Ò ë\T, Ø‘·T\T. n$ ˝Òì C≤„q+ ì]«ø£\Œ+. n$ ñqï
C≤„q+ dü$ø£\Œ+. ÁãVü≤à+ $wüjT· +˝À m{Ϻ $ø£˝≤Œ\T ˝Òe⁄ >∑qTø£ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q
C≤„q+˝ÀqT @ $ø£˝≤Œ\T ñ+&Ée⁄. Á|ü|+ü #· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ C≤„q+˝À nH˚ø£ $wüj÷· \T
uÛÒ<ë\T ñ+{≤sTT. ø£qTø£ Á|ü|ü+#·+ $wüj·T+˝À C≤„Hê\T dü$ø£\Œø±\T. n˝≤π>
áX¯«s¡T&ÉT, $wüßeí ⁄ yÓTT<ä˝q’… yê]ì >∑÷]à eTq≈£î e#˚à C≤„Hê\÷ dü$ø£\Œø±\T.
sêe÷qT»yê<ä+ @eT+fÒ @<ÓH’ ê ˇø£ edüTeÔ ⁄qT / J$ì yÓTT<ä{kÏ Õ] #·÷∫q|ü⁄&ÉT
eTq≈£î C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~. ªÇ~ - Äe⁄µ nì. á Á|ü<eä∏ T |æ+&É (Äø±s¡) Á>∑V≤ü D+˝À
m≥Te+{Ï $ø£˝≤Œ\T ñ+&Ée⁄ >∑qTø£ ªªì]«ø£\ŒC≤„q+µµ Ç~. nsTT‘˚ á ì]«ø£\Œ
C≤„q+˝ÀHÓH’ ê eTq+ Á>∑V≤æ +#˚~ dü$X‚wyü TÓ qÆ |ü<ësêúHï˚ nq>± s¡+>∑T, ø=eTTà\T yÓTT<ä˝q’…
$X‚cÕ\Tqï >√e⁄H˚. ø±ì Ä $X‚cÕ\T eTq>∑eTq+˝ÀøÏ eTT+<äTsêe⁄. ø£qTø£ ªªÇ~
>√e⁄µµ nqï ªªì]«ø£\ŒC≤„qy˚Tµµ eTT+<äT edüTÔ+<äì sêe÷qT»yê<ä+. (Ç{Ϻ
ì]«ø£\ŒC≤„q+‘√H˚ ÁãVü≤àeTTqT Á>∑V≤æ kÕÔ+. ‘·sê«‘· ÁãVü≤à+˝Àì >∑TD≤\qT Á>∑V≤æ kÕÔ+.
ø£qTø£ ªªÁãVü≤à+µµ dü$X‚wyü T˚ . nì yê] yê<äq - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
á sêe÷qT»yê<ä+ ‘·|ü . Á|ü<eä∏ T |æ+&É (Äø±s¡+) Á>∑V≤ü D+˝À˝≤>±H˚ ~«rj·T
|æ+&É Á>∑V≤ü D+˝ÀqT düe÷q+>±H˚ >√e⁄q+<äTqï s¡+>∑T\T ø=eTTà\T eTq≈£î düTŒ¤]kÕÔsTT.
ø£qTø£ yÓTT<ä{~Ï ì]«ø£\Œø£eT÷ ø±<äT. s¬ +&Ée~ dü$ø£\Œø£eT÷ ø±<äT. @ C≤„q+˝À
$ø£˝≤Œ\T+{≤jÓ÷ n~ dü$ø£\Œø£+. ˝Òy√ n~ ì]«ø£\Œø£+. ù|s¡TqT ãfÒº sT÷ dü+>∑‘T· \T
‘Ó\TkÕÔsTT - ô|<ä>› ± XÊÅdÔü #·sá nedüs+¡ ˝Ò<Tä . $ø£\ŒeTT\T n+fÒ ù|s¡T, C≤‹,
s¡+>∑T, |ü]e÷D+ Ç˝≤+{Ïeìï. ø£qTø£ ˇø£s¡ø£yÓTÆq (≈£î+&É, >∑T&ɶ yÓTT<ä˝…’q$)
|ü<ës¡eú TT\˝À Á|ü<eä∏ T C≤„q+˝À >∑÷&É ªªÇ~ q\¢ì~, M&ÉT #ÓÁ’ ‘·T&ÉT, M&ÉT Áu≤Vü≤àDT&ÉT,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 65
M&ÉT q\¢ìyê&ÉT - nì C≤‹, ù|s¡T, s¡+>∑T yÓTT<ä\>∑T $X‚cÕ\T / $ø£˝≤Œ\T
ñ+{≤sTT. ø£qTø£ Á|ü<eä∏ T |æ+&É C≤„q+ >∑÷&Ü dü$ø£\Œø£yT˚ . ù|s¡T yÓTT<ä\>∑T Ç{Ϻ
$ø£\ŒeTT\T ˝Òì<˚ ì]«ø£\Œø£+. ‘ê]ÿ≈£î\T >∑÷&Ü n˝≤H˚ \ø£Då + #ÓbÕŒs¡T. ªª$X‚wDü ≤\T
($X‚cÕìï #Óù|Œ$) - $X‚w´ü + nH˚ dü+ã+<Û+ä ˝Òì C≤„q+ ì]«ø£\ŒeTT. Bìïã{Ϻ $X‚wDü
- $X‚w´ü dü+ã+<Û+ä ñqï C≤„q+ dü$ø£\Œø£yT˚ . (nq>± mi¿ì nH˚~ $X‚wDü +. Äe⁄-
$X‚w´ü + - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). y˚TeTT >∑÷&Ü n<˚ #ÓbÕŒeTT - ªdü+düsêZqe>±Væ≤ C≤„q+
ì]«ø£\Œø£+ yÓ•’ cÕº´e>±Væ≤C≤„q+ dü$ø£\Œø£yTé µ nì. (nq>± dü+düs+Z¡ - dü+ã+<Û+ä
nH˚ $ø£\Œ+˝Òì C≤„q+ ì]«ø£\Œø£+. dü+ã+<Û+ä nH˚ $ø£\Œ+>∑\ C≤„q+ dü$ø£\Œø£+).
Á|üXï¯ :- nj·÷´! MTs¡T #Óù|Œ ì]«ø£\ŒC≤„q+ ndü+uÛeÑ +. mø£ÿ&ÓH’ ê m≈£îÿe $ø£˝≤Œ\T
˝Òì C≤„q+ \uÛ´Ñ +, ø±ì ˇø£ÿ $ø£\ŒeT÷ ˝Òì C≤„q+ ñ+&É<Tä . ø£qTø£ nÁ|üd<æ y∆ä TÓ qÆ
sT÷ C≤„q+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~?
düe÷:- ≈£î<äTs¡T‘·T+~-eTqe+{Ï nC≤„qT\≈£î düTwüß|æÔ (ˇfi¯ófl ‘Ó*j·Tì yÓTT<äTì› Á<ä)˝À,
C≤„qT\≈£î ì]«ø£\Œ düe÷~Û˝Àq÷ n{Ϻ C≤„q+ \_ÛdTü +Ô ~ >∑qTø£.
ì]«ø£\Œ C≤„qeTTq≈£î Á|ü‘´· øå±~ Á|üe÷DeTT\T kÕ<Ûqä eTT˝≤?
nj·÷´! ªªdü+düseZ¡ TT˝Òì C≤„qeTT (dü+düsêZqe>±Væ≤) ì]«ø£\Œø£eTTµµ nHêïs¡T.
Ç{Ϻ C≤„Hêìï ø£*–+#˚ kÕ<Ûqä + @~? Á|ü‘´· ø£eå ÷?
≈£î<äs¡<äT - Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷DyÓTqÆ ~ Ç+Á~j·T+ - <ëìe\q |ü⁄fÒ~º dü$ø£\Œø£+.
ì]«ø£\Œø£+ nr+Á~j·T (Ç+Á~j·÷r‘·) yÓTqÆ C≤„qeTT. ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£+å ø±<äT.
yê´|æÔ C≤„q+e\q e#˚à nqTe÷qe÷?
ø±<äT - ì]«ø£\Œø£+ mø£ÿ&Ü ø£qã&É<Tä . BìøÏ yê´|æÔ (<Û÷ä eT-n–ï e˝…) ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ Ç~ ndü+uÛeÑ +.
b˛˙ Bìø=ø£ nqTe÷q+ ‘·j÷· s¡T#˚<ë›+ - ªª>ö' nqï $•wüº C≤„q+ (dü$X‚wü
C≤„qeTT) $X‚wDü (>√‘·«+, >∑+>∑&√\T yÓTT<ä˝q’… $) C≤„q+ e\q |ü⁄{Ïqº ~ - $•wüº
C≤„q+ ø£qTø£ - <ä+&ç (<ä+&É$•wüß&º TÉ ) nqT C≤„q+e˝…µµ Ç~ nqTe÷qeTT.
(á nqTe÷qeTT˝À <ä+&É+ ‘Ó*j·T≥+e\q <ä+&ç ‘Ó\TkÕÔ&TÉ . <ä+&É+ $X‚wDü +.
Ç~ ì]«ø£\Œø£+ nì uÛ≤eeTT. <ä+&ÉeTT >∑\yê&ÉT nqï $•wüº / <ä+&És÷¡ |ü $X‚w+ü
>∑\yê&ÉT nqï C≤„q+ |ü⁄≥TÔ+~. Ç~ dü$X‚wü / $•wüº / dü$ø£\Œø£ C≤„q+. Bìe\q
dü$ø£\Œø£ C≤„HêìøÏ eTT+<äT |ü⁄fÒº $X‚wDü C≤„q+ ì]«ø£\Œ+. <ä+&ç e<ä› ª<ä+&ÉeTT-
50
66 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n~ ø£\yê&ÉTµ nì s¬ +&ÉT $ø£˝≤Œ\T ñHêïsTT ø£qTø£ <ä+&ç $•wüº C≤„qeTT. ª<ä+&ÉeTTµ
˝À $ø£˝≤Œ\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ ì]«ø£\Œ / ì]«X‚wü / $X‚wDü C≤„qeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
á nqTe÷q+ e\q ªì]«ø£\ŒC≤„Hêìïµ >∑T]Ô<ë›eTHêï ≈£î<äs¡<äT. @eT+fÒ
dü$ø£\Œø£C≤„qeTT $X‚wDü C≤„q+ e\qH˚ |ü⁄≥TÔ+<äqï ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . (eTìwæ nqï#√≥
s¡+>∑T, m‘·T,Ô ˝≤e⁄ yÓTT<ä˝q’… $X‚wDü ≤\T ˝Òøb£ ˛sTTHê eTìwæ - Äj·÷ >∑TD≤\‘√ düV‰ü
ns¡+ú ne⁄‘ê&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ˇø£yfi˚ ¯ ìj·TeT+ ñ+<äHêï $X‚wDü C≤„Hê\T nìï
ì]«ø£˝≤Œ\qïe÷≥≈£î Á|üe÷D+ ˝Ò<Tä . (<ä+&ç - Ç+<äT˝À <ä+&ç n+fÒ <ä+&ÉeTT. n~
ø£*– ñ+&É&+É - >∑\ eTìwæ - eT÷&ÉT $ø£˝≤Œ\THêïsTT. Çø£ $X‚wDü yÓTqÆ ª<ä+&ÉeTTµ
˝ÀqT s¡+>∑T ø£DT|ü⁄\T, #Óøÿ£ C≤‹ yÓTT<ä˝q’… $ $X‚cÕ\THêïsTT - nì Á>∑V≤æ kÕÔ+. ø£qTø£
$X‚wDü C≤„q+˝À <ä+&É+ e÷Á‘·yT˚ ñ+fÒ ì]«ø£\Œ+ ø±e#·TÃ>±ì <ä+&É >∑TD≤\THêï
Á>∑V≤æ kÕÔ+ ø£qTø£ ì]«ø£\ŒC≤„q+ ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n˝≤>±ø£ dü$ø£\Œø£+ $•wüº
ãT~∆ / dü$X‚wCü ≤„q+ ø£qTø£ ì]«ø£\Œø£+ n+fÒ ì]«X‚wü C≤„q+ nqe#·Tà >∑<ë! (nq>±
ª<ä+&É+µ e÷Á‘·yT˚ uÛ≤dædTü +Ô ~. <ëì˝Àì >∑TD≤\T düTŒ¤]+#·e⁄ - <ä+&ç - ø£i¿ - nì
uÛ≤eeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) - nqe#·TÃ. ø±ì nH√´Hê´ÁX¯jT· + ne⁄‘·T+~. dü$ø£\Œø£+
$•wü㺠T~∆ nqTø=+fÒH,˚ ì]«ø£\Œ+ $X‚wDü ãT~∆ ne⁄‘·T+~. $X‚wDü ãT~∆ì ì]«ø£\Œ+
n+fÒH,˚ dü$ø£\Œø£+ $•wü㺠T~∆ ne⁄‘·T+~.(n+fÒ <ä+&ç - Ç+<äT˝À <ä+&É+ ì]«ø£\Œø£+
nqTø=+fÒ, <ä+&ç dü$ø£\Œø£+. nsTT‘˚ <ä+&ç dü$ø£\Œø£+ nqTø=+fÒH˚, <ä+&É+
ì]«ø£\Œø£+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ <˚ìì eTT+<äT>± ìs¡sí TT+#ê*. ô|∞fl ≈£î<äs<¡ Tä . |æNÃ
≈£î<äs<¡ Tä - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ $•wüCº ≤„q+ $X‚wDü C≤„q+ e\qH˚ edüT+Ô <äqTø=Hêï
$X‚wDü C≤„q+ ì]«ø£\Œ+ ø±<äT.
nj·÷´! ì]«ø£\Œ+ qT+&çjT˚ dü$ø£\Œ+ edüT+Ô <äqï ìj·TeTeTT e\q, dü$ø£\Œø£
C≤„q+ ø±s¡´+, ì]«ø£\Œ+ ø±s¡D+ ne⁄‘êsTT ø£<ë! n|ü⁄&ÉT ø±s¡´+e\q ø±s¡D+
(≈£î+&Ée\q eT{Ï)º }Væ≤+#·e#·Tà >∑<ë! Ä $<Û+ä >± dü$ø£\Œø£+ e\q ì]«ø£\Œ+
ñqï<äì }Væ≤+#·e#·TÃqT >∑<ë! n+fÒ }Væ≤+|üe#·TÃqT. ø±ì MTs¡T #Ó|Œæ q ìj·TeT+
˝Ò<Tä >∑<ë! Ä ìj·TeT+ #Ó\<¢ ìä eTT+<˚ #ÓbÕŒ+ ø£<ë! ô|>’ ± ì]«ø£\Œ+ >∑÷&Ü ˇø£
C≤„qy˚T ø£<ë! eTi=ø£ C≤„HêìøÏ kÕ<Ûäq+ ø±<äT. nq>± Á|ü‘·´øå±~ø£s¡DeTT ø±<äT.
ì]«ø£\ŒC≤„HêìøÏ X¯ã› Á|üe÷D+ >∑÷&Ü kÕ<Ûqä + (ø£sD¡ +) ø±<äT.X¯ãe› T+fÒ |ü<yä êø±´\T.
yêø£´+ |ü<dä eü T÷Vü≤+. |ü<ë\T Á|üøè£ ‹GÁ|ü‘´· j·T+ ø£*ùdÔ @s¡Œ&É‘êsTT. Á|ü‘´· j·÷\e\q
s¡øs£ ø¡ ±\ nsêú\T ekÕÔsTT. ø£qTø£ |ü<ë\T $•cÕºsêú\T ‘·|Œü ø£ #ÓbÕÔsTT. ns¡uú <ÒÛ ëìï
ã{Ϻ |ü<uä <ÒÛ +ä edüT+Ô ~. Çeìï |ü<ä düeT÷Vü≤yÓTqÆ yêø£´+˝ÀøÏ #˚s‘¡ êsTT. ø£qTø£ X¯ã›
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 67
Á|üe÷D+e\q ªì]«ø£\ŒC≤„q+µ sê<äT. ø£qTø£ MTs¡T #Ó|Œæ q ì]«ø£\ŒC≤„q+ kÕ<Ûqä
V”≤q+ ø£qTø£ dü+uÛeÑ + ø±<äT. nì sêe÷qT»eT‘· X¯+ø£.
ì]«ø£\Œø£C≤„q+ n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô»q´eTT
n˝≤ø±<äT-Á|ü‘´· ø£Cå ≤„qeTT s¬ +&ÉT $<Ûë\T. 1) dü$ø£\Œø£+-Ç~ Ç+Á~j·÷\e\q
e#˚Ã~. <äèX¯´C≤„qeTT, dü+^‘ê<äT\T yÓTT<ä˝q’… $. 2) ì]«ø£\Œø£+-Ç~ Ç+Á~j·÷r‘·
yÓTqÆ ~. á $wüjT· + ‘ê]ÿ≈£î˝Ò #ÓbÕŒs¡T. Ç+Á~j·÷r‘·yTÓ qÆ +‘· e÷Á‘êq ì]«ø£\Œø£
C≤„q+ Á|ü‘´· ø£+å ø±<äqsê<äT. BìøÏ ø£sD¡ + (kÕ<Ûqä +) >∑÷&Ü Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷Dy˚T. á
Á|ü‘´· ø£å C≤„HêìøÏ kÕ<Ûqä + eTq n+‘·'ø£sD¡ eTT, <ëì eè‹Ô nq>± |üì. ø±>± eTqdüT‡
<ë«sê ì]«ø£\Œø£C≤„q+ edüT+Ô ~. |ò\ü +>± e∫Ãq C≤„Hê\˙ï n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ôe\qH˚
ekÕÔsTT. (Ç+Á~j·÷\˙ï u≤Vü≤´edüTÔe⁄\qT n+‘·'ø£s¡D+ e<ä›≈£î rdæø=ìb˛j˚T
kÕ<ÛäHê\T. ø£qTø£ @ edüTÔyÓ’Hê n+‘·'ø£s¡D+ / eTH√ãT~∆ ∫‘êÔ\T e<ä› Á|ü‘·´ø£å+
ø±e\dæq<˚. u≤Vü≤´ edüTeÔ ⁄\sTT‘˚ Ç+Á~j·÷\<ë«sê - n+‘·s$¡ wüj÷· \sTT‘˚ n+‘·'
ø£sD¡ + <ë«sêH˚ ‘Ó\TkÕÔsTT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). Bìe\q Á|ü‘´· øå±~ Á|üe÷De´edüú >∑õ_õ
ø±<äT. m+<äTø£+fÒ |üìuÛ<Ò ëìï (eè‹Ôu<ÒÛ +ä ) ã{Ϻ Á|üe÷D≤\T e÷s¡T‘êsTT. Ç+Á~j·T
uÛ<Ò +ä e\q #·÷|ü⁄, $ìøÏ&,ç yêdüq, düŒs¡Ù nì uÛ<Ò +ä ø£\T>∑T‘·T+~ >∑<ë! ø£qTï, #Ó$,
eTT≈£îÿ, #·sà¡ + nqT Ç+Á~j·÷\<ë«sê á uÛ<Ò +ä ø£\T>∑T‘·T+~ >∑<ë! á s¡øs£ ø¡ ±\
Á|ü‘´· ø£å (Ç+Á~j·T»q´) C≤„Hê\≈£î Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D+ ˇø£ÿfÒ ø£sD¡ + nsTTq≥T¢ Á|ü‘´· ø£,å
nqT$T‹ - yÓTT<ä˝q’… Á|üe÷D≤\≈£î ˇπø n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô ø£sD¡ +. ø£qTø£H˚ á C≤„Hê\˝À
Á‹|ü⁄{Ï ñ+≥T+~. 1) Á|üe÷‘· - n+‘·'ø£s¡D+/<ëì˝Àì #Ó’‘·q´+ - Je⁄&ÉT.
2) Á|üe÷D+-n+‘·'ø£sD¡ + |üì˝À #˚]q #Ó‘’ q· ´+ (C≤„qyê´bÕs¡+). 3) Á|üyT˚ j·TeTT
- nq>± $wüjT· + (>∑T] - Ç+Á~j·÷\T Á>∑V≤æ +#˚ edüTeÔ ⁄\T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n+<äTqï
#Ó‘’ q· ´+. (|òTü ≥+, n+<äT˝Àì #Ó‘’ q· ´+ Á|üyT˚ j·T+, Á|üe÷D+ - eTq ø£+{Ï qT+&ç
yÓfifl‚ #·÷|ü⁄ n+<ä* C≤„q+ - ‘Ó*dæø=H˚Xø¯ ,ÔÏ Á|üe÷‘· - eTq+ - Je⁄&ÉT, eTqdüT‡˝Àì
#Ó‘’ q· ´+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Bì˝À Á|üyT˚ j·T #Ó‘’ q· ´y˚T |ò\ü +. n+fÒ ‘Ó*j·Tq+‘· ei≈£î
n~ Á|üyT˚ j·T #Ó‘’ q· ´+. ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· |ò\ü #Ó‘’ q· ´eTT n<˚.
(ñ<ëVü≤s¡D≈£î - ª|òTü ≥+µ mø£ÿ&É ñ+<√ m≥Te+{Ï<√ eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT. n+<äTe\q
n~ nC≤„‘· #Ó‘’ q· ´eTT. ø£qTø£ Á|üyT˚ j·TeTT nq>± ‘Ó*dæø=q<ä–q edüTeÔ ⁄. düs«¡ Á‘·
yê´|æ+∫q~ #Ó‘’ q· ´eTT ø£qTø£ <ëìMT<äH˚ dü+kÕs¡ÁuÛeÑ T / e÷j·Te\q eTq≈£î |òTü ≥+
nH˚ uÛ≤eq ø£*–+~ ø£qTø£ |òTü ≥+ - |òTü ≥#Ó‘’ q· ´+ n+{≤eTT. n˝≤H˚ n˙ï #Ó‘’ H· ê´˝Ò.
ˇø£ q≥T&ÉT dæìe÷˝À @ø£ø±\+˝À ◊<äT bÕÁ‘·\T y˚dqæ ≥T¢ n+‘·'ø£sD¡ + - n+‘·'ø£sD¡
51
68 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó‘’ q· ´+ - Ç˝≤. Á|üyT˚ j·TyÓTqÆ ª|òTü ≥+µ ‘Ó*j·T≥+ |ò\ü + R ªÁ|üyT˚ j·T+µ ‘Ó*j·T≥y˚T
|ò\ü + ø£qTø£ R nq>± |òTü ≥+ ‘Ó*j·T≥y˚T |ò\ü + R ø£qTø£ |òTü ≥+ - Á|üyT˚ j·T+ G
|ò\ü +. ø£qTø£ á Á‹|ü⁄{Ï˝À ª|ò\ü +µ Á|ü‘´˚ ø£+>± #Ó|Œü qedüs+¡ ˝Ò<Tä - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
ø£qTø£ Á‹|ü⁄{Ï - Á|üe÷‘·, Á|üe÷D+ - Á|üyT˚ j·T+ nì #ê\T ª|ò\ü +µ nì ø£*|æ
Hê\T>∑T - #·‘·Twüߌ{Ï #˚jT· qedüs+¡ ˝Ò<Tä . ø±>± dü$ø£\Œø£C≤„HêìøÏ ñqï≥T¢ ì]«ø£\Œø£
C≤„HêìøÏ >∑÷&Ü n+‘·'ø£s¡D eè‹Ô (Ç+Á~j·Teè‹Ô ø±<äT - n~ u≤Vü‰´\≈£î) nH˚
ªø£sD¡ +µ (kÕ<Ûqä +) ñ+~ ø£qTø£ MTs¡T #Ó|Œæ q Çã“+~ (kÕ<Ûqä + ˝Ò<Tä ø£qTø£ ì]«ø£\Œ+,
nÁ|üe÷D+, nkÕ<Û´ä +) e÷≈£î ˝Ò<Tä .
n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô (|üì) e\q ì]«ø£\Œø£C≤„q+ ø£\T>∑e#·TÃqT (ø£sD¡ +). nsTTHê
á n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô Ç+Á~j·÷\<ë«sê ãj·T≥≈£î yÓ[fl ì]«ø£\Œø£C≤„Hêìï ø£*–düT+Ô <ë?
˝Òø£ ãj·T≥≈£î yÓfi≈¢̄ î£ +&ÜH˚ yê´|æCÔ ≤„q+>± ø£*–düT+Ô <ë? ˝Òø£ X¯ãC› ≤„qs¡÷|ü+>±Hê?
nì Á|üX¯ï! - düe÷:- ãj·T≥≈£î yÓfi≈¢̄ î£ +&ÜH˚ ø£*–düT+Ô ~. ì]«ø£\Œ$wüjT· s¡÷|ü+>±
ø£*–düT+Ô ~. ì]«ø£\ŒyÓTqÆ $wüjT· y˚T ñ+&É<ìä dæ<ë∆+‘·+ >∑<ë! n+{≤sê? - ne⁄qT
n~ MT dæ<ë∆+‘·+. ì]«ø£\ŒeTT ì]«X‚weü TT - nsTTq ÁãVü≤à+ ˝Ò<ë Ä‘·à düTwüß|æÔ
düe÷<ÛTä \˝À \_ÛdTü qÔ ï<äì y˚TeTT |üPs¡«y˚T ìs¡÷|æ+#êeTT. n+‘·'ø£sD¡ y˚T ì]«X‚w/ü
ì]«ø£\Œ ÁãVü‰àø±s¡+>± |ü]D$TdüT+Ô ~. n+‘·'ø£sD¡ eTT (ø±+‹ ˝≤>±) ‘·q≈£î \ø£´å yÓTqÆ
$wüjT· + jÓTTø£ÿ Äø±s¡+>± e÷s¡T‘·T+<äì düŒwüyº T˚ >∑<ë! ªªj·T<ëø±s√ $wüjT· ' ‘·<ëø±s¡+
Vü≤´+‘·'ø£s¡D+ uÛÑe‹µµ. ø£qTø£H˚ >∑<ë ‘·eTs¡T >∑÷&Ü l $wüßí<Ûë´q+e\q ∫‘·Ô+
$wüßdí eü ÷Hêø±s¡+ ne⁄‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. $wüßeí ⁄≈£î |”‘ê+ãsê~ Äø±s¡+ ñqï~ ø£qTø£
n˝≤, e÷s¡≥+ dü+uÛeÑ y˚T. ø±ì ì]«ø£˝≤ŒìøÏ Äø±s¡yT˚ ˝Ò<Tä >∑<ë! - m˝≤?- ne⁄qT.
∫‘·ÔeT÷ ìsêø±s¡y˚T ne⁄‘·T+~. ÁãVü≤à+ ∫<ëq+<ëø±s¡yÓTÆ‘˚ ∫‘·Ô+ >∑÷&Ü
∫<ëq+<ëø±s¡eTe⁄‘·T+~. nsTT‘˚ ÁãVü≤à+, eTqdüT‡≈£î (∫‘·+Ô ) >∑÷&Ü >√#·s+¡ ø±<äT
>∑<ë! eT] ∫‘·+Ô m˝≤ ÁãVü‰àø±s¡+ ne⁄‘·T+~? n+fÒ ÁãVü≤à+ kÕ<Ûës¡D ∫‘êÔìøÏ
>√#·s+¡ ø±<äHêï+ ø±ì X¯eT<äe÷~ dü+kÕÿsê\T (yÓTT<ä˝q’… kÕ<Ûqä #·‘T· wüj º T· eTT) >∑\
∫‘êÔìøÏ ÁãVü≤à+ >√#·]düTÔ+~. ø£qTø£ ì]«ø£\ŒyÓTÆq ÁãVü≤à<Ûë´q+e\q e∫Ãq
n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô e\q ì]«ø£\Œø£C≤„q+ edüT+Ô <äì ‘˚*q~.
X¯ãe› TT ì]«ø£\ŒC≤„qeTTq≈£î Á|üe÷DeTT
á ì]«ø£\Œø£C≤„q+ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô C≤„qeTì #Ó|Œü ø£b˛‘˚ n|ü⁄&ÉT á ì]«ø£\Œø£
C≤„qeTT #Ó’‘·q´y˚T. #Ó’‘·q´y˚T ì]«ø£\ŒeT÷, C≤„qeT÷ ø£qTø£. á #Ó’‘·q´y˚T kÕøÏå.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 69
ÁãVü≤àeTT - nH˚~ yπ̊s $wüjT· +. Ç+‘·≈L£ ì]«ø£\ŒyÓTqÆ ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµµ nH˚
n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô, y˚<ë+‘·yêø£´eTTe\qH˚ ($#ês¡De\q) ø£\T>∑T‘·T+~. ø£qTø£
ì]«ø£\Œø£ C≤„qeTTq≈£î ªX¯ãy› T˚ µ ø£sD¡ eTT (kÕ<Ûqä eTT).
Á|üXï¯ :- nj·÷´! X¯ãe› TT ø£sD¡ e÷? X¯ãC› ≤„qeTT ø£sD¡ e÷?- X¯ãe› TT ø±<äHê*. |ü⁄düøÔ +£ ˝À
ñqï X¯ã+› e\q >∑÷&Ü meì¬øH’ ê C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+<äì #Ó|Œü e#·TÃqT >∑<ë! X¯ãC› ≤„q+
ø£s¡DeT+fÒ nB ‘·ù|Œ. C≤„HêìøÏ C≤„q+ ø£s¡D+ ø±<äì Ç+‘·≈£î eTT+<äT eTq+
nqTø=HêïeTT. ø£qTø£ X¯ãC› ≤„qeTT e\q ì]«ø£\ŒC≤„qeTT sê<äT -
düe÷:- n˝≤ø±<äT - C≤„HêìøÏ C≤„q+ ø£sD¡ + ne⁄‘·T+~. yê´|æCÔ ≤„q+ (<Û÷ä eT+ ñqï
#√≥q˝≤¢ n–ï ñ+≥T+~) e\q nqT$T‹ C≤„q+ (|üs«¡ ‘·+ MT<ä n–ï ñqï~. <Û÷ä eT+
ñqï~ >∑qTø£) ø£\T>∑T‘·T+~. n˝≤H˚ Á|ü‹|ü<ës¡ú C≤„q+ e\q yêø±´s¡Cú ≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~.
n˝≤H˚ X¯ã› C≤„q+ ì]«ø£\Œø£ C≤„HêìøÏ ø£sD¡ + ne⁄‘·T+~. X¯ã+› ø±s¡DyÓT‘Æ ˚ Ç+‘·≈î£
eTT+<äT #·÷|æq <√cÕìøÏ (|ü<dä eü T÷Vü≤s¡÷|üyTÓ qÆ yêø£´+ nH˚ø£ $X‚cÕ\‘√, $ø£˝≤Œ\‘√
ñ+≥T+~ ø£qTø£ dü+düs¡Z (dü+ã+<ÛäeTT) ˝Ò≈£î+&Ü ñ+&É<äT. ø£qTø£ ì]«ø£˝≤Œìø£~
ø±s¡D+ ø±sê<äT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). |ü]Vü‰s¡+ @$T{Ï? düe÷:- nø£ÿ&É |ü<dä eü T÷Vü≤s¡÷|ü
yêø£´eTT ì]«ø£\ŒC≤„Hêìï ø£*–+#·<ìä #ÓbÕŒ+. ø±ì ÁãVü‰àø±s¡ ∫‘·eÔ è‹Ôì ø£*–+#·
>∑\<äT. (dü+düsZ¡ n+fÒ dü+ã+<Û+ä -|ü<dä eü T÷Vü≤+‘√ dü+ã+<Ûë\Tqï ns¡+ú . n+<äT˝À
$X‚cÕ\T+{≤sTT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ (n~ ˙y˚) nqT eTVü‰yêø£´eTT, ÁX¯eD $#ês¡D\ <ë«sê
ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ôì ø£*–düT+Ô <äHêïs¡T. düsπ . nsTT‘˚ n~ dü+düssZ¡ V¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ ì]«ø£\ŒC≤„Hêìï
eTT+<äT>± |ü⁄{Ïdº Tü +Ô <ë? |ü⁄{Ï+º #·≈î£ +&ÜH˚ eè‹Ôì ø£*–düT+Ô <ë? -
düe÷:- ª‘·‘«Ô· eTdæµ nH˚ eTVü‰yêø£´eTT ÁãVü‰àø±s¡yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ôì ø£*dZ Tü +Ô ~.
Ä ø£*+Z #·≥y˚T dü+düssZ¡ V¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ C≤„Hêìï ø£*–+#·≥+ nì ns¡+ú . n≥¢sTT‘˚ ô|q’
#Ó|Œæ q <√wü+ ‘·>\∑ <ë? nì X¯+ø£ - ‘·>\∑ <äT. m+<äTø£+fÒ - |ü<+ä >±ì, yêø£´+>±ì
eø£j Ô TÓ Tø£ÿ ‘ê‘·Œsê´ìï (n_ÛÁbÕj·÷ìï) #Ó|⁄ü ‘·T+<äqï~ ìj·TeTeTT. ªªj·T‘·Œs¡' X¯ã'›
düX¯u≤›s¡ú'µµ nì ìj·TeTeTT. (X¯ã›eTT <˚ìø√dü+ e∫Ã+<√ n<˚ <ëì ns¡úeTT) Ä
‘ê‘·Œsê´s¡úeTT dü+düs¡Zy˚T ø±e˝…qì ìj·TeT+ ˝Ò<äT ªª$wü+uÛÑT+ø£å« e÷#êdü´ >∑èùV≤
uÛTÑ +ø±ú'µµ nì ˇø£ yêø£´+ ñqï~. ($wüyTÓ HÆ ê ‹qT - Mì sTT+{À¢ e÷Á‘·+ @MT
‹qe<äT)› . Ç~ ˇø£ Ä|ü⁄&Ô TÉ ‘·q $TÁ‘·TìøÏ #Ó|Œæ q yêø£´eTT. Ç+<äT˝À ªª$wü+ ‹q
eTq≥+µµ eø£uÔ ≤Û e+ ø±<äT. nsTTHê eø£øÔ wÏ +ºü >±ì |ü<|ä <ü ës¡ú dü+düsZ¡ C≤„qy˚T Ä yêø£´+
52
70 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó|Œæ +<äqe\dæedüT+Ô ~. ìC≤ìøÏ eø£Ô yê&çq |ü<+ä ªª$wü+ ‹qTµµ nì ñHêï n‘·ì
uÛ≤e+ ªª$wü+ ‹qeTq≥+µµ ø±<äT. yêì+{À¢ nqï+ ‹q≥+ ø£qï $wü+ ‹q≥+
‘·≈î£ ÿe Á|üe÷<ä+ nì uÛ≤e+. ø£qTø£ dü+düsyZ¡ T˚ ‘·|Œü ø£ ns¡+ú >± sêyê\+fÒ eø£Ô ‘ê‘·Œs¡´+
‘·|Œæ b˛e#·TÃqT. ø£qTø£ dü+düssZ¡ V¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ ‘ê‘·Œs¡´C≤„q+ >∑÷&Ü sêe#·TÃqT. ªª>∑+>±j·÷+
|òTü Àwü'µµ nqï#√≥ (>∑+>∑˝À >=\¢|˝ü )¢… >∑+>± Á|üyêVü≤+˝À >=\¢|˝ü ¢… ñ+&É≥+ ndü+uÛeÑ +.
ø£qTø£ dü+düs+Z¡ Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D $s¡T<ä+∆ nsTT+~. ªk˛j·T+ <˚e<ä‘·Ô'µ nqï#√≥ Ä-
á nH˚ <˚Xø¯ ±\dü+düsZ¡ nq>± dü+ã+<Û+ä nj·TTø£+Ô ø£<ë! (nq>± ªÄ-áµ nH˚ uÛ<Ò +ä
‘ê‘·Œs¡´+˝ÀøÏ sê<äT. nuÛ<Ò yä T˚ edüT+Ô ~ ø£<ë!- nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ |ü<yä êø±´\≈£î
dü+düsyZ¡ T˚ ‘ê‘·Œs¡´eTT>± sêyê\qï ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . (dü+düs+Z¡ nq>± |ü<yä êø±´\≈£î
dü+ã+~Û+∫q ns¡+ú e÷Á‘·yT˚ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ø±>± ªªÁ|üøè£ wüÁº |üø±X¯' #·+Á<ä'µµ (nq>±
#·+Á<äT&ÉT >=|üŒ yÓ\T>∑T >∑\yê&ÉT) nqï yêø£´+˝À ª#·+Á<äµ X¯ãe› TT #·+Á<äd«ü s¡÷bÕìï
e÷Á‘·yT˚ uÀ~ÛdTü +Ô ~. Ä yêø£´+˝À eø£Ô ‘ê‘·Œs¡´+ #·+Á<ä dü«s¡÷|ü+eiπø>±ì n‘·ì˝Àì
Ç‘·s¡ $X‚cÕ\T ø±<äT. ªªk˛j·T+ <˚e<ä‘·Ô'µµ nqï#√≥ <˚e<ä‘|Ô· <ü +ä n‘·ì dü«s¡÷bÕìï
e÷Á‘·yT˚ #Ó|⁄ü ‘·T+~. n˝≤π> |òTü ≥eTT, eÅdeÔü TT (|ü≥eTT) yÓTT<ä˝q’… |ü<ë\T øπ e\+ Ä
edüTÔ dü«s¡÷bÕìï e÷Á‘·yT˚ #ÓãT‘êsTT. n˝≤H˚ ªª‘·‘·Ô«eTdæµµ nqï eTVü‰yêø±´\T >∑÷&Ü
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üe÷Á‘êìï uÀ~ÛkÕÔsTT. yê{Ï ‘ê‘·Œs¡´+ n+‘˚qì ñ|üÁø£eTeTT e\q
dü+<äs“¡ e¤ TTe\q ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ª>±e÷qj·Tµ (>√e⁄qT rdæø=ìsê) nqï yêø£´+˝À ª>√e⁄qT
‘˚e≥+µ nqï dü+düs+Z¡ (dü+ã+<Û+ä ) ø£qã&ÉT ‘·Tqï~. ªyê&˚ sT÷ <˚e<ä‘T· &Ô TÉ µ (k˛j·T+
<˚e<ä‘'Ô· ) nqï yêø£´+˝À n≥Te+{Ï dü+ã+<Û+ä @B ø£qã&É<Tä . ø£qTø£ |ü<+ä >±ì
yêø£´+>±ì dü+düs+Z¡ ‘√ ≈£L&çq C≤„Hêìï e÷Á‘·yT˚ ø£*–kÕÔjT· qï ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . ø±ì
‘·eT ‘·eT (eø£j Ô TÓ Tø£ÿ) ‘ê‘·Œsê´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q nsêúìï e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕÔjT· ì e÷Á‘·yT˚
ìj·TeTeTT. ø£qTø£ <√wü+ ˝Ò<Tä .
Á|üXï¯ :- nj·÷´! Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷\≈£î (sêeT - Á|üøè£ ‹, &ÉT - Á|ü‘´· j·T+, sêeT -
#˚‘· - sêeTT - e\q ... Ç˝≤) ns¡uú <ÒÛ +ä ñ+≥T+~. n˝≤ #·÷ùdÔ ˇø£ |ü<+ä ˝ÀH˚
(sêeTTì#˚‘)· s¬ +&ÉT nsêú\T ø£*‡ ñHêïsTT. n˝≤+{Ï |ü<ë\T #ê\ ø£*dæq yêø±´ìøÏ
ns¡uú <ÒÛ +ä m+<äT≈£î+&É<Tä . $•wüyº TÓ qÆ nsêúìï #Ó|Œü ø£b˛e≥+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. y˚TeTT
y˚dæq sT÷ Á|üX¯ï≈£î MTs¡T düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ø£qTø£ |ü<ä+>±ì yêø£´+>±ì
ª$•cÕºs¡úeTTH˚µ #ÓbÕÔsTT. n+<äT#˚‘· X¯ã›eTT dü$ø£\ŒC≤„q+ ø£*–düTÔ+~ ø±ì
ì]«ø£\ŒC≤„Hêìï ø±<äT-
düe÷:- n˝≤ø±<äT - ªª$wü+ ‹qT, ø±ì Mì sTT+{À¢ nqï+ ‹qe<äTµ› µ nqï yêø£´+˝À
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 71
ªX¯Á‘·T>∑èVü≤uÛÀ»qìùw<Û+ä µ ‘ê‘·Œsê´s¡eú TT. á ns¡+ú ª$wüµ X¯u≤›ìøÏ>±ì, ªuÛTÑ CŸµ <Ûë‘·Te⁄≈£î
>±ì ˝Ò<Tä . n#·Ã≥ ñqï Á|ü‘´· j·÷\≈£î ˝Ò<Tä . ø£qTø£ Ä yêø£´+ Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷\e\¢
sêì nsêúìï #ÓãT‘·Tqï~. nsTT‘˚ ªª$wü+uÛTÑ +ø£«å µµ nqï yêø±´ìøÏ Ä ns¡+ú sêø£b˛sTTHê
ªªe÷#êdü´>∑èùV≤ uÛTÑ +ø±ú'µµ nqï yêø±´ìøÏ ªX¯Á‘·T$+≥ uÛÀ»q+ #˚jT· e<äTµ› nqï ns¡+ú
edüTqÔ ï~ >∑<ë! ø£qTø£ Ä yÓTT‘·+Ô yêø£´+ $•cÕºsêúìï uÀ~ÛdTü qÔ ï<äqe#·TÃ. ì»y˚T.
ø±ì ªª>=|üŒ yÓ\T>∑T>∑\ #·+Á<äT&ÉTµµ (Á|üøè£ wüº Á|üø±X¯' #·+Á<ä') nqï yêø£´+˝À ª#·+Á<äµ
X¯ã+› ª>=|üŒ yÓ\T>∑T>∑\µ nH˚ nsêúìï #Ó|Œü <äT. #·+Á<ä|<ü +ä Çø£ÿ&É ª#·~µ nH˚ <Ûë‘·Te⁄,
ªs¡µ nH˚ Á|ü‘´· j·÷\e\q ªÄVü‰<¢ øä s£ y¡ TÓ qÆ µ nH˚ ns¡+ú #Ó|Œü >∑\<äT. ø±ì Ä ns¡+ú >∑÷&Ü
ªÁ|üøè£ wüº Á|üø±X¯µ nH˚ ns¡+ú ø±<äT >∑<ë! ô|>’ ± eø£Ô ñ<˚X› ´¯ +˝À nø£ÿ&É #Ó|Œü <ä\∫q ns¡+ú
yÓ\T>∑T. #·+Á<äTì ÄVü‰«<äø‘£ «· + ø±<äT. ø£qTø£ á yêø£´+˝À #·+Á<ä|<ü +ä $•cÕºsêúìï
>±ø£ øπ e\+ dü«s¡÷bÕìï #·+Á<äTì nq>± edüTeÔ ⁄qT e÷Á‘·yT˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. n<˚ $<Û+ä >±-
ªª|òTü ≥+µµ nH˚ e÷≥ $ì ˇø£ ãT*¢yê&ÉT ‘·+Á&çì n&ç>±&ÉT ªª|òTü ≥+µµ (≈£î+&É)
n+fÒ @$T{Ï? nì. ‘·+Á&ç |æ\y¢ êìøÏ ª|òTü ≥+µ #·÷|æ+∫ ªÇ~ |òTü ≥+µ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
n|ü⁄&ÉT |æ\y¢ êìøÏ ª|òTü ≥+µ ‘Ó*dæ+~ - á ø£<˝ä∏ À u≤\TìøÏ |òTü ≥s¡÷|üyTÓ qÆ edüTeÔ ⁄
ns¡+ú nsTT+~. Ç~ ì]«yê<ë+X¯+. nsTT‘˚ |òTü ≥ X¯ã+› ˝À ñqï (ªª|òTü {Ÿµµ nH˚ <Ûë‘·Te⁄,
ªªnµµ - nH˚ Á|ü‘´· j·TeTT) Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷\T ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· ª|òTü ≥+µ ‘Ó*dæ+<ë?
yê{Ï‘√ ì$T‘·Ô+ ˝Ò≈£î+&Ü ‘Ó*dæ+<ë? ‘·+Á&çøÏ Á|üø£è‹ Á|ü‘·´j·÷\T yê{Ï nsêú\T
‘Ó*dæ #ÓbÕŒ&Ü? ‘Ó*j·Tø£ #ÓbÕŒ&Ü? (ø=ìï s¡÷&Û|ç <ü ë\˝À Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷\ nsêú\≈£î
nr‘·+>± nsêú\T ekÕÔsTT. n#·Ã≥ Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷sêú\T ‘Ó*dæHê ñ|üj÷Ó >∑+ ˝Ò<Tä
- nqTyê<ä≈î£ &ÉT). Ç+<äT˝À |ü⁄Á‘·T&ÉT Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷sêú\T ‘Ó*dæ n&ç>±&É+fÒ ndü+uÛeÑ +.
yê&ÉT ∫qïyê&ÉT, nC≤„ì. ‘Ó*j·Tø£ n&ç>±&É+fÒ Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷sêú\‘√ |üì˝Ò≈î£ +&ÜH˚
|òTü ≥X¯ã+› |òTü ≥dü«s¡÷bÕìï #Ó|Œæ qfÒ.¢ ‘·+Á&ç >∑÷&Ü |ü+&ç‘T· &ÉsTT‘˚ ‘Ó*dæ #Ó|Œæ q≥T¢.
(ø±ì n‘·ì ‘ê‘·Œs¡´+ n+<äT˝À ˝Ò<Tä . |òTü {≤~ X¯ãe› TT\ Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷sêú\THêï Ä
|ü<ë\T s¡÷&ÛÜ\T ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£+å >± ª≈£î+&ÉHµ˚ #ÓbÕÔsTT. n˝≤+{Ï Á|üøè£ ‹ Á|ü‘´· j·÷s¡+ú
e\q Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄\T >∑÷&Ü ª|òTü ≥+µ nqï |ü<ëìøÏ ns¡+ú ø±e#·TÃ. ø±ì s¡÷&Ûeç \qsêe⁄.
n+fÒ Á|üø£è‹ Á|ü‘·´j·÷sêú\T ñù|øÏå‘ê\T. nÁ|ü<ÛëHê\T. ø£qTø£ ‘·+Á&çøÏ ‘Ó*dæHê
ñ|üjÓ÷>∑+ ˝Ò<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ‘·+Á&ç |ü+&ç‘·T&ÉT ø±ø£b˛‘˚ yê&çø° Á|üø£è‹
Á|ü‘·´j·÷sêú\T ‘Ó*j·Te⁄. ø£qTø£ ˙ |üø£åeTTq≈£î n~ uÛÑ+>∑bÕfÒ. ø£qTø£ Á|üø£è‹
Á|ü‘´· j·÷\≈£î ns¡uú <ÒÛ +ä ñHêï, |ü<ë\T yêø±´\T $•cÕºseú¡ TTqT #Ó|Œæ Hê ‘ê‘·Œsê´ìï
ã{Ϻ #·÷ùdÔ ªªedüTdÔ «ü s¡÷bÕìïµµ e÷Á‘·yT˚ #Ó|⁄ü HÔ êïj·Tì uÛ≤$+#·≥+ düeTT∫‘·+.
53
72 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á|üXï¯ :- nj·÷´! n˝≤ ø±ø£b˛sTTHê ªª|òTü ≥+µµ nH˚ |ü<+ä #Óù|Œ ª≈£î+&ɵ ˝À ù|s¡T,
Äø±s¡eTT ø£*dæ ñHêïsTT >∑<ë! n+<äT#˚‘· |òTü ≥ X¯ãe› TT $•wüº edüTeÔ ⁄H˚ uÀ~Û+#·TqT.
ì]«X‚cÕìï ø±<äT.
düe÷:- ª|òTü ≥+µ n+fÒ @$T{Ï? nì n&ç–q u≤\TìøÏ |òTü ≥HêeT+ ‘Ó*dæqfÒ¢ >∑qTø£
eTs¡\ ªù|s¡Tµ #Ó|üŒe\dæq |üì˝Ò<äT. ø£qTø£ ªªnj·T+ |òüT≥'µµ nì ‘·+Á&ç #Ó|æŒq
düe÷<Ûëq+˝À |òTü ≥+ ù|s¡T #Óù|Œ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ‘Ó*j·Tì $wüjT· + ‘Ó\|ü{≤ìπø
ªX¯ã›+µ ñ|üjÓ÷–+|üã&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ ªHêeT+µ uÀ~Û+#·{≤ìøÏ ø±ø£ edüTÔe⁄qT
uÀ~Û+#·{≤ìπø X¯ã+› nedüs+¡ . n˝≤ ø±ø£ düqïì yÓT&É, >∑T+Á&É{Ï bı≥º e+{Ï (≈£î+&É)
Äø±s¡ $X‚cÕìï #Ó|Œü ≥y˚T ‘·+Á&ç ‘ê‘·Œs¡´+ n+<ëe÷...! n+fÒ, n~ Á|ü‘´· ø£+å >±
ª≈£î+&ÉqTµ #·÷&É>±H˚ ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ø£qTø£ nB ‘ê‘·Œs¡´+ ø±<äT.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! |ü⁄Á‘·Tq≈£î ≈£î+&É ù|s¡T, Äø±s¡+ s¬ +&É÷ ‘Ó*dæHê yê{Ï dü+ã+<Û+ä
‘Ó*j·T<äT >∑qTø£ Ä dü+ã+<Ûëìï #Ó|üŒ≥y˚T ‘ê‘·Œs¡´+ nqe#·TÃ. ø£qTø£ yêø£´+
dü+ã+<Ûsä ÷¡ |üyTÓ qÆ $X‚weü TTqT uÀ~ÛdTü qÔ ï~. n+<äT#˚‘· dü+düs˝Z¡ ìÒ C≤„Hêìï ø£*–+#·<Tä .
düe÷:- n˝≤ø±<äT- ªªÇ~ ≈£î+&ɵµ nqï yêø£´+ #˚‘· ù|s¡T≈£î Äø±sêìøÏ ñqï dü+ã+<Ûyä T˚
- nì ns¡+ú sê<äT. ù|s¡T, Äø±s¡+ ø£\ ≈£î+&ÉqT Ä yêø£´+ #Ó|⁄ü qÔ ï~ ø£qTø£ Bìe\q
ª$•wüuº À<Ûä »s¡T>∑T‘·Tqï~. ø£qTø£ yêø£´+ dü+düsCZ¡ ≤„Hêìïk˛Ô+<äq e#·TÃqT. n#·Ã≥
$•wüuº À<Ûä ñHêï Ä $X‚cÕ\T ‘Ó*dæqy˚ ø£qTø£ yê{Ïì #Ó|Œü {≤ìøÏ ªyêø£´+µ |ü⁄≥º<Tä .
ø£qTø£ yêø£´ ‘ê‘·Œs¡´eTT edüTyÔ q’Ó ª≈£î+&ÉqTµ #Ó|Œü ≥y˚T ‘·|Œü , yêìøÏ ‘Ó*dæq ù|s¡TqT,
ø£qã&ÉT‘·Tqï Äø±sêìï #Ó|Œü ≥+ ø±<äT. $•wüº edüTeÔ ⁄qT #Óù|Œ |ü<+ä $X‚w´ü eTTqT
e÷Á‘·yT˚ #Ó|⁄ü qÔ ï<äì m˝≤ n+{≤s¡T? - nì Á|üXï¯ . eø£Ô ‘ê‘·Œs¡´+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£
\ø£Då ≤eè‹Ô e\q n˝≤ ns¡+ú ø£*Œ+#·e#·TÃqT.MT eT‘·+˝À >∑÷&Ü ªª|òTü ≥' nì‘·´'µµ
(≈£î+&É nì‘·´eTT) nqï#√≥ Ç˝≤π> #ÓbÕÔs¡T >∑<ë! ª|òüT≥eTTµ nH˚~ ˇø£ edüTÔe⁄.
<ëìj·T+<äT ª|òTü ≥‘·«+µ nH˚ C≤‹ >∑÷&Ü Ç$T&çjT· Tqï~. nsTT‘˚ ªC≤‹µ ì‘·´eTì
‘ê]ÿø£ dæ<ë∆+‘·eTT (ˇø£ ≈£î+&Éb˛sTTHê ≈£î+&ÉC≤‹ b˛<äT>∑<ë! ˇø£ eTìwæ b˛sTTHê
eTqTwü´C≤‹ n+‘ê b˛<äT >∑<ë! - n+<äT#˚ edüTeÔ ⁄ nì‘·´+ <ëì C≤‹ ì‘·´+ -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ø±>± ª|òTü ≥eTT nì‘·´eTTµ nqï#√≥ ªª|òTü ≥‘·«C≤‹µµ ì ns¡+ú >± #Ó|Œü sê<äT.
C≤‹ nì‘·´+ ø±<äT ø£qTø£ edüTyÔ q’Ó ª≈£î+&ɵ nH˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ*. ø£qTø£ $•wüyº ê#·ø£
|ü<yä TÓ HÆ ê $X‚cÕ´ìï e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕŒ*‡q |ü]dæ‹ú ñ+≥T+~. ª≈£î+&ɵ n+fÒ ªª≈£î+&ɵµ
nì $X‚w´ü yÓTqÆ edüTeÔ ⁄H˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. $X‚w´ü + n+fÒ Ç#·Ã≥ ªeT{ϵº ø±<äT. eT{Ϻ >∑÷&Ü
|òTü {≤ìøÏ $X‚wDü y˚T. ø£qTø£ eT{Ïøº Ï nr‘·+>± |òTü ≥y˚T nq>± edüTsÔ ÷¡ |üyT˚ ns¡+ú .
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 73
n˝≤+{Ï edüTÔy˚~? n+fÒ ˙y˚ #Ó|ü. #Ó|üŒ˝Òq+fÒ m+<äT#˚‘·?nì n&ÉT>∑T‘êqT.
nqTuÛeÑ +˝Òø£ e∫Ãq nX¯ø‘Ô£ e· \qHê? nìs¡«#·˙j·T‘·«+e\qHê? nqTuÛeÑ + ˝Ò<qä
sê<äT. Ä‘·àkÕøÏ>å ± ñqï ªnqTuÛeÑ +µ ˝Ò<qä sê<äT. <ëìï ìs¡«∫+|ü˝eÒ T+{≤sê? - Ä
e÷≥ e÷≈£L düeTà‘·yT˚ . ø±>± ªªÇ~ |òTü ≥+µµ nqï nqTuÛeÑ + >∑÷&Ü ì]«ø£\Œ+ nì
kÕø£´å + #Ó|⁄ü +Ô fÒ ì]«ø£\Œø£ edüTeÔ ⁄ ˝ÒH˚ ˝Ò<qä ≥+, n~ nÁ|üe÷D+ nq≥+ eTVü‰yÓ÷Vü≤
Á|üu≤Û ey˚T. ø£qTø£ ªªÄqj·T - rdæø=ìsêµµ Ç˝≤+{Ï ÁøÏjT· \T ˝Òø£ øπ e\+ dæ<e∆ä düTeÔ ⁄qT
#Óù|Œ |ü<+ä , yêø£´+ @<ÓH’ ê - ‘ê‘·Œs¡´Ø‘ê´ $X‚wDü ≤\qT ø±ø£, $X‚w´ü yÓTqÆ dæ<e∆ä düTeÔ ⁄qT
e÷Á‘·yT˚ #Ó|⁄ü +Ô ~.
y˚<ë+‘· yêø£´eTT\T ì]«ø£\Œ ÁãVü≤àeTTqT #Ó|ü qT-
Ä dæ<e∆ä düTeÔ ⁄ eTiÒ<√ ø±<äT. ÁãVü≤ày˚T. á $wüjT· +˝À m≥Te+{Ï Çã“+~
˝Ò<Tä . ø£qTø£ düs«¡ X¯u≤›\T ÁãVü≤àeTTH˚ Á|ü‹bÕ~+#·TqT. ªªy˚<Ó’X¯Ã dü¬s’«s¡Vü≤y˚Te y˚<ä´'µµ
(y˚<äeTT \ìï qH˚ï #Ó|üqT), ªªdüπs«y˚<ëj·T‘·Œ<äe÷eTq+‹µµ (nìï y˚<äeTT\T @
z+ø±s¡ |ü<eä TTqT #Ó|ü H√). nj·÷´! ÁøÏj÷· |üsy¡ TÓ qÆ ªª>±+ Äqj·Tµµ (ne⁄qT ‘ÓeTTà)
yÓTT<ä\>∑T yêø±´\T >∑÷&Ü m˝≤ ÁãVü≤àeTTqT #ÓbÕÔsTT? düe÷:- n#·Ã≥ >∑÷&Ü ªªÄe⁄
mes¡T?µµ nqï $y˚#·q #˚ùdÔ düsê«<Ûës¡yÓTÆq ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ ª>√µ X¯ã›eTT ÁãVü≤àH˚
#Ó|ü qT. ø£qTø£ |ü<+ä ø±ì |ü<dä eü T÷Vü≤+ ø±ì ‘ê‘·Œs¡´ eè‹Ô‘√ ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|ü qT.
e÷eT÷\T>± X¯ã+› #Óù|Œ ns¡+ú ÁãVü≤à≈£î e]Ô+#·<Tä . m+<äTø£+fÒ X¯ã+› ˇø£ ns¡+ú
#ÓbÕŒ\+fÒ ø±e\dæq (Á|üeè‹Ô ì$T‘·+Ô ) ù|s¡T, C≤‹, >∑TDeTT yÓTT<ä˝q’… $ n#·Ã≥
˝Òe⁄.
nj·÷´! ÁãVü≤àeTT, áX¯«s¡T&ÉT, nq+‘·T&ÉT, dü‘Y, ∫‘Y, Äq+<ä+ yÓTT<ä˝…’q
X¯ãe› TT\T ÁãVü≤àeTTq≈£î HêeTeTT˝Ò ø£<ë! ø£qTø£ ÁãVü≤à≈£î ªHêeTeTTµ ñqïfÒ¢ ø£<ë!
düe÷:- ÁãVü≤à≈£î á ù|s¡T¢ |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ ÀHê, e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀHê? |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À (nq>±
düs«¡ + ÁãVü≤à+>± uÛ≤dæ+#˚ düe÷~Û <äX˝¯ À) X¯u≤›˝Ò ˝Òe⁄. ø£qTø£ X¯ã$› X‚weü TT˝…q’ ªù|s¡Tµ¢
˝Òe⁄. e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À (eTq+ ÁãVü≤à+>∑÷]à eTqq+ yÓTT<ä˝q’… $ #˚ùd <äX)¯ nsTT‘˚
ÁãVü≤àeTTq≈£î ù|s¡T¢ ñHêïsTT. e÷j·Te\q ÁãVü≤àeTTq+<äT HêeTs¡÷bÕ\T e#êÃsTT.
eT{Ïj º T· +<äT HêeTs¡÷bÕ\T @s¡Œ&ç‘˚ ªª≈£î+&ɵµ nsTTq~ >∑<ë! á HêeT s¡÷|üeTT\T
ø£*Œ‘ê\T. ø£qTø£H˚ ªªeTè‹Ôøπ ‘˚´e dü‘´· yéTµµ nqT y˚<+ä ªªeT{ϵº µ nH˚ eT÷\|ü<ës¡eú TT
dü‘´· eTì, <ëìô|q’ e∫Ãq HêeTs¡÷bÕ<äT\T nì‘·´$ø±s¡eTT (e÷s¡TŒ) \ì #Ó|Œæ +~.
ªªeT{Ï-º ≈£î+&ɵµ $#ês¡D ei≈£î Ç~. Ç<˚ $wüjT· + ÁãVü≤à $#ês¡eTsTT‘˚ ªeT{ϵº >∑÷&Ü
dü‘´· + ø±<äT. n#·Ã≥ yê´|æ+∫q düsê«~ÛcÕ˜q+ (Ä<Ûës¡+) nsTTq ÁãVü≤ày˚T dü‘´· +.
54
74 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
<ëìô|q’ e÷j·÷ ø£*Œ‘·yTÓ qÆ eTè‹Ôø£ $T<∏´ä ndü‘´· eTT. ÁãVü≤à≈£î HêeTs¡÷bÕ\T ˝Òeì
ÁX¯ó‹j˚T #Ó|Œæ +~.
ªªnX¯ãe› TdüŒs¡Ù eTs¡÷|üeTe´j·TyéTµµ n˝≤H˚ ªªq HêeTs¡÷ù| >∑TDø£sà¡ D°yêµµ nì
düà è‹ #Ó|Œæ +~. eTiÏjT· T, MTs¡T ªªÁãVü≤àeTTµµ nqT ù|s¡Tqï<äHêïs¡T >∑<ë! ªªÁãVü≤àeTTµµ
ù|sê? ù|s¡T >∑\<ë? ù|s¡T ˝Òì<ë? ªªÁãVü≤àeTTµµ ù|s¡T ø±<äT. m+<äTø£+fÒ ù|s¡T≈£î
Ä<Ûës¡ yÓTqÆ ~ ù|s¡T ø±<äT >∑<ë! |òTü ≥+ yÓ÷ùdyê&ÉT ª|òTü ≥+µ ø±&ÉT >∑<ë! ªªÁãVü≤àeTTµµ
nqT ù|s¡T >∑\<ëìπø ªªÁãVü≤àeTTµµ nì ù|s¡T (ªÁãVü≤à+µ jÓTTø£ÿ ù|s¡T ªÁãVü≤à+µ-
nqTyê<ä≈£î&ÉT) nqï~ ì»yÓT‘ Æ ˚ Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+. ˇø£ ÁãVü≤à+ nH˚ ù|s¡T ‘Ó*ùd>Ô ±ì
s¬ +&Ée~ ‘Ó*j·T<äT. yÓTT<ä{Ï ÁãVü≤à+ nH˚<ëìøÏ, s¬ +&Ée ÁãVü≤à+ nH˚<ëìøÏ ‘˚&Ü
ñ+<ä+fÒ, eTT+<äT Ä ‘˚&Ü ‘Ó*ùd>Ô ±ì ÁãVü≤à+ ‘Ó*j·T<äT. ÁãVü≤à+ ‘Ó*ùd>Ô ±ì ‘˚&Ü
‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT yÓTT<ä˝q’… <√cÕ\T ekÕÔsTT. ªªdü $X‚cÕìøÏ $X‚w+ü µµ
nì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT e∫Ãq #·sá ˝À Ç˝≤π> e∫Ãq$. Çø£ ªªHêeTs¡V≤æ ‘êìπø HêeT+µµ
nqï eT÷&Ée |üø+å£ nsTT‘˚ HêeTs¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ edüTeÔ ⁄qïfÒ¢ ‘˚*q~ ø£<ë! s¡÷|üeTT,
C≤‹ yÓTT<ä˝q’… yê{Ï $wüjT· +˝Àq÷ Ç+‘˚. HêeTs¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ edüTeÔ ⁄≈£î - eTq+ #Óù|Ô
e÷Á‘·+ HêeT+ m˝≤ edüT+Ô <ä+fÒ, sê<äT.ø±ì ø£*Œ+∫ eTqy˚T Äs√|ækÕÔ+. Äø±X¯+
s¡÷|ü s¡V≤æ ‘·eTT. nsTTHê eTq+ ªª˙\+µµ nì #ÓbÕÔ+. ÁuÛ≤+‹<ë«sê n˝≤ uÛ≤$+∫
Äø±X¯eTTq+<äT ˙\es¡+í Äs√|æ+#ê+. n+‘˚ Ç~˙ï. Ç{≤¢ nsTT‘˚ @ edüTeÔ ⁄≈£L
HêeTs¡÷bÕ<äT\T ˝Òq≥T¢ ne⁄‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ n~ e÷≈£î Çwüyº T˚ . y˚TeTT ªn+‘ê
ÁãVü≤à+µ nì #Ó|ü⁄ÔHêï+. nj·÷´! ÁãVü≤à+ ì]«X‚wü+ nsTT‘˚ ªªn+‘êµµ n~ m˝≤
ne⁄‘·T+~? ªªn+‘êµµ nq≥+ ÁãVü≤à˝Àì $X‚w+ü ne⁄‘·T+~ >∑<ë! n|ü&ÉT ÁãVü≤à+
dü$X‚w+ü >∑<ë! düe÷:- ªn+‘êµ nH˚~ $T<∏´ä ø£<ë! e÷j·÷ ø£*Œ‘·+ ø£<ë! n+<äTe\q
ªn+‘êµ nH˚B ˝Ò<Tä . <ëìe\q ÁãVü≤à+‘√ @ $X‚weü T÷ sê<äT. (Ç~ bÕs¡e÷]úø+£ -
yêdüÔe+. πøe\ dæú‹. e´eVü‰s¡dæú‹˝À ªªn+‘êµµ nH˚~ dü‘·´+. n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+
dü $X‚w+ü ). Ç+<äT˝À ªdüs«¡ +µ n+fÒ düsê«ìøÏ Ä<Ûës¡+ nì ns¡+ú . nìï n<Ûë´dü\T /
ø£\Œq\T ÁãVü≤à+ MT<äH˚ »s¡T>∑T‘êsTT ø£<ë! |üse¡ ÷s¡+ú ˝À ªdüs«¡ +µ ˝Ò<Tä . n<Ûë´dü\÷
˝Òe⁄. Ä<Ûës¡+ ø±e≥+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ì]«X‚wyü T˚ . ÁãVü≤àC≤„qeTT ì]«ø£\Œø£yT˚ .
á C≤„qeTT ªX¯ã+› µ (eTVü‰yêø£´+) e\q »s¡T>∑T‘·T+~.
düTwüß|æ˝Ô Àq÷ ì]«ø£\Œø£ ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô
Á|üX¯ï:- düe÷~Û˝À X¯ã+› e\q ÁãVü‰àø±s¡yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô ø£\T>∑e#·TÃqT. ø±ì
düTwüß|æ˝Ô À m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? n|ü⁄&ÉT n+‘·'ø£sD¡ y˚T ñ+&É<Tä >∑<ë!
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 75
düe÷:- düTwüß|æ˝Ô À n+‘·'ø£sD¡ + $s¡$T+∫Hê ªn$<ä´µ ñ+≥T+~. <ëìøÏ eè‘·TÔ \THêïsTT.
ÁãVü‰àø±s¡yTÓ qÆ n$<ë´eè‹Ô @s¡Œ&ÉT‘·T+~ (n+<äTe\qH˚ <ëìj·T+<äT >∑÷&Ü ªªdü‘Y
(H˚qT), ∫‘Y (nqTuÛ$Ñ +#êqT), Äq+<ä+ (ìÁ<ëdüTK+) nH˚$ Á|ü‹|ò*ü +#·T‘êsTT-
nqTyê<ä≈£î&ÉT). á n$<ë´eè‹Ôe\q ì]«ø£\Œø£ C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~. n+‘·'ø£sD ¡ ≤ìøÏ
>±ì n$<ä´≈£î>±ì Ç≥Te+{Ï ì]«X‚wü ÁãVü‰àø±s¡yÓTÆq ªeè‹Ôµ ø£\T>∑≥+ dü«uÛ≤ey˚T
ø£qTø£ n+<äTø√dü+ @ Á|üe÷D≤\T #·÷|üqedüs¡+ ˝Ò<äT. Ç˝≤ nsTT‘˚ y˚<ë+‘ê
˝…+<äTø£+{≤πsyÓ÷? - n$ dü$ø£\Œø£yÓTÆq eè‘·TÔ\qT ìyê]+∫ ì]«ø£\Œeè‹Ôe\q
ÁãVü≤àC≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+<äì #ÓbÕÔsTT. ø£qTø£H˚ ÁX¯ó‹ ªì~<Ûë´düq+-<Ûë´q+µ #Ó|Œæ q~.
ì~<Ûë´düq+ n+fÒ ∫‘êÔìï <äs¡Ùq düàs¡D≤<äT\qT+∫ <ä÷s¡+>± eè‹Ôs¡Væ≤‘·+>±
ñ+#·≥+. á $<Û+ä >± ∫‘êÔìï eè‹ÔsV¡ ≤æ ‘·+>± ñ+∫‘˚ <ëì düV≤ü »yÓTqÆ ì]«X‚wü
ÁãVü‰àø±s¡‘«· + ãj·T≥|ü&TÉ ‘·T+~. (eT*q+ ‘·T&ç∫q ‘·sê«‘· n<ä+› ˝À ìs¡à˝≤ø±X¯+
Á|ü‹_+_+∫q≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n|ü⁄&ÉT (eTè~‘· ø£cÕj·T+ nsTTq eTqdüT‡˝À)
Ä‘·à dü«j·T+>±H˚ düTŒ¤]düTÔ+~. n+<äTe\qH˚ Ä‘·àqT ªdü«j·T+ Á|üø±X¯+µ nHêïs¡T.
<ëìì #·÷|ü{≤ìøÏ eTs√ Á|üø±X¯+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
j·T<√|üsêyÓ÷eTqk˛ HêeTs¡÷|ü s¡÷|üd´ü <äèwædº àü è‹ dü+Á|üy÷Ó cÕ‘Yˆ
j·T áj·T‘˚ øπ e\j·÷ dü«dü+düj ú ÷· Vü≤+kÕj·T ‘·ôdà’ X¯ó∫wü<àä H˚ qeT'ˆˆ
(HêeTs¡÷|ü dü«s¡÷|üyTÓ qÆ eTqdüT‡ |üì Ä–q ‘·sê«‘· <äsÙ¡ q düàs¡D≤~ yê´bÕsê\T
q•+∫q ‘·sê«‘· ‘·q ñìøÏe\¢ ‘êqT>± \uÛ´Ñ eTj˚T´ |üse¡ ÷‘·à≈£î qeTkÕÿs¡+) nì
uÛ≤>∑e‘·+ >∑÷&Ü #Ó|Œæ +~.
Á|üXï¯ :-nj·÷´! eTqdüT‡≈£î á ì]«X‚weü è‹Ô düV≤ü »yÓT‘Æ ˚ n<˚ ì‘·´+>± ñ+&Ée#·Tà >∑<ë!
düe÷:- n<˚ ì‘·´+ ñqï~. ø±ì dü$X‚weü è‘·T\Ô e\q n~ ø£qã&É≥+˝Ò<Tä . Äø±X¯+
m|ü&É÷ ñ+≥T+~. ø±ì eTãT“\T |ü{qºÏ |ü⁄&ÉT ø£qã&É<Tä . $∫Ãb˛‘˚ dü÷s¡T´ì‘√ düV‰ü
ø£qã&ÉT‘·T+~. ˝Ò<ë ì]«X‚weü è‹Ô m|ü&É÷ ñ+&É<Tä . Ä dü«uÛ≤e+ e÷Á‘·+ ñ+≥T+~.
dü$X‚wüeè‘·TÔ\ dü+<ä&çe\q Ä dü«uÛ≤e+ ≈£î+≥T|ü&ÉT‘·T+~. n+<äTe\q ì]«X‚wü/
ì]«ø£\Œø£ eè‹Ô ñ+&É<Tä . nsTT‘˚ düe÷~Û˝À ˝≤>±H˚ düTwüß|æ˝Ô À>∑÷&Ü yÓ÷ø£+å sêyê*
>∑<ë! eùdÔ Çø£ y˚<ë+‘ê˝…+<äT≈£î? ìÁ<äb˛‘˚ yÓ÷ø£yå T˚ >∑<ë! n+fÒ n˝≤ø±<äT. düe÷~Û˝À
nC≤„q+ ñ+&É<Tä düTwüß|æ˝Ô À nC≤„q+ / n$<ä´ ñ+≥T+~. n+<äTe\q eTTøÏÔ ˝Ò<Tä .
ì]«ø£\Œø£ C≤„q+ ñqï~ ø£qTø£ nC≤„q+ b˛yê*. ø±ì á ì]«ø£\Œø£ C≤„q+ nC≤„Hêì<˚.
(n$<ä´<˚) ø±ì n+‘·'ø£s¡D≤ì~ ø±<äT. n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô nsTT‘˚H˚ nC≤„Hêìï
55
76 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
q•+|üCdÒ Tü +Ô ~. »&ÉyTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô m˝≤ Ä$<Û+ä >± #˚jT· >∑\<äT- nì Á|üXï¯ .
(n$<ë´K+&ÉyT˚ n+‘·'ø£sD¡ +. á s¬ +&É÷ »&Ü˝Ò. ô|>’ ± n$<ä´ ô|<ä~› . n+‘·'ø£sD¡ +
∫qï~ >∑<ë! n$<ë´eè‹Ô nsTTq ì]«ø£\Œø£C≤„q+ #˚j·T˝Òì |üìì (eTTøÏÔì)
n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô nsTTq ì]«ø£\Œø£ C≤„q+ $<ë´eè‹Ô m˝≤ #˚jT· >∑\<äT? nì Á|üXï¯ ).
düe÷:- n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô˝À #Ó‘’ q· ´Á|ü‹_+ã+ düŒwü+º >± ñ+≥T+~ ø£qTø£, n$<ë´eè‹Ô˝À
#Ó‘’ q· ´+ n+‘· u≤>± Á|ü‹_+_+#·<Tä >∑qTø£ #˚jT· >∑\<äT. n$<ä´ ø£qï n+‘·'ø£sD¡ +
n‹ dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ~. (X¯eT<äe÷~ kÕ<Ûqä #·‘T· wüj
º T· + e\q eTè~‘· ø£cÕj·TyÓTqÆ ~ C≤„qT\
n+‘·'ø£sD¡ eTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ˙{Ï˝À ø£qï dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ n<ä+› ˝À Á|ü‹_+ã+ u≤>±
ø£qã&ÉT‘·T+~ >∑<ë! - eT+∫<˚! #Ó‘’ q· ´+ ñ+&ç >∑÷&Ü nC≤„Hêìï q•+|üCj Ò T· ≥+
˝Ò<Tä . eT] <ëì Á|ü‹_+ã+ m˝≤ #˚jT· >∑\<äT? düe÷:- Á|ü‘´· ø£+å >± |ü&qç dü÷s¡´ø±+‹
#˚jT· ˝Òì |üìì, uÛ÷Ñ ‘·<+›ä <ë«sê |ü&qç dü÷s¡´ø±+‹ #˚dTü +Ô ~ >∑<ë! ø±–‘ê\qT ‘·>T∑ \
ô|≥TÔ+~ ø£<ë! ø£qTø£ ªªdüTwüß|æÔ ` ì]«ø£\Œø£C≤„q+µµ e\q nC≤„q+ b˛<äT. nsTT‘˚
düTwüß|æ˝Ô À ndü\T ì]«ø£\Œø£C≤„q+ ˝Ò<+ä <ëe÷? nì Á|üXï¯ . düe÷:- C≤„q+ s¬ +&ÉT
s¡ø±\T. 1) kÕøÏå #Ó‘’ q· ´eTT ˇø£ C≤„q+. n~ ˝Ò<qä {≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä . n~ ‘êH˚ ø£qTø£
dü‘´· + XÊX¯«‘·+ ø£qTø£. 2) eè‹ÔC≤„q+ - Ç~ ˝Ò<qä {≤ìøÏ ˝Ò<Tä . düTwüß|æ˝Ô À n$<ë´eè‹Ô
ñqï~ ø£qTø£ eè‹ÔC≤„q+ ñqïfÒ¢. n$<ë´eè‹Ô ˝Ò<äq{≤ìøÏ neø±X¯+ ˝Ò<äT.
>±&ÛìÉ Á<äb˛sTT ˝Ò∫qyê&ÉT ªª‘êqT u≤>± ìÁ<äb˛sTTq≥T¢, ˇfiËfls¡>q∑ ≥T¢, düTK+ bı+~q≥T¢
#ÓãT‘ê&ÉTµµ ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À n$<ä´≈£î eè‹Ô˝ìÒ <˚ Ç~ »s¡T>∑<Tä ø£qTø£ n$<ë´eè‹Ô ñ
qï~. ªnq´<ÛëqT|ü|‹ü µÔ (eTs√s¡ø+£ >± neø±X¯+ ˝Òq+<äTe\q) e\q ø£*Œ+∫q á
$wüjT· eTT nìï Á|üe÷D≤\ø£qï ã\yÓTqÆ ~. ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À n$<ë´eè‘·T\Ô #˚‘· ªkÕøÏå
(H˚qT), Äq+<äeTT (ìÁ<ëdüTK+), nC≤„qeTT (yÓTT<äTì› Á<ä, ˇfiËfls¡T>∑ì ìÁ<ä) - M{Ï
nqTuÛyÑ ê\T ø£\T>∑T#·THêïsTT. ø£qTø£ ªì]«ø£\Œø£ C≤„q+µ düTwüß|æ˝Ô Àq÷ ñqï~. ø£qTø£
ÁX¯ó‹e\q, j·TTøÏeÔ \q, nqTuÛeÑ + e\q ì]«ø£\ŒyÓTqÆ edüTeÔ ⁄, ì]«ø£\ŒyÓTqÆ C≤„q+
ñqïeì ‘˚*q~.
ÁX¯ó‘· Á|üø±•ø± K+&ÉqeTT-ì]«ø£\Œdü«s¡÷|ü+
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À ì]«X‚wü X¯ãe› TT ãVüQÁMVæ≤ düe÷düeTì, $X‚weü TT\T ˝Òì<äì,
nsTT‘˚ ø=ìï $X‚cÕ\T ˝Òeì e÷Á‘·eTT <ëì ns¡+ú nì, ndü\T düs«¡ $X‚cÕ\T ˝Òeì
ns¡+ú ø±<äì #ÓbÕŒs¡T. n~ ãVüQÁMVæ≤ nH˚ $wüjT· +˝À e÷≈£L n+^ø±s¡yT˚ . nsTT‘˚
ªø=ìï $X‚cÕ\T e÷Á‘·yT˚ ˝Òì~µ nH˚ ns¡+ú ˝À ªì]«X‚w+ü µ nì nq«sTT+#·&+É ‘·|ü .
nj·÷´! Á|ü‘´· j·T+ nq>± C≤„q+ nì ns¡+ú . @ C≤„qyÓTHÆ ê dü$X‚w+ü >∑T]+∫ @s¡Œ&ÉT‘·T+~
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
>±ì ì]«X‚wü+ >∑T]+∫ @s¡Œ&É<äT. Á|ü‘·´j·T+ n+fÒH˚ @<√ ˇø£{Ï düTŒ¤]+#·≥+
(Á|ürj·Te÷q+ ø±e≥+) ì]«X‚wüyÓTÆ+~ m˝≤ @eTì düTŒ¤]düTÔ+~. n+<äTe\q
ªªÁ|ü‘´· j·T+µµ nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡yú T˚ b˛‘·T+~.
düe÷:- Ç~ ‘·|ü . @eT+fÒ Á|ü‘´· j·T+ (C≤„q+) ì]«X‚w+ü nsTT‘˚ Á|ü‘´· j·T‘·«y˚T
b˛sTTq≥T¢ ì]«ø£\Œ+˝À $ø£˝≤Œ\T / $X‚cÕ\T+fÒ ì]«ø£\Œ‘·«+ >∑÷&Ü b˛‘·T+~
>∑<ë! ø=ìï $ø£˝≤Œ\T ˝Òe⁄ >∑qTø£ ªì]«X‚wü+µ nq≥+˝À ‘·|ü˝Ò<äHêïs¡T ‘·eTs¡T.
dü$ø£\Œø£+˝ÀHÓH’ ê ø=ìï $ø£˝≤Œ˝Ò ñ+{≤sTT. ø=ìï ñ+&Ée⁄. Ä ˝…øÿ£ q ì]«ø£\Œ+
(MTs¡T #Ó|Œæ q~) dü$ø£\Œ+ eT<Û´ä ‘˚&Ü @eTT+~? düs«¡ $ø£˝≤Œ\Tqï edüTeÔ +≥÷ @B
˝Ò<Tä . ˇπø |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… $wüj÷· \MT<ä düs«¡ $ø£˝≤Œ\T ˝Òe⁄. |òTü ≥+ C≤„‘· ø±<äT.
ø£qTø£ ªC≤„‘è· ‘·«+µ nqï $X‚w+ü ˝Ò<Tä . n˝≤H˚ Je⁄ìj·T+<äT ª»&É‘«· +µ nqï $X‚w+ü
˝Ò<Tä . áX¯«s¡Tìj·T+<äT <äT'U≤~ $X‚weü TT\T ˝Òe⁄. ø£qTø£ düs«¡ $X‚cÕ\Tqï edüTeÔ ⁄
<=s¡ø£<äT. (ñHêï Ä ˇø£ÿfÒ dü$X‚wü+ ne⁄‘·T+~ $T–*qe˙ï ì]«X‚wü+ ø±yê*.
n|ü⁄&ÉT Á|ü|+ü #·+>∑÷&Ü ì]«X‚wyü T˚ . uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n{Ϻ edüTeÔ ⁄
nsTT‘˚ ÁãVü≤ày˚T ø±e#·TÃqT. m+<äTø£+fÒ e÷j·Te\q n~ düs«¡ Á|ü|+ü #êìøÏ n~ÛcÕ˜q+
(Ä<Ûës¡+) ø£qTø£ e´eVü‰s¡Ø‘ê´ ÁãVü≤àeTTq+<äT düs«¡ $X‚weü TT \T+&ÉTqT. Ä $<Ûeä TT>±
n~ dü$X‚weü Tì y˚TeT÷ #ÓbÕŒeTT. ø±ì bÕs¡e÷]úød£ ‹úæ ˝À n~ ì]«X‚w+ü . ø±>± ø=ìï
$ø£˝≤Œ\Tqï |òüT{≤~ edüTÔe⁄˝Ò dü$ø£\ŒC≤„HêìøÏ n+<äT‘êsTT nì ‘˚*+~. ø£qTø£
ø=ìï $ø£˝≤Œ\T ˝Òì C≤„qeTT ì]«ø£\Œø£eTì ‘·eTs¡T #Ó|Œæ q e÷≥ ‘·ù|Œ. n~ >∑÷&Ü
dü$ø£\Œø£C≤„qy˚T.(n+fÒ á düu˝ÑÛ À 50% eT+~ eT÷s¡T\â T nHêï - 50% eT+~
|ü+&ç‘·T\T nHêï ˇø£ÿfÒ. MT ø£fi¯fl eTT+<äs¡ MT ã+<ÛäTe⁄\T #·kÕÔs¡Hêï - MT
ã+<ÛTä e⁄\ø£Hêï MT Äj·TTsê›jT· + m≈£îÿe nHêï ˇø£ÿfÒ nsTTq≥T¢ ø=ìï $ø£˝≤Œ\T
˝Òì~ ì]«ø£\Œ+ nHêï ø=ìï $ø£˝≤Œ \Tqï~ dü$ø£\Œø£+ nHêï ˇø£ÿfÒ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
ø±>± ndü˝q’… ì]«ø£\Œø£ C≤„q \ø£Då + MTs¡T #Ó|Œæ qfÒ¢ ø£qTø£ Ç|ü&É~ MTs¡T ‘·|Œü ø£
#ÓbÕŒ*. Á|ü<eä∏ T|æ+&ÉÁ>∑V≤ü D+ (yÓTT<ä{kÏ Õ] edüTeÔ ⁄qT #·÷∫q|ü⁄&ÉT e#˚à C≤„q+) ˝À
C≤„q+ ì]«ø£\Œ+ nì #ÓbÕŒ+ >∑<ë! n+fÒ n~ ‘·|Œü ì, n|ü⁄&ÉT>∑÷&Ü Ä |æ+&É+
(edüTeÔ ⁄) ˝À ñqï $X‚cÕ\T (s¡+>∑T, |ü]e÷D+, Äø±s¡+ yÓTT<ä˝q’… $) Á>∑V≤æ kÕÔeTì
y˚TeTT K+&ç+#ê+ >∑<ë! eTi=ø£ ø±s¡D+ kı+‘·+>± MTs¡T e÷Á‘·yT˚ #Ó|Œæ q ns¡eú TT
Á>±Vü≤´eTT ø±<äT ø£qTø£.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ì]«ø£\Œ+˝À dü$X‚w+ü eùdÔ <ëì ì]«ø£\Œø£‘«· y˚T b˛‘·T+<äHêïs¡T.
düsπ ! ø±ì Á|ü‘´· j·T+ (C≤„q+) ˝À dü$X‚w+ü ˝Òøb£ ˛‘˚ Á|ü‘´· j·T‘·«y˚T b˛‘·T+<äì y˚TeTT
77 78 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#˚dqæ Äπøbå ÕìøÏ MTs¡T düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
düe÷:-Á|ü‘´· j·T+ nq>± C≤„q+.n~ ì]«X‚cÕìï Á>∑V≤æ +#·øb£ ˛‘˚ >∑÷&Ü Á|ü‘´· j·T‘·«+
b˛‘·T+~ >∑<ë! nì m<äTs¡T Á|üX¯ï y˚kÕÔ+. nj·÷´! Á|ü‘·´j·TeT+fÒ @<√ ˇø£{Ï
Á|ürj·Te÷q+ (düTŒ¤]+#·ã&ÉTq~) ñ+&Ü*. ªì]«X‚w+ü µ ˝À @ $X‚weü T÷ ñ+&É<Tä .
ø£qTø£ ªÁ|ü‘·´j·T+µ nH˚ ù|s¡T e´s¡úeTe⁄‘·T+~ >∑<ë! düe÷:- dü$ø£\Œø£ Á|ü‘·´j·T+
e\q e÷Á‘·+ @$T Á|ürj·Te÷q+ ne⁄‘·Tqï~. n+<äTe\q n|ü⁄&ÉsTTHê Á|ü‘´· j·T‘·«+
e´s¡eú Te⁄‘·T+~ >∑<ë! nì m<äTs¡T Á|üXï¯ . nj·÷´! dü$ø£\Œø£ Á|ü‘´· j·T+ #˚‘· dü$ø£\ŒeTT
‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë! n+fÒ ì]«ø£\Œø£ Á|ü‘´· j·T+ e\q ì]«ø£\Œ+ n˝≤H˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~
>∑<ë! nì m<äTs¡T düe÷<Ûëq+. nj·÷´! ì]«ø£\Œø£+ ªÁ|ürj·T e÷q+µ nsTT‘˚
ì]«ø£\Œ+˝À ªªÁ|ürj·Te÷q+ ø±e&É+µµ nH˚ $ø£\Œ+ / $X‚w+ü ñ+&É≥+ #˚‘· n~
ªªdü$ø£\Œø£+µµ ne⁄‘·T+~ >∑<ë! nì Á|üX¯ï. düe÷:- ì]«ø£\Œ edüTÔe⁄ dü«j·T+
Á|üø±X¯e÷qyÓTÆq~. <ëìøÏ Ç‘·s¡ edüTÔe⁄\e\q ªªÁ|ürj·Te÷q+ ø±e&É+µµ nH˚~
nj·TTø£+Ô . (dü÷s¡T´&ÉT dü«j·T+ Á|üø±X¯ó&ÉT. Äj·TqqT Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄\T yÓ*–+#·e⁄ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). nsTTHê ì]«ø£\ŒedüTÔe⁄qT Äe]+#˚ nC≤„qeTT á ì]«ø£\Œ
ÁãVü‰àø±s¡∫‘·Ôeè‹Ôe\q ‘=\–+~. ø£qTø£ ì]«ø£\ŒedüTÔe⁄ eè‹Ôe\q ‘Ó*dæ+<äì
ñ|ü#ês¡+‘√ (düsT¡ u› ≤≥T>±) #ÓbÕÔeTT. (ìC≤ìøÏ ì]«ø£\Œ eè‹Ôe\q Á|ü‘´· ø£+å >± »]–+~
Äes¡D uÛ+Ñ >∑yT˚ ø±ì ì]«ø£\Œ edüTCÔ ≤„q+ >±<äT. n~ Äes¡D uÛ+Ñ >∑+ ‘·sê«‘· düV≤ü »+>±
»]–q Á|üÁøÏjT· . ñ<ëVü≤s¡D≈£î #˚‹‘√ eTdæ ‘=\–ùdÔ B|ü+ ø£qã&ç+~. Ç+<äT˝À
#˚‹e\q »]–+~ n&ÉT¶ ‘=\>∑&yÉ T˚ ø±ì B|ü+ ø£qã&É&+É ø±<äT. nsTT‘˚, n&ÉT¶
‘=\>∑≥+e\q B|ü+ ø£qã&ç+~. nsTTHê #˚‹ e\q B|ü+ ø£qã&ç+~ nì
nqe#·TÃqT. n<˚ ñ|ü#ês¡+ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). á $<Û+ä >± ÁãVü≤à+ ì]«ø£\Œ∫‘·eÔ è‹Ôe\q
‘Ó*ùd~ >∑qTø£H˚ ÁX¯ó‹ ªªeTqôdy’ êqTÁ<äweºü ´yéTµµ nì #Ó|Œæ +~. (eTqdüT‡‘√H˚ #·÷&Ü*).
n+‘˚>±ì |òü\yê´|ü´+ ø±<äT. |òü\+ nq>± n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô˝À |òü*+∫q #Ó’‘·q´+
(|ò\ü +) <ë«sê e´ø£eÔ Tj˚T´ »&ÉedüTeÔ ⁄ ø±<äT ÁãVü≤à+. »&ÉedüTeÔ ⁄ dü«Á|üø±X¯+ ˝Òì~
ø£qTø£ <ëìì ‘Ó*j·T|üs#¡ {· ≤ìøÏ #Ó‘’ q· ´+ ø±yê*. ÁãVü≤à+ dü«j·T+ Á|üø±X¯ #Ó‘’ q· ´+
ø£qTø£ eè‹Ôe\q uÛ≤dæ+#·<Tä . (dü÷s¡T´ì #·÷&É{≤ìøÏ B|ü+ nø£ÿs¡˝<Ò Tä )
ªª‘·yT˚ e uÛ≤+‘·eTqTuÛ≤‹ düs«¡ +
‘·d´ü uÛ≤kÕ düs«¡ $T<ä+ $uÛ≤‹µµ
nq>± ÁãVü≤à dü«j·T+ Á|üø±X¯+. <ëìqT+∫ $T–*q$ yÓ\T>∑T‘êsTT. Äj·Tq ø±+‹
‘√H˚ düeTdüeÔ TT yÓ\T>∑T#·Tqï~. ªªnÁ‘êj·T+ |ü⁄s¡Twü' dü«j·T+CÀ´‹'µµ (á |ü⁄s¡Twüß&ÉT
56
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
dü«j·T+ Á|üø±X¯ó&ÉT) nì XÊÅdeÔü TT. eTiÏ dü«j·T+>± Á|üø±•+#˚ Äj·TqqT nC≤„q+
m˝≤ ø£|Œæ +~? düe÷:- nC≤„q+ ø£|Œæ +<äH˚ dü+>∑‹ >∑÷&Ü Äj·Tq <ë«sêH˚ eTq≈£î
‘Ó\TdüT+Ô ~. >∑T&É>¢ ÷∑ ã\T dü÷s¡T´ìj·T+<äT Nø£{ìÏ uÛ≤$+∫q≥T¢ eT÷&ÛTÉ \yÓTqÆ eTq+
ÁãVü≤àj·T+<äT nC≤„q+ ñ+<äì ø£*Œ+#ê+. ø£qTø£ ì]«ø£\ŒyÓTqÆ edüTyÔ H’Ó ê ì]«ø£\Œ
eè‹ÔøÏ n+<äT‘·T+~ ø£qTø£ (|üs+¡ |üs>¡ ±) <ëìøÏ ªªCÒj „ T· ‘·«+µµ (‘Ó*j·Tã&É≥+) edüT+Ô ~.
ø£qTø£ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q ì]«ø£\Œø£ Á|ü‘´· j·T+ Á|ü‘´· j·Ty˚Tø±ì e´s¡+ú ø±<äT. nj·÷´!
ÁãVü≤à+ eè‹Ôe\q (|üs¡+|üs¡>±) ‘Ó*dæHê n~ ì]«ø£\Œ+ nq{≤ìøÏ M\T˝Ò<äT.
|òTü {≤<äT\e˝… eè‹Ôe\q ‘Ó*dæqfÒ¢ ø£qTø£ dü$ø£\Œø£yT˚ . düe÷:- nj·÷´! eè‹Ô>±ì,
yê´|ü´‘·«+>±ì - Çe˙ï e´eVü‰s¡<äX¯˝À eTqyÓ’|ü⁄qT+∫ Ä˝À∫+#˚$. ø±ì
|üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À Çy˚M ñ+&Ée⁄. eèrÔ ˝Ò<Tä . yê´|ü´‘·«eT÷ ˝Ò<Tä . (πøq ø£+ |üX´‚ ‘Y -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ ÁãVü≤à+ m|üŒ{Ïø° ì]«ø£\Œø£yT˚ . e´eVü‰s¡+˝À e÷Á‘·+ ÁãVü≤à+
dü$ø£\Œø£eTì y˚TeT÷ ˇ|ü≈£îHêïeTT. ô|>’ ± dü$ø£\Œ+ nì MTs¡T #Ó|Œæ q ªªnj·T+
|òTü ≥'µµ nqï#√≥ |òTü ≥ Á|ür‹ >∑÷&Ü ì]«ø£\Œø£yT˚ nì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ìs¡÷|æ+#ê+.
ø£qTø£ nqTuÛÑee÷Á‘·+ @<Ó’Hê ì]«ø£\ŒeTT, dü«j·T+ Á|üø±X¯eTTqTï nì ‘˚*q~.
MTs¡T Ç+ø=ø£e÷≥Hêïs¡T - dü$ø£\Œø£+˝À >∑÷&Ü ì]«ø£\Œ+e\q nqTuÛÑe+˝ÀøÏ
e∫Ãq ns¡+ú ‘√>∑÷&çq C≤„q+ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ì]«ø£\Œø£C≤„q+ >∑÷&Ü dü$X‚cÕìøÏ
dü+ã+~Û+∫q<˚ - nì. nB ‘·ù|Œ.
ªªÁ|üe÷‘·µµ (H˚qT nH˚ n+‘·'ø£s¡D #Ó’‘·q´+ - Je⁄&ÉT), ªªÁ|üe÷D+µµ
(n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô #Ó’‘·q´+ nq>± ø£qTï yÓTT<ä˝…’qyêì |üì), ªªÁ|üy˚Tj·T+µµ (eTq+
‘Ó*dæ ø√yê\qT≈£î+≥Tqï $wüjT· +) nqï ªªÁ‹|ü⁄{ϵµ ñqï C≤„q+ @<ÓH’ ê dü$ø£\Œø£+.
ªª≈£î+&É Hê≈£î ‘Ó\TdüTµµ (|òTü ≥eTVü≤+ C≤Hê$T) - Ç+<äT˝À Hê≈£î - Á|üe÷‘·, ≈£î+&É-
Á|üyT˚ j·T+, ‘Ó*j·T≥+ - Á|üe÷D+. n<˚ ªeè‹ÔC≤„q+µ. á dü$ø£\Œø£+ ø£Hêï _ÛqïyÓTqÆ ~
ì]«ø£\Œø£+. n~ Ç{Ï<º ìä Ç˝≤ nì ìs¡«∫+|üC≤\eTT. #Ó|Œü >∑*–‘˚ n~ dü$X‚wCü ≤„qy˚T
ne⁄‘·T+~. m≥Te+{Ï Á|üø±sê\T (kı+‘· \ø£Då ≤\T, $X‚cÕ\T) ˝Òì C≤„q+ ìs¡«∫+|ü
M\T>±<äT. @<√s¡ø+£ >± dü$X‚wyü TÓ ‘Æ H˚ ˚ #Ó|Œü >∑\T>∑T‘êeTT. ø£qTø£H˚ nr+Á~j·TC≤„qeTT
ì]«ø£\Œø£eTì ‘ê]ÿ≈£î\T >∑÷&Ü nHêïs¡T. e÷≥‘√ e]í+|ü<–ä q<˚<H’Ó ê Ç+Á~j·÷r‘·eTT
ø±<äT.(yê≈£îÿ Ç+Á~j·T»q´+ ø£<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n+‘˚ø±<äT eTqdüT‡≈£î >∑÷&Ü n~
ìs¡«∫+|üsêì<˚. (eTqdü‡sTTHê ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô‘√ nC≤„qs¡÷|ü - Äes¡D≤ìï b˛>=≥TÔ+~.
n+fÒ ª‘Ósµ¡ ‘=\–düT+Ô ~ - ‘·sT¡ yê‘· ÁãVü≤à+ ‘·H˚ düTŒ¤]düT+Ô ~. ø£qTø£ eTqdüT‡≈£î
>∑÷&Ü <ëì dü«s¡÷|ü+ es¡qí kÕ<Û´ä + ø±<äT. - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ‘ê]ÿø£eT‘·+˝À eTqdüT‡
79 80 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>∑÷&Ü Ç+Á~j·Ty˚T. ø£qTø£ á C≤„qeTT nr+Á~j·TeTT. Ç{Ϻ ì]«ø£\Œø£C≤„q+˝À
Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ $wüjT· +˝À @<äsTTHê $X‚weü TT+fÒ ªªÇ~ Ç˝≤µµ nì #Ó|Œü e#·TÃqT. n|ü&É~
dü$X‚w+ü ne⁄‘·T+~. <ëì˝À #Ó|Œü <ä–q ª$X‚w+ü µ ñ+~ ø£qTø£. n+<äTe\q düTwüß|æ˝Ô À,
düe÷~Û˝À n{Ϻ $X‚weü TT\T @MT ˝Òe⁄. ø±ì düTwüß|æqÔ T+&ç ˝Ò∫qyêì yêø£´+˝À e÷Á‘·+
$X‚cÕ\T+{≤sTT. 1) düTKeTT>± ìÁ~+∫‹ì, 2) @MT ‘Ó*j·T<äT, 3) qqTï H˚H˚
eTi∫HêqT - nì ªªÁ‹|ü⁄{ϵµ ñqï~.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ìÁ<ä˝∫Ò qyêì nqTuÛeÑ yêø±´\˝À ñqï Á‹|ü⁄{Ïìã{Ϻ ìÁ<ëø±\eTT
˝ÀqT (düTwüß|æ)Ô Ä Á‹|ü⁄{Ï ñqï≥T¢ uÛ≤$+#ê* >∑<ë! ˝Ò≈î£ +&Ü n~ nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ
m˝≤ edüT+Ô ~? -
düe÷:- düTwüß|æ˝Ô ÀH˚ Á‹|ü⁄{Ï ñ+fÒ, nqTuÛeÑ + n|ü&˚ ñ+≥T+~ >∑<ë! n+fÒ ªªH˚qT
düTK+>± ìÁ<äb˛‘·THêïqT, HêπøMT ‘Ó*j·T<äT, qqTï H˚qT eTi#êqTµµ nì >±&ÛìÉ Á<ä˝ÀH˚
nqTø√yê* >∑<ë! (n˝≤ nqTø=H˚ |ü]dæ‹ú ñ+fÒ n~ ìÁ<ä ø±<äT. C≤>∑sD¡ ne⁄‘·T+~
- nqTyê<ä≈£î&ÉT). nj·÷´! Á‹|ü⁄{Ï ñHêï - eTãT“\T ø£$Tàq Äø±X¯+˝À dü÷s¡T´ìe˝… -
nC≤„q+ / ìÁ<äe\q ‘Ó*j·T<äT - nì nqe#·TÃ. ø±ì Ä ‘Ó*j·Tì Á‹|ü⁄{Ï
ñqï<äq{≤ìøÏ Ç+ø£ Á|üe÷Dy˚T$T? n˝≤ ‘√∫‘˚H˚ >∑<ë! Á‹|ü⁄{Ï ñqï≥T¢. ô|>’ ± ÁX¯ó‹
Á‹|ü⁄{Ï ˝Ò<Hä ˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~ - ªªj·TÁ‘·‘·«dü´ düs¡«e÷‘Ó’à yêuÛÑ÷‘Y ‘·‘Y πøq ø£+ |üX‚´‘Yµµ.
nsTT‘˚ nqTuÛeÑ +˝À˝Òì sT÷ ªªÁ‹|ü⁄{ϵµ ìÁ<ä˝∫Ò q ‘·sê«‘· m˝≤ nqTuÛeÑ +>± #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T?
- nì Á|üX¯ï. kÕøÏå nsTTq ÁbÕ»„Je⁄&ÉT á düTU≤ìï, nC≤„Hêìï nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . n<˚
Je⁄&ÉT C≤>∑sD¡ +˝À $X¯ó«&Ée⁄‘ê&ÉT ø£qTø£ - uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . >∑qTø£ ‘·q ÁbÕ»„<Xä ˝¯ À
n$<ë´eè‹Ô e\q e∫Ãq nqTuÛÑyê\qT C≤>∑s¡D<äX¯˝À $X¯«Je⁄&ÉT>± düà]kÕÔ&ÉT.
n+<äTe\q ªªÁ‹|ü⁄{ϵµ edüT+Ô ~.
nsTT‘˚ düTwüß|æ˝Ô À >∑÷&Ü ªªkÕøÏ,å düTKeTT, nC≤„qeTTµµ ñqï|ü&ÉT ªªÁ‹|ü⁄{ϵµ
ñqïfÒ¢ >∑<ë! Á‹|ü⁄{Ï ñ+fÒ ªªdüTKeTT, nC≤„qeTT, ‘êqT (kÕøÏ)å µµ nH˚ eè‘·T\Ô TqïfÒ¢
>∑<ë! eTiÏ C≤„q+ ì]«X‚w+ü m˝≤ ne⁄‘·T+~? Á|üe÷D+ nsTTq eè‹Ô, Á|üyT˚ j·TyÓTqÆ
düTK+, Á|üe÷‘· nsTTq kÕøÏå ñHêïs¡T >∑<ë! BìøÏ C≤>∑sD¡ ≤ìøÏ ‘˚&Ü @eTT+~?-
nì Á|üXï¯ .
düe÷:- düTwüß|æÔ˝À MTs¡T #Ó|æŒq eè‘·TÔ\T kÕøÏå>±qT, düTK+>±q÷, C≤„q+>±q÷
ñqï$. ø±ì Ç$ ˇπø $•wüº (ø£*dæq) eè‹Ô ø±<äT. C≤>∑sD¡ +˝À @s¡Œ&˚eè‹Ô. (ªª≈£î+&É
Hê≈£î ‘Ó\TdüTµµ nqï#√≥ @s¡Œ&˚ eè‹Ô) $•wüeº è‹Ô. n#·Ã≥ ªªH˚qTµµ nì, ªªHê~µµ nì
57
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 81
$X‚w+ü ñ+~. düTwüß|æÔ C≤„q+˝À n{Ï$º ˝Òe⁄ ø£qTø£ n~ ì]«ø£\Œø£eTT. $•wüeº è‹Ô
($X‚cÕ\Tqï eè‹Ô - $X‚cÕ\T n+fÒ H˚qT, Ç~, n~, Hê~ yÓTT<ä˝q’… $) e\q e#˚Ã
$•wüºC≤„q+ dü$ø£\Œø£eTT. $X‚wüs¡Væ≤‘·eè‹Ôe\q e#˚à C≤„q+ - πøe\ C≤„q+ -
ì]«ø£\Œø£eTT. Ç+‘· m+<äT≈£î? ªªH˚qTµµ nì ø±ì, ªªÇ~µµ nì ø±ì düTŒ¤]+#˚#√≥¢
ñ+&˚ C≤„q+ dü$ø£\Œø£+ / dü$X‚w+ü . n~ ˝Òì~ ì]«ø£\Œø£+. düTwüß|æ˝Ô À kÕøÏå ñHêï
ªªH˚qTµµ nH˚ nVü≤+ø±s¡+ (n+‘·'ø£sD¡ eTT yÓTT<ä˝q’… $) ñ+&Ée⁄ ø£qTø£ n~ ì]«ø£\Œø£eTT.
Á|üX¯ï:- nj·÷´! düTwüß|æj Ô T· +<äT nVü≤+ø±s¡+ (H˚qT nH˚u≤Û e+) ˝Ò<Tä >∑qTø£ ªªnVü≤+µµ
nH˚ uÛ≤eq ˝Ò<qä e#·TÃ. ø±ì $wüjT· yÓTqÆ nC≤„qeTT, düTKeTT ñHêïsTT ø£<ë! yê{Ïe\q
ªªÇ<ä+ - Ç~µµ nH˚ düTŒ¤sD¡ m+<äT≈£î sê<äT?
düe÷:- ‘Ó*dæø=H˚yêìøÏ ªH˚qTµ nH˚ uÛ≤e+ ñ+fÒ $T–*q yêìì >∑÷]à ªªÇ~µµ nH˚
uÛ≤eq edüTÔ+~. ªÇ~µ nì ‘Ó*dæø=qe\dæqyê&ÉT ªH˚qTµ nH˚ C≤„‘· >∑<ë! n<˚
nVü≤+ø±s¡+. n~ ˝Òì<˚ ªÇ<ä+ø±s¡+µ (Ç~ nH˚ Ä˝À#·q) >∑÷&Ü sê<äT. ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À
ÁbÕE„&ÉT düTKeTTqT nC≤„q eè‹Ô‘√ nqTuÛÑ$+#·≥+ (ÁbÕ»„ø£s¡Ôèø£ düTKø£s¡àø£-
nC≤„qeè‹Ôøs£ D¡ ø£ nqTuÛeÑ dü‘«Ô˚ |æ) ñHêï Ä nqTuÛeÑ +˝À ªªH˚qT - Ç~µµ nH˚ uÛ≤e+
˝Ò<Tä >∑qTø£ Ä nqTuÛeÑ + ì]«ø£\Œø£yT˚ . n+<äTe\q düTwüß|æ˝Ô À Á‹|ü⁄{Ï ˝Ò<Tä . ªªÁ|üe÷‘·-
Á|üe÷D+ - Á|üyT˚ j·T+µµ nH˚$ ñ+fÒH˚ Á‹|ü⁄{Ï. ÁbÕ»„Je⁄&ÉT (nq>± düTwüß|æ<Ô Xä ˝¯ À
nC≤„q+˝À ñ+&çq Je⁄&ÉT) Á|üe÷‘· ø±&ÉT. (ìC≤ìøÏ Á|üe÷‘· nsTTq Je⁄&˚ düTwüß|æ˝Ô À
ÁbÕE„&TÉ nì dæ<ë∆+‘·+. ˇπø eTìwæ nqï (‘·eTTàìøÏ), ‘·eTTà&ÉT (nqï≈£î) nsTTq≥T¢)
düs¡«dü+kÕsêìøÏ nr‘·+>± düTwüß|æÔ˝ÀH√ (düe÷~Û˝ÀH√) ñ+&˚ yê&ÉT ÁbÕE„&ÉT.
dü+kÕs¡+˝À ñ+&˚yê&ÉT Á|üe÷‘· ($X¯«Je⁄&ÉT). ÁbÕE„&TÉ Ä <äX˝¯ À dü+kÕ] ø±<äq{≤ìøÏ
ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT. ªªn+<Û√|ü´q+<Û√uÛeÑ ‹µµ - (nq>± ˇø£ ÁbÕDÏdVü ≤ü »+>± Á>∑T&çy¶ ê&Óq’ qT
düTwüß|æ˝Ô À X¯Øsêr‘·+>± ñ+{≤&ÉT ø£qTø£ Á>∑T&çy¶ ê&ÉT ø±&ÉT). X¯Øs¡/dü+kÕs¡- nr‘·T&ÉT
ø£qTø£H˚ n+<∏Tä &ÉT n+<Û‘ä «· +˝Òìyê&Ée⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£H˚ Je⁄q≈£î dü+kÕs¡eTT düV≤ü »+>±<äT.
ndüV≤ü »y˚T. n+‘˚>±<äT ndü\T Je⁄&ÉT düV≤ü »+>± ndü+kÕ] ø£qTø£H˚ JeÁãVü≤àeTT\≈£î
nuÛ<Ò +ä kÕ<Û´ä +.
nj·÷´! ªªnqTuÛ$Ñ +#˚yê&ÉT, nqTuÛ$Ñ +|üã&˚~, nqTuÛeÑ kÕ<Ûqä eTTµµ nì eT÷&ÉT
düTwüß|æ˝Ô À ñHêïsTT ø£<ë! á eT÷&ç+{ÏøÏ $X‚cÕ\T ñHêïsTT. Bììã{Ϻ ªªH˚qT -
Ç~µµ ñqïfÒ¢ >∑<ë! Bìïã{Ϻ#·÷ùdÔ ø=ìï $X‚cÕ\T ˝Òì C≤„qeTT ì]«ø£\Œø£ eTì
‘˚*+~. Ç~ n+^ø£]ùdÔ MTs¡TqTï sêe÷qT»eT‘·+˝ÀøÏ #˚]qfÒ¢ >∑<ë!
58
82 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düe÷:- düTwüß|æ˝Ô À e#˚à ì]«ø£\Œø£C≤„q+ e\q kÕøÏ>å ±ì, düTK+>±ì, nC≤„q+>±ì
$wüj·T+ ne⁄‘·T+~. $wüj·TyÓTÆqqT Ç$ ì]«X‚wüeTT˝Ò ø£qTø£ ì]«ø£\Œø£C≤„q+
dü$X‚weü TT ø±<äT. ì]«X‚wyü T˚ . kÕøÏå ì]«X‚weü TT ø±e#·Tà ø±ì düTK+ m˝≤ ì]«X‚w+ü
ne⁄‘·T+~? nì Á|üXï¯ . kÕøÏå y˚sT¡ , düTK+ y˚sT¡ ø±<äT. kÕøÏå dü«s¡÷|üyT˚ düTKeTT ø£qTø£
n~ dü$X‚w+ü ø±<äT. düTwüß|æ˝Ô Àì nC≤„qeTT (ˇfiËfls¡T>∑ì‘·q+) >∑÷&Ü $X‚wü s¡V≤æ ‘·yT˚ .
C≤>∑sD¡ ˝ÀqT, dü«|üï+˝ÀqT ñ+&˚ nC≤„qeTT nH˚ø£ $˝≤kÕ\T / $πøbå Õ\T >∑\~ ø£qTø£
<ëì˝À $X‚cÕ\T dü+kÕs¡ $wüj÷· \T+{≤sTT. (n\\T y˚ùd düeTTÁ<ä+ e+{Ï~). ø±ì
düTwüß|æ˝Ô Àì nC≤„q+ ‘·s+¡ >∑sV¡ ≤æ ‘· düeTTÁ<ä+ e+{Ï~. Á|üfij
¯ T· + e+{Ï~ (#êe⁄e+{Ï~).
ø£qTø£ n~ ì]«X‚weü TT. nj·÷´! øπ e˝≤C≤„q+ ñ+&É<Tä >∑<ë! nC≤„q+˝À Á|ü‹_+_+∫q
#Ó‘’ q· ´+ <ëì #Ó‘’ q· ´+‘√ >∑÷&çq nC≤„q+>±ì ne⁄‘·T+~ >∑qTø£ nC≤„q+ dü $X‚wyü T˚
>∑<ë! düe÷:- nC≤„qeTT #Ó‘’ q· ´eTT ‘·|Œü $T–*qy˚ eTHêï ñ+fÒ n$ $X‚cÕ\T.
m+<äTø£+fÒ nC≤„qeTT nq>± e÷j·T, #Ó‘’ q· ´+ (ÁãVü≤à+) jÓTTø£ÿ X¯ø.ÔÏ ø£qTø£ <ëìì
ÁãVü≤à ø£qï $&ç>±>±ì, ø£*|æ>±ì ñqï≥T¢ ìs¡«∫+#·˝eÒ TT. ô|>’ ± ªªÇ~ ≈£î+&ɵµ nqT
C≤„q+˝À |òTü ≥eTT - #Ó‘’ q· ´eTT s¬ +&É÷ $wüjT· eTT˝Ò. (#Ó‘’ q· ´eTT |òTü ≥eTTq+<äTqTï
yê´|æ+∫j·TTqï~ ø£qTø£) nsTTqqT ˝Àø£+˝À ª|òüT≥+µ n+fÒ ª≈£î+&ɵ ˇø£ÿfÒ
ns¡eú Te⁄‘·T+~ >±ì #Ó‘’ q· ´+ sê<äT >∑<ë! kÕ<Ûës¡D ˝Àø£+ n˝≤ ns¡+ú #˚døæ =Hêï
$<ë«+düTìøÏ ª|òüT≥+ - #Ó’‘·q´+µ ¬s+&É÷ ns¡úeTe⁄‘êsTT >∑<ë! ø£qTø£ |òüT≥yê´|üÔ
(|òTü {≤e∫äqï) #Ó‘’ H· ê´ìï <ä]ÙkÕÔ&qÉ e#·TÃ>∑<ë! - n˝≤ nsTT‘˚ düTwüß|æ˝Ô À >∑÷&Ü
n{Ϻ $<ë«+düT&ÉT nC≤„q yê´|üyÔ TÓ qÆ (nC≤„Hêe∫äqï) #Ó‘’ q· ´eTTH˚ nqTuÛ$Ñ +#ê&Éì
#Ó|Œæ ˙eP dü+‘√wü|&ü eÉ #·TÃqT. nj·÷´! - n|ü&ÉT nC≤„q+‘√>∑÷&çq #Ó‘’ q· ´+ dü$X‚wyü T˚
ø£qTø£ <ëìì >∑*–+∫q~ ì]«ø£\Œø£+ ø±sê<äT. dü$ø£\Œy˚T ne⁄‘·T+~ >∑<ë! nì
Á|üX¯ï.
düe÷:- ì]«ø£\Œø£+ @$<Û+ä >±q÷ eè‹ÔC≤„q+ø±<äT. ÁãVü≤àeTT eè‹Ô C≤„q+e\q sê<äT.
nC≤„Hê~ dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì #Ó‘’ q· ´y˚T yêdüeÔ eTT>± ÁãVü≤àeTT. á #Ó‘’ q· ´eTT eè‹ÔC≤„q+
e\q sê<äT.
nsTT‘˚ düe÷~Û˝À nC≤„q+ ñ+&É<Tä (düTwüß|æ˝Ô À nC≤„q+ ñ+≥T+~). ø£qTø£
n#·Ã≥ #Ó‘’ q· ´eTT øπ e\ (nqe∫äqï - <˚ì‘√q÷ ø£*j·Tì) #Ó‘’ q· ´eTT. <ëìH˚ eTq
∫‘·eÔ è‹Ô Á>∑V≤æ düT+Ô ~. ø£qTø£ ì]«ø£\Œ+ eè‹Ôe\q e∫Ãq C≤„qy˚T >∑<ë! nì Á|üXï¯ .
düe÷:- nC≤„q+ eT÷\|ü<ës¡eú TT. <ëìqT+∫ |ü⁄{Ïqº ~ n+‘·'ø£sD¡ eTT. nC≤„qy˚T
˝Òq|ü⁄&ÉT n+‘·'ø£sD¡ eT÷ ñ+&É<Tä . <ëì eèrÔ ñ+&É<Tä . ø£qTø£H˚ ìØ“» (ì]«ø£\Œ)
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 83
düe÷~Û˝À eè‹Ôì n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . nq>± yÓTT‘·eÔ TT dü+kÕsêìøÏ <Ó«’ ‘êìøÏ ;»yÓTqÆ
nC≤„qeTT ˝Ò<Tä >∑qTø£. (ÁãVü‰àø±s¡) eè‹ÔC≤„Hêìï ì]«ø£\Œ+ nq≥+ ªªeè‹ÔH˚ C≤„q+µµ
nqï≥T¢ Äs√|üDj˚T>±ì yêdüeÔ + ø±<äT (ñ|ü#ês¡+). @ C≤„q+˝À nC≤„qø±s¡´yÓTqÆ
Á|ü|+ü #·+ #˚sT¡ ‘·T+<√(|òTü ≥C≤„q+ e+{Ï$)n~ dü$ø£\Œø£+. <˚ìj·T+<äT n~ #˚s<¡ √
Ä C≤„q+ ì]«ø£\Œ+. nì ˇø£ e´edüú. (nC≤„q ø±s¡´+ n+fÒ Á|ü|+ü #·+.n+<äT˝ÀH˚
H˚qT, ˙e⁄, Ç~ yÓTT<ä\>∑T nVü≤+ø±s¡, eTeTø±s¡ Ç<ä+ø±sê\T+{≤sTT.) nj·÷´!
Bìe\q ø=ìï $X‚cÕ\T/$ø£˝≤Œ\T ˝Òøb£ ˛e≥y˚T ì]«ø£\Œø£ eè‹ÔC≤„q+ - nì y˚TeTT
#Ó|Œæ +<˚ edüTqÔ ï~ >∑<ë! nì Á|üXï¯ . düe÷:- ˙e⁄ #Ó|Œæ q~ Á|ü<eä∏ T|æ+&ÉC≤„q+ (ˇø£
|ü<ës¡+ú #·÷&É>±H˚ eTq˝À e#˚à ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„q+ - ≈£î+&É - #·÷&É>±H˚ ª≈£î+&ɵ nH˚
‘Ó\TdüT+Ô ~. Ç‘·s¡ $ø£˝≤Œ\T+&Ée⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ì]«ø£\ŒeTì y˚TeTT #Ó|Œæ q~
düe÷~Û˝Àì ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô C≤„qeTT. ˝Ò<ë Ç+ø=ø£ |ü<‹∆ä . @ C≤„q+ |ü⁄fÒÔ edüTdÔ «ü s¡÷|ü+
(≈£î+&É) e÷Á‘·yT˚ edüT+Ô <√ n~ ì]«ø£\Œ+. @ C≤„q+˝À dü«s¡÷|üyT˚ >±ø£ s¡+>∑T, ø=\‘·,
Äø±s¡+ yÓTT<ä˝q’… $ >∑÷&Ü ekÕÔj÷Ó n~ dü$ø£\Œ+. düTwüß|æ˝Ô À edüTdÔ «ü s¡÷|üyT˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~
ø£qTø£ (kÕøÏ,å nC≤„q+, düTK+ M{Ï dü«s¡÷|ü+ e÷Á‘·yT˚ ) ì]«ø£\Œ+. ªªnC≤„q+µµ nH˚~
‘Ó*dæq|ü⁄&ÉT Ä C≤„qeTT ì]«ø£\Œ+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? nC≤„q+ nH˚ $X‚w+ü ñ+~
>∑<ë! nì dü+<˚V≤ü + e<äT.› nC≤„q dü«s¡÷|üyT˚ ‘Ó*dæ+~ ø£qTø£ $T–*q $X‚cÕ\T
‘Ó*j·Te⁄ ø£qTø£ n~ ì]«ø£\Œy˚T. u≤>∑T+~ - nj·÷´! eT] ‘·eTs¡T #Ó|æŒq Ä
nC≤„q+jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ @$T{Ï? düe÷:- ˙≈£î nC≤„q dü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·T<ë? -
‘Ó*j·T<äT - nsTT‘˚ Ä ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ @$T{À $e]+#·T - H˚qT $e]+#·˝qÒ T. -
m+<äTe\q? ˙e⁄ $e]+#·˝Òø£b˛e{≤ìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï? 1) nC≤„q+ >∑÷]Ãq
nqTuÛeÑ + ˝ÒøH£ ê? 2) nqTuÛeÑ + ñHêï Ä nqTuÛeÑ + eTH√yê≈£îÿ\≈£î n+<äøH£ ê?
nì s¬ +&ÉT Á|üXï¯ \T. ªª‘Ó*j·T<äqï~µµ ˙ kı+‘· nqTuÛeÑ y˚T >∑<ë eT]! nC≤„HêqTuÛeÑ +
˝Ò<qä ≥+ ‘·|ü . eTH√yê≈£îÿ\≈£î n+<ä<+ä fÒ - ˙≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ + ñ+~ ø£qTø£
Á|üXï¯ nqedüs+¡ . (eTH√yê≈£îÿ\≈£î n+<ä<ìä ‘Ó*dæq|ü⁄&ÉT Ç‘·sT¡ ˝…H’ ê m˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T.
ø£qTø£ Bìì ã{Ϻ ≈£L&Ü Á|üXï¯ nqedüs+¡ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ düTK<äT'U≤\e˝…
nC≤„q+ >∑÷&Ü nqTuÛÑey˚<ä´y˚T. nj·÷´! H˚qT MT yê&ÉqT, n<Ó’«‹ì, õC≤„dü‘√
n&ÉT>∑T‘·THêïqT - n+fÒ - $qT - |òTü {≤~<Ó«’ ‘· Á|ü|+ü #êì≈£îqï s¡÷|üyT˚ nC≤„Hêì~
>∑÷&Ü. |òTü {≤<äT\≈£î bı&ÉT>∑T yÓT&É yÓTT<ä\>∑T s¡÷bÕ\THêï n$ ìC≤ìøÏ |òTü {≤ìøÏ
sêe⁄. eT{Ï$º . (eT{Ïøº Ï Ä Äø±s¡+ eùdÔ |òTü ≥+ ne⁄‘·T+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ≈£îeTà]
eT{Ïìº Ä Äø£è‹˝À eT\#ê&ÉT. ø£qTø£ |òTü {≤<äT\≈£î @ ‘·‘«Ô· eT÷ ˝Ò<Tä ($T<∏´ä ). nC≤„Hêì~
>∑÷&Ü n<˚ dü«s¡÷|ü+ - nq>± ‘·‘«Ô· sêVæ≤‘·´+ ($T<∏´ä ).
59
84 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á|üX¯ï:- nj·÷´! |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… eT{Ïqº T+&ç |ü⁄{Ïqº yêìøÏ ª‘·‘«Ô· +µ n+≥÷ Á|ü‘´˚ ø£+>±
˝Òøb£ ˛e#·TÃqT. ø±ì ªeT{Ïøº µÏ ‘·‘«Ô· + ˝Òøb£ ˛e≥y˚T$T{Ï?
düe÷:- eT{Ïj º TÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|ü+ @$T{Ï? yêdüHê? (>∑+<Ûeä TT) ø±<äT. n~ ‘·≥düú \ø£Då eTT
(eT{Ϻ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷bÕìï @s¡Œs¡#<· Tä ) q\¢s÷¡ |üe÷ - n~ >∑TDeTT. eT{Ϻ Á<äe´eTT.
ø£qTø£ Ç~ eT{Ïj º TÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|üeTT ø±<äT. >∑{‘ºÏ q· + ø±<äT. nB >∑TDeTT. eTT<ä>› ±
ñ+&É≥eT÷ ø±<äT. eTT<ä>› ± ‘·j÷· s¬ q’ ~ eTfÒº >∑qTø£ ‘·q≈£î ø±s¡DyÓTqÆ eT{Ïøº Ï eTT<ä›
dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. ø±s¡´+ ø£qï eTT+<˚ ø±s¡D+ ñ+≥T+~ ø£qTø£ Ä |ü]dæ‹ú ˝À <ëì
‘·‘êÔ«ìï ‘·sê«‘·e#˚à ø±s¡´+ #Ó|Œü ˝Ò<Tä >∑<ë! eÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ <ësê\T nì
#Ó|Œü sê<äT. bı&çjTÓ Tø£ÿ düeT÷Vü≤+ eT{Ïdº «ü s¡÷|ü+ nqsê<äT. ªdüeT÷Vü≤+µ nH˚~ ‘·‘«Ô· eTT
ø±<äT. düeT÷Vü‰ìï ‘·j·÷s¡T#˚ùd nDTe⁄\≈£î _Ûqï+>± ˇø£ |ü<ës¡úeTT @B˝Ò<äT.
(nej·Tyê\≈£î _Ûqï+>± nej·T$ @B ˝Ò<Tä ). ªbı&çµ eT{Ϻ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ ø±<äT.
bı&ç nsTTq Á‘·düπsDTe⁄\T (3 nDTe⁄\ eTT<ä›) ªnej·T$µ nsTT‘˚ yê{ÏøÏ ‘·eT
nej·Tyê\≈£î _Ûqï+>± #·÷s¡yí T˚ ˝Ò<Tä . #·÷s¡+í ìs¡ej·Te+ nsTT‘˚ n~ kÕej·TeyÓTqÆ
eTè‹Ôø≈£ î£ n~ dü«s¡÷|ü+ ø±uÀ<äT. eT{Ϻ kÕej·Te+ (n+fÒ nH˚ø£ sπ DTe⁄\ düeT÷Vü≤+
>∑qTø£) nqï dü+>∑‹ Á|ü‘´· ø£+å >± ‘Ó*dæ+<˚. Á|ü‘´· ø£+å >± ø£qã&˚eT{Ϻ $wüjT· +˝À Ç+‘·
$#ês¡D m+<äT≈£î? - m+<äTø£+fÒ Á|ü‘´· ø£+å >± ø£qã&çq+‘·e÷Á‘êq $#ês¡D nedüs+¡
˝Ò<qä sê<äT. X¯óøÏìÔ #·÷∫ ªªs¡»‘·+µµ nqï ÁuÛ≤+‹ Á|ü‘´· ø£+å >± ø£*–Hê $#ês¡De\qH˚
dü‘´· + ‘Ó*dæ ø=+{≤eTT. ø£qTø£ eT{Ïj º TÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|ü+ >∑÷&Ü #Ó|Œü ≥+ ø£w+ºü . ø£qTø£
<ëìøÏ ªª‘·‘«Ô· +µµ (ndü˝q’… dü«s¡÷|ü+) #Ó|Œü ˝ÒeTT. ø£qTø£ n~ ìdü‘Ô «Ô· y˚T. ÇfÒ¢ ª»\eTTµ
yÓTT<ä˝q’… $. nj·÷´! ªeTè‹Ôø£ dü‘´· +µ nì ÁX¯ó‹ (eTè‹Ôøπ ‘˚´edü‘´· +) #Ó|Œæ +~ >∑<ë! -
ì»eTT - ø±ì n~ ª|òTü ≥eTT, |æ&‘É ,· #·{ºÏ - eT{ϵº M{Ï eT<Û´ä ªªeT{ϵº µ dü‘´· eTì
$T–*q$ ndü‘´· eTì ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œæ q e÷≥. ªÁbÕD≤yÓd’ ‘ü ´· +µ nqï≥T¢. (ìC≤ìøÏ
ÁbÕD≤\T $T<∏´ä j˚T. ø±ì ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+>± #Óù|Œ ñbÕdüq˝À #Ó|Œæ q e÷≥ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
ª‘·‘‡· ‘·´eT‘√q´<ës¡yÔ Té µ nì ÁX¯ó‹ ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ <ä+‘ê $T<∏´ä nì #Ó|Œæ +~ ø£qTø£
eTè‹Ôød£ ‘ü ´· + ø±<äT. ÁbÕD≤\÷ dü‘´· + ø±<äT. ø£qTø£ düeTdüÔ <Ó«’ ‘· edüTeÔ ⁄\≈£î @~
‘·‘«Ô· yÓ÷, dü«s¡÷|üy÷Ó nC≤„Hêìø° n<˚ dü«s¡÷|üeTT.
nj·÷´! ‘·eT]+‘· #Ó|Œæ Hê Hê≈£î u≤>± ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . Ç+ø± $e]+#·+&ç - nì
ÁbÕs¡úq.
#ÓbÕÔqT - $qT - ˇø£<ëìj·T+<äT ø£*Œ+|üã&çq edüTÔe⁄≈£î Ä Ä<Ûës¡y˚T
(n~ÛcÕ˜q+) dü«s¡÷|üeTT. (düTqï+‘√H√, |æ+&ç‘√H√ y˚dqæ eTT>∑T≈Z î£ n~ÛcÕ˜qeTT düTqï+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
˝Ò<ë |æ+&ç. Çy˚ eTT>∑T≈Z î£ ‘ê‹Ô«ø£s÷¡ |üeTT. eTT>∑TZ y˚dqæ H˚\ eTT>∑T≈Z î£ n~ÛcÕ˜qeTT
ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n˝≤π> ÁãVü≤àj·T+<äT ø£*Œ‘·yTÓ qÆ <Ó«’ ‘·eTTq≈£î, nC≤„qeTTq≈£î
ÁãVü≤ày˚T dü«s¡÷|üeTT. ø£qTø£H˚ øπ e\C≤„qeTTq≈£î ì]«ø£\ŒyÓTqÆ ÁãVü≤ày˚T $wüjT· eTT
(>√#·se¡ TT). n+<äTe\q ªªπøe\C≤„qeTTµµ ì]«ø£\Œø£yT˚ . C≤„q+ dü$ø£\Œø£+ ø±e≥+
nH˚~ ÁuÛ≤+‹ e\q »]–q<˚. ÁuÛ≤+‹e\q e∫Ãq <Ó«’ ‘·eTT >∑÷&Ü C≤„q+˝ÀøÏ #˚]+~
(C≤„q $wüjT· + nsTT+~). ÁuÛ≤+‹ ñ+&É≥+ e\qH˚.
ø£qTø£ $#ês¡D #˚j·T>± dü$ø£\Œø£ C≤„qy˚T ≈£î<äs¡<äT. ì]«ø£\Œø£ C≤„qy˚T
≈£î<äTs¡T‘·T+~. ø±>± dü$ø£\Œø£yÓTÆq <Ó’«‘·+ dæ~∆+#·<äT. ì]«ø£\Œø£yÓTÆq n<Ó’«‘·yÓTÆq
ÁãVü≤ày˚T dæ~∆düTÔ+~. ªªÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£µµ˝À dü+kÕÿs¡ düV‰ü j·T+>∑\ C≤„q+ dü$ø£\Œø£+,
dü+kÕÿs¡ düV‰ü j·T+ ˝Òì C≤„q+ ì]«ø£\Œø£eTT nì #Ó|Œæ q e÷≥ #ê\ ‘·|ü . C≤„HêìøÏ
dü+kÕÿs¡+ ‘√&ÉT+fÒ Ä C≤„q+ düà è‹ >±ì Á|ü‘´· _Û»„ >±ì ne⁄‘·T+~.
Á|ü‘´· ø£eå TT uÛ<Ò $ä wüjT· +ø±<äT
Á|ü‘´· ø£+å nH˚~ ªdü‘Œ· <ës¡+ú µ $wüjT· +˝ÀH˚ - ndü‘Œ· <ës¡ú $wüjT· +˝À ø±<äT.
ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£+å uÛ<Ò $ä wüjT· + ø±<äT.uÛ<Ò eä TT ìs¡÷|æ+|üXø¯ ´£ eTT ø±ì~-nì n<Ó«’ ‘·T\T.
C≤‘ê´~ uÛ<Ò ä $•wüyº TÓ qÆ edüTyÔ ˚ Á|ü‘´· ø£eå Te⁄‘·T+~ (dü$X‚wü edüTeÔ ⁄). C≤‹ (|òTü ≥+
yÓTT<ä\>∑TyêìjÓTTø£ÿ |òTü ≥‘·«C≤‹, >√‘·«C≤‹ - C≤‹ n+fÒ |ü⁄≥Tºøe£ \q e÷Á‘·yT˚
sê<äT. ˇπøs¡øy£ TÓ qÆ |ü<ës¡eú TT\j·T+<äT ì‘·´eTT ø£qã&˚ \ø£Då + - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) yÓTT<ä˝q’… $
Á|ü‹jÓ÷– (|òüT{≤<äT\T) <äècÕº´ ‘·q≈£î edüTÔe⁄≈£î eT<Ûä´ uÛÒ<ëìï ø£*–kÕÔsTT.
(uÛ<Ò eä ´eVü‰s¡ùV≤‘·T‘·«+) - nì sêe÷qTC≤#ês¡T´\T.
Çø£ÿ&É $#ês¡D #˚<ë›+! mø£ÿ&ÓH’ ê @<ÓH’ ê edüTeÔ ⁄ ªªñqï<äHµ˚ µ eTq≈£î Á|ü‘´· ø£å
eTe⁄‘·T+~. ø£qTø£ ñqï<˚ ø£qã&ÉT‘·T+~ ($qã&ÉT‘·T+~) >±ì ˝Òì~ ø±<äT nì
dæ<ë∆+‘·eTT. ˝Òì~ >∑÷&Ü Á|ü‘´· ø£eå Te⁄‘·T+<ä+fÒ ªª≈£î+<˚{Ï ø=eTT൵ >∑÷&Ü ø£qã&Ü*.
eTT‘·´|ü⁄∫|üŒ MT<ä ÁuÛ≤+‹>± yÓ+&ç ø£qã&ÉT‘·Tqï~ >∑<ë n+fÒ ÁuÛ≤+‹ ñqï+‘·ùd|ü⁄
n~ ø£qã&ÉT‘·TqïfÒ¢ n+^ø£]kÕÔeTT. (ìC≤ìøÏ nø£ÿ&É ø£qã&˚~ eTT‘·´|ü⁄ ∫|üŒe÷Á‘·yT˚ .
yÓ+&ç nH˚~ ndü\T ªndü‘µY ø±<äT. Ç‘·sÁ¡ ‘· ˝Àø£+˝À ñqï~. nø£ÿ&É e÷Á‘·yT˚ ˝Ò<Tä .
ÁbÕ>∑u≤Û ey˚Tø±ì, n‘·´+‘êuÛ≤e+ ø±<äT. ø£qã&É{≤ìøÏ ø±s¡D+ ÁuÛ≤+‹ - n$<ä´ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). ˝Ò<Tä , nø£ÿ&É nuÛ≤ey˚T uÛ≤dædTü qÔ ï<äqsê<äT. øπ e\ nuÛ≤eeTT mø£ÿ&Ü
düTŒ¤]+#·<Tä . (πøe\ nuÛ≤eeTT n+fÒ ñ‘·>Ô ± ª@B˝Òøb£ ˛e≥+µ n~ uÛ≤dæ+#·<Tä . ø±ì
|òTü {≤uÛ≤e+ nq>± |òTü ≥+ ˝Òøb£ ˛e≥+ uÛ≤dædTü +Ô ~. n+fÒ Ç~ ñ‘·Ô nuÛ≤e+ ø±<äT.
85 86 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|òüT≥+jÓTTø£ÿ nuÛ≤eeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). |òüT{≤uÛ≤e+ uÛ≤dæ+#˚#√≥ |òüT≥+jÓTTø£ÿ
nuÛ≤ey˚T uÛ≤dædTü +Ô ~ >±ì |òTü ≥+‘√ ≈£L&çq nuÛ≤e+ uÛ≤dæ+#·<Tä (nq>± ˇø£ #√≥
|òTü ≥+ ñ+<ë? ˝Ò<ë? nì ˇø£&TÉ ˇø£DíÏ n&ç>±&ÉT. ªª|òTü ≥+ ˝Ò<Tä µµ nì düe÷<Ûëq+
e∫Ã+~. Ç|ü⁄&ÉT yê&ÉT Á>∑V≤æ +∫+~ |òTü ≥+ ˝Ò<ìä nq>± |òTü ≥+jÓTTø£ÿ nuÛ≤yêìï.
n+‘˚>±ì |òTü {≤ìï <ëì‘√ >∑÷&çq nuÛ≤yêìï - nq>± @y√ s¬ +&ÉT _ÛqïedüTeÔ ⁄\˝≤>±
Á>∑Væ≤+#·˝Ò<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ˝Ò<ë |òüT{≤uÛ≤yêìøÏ n~Ûø£s¡DyÓTÆq ÁãVü≤à+ (nø£ÿ&É
yê´|æ+∫q ÁãVü≤àeTT) uÛ≤dædTü +Ô ~. ªªdü<e˚ k˛eT´-µµ nì ÁX¯ó‹. yê´|æ+∫q ÁãVü≤ày˚T
dü‘T· .Ô dü‘´· |ü<ës¡yú T˚ dü‘T· .Ô ªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤à-µ nì ÁX¯ó‹. »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü
dü‘´· y˚T ø£qTø£ ªdü‘µY nqe#·Tà >∑<ë! - nqsê<äT. 1) ªª‘·‘‡· ‘·´eT‘√q´<ës¡+Ô µµ nì
ÁX¯ó‹. ªÄs¡+Ô µ n+fÒ nì‘·´+ nì ns¡+ú . nì‘·´eT+fÒ ndü‘´· y˚T. dü‘´· eTHêï ì‘·´eTHêï
ˇø£ÿfÒ. dü‘T· Ô nì‘·´+ ø±<äT. ì‘·´+ ndü‘T· Ô ø±sê<äT. nuÛ≤e+ ø£\eìï nì‘ê´˝Ò.
n{Ϻ$ |òüT≥+ yÓTT<ä˝…’q$ nì‘ê´˝Ò. dü<ä«düTÔe⁄≈£î m|üŒ{Ïø° nuÛ≤e+ ˝Ò<äT. ^‘·˝À
ªªHêdü‘√$<ä´‘˚ uÛ≤y√ HêuÛ≤y√ $<ä´‘˚dü‘·'-µµ, ªªuÛÑ÷dü‘êÔj·÷+, ndüuÛÑT$µµ nì
bÕDÏìdü÷Á‘ê\qTã{Ϻ #·÷∫Hê uÛ≤e |ü<ës¡yú T˚ dü‘T· .Ô ø£qTø£ n~ ªªnuÛ≤e+µµ ø±sê<äT.
á $<Û+ä >± ÁãVü≤àeTT e÷Á‘·yT˚ dü<«ä düTeÔ ì ‘˚*q~. Á|ü|+ü #êìï dü‘´· eTq{≤ìøÏ ø±s¡D+
ÁãVü≤à+ kÕúq+˝À ‘ê<ë‘·à´+>± n$<ä´e\q Á|ü|+ü #·+ düTŒ¤]düTqÔ ï~ ø£qTø£. ªªeT{Ϻ
≈£î+&ɵµ nq≥+ eT{Ï‘º √ ≈£î+&É≈î£ qï ‘ê<ë‘·à ´+ e\qH˚ >∑<ë!
nj·÷´! |òTü ≥+ eT{Ïøº ±s¡D+>± |ü⁄{Ïqº ø±s¡´+ ø£qTø£ n˝≤ ‘ê<ë‘·à ´+ sêe#·TÃqT.
ø±ì ÁãVü‰àìï q\>∑>={Ϻ Á|ü|+ü #êìï ‘·j÷· s¡T #˚jT· ˝Ò<Tä >∑<ë! Çø£ÿ&É m˝≤ ‘ê<ë‘·à ´+
edüTÔ+~?
düe÷:- ªªj·T‘√yêÇe÷ìuÛÑ÷‘êì C≤j·T+‘˚-µµ yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‘·T\e\q Á|ü|ü+#·+
ÁãVü≤àø±s¡´+ nì ‘Ó\TdüTqÔ ï~ ø£qTø£.
nj·÷´! n˝≤ #Ó|æŒHê eT{ϺøÏ ≈£î+&É≈£î eT<Ûä´ düe÷q\ø£åD≤\THêïsTT. ø±ì
ÁãVü≤à≈£î Á|ü|+ü #êìøÏ düe÷q\ø£Då ≤\T ˝Òe⁄ >∑<ë! ÁãVü≤à+ dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|ü+
Á|ü|+ü #·+ $T<∏´ä -<äT'K-nC≤„qs¡÷|ü+. $s¡T<ä∆ \ø£Då ≤\T >∑<ë! - m˝≤? ‘ê<ë‘·à ´+?
düe÷:- $es¡yÔ ê<ä+ n+<äTøπ e∫Ã+~. ($es¡yÔ ê<ä+ n+fÒ ˇø£ edüTeÔ ⁄ e÷s¡ø£ b˛sTTHê
e÷]q≥T¢ ÁuÛ≤+‹>± ø£qã&É≥+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Äø±XÊìï ˙\+ n+{≤eTT. ìC≤ìøÏ
s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘êø±XÊìøÏ s¡÷|üu≤Û >∑yTÓ qÆ ˙\es¡+í ndü+uÛeÑ +. (<ä÷s¡+e\q>±ì, eTãT“\
e\q>±ì n˝≤ ø£qã&ÉT‘·T+~).
60
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 87
nsTT‘˚ nj·÷´! ªdü‘Y - »>∑‘µY nì ø±≈£î+&Ü ªÁãVü≤à»>∑‘µY nì ‘ê<ë‘·à ´+
sêyê* >∑<ë! »>∑‘T· Ô ñqï<äqT≈£î+{≤+ ø£qTø£ ªªdü‘Y - »>∑‘µY µ nì sêe#·TÃq+{≤πsyÓ÷
≈£î<äs<¡ Tä . ÁãVü≤àdü‘≈Ô· î£ _Ûqï+>± »>∑‘T· ≈Ô î£ dü‘Ô· (ñìøÏ) ˝Ò<Tä >∑<ë! düsπ ! ÁãVü≤àdü‘‘Ô· √H˚
»>∑‘T· ≈Ô î£ dü‘Ô· nì n+^ø£]ùdÔ n|ü⁄&ÉT ªªdü‘Y - »>∑‘µY µ nH˚ uÛ≤eq »>∑‘T· Ô ñ+&É≥+
e\q e∫ÃqfÒ¢ >∑<ë! (n+fÒ ÁãVü≤àdü‘eÔ· \q »>∑‘‡· ‘·Ô - <ëìe\qH˚ ª»>∑‘T· Ô ñqï~µ-
»>∑‘Y - dü‘Y nqï uÛ≤eq e∫Ã+~. ø£qTø£ m˝≤ nsTT‘˚H$˚ T? ª»>∑‘T· ,Ô dü‘T· µÔ nì ø£<ë
‘˚*+~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
düe÷:- nC≤„ì<äèwæ˝º À n+‘˚! C≤„ì<äèwæ˝º À n˝≤ø±<äT. »>∑‘T· ˝Ô À ø£qã&˚ sT÷ ªdü‘T· µÔ
(ñìøÏ) ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ø£qTø£ ÁãVü≤à‘ê<ë‘·à ´+ e\qH˚ (n<Ûë´dü - ÁuÛ≤+‹) ª»>∑‘T· Ô
ñìøϵ, ìC≤ìøÏ ˝Ò<Tä - nì C≤„ì uÛ≤eq. ª˙˝À|òTü ≥'µ nqï#√≥ ≈£î+&É≈î£ e∫Ãq
ªª˙\es¡íeTTµµ eT{Ϻ <Ûäs¡àeTTe\qH˚>±ì ≈£î+&É≈£î kı+‘·+>± e∫Ãq eTiÒ<√ s¡+>∑T
e\q ø±<äT >∑<ë! (mÁs¡≈î£ +&É mÁs¡s+¡ >∑T eT{Ïeº \q >±ø£ yπ̊s |ü<ës¡+ú e\q mÁs¡>±
ne⁄‘·T+~ >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ eT{Ï≈º î£ +&É nqï≥T¢ ÁãVü≤à≈£î+&É, ÁãVü≤àÁ|ü|+ü #·eTT nì
uÛ≤eqsêyê*>∑<ë! - n+fÒ ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ ªªdü‘«Ô· +µµ e÷Á‘·yT˚ düs«¡ Á‘· n˝≤ yê´|æ+∫+~
>±ì ÁãVü≤à‘·«+ n˝≤ yê´|æ+#·˝<Ò Tä . m˝≤>∑+fÒ s¡E® - düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ e<ä› Ç~ s¡Ee® ⁄˝Àì
ªáµ nH˚ uÛ≤>∑eTT düsŒ¡ eTTq+<äT yê´|æ+∫+~. ªªs¡E‘® «· +µµ - yê´|æ+#·˝<Ò Tä . ø£qTø£H˚
ªªdüsŒ¡ +µµ nH˚ ÁuÛ≤+‹|ü&‘É ê&ÉT >±ì ªªs¡Ed® sü Œ¡ eTTµµ nq&ÉT >∑<ë! eT{Ϻ - ≈£î+&É ˝≤>±
e÷]q≥T¢ (|ü]D≤eTyê<ä+ - yÓw’ eíü ⁄\~) ÁãVü≤à+ »>∑‘T· >Ô ± e÷]‘˚ n|ü⁄&ÉT ªªÁãVü≤à»>∑‘µY µ
nì yê&ÉTø£ edüT+Ô ~. ø±ì s¡Ee® ⁄ düsŒ¡ s¡÷|ü+>± $es¡+Ô #Ó+<ä≥y˚T düèwæº nì ($es¡yÔ ê<ä+
- X¯+ø£sT¡ \~) #ÓbÕŒ+ ø£qTø£ n˝≤+{Ï yê&ÉTø£ sê<äT. ø£qTø£ nìïs¡ø±\ edüTeÔ ⁄\
Á|ü‘·´ø£åC≤„q+˝À |òüT{≤<äT\j·T+<äqT>∑‘·eTT>± ñqï ªdü‘Yµ edüTÔe⁄ $wüj·T+ ø±ì
ndü<«ä düTeÔ ⁄ ø±<äT. ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£+å nH˚~ ªdü‘T· µÔ H˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. nsTT‘˚ nìïedüTeÔ ⁄\˝ÀqT
ªdü‘µY ø£qã&ç‘˚ Çø£ nìï+{Ïì ªdü‘µY nH˚ |æ\yê*‡ edüT+Ô <äì uÛj Ñ T· + nø£ÿs¡˝<Ò Tä .
nø£ÿ&É ø£qã&ÉT‘·Tqï ª|òTü ≥+µ yÓTT<ä˝q’… ñbÕ~Û (Äø±s¡+) ì ã{Ϻ Ä uÛ<Ò eä TT dæ~d∆ Tü +Ô ~.
Á|ü‘´· ø£Cå ≤„qeTT ªªÇ~ ≈£î+&ɵµ nqï#√≥ ≈£î+&É‘√ >∑÷&çq (|òTü {≤e∫äqï) dü‘T· qÔ T e÷Á‘·yT˚
Á>∑Væ≤düTÔ+~. ªªÇ~ eÅdüÔeTTµµ nqï#√≥ eÅdüÔ+‘√ ≈£L&çq (ne∫äqï) düHêàÁ‘·eTTqT
Á>∑V≤æ düT+Ô ~. ñbÕ~Û uÛ<Ò +ä ñHêï ªdü‘T· µÔ ˇø£fÒ ø£qTø£ <ëì˝À uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . (|òTü ≥+˝Àì
U≤∞ |òTü {≤ø±X¯+ - Ç~ |òTü {≤e∫äqï+ - ndü\T Äø±X¯+ düs«¡ yê´|ü+Ô . <ëìøÏ |òTü ≥+
eTsƒ+¡ yÓTT<ä˝q’… yêìe\q |ü]$T‘·s÷¡ |ü+ @s¡Œ&ç+~. n˝≤H˚ ªdü‘µY nH˚~ düs«¡ yê´|ü+Ô .
61
88 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n~ |òTü ≥eT+<äT ñ+fÒ |òTü {≤e∫äqï+. eTsƒ+¡ ˝À ñ+fÒ eTsƒêe∫äqï+. Äø±X¯+ ˇø£ÿfÒ
ø£qTø£ á |òTü {≤~uÛ<Ò ë\T <ëìH˚$T#˚jT· e⁄. n˝≤π> dü‘T· Ô - ˇø£ÿfÒ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
Ç#·Ã≥ |òTü ≥|ü{≤<äT\˝À ªªdü‘µY µ ø±ø£ yê{Ï dü‘Ô· - ñìøÏ e÷Á‘·yT˚ edüTqÔ ï~ >∑<ë! nì
X¯+ø£. ªªdü‘Y - dü‘µÔ· µ ‘˚&Ü>∑\$ø±e⁄. |òTü ≥|ü{≤<äT\j·T+<äT yê´|æ+∫q dü‘j Ô· T˚ |òTü ≥|ü{≤\
(|ü≥+ - eÅd+Ôü ) ‘√ ne∫äqïyÓTqÆ ªdü‘µY . Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ª‘·‘«Ô· +µ - n+fÒ ª‘·‘T· µÔ
ø£qï _Ûqï+ ø±<äì #Ó|Œæ q $wüjT· eTT Ç#·Ã≥ düà]+#ê*. dü‘T· Ô nsTTq ÁãVü≤à+ n<Ó«’ ‘·
eTq{≤ìøÏ ªªdü*\@ø√Á<äcÕºµµ nqTÁX¯ó‹ Á|üe÷D+. (dü*\' - n+fÒ ˙{Ïj·T+<äT
b˛dæq ˙s¡Te˝… ÁãVü≤àeTTq+<äT ø£*dæq Á<äwj ºü T· T ÁãVü≤ày˚T n>∑TqT).
Á|üXï¯ :- nj·÷´! n<Ó«’ ‘·+ n+fÒ ªª<Ó«’ ‘·+µµ ø±ì<äì ns¡+ú . MTs¡T ø±<ä+≥Tqï ª<Ó«’ ‘·+µ
ndü\Tqï<ë? ˝Ò<ë? ñ+fÒ ìùw~Û+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ˝Òì<ëìï ìùw~Û+#· e\dæq |üì˝Ò<Tä
>∑<ë!
düe÷:- ÁuÛ≤+‹e\q ª<Ó«’ ‘·+µ (uÛ<Ò +ä ) edüT+Ô ~ >∑qTø£ <ëìì ìùw~Û+#êeTT.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! <Ó«’ ‘·+ (nq>± uÛ<Ò +ä ) Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D≤\‘√ ñ+fÒ <ëìì ÁuÛ≤+‹
n+{≤πs$T?
düe÷:- <Ó«’ ‘·+ @ Á|üe÷D+‘√ dæ~d∆ Tü qÔ ï~. Ç+Á~j·T Á|ü‘´· ø£+å ø±<äT. Ç+Á~j·÷\
<ë«sê e#˚à düŒs¡Ù s¡÷|üX㯠› s¡d>ü +∑ <Ûeä TT\˝À ªª<Ó«’ ‘·+µµ ù|s¡T ˝Ò<Tä . <Ó«’ ‘·+ n+fÒ uÛ<Ò +ä
nì ns¡+ú . uÛ<Ò eä TT >∑÷&Ü ô|’ yê{Ï˝À ˝Ò<Tä . eTqdüT‡≈£î e÷Á‘·yT˚ ‘Ó*ùdB ø±<äT.
ªªuÛ<Ò +ä µµ eTq ˝À|ü\ <ä]Ù+#˚ düTU≤<äT\e+{Ï~ ø±<äT. nqTe÷q Á|üe÷D+ >∑÷&Ü
|üìøÏ sê<äT. ªª|òTü ≥eTT |ü≥eTT (eÅd+Ôü ) ø£qï _ÛqïyÓTqÆ ~, ù|s¡T˝ÀqT, Äø±s¡eTT˝ÀqT
uÛ<Ò +ä ñ+~ >∑qTø£ ø£≥eTT e˝… (#ê|ü)µµ nì ˇø£ nqTe÷q Á|üe÷D+ (|òTü ≥' |ü{≤~“¤qï'
Hêe÷ø±s¡ uÛ<Ò ë‘Y ø£≥e‘Y) #˚‘· uÛ<Ò ëìï #·÷|üe˝…qT. ø±ì sTT+<äT˝À HêeT,Äø±s¡
uÛ<Ò ëìï eTT+<äT <˚ì‘√ kÕ~Û+#ê*?nì Ä˝À∫+#ê*. ªª|òTü ≥HêeT - Äø±s¡eTT\T,
|ü≥HêeT - Äø±s¡eTT\ø£qï _ÛqïyÓTqÆ $. n$ |òTü ≥HêeT - Äø±s¡eTT\T ø£qTø£ ªø£≥µ
Hêe÷ø±s¡eTT\e˝…µµ - nì ˇø£ nqTe÷qyêø£´+‘√ HêeT- Äø±s¡ uÛÒ<ëìï
kÕ~Û+#·e#·TÃqT. ø±ì |òTü ≥|ü{≤\ uÛ<Ò +ä ‘Ó*ùdHÔ ˚ Hêe÷ø±s¡ uÛ<Ò +ä dæ~d∆ Tü +Ô ~ - nì
sT÷ s¬ +&ÉT uÛ<Ò ë\T nH√´Hê´ÁX¯jT· +>± ñ+{≤sTT. ñ|üe÷q Á|üe÷D+‘√q÷ ≈£î<äs<¡ Tä .
kÕ<äèX¯´+ (b˛*ø£) ‘Ó*j·T<äT >∑qTø£. X¯ã› Á|üe÷D+‘√q÷ »s¡T>∑<Tä . n~ (y˚<+ä )
nuÛ<Ò ëìï / n<Ó«’ ‘êìï #Ó|Œæ +~. |òTü ≥eTT - |ü≥eTT - nH˚ ˝Àø£e´eVü‰s¡+˝À uÛ<Ò +ä
ø£qã&ÉT‘·Tqï~ ø£qTø£, ø±<ä+fÒ e´eVü‰s¡+ ≈£î<äs¡<äT ø£qTø£- <ëììã{Ϻ uÛÒ<ä+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 89
ñ+<äqe#·TÃ. ø±ì e´eVü‰s¡+ ÁuÛ≤+‹eT÷\ø£+ nì #ÓbÕŒ+ >∑<ë! n+‘˚ø±ø£, |òTü ≥|ü≥
uÛ<Ò ëìïã{Ϻ e´eVü‰s¡+, e´eVü‰sêìïã{Ϻ |òTü ≥|ü≥ uÛ<Ò +ä - nì eTs¡\ nH√´Hê´ÁX¯jT· +
edüT+Ô ~. |òTü ≥+˝À |ü≥>∑TD≤\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ nqT|ü\_∆ e\q |òTü ≥+ - |ü≥+ eT<Û´ä
uÛÒ<ä+ edüTÔ+~ n+fÒ nB ≈£î<äs¡<äT. ª|ü≥ <Ûäsêà\T ˝Òø£b˛e≥+µ nH˚ nuÛ≤yêìøÏ
e÷Á‘·yT˚ nqT|ü\_∆ Á|üe÷D+. uÛ<Ò ëìï n~ #·÷|ü≥+ ˝Ò<Tä . nH√´Hê´uÛ≤eeTT. (ªª|òTü ≥+-
|ü≥+µµ ø±<äT. |ü≥+ |òTü ≥+ ø±<äT) nqã&˚ nuÛ≤eeTT á uÛ<Ò ëìï #Ó|Œü <äT. uÛ<Ò +ä
uÛ≤e|ü<ës¡úeTT jÓTTø£ÿ <Ûäs¡à+>±ì nuÛ≤e|ü<ës¡ú+ jÓTTø£ÿ <Ûäs¡à+ ø±<äT. ø£qTø£ n~
nuÛ≤eeT÷ ø±<äT. |òTü ≥|ü{≤\ eT<Û´ä ñqï uÛ<Ò +ä uÛ≤e|ü<ës¡eú TT eTiÏjT· T <Ûsä à¡ + ø£<ë!
(uÛ≤e|ü<ës¡úeTT\T n+fÒ e´eVü‰s¡Ø‘ê´qsTTHê ªñìøϵ >∑\ |òüT≥|ü≥ø£{≤<äT\T -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). nuÛ≤e+ mqï{ÏøÏ uÛ≤e<Ûsä à¡ + ø±H˚s< ¡ Tä . uÛ≤ey˚T uÛ≤e<Ûsä à¡ + ne⁄‘·T+~
nqï~ ‘Ó*dæq dü+>∑‹. ªª˙s¡Tµµ- BìøÏ <ëVü≤ø£‘ê«uÛ≤e+ <Ûsä à¡ eTT+<äì #Ó|Œü sê<äT.
<ëVü≤ìyês¡Ds¡÷|ü ªuÛ≤e<Ûsä à¡ y˚Tµ ˙{ÏøÏ ñqï~ nì #ÓbÕŒ*. |òTü {≤ìøÏ HêX¯s÷¡ |ü
<Ûsä à¡ + ˝Ò<Tä . #·÷s¡+í >± ø±e≥+ - nH˚ uÛ≤e<Ûsä à¡ y˚T e∫Ãq≥T¢ #ÓbÕŒ*. <˚V≤ü + ø£f\º… ˝À
ø±*b˛e≥+ nH˚ nuÛ≤e+ ñ+<äqsê<äT. uÛdÑ àü eTe≥+ nH˚ uÛ≤e<Ûsä à¡ + e∫Ã+<äHê*.
Ç+‘Ó+<äT≈£î? ø£q|ü&˚ Á|ü‹edüTÔe⁄≈£L HêX¯+ nH˚~ @<Ó’Hê n~ Ä edüTÔe⁄ ‘·q
eT÷\ø±s¡Ds¡÷|ü+˝ÀøÏ #˚s&¡ yÉ T˚ . Ç~ uÛ≤e<Ûsä à¡ y˚T. ø£qTø£H˚ ªªÄdæÔ C≤j·T‘˚ $|ü]DeT‘˚
es¡‘∆ ˚ n|üøj å° T· ‘˚ qX¯´‹µµ (ñqï~, |ü⁄{Ïqº ~, e÷]q~, ô|s¡T>∑T#·Tqï~, ‘·>T∑ #Z T· qï~,
q•+#·T#·Tqï~) nqT á ÄiÏ+{Ïì uÛ≤e $ø±s¡eTT \+{≤s¡T. ˇø£y˚fi¯ uÛÒ<ä+
nuÛ≤es¡÷|üeTì e÷≥es¡d≈ü î£ n+^ø£]+∫Hê ˙eqTø=qï Á|üj÷Ó »q+ sê<äT. ª|òTü ≥eTT
|ü≥eTT ø±<äTµ nqï nH√´Hê´uÛ≤eeTT - nqã&˚ ªªuÛÒ<äeTTµµ |òüT≥ - |ü≥uÛÒ<äeTT
‘Ó*dæq ‘·sê«‘· edüT+Ô ~. uÛ<Ò yä T˚ nuÛ≤eeTsTT‘˚ Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+. (|òTü ≥ uÛ<Ò +ä ‘Ó*ùdHÔ ˚
nH√´Hê´uÛ≤e+ ‘Ó\TdüT+Ô ~). uÛ<Ò +ä nH√´Hê´uÛ≤e+ ø£qï _Ûqï+ nsTT‘˚ - Ç~ ‘Ó*ùd>Ô ±ì
n~ ‘Ó*j·T<äT - n~ ‘Ó*ùdÔ >±ì Ç~ ‘Ó*j·T<äT - nì nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. ø£qTø£
ªªuÛ<Ò +ä µµ nH˚~ ìs¡÷|æ+#·&+É kÕ<Û´ä + ø±<äT.
nj·÷´! ìs¡÷|æ+#·≥+ kÕ<Û´ä + ø±ø£b˛sTTHê nqTuÛeÑ +˝À ø£qã&ÉT‘·Tqï~ ø£qTø£
ñqï~ - düe÷:- s¡E® düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹˝À düsŒ¡ eTT nqTuÛeÑ dæ<+∆ä ø±ì <ëìì ìs¡÷|æ+#·˝eÒ TT.
ø£qTø£ n~ yêdüeÔ +>± ñqï<äq>∑\e÷? (ìC≤ìøÏ ñqï~ ‘ê&˚) n~ ñqï<ä+fÒ uÛ<Ò +ä
>∑÷&Ü ñqï<äHê*. s¡Ee® ⁄MT<ä ÁuÛ≤+‹‘√ e∫Ãq düsŒ¡ eTT - á uÛ<Ò eä TT düe÷qy˚T.
s¡Ed® sü Œ¡ + ÁuÛeÑ Ts¡÷|üyTÓ qÆ nqTuÛeÑ +e\q e∫Ã+~. ø£qTø£ n~ yêdüeÔ +>± ñqï<äq˝ÒeTT.
ªªuÛ<Ò +ä µµ nH˚~ e´eVü‰s¡+˝À n+<ä]øÏ düŒwü+º >± ø£qã&ÉT‘·Tqï ªÁ|üeTµ nsTTq nqTuÛeÑ +.
62
90 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(Á|üeT-j·T<∏ës¡yú TÓ qÆ C≤„q+. ÁuÛeÑ T≈£î e´‹πsø£|<ü +ä ) ø£qTø£ ªuÛ<Ò +ä µ ñqï<äqe#·TÃqT -
nì X¯+ø£. düe÷:- ˝Ò<Tä uÛ<Ò +ä >∑÷&Ü ÁuÛeÑ Te\q e∫Ãq~. á Á|ü|+ü #·yT˚ ÁuÛeÑ T.
Je⁄&ÉT dü+kÕs¡+˝À ñqï+‘· ei≈£î á ÁuÛeÑ T˝À J$kÕÔ&TÉ (ªªs¡Ed® sü Œ¡ +µµ ÁuÛeÑ T˝À
ÁuÛeÑ T) C≤>∑s+¡ ˝Àq÷ dü«|üï+˝Àq÷ á ÁuÛeÑ T nqTuÛeÑ y˚T. düTwüß|æ˝Ô À á ÁuÛeÑ T˝Ò<Tä . á
dü+>∑‹ n+<ä] nqTuÛeÑ +˝Àì<˚. düe÷~Û˝À á dæ‹ú C≤„qT\≈£î e÷Á‘·yT˚ nqTuÛeÑ +.
ø£qTø£ <Ó«’ ‘·+ / uÛ<Ò +ä ÁuÛ≤+‹e\q e∫Ãq<˚. (n~ eTVü‰ÁuÛ≤+‹, n$<ä´, e÷j·T,
áX¯«s¡Xø¯ ÔÏ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). uÛ<Ò ëìï Á|ü‘´· øå±~ Á|üe÷D≤\T #·÷|ü≥+ ˝Ò<Tä >∑qTø£
ªÁuÛ≤+‹µ nqe#·TÃqT. |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… <Ó«’ ‘·+ e÷Á‘·+ Á|ü‘´· ø£+å >± ø£qã&ÉT‘·Tqï<˚.
H˚Á‘·eTT s¡÷bÕìï s¡÷|ü+>∑\ Á<äyê´ìï Á>∑V≤æ düT+Ô ~. düŒsêÙ<äT\÷ n+‘˚ - nì Á|üXï¯ .
düe÷:- H˚Á‘·Á>±Vü≤´yÓTqÆ s¡÷|ü, |òTü {≤<äT\T Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄ø£qï _ÛqïeTT˝≤? ø±yê?-
_ÛqïeTT\+fÒ, eTT+<äT Ä uÛ<Ò eä TT m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? Ä uÛ<Ò +ä ‘Ó*ùdÔ >∑<ë! ªª_Ûqï+µµ
nì ‘Ó*ùd~. ªªuÛ<Ò +ä µµ ˝Ò<+ä fÒ, n|ü⁄&ÉT <Ó«’ ‘·eTT ˝Ò<Tä . (|òTü ≥eTT, |ü≥eTT - eT<Û´ä
‘˚&Ü ˝ÒqfÒ)¢ |òTü ≥+ <Ó«’ ‘·+ ø±<äT. uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . nj·÷´! Á>∑V≤æ +#˚ Ç+Á~j·÷\˝À uÛ<Ò +ä
e\q s¡÷bÕ~$wüjT· uÛ<Ò +ä edüT+Ô <ä+fÒ - nBø±<äT. s¡÷bÕ~ uÛ<Ò +ä e\qH˚ Ç+Á~j·÷~
uÛ<Ò +ä . Ç+Á~j·TuÛ<Ò +ä e\qH˚ s¡÷|ü uÛ<Ò +ä - nì nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+. (nB>±ø£
@πø+Á~j·T Á>±Vü≤´yÓTqÆ |òTü ≥|ü≥ o‘√wüdí Œü sêÙ<äT\˝À Ç+Á~j·÷\T, H˚Á‘·eTT, #·sà¡ eTT
>∑qTø£ |òTü ≥|ü{≤\eT<Û´ä >±ì, o‘√wüdí Œü sêÙ<äT\eT<Û´ä >±ì uÛ<Ò +ä ˝Ò<qä e\dæedüT+Ô ~ -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT). H˚Á‘·+#˚‘· Á>∑V≤æ +|ü<–ä q >∑TD+ s¡÷|ü+ nì s¡÷bÕìï Á>∑V≤æ +#˚ Ç+Á~j·TeTT
H˚Á‘·eTì \ø£åD+ ø£<ë! nj·÷´! uÛÒ<ä+ H˚Á‘ê~ Ç+Á~j·÷\≈£î n+<ä<äT >∑qTø£
ÁuÛeÑ Tø±e#·TÃ. s¡÷|ü+ s¡d+ü e+{Ï$ n+<äT‘êsTT >∑<ë! n$ ÁuÛ≤+‹ m˝≤ ne⁄‘êsTT?
@ Ç+Á~j·÷ìøÏ <=s¡ø£ì n<Ó’«‘·ÁãVü≤à ÁuÛ≤+‹ ø±ø£b˛e≥+ @$T{Ï? düe÷:-
Ç+Á~j·÷\T Á|üe÷D≤\T - nH˚ eT‘·+ Á|üø±s¡+ Ç+Á~j·T >√#·sy¡ TÓ qÆ $wüj÷· \T
j·T<∏ës¡+ú ø±yê*. ø±ì ÁãVü≤à≈£î _ÛqïyÓTqÆ <˚B j·T<∏ës¡+ú ø±<äì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT.
ø£qTø£ j·T<∏ës¡ú+ ø±ì s¡÷bÕ~ø£eTTqT Á|üe÷DyÓTÆq H˚Á‘ê<äT\T m˝≤ Á>∑Væ≤kÕÔsTT?
ø£qTø£ H˚Á‘ê~ - Ç+Á~j·TeTT\T Á|üe÷DeTT\T ø£qTø£ s¡÷bÕ<äT\≈£î n~ÛcÕ˜qyÓTqÆ
ÁãVü≤àeTTH˚ / #Ó‘’ q· ´eTTH˚ Á>∑V≤æ +#·TqT. m˝≤>∑+fÒ, ÁuÛeÑ Tdü\ú +˝À >∑÷&Ü H˚Á‘·+ ÁuÛeÑ T≈£î
Ä<Ûës¡yTÓ qÆ ªªáµµ nH˚ n+X¯eTTH˚ (X¯óøÏHÔ ˚ / ‘·>s∑ e¡ TTH˚ - Ç~ nH˚ düs«¡ HêeT+‘√)
Á>∑Væ≤düTÔ+~. Ä ªªáµµ nH˚~ j·T<∏ës¡ú yÓTÆq<˚ >∑<ë! á $wüj·T+ Ç+‘·≈£î eTT+<˚
#ÓbÕŒ+.
nj·÷´! ì»y˚T! ø±ì ˇø£ dü+<˚V≤ü + ñqï~. H˚Á‘·eTT\T yÓTT<ä˝q’… Ç+Á~j·÷\T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
n~ÛcÕ˜q ÁãVü≤àeTTqT e÷Á‘·y˚T (n<Ûë´dü˝Òì - nq>± |òüT≥+ e<ä› |òüT{≤ìï >±ø£
ÁãVü≤àeTTH˚) m+<äT≈£î #·÷|üe⁄?
düe÷:- Ç+Á~j·÷\ø£qï n‘·´+‘· ã\e+‘·yTÓ qÆ ~ n$<ä´ (ÁuÛ≤+‹). n~ ñqï+‘·
ei≈£î n<Ûë´dü˝ìÒ øπ e\ X¯ó<ä∆ ÁãVü≤àeTT ø£qã&É<Tä . øπ e\ X¯ó<ä∆ ÁãVü≤àeTT ø£qã&˚
<äX˝¯ À H˚Á‘ê~ Ç+Á~j·÷\T+&Ée⁄. ø£qTø£ n<Ûë´dü (dü+kÕs¡) s¡V≤æ ‘· X¯ó<ä∆ ÁãVü≤àeTT
H˚Á‘ê<äT\≈£î >√#·]+#·<Tä . dü>T∑ DÁãVü≤à / dü+kÕs¡ ÁãVü≤àqT düTŒ¤]+|üCùÒ d <äX˝¯ À (nq>±
eTq e÷eT÷\T e´eVü‰s¡+˝À) H˚Á‘·+ s¡÷bÕ<Ûës¡yTÓ qÆ ÁãVü≤àH˚, õVü≤« s¡kÕ~ÛcÕ˜q ÁãVü≤àH˚,
Á>∑V≤æ +#·{≤ìøÏ ø±s¡D+ yê{Ï düèwæº dü«uÛ≤e+ n~. nø£ÿ&É eTq+ Á|ü•ï+#˚ neø±X¯+
˝Ò<Tä . Á|ü•ïkÕÔq+fÒ ˙e⁄ ˙eT‘·+ Á|üø±s¡+ >∑÷&Ü H˚Á‘·+ s¡÷bÕH˚ï, õVü≤«s¡T∫H˚, m+<äT≈£î
Á>∑V≤æ düT+Ô <√ #ÓbÕŒ*‡ edüT+Ô ~. ˙yÓH’ ê Ç<˚ düe÷<Ûëq+ #ÓãT‘êe⁄. ªªq dü+<äèX‚ ‹wü̃‹
s¡÷|üeTdü´ q #·≈îå£ cÕ |üX´¯ ‹ ø£Xï HÓq’ yéTµµ (Äj·Tqs¡÷|ü+ eTq <äèwæ|º <ü +ä∏ ˝ÀøÏ sê<äT.
me&É÷ Äj·TqqT ø£+{Ï‘√ #·÷&É˝Ò&ÉT) nì ÁX¯ó‹ #Ó|æŒq e÷≥\T ÁãVü≤àqT
nr+Á~j·TeTì #Ó|ü⁄ÔHêïsTT. s¡÷bÕ<Ûë´dü≈£î Ä<Ûës¡eTTø±ì X¯ó<ä∆ ÁãVü≤àeTT ø£+{ÏøÏ
ø£qã&É<äì ns¡úeTT. n+<äTe\q nC≤„qT\T ‘êeTT s¡÷bÕìï s¡÷|ü+>∑\ |òüT{≤ìï
#·÷∫q≥T¢ uÛ≤$kÕÔsT¡ . C≤„ì ÁãVü≤àeTTH˚ #·÷kÕÔ&TÉ . Äs√|æ+|üã&çq~ Ä<Ûës¡+ ø£qï
_Ûqï+ ø±<äT. ø£qTø£H˚ ªC≤„ìµ Á|ü|+ü #êìï #·÷düTHÔ êï ÁãVü≤àeTTH˚ >∑eTìkÕÔ&TÉ . |òTü ≥‘·‘«Ô· +
‘Ó*dæq yêìøÏ ªª≈£î+&ɵµ eT{Ϻ nH˚ uÛ≤eq edüTÔ+~ >∑<ë! nj·÷´! s¡÷bÕ<Ûë´dü≈£î
n~ÛcÕ˜qyÓTÆq ÁãVü≤àqT Á>∑Væ≤+∫q≥T¢ uÛÒ<ë<Ûë´dü≈£î n~ÛcÕ˜qyÓTÆq ÁãVü≤àqT >∑÷&Ü
Ç+Á~j·÷\T Á>∑V≤æ +#·e#·TÃqT >∑<ë! - düe÷:- Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . s¡÷bÕ<äT\qT Á>∑V≤æ +#·≥+
Ç+Á~j·T dü«uÛ≤e+ düèwæ$º Væ≤‘·+. uÛ<Ò ëìï Á>∑V≤æ +#·≥+ Ç+Á~j·Tdü«uÛ≤e+ ø±<äT. n~
n$<ä´ |üì. yê´eVü‰]ø£+>± e÷eT÷\T düsêŒìï eTq ø£qTï #·÷&É>\∑ <äT. ø±ì ÁuÛ≤+‹
e\q ‘ê&ÉT MT<ä }Væ≤+∫q düsêŒìï ø£qTï #·÷&É˝<Ò Tä . n$<ä´ e÷Á‘·yT˚ #·÷&É>\∑ <äT.
nsTT‘˚ n$<ä´ #·÷ù|~ ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ Te⁄‘·T+~. ø±ì ªuÛ<Ò +ä µ e´eVü‰s¡+˝À ‘Ó\TdüTqÔ ï~
>∑<ë! Bìì ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ m+<äTø£+{≤eTT? düe÷:- H˚Á‘ê~ - Ç+Á~j·T»q´ C≤„q+
ø±<äT ø£qTø£ n~ ÁbÕ‹uÛ≤dæø£eTT. ÁbÕ‹uÛ≤dæø£yÓTÆq$ ÁuÛ≤+‹e+{Ï$. ø£qTø£ n$
e´eVü‰s¡+˝À |üìøÏsêe⁄. eT] ªuÛ<Ò +ä µ e´eVü‰s¡+˝À |üìøÏedüTqÔ ï~ >∑<ë! nì Á|üXï¯ .
- ì»y˚T. ÁbÕ‹uÛ≤dæøy£ TÓ qÆ dü«|üï+˝À nH˚ø£ e´eVü‰sê\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT ø£<ë! ø£qTø£
ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ e´eVü‰s√|üj÷Ó –j˚T. ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+ ˝Ò≈î£ +&Ü @ e÷Á‘·eTT ‘=\>∑ì
sT÷ uÛÒ<äuÛ≤eeTT πøe\eTT ªs¡E®düs¡ŒeTTµ e˝… ÁbÕ‹uÛ≤dæø£+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? -
düe÷:- n+‘· nedüs+¡ ˝Ò<Tä . düTwüß|æ˝Ô À e#˚à ì]«ø£\ŒC≤„q+‘√HÓH’ ê á uÛ<Ò uä ≤Û e+
91 92 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
‘=\>∑T‘·T+~ >∑<ë! - n˝≤ nsTT‘˚ yê´eVü‰]ø£yTÓ qÆ sT÷ Á|ü|+ü #·+ >∑÷&Ü ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£
nqe\dæ edüT+Ô ~ >∑<ë! - ne⁄qT - nq+&ç - e÷≈£î ø±e\dæ+~ n<˚.
nj·÷´! s¡÷|üeTT yÓTT<ä\>∑T Ç+Á~j·TÁ>±Vü≤´>∑TD≤\˝≤>± uÛÒ<ä+ ≈£L&Ü
ÁbÕ‹uÛ≤dæøy£ T˚ >∑qTø£ uÛ<Ò ëìï e÷Á‘·yT˚ n$<ë´eè‹Ô Á>∑V≤æ +#·≥y˚T$T{Ï? -
@$T≥+fÒ - <˚ì dü«uÛ≤yêìïã{Ϻ <ëì $wüj·T+ #ÓbÕŒ* >∑<ë! s¡÷bÕìï
H˚Á‘˚+Á~j·T+ e÷Á‘·y˚T Á>∑Væ≤+∫q≥T¢ uÛÒ<ëìï n$<ä´ e÷Á‘·y˚T Á>∑Væ≤düTÔ+~ eTiÏ.
n$<ä´>∑T]+∫, <ëì X¯ø>ÔÏ T∑ ]+∫ m≈£îÿe X¯+ø£\T ≈£î<äse¡ ⁄. (n~ n˝≤ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
@<ÓH’ ê #˚dTü +Ô ~, ø£\e+{Ï~, ÁuÛ≤+‹e+{Ï~ - n$<ä´. yêì nìï+{ÏøÏ Ç~ ‘·*-¢
e÷j·÷X¯øÔÏ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). X¯óøÏjÔ T· +<äT s¡»‘·+˝≤>± n$<ä´e\qH˚ ªuÛ<Ò +ä µ. <ëìì
ìs¡÷|æ+#·≥+ nX¯ø´£ +. ø±s¡D+ n$<ä´ ø£qTø£. (ÁuÛ≤+‹ m˝≤edüT+Ô ~? ÁuÛ≤+‹e\q
˝Òì$ m˝≤ ø£qã&É‘êsTT. n$ mø£ÿ&É ‘·j÷· s¡e⁄‘êsTT. yê{Ïì ‘·j÷· s¡T#˚ùd |ü<ës¡ú
y˚T~? ø£\˝À y˚T&É\T m˝≤ ekÕÔsTT? m˝≤ ø£qã&É‘êsTT? eT+#·+ MT<ä ñqï eTq+
ø£\˝À nyÓT]ø±≈£î m˝≤ yÓfi≤Ô+? Ç˝≤+{Ï #=|üŒ<ä+≥T Á|üX¯ï\T ≈£î<äs¡e⁄>∑<ë-
nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
ªªuÛ<Ò +ä ìs¡÷|üD≤r‘·+µµ nì dæ<ë∆+rø£]+#·&+É
Á|ü‘·´ø£åC≤„qeTT ªdü‘Yµ nH˚ n+X¯eTTqT e÷Á‘·y˚T Á>∑Væ≤+#·Tqì, uÛÒ<äeTT
ìs¡÷|æ+|üXø¯ ´£ eTT >±ì<äì dæ<ë∆+rø£]+#êeTT. Ç~ düV≤æ +#·ì Ä#ês¡´ sêe÷qTE&ÉT
Äπø|å dæ Tü HÔ êï&ÉT - edüTeÔ ⁄jÓTTø£ÿ Äø£è‹s¡÷|üyTÓ qÆ C≤‹ yÓTT<ä\>∑T uÛ<Ò +ä ‘√ düV‰ü ø£*dæq
C≤„qy˚T Á|ü‘´· ø£eå Tì, Ä uÛ<Ò +ä C≤‹ yÓTT<ä\>∑T edüTeÔ ⁄jÓTTø£ÿ Äø±s¡s÷¡ |üeTì, ø£qTø£
uÛ<Ò +ä ‘˚*ø£>± ìs¡÷|æ+#·e#·TÃqì yê<äq ô|{≤º&TÉ -
n˝≤ø±<äT - >√e⁄jÓTTø£ÿ Äø±s¡yÓTÆq >∑+>∑&√\T (kÕdüï) yÓTT<ä˝…’q$ >√e⁄
nej·Tyê˝Òø±ì ªª>√‘·«C≤‹µµ ø±<äT. n<˚ >∑+>∑&√\T nìï Äe⁄\≈£î ñ+&É<Tä >∑<ë!
<˚ì >∑+>∑&√\T <ëì<˚ >∑<ë! nsTT‘˚ düe÷qyÓTqÆ >∑+>∑&√\T+≥T+~. ø±ì >√‘·«+
nH˚ C≤‹ e÷Á‘·+ nìï >√e⁄\+<äT ñ+≥T+~. (n˝≤π> >∑+>∑&√\T‘·« C≤‹ nìï
>∑+>∑&√\T\j·T+<äT ñ+≥T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ >√e⁄jÓTTø£ÿ Äø±s¡+ y˚sT¡ .
ª>√‘·«+µ nH˚ C≤‹ y˚sT¡ nì ‘˚*+~. >√‘·«+ ≈£L&Ü Á|ü‹ >√e⁄≈£L y˚sT¡ >± ñ+&É<Tä .
n˝≤ ñqï≥T¢ Á|üe÷D+ ˝Ò<Tä . Äø±s¡u<ÒÛ +ä Á|ü‘´· ø£yå T˚ . <˚e<ä‘T· ìÔ Äø±s¡+ (Ç<äs› ÷¡
eTqTwüß˝Ò nsTTHê) j·T»„<‘ä T· ìÔ øÏ ñ+&É<Tä . yêì >√e⁄jÓTTø£ÿ Äø±s¡+ Mì >√e⁄≈£î
ñ+&É<Tä . (˝Ò<+ä fÒ eTqTwüß\qT >∑T]Ô+#·≥+ yÓTT<ä˝q’… $ kÕ<Û´ä + ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
63
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 93
düe÷q Äø±s¡+ ñ+≥T+~. >∑+>∑&√\T, ø=eTTà\T yÓTT<ä˝q’… $ e´wæj º TÓ Tø£ÿ kı+‘· $X‚wü
<Ûsä êà\T. n+<äTe\q n$ ª@ø£+µ ø±e⁄. dü+kÕúq+ (nej·Te$Hê´dü+) e´wæº>∑‘·+.
C≤‹ düeTwæ>º ‘∑ +· . Ç$ s¬ +&ÉT _Ûqï+. ø£qTø£ ªdü+kÕúqs¡÷|üC≤‹µ nq≥+ ‘·|ü . ø±>±
ndü\T $wüj·÷ìøÏ e<ë›+! dü+kÕúq+>±ì C≤‹>±ì ªuÛÒ<ä+µ nì #Ó|üŒsê<äT. n˝≤
ns¡+ú ˝Ò<Tä . e´eVü‰s¡+ ˝Ò<Tä . ªª|òTü ≥eTTq≈£î |ü≥eTT‘√ uÛ<Ò +ä ø£\<äTµµ nqïe÷≥e\q
- |òTü ≥eTTq≈£î |ü≥eTT‘√ C≤‹ ø£\<äT - nì ñqà‘·T&Ô øç Ï ‘·|Œü me]ø° - ns¡+ú sê<äT.
˝Ò<ë |òTü ≥eTTq≈£î |ü≥eTTe\q bı&ÉT>∑T yÓT&É e∫Ã+~ - nì ø±ì ns¡+ú sê<äT
(nq>± uÛÒ<ä+ y˚s¡T C≤‹, dü+kÕúq |ü<äeTT\T y˚s¡T - |òüT≥eTTq≈£î |ü≥eTT‘√
uÛ<Ò eä TTø£\<äT - n+fÒ e#˚à uÛ≤e+ - |òTü ≥eTTq≈£î |ü≥eTT‘√ C≤‹ ø£\<äT - n+fÒ
sê<äT. b˛˙ Ç~ n+fÒ nBsê<äT. ø£qTø£ sêe÷qTCÀø£yÔ TÓ qÆ ªC≤‹ - uÛ<Ò +ä µ nH˚ yê<ä+
≈£î<äs<¡ Tä - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ dü+kÕúq+>±ì, C≤‹>±ì uÛ<Ò +ä ø±<äT. n$ uÛ<Ò ëìï
}Væ≤+#·{≤ìøÏ |üìøÏe#˚Ã$. n+<äT˝À dü+kÕúq+ (Äø£è‹) ˇπø C≤‹˝Àì e´wüߺ\
eT<Û´ä ‘˚&ÜqT, C≤‹ Ç‘·sC¡ ≤‹ edüTeÔ ⁄\qT+&ç ‘˚&ÜqT #Ó|Œü {≤ìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü ‘É êsTT.
dü+kÕúqeTT C≤‹ nH˚$ dü«j·T+>± ì\ã&É‘êsTT. uÛ<Ò +ä nH˚~ m|ü⁄&É÷ dü«j·T+>±
sê<äT. <ëìøÏ ‘·|Œü ø£ ªÁ|ü‹jÓ÷–µ (ˇø£ uÛ<Ò +ä >∑\ edüTeÔ ⁄) ñ+&Ü*. ªª|òTü ≥+ ø£qï |ü≥+
_Ûqï+µµ n˝≤ #Ó|üŒe˝…qT >±ì }s¡ø£y˚T ª_Ûqï+, uÛÒ<ä+µ nì #Ó|üŒ≥+ ≈£î<äs¡<äT.
m+<äTø£+fÒ s¬ +&ÉT edüTeÔ ⁄\ eT<Û´ä b˛*à #Óù|Œ~. nuÛ≤e+ >∑÷&Ü Ç≥Te+{Ï<.˚ @~˝Ò<√
<ëì‘√ ø£*|æ #ÓbÕŒ* ø±ì }s¡øH£ ˚ ªnuÛ≤e+µ nì #Ó|Œü ≥+ ñ+&É<Tä . |òTü {≤uÛ≤e+,
|ü{≤uÛ≤e+ - n˝≤ #ÓbÕŒ*. ø£qTø£ dü+kÕúqeTT, C≤‹ #Ó|Œü ≥+ ‘˚*øπ >±ì ªuÛ<Ò +ä µ
ìs¡÷|æ+#·&+É ≈£î<äs<¡ Tä . BìøÏ nuÛ≤eeTT eT+∫ <äècÕº+‘·eTT. ªªnuÛ≤e+µµ ñ+<ë?
˝Ò<ë? ñ+<äq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . n~ nuÛ≤e+ ø£qTø£ ªuÛ≤e+µ ø±˝Ò<Tä . ˝Ò<+ä fÒ nuÛ≤ey˚T
˝Ò<qä ï≥T¢. Bìïã{Ϻ ñqï<√ ˝Ò<√ ìs¡«∫+|üsêì<˚ nuÛ≤eeTT. ª˝Ò<Tä µ nH˚ e´eVü‰sêìï
≈£î<äs¡Ã{≤ìøÏ ªnuÛ≤e+µ |ü<ës¡ú+>± ø£*Œ+#· ã&ç+~. ø£qTø£ n~ nìs¡«#·˙j·T+.
m˝≤>∑+fÒ, ø±s¡´yÓTqÆ »>∑‘T· qÔ T ã{Ϻ ø±s¡DyÓTqÆ nC≤„qeTT / e÷j·TqT ø£*Œ+#êeTT.
ÁX¯ó‘· Á|üø±•ø£˝À ªªuÛÒ<ä+ ìs¡÷|æ+#·&É+ ‘˚*ø£j˚T. ø±s¡D≤ìï ìs¡÷|æ+#·≥+ n+fÒ
ø±s√´‘·Œ‹ÔøÏ nqTs¡÷|ü+>± ñ+&É{≤ìï ã{Ϻ ìs¡÷|æ+#·e#·TÃqT. ø±s√´‘·Œ‹Ô#‘˚ · ø±s¡D+
ø±sê´qTs¡÷|ü+>± ñ+&É≥+ ªdæ~d∆ Tü +Ô ~µ nì #Ó|Œæ q e÷≥ ‘·|ü. |òTü ≥eTH˚ ø±s¡´+
e\q eT{Ϻ nH˚ ø±s¡D+ ø±s√´‘·Œ‹Ôøq£ Ts¡÷|ü+ nqï $wüjT· + ‘˚*ø£>± ìs¡÷|æ+#·
e#·TÃqT. ø±ì ªs¡Ed® sü Œ¡ µ ÁuÛ≤+‹ e<ä› düsŒ¡ eTH˚ (ÁuÛ≤+‹) ø±s√´‘·Œ‹ÔøÏ s¡Ee® ⁄ nqTs¡÷|ü+
nì ìs¡÷|æ+#·˝eÒ TT. s¡Ee® ⁄ qT+&ç düsŒ¡ eTT |ü⁄≥º˝<Ò Tä . n~ ˇø£ edüTeÔ ⁄ eTs√ edüTeÔ ⁄>±
64
94 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£ìŒ+#·≥y˚T. n~ nq´<ÛëU≤´‹ (ˇø£{Ï eTs=ø£{>Ï ± ø£ìŒ+#·≥+) j˚T. n+fÒ mø£ÿ&√
|ü⁄≥º˝≤+{Ï yê{Ï˝À ñ+&˚ düs¡ŒeTTqT ªÇ<äT>√µ nì Á‘ê&ÉTô|’q ñqï≥T¢ #·÷|ü≥+
≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£. ªªÇ<äT>√µ nì Á‘ê&ÉTô|q’ ñqï≥T¢ #·÷|ü≥+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£. ªªÇ<äT>√µµ
nì n#·Ã≥ #·÷|üã&˚ edüTeÔ ⁄ (Á‘ê&ÉT - s¡Ee® ⁄) ‘√ ø£qTï ø£*j·T≈£î+&Ü ªbÕeTTµ nqï
ÁuÛeÑ T ndü\T |ü⁄≥º<Tä >∑<ë! ÁuÛeÑ Tø£qï eTT+<˚ |ü⁄{Ïqº ªÇ<äT>√µ nqï edüTeÔ ⁄ ÁuÛeÑ T˝ÀøÏ
#˚s¡<äT >∑<ë! n˝≤H˚ ø±s¡´yÓTÆq »>∑‘·TÔqT ã{Ϻ ø±s¡DyÓTÆq ÁãVü≤àeTT ø±s√´‘·Œ‹ÔøÏ
nqTs¡÷|ü+>± ñ+<äì #Ó|Œü ≥+ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . nqTs¡÷|ü+>± ˝Ò<ìä #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~.
@eT+fÒ ÁãVü≤àeTT dü∫Ã<ëq+<äs÷¡ |ü+. Á|ü|+ü #·eTT ndü‘´· - nC≤„q <äT'K s¡÷|üeTT.
n≥¢sTT‘˚ Á|ü|+ü #·ø±s¡D+ nC≤„qy˚T n+<ëeT+fÒ ªªj·T‘√yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì C≤j·T+‘˚-
µµ nì ÁX¯ó‘·T\T ÁãVü≤àeTTH˚ »>∑‘êÿs¡D+>± #Ó|ü⁄Ôqï$. nj·÷´! <ëqs¡úeTT
ÁãVü≤àì$T‘·Ôø±s¡DeTì, nC≤„qeTT ñbÕ<ëq ø±s¡DeTì (≈£î+&É- BìøÏ eT{Ϻ
ñbÕ<ëqø±s¡D+. ø£Ás¡ yÓTT<ä˝q’… $ ì$T‘·øÔ ±s¡D≤\T) ns¡+ú nì ‘·eTs¡q e#·TÃqT.
ø±ì ªªÁ|üø£è‹X¯Ã Á|ü‹C≤„ <äècÕº+‘êqT|üs√<Ûë‘Yµµ (ˇø£{Ï ‘Ó*ùdÔ <ëì e\q e∫Ãq
edüTeÔ ⁄\ ‘·‘«Ô· + ‘Ó\TdüT+Ô ~ nì y˚<Áä |ü‹C≤„ <äècÕº+‘·+ - eT{Ϻ ‘Ó*ùdÔ <ëìqT+∫
‘·j÷· s¡sTTq ≈£î+&É, #·{ºÏ yÓTT<ä\>∑Tyêì ‘·‘«Ô· + ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚T »>∑‘T· ≈Ô î£
ì$T‘√ÔbÕ<ëqø±s¡DeTT) nH˚ dü÷Á‘·+ u…&dç æ ø=≥TÔ+~. ø£qTø£ $#ês¡D≈£î ≈£î<äs<¡ Tä .
n+<äTe\q ìs¡÷|üD nX¯ø£´+. uÛÒ<ä+ >∑÷&Ü n≥Te+{Ï<˚. ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝ÀH˚
uÛ<Ò eä T÷\eTT ìs¡÷|æ+#·≥+ ‘˚*ø£ >∑qTø£ uÛ<Ò +ä ìs¡÷|æ+#·≥+ kÕ<Û´ä y˚T nì nHêïs¡T.
- nB ‘·ù|Œ. uÛ<Ò eä T÷\yÓTqÆ ~ nC≤„qeTT. <ëìì ìs¡÷|æ+#·&+É kÕ<Û´ä + ø±<äT. ø£qTø£
uÛ<Ò ìä s¡÷|üDeTTqTï nkÕ<Û´ä y˚T. ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝ÀH˚ eTi=ø£ e÷≥ ªªuÛ<Ò ëìï u≤~Û+#˚
Á|üe÷D+e\q e#˚à C≤„qeTT >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T ø£qTø£ ªuÛ<Ò +ä µ u≤~Û+|üã&É<Tä ø£qTø£
j·T<∏ës¡yú T˚ nì - nB ‘·ù|Œ. uÛ<Ò +ä $T<∏´ä . <ëìì u≤~Û+#˚ Á|üe÷DeT÷ $T<∏´ä .
<ëìe\qe∫Ãq C≤„qeT÷ $T<∏´ä . ªªuÛÒ<ä+ $T<∏ä´ - ÁãVü≤à_Ûqï+ ø£qTø£ - s¡E®düs¡Œ+e˝…µµ
á Á|ür‹ $T<∏´ä nsTTq+‘·e÷Á‘êq uÛ<Ò +ä ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+ ø±≈£î+&Ü b˛‘·T+<ë?
dü ‘ · ´ + ne⁄‘· T +<ë? s¡ E ® d ü s ¡ Œ + e<ä › ªªÇ~ dü s ¡ Œ eTTµµ nqï C≤„ q + $T<∏ ä ´
nsTTq+‘·e÷Á‘êq s¡E®düs¡Œ+ dü‘·´+ ne⁄‘·T+<ë? $T<∏ë´C≤„q+e\q uÛÒ<äeTTq≈£î
u≤<Ûä m˝≤ edüTÔ+~? nqsê<äT. $T<∏ä´ nsTTq <ä+&É C≤„q+‘√HÓ’q ªªs¡E®düs¡Œ+µµ
u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~ ø£qTø£. (nq>± s¡Ee® ⁄qT #·÷∫ ˇø£&TÉ düsŒ¡ + nqTø=ì ‘·sT¡ yê‘·
<ëìì ªªø£Ás¡µµ nì ÁuÛ≤+‹|ü&ܶ&TÉ . yÓTT<ä{Ï ÁuÛ≤+‹ì s¬ +&Ée ÁuÛ≤+‹ s¡<Tä #› d˚ Tü +Ô ~).
n+fÒ ns¡+ú , uÛ<Ò +ä nH˚ $T<∏ë´C≤„Hêìï ô|q’ #Ó|Œæ q nqTe÷q+ u≤~ÛdTü +Ô ~. n+fÒ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 95
ªªuÛ<Ò +ä µµ $T<∏´ä ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ uÛ<Ò ëìï u≤~Û+#˚ Á|ür‹ $T<∏´ä nsTTq+‘·e÷Á‘êq
uÛ<Ò +ä dü‘´· + nsTTb˛<äT. ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ <˚<H’Ó ê $T<∏´ä j˚T.
nj·÷´! MT n<Ó«’ ‘·XÊÅdÔü ìs¡j í T· eTT dü‘´· e÷? ndü‘´· e÷? dü‘´· eTsTT‘˚ ªdü«XÊÅùdÔ
ìs¡j í T˚ dü‘´˚ dü‘ê´'düT´s√¢øø£ \£ ŒHê'µ (MT XÊÅdÔü ìs¡j í T· + dü‘´· yÓT‘Æ ˚ ˝Àø£ ø£\Œq\T >∑÷&Ü
dü‘´· y˚T - nq>± MT XÊÅd+Ôü dü‘´· yÓT‘Æ ˚ ˝Àø£eT÷ dü‘´· y˚T). dü‘´· + ø±<ä+fÒ - ªÁãVü≤àdü‘´· +
»>∑ìà<∏ë´µ nqï ìs¡j í T· + ndü‘´· yÓT‘Æ ˚ - »>∑‘T· Ô dü‘´· y˚T ne⁄‘·T+~ >∑<ë!
düe÷:- n˝≤ø±<äT - ‘·eTs¡T e÷ XÊÅdìÔü s¡j í ÷· ìï ˝Àø±ìï e´eVü‰s¡+˝À dü‘´· eTHêïsê?
|üs¡e÷s¡ú+˝À dü‘´· eTHêïsê? yÓTT<ä{Ï |üøyå£ TÓ ‘Æ ˚ e÷≈£L düeTà‘·yT˚ . uÛ÷Ñ ' uÛTÑ e' yÓTT<ä\>∑T
˝Àø±\T>±ì, e÷ XÊÅd+Ôü >±ì e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À dü‘ê´˝Ò. s¬ +&Ée |üøyå£ TÓ ‘Æ ˚ ‘·ù|Œ. Ä
<äX˝¯ À ˝Àø£eT÷ ˝Ò<Tä , XÊÅdeÔü T÷ ˝Ò<Tä . øπ e\+ ÁãVü≤ày˚T.
nsTT‘˚ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À e÷ XÊÅd+Ôü ($•cÕº<«’Ó ‘·eTT) >∑÷&Ü dü‘´· y˚T >∑<ë! nì Á|üXï¯ .
düe÷:- dü‘´· eT+fÒ øπ e\+ Á|ürj·÷e÷q+ (‘√#·≥+) ø±e≥+ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚
s¡Ed® sü Œ¡ + >∑÷&Ü düTŒ¤]düT+Ô ~ >∑qTø£ dü‘´· eTHê*. dü‘´· + n+fÒ u≤~Û+|üã&Éì $wüjT· +
nq>± yêdüÔe+ nqTø=+fÒ MT XÊÅdüÔ+ dü‘·´+ ø±<äT. m+<äTø£+fÒ e´‹πsø£
Á|üe÷D≤\e\q n~ u≤~Û‘+· . nbÂs¡Tùwj·TyÓTqÆ y˚<ë+‘· XÊÅdeÔü TT n<Ó«’ ‘· Á|ü‹bÕ<äøe£ TT.
ø£qTø£ Ç~ MT <Ó«’ ‘·XÊÅkÕÔ\qT u≤~ÛdTü +Ô ~. s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹˝À s¡E® C≤„q+ @s¡Œ&çq
‘·sê«‘· n+‘·≈î£ eTT+<äT <ëìô|’ @s¡Œ&çq düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹, <ä+&ÉÁuÛeÑ T yÓTT<ä˝q’… $ b˛‘êsTT
>∑<ë! n˝≤H˚ ÇBqT.
kÕsê+X¯eTT - ªª‘·‘·‡‘·´eT‘√q´<ës¡Ô+µµ nqï ÁX¯ó‹ ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ <ä+‘ê $T<∏´ä
nì #Ó|Œæ +~. á uÀ<Û‘ä √ Ç‘·s¡ XÊÅkÕÔ \ìï+{Ï˙ Á‘√dæyd˚ +æ ~. ÁãVü≤à _Ûqïy˚T >∑qTø£
‘êqTqTï $T<∏´ä j˚T nì uÀ~ÛdTü +Ô ~. nsTT‘˚ ÁX¯ó‹ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚døæ =qïfÒ¢ >∑<ë! n˝≤
me¬sH’ ê ‘·eT #êe⁄ ‘êy˚T ø√s¡T≈£î+{≤sê? n+fÒ ø√s¡Tø√e#·TÃ. ø£‘ø· £ (>∑#÷ ø±j·T)
#·÷s¡eí TT eTTiÏøÏ ˙{Ï˝À y˚ùdÔ ˙{Ï eTT]øÏ‘√u≤≥T ‘êqT >∑÷&Ü ÁøÏ+<ä≈î£ ~–b˛‘·T+~.
(<˚X¯+ø√dü+ ôd’ì≈£î&ÉT n+‘˚ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ Ç‘·s¡XÊÅdüÔeTT\e˝… n<Ó’«‘·
XÊÅdeÔü TTqTï $T<∏´ä j˚T. ø±ì n~ Á|ü‹bÕ~+∫q ÁãVü≤às¡÷|üyTÓ qÆ n<Ó«’ ‘·eTT dü‘´· eTT
ø£qTø£ Ç‘·s¡XÊÅkÕÔ\qT $T+∫q Á|üe÷Dsê»eTT ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ ª»>∑‘·TÔ $T<∏ä´µ
nqï $wüjT· + dü‘´· y˚T. Ç+ø=ø£≥Hêïs¡T - ªªuÛ<Ò +ä n+^ø£]+|üøb£ ˛‘˚, yê~ - Á|ü‹yê~,
>∑Ts¡Te⁄ - •wüß´&ÉTµµ e+{Ï $wüj÷· \T ≈£î<äse¡ ì - nB‘·ù|Œ. e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À n˙ï
dü‘´· eTT˝Ò. yê´eVü‰]ø£ uÛ<Ò ë\qT <Ó«’ ‘êìï y˚TeTT ìùw~Û+#·˝<Ò Tä . |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ ÀqT,
65
96 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
‘·‘«Ô· + #Ó|Œü {≤ìøÏ e÷Á‘·yT˚ uÛ<Ò +ä ìùw~Û+#êeTT. Bì‘√ sêe÷qT» Á|üXï¯ ≈£î düe÷<Ûëq+
<=]øÏ+~. Á|üXï¯ @eT+fÒ - Á|ü‘·´ø£å+˝À ªªdü‘·TÔµµ e÷Á‘·y˚T >√#·]ùdÔ n|ü⁄&ÉT ªªuÛÒ<ä+µµ
Á>∑Væ≤+|ü ã&É<äì ns¡ú+ ø£<ë! n˝≤+≥|ü⁄&ÉT >∑Ti¿+ ø±yê\ì yÓ[¢qyê&ÉT <äTqïqT
#·÷∫ e<ä›ì yÓq≈£îÿsê&ÉT >∑<ë! - düe÷:- Á|ü‘·´ø£å Á|üe÷D+‘√ ªdü‘·TÔµ e÷Á‘·y˚T
>√#·]+∫Hê n$<ë´eè‹Ô#‘˚ · uÛ<Ò sä ÷¡ |ü<«’Ó ‘·+ >√#·]düT+Ô ~. s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹˝À ªªÇ~
düsŒ¡ +µµ nqï C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~. ªÇ~µ nqï n+X¯+ Á|ü‘´· ø£+å e\q ø£*–‘˚ ªdüsŒ¡ +µ
nqï~ n$<ä´e\q ø£\T>∑T‘·T+~. ø£qTø£H˚ - nq>± düsŒ¡ Á|ü‘´· ø£+å >∑÷&Ü - (uÛ<Ò Cä ≤„q+)
ø£\>∑≥+e\qH˚ uÛj Ñ T· |ü&ç |üsT¡ >¬ ‘·≥Ô + »s¡T>∑T‘·T+~. sêe÷qTC≤#ês¡T´\T eTi=ø£{Ï
>∑÷&Ü nHêïs¡T. ªªÁ|ü‹C≤„q+˝Àq÷ (dü+y˚<qä +) uÛ<Ò +ä ñ+≥T+~. ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£+å
$•cÕºsêúìï (πøe\+ dü‘T· qÔ T >±≈£î+&Ü) uÀ~Û+#˚<˚ ne⁄‘·T+~ - nì.
düe÷:- nB ‘·ù|Œ. C≤„q+˝À uÛ<Ò ë\T ˝Òe⁄. <ëì˝ÀøÏ #˚]q ñbÕ<ÛTä \qTã{Ϻ uÛ<Ò +ä ,
|òüT≥C≤„q+, |ü≥C≤„q+ ˝≤>±. Äø±X¯+˝À uÛÒ<ä+ ˝Ò<äT. ø±ì |òüT{≤<äT\qT ã{Ϻ
|òüT{≤ø±X¯eTT, eTsƒêø±X¯eTT nì uÛÒ<ä+ edüTÔ+~ >∑<ë! ø£qTø£ C≤„q+˝À uÛÒ<ä+
nÁ|üe÷DeTT. ø£qTø£ Á|ü‘·´ø£å C≤„qeTT $•cÕºs¡ú $wüj·T+ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚
dü+y˚<äq\ìï (C≤„Hê\T) ˇπø s¡ø£yÓTÆ düHêàÁ‘· Á>±VüQ\sTT‘˚ ˇπø C≤„q+‘√ nìï
Á>∑V≤æ +|üã&ç‘˚ n|ü⁄&ÉT Á>∑T&ç,¶ #Ó${Ï - nH˚ ‘˚&Ü ñ+&É<Tä >∑<ë! nì Á|üXï¯ . C≤„q+
m|ü&É÷ ˇø£f.Ò ªªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤൵, ªª@ø£yT˚ yê~«rj·TyéTµµ nqT ÁX¯ó‘·T\T
Á|üe÷DeTT. C≤„q+‘√ >∑÷&çq eè‘·T\Ô T (n+‘·'ø£sD¡ yê´bÕsê\T) #ê˝≤ ñ+{≤sTT.
$wüjT· uÛ<Ò +ä e\q n$ _Ûqï+>± nH˚ø+£ ne⁄‘êsTT. (|òTü ≥C≤„q+, |ü≥C≤„q+ yÓTT<ä˝q’… $)
Äj·÷ $wüj÷· ø±s¡+‘√ Äj·÷ eè‘·T\Ô T @s¡Œ&ç Äj·÷ $wüj÷· \qT Á|ü‘´· ø£+å #˚kÕÔsTT.
ø£qTø£ C≤„qHêHê‘·«+ Ä |ü<‹∆ä ˝À n+^ø£]kÕÔ+. n<˚ $•cÕºsú¡ uÀ<Û.ä (|òTü ≥C≤„q+ -
|òTü ≥$•wüCº ≤„q+). (n+<äTe\q Á>∑T&çy¶ ês¡T #·÷&É ˝ÒsT¡ . yê]ø£≥Te+{Ï eè‹Ô @s¡Œ&É<Tä
>∑qTø£ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nj·÷´! Á|ü‹ eè‹Ô ªªdü‘T· qÔ Tµµ e÷Á‘·yT˚ Á>∑V≤æ düT+Ô <äì >∑<ë ‘·eTs¡T #ÓbÕŒs¡T-
düe÷:- n˝≤ #Ó|Œü ˝Ò<Tä - Á|üe÷Deè‹Ô e÷Á‘·yT˚ (nq>± ø£qTï, #Ó$ yê{Ï <ë«sê
ãj·T≥≈£îb˛j˚T n+‘·'ø£sD¡ yê´bÕs¡eTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). |òTü {≤~>∑‘· #Ó‘’ q· ´eTTqT
nq>± dü‘T· qÔ T Á>∑V≤æ düT+Ô <äì #ÓbÕŒeTT. n$<ë´eè‹Ô e÷Á‘·eTT ø±<äT. (dü~«wüjT· eTT
ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ˝Ò<ë H˚Á‘˚+Á~j·T+ <ë«sê ãj·T≥≈£î yÓ[flq n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô
(|òüT≥eTTjÓTTø£ÿ) s¡÷bÕ<Ûë´dü≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆq #Ó’‘·q´eTTqT Á>∑Væ≤düTÔ+~. s¡kÕ<Ûë´dü≈£î
Ä<Ûës¡yÓTÆq #Ó’‘·q´eTTqT Á>∑Væ≤+#·<äì ìj·TeT+ ñqï~ ø£<ë! (Ä Á|üø±s¡+ Á>∑T&ç¶
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
yêìøÏ |òTü ≥s¡÷|ü+, #Ó${Ï yêìøÏ X¯ãs› ÷¡ |ü+ <=s¡øe£ ⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Ç+‘˚>±ø£,
C≤„q+ $wüjT· s¡V≤æ ‘·eTì, n~ nK+&ÉeTì (@ø£+) #Óù|Œ e÷‘√ ªC≤„qeTT\Tµ nì
ãVüQe#·qeTT, ª@ø£$wüjT· eTìµ Á|üXï¯ - y˚jT· sê<äT. ô|>’ ±, dü$ø£\Œø£C≤„Hê\T nH˚øe£ Tì
y˚TeTT n+^ø£]+#êeTT >∑<ë! ì]«ø£\Œø£ C≤„qy˚T nK+&ÉeTì y˚TeTT #ÓbÕŒeTT. X¯ãd› Œü s¡Ù
C≤„Hê<äT\T dü$ø£\Œø£eTT˝Ò. ø£qTø£ @ <√wüeT÷ ˝Ò<Tä .
sêe÷qTC≤#ês¡T´\yês¡T Ç+ø=ø£≥Hêïs¡T - ªªì]«X‚wüyÓTÆq dü‘·TÔqT e÷Á‘·y˚T
Á|ü‘·´ø£åeTT Á>∑Væ≤ùdÔ, Ä dü‘·TÔqT >∑÷]à Ç+‘·>± $e]+#˚ y˚<ë+‘·XÊÅdüÔ+ πøe\+
$wüj÷· qTyê<ä+ #˚dqæ fÒ¢ ‘·|Œü ø=‘·Ô $wüjT· + #Ó|Œæ q≥T¢ >±<äTµµ.
nB ‘·ù|Œ - Ä#êsê´! ªªÁ|ü‘´· ø£+å µµ n+fÒ MT ns¡yú T˚ $T{Ï? Ç+Á~j·÷\T |òTü {≤~
$wüj÷· \T ø£\e≥+ (Ç+Á~j·÷s¡dú ìü ïø£s¸¡ ) e\q e#˚à |òTü {≤~ Á|ü‘´· ø£å C≤„qe÷?- n<äsTT‘˚
ª|ò\ü +µ nsTTq C≤„qeTT. n~ $wüj÷· ìï Á>∑V≤æ +#·<Tä . ˝Ò<+ä fÒ Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷DyÓTqÆ
Ç+Á~j·T+‘√ e#˚à C≤„qe÷?n≥¢sTT‘˚ ÁãVü≤à+ Ç+Á~j·÷r‘·+ ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£+å ≈£î<äs<¡ Tä .
˝Ò<+ä fÒ, n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ôs÷¡ |ü Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D+‘√Hê? - nsTT‘˚ Ç+Á~j·÷\<ë«sê
ãj·T{ÏøÏ yÓfifl‚ eè‹Ô‘√Hê? - <ëì‘√ e÷Á‘·eTT s¡÷bÕ<äT\j·T+<äTqï ªdü‘µY e÷Á‘·yT˚
Á>∑V≤æ +|üã&ÉT‘·T+~. n+‘˚>±ì s¡÷bÕ<äT\T ˝Òì øπ e\ ªdü‘µY ø±<äT. ãj·T{ÏøÏ yÓfifl¯ ì
n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô‘√ nsTT‘˚ n~ ì]«X‚wü X¯ó<ä∆ øπ e\ ÁãVü‰àø±s¡eTsTT‘˚ ÁãVü≤à Á|ü‘´· ø£+å
ø£\T>∑T‘·T+<äì y˚<ë+‘· XÊÅdyÔü T˚ #Ó|Œü e˝…qT >∑qTø£ XÊÅdeÔü TT e´s¡eú TT ø±<äT.
Ä Ä#ês¡T´\T Ç+ø=ø£{Ï nHêïs¡T - dü‘T· Ô e÷Á‘·yT˚ Á|ü‘´· ø£å $wüjT· + nsTT‘˚
ÁãVü≤à Á|üyT˚ j·T+ (Ç+Á~j·T >√#·s+¡ ) nsTTq≥T¢ >∑qTø£ |òTü ≥+e˝… ª»&ÉeTTµ yÓTT<ä˝q’…
dæú‘·T\T >∑\~ ø±e#·TÃqT - nì - nB ‘·ù|Œ. ªÁ|üy˚Tj·T+µ n+fÒ eè‹Ôj·T+<äT
Á|ü‹_+_+∫q #Ó‘’ q· ´ (∫<ëuÛ≤dü) s¡÷|üyTÓ qÆ ~ (|ò\ü yê´|ü´yÓTqÆ ~) Á|üyT˚ j·T+. (nq>±
Ç+Á~j·T>√#·s¡+ ø±e≥+ nH˚ |òü\+ ø±e≥+ - Á|üy˚Tj·T+. |òüT≥+ ø£qã&ç+~.
ø£qã&çq~ ø±e≥y˚T |ò\ü eTT. Ä |ò\ü +˝À #˚]q<˚ Á|üyT˚ j·TeTT - n<˚ |òTü ≥eTT.) eè‹Ô
yê´|ü´yÓTqÆ ~ Á|üyT˚ j·TeTT ø±<äT. ˝Ò<ë, ÁãVü≤à≈£î Á|üyT˚ j·T‘·«+ nH˚ ø£fi+¯ ø£eTT yêdüeÔ e÷?
e´eVü‰s¡+ e\qHê? - yêdüeÔ + ø±<äT. Ä <äX˝¯ À Á|üe÷‘·, Á|üe÷D+ nH˚ s¬ +&É÷
ñ+&Ée⁄. e´eVü‰s¡+ e\qqsTT‘˚ e÷≈£î düeTà‘·yT˚ ÁãVü≤à+MT<ä Á|ü|+ü #·yT˚ ø£*Œ‘·yTÓ ‘Æ ˚
Çø£ Á|üyT˚ j·T‘·«eTT ø£*Œ+|üã&É<ë? ø£qTø£ Á|üyT˚ j·T‘·«+ <ëì‘√ u≤≥T »&É‘«· + e+{Ï$
sêe⁄. á ø£\Œq\ìï+{ÏøÏ ø±s¡D+ nC≤„q+ nq>± e÷j·T / n$<ä´ nì Ç~eiπø
#ÓbÕŒeTT.
97 98 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! #ÓbÕŒs¡T. nsTTHê Ä nC≤„qeTT ÁãVü≤à+ø£qï n_Ûqïe÷? _Ûqïe÷?-
n_ÛqïyÓT‘Æ ˚ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü »&ÉeTe⁄‘·T+~. ªª_Ûqï+µµ nqTø=+fÒ - Ä uÛ<Ò +ä _ÛqïyÓTqÆ
ÁãVü≤àj·T+<äTqï<ë? - ne⁄q+fÒ Ä‘êàÁX¯jT· yÓTT<ä\>∑T <√cÕ\T ekÕÔsTT. n_ÛqïyÓTqÆ
ÁãVü≤àj·T+<äT n+fÒ - _ÛqïyÓTÆq nC≤„q+ n_ÛqïyÓTÆq ÁãVü≤àj·T+<äT - n+fÒ
dü«e#·qyê´|ò÷ü ‘·+ - düe÷:- nC≤„q+ (e÷j·T) ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+ ø±<äT. n_Ûqï+
ø±<äT. _ÛHêï_Ûqï+ ø±<äT. n˝≤ nì <ëìHÓes¡÷ ìs¡÷|æ+#·˝Òs¡T. ø£qTø£H˚ <ëìì
nìs¡«#·˙j·T+ n+{≤s¡T. nC≤„q+ (e÷j·T) ÁãVü≤àX¯ø.ÔÏ n–ïX¯øÔÏ n–ïø£qï _Ûqïe÷?
n_Ûqïe÷? nqï~ - ìs¡÷|æ+#·˝ÒeTT. n–ï - <ëìX¯øÏÔ n_Ûqï+ nsTT‘˚
eTDÏeT+Á‘ê<äT\e\q n–ïX¯øìÔÏ ã+~Û+∫q|ü⁄&ÉT n–ï>∑÷&Ü Ä]b˛e˝…qT. ø±ì ˝Ò<Tä .
_Ûqï+ nsTT‘˚ n–ïøÏ $&ç>± X¯øÔÏ \_Û+#·T≥ ˝Ò<Tä . _ÛHêï_Ûqï+ nH˚ e÷≥ ≈£î<äs<¡ Tä .
|üsd¡ Œü s¡ $s¡T<äy∆ TÓ qÆ s¬ +&ÉT <Ûsä êà\T ø£*dæ ñ+&Ée⁄. ø£qTø£ ìs¡÷|üD nX¯ø´£ eTT.
nj·÷´! nC≤„qeTT, <ëìe\q e∫Ãq uÛÒ<äeTT ìs¡÷|æ+|üX¯ø£´eTT ø±ø£b˛‘˚
nuÛ<Ò eä TT >∑÷&Ü ìs¡÷|æ+|üXø¯ ´£ eTT ø±ì<˚. m˝≤ n+fÒ nuÛ<Ò eä TT ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ
dü«s¡÷|üe÷? <Ûsä à¡ e÷? dü«s¡÷|üeTH˚ |üøeå£ TT˝À - <˚ì‘√ nuÛ<Ò eä TT - nH˚~ #Óù|Œ
neø±X¯eTT b˛‘·T+~ (Á|ü‹jÓ÷– ìs¡ù|ø£å e´eVü‰s¡ Á|üd+ü >∑'). ø±ì, n˝≤ øπ e\+
ªnuÛ<Ò +ä µ nqï e´eVü‰s¡+ ˝Ò<Tä . Á|ü‹jÓ÷–‘√ ø£*dæjT˚ ÁãVü≤à‘√ nuÛ<Ò ä e´eVü‰s¡+
ñ+≥Tqï~. |òTü ≥<Û«ä +düyTÓ qÆ ‘·sê«‘· ªª|òTü {≤ø±X¯eTT - Äø±X¯eTTµµ ø£qï _ÛqïeTT ø±q≥T¢
- yÓTT<ä˝q’… Á|ür‘·T\THêïsTT. n˝≤ ÁãVü‰àuÛ<Ò ä $wüjT· eTT @<√ ˇø£ Á|ü‹jÓ÷–‘√H˚
#˚jT· e\dæjT· Tqï~. ˝Òø£ nuÛ<Ò +ä <Ûsä à¡ eTsTT‘˚ ÁãVü≤à+ dü$X‚weü Te⁄‘·T+~. MT dæ<ë∆+‘·+
(ÁãVü≤à+ ì]«X‚wü+) n|üdæ<ë∆+‘·+ ne⁄‘·T+~. düe÷:- n˝≤ ø±<äT. nuÛÒ<äeTTqT
ìs¡÷|æ+#·e\dæq nedüs+¡ e÷≈£î ˝Ò<Tä . y˚TeTT nuÛ<Ò eä TTqT kÕ~Û+#·T≥ ˝Ò<Tä . ø£qTø£
n~ dü«s¡÷|üe÷? <Ûsä à¡ e÷? nqï Á|üXï¯ y˚jT· qedüs+¡ ˝Ò<Tä . y˚TeTT øπ e\+ ªuÛ<Ò +ä µ
ìùw~ÛdTü HÔ êïeTT. ÁX¯ó‹>∑÷&Ü ªªH˚V≤ü HêHêdæøÔ +Ï #·qµµ (á <äX˝¯ À nH˚ø+£ n+≥÷ @B ˝Ò<Tä ) nì
uÛ<Ò ëìï ìùw~ÛdTü qÔ ï~. ÁX¯ó‹ n<Ó«’ ‘êìï Á|ü‹bÕ~düTqÔ ï~ >∑<ë! (n<Ó’«‘·+-nuÛÒ<ä+) n+fÒ
<Ó«’ ‘·eTTqT ìùw~ÛdTü qÔ ï~ >±ì nuÛ<Ò ëìï ìùw~Û+#·T≥ ˝Ò<Tä ªªdü$\ @ø√ Á<äcÕº <Ó’«‘·'µµ
nqï ÁX¯ó‹˝À >∑÷&Ü n<Ó’«‘· - <Ó’«‘·s¡Væ≤‘· nH˚ ns¡ú+. uÛÒ<äs¡Væ≤‘·+ n+fÒ ns¡+ú
uÛ<Ò ëuÛ≤e+‘√ ≈£L&çq~ - nH˚ >∑<ë! n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+ $X‚w+ü ‘√ ≈£L&çq<˚ ne⁄‘·T+~
>∑<ë! nì Á|üXï¯ - düe÷:- nuÛ≤e+ @ edüTeÔ ⁄≈£L $X‚w´ü + ø±<äT - $X‚wDü eT÷
ø±<äT. n~ nuÛ≤e+ ø£qTø£. ≈£î+<˚{øÏ =eTTà e+{Ï~.
nj·÷´! ªªá #√≥T |òTü {≤uÛ≤eeTT ø£\~µµ nH˚ Á|üj÷Ó >∑+˝À |òTü {≤uÛ≤e+ ª#√≥T≈£îµ
66
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 99
$X‚wüDeTT>± ñqï~. ªá #√≥ |òüT{≤uÛ≤eeTT ø£\<äTµ nqT yêø£´+˝À nuÛ≤eeTT
ª$X‚w´ü +µ >±q÷ ñqï~. Ç~ XÊÅdÔü düeTà‘·eTT. ø£qTø£ nuÛ≤eeTT ÁãVü≤à≈£î $X‚wDü eTT
ø±e#·TÃqT >∑<ë! düe÷:- $X‚wDü $X‚w´ü eTT\T uÛ≤e<Ûsä à¡ eTT\T. nuÛ≤eeTTq≈£î ñìøÏ
˝Ò<Tä . ø£qTø£ XÊÅdeÔü T+^ø£]+∫q|üŒ{Ïø° n~ nHê<äsD¡ j ° T· y˚T.
nj·÷´! uÛ<Ò +ä n+fÒ nH√´Hê´uÛ≤es¡÷|üeTT. (≈£î+&É, eÅdeÔü TT ø±<äT. n˝≤π>
eÅdeÔü TT, ≈£î+&É ø±<äT - Ç~ nH√´Hê´uÛ≤eeTT - Ç<˚ uÛ<Ò eä TT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) uÛ<Ò +ä
˝Ò<Tä n+fÒ nH√´Hê´uÛ≤e+ ˝Ò<Tä - nì ns¡eú TT. nuÛ≤e+ ˝Òøb£ ˛e≥+ n+fÒ ªªuÛ≤e+µµ
ne⁄‘·T+~ >∑<ë! uÛ<Ò ëuÛ≤e+ nH˚~ - ªnH√´Hê´uÛ≤yêuÛ≤e+µ ø£qTø£ ªnuÛ≤e+ jÓTTø£ÿ
nuÛ≤e+µ - uÛ≤e+ (- I - R G nsTTq≥T¢) ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ Ç~ ÁãVü≤àeTTq≈£î
$X‚wDü eTT ø±>∑\<äT - nì Á|üXï¯ .
düe÷:- ÁãVü≤àeTTq+<äT uÛ<Ò +ä ø£*Œ+∫+~ nC≤„qeTT. Bì nuÛ≤eeTT >∑÷&Ü n~ÛcÕ˜q+
ø£qï _Ûqï+ ø±<äT. (n~ÛcÕ˜q+ n+fÒ ªÄ<Ûës¡+µ n+fÒ ªÁãVü≤à+µ). ø£qTø£ uÛ<Ò ëuÛ≤e+
ÁãVü≤ày˚T. s¡E®e⁄MT<ä ø£*Œ‘·yÓTÆq düs¡ŒeTT ˝Òø£b˛‘˚ $T–˝Ò~ s¡E®y˚ ø£<ë! nq>±
s¡Ed® sü êŒuÛ≤eeTT s¡Ey® ˚ >∑<ë! n˝≤π> ÁãVü≤àeTTMT<ä ø£*Œ‘·yTÓ qÆ uÛ<Ò eä TT jÓTTø£ÿ nuÛ≤eeTT
ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘·T+~ ø£<ë!
nj·÷´! uÛ<Ò ëuÛ≤e+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyTÓ ‘Æ ˚ ÁãVü≤àeTTqTï nuÛ≤edü«s¡÷|üeTe⁄‘·T+~
>∑<ë! - ø±<äT - øπ e˝≤uÛ≤eeTT dü«s¡÷|üeTT >±<äT. uÛ<Ò ëuÛ≤eeTT>±ì »>∑<uä ≤Û eeTT
>±ì dü«s¡÷|üeTT ne⁄‘·T+~. nsTT‘˚ (|òüT≥eT÷ ÁãVü≤ày˚T) |òüT{≤uÛ≤eeT÷ ÁãVü≤à
eTe⁄‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ ì»y˚T. yêdüeÔ +>± n+‘˚. ø±ì |òTü {≤ìï eT{Ïj º T· +<äT ø£*Œ+#ê+
ø£qTø£ |òTü {≤uÛ≤e+ |òTü {≤~ÛcÕ˜qyÓTqÆ eT{Ïjº TÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|ü+ ne⁄‘·T+~. ‘·sT¡ yê‘· eT{Ïìº
ÁãVü≤àeTTq+<˚ ø£*Œ+#ê+ ø£qTø£ eT{Ïj º TÓ Tø£ÿ nuÛ≤eeTT ÁãVü≤àeTe⁄‘·T+~. (nq>±
|üs+¡ |üsj ¡ ÷· |òTü {≤uÛ≤eeTT ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTe⁄‘·T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Ç˝≤ yÓTT‘·+Ô
<Ó«’ ‘·eTT <ëì‘√ ne∫äqï+>± (ø£*dæ) ñqï #Ó‘’ q· ´eTT q+<˚ ø£*Œ+|üã&çq~ >∑qTø£
s¡Ed® sü êŒuÛ≤eeTT >∑÷&Ü s¡Ee® ⁄≈£î n~ÛcÕ˜qeTT>± ñqï #Ó‘’ q· ´y˚T. Ä s¡Ee® ⁄ yÓTT<ä˝q’…
yê{ÏjT· +<äTqï #Ó‘’ q· ´eTT nC≤„q+ / e÷j·T˝À Á|ü‹_+∫q #Ó‘’ q· ´y˚T. nC≤„qeTTq+<˚
#Ó’‘·q´eTT ø£*Œ+|üã&çq~ >∑qTø£. es¡Tdü>± #·÷&É+&ç - #Ó‘’ q· ´+ nC≤„qeTTq+<äT
Á|ü ‹ _+_+∫q~. <ëìqT+∫ eTVü ≤ ‘· T Ô yÓ T T<ä ˝ … ’ q yêìj· T +<ä T , yê{Ï q T+∫
eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\+<äT, yê{ÏqT+&ç uÛÖ‹ø£ |ü<ës¡úeTT\+<äT Á|ü‹_+_+∫+~ ˝Ò<ë
yê´|æ+∫+~. Ç+<äT˝À nC≤„qeTT nHê~. ø£qTø£ n+<äT˝À ne∫äqïyÓTqÆ #Ó‘’ q· ´eTT
nHê~j˚T. (nq>± yê{Ï dü+ã+<Ûeä TT nHê~) eTVü≤‘·TÔ e<äq› T+∫ Á|ü‹ø£\ŒeTT düèwæº
67
100 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
»s¡T>∑T‘·T+~ ø£qTø£ n$ kÕ<äT\T. n+<ä* #Ó‘’ q· ´eTT\T kÕ<äT\T (dü G Ä~ - Ä~
>∑\$). Bìe\q ªnC≤„qeTTqT ÁãVü≤àj·T+<äT mes¡T ø£*Œ+#ês¡T? nqï X¯+ø£µ
Á‘√dæy˚j·Tã&çq~. (Je⁄ìj·T+<äT düTwüß|æÔì mes¡T ø£*Œ+#ês¡T? - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nC≤„qeTT nHê~ ø£qTø£. ø±s¡´yÓTqÆ düèwæeº \q ø±s¡DyÓTqÆ nC≤„qeTT ø£*Œ+|üã&çq<äì
Ç+‘·≈£îeTT+<äT #ÓbÕŒ+. n+fÒ <ëì ns¡úeTT - nC≤„q+ ñ+<äì eTq+ n˝≤
}Væ≤+#êeTì. ‘·>\∑ ã&É≥+ e\q n–ïj·T+<äT Ä X¯øìÔÏ }Væ≤kÕÔ+ >±ì kı+‘·+>±
‘·j÷· s¡T#˚jT· eTT >∑<ë! nC≤„q+ nHê~ nsTT‘˚ <ëìøÏ HêX¯+ >∑÷&Ü ˝Ò<y˚ ÷Ó nqsê<äT.
nHê~ nsTTHê ÁbÕ>∑u≤Û e+ q•düTqÔ ï~ ø£<ë! (nHê~ nq>± yÓTT<ä\T˝Òì~ / ‘Ó*j·Tì~.
≈£î+&É |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT ≈£î+&É˝<Ò Tä . n~ ≈£î+&ÉjTÓ Tø£ÿ ÁbÕ>∑u≤Û eeTT. ª≈£î+&ɵ |ü–*b˛‘˚
n~ Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤eeTT. Ç+<äT˝À ÁbÕ>∑u≤Û e+ m|üŒ{Ï qT+∫? ˇø£ ≈£î+&É |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT
qT+∫. n+fÒ ø±\|ü]$T‹˝Ò<Tä . ø±ì sT÷ ÁbÕ>∑u≤Û eeTT m|ü⁄&ÉT |üPs¡eÔ ⁄‘·T+~. ≈£î+&É
|ü⁄{Ïqº yÓ+≥H˚. Ç˝≤ Á|ü‹edüTeÔ ⁄, Á|ü‹ e´øÏÔ $wüjT· +˝À }Væ≤+#·e#·TÃqT. ø£qTø£
nHê~ nsTTq ÁbÕ>∑u≤Û e+ edüTÔ »qà‘√ b˛‘·T+~. n˝≤ nHê~ $wüj÷· ìøÏ n+‘·+
ñ+&Ée#·TÃqT - ÁãVü≤àeTTq≈£î ‘·|Œü - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nHê~ nsTTq uÛ≤e|ü<ës¡eú TTq≈£î HêX¯eTT ˝Ò<Tä >∑<ë! nqe#·Tà - n~ ÁãVü≤àeTT
$wüjT· eTT˝À dü]j˚T. ø±ì nC≤„qeTT uÛ≤eeTì nuÛ≤eeTì ìs¡÷|æ+|ü X¯ø´£ eTT ø±<äT.
nC≤„qeTT uÛ≤eeTqTø=+fÒ n~ mqï{ÏøÏ ‘=\>∑sê<äT. nuÛ≤e eTqTø=+fÒ ndü\~
≈£î+<˚{Ïø=eTTàe˝… ˝Òì<˚. (uÛ≤eeTqTø=+fÒ yÓ÷ø£å+ sê<äT. nC≤„q+ b˛<äT. ø£qTø£
nuÛ≤eeTqTø=+fÒ n+‘ê yÓ÷ø£yå T˚ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ˝Ò<ë ªªnC≤„q+ nHê~µµ nq{≤ìøÏ
ø±s¡D+. <ëì »qà, »qàø±\eTT s¬ +&É÷ eTq≈£î ‘Ó*j·Tb˛e≥+. n+‘˚>±ì ndü\T
|ü⁄≥º˝<Ò qä ≥+ ø±<äT. nC≤„Hêìï ø£*Œ+∫+<Óes√ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ >∑÷&Ü ˇø£ ø±s¡D+.
ÁãVü≤àeTT ìÅwÿæ j·T+ ø£qTø£ n~ nC≤„Hêìï ø£*Œ+|ü<Tä . ÁãùV≤à‘·sy¡ TÓ qÆ eTiÀ|ü<ës¡+ú
˝Ò<Tä . nC≤„q+ ˝Ò<+ä <ëe÷ n+fÒ <ëì e\q |ü⁄{Ïqº dü+e‘·‡sê~s¡÷|üyTÓ qÆ ø±\eTT
m˝≤ e∫Ã+~? - ø£qTø£ ø±\+ >∑÷&É ˝Ò<Tä . eTiÏ nC≤„HêìøÏ ñìøÏ m˝≤? n+fÒ
n~ÛcÕ˜qyÓTqÆ ÁãVü≤àeTTjÓTTø£ÿ ñìøÏ e\qH˚. n˝≤ nsTTHê <ëì »qà≈£î ì$T‘·+Ô
@<√ ñ+&Ü* >∑<ë! n~ @~? - @yÓ÷ ªªe÷j·÷#ê$<ë´#· dü«j·Ty˚Te uÛeÑ ‘·'µµ (e÷j·T
- n$<ä´ nH˚$ dü«j·T+>±H˚ |ü⁄{≤ÔsTT / ñ+{≤sTT) nqï y˚<yä êø£´+e\q ‘Ó*dæq
sT÷ $wüjT· + >∑÷]à n‹>± X¯+øÏ+#·sê<äT. m+<äTø£+fÒ nC≤„‘ês¡ú C≤„|øü y£ TÓ qÆ y˚<+ä
#Ó|æŒq sT÷ $wüj·T+ nr+Á~j·T+ ø£qTø£ - nj·÷´! y˚<ä+ #Ó|挑˚ e÷Á‘·eTT
ªªÄ~‘√´j·T÷|ü'µµ (Ä~‘·T´&ÉT j·T÷|üd+Ôü uÛeÑ TT) nì $s¡T<ä∆ $wüj÷· \T qeTTà‘êe÷?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 101
(y˚<+ä #Ó|‘æ ˚ e÷Á‘·eTT n–ï #·\>¢ ± ñ+≥T+~, ø£fi≈¢¯ î£ yêdüq edüT+Ô ~, eTT≈£îÿ #·÷düT+Ô ~,
#Ó$ dü+^‘·+ bÕ&ÉT‘·T+~ nì qeTTà‘êe÷? - nqTyê<ä≈£î&ÉT) $s¡T<äe∆ TT ø±<äT ø£qTø£
qeTTà‘êeTT. Á|ü|+ü #·eTqã&˚ ø±s¡´eTT e\q BìøÏ ø±s¡DyÓTqÆ e÷j·TqT (nC≤„qeTTqT)
qeTTà‘êeTT. ø±s¡´+ ˝Òøb£ ˛‘˚ *+>∑+ (qeTà{≤ìøÏ |üìøÏe#˚à Ä<Ûës¡+ - ì|ü≈£î
bı>∑e+{Ï~-) ñ+&É<Tä >∑<ë! ø±s¡´yÓTqÆ Á|ü|+ü #·yT˚ nC≤„qeTT q÷Væ≤+#·{≤ìøÏ *+>∑+
nsTT+~. Á|ü|+ü #·s÷¡ |üyTÓ qÆ / ø±s¡´s¡÷|üyTÓ qÆ *+>∑+ ˝Òøb£ ˛‘˚ }Vü≤ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£
ªªnC≤„q+µµ ≈£î<äs<¡ Tä . nsTT‘˚ eTiÏ Á|ü\j·T+˝À Á|ü|+ü #·+ ˝Òq|ü⁄&ÉT nC≤„q+ ñ+&É<ë?
- ñ+≥T+~ - n|ü&ÉT dü÷ú\Á|ü|ü+#·+ \j·TyÓTÆHê dü÷ø£Î Á|ü|ü+#·+ ñ+≥T+~
ø£qTø£ nC≤„q+ ñ+≥T+~. ªªÁ|ü|+ü #·+ - Á|ü\j·T+µµ - s¬ +&ÉT dü+<äsꓤ\˝ÀqT nC≤„q+
ñqï|ü⁄&ÉT nC≤„q+ ì‘·´eTqe#·TÃqT >∑<ë! - eTTøÏÔ˝À nC≤„q+ b˛‘·T+~ >∑qTø£
HêX¯eTTqïfÒ¢. ªªeTTøÏÔµµ ˝À dü÷ú\dü÷ø£Î Á|ü|ü+#ê\T+&Ée⁄. nC≤„q+ ñqï~ nì
}Væ≤+#·{≤ìøÏ Ä<Ûës¡eTT ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ eTTøÏ˝Ô À e÷Á‘·yT˚ n~«rj·T+. Ç‘·s¡
dü+<äs“¡ +¤ ˝À nC≤„q+, ø±s¡´yÓTqÆ Á|ü|+ü #·eTT ñ+{≤sTT. ø£qTø£ dü~«rj·Ty˚THê? n+fÒ
- ˝Ò<Tä - n~ ì‘·´eTTø£yÔ T˚ n~«rj·Ty˚T. nC≤„q eTH˚~ ã<äT˝∆ q’… Je⁄\ <äècÕº´H˚
>±ì ÁãVü≤àeTTqT+∫ ø±<äT. >∑T&É>¢ ÷∑ ã<äècÕº´ dü÷s¡T´ìj·T+<äT Nø£{Ï ñ+≥T+~ >∑<ë!
n˝≤ Ç~ - ˝Ò<ë nC≤„qeTH˚~ ªªkÕ~ - nHê~µµ nì ìs¡÷|üD≤r‘·eTT. ø£*Œ+#˚yê&ÉT
˝Ò&TÉ >∑qTø£ ªªkÕ~µµ ø±<äT. e÷j·T |ü⁄{Ï+º <äì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~ >∑qTø£ ªªnHê~µµ ø±<äT.
ø£qTø£ n~ <äT]ïs¡÷|üeTT. nìs¡«#·˙j·TeTT, $T<∏´ä - nqï~ n+<äTøπ . @$<Û+ä >±HÓH’ ê
ìs¡÷|üD≈£î neø±X¯+ ñqï edüTeÔ ⁄ $T<∏´ä ø±<äT. n+<äTø𠪪>±s¡&µû µ ì $T<∏´ä n+{≤eTT.
Ç˝≤ nsTT‘˚ nC≤„q ìeè‹Ô >∑÷&Ü <äT]ïs¡÷|üyT˚ ne⁄‘·T+~ >∑<ë n+fÒ -
ne⁄qT - nC≤„q+ ÁãVü≤à_ÛqïeTì uÛ≤$ùdÔ <äT]ïs¡÷|üy˚T. ªªÁãVü≤ày˚Tµµ nì uÛ≤$ùdÔ
düTìs¡÷|üyT˚ . ø£qTø£H˚ yÓ÷ø£eå TT ì‘·´eTì, |üse¡ T |ü⁄s¡TcÕs¡eú Tì - ˇø£ÁX¯ó‹ #Ó|⁄ü +Ô ~.
ã+<Ûeä TT $T<∏´ä ø£qTø£ ã+<Û+ä e\q e#˚à yÓ÷ø£eå T÷ $T<∏´ä nì eTi=ø£ ÁX¯ó‹ #Ó|⁄ü +Ô ~.
qìs√<Û√ q#√‘·Œ‹Ô' q ã+<Û√ q #· kÕ<Ûøä '£ ˆ
qeTTeTT≈£îå s¡ïyÓ’ eTTø£'Ô Ç‘˚´cÕ |üse¡ ÷s¡‘ú ꈈ - nì ÁX¯ó‹.
ø£qTø£ nuÛ<Ò eä TT ÁãVü≤à_ÛqïeTsTT‘˚ $T<∏´ä ø£qTø£ ìs¡÷|üD nkÕ<Û´ä +. ÁãVü≤ày˚T
nsTT‘˚ ìs¡÷|üD kÕ<Û´ä +.
ªªÁãVü≤àeTT yê´eè‹Ôs÷¡ |üeTT ø±<äTµµ
ÁãVü≤àeTTq≈£î yê´eè‹ÔjT˚ (q - q - nì ìùw<Ûeä TT) dü«s¡÷|üeTìø=+<äsT¡
68
102 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#ÓbÕŒs¡T. ªªn<Ûë‘· n<˚XÀH˚‹H˚‹µµ (nq>± ªª<äXX¯ À¢øµÏ µ ˝À #Ó|Œæ q≥T¢ á ø£qã&˚, ÁbÕD≤<äT\T
@M ÁãVü≤àeTT ø±e⁄) nì ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT. ªª$C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤൵ nqï
ÁX¯ó‹e\q C≤„qy˚T dü«s¡÷|üeTì ø=+<äs¡T. Ç+<äT˝À á ¬s+&Ée |üø£åy˚T eT+∫~.
yÓTT<ä{|Ï øü eå£ TT dü]ø±<äT. ˇø£ ne~Û ˝Òì<˚ ìùw<Û+ä ≈£î<äs<¡ Tä . Ä ne~Û ÁãVü≤ày˚T.
ªªq-qµµ (ø±<äT - ø±<äT) nì ÁX¯ó‹ #˚dqæ düø\£ <Ó«’ ‘·ìùw<Ûeä TT á <Ó«’ ‘êìøÏ ne‘·\
Vü≤<äs› TTq ÁãVü≤àeTTH˚ Á|ü‹bÕ~+#·TqT. n+‘˚ >±ì, ìùw<Ûyä T˚ ÁãVü≤àeTT ø±<äT ø£<ë!
nj·÷´! <Ó«’ ‘êuÛ≤e+ ÁãVü≤àeTì MTs¡T |ü\Te÷s¡T¢ #ÓbÕŒs¡T>∑<ë! nuÛ≤eeTT n+fÒ ìùw<Ûeä TT
nqe#·Tà ø£<ë! - düe÷:- eT{Ïj º T· +<äT ø£*Œ+|üã&çq |òTü ≥eTT <Û«ä +düyTÓ qÆ ‘·sê«‘·
ªeT{Ïj º T˚ µ $T>∑T\TqT >∑qTø£ ªª|òTü {≤uÛ≤e+ n+fÒ eT{Ïj º T˚ µµ nì #Ó|Œü e#·TÃqT >∑<ë!
n<˚$<Û+ä >± ÁãVü≤àj·T+<äT ø£*Œ‘·yTÓ qÆ Á|ü|+ü #·eTT ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+#˚‘· u≤~Û+|üã&ç‘˚
ÁãVü≤ày˚T $T>∑T\T‘·T+~ - nì n_ÛÁbÕj·TeTT. n+<äT#˚‘· ª»>∑<uä ≤Û eeTTµ ÁãVü≤àeTT
nì #Ó|Œü ã&çq~. |òTü {≤uÛ≤e eTq>± ªªeT{ϵº µ. á $wüjT· eTT ^‘êuÛ≤wü´eTT˝À sêe÷qTE˝Ò
#ÓbÕŒs¡T. |òüT≥+ #·÷s¡í+>± ø±e≥y˚T Á|ü<Ûä«+kÕuÛ≤eeTT nHêïs¡T. y˚<ë+‘·<˚•≈£î&ÉT
>∑÷&Ü n˝≤H˚ yê´U≤´ì+#ês¡T. ô|>’ ± yê´eè‹ÔjT˚ nq>± ìùw<Ûyä T˚ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+
nsTT‘˚ <Ó«’ ‘·+ jÓTTø£ÿ edüT‘Ô ‘· «Ô· + ÁãVü≤à+ nì #Ó|Œü ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ø±ì <Ó«’ ‘·yTÓ qÆ sT÷
Á|ü|+ü #· eT+‘ê ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ qì ªªdüs«¡ +ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. ø£*Œ‘·yTÓ qÆ
edüTeÔ ⁄ <˚ìMT<ä ø£*Œ+|üã&ç+<√ n<˚ <ëì yêdüeÔ ‘·‘«Ô· +. nq>± n~ÛcÕ˜q+ ˝Ò<ë
Ä<Ûës¡+ (ã+>±s¡+ MT<ä / eT{Ϻ MT<ä ø£*Œ‘·yTÓ qÆ Äø±sê\≈£î n<˚ ã+>±s¡yT˚ / eTfÒº
‘·‘«Ô· eTT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£*Œ‘· edüTeÔ ⁄≈£î n~ÛcÕ˜qy˚T dü«s¡÷|üeTT nq≥+ Hê´j·TeTT.
s¡Ed® sü Œ¡ eTTq≈£î s¡Ey® ˚ dü«s¡÷|üeTT. (>∑TÁs¡|⁄ü u§eTà≈£î Äs¡+>∑T / Ä˝ÀVü≤+ ‘·‘«Ô· +
#Óøÿ£ @qT>∑T≈£î #Óøπ ÿ‘·‘«Ô· + - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). á $<Û+ä >± Á|ü|+ü #êìøÏ dü«s¡÷|ü+ ÁãVü≤àeTì
‘˚*‘˚ Á|ü|+ü #· ìùw<Ûyä T˚ (yê´eè‹Ô) ÁãVü≤àeTT ø±<äT >∑<ë! (Á|ü|+ü #· ìùw<Ûëq+‘·s+¡
X‚w+æ #˚~ ÁãVü≤àeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT C≤„Hêq+<äeTT\T
ø£qTø£ Á|ü|ü+#ê<Ûë´dü≈£î n~ÛcÕ˜q+>±q÷, Á|ü|ü+#· ìùw<ÛëìøÏ ne~Û>±q÷
ñqï ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT øπ e\ ìùw<Ûsä ÷¡ |ü+ ø±<äT. øπ e\eTT C≤„qy˚T. n~ Äq+<äs÷¡ |ü+
>∑÷&Ü nì #Ó|Œü qø£ÿs¡ ˝Ò<Tä . ªÄq+<äeTT - C≤„qeTTµ ˇø£ÿfÒ ø£qTø£. ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚
ªª|òTü ≥ - ≈£î+uÛµÑ µ nqï≥T¢ ªC≤„q - Äq+<äµ |ü<eä TT\T |üsê´j·T|ü<eä TT\e⁄‘êsTT. ø±ì
n˝≤ nsTT‘˚ ÁX¯ó‹ |ü<ë\T ªª$C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤൵ yÓTT<ä˝q’… $ |ü⁄qs¡TøÏÔ <√wü+‘√,
e´s¡eú Te⁄‘êsTT - ø£qTø£ ÁãVü≤à+ C≤„qy˚T. nì |üPs¡«|üøeå£ TT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 103
düe÷:- @ø±s¡úø£yÓTÆq X¯u≤›\T nsTTHê yê{Ï e´eVü‰sêedüsêìï (Á|üeè‹Ô ì$T‘·Ô+)
ã{Ϻ $X‚cÕsêúìï ÇkÕÔsTT. n|ü&ÉT |ü⁄qs¡TøÏÔ <√wü+ ñ+&É<äT. e´s¡ú|ü<ä+ ø±<äT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î - ªªeTè‘·T´+»j·T' •e'µµ á s¬ +&ÉT |üsê´j·T|ü<ë\T •e⁄ìøÏ ù|s¡T.¢ ø±ì
eTè‘·T´e⁄qT »sTT+#ê&ÉT nH˚ ns¡+ú ˇø£{,Ï eT+>∑fis¯ ÷¡ |ü⁄&ÉH˚ ns¡+ú ˇø£{Ï ÇkÕÔsTT.
n+<äTe\q ˇπø yêø£´+˝À M{Ïì Á|üjÓ÷–+#·e#·TÃqT. n˝≤H˚ ªªyê´k˛Hêsêj·TD√
Vü≤]'µµ nì >∑÷&Ü. nfÒ¢ C≤„Hêq+<äXu¯ ≤›\e<ä› Á|üeè‹Ôì$T‘·+Ô ˝À uÛ<Ò +ä ñqï~. düs«¡ eTTqT
uÛ≤dæ+|üCj Ò T· ≥+ C≤„qX¯ã› kÕeTs¡´ú + |üse¡ TÁù|eT≈£î kÕúq+ ø±e≥+ (|üse¡ T Á|æjT· +),
˝Ò<ë |üse¡ ÷q+<ä<ëj·Tø£+ ø±e≥+ nH˚~ Äq+<ä|<ü ä kÕeTs¡´ú + ªª‘·d´ü uÛ≤kÕ düs«¡ $T<ä+
$uÛ≤‹µµ (n‘·ì ø±+‹‘√H˚ düs«¡ eTT yÓ\T>∑T #·Tqï~) ªª@wüùV≤´ yêq+<äjT· ‹µµ (Äj·Tqj˚T
Äq+<ä |üi#·TqT) nì ÁX¯ó‘·T\T á ns¡úeTT\≈£î Á|üe÷DeTT\T. düs¡«uÛ≤düø£yÓTÆq
ÁãVü≤àeTTqT mes¡T uÛ≤dæ+|üCÒj·T>∑\s¡T? n~ ‘·qqT ‘·H˚ uÛ≤dæ+|üCÒdæø=+≥T+~.
(ñ<ëVü≤s¡D - dü÷s¡T´&ÉT) ˝Ò<+ä fÒ eT∞fl ªnqedüµú nH˚ <√wü+ edüT+Ô ~. (ÁãVü≤àeTTqT
mes¡T uÛ≤dæ+|üCj Ò T· TqT? - ªmµ, ªmµ qT mes¡T - ª_µ, ª_µ ì mes¡T - ªdæµ Ç˝≤
b˛‘·÷H˚ ñ+≥T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). C≤„qeTT dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT. ªª‘·yT˚ e uÛ≤+‘·+µµ
nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! ÁãVü≤à+ dü«j·T+Á|üø±X¯yTÓ Æ @ø£s÷¡ |ü+>± uÛ≤dæùdÔ Ä ÁãVü≤à+ô|q’
Á|ü|ü+#ê<Ûë´dü m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~. uÛ≤dæ+#·ì eTT‘·´|ü⁄ ∫|üŒqT (X¯óøÏ)Ô #·÷∫ yÓ+&ç
nqTø=+{≤eTT. uÛ≤dæùdÔ (‘Ó*ùdÔ / ø£qã&ç‘)˚ yÓ+&ç nqTø√eTT >∑<ë! - düe÷:- X¯óøÏÔ
|üP]Ô>± uÛ≤dæ+#·ø£b˛‘˚ <˚ìï #·÷∫ ªªyÓ+&çµµ nqTø√>∑\+. ø£qTø£ ªªX¯óøÏÔµµ ‘·|üŒø£
kÕe÷q´+>± uÛ≤dæùdHÔ ˚ <ëìMT<ä yÓ+&ç nì ÁuÛ≤+‹‘√ Äs√|üD / n<Ûë´dü #˚jT· >∑\eTT.
|üP]Ô>± ø£qã&Éì edüTeÔ ⁄ MT<ä ÁuÛ≤+‹ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? n˝≤H˚ |üP]Ô>± düŒwü+º >±
‘Ó*dæq <ëìMT<ë ÁuÛ≤+‹ ø£\T>∑<Tä . n<˚$<Û+ä >± kÕe÷q´+>± uÛ≤dæ+#˚ ÁãVü≤àj·T+<˚
eTq≈£î ªÁ|ü|+ü #·u≤Û eqµ (»>∑<<ä ëÛ ´dü) ø£\T>∑TqT.
Á|üXï¯ :- nj·÷´! ÁãVü≤à ì]«X‚w+ü nHêïs¡T ø£<ë! eT] n~ kÕe÷q´+>± uÛ≤dæ+#·≥+,
$X‚w+ü >± uÛ≤dæ+#·≥+ m˝≤?
düe÷:- ÁãVü≤àeTTq+<äT $X‚cÕ\T ˝Òe⁄. ø±ì eTq≈£î n$<ä´ ñqï+‘·ei≈£î
ÁãVü≤àeTTq+<äT ø£*Œ‘·$X‚cÕ\T n+^ø£]kÕÔeTT >∑<ë! Á|ü|+ü #ê<Ûë´dü n+‘ê X¯ó<ä∆ ì]«X‚wü
ÁãVü≤àeTTMT<ä ø±<äT. nC≤„qeTTq+<äT Á|ü‹_+_+∫q dü$X‚wü ÁãVü≤àeTTq+<˚ »s¡T>∑TqT.
ø±>± Á|ü|+ü #ês√|üD≈£î >∑T] nsTTq ÁãVü≤àeTT kÕe÷Hê´ø±s¡+>± ˇø£ ªñìøϵ (dü‘)Y
>± e÷Á‘·yT˚ >√#·]düT+Ô ~. $X‚cÕø±s¡eTT C≤„Hêq+<ä dü«s¡÷|üeTT. ø£qTø£ ÁuÛeÑ Tø±\eTTq
ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ á $X‚cÕø±s¡eTT düTŒ¤]+#·<äT. πøe\+ kÕe÷q´ yÓTÆq ªñìøϵ (dü‘Y)
69
104 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e÷Á‘·yT˚ >√#·]düT+Ô ~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î - eTT‘·´|ü⁄∫|üŒ˝À (X¯óøÏ)Ô eTT+<äT ªªáµµ/ Ç~
(Ç<äeT+X¯+) nH˚ kÕe÷Hê´ø±s¡eTT düTŒ¤]düTÔ+~. n+‘˚>±ì <ëì q\¢ì M|ü⁄,
Á‹ø√D≤ø±s¡eTT - nH˚ $X‚wüs¡÷|üeTT ø£qã&É<äT. ø£qTø£H˚ ªÁuÛÑeTµ ø£*– ªyÓ+&çµ
nqTø=+{≤eTT. n<˚$<Ûä+>± ÁãVü≤àeTTjÓTTø£ÿ ªdü‘Yµ Äø±s¡+ e÷Á‘·y˚T >√#·s¡yÓTÆ,
C≤„Hêq+<ä dü«s¡÷|üeTT\T e÷Á‘·+ >√#·s+¡ ø±e⁄. n+<äTe\q yÓ+&ç ÁuÛ≤+‹e˝… Á|ü|+ü #·
ÁuÛ≤+‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. á ÁuÛeÑ T C≤„Hêq+<äs÷¡ |ü kÕø屑êÿs¡eTT e\q ‘=\–b˛e⁄qT.
s¡»‘·ÁuÛÑeT >∑÷&É ªªX¯óøÏÔµµ jÓTTø£ÿ ªq\¢M|ü⁄, Á‹ø√D≤ø±s¡eTT\qTµ #·÷∫q yÓ+≥H˚
ìe]Ô+#·TqT.
Ç+‘· #Ó|Œæ Hê - á n<Ûë´dü m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~? nì ˙≈£î qeTàX¯ø´£ + ø±ø£b˛‘˚-
n<Ûë´dü+ #˚dqæ n$<ä´H˚ n&ÉT>∑T. ÄyÓTj˚T ˙≈£î $e]+|ü>\∑ <äT. e÷j·T˝À @<ÓH’ ê
° T· dæ ªªùdj·T+ uÛ>Ñ e∑ ‘√e÷j·÷ j·Tqïj˚Tq $s¡T<Û´ä ‘˚µµ
dü+uÛeÑ eTT. n~ n|òTü {Ï‘|· Tüò ≥Hê|ü{j
- uÛ≤>∑e‘·eTT.
|òTü ≥ - |ü{≤~ Á|ü|+ü #·eTT - $T<∏´ä
|òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… $X‚weü TT\T ÁãVü≤àC≤„q+ ø£*–q ‘·sT¡ yê‘· ‘=\–b˛‘êsTT
(yê´es¡eÔ ÷q+ - yê´eè‹Ô). n+<äTe\q n$ |üse¡ ÷s¡eú TT\T ø±e⁄. Ä $wüjT· +˝À
eT‘·u<ÒÛ +ä ñqï~. n<˚ Ç|ü&ÉT $#ês¡Dj ° ÷· +X¯eTT. ªª|òTü ≥eTT yÓTT<ä˝q’… $X‚weü TT\T
|üse¡ ÷s¡eú TT\T ø±e⁄, n$ yê´es¡eÔ ÷qeTT\T (ÁuÛ≤+‹e˝… ‘=\>∑Tq$) ø£qTø£ s¡Ed® sü Œ¡ eTT
e˝…µµ - nqT nqTe÷qeTT‘√ á $wüjT· eTT yêdüeÔ eTì n<Ó«’ ‘·T\T.
ªª@ <˚Xe¯ TT˝À, @ ø±\eTT˝À <˚ìjÓTTø£ÿ ªñìøϵ (uÛ≤eeTT) eTq≈£î ‘√∫+<√ Ä
<˚Xe¯ TTq Ä ø±\eTTq <ëì ª˝Ò$Tµ (nuÛ≤eeTT) ‘√∫q#√ - á s¬ +&ÉT C≤„qeTT\T
ˇø£#√≥ ñ+&É≥+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ n+<äT˝Àã\yÓTqÆ ªªdüTŒ¤sD¡ µµ ã\V”≤qyÓTqÆ <ëìì
u≤~Û+#·TqTµµ - ø£qTø£ ‘=\–b˛e≥+ e÷Á‘·+#˚‘· Ä ‘=\–b˛sTTq$ |üse¡ ÷s¡eú TT\T
ø±<äqsê<äT nì sêe÷qTE&ÉT.(n+fÒ ‘=\–b˛j˚T$ |üse¡ ÷s¡eú TTø±<äì n<Ó«’ ‘·T\T,
‘=\–b˛sTTq+‘· e÷Á‘·eTTq n˝≤ nqsê<äì sêe÷qTE&ÉT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î - Á|ü|+ü #·+
- ÁãVü≤àC≤„q+‘√ ‘=\>∑T‘·T+~ ø£qTø£ |üse¡ ÷s¡eú TT ø±<äT - nì n<Ó«’ ‘·+. n+‘·
e÷Á‘·+#˚‘· Á|ü|+ü #·+ |üse¡ ÷s¡eú TT ø±<äqsê<äT - nì $•cÕº<«’Ó ‘·eTT) n~ ‘·|ü .
Äj·Tq #Ó|æŒq~ n+^ø£]ùdÔ s¡E®e⁄ MT<ä ÁuÛ≤+‹e\q @s¡Œ&çq düs¡ŒeTT >∑÷&É
|üse¡ ÷s¡eú Tqe\dæedüT+Ô ~. ø±ì á $s¡T<äy∆ TÓ qÆ s¡EC® ≤„q düsŒ¡ C≤„Hê\T ˇπø düeTj·T+˝À
ñ+&Ée⁄ ø£<ë! n˝≤ ñ+fÒ Á|üã\yÓTÆq s¡E® C≤„qeTT <äTs¡“\yÓTÆq (ÁuÛÑeT ø£qTø£)
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 105
düs¡ŒC≤„qeTTqT u≤~ÛdüTÔ+~. ø±ì ÁuÛÑeTø±\eTT˝À ªªs¡E®e⁄µµ nqï C≤„q+ ñ+&É<äT.
(ñ+fÒ ÁuÛeÑ Tø±<äT) Á|üeT ø±\eTT˝À düsŒ¡ eTT nqï C≤„q+ ñ+&É<Tä . (ñ+fÒ Á|üeTø±<äT).
nj·÷´! C≤„q+ ø£åDÏø£+ (@ C≤„qyÓTÆq eTq˝À ø£åD+ ñ+≥T+~ - ø£åDÏø£
$C≤„qyê<ä+) nqTø=+fÒ ô|’ |ü]dæ‹ú edüT+Ô ~. (ˇø£ C≤„q+ e#˚Ã˝À|ü\ Ç+ø=ø£ C≤„q+
b˛‘·T+<äqïe÷≥). ø£qTø£ C≤„q+ 3, 4 ø£Då ≤\T+≥T+<äqTø=+<ëeTT. n+<äTe\q s¡E®
C≤„q+ e∫Ãq ‘·sê«‘· >∑÷&Ü düsŒ¡ C≤„q+ ø±ùd|ü⁄+≥T+~. n|ü⁄&ÉT Á|üã\yÓTqÆ (dü‘´· )
s¡E® C≤„q+ <äTs¡“\yÓTqÆ (ndü‘´· ) düsŒ¡ C≤„Hêìï u≤~ÛdTü +Ô ~. ø£qTø£ u≤~Û‘e· Te⁄‘·T+~
ø£qTø£ s¡Ed® sü Œ¡ + |üse¡ ÷s¡+ú ø±uÀ<äT ø£<ë! -
düe÷:- n˝≤ø±<äT - s¡E® C≤„q+ ñqï düeTj·T+˝À düsŒ¡ C≤„q+ #·∫ÃHê ñ+&É<ìä
n+<ä]ø° nqTuÛeÑ y˚T. |ü+<Ó|⁄ü ø√fi¯fl˝≤>± s¡EC® ≤„q - düsŒ¡ C≤„Hê\T |üsd¡ Œü s¡+ ø=≥Tºø=ì
n+<äT˝À ˇø£{Ï M–b˛e≥+ - nqï nqTuÛeÑ + me]øÏ ñqï~?
nj·÷´! ˇø£ eè‹Ô (Ä˝À#·q) ‘·q≈£î $s¡T<ä+∆ >± eTs√ eè‹Ô ø£*>π +‘·es¡≈î£
ñ+≥T+<äì ‘·eT yês¡T n+^ø£]+#ês¡T ø£qTø£ ªs¡E®e⁄µ nH˚ eè‹Ô |ü⁄fÒº<ëø±
düsêŒø±s¡yTÓ qÆ ªn$<ë´eè‹Ôµ ñ+≥T+~ >∑<ë! B|ü+ yÓ*>π <ëø± ªNø£{µÏ ñqï≥T¢ -
düe÷:- ì»y˚T - ªB|ü+µ yÓ*–q yÓ+≥H˚ Nø£{Ï b˛‘·T+~ ø±ì nø£ÿ&ÉH˚ ø±ùd|ü⁄
j·TT<ä+∆ #˚jT· e⁄ >∑<ë! ø£qTø£ á s¬ +&ÉT @ø£ø±\+˝À ˝Òq≥T¢ s¡E® düsŒ¡ eè‘·T\Ô T @ø£ø±\+˝À
ì\Tee⁄. nj·÷´! Nø£{ìÏ u≤~Û+∫ B|ü+ |ü⁄≥º˝<Ò Tä . B|ü+ |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT Nø£{øÏ Ï @
u≤<Ûë ñ+&É<Tä >∑<ë! ø±>±, B|ü+ |ü⁄≥÷ÔH˚ Nø£{ìÏ u≤~ÛdTü +Ô ~. n˝≤H˚ s¡E® C≤„qeTT
düs¡ŒC≤„Hêìï u≤~ÛdüTÔ+~. n˝≤ nsTT‘˚ eT+∫<˚. ø±ì Bìe\q @eTsTT+~?
ªdüs¡ŒC≤„qeTT - düs¡Œ+˝Ò<äTµ (Á‘ê&˚) nqï C≤„qeTT\T @ø£ ø±\eTT˝À ñ+&Ée⁄.
düsêŒuÛ≤eC≤„qeTT (düsŒ¡ +˝Ò<Tä - Á‘ê&˚) |ü⁄≥÷ÔH˚ düsŒ¡ C≤„Hêìï u≤~ÛdTü +Ô ~. ÄVü‰! n˝≤
nsTT‘˚ ÁãVü≤à+MT<ä eTq≈£î düTŒ¤]düTqÔ ï |òTü ≥eTT yÓTT<ä˝q’… $X‚wü |ü<ës¡eú TT\T - n$
˝Òeì ‘Ó*j·T≥+ e\q >±ì ÁãVü≤àC≤„q+ e\q>±ì u≤~Û+|üã&É‘êsTT >∑<ë! n+fÒ
ì»y˚T - u≤~Û+|üã&É‘êsTT. n$ ‘=\>∑T‘êsTT. n+<äTe\q n$ nìï nbÕs¡e÷]úøe£ TT˝Ò.
‘=\π>$ @yÓ’Hê u≤~Û+|üã&çq ‘·s¡Tyê‘·H˚ ‘=\>∑T‘êsTT. ø£qTø£ ‘=\>∑≥+ n+fÒ
ªªu≤~Û+|üã&çq<äìµµ ns¡eú TT. á #·sá ˝À yÓTT<ä≥ #Ó|Œæ q nqTe÷q+˝À ªyê´es¡eÔ ÷q
eT>∑T≥e\qµ nqT ùV≤‘·Te⁄≈£î ã<äT\T ªu≤~Û‘+· ø±e≥+ e\qµ nì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ø±ì ‘=\>∑{≤ìøÏ ø±s¡D+ u≤~Û+|üã&É≥+ ø±e#·Tà >±ø£! n$ ª$T<∏ä´µ (ÁuÛÑeT\T)
ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+ e÷Á‘·+ ª‘=\>∑≥y˚Tµ (yê´es¡eÔ ÷q+). Ç~ Á|ü‘´· ø£+å >± ø±s¡DeTT.
70
106 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªu≤~Û+|üã&É≥+µµ nH˚~ |üs¡+|üs¡j·÷ ø±s¡DeTT. ndü\T ªªu≤<Ûäµµ - yê´es¡Ôq -
(‘=\>∑≥+) - á s¬ +&É÷ ˇø£fqÒ +fÒ düsπ ! á #·sá e\q ªªás¡øy£ TÓ qÆ yê´es¡eÔ ÷q‘·«eTT
(‘=\–b˛e≥+) uÛ<Ò eä TT ÁãVü≤àeTT q+<äTqï$. ÁãVü≤àeTT Á|ü|+ü #·eTTø£qï _ÛqïyÓTqÆ ~.
ø±>± ÁãVü≤àj˚T (»>∑‘·TÔ<äècÕº´) ‘=\–q~ ø£qTø£ n<˚ $T<∏ä´ ø±e#·TÃqTµµ nì
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥ Á‘√dæ y˚jT· ã&çq~. @eT+fÒ, e÷j·÷eTj·TyÓTqÆ
»>∑‘T· øÔ q£ ï ÁãVü≤àeTT _ÛqïeTqT≥ yêdüeÔ y˚T. dü‘´· yÓTqÆ ÁãVü≤à+ø£qï _Ûqï+ ø£qTø£H˚
»>∑‘T· Ô $T<∏´ä . eTq+ nqTø=qï 1) ‘=\>∑≥+, 2) u≤~Û+|üã&É≥+ (ˇø£ C≤„q+ #˚‘·
eTi=ø£C≤„q+ u≤~Û+|üã&ç ‘=\>∑≥+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nH˚$ ªÁãVü≤àeTTµ q+<äT ˝Òe⁄.
ÁãVü≤àC≤„qeTT düs«¡ Á|üe÷D sê»yÓTqÆ (y˚<+ä ø£qï y˚<ë+‘·eTT Á|üe÷DeTT) y˚<ë+‘·eTT
e\q @s¡Œ&çq~ ø£qTø£ <ëìøÏ u≤<Ûsä ê<äT. nj·÷´! Ç‘·s¡ Á|üe÷D≤\e\q ÁãVü≤àC≤„q+
b˛ø£b˛sTTHê, ÁãVü≤àC≤„qy˚T ˝Òøb£ ˛‘˚ n|ü⁄&ÉT ªÁãVü≤àC≤„q+µ u≤~Û‘e· Te⁄‘·T+~ ø£<ë!
düe÷:- ÁãVü≤àC≤„q HêX¯+ - n+fÒ ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô HêX¯+ nHê? ˝Òø£ ªª@ø£y˚Tyê
~«rj·T+ ÁãVü≤à, ‘·‘‡· ‘·´+, n‘√q´<ës¡yÔ Té µµ nì y˚<yä êø±´\e\q \_Û+∫q ìX¯Ãj·T
C≤„qe÷? - @~? ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô HêX¯eT+fÒ - ì»y˚T. m+‘·{Ï ÁãVü≤ày˚‘øÔ· s£ TTHê
düs«¡ <ë ªÁãVü‰àø±s¡eè‹Ôµ ì\Te<äT. (ñqà‘·Ô dæ‹ú >∑\ ne<Û÷ä ‘·\≈£î n˝≤ ñ+&Ée#·TÃqT
- nqTyê<ä≈£î&ÉT). Çø£ ìX¯Ãj·÷‘·àø£C≤„qeTT ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ dü«|üï+˝À >∑÷&Ü b˛<äT.
nj·÷´! s¡Es® ÷¡ |üyTÓ qÆ ∫‘·eÔ è‹Ô |ü⁄{Ïqº yÓ+≥H˚ düsŒ¡ C≤„q+ b˛‘·T+~. ø£qTø£
Ç~ $T<∏´ä . n˝≤π> |òTü {≤~ edüTsÔ ÷¡ |üyTÓ qÆ ∫‘·eÔ è‹Ô ñ<äsTT+#·>H∑ ˚ ÁãVü≤àC≤„q+ b˛‘·T+~
- ø£qTø£ ÇB $T<∏´ä nqe#·TÃ>∑<ë! nqe#·TÃq+fÒ düsŒ¡ eTTe˝… ÁãVü≤àeTT >∑÷&Ü $T<∏´ä
ne⁄‘·T+~>∑<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ |òTü ≥s¡÷|ü∫‘·eÔ è‹Ô ø£*–qyêìøÏ
|ü≥C≤„qeTT q•+#·TqT >±ã{Ϻ |ü≥C≤„qeTT $T<∏´ä nqe\dæedüT+Ô ~. á s¬ +&ÉT eè‘·T\Ô T
@ø£ø±\eTT˝À ñ+&Ée⁄ >∑<ë! - nj·÷´! n˝≤ø±<äT. |òTü ≥+ MT<ä ªª|òTü ≥eè‹Ôµµ, |ü≥+
MT<ä ªª|ü≥eè‹Ôµµ @s¡Œ&çHêsTT ø±ì Ç$ (s¡Ed® sü Œ¡ +˝À s¬ +&ÉT C≤„Hê\T ˇø£ s¡Ee® ⁄
MT<ä |ü⁄{Ϻq≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ˇπø n~ÛcÕ˜q+ MT<ä @s¡Œ&É˝Ò<äT. n+<äT˝À ˇø£
C≤„q+#˚‘· eTi=ø£C≤„q+ ‘=\>∑<äT. ø£qTø£ ªª$T<∏ä´µµ ø±<äT >∑<ë! - düe÷:-
|òTü ≥ÁãVü≤àC≤„qeTT\T >∑÷&Ü n˝≤π> ˇø£ edüTeÔ ⁄MT<ä @s¡Œ&É ˝Ò<Tä . ÁãVü‰àø±s¡eè‹ÔjT· +<äT
ÁãVü≤àeTTq+<äT ø£\T>∑TqT. |òTü {≤ø±s¡eè‹Ô |òTü ≥eTT q+<äT ø£\T>∑TqT. ˇø£ edüTeÔ ⁄MT<ä
<ëì dü«s¡÷bÕìøÏ nqT≈£L\yÓTqÆ ∫‘·eÔ è‹Ô @s¡Œ&ÉT‘·T+~ ø±ì eTi=ø£ edüTeÔ ⁄jÓTTø£ÿ
∫‘·eÔ è‹Ô @s¡Œ&É<Tä . |òTü ≥+MT<ä ªª|ü≥+µµ nH˚ uÛ≤eq sê<äT >∑<ë! -
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 107
nj·÷´! eT] s¡Ee® ⁄q+<äT düsêŒø±s¡eè‹Ô m˝≤ edüT+Ô ~?
düe÷:- nø£ÿ&É ÁuÛ≤+‹˝ÀHÓH’ ê düsŒ¡ eTT MT<äH˚ düsêŒø±s¡eè‹Ô ñ<äsTTdüT+Ô ~.
nj·÷´! ªªn‘·dàæ Hé‘<· Tä “~∆'µµ nq>± n~>±ì <ëìì n~>± uÛ≤$+#·≥+ n<Ûë´dü
˝Ò<ë ÁuÛ≤+‹. düsŒ¡ +ø±ì <ëìì düsŒ¡ +>± uÛ≤$ùdÔ Ä \ø£Då + dü]b˛‘·T+~. ø±ì MTs¡T
düsŒ¡ + MT<äH˚ düsêŒø±s¡u≤Û eq ø£\T>∑T‘·T+<ä+≥THêïs¡T. n|ü⁄&É~ ªÁuÛeÑ Tµ ø±<äT >∑<ë!
ªÁ|üeTµ ne⁄‘·T+~ >∑<ë!
düe÷:- ˝Ò<Tä . s¡E® düsŒ¡ + $T<∏´ä ø£qTø£ s¡E® düsŒ¡ C≤„qeTT >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T.
n<Ó+<äT≈£î $T<∏´ä - n+fÒ - n~ (‘·‘«Ô· C≤„q+ e\q) ‘=\–b˛j˚T C≤„q+ ø£<ë!
dæ<ë∆+‘·eTT @eT+fÒ - u≤~Û‘y· TÓ qÆ $wüjT· +˝À e∫Ãq~ ÁuÛeÑ T. nu≤~Û‘y· TÓ qÆ $wüjT· +˝À
e#˚Ã~ ªÁ|üeTµ. ªªn‘·dæàHé ‘·<äT“~∆'µµ nì ô|q’ #Ó|Œæ q X¯+ø£sy¡ êø£´+‘√ á ns¡+ú _Ûqï+
ø±e#·TÃqT. ø±ì n˝≤ #Ó|Œü {≤ìøÏ X¯+ø£sT¡ \ n_ÛÁbÕj·T+ y˚sT¡ . eT‘ê+‘·s+¡ <äècÕº´
n˝≤ #ÓbÕŒs¡T - eT] ªs¡Ed® sü Œ¡ +µ m˝≤ u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~? - n~ ‘=\–b˛‘·T+~
ø£qTø£ - n~ m˝≤ ‘=\>∑T‘·T+~? - n~ ÁuÛeÑ T≈£î eTT+<äT >±ì yÓqTø£>±ì ˝Ò<Tä .
πøe\+ ÁuÛÑeT‘√ düeTø±\eTT˝À |ü⁄{Ϻ+~. s¡E®e⁄>∑÷&Ü n+‘˚ >∑<ë! - ø±<äT -
s¡EC® ≤„q+ø£qï eTT+<˚ s¡Ee® ⁄ ñqï~. ˝Ò<+ä fÒ Ç+Á~j·T dü+ã+<Ûeä TT+&É<Tä ø£qTø£
ndü\T ªªdüs¡ŒÁuÛÑeTµµ |ü⁄≥º<äT. ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ (s¡E®e⁄ MT<ä ÁuÛ≤+‹ düs¡ŒeTT) edüTÔe⁄
n+‘·≈î£ eTT+<˚ ñqï≥T¢ n+^ø£]+#·eTT (ÁuÛ≤+‹ düsŒ¡ eTT ÁuÛ≤+‹øÏ eTT+<äT+&É<Tä ).
yê´eVü‰]ø£edüTeÔ ⁄ (Á|ü|+ü #·+˝Àì ≈£î+&É e+{Ï$). n+‘·≈î£ eTT+<äT qT+#˚ eTq≈£î
‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê ñ+≥T+~. (ñ<ëVü≤s¡D≈£î - s¡E®düs¡Œ+˝À s¡E®e⁄). ‘·‘·Ô«<äècÕº´
Ä˝À∫ùdÔ |òüT≥eTT yÓTT<ä˝…’q <Ó’«‘·eTT n+‘ê s¡E®düs¡ŒeTTe˝… ÁbÕ‹uÛ≤dæø£y˚T.
kÕ<Ûës¡D<äèwæ˝º À s¡Ee® ⁄ - yêdüeÔ eTT. s¡Ed® sü Œ¡ eTT - nyêdüeÔ eTT. nj·÷´! ÁuÛeÑ T
düeTø±*ø£eTT\T ø±ì |òTü {≤~ $X‚weü TT\T m+<äT≈£î ‘=\>∑T‘êsTT - n+fÒ - á
Á|ü|ü+#· e´eVü‰s¡+ n+‘ê ªÁuÛÑeTµ nì dæ<ë∆+‘·eTT. ø£qTø£ |òüT{≤<äT\T ÁuÛÑeT
düeTø±\yÓTÆqy˚. ø£qTø£ ÁãVü‰àø±s¡ ∫‘·Ôeè‹Ôe\q n$ ‘=\>∑T ‘êsTT (yê´eè‹Ô /
yê´es¡Ôe÷q). ÁãVü≤à |üs¡e÷s¡úeTT ø£qTø£ ‘=\>∑<äT. ø£qTø£ ªª|òüT{≤~ $X‚cÕ\T
|üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ $ ø±e⁄. yê´es¡eÔ ÷qeTT\T ø£qTø£ - nqï nqTe÷q+ dü] nsTTq<˚.
Çø£ sêe÷qTE\T #Ó|Œæ q - ªª@ <˚Xe¯ TTq @ ø±\eTTq <˚ìøÏ ªñìøϵ ñqï<√
Ä <˚Xe¯ TTq Ä ø±\eTTq <ëìøÏ ªnuÛ≤eeTTµ düTŒ¤]+∫q#√ n~ <ëìøÏ u≤<Ûøä e£ TTµµ
nqTe÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. ªªˇø£<ëìøÏ <ëì nuÛ≤eeTT ‘Ó*dæq+‘·H˚ u≤<Ûä ø£\T>∑TqTµµ
71
108 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nqï ìj·TeTeTT ˝Ò<Tä . ˇø£<ëìøÏ eTiÀ<ëì‘√HÓH’ ê (uÛ≤edü´ uÛ≤yê+‘·sπ D≤|æ) u≤<Ûä
dü+uÛeÑ eTT >∑<ë! sêÁ‹ Nø£{˝Ï À ˇø£ ªkÕúDTe⁄qTµ (yÓTT<äT› / e÷qT) #·÷∫ ªmes√
eTìwæµ nì ÁuÛ≤+‹|ü&çqyê&ÉT Ábı<äT›q <ëìì#·÷∫ sêÁ‹ ‘êqT ÁuÛÑeT|ü&çq≥T¢
uÛ≤$+#·TqT. ô|>’ ± Ç#·Ã≥ ÁuÛeÑ T - Á|üeT s¬ +&É÷ ˇø£ düeTj·T+˝Àì$ ø±e⁄. (ÁuÛeÑ T
sêÁ‹ ø£*–q~ - Á|üeT Ábı<äTq› ø£*–q~). sêÁ‹ ø£*–q ÁuÛ≤+‹ ‘Ó\y¢ ê]q <ëø±
n˝≤H˚ ñ+&É<Tä . eT<Û´ä ˝À nH˚ø£ C≤„Hê\T |ü⁄{≤ÔsTT - –{≤ÔsTT. yê{Ïe\q ‘·|Œü ø£
ÁuÛ≤+‹ C≤„q+ q•+∫ ñ+&Ü*. |üPs¡«C≤„Hêìï u≤~Û+#·≈î£ +&Ü ñ‘·sÔ C¡ ≤„qeTT |ü⁄≥º<Tä .
eT]j·TT, u≤<Û´ä u≤<Ûøä £ uÛ≤e+ $wüjT· +˝À $yê<ä+ ñ+&Ée#·TÃqT. u≤~Û‘y· TÓ qÆ $wüjT· +
‘=\>∑≥+ (yê´es¡qÔ +) ˝À $yê<äeTT ˝Ò<Tä >∑<ë! ‘=\>∑øb£ ˛‘˚ u≤~Û+|üã&çqfÒ¢ ø±<äT
>∑<ë! ø±>± ª‘=\>∑≥+µ e÷Á‘·yT˚ m˝≤ ªnbÕs¡e÷]úø‘£ µ· ≈£î ø±s¡D+ ø±ø£b˛‘·T+~?
‘=\–q~ - nsTTHê $T<∏´ä ø±ì~ - mø£ÿ&Ü ø£qã&É<Tä . (‘=\–q<˚<sä TTHê $T<∏´ä j˚T).
nj·÷´! ªdü‘´· + C≤„q+ nq+‘·+ ÁãVü≤ൠnqï yêø£´eTTqT yê´U≤´ìdü÷Ô ‘·eT
n<Ó’«‘·T˝Ò, dü‘·´+ - ndü‘·´eTTqT+&ç ‘=\–q, C≤„q+ - »&ÉeTTø±ì~, nq+‘·-
n+‘·eTTqT+&ç yê´eè‘·eÔ TT nì #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! ø£qTø£ ndü‘´· eTT qT+&ç yê´eè‘·Ô yÓTqÆ
MT ÁãVü≤àeTT ª$T<∏´ä µ ø±<äT >∑<ë! ø£qTø£ yê´eè‘·yÔ TÓ Æ $T<∏ë´uÛ÷Ñ ‘·eTT ø±ì edüTeÔ ⁄qïfÒ¢
>∑<ë! - düe÷:- Ç#·Ã≥ ªyê´eè‘·+Ô µ n+fÒ ns¡+ú y˚sT¡ . u≤<Ûeä \q ‘=\>∑≥+ nì
ns¡+ú ø±<äT. ÁãVü≤à+ n˝≤ ‘=\>∑T‘·T+<äì y˚TeTT #Ó|Œü +. düs«¡ Á‘· düe÷q+>± yê´|æ+∫q
ÁãVü≤àeTTqTã{Ϻ K+&ÉedüTÔe⁄\πø sT÷ u≤<Ûä - ‘=\–b˛e≥+ nH˚$ ñ+{≤sTT.
düs«¡ yê´|üyÔ TÓ qÆ nK+&É edüTeÔ ⁄ ‘=\π>~ ø±<äT. (Äø±X¯+ ‘=\>∑<Tä - |òTü ≥ y˚T|ò÷ü <äT\T
ekÕÔsTT b˛‘êsTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø±>± ªª|òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… edüTeÔ ⁄\T |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ $
ø±e⁄. K+&É edüTÔe⁄\T ø£qTø£ - e´‹πsø£+>± ÁãVü≤àe˝…µµ nì nqTe÷qyêø£´
Á|üj÷Ó >∑eTT. |òTü {≤<äT\T K+&É+>± (|ü]∫äqï+>±) ñ+&É≥+ <˚X¯ - ø±\ - edüTeÔ ⁄\e\q
@s¡Œ&çq~. Ç{Ϻ eT÷&ÉTs¡ø±\ |ü]#˚Ã<¤ ë\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ (Äø±X¯+e˝…) ÁãVü≤àeTT nq+‘·eTT.
n+‘·+ n+fÒ |ü]#˚Ã<¤ yä T˚ . |ü]$T‹j˚T.
nj·÷´! |òTü {≤<äT\T |ü]∫äqïeTT\T ø£qTø£ ªyê´eè‘·eÔ TT\Tµ (‘=\–q$) nì,
yê´eè‘·eÔ TT\T ø£qTø£ ª|ü]∫äqïeTT\Tµ nì nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+ >∑<ë! -
düe÷:- n<˚MT ˝Ò<Tä . ªªÇ|ü&ÉT Çø£ÿ&É |òTü ≥+ ˝Ò<Tä µµ |òTü ≥eTT |ü≥eTT ø±<äT
(edüTÔuÛÒ<äeTT) - nì eTq≈£îqï j·T<∏ësêúqTuÛÑe+e\q |òüT{≤<äT\≈£î <˚X¯ø±\edüTÔ
uÛÒ<äeTTqï<äì ‘Ó\TdüTÔ+~. n˝≤H˚ ªªÇ#·Ã≥ |òüT≥+ ñ+~µµ yÓTT<ä˝…’q nqTuÛÑyê\‘√
eTs√#√≥ á |òTü ≥+ ˝Ò<qä ï nqTuÛyÑ ê\T á Á‹$<Ûä |ü]#˚Ã<¤ ë\T ‘Ó\TkÕÔsTT. ªªq
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 109
Væ≤<äèùwqº T|ü|qü ïyéTµµ (ø£qã&çq <ëì˝À nqT|ü|‹ü Ô - ˝Ò<Tä ) nqT Hê´j·T+ Á|üø±s¡eTT
ªª;C≤+≈£îs¡ dü\ú +µµ e<ä› ˝≤>±H˚, Çø£ÿ&É >∑÷&Ü nH√´Hê´ÁX¯jT· + ˝Ò<Tä . ˝Ò<ë - ª|ü]∫äqï,
yê´es¡eÔ ÷q+µ nqï$ düe÷Hês¡øú ±\T ø±e#·TÃqT. <˚Xø¯ ±\edüTuÔ <ÒÛ ë\‘√ ˝Òøb£ ˛e≥+
(ìeè‹Ô) edüTÔe⁄q≈£î |ü]#˚ä<äeTT. ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À ªª$s√<Ûä+e\q, u≤<Ûäe\q,
yê´es¡eÔ ÷q+ ø±e≥y˚T $T<∏´ä , n˝≤ ø±ì~ $T<Û´ä ø±<äTµµ nì - nB ‘·ù|Œ. Ä s¬ +&É÷
˝Ò≈î£ +&É ªyê´es¡eÔ ÷q+µ nj˚T´ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ yê´es¡eÔ ÷q+ ø±yê\+fÒ ªª$s√<Ûä
u≤<Û˝ä µÒ µ ùV≤‘·Te⁄\T. ø£qTø£ Ä ùV≤‘·Te⁄\‘√ nsTT‘˚H˚ $T<∏´ä . ø±ø£b˛‘˚ $T<∏´ä ø±<äq≥+
‘·|ü . ø±ø£b˛e≥y˚T ˝Ò<Tä >∑<ë!
nj·÷´! |òTü ≥|ü{≤\T Nø£{Ï yÓ\T>∑T\e˝… nH√´q´$s¡T<ë∆\T ø±e⁄. nsTTHê
|òTü ≥+e\q |ü≥C≤„q+ ìeè‘·eÔ Te≥+ #·÷düTHÔ êï+. ø£qTø£ $s√<Ûuä ≤<Û\ä T ˝Ò≈î£ +&ÜH˚
yê´eè‘·eÔ Te⁄‘·Tqï~ ø£qTø£ $s√<Ûä u≤<Û\ä ‘√ yê´eè‘·eÔ T>∑Tq~ $T<∏´ä nì #Ó|Œü ≥+
düãuÒ >∑<ë! - düe÷:- $s√<Û+ä ˝Òøb£ ˛sTTHê ªªyê´eè‹Ôµµ (‘=\>∑≥+) ñ+<ä+fÒ eT{Ïqº T+&ç
|òTü ≥+ m˝≤ yê´eè‘·+Ô ø±<äT? ø£qTø£ yê´eè‘·eÔ TsTT+<ä+fÒ ‘·|Œü ø£ yê{Ï eT<Û´ä ª$s√<Û+ä µ
ñ+&Ü*. - $s√<Û+ä ñ+fÒ Nø£{ìÏ yÓ\T>∑T u≤~Û+∫q≥T¢ |òTü ≥eTT |ü≥eTTqT u≤~Û+#ê*
ø£<ë! - nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ªª‘·eTdüT‡ - ‘˚»düT‡ ø±<äTµµ n˝≤H˚ ªª|òTü ≥+ - |ü≥+ ø±<äTµµ-
nqï uÛ≤eq e\qH˚ ªª$s√<Û+ä µµ ñqï<äì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. nj·÷´! Ä C≤„q+ edüTuÔ <ÒÛ +ä e\q
e∫Ã+~ ø±ì, yê{Ï eT<Û´ä ñqï ªªu≤<Û´ä u≤<Ûøä £ uÛ≤e+µµ e\q e∫Ã+~ ø±<äT - düe÷:-
ª_Û<µé <Ûë‘·Te⁄≈£î ªN\TÃ≥µ nì ns¡eú TT. uÛ<Ò +ä ø±ì, N\Ã≥+ ø±ì, ªu≤<Û´ä u≤<Ûøä u£ ≤Û e+µ
˝ÀøÏ m+<äT≈£îsêe⁄? ø£f≈º… î£ ‘·qqT ‘·>T∑ \u…fºÒ ì|ü m+‘· X¯Á‘·Ty√ N*ÃeTTø£ÿ\T#˚ùd
ª>=&É*¶ µ n+‘· X¯Á‘·Ty˚ ø£<ë! ˝Ò<+ä fÒ X¯Á‘·Tu≤<Û≈ä î£ ãj·T\T<˚]qyê&ÉT |üsX¡ ó¯ e⁄ / K&É+Z
m+<äT≈£î rdæø=+{≤&ÉT. nj·÷´! á |òüT≥|ü≥uÛÒ<äeTT ªªN\Ã≥+µµ e+{Ï~ ø±<äT.
eTs√s¡ø£yÓTÆq~ - düe÷:- ndü\T MTs¡T Ç|ü&ÉTyê&çq ªuÛÒ<ä+µ nH˚ X¯u≤›ìøÏ @~
ns¡eú TT? N\Ã≥e÷? eTi=ø£{≤? N\Ã≥+ nsTT‘˚ e÷≈£L n<˚ ns¡+ú ˇ|üø√+&ç.
eTi=ø£{Ï n+fÒ Ä eTi=ø£{Ï @~? nì nqedü.ú nj·÷´! s¬ +&ÉT>± ñ+&É≥eTT -
uÛ<Ò eä TT. düe÷:- ˇπø $<Û+ä >± ñqï |òTü ≥|ü{≤\ eT<Û´ä uÛ<Ò eä ÷? _Ûqï+>± ñqïyê{Ï
eT<Û´ä uÛ<Ò eä ÷? n$ ˇπø $<Û+ä >± ñ+&Ée⁄. ø£qTø£ yÓTT<ä{Ï |üø+å£ ≈£î<äs<¡ Tä . _Ûqï+>±
ñ+{≤j·T+fÒ ªª|ædøæ qÏ <ëìì eTi\ |ædøæ qÏ ≥T¢µµ (|æwùºü |wüDHê´j·T+) yê{Ï eT<Û´ä
uÛÒ<ä+ #Ó|üŒ≥+ e´s¡ú+. ô|’>± ¬s+&ÉT>± ñ+&É≥+ nH˚~ >∑÷&Ü ªN\Ã≥+µ e\q
kÕ<Û´ä eTe⁄‘·T+~. eÅdeÔü TTqT ∫+∫‘˚ s¬ +&ÉT>± ne⁄‘·T+~ >∑<ë! - nj·÷´! ªª≈£î+&É,
eÅd+Ôü µµ - ˝≤>± $&ç>± ñ+&É≥+e\q uÛ<Ò +ä - düe÷:- $&ç>± n+fÒH˚ uÛ<Ò +ä . ø£qTø£
72
110 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªuÛ<Ò +ä µ >∑T]+∫ #·sá ˝À eTT+<äT á ªuÛ<Ò +ä µ ‘Ó*ùdHÔ ˚ ndü\T uÛ<Ò +ä ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£
Ä‘êàÁX¯j·T<√wü+. eTiÏj·TT $&ç>± ˝Òø£b˛sTTHê |ü⁄s¡Twü≈£î+&É\eTT\ eT<Ûä´ uÛÒ<ä+
ñ+~. $&ç>± ñHêï s¬ +&ÉT ≈£î+&É\ eT<Û´ä uÛ<Ò +ä ø£qã&ÉT‘·Tqï~. nj·÷´! |òTü ≥|ü≥eTT\
Äø±s¡u<ÒÛ +ä Ç~ - n+fÒ Äø±s¡ ªuÛ<Ò +ä µ >∑÷&Ü uÛ<Ò yä T˚ ø£qTø£ nB ìs¡÷|üD≤r‘·yT˚ .
Äø±s¡eTT\eT<Û´ä b˛*ø£˝ìÒ ‘·qy˚T uÛ<Ò eä T+fÒ á ªb˛*ø£˝ìÒ ‘·qeTTµ (yÓw’ eü T´eTT) uÛ<Ò eä ÷?
$s√<Ûeä ÷? eTiÒ<sä TTHêHê? - yÓTT<ä{Ï |üøyå£ TÓ ‘Æ ˚ <√wü+ ô|q’ #Ó|Œæ q<˚. (Ä‘êàÁX¯jT· +).
$s√<Ûeä T+fÒ ˙e⁄ e÷ bÕغ˝ÀøÏ e∫ÃqfÒ.¢ eT÷&Ée |üø+å£ ndü\T ˝Ò<Tä ø£qTø£ $s√<Û+ä -
uÛ<Ò +ä - s¬ +&É÷ ˇø£f.Ò ø£qTø£ _ÛqïedüTeÔ ⁄\eT<Û´ä ª$s√<Û+ä µ ñqïfÒ.¢
nj·÷´! $s√<Û+ä ñ+fÒ u≤<Û´ä u≤<Ûøä u£ ≤Û e+‘√ yÓ\T>∑T Nø£{ìÏ b˛>={Ïqº ≥T¢ |òTü ≥eTT
|ü≥eTTqT b˛>=≥ºe˝… ø£<ë! düe÷:- $s√<Ûeä TT ˝Òøb£ ˛sTTHê ªªeT{Ϻ eTT<äµ› µ Äø±s¡eTTqT
u≤~Û+∫ |òTü {≤ø±s¡+ edüTqÔ ï~ ø£<ë! nj·÷´! ø±s¡´ø±s¡DeTT\eT<Û´ä (eT{Ϻ - ≈£î+&É)
$s√<Û+ä ˝Ò<Tä . yê{Ï Äø±s¡eTT\ eT<Û´ä H˚ $s√<Ûeä TT - düe÷:- eT{Ϻ e\q |ü⁄{Ïqº
≈£î+&É˝À eT{Ϻ Äø±s¡+ \uÛ´Ñ +. (ø£qTø£ $s√<Û+ä ˝ÒqfÒ¢ >∑<ë!) |ü]D≤eT yê<äeTTq
(düèwæº $wüjT· +˝À yÓw’ eíü ⁄\~ |ü]D≤eTyê<äeTT - X¯+ø£sT¡ \~ $es¡yÔ ê<äeTT) ø±sê´ø±s¡eTT
(ô|s¡T>∑T) ø±s¡D≤ø±sêìï (bÕ\T) u≤~Û+#·TqT. Äs¡+uÛÑyê<äeTT˝À (‘ê]ÿ≈£î\~),
ø±s¡D≤ø±s¡+‘√ ø±sê´ø±s¡+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ‘·+‘·Te⁄\ (<ësê\T) e\q eÅdüÔ+
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. Ç+<äT˝À ‘·+‘·Te⁄\ Äø±s¡+ #Ó&<É Tä .
nj·÷´! $s√<Û+ä ˝Òøb£ ˛sTTHê ø=ìï#√≥¢ u≤<Û´ä u≤<Ûøä u£ ≤Û e+ ñ+&Ée#·TÃ. $s√<Û+ä
ñ+fÒ e÷Á‘·+ ‘·|Œü ø£ u≤<Û´ä u≤<Ûøä £ uÛ≤e+ ñ+≥T+~. düe÷:- ‘·|ü - $s√<Û+ä eT]j·TT
u≤<Û´ä u≤<Ûøä +£ - nH√´Hê´ÁX¯jT· + ne⁄‘êsTT. nj·÷´! $s√<Û+ä e\q u≤<Û´ä u≤<Ûøä u£ ≤Û e+
edüT+Ô <ä+{≤+ - nqsê<äT - u≤<Û´ä u≤<Ûøä u£ ≤Û e+˝Òì $s√<Û+ä ñ+&É<Tä . Nø£{Ï yÓ\T>∑T\
eT<Ûä´ $s√<Ûä+ n<˚ ø£<ë! nj·÷´! $s√<Ûä+ø±ì u≤<Ûä´u≤<Ûäø£uÛ≤e+ ˝Òø£b˛sTTHê
u≤<Û´ä u≤<Ûøä u£ ≤Û e+ ˝Òì $s√<Ûë\T eTqTwüß´\˝À ñHêïsTT ø£<ë! düe÷:- n$ eT‘·‡s¡eTT,
<˚«wüeTT, Áø√<ÛäeTT e+{Ï ∫‘·Ôeè‘·TÔ\T. Ç$ |òüT≥|ü{≤<äT\e+{Ï »&É|ü<ës¡úeTT\˝À
ñ+&Ée⁄. ø£qTø£ |òüT≥|ü{≤ø±s¡eTT\ eT<Ûä´ $s√<ÛëìøÏ nr‘·yÓTÆq yÓ’wüeT´eTT @MT
˝Ò<äT. á $s√<Ûä+ e\qH˚ á ¬s+&ÉT Äø±s¡eTT\T ˇø£#√≥ ñ+&Ée⁄. _ÛqïyÓTÆq
Äø±s¡eTT\e\qH˚ yê{Ï eT<Û´ä $s√<Ûeä TT. n+<äTe\qH˚ Ç$ s¬ +&ÉT ˇπø |ü<ës¡eú TTq
ñ+&Ée⁄. ˇπø Ç+{À¢ ñ+{≤sTT >∑<ë! n+fÒ - n˝≤ nsTT‘˚ (ˇπø Ç+{À¢ >∑~ uÛ<Ò +ä ‘√
Nø£{Ï yÓ\T>∑T\÷ ñ+{≤sTT). ÁãVü‰à+&É+˝À ˇø£Á|üøÿ£ Nø£{,Ï eTi=ø£ Á|üøÿ£ yÓ\T>∑T
ñ+{≤sTT ø£ q Tø£ ÁãVü ‰ à+&É s ¡ ÷ |ü y Ó T Æ q ªªˇø£ # √≥µµ ø£ * dæ ñqïfÒ ¢ >∑ < ë! nM
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 111
düe÷Hê~Ûø£s¡D≤˝Ò ne⁄‘êsTT. ˇπø#√≥ n$ ø£*dæ ñ+&Ée⁄ >∑<ë! n+fÒ ª|òüT≥+µ
ô|{Ïqº n<˚ #√{À¢ |ü≥+ (eÅd+Ôü ) ñ+&É<Tä >∑<ë! ø£qTø£ n$ $s¡T<äe∆ TT˝Ò. nj·÷´!
|òüT≥|ü{≤\qT ˇπøkÕ] #·÷&É>∑\+. Nø£{Ï yÓ\T>∑T\qT n˝≤ #·÷&É˝ÒeTT. düe÷:-
#·÷&É>\∑ eTT - sêÁ‹|üP≥>∑&|É ˝ü À ì*∫ ãj·T≥ Nø£{ìÏ Ç+{À¢ yÓ\T>∑TqT #·÷&É>\∑ eTT
- n+<äTe\q |òTü ≥|ü{≤\T $s¡T<äe∆ TT˝Ò. n+<äTe\qH˚ |òTü ≥+ |ü≥+ ø±<äT - |ü≥+
|òTü ≥+ ø±<äT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î - Nø£{˝Ï À yÓ\T>∑T ˝Ò<Tä . yÓ\T>∑T˝À Nø£{Ï ˝Ò<Tä . Bìe\q
‘˚*q<˚eTq>±, ªª$s√<Û+ä e\qH˚ |òTü ≥+ |ü≥eTT qT+&ç ‘=\>∑TqTµµ (yê´es¡eÔ ÷q+)
ø£qTø£ Ç˝≤ ‘=\>∑≥+ ª$T<∏ë´µ \ø£Då y˚T. ÁX¯ó‘· Á|üø±•ø£˝À kÕ<Û´ä <Ûsä à¡ yÓTqÆ ªª$T<∏ë´‘·«eTTµµ
$T<∏´ä . nsTT‘˚ »>∑‘T· Ô dü‘´· eTT ne⁄‘·T+~. ªª$T<∏´ä µµ ø±<ä+fÒ ªn<Ó«’ ‘·+µ ˝À|ædTü +Ô ~ -
nì nHêï&ÉT. nB ‘·ù|Œ - yê]q&ÉT>∑T‘·THêïeTT - ‘·eTs¡T kÕ~Û+|ü<\ä ∫q<˚$T{Ï?
ª»>∑‘T· $Ô T<∏´ä µ nq≥+ dü‘´· + nì. »>∑‘T· Ô yê´eVü‰]ø£ dü‘´· e÷? bÕs¡e÷]úø£ dü‘´· e÷?
yê´eVü‰]ø£ dü‘´· eTsTT‘˚ e÷≈£L Çwüyº T˚ . |üse¡ ÷s¡‘ú '· n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . Ä dæ‹ú ˝À »>∑‘Ô̊
˝Ò<Tä . Çø£ n~ $T<∏´ä j·÷ n$T<∏´ä j·÷? nqï #·sá mø£ÿ&É~. Ä $T<∏ë´‘·«eTT dü‘´· e÷,
ndü‘´· e÷ nqï $#ês¡D @\? n+<äTe\q |üse¡ ÷s¡Øú ‘ê´ ÁãVü≤à n~«rj·Ty˚T ‘·|Œü
dü~«rj·T+ ø±<äT. ø£qTø£ ªyê´es¡qÔ eTTµ e\q »>∑‘T· Ô $T<∏´ä nì #Ó|Œü e\j·TTqT.
ªª<äèX¯´+ - $T<∏´ä µµ nqï ùV≤‘·Te⁄ - ÁãVü≤à+
ª<äèX¯´+µ nsTTq+<äTe\q »>∑‘Y $T<∏´ä nì yê<äeTT. ª<äèX¯´‘·«eTTµ $T<∏ë´‘·«
ùV≤‘·Ty˚Hê? nì $#ês¡D -
ªª»>∑‘T· Ô $T<∏´ä - <äèX¯´+ ø£qTø£ - X¯óøÏÔ s¡»‘·eTT e˝…µµ- Ç~ nqTe÷q Á|üe÷D
yêø£´eTT. á yêø£´eTT ÁãVü≤àeTTq≈£î e]Ô+#·<Tä . n<Ûë´dü (Äs√|üD) #˚jT· ã&çq edüTeÔ ⁄
‘·q n~ÛcÕ˜q (Ä<Ûës¡) edüTeÔ ⁄‘√ düe÷q+>± uÛ≤$+|üã&ÉTqT. ªªÇ~ yÓ+&ç nì |òTü ≥+
ñ+~, |ü≥+ ñ+~µµ nì n~ÛcÕ˜qyÓTÆq ªdü‘Yµ, Á|ü|ü+#·eTT - ¬s+&ÉT ˇπø ãT~∆øÏ/
∫‘·eÔ è‹ÔøÏ n+<äT‘êsTT. ø£qTø£ |òTü {≤<äT\‘√u≤≥T ÁãVü≤àeTT >∑÷&Ü <äèX¯´eTe⁄‘·T+~
nì ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT nHêï&ÉT. n~ ãT~∆e÷+<ä´eTT. ÁãVü≤àeTT dü«j·T+CÀ´‹.
dü÷s¡T´ì ~${°‘√ #·÷&Éqedüs+¡ ˝Ò<Tä . n˝≤ ÁãVü≤àeTTqT yÓ*–+#˚ C≤„qeTT ˝Ò<Tä .
ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ ªdü‘µY nH˚ n+X¯eTTqT Á|ü‘´· ø£+å >± Á>∑V≤æ +#·≥+ n+fÒ ªdü‘µY nH˚ n+X¯eTTqT
Äe]+∫q nC≤„qeTTqT ‘=\–+#·≥y˚T. n+‘˚>±ì ÁãVü≤àeTTqT ∫‘·eÔ è‹Ô #·÷|ü<Tä .
nsTTHê düsπ ÁãVü≤à+ <äèX¯´y˚Tq+fÒ - düsπ #Ó|ü - @ ø£s,Ô¡ @ kÕ<Ûqä +‘√ ÁãVü≤àqT
>∑eTì+#ê&√, Ä ø£s,Ô¡ Ä kÕ<Ûqä + me]¬øH’ ê ø£qã&çqyê? ø£qã&ç‘˚ #·÷#˚~ ‘·qqT
‘·HH˚ ê? eT¬ses¡sTTHêHê? ‘·H˚ nsTT‘˚ ‘·qqT ‘·H˚ m˝≤ #·÷kÕÔ&TÉ ? n<ä+› ˝À #·÷∫ø=Hêï
73
112 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á|ü‹_+ãy˚T ø£qã&ÉT‘·T+~ >±ì ‘·qT (Je⁄&ÉT) m˝≤ ø£qã&É‘ê&ÉT? ‘·q X¯Øsêìï
#·÷∫Hê ‘·qqT #·÷∫q≥T¢ ø±<äT. <˚V≤ü _ÛqïyÓTqÆ Ä‘·àj˚T ‘êqT >∑qTø£. eT¬se¬s’Hê
nsTT‘˚ yê&ÉT me]¬øH’ ê ø£qã&É‘ê&Ü? ø£qã&ç‘˚ ‘·q≈£î ‘·HH˚ ê? ‘·q≈£î ‘·H˚ nsTT‘˚
≈£î<äs<¡ Tä . eTi=ø£&sÉ TT‘˚ eTs¡\ Ç<˚ Á|üXï¯ - Ç<˚ düe÷<Ûëq+ - nqedü.ú me]ø°
ø£qã&É&+É fÒ - ≈£î+<˚{Ï ø=eTTàe˝… Ä |ü<ës¡eú TT ˝Ò<Hä ˚ ns¡+ú .
nj·÷´! ø£sÔ¡ nsTTq Ä‘·à, ø£sD¡ yÓTqÆ eTqdüT‡‘√ ÁãVü≤àqT #·÷düT+Ô ~. ÁãVü≤à+
á s¬ +{Ïì >∑eTìdüT+Ô ~. ø£qTø£ <√wüeTT ˝Ò<Tä . düe÷:- Ä ÁãVü≤àeTTqT ‘·q≈£î ‘êqT
‘Ó*j·TTHê? ‘Ó*j·T<ë? ‘·q≈£î ‘êqT ‘Ó*j·TTq+fÒ yê´|ò÷ü ‘·eTT. ‘Ó*j·T<ä+fÒ ÁãVü≤à≈£î
Ä‘·àC≤„qeTT ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªdüs«¡ »„+µ ø±<äT. ÁãVü≤àC≤„qeTT˝Òì ÁãVü≤àeTTø£qï ÁãVü≤àC≤„ì
nsTTq Je⁄&˚ >=|üŒ ne⁄‘ê&ÉT. n˝≤π> Je⁄&ÉT ‘·qqT ‘êqT ms¡T>∑THê? ms¡T>∑&Ü? -
ms¡T>∑Tq+fÒ yê´|ò÷ü ‘·eTT. ms¡T>∑&+É fÒ, ‘·qqT ‘·H˚ ‘Ó*dæø=q˝Òìyê&ÉT ÁãVü≤àeTTHÓ˝≤
‘Ó*dæø=+{≤&ÉT? n˝≤H˚ ‘·qH˚ ms¡T>∑ì ÁãVü≤à+ Je⁄ì e÷Á‘·+ m˝≤ ms¡T>∑TqT?
ªH˚qT düTœì, <äT'œìµ yÓTT<ä\>∑T C≤„Hê\T Ä‘·àC≤„Hê\T ø±e⁄. düTK <äT'U≤<äT\T
n+‘·'ø£s¡D <Ûäsêà\T. yêì‘√ ø£*dæq+<äTe\q Ä‘·à ‘êH˚ düTœì <äT'œì nì
ÁuÛ≤+‹|ü&ÉT‘·THêï&ÉT. ì]«ø±s¡yÓTÆq Ä‘·à≈£î düTK+ yÓTT<ä˝…’q $ø±sê\T (e÷s¡TŒ\T)
˝Òe⁄. ªªn$ø±s√´j·TeTT#·´‘˚µµ - nì XÊÅdeÔü TT. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ø±ì, Je⁄&ÉT ø±ì
|üsd¡ Œü s¡ yÓTs¡T>∑sT¡ . ‘·eTqT ‘êeTT ms¡T>∑sT¡ . n+<äT#˚‘· á s¬ +&ÉT nã<ä+∆ nH˚ |ü]dæ‹ú
e∫Ã+~. b˛˙˝Ò n+<ëe÷? X¯Sq´yê<ä+ ne⁄‘·T+~. ÁãVü≤àeTT ˝Ò<Hä êï qwü+º ˝Ò<Tä .
ø±ì ªJe⁄&˚µ ˝Ò<qä ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä >∑<ë! m+<äTø£+fÒ eTqy˚T >∑<ë Je⁄\+. eTqqT
eTqy˚T ˝Ò<ìä m˝≤ nq>∑\eTT. n˝≤ nH˚<H’Ó ê eTq+ ñ+fÒH˚ >∑<ë! ‘êH˚ ˝Òì#√
ª˝Òqìµ ‘Ó*ùd<Óe]øÏ? ø£qTø£ n<äèX¯´+>± ñ+&˚ Je⁄&ÉTHêï&Éì ˇ|üø=qe\dæq<˚.
nsTT‘˚ n<äèX¯´yÓTÆq ≈£î+<˚{Ïø=eTTàqT ˇ|üø√ e\dæedüTÔ+~ >∑<ë! - sê<äT -
Je⁄ìj·T+<äT dü‘Ô· (ñìøÏ) ñqï~. ø£qTø£ <ëìì n+^ø£]+#ê* - n˝≤>± - nsTT‘˚
Je⁄ì ñìøÏøÏ @$T Á|üe÷DeTT? XÊÅdüÔeTT Á|üe÷DeTT - nsTT‘˚ n+<äsT¡ XÊÅkÕÔìï
#·~$ ªH˚qTHêïqTµ nì nqTø=+≥THêïsê? düsπ ! n˝≤ nsTTHê XÊÅdCÔü ≤„qeTT˝Òìyês¡T
‘·eT ñìøÏì Á>∑V≤æ +#·≥+ ˝Ò<ë? XÊÅdyÔü ‘˚ Ô· nsTTHê XÊÅd|Ôü sü H¡ƒ êìøÏ eTT+<äT ‘êqT
ñHêï&Ü? - ñ+fÒ sT÷ XÊÅdeÔü TT e´s¡yú T˚ . ˝Ò<+ä fÒ mes¡T XÊÅd+Ôü #·~$q≥T¢? me]ì
>∑T]Ô+∫q≥T¢? ø£qTø£ Ä‘·à ñìøÏ nqTuÛeÑ dæ<e∆ä TT.
nj·÷´! ªÄ‘·à - nqTuÛeÑ eTTµ nH˚ s¬ +&ÉT ñ+fÒ <Ó«’ ‘·+ edüT+Ô ~ >∑<ë!
düe÷:- sê<äT - Ä‘êàqTuÛyÑ ê\T ˇø£ÿfÒ. nqTuÛeÑ y˚T Ä‘·à - Ä‘·àj˚T nqTuÛeÑ eTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 113
ÁãVü≤àeT÷ nqTuÛeÑ y˚T. øπ e\+ HêeTuÛ<Ò eä TT. nqTuÛeÑ + ø£qTø£H˚ ÁãVü≤àeTT <äèX¯´eTT
ø±<äT. nqTuÛeÑ + me]øÏ ø£qã&ÉT‘·T+~? n˝≤ø±ø£ ø£qã&ÉT‘·T+<ä+fÒ, me]øÏ? nì
Á|üXï¯ - Ç˝≤ nqedüeú düT+Ô ~. ÁãVü≤à nqTuÛeÑ s¡÷|üeTq{≤ìøÏ ªªdü‘´· + C≤„q (nqTuÛeÑ +)
eTq+‘·+ ÁãVü≤൵ nqT ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT. ÁãVü≤àeTT C≤„qy˚T. C≤„qeTT >∑\ eTi=ø£
edüTeÔ ⁄ ø±<äT. <ëìøÏ C≤„HêìøÏ $T+∫ eTs=ø£ s¡÷|ü+ ˝Ò<Tä . nj·÷´! C≤„qeTT dü«s¡÷|üeTT,
<Ûsä à¡ eTT >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~. ø£qTø£H˚ ªHê nqTuÛeÑ eTTµ nì n+{≤eTT >∑<ë! düe÷:-
ªsêVüQe⁄ ‘·\ø±j·Tµ (sêVü≤À' •s¡') nqï≥T¢ W|ü#ê]ø£+>± ªHê nqTuÛeÑ +µ n+{≤eTT.
(sêVüQe⁄≈£î ñqï<˚ ‘·\. Äj·Tq X¯Øs¡u≤Û >∑eTT øπ ‘·Te⁄. ø£qTø£ sêVüQe⁄‘·\ - n<˚
sêVüQe⁄ - n<˚ ‘·\. n˝≤H˚ H˚H˚ nqTuÛeÑ + - n<˚ Hê nqTuÛeÑ + - nìï n<˚ -
nqTyê<äø±s¡T&ÉT). nqTuÛe Ñ + Ä‘·à nsTT‘˚ |òTü {≤qTuÛeÑ + >∑÷&Ü Ä‘·àj˚T ne⁄‘·T+~.
nsTTHê |òsü y¡ ê˝Ò<Tä .
nj·÷´! ª|òTü {≤qTuÛeÑ + H˚Hµ˚ nì me]ø° nì|æ+#·<Tä >∑<ë! n~ Ä‘·à nsTT‘˚
n˝≤ nì|æ+#ê* >∑<ë! - düe÷:- H˚qT ªnqTuÛÑes¡÷|ü⁄DÏíµ nì >∑÷&Ü me&É÷
nqTø√e≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! C≤„qT\T nqTø√e#·TÃqT. nsTT‘˚ yês¡T |òTü {≤qTuÛeÑ + >∑÷&Ü
ªH˚Hµ˚ nqT≈£î+{≤s¡T. nqTø√s¡ì eTq+ K∫ä‘+· >± #Ó|Œü ˝ÒeTT. m<äT{Ïyêì eTqdüT‡
eTq≈£î |üs√ø£eå TT ø£<ë! H˚qT C≤„ìH˚ - Hê≈£î n˝≤ nì|æ+#·≥+ ˝Ò<qä e<äT› - n˝≤
nì|æ+#·≥+ ˝Ò<+ä fÒ ˙e⁄ C≤„ì$ ø±<äT. (‘·q m<äTs¡T>± |ü∫Ã>∑&ì¶ç mes¡Hêï ‘=≈£îÿ‘·T+fÒ
|üse¡ TVü≤+dü≈î£ ‘·qqT ‘=≈£îÿ‘·Tqï≥T¢ u≤<Ûä ø£*>π <ä≥! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ‘·sêÿ~ XÊÅkÕÔ\T
#·<eä ≥+, y˚<ë+‘ê\≈£î nbÕsêú\T #Ó|Œü ≥+ - yÓ<’ Tä wü´+ ø±<äT. C≤„q+ yÓ<’ Tä wü´+.
ø£qTø£ nìïs¡ø±\ |òTü ≥|ü{≤~ nqTuÛyÑ ê\˝À düe÷q+>± ñqï nqTuÛeÑ + Ä‘·àj˚T,
n<˚ dü‘´· eTT, n<äèX¯´+ ø£qTø£. (ÁãVü≤àC≤„q+‘√) ‘=\–b˛j˚T |òTü {≤<äT\T ª$T<∏´ä ˝Òµ,
<äèX¯´eTT\T ø£qTø£.
ÁãVü≤à+ - n<äèX¯´eTT
nj·÷´! ÁãVü≤à+ dü«j·T+Á|üø±X¯+ ø£qTø£ n~ n<äèX¯´+>± ñ+<äì #ÓbÕŒs¡T.
nqTuÛeÑ s¡÷|ü+ ø£qTø£ n~ dü«j·T+Á|üø±X¯+ ne⁄‘·T+~. ø±>± nqTuÛeÑ s¡÷|ü+ nsTT‘˚
dü«j·T+Á|üø±X¯+, dü«j·T+Á|üø±X¯+ nsTT‘˚ nqTuÛÑes¡÷|ü+ ne⁄‘·T+~ - ø£qTø£
nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+ edüT+Ô ~ - düe÷:- sê<äT - ÁãVü≤à nqTuÛeÑ s¡÷|üeTì, dü«j·T+
Á|üø±X¯eTì ÁX¯ó‹ dü«j·T+>± #Ó|Œæ +~. ªªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤à, ‘·yT˚ e uÛ≤+‘·
eTqTuÛ≤‹ düs«¡ +µµ nì. n+‘˚>±ø£ - ªªj·T‘·Ô<äÁ<˚X¯´ eTÁ>±Vü≤´yéTµµ nqT ÁX¯ó‹e\q
ÁãVü≤à+ n<äèX¯´eTì ‘Ó\TdüTÔ+~. ø£qTø£ Ç+<äT˝À ø=+#Ó+ >∑÷&Ü y˚TeTT kÕ~Û+#·
74
114 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e\dæ+~ ˝Ò<Tä . y˚<dä <æ +∆ä ø±ì~ y˚TeTT @MT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . y˚<dä <æ y∆ä TÓ qÆ <ëìH˚, C≤„qT\
nqTuÛÑe+˝À ø£qã&çq <ëìH˚ (nbÕsêú\T sê≈£î+&Ü ñ+&Ü\ì) j·TT≈£îÔ\‘√ dæús¡+
#˚dTü HÔ êïeTT. øπ e\ÁX¯ó‹ø£qï dü«j·T+ ‘·sÿ¡ +‘√ ñqï ÁX¯ó‹ Á|üã\eTT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î - ªªnø£åj·T´>¥+ Vü≤yÓ’ #ê‘·Tsêàdü´ j·÷õqdüT‡ø£è‘·+ uÛÑe‹µµ
(#ê‘·Tsêàdü´j·÷õ jÓTTø£ÿ düTø£è‘·+ nø£j å T· eTT) - Ç~ øπ e\ ÁX¯ó‹. ªªq ø£sà¡ D≤ q
Á|ü»j·÷ <ÛHä q˚ ‘ê´π>HÓøπ’ neTè‘·‘«· e÷qX¯ó'µµ (ø£sà¡ eTTq dü+‘êq+e\q, <Ûqä eTTq
>±ì yÓ÷ø£eå TT ˝Ò<Tä . ‘ê´>∑+ ˇø£ÿfÒ yÓ÷ø£<å ëj·Tø£eTT) nqT ÁX¯ó‹øÏ ªªj·T‘·ÿ è‘·ø£+
‘·<ìä ‘·´+µµ (@~ ‘·j÷· s¡T#˚jT· ã&çq<√ n~ nì‘·´+) nqT ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q ‘·sÿ¡ + e\q
ã\+ e∫Ã+~. (nq>± ø£è‘·øy£ TÓ qÆ ø£sà¡ \T yÓTT<ä˝q’… yêìe\q XÊX¯«‘· |ò\ü yÓTqÆ yÓ÷ø£+å
sê<äT - ‘ê´>∑+e\qH˚ n~ edüT+Ô <äì ns¡+ú ). ‘·sÿ¡ +>∑÷&Ü ÁX¯ó‹j˚T sTT∫Ã+~. <ëìMT<ä
Ç‘·s¡ ≈£î‘·sêÿ\T <ë&ç#j ˚ T· ≈£î+&Ü yê{Ïì ìs¡ddæ ÷ü ,Ô ÁX¯ó‹ Á|ü‹bÕ~‘· dæ<ë∆+‘ê\qT
dæsú |¡ sü ∫¡ ø=+≥THêïeTT. Bìe\q (|æwùºü |wüD+˝≤>±) dæ<∆ä kÕ<Ûqä eTH˚ <√wü+ sê<äT.
(dæ<k∆ä Õ<Ûqä + - ‘·j÷· s¬ q’ <ëìì eTs¡\ ‘·j÷· s¡T #˚jT· ≥+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). sê<äT -
nsTTHê n~ <√wüyT˚ q+fÒ n|ü⁄&ÉT ‘·eTs¡T Áyêdæq luÛ≤wü´+ >∑÷&Ü dæ<k∆ä Õ<Ûqä <√wüÁ>∑dyÔü T˚
ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ y˚T<Ûë$y˚ - ø±düÔ ‘·>T∑ .Z ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü«j·T+Á|üø±XÊqTuÛeÑ s¡÷|ü+
ø£qTø£ n<äèX¯´y˚T - nì ‘Ó*q~.
nj·÷´! ªªÁãVü≤à n<äèX¯´+ - nqTuÛÑ÷‹ ø£qTø£ - e´‹πsø√<ëVü≤s¡D+>±
|òTü {≤<äT\e˝…µµ nqT nqTe÷q+‘√ ÁãVü≤à n<äèX¯´+ nì kÕ~Û+#·e#·TÃqT. ø±ì n~
ø±˝≤‘·´j·÷|ü<X˚ +¯ nq>± Á|üe÷D $s√<Û+ä ø£<ë! - düe÷:- ˝Ò<Tä . á $wüj÷· ìøÏ
y˚<yä T˚ Á|üe÷DeTT. ªªj·T‘·Ô<äÁ<˚X¯´+µµ nqT ÁX¯ó‹j˚T Á|üe÷DeTT.
nj·÷´! n<äèX¯´+ n+fÒ kÕe÷q´+>± n<äèX¯´+ nì #Ó|æŒq≥T¢>± ns¡ú+
#˚j÷· *. m+<äTø£+fÒ, ªª<äèX¯´‘˚‘«· Á>∑´j·÷ ãT<ë∆´µµ nqT ÁX¯ó‹ ãT~∆øÏ ÁãVü≤à+ ø£qã&ÉT
‘·T+<äì #Ó|æŒ+~ >∑<ë! kÕe÷q´ ÁX¯ó‹ø£qï $X‚wü ÁX¯ó‹ ã\e‘·Ôs¡+ >∑<ë! ªªe÷
Væ≤+kÕ´‘·‡sê«DÏuÛÑ÷‘êìµµ (düs¡«uÛÑ÷‘ê\qT Væ≤+dæ+|üsê<äT) nqï kÕe÷q´ ÁX¯ó‹ì
ªªn–ïc˛MTj·T+ |üXó¯ e÷\uÛ‘Ò µ· µ (n–ïk˛eTT\≈£î dü+ã+~Û+∫q |üXó¯ e⁄qT Væ≤+dæ+|ü
e˝…qT) nqT $X‚wü ÁX¯ó‹ Á|üã\+ ø£<ë! - düe÷:- ÁãVü≤àeTT dü+düÿ]+|üã&çq ãT~∆‘√
ø£qã&˚<äsTT‘˚ Ä ãT~∆ì mes¡T <ä]ÙkÕÔs¡T. Je⁄&Ü? Ä Je⁄ì mes¡T #·÷kÕÔs¡T?
ÁãVü≤àe÷? ÁãVü≤àeTT HÓes¡T #·÷kÕÔsT¡ - dü+düÿ]+|üã&çq ãT~∆j÷· - <ëìì Je⁄&Ü?
- Ç˝≤ ª#·Áø£ø+£ µ edüT+Ô ~. Ä Je⁄ì eTi=ø£ ÁãVü≤à+ #·÷düT+Ô ~ n+fÒ Ä ÁãVü≤àqT
eTi=ø£ ãT~∆ <ëìì eTi=ø£ Je⁄&ÉT - Ç˝≤ nqedüú edüT+Ô ~. ô|>’ ± nH˚ø£ ÁãVü≤àeTT\qT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 115
#Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. ÁX¯ó‹ mø£ÿ&Ü ÁãVü≤à\qT nH˚ø+£ >± #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+
ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹. ô|>’ ± ÁãVü≤à+ <äèX¯´eTsTT‘˚ n~ |òTü ≥+˝≤ »&ÉyT˚ ‘·|Œü ªªÁ<äwµºü µ
ø±uÀ<äT. ø±ì n~ <äèX¯´+ ø±<äì Á<äwºü nì ªy˚<+ä µ #Ó|Œæ +~ - ªªdü*\@ø√Á<äcÕºµµ. ˇπø
edüTeÔ ⁄ ªªÁ<äwºü - <äèX¯´+µµ ø±<äT. ˇπø ÁøÏjT· ≈£î ø£s,Ô¡ ø£sà¡ ˇø£ÿsπ ø±s¡T. ø±\uÛ<Ò +ä e\q
n˝≤ ø±e#·TÃq+fÒ n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+ <äèX¯´yÓT‘Æ ˚ Á<äwøºü ±<äT. Á<äwºü nsTT‘˚ <äèX¯´+ ø±<äT.
nsTT‘˚ @+? n+{≤πsyÓ÷ - n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+ ˇø£kÕ] »&É+, eTi=ø£kÕ] düs«¡ »„+ nì
ns¡ú+ edüTÔ+~. ∫es¡≈£î Äj·Tq düs¡«»„‘·«+ $ø£\Œ+ ne⁄‘·T+~. me&Ó’Hê C≤„ì
(ne<Û÷ä ‘·jTÆÓ ) düs«¡ <ë ÁãVü≤àeTTqT #·÷düT+Ô fÒ ÁãVü≤à+ <äèX¯´+>±H˚ ‘·|Œü Á<äwøºü ±<äqe\dæ
edüTÔ+~.
nj·÷´! Ç<ä›s¡T uÛÑ≥T\T ø£‘·TÔ\T <ä÷dæ |üs¡düŒs¡eTT ˇπøkÕ] ø=≥Tºø=qï≥T¢
JeÁãVü≤à\T nH√´q´+ #·÷dæø=+{≤s¡qe#·Tà >∑<ë! - düe÷:- ≈£î<äs<¡ Tä . #·+|ü≥+
<˚V≤æ |üì. #êe≥+ <˚V≤ü + |üì. #·∫Ãq, ìÁ~+∫q <˚V‰ü \T #·+|üe⁄. #·#Ã˚ neø±X¯+
ñ+~. #˚sTT‘Ó–‘˚ ªªHê #˚sTT ‘Ó–+~µµ n+{≤s¡T. Ç‘·sT¡ \qT #˚‘√Ô ø={Ϻ ªHê #˚sTT
ø={Ï+º ~µµ nqeTT ø£<ë! ªªH˚H˚ ø={≤ºqTµµ n+{≤eTT. ìC≤ìøÏ ª#·+|ü≥+µ nH˚~ >∑÷&Ü
Ä‘·à <Ûsä à¡ + ø±<äT. Ä‘·à≈£î ÁøÏjT· \T yÓTT<ä˝q’… $ ˝Òe⁄ >∑<ë! ªªHêj·T+ Vü≤+‹ q Vü≤q´‘˚µµ
- ^‘· - nsTTqqT ô|q’ y˚TeTT Áyêdæq~ ˝Àø£e´eVü‰Ø‘ê´ e÷Á‘·yT˚ .ø£qTø£ uÛ≥Ñ T*<äs› T¡
ˇø£ÿkÕ]>± nH√´q´+ ø=≥Tº≈î£ Hêï, #Û̊~+#·T uÛ≥Ñ T&ÉT <˚V≤æ , #Û~˚ +|üã&çq~ <˚V≤ü eTT-
ø£qTø£ n‹yê´|æÔ ˝Ò<Tä . á $<Û+ä >± <˚e<ä‘Ô· j·T»„<‘ä T· \Ô TuÛj Ñ T· T\T ˇø£]H=ø£sT¡ ˇø£ÿkÕ]
<ä]Ù+∫ø=Hêï, n+<äT˝À Ä‘·à<Ûsä à¡ eTT yê] ªªÁ<äwµºü µ ‘·qy˚T. #·÷&Éã&É≥+ (<äèX¯´‘·«+)
e÷Á‘·eTT nHê‘·à<Ûsä à¡ y˚T. H˚qT ªmÁs¡>±, ˝≤e⁄>± ñqï <˚e<ä‘T· ìÔ >∑eTì+#êqTµ nì
j·T»„<ä‘·TÔ&ÉT nqTø=+{≤&ÉT. H˚qT q\¢>± ãø£ÿ>± ñqï j·T»„<ä‘·TÔì #·÷#êqì
<˚e<ä‘·TÔ&ÉqTø√e#·TÃqT. ø±ì yês¡T #·÷∫q <Ûäsêà\T <˚Vü‰ì$. #·÷∫q~ <˚Vü‰ìï.
Ä‘·àqT ø±<äT. ø£qTø£ mø£ÿ&ÓH’ ê Á<äw≈ºü î£ (Ä‘·à) <äèX¯´‘·«+ ˝Ò<Tä . yÓ\T>∑T q\¢>± Nø£{Ï
yÓTs¡T|ü⁄>±q÷ ñ+&É<Tä . Ç˝≤ ñ+fÒ MTs¡T Ä‘·àqT Á<äw>ºü ± uÛ≤$ùdÔ ˙≈£î <äèX¯´‘·«+
sê<äT. ìqTï #·÷&Éøb£ ˛e≥+e\q ÁãVü≤àeTTqTï düs«¡ CÒ‘„ s· +¡ ne⁄‘·T+~. ÁãVü≤àH˚ Á<äw>ºü ±
˙e⁄ uÛ≤$ùdÔ ˙e⁄ <äèX¯´yÓTÆ ª»&É+µ ne⁄‘êe⁄. ªª@ø√Á<äcÕºµµ nqï ÁX¯ó‹yêø±´ìï ã{Ϻ
ÁãVü≤ày˚T Á<äwüº nì|æùdÔ ˙≈£î nqTuÛÑe $s√<Ûä+ U≤j·T+. ˙e⁄ |òüT≥eTT yÓTT<ä˝…’q
edüTÁÔ |ü|+ü #·eTTqT #·÷düTHÔ êïe⁄ >∑<ë! ˝Ò<Tä nqTuÛyÑ êìï ã{Ϻ ÁãVü≤àÁ<äwøºü ±&ÉT (Ä‘·àj˚T
Á<äw)ºü nqTø=+fÒ ÁãVü≤à+ »&É+ $T<∏´ä ne⁄‘·T+~. Ädæ≈Ô î£ &ÉesTTq ˙≈£î s¬ +&ÉTyÓ|’ ⁄ü \
ñ#·TÃ\Tqï bÕX¯+ e∫Ã|ü&ç+~. ø£qTø£ ªª‘·‘Y‘·«eTdæµµ nqï ÁX¯ó‹yêø±´ìï q$Tà
75
116 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁãVü‰à‘·à\≈£î nuÛ<Ò eä TTqT q$Tà (sêe÷qT»eT‘·+˝À ÁãVü≤à+ Je⁄&ÉT y˚sT¡ , XÊX¯«‘·T\T
- nqTyê<ä≈£î&ÉT) á bÕX¯eTTqT+&ç ãj·T≥|ü&{É ≤ìøÏ nuÛ<Ò +ä d”«ø£]ùdÔ Ä‘·à |üse¡ ÷‘·à
ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ n<˚ Á<äwüº ne⁄‘·T+~ >±ì <äèX¯´+ ø±<äT. Á|ü‘·´>±‘·àj˚T Á<äwüº nqï
$wüj·T+ eTq nqTuÛÑe+˝Àì~. ÁãVü≤à≈£î Á<äwüº nqï~ ÁX¯ó‹ #Ó|æŒq~. Bìe\q
ÁX¯ó‹, nqTuÛeÑ + - Mì eT<Û´ä $s√<Û+ä b˛sTT+~. ø£qTø£H˚ ÁX¯ó‹ ªªHêH√´‘√dæÁÔ <äcÕºµµ
nì ÁãVü≤à+ ø£qï _Ûqï+>± Á<äwºü ˝Ò&+É ~. Je ÁãVü≤à\≈£î uÛ<Ò +ä ì»yÓT‘Æ ,˚ ÁX¯ó‹ Je⁄ì
ªÁ<äwµºü >± m+<äT≈£î #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Je⁄&ÉT Á<äwºü nH˚~ nqTuÛeÑ dü‘´· +. nqTuÛyÑ êìï y˚<+ä
m+<äT≈£î ìùw~Û+∫+~. nqTuÛyÑ êìï ìùw~Û+#˚ ÁX¯ó‹ m˝≤ Á|üe÷D+ ne⁄‘·T+~?
Ädæ≈Ô î£ ìøÏ ÁX¯ó‹ Á|üe÷D+ ø±≈£î+&Ü b˛e≥+ Çwüeº ÷? ª<äèX¯´‘˚ ‘·«Á>∑´j·÷ãT<ë∆´µ nì
ÁX¯ó‹, ÁãVü≤à ÁãVü‰àø±s¡ ∫‘·eÔ è‹Ô e\q (Äes¡DuÛ+Ñ >∑+ <ë«sê) bı+<ä<–ä q<äì #Ó|Œæ q~.
n+‘˚>±ì Á|ü‘´· ø£+å >± n~ <äèX¯´+ ø±<äT. ø£qTø£ ª<äèX¯´+µ nsTTq~ $T<∏´ä . ª<äèX¯´‘·«+µ
nH˚ $T<∏ë´‘·« ùV≤‘·Te⁄ ÁãVü≤à+ $wüjT· +˝ÀqT dü‘´· y˚T. ÁãVü≤à+ <äèX¯´+ ø±<äT ø£qTø£,
Á<äwºü ø£qTø£ ª$T<∏´ä µ ø±<äT. dü‘´· eTT. JeÁãVü≤à\≈£î nuÛ<Ò +ä e\q e÷Á‘·yT˚ ùV≤‘·Te⁄
≈£î<äs¡˝Ò<äT.
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À, ªªJe⁄ìj·T+<ä* ì‘·´‘ê«~ <Ûsä êà\T |üse¡ ÷s¡eú TT˝…q’ $. n$
Je<Ûäs¡àyÓTÆq C≤„q+#˚‘· ‘Ó*j·T<ä–q$µµ - nì #Ó|æŒqe÷≥ yÓTT<äT›e÷≥. Je⁄&ÉT
<Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·|sü e¡ ÷q+<äC≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ yê&ÉT. dü«s¡÷|üC≤„qeTTq≈£î _ÛqïyÓTqÆ <Ûsä à¡ C≤„qeTT
˝Ò<Tä .
ÁãVü≤à+ - n~«rj·TeTT
Jyê_ÛqïyÓTÆq ÁãVü≤àeTT »&Ü<äT\qT+&ç |üs¡e÷s¡ú‘·' ‘=\–q<ë? ø±<ë?
|üse¡ ÷s¡‘ú '· nsTT‘˚ (n~ yê´eè‘·‘Ô «· + R ‘=\>∑≥+ nH˚ <Ûsä à¡ + ø£\~ ne⁄‘·T+~
ø£qTø£) n~ ìs¡s∆ à¡ ø£+ nq{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä . ø±<ä+<ëe÷ n+fÒ ÁãVü≤à+ »&É+ <äT'K+
ne⁄‘·T+~ >∑<ë! m˝≤? - düe÷:- Hêj·THê! |üse¡ ÷s¡‘ú '· á »&Ü<äT\T+fÒ n|ü&ÉT
ÁãVü≤à+ yê{ÏqT+∫ |üse¡ ÷s¡‘ú '· yê´eè‘·+Ô ne⁄‘·T+~. ø±ì n$ $T<∏´ä \T. |üse¡ ÷s¡‘ú '·
˝Òe⁄. ø£qTø£ n~ $T<∏´ä . yê{Ï qT+∫ ÁãVü≤à+ ‘=\>∑≥+ $T<∏´ä . Bìe\q ªªÁãVü≤à
|üse¡ ÷s¡+ú >± Á<äwºü ne⁄Hê? ø±<ë? nsTT‘˚ <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·T&ÉT m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? ˝Ò<+ä fÒ
»&É+ ø±e\dæedüT+Ô ~ - e+{Ï Á|üXï¯ \Tµµ b˛sTTHêsTT. <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ ÁãVü≤àeTT q+<äT
C≤&É´eTT yÓTT<ä˝q’… $ sêe⁄. C≤&Ü´uÛ≤e+ >∑÷&Ü <Ûsä à¡ +>±<äT. m+<äTø£+fÒ nuÛ≤e+
<Ûäs¡à+ ø±<äT. uÛ≤e|ü<ës¡úy˚T <Ûäs¡à+ ne⁄‘·T+~. ˝Ò<ä+fÒ <ÛäsêàuÛ≤e+ >∑÷&Ü <Ûäs¡à+
nqe\dæqdüT+Ô ~. ø£qTø£ ì]«ø£\Œ+ nì ÁX¯ó‹eT‘·yTÓ qÆ ÁãVü≤àeTTq+<äT Ç{Ϻ $ø£\ŒeTT\T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 117
≈£î<äse¡ ⁄. $ø£˝≤Œ\T ˝Òøb£ ˛sTTHê, ø£˙dü+ JyêuÛ<Ò +ä >∑\ ÁãVü≤àeTTq+<äT ªJyêuÛ<Ò +ä µ
nH˚ <Ûäs¡àyÓTÆHê ñ+&É<ë? - düe÷:- ìC≤ìøÏ Je⁄&É+≥÷ me&ÉT Á|ü‘˚´ø£+>±
ñHêï&ÉT? ñ+fÒ >∑<ë yêì‘√ nuÛ<Ò +ä >∑T]+∫ #·sá . Je⁄&˚ ˝Òøb£ ˛‘˚ yÓ÷ø£+å me]øÏ?
- ndü\T yÓ÷ø£+å e÷Á‘·+ j·T<∏ës¡eú Tì mes¡T #ÓbÕŒs¡T? @$T≥+&û Ç˝≤ e÷{≤¢&TÉ ‘ês¡T?
- ne⁄qT. ÁãVü≤à+ e÷j·T‘√ Á|ü|+ü #·eTTqT ì]à+∫ <ëì˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫ JeuÛ≤eeTTqT
bı+<Ó<äqT nì nqTø=qï≥T¢ ÁX¯ó‹yêø£´+. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ Je⁄&ÉT ø±e≥+ nH˚~
e÷j·÷eTj·TyÓTqÆ $wüjT· eTT. ø£qTø£C≤„q+‘√ Je⁄&ÉT eTTøÏÔ bı+<ä≥+ e÷j·÷eTj·Ty˚T.
(>±s¡&˝û À >±s¡&yû ê&ÉT e´øÏìÔ qs¡øqÏ ≥T¢ #·÷|ækÕÔ&TÉ . ø±ì n+‘ê $T<∏´ä . qs¡ø+Ï ~˝Ò<Tä
- n˝≤) Ä e÷j·T >∑÷&Ü <äèX¯´yÓTqÆ ~ ø£qTø£ $T<∏´ä j˚T. ø£qTø£ @ø£eTT n~«rj·TeT÷
- nsTTq~ ÁãVü≤àeTT nì ‘˚*q~.
<Ó’«‘·$T<∏ë´‘·«eTT
nj·÷´! ÁãVü≤àeTT $T<∏´ä j˚T. düs«¡ edüTeÔ ⁄\+<äT ªªdü‘µY µ >± nqTeè‘·+Ô >± ñqï
ÁãVü≤àeTT ‘·qqT+∫ yê´eè‘·eÔ Te⁄‘·Tqï (‘=\>∑T‘·Tqï - nq>± ÁãVü≤àuÛ≤eqø£\>∑≥+
e\q |òTü ≥+ ÁãVü≤à+>± ø£ì|æùdÔ ª|òTü ≥uÛ≤eq ‘=\>∑T‘·T+~ >∑<ë! - n<˚ yê´eè‹Ô-
ñ<ëVü≤s¡D≈£î - |üsÅ¡ d\Ô” MT<ä e÷‘·èuÛ≤eq #˚dqæ |ü⁄&ÉT Åd‘Ô” «· uÛ≤eq ‘=\>∑T‘·T+~ >∑<ë!
n˝≤ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). |òTü {≤<äT\qT+&ç ‘=\–q<ë! _ÛqïyÓTqÆ <ë? ˝Ò<ë? ‘=\–‘˚
ª‘=\π>$ $T<∏´ä µ ø£qTø£ ÁãVü≤àeT÷ $T<∏´ä j˚T. ‘=\>∑øb£ ˛‘˚ $T<∏´ä ˝…q’ |òTü {≤<äT\‘√ ø£*dæ
ÇB $T<∏ä´j˚T ne⁄‘·T+~ - düe÷:- yê´es¡Ôq+ n+fÒ |ü]∫äqï‘·«eTT nq>±
K+&ÉeTT\T>± ñ+&É≥+. nqTes¡Ôq+ n+fÒ n|ü]∫äqï+. nK+&É+>± ñ+&É≥+.
(ñ<ëVü≤s¡D≈£î- |òTü ≥+- n~ ˇø£ K+&ÉedüTeÔ ⁄. Äø±X¯+- nìï |ü<ësêú\<äècÕº´ nK+&É
edüTeÔ ⁄. ÁãVü≤à+- ndü˝q’… nK+&ÉedüTeÔ ⁄. X¯Øsê\T- K+&ÉedüTeÔ ⁄\T. <äèX¯´+ n+‘ê
K+&ÉedüTÔy˚. ÁãVü≤à+ ‘·|üŒ n˙ï K+&ÉedüTÔe⁄˝Ò - nqTyê<ä≈£î&ÉT).á ¬s+&ÉTˇπø
edüTeÔ ⁄q+<äT+&Ée⁄. ø£qTø£ nqTes¡eÔ ÷q+ n|ü]∫äqï+(nK+&É+) nsTTq ÁãVü≤àeTT
yê´es¡eÔ ÷q+ (‘=\π>~), |ü]∫äqï+ (K+&É+) m˝≤ ne⁄‘·T+~? yê´es¡eÔ ÷q+ n+fÒ
ª_Ûqï+µ nì ns¡ú+ #Ó|æŒHê - n+‘·e÷Á‘·+‘√ ª$T<∏ä´µ ø±<äT. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTT‘˚H˚
ª$T<∏´ä µ nì #ÓbÕŒ+ >±ì @<√ ˇø£<ëìø£qï ª_Ûqï+µ nì #Ó|Œü ˝Ò<Tä >∑<ë! ÁãVü≤à+
ÁãVü≤à_Ûqï+ ø±<äT >∑<ë! ìC≤ìøÏ |ü]∫äqï+ nHêï _Ûqï+ nHêï ‘˚&Ü ˝Ò<Tä . @~
<˚ì‘√ |ü]#˚ä~+|üã&ÉT‘·T+<√ ($&ç>± ñ+≥T+<√) n~ <ëìøÏ _ÛqïeTT. |òüT≥+-
|ü≥+#˚‘,· |ü≥+ - |òTü ≥+#˚‘· |ü]#˚Ã~¤ +|üã&É‘êsTT ø£qTø£ n$ s¬ +&É÷ _ÛqïeTT\T.
|ü]#˚ä<äeTT - uÛÒ<äeTT, |ü]∫äqïeTT - _ÛqïeTT, |ü]#˚ä<äø£eTT - uÛÒ<äø£eTT. á
76
118 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|ü]#˚Ã<¤ øä +£ (uÛ<Ò +ä ø£*–+#˚~) 3 s¡ø±\T-
1) <˚X¯ø£è‘·eTT - |òTü ≥eTT Çø£ÿ&É ˝Ò<Tä , nø£ÿ&É ñqï~.
2) ø±\ø£è‘·eTT - |òTü ≥eTT Ç|ü&ÉT ñqï~, n|ü&ÉT ˝Ò<Tä .
3) edüTÔø£è‘·eTT - |ü≥eTT |òTü ≥eTT ø±<äT, |òTü ≥eTT |ü≥eTT ø±<äT.
á eT÷&ÉT uÛ<Ò ë\T ÁãVü≤àeTTq+<äT ˝Òe⁄. n~ düs«¡ ø±\ düs«¡ <˚X¯ yê´|üyÔ TÓ qÆ
düs«¡ s¡÷|üyTÓ qÆ ~.ªªn+‘·s“¡ Væ≤X¯Ã ‘·‘‡· s¡«+ yê´|ü´Hêsêj·TD' dæ‘ú '· µµ, ªªì‘√´ì‘ê´Hê+-
µµ ø±\+ >∑÷&Ü ÁãVü≤às¡÷|üyT˚ , ªªdüs«¡ +K*«<ä+ ÁãVü≤à-µµ ø£qTø£ |òTü ≥+ >∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T.
ø£qTø£H˚ ÁãVü≤àeTTq≈£î Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twü uÛ<Ò eä TTqTï ˝Ò<Tä . Á|üøè£ ‹ - ÁãVü≤àX¯øÔÏ - |ü⁄s¡Twüß&ÉT.
ÁãVü≤às¡÷|ü⁄&˚. ø£qTø£ M¬ses¡TqTï ÁãVü≤àø£qï _ÛqïyÓTqÆ yês¡T ø±s¡T. ø£qTø£H˚ ÁX¯ó‘·T\T
ÁãVü≤àqT n<Ó’«‘·eTT>± #Ó|ü#·Tqï$. |òüT{≤<äT\T ÁãVü≤àeTTq≈£î n_Ûqï+>± ñHêï
|ü{≤~edüTeÔ ⁄\qT+&ç uÛ<Ò eä TTqï~. <˚Xø¯ ±\ø£è‘·u<ÒÛ eä TTqï~. ÁãVü≤àø±s¡´eTT\T ø£qTø£
|òTü {≤<äT\≈£î ÁãVü≤àeTTq≈£î eT<Û´ä uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . eT{Ïøº Ï eT{Ϻ ø±s¡´eTT˝…q’ |òTü ≥X¯sêyê<äT\≈£î
uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä >∑<ë! ø±ì ªª≈£î+&É - |æ&‘É · - eT÷≈£î&ÉTµµ uÛ<Ò +ä ñqï~. ø£qTø£ |òTü {≤<äT\T
ÁãVü≤àuÛ≤eqe\q ‘=\>∑T‘êsTT ø£qTø£ n$ $T<∏ä´˝Ò.
nj·÷´! |òüT{≤<äT\T ‘=\>∑e#·TÃqT. Á|ü|ü+#·+ n˝≤ ‘=\>∑≥+ ˝Ò<äT >∑<ë!
»>∑‘·TÔ »>∑‘·TÔ≈£qï _Ûqï+ ø±<äT >∑<ë! ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+ ≈£L&Ü ø±<äT >∑<ë! nB
ÁãVü≤àø±s¡´y˚T >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT - Je⁄&ÉT uÛÀø£.Ô »>∑‘T· Ô uÛÀ>∑´+. ø£qTø£
Je⁄q≈£î »>∑‘T· ≈Ô î£ uÛ<Ò +ä ñ+~. »>∑‘T· Ô Jeø±s¡´+ ø±<äT. Je⁄ìøÏ ÁãVü≤à≈£î yêdüeÔ
uÛ<Ò eä TT ˝Òøb£ ˛sTTHê ªªñbÕ~Ûµµ nq>± X¯Øs¡+e\q uÛ<Ò +ä ñ+~. ø£qTø£H˚ ªª‘·‘Y ‘·«eTdæµµ
nqï#√≥ ª$X‚wDü yÓTqÆ dü‘´· ndü‘´· düTK <äT'K - yÓTT<ä\>∑T yê{Ïì e<ä* Ç<ä]›
eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä #ÓbÕÔ+.
nj·÷´! Je⁄ìøÏ ñbÕ~Û sT÷ <äèX¯´ Á|ü|+ü #·yT˚ . <ëìj·T+<˚ Je⁄&ÉTHêï&ÉT. Ä
Je#Ó‘’ q· ´eTT ÁãVü≤ày˚T. n+<äTe\q »>∑‘T· eÔ \q ≈£L&Ü uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä >∑<ë! - düe÷:-
düπs! - á »>∑‘T· \Ô eT<Û´ä >∑÷&É uÛ<Ò +ä ñ+~. ªª<Ûë‘êj·T<Ûë|üPs¡«eTø£\Œj·T‘Yµµ nqï≥T¢
|üPs¡«$<Û+ä >± eTi=ø£ düèwæº - ø£\Œø£\ŒeTTq≈£î ø£*Œ+|üã&ÉT‘·T+~. q•+∫q düèwæº
eTs¡\ sê<äT ø£qTø£ n≥Te+{Ï<˚ Áø=‘·Ô düèwæº @s¡Œ&çq≥T¢ #ÓbÕŒ*. Ä]b˛sTTq e‹Ô
eT∞fl yÓ*–+|üã&ç‘˚ B|ü+ e÷]qfÒ¢ >∑<ë! ø±ø£b˛‘˚ á B|ü+ Ä B|ü+ ˇø£ÿ˝≤π>
ñ+{≤sTT. ø£qTø£ ø£\Œø£˝≤ŒìøÏ Á|ü|ü+#·+ _Ûqï+ ø£qTø£ Á|ü|ü+#ê\ eT<Ûä´ uÛÒ<ä+
ñ+~. <ëìj·T+<äT yê´|æ+∫q <ëìøÏ n~ÛcÕ˜qyÓTqÆ ÁãVü≤àeTT e÷Á‘·eTT ˇø£ÿfÒ. n~
ì‘·´+ ø£qTø£.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 119
nj·÷´! ø£\Œø£˝≤ŒìøÏ düèwæº e÷s¡T‘·T+~ ø£qTø£ »>∑<“˚ <¤ +ä . düsπ ! ø±ì »>∑‘T· qÔ T
düèwæ+º #˚ e÷j·T ˇø£ÿfÒ >∑<ë! ø£qTø£ e÷j·T dü‘´· eTqe#·TÃqT. ø£qTø£ e÷j·Te\q
uÛ<Ò +ä sê<äT >∑<ë! düe÷:- sê<äT - e÷j·T ÁãVü≤àX¯øj ÔÏ T˚ . »>∑‘T· ≈Ô î£ ñbÕ<ëq ø±s¡DeTT.
Bìe\q uÛ<Ò +ä sêø£b˛sTTHê, |üPs¡«e÷j·TqT+&ç uÛ<Ò +ä edüT+Ô ~. e÷j·T ˇø£ÿf…HÆ ê
düèwæøº Ï nedüsy¡ TÓ qÆ Äj·÷ Je⁄\ ÁbÕs¡ãy∆ êdüHê dü+kÕÿsê\qTã{Ϻ e÷j·T˝À e÷s¡TŒ\T.
ø±>± |üPs¡« Á|ü|+ü #· ìsêà‘· nsTTq e÷j·T≈£î Hê{Ï JeÁbÕs¡ã∆ dü+kÕÿs¡eTT \T+{≤sTT.
áHê{Ï e÷j·T˝À Á|üdTü ‘Ô · ÁbÕs¡ã∆ dü+kÕÿs¡ yêdüq\T+{≤sTT. ø£qTø£ ªe÷j·Tµ ˝À á
‘˚&Ü e\q e÷j·÷uÛ<Ò +ä edüT+Ô ~.
nj·÷´! á dü+kÕÿs¡eTT dü÷ø£Î Á|ü|ü+#·eTT˝Àì~. ø£qTø£ Á|ü|ü+#·eTTq
n+‘·sꓤ>+∑ ø£qTø£ øπ e\ e÷j·T _Ûqï+ ø±<äT- düe÷:- dü+kÕÿs¡eTT e÷j·T˝À #˚]
»>∑‘T· ≈Ô î£ ø±s¡D+ nsTT´+~. ø£qTø£ »>∑‘T· ≈Ô î£ eTT+<äT~ ø£qTø£ ø±s¡´yÓTqÆ »>∑‘T· ˝Ô À
n+‘·sꓤ>+∑ ø±<äT. nsTT‘˚ dü+kÕÿs¡+ ˝Òì e÷j·T X¯ó<äy∆ TÓ qÆ ~. n|ü⁄&É~ |üPs¡«e÷j·Tø£qï
_Ûqï+ ø±<äT >∑<ë! nì nqe#·TÃqT. ø£qTø£ e÷j·TqT+∫ dü+kÕÿs¡eTT m˝≤ y˚se¡ ⁄‘·T+~.
(bı>∑˝À e∫Ãq q\T|ü⁄ m˝≤ y˚sT¡ #˚jT· >∑\eTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). dü+kÕÿs¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ
ªe÷j·Tµ ˝Ò<äT. ø£qTø£ e÷j·T˝À uÛÒ<ä+ ñqï~. Bìj·T+<äTqï #Ó’‘·q´eTTqT y˚s¡T
#˚jT· e#·TÃqT. |üse¡ ÷s¡‘ú '· #·÷ùdÔ #Ó‘’ q· ´eTTq≈£î @ ñbÕBÛ ˝Ò<Tä .e÷j·T >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡‘ú '·
˝Ò<Tä . yÓTT<ä{À¢ e÷j·T dü+kÕÿs¡sV¡ ≤æ ‘·+>± X¯ó<ä+∆ >± ñ+&ç ñ+&Ée#·TÃqq≥+ >∑÷&Ü
‘·ù|Œ. @eT+fÒ, ªnHê~µ nsTTq e÷j·T≈£î yÓTT<ä\T #Ó|Œü ˝ÒeTT. ;C≤+≈£îs¡ dü+‘êq+
˝≤>± Ç~ Ç˝≤ nHê~qT+N Á|üeVæ≤dü÷HÔ ˚ ñqï~. ø£qTø£ e÷j·T˝ÀqT, <ëì˝Àì
dü+kÕÿs¡eTT\˝Àq÷, <ëìqT+&ç e∫Ãq »>∑‘T· ˝Ô ÀqT, n+<äT˝Àì |òTü {≤~$X‚cÕ\˝ÀqT,
uÛÒ<ë\THêïsTT ø£qTø£ ÁãVü≤à_ÛqïyÓTÆq sT÷ Á|ü|ü+#·eT+‘·j·TT $T<∏ä´j˚T. ø£qTø£H˚
ÁX¯ó‹ ªªn‘√q´<ës¡ÔyéTµµ nì #Ó|æŒ+~. ÁãVü≤à_ÛqïyÓTÆq<ä+‘ê u≤~Û‘·y˚T nì ns¡ú+.
ÁãVü≤àqT+∫ _ÛqïyÓTqÆ <ä+‘ê ª$T<∏´ä µ ø£qTø£ ÁãVü≤à_Ûqï‘·«y˚T ª$T<∏´ä µ ø±e{≤ìøÏ ùV≤‘·Teì
ø=+<äs¡T nHêïs¡T. ìC≤ìøÏ ª$T<∏ë´‘·«+µ _Ûqï‘·«+e\q e∫Ãq<˚. _Ûqï‘·«+ n+fÒ
ªÁãVü≤à_Ûqï‘·«+µ nì dü«s¡÷|ü+ #Ó|Œü ≥y˚T.
nj·÷´! |ü]D≤eTyê<ä+˝À (nq>± eT{ϺqT+&ç ≈£î+&É |ü]D$T+∫q≥T¢
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì qT+&ç Á|ü|+ü #·eTT |ü⁄{Ï+º ~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Á|ü|+ü #·eT+‘ê ÁãVü≤à qT+&ç
|ü]D$T+∫q~ >∑qTø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î <ëìø° uÛÒ<äeTT ˝Ò<äT. eT{ϺøÏ ≈£î+&É≈£î eT<Ûä´
uÛ<Ò eä TT ˝Ò<Tä . ø±ì n~ j·TTø£eÔ TT ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü≤àeTT >∑÷&Ü eT{Ïeº ˝…
e÷s¡TŒ\T>∑\<äsTT b˛‘·T+~. ª$ø±]µ ne⁄‘·T+~ ($ø±s¡+ - e÷s¡TŒ). - nì Á|üXï¯ .
77
120 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düe÷:- y˚TeTT ÁãVü≤à+ dü«j·T+>± |ü]D$T+∫+<äì #Ó|Œü eTT. nC≤„q+ ˝Ò<ë
e÷j·T <ë«sê |ü]D$T+∫+<äì #ÓbÕÔeTT. Ç~ $es¡yÔ ê<äeTT. Bì˝À n+‘ê ÁãVü≤à
ø£qï _Ûqïy˚T. (eT{Ïqº T+∫ ≈£î+&É |ü⁄≥º&+É - Ç~ eT{Ϻ ≈£î+&É>± |ü]D$T+#·≥+.
Ç+<äT˝À eT{ϺøÏ e÷s¡TŒ\T, ù|s¡T yÓTT<ä˝…’q$ e#êÃsTT. Ç˝≤ ÁãVü≤ày˚T düèwæº>±
|ü]D$T+∫+~. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î e÷s¡TŒ\T n+^ø£]+#ê*. Ç~ |ü]D≤eT
yê<ä+.ÁãVü≤àeTTq+<ä* e÷j·T dü#‘˚ q· yÓTÆ »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+∫+~. n+fÒ »>∑‘T· >Ô ±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~. Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ @MTe÷s¡<Tä . n+‘ê e÷j·Te\q ø£qã&ÉT‘·T+~.
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ø£qï sT÷ >±s¡&û <äèX¯´+ _Ûqïy˚T. Ç~ $es¡yÔ ê<ä+.) s¡Ee® ⁄ø£qï ÁuÛ≤+‹
düsŒ¡ eTT _Ûqïy˚T. á eT‘·+˝À »>∑‘T· Ô yÓTT<ä˝q’… $ ÁãVü≤à_ÛqïeTT\ì #Ó|Œü ≥+ düT\Te⁄.
nsTT‘˚ mes¡T me]ø£+f…? ÁãVü≤àeTT »>∑‘T· øÔ q£ ï _Ûqï+. »>∑‘T· Ô ÁãVü≤àeTT ø£qï _ÛqïeTT
- nì. ø£qTø£ ª_Ûqï‘·«+µ nH˚ ùV≤‘·Te⁄e\q $T<∏´ä nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü Á|ü|+ü #·+
ø£qï _Ûqï+ ø£qTø£ ª$T<∏´ä µ ne⁄‘·T+~. n+<äTe\q á |üø+å£ ˝À ªÁãVü≤à_Ûqï‘·«+µ nì
ùV≤‘·Te⁄qT düe]+#ê*. ø±>± ªÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ ~ $T<∏´ä µ nHê*. nj·÷´! á ùV≤‘·Te⁄qTï
≈£î<äs¡<äT. ø£*Œ‘·yÓTÆq Á|ü|ü+#·eTT ‘·q≈£î n~ÛcÕ˜qyÓTÆq ÁãVü≤à+ ø£qï _Ûqï+ ø±<äT
nHêïs¡T ø£<ë! - düe÷:- Ä#êsê´! ø£*Œ‘·edüTeÔ ⁄ n~ÛcÕ˜q+ ø£qï _Ûqï+ ø±<äqïe÷≥≈£î
ns¡+ú -
1) n~ÛcÕ˜HêìøÏ $T+∫ <ëìøÏ ñìøÏ ˝Ò<Hä ê?
2) n~ÛcÕ˜HêìøÏ $T+∫ <ëìøÏ dü«s¡÷|ü+ ˝Ò<Hä ê?
Ç+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï Çwüyº T˚ . s¬ +&Ée<äsTT‘˚ - ø£*Œ‘·yTÓ qÆ <ëìøÏ n~ÛcÕ˜HêìøÏ
$T+∫ - 1) dü‘´· yÓTqÆ dü«s¡÷|üeTT ˝Ò<Hä ê? 2) ndü‘´· yÓTqÆ dü«s¡÷|üeTT ˝Ò<Hä ê?
yÓTT<ä{<Ï sä TT‘˚ e÷≈£î Çwüyº T˚ . ø£*Œ‘·+ nsTTq~ ø£*Œ‘·yT˚ ø£qTø£ <ëìøÏ dü‘´·
dü«s¡÷|ü+ m˝≤ ñ+≥T+~. s¬ +&Ée<äsTT‘˚, ndü‘´· dü«s¡÷|üeTT >∑÷&Ü ˝Ò<+ä fÒ @$T
ø£*Œ+∫q≥T¢. ø£qTø£ ªø£*Œ‘·+µ nH˚ <ëìøÏ ø£*Œ‘·‘«· y˚T / ø£\Œqj˚T ˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘·T+~.
ø£qTø£ ªÁãVü≤à_Ûqï+µ nsTTq~ $T<∏´ä j˚T. Bìø£<˚ ùV≤‘·Te⁄. ÁãVü≤à ‘·q≈£î ‘êqT _Ûqï+
ø±<äT ø£qTø£ dü‘´· y˚T. $T<∏´ä ø±<äT. ø£qTø£H˚ ÁX¯ó‹ ªn‘√q´<ës¡+Ô µ nqï~.
nj·÷´! ªÄs¡µÔ X¯u≤›ìøÏ ª$T<∏´ä µ nì ns¡+ú ø±<äT. ªu≤~Û‘+· µ nì ns¡+ú . u≤~Û‘+·
nsTTq<ä˝≤¢ $T<∏´ä ø±<äT. ÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘T· Ô u≤~Û+|üã&É˝<Ò Tä . ø£qTø£ $T<∏ë´‘·«+
sê<äT. ªªq-qµµ nH˚ ÁX¯ó‹ »>∑‘T· qÔ T u≤~Û+∫+~ >∑<ë! nqe<äT.› Ä ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~
ªÁ|üfi¯j·÷ìøϵ dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+. n+‘˚>±ì ÁãVü‰à<Ó’«‘· dü+ã+<Ûä+ ø±<äT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 121
Á|ü\j·T+˝À uÛ÷Ñ $T, uÛÖ‹ø£ $X‚cÕ\T ñ+&Ée⁄. @ <˚X+¯ ˝À @ ø±\+˝À <˚ìøÏ ndæ‘Ô «· +
ñ+<√ Ä<˚X+¯ ˝À Äø±\+˝À <ëì ªHêdæ‘Ô «· +µ ñ+fÒ n~ ª$T<∏´ä µ nì \ø£Då eTT. m˝≤
n+fÒ - s¡Ed® sü Œ¡ eTT yÓTT<ä˝q’… $ n˝≤ ne⁄‘êsTT. ø±ì Á|ü|+ü #·eTT Á|ü\j·T+˝À
q•+#·≥+, Á|ü\j˚T‘·sø¡ ±\+˝À ñ+&É≥+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. n˝≤H˚ ˇø£bÕ<äu≤Û >∑+˝À
»>∑‘·TÔ ñqï~. $T–*q 3 bÕ<ë\˝À ª»>∑‘·TÔµ ˝Ò<äT. ø£qTø£ ø±\uÛÒ<ä+, <˚X¯uÛÒ<ä+
ñHêïsTT. ø£qTø£ »>∑‘T· Ô $T<∏´ä ø±<äT - düe÷:- s¡Ed® sü Œ¡ +e<ä› ‘·eTs¡T $T<∏ë´‘·«+
ñ+<äHêïs¡T ø£<ë! ø±ì nø£ÿ&É >∑÷&Ü ˇπø ø±\+˝À uÛ≤e+ (s¡E)® nuÛ≤e+ (düsŒ¡ +)
˝Òe⁄. ‘·yÓ÷B|üHê´j·T+‘√ (B|ü+sêe≥+, Nø£{Ï‘=\>∑≥+) ªs¡E®C≤„q+, düs¡Œìeè‹Ôµ
@ø£ø±\+˝À »s¡T>∑T‘êj·T+{≤sê? nsTT‘˚ n˝≤π> ªªÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eTT - <Ó«’ ‘·ìeè‹Ôµµ
nH˚$ düeTø±\+˝À »]–‘˚ ª<Ó«’ ‘·+ - $T<∏´ä j˚Tµ >∑<ë! ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡yTÓ HÆ ê <Ó«’ ‘·+
ìe]Ô+#·&+É ˝Ò<Tä >∑<ë! n+{≤πsyÓ÷? - <Ó«’ ‘·+ ø£qã&ÉT‘·T+fÒ ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡yT˚
»s¡T>∑˝<Ò ìä ns¡+ú . ÁãVü≤à <äsÙ¡ q düeTj·T+˝À <Ó«’ ‘·<sä Ù¡ q+ ñ+&É<Tä . n<äèX¯´+>±HÓH’ ê
<Ó«’ ‘·u≤Û eq ñ+&Ü\+fÒ n~ yêdüeÔ eTj·TT´+&Ü*. ø±ì <Ó«’ ‘·+ >∑÷&Ü eTq≈£î ÁbÕr‹ø£yT˚
- (n˝≤ ‘√#˚<)˚ . n+‘˚>±ø£ jÓ÷–øÏ düe÷~Û˝À ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+ ne⁄‘·T+~. n|ü⁄&ÉT
<Ó«’ ‘·<sä Ù¡ q+ ñ+&É<Tä . düe÷~Û nq+‘·s+¡ <Ó«’ ‘·<sä Ù¡ q+ ñ+≥T+~. ø±ì eTT≈£îìÔ øÏ
<Ó«’ ‘·<sä Ù¡ q+ m˝≤ kÕ<Û´ä +? <Ó«’ ‘·<sä Ù¡ q+ ñ+fÒ <äT'Ky˚T ø£<ë! eTT≈£îqÔ øÏ~ <äT'Kø£s+¡
ø±<ë? düs¡«E„&ÉsTTq eTT≈£îÔq≈£î ‘ê|üÁ‘·j·T |”&ç‘· »q<äs¡ÙqeTT, Ç+‘·≈£îeTT+<äT
‘êqqTuÛÑ$+∫q <äT'KeTT eTT≈£îÔq¬ø’Hê m˝≤ düTKø£s¡eTT? düs¡«E„&Ó’q áX¯«s¡TìøÏ
>∑÷&Ü á ˝…øÿ£ q <äT'K+ ø£\T>∑e˝…qT ø£<ë! ne⁄qT MT eT‘· (yÓw’ eíü ) Ø‘ê´ áX¯«s¡Tq≈£î
>∑÷&Ü <äT'U≤qTuÛeÑ eTT+&É≥+ e÷≈£î düeTà‘·yT˚ . ø±ì e÷ eT‘·Ø‘ê´ ìs¡s∆ à¡ ø£ |üse¡ ÷q+<ä
uÀ<Ûä (C≤„q) s¡÷|ü⁄˝…q’ Jy˚X«¯ s¡T\≈£î <Ó«’ ‘·<sä Ù¡ qeTT, <ëìe\q <äT'KeT÷ ˝Òe⁄. e÷j·T˝À
ñqï áX¯«s¡Tq≈£î n$<ä´‘√ ñqï Je⁄q≈£î <Ó«’ ‘·<sä Ù¡ q+ ñ+≥T+~. n<ä+‘ê nC≤„q
ø£*Œ‘·+. ø±<ä+fÒ |üs¡y˚TX¯«s¡T&Ó’q lsêeTTq≈£î d”‘ê$jÓ÷>∑+ yÓTT<ä˝…’q <äT'U≤\
nqTuÛeÑ + m˝≤ edüT+Ô ~? eTT≈£îìÔ øÏ >∑÷&Ü <Ó«’ ‘· <äsÙ¡ q+ nsTT‘˚ Çø£ neTè‘·‘«· +
@$T ñ+≥T+~? ªªj·TÁ‘·Hêq´‘·ŒX¯´‹ Hêq´‘Y X¯èD√‹ Hêq´~«C≤Hê‹ dü uÛ÷Ñ e÷!µµ
(mø£ÿ&ÉsTT‘˚ Ç‘·s¡ $wüjT· <äsÙ¡ q ÁX¯eD C≤„qeTT\T+&Éy√ n~ ªuÛ÷Ñ eTµ - ÁãVü≤à+).
ªªjÓ÷yÓu’ ÷ÑÛ e÷ ‘·<eä Tè‘·yTé µµ (@~ ÁãVü≤àyÓ÷ n~ neTè‘·eTT). ªªj·TÁ‘êq´‘·ŒX¯´‹ nq´‘Y
X¯èD√‹ nq´~«C≤Hê‹ ‘·<\ä ŒyéTµµ (mø£ÿ&É nq´ <äsÙ¡ q ÁX¯eD C≤„qeTT\T+{≤jÓ÷ n~
n\ŒeTT). ªªn<Ûäj·T<ä\Œ+ ‘·qàs¡Ô´+µµ (n\ŒeTT eTs¡Do\eTT) nì ÁX¯ó‘·T\T. eTTøÏÔ
uÛ÷Ñ eTs¡÷|ü+ n+fÒ ÁãVü≤às¡÷|ü+. n+<äT#˚‘H· ˚ ÁãVü≤à˝Àø±ìøÏ yÓ[flq e´øÏÔ ÁãVü≤à‘√
78
122 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düV‰ü eTTøÏqÔ +<äT≥≈£î ÁãVü≤à $#ês¡eTT #˚jT· e\j·TTqT. $wüß˝í Àø£eTT #˚]qyê&ÉsTTHê
n+‘˚. $wüßeí ⁄~ |üse¡ T |ü<eä TT. ªª‘·~«c˛íí |üs¡eT+ |ü<äyéT-µµ. á ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q~
|üsÁ¡ ãVü≤àqT >∑÷]Ãj˚T ø±ì dæ‹ú ø±s¡T&Óq’ $wüßeí ⁄qT >∑T]+∫ ø±<äT. s¡Ee® ⁄q+<äT eTq≈£î
nì|æ+∫q düsŒ¡ eTT s¡EC® ≤„q+‘√ b˛sTTq≥T¢, ÁãVü≤àeTTq+<äT eTq≈£î ø£ì|æ+#˚ sT÷
Á|ü|+ü #·eTT ÁãVü≤àC≤„qeTT‘√ b˛e⁄qT. ø£qTø£ Á|ü|+ü #·eTT $T<∏´ä j˚T. Bìe\q ªªˇø£
ñbÕ~Û j·T+<äT @~ eT÷&ÉT ø±\eTT\+<äT ˝Ò<√ n~ $T<∏´ä µµ nì ‘˚*+~.
nj·÷´! Á‹ø±˝≤\˝À ˝Òøb£ ˛e≥+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? ÁuÛ≤+‹ø±\+˝À ÁuÛ≤+‹
ñ+≥T+~. ÁuÛ≤+‹øÏ eTT+<äT yÓqTø£\˝ÀH˚ ÁuÛ≤+‹ ñ+&É<Tä .ø£qTø£ s¡Ed® sü Œ¡ + Á‹ø±˝≤\˝À
˝Ò<qä sê<äT. düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ ø±\+˝À düsŒ¡ + ñ+≥T+~ ø£<ë! -
düe÷:- ÁuÛ≤+‹r]q ‘·sT¡ yê‘· Á|üeT e∫Ãq ‘·sê«‘· ÁuÛ≤+‹ø±\+˝À >∑÷&Ü
düsŒ¡ +˝Ò<ìä ‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë! n+<äTe\q Á‹ø±\eTT\˝ÀqT ˝Òì<˚. e÷ eT‘·+˝À
nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ e\q düTŒ¤]+#˚ ªdüsŒ¡ +µ yê´eVü‰]ø£+ ø±<äT. ÁbÕ‹uÛ≤dæøy£ T˚ . ø£qTø£
düs¡ŒeTT Á‹ø±˝≤\˝ÀqT ˝Ò<äT. nsTT‘˚ yê´eVü‰]ø£yÓTÆq sT÷ »>∑eTT ÁbÕ‹uÛ≤dæø£
düsŒ¡ eTTe˝… Á‹ø±\eTT\+<äT ˝Òì<äe⁄‘·T+~ ø£<ë! - ne⁄‘·T+~ - ÁãVü≤àeTTq+<äT
Á|ü|+ü #·ÁuÛ≤+‹ ‘=\–q ‘·sê«‘· C≤„ìøÏ ªª»>∑eTT $T<∏´ä µµ nì ‘Ó\TdüT+Ô ~. <ëì#˚‘·
dü+kÕs¡ ÁuÛeÑ T|ü&qç düeTj·T+˝Àq÷ Á|ü|+ü #·+˝Ò<ìä ‘Ó\TdüT+Ô ~. e÷ eT‘·+˝À s¡Ed® sü Œ¡ +
e<ä˝› ≤>± »>∑‘T· Ô $wüjT· +˝Àq÷ ªnìs¡«#·˙j·TU≤´‹µ ì n+^ø£]kÕÔeTT. - nsTT‘˚
s¡E®düs¡ŒeTT ndü\T düs¡ŒeTT eT<Ûä´ ‘˚&Ü @$T{Ï? MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ ¬s+&É÷
nìs¡«#·˙j·÷\T, $T<∏´ä \T ø£<ë! düe÷:- ‘˚&Ü ñ+~ - s¡Ed® sü Œ¡ eTT s¡EC® ≤„q+‘√
b˛‘·T+~. dü‘´· düsŒ¡ eTT ÁãVü≤àC≤„q+‘√ ‘=\>∑T‘·T+~. m+<äTø£+fÒ nC≤„Hêe∫äqïyÓTqÆ
ÁãVü≤àeTTq+<äT düsŒ¡ eTT ø£*Œ+|üã&çq~. ªs¡Ee® ⁄µ>± |ü]D$T+∫q nC≤„q+‘√ ñqï
ÁãVü≤àeTTq+<äT düsŒ¡ eTT ÁuÛ≤+‹˝À ø£*Œ+|üã&çq~. ø£qTø£ ª@ø£+µ nsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT
@ø£ø±\eTTq »>∑‘·TÔ≈£î ªªuÛ≤eeTT - nuÛ≤eeTTµµ ñHêïsTT. ø£qTø£ s¡E®düs¡Œ+˝≤>±
»>∑eTT $T<∏´ä j˚T.
ÁãVü≤à - dü‘´· y˚T
ªªdü<ä«düTÔe⁄ (ÁãVü≤à+) |üs¡e÷s¡ú+ (yêdüÔe+), düs¡«|ü<ës¡úeTT\+<äT nqT>∑‘·+
(e<ä\≈£î+&Ü ñqï~) ø£qTø£, s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹˝À, s¡Ee® ⁄˝≤>±µµ nì nqTe÷q yêø£´eTT.
Bìì |ü]o*<ë›+! ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ Ç˝≤ nqï~ - á nqTe÷qeTT <äTwüeº TT Á|üe÷D
dü+ã+<Û√∫‘·yTÓ qÆ (Ç+Á~j·T Á|üe÷D+ <ë«sê ‘Ó*dæø=qã&˚) |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… Äj·÷
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
edüTeÔ ⁄\ dü«s¡÷|üeTT ªdü‘µY |ü<+ä jÓTTø£ÿ ns¡eú TT. á nqTe÷q+ <ë«sê |òTü {≤~
dü«s¡÷|üeTT |üse¡ ÷s¡eú Tì kÕ~Û+|ü<\ä #êsê? ˝Òø£ n~ÛcÕ˜q+>± nqT>∑‘+· >± e∫Ãq
eTi=ø£ edüTÔe⁄ (ÁãVü≤à+) j·T<∏ës¡úeTì kÕ~Û+|ü<ä\#êsê? - yÓTT<ä{Ï<äsTT‘˚ n$
j·T<∏ës¡eú TT˝Ò ø£qTø£ ªdæ<∆ä kÕ<Ûqä +µ (e+&çq nHêïìï eTs¡\ e+&É≥+ ˝≤>±) nH˚
<√wü+ edüTÔ+~. ¬s+&Ée<äsTT‘˚ ÄÁX¯j·÷dæ~∆ nH˚ <√wü+. (ÄÁX¯j·TyÓTÆq~ dæ<ä∆+
ø±ø£b˛e≥+ - >∑>H∑ ês¡$+<ä+.nq>± Äø±X¯+˝À ‘êeTs¡|Pü e⁄. Ç~ ‘êeTs¡|Pü e⁄≈£î
ÄÁX¯j·T+>± Äø±X¯+ ≈£î<äs¡<äT ø£qTø£ ÄÁX¯j·÷dæ~∆) nì ÁX¯ó‘· Á|üø±•ø£ - Çø£ÿ&É
$#ês¡D #˚<ë›+! Ä#êsê´! (1) j·T<∏ës¡yú TÓ qÆ Á|üe÷D dü+ã+<ÛëìøÏ ‘·–q edüTeÔ ⁄qT
ªdü‘µY nq<ä>T∑ Hê? (2) nj·T<∏ës¡yú TÓ qÆ Á|üe÷D dü+ã+<ÛëìøÏ ‘·–q edüTeÔ ⁄qT ªdü‘µY
nHê˝≤? (3) j·T<∏ës¡ú nj·T<∏ës¡ú dü+ã+<Ûë\T s¬ +&ÉT ø£*dæ ñqï edüTeÔ ⁄qT ªdü‘µY
nqe#·TÃHê? ˝Ò<ë (4) M{Ï˝À @<√ ˇø£ dü+ã+<Û+ä ñqï edüTeÔ ⁄qT ªdü‘µY nqe#·TÃHê?
á Hê\T>∑T Á|üXï¯ \˝À-
1) yÓTT<ä{<Ï sä TT‘˚ - (j·T<Ûës¡∆ Á|üe÷D√∫‘· edüTeÔ ⁄) H˚Á‘·eTT\T yÓTT<ä˝q’… Á|üe÷D
edüTeÔ ⁄\T ªndü‘µY nì #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. Á|üe÷D≤ìøÏ eTiÀ Á|üe÷D+‘√ dü+ã+<Û+ä
˝Ò<Tä >∑<ë! dü+ã+<Û+ä ñ+fÒH˚ ªdü‘µY nì >∑<ë yÓTT<ä{Ï |üø+å£ . Á|üe÷D≤\T ìC≤ìøÏ
ªndü‘µY ø±e⁄ >∑<ë! Á|üe÷D≤ìøÏ Á|üe÷D+ nqedüsy¡ T˚ q+fÒ <ëìøÏ eTs√ Á|üe÷D+
ø±yê\qe#·TÃ. Ç˝≤ nqedüú edüT+Ô ~.
2) s¬ +&Ée |üøeå£ TsTT‘˚ - (nj·T<∏ës¡ú Á|üe÷D√∫‘· edüTeÔ ⁄). s¡Ed® sü êŒ<äT\T
>∑÷&Ü ªdü‘µY ne⁄‘êsTT. s¡Ed® sü Œ¡ + ÁuÛ≤+‹e\q e∫Ãq edüTeÔ ⁄ >∑<ë! n~ ìC≤ìøÏ
ªdü‘µY ø±<äT. ø±ì á |üø+å£ ˝À ªdü‘µY nHê*‡ edüT+Ô ~.
3) eT÷&Ée |üøeå£ TsTT‘˚ - ndü+uÛeÑ eTT - n{Ϻ edüTeÔ ⁄\T ˝Òe⁄.
4) Hê\Ze |üø£åeTsTT‘˚ - ô|’q #Ó|æŒq 1,2 <√cÕ\T ekÕÔsTT. ô|’>±
ªªndü+>√Vü≤´j·T+ |ü⁄s¡Twü'µµ nqT ÁX¯ó‹e\q ÁãVü≤àeTTq≈£î <˚ì‘√qT dü+ã+<Û+ä ˝Ò<ìä
düŒwü+º . ø£qTø£ Á|üe÷D dü+ã+<ÛëìøÏ ‘·>q∑ +<äTe\q ÁãVü≤ày˚T ªndü‘µY ø±e\dæ edüT+Ô ~.
ø±ì ÁãVü≤à+ ªndü‘µY ø±<äT. ªndüHï˚ e dü uÛeÑ ‹, ndü‘Y ÁãùV≤à‹ y˚<#ä ‘˚ µY (ÁãVü≤à+
ndü‘Y nqTø=qïyê&˚ ªndü‘Yµ ne⁄‘ê&ÉT) ªªdü <˚ek˛y˚T´<äeTÁ>∑ Äd”‘Yµµ (k˛e÷´!
eTT+<äT>± ªªdü‘µY µ e÷Á‘·yT˚ ñ+&ÓqT) nì ÁX¯ó‘·T\T ÁãVü≤àeTTqT ªdü‘µY nì, ªndü‘µY
ø±<äì #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. ª|òTü ≥+µ nH˚ uÛ≤eq ‘·|Œü ø£ <˚ìqT+&ç ‘=\>∑<√ n~ |òTü ≥eTT.
n˝≤π> <˚ìMT<ä eTq≈£î @s¡Œ&çq ªdü‘µY nqTãT~∆ ‘=\>∑<√ n<˚ ªdü‘µY ne⁄‘·T+~.
123 124 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
˝Ò<+ä fÒ nìï ªdü‘T· ˝Ô µÒ ne⁄‘êsTT. ø±>±, ª|òTü ≥+ - dü‘µY nH˚ ãT~∆ mqï{ÏøÏ ‘=\>∑øb£ ˛‘˚
(|òTü ≥+ - |òTü ≥eTT nH˚ uÛ≤eq ‘=\>∑q≥T¢) n|ü⁄&ÉT ª|òTü ≥+ - dü‘µY nqe#·TÃqT. ø±ì
|òTü ≥+ - ñqï~, |òTü ≥+ - dü‘Y nH˚ uÛ≤eq ñqï≥T¢>±H˚ ª|òTü ≥+ - ˝Ò<Tä , |òTü ≥+ -
ndü‘µY nqï uÛ≤eq >∑÷&Ü ñqï~. ªdüHé |òTü ≥'µ nqï|ü⁄&ÉT e∫Ãq ªdü‘µY nH˚ ãT~∆
ªndüHé |òTü ≥'µ nqï#√≥ ø£\T>∑<Tä ø£<ë! ø£qTø£ |òTü ≥+ $wüjT· +˝À ªdü‘µY nH˚ ãT~∆
e´_Û#]· düT+Ô ~ nq>± ì\ã&É<Tä . |òTü ≥_ÛqïyÓTqÆ eTi=ø£ edüTyÔ ˚ ªdü‘µY ø±yê*.
nj·÷´! |òTü ≥eTT-dü‘Y ne⁄‘·T+~, |òTü {≤uÛ≤e+-ndü‘Y ne⁄‘·T+~ nqTø√e#·Tà >∑<ë!
düe÷:- ø±ì ª|òTü ≥+ ˝Ò<Tä µ nqï#√≥ ˝Òøb£ ˛e≥+ |òTü {≤ìøÏ #Ó+~+~. ø±ì MTs¡T
#Ó|Œæ q Á|üø±s¡+ |òTü {≤uÛ≤e+ ˝Òì<äe⁄‘·T+~. n+fÒ |òTü ≥+ ñqï≥¢e⁄‘·T+~. ø±ì eTq+
#Ó|üŒ<ä\∫q~ |òüT≥+ ˝Ò<äì. ª|òüT{≤uÛ≤e+ ˝Ò<äìµ ø±<äT. ô|’>± ªdü‘Yµ X¯u≤›ìøÏ
|òTü ≥dü«s¡÷|ü+, nì ns¡eú TsTT‘˚ (dü‘Y - dü«s¡÷|ü+) ªªdüHé |òTü ≥'µµ nqT Á|üj÷Ó >∑yT˚
|üìøÏsê<äT. |òTü ≥dü´dü‘Y - nq>± ª|òTü ≥eTTjÓTTø£ÿ (dü‘)Y s¡÷|üeTTµ nì nHê*. ø±ì
n˝≤+{Ï Á|üj÷Ó >∑+ ˝Ò<Tä . eT]j·TT |òTü ≥X¯ã+› ˝≤>± ªdüHµé >∑÷&Ü |òTü ≥dü«s¡÷|üeTTH˚
#Óù|Ô ªªdüHé |òTü ≥'µµ nqï |ü<eä TT ªª|òTü ≥eTT - |òTü ≥eTTµµ nqï≥T¢ |ü⁄qs¡TøÏÔ ne⁄‘·T+~.
ô|>’ ± á ªdü‘µY X¯ãe› TT ˇø£ÿ |òTü ≥s¡÷|üeTTH˚ #Ó|⁄ü +Ô <äqï ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ n~
|ü≥dü«s¡÷|üeTTqT >∑÷&Ü Á|ü‹bÕ~+#·e#·TÃqT. n˝≤ nsTT‘˚ ªdüH|é Tüò ≥'µ nqï|ü⁄&ÉT
ª|ü≥dü«s¡÷|üeTT |òTü ≥eTTµ nqï eTs√ |æ∫à ns¡+ú >∑÷&Ü edüT+Ô ~.
dü«s¡÷|ükÕe÷Hê´ìï #Óù|Œ ªdü‘µY X¯ãe› TT |òTü ≥X¯ãe› TTjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü$X‚cÕìï
(|òTü ≥X¯ãd› ´ü ‘·~«X‚w)ü #Ó|ü ‘·T+<ä+fÒ— @e÷ dü«s¡÷|ü kÕe÷q´eTT. n~ |ü{≤<äT \+<äTqT
ñ+≥T+~ >∑<ë! Ä kÕe÷q´ dü«s¡÷|ü+ @$T{Ï? dü‘Y n+fÒ Á<äe´‘·«e÷ - ø±<äT -
ªdüH>é T∑ D'µ nì >∑TD≤ìï >∑÷&Ü #Ó|ü ‘·T+~. Ç#·Ã≥ ª>∑TD+µ e<ä› Á<äe´‘·«eTT ˝Ò<Tä .
(Á<äe´+ - edüTeÔ ⁄) dü‘Y n+fÒ >∑TD‘·«+ n+<ëeT+fÒ - ≈£î<äs<¡ Tä - düreTè‹Ôø±
(eT{Ϻ ñqï~) dü‘Y ø£sà¡ (á |üì ñqï~) nqT yê{Ï˝À Á<äe´‘·«+, ÁøÏjT· ñHêïsTT
>±ì >∑TD‘·«eTT ˝Ò<Tä . dü‘Y - C≤‹ ˝Ò<ë kÕe÷q´+ n+<ëe÷ - ≈£î<äs<¡ Tä . dürC≤‹'
(C≤‹ ñqï~) nqï#√≥ C≤‹jÓTTø£ÿ C≤‹ì #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . C≤‹øÏ C≤‹ ñ+&É<Tä .
(|òTü ≥C≤‹ - |òTü ≥C≤‹ C≤‹ ñ+&É<Tä >∑<ë! ñ+≥T+<ä+fÒ n˝≤ <ëìøÏ eTiÀC≤‹
<ëìøÏ eTiÀC≤‹ - n˝≤ nqedüú - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n+‘˚>±ø£ ªdüH>é T∑ D' - >∑TD+
ñqï~. dü‘-Y ø£sà¡ , ª|üì ñqï~µ nqT Á|üj÷Ó >±\˝À >∑TDÁøÏjT· \THêïsTT >±ì C≤‹
˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªdü‘µY X¯ãe› TT <˚ìì #Ó|⁄ü +Ô ~ - düs«¡ Á‘· düe÷q+>± ø=qkÕπ> kÕe÷q´
dü«s¡÷bÕH˚ï #Ó|⁄ü +Ô ~. Ä dü«s¡÷|ü+ @~? nqï<˚ Ç|ü&ÉT Á|üXï¯ - <ëìøÏ düe÷<Ûëq
79
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 125
yÓTTø£ÿfÒ - ªdüs«¡ Á‘· ñqïµ dü‘êÔ kÕe÷q´+ - nq>± ªñìøϵì e÷Á‘·yT˚ ªdü‘µY #Ó|⁄ü +Ô ~.
Ç<˚ ‘·|Œü ìdü] düe÷<ÛëqeTT. n+<äTe\qH˚ ªdüHé |òTü ≥', düHé |ü≥'µ nì nqï#√≥¢
ªñìøϵ e÷Á‘·yT˚ ‘√düT+Ô ~. >√‘·«+ ñ+&É≥+e\q >√e⁄, eTVæ≤wü‘«· + ñ+&É≥+e\q
ªeTVæ≤wü+µ n+{≤eTT >∑<ë! á dü‘Ô· nq>± ñìøÏ ªdü‘µY |ü<ës¡+ú ˝À ñ+≥T+<ë? -
n|ü⁄&ÉT ªdüHé |òTü ≥'µ nqsê<äT. (ªdüHµé ˝ÀH˚ dü‘êÔ >∑qTø£ n~ ª|òTü ≥+µ ˝ÀøÏsê<äT -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªndü‘Yµ ˝ÀHê?- ndü‘Y˝À dü‘êÔ ñ+&É<äT. ø£qTø£ >√‘·«+˝Òì <ëìì
ª>√e⁄µ nqï≥T¢+≥T+~.
nj·÷´! dü‘Y nsTTq |òTü ≥eTTq+<äT (|ü<ës¡eú TTq+<äT) dü‘Ô· ñ+≥T+~ - düe÷:-
|òTü ≥eTTq+<äT dü‘Ô· (ñìøÏ) sêø£eTT+<äT dü‹|òTü fÒ - ñqï |òTü ≥eTT q+<äT ªñìøϵ
ñ+≥T+~ nq≥+ dü]ø±<äT. 1) dü‘>Ô· \∑ |òTü ≥eTTq+<äT dü‘Ô· ñqï<ë? 2) dü‘Ô· ˝Òì
<ëìj·T+<äT dü‘Ô· ñqï<ë? yÓTT<ä{Ï |üø£åyÓTÆ‘˚ yÓTT<ä{Ï dü‘Ô· ‘Ó*ùdÔ >±ì s¬ +&Ée dü‘Ô·
‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+. yÓTT<ä{Ï dü‘Ô· y˚sT¡ s¬ +&Ée dü‘Ô· y˚sT¡ . n+fÒ n~
‘Ó*ùd>Ô ±ì Ç~, Ç~ ‘Ó*ùdÔ >±ì n~ ‘Ó*j·T<äT - nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+. ¬s+&Ée
|üøyå£ TÓ ‘Æ ˚ - yê´|ò÷ü ‘·eTT. (dü‘˝Ô· ìÒ <äì #Ó|Pü Ô <ëìj·T+<äT dü‘Ô· ñqï<äq≥+- nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
nsTT‘˚ á <√cÕ\T @M ÁãVü≤à$wüjT· +˝À ‘·>\∑ yê? - n+fÒ - ‘·>\∑ e⁄. y˚TeTT
ÁãVü≤àqT dü‘>Ô· \∑ ÁãVü≤àeTì Äj·Tqj·T+<äT dü‘Ô· ñqï<äì, dü‘˝Ô· ìÒ ÁãVü≤àeTì- $ø£˝≤Œ\T
#˚j·Te\dæq |üì˝Ò<äT. ªªÁãVü≤ày˚T dü‘·TÔµµ nì #Ó|ü#·THêïeTT. >√X¯u≤›s¡úeTT >√e⁄.
|òüT≥X¯u≤›s¡úeTT |òüT≥eTT nqï≥T¢ ªdü‘Yµ X¯u≤›s¡úeTT ÁãVü≤ày˚T. >√e⁄q+<äT >√‘·«eTT
ñqï≥T¢, dü‘Y q+<äT dü‘/Ô· dü‘«Ô· + ñ+≥T+~. ªª>√‘·«+µµ ªª>√‘·«+>∑\<ëìµµ j·T+<äT+≥T+<ë?
>√‘·«+ ˝Òì<ëìj·T+ <äT+≥T+<ë? nì $ø£˝≤Œ\T #˚jT· eTT >∑<ë! düs«¡ Á‘· nqT>∑‘y· TÓ qÆ
ªdü‘µY nsTTq ÁãVü≤àeTTH˚ ªdü‘µY nì |æ\TkÕÔ+. nqT>∑‘+· >± e∫Ãq~ ªdü‘µÔ· ø±ì ªdü‘µY
ø±<äT nì nqø£+&ç. ªdü‘Y - dü‘µÔ· _ÛqïeTT ø±e⁄. (|òTü ≥eTT - |òTü ≥‘·«+ _Ûqï+ ø±e⁄ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). n˝≤ ˇ|üŒø£b˛‘˚, dü‘Y jÓTTø£ÿ <Ûsä à¡ + dü‘Ô· / dü‘«Ô· + <ëì <Ûsä à¡ + dü‘êÔ‘«· +/
dü‘·Ô«‘·Ô«+ - Ç˝≤ b˛‘·÷H˚ ñ+≥T+~ - nqedüú. ªªdü‘·Ôµµ nqT>∑‘·eTHêï ªdü‘Yµ
nqT>∑‘y· TÓ qÆ fÒ¢ ˝…øÿ£ . ªdü‘µY |ü<ës¡eú TT ˝Òì#√≥ ªªdü‘êÔµµ ñ+&É<Tä >∑<ë! ø±>± ªdüH-é
|òüT≥'µ nqï#√≥ - ªeTè<äÈ≥'µ nqï#√≥ ˝≤>± - ãT~∆<ä«j·T+ edüTÔ+~. 1) dü‘Y
2) |òTü ≥eTT (eT{Ϻ nH˚ ãT~∆ - |òTü ≥+ nH˚ ãT~∆˝≤>±) n+<äT#˚‘· ªdü‘µY nH˚ ãT~›øÏ
ªdü‘µY , ª|òTü ≥+µ nH˚ ãT~∆øÏ ª|òTü ≥+µ ekÕÔsTT. (eT{Ϻ nH˚ ãT~∆øÏ eT{Ï-º e∫Ãq≥T¢).
eT{ϺãT~∆ ≈£î+&ÉãT~∆ ¬s+&É÷ ø£*dæ ªeT{Ϻ≈£î+&ɵ nH˚ ãT~∆ @s¡Œ&É{≤ìøÏ ø±s¡D+
ø±s¡´ø±s¡DeTT\ eT<Û´ä »]–q ‘ê<ë‘·à´Á|üu≤Û e+. n˝≤H˚ ªdü‘Y - |òTü ≥+µ e<ä› >∑÷&Ü
80
126 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
»s¡T>∑T‘·T+~. á n<Ûë´dü (Äs√|üD) »s¡>±\+fÒ s¬ +&ÉT ãT<äT\∆ T @s¡Œ&Ü*. eTè‘Y -
|òTü ≥+ dü‘Y |òTü ≥+. M{Ï eT<Û´ä $y˚#q· »]–‘˚H˚ s¬ +&ç+{ÏeT<Û´ä n<Ûë´dü / Äs√|üD
»s¡T>∑T‘·T+~. á $y˚#q· ≈£î ø=+‘·‘s· ÿ¡ + nedüs+¡ . n+<äTøπ ô|’ nqTe÷q+ nedüs+¡ .
ø£qTø£ á nqTe÷qeTT ªdæ<ä∆kÕ<Ûäq+µ ø±<äT. nedüs¡y˚T. ªÄÁX¯j·÷dæ~∆µ nH˚
<√wüeTTqTï˝Ò<Tä . - nj·÷´! ÄÁX¯jT· + ndæ<y∆ä T˚ - ndü+>∑T&Óq’ |ü⁄s¡Twüßìj·T+<äT Á|üe÷D
dü+ã+<Û+ä ‘·>T∑ qì #Ó|Œü sê<äT ø£<ë! - düe÷:- ø±ì eTq+ ø£*Œ+∫q dü+ã+<Û+ä
e\q #ÓbÕÔ+. ªªn<Ûë´s√bÕ|üyê<ëuÛ≤´+ ìÅwŒü |ü+#·+ Á|ü|+ü #·´‘˚µµ nì n<Ûë´s√|üeTTqT
dü+Á|ü<ëj·Ty˚‘\Ô· T #ÓbÕŒs¡T.
nj·÷´! düs«¡ <˚X¯ ø±\edüTeÔ ⁄\j·T+<äT ªdü‘µY ñqï~ ø£qTø£ n~ ªnqTes¡eÔ ÷q+µ
ø±e#·TÃqT. ø±ì ªs¡Ee® ⁄µ m˝≤ ªnqT>∑‘+· µ ne⁄‘·T+~ (nqTes¡eÔ ÷q+ - nqT>∑‘+· -
düe÷q+>± ø=qkÕ>∑≥+) - düe÷:- s¡Ee® ⁄ ø±\Á‘·jT· +˝ÀqT ñqï<˚. n+<äTe\q
n~ nqTes¡Ôe÷qy˚T. düs¡ŒÁuÛ≤+‹ düeTj·T+˝ÀqT <ëìøÏ eTT+<äT yÓqTø£\ >∑÷&Ü
s¡Ee® ⁄ ñqï~. ø£qTø£H˚ ÁuÛ≤+‹ düsŒ¡ eTT eT÷&ÉTø±˝≤\˝ÀqT ˝Ò<Hä êïeTT. n+<äT#˚‘·
düsŒ¡ eTT ‘=\>∑T‘·T+~. n<˚ eTT+<äT yÓqTø£\ ˝Òøb£ ˛e≥+ nì ‘˚\T‘·T+~. á s¡øy£ TÓ qÆ
ª‘=\>∑T≥µ |òTü {≤<äT\j·T+<äT >∑÷&Ü ñqï~. |òTü {≤ìøÏ ÁbÕ>∑u≤Û e+ ñ+~. Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤e+
ñ+~. (nq>± |òTü ≥+ |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT ˝Ò<Tä . |ü–*q ‘·sê«‘· ˝Ò<Tä ) Á|ü|+ü #·+ >∑÷&Ü
düèwæøº Ï eTT+<äT, Á|ü\j·÷q+‘·se¡ TT ˝Ò<Tä . e÷j·T >∑÷&Ü n+‘˚. |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT ˝Ò<Tä .
ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡+ ‘·sê«‘· ˝Ò<Tä . ø£qTø£ e÷j·T >∑÷&Ü ªª‘=\>∑T‘·T+~µµ (yê´es¡eÔ ÷q+).
ø±ì ÁãVü≤à+ ‘=\>∑<Tä . <ëìøÏ »qàHêXÊ\T ˝Òe⁄. Je⁄ìj·T+<ä÷ ˝Òe⁄. Je⁄&ÉT >∑÷&Ü
ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£. s¡Ed® sü Œ¡ + $wüjT· + ÁuÛ≤+‹ ø£qTø£ eT÷&ÉT ø±˝≤\˝ÀqT n~ ˝Ò<ìä
#ÓbÕŒ+. |üse¡ ÷s¡ú <äècÕº´ |òTü {≤~ edüTeÔ ⁄\T >∑÷&Ü eTVü‰ÁuÛ≤+‹ ø£qTø£ 3 ø±˝≤\˝ÀqT
˝ÒqfÒ.¢ nsTTHê |òTü {≤<äT\T uÛ≤dæ+#˚ ø±\+˝À ñ+{≤j·Tq≥+ e´eVü‰s¡Ø‘ê´ e÷Á‘·yT˚ .
ø±>± ø±\Á‘·jT· eTTq ñ+&É≥+ e\q ÁãVü≤à+ dü‘Y - |üse¡ ÷s¡eú TT. n˝≤ ñ+&É<Tä
ø£qTø£ Á|ü|+ü #·+ ndü‘Y - $T<∏´ä . düèwæøº ±\+˝À »>∑‘T· Ô ˝Ò<qä {≤ìï m˝≤ n+^ø£]kÕÔeTT?
- düe÷:- |òTü ≥+ ñqï|ü&ÉT >∑÷&Ü eT{Ϻ dü‘´· eTì |òTü ≥+ $T<∏´ä nì n+{≤eTT. Ä
$<Û+ä >± ª|òTü ≥+µ ˝Ò<+ä {≤eTT. n˝≤π> sTT|ü⁄&ÉTqTï »>∑‘êÿs¡DyÓTqÆ ÁãVü≤àeTT $TqVü‰
Á|ü|+ü #·+ ˝Ò<Tä nì m+<äT≈£î n+^ø£]+|üe⁄? düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ ø±\+˝À ≈£L&Ü nø£ÿ&É
ñqï~ düsŒ¡ + ø±<äT. s¡Ey® ˚ ø£<ë! n˝≤H˚ ÁãVü≤àeTT MT<ä »>∑‘T· ˝Ô <Ò ìä m+<äT≈£î ns¡+ú
#˚dæø=qs¡T?
nj·÷´! Hê ‘·*¢ >=Á&Ü\T - Hê≈£î Hê\Tø£˝<Ò Tä - nì me&ÓH’ ê n+fÒ m+‘·
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 127
kı>∑dTü >± ñ+≥T+<√... - ªªÇ|ü&ÉT Á|ü|+ü #·+ ˝Ò<Tä µµ nqï MT e÷≥ n+‘˚ eTH√Vü≤s¡+>±
ñqï~. (‘·q #·T≥÷º Á|ü|+ü #·+ ñHêï ˝Ò<qä ≥+ n+‘˚><∑ ë!) eø£\Ô T MTs¡THêïs¡T -
Á|üe÷‘·e⁄. e÷≥\T |ü*øπ yê–+Á~j·T+ ñ+~. (ÁXÀ‘·qT H˚qTHêïqT). MT≈£î n~ÛcÕ˜qyÓTqÆ
<˚V≤ü + ñqï~ >∑<ë! m˝≤ ˝Ò<+ä {≤s¡T?
düe÷:- n˝≤ø±<äT - ≈£î+&É‘√ ˙fi¯ófl ‘ÓdüTÔqïyêìøÏ Ä ≈£î+&É ªeT{Ϻµ nì
‘Ó\TdüT. HêeTeTT, Äø±s¡eTT eT{Ï˝º À @s¡Œ&çq e÷s¡TŒ\ì ‘Ó\TdüT. n+<äTø£ì ≈£î+&É‘√
˙fi¯ófl ‘˚e≥+ e÷q&ÉT. eT{Ϻ - dü‘´· +, ≈£î+&É - $T<∏´ä - nì ‘Ó*dæqqT e´eVü‰s¡+
e÷q&ÉT. n˝≤π> <˚ùV≤+Á~j·÷<äT\T n+‘ê ÁãVü≤àeTT. n<˚ dü‘´· eTT. <˚V‰ü ~s¡÷bÕ\T
$T<∏´ä nì >∑eTì+∫ >∑÷&Ü dü+kÕs¡ e´eVü‰s¡+ n˝≤H˚ »s¡T|ü⁄‘ê&ÉT. $T<∏ë´edüTeÔ ⁄
m+&Ée÷e⁄\˝≤>± ns¡úÁøÏj·÷ø±] (Á|üjÓ÷»qø±]) ø±<äT. (nsTTHê eTq\qT
|üs¡T¬>‹ÔdüTÔ+~). ªs¡E®düs¡Œ+µ ns¡úÁøÏj·÷ø±] ø±<äT. nsTTHê uÛÑj·T+, eDT≈£î nìï
ø£*–düT+Ô ~. dü«|üï+˝À ø£qã&çq Áù|j·Tdæ‘√ düTs¡‘+· >∑÷&Ü \_ÛdTü +Ô ~. ø£qTø£ ªªÁãVü≤à+
dü‘´· y˚T - »>∑‘T· Ô $T<∏´ä j˚Tµµ.
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À - ªªnqTes¡eÔ ÷qyÓTqÆ eTi=ø£ edüTeÔ ⁄ (dü‘-Y ÁãVü≤à+) ˝Ò<Tä .
|ü<ësêú\ìï |üsd¡ Œü s¡+ yê´eè‘·eÔ TT˝Òµµ - nì á $wüjT· +˝À Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ düe÷<ÛëqeTT
#Ó|Œæ Hê - ãT~∆kÂø£s´¡ + ø=i≈£î - eTs¡\ #·]Ã+#·T#·THêïeTT. ø±s¡´eTT \+<äT (≈£î+&É)
‘·eT ø±s¡D|ü<ës¡úeTT (eT{Ϻ) nqTeè‘·Ô+ ne⁄‘·T+<ë? ø±<ë? - nj˚T´ |üø£å+˝À
Äø±XÊ<äT\+<äT nqTeè‘·yÔ TÓ qÆ ªdü‘µY nH˚ nsêú+‘·s+¡ m+<äT≈£î ˝Ò<+ä ≥THêïs¡T? ø±s¡D+
- ø±s¡´+˝ÀøÏ sê<äH˚ s¬ +&Ée |üø+å£ ˝À eT{Ï≈º î£ +&É, ã+>±s¡T ≈£î+&É˝≤\T - nH˚ e÷≥\T
≈£î<äse¡ ⁄. (ø±s¡´+˝ÀøÏ ø±s¡DyÓTqÆ eT{Ï,º ã+>±s¡+ sê<äT ø£qTø£ - ø±ì sT÷ |üø+å£
nqTuÛeÑ $s¡T<ä+∆ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). nj·÷´! Äø±XÊ<äT\T dü‘Y - ø±sê´\T ø±e⁄ nqTø√e#·TÃ
>∑<ë! - düe÷:- ≈£î<äs¡<äT- ªÄ‘·àq Äø±X¯' dü+uÛÑ÷‘·'µ nì Ä‘·àqT+∫ Äø±X¯+
e∫Ã+<äì, Ä‘·à nq>± ªªdü<e˚ k˛y˚T´<äeTÁ>∑ Äd”‘µY µ nì ªdü‘µÔ˚ nì, n~ Ä~edüTeÔ ì
‘Ó\TdüTqÔ ï~. ªªdü‘· Ç<ä eTT‹ú‘+· µµ (dü‘T· Ô qT+&ç Ç~ Ä$s¡“$¤ +∫q~) nì uÛ≤>∑e‘·+
>∑÷&Ü #Ó|Œæ +~. dü‘Y nq>± ÁãVü≤ày˚T, n<˚ Ä‘·à.
nj·÷´! ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ dü‘T· Ô ø±<äT. H˚Á‘˚+Á~j·÷~ Á|üe÷D dü+ã+<Û+ä >∑\
|ü<ësêú\ìï dü‘T· ˝Ô >Ò <∑ ë! - düe÷:- ø±<äT. ªdü‘µY edüTeÔ ⁄ m|üŒ{Ïø° dü‘T· >Ô ±H˚ ñ+&Ü*.
ø±ì ªndü‘T· µÔ ø±sê<äT. |òTü ≥+ m|üŒ{Ïø° |òTü ≥+>±H˚ ñ+≥T+~ ø±ì ª|òTü ≥+µ ø±≈£î+&Ü
ñ+≥T+<ë? ªHêuÛ≤y√$<ä´‘˚ dü‘'· µ nì ^‘·. ªdü‘µY ≈£î m|üŒ{Ïø° nuÛ≤e+ ˝Ò<Tä - nì
ns¡eú TT. ø±ì Äø±XÊ<äT\T düèwæøº Ï eTT+<äT ˝Òe⁄. Á|ü\j·÷ìøÏ ‘·sê«‘· ñ+&Ée⁄. ø£qTø£
81
128 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n$ ªdü‘µY nì #Ó|Œü sê<äT. (‘ê‘êÿ*ø£ ªdü‘T· µÔ qT ªdü‘µY nqsê<äT) nj·÷´! m+<äT≈£î+&Ée⁄
- ø±s¡Ds¡÷|ü+‘√ (ne´ø£+Ô ˝À) ñ+{≤sTT. (|òTü ≥+ - eT{Ϻ s¡÷|ü+‘√ ñqï≥T¢) ø£<ë!
n˝≤ nsTTq#√, ø±s¡Ds¡÷|üyT˚ ªdü‘T· µÔ nHê* >±ì ø±s¡´ s¡÷|ü+ dü‘T· Ô nqsê<äT.
(eT{Ï>º ± dü‘T· Ô - ≈£î+&É>± dü‘T· Ô ø±<äT). eT]j·TT ø±s¡´+ |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT >∑÷&Ü (eT{Ï˝º À
≈£î+&É>±) ñ+<ä+fÒ ø±s¡´+ |ü⁄≥º&+É , n+<äT≈£î <ä+&É+ yÓTT<ä\>∑T yê{Ï‘√ |üì nìï
nqedüs+¡ >∑<ë! ø£qTø£ ø±s¡Ds¡÷|ü+˝À ø±s¡´+ ñ+<äq sê<äT. ø±s¡Ds¡÷|üyT˚ ñ+~.
ø±s¡´+ ˝Ò<Tä . ø±<ä+fÒ ø±s¡Ds¡÷|ü+ @eTT+~? ø£qTø£ ªªndü‘µY µ. <ëìì ªdü‘µY nqsê<äT.
ªndü‘µY nsTTHê ªdü‘µY n+fÒ - ≈£î+<˚{Ï ø=eTTàqT >∑÷&Ü ªdü‘µY nqe#·TÃqT. øπ e\eTT
|üPsê«|üs¡ ø±\eTT\˝ÀH˚ø±ø£ ø±s¡´ø±\eTT˝À >∑÷&Ü ªø±s¡´eTTµ $T<∏´ä j˚T. |òTü ≥+>±
ñqï<äX¯˝À >∑÷&Ü eT{Ϻ ‘·|üŒ ø±s¡´uÛ≤>∑+ <=iπø<˚MT ˝Ò<äT. ªdüqïyÓT&ɵ yÓTT<ä\>∑T
Äø±s¡+ eT{Ïj º T· +<˚ ñ+~ >±ì $&ç>± <=s¡ø<£ Tä . eT{Ïj º T˚ ªªbı&ç, eTT<ä,› &ç|Œü \T,
≈£î+&ɵµ >± e÷]+~. eT{Ϻ ø±≈£î+&Ü ô|q’ T+&ç e∫Ãq Äø±s¡+e+{Ï uÛ≤>∑+ @B˝Ò<Tä .
ñqï<ä H êï, ø±s¡ D y˚ T ªdü ‘ Y µ ø±ì ø±s¡ ´ yÓ T Æ q Äø±s¡ + ªdü ‘ Y µ ø±<ä T . ø£ q Tø£
eT÷&ÉTø±\eTT\+<äT ø±s¡Dy˚T ñqï~. ø±s¡´+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£H˚ ªªyê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√
HêeT<Û̊j·T+ eTè‹Ôø£‘˚´edü‘·´yéTµµ nì ÁX¯ó‹ e÷≥ dü]b˛‘·T+~. n˝≤π> ø±s¡´yÓTqÆ
»>∑‘T· ≈Ô î£ eTT+<äT yÓqTø£ ø±˝≤\˝À »>∑‘êÿs¡D yÓTqÆ edüTeÔ ⁄ ˇø£ÿfÒ ñqï~. ª»>∑‘T· µÔ
q&ÉTdüTqÔ ï ø±\+˝Àq÷ n<˚ ñ+~. m+<äTø£+fÒ ø±s¡D≤ìøÏ _Ûqï+>± ø±s¡´+ ñ+&É<Tä
ø£qTø£. n+<äT#˚‘· »>∑‘êÿs¡D edüTÔe⁄ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+&É<äT ø£qTø£ ªdü‘Yµ ne⁄‘·T+~.
»>∑‘T· ≈Ô î£ ‘·q ø±\+˝ÀHÓH’ ê ªø±s¡D _Ûqï+µ >± ñìøÏ ˝Ò<Tä ø£qTø£ |üPs√«‘·sÔ ø¡ ±˝≤\˝À
á e÷Á‘·+ (ÁuÛ≤+‹) ñìøÏ >∑÷&Ü ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªdü‘µY nqï ù|s¡T sê<äT.
á $<Û+ä >± Á‹ø±\yê´|æ>±qT, ø±s¡´yÓTqÆ »>∑‘T· qÔ +<äT düs«¡ Á‘· yê´|æ+∫q~
>±qT ˇø£ »>∑‘êÿs¡D edüTeÔ ⁄+&É>± ªnqT>∑‘y· TÓ qÆ eTiÀ |ü<ës¡+ú ˝Ò<ìä µ ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£
#Ó|üŒ≥+ ‘·|ü. »>∑‘·TÔ<äècÕº´ ÁãVü≤àeTT y˚πs |ü<ës¡ú+ ø±<äì nqsê<äT. ø±s¡DeTT
qT+&ç e∫Ãq ø±s¡´eTT ø±s¡DeTTq≈£î nq´|ü<ës¡eú TT ø±<äT. ø±s¡´eTTq≈£î ø±s¡D+
e÷Á‘·eTT yπ̊s |ü<ës¡yú T˚ . ìj·TeTy˚TeT+fÒ <˚ìqT+&ç @~ $&ç>± \_ÛdTü +Ô <√ n~
<ëìøÏ y˚sπ edüTeÔ ⁄. n˝≤ <=s¡øì£ ~ $&çedüTeÔ ⁄ >±<äT. |òTü ≥+ø£qï |ü≥+ $&ç>± \_ÛdTü +Ô ~.
n~ _ÛqïedüTeÔ ⁄. eT{Ïøº Ï _Ûqï+>± ≈£î+&É \_Û+#·<Tä . eT{Ïøº Ï ≈£î+&É nq´ |ü<ës¡+ú
ø±<äT. |òTü ≥+ ø£qï _Ûqï+>± eT{Ϻ <=s¡≈î£ qT ø£qTø£ eT{Ϻ |òTü {≤‘Y nq´ |ü<ës¡yú T˚ .
n˝≤π> ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+>± »>∑‘T· Ô <=s¡ø<£ Tä ø£qTø£ ÁãVü≤à≈£î »>∑‘T· Ô y˚sT¡ ø±<äT. »>∑‘T· ≈Ô î£
_Ûqï+>± ÁãVü≤à+ \_Û+#·TqT. >∑qTø£ »>∑‘T· ≈Ô î£ ÁãVü≤à+ nq´ |ü<ës¡yú T˚ . á ÁãVü≤à+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 129
Á|üe÷D dü+ã+<ÛëìøÏ ‘·>∑<äqsê<äT. ñ|üìwü‘·TÔ\e\¢ (X¯ã› Á|üe÷D+) ‘Ó\TdüTÔ+~.
C≤„qT\≈£î Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ ~. ø£qTø£ »>∑‘T· Ô qT+&ç yê´eè‘·+Ô (‘=\–q~), »>∑‘T· qÔ +<äT
nqT>∑‘e· TT (yê´|æ+∫q~) ªªdü‘µY µ nsTTq ÁãVü≤àeTT »>∑‘T· ≈Ô î£ nsêú+‘·sy¡ T˚ - nq´edüTyÔ .˚
ÁX¯ó‘· Á|üø±•ø£˝À ªªdüs«¡ |ü<ës¡eú TT\T |üsd¡ Œü s¡ yê´eè‘·eÔ TT˝Òµµ nì - n~ eTØ ‘·T#·Ãy¤ TÓ qÆ
e÷≥. (|òüT≥C≤„q+e\q |ü≥C≤„q+ - Bìe\q n~ ‘=\>∑T‘êsTT ø£qTø£) |òüT≥
|ü≥eTT\T |üsd¡ Œü s¡eTT ‘=\>∑T‘êsTT. eT{Ϻ - ≈£î+&É n˝≤ |üsd¡ Œü s¡+ ‘=\>∑e⁄. n$
s¬ +&É÷ |ü<ësêú˝.Ò eT] |ü<ësêú\ìï ‘=\>∑T‘êj·Tq≥+ ‘·|ü . n{Ϻ ìj·TeT+ ˝Ò<Tä .
|üsd¡ Œü s¡+ ‘=\>∑≥+ nH˚~ ªø±s¡´µ |ü<ësêú\eT<Û´ä H˚ ø±s¡´ø±s¡D≤\ eT<Û´ä ˝Ò<Tä . ã+>±s¡+-
eT{Ϻ - <ësê\T Ç$ ø±s¡D |ü<ësêú\T. M{Ï eT<Û´ä ªª‘=\>∑≥+µµ ñ+≥T+~ >∑<ë!
(ã+>±s¡+ C≤„q+ eùdÔ eT{Ϻ C≤„q+ ‘=\>∑TqT - n˝≤) Ä dü+<äs“¡ +¤ ˝À n$ nìï
|ü<ësêú˝.Ò ô|>’ ± ÁãVü≤à<äècÕº´ n$ nìï ø±sê´˝Ò. ø£qTø£ ª‘=\>∑≥+µ ñ+≥T+~. eT{Ϻ
yÓTT<ä˝…’q$ |ü<ësêú˝Ò. n$ ø±s¡D+ ø±e≥+ n+fÒ ne‘·\ ªø±s¡´+µ #Ó|æŒq|ü⁄&˚.
˝Òq|ü⁄&ÉT n$ |ü<ësêú˝.Ò (ñ<눈 eTìwæ - Ç~ düV≤ü »+ - ‘·+Á&ç-dü+‘êHêìï ã{Ϻ
kÕù|ø£å+. n˝≤ ã+>±s¡+ - |ü<ës¡ú+. >=\TdüTqT ã{Ϻ ø±s¡D+ -kÕù|ø£å+>± Ç~
edüT+Ô ~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). <˚ìøÏ ªÄ~µ ñqï<√ n~ ø±s¡´y˚T. ø±>± eTs¡˝$Ò / ‘=\π>$/
yê´eè‘·eÔ Tj˚T´$ - |ü<ës¡eú TT˝Ò, ø±s¡´eTT˝Ò. ø±s¡DeTT\T ø±e⁄. á $<Û+ä >± yê´eè‘·+Ô
ø±ì nqT>∑‘y· TÓ qÆ ø±s¡D |ü<ës¡eú TT\T - yê´eè‘·eÔ TT˝Ò nq≥+ düããT ø±<äT. nj·÷´!
ªªnyê´eè‘êÔqqT>∑‘+· edüTÔ ÁãùV≤à‹ uÛDÑ ´‘˚µµ nqT yêø£´+e\q ÁãVü≤à+ yê´eè‘·+Ô
ø±<äì, nqT>∑‘+· ø±<äì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. MTs¡T n~ |òTü {≤<äT\qT+&ç yê´eè‘·eÔ Tì,
yê{ÏjT· +<äT nqT>∑‘e· Tì n+≥THêïs¡T. m˝≤?- düe÷:- |üse¡ ÷s¡+ú ˝À n+‘˚. Ä
<äX˝¯ À »>∑‘T· ˝Ô <Ò Tä . ø£qTø£ ‘=\>∑≥+, yê´|æ+#·≥+ n+≥÷ ˝Òe⁄. <Ó«’ ‘·+ ñqï <äX˝¯ À
á yê´eè‹Ô, nqT>∑‹ ÁãVü≤à¬øH’ ê ñ+{≤sTT. m˝≤ n+fÒ eT{Ϻ |òTü ≥+˝À ñ+~. |òTü ≥+ø£qï
(Äø£è‹) _ÛqïyÓTqÆ ~. ndü\T |òTü ≥y˚T ˝Òøb£ ˛‘˚ yê´eèrÔ ˝Ò<Tä . nqT>∑r ˝Ò<Tä . ø£qTø£
yÓTT<ä{À¢ #·÷|æq nqTe÷HêìøÏ ªªÄÁX¯j÷· dæ~µ∆ µ nqï <√wü+ ˝Ò<Tä .
ÁãVü≤à - ∫Á<ä÷|üyT˚
ªdü‘µY nqã&˚ á ÁãVü≤àeTT nqTuÛeÑ e÷? ˝Òø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î nqTuÛeÑ eTTq≈£î
uÛ<Ò eä ÷? nì $#ês¡D #˚<ë›+! Ç+<äT˝À Ä#ês¡´ sêe÷qTE&ÉT ÁãVü≤àeTT nqTuÛeÑ
>√#·sy¡ T˚ ø£qTø£ nqTuÛeÑ + ø±<äT. nqTuÛeÑ + $wüsTT, ÁãVü≤à+ $wüjT· +. ªª$wüjT· +-
$wüsTT eT<Û´ä q uÛ<Ò +ä Á|üd<æ y∆ä T˚ µµ- nHêïs¡T. n~ ‘·|ü . nqTuÛeÑ + nH˚~ @$T{Ï? -
C≤„qe÷? C≤„q+ ø£*– ñ+&˚ (eTH√) eè‹Ôj÷· ? nqTuÛeÑ y˚T C≤„qeTsTT‘˚, C≤„q
82
130 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü«s¡÷|üyTÓ qÆ ÁãVü≤à+ nqTuÛeÑ + m+<äT≈£î ø±<äT? ªªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤൵ nì
y˚<+ä ÁãVü≤àeTTqT C≤„qs¡÷|ü+>± #Ó|⁄ü qÔ ï~. ‘·eTs¡T >∑÷&Ü ÁãVü≤àeTTqT C≤„qs¡÷|üeTT>±
n+^ø£]+#ês¡T - >∑<ë! C≤„q+ ø£*– ñ+&˚ (C≤„Hêe#˚Ã<¤ øä )£ eè‹Ô nsTT‘˚ ÁãVü≤àeTT
qT+∫ _Ûqïy˚T ø£qTø£ eè‹Ô $wüsTT. ÁãVü≤à+ $wüjT· y˚T. ÁãVü≤àCÒj „ T· + ø£qTø£ C≤„qeTTq≈£î
n~ $wüjT· eTq≥+ Hê´j·Ty˚Tø£<ë n+fÒ - ø±<äT. C≤„HêìøÏ eTiÀ C≤„q+ $wüjT· +
nj˚T´ neø±X¯+ ñ+fÒ n˝≤ nqe#·TÃqT. ÁãVü≤à C≤„qy˚T. n+<äT≈£î ô|q’ #·÷|æq
ªÁX¯ó‹µ Á|üe÷D+. ªCÒj „ T· +µ n+fÒ ÁX¯ó‹$s√<Ûeä TT. CÒj „ T· eTì ^‘· yÓTT<ä\>∑T yêì˝À
ñqï~ >∑<ë! n+fÒ (eè‹Ô e\q Äes¡D uÛ+Ñ >∑+ ø±e≥+ <ë«sê - nqï) eè‹Ôyê´|ü´eTT
ø±e≥eTT. n+‘˚>±ì ªªC≤„q+µµ #˚‘· Á|üø±•+|üã&É≥+ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ ÁX¯ó‹
$s√<Û+ä e\q ^‘· nÁ|üe÷D+ ne⁄‘T· +~. ÁX¯ó‹ dü«‘·' Á|üe÷D+. ^‘· yÓTT<ä˝q’… düà è‘·T\T
|üs‘¡ '· Á|üe÷DeTT\T.
nj·÷´! C≤„q+ eè‹Ô$wüjT· + e÷Á‘·+ m˝≤ ne⁄‘·T+~?
düe÷:- C≤„Hêø±s¡ C≤„qeTT nH˚ nqTe´ekÕj·÷ìï ‘·eTs¡T n+^ø£]+#ês¡T
>∑<ë! (Ç~ ≈£î+&É - Ç~ ≈£î+&É nì Hê≈£î ‘Ó*dæ+~. Ç+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï C≤„qeTT/
s¬ +&Ée~ nqT e´ekÕj·TeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nj·÷´! eè‹ÔC≤„qy˚T C≤„qeTT. $T–*qeìï CÒj „ T· eTT˝Ò >∑<ë!
düe÷:- eè‹Ô CÒj „ T· + ø£qTø£ ªC≤„q+µ ø±<äT. C≤„qeTT CÒj „ T· + ø±<äT. CÒj
„ T· +
C≤„qeT÷ ø±<äT. eè‹Ô CÒj „ T· + ø±<äqsê<äT. ªCÒj „ T· +µ ø±ì eè‹Ôì m˝≤ n+^ø£]kÕÔsT¡ .
eè‹Ô dü«j·T+ Á|üø±X¯eT÷ ø±<äT. C≤„qy˚T dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT. eè‹ÔøÏ »qà,HêX¯eTT\T
ñHêïsTT. ø£qTø£ n~ dü«j·T+Á|üø±X¯eTT ø±<äT. Ç‘·sT¡ \ düV‰ü j·T+ ˝Ò≈î£ +&Ü ‘·q≈£î
_ÛqïyÓTÆq n+‘·{Ïì yÓ*–+#·≥y˚T ªªdü«j·T+Á|üø±X¯‘·«+µµ. (ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˝Àø£+˝À
dü÷s¡T´&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Ç{Ϻ dü«j·T+Á|üø±X¯ \ø£åD+ ªì‘·´edüTÔe⁄πøµ ñ+≥T+~.
nq´yÓTqÆ eè‹ÔøÏ ø±<äT. eè‹Ô (Ä˝À#·q, #·÷|ü⁄ yÓTT<ä˝q’… $) |ü⁄≥TÔ+~ - #·dTü +Ô ~.
eè‹ÔøÏ ‘·q #êe⁄ ‘·q |ü⁄≥Tºø£ ‘Ó*j·T<äT. n|üŒ{Ïø~£ ñ+&É<Tä >∑<ë! <ëì »qà HêX¯eTT\T
‘Ó*dæø=H˚ kÕøÏå ˇø£&TÉ +&Ü*. ˝Òøb£ ˛‘˚ eè‹ÔøÏ »qàHêX¯eTT\THêïj·Tì m˝≤ ‘Ó*dæ+~?
ø£qTø£ eè‹Ô |ü⁄≥º&+É –≥º&+É meìøÏ ‘Ó\Tk˛, yêìøÏ eè‹Ô >∑÷&Ü ‘Ó\TdüT. yêìe\qH˚
eè‹Ô uÛ≤dædTü qÔ ï~. ø£qTø£ ªeè‹Ôµ Á|üø±X¯´y˚T >±ì dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT ø±<äT. C≤„q+
ì‘·´+ ø£qTø£ <ëìì uÛ≤dæ+|üCj Ò T· Tyês¡T ˝ÒsT¡ . n<˚ nìï+{Ï˙ uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~. (‘·yT˚ e
uÛ≤+‘·eTqTuÛ≤‹ düs¡«+) ‘·qqT >∑÷&Ü n<˚ uÛ≤dæ+|üCÒdæø=+≥T+<äqsê<äT. @
|ü<ës¡úeTTq+<Ó’Hê ªuÛ≤dæ+|üCÒdæø=ì uÛ≤dæ+|üCÒj·T≥+µ ñ+&É<äT. n+<äTe\q n~
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 131
dü«j·T+>± uÛ≤dædüTÔ+~. <ëì dü«s¡÷|üy˚T n~. ø£qTø£ dü«j·T+Á|üø±X¯yÓTÆq C≤„qy˚T
ªªnqTuÛeÑ X¯ãy› ê#·´eTTµµ nsTTq ÁãVü≤àeTT. n<˚ Á|ü‘´· >±‘·à.
#Ó‘’ q· ´+ dü«j·T+Á|üø±X¯yT˚
sêe÷qTE\yê] yê<äeTT - nqTuÛ÷Ñ ‹ dü«j·T+Á|üø±X¯eTT nHêïs¡T. $wüjT· +
nqTuÛyÑ êìøÏ e#˚à düeTj·T+˝À C≤„‘· nsTTq Ä‘·à≈£î n~ dü«j·T+Á|üø±X¯yT˚ . ø±ì
n+<ä]øÏ m\¢|⁄ü &ÉT n+‘˚qì ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . |üsT¡ \ nqTuÛeÑ + ªe<ä\≥+, d”«ø£]+#·≥+
yÓTT<ä˝…’q *+>∑eTT\T>∑\ nqTe÷q+<ë«sê ‘Ó*dæø=Hê*‡+<˚.kÕ«qTuÛÑeyÓTÆHê
»]–b˛sTTq<äsTT‘˚ C≤„HêìøÏ $wüj·TeTe⁄‘·T+~.(dü«j·T+Á|üø±X¯+ø±<äT) ø£qTø£
ªnqTuÛÑ÷‹µ nsTTq+‘·e÷Á‘êq dü«j·T+Á|üø±X¯+ nq{≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. eTiÏj·TT,
nqTuÛÑ÷‹ nqTuÛÑ$+|ü<ä–q<äsTTq#√ <ëì nqTuÛÑ÷‹‘·«y˚T b˛‘·T+<äq≥+ ‘·|ü.
»]–b˛sTTq ‘·q nqTuÛÑyê\T>±ì, |üs¡T\ nqTuÛÑyê\T>±ì dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT\T
>±e⁄.C≤„q+<ë«sê nqTuÛ$Ñ +|ü<–ä qy˚.ø£qTø£ n$ ªnqTuÛ÷Ñ ‘·T\T ø±<äqe\dæ edüT+Ô ~.
ø£qTø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ n+fÒ bı+<äT‘·Tqï (es¡eÔ ÷q) <äX˝¯ À ‘·q ñìøÏ‘√ ‘·qø±ÁX¯jT· yÓTqÆ
yêìøÏ dü«j·T+>± düTŒ¤]düT+Ô ~µµ- nì sêe÷qT» dæ<ë∆+‘·eTT.
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉTqT, C≤„qeTT ì‘·´Á<äe´eTT ø£qTø£ dü<ë ñ+≥T+~ - <ëìøÏ
ªes¡eÔ ÷q<äXµ¯ n+fÒ ns¡+ú $wüjT· + Á|üø±•+#˚ y˚fi˝¯ À nì ns¡eú TT.$wüjT· dü+ã+<Ûä
Á|ükÕs¡eTT »]π> düeTj·T+ es¡eÔ ÷q<äX¯ nì ns¡+ú - nì ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ sTT∫Ãq
sêe÷qTEì ªes¡eÔ ÷q<äXµ¯ ≈£î $es¡D - á s¬ +&É÷ ‘·ù|Œ. ªªì‘·´Á<äe´yÓTqÆ C≤„qeTT
nqTuÛÑeeTTµµ nì ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&˚ #ÓbÕŒ&ÉT. Bìe\q sêe÷qTE&ÉT #Ó|æŒq
e÷≥ - nr‘·yÓTÆq (nq>± ªª»]–b˛sTTq nqTuÛÑyê\Tµµ nqïe÷≥) ‘·|üŒì
ãTTEesTTq~. C≤„qeTT ì‘·´yÓTqÆ |ü⁄&ÉT ªª»]–b˛sTTqµµ nqT uÛ÷Ñ ‘·ø±\+ ‘·ù|Œ ø£<ë!
Ä nqTuÛyÑ ê\T Ç|ü&ÉT ˝ÒqfÒ>¢ <∑ ë! nqTuÛeÑ $wüjT· +˝À dü+ã+<Û+ä Á|üd]ü +#·≥+
Ä–b˛sTTq+<äTe\q W|ü#ê]ø£+>±/Äs√|üD>± C≤„q+/nqTuÛeÑ + Ä–q≥T¢ #ÓbÕŒeTì
düse›¡ #·TÃqT. nsTT‘˚ Á|üB|ü+e+{Ï ì‘·´yÓTqÆ sT÷ C≤„qÁ<äe´eTT @$T{Ï? ø±+‹e+{Ï
Bì Á|ükÕs¡+ @$T{Ï? C≤„Hê‘·àø£yTÓ qÆ ì‘·´ Á<äe´+ n+‘·'ø£sD¡ eTT $wüjT· +‘√ <ëì
dü+ã+<Û+ä ªªÁ|ükÕs¡µµ eTì #ÓbÕŒsê? - ø±ì n~ ‘·ù|Œ. |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\˝Àì ªdü‘«Ô· +µ
jÓTTø£ÿ n+X¯‘√ n+‘·'ø£s¡D+ |ü⁄{Ϻ+~. ø£qTø£ –≥ºø£ e÷q<äT. n~ ì‘·´Á<äe´eTT
ø±<äT. ªª‘·qàH√≈£îs¡T‘·µµ nì ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü Ç<˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~. ô|>’ ± MT eT‘·+˝À >∑÷&Ü
Á|üøè£ ‹, |ü⁄s¡Twüß&ÉT nq>± Je⁄&ÉT, áX¯«s¡T&ÉT - Mπs ì‘·T´\T. Á|üøè£ ‹j˚T C≤„q|ü<ës¡+ú
ø±<äT. n~ ì‘·´yÓTHÆ ê »&ÉeTT. Á|üøè£ ‹ø±s¡´eTT\ìï »&ÉeTT˝Ò. áø£‘å ´· ~Ûøs£ D¡ +˝À Á|üøè£ ‹
83
132 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
»&ÉeTH˚ dü+>∑‹ düŒwüº+. »&É+ ø£qTø£H˚ n+‘·'ø£s¡DeTTqTï ªC≤„q+µ ø±<äT. Á|üø£è‹
>±ì n+‘·'ø£s¡D+ >±ì ì‘·´eTT C≤„qeTT nsTT‘˚ ÁX¯ó‹ #Ó|æŒq ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+
ªªdü‘´· +C≤„q+µµ nH˚$ Á|üøè£ ‹, n+‘·'ø£sD¡ ≤\≈£î >∑÷&Ü e]ÔkÕÔsTT. ø£qTø£ n‹yê´|æ.Ô
|ü⁄s¡Twüß&˚ C≤„q+ nqïqT ≈£î<äs¡<äT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·eT eT‘·+˝À C≤„‘·>∑<ë! ªC≤„q+µ
ø±&ÉT. áX¯«s¡T&É÷ ø±&ÉT. áX¯«s¡T&˚ ÁãVü≤àeTT - ÁãVü≤à+ y˚sT¡ , C≤„q+ y˚sT¡ - nì
‘·eTπs #ÓbÕŒs¡T. ø£qTø£ ì‘·´yÓTqÆ C≤„qÁ<äe´+ @~? n~ ìs¡÷|æ+#·≥+ ˙≈£î nX¯ø´£ +.
nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡T\≈£î dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+ >±ø£ yê]øÏ <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„qeTTqT
#ÓbÕŒeTT. düe÷:- <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„qeTT Á<äe´eTT ø±<äT. >∑TDeTT. ‘·eT] <äèwæ˝º À áX¯«s¡T&ÉT
ì‘·´yÓTqÆ C≤„Hêq+<ë~>∑TDeTT\T >∑\yê&ÉT >∑<ë! Jy˚X«¯ s¡T\ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üy÷Ó >∑TDyÓ÷
ø±ø£ y˚sT¡ >± <Ûsä à¡ +>± ñ+&˚ C≤„qeTH˚ Á<äe´+ @B˝Ò<Tä . ñqï<äHêï <ëìøÏ Á|üe÷D+
˝Ò<Tä . ø£qTø£ ì‘·´C≤„qeTT ÁãVü≤ày˚T. >∑TDeTT / <Ûsä à¡ eTT nsTTq C≤„qeTT nì‘·´y˚T.
n~ eè‹ÔC≤„qeTT. sêe÷qT»uÛ≤wü´ >ös¡e+ #˚‘· ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£qT Á|üø£ÿq ô|{ϺHê,
ª»]–b˛sTTq C≤„q+ / nqTuÛeÑ +µµ nì Äj·Tq #Ó|Œæ q e÷≥qT ã{Ϻ nsTTHê Ä
C≤„q+ eè‹ÔC≤„qy˚T. ì‘·´ C≤„q+ ø±<äT. n~ dü«j·T+Á|üø±X¯eTT ø±<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+
ø±<äT. n~ nqTuÛ$Ñ +|ü <ä–q~ ø£qTø£ n~ nqTuÛ÷Ñ ‹ø±<äq≥+ e÷≈£î düeTà‘·yT˚ .
y˚TeTT eè‹ÔC≤„Hêìï nqTuÛÑ÷‹ nì #Ó|üŒ≥+ ˝Ò<äT. ªªmiÏ–‹ìµµ nqï nqTuÛÑ÷‹
>∑÷&Ü eè‹ÔC≤„qy˚T. ˝Ò<ë ª|òTü ≥eTT ‘Ó\TdüTµµ nqï C≤„qeTT es¡eÔ ÷qyÓTqÆ |òTü {≤ìøÏ
dü+ã+~Û+∫q~. |òüT≥+ ‘Ó*dæq<˚, nqï#√≥ uÛÑ÷‘·ø±\ dü+ã+<ÛäyÓTÆq C≤„qeTT.
sêe÷qTE&ÉT #Ó|Œæ q nqTuÛ÷Ñ ‹ \ø£Då + >∑÷&Ü u≤>±˝Ò<Tä . n~ düTKeTT <äT'KeTT
yÓTT<ä\>∑T yêìj·T+<äT >∑÷&Ü e]Ô+#·TqT- n‹yê´|æ.Ô düTK+ >∑÷&Ü es¡eÔ ÷q<äX˝¯ À
‘·q≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆq |ü⁄s¡Twüßq≈£î ‘·q ñìøÏ‘√ Á|üø±•+#·TqT. Á|üø±•+#·˝Ò<ä+fÒ
düTKeTTqï≥T¢ m˝≤ ‘Ó\TdüTÔ+~. Ä ‘Ó*j·T≥y˚T Á|üø±•+#·≥eTT. nsTT‘˚ n~
dü«j·T+Á|üø±X¯+ ø±<äT. n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô <ë«sê Á|üø±•+#·≥+ - nì nqsê<äT.
düTKeT+fÒ n+‘·'ø£sD¡ + düTU≤ø±s¡+>± |ü]D$T+#·≥y˚T ø£<ë!
nj·÷´! n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ s¬ +&ÉT eè‘·T\Ô THêïsTT. ˇø£{Ï ø±eTÁø√<Ûë~s¡÷|üyTÓ qÆ ~.
eTi=ø£{Ï ø±e÷~ C≤„qs¡÷|üyÓTÆq~. ø±>± n+‘·'ø£s¡D+ düTKs¡÷|ü+‘√ |ü]D$TùdÔ
düTU≤ø±s¡yTÓ qÆ eè‹Ô ø£\T>∑TqT. eè‹Ô#‘˚ · Ä düTK+ ‘Ó*j·TTqT. |òTü ≥+˝≤>±. n+‘˚>±ì
düTU≤~ø£+ dü«j·T+Á|üø±X¯+ ø±<äT - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ düTK+˝≤π> eè‹Ô≈L£ &Ü
n+‘·'ø£sD¡ |ü]D≤eT+ ø£qTø£ eè‹Ô >∑÷&Ü - düTK+˝≤>±H˚ - ‘·qqT, Ç‘·sT¡ \qT >±ì
düTŒ¤]+|ü CÒjT· <äT. n+‘·'ø£sD¡ + »&É+ ø£qTø£ <ëì |ü]D≤e÷\T >∑÷&Ü »&Ü˝Ò ø±yê*.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 133
n+‘·'ø£sD¡ + »&É+ ø±<ä+fÒ <ëì |ü]D≤eTyÓTqÆ düTK+ >∑÷&Ü »&É+ ø±<äT. n~
dü«j·T+Á|üø±X¯+ ø±yê*. <ëìøÏ eT÷\yÓTqÆ Á|üøè£ ‹ >∑÷&Ü »&É+ ø±<äHê*. ø£qTø£
eè‹Ô dü«j·T+Á|üø±X¯eTsTT‘˚ düTK+ >∑÷&Ü n+‘˚. ø£qTø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ \ø£Då + düTK+
yÓTT<ä˝q’… yêìj·T+<äT n‹yê´|æÔ nsTTq~. ô|>’ ±, nqTuÛ÷Ñ ‹ ‘·q≈£î ÄÁX¯jT· yÓTqÆ J$øÏ
‘·q ñìøÏ˝ÀH˚ ‘Ó\TdüT+Ô <äqïe÷≥≈£î ns¡yú T˚ $T? ªªnqTuÛeÑ eTH˚~µµ ‘·q≈£î ÄÁX¯jT· yÓTqÆ
yêìøÏ ‘·qqT ‘·q ñìøÏ‘√H˚ Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô <äì ns¡eú ÷? ˝Òø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ ø£*–q
‘·sê«‘· |ü⁄s¡Twüß&ÉT / J$ ªªHêø£qTuÛ÷Ñ ‹ ø£*–+~µµ nì dü«j·T+>± uÛ≤$kÕÔ&ìÉ ns¡eú ÷?
Á|ü<∏äeT|üø£åyÓTÆ‘˚ - ø£sà¡ - ø£sÔ¡ dü+ã+<Û+ä <Óã“‹+≥T+~. Á>∑V≤æ +#· <ä–q düTU≤~
düeTj·T+˝À Á>∑V≤æ +#˚ Je⁄&ÉT ˝Ò&TÉ . Á>∑V≤æ +#˚ Je⁄&ÉT+fÒ Á>∑V≤æ +|üã&˚ düTU≤~ø£eTT+&É<Tä .
~«rj·T|üø£åyÓTÆ‘˚ - Hê ø£qTuÛÑ÷‹ 1) ø£*Z+<äì ‘Ó*j·T≥+ eTi=ø£ nqTuÛÑ÷‹,
2) Ç+<äT˝À s¬ +&Ée nqTuÛ÷Ñ ‹ yÓTT<ä{<Ï ëì ø£qï _ÛqïeTsTT‘˚ nH√´Hê´ÁX¯jT· +. (yÓTT<ä{~Ï
‘Ó*ùdÔ >±ì s¬ +&Ée~ ‘Ó*j·T<äT. s¬ +&Ée~ ‘Ó*ùdÔ >±ì yÓTT<ä{~Ï ‘Ó*j·T<äT). _Ûqï+
ø±<ä+fÒ Ä‘êàÁX¯jT· +. (yÓTT<ä{~Ï ‘Ó*ùdHÔ ˚ s¬ +&Ée~ ‘Ó\TdüT+Ô ~). sêe÷qTE\T #Ó|Œæ q
eTiÀe÷≥, ªªnqTuÛÑ÷‹ nqTuÛÑ$+|ü CÒj·T<ä–q~ ø±<äqï~ ‘·|ü-µµ nì - Ç<˚
‘·|üe÷≥. nqTuÛÑ÷‹ ¬s+&ÉT s¡ø±\T. eè‹Ôe\q (Ç+Á~j·÷<äT\e\q) e∫Ãq
nqTuÛÑ÷‹ #Ó’‘·q´+ e\q n+<äT‘·T+~ ø£qTø£ n~ nqTuÛÑ$+|üCÒj·T<ä–q<˚.
C≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ nqTuÛ÷Ñ ‹ dü«j·T+>± #Ó‘’ q· ´+ ø£qTø£ <ëìì n+~+#·{≤ìøÏ ª#Ó‘’ q· ´+µ
nedüs+¡ ˝Ò<Tä . (u≤´≥Ø ˝…≥’ Te+{Ï~ eè‹Ô - <ëìì yÓ*–+#·{≤ìøÏ u≤´≥Ø ø±yê*.
dü÷s¡T´ì yÓ*–+#·{≤ìøÏ n~ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . eè‹Ô»&É+. C≤„q+ #Ó‘’ q· ´+ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
ø£qTø£ á nqTuÛ÷Ñ ‹ nqTuÛ$Ñ +|ü CÒjT· ã&˚~ ø±<äT. dü«j·T+ Á|üø±X¯yT˚ . #Ó‘’ H· ê´ìï
yÓ*–+#˚+<äT≈£î eTs√ #Ó‘’ q· ´+ ˝Ò<Tä . ª@ø£yT˚ eµ nì ÁX¯ó‹. ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒqì <ëqs¡+ú
n+fÒ ÁãVü≤ày˚T #Ó‘’ q· ´+ (dü‘´· +C≤„q+) nì <ëqs¡+ú . ø£qTø£ düsê«qTuÛeÑ eTT\T - nì
sêe÷qTCÀø£|Ô <ü +ä ‘·|ü . eè‹Ôs÷¡ |üyTÓ qÆ $wüjT· C≤„qeTT˝Ò nH˚øe£ TT\T. #Ó‘’ H· ê´‘·àø£yTÓ qÆ
nqTuÛeÑ + nK+&ÉyT˚ , @ø£yT˚ .
sêe÷qTCÀø£+Ô eTs=ø£{Ï ñ+~ ªª|üsêqTuÛeÑ eTì, kÕ«qTuÛeÑ eTìµµ - nB‘·ù|Œ.
nqTuÛeÑ eTT˝À ª‘·q, |üsµ¡ nì ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ |üsT¡ q≈£î, ‘·q≈£î dü«s¡÷|üyTÓ qÆ #Ó‘’ q· ´+
ˇø£ÿfÒ. ø£qTø£ dü«j·T+Á|üø±XÊqTuÛeÑ s¡÷|üyTÓ qÆ ªÁãVü≤à+µ ˇø£ÿfÒ. (me]¬øH’ ê ÁãVü‰àqTuÛeÑ +
ˇø£ÿfÒ, Äø±XÊqTuÛeÑ + ˝≤>±— uÛÀ»Hêq+<ë\e+{Ï$ y˚sT¡ ø±e#·TÃqT- nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nqTuÛ÷Ñ ‹ dü«‘·d‡æ <äe∆ Tì #Ó|Œü ˝ÒeTHêïs¡T. ø±ì nqTuÛ÷Ñ ‹ ÁãVü≤ày˚T nì #ÓbÕŒ+ ø£qTø£
n~ dü«‘·d‡æ <äy∆ T˚ . $wüjT˚ +Á~j·Tdüìïø£s¸¡ e\q (H˚Á‘· <äèwæ,º Ç+Á~j·T+, |òTü ≥+, $wüjT· +,
84
134 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#·÷&É>∑\>∑≥+, düìïø£s¡¸) e#˚à ø£èÁ‹eTC≤„q+ e÷Á‘·+ dü«‘·dæ‡<ä∆eTT ø±<äT. @ø£eTT
ø±<äT. dü«j·T+Á|üø±X¯eTT ø±<äT. #Ó‘’ q· ´ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ ì‘·´C≤„q+ >∑÷]Ãj˚T y˚TeTT #ÓbÕŒ+.
ì‘·´edüTeÔ ⁄ Ç‘·sT¡ \e\q ‘·j÷· s¡Tø±<äT (dü÷s¡T´&ÉT - e´eVü‰s¡+˝À ì‘·´edüTeÔ ⁄. B|ü+
eTq+ #˚dqæ edüTeÔ ⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Bì‘√ ªnqTuÛeÑ + ì‘·´eTì dü«‘·d‡æ <äe∆ Tìµ
#Ó|Œæ q ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡Tìe#·q+ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·eTT. Á|üøè£ ‹, ø±\eTT yÓTT<ä˝q’… $
>∑÷&Ü nì‘·´eTT˝Ò. dü«‘·dæ‡<ä∆eTT\T ø±e⁄. ÁãVü≤à_ÛqïyÓTÆq<˚<äsTTHê ì‘·´+ ø±<äT.
ªªn‘√q´<ës¡yÔ Té µµ nì ÁX¯ó‹. Äs¡‘Ô «· + n+fÒ u≤~Û‘+· ø±e≥+. nì‘·´edüTyÔ ˚ u≤~Û‘+·
ne⁄‘·T+~. ì‘·´+ u≤~Û‘+· ø±<äT. n~ ø±\Á‘·jT· +˝Àq÷ ñ+&ç rs¡e\dæq<˚. ø£qTø£
nqTuÛ÷Ñ ‹ ì‘·´+, dü«j·T+Á|üø±X¯+, @ø£+ - nì ìs¡÷|üD nsTTq~.
sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT #Ó|Œæ q eTi=ø£e÷≥ - ªªnqTuÛyÑ ê+‘·s+¡ (y˚s=ø£ nqTuÛeÑ +)
#˚‘· nqTuÛ$Ñ +|üã&É<–ä q<ÓH’ ê nqTuÛeÑ + jÓTTø£ÿ nqTuÛeÑ ‘·«eTT ‘=\>∑<Tä µµ - Ç~
eTØ |ü]Vü‰kÕdüŒ<ä+. m+<äTø£+fÒ, ªnqTuÛeÑ + - nqTuÛ≤e´+µ y˚sT¡ y˚sT¡ $wüj÷· \T.
eT]j· T T, ªªnqTuÛ Ñ e + eTi=ø£ nqTuÛ Ñ e +‘√ nqTuÛ Ñ $ +|ü ã &É T ‘· T +<ä + fÒ µ µ Ä
nqTuÛÑyê+‘·s¡+ nqTuÛÑ$+#·{≤ìøÏ eTiÀ nqTuÛÑyê+‘·s¡+ ø±yê˝≤ - ø±yê\+fÒ
<ëìøÏ eTs√ nqTuÛeÑ +, BìøÏ eTs√ nqTuÛeÑ + - Ç˝≤ nqedü.ú n˝≤ø±ø£, yÓTT<ä{Ï
nqTuÛeÑ +‘√Hê? n+fÒ nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. (á nqTuÛyÑ ê\T s¬ +&É÷ nH√´q´+ MT<ä
Ä<Ûës¡|&ü Hç êsTT ø£qTø£). ˝Ò<ë ªnqTuÛyÑ ê+‘·s+¡ ‘√Hê? - n|ü⁄&ÉT ø£sà¡ -ø£s\Ô¡ qï e´edüú
<Óã“‹+≥T+~. (nqTuÛÑyê+‘·sêìï n<˚ nqTuÛÑyê+‘·s¡+ nqTuÛÑ$ùdÔ nqTuÛÑ$+#˚B
nqTuÛ$Ñ +|üã&˚B n<˚ ø£qTø£ ªø£sà¡ - ø£sµÔ¡ nqï e´edü˝ú <Ò Tä >∑<ë!)
nj·÷´! ªnqTuÛ≤e´+µ y˚sT¡ . nqTuÛeÑ + y˚sT¡ nHêïs¡T. nqTuÛ≤e´+ ø±≈£î+&Ü
ñ+fÒH˚ ªnqTuÛeÑ +µ ne⁄‘·T+<äì MT ñ<˚X› ´¯ + nsTT‘˚ ªª>∑>q∑ |ü⁄wüŒ+µµ >∑÷&Ü (Äø±X¯+˝À
|üP∫q|üPe⁄ - Ç~ ndü+uÛeÑ +) nqTuÛeÑ + ne⁄‘·T+~. m+<äTø£+fÒ n~ nqTuÛeÑ jÓ÷>∑´+
(nqTuÛ≤e´+) ø±<äT >∑<ë! - düe÷:- >√e⁄≈£î >√‘·«eTT, |òTü {≤ìøÏ |òTü ≥‘·«+ düV≤ü »+.
ˇø£sT¡ kÕ~Û+|üe\dæq |üì˝Ò<Tä . nqTuÛeÑ + nqTuÛeÑ + ø±e{≤ìøÏ (nqTuÛeÑ ‘·«+) eTq
kÕ<Ûqä nedüs+¡ ˝Ò<Tä . n+<äT ªnqTuÛ≤e´+ ø±ì<˚µ nì #Ó|Œü qedüs+¡ ˝Ò<Tä . ø±ì
n˝≤π> \ø£åD+ #ÓbÕŒ\ì |ü≥Tº<ä\sTT‘˚ #ÓbÕÔ+. ªªdü‘˚Ô«dü‹ nqqTuÛ≤e´‘·«+µµ nì
#Ó|⁄ü Œ‘ê+. n+fÒ n~ (e´eVü‰s¡+˝À) dü‘Œ· <ës¡yú TÓ Æ (Ç‘·s¡ |ü<ës¡+ú #˚‘)· nqTuÛ$Ñ +|ü
CÒjT· ã&Éì~ - nqTuÛeÑ eTT nì n+fÒ >∑>q∑ |ü⁄wüŒ+ dü‘Œ· <ës¡+ú ø±<äT >∑qTø£ n~
ªnqTuÛeÑ +µ ˝ÀøÏ sê<äT. ø£qTø£ \ø£Då + dü]b˛‘·T+~. eTq≈£î ‘Ó*j·Tì |òTü ≥+ ñqï~
(mø£ÿ&√). n~ >∑÷&Ü dü‘·Œ<ës¡úy˚T. ø±ì eTq nqTuÛÑe+˝ÀøÏ sê˝Ò<äT. ø£qTø£ MT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 135
nqTuÛeÑ \ø£Då + |òTü {≤ìøÏ >∑÷&Ü n‹yê´|æ>Ô ± yÓfió¯ qÔ ï~ >∑<ë! n+fÒ nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ
sêø£b˛sTTHê nC≤„‘|· Tüò ≥+ nqTuÛeÑ jÓ÷>∑´+ nq>± nqTuÛ≤e´+ ø£<ë! ø£qTø£ <√wü+
sê<äT.
sêe÷qTC≤#ês¡T´\yês¡T eTi=ø£ e÷≥ nHêïs¡T. ªªnqTuÛ÷Ñ ‹‘·«+ n+fÒ es¡eÔ ÷q
<äX˝¯ À (nqTuÛeÑ + »s¡T>∑T‘·Tqï <äX˝¯ À) ‘·q≈£î Ä<Ûës¡yTÓ qÆ J$øÏ ‘·q ñìøÏ‘√H˚ (dü«dü‘)Ô·
‘·q $wüjT· yÓTÆ kÕ<Ûqä + ø±e≥+µµ nì - nB ‘·ù|Œ. ‘·q $wüj÷· ìøÏ kÕ<Ûqä + ø±e≥+
n+fÒ $wüj÷· ìï (düTK / <äT'K) Á|üø±X¯q+ #˚jT· ≥+. Á|üø±X¯+ n+fÒ nqTuÛeÑ +.
n+fÒ Á|üø±X¯q+ n+fÒ nqTuÛyÑ êìï ø£*–+#·≥+. ø±>± ªªnqTuÛeÑ + n+fÒ nqTuÛeÑ +
ø£*Z+#˚~µµ nì ns¡ú+ e∫Ã+~. Ç+<äT˝À nqTuÛÑyê\T ¬s+&É÷ ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚
Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+. yπ̊s«s¡sTT‘˚ Á|ü<eäÛ ÷qTuÛeÑ + e\q ~«rj·÷qTuÛeÑ + |ü⁄{Ï+º ~. eT]
Á|ü<Ûäe÷qTuÛÑe+ @ nqTuÛÑe+e\q |ü⁄{Ϻ+~? - $wüj·TeTT (|òüT≥eTT, düTK+) -
Ç+Á~j·TeTT\ düìïø£s¸¡ (dü+ã+<Û+ä ) e\q |ü⁄{Ï+º <ä+fÒ e÷ s¬ +&Ée nqTuÛeÑ + >∑÷&Ü
n˝≤H˚ |ü⁄{Ï+º <äqe#·TÃ>∑<ë! Á|ü<eä∏ ÷qTuÛeÑ +e\¢ |ü⁄{Ï+º <äì #Ó|Œü ≥+ m+<äT≈£î? MT
\ø£Då +˝À ‘·q≈£î ÄÁX¯jT· yÓTqÆ J$øÏ nHêïs¡T. nB nqedüsy¡ T˚ . nqTuÛeÑ + ‘·q≈£î
‘·H˚ ÄÁX¯j·T+.Ä‘·àj˚T nqTuÛÑeeTT. nqTuÛÑ$+#˚yê&ÉT Ä‘·à. yêì dü«s¡÷|üy˚T
nqTuÛeÑ eTT nq>± C≤„qeTT. ªªÄ‘·à C≤„qdü«s¡÷|üeTìµµ ‘·eTs¡T >∑÷&Ü n+^ø£]+∫q
$wüjT· y˚T. nj·÷´! Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ø£qï _ÛqïyÓT,Æ dü+ø√#·$ø±düeTT\T>∑\ <Ûsä à¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT
nsTTq ì‘·´Á<äe´eTTqTï nsTTq C≤„qeTT nqTuÛeÑ eTT nì e÷ uÛ≤eeTT. düe÷:-
dü+ø√#· $ø±düeTT\H˚$ nej·Tyê\T>∑\ edüTÔe⁄\ dü«uÛ≤eeTT. n$ $ø±s¡eTT\T.
kÕej·TeeTT $ø±s¡ düVæ≤‘·eTT nsTTq á C≤„qÁ<äe´eTT MTs¡T ø£*Œ+∫q~.
nÁ|üe÷DeTT. nì‘·´eTT. ì‘·´edüTeÔ ⁄ @B kÕej·Te+, dü$ø±s¡+ >± ˝Ò<Tä . (ñqï+‘·˝À
nDTe⁄\T ì‘·´edüTeÔ ⁄\T n$ ìs¡ej·Tyê\T - nqTyê<ä≈£î&ÉT). eTiÏjT· T, ô|>’ ± MTs¡T
ø£*Œ+∫q sT÷ C≤„qÁ<äe´eTT ‘·q dü‘‘Ô· √H˚ $wüj÷· ìï Á|üø±•+|ü CÒdTü +Ô ~. n˝≤H˚
C≤„qdü«s¡÷|üyTÓ qÆ Ä‘·à>∑÷&Ü n<˚ |üì #˚dTü +Ô ~. eTiÏ n˝≤+≥|ü⁄&ÉT Áø=‘·>Ô ± eTi=ø£
C≤„qÁ<äe´+ ø£*Œ+#·≥+ nqedüsy¡ TÓ qÆ ãs¡Te⁄ ø£<ë! e÷≈£î düeTà‘·yTÓ qÆ ªnqTuÛ÷Ñ ‹‘·«eTTµ
qT #Óô|Œ<äqT. nqTuÛeÑ + ìs¡sú à¡ ø£+ ø£qTø£ <ëìøÏ ªnqTuÛeÑ ‘·«+µ ñ+&É<Tä . nqTuÛyÑ êìøÏ
dü«s¡÷|ü\ø£Då + n+≥÷ @B ˝Ò<Tä . nqTuÛyÑ êìøÏ nqTuÛeÑ y˚T dü«s¡÷|üeTT. ñ+<ä+fÒ
<ëìøÏ eTi=ø£ dü«s¡÷|üeTT, <ëìøÏ+ø=ø£{Ï - nì Ç˝≤ nqedü.ú nqTuÛeÑ + jÓTTø£ÿ
‘·≥dü\ú ø£Då + >∑÷]à ÁX¯ó‹j˚T #Ó|Œæ +~ ªªj·T‘√yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì C≤j·T+‘˚µµ yÓTT<ä\>∑T
»qàdæ‹ú \j·TùV≤‘·TesTTq ÁãVü≤ày˚T nqTuÛeÑ +.
85
136 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! nqTuÛÑe+ dü«j·T+Á|üø±X¯+ nHêïs¡T ø£<ë! dü«j·T+Á|üø±X¯‘·«<Ûäs¡à+
ñqïfÒ¢ ø£<ë! eT] ìs¡sú à¡ ø£+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? - düe÷:- nqTuÛeÑ + ìs¡sú à¡ ø£+ nH˚
$wüjT· + |üse¡ ÷s¡<ú Xä j ¯ T· +<ë? n#·Ã≥ <Ó«’ ‘·+ ˝Ò<Tä . <Ó«’ ‘·+ ñ+fÒ n~ dü«j·T+ Á|üø±X¯+
ne⁄‘·T+~. e´eVü‰s¡<äX¯j·T+<ë? e´eVü‰s¡ Ø‘ê´ nqTuÛÑe+ dü<Ûäs¡à+ ø£qTø£
nqTuÛeÑ eTTq+<äT ø£*Œ‘· <Ûsä à¡ + ñqï~. nj·÷´! dü«j·T+Á|üø±X¯‘ê«ìøÏ ‘·eTs¡T #Ó|Œæ q
\ø£Då + ªÇ‘·sT¡ \#˚‘· Á|üø±•+|ü CÒjT· ã&Éì<Ó’ ‘·H˚ ‘·qqT‘·|Œü Ç‘·s¡ düø\£ |ü<ës¡eú TT\qT
uÛ≤dæ+|üCj Ò T· T≥µ nì. Ç~ ≈£î<äs<¡ Tä -nqTuÛeÑ eTT Ç‘·s¡ |ü<ës¡eú TT\qT nìï+{Ïì
uÛ≤dæ+|üCÒj·T<äT. düsê«ej·TuÛ≤düø£‘·«+ n+fÒ düeTdüÔ Á|üø±X¯eTT\qT ø£*–+#·≥+.
düs«¡ Á|üø±X¯eT+fÒ düsê«qTuÛeÑ y˚T ø£<ë! nqTuÛeÑ + nqTuÛyÑ êìï |ü⁄{Ï+º #·≥+ m˝≤? -
düe÷:- n˝≤ø±<äT. ì]«ø£\Œø£C≤„qeTTqT #Ó’‘·q´eT+{≤eTT. dü$ø£\Œø£ C≤„qeTTqT
eè‹ÔC≤„qeT+{≤eTT. nj·÷´! eè‹ÔC≤„q+ n+fÒ MT uÛ≤e y˚T$T{Ï? eè‹Ôj÷· ? #Ó‘’ q· ´e÷?
eTπs<äsTTHêHê? eè‹Ôø±<äT. n~ »&É+. Á|üø±•+|ü CÒùdX¯øÏÔ <ëìøÏ ˝Ò<äT. C≤„qy˚T
Á|üø±X¯ø+£ . Á|üø±X¯yT˚ C≤„qeTT - ø£qTø£ eè‹Ô »s¡T>∑T‘·Tqï ø±\eTT˝À >∑÷&Ü »&ÉyTÓ qÆ <˚.
#Ó‘’ q· ´eT÷ ø±<äT. Ç~ eè‹Ô C≤„qeTTqT ø£*–+#˚ <äHêïs¡T >∑<ë! eTπsB ˝Ò<Tä . eè‹Ô-
#Ó‘’ q· ´eTT - á s¬ +&ÉT ø±ø£ C≤„qeTT @eTTqï~? - düe÷:- n{≤¢ø±<äT. eè‹Ô˝À
Á|ü‹_+_+∫q C≤„qeTT / #Ó‘’ q· ´eTT. eè‹ÔC≤„qeTT. n~ $wüjT· #Ó‘’ q· ´+‘√ ø£*dæ
ªÁ|ü‘·´ø£å+µ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ eè‹ÔC≤„qeTT #Ó’‘·q´+ ø£qï eè‹Ôø£qï _ÛqïyÓTÆq<˚.
C≤„qyÓTTø£ÿfÒ nsTTHê ªª»q´»qø£µµ dü+ã+<Ûeä TT. ñbÕ~Û (eè‹Ô) uÛ<Ò +ä e\q e∫Ã+~.
˝Ò < ë nqTuÛ Ñ e eTT ‘· q T ‘· | ü Œ $T–*q n+‘· { Ï ì (ùd«‘· s ¡ dü s ¡ « uÛ ≤ dü ø £ ‘ · « +)
Á|üø±•+|üCÒj·T&É+, n+fÒ ªªÁ|üø±•düTÔqï~µµ (uÛ≤‹-Á|üø±•+#·≥+ n+fÒ eTq≈£î
‘Ó*j·T≥+ - C≤„q+ nì ns¡úeTT). nqï düTŒ¤s¡D≈£î >∑T]#˚j·T≥+ (Á|ür‹
$wüjT· ‘·«»qø£‘«· +), Á|üø±•+|üã&É≥+ (uÛ≤dü´‘·«+) n+fÒ n{Ϻ düTŒ¤sD¡ ≈£î $wüjT· +
ø±e&É+ (Á|ür‹ $wüjT· ‘·«+) nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*. »&É edüTyÔ ~˚ j·TT ∫<ëuÛ≤dü (Je#Ó‘’ q· ´+)
s¡÷|üyTÓ qÆ #Ó‘’ q· ´eTT yê´|æ+#·≈î£ +&Ü (∫<ëuÛ≤dü\ø£Då |ò\ü yê´|æ+Ô $Hê) düTŒ¤]+#·&+É
(uÛ≤r‹ Á|ü‹$wüj·T‘·«+) dü«‘·Vü‰>± »s¡T>∑<äT. (n+fÒ düTŒ¤]+|üCÒj·T≥+ n+fÒ
düTŒ¤]düTÔqï<äqï uÛ≤eq eTq≈£î ø£\T>∑CÒj·T≥+. n~ eTq˝Àì Je#Ó’‘·q´+ yÓ[fl
edüT#Ô ‘’Ó q· ´+˝À ø£\e≥+ <ë«sê »s¡T>∑T‘·T+~. n+fÒ eTq ø£qTï\ / #Óe⁄\>∑T+&Ü
b˛sTTq eè‹Ô˝Àì Je#Ó’‘·q´eTT nq>± C≤„qeTT m<äTs¡T>± ñqï |òüT≥eTTqT /
|òTü {≤~ÛcÕ˜qyÓTqÆ #Ó‘’ q· ´eTTqT ø£\TdüT+Ô ~. n|ü⁄&ÉT H˚qT |òTü ≥+ #·÷#êqT nqï uÛ≤e+
(Á|ür‹) düTŒ¤sD¡ ø£\T>∑T‘·T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Bììã{Ϻ ‘˚*q<˚eTq>± nqTuÛeÑ +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 137
dü«‘·V‰ü >± düs«¡ eTTqT düs«¡ <ë Á|üø±•+|üCdÒ ÷ü HÔ ˚ ñ+≥T+~. nsTTHê Ä Á|üø±X¯+ eTq≈£î
‘Ó*j·T<äT. n+<äTe\q Ä nqTuÛÑeeTT eè‹Ô˝À Á|ü‹|òü*+∫q ∫<ëuÛ≤dü nq>±
Je#Ó‘’ q· ´+ <ë«sêH˚ ªeTq≈£î Ä Á|üø±X¯+ ‘Ó\TdüT+Ô ~µ. Ä edüTeÔ ⁄qT eTq düTŒ¤sD¡ ˝ÀìøÏ
‘ÓdTü +Ô ~. (ñ<ëVü≤s¡D≈£î - dü÷s¡´ø±+‹˝À düeTdüÔ edüTeÔ ⁄\T düTŒ¤]dü÷HÔ ˚ ñ+{≤sTT.
ø±ì eTq≈£î n$ düTŒ¤]düTHÔ êïj·Tì ‘Ó*j·÷\+fÒ n~ eTq ø£qTï\<ë«sêH˚ ‘Ó*j·÷*.
˝Òøb£ ˛‘˚ n$ düTŒ¤]düTqÔ ïeqï Á|ür‹ eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nj·÷´! düTŒ¤]düTqÔ ï<äqï Á|ür‹j˚T nqTuÛeÑ + ø£<ë! <ëìøÏ $T+∫q nqTuÛeÑ +
@eTTqï~. - düe÷:- Á|ür‹øÏ $T+∫ nqTuÛeÑ + ñqï~. ø£+{Ï‘√ |òTü {≤ìï #·÷∫
|ü⁄s¡Twüß&ÉT ªª|òTü ≥+ ñqï~, düTŒ¤]+#·T#·Tqï~µµ nì qeTTà‘ê&ÉT (Á|ü‘´˚ ‹). Ç+<äT˝À
ª|òTü ≥Á|ü‘´· ø£+å µ n‘·ìøÏ e∫Ãq nqTuÛeÑ eTT. <ëì ‘·sT¡ yê‘· ªª|òTü ≥+ Çø£ÿ&É ñ+~-
n<äT>√ (uÛ≤‹) nqï uÛ≤eq ªªÁ|ür‹µµ. nqTuÛeÑ +e\q Á|ür‹ nq>± düTŒ¤sD¡ e∫Ã+~.
nsTT‘˚ Á|ür‹øÏ nqTuÛyÑ êìøÏ eT<Û´ä uÛ<Ò eä TT #Ó|Œü ≥+ ø£weºü TT. ì]«ø£\Œø±qTuÛeÑ eTT
ìs¡«∫+#·≥+ ø£w+ºü >±ì |òTü ≥C≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ sT÷ dü$ø£\Œø£ C≤„Hêìï ìs¡«∫+#·≥+
m+<äT≈£î kÕ<Û´ä + ø±<äT? - á s¬ +&ÉT nqTuÛyÑ ê\T ìs¡«#·Hêr‘ê˝Ò. ø±ø£b˛‘˚ ‘˚&Ü
@eT+fÒ ªªì]«ø£\Œø±qTuÛeÑ +˝À $wüjT· yÓTqÆ edüTeÔ ⁄ (ÁãVü≤à+) >∑÷&Ü ìs¡«#·Hêr‘·+.
nqTuÛyÑ ø’Ó y£ <˚ ´ä +. dü$ø£\Œø£+˝Àì |òTü {≤~edüTeÔ ⁄\T ìs¡«#·qkÕ<Ûë´\T. ø£qTø£ nqTuÛeÑ
y˚<´ä yÓTqÆ $wüj÷· \e\¢H˚ uÛ<Ò +ä ø±ì ªnqTuÛeÑ +µ es¡øπ rdæø=+fÒ n~ nìs¡«#·˙j·Ty˚T.
(nqTuÛeÑ + eTqdüT‡˝À~. n~ ãT~∆˝ÀøÏ e∫à e´eVü‰s√|üj÷Ó –>± e÷πs dæ‹ú Á|ür‹
ø±e#·TÃqT. eTqdüT‡ - ãT~∆ - ‘˚&Ü ø±e#·TÃqT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ Ç‘·s¡
edüTeÔ ⁄\<ë«sê Á|üø±•+#·≈î£ +&Ü ‘·qT‘·|Œü Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄\qT >∑÷&Ü Á|üø±•+|üCdÒ ÷ü Ô
ñ+&É≥+ dü«j·T+ Á|üø±X¯‘«· + nqï \ø£Då + ≈£î<äTs¡T‘·Tqï~.
nj·÷´! nqTuÛeÑ + |òTü {≤ìï düTŒ¤]+|üCdÒ Tü +Ô <äHêïs¡T >∑<ë! Ä neuÛ≤düq+jÓTTø£ÿ
dü«s¡÷|ü+ @$T{Ï? 1) ªª|òTü ≥eTTµµ nqï Á|ür‹ (C≤„q+) ì |ü⁄{Ï+º #·&eÉ ÷? 2) |òTü ≥eTT
nqï Á|ür‹øÏ >∑Ts¡e{≤ìï ø£*–+#·≥e÷? (Á|ür‹ »qø£‘«· + ñ‘·Á|ür‹ $wüjT· ‘·«
»qø£‘«· yéT), 3) ˝Ò<ë, ª|òTü ≥eTTµ nH˚ nqTuÛeÑ + ø£*+Z #·≥e÷? 4) ªª|òTü ≥eTTµµ nH˚
nqTuÛyÑ êìøÏ $wüjT· +>± #˚jT· ≥e÷? (|òTü ≥ Ç‘·´qTuÛeÑ $wüjT· ‘·«+ n<∏yä ê |òTü ≥
Ç‘·´qTuÛeÑ $wüjT· ‘·« »qø£‘«· +). Ç+<äT˝À 1, 3 - düe÷qy˚T. Á|ür‹H˚ nqTuÛeÑ +
n+≥THêï+ ø£qTø£ |òTü ≥eTì Á|ür‹ n+fÒ |òTü ≥eTH˚ C≤„qeTT ø£*–+<äì ns¡eú TT.
Bì˝À nqTuÛeÑ eTT eTs√ nqTuÛyÑ êìï ø£*+Z #·≥+ nj·TTø£+Ô . ø£qTø£ á 1, 3 -
86
138 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
≈£î<äse¡ ⁄. Çø£ ~«rj·Tø£\ŒeTT 2, 4 - ÇM ≈£î<äse¡ ⁄. |òTü ≥eTT m|ü&É÷ Á|ür‹øÏ
$wüjT· y˚T. ø£qTø£ m|ü⁄&√ n˝≤ Á|ür‹ì ø£*–+#·≥+ nH˚~ ≈£î<äs<¡ Tä - düe÷:-
ªÁ|ür‹µ n+fÒ X¯ãÁ› |üj÷Ó >∑+‘√ ≈£L&çq e´eVü‰s¡eTT. nqTuÛeÑ +˝À n˝≤ ñ+&É<Tä -
n~ s¬ +&ç+{Ïø° ‘˚&Ü. nsTT‘˚ kÕ«qTuÛeÑ düeTj·T+˝À X¯ãÁ› |üj÷Ó >∑+ ãj·T≥≈£î ø£qã&É<Tä .
n+‘·s¡+>∑+˝À dü÷ø£ÎX¯ã›Á|üjÓ÷>∑+ ñ+≥T+~. (dü«|üï+˝À e÷{≤¢&ÉTø=qï≥T¢ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). Ç‘·sT¡ \≈£î #Óù|Œ≥|ü&ÉT n~ ‘Ó\TdüT+Ô ~. e÷qdæøy £ TÓ qÆ dü÷ø£àå X¯ãe› TT
nqTuÛeÑ +˝À >∑÷&Ü edüT+Ô ~. ø£qTø£ nqTuÛeÑ eTT / Á|ür‹ nqTuÛeÑ eTTqT ø£*–+#˚<sä TTq
1 (Á|ü<∏äeTø£\ŒeTT) ‘·|üø±<äT. ¬s+&ÉeB - ‘·|üø±<äT. nqTuÛÑ÷‘·yÓTÆq |òüT≥y˚T
ªª|òüT≥eTTµµ nqï e´eVü‰sêìï ø£*–düTÔ+~. ø£qTø£ nqTuÛÑeeTT ª|òüT≥eTTµ nqï
e´eVü‰s¡eTTq≈£î |òTü ≥eTTqT $wüjT· +>± #˚dTü +Ô ~. eT÷&ÉeB dü] nsTTq<˚. øπ e\yÓTqÆ
nqTuÛeÑ y˚T ªª|òTü ≥eTTµµ nH˚ nqTuÛeÑ eTTqT ø£*–düT+Ô ~. ìs¡TbÕ~Ûøy£ TÓ qÆ C≤„qeTT |òTü ≥eTT
yÓTT<ä˝q’… $ ñbÕ<ÛTä \‘√ >∑÷&çq C≤„Hêìï ø£*–düT+Ô ~.Hê\ZeB dü] nsTTq<˚. |òTü ≥+
kÕe÷Hê´qTuÛeÑ +˝ÀøÏ e∫ÃHê ($wüjT· +) n~ m\¢|⁄ü &É÷ $X‚cÕqTuÛeÑ +˝ÀøÏ sê<äT.
H˚Á‘· |òTü ≥dü+jÓ÷>∑+ ñ+fÒH˚ $X‚cÕqTuÛeÑ + edüT+Ô ~. á kÕe÷Hê´qTuÛeÑ eTT kÕøÏå
#Ó‘’ q· ´eTT. ˝Ò<ë kÕøÏå - Äø±s¡eTT>∑\ eè‹ÔC≤„qeTT nqe#·TÃqT. nsTT‘˚ n+‘·e÷Á‘·+#˚‘·
n+<ä]øÏ kÕøÏå nsTTq |üsÁ¡ ãVü≤à kÕø屑êÿs¡+‘√ n+<ä]øÏ nÁ|üjT· ‘·ï+>±H˚ yÓ÷ø£+å
edüT+Ô <äqTø=qsê<äT. Á|üe÷D»q´yÓTqÆ kÕø屑êÿs¡ (ÁãVü‰àø±s¡) eè‹Ô#‘˚ H· ˚ kÕøÏìå Äe]+∫
ñqï nC≤„q+ ‘=\>∑≥+ <ë«sê kÕøÏå kÕø屑êÿs¡+ \_ÛdTü +Ô ~. nì ìj·TeTeTT.
nj·÷´! á kÕøÏå kÕø屑êÿs¡+ n+fÒ @$T{Ï? nqTuÛyÑ êìøÏ nqTuÛeÑ + ñ+&É<ìä
‘·eTs¡T Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ôd\$#êÃs¡T >∑<ë! - düe÷:- Ç~ nqTuÛyÑ êìøÏ nqTuÛeÑ +
ø±<äT. kÕøÏøå Ï _Ûqï+>± <Ó«’ ‘êqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛e≥y˚T. kÕøÏkå Õø屑êÿs¡eTT. nqTuÛeÑ +
ì‘·´+ ø£qTø£ n~ ˝Òøb£ ˛e≥+ - nuÛ≤e+ - ñ+&É<Tä . ø±ì $X‚cÕqTuÛ+Ñ nì‘·´y˚T.
(|òTü {≤qTuÛeÑ + - |òTü {≤ìï ã{Ϻ nì‘·´+. |ü{≤qTuÛeÑ + eùdÔ |òTü {≤qTuÛeÑ + b˛‘·T+~.
M{ÏøÏ yêVü≤ø£yTÓ qÆ ªªnqTuÛeÑ + - C≤„q+µµ nH˚~ ì‘·´y˚T - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). $X‚cÕqTuÛeÑ +
˝Òq|ü⁄&ÉT kÕe÷Hê´qTuÛeÑ + - n<˚ nqTuÛeÑ + ñ+≥T+~. $X‚cÕqTuÛeÑ + ñqï <äX˝¯ À
kÕe÷Hê´qTuÛeÑ + ndüŒwü+º >± ñ+≥T+~. n~ ˝Òq|ü⁄&ÉT kÕe÷Hê´qTuÛeÑ + ndüŒwü+º >±
ñ+≥T+~. n~ ˝Òq|ü⁄&˚ kÕe÷Hê´qTuÛÑe+ ‘Ó\TdüTÔ+~. (ñ<ëVü≤s¡D≈£î - |òüT≥+
ñqï+‘·ùd|ü⁄ |òTü {≤ø±X¯+ $X‚w+ü >± ‘Ó\TdüT+Ô ~. n~ Äø±X¯+>± nì|æ+#·<Tä . |òTü ≥+
|ü–*‘˚ ªÄø±X¯+µ (kÕe÷Hê´ø±X¯+) >√#·]düT+Ô ~-nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ $X‚cÕqTuÛeÑ +
jÓTTø£ÿ nuÛ≤eeTT kÕe÷Hê´qTuÛeÑ + nì #ÓbÕŒ+. nj·÷´! $X‚cÕqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛‘˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
n~ ˝Ò<äT ø£qTø£ <ëì nuÛ≤e+ - $X‚cÕqTuÛÑyêuÛ≤e+ - nq>± nC≤„HêqTuÛÑe+
edüT+Ô ~>±ì kÕø£´å qTuÛeÑ + m˝≤ edüT+Ô ~? - düe÷:- ì»y˚T. Ä nC≤„qeTT kÕøÏìå
Äe]+∫ ñqï<˚ ø£qTø£ <ëìì ªkÕø£´å qTuÛeÑ +µ nHêïeTT. nC≤„q+‘√>∑÷&çq (ne∫äqï)
kÕøÏj å TÓ Tø£ÿ nqTuÛeÑ eTT kÕe÷Hê´qTuÛeÑ eTT nì uÛ≤eeTT.
nj·÷´! nC≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ ñbÕ~Û‘√>∑÷&çq kÕøÏìå nqTuÛ$Ñ +#·≥+e\q n~
kÕø£å´qTuÛÑe+ ø±e#·TÃqT. ø±ì πøe\ kÕø£å´qTuÛÑe+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? πøe\ kÕøÏå
nqTuÛÑey˚T ø±<äT >∑<ë! - düe÷:- n$<ä´ ñqï+‘·es¡≈£î kÕøÏå ªπøe\+µ nq>±
ªX¯ó<ä+∆ µ / n~«rj·T+ ø±<äT. düe÷~Û˝ÀqsTTHê - nC≤„q+ ñ+&É>± kÕø£´å qTuÛeÑ +
m˝≤edüT+Ô <äì Á|ü•ï+#·sê<äT. düe÷~Û˝ÀHÓH’ ê kÕøÏå øπ e\eTsTT‘˚ n~ nqTuÛyÑ êìøÏ
sê<äT. nqTuÛ$Ñ +#˚yê&ÉT me&É÷ ˝Ò&TÉ (πøqø£+ |üX´‚ ‘Y). ø£qTø£ kÕø£´å qTuÛeÑ + ˝Ò<Tä .
kÕøÏå ˇø£ÿ&˚ ñHêï&ÉT (j·TÁ‘·dsü «¡ e÷‘Óà’ yêuÛ÷Ñ ‘Y). ø£qTø£H˚ n|ü⁄&ÉT kÕøÏìå H˚qT #·÷düTHÔ êïqT
nqï Á‹|ü⁄{Ï ñ+&É<Tä . ø£qTø£ nC≤„q+ ø±ì ‘·‘êÿs¡´yÓTqÆ $X‚w+ü >±ì nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ
sêø£b˛e≥y˚T ªkÕøÏåkÕø屑êÿs¡eTTµ n+{≤eTT. nqTuÛÑyêuÛ≤ey˚T kÕø屑êÿs¡+ m˝≤
ne⁄‘·T+~? n+fÒ nqTuÛeÑ + n~Ûøs£ D¡ s¡÷|ü+ (Ä<Ûës¡+) $X‚cÕqTuÛyÑ êuÛ≤yê<Ûës¡ yÓTqÆ ~
kÕøÏså ÷¡ |üyTÓ qÆ nqTuÛeÑ eTT. kÕe÷q´eTTq+<äT $X‚cÕìï n<Ûë´dü (Äs√|üD) #˚kÕÔeTT.
n<Ûë´düjTÓ Tø£ÿ nuÛ≤e+ n+fÒ $T–˝Ò~ kÕe÷q´yÓTqÆ nqTuÛeÑ y˚T ø£<ë! (ˇø£ |ü\ø£
MT<ä s¡+>∑T y˚kÕÔ+ (n<Ûë´dü) s¡+>∑T ‘·T&ç|‘æ ˚ $T–˝Ò~ |ü\ø£ >∑<ë! n˝≤ kÕe÷Hê´qTuÛeÑ +
MT<ä $X‚w+ü y˚kÕÔ+. Ä $X‚w+ü ‘·T&ç|æ y˚ùdÔ $T–˝Ò~ kÕe÷Hê´qTuÛeÑ y˚T >∑<ë! -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ø£qTø£ kÕøÏå kÕø屑êÿs¡+ nq>± $X‚cÕqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛e≥eTì #Ó|Œü e#·TÃqT.
˝Ò<ë kÕøÏå $T>∑\≥+ kÕøÏåjÓTTø£ÿ nqTuÛÑe+ nqe#·TÃqT. Ç~ düs¡« <Ó’«‘·eTT
e÷j·TyÓTÆq|ü⁄&ÉT ø£\T>∑T‘·T+~. (ñ<ëVü≤s¡D≈£î ô|+&ç¢˝À |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT eT+Á‘·+
#Ó|⁄ü +Ô {≤&ÉT. ô|+&ç˝¢ À #·T{≤º\ s¡D>=D <Û«ä ì˝À n$ $qã&Ée⁄. ˇø£ÿkÕ] Ä <Û«ä ì Ä–
ìX¯Ùã›eTe⁄‘·T+~. n|ü⁄&ÉT |ü⁄s√Væ≤‘· dü«s¡+ XÊ+‘·+>± $qã&ÉT‘·T+~. n˝≤
$X‚cÕqTuÛyÑ ê\T b˛‘˚ kÕøÏå nqTuÛeÑ + ‘Ó\TdüT+Ô ~ - $T>∑T\T‘·T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
˝Ò<ë, kÕøÏå kÕø屑êÿs¡eTT\≈£î uÛ<Ò eä TT ˝Òøb£ ˛sTTHê ªkÕøÏkå Õø屑êÿs¡eTTµ nqe#·TÃqT.
sêVüQe⁄‘·\ (sêVüQe⁄ Äø±s¡eTT øπ e\+ ‘·\ e÷Á‘·yT˚ . nsTTHê sêVüQe⁄ $&ç>±
ñqï≥T¢ yê&çø√ ‘·\ ñqï≥T¢ nì|ædüTÔ+~) Ä‘·à #Ó’‘·q´eTT (Ä‘·àj˚T #Ó’‘·q´eTT),
dü÷s¡T´ì yÓ\T>∑T (dü÷s¡T´&˚ yÓ\T>∑T) n˝≤ kÕøÏj å T˚ kÕø屑êÿs¡eTT - nsTTHê kÕøÏå
kÕø屑êÿs¡eTT nqe#·TÃqT. ø£qTø£ Á|ü‘´· >±‘·à / |üse¡ ÷‘·à nsTTq ÁãVü≤ày˚T dü«j·T+
Á|üø±X¯eTT. ì‘·´eTT nqTuÛeÑ eTT.
139 140 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nqTuÛ÷Ñ ‹ ì‘·´y˚T-
nj·÷´! - nqTuÛeÑ + ì‘·´+ ø±<äT. nqTuÛyÑ êìøÏ ÁbÕ>∑u≤Û e+ ñqï~. (n+fÒ
nqTuÛÑe+ (|ü⁄≥º≥+) |ü⁄≥ºø£eTT+<äT ˝Òø£b˛e≥+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). á nqTuÛÑe
ÁbÕ>∑u≤Û yêìï nqTuÛeÑ y˚T Á>∑V≤æ düT+Ô ~ - nì sêe÷qTE\T. düe÷:- Ç~ eT+<äeTT.
@<Ó’Hê ˇø£ edüTÔe⁄qT Á>∑Væ≤ùdÔH˚ ÁbÕ>∑uÛ≤e+ ñ+≥T+<ë? Á>∑Væ≤+|üã&Éø£b˛sTTHê
ÁbÕ>∑uÛ≤e+ ñ+≥T+<ë? - ¬s+&Ée|üø£å+ ≈£î<äs¡<äT. Á>∑Væ≤+|üã&Éø£b˛sTTHê ñ+fÒ
áX¯«s¡TìøÏ >∑÷&Ü ÁbÕ>∑u≤Û e+ ñ+≥T+~. Á|ü<eä∏ T|üø+å£ nsTT‘˚ (Á>∑V≤æ +|üã&ç‘H˚ )˚ ‘·q
ÁbÕ>∑uÛ≤yêìï ‘·H˚ Á>∑Væ≤+#ê˝≤? y˚πs |ü<ës¡úeTT Á>∑Væ≤+#ê˝≤? nì Á|üX¯ï\T. ‘·H˚
Á>∑V≤æ +#ê\+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . |ü⁄Á‘·Tì ÁbÕ>∑u≤Û yêìï ‘·+Á&ç Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ >±ì |ü⁄Á‘·T&ÉT Á>∑V≤æ +#·&TÉ
>∑<ë! ‘·qT |ü⁄≥ºø£ eTT+<äTqï ‘·q nuÛ≤yêìï (ÁbÕ>∑u≤Û yêìï) ‘·H˚ m˝≤ Á>∑V≤æ +#·>\∑ &ÉT?
‘·qT˝Ò&TÉ >∑<ë! ‘·qT+fÒ n~ nuÛ≤eeTTø±<äT >∑<ë! Ç‘·sT¡ \T Á>∑V≤æ kÕÔs+¡ fÒ n~ Hê´j·Ty˚T.
ø±ì Á|üdTü ‘Ô +· ªnqTuÛeÑ +µ <ä>sZ∑ ¡ <ëì ÁbÕ>∑u≤Û yêìï nqTuÛeÑ y˚T ‘·|Œü Á>∑V≤æ +#·{≤ìøÏ
Ç+ø=ø£ C≤„q|ü<ës¡eú TT ˝Ò<Tä . n+‘ê »&ÉyT˚ . m+<äT≈£î ˝Ò<Tä ? Ä‘·à ñ+<ä+{≤sê?
nqTuÛeÑ eTHêï n‘·à nHêï ˇø£ÿfÒ. nj·÷´! nqTuÛeÑ + ‘·q ÁbÕ>∑u≤Û yêìï ‘·H˚ Á>∑V≤æ +#·<ìä
˙e⁄ #·÷∫ #Ó|ü ‘·THêïyê? ˝Ò<ë?- #·÷#˚ #Ó|⁄ü ‘·THêïq+fÒ ˙ e\qH˚ nqTuÛeÑ ÁbÕ>∑u≤Û e+
ñ+<äì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ˝Ò<+ä fÒ ˙ e÷≥ Á|üe÷D+ ø±<äT. Á|üe÷DyÓT‘Æ ˚ ‘Ó*j·Tì $wüj÷· ìï
- ≈£î+<˚{Ï ø=eTTà e+{Ï$ - >∑÷&Ü n+^ø£]+|üe\dæedüT+Ô ~. - düe÷:- m+<äTø£+fÒ
|ü⁄Á‘·Tì ÁbÕ>∑uÛ≤yêìï ‘·+Á&ç Á>∑Væ≤kÕÔ&ÉT ø£qTø£ ñ+≥T+~. nqTuÛÑe ÁbÕ>∑uÛ≤yêìï
mes¡T Á>∑V≤æ kÕÔsT¡ . ø£qTø£ ˝Ò<Tä . nj·÷´! |ü⁄Á‘·ÁbÕ>∑u≤Û yêìï |ü⁄Á‘·T&ÉT Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ . |òTü {≤ìøÏ
eTT+<äT |òTü ≥ÁbÕ>∑u≤Û e+ ñ+~ >∑qTø£ n~ Ä<Ûës¡+>± ‘·q≈£î ‘êqT˝Òqì Á>∑V≤æ +#·
e#·Tà >∑<ë! - düe÷:- y˚TeTT ‘·q ÁbÕ>∑u≤Û eeTT ‘·q≈£î Á|ü‘´· ø£+å >± ‘Ó*j·T<äì #Ó|⁄ü HÔ êï+
ø±ì nqTe÷q Á|üe÷D+‘√ }Væ≤+#·˝&Ò ìÉ #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . ø±ø£b˛‘˚ ‘·eTπs nHêïs¡T
- nqTuÛeÑ +- ‘·q ñìøÏ‘√H˚ - ‘·qqT Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô <äì. n+<äTe\q nqTe÷q+‘√
‘Ó*j·TCÒjT· ≥+ - n+fÒ nqTuÛeÑ + dü«j·T+ Á|üø±X¯+ ø±<äì nqe\dæedüT+Ô ~.nj·÷´!
nqTuÛeÑ + >∑‘· $wüj÷· \qT>∑÷&Ü ‘Ó*j·TCÒdTü +Ô ~. jÓ÷>∑T\≈£î n{Ϻ <äsÙ¡ q+ ñqï~
>∑<ë! - düe÷:- nqTuÛeÑ +˝À es¡eÔ ÷q+ e÷Á‘·yT˚ ñ+≥T+<äì uÛ÷Ñ ‘·u$ÑÛ wü´‘·T\Ô T
sêeì y˚TeTT nq˝Ò<Tä .jÓ÷>∑T\≈£î áX¯«s¡Tq≈£î Á‹ø±\ $wüj÷· qTuÛeÑ + ñ+≥T+<äì
e÷≈£L ‘Ó*j·TTqT. ø±ì nqTuÛÑe ÁbÕ>∑uÛ≤e+ e÷Á‘·+ ªnqTuÛÑe+µ ˝ÀøÏ sê<äì
#Ó|⁄ü HÔ êïeTT.
87
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 141
nj·÷´! ªªHê≈£î >∑Ts¡Te⁄>±s¡T $e]+#·ø£ eTT+<äT á XÀ¢ø±sêúqTuÛeÑ + ˝Ò<Tä µµ
nqT •wüß´ì nqTuÛeÑ + á nqTuÛeÑ ÁbÕ>∑u≤Û yêìï #Ó|Œæ +~ >∑<ë! - düe÷:- n#·Ã≥
XÀ¢ø±s¡ú C≤„q+˝À <ëì ÁbÕ>∑u≤Û e+ ˝Ò<Tä . y˚sπ C≤„q+˝À n~ ñqï~. (XÀ¢ø±sêúqTuÛeÑ +˝ÀøÏ
n~ #˚s<¡ Tä - |òTü ≥C≤„q+˝ÀøÏ |òTü ≥ ÁbÕ>∑u≤Û e C≤„q+ #˚s<¡ Tä - nqTyê<ä≈£î&ÉT). á
$<Ûä+>± nqTuÛÑe ÁbÕ>∑uÛ≤yêìï Á>∑Væ≤+#·{≤ìøÏ y˚πs nqTuÛÑe+˝Ò<äT. eè‹ÔC≤„qeTT
|ü⁄≥º≥+,|ü⁄≥ºø£eTT+<äT ˝Òø£b˛e≥+ –≥º&É+ - M{Ïì #Ó’‘·q´+ Á>∑Væ≤düTÔ+~. ø±ì
#Ó‘’ q· ´+jÓTTø£ÿ ÁbÕ>∑u≤Û e Á|ü<«äÛ +kÕ uÛ≤yê\qT Á>∑V≤æ +#·{≤ìøÏ @B ˝Ò<Tä . #Ó‘’ q· ´+
Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . - yê´|ò÷ü ‘·<√wü+. (#Ó‘’ q· ´+ ‘·q˝Ò$Tì ‘·H˚ m˝≤ Á>∑V≤æ düT+Ô ~. Á>∑V≤æ ùdÔ
ª˝Ò$Tµ ˝ÒqfÒ>¢ <∑ ë!- nqTyê<ä≈î£ &ÉT). #Ó‘’ q· ´+ ˇø£ÿfÒ - eTs=ø£{Ï ˝Ò<Tä . (ñ+<ä+fÒ nqedü-ú
nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ #Ó’‘·q´ ÁbÕ>∑uÛ≤e+ Á>∑Væ≤+#˚+<äT≈£î neø±X¯+ ˝Ò<äT. ø£qTø£
nqTuÛyÑ êìøÏ ÁbÕ>∑u≤Û e+ ˝Ò<Tä . nj·÷´! ªH˚qT ˝ÒqTµ nì >∑T]ÔkÕÔ+ ø£<ë! H˚qT -
Ä‘·àj˚T nqTuÛeÑ + nHêïs¡T ø£<ë! ‘·eT eT‘·+˝À - ø£qTø£ Ä‘·à Á>∑V≤æ düT+Ô ~. düe÷:-
<˚V≤ü ‘ê<ë‘·à´+ e\q n˝≤ n+{≤s¡T. ªH˚qTµ nq>± n#·Ã≥ X¯Øsπ +Á~j·÷<äT\T -
nì ns¡úeTT. n‘·à ø±<äT. Ä‘·à ì‘·´eTT. Ä dü+>∑‹ C≤„ìøÏ ‘Ó\TdüT. nC≤„ìøÏ
‘Ó*j·T<äT. nj·÷´! düèwæºøÏ eTT+<äT Je⁄&ÉT+&É&ÉT >∑<ë! áX¯«s¡T&=ø£ÿ&˚ ø£<ë!
ªªnVü≤y˚Tyêdüy˚Tø√Áπ>Hêq´<ä´‘·‡<ä dü‘·Œs¡yéTµµ nì uÛ≤>∑e‘·+. (nq>± H˚qT ˇø£ÿ&ÉH˚
yÓTT<ä≥ ñHêïqT. Ç+πøB ˝Ò<Tä ). - düe÷:- Ä‘·à nq>± Je⁄&ÉT - áX¯«s¡T&ÉTqTï
ˇø£ÿfÒ. ø£qTø£ Ä‘·àì‘·´eTì düèwæº |üPs¡«eTTq+<äTqT ñqï<äì düŒwüeº TT. ªnCÀì‘·´'
XÊX¯«‘·'-µ nì ÁX¯ó‹. Je⁄&ÉT ì‘·T´&Éì #Ó|Œæ +~. nqTuÛeÑ y˚T Á|ü‘´· >±‘·à. ÁãVü≤àeTT.
ø£qTø£ <ëìøÏ ÁbÕ>∑u≤Û eeTT ˝Ò<Tä . n~ ì‘·´eTT. XÊX¯«‘·eTT.
Ç#·Ã≥ ªªÁX¯ó‘· Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉTµµ m<äTs=ÿ+≥THêï&ÉT. @eTj·÷´! eT{Ϻ ì‘·´yÓTHÆ ê
≈£î+&É yÓTT<ä˝q’… s¡÷bÕ+‘·se¡ TT #Ó+~q eT{Ϻ nì‘·´+. n˝≤π> C≤„qeTT ì‘·´yÓTHÆ ê
n~ düà è‹>± nqTuÛeÑ +>± e÷]q dæ‹ú ˝À nì‘·´eTT. Ç{Ϻ nì‘·´C≤„qeTTH˚ n<Ó«’ ‘·T\T
dü«j·T+ Á|üø±X¯eTì, ì‘·´eTì #ÓbÕÔsT¡ -
düe÷:- ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT ô|<ä› Á|üC≤„XÊ*. n<Ó’«‘·eT‘·+ #Ó|æŒq <ëìì
m<äTs=ÿq≥+ #˚‘>· ±ø£ kı+‘·+>± ˇø£ÿ<=+>∑ dæ<ë∆+‘·+ ø£*Œ+∫, <ëìì n<Ó«’ ‘·T\≈£î
n+≥>∑{ºÏ <ëìH˚ K+&ç+∫q≥T¢ q{Ï+#·≥+ eTVü‰Á|ü».„ Ç+Á~j·T düìïø£s¸¡ e\q |ü⁄{Ïqº
ªªÁ|ü‘´· ø£+å µµ yÓTT<ä˝q’… ù|s¡T>¢ \∑ C≤„Hêìï ì‘·´eTì, dü«j·T+ Á|üø±X¯eTì n<Ó«’ ‘·+ @Hê&É÷
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . Ç+Á~j·÷~ dü+ã+<Ûeä TT˝Òì ì]«ø£\ŒyÓTqÆ C≤„qeTTH˚ y˚TeTT ªªì‘·´+µµ nì
#ÓbÕŒ+. ñ<ëVü≤s¡D˝À eT{Ϻ ì‘·´+ nì #ÓbÕŒs¡T. nB ‘·ù|Œ. ÁãVü≤à _ÛqïyÓTqÆ <˚<sä TTHê
88
142 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nì‘·´y˚T. MT eT‘·+˝À >∑÷&Ü Á|üø£è‹j˚T ì‘·´eTT. eT{Ϻ nì‘·´eTT. n+‘˚>±ø£.
C≤„qÁ<äe´eTT ì‘·´yÓTHÆ ê düà è‹, nqTuÛ÷Ñ ‹ yÓTT<ä˝q’… nedü˝ú À ñqï C≤„q+ nì‘·´eTì
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ #Ó|Œæ q~ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. <˚ìøÏ düà è‹ yÓTT<ä˝q’… nedü\ú T >∑\y√ n~
C≤„qeTT. n~ ì‘·´e÷? nì‘·´e÷? ì‘·´+ ø±<äT - nedü\ú Tqï$ ø£qTø£ nì‘·´y˚T.
nì‘·´eT÷ ø±<äT. ªªdüà è‹ yÓTT<ä˝…’q$µµ nedüú\T>∑\ eTi=ø£ Áø=‘·Ô C≤„qeTT ˝Ò<äT
ø£qTø£. nsTT‘˚ C≤„q+ ˇø£ÿfÒ. ø±ì n~ düà è‹ yÓTT<ä˝q’… <äX\¯ ˝À #˚] ªnì‘·´+µ
ne⁄‘·Tqï<äqe#·TÃqT. ø±ì ì‘·´ edüTeÔ ⁄≈£î nedü\ú T / <äX\¯ T (e÷s¡TŒ\T) ñ+&Ée⁄.
nì‘·´Á<äyê´\πø e÷s¡TŒ \T+{≤sTT. bÕ\T - Ç$ ô|s¡T>∑T>± e÷s¡T‘êsTT. ªªì‘·´+ -
e÷s¡TŒ\Tµµ á s¬ +&ÉT nH√´q´$s¡T<ä+∆ . nedü\ú T n+fÒ $ø±sê\T nq>± e÷s¡TŒ\T.
ì‘·´+ n+fÒ e÷s¡TŒ˝Òì~. |òTü ≥+˝À ñqï #Ó‘’ q· ´+ nì‘·´+ ø±<äT. |òTü ≥y˚T nì‘·´eTT.
#Ó‘’ q· ´eTT ì‘·´y˚T. n˝≤π> düà è‹ yÓTT<ä˝q’… nedü˝ú Ò nì‘·´+. n+<ä* C≤„q+ ì‘·´y˚T.
Ç~ n+^ø£]ùdÔ eT+∫<˚.
ÁX¯ó‘· Á|üø±•ø£ eTiÀe÷≥ >∑÷&Ü nqï~ - ªªdü«j·T+ Á|üø±X¯‘«· eTT, ì‘·´‘·«eTT
ˇπø#√≥ ˝Òeìµµ nB ‘·ù|Œ. dü«j·T+ Á|üø±X¯+ ø±ì~ dü«j·T+ dæ<e∆ä TT ø±<äT. dü«j·T+
dæ<e∆ä TT ø±ì~ ªì‘·´+µ ø±<äT. Ç<˚ dæ<ë∆+‘·eTT. ªC≤„q+µ nì‘·´eTì #Óù|Œ sêe÷qTE&ÉT
jÓ÷>∑´yÓTÆq <ëìjÓTTø£ÿ nqT|ü\_∆ (<=s¡ø£ø£b˛e≥+) e\q dü+$‘·TÔ≈£î (C≤„HêìøÏ)
ÁbÕ>∑u≤Û e+ dæ~+∆ #·TqT - nì nHêï&ÉT. nB ‘·ù|Œ. nqT|ü\_∆ n+fÒ ñ|ü\_∆ nq>±
<=s¡ø≥£ + ˝Òøb£ ˛e≥+. <=s¡ø≥£ + n+fÒ nqTuÛeÑ + ø±<ë ªnqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛e≥+µ
<ë«sê ªnqTuÛeÑ ÁbÕ>∑u≤Û e+µ (nqTuÛÑe+ |ü⁄≥ºø£b˛e≥+) ‘Ó\TdüT+Ô <äì #Ó|Œæ q≥¢sTT+~.
Ç+<äT˝À s¬ +&ÉT nqTuÛyÑ ê\T ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚ Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+. (ˇø£ nqTuÛeÑ + ˝Ò<ë
nuÛ<Ò +ä ‘Ó*ùdHÔ ˚ $T–*q$ ‘Ó\TkÕÔsTT. s¬ +&ÉT ˇπøs¡ø+£ ø±<ä+fÒ, nqTuÛyÑ êqTuÛeÑ +
mes¡T Á>∑V≤æ kÕÔsT¡ ? eTiÀ nqTuÛeÑ + Á>∑V≤æ düT+Ô ~. - n+fÒ nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. nj·÷´!
Ç#·Ã≥ |òTü ≥+ ñ+fÒ ø£qã&˚~. ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä ø£qTø£ |òTü ≥+ ˝Ò<Tä . n˝≤π> Ç|ü⁄&ÉT
nqTuÛeÑ + ñ+fÒ <=s¡øπ ~, <=s¡ø˝£ <Ò Tä ø£qTø£ ˝Ò<Tä - nì nqTuÛyÑ êuÛ≤e+ kÕ~Û+#·e#·TÃqT
>∑<ë! - düe÷! nqTuÛeÑ + |òTü ≥+˝≤>± <=]πø<äsTT‘˚ n˝≤π> kÕ~Û+|üe#·TÃqT. ø±ì
n˝≤ <=s¡ø£<äT. ô|’>±, |òüT{≤ìï <=]øÏ+#·Tø=q{≤ìøÏ ªÄ‘·àµ ñ+~.(H˚qT |òüT{≤ìï
#·÷#êqT - nH˚ e´øÏ)Ô nqTuÛyÑ êìøÏ n{Ϻ ª\_∆<ës¡T&ÉTµ ˝Ò&TÉ . nqTuÛeÑ y˚T ªªÄ‘·àµµ
ø£qTø£. ªÁ|üe÷‘·µ nsTTq Je⁄&ÉTHêï&ÉT - nqsê<äT. yêì dü«s¡÷|üeTT ªªnqTuÛeÑ y˚Tµµ.
ø£qTø£ ªnqT|ü\_∆µ e\q nqTuÛeÑ +jÓTTø£ÿ nuÛ≤yêìï kÕ~Û+|ü˝eÒ TT.
sêe÷qTC≤#ês¡T´\T eTi=ø£e÷≥ nHêïs¡T- Á|ü‘·´ø£åC≤„qeTT ‘·q˝ÀøÏ #˚]q
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 143
($wüj·T+) |òüT{≤~edüTÔe⁄qT ‘·qTqï ø±\eTT˝À (dü‘·TÔ ø±\+) qTqï<ëìH˚
kÕ~Û+#·TqT>±ì, düs«¡ <ë |òTü {≤<äT\ jÓTTø£ÿ |üPs√«‘·sÔ ø¡ ±˝≤\T ‘Ó*j·Te⁄. <ëìøÏ ø±s¡D+
C≤„q+ (dü+y˚<qä +) ø±\ |ü]∫äqï+>± düTŒ¤]+#·≥y˚T. |òTü {≤<äT\≈£î dü+ã+~Û+∫q
C≤„qeTT dü«j·T+>± ø±\dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì<äsTT ñ+fÒ <ëì˝Àì |òTü {≤<äT\T >∑÷&Ü
ø±\dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ì‘·´+>± ñ+&˚$ - nì - düe÷:- Ç~ nj·TTø£eÔ TT.
|òTü {≤~ $wüj÷· \T ø±\|ü]$T‘ê\T >∑qTø£ yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q Á|ü‘´· ø£Cå ≤„q+ >∑÷&Ü
ø±\ $uÛ≤>∑+>∑\ <ä+fÒ - eTiÏ - n<˚ j·TTøÏÔ Á|üø±s¡+ - áX¯«s¡T&ÉT, Ä‘·à - ì‘·T´\T
>∑qTø£ yê]øÏ dü+ã+~Û+∫q C≤„q+ ì‘·´eTì ‘·eTs¡T m+<äTø£qs¡T? |òüT{≤~
Á|ü‘·´ø£ådüú\+˝À n~ nì‘·´eTì ‘Ó*dæ+~ >∑qTø£ áX¯«sê‘·àdüú\+˝À >∑÷&Ü n~
nì‘·´y˚Tq+{≤ eT+{≤sê? nsTT‘˚ C≤„q+ nì‘·´yÓTÆq#√ n+<äT˝ÀøÏ #˚]q yê{Ï
ì‘ê´ì‘·´ Vü≤À<ë\qT ã{Ϻ C≤„q+ ì‘·´+ / nì‘·´+ nqï~ #Ó|Œü sê<äT. n+‘˚>±<äT.
|òüT≥C≤„q+ ø£åDÏø£yÓTÆHê, 3-4 ø£åD≤\THêï |òüT≥+ HÓ\\ |üs¡´+‘·+ ñ+&Ée#·TÃqT.
n˝≤+≥|ü  &É T |ò ü T ≥+ C≤„ q dü e Tø±\+>± e÷Á‘· y ˚ T m˝≤ ñ+≥T+~. C≤„ q +
|òTü ≥düeTø±\+>± mø£ÿ&É ñqï~? eT]j·TT C≤„qeTT ‘·q ªªñìøϵµ øÏ eTT+<äT yÓqTø£\
ªª|òTü ≥+ ˝Ò<ìä µµ ‘Ó\T|ü⁄ ‘·T+<ë? ˝Òø£ |òTü {≤<äT\ ñìøÏøÏ eTT+<äT yÓqTø£\ ø±\+˝À
|òTü ≥+ ˝Ò<ìä ‘Ó\T|ü⁄ ‘·T+<ë! - Ç+<äT˝À yÓTT<ä{Ï |üø+å£ ≈£î<äs<¡ Tä . C≤„Hê‘Y (eTq≈£î
≈£î+&É ‘Ó*j·T≥+) |üPs√«‘·sÔ ¡ ø±˝≤\˝À ªª|òTü ≥+µµ ñ+≥T+~ >∑<ë! yê´eVü‰]ø£yTÓ qÆ
|òüT{≤ìøÏ - eTq≈£î ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê - dü‘·Ô ñ+≥T+~ >∑<ë! HêøÏ|ü⁄&ÉT |òüT≥+
ø£qã&ç+~ ø±ã{Ϻ |òTü ≥+ ñ+~. Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ªª|òTü ≥+µµ ˝Ò<ìä , ãT~∆ ñqïyê&Óe&É÷
nq&ÉT >∑<ë! nj·÷´! MT n<Ó«’ ‘·T˝Ò nHêïs¡T >∑<ë! - |òTü ≥C≤„q+ (Á|ür‹) ñ+fÒH˚
|òTü ≥+, ˝Òøb£ ˛‘˚ ˝Ò<ìä µµ- düe÷:- Ä $wüjT· + ªª»>∑‘T· Ô n+fÒ eTq≈£î n˝≤ ‘√#·≥y˚T
- ‘·|Œü <ëìøÏ yêdüeÔ dü‘Ô· ˝Ò<Tä - yêdüeÔ dü‘Ô· ÁãVü≤ày˚Tµµ nì ìs¡÷|æ+#·T dü+<äs“¡ e¤ TT
˝Àì~. Ä yê<ä+ n‘·´+‘· dü÷ø£ÎãT~∆øÏ ns¡eú Tj˚T´ yê<ä+. <ëì dü+>∑‹ ˙¬ø+<äT≈£î?
ø£qTø£ Ç+Á~j·T G ns¡ú (edüT)Ô dü+ã+<Û+ä e\q e#˚à |òTü {≤~C≤„q+ ø£Då øÏ +£ . ˝Ò<ë
Á‹#·‘·Ts¡ø£åD≤\T+≥T+~. ˝Ò<ë <ëìøÏ _ÛqïyÓTÆq eTs√eè‹Ô |ü⁄fÒº+‘·es¡≈£î+≥T+~.
n+‘˚>±ì |òüT≥+ ñqïHêïfi¯ó¢ ñ+&É<äT. n+<äTe\q n~ nì‘·´eTq≥+ e÷≈£L
düeTà‘·yT˚ . Ç˝≤ |ü⁄≥ºì C≤„qeTT ì‘·´y˚Tqì e÷ yê<äeTT. C≤„q+ »q´+ n»q´+
nq{≤ìøÏ ø±s¡D+ <ëì˝Àì ñbÕ~Û. <ëìì (|òüT≥+) ã{Ϻ |ü⁄{Ϻ+<äì n+{≤eTT.
ìs¡TbÕ~Ûøy£ TÓ qÆ C≤„qeTT n»q´y˚T. ì‘·´y˚T. ø£qTø£ eè‹Ô (Ç+Á~j·÷»q´+ ø±<äT.)
k˛ø£{≤ìï ã{Ϻ ª»q´+µ nqTø=+{≤eTT. #Ó‘’ q· ´s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qeTT ì‘·´y˚T. eè‹Ô eT<Û´ä ,
89
144 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó‘’ q· ´+ eT<Û´ä ñqï ‘˚&Ü <äTs¡e>±Vü≤+. ø°så ˙¡ s¡eTT\eT<Û´ä ‘˚&Ü rj·T≥+ e+{Ï~.
Ç~ Vü≤+dü\≈£î, n~ |üse¡ TVü≤+dü\≈£î e÷Á‘·yT˚ kÕ<Û´ä eTT. sêe÷qTEq≈£î kÕ<Û´ä eTT
ø±ì~. n+<äTe\qH˚ n≥Te+{Ï uÛ≤wü´+ sêXÊ&Éì ãT~∆eT+‘·T\T dü+‘√wæ+#·e˝…qT.
Çø£ ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT ªªC≤„HêìïãfÒº $wüj÷· \T nr‘·+ nHê>∑‘+· ne⁄‘êsTT.
ø£qTø£ C≤„q+ ì‘·´yÓT‘Æ ˚ <ëì˝Àì $wüj÷· \T >∑÷&Ü ì‘·´eTT \e⁄‘êsTTµµ nHêï&ÉT.
nB eT+<äyT˚ - C≤„Hêìï ã{Ϻ $wüj÷· \T nr‘·+, nHê>∑‘+· nj˚T´≥≥¢sTT‘˚, C≤„HêìøÏ
<˚ìïã{Ϻ Ä ªªnr‘· - nHê>∑‘‘· ê«\Tµµ ekÕÔsTT? ‘·qqT ã{Ϻ ekÕÔjT· +fÒ - $wüj÷· ìøÏ
‘·eTqTã{Ϻ ekÕÔjT· qTø√≥+ eT+∫~ ø£<ë! ˝Òø£ - $wüj÷· \qTã{Ϻ C≤„HêìøÏ ekÕÔjT· +fÒ
nH√´Hê´ÁX¯j·T<√wüeTT. eTs√ C≤„q+e\q á C≤„HêìøÏ ªªnr‘· nHê>∑‘·‘ê«\Tµµ
ekÕÔjT· +fÒ - <ëìøÏ m˝≤? n+fÒ eTiÀC≤„q+ e\q - Ç˝≤ nqedü.ú ø£qTø£ ø±˝≤ìï
ã{Ϻ e÷Á‘·yT˚ $wüj÷· ìøÏ ø±\Á‘·jT· + @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ñ+fÒ es¡eÔ ÷q+ - b˛‘˚ uÛ÷Ñ ‘·+-
sêuÀ‘˚ uÛ$Ñ wü´‘Y. ø±\eTsTTHê ì‘·´+ ø£<ë! <ëì˝À á $uÛ≤>±\T m˝≤ n+fÒ ø±\
$uÛ≤>±˝…q’ ~q -|üøå£ - e÷kÕ<äT\qTã{Ϻ sT÷ ø£\Œq. ø£qTø£ ø±˝≤ìï ã{Ïj º T˚ C≤„q+
>∑÷&Ü n˝≤ ne⁄‘·T+~. Ç|ü⁄&ÉTqï |òüT≥C≤„q+ es¡Ôe÷q+. |üPs¡« ø£åD+˝À ñqï
|òüT≥C≤„q+ uÛÑ÷‘·+ nì - n˝≤. C≤„q+ e\qH˚ ø±\+jÓTTø£ÿ uÛÑ÷‘ê~~X¯\T
‘Ó\TkÕÔjT· q≥+ ø=‘·Ô $wüjT· + ø±<äT. C≤„q+ e\q ‘Ó*j·T<äì y˚TeTq˝Ò<Tä . ø±ì
ªª|òTü ≥C≤„q+‘√ ‘Ó*j·T<äì #Ó|⁄ü HÔ êï+µµ. ªC≤„q+µ ‘·|Œü $T–*qeìï C≤„HêBÛqy˚T. C≤„q+
ˇø£ÿfÒ dü«‘·dæ‡<ä∆eTT. ø±\+jÓTTø£ÿ uÛÑ÷‘·es¡Ôe÷Hê~<äX¯\T, $wüj·T+jÓTTø£ÿ
uÛ Ñ ÷ ‘· e s¡ Ô e ÷Hê~<ä X ¯ \ T C≤„ q +e\q ‘Ó \ TkÕÔ j · T qï+‘· e÷Á‘êq C≤„ H êìøÏ
uÛ÷Ñ ‘·es¡eÔ ÷Hê~<äX\¯ T n+≥T≈£î+{≤j·÷? C≤„q+˝À m≥Te+{Ï ø±\ <äX\¯ ÷ ˝Òe⁄.
n$ ø±\+˝Àì$ e÷Á‘·yT˚ . ìqï{Ï dü÷s¡´ø±+‹øÏ H˚{Ï dü÷s¡´ø±+‹øÏ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . ø±\+
e÷Á‘·yT˚ uÛ<Ò +ä . n˝≤H˚ |òTü ≥C≤„q+ ì‘·´eTT dü«Á|üø±X¯eTT. ø±ì n+<ä* |òTü ≥+e÷Á‘·+
nì‘·´+ »&ÉeTT.<ëìe\qH˚ nì‘·´+. Ä#ês¡´ sêe÷qTE&ÉT - ì]«wüjT· yÓTqÆ C≤„qeTT
˝Ò<Tä - n˝≤+{Ï~ <=s¡ø˝£ <Ò Tä ø£qTø£ (nqT|ü\_∆) - nì nHêïs¡T. nB dü]ø±<äT -
ì]«wüjT· C≤„q+ me]øÏ <=s¡ø˝£ <Ò Tä ? ‘·eTø±? Ç‘·sT¡ \ø±? ‘·eT¬ø‘’ ˚ ‘·eT≈£î Ä C≤„q+
˝Ò<ìä n+^ø£]+#ê*>±ì ndü\T ˝Ò<qä sê<äT. Ç‘·sT¡ \≈£î \_Û+#·˝<Ò qä {≤ìøÏ ‘·eT≈£î
n~Ûø±s¡eTT ˝Ò<äT. ndü\T ì]«wüj·TC≤„qy˚T ndü+uÛÑe eTq{≤ìøÏ ‘·–q ùV≤‘·Te⁄
˝Ò<äT.<=s¡ø£ø£b˛e≥y˚T ùV≤‘·Te+fÒ ≈£î<äs¡<äT.dü$wüj·TyÓTÆq C≤„q+ >∑÷&Ü <=s¡ø£<äT.
m+<äTø£+fÒ ªC≤„q+µ C≤„qy˚T>±ì CÒj „ T· + ø±<äT. n+fÒ <ëìï ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ eTs√C≤„q+
ñ+&É<Tä . (BbÕìï ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ eTs√ B|ü+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). eTiÏjT· T,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 145
ì]«wüjT· C≤„q+ ndü\T˝Ò<ìä - ‘·eTs¡T m˝≤ n+≥THêïs¡T. C≤„HêuÛ≤yêìï bı+~ ˝Òø£
bı+<äø£ n+≥THêïsê? - ì]«wüjT· C≤„HêuÛ≤yêìï bı+~ ` nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ªªnuÛ≤e+µµ
ñ+&Ü\+fÒ <˚ì nuÛ≤eyÓ÷ n~ (Á|ü‹jÓ÷–) ‘·|Œü ø£ <=]øÏrsê*. n+fÒ ì]«wüjT· C≤„q+
ñ+&ç rsê*. ñ+&Éì <ëì nuÛ≤ey˚T$T{Ï? |òTü ≥+ ‘Ó*j·TìyêìøÏ |òTü {≤uÛ≤e+ @$T
‘Ó\TdüT+Ô ~? n{Ϻ C≤„HêuÛ≤yêìï bı+<äøH£ ˚ #Ó_‘˚ - C≤„HêuÛ≤e+ ˝ÒqfÒ¢ >∑<ë! n+fÒ
ªC≤„q+µ ñqïfÒ¢ >∑<ë! ø£qTø£ ì]«wüjT· C≤„q+ dæ<y∆ä T˚ >∑<ë!
nj·÷´! ªC≤„q+µ n+fÒ |òTü {≤~ $wüjT· düeT÷Vü≤+ ‘Ó*j·Tã&ÉT‘·T+~ >∑qTø£
ªC≤„q+µ nì <ëì ìs¡«#·qeTT. ø£qTø£ <ëì düV≤ü »\ø£Då eTT $wüj÷· \qT Á|üø±•+|ü
CÒjT· ≥+ ˝Òøb£ ˛‘˚ n~ C≤„qy˚T ø±<äT. Ä $wüj÷· \qT Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥y˚T ªC≤„qeTTµ
jÓTTø£ÿ \ø£Då eTT. n~ ì]«wüjT· + ø±sê<äT. nsTT‘˚ C≤„qy˚T ø±<äT - dü«Á|üø±X¯eT÷
ø±<äT - düe÷:- $wüj÷· \qT Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥y˚T C≤„qyÓT‘Æ ˚ dü÷s¡´Á|üø±X¯+ >∑÷&Ü
C≤„qy˚T ne⁄‘·T+~. <ëì˝ÀH˚ >∑<ë! |òTü ≥+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. Nø£{˝Ï À |òTü ≥+ ‘Ó*j·T<äT
>∑<ë! n˝≤ø±ø£ Á|üø±X¯ø£‘·«+ (C≤„|üø£‘·«+) n+fÒ ª$wüj·TC≤„q+ ø£*–+#·≥+µ nì
ns¡ú+ #Ó_‘˚ ªª$wüj·T C≤„q »qø£yÓTÆq C≤„qeTTµµ nì ns¡ú+ edüTÔ+~. á ¬s+&ÉT
C≤„qX¯u≤›\≈£î ns¡+ú y˚sê? ˇø£fHÒ ê? y˚ss¡ TT‘˚ @$T{≤ uÛ<Ò +ä ? n+<äT˝À ˇø£{Ï |ò\ü yÓTqÆ
ª»q´ (ø£*–q) C≤„qeTT eTi=ø£{Ï »qø£yTÓ qÆ (ø£*–+∫q) ø£sD¡ C≤„qeTT nì uÛ<Ò eä TT.
nsTT‘˚ Ç+<äT˝À »q´C≤„qeTT dü«j·T+ Á|üø±X¯e÷? |üsÁ¡ |üø±X¯˙j·Te÷? - dü«j·T+
Á|üø±X¯eT+fÒ $wüj·TC≤„Hêìï ø£*–+#˚~ ø±<äT ø£qTø£ n~ MT ˝…ø£ÿq dü«Á|üø±X¯+
ø±<äT. ˝Òø,£ |üsÁ¡ |üø±X¯˙j·TeT+fÒ - <ëìì Á|üø±•+|üCùÒ d ª|üs+¡ µ @B˝Ò<Tä . ˇø£yfi˚ ¯
ñ+<äHêï - n~ #˚ùd |üì Á|üdTü ‘Ô y· TÓ qÆ |ò\ü C≤„Hêìï ‘Ó\|ü≥+ / ø£*–+#·≥+. nq>±
|ò\ü C≤„q C≤„Hêìï |ü⁄{Ï+º #·≥+ - Ç˝≤ C≤„q ` C≤„HêC≤„q ` nì nqedüú @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
n˝≤ø±ø£ s¬ +&ÉT C≤„Hê\T ˇø£ÿfÒ n+fÒ ªyê´|ò÷ü ‘·eTTµ. (ˇπø C≤„q+ eTi=ø£ C≤„HêìøÏ
CÒj „ T· + ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). $wüjT· C≤„Hêìï ø£*–+#·≥y˚T dü«Á|üø±X¯ø‘£ «· + - n+fÒ
n|ü⁄&É~ ø£s¡D (kÕ<Ûäq) yÓTÆq »qø£C≤„q+ ne⁄‘·T+~. |òü\uÛÑ÷‘·yÓTÆq »q´ C≤„q+
ø±<äT. ø±ø£b˛‘˚ b˛˙! n+<ëeT+fÒ (ÇcÕº|‹ü )Ô ≈£î<äs<¡ Tä . ø£sD¡ C≤„qy˚T dü«Á|üø±X¯yTÓ ‘Æ ˚
ø£s¡Ô nsTTq ªÄ‘·àµ ≈£î dü«Á|üø±X¯‘·«+ b˛‘·T+~. n~b˛‘˚ Ä‘êà_ÛqïyÓTÆq ÁãVü≤àeTT
>∑÷&Ü dü«Á|üø±X¯+ ø±≈£î+&Ü b˛‘·T+~. n+<äT#˚‘· Ç‘·sêù|ø£å ˝Ò≈î£ +&Ü ‘·H˚ yÓ\T>∑T#·T
Ç‘·sT¡ \qT yÓ*–+#·>\∑ >∑≥y˚T ªdü«j·T+Á|üø±X¯‘«· + / dü«Á|üø±X¯ø‘£ «· +µ (yÓ\T>∑T - C≤„q+)
nì #Ó|Œæ ‘˚ n+<ä]øÏ ÄyÓ÷<ä+. nìï düeTdü´\≈£L |ü]cÕÿs¡+. ø£sD¡ C≤„q+ »&É+
ø£qTø£, #Ó‘’ q· ´+e\q yÓ*>π ~ ø£qTø£ dü«Á|üø±X¯ø+£ ø±<äT.
90
146 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
˝Ò<ë eTs√$<Ûä+>± \ø£åD+ - ‘·qT ñ+≥÷ (ndæÔ‘·«+) Ç‘·s¡T\#˚‘·
yÓ*–+|üã&Ée\dæq~ ø±ø£b˛e≥+ dü«Á|üø±X¯‘·«eTT - ªñ+≥÷µ nq≥+e\q ˝Òì
≈£î+<˚{Ï ø=eTTà yÓTT<ä˝q’… $ á \ø£Då + ÁøÏ+~øÏsêe⁄. e´eVü‰s¡+˝À dü‘´· +>± ø£qã&˚
Á|ü|ü+#·+ Ç‘·s¡yÓTÆq C≤„q+#˚‘· yÓ*–+|üã&˚~ ø£qTø£ - nB á \ø£åD+ ÁøÏ+~øÏ
sê<äT. á \ø£Då + ø£sD¡ yÓTqÆ eè‹ÔC≤„qeTTq+<äT k˛ø£<Tä . n~ Ç‘·s¡ uÛ≤dü´+ (Ç‘·s¡
edüTeÔ ⁄\ e\q ‘Ó*ùd~) ø£<ë! |ò\ü C≤„q+˝À e÷Á‘·yT˚ á \ø£Då + e]ÔdTü +Ô ~. ø£sD¡ »q´
yÓTÆq |òü\C≤„q+ Ç‘·s¡ uÛ≤dü´+ ø±<äq{≤ìøÏ ø±s¡D+ - n~ ì‘·´#Ó’‘·q´+ ø£qTø£,
düV≤ü »dæ<+∆ä ø£qTø£ n˝≤ nHêïeTT. eT] nsTT‘˚ <ëìï kÕ~Û+#·{≤ìøÏ ªø£sD¡ C≤„q+µ
nqedüs`¡ eTe⁄‘·T+<äì X¯+ø£e<äT.› $wüjT· >∑‘y· TÓ qÆ #Ó‘’ H· ê´ìï eTq≈£î n+<ä˙j·T≈£î+&Ü
ø£|Œæ q nC≤„Hêìï ‘=\–+#·{≤ìøÏ ø£sD¡ C≤„q+ nedüsy¡ T˚ . (dü÷s¡T´ì ø£|Œæ q eTãT“qT
‘=\–+#·{≤ìøÏ >±* nedüsy¡ T˚ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). n˝≤ nsTT‘˚ <ëìì ª|ò\ü +µ nqsê<äT
>∑<ë! n~ »q´eTT ø±<äT >∑<ë! n+fÒ n~ »q´yÓTHÆ ê ì‘·´yÓTqÆ yÓ÷ø£eå TT |ò\ü eTT
ø£<ë! $wüj÷· \‘√ ø£*dæ nC≤„‘e· TsTT ñqï ÁãVü≤à #Ó‘’ q· ´eTT C≤„‘e· TT ø±e≥+ <ë«sê
|ò\ü + ne⁄‘·T+~. ª»q´+µ nsTT |ò\ü + ø±<äT. n~ düV≤ü »dæ<+∆ä . (Ä≈£î\eT<Û´ä <ë–q
|ü+&ÉT Ä≈£î\ Äes¡D ‘=\>∑>± eTq≈£î ø£q|üã&çq≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). nsTT‘˚
ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´+ C≤„‘+· nsTTq~ ø£qTø£ ªÇ‘·s¡ uÛ≤dü´+µ nsTTqfÒ¢ >∑<ë nì Á|üXï¯ -
düe÷:- $wüjT· +‘√ >∑÷&çq (|òTü ≥+˝À ñqï #Ó‘’ q· ´+) #Ó‘’ q· ´y˚T Ç‘·s¡ uÛ≤dü´+ nsTT´+~.
ø±ì øπ e\ #Ó‘’ q· ´+ ø±<äT. á ªÇ‘·s¡ uÛ≤dü´+µ nH˚ dæ‹ú nø£ÿ&É >∑÷&Ü |òTü {≤ì<˚.
<ëìì |òTü ≥eT+<äT yê´|æ+∫q ÁãVü≤àeTTq+<äT Äs√|æ+#êeTT. ø£qTø£ ø£sD¡ yÓTqÆ C≤„qeTT
dü«Á|üø±X¯eTT ø±<äT. nj·÷´! #Ó‘’ q· ´+ MTs¡T #Ó|Œæ q $<Û+ä >± dü«Á|üø±X¯+ ø±e#·TÃqT.
ø£ s ¡ D C≤„ q + e÷Á‘· + $wü j · T C≤„ q »qø£ + >± dü « Á|ü ø ±X¯ + ne⁄‘· T +~. ø±>±
$wüjT· s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ eè‹Ô C≤„qeTT ˝Ò<Tä >∑<ë! -düe÷:- ñqï<äì mes¡T #ÓbÕŒs¡T -
(‘·eTπs #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! - ì]«ø£\Œø£C≤„q+ ñqï<äì) - y˚TeTT ì]«ø£\Œø£yTÓ qÆ Ä‘·à≈£î
dü+ã+~Û+∫q C≤„q+ ø£qTø£ ì]«ø£\Œø£eTT nHêïeTT. ø±ì n+<äT˝ÀqT $wüjT· +>±
Ä‘·à ñqï~. ø£qTø£ ªì]«wüj·T+µ nq˝Ò<äT. ªª‘·‘·Ô«eTdæµµ yÓTT<ä˝…’q yêø£´eTT\e\q
e∫Ãq nK+&Üø±s¡ eè‹ÔC≤„qeTT ÁãVü≤à kÕø屑êÿs¡ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ uÀ<Ûqä T ø£*–düT+Ô <äì
n<Ó«’ ‘· dæ<ë∆+‘·eTT. ø£qTø£ $wüjT· s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ eè‹ÔC≤„qy˚T ˝Ò<Tä . $wüjT· s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ ~
/ $ø£\Œs¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ ~ #Ó‘’ q· ´eTT e÷Á‘·yT˚ nì y˚TeTT #ÓbÕŒeTT.
sêe÷qTE\yês¡T #Ó|Œæ q~ eTi=ø£{Ï - ªªìÁ<äb˛sTT ˝Ò∫qyê&ÉTµµ Ç+‘·es¡≈î£
‘·q øπ $T ‘Ó*j·T<äì - ˝Ò∫q ‘·sT¡ yê‘· $eT]Ù+#·Tø=q≥+ e\qH˚ düTwüß|æ˝Ô À nqTuÛeÑ +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 147
˝Ò<qä {≤ìøÏ Á|üe÷DeTT - nì. n~ ‘·T#·Ãe¤ TT - ìÁ<ä˝À @ nqTuÛ÷Ñ r ˝ÒìyêìøÏ
MTs¡T #Ó|Œæ q ª$eTs¡Ùµ edüTqÔ ï<ë? ø=+#Ó+ nsTTHê nqTuÛeÑ + ñqïyêìøÏ edüTqÔ ï<ë?
yÓTT<ä{Ï |üø+å£ ˝À ª@ C≤„qeT÷˝Ò<qä ïµ nqTuÛeÑ + ñqïfÒ.¢ s¬ +&Ée |üø+å£ ˝À MTs¡T #·÷|æq
$eTs¡Ù dæ~+∆ ∫q≥T¢ >∑<ë! nj·÷´! @MT ‘Ó*j·Tø£b˛e≥eT+fÒ ø£∫ä‘+· >± @ C≤„qeT÷
˝Òøb£ ˛e≥y˚T. ø£qTø£ ìÁ<ä˝À C≤„HêuÛ≤ey˚T. - düe÷:- ìÁ~+∫q yêìøÏ @ C≤„qeT÷
ñ+&É<ìä MT≈£î ‘Ó*dæq $wüjT· e÷? ‘Ó*j·Tì $wüjT· e÷? ‘Ó*dæq<äsTT‘˚ - @
C≤„qeT÷ ñ+&É<qä ï uÛ≤e+ ‘Ó*dæqfÒ¢ >∑<ë! ‘Ó*j·Tì<äsTT‘˚ ˙≈£î ‘Ó*j·Tì $wüj÷· ìï
m˝≤ Á|üe÷DeTì n+^ø£]+#·≥+? ≈£î+<˚{Ï ø=eTTàqT >∑÷&Ü ˝Òø£b˛sTTHê
n+^ø£]+#·e\dæ edüTÔ+~. ø£qTø£ düTwüß|æÔ˝À $X‚cÕqTuÛÑe+ ˝Ò<äqe#·Tà >±ì
kÕe÷Hê´qTuÛÑe+ ˝Ò<äì #Ó|üŒ˝ÒeTT. nj·÷´! ìÁ<ä˝À C≤„q+ (dü+$‘Y) ñqï~.
ìsêÁX¯jT· yÓTqÆ C≤„q+ ñ+&É<Tä . dü+$‘·T\Ô ìï ÄÁX¯jT· + ñ+fÒH˚ ñ+{≤sTT. dü+$‘·TÔ
Ä‘êàÁX¯j·TeTT, C≤„q+ ˇø£ ÁøÏj·T. ÁøÏj·T≈£î m|ü⁄&É÷ ø£s¡Ô ñ+{≤&ÉT. Ä‘·àj˚T ø£s¡Ô.
C≤„q+ Ä‘·àqT ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~. - düe÷:- Ä‘·à ÁøÏj÷· s¡V≤æ ‘·+, ø£sÔ¡ ø±<äT.
C≤„q+ Çø£ÿ&É ÁøÏj·T ø±<äT, |òü\+. dü+$‘·TÔ y˚πs |ü<ës¡ú+ ø±<äT. n<˚ Ä‘·à. n<˚
düsê«ÁX¯j·TeTT. n~ ìsêÁX¯j·Ty˚T. ø£qTø£ dü+$‘·TÔ≈£î (C≤„q+) ÄÁX¯j·T+ nedüs¡+
˝Ò<Tä .
nj·÷´! nqTuÛ$Ñ +#˚ ªªÄ‘·àµµ nqTuÛeÑ s¡÷|ü+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? - düe÷:-
Ä‘·àqT C≤„qdü«s¡÷|ü+>± n+^ø£]+∫ MTs¡T Ç˝≤ Á|ü•ï+#· sê<äT. nj·÷´!
C≤„qdü«s¡÷|üyTÓ qÆ Ä‘·àqT ÄÁX¯sTT+∫ ñ+&˚ C≤„q Á<äe´y˚T nqTuÛeÑ eTT. Ä‘·à nqTuÛeÑ +
ø±<äT. - düe÷:- ªªÄ‘·à dü«s¡÷|ü+ C≤„q+- ø±ì C≤„q+ Ä‘·àø±<äTµµ nH˚ e÷≥ ‘·qqT‘·H˚
#·+|ü⁄ø=qï e÷≥(yê´|ò÷ü ‘·+). dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+ e\qH˚ - n˙ï dü]b˛‘·T+fÒ -
<ëìøÏ eTs¡\ ˇø£ C≤„qÁ<äe´+ ø£*Œ+#·≥+ ìÅwŒü jÓ÷»q+, nqedüsu¡ ≤Û s¡eTT. ô|>’ ±
Á|üe÷DX¯Sq´eTT. C≤„HêìøÏ eTiÀ C≤„q+ ñ+<ä+fÒ <ëìøÏ eTs√ C≤„q+ ø£*Œ+#·e\dæ
edüT+Ô ~. ô|>’ ± ‘·eT] eT‘·+˝À ªÄ‘·àµ Á<äe´e÷? ø±<ë? Á<äe´eTsTT‘˚ eTs¡\ <ëìøÏ
eTs√ Á<äe´yÓTqÆ C≤„q+ m˝≤ ñ+≥T+~? ñ+fÒ <ëìøÏ eTs√ C≤„q Á<äe´+ - Ç˝≤
nqedü.ú Á<äe´+ ø±<ä+fÒ ˙ eT‘·+˝À Ä‘·à dü>T∑ D+ ø£qTø£ Á<äe´eTsTT rsê*. >∑TDeTT\T
>∑\~ Á<äe´y˚T. Á<äe´‘·«C≤‹>∑\<˚ Á<äe´+ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . Äø±sêìøÏ $&ç>± C≤‹ì
n+^ø£]+#·+ ø£<ë! Äø±s¡+ (dü+kÕúq+) ø£*– ñ+&É≥y˚T Á<äe´\ø£Då + nqsê<äT.
n˝≤ n+fÒ ªªÄ‘·àµµ≈£î Äø±s¡+ ˝Ò<Tä ø£qTø£ Á<äe´+ ø±<äT. nsTT‘˚ Ä‘·à Á<äe´+ ø±<äT.
ø±ì Á<äe´+ ø£*–q<ä+<ëeT+fÒ nB ≈£î<äs<¡ Tä . ‘·eT øÏwyºü TÓ qÆ Á<äe´dü«s¡÷|ü+ Ä‘·àqT
91
148 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÄÁX¯sTT+∫ ñ+&É≥+. n<˚ Ä‘·àjÓTTø£ÿ s¡÷|ü+ >∑÷&É. ø£qTø£ dü«s¡÷|üeTT˝À uÛ<Ò +ä
˝Ò<Tä . ø£qTø£ Ä‘·àj˚T C≤„qeTT. C≤„qy˚T Ä‘·à. ø£qTø£ Ä‘·à C≤„qÁ<äe´ _Ûqï+ ø±<äT.
nj·÷´! nqTuÛeÑ y˚T Ä‘·àø±e#·TÃqT. nsTTHê düTwüß|æÔ (>±&ÛìÉ Á<ä) ˝À Ä‘·à≈£î
m≥Te+{Ï Ç‘·s¡ C≤„qeTT ˝Ò<äT - düe÷:- ªªHê≈£î @MT ‘Ó*j·T˝Ò<äTµµ nqï
|üsêeTs¡ÙqTã{Ïj º T˚ Ä‘·à≈£î ‘·q nC≤„HêqTuÛeÑ + ñqï<äì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. n˝≤π> ªdüTK+>±
|ü&TÉ ø=HêïqTµ nqï <ëìì ã{Ϻ düTKC≤„q+ >∑÷&Ü ñqïfÒ.¢ ø£qTø£ ìÁ<ä˝À #Ó‘’ q· ´+
(C≤„q+) >±ì, eè‹ÔC≤„q+ (n$<ë´eè‹Ô) >±ì ˝Òeì #Ó|Œü ≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT. nsTT‘˚
ìÁ<ä˝À n+‘·'ø£sD¡ + ˝Ò<Tä . $wüj÷· ø±s¡+>± n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô |ü]D$T+#·≥+ >∑÷&Ü
kÕ<Û´ä + ø±<äT. ø£qTø£ düTU≤~ $wüj÷· ø±s¡+>± |ü]D$T+#˚ ªn$<ë´eè‹Ôµ ñqï~. n˝≤
nsTT‘˚ ìÁ<ä˝À >∑÷&Ü C≤„q+ (ªH˚qTµ düTKeTT yÓTT<ä˝q’… $ø£\ŒeTT\‘√ ñqï~ ø£qTø£)
ì]«ø£\Œø£+ ø±<äT >∑<ë! eT] ì]«ø£\ŒC≤„q+ ñqï≥T¢ m˝≤ n+^ø£]+#·≥+? - n+fÒ
ìÁ<ä˝À dü$X‚wCü ≤„q+ ø±<äT dü$wüjT· C≤„q+ ñqï~. nj·÷´! ìÁ<ä, C≤>∑s+¡ , düe÷~Û -
Mì˝Àq÷ ì]«wüjT· C≤„q+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ düs«¡ <ë dü$wüjT· yÓTqÆ C≤„qy˚T ñ+≥T+~.
ø£qTø£ Ä‘·à C≤„qe+‘·yT˚ ‘·|Œü C≤„qeTT ø±<äT. - düe÷:- n˝≤ ≈£î<äs<¡ Tä . e´eVü‰s¡Ø‘ê´
Ä‘·à≈£î eè‹ÔC≤„q+ ñHêï |üse¡ ÷s¡ú <äX˝¯ À n~ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ Ä‘·à C≤„qy˚T ø±ì C≤„ì
ø±<äT. nj·÷´! yêdüÔe+>± ªªÄ‘·àµµ düTŒ¤]düTÔ+<ë? düTŒ¤]+#·<ë? düTŒ¤]ùdÔ - n˝≤
düTŒ¤]+#·≥+ düTŒ¤]+#˚<ëì dü«uÛ≤e+ ø£qTø£ - Ä‘·à <Û]ä à - <ëì <Ûsä à¡ + düTŒ¤sD¡ +
nq>± C≤„q+ nì nqe#·TÃ. yÓ*>π dü÷s¡T´ì yÓ\T>∑T <Ûsä à¡ + ø£<ë! düTŒ¤]+#·<+ä fÒ
ã+<ÛëìøÏ yÓ÷øå±ìøÏ ‘˚&Ü ˝Ò<äT. dü+kÕs¡+˝À düTŒ¤]+#·<äT. Ç|ü&ÉT MTs¡qï≥T¢
düe÷~Û˝Àq÷ ø£qã&É<äT. n+‘˚>±ø£ |òüT≥+ ˝≤>± Ä‘·à >∑÷&Ü »&É+ ne⁄‘·T+~.
yÓ÷ø£å<äX¯˝À Ä‘·àqT yÓ*–+#˚ eTs√ edüTÔeP ˝Ò<äT. ˇø£y˚fi¯ @<Ó’Hê ñ+&ç Ä‘·àqT
yÓ * –+∫Hê Ä‘· à dü « j· T + Á|ü ø ±X¯ + ø±<ä q e\dæ e dü T Ô + ~. ªªdü « j· T +CÀ´‹',
‘·yT˚ euÛ≤+‘·eTqTuÛ≤‹düs«¡ +µµ - nH˚ ÁX¯ó‘·T\T $s√~ÛkÕÔsTT >∑<ë! - düe÷:- Ä#êsê´!
‘·eTs¡T Ä‘·àj·T+<äT ø£*Œ+∫q ªC≤„q+µ nH˚ Á<äe´+ düTŒ¤]+#˚<ë? düTŒ¤]+#·ì<ë?
düTŒ¤]düT+Ô <ä+fÒ MT C≤„HêìøÏ >∑÷&Ü düTŒ¤]+#·≥+ nH˚ <Ûsä à¡ + #ÓbÕŒ*. á düTŒ¤]+#·{≤ìøÏ
eTs√ düTŒ¤]+#·≥+ nH˚ <Ûsä à¡ + - Ç˝≤ nqedü.ú düTŒ¤]+#·<+ä fÒ n|ü⁄&ÉB ª|òTü ≥+µ ˝≤>±
»&É+ ne⁄‘·T+~. ªC≤„q+µ ø±<äT.
Bìe\q ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À #Ó|Œæ q- <Û]ä àøÏ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+ ì‘·´düTŒ¤sD¡
nì, <ëìì uÛ≤dædTü qÔ ï<ä+{≤eTì, <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„q+ $wüjT· dü+ã+<Û+ä e\q |ü⁄{Ϻ
q•+#˚ nì‘·´eTì, ìÁ<ä yÓTT<ä˝q’… yêìj·T+<äT BìøÏ düs«¡ $wüj÷· \‘√qT dü+ã+<Û+ä
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 149
Á|ü‹ã+~Û+|üã&ÉT‘·T+<äì, ø£qTø£ Ä düTŒ¤s¡D n|ü&ÉT+&É<äì - #Ó|æŒq e÷≥\T
ìs¡d+æ |üã&çq$. ø£qTø£ düTŒ¤]+#˚ edüTeÔ ⁄jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ <ëì düTŒ¤sD¡ y˚T. yÓ\T>∑T
#·Tqï dü÷s¡T´ì s¡÷|ü+ yÓ\Tπ>. yÓ\T>∑TqT $TqVü‰sTTùdÔ dü÷s¡T´&É+≥÷ mes¡÷ $T>∑\s¡T.
dü÷s¡T´ì yÓ\T‘·Ts¡T, nH˚ e÷≥ ªsêVüQe⁄ ‘·\µ nqï≥T¢ ˝≤ø£Då øÏ £ Á|üj÷Ó >∑eTT. ˝Ò<ë
dü÷s¡T´ì dü«s¡÷|üyTÓ qÆ Á|üø±X¯+ nì ns¡eú TT. Bìe\q ªªj·T<ë~‘·´>∑‘+· ‘˚»'µµ nqT
^‘êXÀ¢ø£+˝Àq÷, ªÄ~‘·´dü«s¡÷|üyÓTÆq ‘˚»eTTµ nH˚ ns¡úeTT. ø£qTø£ yÓ\T>∑T
yÓ\T>∑T‘·Tqï<ë? ˝Ò<ë? nqï Á|üXï¯ ˝≤>±H˚ Ä‘·àdüTŒ¤]düTqÔ ï<ë ˝Ò<ë? nqï Á|üXï¯ ns¡+ú
˝Òì~. Ä‘·àj˚T düTŒ¤sD¡ +. yÓ\Tπ> yÓ\T>∑T. düTŒ¤sD¡ düTŒ¤]düTqÔ ï<ë? ˝Ò<ë? nqï Á|üXï¯ ˝≤>±
nqT∫‘·+>± ñ+~.
nj·÷´! düTŒ¤]+#˚<ëìøÏ düTŒ¤]+#·≥+ <Ûsä à¡ y˚T ø±ì dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. düTŒ¤]+#·≥+
ÁøÏjT· . ÁøÏjT· y˚sT¡ ø£syÔ¡ s˚ T¡ . ÁøÏjT· ø£s≈Ô¡ î£ dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. K+&ç+#˚ e´øÏøÔ Ï K+&ç+#·≥+
ÁøÏjT· j˚T ø±ì dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. - düe÷:- C≤„‘· nsTTq Ä‘·à≈£î MTs¡T #Ó|Œæ q C≤„qeTT
ÁøÏjT· nsTT‘˚ - n|ü&ÉT düTŒ¤]+#˚ Ä‘·à≈£î H˚qT #Ó|Œæ q düTŒ¤sD¡ + ÁøÏjT· ne⁄‘·T+~.
düTŒ¤s¡ <Ûë‘·Te⁄ jÓTTø£ÿ nsêúìïã{Ϻ düTŒ¤sD¡ + ÁøÏjT· nqTø=+fÒ C≤„<ëÛ ‘·Te⁄ jÓTTø£ÿ nsêúìï
ã{Ϻ C≤„q+ >∑÷&Ü ÁøÏjT· ne⁄‘·T+~. nj·÷´! y˚TeTT düTŒ¤sD¡ qT C≤„q+>± #Ó|Œü ≥+
˝Ò<Tä . uÛ≤dædTü qÔ ï<äqï e´eVü‰sêìø£qT≈£L\+>± ñ+&É{≤ìï ªdüTŒ¤sD¡ +µ nì #ÓbÕŒ+ -
düe÷:- uÛ≤dædüTÔqï<äqï e´eVü‰sêìøÏ nqT>∑TD+ - n+fÒ ns¡ú+ ªªuÛ≤dædüTÔqï<äqï
Á|ür‹øÏ $wüjT· + ø±e≥y˚T ø£<ë! n{Ϻ ªuÛ≤düq+µ ø£qã&ÉT‘·Tqï ª|òTü ≥+µ ˝À >∑÷&É
ñ+~. ø£qTø£ n~ ªÄ‘·à<Ûsä à¡ +µ m˝≤ ne⁄‘·T+~? nj·÷´! n{Ϻ uÛ≤düq+ |òTü {≤ìøÏ
Ç‘·sT¡ \ e\q ø£\T>∑T‘·T+~. ªB|ü+µ ˝≤>± n‘·àdü«j·T+>± uÛ≤dædTü +Ô ~. - düe÷:-
n˝≤¬>‘’ ˚ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀH˚ Ä‘·à n{Ϻ ªuÛ≤düq+µ bı+<äT‘·T+~. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À Ä‘·àj·T+<äT
düTŒ¤sD¡ <Ûsä à¡ y˚T ˝Ò<Hä ê*. ˝Ò<+ä fÒ ªªÄ‘·à≈£î <Ûsä à¡ yÓTqÆ ~ ì‘·´C≤„q Á<äe´eTTµµ nqT ‘·eT
dæ<ë∆+‘·+ - <Óã“‹+≥T+~. ì‘·´yÓTqÆ C≤„q+ ˝Ò<ë düTŒ¤sD¡ ˝Ò≈î£ +&Ü Ä‘·à ñ+&Ésê<äT
>∑<ë! ñ+fÒ nì‘·´+ >∑<ë! |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À nq>± yÓ÷ø£+å ˝À e´eVü‰s¡+ ñ+<äq{≤ìø°
˝Ò<Tä .ªªj·TÁ‘·‘«· dü´ düs«¡ e÷‘Óà’ yêuÛ÷Ñ ‘Y ‘·‘ÿ˚ q ø£+ |üX´‚ ‘Yµµ nì ÁX¯ó‹. düs«¡ e´eVü‰s¡eTT\qT
ìùw~Û+∫+~ >∑<ë! ø£qTø£ düTŒ¤sD¡ + Ä‘·àdü«s¡÷|üyT˚ .
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT #Ó|Œæ q eTs√$wüjT· + - ªªÇ+‘·ùd|ü⁄ Hê≈£î @MT ‘Ó*j·T<äTµµ
(ìÁ<ä˝À) nì ìÁ<ä˝Ò∫qyê&ÉT #Ó|æŒq |üsêeTs¡Ù˝À ‘·q≈£î ÁbÕ<∏ä$Tø£C≤„q+ (C≤„q
kÕe÷q´+) ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüT+Ô ~, n+<äT˝ÀH˚ Ç$T&ç ñqï nqTuÛyÑ êuÛ≤e+ >∑÷&Ü nqTuÛeÑ +
<ë«sêH˚ ‘Ó\TdüTqÔ ï~, ø£qTø£ nqTuÛyÑ êìøÏ ÁbÕ>∑u≤Û e+ ñqï~µµ- nì #Ó|Œæ q e÷≥\T
92
150 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #Ó|Œæ q ùV≤‘·Te⁄˝Ò K+&ç+∫HêsTT. nsTTHê u≤>± ns¡+ú ø±e{≤ìøÏ
eTs¡\ #·]Ã<ë›+! áj·Tq Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ªªeT{Ïeº ˝… C≤„qeTT ì‘·´y˚T. ø±ì ≈£î+&É
Äø±s¡+˝À #˚]q eT{Ϻ ndü‘·´+ nsTTq≥T¢ düà è‹ yÓTT<ä˝…’q s¡÷|üeTT\T ‘ê*Ãq
C≤„qÁ<äe´eTT >∑÷&É nì‘·´eTìµµ nHêï&ÉT - Bìï ã{Ϻ C≤„q kÕe÷q´+ ì‘·´eTì
C≤„q$X‚w+ü nì‘·´eTì ‘˚*q~. düà è‹ yÓTT<ä˝q’… $X‚cÕedü\ú T ˝Òì C≤„qeTT C≤„q
kÕe÷q´eTT |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… $X‚w<ü Xä \¯ ˝À #˚sì¡ eT{Ϻ ªkÕe÷q´ ` eT{ϵº nqï≥T¢.
n˝≤+≥|ü  &É T ì‘· ´ yÓ T Æ q C≤„ q kÕe÷q´+ mø£ ÿ &É ≈ £ î b˛‘· T +~. n~ ˝Ò < ä T -
b˛sTT+<äqsê<äT. n+fÒ n~ ªì‘·´+µ ø±<äT >∑<ë! nuÛ≤yêìøÏ >∑T] nj˚T´~ @<ÓH’ ê
nì‘·´eTT. n˝≤H˚ ìÁ<ä˝À C≤„qkÕe÷q´eTT >∑÷&Ü ˝Òø£b˛‘˚ ªH˚qT düTKeTT>±
ìÁ~+∫‹ì, Hê≈£î @MT ‘Ó*j·T˝Ò<Tä µ nqï |üsêeTs¡Ù >∑÷&Ü sê<äT. @ C≤„qeT÷ ‘·q≈£î
˝Ò<qä ï C≤„q+ ñ+fÒH˚ n{Ϻ |üsêeTs¡Ù edüT+Ô ~. C≤>∑sD¡ <äX˝¯ À >∑÷&Ü ªHêπøMT ‘Ó*j·T<äTµ
nH˚ yêìøÏ $X‚ w ü C ≤„ q + ˝Ò ø £ b ˛sTTHê ndü \ T C≤„ q eT+≥÷ (kÕe÷q´+)
ñqï~ >∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ, ne‘·*yê&ÉT #Óù|Œ $wüjT· + ‘·q≈£î ‘Ó*j·T<äì ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚
(‘·<Tä #·´e÷Hês¡Cú ≤„HêuÛ≤eC≤„HêuÛ≤y˚) HêπøMT ‘Ó*j·T<äì m˝≤ nq>∑\&ÉT? (ø£qTø£ C≤„q+
m|ü&É÷ |üì#˚d÷ü HÔ ˚ ñ+≥T+~ n~ dæ.dæ.ø¬ y˚Tsê e+{Ï~. u§eTà|ü&‘ç ˚ u§eTàqT ˝Òøb£ ˛‘˚
X¯SHê´ìï #·÷|ædTü +Ô ~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n˝≤ á kÕe÷q´C≤„q+ $X‚wCü ≤„Hêìï <ëì
nuÛ≤yêìï >∑÷&É Á>∑V≤æ düT+Ô ~. n+‘˚>±ì kÕe÷q´C≤„q+ >∑÷&Ü ˝Ò<ìä Á>∑V≤æ +#·≥+
ndü+uÛeÑ +.@ C≤„qeT÷ ˝Ò<ìä Á>∑V≤æ +#êqT - n+fÒ n~ yê´|ò÷ü ‘·eTT. Á>∑V≤æ +#·≥+
nH˚~ >∑÷&Ü C≤„qy˚T ø£<ë!
sêe÷qTC≤#ês¡T´\T #Ó|Œæ q eTi=ø£ $wüjT· + ªªC≤„HêìøÏ (dü+$‘Y) »qq+
˝Òø£b˛sTTHê eTs¡D+ ñ+~. nEq≈£î ÁbÕ>∑uÛ≤e+, n» nsTTq n$<ä´≈£î HêX¯+
ñqï$ ø£qTø£µµ - nB ‘·ù|Œ. »qq+, ô|s¡T>∑T<ä\ yÓTT<ä\>∑T Äs¡T $ø±s¡eTT\T uÛ≤e
|ü<ës¡úeTTqπø >±ì nuÛ≤e|ü<ësêúìøÏ ø±<äT. »qàX¯Sq´yÓTÆq ÁbÕ>∑uÛ≤yêìøÏ HêX¯+
mø£ÿ&ç~? »qq+ ˝Òøb£ ˛sTTHê HêX¯+ ñ+≥T+<ä+fÒ ªª≈£î+<˚{Ï ø=eTT൵ >∑÷&Ü q•+#ê*.
(ñ+fÒ >∑<ë q•+#·{≤qøÏ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n$<ä´≈£î »qà ñqï~. ªªe÷j·÷ #ê $<ë´
dü«j·Ty˚Te uÛÑe‹µµ nì ÁX¯ó‹. <ëìì nHê~ nq{≤ìøÏ ø±s¡D+ Ç‘·s¡T\e\q
|ü⁄≥ºøb£ ˛e≥y˚T. n$<ä´ Á|ü|+ü #êìï düèõ+∫+~. n$<ä´qT n{≤¢ düèwæ+º ∫q yês¡T
‘Ó*j·Ts¡T. nj·÷´! »>∑‘·TÔe˝… n$<ä´ >∑÷&Ü ÁãVü≤àeTTq+<˚ @s¡Œ&ç+~ ø£qTø£
Ç‘·sT¡ \e\q @s¡Œ&É˝<Ò ìä m˝≤ #Ó|Œü ≥+? - düe÷:- n$<ä´e\q ÁãVü≤àeTTq+<äT
Á|ü|ü+#·+ @s¡Œ&ç+~. n$<ä´e÷Á‘·+ dü«j·T+>±H˚ @s¡Œ&ç+~. ø£qTø£ <ëìøÏ »qà
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ñ+~. ø±>± »qà ñ+fÒ HêX¯+ ‘·|Œü <äT. »qà+ ˝Òì<ëìøÏ HêX¯+ ñ+&É<Tä . ø£qTø£H˚
ªªC≤‘·d´ü Væ≤ Á<ÛTä y√eTè‘·T´'µµ - nì ^‘·. n+<äT#˚‘H· ˚ |üse¡ ÷‘·à HêX¯sV¡ ≤æ ‘·T&Éq{≤ìøÏ
ø±s¡D+>± ^‘· ªnHê~ ø±e≥+ e\qµ`nì #Ó|æŒ+~. nHê~‘ê«ìïs¡TZD‘ê«‘Y
|üse¡ ÷‘êàj·T eTe´j·T'µµ. n$<ä´ »qàs¡V≤æ ‘·Tsê\sTT‘˚ <ëìqT+&ç Á|ü|+ü #·eTT ø£\T>∑<Tä .
n$<ä´j˚T - ;»+ - n+≈£îs¡+>± e÷]q≥T¢ - Á|ü|+ü #·+>± e÷]+~. »>∑Á<ä÷|ü+>±
|ü]D$T+∫q ªn$<ä´µ m˝≤ ªªn» - |ü⁄≥Tºø˝£ ìÒ ~µµ ne⁄‘·T+~? nsTT‘˚ ªªnC≤y˚Tø±+
˝ÀVæ≤‘·-µµ nH˚ ÁX¯ó‹ n$<ä´qT ªn»µ nì e]í+∫+~. eTiÏ ÁX¯ó‹‘√ $s√<Û+ä edüT+Ô ~
>∑<ë! - sê<äT - ô|q’ #Ó|Œæ q≥T¢ n~ ªÇ‘·sT¡ \e\q |ü⁄≥º˝<Ò Hä µ˚ ns¡+ú ˝À ªn»µ nHêï+
ø£qTø£ y˚<+ä ‘√ ù|N ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü ªªn»+µµ ø±<äT. n<˚ »>∑Á<ä÷|ü+>±
|ü]D$T+∫+~ >∑qTø£ - n+fÒ - ‘·|ü . ªq‘·d´ü ø±s¡´+ ø£sD¡ + #· $<ä´‘˚µ nì ÁX¯ó‹
»>∑‘·TÔqT ÁãVü≤àø±s¡´+ ø±<äì #Ó|ü⁄Ôqï~. ÁãVü≤à+ <˚ìø° ø±s¡´+ ø±ì ø£s¡D+ >±ì
ø±<äT. n~ n~«rj·T+. e÷j·Te\qH˚ ÁãVü≤à+ »>∑‘êÿs¡D+ nsTTq~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+
ˇø£ÿfÒ. n»eTT, ì‘·´eTT - ne´j·TeTT. ªªnCÀì‘·´XÊÙX¯«‘√j·T+ |ü⁄sêD'µµ nì
ÁX¯ó‹, düà è‹ #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. n<˚ Á|ü‘´· >±‘·à. _ÛqïyÓT‘Æ ˚ Á|ü‘´· >±‘·à >∑÷&Ü $T<∏´ä ne⁄‘·T+~.
ÁãVü≤à _ÛqïeTsTTq~ Á|ü‹B nì‘·´+, C≤‘·+, qX¯´eTT ø£qTø£ $T<∏´ä j˚T. nqTuÛeÑ +
>∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T. <ëìøÏ »Hêà~ $ø±sê\T ˝Òe⁄. |òüT{≤qTuÛÑe+, |ü{≤qTuÛÑe+
<äT'U≤qTuÛeÑ + Ç˝≤+{Ï$ ñbÕ~Û>\∑ nqTuÛyÑ ê\T. ñbÕ~Ûb˛‘˚ á nqTuÛeÑ $X‚cÕ\T
b˛‘êsTT. ø£qTø£ nqTuÛeÑ + nq>± C≤„q+ ì‘·´y˚T. nj·÷´! Ç~ ≈£î<äs<¡ Tä . »Hêà~
$ø±sê\T á nqTuÛÑyê\≈£î $T<∏ä´˝≤? j·T<∏ës¡úeTT˝≤? $T<∏ä´\sTT‘˚ nqTuÛÑe+
$wüj·T+˝ÀH˚ $T<∏ä´˝≤? |òüT{≤~ $wüj·T+˝Àq÷ n$ $T<∏ä´˝≤? nqTuÛÑe+˝ÀH˚
$T<∏´ä \+fÒ |òTü {≤~ $ø±s¡eTT\T j·T<∏ësêú\e⁄‘êsTT. á $ø±sê\T |òTü {≤<äT\≈£î >∑÷&Ü
$T<∏´ä \e⁄‘êj·T+fÒ |òTü ≥eTT ÁãVü≤à+ düe÷qeTT ne⁄‘êsTT. ˝Òø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ $ø±sê\÷
ñ+{≤sTT >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ ø±<äT. $ø±s¡ e÷Á‘·yT˚ $T<∏´ä . nqTuÛ÷Ñ ‹ $ø±sê\T
>±ì |òTü {≤~ $ø±sê\T>±ì $T<∏´ä ˝Ò. nqTuÛ÷Ñ ‹ $ø±sê\T ñbÕ~Ûì ã{Ï,º |òTü {≤~
$ø±sê\T dü«uÛ≤e‘·' e∫Ãq$. n~ ‘˚&Ü. ø£qTø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ |òTü {≤<äT\e+{Ï~ ø±<äT.
ñbÕ~Û e\q e∫Ãq »Hêà~ $ø±s¡eTT\T >∑\~ nqTuÛ÷Ñ ‹. kÕ«uÛ≤$ø£+>± e∫Ãq
»Hêà~ $ø±s¡eTT\T >∑\~ |òTü {≤~edüTÔ düeTT<ëj·T+. $T<∏ë´uÛ÷Ñ ‘·+ nì #Ó|Œü qedüs+¡
˝Ò<Tä . ø£qTø£ »Hêà~ $ø±s¡eTT\T ˝Òì~ ì‘·´yÓTqÆ ~, dü«Á|üø±X¯yTÓ qÆ ~, @ø£eTT nsTTq~
- dü+$‘·TÔ / C≤„q+- nì dæ<ë∆+‘·+.
nj·÷´! C≤„q+ @ø£ |ü<ës¡eú TT ø±<äT. n~ _ÛqïyÓTqÆ edüTeÔ ⁄. n»+ nq>±
151 152 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|ü⁄≥Tºø£ ˝Òì~. ø£qTø£ <ëì˝À uÛ<Ò eä TT+&É<qä sê<äT. n»yÓTqÆ Ä‘·à <˚V‰ü ~s¡÷|ü+ ø£qï
_Ûqï+>± ñ+~ >∑<ë! nHê~ nsTTq n$<ä´ >∑÷&Ü Ä‘·àqT ÄÁX¯sTT+∫ ñ+&É≥+
e\q $uÛ≤>∑+ ñ+≥T+~. Ä $uÛ≤>∑+ $T<∏´ä nqsê<äT. »qà‘√H˚ e∫Ãq |üse¡ ÷s¡$ú uÛ≤>∑+
mø£ÿ&ÓH’ ê MT≈£î ø£qã&ç+<ë? n$<ä´≈£î Ä‘·à≈£î |üse¡ ÷s¡‘ú '· uÛ<Ò +ä ˝Òøb£ ˛‘˚ n$<ä´j˚T
ªÄ‘·àµ ne⁄‘·T+~ >∑<ë! - nì sêe÷qTE\ yê] yê<äeTT - n˝≤ø±<äT - ªªC≤„qeTT
$uÛ≤>∑s¡Væ≤‘·yÓTÆq~ - n»eTT ø£qTø£ - e´‹πsø√<ëVü≤s¡D+ |òüT≥+˝≤>±-µµ nì
nqTe÷qyêø£´+ <ë«sê n»‘·«+ nH˚ ùV≤‘·Te⁄≈£î ª$uÛ≤>∑s¡Væ≤‘·eTH˚µ kÕ<Ûä´eTTq≈£î
eT<Ûä´ ìj·T‘·yÓTÆq dü+ã+<ÛäeTT (yê´|æÔ) ˝Ò<äì (n»yÓTÆHê $uÛ≤>∑+ ñ+&Ée#·Ãì -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). MTs¡T #Ó|Œæ q~ ‘·|ü . C≤„qy˚T Ä‘·à. n~ $uÛ≤>∑sV ¡ ≤æ ‘·eTqï $wüjT· y˚T
Ç#·Ã≥ kÕ<Ûä˙j·TeTT. n$<ä´ n»+ ø±<äì (|ü⁄{ϺHê dü«j·T+>± ñ<䓤$+∫+<äì
Ç‘·sT¡ \≈£î |ü⁄{Ï+º ~ ø±<äT ø£qTø£ n»eTì #ÓbÕŒs¡T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+‘·≈î£ eTT+<˚
#ÓbÕŒ+. n+<äTe\q <ëìì ñ|üe÷q+>± #Ó|üŒsê<äT. nqTuÛÑ÷‹s¡÷|üyÓTÆq Ä‘·à
<˚Vü‰<äT\ø£qï $uÛÑø£ÔyÓTÆq<äqsê<äT. ªªÄ‘·àq Äø±X¯dü‡+uÛÑ÷‘·'µµ yÓTT<ä˝…’q ÁX¯ó‹e\q
n+‘ê Ä‘·àø±s¡´+ ø£qTø£ Ä‘·à ø£qï _Ûqï+ ø±<äT. eT{Ϻ ø£qï ≈£î+&É _Ûqï+ ø±<äT >∑<ë!
á $<Ûä+>± Ä‘·àX¯øÏÔ ø£qTø£ n$<ä´ >∑÷&Ü Ä‘·à ø£qï _ÛqïyÓTÆq~ ø±<äT. n–ïX¯øÏÔ
n–ïø£qï _Ûqï+ ø±<äT. ˇø£y˚fi¯ MTs¡T- ªªø±s¡D+ (eT{Ϻ) ø£qï, ø±s¡´+ (≈£î+&É)
_Ûqï+ø±ø£b˛sTTHê ø±s¡D+ ø±s¡´+ ø£qï _Ûqïy˚Tqì, ø£qTø£ X¯øÏÔøÏ X¯øÏÔeT+‘·Tì‘√
uÛ<Ò +ä ˝Òøb£ ˛sTTHê X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉT X¯øøÔÏ q£ ï _Ûqï+>± ñHêï&É+fÒ n|ü⁄&ÉT y˚TeTT n&ÉT>∑T‘êeTT
- #Ó|Œü +&ç -µµ <˚V≤ü +, n$<ä´\ø£qï Ä‘·à |üse¡ ÷s¡‘ú '· _Ûqïe÷? ˝Òø£ e´eVü‰s¡Ø‘ê´
_Ûqïe÷? - |üs¡e÷s¡ú‘·' n+fÒ ndü\T <˚V≤ü +, n$<ä´ - @B˝Ò<Tä . ø£qTø£ <ëìe\q
e#˚à uÛ<Ò +ä / $uÛ≤>∑+ @B˝Ò<Tä . ø£qTø£ $uÛ≤>∑+ ˝Ò<+ä fÒ ªn$<ä´µ Ä‘·à ne⁄‘·T+<äqï
uÛj Ñ T· + ˝Ò<Tä . yêdüeÔ +>± Ädæ‹ú ˝À n$<ä´j˚T ˝Ò<Tä . e´eVü‰s¡‘'· #Ó|⁄ü HÔ êïeT+fÒ e÷≈£L
Çwüyº T˚ . e´eVü‰s¡+ (dü+kÕs¡+) ñqï+‘·ei≈£î Ä‘·à≈£î n$<ë´<äT\≈£î eT<Û´ä uÛ<Ò +ä
y˚TeTT ø±<äq˝Ò<Tä . ø±ì -
HêVü≤+<˚Vü≤ÀH˚+Á~j·÷D´+‘·s¡+>√
HêVü≤+ø±s¡' ÁbÕDes√Z q ãT~∆'ˆ
<ësê|ü‘´· øπ Áå ‘· $‘êÔ~ <ä÷s¡'
kÕø°å ì‘·´' Á|ü‘´· >±‘êà •y√Vü≤yéTˆˆ
- nì y˚TeTT #Ó|⁄ü HÔ êïeTT. (n+fÒ <˚V≤ü + Ç+Á~j·÷\T <Ûqä +, uÛ≤s¡´ yÓTT<ä˝q’… yêìø£qï
_ÛqïyÓTqÆ Á|ü‘´· >±‘·àqT H˚qT). ø£qTø£ ªªC≤„qeTT n$uÛøÑ yÔ£ T˚ - n»eTT ø£qTø£ C≤„q_ÛqïyÓTqÆ
93
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 153
$uÛøÑ yÔ£ TÓ qÆ ªn»µ edüTeÔ ⁄ @B ˝Ò<Tä >∑qTø£µµ nqï nqTe÷q yêø£´eTT eT+∫<˚.
(dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ yÓ\T>∑T. Ä yÓ\T>∑T˝À eTãT“\T dü«j·TeTT>± @s¡Œ&çq$.
dü÷s¡T´&ÉT yê{ÏøÏ ø£s¡Ôø±&ÉT. á eTãT“e\q dü÷s¡T´&ÉT ø£qã&É&ÉT ˝Ò<ë _Ûqï+>±
ø£qã&É‘ê&ÉT. eTãT“\T dü÷s¡T´DÏí @MT #˚jT· e⁄. øπ e\+ Äe]kÕÔsTT. n$ ‘=\–‘˚
dü÷s¡T´&ÉT j·T<∏ëÁ|üø±s¡+ ø£qã&É‘ê&ÉT. ÁãVü≤à+ Á|üø±X¯+ - <ëìì e÷j·T Äe]düT+Ô ~.
ÁãVü≤à+ j·T<∏ës¡÷|ü+>± ø£qã&É<Tä . es¡¸+˝≤>± Á|ü|+ü #·+ ø£qã&ÉT‘·T+~. e÷j·T ‘=\–‘˚
ÁãVü≤à+ ø£qã&ÉT‘·T+~. e÷j·T ÁãVü≤à+˝À @ e÷s¡÷Œ‘˚˝<Ò Tä . - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nj·÷´! C≤„q+˝À nej·Tyê\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ n~ @ø£s÷¡ |ü+>± dü«>∑‘u· <ÒÛ +ä
˝Ò≈î£ +&Ü ñ+&Ée#·TÃqT. n˝≤H˚ $C≤rj·TyÓTqÆ <˚V≤ü +, n$<ä´ yÓTT<ä˝q’… $ $T<∏´ä \T
ø£qTø£ C≤„HêìøÏ $C≤rj·T uÛ<Ò +ä ˝Òøb£ ˛e#·TÃqT. ø±ì C≤„Hê\T s¡øs£ ø¡ ±\T>± ñHêïsTT
ø£qTø£, düC≤rj·TuÛ<Ò +ä ñ+&Ée#·TÃqT. (dü«>∑‘u· <ÒÛ +ä - #Ó≥Tº - #Ó≥Tº˝À ø=eTà\T -
ø±j·T\T - |ü+&ÉT—¢ $C≤rj·TuÛ<Ò +ä - #Ó≥Tº - ≈£î+&É— düC≤rj·TuÛ<Ò +ä #Ó≥Tº - sê$ -
eT~›) C≤„qeTT\˝À uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä ãTø±sTT+#·e<äT.› düŒwü+º >± (nu≤~Û‘· Á|ü‹|ü‹Ô dæ<)∆ä
ñqï <äèX¯´uÛ<Ò +ä e\q <äsÙ¡ quÛ<Ò +ä ñqïfÒ.¢ #Û̊~+|ü<–ä q yêì˝Àì uÛ<Ò +ä e\q #Û̊<qä
uÛ<Ò +ä ‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë! (>=&É*¶ <Óã“, i+|ü|⁄ü ø√‘· ‘˚&Ü - nqTyê<ä≈£î&ÉT). düe÷:-
Á|üø±•+|ü<–ä q |òTü ≥|ü{≤<äT\˝À uÛ<Ò +ä ñHêï Á|üø±X¯+˝À uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . (B|ü|⁄ü yÓ\T‘·Ts¡T
ˇø£ÿfÒ. n+<äT˝À ø£qã&˚$ y˚sπ «s¡T>± |òTü ≥+, |ü≥+, ø£≥+ (#ê|ü) @<ÓH’ ê - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
n˝≤H˚ <äèX¯´yÓTqÆ |òTü ≥|ü{≤\T y˚s¬ H’ ê <äsÙ¡ q+ (C≤„q+) ˝À uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . ˝Ò<ë -
|òTü {≤~ $wüjT· uÛ<Ò +ä e\q yêì Äø±s¡+>± e#˚à eè‹ÔC≤„Hê\T y˚sT¡ >± ñ+&Ée#·TÃ.
ø±ì C≤„q+˝À uÛ<Ò +ä m˝≤ ñ+≥T+~? (u≤´≥Ø ˝…≥’ T qT+∫ e∫ÃHê, ˝≤+‘·sT¡ qT+∫
e∫ÃHê, dü÷s¡T´ì qT+∫ e∫ÃHê ªyÓ\T>∑Tµ yÓ\Tπ>. uÛ<Ò +ä ñbÕ<ÛTä \qTã{Ϻ ñ+≥T+~ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). MTs¡T #Ó|Œæ q #Û< ˚ qä + (qiø£≥+) e+{Ï ÁøÏjT· >±<äT C≤„q+. <ëìe˝…H˚
ª»q´+µ ø±<äT. n~ eè‹Ô e÷Á‘·yT˚ . ø£qTø£ >∑>q∑ + |òTü {≤ìï ã{Ϻ eTsƒêìï ã{Ϻ _ÛqïyÓTqÆ ≥T¢
ø£ì|æ+∫Hê ˇø£ÿfÒ nsTTq≥T¢ - C≤„q+ eè‘·T\Ô qTã{Ϻ _ÛqïyÓTHÆ ê ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ ˇø£ÿfÒ.
ø£qTø£ C≤„quÛ<Ò eä TT ˝Ò<Tä .
Ç#·Ã≥ ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ Ç˝≤ nqï~. ªª|òüT{≤ø±X¯ eTsƒêø±X¯ $wüj·TeTT\˝À
yê{ÏøÏ _Ûqï+>± Äø±X¯+ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ø£qTø£ Äø±X¯u<ÒÛ +ä ñbÕ~Ûe\qH˚ - nì
#Ó|Œü e#·TÃqT. ø±ì CÒj „ ÷· ìøÏ C≤„‘≈· î£ _Ûqï+>± C≤„q+ ø£qã&É<Tä (CÒj
„ T· + - |òTü ≥+,
C≤„‘· - Á<äwüº). eTiÏ <ëìøÏ WbÕ~Ûø£uÛÒ<ä+ @$T{Ï? πøe\+ kÕ«uÛ≤$ø£ uÛÒ<äy˚T -
dü+jÓ÷>∑eTT yÓTT<ä˝q’… yêìe˝…. - düe÷:- nìï+{Ï jÓTTø£ÿ ªªñìøϵµ eTq nqTuÛeÑ +
94
154 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñqï~. Ç~ dæ<ë∆+‘·+. eTiÏ sT÷ dæ‹ú ˝À nqTuÛeÑ + jÓTTø£ÿ ñìøÏì
ªC≤„‘q· Tã{Ϻ CÒj „ ÷· ìï ã{Ï,º m˝≤ ìs¡sí TTkÕÔsT¡ ? nqTuÛeÑ + ˝Òì<˚ @ edüTeÔ ⁄qT eTq+
ªñqï<äìµ Á>∑V≤æ +#·˝eÒ TT. ˝Ò<+ä fÒ ≈£î+<˚{Ï ø=eTTàqT >∑÷&Ü ñqï<äì Á>∑V≤æ +#·e#·TÃqT.
nqTuÛeÑ + ˝Òq+<äTe\qH˚ Nø£{À¢ ñqï |òTü {≤qïsTTHê eTq+ ˝Ò<qä Tø=+{≤eTT. nj·÷´!
˝Òøb£ ˛sTTHê ñqï≥T¢‘√#˚ (ÁbÕr‹ø£+) s¡Ed® sü Œ¡ +e+{Ï yê{Ï ªñìøϵ (dü‘)Ô· nqTuÛeÑ +
MT<ä Ä<Ûës¡|&ü eÉ #·TÃqT. ø±ì düŒwü+º >± ø£qã&˚ |òTü {≤<äT\ $wüjT· +˝À nqTuÛeÑ y˚T
$wüj·T+ MT<ä Ä<Ûës¡ |ü&ç+~. |òüT{≤~edüTÔe⁄\T ˝Òì<˚ ñqï≥T¢ nqTuÛÑe+ sê<äT
>∑<ë!- düe÷:- MTs¡T #Óù|Œ Ä |òTü {≤<ä´qTuÛeÑ + Á|ü‘´· ø£Cå ≤„q e÷Á‘·e÷? Á|ü‘´· ø£å Á|üeTj·÷?
- Á|ü‘´· ø£å C≤„qeT+{≤sê - ø±<äT. dü«|üï+˝À MTs¡T #Ó|Œæ q |òTü ≥+, Ç+Á~j·÷\T @MT
˝Òøb£ ˛sTTHê |òTü ≥ Á|ü‘´· ø£+å ø£\T>∑T‘·Tqï~. Á|ü‘´· ø£Áå |üeTj˚T ø£\T>∑T‘·T+<ä+fÒ - nB
≈£î<äs<¡ Tä . Á|üeT n+fÒ @$T{Ï? - n+‘·≈î£ eTT+<äT ‘Ó*j·Tì dü‘´· (nu≤~Û‘)· edüTeÔ ⁄qT
‘Ó*dæø=q≥+. ø±ì Á|ü|ü+#·+ ÁãVü≤à_Ûqï+ ø£qTø£ ndü‘·´+, $T<∏ä´. ø£qTø£ n~
Á|üeTø±<äT. e´eVü‰s¡ eTTqï+‘·ei≈£î Á|üeTj˚T nqe#·TÃqT. eT] dü«|üï+ >∑÷&Ü
dü«|üïe´eVü‰s¡ eTTqï+‘· ei≈£î dü‘´· + ø£qTø£ nB ªªÁ|üeTµµ ø±e\dæedüT+Ô ~. dü«|üï+
>∑÷&Ü e´eVü‰s¡yT˚ . dæsú y¡ TÓ qÆ e´eVü‰s¡+ ø±<äT. ø£qTø£ dæsú e¡ ´eVü‰s¡yTÓ qÆ dü+kÕs¡+˝À
ñqï+‘·ei≈£î ªÁ|üeTµ n+<ëeT+fÒ nB ≈£î<äs¡<äT. e´eVü‰s¡+ dæús¡+ ø±e≥+,
ø±ø£b˛e≥+ - nH˚~ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj÷· \T u≤~Û‘e· ÷? ø±<ë? nqï<ëìì
ìs¡sí TT+#·e⁄. 100 @+&ÉT¢ Áã‹øÏqyê&ÉT dü‘´· +, 10 @+&ÉT¢ Áã‹øÏqyê&ÉT $T<∏´ä nì
#Ó|Œü >∑\e÷? ø£qTø£ dü«|üï<äX˝¯ À $wüjT· , Ç+Á~j·T, düìïø£s¸¡ \T ˝Òøb£ ˛sTTHê $wüjT·
Á|ü‘´· ø£+å ø£*–q≥T¢ C≤>∑se¡ TTq+<ä÷ n˝≤π> »s¡T>∑T‘·T+<äì dü+‘√wæ+#·e\dæq~. nsTT‘˚
dü«bÕïìøÏ dü+kÕs¡ e´eVü‰sêìøÏ ª‘˚&ܵ ñ+&É<Tä >∑<ë! nì ∫+‘·|&ü eÉ <äT.› øπ e\ `
n$<ä´e\q dü+kÕs¡eTT, ìÁ<ëdüV‰ü j·T+ bı+~q n$<ä´e\q dü«|üïeTT - nì ‘˚*Ã
#ÓbÕÔ+. á ¬s+{ÏøÏ Je⁄ì ªn<äèwüºeTTµ düVü≤ø£]+#·≥+ nH˚~ düe÷q+. ø£qTø£H˚
ìÁ<ë<√wü+ b˛‘˚ dü«|üï+b˛‘·T+~. C≤>∑s+¡ ˝À ª‘·+Á&çµ yÓTT<ä˝q’… yê]‘√ ø£*dæ ñ+&˚
n<äèwü+º ‘=\–‘˚ $&çb˛‘ês¡T. ‘·+Á&ç #·ìb˛e≥+e\q $jÓ÷>∑+ nqTø=+{≤+. ø±ì
yêdüÔe+˝À nqTuÛÑe+ ‘·|üŒ ‘·+Á&ç yÓTT<ä˝…’qyês¡T ˝Òs¡T. yê]øÏ eTs¡DeT÷ ˝Ò<äT.
ªªnqTuÛÑe+ ñqï+‘· ùdù| $wüj·÷\Tqï$µµ nì dæ<ë∆+‘·+ (nqTuÛÑedü‘êÔBÛHê
$wüjT· dü‘êÔ). ø£qTø£H˚ ‘·+Á&ç #·ìb˛e≥+ n+fÒ ªqwü'º - nq>± ø£qã&É&TÉ µ nì ns¡eú TT.
ø£qTø£ ªªÁ|ür‹µµ j˚T $wüjT· +. Á|ür‹øÏ (nqTuÛeÑ +) $T+∫ $wüjT· eT+≥÷ @B ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ $wüj·T+ MT<ä Á|ür‹ Ä<Ûës¡|ü&ç ˝Ò<äT. Á|ür‹ ñ+fÒ $wüj·T+ ñ+≥T+~.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 155
Á|ür‹ ˝Ò<ä+fÒ $wüj·T+ ñ+&É<äT. eT{Ϻ ñ+fÒ |òüT≥+ ñ+≥T+~. eT{Ϻ ˝Òø£b˛‘˚
|òTü ≥+ ñ+&É<Tä . n˝≤π> Ç~˙ï. nj·÷´! ªª$wüjT· + ñ+fÒ Á|ür‹ ñ+≥T+~. $wüjT· +
˝Òøb£ ˛‘˚ Á|ür‹ ˝Ò<Tä µµ nì >∑÷&Ü Hê´j·T+ düèwæ+º #˚ neø±X¯+ ñqï~>∑<ë! - düe÷:-
dü«|üï+˝À $wüj÷· \T ˝Òøb£ ˛sTTHê Á|ür‹ ñqï~ >∑<ë! eTs¡D+Ï ∫q ‘·+Á&ç yÓTT<ä\>∑Tyês¡T
ø£\˝À ñ+&És¡T >∑<ë! nsTTHê ø£qã&É‘ês¡T. ø£qTø£ $wüj·T+ ñ+fÒH˚ <äs¡Ùq+
ñ+&Ü\qï ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . C≤>∑s+¡ ˝À ñqïfÒ¢ dü«|üï+˝Àq÷ áX¯«s¡T&ÉT düèwæ+º ∫q
$wüj÷· \T ñHêïj·Tqe#·Tà >∑<ë! - n+fÒ ndü\T C≤>∑s+¡ ˝Àq÷ áX¯«s¡dèü wæº $T<∏´ä
n+≥THêï+ ø£<ë! C≤>∑s+¡ ˝À nqTuÛeÑ (C≤„q) _Ûqï+>± áX¯«s¡ düèwæº ñqï<äH˚ yê]øÏ
düe÷<Ûëq+ Ç~>√! ªªC≤>∑s+¡ ˝À ˝≤>±H˚ dü«|üï+˝À >∑÷&Ü áX¯«s¡dèü wæº $wüj÷· \THêïsTT.
yê{Ï ñìøÏ nqTuÛeÑ + MT<äH˚ Ä<Ûës¡|&ü ç ñqï~. ˝Ò<ë, »q´ C≤„HêìøÏ »qø£yTÓ qÆ
$wüj÷· \T+{≤sTT. ø±ì n»q´yÓTqÆ C≤„qeTTq≈£î (ì‘·´+ dü‘´· +) »q´yÓTqÆ nì‘·´yÓTqÆ
$wüj÷· \ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . n»q´yÓTqÆ ì‘·´C≤„qeTTqï<äì MTs¡÷ #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! ø£qTø£
˝Ò<qä sê<äT. Ä ì‘·´C≤„qy˚T ªÄ‘·àµ nì y˚TeTT, n~ Ä‘·àjÓTTø£ÿ >∑TDeTì MTs¡T -
n<˚><∑ ë eTq $s√<Ûeä TT.
nj·÷´! |òTü {≤~ $wüj÷· \T á ì‘·´C≤„HêìøÏ m˝≤ dü+ã+~ÛkÕÔsTT? - düe÷:-
ì‘·´C≤„qy˚T n$<ä´e\q »q´C≤„q+>± nq>± eè‹ÔC≤„q+>± nq>± |òTü {≤~ $wüj÷· \≈£î
dü+ã+~Û+∫q nì‘·´C≤„q+>± nsTTq~. Ç{Ϻ C≤„q+ $wüj·÷\T+fÒH˚ edüTÔ+~.
Bìe\qH˚ $wüj÷· qTuÛyÑ ê\T ekÕÔsTT. ˝Ò<ë ì‘·´C≤„qeTT Ä‘·àj˚T nì #ÓbÕŒ+. Ä‘·à
ñ+fÒH˚ @<Ó’Hê ñqï<äì ‘Ó\TdüTÔ+~. ø£qTø£ $wüj·÷˝…’Hê ªªÄ‘·àdü‘·ÔqTµµ ãfÒº >∑<ë
nqTuÛÑyêìøÏ e#˚Ã~. ø£qTø£ n˝≤ nsTTHê #Ó|üŒe#·TÃqT. »>∑‘·TÔ≈£î kı+‘· ªñìøϵ
˝Ò<äT. Ä‘·à≈£î kı+‘· ªñìøϵ ñqï~. ªªH˚qT ñHêïqTµµ - nì nqTø√>∑*–+<˚
dü«‘·+Á‘·+>± ñqï≥T¢. ø±ì |òTü {≤~ »>∑‘T· Ô n˝≤ nqTø√˝Ò<Tä . eTqy˚T <ëìì ªªÇ~
≈£î+&ɵµ nì >∑T]ÔkÕÔ+. ø£qTø£ eTq dü‘,Ô· eTq nqTuÛeÑ + - M{Ïe\qH˚ »&É|<ü ës¡eú TT\≈£î
ªªdü‘µÔ· µ (ñìøÏ) \_ÛdTü +Ô ~. eTq nqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛sTTHê |òTü ≥+ n+‘·≈î£ eTT+<äTqT+∫
ñ+&ç ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì ªñqï<äìµ eTq+ uÛ≤$+#˚+‘·ei≈£î <ëìøÏ ªñìøϵ sê<äT.
˝Ò<+ä fÒ ≈£î+<˚{Ï ø=eTTà >∑÷&Ü ñ+<äqe#·TÃqT. H˚qTHêïqì Á|ü‘´· j·T+ sêø£eTT+<äT
>∑÷&Ü ªÄ‘·àµ ñqï~ >∑<ë! n˝≤π> |òTü {≤ìøÏìï ªdü‘µÔ· ñ+&Ée#·Tà >∑<ë! nì n+fÒ -
≈£î<äs<¡ Tä . ªªH˚qTHêïqTµµ nì uÛ≤$+#˚yê&ÉT Ä Á|ü‘´· j·÷ìøÏ (C≤„HêìøÏ) eTT+<˚ dæ<+∆ä >±
ñHêï&ÉT >∑<ë! ªÇ~ ≈£î+&ɵ nqï Á|ü‘´· j·÷ìøÏ eTT+<äT ª|òTü ≥+µ dæ<+∆ä >± ˝Ò<Tä . ø£qTø£
nqTuÛÑe+ jÓTTø£ÿ ñìøÏ $wüj·÷\qTãfÒº>±ì, C≤„‘· nsTTq e´øÏÔøÏ >±ì nBÛq+
95
156 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±<äT. m+<äTø£+fÒ C≤„‘·j˚T nqTuÛÑe+ ø£qTø£.n˝≤ø±ø£ nqTuÛÑe+ ø£qï _Ûqï+>±
Á|üe÷‘·qT (nq>± Jes¡÷|üyÓTÆq n+‘·'ø£s¡DqT) #Ó|üŒ<ä\∫‘˚ Ä Á|üe÷‘· >∑÷&Ü
nqTuÛÑyêìï ãfÒº ªñqï≥T¢µ >∑T]ÔkÕÔ+. yêdüÔyêìøÏ Á|üe÷‘· dü«s¡÷|üy˚T nqTuÛÑeeTT
ªø£qTø£ Á|üe÷‘· nsTTHê nqTuÛyÑ ê‘Y _ÛqïyÓTqÆ yê&ÉT ø±<äT. kÕøÏj
å T˚ nqTuÛeÑ eTT. Ä
kÕπøå @<√ ˇø£ X¯Øs¡+ Á>∑V≤æ +∫ ªÁ|üe÷‘·µ>± (n$<ä´e\q) e÷sê&ÉT.
nqTuÛ÷Ñ ‹ <äèX¯´+ ø±<äT -
ªªnqTuÛÑ÷‹ <äèX¯´+ ø±<äT - Á<äwüº - ø£qTø£, <äèX¯´ <Ûäs¡à+ ø£\~ Á<äwüº ø±<äT,
|òTü ≥+ ˝≤>±µµ - Ç~ ˇø£ nqTe÷q yêø£´eTT. Ç~ dü]j·÷? ø±<ë? nqï $#ês¡D
#˚<ë›+! Ç~ dü]ø±<äì sêe÷qTE&ÉT. ªª‘·qT bı+~q$, Á|üe÷D dæ<e∆ä TT\sTTq$
nsTTq ì‘·´‘·«, dü«j·T+Á|üø±X¯‘ê«~ <Ûsä à¡ eTT\T >∑\e⁄ ø£qTø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ (nqTuÛeÑ +)
<äèX¯´yÓTqÆ <˚. ì‘·´‘ê«<äT\T øπ e\+ C≤„q+ ø±e⁄. C≤„qeTTq≈£î ì‘·´‘ê«~ <Ûsä êà\≈£î
dü«s¡÷|ü+˝À uÛ<Ò +ä ñqï~. á ì‘·´‘·«+, dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· +, @ø£‘«· eTT - yÓTT<ä˝q’…
yê{ÏøÏ ªC≤„qeTTµ nH˚<˚ s¡÷|üeTq≥+ qeTàX¯ø´£ +ø±<äTµµ - nì sêe÷qTEì yê<äeTT
- Ç~ j·TTø£+Ô ø±<äT - eTq+ #·÷∫q <Ûsä êà\T. eTq <Ûsä êà\T >±e⁄. ø£qTï s¡÷bÕìï
#·÷düT+Ô ~. Ä s¡÷|ü+ ø£+{Ï~ ø±<äT. #·÷&Éã&˚ |òTü {≤~ edüTeÔ ⁄\~. ø£qTï m<äT{Ï
edüTeÔ ⁄˝Àì <Ûsä êà\qT #·÷∫q≥T¢ ‘·q˝Àì <Ûsä êà\qT #·÷&É˝<Ò Tä >∑<ë! <˚e<ä‘T· &Ô TÉ ‘·q
‘Ó\<¢ qä +, ˝≤e⁄ yÓTT<ä˝q’… yêìì >∑eTìkÕÔ&TÉ >∑<ë! nqe<äT.› n~ yêì <Ûsä à¡ + ø±<äT.
<˚V≤ü <Ûsä à¡ +. <˚e<ä‘T· &Ô TÉ <˚V≤ü + ø£qï _Ûqï+. ‘·q düTU≤ìï ‘êqT >∑eTìkÕÔ&TÉ >∑<ë!
n+fÒ düTK+ eTH√<Ûsä à¡ +. n‘·ì Ä‘·à <Ûsä à¡ + ø±<äT. <˚e<ä‘T· &Ô TÉ y˚sT¡ . eTqdüT‡ y˚sT¡ .
á $<Ûä+>± ªª‘·q <Ûäsêà\T ‘·q≈£î ‘Ó*j·Teìµµ ‘˚*+~. nqTuÛÑe <Ûäsêà\ì MTs¡T
#Ó|æŒq ì‘·´‘ê«~>∑TD≤\T me]øÏ ‘Ó\TkÕÔsTT? nqTuÛÑe+ ‘·H˚ ‘Ó*dæø=+≥T+<ä+fÒ
yê´|ò÷ü ‘·eTT. á nqTuÛeÑ y˚T ‘Ó*dæø=+≥T+<äq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . nqTuÛeÑ + ˇø£ÿfÒ ø£qTø£.
nqTuÛeÑ + ø±≈£î+&Ü eTs=ø£{Ï >∑T]Ô+#˚~ ˝Ò<Tä . Ä eTi=ø£{Ï »&É|<ü ës¡yú T˚ . »&ÉyTÓ HÆ ê
ø£qTï s¡÷bÕìï Á>∑Væ≤k˛Ô+~ >∑<ë! nqe#·TÃqT. n~ kÕ<Ûäq+ e÷Á‘·y˚T. ø£s¡Ôø±<äT.
»&ÉyTÓ qÆ eTqdüT‡ ‘·q <Ûsä à¡ yÓTqÆ düTK+ yÓTT<ä˝q’… yêìì Á>∑V≤æ k˛Ô+~ >∑<ë! nqe#·TÃqT.
n~ >∑÷&Ü ˝À|ü* kÕ<Ûqä eTT (n+‘·'ø£sD¡ +) ø£qTø£ »&ÉyT˚ . nqTuÛeÑ + ø±≈£î+&Ü
eTs√ ªªÄ‘·àµµ á ì‘·´‘ê«~ <Ûsä êà\qT ‘Ó*dæø=H˚ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . nqTuÛeÑ y˚T Ä‘·à.
eTs√ Ä‘·à ˝Ò<Tä >∑<ë! ø£qTø£ ªì‘·´‘·«+µ yÓTT<ä˝q’… $ nqTuÛeÑ <Ûsä êà\sTT‘˚ n$ ‘Ó*j·Tã&˚
neø±X¯+ ˝Ò<Tä . ‘Ó*dæø=H˚yê&ÉT yπ̊s ˝Ò&TÉ ø£qTø£. ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê düsπ n$ <Ûsä êà\T
- n+fÒ ªª≈£î+<˚{Ï ø=eTT൵ >∑÷&Ü ñ+&Ée#·TÃqT. ø£qTø£ nqTuÛ÷Ñ ‹øÏ <Ûsä à¡ + n+≥÷
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 157
@B ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ nqTuÛeÑ + <ë«sê eTq+ ‘Ó*dæø=H˚ ì‘·´‘ê«~ <Ûsä êà\T - ìC≤ìøÏ
nqTuÛeÑ <Ûsä êà\T ø±e⁄. e÷j·T, <ëìe\q e∫Ãq |ü<ës¡<ú säÛ êà\÷ ø±e⁄. øπ e\+ nqTuÛ÷Ñ ‹
<Ûsä êà\T>± e÷j·Te\q ø£*Œ‘·yTÓ Æ ø£ìŒ+#˚$ e÷Á‘·yT˚ . yêdüeÔ +>± nqTuÛ÷Ñ ‹ <Ûsä êà\T
ø±e⁄. eT] sT÷ <Ûsä êà\T ì»+>± ˝ÒìesTT‘˚ nqTuÛ÷Ñ ‹ Ç+<äT≈£î $s¡T<ä+∆ >± ªnì‘·´+
»&ÉeTT, _Ûqï+µ nsTTb˛‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ - ø±<äT. ì‘·´‘ê«<äT\T ˝ÒqfÒ¢ nì‘·´‘ê«<äT\÷
ñ+&Ée⁄. nqTuÛeÑ + øπ e\+ X¯ó<ä+∆ . <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·+. yêdüeÔ +>± uÛ≤dæ+|üCj
Ò T· <ä–q edüTeÔ ⁄+fÒ
<ëìì ªªnqTuÛ÷Ñ ‹µµ uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~. (‘·>\∑ ã&˚ |ü<ës¡+ú ñ+fÒ ªªì|ü, s¡+>∑T, y˚&,ç
eT+≥µµ - ñ+{≤sTT. n{Ϻ |ü<ës¡+ú ˝Òøb£ ˛‘˚ nB ˝Ò<Tä . n–ï n+‘·Øq¢ +>± ñ+≥T+~
- nqTyê<ä≈î£ &ÉT). yêdüeÔ +>± Ä <äX˝¯ À ø±\Á‘·jT· + ñ+fÒ ªªnqTuÛ÷Ñ ‹µµ ø±\Á‘·jT· +˝Àq÷
ñ+≥T+<äHê*. n~ ì‘·´+ ne⁄‘·T+~. n˝≤H˚ dü+K´\T ñ+fÒ n~ ªª@ø£+µµ ne⁄‘·T+~.
e´eVü‰s¡+˝À n$ ñ+{≤sTT ø£qTø£. Ä ˝…ø£ÿq ì‘·´+, dü«j·T+Á|üø±X¯+, @ø£+ -
e+{Ï <Ûsä êà\T ø£qã&ÜÔsTT. ø£qTø£ #·÷|æq nqTe÷q+ ìs√›wyü T˚ . <äèX¯´yÓTqÆ <ëì @
<Ûsä à¡ yÓTHÆ ê <äè• (C≤„q+) j·T+<äT+&É<Tä .
nj·÷´! <äè• (C≤„q+) j·T+<äT ª<äè•‘·«+µ ñ+<ë? ˝Ò<ë? - ñ+<ä+fÒ ªª<ä蕵µ
j·T+<äT <Ûsä à¡ sêVæ≤‘·´+ sê<äT. ˝Ò<+ä fÒ ª<ä蕵 j·T+<äT <äè•‘·«+ ˝Ò<Hä êïs¡T. ø£qTø£ n~
ª<äè•j˚Tµ ø±<äHê*. |òTü ≥‘·«+ ˝Òì~ |òTü ≥+ m˝≤ ne⁄‘·T+~. |òTü ≥‘·«+ ˝Òì~ |ü≥+.
n~ >∑÷&Ü |òTü ≥+ ne⁄‘·T+<ë?
düe÷:- e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À <Ûsä à¡ + nì, <Û]ä à nì s¬ +&ÉT |ü<ësêú\THêïj·÷?
˝Òyê? ñ+fÒ - ìs¡sú à¡ ø£+ nsTTq edüTeÔ ⁄>± - <Ûsä à¡ + ñqïfÒ.¢ <Ûsä à¡ + MT<ä eTs√ <Ûsä à¡ +
ñ+&É<Tä >∑<ë! <Ûsä à¡ +˝À >∑÷&Ü eTs√ <Ûsä à¡ + ñ+&É<Tä >∑<ë! <Ûsä à¡ +˝À >∑÷&Ü eTs=ø£
<Ûsä à¡ + ñ+fÒ n~ <Û]ä à ne⁄‘·T+~ >±ì <Ûsä à¡ + ø±<äT. Bììã{Ϻ ª<Ûäs¡à+µ <Ûäs¡à‘·«s¡Væ≤‘·+
nsTT‘˚ ªª<ä蕵µ >∑÷&Ü <äè•‘·«s¡V≤æ ‘·+ m+<äT≈£î ø±<äT? ˝Ò<+ä fÒ - ª<Ûsä à¡ eTT, <Û]ä ൠnH˚
e´eVü‰s¡+ >∑÷&Ü ˝Ò<qä e\dæedüT+Ô ~.
nj·÷´! C≤„qeTT˝À ªÁ|üø±X¯+µ nH˚ <Ûsä à¡ + ñ+~. ªÁ|üø±X¯+µ n+fÒ @<ÓH’ ê
(∫‘·TÔ / n∫‘·T)Ô e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ e#˚Ã+<äT≈£î|üj÷Ó >∑|&ü ≥É +. Ç~ düs«¡ edüTkÔ Õ<Ûës¡DeTT.
nkÕ<Ûës¡DyÓTqÆ ~ eTi=ø£{.Ï n~ e´eVü‰sêìøÏ ø£sà¡ >±e≥+ (Äã®ø)º˘ . n<˚ e´eVü‰sêìøÏ
Á|ü‹jÓ÷– ø±e≥+. (|òTü ≥eTT nH˚ e´eVü‰sêìøÏ ª|òTü ≥+µ Á|ü‹jÓ÷–. Ç~ ñ+fÒH˚ Ä
e´eVü‰s¡+ |ü⁄≥TÔ+~). |òüT≥eTT Á|üø±•+#·≥+ n+{≤eTT. Bìì |òüT{≤~ $wüj·T
Á|üø±X¯eTT n+{≤eTT. Ç~ eTTK´yÓTqÆ e´eVü‰s¡eTT. Ç{Ϻ e´eVü‰sêìøÏ nedüsy¡ TÓ qÆ ~
96
158 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªC≤„qy˚Tµµ. Ç~ s¬ +&ÉT s¡ø±\T 1) C≤„‘· (Je⁄&ÉT / <˚e⁄&ÉT) nsTTq (<Û]ä à) C≤„qeTT.
2) C≤„‘j · TÓ Tø£ÿ <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„qeTT. ªC≤„‘µ· nsTTq C≤„qy˚T <Ûsä à¡ s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„HêìøÏ
ùV≤‘·Te⁄. á C≤„‘· nsTTq C≤„qeTT @ø£eTT, Á|ü‘´· ø˘ (X¯Øsπ +Á~j·÷<äT\ ø£qï _Ûqï+)
nqT≈£L\eTT (e´eVü‰sê\≈£î) Ç~ C≤„q - kÕ<Ûës¡D Á|üø±X¯eTT. Çø£ ‘·q˝Àì sT÷
<Ûsä à¡ eTT\qT, ‘·q≈£î $wüjT· +>± m<äTs¡T>± ñqï |òTü {≤~ |ü<ësêú\qT yê{Ï <Ûsä êà\qT
‘Ó*j·TCÒdæ e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ ‘Ó#Ã˚ ~ <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„qeTT. BìøÏ ùV≤‘·Te⁄ ô|q’ #Ó|Œæ q <Û]ä à
nsTTq C≤„qeTT. á s¬ +&ÉT ø£*|æ nkÕ<Ûës¡DeTT. (H˚qT-kÕ<Ûës¡D Á|üø±X¯eTT. H˚qT˝Àì
>∑TD≤\T H˚qT≈£î m<äTs¡T>± ñqï |òTü {≤~ $wüj÷· \qT ‘Ó*ù|~ nkÕ<Ûës¡D Á|üø±X¯eTT).
n˝≤ø±<äT. e´eVü‰sêìøÏ nqT≈£L\+>± ñ+&É≥+ s¬ +&ÉT s¡ø±\T. yÓTT<ä{~Ï e´eVü‰s¡+
ø£*– ñ+&É≥+ (e´eVü‰s¡ Á|ü‹jÓ÷–‘·«+) - (|òTü ≥eTT nqï e´eVü‰s¡+). s¬ +&Ée~
n{Ϻ e´eVü‰sêìøÏ ùV≤‘·TesTT ñ+&É≥+. yÓTT<ä{~Ï |òTü {≤~$wüj÷· \~.n~ |òTü ≥eTT
nH˚ e´eVü‰sêìøÏ ñ|üj÷Ó –düT+Ô ~. s¬ +&Ée~ C≤„HêìøÏ dü+ã+~Û+∫q~. Ç˝≤ ñ+fÒ
‘·qqT (C≤„q+) Ç‘·sT¡ \qT (|òTü ≥+) ø£*dæ ‘Ó*ùd~ C≤„q+jÓTTø£ÿ nkÕ<Ûës¡D Á|üø±X¯
\ø£Då + nq≥+ dü]ø±<äT. (n+fÒ C≤„q+ dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT. dü«Á|üø±X¯ø+£ ø±<äT.
nq>± ‘·qqT ‘êqT Á|ü‘´˚ ø£+>± ‘Ó\T|ü⁄ø=qe\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . n~ |üsÁ¡ |üø±X¯øe£ TT
e÷Á‘·yT˚ . B|ü+ ‘·qqT ‘êqT #·÷|ü<Tä . dü«j·T+>± ø£qã&ÉT‘·T+~. |òTü {≤ìï #·÷|ü⁄‘·T+~).
nj·÷´! e´eVü‰sêqT≈£L\+>± ñ+&É≥+ Á|üø±X¯\ø£Då + nsTT‘˚ |òTü ≥+ >∑÷&Ü
e´eVü‰sêqT≈£L\+ ø£qTø£ n~ >∑÷&Ü Á|üø±X¯+ (n‹yê´|æ)Ô ne⁄‘·T+~. n+<äTe\q
y˚TeTT n˝≤ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ‘·H˚ Ç‘·sT¡ \ e´eVü‰sêìøÏ nqT≈£L\+>± ñ+&É≥+ Á|üø±X¯+
nì #ÓbÕŒ+. n{Ϻ e´eVü‰sêqT≈£L\‘·≈î£ n~ ùV≤‘·Te⁄ ø£qTø£ \ø£Då + |òTü {≤<äT\≈£î
#Ó+<äø£ Á|üø±XÊìπø #Ó+<äT‘·T+~ - düe÷:- n˝≤ø±<äT. |òTü ≥+ dü«j·T+Á|üø±X¯+ >±<äT
ø£qTø£. dü«j·T+>± n~ ª|òTü ≥+ ø£qã&ÉT‘·Tqï~µ nqï e´eVü‰sêìøÏ dü+ã+~Û+#·≥+
≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ n{Ϻ e´eVü‰sêìøÏ ùV≤‘·Te⁄>± C≤„q+ (Á|üø±X¯+) nedüsy¡ T˚ . m˝≤>∑+fÒ
dü«j·T+>± yÓ\T>∑ì |òüT{≤ìï #·÷|ü{≤ìøÏ ªyÓ\T>∑Tµ ø±e\dæq≥T¢ C≤„q+ nedüs¡+.
ø±ì dü«j·T+CÀ´‹ nsTTq C≤„Hêìï ‘Ó\T|ü{≤ìøÏ eTs√ yÓ\T>∑T / C≤„q+ nedüs+¡
˝Ò<Tä . <ëìì n~ ‘·H˚ #·÷|ü⁄ø=qe\dæq |üì˝Ò<Tä . B|ü+ ‘·qqT, ‘·H˚ #·÷|ü⁄ø=qe\dæq
|üì˝Ò<Tä . B|ü+ ‘·qqT, ‘·q‘√u≤≥T ‘·q yÓ\T>∑T˝À ñqï |òTü {≤<äT\qT #·÷|ü⁄‘·T+~
>∑<ë! nfÒ¢ C≤„q+>∑÷&Ü Ç‘·s¡T\qT ‘Ó*|æq≥T¢ ‘·qq÷ ‘Ó\T|ü⁄ø=+≥T+<äqe#·TÃqT
>∑<ë! nì nqsê<äT. ªªdü÷s¡T´&ÉT |òüT{≤ìï yÓ*–düTÔHêï&ÉTµµ (Á|üø±X¯j·T‹) nqï
e÷≥qTã{Ϻ |òTü ≥+ yÓ*–+#˚ / yÓ*–+#·ì dü÷s¡T´\ eT<Û´ä @<√ ‘˚&Ü ñ+&Ü*. ˝Òøb£ ˛‘˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 159
Ä e÷fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . ªª<˚e<ä‘T· &Ô TÉ ns¡eú TT #Ó|ü #·THêï&ÉTµµ nqï e÷≥˝À ns¡+ú uÀ~Û+#·T
/ uÀ~Û+#·ì <˚e<ä‘T· qÔ ≈£î eT<Û´ä q ‘˚&Ü ñ+&Ü* >∑<ë! Ç˝≤π> ªªdü÷s¡T´&ÉT ‘·qqT
Á|üø±•+|üCÒdæø=Hêï&ÉTµµ nqï|ü⁄&ÉT ‘·qqT Á|üø±•+|üCÒdæø=H˚ / Á|üø±•+|üCÒdæø=qì
dü÷s¡T´\ eT<Û´ä ‘˚&Ü ñ+&Ü* >∑<ë! ñ+&Ée#·TÃq+fÒ @$T{Ï Ä ‘˚&Ü? Á|üø±X¯e÷?
nÁ|üø±X¯e÷? Á|üø±X¯yTÓ ‘Æ ˚ Á|üø±•+|üCj Ò T· ≈£î+&Ü ñ+&É˝&Ò TÉ . nÁ|üø±X¯eTsTT‘˚ dü÷s¡T´&ÉT
Á|üø±X¯s¡Væ≤‘·T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT. (nsTT‘˚ |òüT{≤<äT\qT m˝≤ Á|üø±•+|üCÒkÕÔ&ÉT -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ ‘·qqT ‘·H˚ yÓ*–+#·Tø√e≥+ nH˚~ ≈£î<äs¡<äT. ø£qTø£ ∫‘·TÔ
(C≤„q+) dü«|üs¡Á|üø±X¯+ ø±ø£ |üs¡Á|üø±X¯ø£y˚T. n+<äT#˚‘· n∫‘·Œ<ës¡úeTT\T nq>±
»&É|<ü ës¡eú TT\T Á|üø±•+#·{≤ìøÏ ùV≤‘·Tej˚T´<˚ C≤„qeTT. n+‘˚>±ì C≤„q|ü<ës¡eú TTqT
e´eVü‰sêqT>∑TD+>± #˚ùd~ ø±<äT. ª∫‘·TµÔ nq>± C≤„qy˚T dü«j·T+Á|üø±X¯yT˚ .
nj·÷´! n˝≤ nsTTHê »&É|<ü ës¡ú e´eVü‰sêqT≈£L\ ùV≤‘·TyÓq’ Á|üø±X¯+ nH˚
<Ûsä à¡ + ø£\<äT ø£qTø£ C≤„q+ <Ûsä à¡ düV≤æ ‘·eTT >∑<ë!
düe÷:- ø±<äT - e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À C≤„q+ dü<säÛ à¡ ø£+ n+fÒ dæ<∆ä kÕ<Ûqä y˚T.
|æwùºü |wüDy˚T. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À nsTT‘˚ ndü\T Ä <äX˝¯ À »&É|<ü ës¡yú TÓ qÆ Á|ü|+ü #·yT˚
ø£qã&É<äT ø£qTø£ <ëìì uÛ≤dæ+|üCÒj·T≥+, n+<äTø£qT≈£L\yÓTÆq ùV≤‘·Te⁄ ø±e≥+
nqï $wüj÷· ˝Ò ˝Òe⁄. Çø£b˛‘˚, <Ûsä à¡ uÛ÷Ñ ‘·C≤„HêìøÏ<ìä , <Û]ä àuÛ÷Ñ ‘·C≤„HêìøÏ<ìä ‘·eTs¡T
#Ó|Œæ q~ dü«ø£b˛\ ø£*Œ‘·eTì nÁ|üe÷DeTì nÁ>±Vü≤´eTì Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒ+.
ø£qTø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ ìs¡sú à¡ ø£yT˚ .
Ç#·Ã≥ sêe÷qTE\yês¡T eTi=ø£{Ï #ÓbÕŒs¡T - ªªC≤„qeTTq+<äT »&É‘«· +
˝Ò<äT ø£qTø£ C≤„HêìøÏ »&É‘ê«uÛ≤eeTì >±ì, C≤„q‘·«s¡÷|üuÛ≤e+ >±ì <Ûäs¡à+>±
ˇ|üø√yê*. ˝Ò<ä+fÒ - Ç~ ÁãVü≤à+ ø±<äT, n~ ÁãVü≤à+ ø±<äT - nì #˚dæq
ìùw<Ûë\e\q ∫es¡≈î£ @B˝Ò<ìä #Ó|Œæ q≥¢e⁄‘·T+~ ˝Ò<ë @MT #Ó|Œæ q≥T¢ ø±<äTµµ.
düe÷:- n~ ‘·|ü - Äj·÷ ìùw<Ûë\T b˛>± $T–˝Ò~ ªªÁãVü≤à+µµ nì #ÓbÕŒ+
ø£qTø£ ªX¯Sq´yê<ä+µ ø±<äT. ne~Û ˝Ò≈î£ +&Ü ìùw<Û+ä ≈£î<äs<¡ Tä . <˚ìô|q’ düeTdüÔ <Ûsä à¡ eTT\T
ìùw~Û+#êyÓ÷ n~ ñqïfÒ¢ >∑<ë!á ìùw<Ûë\ìï+{ÏøÏ Ä<Ûës¡+ (n~Ûøs£ D¡ +) >± ˇø£
edüTeÔ ⁄ ñqïfÒ¢ ø£<ë! n+‘·e÷Á‘·+#˚‘· C≤„qeTTq≈£î ªìùw<Ûë\≈£î ne~Û ˝Ò<ë Ä<Ûës¡+
ø±e≥+ nH˚ >∑TD+ ˝Ò<ë <Ûsä à¡ + e∫Ã+<äqTø=q>∑÷&É<Tä . yêdüeÔ <äX˝¯ À á ìùw<Ûë\T
@M ñ+&Ée⁄ >∑<ë! m+<äTø£+fÒ á Á|ü|+ü #·yT˚ ñ+&É<Tä . Çø£ <ëìøÏ ìùw<Û+ä @$T?
ø£qTø£ C≤„qs¡÷|ü+, Á|ü‘´· >±‘·à, dü«j·T+Á|üø±X¯ó&ÉT, nK+&ÉT&ÉT, ì‘·T´&ÉT, n~«rj·TT&ÉT
97
160 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nsTTq |üsÁ¡ ãVü≤àeTT $wüjT· +˝À e÷j·Te\q ø£qã&˚ sT÷ Á|ü|+ü #·eT+‘ê m&Ü]˝À
m+&Ée÷e⁄\ e+{Ï<ìä , yêdüeÔ +>± ˝Ò<ìä dæ<ë∆+‘·eTT. ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À ªªC≤„q+µµ -
dü‘´· eTT, ì‘·´eTT, dü«j·T+Á|üø±X¯eTT, @ø£eTT - Ç+ø± Ç˝≤ ñqï $X‚wDü ≤\T _ÛqïyÓTqÆ
$wüj÷· \qT (nq>± dü‘´· + - y˚sT¡ , ì‘·´+ y˚sT¡ - Ç˝≤) #Ó|⁄ü qÔ ï≥¢sTT‘˚ ÁãVü≤àeTT/
C≤„qeTTq+<äT $X‚cÕ\T / <Ûsä êà\TqïfÒ¢ ªn˙ï ˇπø ns¡+ú µ n+fÒ nìï |ü<ë\T e´s¡eú TT
ø£<ë! - nì nq≥+ ‘·|ü - nìï ˇπø ns¡yú T˚ . nsTTHê |ü⁄qs¡TøÏÔ ˝Ò<Tä . e´s¡‘ú ˝· <Ò Tä .
ªª$wüßsí êïsêj·TD' ø£èwü'í µµ nqï X¯u≤›\T ˇπø $wüßeí ⁄qT #Ó|Œæ Hê yê{Ïì yê&ç+∫q ì$T‘êÔ\T
(Á|üeè‹Ôì$T‘êÔ\T) y˚sT¡ ø£qTø£ |ü⁄qs¡T≈£î\Ô Tø±e⁄. (nq>± yê´|ækÕÔ&TÉ ø£qTø£ $wüßeí ⁄,
»\ / »qdüeT÷Vü≤ Vü≤è<äjT· ìyêdæ ø£qTø£ Hêsêj·TDT&ÉT, q\¢ìyê&ÉT ø£qTø£ ø£èwüß&í TÉ
- Ç˝≤).
nj·÷´! dü$X‚wyü TÓ qÆ (dü>T∑ D) edüTeÔ ⁄˝À n≥Te+{Ï >∑TD>∑D≤\T+{≤sTT ø£qTø£
yê{Ïì ã{Ϻ $X‚wüD≤\T n˝≤ $e]+#·e#·TÃqT. ø±ì ìs¡TZDyÓTÆq edüTÔe⁄˝À m˝≤
düeTq«j·TeTT? - düe÷:- ìs¡TDZ edüTeÔ ⁄q+<äT >∑÷&Ü e´eVü‰s¡<Xä ¯ ñqï+‘·ei≈£î
eTq+ ø£*Œ+∫q ì‘·´‘ê«~ $X‚cÕ\T+{≤sTT.n+<äTe\q nìï $X‚wDü ≤\T ekÕÔsTT.
Ç+‘· m+<äT≈£î? |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À ì‘ê´~X¯ãe› TT˝Ò ˝Òe⁄. ø£qTø£ n$ ÁãVü≤à Á|ü‹bÕ<äøe£ TT\T
ø±e⁄. n+<äTe\q dü>T∑ D‘·«eT÷ ˝Ò<Tä .
sêe÷qTE\yês¡T Ç+ø=ø£ e÷≥ nHêïs¡T - ªªC≤„qeTT dæ~∆düTÔ+<ë?
dæ~∆+#·<ë? - dæ~∆ùdÔ n~ dü<Ûäs¡àø£y˚T / dü$X‚wüy˚T / dü>∑TDy˚T. dæ~∆+#·<ä+fÒ
Äø±X¯|⁄ü wüŒ+e˝… ndü+uÛeÑ y˚Tµµ - düe÷:- n~ ‘·|ü - dæ~ø∆ Ï dæ~∆ ñ+<ë? ˝Ò<ë?
ñ+<ä+fÒ <ëìøÏ eTi=ø£ dæ~∆ <ëìøÏ eTi=ø£{Ï - nì nqedüú. ˝Ò<ä+fÒ ªªdæ~∆µµ
‘·T#·Ãe¤ TsTT´+~. nj·÷´! nqedüeú \q dæ~ø∆ Ï eTi=ø£ dæ~ì∆ n+^ø£]+|üøb£ ˛sTTHê,
C≤„q+ dæ~+∆ ∫q<äì MTπs #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! C≤„q+ dü«j·T+dæ<e∆ä Tì >∑<ë ‘·eT yê<ä+.
ø£qTø£ C≤„q+ dü<säÛ à¡ ø£yT˚ - n˝≤ø±<äT - C≤„q+ dü«j·T+ dæ<e∆ä T+fÒ C≤„qy˚T dæ~.∆
ø£qTø£ eTi=ø£ dæ~∆ ˝Ò<ìä ns¡eú TT. dæ~∆ n+fÒ Á|ür‹. Á|ür‹ n+fÒ C≤„qy˚T. ø£qTø£
C≤„qy˚T dæ~∆ ø£qTø£ BìøÏ eTs√ dæ~ì∆ n+^ø£]+|üeTT. nj·÷´! dæ~j ∆ T˚ C≤„qeT+fÒ
<˚ìøÏ dæ~.∆ <˚ìì >∑÷]Ã dæ~∆ - nì Á|ü•ïkÕÔ+. <˚ìø° ø±<äT. <˚ìì >∑÷]Ã ø±<ä+fÒ n~
dæ<∆˚ ø±<äT. ªdæ~µ∆ nH˚~ |ü⁄Á‘·‘«· + ˝≤>± (me&ÉT |ü⁄Á‘·T&ÉT meìøÏ |ü⁄Á‘·T&ÉT) ªmes¡T,
me]øϵ nqï~ ñ+&Ü*. Ä‘·à≈£î dæ~∆ n+{≤sê? meØ Ä‘·à? C≤„qy˚T Ä‘·à n+fÒ -
n~ ‘·|ü &ÉTe÷≥. ˇø£ e´øÏøÔ Ï @<√ˇø£ $wüjT· +>∑÷]à ªdæ~µ∆ s¡÷|ü+>± \_Û+#˚ ªC≤„q+µ
dü«j·T+>± ªÄ‘·àj˚Tµ m˝≤ ne⁄‘·T+~? nì sêe÷qTE&ÉT. - düe÷:- |üXó¯ |ü⁄Á‘ê<äT\T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 161
|ò\ü +>± \_Û+#˚ dæ~∆ ˇø£{.Ï |òTü ≥|ü{≤~ $wüjT· C≤„q+>± \_Û+#˚ dæ~∆ ˇø£{Ï - á
s¡øy£ TÓ qÆ dæ<Tä \∆ qT y˚TeTT C≤„qeTì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ì‘·´ÁbÕ|æìÔ dæ~∆ nì #ÓbÕŒ+. n~
ì‘·´+. n»+. n~ meìøÏ, meìì >∑÷]à @s¡Œ&É<Tä . n+<äTøπ Ç~ Ä‘·àjÓTTø£ÿ dæ~∆
ø±<äT. Ä‘·àj˚T n»eTT ì‘·´yÓTqÆ edüTeÔ ⁄-dü«‘·+Á‘·yTÓ qÆ ~ ø£qTø£ me]ø° dü+ã+~Û+#·<Tä .
ˇø£]øÏ dü+ã+~Û+∫ ªX‚w+ü µ nsTTq edüTeÔ ⁄ |üsêBÛq+ ø£qTø£ ì‘·´eTT ø±<äT. n»eTT
ø±<äT. MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ nE&ÉT ì‘·T´&Óq’ Jyê‘·à |üse¡ ÷‘·à≈£î X‚w+ü n+{≤s¡T.
ø±ì Jyê‘·àj˚T |üse¡ ÷‘·à. ªª|üs¡e÷‘˚à‹#ê|ü⁄´ø£Ô' <˚ùV≤dæàHé |ü⁄s¡Twü' |üs¡'µµ nì ^‘·
#Ó|Œæ +~. |üse¡ ÷‘êàBÛqyÓTqÆ Á|üøè£ ‹>∑÷&Ü ì‘·´+ ø±<äT. nì‘·´y˚T - ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ <ä+‘ê
nì‘·´y˚T. ªª‘·‘·‡‘·´eT‘√q´<ës¡ÔyéTµµ nì ÁX¯ó‹. ø£qTø£ dü$wüj·TyÓTÆq dæ~∆ (C≤„q+)
Ä‘·à dü+ã+<Û+ä ø£\~. ì]«wüjT· yÓTqÆ dæ~∆ Ä‘·àj˚T.á $wüjT· + #ê˝≤kÕs¡T¢ |üPs¡«y˚T
Á|ü‹bÕ~+#êeTT. nj·÷´! C≤„q+ Ä‘·àø±<äT. Ä‘·à Á|ü‘´· ≈£îÿ (nr‘·+ / _Ûqï+) ø£qTø£.
Á|ü‘·´≈£îÿ n+fÒ C≤„qeTTq≈£î ÄÁX¯j·T+ ø±e≥+. n+fÒ C≤„qÁøÏj·T≈£î ø£s¡Ôø±e≥+.
dü+$‘·TÔ nq>± C≤„q+ ‘·q≈£î ø£sà¡ ø±<äT. ø£søÔ¡ ±<äT. ø±˝Ò<Tä >∑÷&Ü ø£qTø£ dü+$‘·TÔ
(C≤„q+) nq>± nqTuÛÑ$‘· nsTTq Ä‘·àjÓTTø£ÿ <Ûäs¡à$X‚wüeTT. düø£s¡àø£eTT. ‘·q
ñìøÏ#‘˚ · Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄\≈£î e´eVü‰s¡+ ø£*–+#˚ dü«uÛ≤e+ ø£\ nqTuÛeÑ + - n~
Ä‘·àø±<äT - düe÷:- Ä‘·à≈£î C≤„q+ <Ûsä à¡ + nq≥+ y˚TeTT n+^ø£]+#·+. ø±ì C≤„qy˚T
dü«s¡÷|ü+. n+fÒ n+^ø±s¡yT˚ . Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+ ÁøÏjT· j˚T ø£qTø£ ªÄ‘·àµ
Á|ü‘´· ø˘ - ÁøÏjT· \≈£î nr‘·+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? ÁøÏj÷· uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ C≤„q+ y˚sT¡ - Ä‘·à≈£î
dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+ y˚sT¡ n+fÒ - Ä Ä‘·à dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qeTTH˚ y˚TeTT ªªdü+$‘Yµµ
n+{≤eTT. ªª|òTü ≥+ Hê≈£î ‘Ó\TdüTµµ nH˚ düøs£ à¡ ø£yTÓ qÆ nqTuÛeÑ + Ä‘·à≈£î <Ûsä à¡ eTT ø±<äT.
dü«s¡÷|üeT÷ ø±<äT. n~ eè‹ÔC≤„qeTT nqT ù|s¡T>∑\ n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ + e÷Á‘·yT˚ .
n+‘·'ø£sD¡ + »&É+ >∑<ë! <ëìøÏ #˚‘q· <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„q+ m˝≤ <Ûsä à¡ + ne⁄‘·T+<äì
X¯+ø£ e<äT›. n+‘·'ø£s¡D+ ≈£î+&Ée+{Ï »&É+ ø±<äT. n<ä›+ e+{Ï »&É+. #Ó’‘·q´
Á|ü‹_+u≤ìï d”«ø£]+#·>∑\~. |ü+#·uÛÑ÷‘·dü‘êÔ«+X¯\ düe÷Vü‰s¡+>± ‘·j·÷¬s’q
n+‘·'ø£s¡D+ dü«#·Ã¤Á<äe´eTT. Ä‘êàqTÁ>∑Vü≤+e\q #Ó’‘·q´+ bı+~q n+‘·'ø£s¡D+
bı+<˚ <Ûsä à¡ y˚T MTs¡T #Ó|Œæ q ªnqTuÛeÑ +µ. Ç+<äT≈£î Á|üe÷D+ Ç~>√ ªªø±eTdü‡+ø£˝ÀŒ
$∫øÏ‘ê‡ ÁX¯<ë∆ nÁX¯<ë∆ <Ûèä ‹s¡<èäÛ ‹' ÁV”≤' BÛ' Ç‘˚´‘·‘‡· s¡«+ eTq @eµµ nì ÁX¯ó‹.
Bìe\q ªªC≤„HêìøÏ nr‘·+>± n»&ÉyTÓ qÆ eè‹Ôì ø£*Œ+#·≥+ nÁ|üe÷D+µµ
nì #Ó|Œæ q ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. eTqdüT‡ ø±e÷~s¡÷|ü+>± |ü]D$TdüT+Ô <äì
ÁX¯ó‹j˚T #Ó|æŒ+~. Ä |ü]D≤e÷H˚ï eTqdüT‡jÓTTø£ÿ eè‹Ô nì y˚TeTT #ÓbÕŒ+. Ä
98
162 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n+‘· ' ø£ s ¡ D Á<ä e ´eTTH˚ MTs¡ T >∑ ÷ &Ü Ä‘êàÁ•‘· y Ó T Æ q C≤„ q Á<ä e ´eTì #Ó | æ Œ
ñ+fÒ dü+‘√wüyT˚ . ø±ì n~ ì‘·´Á<äe´+ e÷Á‘·+ ø±<äT. n~ »q´+ ø£qTø£ nì‘·´+.
»q´yÓTqÆ <˚<H’Ó ê nì‘·´y˚T. n+‘·'ø£sD¡ +‘√ ‘ê<ë‘·à´+ n<Ûë´dü #˚jT· ≥+ e\q Ä‘·à≈£î
MTs¡T n+≥>∑{Ϻq ªC≤„‘·, Á|üe÷‘·, C≤„ìµ nH˚ _s¡T<ë\T e#êÃsTT. düTU≤ø±s¡+>±
|ü]D$T+∫q n+‘·'ø£sD¡ +‘√ ªeTy˚Tø£+µ ø±e≥+e\q ªH˚qT düTœìµ nqï e´eVü‰s¡+
e∫Ã+~. n˝≤H˚ $|üØ‘·+>± ø±*q ªªÇqT|ü>∑T+&ÉTµµ eTq≈£î ‘·–*‘˚ ø±\T‘·T+~.
ìC≤ìøÏ n–ï‘√ ªªeTy˚Tø£+µµ ø±e≥+e\qH˚ ÇqT|ü>T∑ +&ÉT yê‘·u{… qºÏ ≥T¢ #ÓbÕÔ+. ìC≤ìøÏ
Ä|üì n–ï<˚. n˝≤ düTU≤~C≤„q+ n+‘·'ø£s¡D+<˚. nsTTHê n+<äT˝À yê´|æ+∫q
Ä‘·à≈£î n+≥>∑≥TÔHêï+. n+<äTe\q düøs£ à¡ ø£yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ yÓTqÆ eè‹ÔC≤„q+
ø£qï nqTuÛeÑ + _ÛqïyÓTqÆ <˚. Ä‘·àdü«s¡÷|üyT˚ . y˚<Áä |üe÷Ddæ<y∆ä TÓ qÆ <˚. ø£qTø£ dü+$‘Ô̊ -
Ä‘·à.
nj·÷´! C≤„q+ ndæsú y¡ TÓ qÆ ~. Ä‘·à dæsú y¡ TÓ qÆ ~. düTU≤<äT\e˝… C≤„q+ >∑÷&Ü
|ü⁄≥º&+É –≥º≥+ ñqï~. - düe÷:- ø±<äT - düTU≤<äT\T »&É+ ø£qTø£ düTU≤~ $wüjT· yÓTqÆ
nqTuÛeÑ + ñ+&Ée#·TÃ. C≤„q+ »&É+ ø±<äT >∑<ë! <ëì $wüjT· yÓTqÆ nqTuÛeÑ + n+≥÷
eTs√ C≤„q+ m+<äT≈£î? nedüse¡ T+fÒ nqedü.ú nedüs+¡ ˝Ò<+ä fÒ C≤„HêìøÏ e÷Á‘·+
nqTuÛÑe+ n+≥÷ ˇø£{Ï ‘·–*+#·≥+ m+<äT≈£î? C≤„q+ |ü⁄≥º&É+ –≥º≥+ n+fÒ
C≤„q$wüj·TyÓTÆq edüTÔe⁄jÓTTø£ÿ »qàHêXÊ\qT ã{Ϻ e÷Á‘·y˚T >±ì C≤„HêìøÏ
»qàHêXÊ\T+&É≥+e\q >±<äT. ô|>’ ± me&ÉTq÷ï C≤„q+ |ü⁄{Ï+º ~ b˛sTT+~ nqs¡T.
|òTü ≥C≤„q+ b˛sTT+~ / e∫Ã+~ - nì n+{≤s¡T. n+fÒ |òTü ≥+ C≤„q+˝ÀøÏ ‘·–*‘˚
($wüjT· +>± eùd)Ô |òTü ≥C≤„q+ |ü⁄{Ï+º ~, ‘·>\∑ ø£b˛‘˚ |òTü ≥C≤„q+ b˛sTT+~ - n+{≤eTT.
Ç~ eTq ÁuÛ≤+‹ / ìC≤ìøÏ |ü⁄{Ï+º ~ b˛sTT+~ |òTü ≥+ ($wüjT· +) e÷Á‘·yT˚ . C≤„HêìøÏ
$wüj·T+‘√ dü+ã+<Ûä+ ñ+fÒ »qà+, dü+ã+<Ûä+ ˝Òø£b˛‘˚ HêX¯+ nì e´eVü‰s¡+
e∫Ã+~. C≤„qeTT ì‘·´Á<äe´eTì #Ó|Œæ q düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\T ˇ|üø=qï<˚ sT÷ $wüjT· +.
ø£qTø£ dü+$‘·T≈Ô î£ »qàHêX¯eTT\T ˝Òe⁄. dü+$‘·TÔ dæsú e¡ TT. eè‹Ô ndæsú e¡ TT. Ä eè‹Ôì
y˚TeTT Ä‘·à nì #Ó|Œü eTT. dæsú y¡ TÓ qÆ Ä‘·à dü+$‘·T.Ô
nj·÷´! nqTuÛÑ÷‹ì Ä‘·à>± n+^ø£]ùdÔ n~ ì‘·´yÓTÆq~. ì»y˚T. ø±ì
<ëìøÏ nqTuÛ$Ñ +#˚ yêìøÏ eT<Û´ä Á|ü‹dü+<Ûëq+ nq>± >∑T]Ô+∫q dü+ã+<Û+ä (*+ø˘)
˝Ò<Tä >∑<ë! Á|ü‹dü+<ÛëqeTq>± nqTuÛyÑ êìøÏ |üPsê«|üsø¡ ±˝≤\˝À ñ+&˚ nqTuÛeÑ ø£sÔ¡
(Á|üe÷‘· nq>± nqTuÛ$Ñ +#˚ Je⁄&ÉT) qT >∑÷&Ü ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. øπ e\+ nqTuÛ÷Ñ ‹ì
ø±<äT. ªªH˚H˚ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT á edüTeÔ ⁄jÓTTø£ÿ nqTuÛeÑ + ø£*– ñHêïqTµµ nì. ø±ì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 163
MTs¡T nqTuÛyÑ êìï nqTuÛeÑ ø£s>Ô¡ ± n+^ø£]+|üsT¡ >∑<ë! - düe÷:- |üPs¡«+ #·÷∫q
edüTeÔ ⁄qT ‘·sT¡ yê‘· m|ü⁄&√ eTs¡\ #·÷∫q|ü⁄&ÉT ªªH˚H˚ Bìì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #·÷#êqTµµ
nì >∑T]Ô+#˚ Á|üe÷‘· nsTTq Ä‘·àjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ @$T?- C≤„qe÷? nsTT‘˚
nqTuÛyÑ êìøÏ ø£s≈Ô¡ î£ dü+ã+<Û+ä ñqïfÒ.¢ C≤„q+ ø£qï yπ̊s<˚<√ n+fÒ ÁX¯ó‹ $s√<Ûeä TT.
ô|>’ ± C≤„Hêìï dü«s¡÷|ü+>± >∑÷&Ü MTs¡T n+^ø£]+#ês¡T >∑<ë! nB ‘·|ü >± ne⁄‘·T+~.
Çø£b˛‘˚, nqTuÛ÷Ñ ‹ì nqTuÛeÑ ø£s>Ô¡ ± y˚TeTT ˇ|üø=q˝Ò<qä ≥+ ‘·|ü . nqTuÛeÑ ø£sÔ¡
jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üyT˚ nqTuÛeÑ + - nì e÷ dæ<ë∆+‘·eTT. nqTuÛeÑ y˚T kÕøÏ.å Á|ü‘´· >±‘·à
Äj·Tq |ü≥¢ e÷j·Tj˚T nqTuÛeÑ ø£sèÔ¡ ‘ê«ìï Á|üe÷‘·è‘ê«ìï (nìï+{Ïì Á>∑V≤æ +#·≥+)
ø£*Œ+∫+~. e´eVü‰s¡+ ñqï+‘·ei≈£î nqTuÛyÑ êìï nqTuÛeÑ ø£s>Ô¡ ± >∑÷&Ü uÛ≤$kÕÔ+.
ø£qTø£ Ä#ês¡T´\T ªªì‘√´|ü\ã∆ dü«s¡÷b˛Vü≤e÷‘ê൵ (nq>± ì‘·´eTT bı+<äã&˚~ Ä‘·à)
nì Ä#ês¡T´\T #Ó|Œæ q≥T¢ Ä‘·à ì‘·´ÁbÕ|æsÔ ÷¡ |üyT˚ . (n~ ˝Òì <˚Xø¯ ±˝≤<äT\T ˝Òe⁄).
nj·÷´! C≤„q+ Ä‘·à ø±<äT. ªnVü≤+µ nqï<˚ Ä‘·à. C≤„q+ y˚sT¡ . H˚qT nH˚ nVü≤+ y˚sT¡ .
ªnVü≤+C≤Hê$Tµ nqï|ü⁄&ÉT H˚qT- ‘Ó*dæø=q≥+- $&ç>± ñHêïsTT ø£<ë! - düe÷:-
nVü≤+ X¯u≤›ìøÏ eTTU≤´s¡eú TT H˚qT nqT Á|üe÷‘· - \øå±´s¡eú TT kÕøÏå nsTTq dü+$Á<ä÷|üyTÓ qÆ
Á|ü‘´· >±‘·à. ªkÕø°#å ‘˚ êìs¡TDZ '`µ nì ÁX¯ó‹ ªkÕøÏøå µÏ Á|üe÷DeTT. Ä kÕøÏj å T˚ ÁãVü≤àeTì
ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nì ÁX¯ó‹ #Ó|⁄ü qÔ ï~. ø£qTø£ ªnVü≤+µ X¯ãe› TT \ø£Då ‘√ kÕøÏìå uÀ~ÛdTü qÔ ï~.
kÕøÏå nq>± dü+$‘·T.Ô ø£qTø£ nVü≤+ X¯u≤›ìøÏ \øå±´s¡eú TT ªdü+$‘·TµÔ . ªH˚qT ms¡T>∑T<äTqT,
#·÷#Ó<äqT, $HÓ<äqT, düTœì, <äT'œì, ˝≤e⁄, düqï+, eTìwæì, Áu≤Vü≤àDT&ÉqT,
>∑èVü≤düT&ú qÉ T`µ Ç˝≤+{Ï uÛ≤eq\˝À eTH√ãT<äT\∆ T, Ç+Á~j·÷\T, <˚V≤ü + ` Mì‘√
eTq+ eTy˚Tø£+ nsTTq+<äTe\q á ÁøÏjT· \≈£î ø£s>Ô¡ ± Á|üe÷‘·>± ªH˚qT nqT |ü<+ä
Je⁄ì #Ó|⁄ü +Ô ~. X¯ãe› TT\≈£î H˚sT¡ >± e∫Ãq ns¡+ú n<˚ ø£qTø£ ªeTTU≤´s¡eú TTµ. n+<äTe\q
n#·Ã≥ ªnVü≤+µ n+fÒ ns¡+ú ªH˚qTµ nqT Á|üe÷‘·jT˚ . kÕøÏå ø±<äT. Á|üe÷‘·≈î£ dü+$‘·TÔ
/ C≤„q+‘√ nuÛÒ<ä+ ˝Ò<äT. $s√<Ûä+ edüTÔ+~. ªC≤„q+µ n+fÒ ÁãVü≤ày˚T. ÁãVü≤à+
dü+kÕsêr‘·eTT. Á|üe÷‘· dü+kÕs¡+˝Àìyê&ÉT. ø£qTø£ dü+kÕs¡ düV≤æ ‘· s¡V≤æ ‘·T\ eT<Û´ä
nuÛÒ<ä+ bıdü>∑<äT. (uÛÒ<äø±s¡DyÓTÆq dü+kÕs¡+ ñ+~ >∑<ë!-nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£H˚
ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ yÓTT<ä˝q’… yêì˝À uÛ≤>∑‘ê´>∑ / »Vü≤<ä»Vü≤‘Y \ø£Då <ë«sê Ç<ä]› eT<Û´ä ñqï
dü+kÕsê~ uÛ<Ò eä TT\qT Á|üøÿ£ q u…{ºÏ ª◊ø£´+µ #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ìC≤ìøÏ Á|üe÷‘· s¡÷|ü+ >∑÷&Ü C≤„qy˚T. ø±ì $X‚wDü eTT˝…q’ ø£sèÔ¡ ‘ê«<äT\
e\q Á|üe÷‘·>± _Ûqï+>± #ÓbÕŒ+. n+<äT#˚‘· ªnVü≤+µ jÓTTø£ÿ ns¡+ú kÕøÏå nsTTq
dü+$‘Ô̊. ø±ì e´eVü‰s¡+˝À Ä kÕøÏj å T· +<äT ø£*Œ+|üã&çq ªªÁ|üe÷‘·µµ eTTU≤´s¡+ú >±
99
164 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nsTTHê&ÉT. (ˇπø eTìwæ ‹H˚≥|ü&ÉT uÛÀø£.Ô <ë]q b˛j˚T≥|ü&ÉT u≤≥kÕ]. uÛ≤s¡´e<ä›
uÛsÑ Ô¡ - Ç˝≤ ˇπø eTìwæjT· +<äT dü+<äs“¡ e¤ XÊ‘·TÔ Çeìï ø£*Œ‘·+. n˝≤ ñqï~ kÕøÏå
#Ó‘’ q· ´+. n~ e÷j·Te\q Á|ü|+ü #·+˝À Á|üe÷‘·>±, ø£s>Ô¡ ±, uÛÀø£>Ô ± nsTT+~. eTq+
Á|ü|+ü #·+˝Àìyês¡eTT ø£qTø£ ªªnVü≤+µµ n+fÒ Ç<˚ ns¡+ú #ÓãT‘êeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
ø£*Œ‘·edüTeÔ ⁄ ‘·q n~ÛcÕ˜q+ (≈£î+&É≈î£ - eT{Ϻ n~ÛcÕ˜q+) ø£qï _Ûqï+ ø±<äT >∑<ë!
n+<äTe\q Á|üe÷‘· >∑÷&Ü C≤„qs¡÷|ü⁄&˚. ø±>± ªnVü≤+µ nqï |ü<ëìøÏ ªªH˚qTµµ nqã&ÉT
ªªÄ‘·àµµ j˚T ns¡úeTT. n<Ûë´düe\q Á|üe÷‘· nì, dü«uÛ≤eØ‘ê´ C≤„qeTì #ÓbÕŒ*.
Bìe\q ªªj·TTwüà<ädüàÅ‘·Œ‘·´j·T>√#·s¡jÓ÷'-µµ nqï dü÷Á‘·+ e<ä› X¯+ø£sê#ês¡T´\yês¡T
ªnVü≤+µ n+fÒ ªÄ‘·àµ nì #ÓbÕŒs¡ì, ªnVü≤+µ nqï~ nHê‘·à nì ns¡+ú m˝≤ #ÓbÕÔsì¡
- ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ y˚dqæ Á|üXï¯ ‘=\–b˛sTTq~. m+<äTø£+fÒ Ä‘·à nVü≤+ X¯u≤›ìøÏ \øå±´s¡yú T˚
>±ì yê#ê´s¡eú TT ø±<äì #ÓbÕŒ+ ø£qTø£. nj·÷´! ªªH˚qT ms¡T>∑T<äTqTµµ nqï yêø£´+˝À
ªH˚qTµ n+fÒ ns¡+ú ªÁ|üe÷‘·µ nì >∑<ë! á Á|üe÷‘· Ä‘·àj·÷? ø±<ë? Ä‘·à nsTT‘˚
<ëìøÏ dü+$‘·T‘Ô √ nuÛ<Ò +ä m˝≤? ø±<ä+fÒ Ä‘·à ø±ìyê&ÉT Á|ü‘´· >±‘·à m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT?
Á|ü‘´· >±‘·à n+fÒ ‘·q≈£î ‘·H˚ uÛ≤dæ+#·Tyê&ÉT >∑<ë! - düe÷:- ø±<äT - H˚qT eTqTwüß´&ÉqT,
H˚qT yÓfió¯ HÔ êïqT - yÓTT<ä˝q’… yêø±´\˝À nVü≤+ - H˚qT n+fÒ mes¡T? Ä‘·à ne⁄Hê?
ø±<ë? ne⁄q+fÒ nej·Te düV≤æ ‘·yTÓ qÆ sT÷ X¯Øs¡eTT Ä‘·à m˝≤ ne⁄‘·T+~? Ä‘·à
nej·Te s¡Væ≤‘·eTì, C≤„qdü«s¡÷|üeTì n+^ø£è‘·yÓTÆq $wüj·Ty˚T ø£<ë! ø±<ä+fÒ
Ä‘·àø±ì~ ªnVü≤+µ m˝≤ ne⁄‘·T+~? - ªªnVü≤+µµ n+fÒ H˚qT nì ns¡+ú ø£<ë! ªH˚qT
eTqTwüß´&ÉqTµ nH˚ Á|ür‹ nC≤„qT\≈£î n$y˚øe£ TTe\q e∫Ãq<äsTT‘˚ ªnVü≤+C≤Hê$T
- H˚HsÓ T¡ >∑T<äTqTµ nqï uÛ≤eq >∑÷&Ü n˝≤+{Ï<.˚ eTqTwüß´ìø£qï _ÛqïyÓTqÆ Ä‘·àj˚T.
nø£ÿ&É ªnVü≤+µ nsTT‘˚ Ç#·Ã≥ >∑÷&Ü Á|üe÷‘· ø£qï _ÛqïyÓTqÆ Ä‘·àj˚T ªnVü≤+µ n>∑TqT.
Çø£ ªªÁ|ü‘·´ø£Ô«+µµ n+fÒ ª‘·q≈£î Á|üø±•+#·≥+µ nì, ª|üsêø£Ô«+µ n+fÒ
ªÇ‘·sT¡ \≈£î Á|üø±•+#·≥+µ nì, n+<äT˝À Ä‘·à<Ûsä à¡ eTT Á|ü‘´· ø£eå Tì, nHê‘·à˝…q’ BbÕ<äT\
<Ûsä à¡ eTT ª|üsêø£«Ô +µ nì #Ó|Œü ã&ç+~. Bìì $#ês¡D #˚<ë›+! B|üeTT eTq≈£î |òTü {≤<äT\qT
#·÷|ü{≤ìøÏ yÓ\T>∑T‘·T+~. ‘·qø√dü+ yÓ\T>∑<äT. ªÄ‘·àµ Ä |òüT{≤<äT\qT ‘·q≈£î
‘Ó\T|ü⁄≈£î+≥T+~. ø£qTø£ B|ü+ |üsê>±∆eT. Ä‘·à Á|ü‘´· >±∆eT. n+<äTe\qH˚ ªªÁ|ü‘´· >±∆e÷
dü«j·T+ CÀ´‹'µµ nì uÛ≤>∑e‘·eTT - nì $•cÕº<Ó’«‘·T\ |òüTÀwü. Ç~ j·TTø£eÔ TT ø±<äT.
•wüß´\≈£î eT‘·uÀ<Ûä #˚jT· T#·Tqï sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT Á|ü‘´· >±∆eTT&Ü, |üsê>±∆eTT&Ü? -
Á|ü‘·´>±∆eTT&ÉsTT‘˚ ‘·qø√dü+ eT‘·+ #Ó|üø=Hê* >±ì Ç‘·s¡T\ø√dü+ #Ó|üŒsê<äT.
|üsê>±úeTT&ÉsTT‘˚ Äj·Tq ªªÄ‘·àj˚T>±&ÉTµµ. Ä‘·à nsTT‘˚ Á|ü‘´· >±∆eTT&ÉHê*. >∑Ts¡Te⁄,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
•wüß´\T ˇø£fÒ Ä‘·à nì MTs¡q˝ÒsT¡ . MT eT‘·+˝À Ä‘·à\T _Ûqï+ >∑<ë! Ä‘·à\ø√dü+
|òTü {≤<äT\qT uÀ~Û+#·≥+ Á|ü‘´· ø£«Ô + nì n+fÒ n|ü⁄&ÉT B|ü+ >∑÷&Ü n<˚ |üì #˚dTü qÔ ï~,
ø£qTø£ B|ü+ >∑÷&Ü ªÁ|ü‘´· >±∆eTµ ne⁄‘·T+~. n˝≤ ø±<ä+&û! ‘êqT ‘Ó*dæø=ì Ç‘·sT¡ \≈£î
uÀ~Û+#˚~ ªÁ|ü‘´· >±∆eT+µ n+<ëeT+fÒ nB ≈£î<äs<¡ Tä . me¬sH’ ê ‘·qT ‘Ó*dæø=ì Ç‘·sT¡ \≈£î
uÀ~Û+#·ø£b˛‘˚ Ä Ä‘·àqT ªÁ|ü‘·´ø˘µ nq{≤ìøÏ ˝Ò<äT >∑<ë! ô|’>± Ä‘·à ‘·qπø
uÀ~Û+∫ø=+≥T+<ä+fÒ ˇπø Ä‘·à >∑Ts¡Te⁄ •wüß´&ÉT ø±yê*. ˇø£&TÉ uÀ~Û+#ê*. ˇø£&TÉ
uÀ~Û+|üã&Ü*. Ç<ä›s¡T+&Ü*. ø±ì ˇø£ÿfÒ >∑<ë! Ä‘·à. ø£qTø£ uÀ~Û+#˚≥|ü&ÉT
•wüß´&ÉT+&É&TÉ . •wüß´&ÉT+fÒ >∑Ts¡Te⁄+&É&TÉ . (Ç<ä+‘ê ‘·q≈£î ‘·H˚ Ä‘·à uÀ~Û+#·Tø=+≥T+~
- nqï|üø+å£ ˝À - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ô|>’ ± ‘·q≈£î ‘·H˚ uÀ~Û+∫ø=H˚ sT÷ Ä‘·à ªuÀ<Ûµä ≈£î
eTT+<äT |òTü {≤~ edüTeÔ ⁄\qT ms¡T>∑THê? ms¡T>∑<ë? ms¡T>∑TqT - n+fÒ Çø£ eTs¡\
‘·q≈£î ‘êqT uÀ~Û+∫ø=q≥+ e´s¡+ú . ms¡T>∑<+ä fÒ m˝≤ uÀ~ÛdTü +Ô ~? @$T uÀ~ÛdTü +Ô ~?
ø£qTø£ Ä‘·à |òüT{≤~ø£eTTqT uÛ≤dæ+|üCÒdüTÔ+~ - nì e÷Á‘·y˚T #ÓbÕŒ*. ‘·q≈£î
uÛ≤dæ+|üCdÒ øæ =+≥T+<äì e÷Á‘·+ #Ó|Œü sê<äT. BbÕìøÏ Ä‘·à≈£î ‘˚&Ü @eT+fÒ, B|ü+
|òüT{≤<äT\qT Äe]+∫q Nø£{Ïì b˛>=&ÉT‘·T+~. n<˚ <ëì neuÛ≤düø£‘·«+. n+‘˚
‘·|Œü |òTü {≤~ø£eTTqT düTŒ¤]+|üCùÒ d / C≤„q+ ø£*–+#˚ neuÛ≤düø‘£ «· + ø±<äT. ªdü÷Œ¤]µÔ
n+fÒ ªdüTŒ¤]+#·T#·Tqï~µ nì C≤„q+ ø£*–+#·≥+.
kÕsê+X¯eTT - |òTü ≥+ - »&É+ $T<Û´ä . <ëìøÏ kı+‘·+>± ñìøÏ ˝Ò<Tä . düTŒ¤sD¡
˝Ò<Tä . dü‘,Ô· düTŒ¤sD¡ nH˚$ Ä‘·àjÓTTø£ÿ #Ó‘’ q· ´uÛ≤>±\T. Ç$ yê´|æ+#·≥+e\q, |òTü ≥+
ñqï~, |òTü ≥+ düTŒ¤]düTqÔ ï~ (ø£qã&ÉT‘·Tqï~) nì ˝Àø£e´eVü‰s¡+. ø±>± |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’…
nHê‘·à |ü<ës¡úeTT\≈£î ñìøÏì (dü‘·TÔ) düTŒ¤s¡DqT Ç#˚à đ·à˝À ñqï ªdü÷Œ¤]Ôµ nH˚
n+X¯eTT |òTü {≤ìï uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~. á neuÛ≤düø‘£ «· + dü«Á|üø±X¯‘«· y˚T. Á|ü‘´· ø£«Ô + ø±<äT.
Á|ü‹ ` nq>± Á|ü‹ <˚ùV≤+Á~j·÷<äT\˝ÀqT, nø˘ ` nq>± yê´|æ+#˚~. ø£qTø£ ªÁ|ü‘´· ø˘µ
nì ù|s¡T. nq>± düsê«+‘·sê´$T‘·«eTT. n<˚ düs«¡ yê´|æ‘«· eTT. Ä‘·à˝À >∑÷&Ü |üse¡ ÷‘·à
n+‘·sê´$T>± ñHêï&Éqsê<äT. Á|ü‘´· >±‘·àj˚T |üse¡ ÷‘·àj·Tì dæ<ë∆+‘·+. nj·÷´! Ä‘·à≈£î
á s¡øy£ TÓ qÆ Á|ü‘´· ø£«Ô eTTqTï ˇ|üø=+{≤+. nsTTHê ‘·q≈£î ‘êqT uÛ≤dæ+|üCdÒ øæ =q≥+
- nH˚ ªÁ|ü‘·´ø£Ô«+µ >∑÷&Ü ñ+~. Ä‘·à ‘·qø√düy˚T uÛ≤dædüTÔ+~. |òüT≥+ yÓTT<ä˝…’q$
|üsT¡ \ø√düyT˚ uÛ≤dækÕÔsTT. |òTü {≤ìøÏ ‘·q‘√ @$T |üì˝Ò<Tä >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT
- Ä‘·à dü«j·T+>± uÛ≤dædTü +Ô <äqï~ ì»eTT. ø±ì ª‘·qø√dü+µ nqï~ ‘·|ü . |üsT¡ \ø√dü+
nqïB ‘·ù|Œ. ‘·qT Á|üø±•+#·≥+ <ë«sê dü+bÕ~+#· e\dæq $wüjT· + Ä‘·à≈£î @B
˝Ò<äT. <ëì uÛ≤e+e\q Ç‘·s¡T\≈£î / Ç‘·s¡ Á|ü|ü+#êìø° |üì˝Ò<äT. m+<äTø£+fÒ
165 166 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Ä‘·à_ÛqïyÓTÆq<ä+‘ê »&ÉeTT. <ëìøÏ |üqT\T n+≥÷ ñ+&Ée⁄. Ä‘·àuÛ≤q+ e´s¡ú+,
<ëìø√dü+ y˚<ë+‘· $#ês¡D e´s¡+ú nìj·TT uÛ≤$+|üsê<äT. y˚<ë+‘· $#ês¡+ ø£qï
eTT+<˚ Ä‘·àuÛ≤dæd÷ü HÔ ˚ ñ+~. Ä‘·àuÛ≤düq+ ì‘·´eTT. n~ ì]«ø±s¡+. n+<äTe\q
uÛ≤dæ+#·≥+ uÛ≤dæ+#·øb£ ˛e≥+ e+{Ï$ ñ+&Ée⁄. n~ øπ e\+ Á|üø±X¯d«ü s¡÷|üyT˚ . y˚<ë+‘·
$#ês¡+e\q Á|üjÓ÷»q+ @eT+fÒ, uÛ≤dædüTÔqï Ä‘·àj·T+<äT n$<ä´e\q, ªH˚qT
eTqTwüß´&ÉqTµ yÓTT<ä˝q’… n<Ûë´düe\q @s¡Œ&çq X¯Øsê‘·à ÁuÛeÑ T b˛e≥y˚T. n+‘˚ ‘·|Œü
y˚<ë+‘·+ yÓ[fl Ä‘·àqT ì|ü |ü⁄\¢˝≤>± yÓ*–+#·<äT. ø£qTø£ Á|ü‘·´>±‘·à πøe\+
ªªn+‘·sC¡ À´‹µµ. n~ ì‘·´uÛ≤dü«s¡eTT.
nj·÷´! dü+$‘·TÔ (C≤„q+) Ä‘·àø±<äT. <ëìj·T+<äT |ü⁄s¡Twüßq≈£î ªH˚qTµ nì
uÛ≤eq ˝Ò<Tä . ø£qTø£ - |ü⁄s¡Twüßq≈£î ªH˚qTµ nqT ãT~∆ Á|ü‘´· >±‘·à MT<ä ñqï~. n+<äT#˚‘·
Á|ü‘´· >±‘·àj˚T ªnVü≤+µ. nVü≤+ãT~∆ |òTü {≤<äT\j·T+<äT ˝Ò<Tä .n$ nHê‘·à\T. n+<äTøπ
ªdü+$‘·TµÔ nHê‘·à. - düe÷:- |ü⁄s¡Twüßì nVü≤+ãT~∆ ñqï#√≥T Á|ü‘´· >±‘·à nH˚ ìj·TeT+
‘·><∑ Tä . <˚ùV≤+Á~j·÷<äT\ MT<ä ªnVü≤+ãT~∆µ ñ+≥T+~ >∑<ë! n$ Ä‘·à\e⁄‘êj·÷?
$<ë«+düTq≈£î nVü≤+ãT~∆ ñqï~. Á|ü‘´· >±‘·à n+<ëeT+fÒ <˚V‰ü <ë´‘·àyê<äT˝…q’ uÖ<ë∆~
$<ë«+düT\qT ã{Ϻ <˚V‰ü <äT\qT Á|ü‘´· >±‘·à\Hê*. y˚<ë+‘·XÊÅdÔü $<ë«+düT\+<ëe÷
n+fÒ - Ä XÊÅd+Ôü Á|üø±s¡+ dü+$‘Ô̊ Ä‘·à >∑<ë! e÷ $•cÕº<«’Ó ‘·T\≈£î ˝Ò<Tä >∑<ë!
n+fÒ, MT≈£î dü+Á|ü<ëj·Tdæ<ä∆yÓTÆq y˚<ë+‘·C≤„q+ ˝Ò<äT. y˚<ë+‘·XÊÅdüÔ+˝À ªdü+$‘˚Ô
Ä‘·àµ nì mø£ÿ&ÉT+<ä+{≤sê? - Ç<äT>√ - dü‘´· + C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤à, eTH√eTjÓ÷j·T+
|ü⁄s¡Twü' ‘˚CÀeTjÓ÷eTè‘·eTj·T' yÓTT<ä˝…’q ÁX¯ó‘·T\T. Ç+<äT˝À ª‘˚»'µ X¯ã›eTT
ø±+‹yê#·ø£y˚T. ªnX¯ã›eTdüŒs¡Ù eTs¡÷|üeTe´j·T+ - nì ÁX¯ó‹ e\q Ä‘·à≈£î
eVæ≤ï<Ûsä à¡ yÓTqÆ ø±+‹ (ñwüdí Œü s¡Ù) ñ+&É<Tä . yêj·TT - Äø±XÊ<äT\≈£î s¡÷|üeTT ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ dü+$‘Ô̊ Ä‘·à. MTs¡qï≥T¢ |üsê>∑«düTeÔ ⁄ (<˚V‰ü <äT\T) ø£qï Á|ü‘´· >∑«düTeÔ ⁄ _ÛqïeTì
#Ó|Œæ qe÷≥ e÷≈£î düeTà‘·yT˚ . ø±ì ªªH˚qT ms¡T>∑T<äTqT, yÓfiflË <äqT, @&ÓÃ<äqT, #·÷#Ó<qä T,
$HÓ<äqT yÓTT<ä˝…’q yê{Ï˝À ñqï ªnVü≤+µ |üsê>∑«düTÔy˚. Á|ü‘·´>±‘·à düs¡«yê´|æ.
düsê«+‘·sê´$T. <ëìøÏ >∑eTHê~ ÁøÏjT· \T ˝Òe⁄. (Äø±XÊìøÏ ˝≤>± - nqTyê<ä≈£î&ÉT). á
C≤„q+, >∑eTq+ Çe˙ï <˚ùV≤+Á~j·T eTH√<Ûsä êà\T. ìs¡s∆ à¡ ø£ |üse¡ ÷q+<äuÀ<Ûä dü«s¡÷|üyTÓ qÆ
ªÄ‘·àµ Á|ü‘´· ø˘. n~ $TqVü‰ n˙ï |üsê>∑seú¡ TT˝Ò. |òTü ≥|ü{≤<äT\T e÷Á‘·yT˚ ø±<äT <˚V≤ü
- Ç+Á~j·T - n+‘·'ø£sD¡ ≤\T >∑÷&Ü |üsêø˘. <˚V‰ü ~ _ÛqïyÓTqÆ <˚ Á|ü‘´· >±‘·à. <ëìøÏ
>∑eTHê~ ÁøÏjT· \T ˝Òe⁄. n˝≤π> C≤„q ÁøÏjT· >∑÷&Ü ˝Ò<Tä . eTs¡DeTT, |üs˝¡ Àø£>e∑ TqeTT
yÓTT<ä˝q’… ÁøÏjT· \T Ä‘·à$ø±e⁄. *+>∑Xد sêì$. Á>±e÷+‘·s+¡ b˛e≥+ dü÷\ú <˚V≤ü <Ûsä à¡ eTT.
100
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 167
˝Àø±+‘·s¡ >∑eTqeTT *+>∑<V˚ ≤ü <Ûsä à¡ eTT. |ü]|üPs¡eí TT n#·\eTT düs«¡ yê´|üeÔ TT nsTTq
Ä‘·à mø£ÿ&çøÏ b˛<äT. n+‘·≥ n<˚ ñqï~ >∑<ë! Ä‘·à nDTe⁄ø±<äT. ªªj˚Tqdüs«¡ $T<ä+‘·‘+· µµ
nì ^‘· düs«¡ yê´|üeÔ Tì #Ó|Œæ +~. ø£qTø£ ªªìwüÿ\+ ìÅwÿæ j·T+ XÊ+‘·+µµ nì ÁX¯ó‹
e\q Ä‘·à ìÅwÿæ j·TeTT. n<˚ Á|ü‘´· ø˘. n<˚ dü+$‘Y. <ëìøÏ _ÛqïyÓTqÆ $ |üsê>∑seú¡ TT\T.
ø±ì ÁuÛ≤+‹e\q M{Ï eT<Ûä´ uÛÒ<ëìï eTq+ >∑eTì+#·≥+ ˝Ò<äT. nj·÷´! Ä‘·à
ÁøÏj÷· s¡V≤æ ‘·eTT, $T–*q<ä+‘ê »&ÉeTT nsTT‘˚, y˚<ë+‘· ÁX¯eDeTqHê<äT\T me]øÏ
dü÷∫+|ü ã&çq$? - ∫<ëuÛ≤düTq≈£î. H˚qT nqã&˚ sT÷ ∫<ëuÛ≤düT&ÉT dü+kÕs¡+˝À
ñ+{≤&ÉT. yÓ÷ø£+å ˝À M&ÉT+&É&TÉ . n+fÒ ªH˚qTµ nH˚ ∫<ëuÛ≤düTì HêX¯qy˚T yÓ÷ø£+å .
me&ÓH’ ê ‘·q HêX¯Hêìï ‘êH˚ ø√s¡Tø=ì n+<äTø√dü+ ø£èwæ#k˚ ÕÔ&Ü?
ªªnVü≤eTs¡ú$HêX¯X‚ÑY yÓ÷ø£å Ç‘·´<Ûä´edü´‹ˆ
n|üdüπsŒ<äk yÓ÷ø£å ø£<∏ëÁ|ükÕÔe >∑+<Ûä‘·'ˆˆµµ
nq>± ªH˚qTµ HêX¯qeTe≥y˚T yÓ÷ø£eå TsTT‘˚ á ªH˚qTµ yÓ÷ø£+å yêdüq>∑÷&Ü
‘·>\∑ q+‘·<÷ä s¡+>± bÕ]b˛‘êqT - nì sêe÷qTC≤#ês¡´ e#·qeTT - Ç~ nj·TTø£+Ô .
|ü‹Áe‘· nsTTHê dü«s¡dZ Tü U≤\ø√dü+ düV≤ü >∑eTq+ #˚jT· ≥+ ˝Ò<ë? ‘·sT¡ yê‘· »qà˝À
sêEqe⁄‘êqì ;<äyê&ÉT >∑+>∑˝À |ü&ç #êe≥+ ˝Ò<ë? ≈£îcÕº~s√– <äT'KHêX¯+ ø√dü+
Ä‘·àVü≤‘·´ #˚døæ =q≥+ ˝Ò<ë? (<˚Xu¯ ≈ÑÛ î£ &Ô TÉ , ôdì’ ≈£î&ÉT eTè‘·T´e⁄‘√ b˛sê&ÉT≥ ˝Ò<ë?
n–ïVü≤ÀÁ‘ê<äT\T kÕ>∑ì eè<äT&∆ TÉ –], »\, n–ï |ü‘q· eTT\‘√ #êee#·Ãì XÊÅd+Ôü
#Ó|üŒ≥+ ˝Ò<ë - ÁbÕjÓ÷|üy˚XÊ\T #˚j·T≥+ ˝Ò<ë JeT÷‘·yêVü≤qT&çe+{Ï yês¡T
|üs√|üø±s¡+ ø√dü+ Ä‘·àã*<ëq+ #˚jT· ≥+˝Ò<ë? - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ |üs˝¡ Àø£
düTK+ø√dü+ Á|æjT· yÓTqÆ X¯Øs¡+ e<ä\Tø√e≥+ ñqï~ ø£qTø£ yÓ÷ø£+å qT+∫ uÛj Ñ T· |ü&y˚ ês¡T
˝Òs¡T. (mes√ uÛÑj·T|ü&ÜÔs¡ì yêdüÔe+ e÷s¡T‘·T+<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT). nsTT‘˚
<˚V≤ü _ÛqïyÓTqÆ ~ Ä‘·à nì ‘Ó*dæq |ü‹Áe‘· yÓTT<ä\>∑Tyês¡T Ä Ä‘·à≈£î nq>± ‘·eT≈£î
dü«sêZ~ kÂK´ ø£\Œq≈£î n˝≤ Ä‘êàVüQ‹ #˚jT· e#·TÃq+fÒ - eT+∫<˚. ∫<ëuÛ≤düT&ÉT
>∑÷&Ü ªªH˚qT dü+kÕ] nsTTq Je⁄&ÉqT >±qT, dü+kÕs¡sV¡ ≤æ ‘·T&ÉHq’Ó dü∫Ã<ëq+<äT&ÉHq’Ó
kÕøÏìå µµ nì C≤„qeTTqï#√, ‘·q ∫<ëuÛ≤dü - qøÏ© s¡÷|üeTT b˛sTT Äq+<äs÷¡ |ü⁄&É>T∑ ≥≈£î
ÁX¯eDeTqHê<äT\T #˚j·Te#·TÃ>∑<ë! nj·÷´! kÕøÏå ∫‘·TÔ. ∫<ëuÛ≤düT&ÉT kÕøÏå m˝≤
ne⁄‘ê&ÉT? - ∫‘˚Ô X¯Øsê~ - ñbÕ~Ûe\q ∫<ëuÛ≤düT&ÓH’ ê&ÉT - eTTK+ n<ä+› ˝À
Á|ü‹eTTKyÓTqÆ ≥T¢. ∫<ëuÛ≤düT&ÉH˚ sT÷ uÛ≤eq y˚<eä TT˝À ñqï<˚. ªªJy˚XÊyêuÛ≤ùdqø£s√‹µµ,
˝Ò<ë ªnVü≤+µ (H˚qT) n+fÒ n+‘·'ø£sD¡ +˝À Á|ü‹_+_+∫q #Ó‘’ q· ´eTT. M&ÉT (nVü≤+)
‘·qqT $&ÉBdæq n+‘·'ø£sD¡ ≤ìï q•+|üCj Ò T· {≤ìøÏ ÁX¯eD eTqHê<äT\≈£î dæ<e∆ä Te⁄‘ê&ÉT.
101
168 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
≈£îwüßs˜ √– ‘·q u≤<Ûeä ~*+#·Tø√e{≤ìøÏ eTs¡D≤ìøÏ dæ<|∆ä &ü eÉ #·TÃqT >∑<ë! á |üø+å£ ˝À
ÁX¯eD≤<äT\j·T+<äT øπ e\eTT>± Ä‘·à>±ì nHê‘·à >±ì Á|üe]Ô+#·e⁄. á s¬ +&ç+{Ï‘√
ªªeTy˚Tø£+µµ nsTTq Je⁄&ÉT Á|üe]ÔkÕÔ&ÉT. ˝Ò<ë πøe˝≤‘·à ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·yÓTÆHê,
n+‘·'ø£sD¡ +‘√ >∑÷&çq (ne∫äqï) Ä‘·à düÁøÏjT· + ø£qTø£ ÁX¯eD≤<äT\+<äT Á|üe]Ô+#·TqT.
m˝≤¬>H’ ê, ªÄVü≤+µ n+fÒ n+‘·'ø£sD¡ √bÕ~Û˝À #˚]q Ä‘·àj˚T. n{Ϻ Ä‘·à ‘·q ñbÕ~Ûì
e<ä*+∫ø√e{≤ìøÏ - n<˚ yÓ÷ø£+å ø£qTø£ Á|üjT· ‹ïdüT+Ô ~. ‘·q HêX¯q+ ˝Ò<Tä . nj·÷´!`
ªªeTsTTqùw|º eæ T‘√ÔHê´ ø±∫‘Y »„|sÔæ e¡ dæ‘ú êˆ
Ç‹ ‘·Å‘êŒ|üj Ô T˚ j·T‘·ï' ø£kÕ´|æ q uÛ$Ñ wü´‹ˆˆµµ
(H˚qT b˛sTTHê Hêø£qï _Ûqï+>± eTi=ø£C≤„q+ ñqï~. nì <ëìì bı+<ë\ì me&É÷
Á|üjT· ‹ï+#·&TÉ ). ø£qTø£ ‘·q ñìøÏì b˛>=≥Tºø=ì ‘·q ø£qï _ÛqïyÓTqÆ <ëìì Áã‹øÏ+#·&+É
me&É÷ #˚jT· &ÉT. (ø±ì Je÷‘·yêVü≤qTì e+{Ï yêfi¯ófl #˚kÕÔsT¡ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) -
ì»y˚T - Ä ªC≤„qeTTµ ‘·q ø£qï _ÛqïyÓT‘Æ .˚ ø±ì ‘·q ndü\T dæ‹ú ªC≤„qy˚Tµ nsTT‘˚
m+<äT≈£î e<ä\T‘ê&ÉT? (ø£èwüßí&ÉT j·TXÀ<äqT+∫ eT<ÛäTs¡≈£î yÓfi¯fl˝Ò<ë. _Û\T¢&ÉT ‘·q
ndü\T<Óq’ sê»≈£îe÷s¡ dæ‹ú øÏ yÓfi&¢̄ Ü? XÊ|üV≤ü ‘·T˝…’ e÷qyê~ s¡÷bÕ\T bı+~qyês¡T
‘·eT sT÷ s¡÷bÕìï e<ä\Tø=ì ndü\T s¡÷|ü+ bı+<ä{≤ìøÏ yÓfi¯fl≥+ ˝Ò<ë? -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
sêe÷qTC≤#ês¡T´\T eTiÀe÷≥ nHêïs¡T -
dü«dü+ã+~Û‘j · ÷· Vü≤´kÕ´dü‡‘êÔ~ »„|‘Ôæ ê~ #·,
dü«dü+ã+<Û$ä jÓ÷>π ‘·T »„|sπÔæ e q dæ<´∆ä ‹ ˆ
#Û̊‘·TÔX‚ä<ä´dü´ #êuÛ≤y˚ #Û̊<äHê<˚s¡dæ~∆e‘Y
n‘√Vü≤eTs√úC≤„‘e’Ó Á|ü‘´· >±‘˚à‹ ì•Ã‘·yTé ˆˆ nì nHêïs¡T.
(dü+$‘·TÔ ‘·q≈£î dü+ã+~Û+∫q~>± ñ+fÒH˚ <ëìøÏ ñìøÏ, C≤„q+ ñ+{≤sTT. ‘·q‘√
(Ä‘·à‘√) dü+ã+<Û+ä ˝Òq|ü⁄&ÉT (yÓ÷ø£+å ˝À Ä‘·àHêX¯+ nì yê] Äπø|å Dü ø£qTø£) Ä
»„|jÔæ T˚ ñ+&É<Tä . qiÏøπ yê&ÉT, qs¡ø<£ –ä q~ ˝Òøb£ ˛‘˚, ªqiø£≥+µ ñ+&É<Tä >∑<ë! ø£qTø£
ªH˚qTµ nqTø=H˚ yê&˚ ªªÁ|ü‘´· >±‘·àµµ nì ìX¯Ãj·T+). Ç<ä+‘ê dü]>±<äT. Ä‘·à dü«s¡÷|üyTÓ qÆ
ªdü+$‘·TµÔ Ä‘·à≈£î dü+ã+~ÛùdHÔ ˚ <ëìøÏ ªñìøϵ @s¡Œ&É≥+ @$T{Ï? ªC≤„qs¡÷|üyT˚ Ä‘·àµ
nì ˙e⁄qTï n+{≤e⁄ >∑<ë! Ä‘·à≈£î >±ì dü+$‘·T≈Ô î£ >±ì Ç‘·s¡ dü+ã+<Û+ä e\q
ªñìøϵ dæ~∆+#·<äT. Ä‘·à dü«s¡÷|üy˚T dü+$‘·TÔ. Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT ªÁøÏj·Tµ nsTT‘˚,
C≤„‘˝· qÒ |ü⁄&ÉT C≤„q+ ˝Òøb£ ˛e#·TÃqT. ø£qTø£ ªnVü≤+µ n+fÒ dü+$‘·TÔ (C≤„q+) dü«s¡÷|ü+>±
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 169
>∑\ Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. n~ C≤„HêìøÏ (‘Ó*dæø=q≥+ nH˚ ÁøÏjT· ≈£î) ø£søÔ¡ ±e≥+ (nq>±
C≤„‘ø· ±e≥+) n+‘·'ø£sD¡ +‘√ ªeTy˚Tø£+µ ø±e≥y˚T. (n<˚ n<Ûë´dü - ÁuÛ≤+‹). nsTT‘˚
Bqs¡+ú ªnVü≤+µ n+fÒ ªC≤„‘µ· ø±&Éì y˚TeTT #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . ø±ì á ªC≤„‘·µ Á|ü‘·´>±‘·à
ø±<äT. ∫<ëuÛ≤düT&Éì #Ó|⁄ü HÔ êïeTT. Á|ü‘´· >±‘·à n+fÒ X¯Øsπ +Á~j·÷<äT\≈£î, ÁøÏjT· \≈£î
nr‘·+>± ñ+&˚ ≈£L≥düTú&ÉT. ø±>± nVü≤+ n+fÒ Á|ü‘·´ø£å+>± e#˚à yê#ê´s¡úeTT
ªª∫<ëuÛ≤düT&ÉTµµ- ‘·s¡Tyê‘· e#˚à \øå±´s¡úeTT ªªÁ|ü‘·´>±‘·àµµ.
Ä‘·à »„|Ôæ (C≤„q) s¡÷|üyT˚ -
ÁX¯ó‹düà è‹ |ü⁄sêD≤<äT\T >∑÷&Ü Ä‘·àqT ªªC≤„‘>· ±µµ #Ó|⁄ü qÔ ï$ ø£qTø£ Ä‘·à
C≤„‘j · T˚ (nq>± C≤„q ÁøÏjT· ≈£î ø£sj Ô¡ T˚ ) - C≤„q+ ø±<äT - nì sêe÷qTJj·T+ - n~
dü]ø±<äT. Ä ÁX¯ó‹ yÓTT<ä˝q’… Á|üe÷D≤\T Ä‘·àqT C≤„‘>· ± #Ó|Œæ +~ e´eVü‰s¡ <äX˝¯ ÀHê?
˝Òø£ |üs¡e÷s¡ú<äX¯˝ÀHê? yÓTT<ä{Ï|üø£å+ e÷≈£L düeTà‘·y˚T. e´eVü‰s¡+ dü+kÕs¡+
kÕ–q+‘·ei≈£î n+‘·'ø£sD¡ j·TTø£Ô #Ó‘’ q· ´y˚T Ä‘·à Á|üe÷‘·, C≤„‘.· s¬ +&Ée |üø+å£ dü]ø±<äT.
|üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À CÒj
„ T· yÓTqÆ Á|ü|+ü #·yT˚ / <Ó«’ ‘·yT˚ ñ+&É<Tä . ñ+≥T+<ä+fÒ n<Ó«’ ‘·eTTqT
#Ó|æŒq ÁX¯ó‘·T\‘√ $s√<Ûä+ edüTÔ+~. <Ó’«‘·Á|ü‹bÕ<äø£ÁX¯ó‘·T\T e´eVü‰s¡ <äX¯˝ÀqT,
n<Ó’«‘·ÁX¯ó‘·T\T |üs¡e÷s¡ú<äX¯˝ÀqT nq«sTTkÕÔsTT. ø£qTø£ ªª$C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤൵
nqï ÁX¯ó‹e\q ÁãVü≤à C≤„qdü«s¡÷|üy˚T.ÁãVü≤à+ Ä‘·à ˇø£ÿfÒqì ìs¡÷|æ‘·y˚T.
sêe÷qTCÀø£+Ô eTi=ø£{Ï ªnVü≤+µ n+fÒ ndüà<äseú¡ TT. ªª‘·«+µµ n+fÒ j·TTwüà<äseú¡ TT.
(nVü≤+ - H˚qT, ‘·«yéT - ˙e⁄) ªH˚qT miT>∑T<äTqTµ (nVü≤+C≤Hê$T) nqï<ëì˝À
e∫Ãq H˚qT ªªj·TTwüà<äseú¡ TTµµ ˙e⁄ nq≥+ ªªHê ‘·*>¢ =Á&Ü\Tµµ nqï≥T¢ yê´|ò÷ü ‘·+ -
(H˚qT - ˙e⁄ ˇø£fÒ nq≥+ - Ä‘·às¡÷|ü+>± - nqTyê<ä≈£î&ÉT) - Ç~ ‘·|ü . á
ªªj·TTwüà<ädüàÅ‘·Œ‘·´j·Tµµ nH˚ |ü<ë\T X¯+ø£s¡uÛ≤wü´eTT˝Àì$. n+<äT˝Àì ªªj·TTwüà‘Yµµ
nH˚ X¯ã+› Ä‘·à_ÛqïyÓTqÆ ªªÇ<ä+ - Ç~µµ nì m<äTs¡T>± ø£qã&˚ |ü<ës¡ú düeT÷Vü≤eTTq≈£î
Á|ürø£. ªªH˚qT - Ç~µµ á s¬ +&ÉT _ÛqïyÓTqÆ y˚qì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ M¬ses¡T?
nqï<˚ Á|üXï¯ . nVü≤+ n+fÒ <˚V≤ü e÷? ªÇ<ä+µ n+fÒ <˚V≤ü e÷? nì Á|üXï¯ . Ç~ n+fÒ
<˚V≤ü + nqTø=+fÒ ªH˚qT ˝≤e⁄ / düqï+µ yÓTT<ä˝q’… yê{Ïì ª<˚V≤ü y˚Tµ nVü≤+ nì|ædTü qÔ ï~.
b˛˙ nVü≤y˚T <˚V≤ü + n+<ëe÷ n+fÒ ªHê <˚V≤ü + ˝≤e⁄, Hê #˚sTT H=|挵 e+{Ï yê{Ï˝À
‘êqT y˚sT¡ , <˚V≤ü + ‘·q edüTeÔ ⁄>±qT nì|ædTü qÔ ï~. düsπ ª<˚V≤ü +µ nVü≤+, Ç<ä+ ` s¬ +&ÉT
ne⁄‘T· +<äHê\+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . á s¬ +&ÉT uÛ≤eq\T Nø£{yÏ \Ó T>∑T\e˝… nH√´q´$s¡T<ä∆
yÓTqÆ $. ø±>± ª<˚V≤ü +µ nVü≤e÷? Ç<äe÷? (H˚Hê, Hê<ë) nì ìs¡sí TT+#ê*. n|ü⁄&ÉT
ÁX¯ó‹ìã{Ϻ j·TTøÏìÔ ã{Ϻ nqTuÛyÑ êìïã{Ϻ ª<˚V≤ü +µ H˚qT ø±<äT - Hê~ - Ç<ä+ nì
102
170 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ìs¡sí TT+#ê*. <ëì‘√ ªH˚qT˝≤e⁄µ yÓTT<ä˝q’… uÛ≤eq\T ÁuÛ≤+‘·T\ì ‘˚\T‘·T+~. nfÒ¢
Ç+Á~j·÷\T, ÁbÕD≤\T, eTqdüT‡, ãT~∆ - nìï Ä‘·à\T ø±e⁄. ø£qTø£ H˚qT Á>∑T&çy¶ ê&ÉqT,
H˚qT düTœì yÓTT<ä˝q’… $ nìï ÁuÛ≤+‘·T˝Òqì ‘˚\T‘·T+~. ªH˚qT ∫øÏÿb˛sTTHêqT, H˚qT
q&ÉT#·T#·THêïqT, H˚qT #·÷#·T#·THêïqTµµ yÓTT<ä˝q’… yê{Ï˝À á ø£èX¯ó&ÉT, >∑+‘·, Á<äwºü -
mes¡T? nVü≤+ - ˝Òø£ -Ç<ä+? ªnVü≤+µ nq>± ªH˚qTµ n+fÒ X¯Øs¡yT˚ Ä‘·à nì #Óù|Ô
uÖ<äT&∆ eÉ ⁄ ne⁄‘êe⁄. ªÇ<ä+ - Ç~µ n+fÒ ˙ e#·qeTT >∑÷&Ü ªHê ‘·*¢ e+<Û´ä µ nqï≥T¢
yê´|ò÷ü ‘·+ ne⁄‘·T+~. ˝Àø£+ ÁuÛ≤+‹e\q s¡Ee® ⁄qT düsŒ¡ +>±qT,düsêŒìï s¡Ee® ⁄>±qT
#·÷dæq≥T¢ ªnVü≤+µqT Ç<ä+>±qT (ÁãVü≤àeTTqT y˚sπ edüTeÔ ⁄>±qT),ªÇ<ä+µqT nVü≤+>±qT
(X¯Øsê<äT\qT Ä‘·à>±qT) uÛ≤$düTHÔ êï+. á ÁuÛ≤+‹ C≤„qeTTqT Ç#·Ã≥ d”«ø£]+|üsê<äT.
<˚V‰ü ‘·àÁuÛ≤+‹ e\q ªH˚qT ˝≤e⁄, H˚qT düqï+µ - nqTø=qï≥T¢>± ªn+‘·'ø£sD¡ ≤‘·à
ÁuÛ≤+‹e\q ªH˚qT C≤„‘q· T, ‘Ó*dæø=+≥THêïqTµ nì nqTø=+≥THêïs¡T. n<˚ ‘˚&Ü.
y˚<ä+˝À Ä‘·àqT C≤„‘·>± ø£s¡Ô>± #Ó|üŒ≥+ >∑÷&Ü á s¡ø£yÓTÆq yê´eVü‰]ø£ C≤„‘·qT
>∑T]+∫ - eTq ÁuÛ≤+‹ Á|üø±s¡yT˚ #˚dqæ |üì. ˝Ò<+ä fÒ y˚<ë+‘ê\T ªC≤„qy˚T Ä‘·à
dü«s¡÷|üeTìµ m+<äT≈£î #ÓbÕŒsTT. MTs¡T >∑÷&Ü Ä‘·à C≤„qdü«s¡÷|üeTì #ÓbÕŒs¡T >∑<ë!
ø£qTø£ ˝Àø£+˝Àì ªnVü≤+µ nH˚~ Ä‘·à_ÛqïyÓTÆq ªÇ<ä+µ MT<ä @s¡Œ&çq<˚. Ç<ä+‘ê
ÁuÛ≤+‹e\q »]–q~. s¡Ee® ⁄qT #·÷∫ düsŒ¡ + nqTø√e≥+ e+{Ï<.˚
sêe÷qTE\yês¡T #Ó|Œæ q eTs√ $wüjT· + - ªH˚qTµ nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡yú TÓ qÆ
ªC≤„‘µ· nsTTq Ä‘·à≈£îqï #Ó‘’ q· ´dü«uÛ≤ey˚T dü«j·T+ Á|üø±X¯‘«· eTT. n˝≤H˚ düT<äs¡ÙHê
#ês¡T´&ÉT ªª#˚‘q· nq>± C≤„qeTT n<˚ #Ó‘’ q· ´+ - C≤„q‘·«eTT n~ dü«uÛ≤e+ nq>±
>∑TD+>± ø£\~ Ä‘·àµµ nì #ÓbÕŒs¡T. - á s¬ +&ÉT nj·TTø£eÔ TT˝Ò. |òTü {≤ìøÏ |òTü ≥‘·«+
>∑TDyÓTqÆ ≥T¢>± C≤„HêìøÏ C≤„q‘·«+ >∑TDeTT. n+<äTe\q ªC≤„q‘·«>∑TDeTT >∑\ Ä‘·à
C≤„qy˚Tµ nì #Ó|Œæ q≥¢sTT+~. Bìe\q MT≈£î Çwüyº TÓ qÆ ªC≤„‘µ· nsTTq Ä‘·à sê˝Ò<Tä .
C≤„qyÓTÆq Ä‘·àj˚T e∫Ã+~ >∑<ë! düπs düT<äs¡ÙHê#ês¡T´ì <äTs¡›s¡ÙHêìï Á|üø£ÿq u…{Ϻ
sêe÷qT»uÛ≤wü´+ ˝ÀH˚ ñqï ª#Ó‘’ q· ´ dü«uÛ≤e+>∑\µ nH˚|<ü ëìøÏ ªC≤„q>∑TDeTT>∑\µ nì
ns¡eú TT #Óù|Ô n|ü&ÉT (#Ó‘’ q· ´+ - C≤„q+, C≤„q‘·«+ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). #Ó’‘·q´
dü«uÛ≤eyÓTqÆ Ä Ä‘·àjÓTTø£ÿ s¡÷|üyT˚ $T? nqT Á|üXï¯ edüT+Ô ~. <ëì s¡÷|üeTT #Ó‘’ q· ´
eTq{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä . n~ dü«uÛ≤eeTì yêπs #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! »&Éd«ü s¡÷|üeT+fÒ n~
|òüT≥+˝≤>± ne⁄‘·T+~. ÁX¯ó‹ $s√<Ûä+ >∑÷&Ü edüTÔ+~. ÁX¯ó‘·T\T Ä‘·àqT ªC≤„q
dü«s¡÷|üeTìµ #Ó|Œæ HêsTT ø£<ë! ˇπø #Ó‘’ q· ´eTT dü«s¡÷|üeTT dü«uÛ≤eeTT >∑÷&Ü ø±<äT.
n+<äTø£ì dü«s¡÷|ü#‘’Ó q· ´eTT, dü«uÛ≤e #Ó‘’ q· ´eTT nì s¬ +&ÉT ñHêïj·T+fÒ e´s¡eú TT,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 171
Á|üe÷DX¯Sq´eTT, uÛ≤s¡eTT. ˇø£ #Ó‘’ q· ´+e\q düs«¡ ø±s¡´ìs¡«Vü≤D, ≈£î<äsø¡ b£ ˛‘˚ eTs√
#Ó‘’ q· ´+ ñqï≥T¢ ø£*Œ+#ê*. ô|>’ ±, Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|üyTÓ qÆ #Ó‘’ q· ´eTT dü«j·T+Á|üø±X¯e÷,
˝Òø£ dü«uÛ≤ee÷Á‘·e÷? - dü«j·T+Á|üø±X¯yT˚ - n+fÒ dü«uÛ≤e+˝À dü«j·T+Á|üø±X¯+ ˝Òq≥T¢
edüT+Ô ~. n~ ‘·|ü . dü«uÛ≤e+ e÷Á‘·yT˚ . nsTT‘˚, dü«uÛ≤eyÓTqÆ C≤„q+˝À C≤„qdü«uÛ≤e
yÓTqÆ dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· + m˝≤ ñ+≥T+~? <ëì˝À eTs√ C≤„q+ ø£*Œ<ë›eT+fÒ eTs¡\
nqedüú edüT+Ô ~. Ä‘·à dü«s¡÷|üyTÓ qÆ #Ó‘’ H· ê´ìøÏ ñqï dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· +, ˙e⁄ #Ó|Œæ q
ª#Ó’‘·q´dü«uÛ≤es¡÷|üyÓTÆq~ ø±<äT. #Ó’‘·q´eTTq+<äT eTs√ #Ó’‘·q´eTT+&É<äT >∑<ë!
C≤„qeTTq+<äTqï C≤„q‘·«y˚T <ëì dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· eT+fÒ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . ªdü«j·T+
Á|üø±X¯yTÓ qÆ C≤„qeTTµ nqï yêø£´+˝À C≤„q+˝Àì $X‚w+ü / $X‚wDü +>± dü«j·T+ Á|üø±X¯+
ñqï~. n~ C≤„q+ ø±<äT. ª˙\yÓTqÆ ø£\Teµ nqï#√≥ ˙\+ - ø£\Te ˇø£ÿ{Ï ø±e⁄
>∑<ë! nj·÷´! ˙\yÓTÆqedüTÔe⁄\T s¡‘êï\T yÓTT<ä˝…’q$ Ç+ø± #ê˝≤ ñqï$ ø£qTø£
nø£ÿ&É ˙\‘·«eTT y˚sT¡ ñ‘·Œ\‘·«eTT y˚sT¡ ø±e#·TÃqT. Á|üdTü ‘Ô +· dü«j·T+Á|üø±X¯ yÓTqÆ
C≤„HêìøÏ $T+∫ eTs√ dü«j·T+Á|üø±X¯|<ü ës¡+ú ˝Ò<Tä >∑qTø£ dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· y˚T C≤„q‘·«eTT
ø±e#·TÃqT >∑<ë! - düe÷:- uÛ˝Ñ !Ò - n≥¢sTT‘˚ C≤„q+ ø£qï _Ûqï+>± dü«j·T+Á|üø±X¯ó&Óq’
ªC≤„‘µ· nsTTq Ä‘·à ñHêï&ÉT ø£<ë! n‘·ìøÏ dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· + b˛sTTqfÒ¢ ø£<ë! ˇ≈£yfi˚ ¯
C≤„q+˝À C≤„q‘·«+ dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· eTT, C≤„‘˝· Àì C≤„‘è· ‘·«+ C≤„q>∑TD+ >∑\~ - nì
ø£*Œ+∫Hê, C≤„qeTTq+<äT C≤„‘j · T· +<äT - Ç<ä]› j·T+<äTqï dü«j·T+Á|üø±X¯eTT q+<äT
düe÷q+>± edüTqÔ ï dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· + >∑T]+∫ #Ó|ü . n~ düe÷q+>± ñ+&Ée\dæ+<˚
>∑<ë! ˙ eT‘·+˝À B|üd+ü $‘·T\Ô ≈£î dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· + ˝Ò<ìä #ÓbÕŒe⁄ >∑<ë n˝≤π> Hê
eT‘·+˝À B|ü, dü+$‘Y, C≤„‘\· ≈£î dü«j·T+Á|üø±X¯eTT sê<äì #ÓbÕÔqHêï - ≈£î<äs<¡ Tä .
Hê eT‘· + ˝À dü + $‘Y - C≤„ q + ‘· | ü Œ dü « j· T +Á|ü ø ±X¯ edü T Ô e ⁄ @B˝Ò < ä T .
ªª‘·yT˚ euÛ≤+‘·eTqTuÛ≤‹ düs«¡ + ‘·d´ü uÛ≤kÕ düs«¡ $T<ä+ $uÛ≤‹µµ nì ÁX¯ó‹. ª‘·d´ü uÛ≤kÕµ
- n‘·ìjÓTTø£ÿ ø±+‹‘√ nq{≤ìïã{Ϻ Ä‘·à≈£î - dü+$‘·T≈Ô î£ uÛ<Ò eä TTqï≥T¢ uÛ≤$+#·sê<äT.
Äj·Tqj˚T dü+$‘·TÔ ø£qTø£ ªsêVüQe⁄‘·\µ nqï≥T¢ n~ >öDÁ|üj÷Ó >∑eTT. nj·÷´! dü+$‘·TÔ
ˇø£ÿfÒ dü«j·T+Á|üø±X¯+ n+fÒ BbÕ<äT\T dü«j·T+ Á|üø±XÊ\q{≤ìøÏ ø±s¡Dy˚T$T? -
düe÷:- |òTü {≤ìï #·÷&É{≤ìøÏ B|ü+ ø±yê*. BbÕìï #·÷&É{≤ìøÏ n˝≤ y˚sπ B|ü+
nø£ÿs¡˝<Ò Tä . nsTTHê n~ e´eVü‰s¡+˝À e÷Á‘·yT˚ . ÁãVü≤à+e˝… dü«j·T+Á|üø±X¯+ ø±<äT.
B|ü+ #·÷&É{≤ìøÏ ªø£qTïµ ø±yê*. Ç‘·sêù|ø£å ˝Ò≈î£ +&Ü >√#·]+#˚~ dü«j·T+ Á|üø±X¯+.
Ç‘·sêBÛq+ ø±ì Á|üø±X¯+ >∑\<˚ dü«j·T+ Á|üø±X¯+. á $wüjT· + eTT+<˚ #ÓbÕŒqT.
ªªnqq´uÛ≤dü´‘·«eTT dü«j·T+ Á|üø±X¯‘«· eTTµµ. nj·÷´! Ä‘·à <äsÙ¡ HêìøÏ eTqdüT‡, XÊÅdeÔü TT
103
172 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nedüsy¡ T˚ ø£<ë! eTiÏ Ä‘·à dü«j·T+Á|üø±X¯yTÓ ˝≤ ne⁄‘·T+~? - düe÷:- eTqXÊÙÅdeÔü TT\
<ë«sê #·÷&É<\ä ∫q yêì Á|üjT· ‘êï\ø£qï eTT+<˚ Ä‘·à dæ<y∆ä TÓ qÆ edüTeÔ ⁄ ø£qTø£ Ä‘·à
<äsÙ¡ HêìøÏ Ç‘·sêù|ø£˝å <Ò Tä . n˝≤ CÒj
„ T· yÓTqÆ edüTeÔ ⁄qT #·÷#·T≥≈£î kÕ<ÛHä ê\T nedüs+¡ .
C≤„HêìøÏ Ä nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ C≤„qeTT dü«j·T+Á|üø±X¯eTT. n<˚ Ä‘·à. C≤„‘j · T˚
Ä‘·à - C≤„q+ ø±<äT nì nqsê<äT. C≤„‘j · TÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|üyT˚ C≤„qeTì #ê˝≤kÕs¡T¢
#ÓbÕŒeTT. ø£qTø£ Ä‘·à dü«s¡÷|üyTÓ qÆ dü+$‘·TÔ ˇø£ÿfÒ. n~ dü«j·T+Á|üø±X¯yT˚ . (B|ü
dü«s¡÷|üyT˚ ø±+‹ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nj·÷´! dü+$‘·T,Ô Á|üø±X¯+ ˇø£fÒ nHêïs¡T >∑<ë! ªªdü+$‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ Á|üø±X¯+µµ
nì, n~ Ç‘·sêBÛq+ ø±<äT - nì #ÓbÕŒs¡T. n≥¢sTT‘˚ dü+$‘·TÔ y˚sT¡ , Á|üø±X¯+ y˚sT¡
nqïfÒ¢ >∑<ë! - düe÷:- dü+$‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|üyT˚ Á|üø±X¯eTT. n~ Ç‘·sêBÛqeTT
ø±<äT >∑qTø£ ø±<äì #ÓbÕŒeTT. Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT dü+$‘·TÔ dü+$‘Y dü«s¡÷|ü+ Á|üø±X¯+ -
Ç+<äT˝À sTTã“+~ @$T{Ï? Çeìï ˇπø ns¡ú+. dü«s¡÷|ü+ n+fÒ @$T{Ï? ª‘·H˚µ
(BbÕìøÏ yÓ\T>∑T dü«s¡÷|ü+ n<˚ C≤„q+, n<˚ B|ü+. e‹Ô q÷HÓ kÕ<ÛHä ê\T e÷Á‘·+.
n$ B|ü+>±e⁄) ø£qTø£ Ç‘·sêBÛq+ ø±ì Á|üø±X¯+ Ä‘·àj˚T. n<˚ dü+$‘·T.Ô ø±\+,
Äø±X¯+ m˝≤ Ç‘·s¡ edüTÔe⁄\ <äècÕº´ ì‘·´yÓ÷ n˝≤π> ÇB. sêe÷qTE\yês¡T
Ç+ø=ø£e÷≥ nHêïs¡T - BbÕ<äT\T ‘·eTø±+‹ã\eTT#˚‘· Á|üø±•+|üCj Ò T· ã&çq$ -
nì - nB ‘·ù|Œ. ø±+‹ì $TqVü‰sTTùdÔ B|ü+ n+≥÷ @MT ˝Ò<Tä . >∑èVü‰+‘·sꓤ>+∑ ˝À
qTqï |ü]$T‘·yTÓ qÆ edüTyÔ ˚ B|üeTqsê<äT. n~ >∑÷&Ü ø±+‹j˚T >∑<ë! B|üC≤«\j˚T
ø±+‹. B|üeTT C≤«\>∑\ eTs√ |ü<ës¡eú Tqsê<äT. C≤«\qT $TqVü‰sTTùdÔ B|ü+ @eTTqï~?
e‹Ô ∫es¡ ñqï~ B|üeTì, <ëì<ä>sZ∑ ¡ 4-5 n+>∑Tfi≤\es¡≈î£ yê´|æ+∫q~ <ëì C≤«\
nì uÛ≤$+#·≥+ ‘·|ü . e‹Ô ∫es¡ ñqï<ÓH’ ê ø±+‹ ‘·|Œü @eTTqï~. Á|üuÑÛ n+fÒ
ø±+‹. ‘˚»düT‡ $TqVü‰ BbÕìøÏ @$T dü«s¡÷|ü+ ñqï~. n–ïj˚T B|ü+. n–ïj˚T
‘˚»düT‡. ‘˚»ùd‡ uÛÑ÷‘·eTT. ‘˚»düT‡>∑\ eTπs<√ edüTÔe⁄ uÛÑ÷‘·+ ø±<äT. ‘˚»düT‡>∑\
edüTyÔ ˚ n–ï n+fÒ ªø=s¡$ø£fµº… qT n–ï nì, e‹Ôì B|üeTì nqe\dæedüT+Ô ~ -
m+<äTø£+fÒ M{ÏøÏ ªn–ïµ ñ+~>∑<ë, C≤«\ñ+~ ø£<ë! ø£qTø£ ø±+‹‘√ ª|òTü {≤~ø£eTTµ
yÓ*–q≥T¢ yÓ\>∑{≤ìøÏ ªB|ü+µ n+≥÷ yπ̊s |ü<ës¡+ú ˝Ò<Tä . ñ+fÒ |òTü ≥+˝≤>± n{Ϻ
|ü<ës¡ú+ $&ç>± <=s¡ø±* >∑<ë! nsTTHê B|ü+ ‘·q ø±+‹‘√H˚ yÓ*–+<ä+fÒ,
yÓ\>∑øe£ TT+<äT Ä B|ü+jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ @$T{Ï? n~ m{Ï~º ? - @B ˝Ò<Tä - n+fÒ
ns¡+ú B|ü+ yÓ\T>∑T‘·T+~. n+‘˚ - n~ ‘·qqT ‘êqT yÓ*–+∫ø=q<äT. ø£sj Ô¡ T˚ ø£sà¡ ,
ø£s¡àj˚T ø£s¡Ô ø±e≥+ $s¡T<ä∆+. n~ Ç‘·s¡ |òüT{≤~ |ü<ësêú\qT yÓ*–düTÔ+~.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 173
C≤„qdü«s¡÷|üyTÓ qÆ Ä‘·à >∑÷&Ü Ç+‘˚. Bì‘√ ªªˇπø B|ü+ ø±+‹>±q÷, ø±+‹e+‘·eTT
>±q÷ ñ+≥T+~µµ nqï sêe÷qT»eT‘·+ Á‘√dæ y˚jT· ã&çq~. ø±+‹ ø±≈£î+&Ü ø±+‹>∑\
Á<äe´eTT @B˝Ò<Tä .
nj·÷´! ø±+‹>∑\ ªeTDϵ yÓTT<ä˝q’… |ü<ësêú\T ø£\e⁄ ($TDT>∑Ts¡T |ü⁄s¡T>∑T\T
>∑÷&Ü - nqTyê<ä≈£î&ÉT) >∑<ë! - düe÷:- eTDÏ yÓTT<ä˝q’… edüTeÔ ⁄\T ‘˚CÀÁ<äyê´\T ø±e⁄.
‘˚CÀÁ<äe´\ø£Då + ñwüdí Œü s¡Ù. B|ü+ ‘˚CÀ Á<äe´eTT. eTDÏ yÓTT<ä˝q’… edüTeÔ ⁄\T ñwüdí Œü s¡Ù
ø£\$ ø±e⁄. yê{Ï˝Àì ø±+‹ eTDÏ˝Àì ‘˚CÀ+X¯\T. eTDÏ |òTü ≥+˝≤>± eT{Ϻ |ü<ës¡+ú
ø±<äT. B|ü+e˝… ‘˚CÀeTj·TeTT ø±<äT. ¬s+&É÷ ø£*dæq s¡ø£+. #·+Á<äT&ÉTqTï
»\‘˚CÀeTj·TT&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT ‘˚CÀeTj·TT&˚. n–ï ‘˚CÀeTj·Ty˚T. eTDÏ˝À ‘˚»düT‡
ñqï~ ø£qTø£ ‘˚CÀe+‘·yTÓ qÆ Á<äe´y˚T. B|ü+ ‘˚CÀe+‘·+ ø±<äT. ‘˚»ùd‡. nj·÷´!
ø±+‹øÏ ø±+‹e+‘·yTÓ qÆ edüTeÔ ⁄≈£î uÛ<Ò +ä ñqï~. dü÷s¡T´&ÉT, B|üeTT ø£qã&Éøb£ ˛sTTHê
yê] ø±+‹ eTq≈£î ø£qã&ÉT‘·T+~ >∑<ë!- düe÷:- B|ü+ ø£qï $&ç>± ø±+‹ ø£qã&çHê
ø±+‹øÏ _Ûqï+>± B|ü+ <=s¡ø<£ Tä >∑<ë! - Ç+<äT˝À e÷ n_ÛÁbÕj·T+ @eT+fÒ -
<ä≥+º >±, 4 n+>∑Tfi≤\ yê´dü+˝À C≤«˝≤ s¡÷|ü+>± ø±+‹>± ñ+&˚~ B|üeTì, <ëìqT+∫
>∑èVü≤eT+‘ê yê´|æ+#˚ |ü\#·ì ø±+‹ì ªÁ|üuµÑÛ nì #Ó|⁄ü HÔ êï+. ø£qTø£ ˇø£fÒ ‘˚CÀÁ<äe´eTT
ªª∫ø£ÿ<äqeTT, |ü\T#·<qä eTTµµ ø±s¡D+>± ø±+‹, ø±+‹eT+‘·eTT nqï uÛ<Ò ëìï bı+~+~.
b˛˙j·T+&ç ‘˚CÀÁ<äe´eTT kÕej·TeeTT ø£qTø£ <ëìøÏ ªø±+‹ - ø±+‹ >∑\~µ nì
s¬ +&ÉT $<Ûë\<äX¯ ñ+&ÉT>±ø£! ø±ì Ä <äècÕº+‘·+‘√, ìs¡ej·TeyÓTqÆ , @ø£Á<äe´yÓTqÆ
Ä‘·àqT C≤„qeTT C≤„qe+‘·eTT. nqï s¬ +&ÉT<äX\¯ T >∑\<äì #Ó|Œü sê<äT. n˝≤π> ˇø£ÿfÒ
C≤„qÁ<äe´eTT C≤„q+>±qT C≤„ì>±q÷ ñ+<äì #Ó|Œü sê<äT. n|ü⁄&ÉT C≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ Ä‘·à˝À
s¬ +&ÉT $uÛ≤>±\T @s¡Œ&çq≥T¢. Ä‘·à kÕej·TeeTsTT‘˚ n~ nì‘·´+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£
Ä‘·à ìs¡ej·TeeTT. <ëì˝À s¬ +&ÉT $uÛ≤>±\T ≈£L&Ée⁄. n˝≤H˚ <ëìs¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qeTT
ìs¡ej·Te+>±H˚ ñ+&Ü*. ø£qTø£ B|ü+ Á|üuÛÑ>±qT, Á|üuÛÑ>∑\ |ü<ës¡ú+>±q÷ ñHêï
‘·|ü ˝Ò<Tä . n~ kÕej·Te+ nì‘·´+. Ä‘·àqT n˝≤ C≤„qdü«s¡÷|üeTì C≤„q dü«uÛ≤e
eTì #Ó|Œü sê<äT. Ç~ ìs¡ej·TeeTT ì‘·´eTT. ø£qTø£ <äècÕº+‘·eTT $s¡T<äe∆ TT.
nj·÷´! Ä‘·à C≤„qdü«s¡÷|ü+ e÷Á‘·yT˚ qì, C≤„qdü«uÛ≤e+ ø£\~>±<äì n+fÒ
<ëìøÏ dü«j·T+Á|üø±X¯‘·«+ sê<äT. C≤„q<Ûäs¡à+ ø£\<äsTT‘˚H˚ n~ dü«j·T+ Á|üø±X¯+
ne⁄‘·T+~. - düe÷:- Ä‘·à C≤„qdü«s¡÷|ü+ ø£qTø£H˚ dü«j·T+Á|üø±X¯+. C≤„q<Ûsä à¡ + ø£\~
ø±e≥+ e\q ø±<äT. C≤„qy˚T >∑<ë dü«j·T+Á|üø±X¯eTT. nj·÷´! B|ü+ ‘·q≈£î <Ûsä à¡ yÓTqÆ
ø±+‹‘√ nedüs+¡ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ yÓ\T>∑T>∑\~ ø£qTø£ dü«j·T+Á|üø±X¯eTT. n˝≤H˚ Ä‘·à
104
174 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>∑÷&Ü ‘·q <Ûäs¡àyÓTÆq C≤„q+‘√ |üì˝Ò≈£î+&ÜH˚ dü«j·T+Á|üø±X¯+ >∑\~. nì
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\ yê<äeTT. (yÓw’ eíü yê<ä+ @eT+fÒ e‹Ôô|q’ ñqï~ B|ü+. <ëì C≤«\
<ëì <ä>sZ∑ ˝¡ Àì yÓ\T>∑T. <ëìø±+‹ <ä÷s¡+>± yê´|æ+#˚ yÓ\T>∑T. Ç+<äT˝À B|ü+ ‘·q
yÓ\T>∑Ts¡÷|ü+‘√ dü«j·T+>± ø£qã&ÉT‘·÷ ‘·q #·T≥÷º ñqï edüTeÔ ⁄\qT ‘·q <Ûsä à¡ yÓTqÆ
ªyÓ\T>∑Tµ ‘√ ø£qãs¡TdüT+Ô <ä≥ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n˝≤ø±<äT - BbÕì¬øH’ ê <ëìs¡÷|ü yÓTqÆ
yÓ\T>∑TqT $T+∫ <Ûsä à¡ yÓTqÆ eTs√ yÓ\T>∑TqT n+^ø£]+#·eTT. düs«¡ >∑èVü≤+˝Àq÷ ÁbÕøÏq
<ä÷s¡|⁄ü yÓ\T>∑T>∑÷&Ü B|üd«ü s¡÷|üyTÓ qÆ <˚ >±ì B|ü<säÛ à¡ yÓTqÆ ~ ø±<äT. B|ü dü«s¡÷|ü+
yÓ\Tπ>. B|ü<säÛ à¡ + Nø£{ìÏ b˛>=≥º≥+, y˚&ç yÓTT<ä˝q’… $. eT] yê&ÉTø£˝À ªB|ü+jÓTTø£ÿ
ø±+‹µ nq≥+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. MT eT‘·+˝À B|üy˚T ø±+‹ >∑<ë! n+fÒ,
ªsêVüQe⁄‘·\µ nqï≥T¢ >öDeTT. B|ü+jÓTTø£ÿ ø±+‹ <ä≥+º >± ñ+fÒ ªC≤«\µ n+{≤eTT.
|ü\#·>± ñ+fÒ ªø±+‹µ n+{≤eTT. B|ü<Ûäs¡à+ y˚&ç, ø±+‹ ø±<äT. n˝≤ ø±<ä+fÒ
B|ü+<ä>sZ∑ H¡ ˚ y˚&jç T· Tqï≥T¢ ø±+‹>∑÷&Ü nø£ÿ&ÉH˚ ñ+&Ü*. ø±ì B|ü+ e‹Ô e<ä› ñ+fÒ,
ø±+‹ <ëìøÏ <ä÷s¡+>± >∑÷&Ü yê´|ædTü +Ô ~. <Û]ä àì e<ä* <Ûsä à¡ + Ç‘·sÁ¡ ‘· b˛<äT. Á|üuÑÛ
B|üs÷¡ |üyTÓ qÆ qT <ëì˝À y˚&$ç T ‘Ó*j·Tø£b˛e{≤ìøÏ ø±s¡DeTT ª|ü\#·q - ∫ø£ÿqµ nH˚
yê{Ïì ã{Ϻ j·TT+≥T+~. ø£qTø£ BbÕìøÏ Á|üuÑÛ ˇø£ÿfÒ dü«s¡÷|üeTT, dü«uÛ≤eeTT nsTTq≥T¢
ˇπø #Ó‘’ q· ´eTT Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|üeTT, dü«uÛ≤eeTT nì #Ó|Œü sê<äT. m+<äTø£+fÒ dü«s¡÷|ü+
ø£qï $&ç>±H˚ dü«uÛ≤e+ ñ+≥T+~. ø£qTø£ BbÕìøÏ˝≤>±H˚ Ä‘·à≈£îqTï <Ûsä à¡ yÓTqÆ ªÁ|üø±X¯+µ
˝Ò<Tä . nj·÷´! BbÕìøÏ ø±+‹j˚T dü«s¡÷|ü+ nsTT‘˚ ˝Àø£+ Á|üuHÑÛ ˚ B|ü+ nì @\
|æ\Tes¡T? - düe÷:- á Á|üXï¯ MT≈£î MTs¡T >∑÷&Ü y˚døæ =Hê*. MT eT‘·+˝À >∑÷&Ü
B|üd«ü s¡÷|üyTÓ qÆ ªÁ|üuµÑÛ ñ+~ >∑<ë! eT] ˝Àø£+ <ëìH˚ B|ü+ nì m+<äTø£q<äT? ˝Òø£
dü«s¡÷|üyTÓ qÆ Á|üuqÑÛ T ªÁ|üuµÑÛ nqsê<äì, dü«uÛ≤euÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ Á|üuqÑÛ T e÷Á‘·yT˚ ªÁ|üuµÑÛ nHê\ì
sêC≤»„ @yÓTHÆ ê ñqï<ë? ø£qTø£ ˝Àø£+ <ä≥yº TÓ qÆ Á|üuqÑÛ T B|üC≤«\ nì |ü\#·ì <ëìì
Á|üuÑÛ nì yê&ÉT‘·THêïs¡T. Ä C≤«\>±ì, á Á|üu>ÑÛ ±ì B|üd«ü s¡÷|üyT˚ . n+‘·≈î£ $T+∫
B|ü+ @eTTqï~? nsTTHêdüsπ , BbÕìøÏ C≤«\ dü«s¡÷|üeTì, Á|üuÑÛ <Ûsä à¡ eTì |ü≥Tº<\ä
nsTT‘˚ - eT] MTs¡T BbÕìøÏ ªÁ|üuµÑÛ j˚T dü«s¡÷|üeTì <Ûsä à¡ eTì @\ #Ó|Œü ˝Ò<Tä ? ø£qTø£
ˇπø edüTeÔ ⁄ eTi=ø£ edüTeÔ ⁄q≈£î dü«s¡÷|üeT÷, <Ûsä à¡ eT÷ ø±<äT - nqï~ n+<ä]øÏ
ÄyÓ÷<äj÷Ó >∑´yÓTqÆ dæ<ë∆+‘·eTT.
sêe÷qTE\T #Ó|Œæ q~ eTi=ø£{Ï - ªª∫Á<ä÷|ü‘j · T˚ dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· +, (‘·‘)Y
Ä #Ó‘’ q· ´ dü«uÛ≤e‘· dü«j·T+ Á|üø±X¯‘«· +µµ nì #Ó|Œæ +~ >∑÷&Ü Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. Ä‘·à
∫Á<ä÷|ü+ ø£qTø£ dü«j·T+ Á|üø±X¯+ nqï+‘·es¡≈î£ düsπ . ∫Á<ä÷|ü‘«· y˚T dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· eTT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 175
nq≥+ dü]ø±<äT. dü«j·T+Á|üø±X¯‘«· eT+fÒ Ç‘·sT¡ \‘√ |üì˝Ò≈î£ +&Ü Á|üø±•dü÷Ô Ç‘·sT¡ \qT
Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥+. nj·÷´! Ä‘·à≈£î C≤„qy˚T dü«s¡÷|üeTì, >∑TDeTì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT.
ªªq $C≤„‘T· ]«C≤„‘]˚ «|ü]˝Àb˛ $<ä´‘˚µµ (C≤„‘j
· TÓ Tø£ÿ C≤„HêìøÏ ˝À|ü+ ñ+&É<Tä ) ªª@wüV≤æ Á<äcÕº
ÁXÀ‘ê $C≤„Hê‘êà |ü⁄s¡Twü'µµ (á |ü⁄s¡Twüß&ÉT $C≤„qs¡÷|ü⁄&ÉT. <ä]ÙkÕÔ&TÉ ÁX¯eD+ #˚kÕÔ&TÉ )
- düe÷:- n~ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qy˚T. Çø£ sTT{Ϻ Ä‘·à n+‘·'ø£sD¡ ≤~ dü+ã+<Û+ä e\q
<äsÙ¡ q ÁX¯eD≤\qT #˚kÕÔ&ìÉ <ëì ns¡eú TT. MT eT‘·+˝ÀHÓH’ ê Ä‘·à≈£î ªC≤„q+ dü«s¡÷|ü+µ
nqï n+X¯+ düeTà‘·y˚T >∑<ë! ø£qTø£ dü«Á|üø±X¯yÓTÆq Ä‘·à ∫Á<ä÷|üy˚T nq>± C≤„q
s¡÷|üyT˚ . C≤„‘· ø±<äT. C≤„qeTT dü«j·T+ Á|üø±X¯eTì MTs¡÷ n+^ø£]+#ês¡T >∑<ë!
dü+$‘Ô̊ (C≤„qy˚T) Ä‘·à -
ªªC≤„qy˚T Ä‘·à - »&É+ ø±<äT ø£qTø£µµ nì nqTe÷qyêø£´eTT. Ç~
dü]jÓTÆ q<ë? ø±<ë? nì $#ês¡D #˚<ë›+! - dü]ø±<äì sêe÷qTE&ÉT. Äj·Tq>±]
n_ÛÁbÕj·T+ Ç~ - ªªn»&É+ n+fÒ @$T{Ï? ‘·q ñìøÏe\q Á|üø±X¯+ >∑\~ n+fÒ
B|ü+ yÓTT<ä˝q’… $ >∑÷&Ü Ä‘·à ne⁄‘êsTT. ô|>’ ± C≤„q+ ø£qï _Ûqï+>± Á|üø±X¯ <Ûsä êàìï
n+^ø£]+#·˝<Ò Tä >∑qTø£ ndæ~.∆ $s√<Ûeä TT. n˝≤ø±ø£ - dü‘´· (ne´_Û#]· ‘·) Á|üø±X¯+
ø£*– ñ+&É≥+ n»&É‘«· + n+fÒ düTKeTT yÓTT<ä˝q’… $ >∑÷&Ü Ä‘·à ne⁄‘êsTT. ‘·q
ø=i≈£î Á|üø±•+#·≥+ >∑÷&Ü dü+$‘·T˝Ô À ≈£î<äs<¡ Tä . ªnVü≤+µ nH˚ Ç‘·sT¡ &Óq’ Je⁄ì
ø=iπø n~ Á|üø±•düT+Ô ~µµ nì. Ç~ dü]ø±<äT - n»&É‘«· + n+fÒ ‘·q ñìøÏe\q
e∫Ãq Á|üø±X¯+ ø£\~ (dü«dü‘êÔÁ|üjT· Tø£Ô Á|üø±X¯ø‘£ «· +) nH˚ #ÓbÕŒ*. n+‘·e÷Á‘·+ #˚‘·
BbÕ<äT\T Ä‘·à\T ø±e⁄. n$ |òTü {≤<äT\e˝… H˚Á‘·+e\q CÒj „ T· eTT˝Ò. ø£qTï eT÷ùdÔ
|òTü ≥+˝≤>±H˚ B|ü+ >∑÷&Ü ø£qã&É<Tä . Á|üø±X¯+ C≤„HêìøÏ <Ûsä à¡ + ø±<äT. n~ C≤„HêìøÏ
dü«s¡÷|üyT˚ . ø£qTø£ ndæ~,∆ $s√<Ûë\T ˝Òe⁄. ˝Ò<ë, |òTü ≥+˝≤>± dü+$‘·T≈Ô î£ >∑÷&Ü Á|üø±X¯+
n+fÒ e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ sêe≥y˚T >∑<ë! n~ Á|ü|+ü #· e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À ñqï<˚ ø£qTø£
<√wü+ ˝Ò<Tä . n˝≤π> n»&É‘«· + n+fÒ ªªne´_Û#]· ‘· Á|üø±X¯d‘ü êÔø‘£ «· +µµ nq>± dü‘´· yÓTqÆ
Á|üø±X¯+ ø£*– ñ+&É≥+ - nHêï ‘·|ü ˝Ò<Tä . <˚ì Á|üø±X¯eTT, dü‘Ô· ñ+&É≥+ - nH˚$
‘·|üŒìy√ n<˚ ne´_Û#·]‘· Á|üø±X¯ dü‘êÔø£‘·«+µµ ne⁄‘·T+~. düTU≤<äT\≈£î »qq
eTs¡D≤\THêïsTT. ø£qTø£ n$ dü‘·´yÓTÆq$ ø±e⁄. n˝≤ø±ø£ ªª<˚ì ñìøÏ ‘·|üŒø£
Á|üø±•düT+Ô <√ (j·Tdü´ dü‘êÔ Á|üø±X¯+ qe´_Û#s· ‹¡ ) n<˚ ne´_Û#]· ‘· Á|üø±X¯ dü‘êÔø+£ -
n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . Ç+<äT˝À ªÁ|üø±X¯+µ n+fÒ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ Á|üø±X¯+ #Ó|Œü ã&çq~ >∑<ë!
düTU≤<äT\T dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT\T ø±e⁄. yê{Ï dü«s¡÷|üeTT Á|üø±X¯eTT ø±<äT. n˝≤π>
ªn»&É‘«· +µ n+fÒ ‘·q ø=i≈£î Á|üø±•+#·≥+ (dü«ôdà’ uÛ≤düe÷q‘·«+) nHêï ‘·|ü ˝Ò<Tä .
105
176 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªH˚qTµµ nqã&˚ ªªÄ‘·àµµ >∑÷&Ü ndü\T ÁãVü≤à dü«s¡÷|üyT˚ ø£qTø£ dü+$Á<ä÷|üeTT ø£qTø£
dü+$‘·T≈Ô î£ _Ûqï+ ø±<äT. ø£qTø£ MTs¡T ø±<äqïe˙ï dü]b˛‘·THêïsTT.
ndü\T yêdüÔey˚TeT+fÒ, n»&É‘·«+ n+fÒ dü«Á|üø±X¯‘·«+. dü«j·T+>±
Á|üø±•+#˚<.˚ »&Ü\qT Á|üø±•+|üCj Ò T· {≤ìøÏ Ç‘·s¡ |ü<ësêú\T ø±yê*. eTT+<˚ #ÓbÕŒ+
ªªÇ‘·sêù|ø£å ˝Ò≈£î+&Ü dü«j·T+>± Á|üø±•+#˚~ dü«j·T+Á|üø±X¯+ n<˚ n»&É+µµ.
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À Çø£ÿ&É #Ó|Œæ q e÷≥ ªªdü+$‘·T≈Ô î£ dü«j·T+Á|üø±X¯+ n+fÒ, C≤„q+‘√
|üì˝Ò≈î£ +&Ü (C≤„qø£sà¡ ‘êeT+‘·sπ D) e´eVü‰sêìøÏ sêe≥e÷? Ç‘·s¡ C≤„q+‘√ nedüs+¡
˝Ò≈î£ +&Ü Á|üø±•+#·≥e÷? yÓTT<ä{<Ï sä TT‘˚ C≤„‘>· ÷∑ &Ü C≤„q+ ne⁄‘ê&ÉT (n‹yê´|æ)Ô .
s¬ +&Ée<äsTT‘˚ ≈£î<äs<¡ Tä (ndæ<+∆ä ). dü+$‘·TÔ dü«s¡÷|ü uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ C≤„qeTTq≈£î nBÛq+
ø£qTø£. n+<äT#˚‘· ªnVü≤+ - H˚qTµ nqã&˚ Ä‘·àj˚T dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT. dü+$‘·TÔ
dü«j·T+ Á|üø±X¯+ ø±<äT. Ç~ j·TTø£+Ô ø±<äT. yÓTT<ä{Ï |üø+å£ ˝À C≤„‘j · T· +<äT n‹yê´|æÔ
nHêïs¡T. ø±<äT - C≤„‘· Ä‘·àj˚T. n‘·ì dü«s¡÷|üyT˚ dü+$‘·TÔ >∑qTø£. n‘·ì dü«s¡÷|ü+
dü+$‘·TÔ ø±<äì, n‘·qT <ëìø£qï _ÛqïyÓTqÆ yê&Éì n+fÒ - n|ü&ÉT ªC≤„‘µ· nHê‘·à
ne⁄‘ê&ÉT. n‘·&TÉ C≤„HêìøÏ ªø£sà¡ µ ne⁄‘ê&ÉT. Ä $<Û+ä >± n‘·ìì e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ
‘ÓkÕÔ+. Çø£ s¬ +&Ée|üø+å£ ˝À Ç‘·s¡ C≤„q+ nedüs+¡ ˝Ò≈î£ +&Ü Á|üø±•+#·≥+ - n~
ndæ<e∆ä THêïs¡T ‘·eTs¡T. ø±ì n~ dæ<y∆ä T˚ . MTs¡T C≤„Hêìï <Ûsä à¡ +>± #ÓbÕÔsT¡ . MT eT‘·+˝À
Ä‘·àdü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„HêìøÏ Ä‘·à<Ûsä à¡ uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ C≤„q+ nBÛq+>± ñ+≥T+~. e÷ eT‘·+˝À
nsTT‘˚ Ä‘·àdü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qy˚T dü+$‘·T.Ô ø£qTø£ dü«j·T+ Á|üø±X¯yTÓ qÆ dü+$‘Ô̊ ªªH˚qTµµ
nqã&˚ Á|ü‘´· >±‘·à. n˝≤ø±ø£ ªªC≤„ìj˚T Ä‘·à, C≤„q+ ø±<äTµµ nì |ü≥Tº<\ä nsTT‘˚
ªC≤„‘≈· î£ C≤„Hêìøϵ >∑\ dü+ã+<Ûeä TTqT ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ eTs=ø£ C≤„q+ nedüs+¡ ø£qTø£
ªªC≤„‘·, C≤„q+µµ á ¬s+&ÉTqTï »&ÉeTT\T ne⁄‘êsTT. ª»&É+µ n+fÒ Ç‘·s¡T\#˚‘·
‘Ó*j·Tã&˚~. ‘·qqT ‘êqT ‘Ó*dæø=q≥+ #˚‘·>±ì~. ‘·eT dü+ã+<Ûëìï ‘êy˚T
‘Ó*dæø=+{≤s¡ì MTs¡qe#·TÃ. ø±ì mes¡T? C≤„‘?· C≤„qeTT - ˝Òø£ yê{Ï dü+ã+<Ûeä ÷?
C≤„‘· C≤„qeTT ‘Ó*dæø=q˝Òe⁄. dü+ã+<Ûeä TH˚~ dü+ã+~ÛjTÓ Tø£ÿ <Ûsä à¡ eTT. dü+ã+<ÛTä ˝…q’
C≤„‘· - C≤„qeTT\T ‘·eT <Ûsä êàìï ‘êy˚T ‘Ó*dæø=q˝Òe⁄. Çø£ dü+ã+<Ûyä T˚ dü+ã+<Ûëìï
‘Ó*dæø=+≥T+<ä+fÒ n~ yê´|ò÷ü ‘·eTT. nj·÷´! ‘·eT <Ûsä êà\qT ‘êy˚T @\ Á>∑V≤æ +#·
sê<äT? Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT˝…q’ ì‘·´‘ê«<äT\qT Ä‘·à Á>∑V≤æ düT+Ô ~ >∑<ë! - düe÷:- Ä‘·à
<Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·eTT. n~ Á>∑V≤æ +#˚ düeTùd´ ˝Ò<Tä . Ä‘·àj·T+<äT eTq+ ø£*Œ+∫q sT÷ ì‘·´‘ê«~
<Ûsä à¡ eTT\qT Á|üe÷‘· nsTTq Je⁄&ÉT (∫<ëuÛ≤düT&ÉT) Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ . Ä‘·à ≈£L≥dü+ú ø£qTø£
<ëìøÏ ªC≤„‘µ· yÓTT<ä˝q’… e÷s¡TŒ\T+&Ée⁄. nsTT‘˚ C≤„q+˝Àì dü«Á|üø±X¯‘«· eTTqT C≤„qy˚T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 177
Á>∑V≤æ düT+Ô <äqsê<äT. n#·Ã≥ ªªÁ|üe÷‘·µµ j˚T Á>∑V≤æ +#˚~. n+‘˚>±ø£ Ä‘·à C≤„‘· nsTT‘˚H˚
C≤„qeTT‘√ ‘·q dü+ã+<Û+ä ‘Ó\TdüT+Ô ~. Ä‘·à≈£î C≤„q+‘√ ñqï dü+ã+<Û+ä ‘Ó*ùdHÔ ˚
Ä‘·à ªC≤„‘·µ ne⁄‘ê&ÉT ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯j·TeTT. eT]j·TT, Hê≈£î C≤„q+‘√
dü+ã+<Ûeä TT+<äì Ä‘·à≈£î C≤„q+ ø£\>±*. á C≤„HêìøÏ Ä‘·à‘√ dü+ã+<Û+ä ñ+<äì
‘Ó*j·T{≤ìøÏ eTs√ C≤„q+ ø±yê*. n+‘˚>±<äT - ÁX¯ó‹ Ä‘·à‘√ me]ø° dü+ã+<Ûëìï
n+^ø£]+#·<Tä . ªªndü+>√Vü≤´j·T+ |ü⁄s¡Twü'µµ Ä‘·à ndü+>∑+ ø£qTø£H˚ Ä‘·à - nHê‘·à\
eT<Û´ä ‘ê<ë‘·à´+ ÁuÛ≤+‹ nì ‘˚*+~. |òTü ≥ düV≤æ ‘·yTÓ qÆ Ä‘·à≈£î |òTü ≥+ dü«s¡÷|ü+
ø±q≥T¢ C≤„qdüV≤æ ‘·yTÓ qÆ Ä‘·à≈£î C≤„q+ dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. <Û]ä àøÏ <Ûsä à¡ eTT dü«s¡÷|üeTT
ø±<äT >∑<ë! Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+ y˚sT¡ <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„q+ y˚sT¡ ? nì n+{≤sê?
nq+&ç. ø±ì Ä ªy˚sT¡ ‘·qy˚T<√µ #Ó|Œü ≥+ nX¯ø´£ + ø£<ë! s¬ +&ÉT C≤„Hê\T ì»eTsTT‘˚
yê{Ï eT<Û´ä uÛ<Ò +ä #Ó|Œü e#·TÃ. uÛ<Ò +ä dæ<e∆ä TsTT‘˚ ª¬s+&ÉTµ C≤„Hê\T nH˚~ dæ~d∆ Tü +Ô ~.
ø£qTø£ Ç<=ø£ nH√´Hê´ÁX¯j·T+. eTq nqTuÛÑe+˝À mø£ÿ&Ü ªªÇ~ Hê dü«s¡÷|üyÓTÆq
C≤„qeTT, Ç~ Hê <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„qeTTµµ nì ‘˚&Ü ˝Ò<Tä >∑<ë!
nj·÷´! ªªH˚qT nqã&˚ Ä‘·à $X‚w´ü yÓTqÆ Ä‘·àqT, <Ûsä à¡ uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ C≤„qeTT
$X‚wDü yÓTqÆ Ä‘·àqT dü÷∫+#·TqT. ø£qTø£ uÛ<Ò +ä ñqï~. n+<äT#˚‘· dü«s¡÷|üC≤„qeTT
<Ûäs¡àC≤„qeTT - ¬s+&ÉT s¡ø±\T dæ~∆kÕÔsTT - düe÷:- <Ûäs¡àuÛÑ÷‘·yÓTÆq C≤„qeTT ‘·q
Ä‘·àqT dü«j·T+>± ‘Ó*dæø=ì Ç‘·sT¡ \≈£î ‘Ó*j·TCÒdTü +Ô <ë? ‘Ó*dæø=q≈£î+&Ü ‘Ó*j·T
CÒdüTÔ+<ë? - ‘Ó*dæø=ì - n+fÒ <Ûäs¡àuÛÑ÷‘·C≤„HêìøÏ Ä‘·àC≤„q+ ø£*–q≥T¢ á
Ä‘·àC≤„HêìøÏ eTs¡\ Ä‘·àC≤„qeTT ø£*– Ç‘·sT¡ \≈£î ‘Ó\T|üe\dæedüT+Ô ~ - Ç˝≤ nqedü.ú
‘Ó*dæø=q≈£î+&Ü n+fÒ - ‘·qøπ ‘Ó*j·Tì~ Ç‘·sT¡ \¬ø˝≤ ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. B|ü+ ‘·q≈£î
‘Ó*ø£b˛sTTHê |òTü {≤~ø£eTTqT Ç‘·sT¡ \≈£î ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ n|ü⁄&ÉT C≤„q+
>∑÷&Ü B|ü+˝≤>± »&É|<ü ës¡eú Te⁄‘·T+~. ô|>’ ± B|ü+ ‘Ó\T|ü≥+ nH˚~ W|ü#ê]ø£yTÓ qÆ
e÷≥. B|ü+ #˚ùd |üì, #·T≥÷º Äe]+∫j·TTqï Nø£{ìÏ b˛>=≥º&yÉ T˚ . ø£qTø£ Ä <äècÕº+‘·+
C≤„HêìøÏ n~›q≥T¢ dü]b˛<äT. n+‘˚>±ø£ dü«s¡÷|üC≤„q+ #˚‘H· ˚ <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„q+ ‘Ó\TdüT+Ô <äì
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT MTs¡T #Ó|Œæ q e÷≥≈£î yê´|ò÷ü ‘·eTT. n˝≤π> ªH˚qTµ nH˚ |ü<ës¡eú TT
Ä‘·àqT me]øÏ ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~? Ä‘·à≈£î ø±<äT. n~ eTT+<˚ dæ<ä∆eTsTT ñqï~.
Á|üø±•+|üCj Ò T· T Ä‘·à Á|üø±•+|üCjÒ T· ã&ÉT <ëìø£qï eTT+<˚ ñ+&Ü* ø£<ë! Ä‘·àj˚T
Á|üø±X¯øe£ TT. n~ ‘·q≈£î ‘êH˚ m˝≤ Á|üø±•+|ü CÒdøæ =+≥T+~. ø£sÔ¡ - ø£sà¡ - ˇø£sπ
m˝≤ ne⁄‘ês¡T? ø£qTø£ ªH˚qTµ |ü<ës¡yú TÓ qÆ Ä‘·à dü«j·T+>±H˚ Á|üø±•düT+Ô ~. nsTT‘˚
Á|üø±•+|üCÒùd sT÷ C≤„q+ ªH˚qTµ |ü<ës¡úeT+<ëeTT. Á|üø±•+|üCÒj·Tã&˚~ <ëì
106
178 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
<Ûsä à¡ eT+<ëeT+fÒ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥+ C≤„q<Ûsä à¡ +. Á|üø±•+|üCj
Ò T· ã&É≥+
»&É<säÛ à¡ +. B|ü+ Á|üø±•+|üCj Ò T· ã&ÉT‘·T+~ >∑qTø£ C≤„q+ ø±<äT. Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥+
≈£î<äs¡<äT ø£qTø£ ≈£î+<˚{Ïø=eTTà yÓTT<ä˝…’q$ C≤„q+ ø±e⁄. ˙e⁄ #Ó|æŒ+~ dü«/
dü«j·T+Á|üø±X¯\ø£Då + ø£<ë! n+fÒ - WqT - n<˚ C≤„q\ø£Då + n<˚ dü«Á|üø±X¯\ø£Då +.
nq>± C≤„qeTT dü«Á|üø±X¯yT˚ ø£qTø£ n+‘˚. ø£qTø£ <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„qeTT ˝Ò<Tä . Ä‘·à C≤„‘·
ø±<äT. C≤„qy˚T. ªC≤„‘µ· ø±yê\+fÒ CÒj „ T· + ñ+&Ü*. (Áù|ø£≈å î£ &ÉH˚ Vü≤À<ë ñ+&Ü\+fÒ
<äèX¯´+ ñ+&Ü*. ‘·+Á&ç ø±yê\+fÒ ø=&ÉT≈£î ñ+&Ü* - nqTyê<ä≈£î&ÉT). Ä‘·à C≤„‘·
nsTT‘˚ Äj·Tq ñìøÏ ªªCÒj „ T· +µµ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü TÉ ‘·T+~. Ä‘·à dü«‘·+Á‘·eTT, dü«j·T+CÀ´‹
nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
nj·÷´! C≤„qyÓTHÆ ê CÒj
„ T· + MT<ä C≤„‘M· T<ë Ä<Ûës¡|&ü qç <˚ >∑<ë! - düe÷:-
ÁøÏjT· >± nsTTq C≤„q+ |ü]dæ‹ú n~. Ä‘·à dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qeTTq≈£î Ä dæ‹ú ˝Ò<Tä .
nj·÷´! H˚qT C≤„qeTTqT / nqTuÛyÑ êìï- nH˚ düTŒ¤sD¡ ˝Ò<Tä >∑qTø£, ªH˚qT nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïqT
- nqï düTŒ¤s¡D ñ+≥T+~ >∑qTø£, Ä‘·à >∑÷&Ü nqTuÛÑe+>∑\ edüTÔy˚ >±ì, ‘·H˚
ªnqTuÛÑe+ - ø±<äTµ >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT. nqTuÛÑyêìøÏ nqTuÛÑe‘ê«ìï
nqTuÛeÑ +‘√H˚ kÕ~Û+#êsê ‘·eTs¡T? Ä‘·à jÓTTø£ÿ nqTuÛeÑ ‘ê«ìï nqTuÛeÑ +‘√ m+<äT≈£î
kÕ~Û+#ê\qTø=+≥THêïs¡T? ô|>’ ±, ô|q’ #Ó|Œæ q düTŒ¤sD¡ (Á|ür‹) ñ+&ÉT>±ø£! <ëìøÏ
Á|üe÷Dy˚T$T{Ï? n~ dü«‘·' Á|üe÷De÷? u≤<Ûä˝Òì Á|ür‹ dü«‘·Vü‰>± Á|üe÷D+
ø±e#·TÃqT. ì\eì Á|ür‹ (u≤~Û‘)· >∑÷&Ü Á|üe÷De÷? u≤<Û˝ä ìÒ <˚ Á|üe÷D+ n+fÒ
˙ Á|ür‹øÏ u≤<Û˝ä <Ò ìä <˚ìïã{Ϻ uÛ≤$düTHÔ êïe⁄? ì\eì Á|ür‹ nsTTHê Á|üe÷Dy˚T
n+fÒ - s¡E® düsŒ¡ + >∑÷&Ü düsŒ¡ y˚Tqì n+^ø£]+#ê*. nj·÷´! ªHê nqTuÛeÑ +µ nqï
düTŒ¤sD¡ ≈£îqTï u≤<Ûä ˝Ò<Tä >∑<ë! u≤<Ûä ñqï≥T¢ nqTuÛeÑ eTT ˝Ò<Tä >∑<ë! n+fÒ - ªH˚qT
eTìwæìµ nqï Á|ür‹øÏ >∑÷&Ü n<˚ ø±s¡D+>± - u≤<Ûä˝Ò<äì uÖ<äT∆&ÉT n+{≤&ÉT.
eTiÏj·TT, ªHê eTìwæµ nqï Á|ür‹ ˝Ò<äT >∑qTø£ eTqTwü´‘·«eTT Ä‘·à<Ûäs¡ày˚T ø±ì
<˚V≤ü <Ûsä à¡ + ø±<äT nì n+{≤&ÉT. nj·÷´! H˚qT eTìwæqqï uÛ≤eq≈£î y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü
e\q u≤<Ûä ñ+~ >∑<ë! n+fÒ - n<˚ XÊÅd+Ôü e\qH˚ uÛ≤e+ nqï Á|ür‹øÏ >∑÷&Ü u≤<Ûä
ñ+~. Ä‘·àqT nqTuÛeÑ +>± ªª$C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|Œæ q$. ô|>’ ±
‘êeTT >∑÷&Ü Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|ü+>± nqTuÛyÑ êìï / C≤„Hêìï n+^ø£]+#ês¡T >∑<ë! ªªH˚qT
nqTuÛÑ$düTÔHêïqTµµ nqï≥T¢>± ªªHê dü«s¡÷|üeTT C≤„qeTìµµ ˝Àø£eTT uÛ≤$düTÔqï<ë?
n˝≤ uÛ≤$ùdÔ Ä‘·à≈£î C≤„qeTT dü«s¡÷|üeTì nqTuÛeÑ +‘√ #Ó|Œü e#·TÃqT. n{Ϻ nqTuÛeÑ +
˝Òq+<äTe\q Ä‘·àC≤„qdü«s¡÷|ü+ ø±<äì ˙e⁄ #Ó|üŒ>∑\yê? ø£qTø£ ªH˚qT eTìwæìµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
nqï düTŒ¤sD¡ <˚V≤ü +‘√ n<Ûë´düe\q e∫Ã+~ ø£qTø£ nÁ|üe÷DeTT. n˝≤ ªH˚qT düTK+
nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïqTµ nqï düTŒ¤sD¡ >∑÷&Ü n+‘·'ø£sD¡ +‘√ eTy˚Tø£+ ne≥+ e\q e∫Ã+~
>∑qTø£ nÁ|üe÷DeTT. ø£qTø£ nÁ|üe÷DyÓTqÆ Ç≥Te+{Ï nqTuÛyÑ ê\‘√ Ä‘·à nqTuÛeÑ s¡÷|ü+
ø±<äì ìsêø£]+#·≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT. Ä‘·à nqTuÛeÑ s¡÷|üeTH˚ $wüjT· + ì‘·´dü‘´· yÓTqÆ
ñ|üìwüÅ‘Œ· e÷D+e\q e∫Ãq~ ø£<ë! Ä‘·à C≤„‘· nqï $wüjT· + >∑÷&É ñ|üìwü‘T· \Ô e\q
‘Ó*dæq<äqsê<äT. n~ yê´eVü‰]ø£yTÓ qÆ ∫<ëuÛ≤düTì >∑÷]à #Ó|Œæ q $wüj÷· ìï <äèwæ˝º À
ô|{Ϻø=ì eTq≈£î ns¡ú+ ø±e{≤ìøÏ nqï dü+>∑‹ ªª$C≤„‘ês¡eTπs πøq$C≤˙j·÷‘Yµµ
eTiÏ e´eVü‰s¡+˝ÀHÓH’ ê C≤„q+ C≤„‘· m˝≤ ne⁄‘·T+~? s¡Ee® ⁄qT #·÷∫ düsŒ¡ eTqTø=qï≥T¢
≈£î<äTs¡T‘·T+~. s¡Ee® ⁄q+<äT düsŒ¡ + ø£*Œ‘·yTÓ qÆ ≥T¢ nqTuÛeÑ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ Ä‘·àj·T+<äT
Je⁄ì / Á|üe÷‘·qT ø£*Œ+#êeTT.
nj·÷´! Ä‘·à n+fÒ #Ó‘’ q· ´eTT. C≤„‘· n+fÒ n+‘·'ø£sD¡ +‘√ >∑÷&çq #Ó‘’ q· ´eTT.
$X‚wDü + MT<ä $•wüyº TÓ qÆ #Ó‘’ H· ê´ìï m˝≤ n<Ûë´dü #˚kÕÔsT¡ ? ø£qTø£ Ä‘·àMT<ä C≤„‘q· T
n<Ûë´dü #˚jT· ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . düe÷:- #Ó‘’ q· ´eTT m|ü&É÷ $X‚w´ü y˚T. n~ $X‚wDü eTqTø=q≥+
ÁuÛ≤+‹e\qH˚. $X‚w´ü yÓTqÆ #Ó‘’ q· ´eTTq+<˚ $•wüyº TÓ qÆ (n+‘·'ø£sD¡ $•wü+º ) Á|üe÷‘·qT
n<Ûë´dü+ #˚jT· ≥+ kÕ<Û´ä y˚T.ª˙˝≤ø±X¯eTTµ nqï#√≥ e÷eT÷\T Äø±XÊìï ˙˝≤ø±X¯+
nqTø=q≥+ ˝Ò<ë? n˝≤π> nø£ÿ&É Äø±X¯+ MT<ä ˙\‘·«y˚T n<Ûë´dü (Äs√|üD)
#˚XÊeTqTø=+fÒ Çø£ÿ&É #Ó’‘·q´+ MT<ä / Ä‘·àMT<ä n+‘· ' ø£s¡D≤ìï n<Ûë´dü
#˚XÊeTqTø√e#·TÃqT. $X‚w´ü eTTq+<äT $•wüyº TÓ qÆ <ëìì n<Ûë´dü #˚dHæ ê n+<äT˝Àì
q÷‘·qyÓTqÆ ªª$X‚wDü ≤+X¯yT˚ µµ n<Ûë´dü #˚dqæ ≥T¢ ˝…øÿ£ . nj·÷´! ªª˙˝≤ø±X¯eTTµµ nqï≥T¢
ªnqTuÛeÑ + H˚qTµ nì Á|ür‹˝Ò<Tä >∑<ë! n+<äTe\q nqTuÛeÑ + MT<ä C≤„‘q· T n<Ûë´dü+
#˚jT· ≥+ m˝≤ dü+uÛeÑ eTT?- düe÷:- ªH˚qT C≤„‘q· Tµ nqï nqTuÛeÑ + ñ+≥T+~ >∑<ë!
Äø±X¯+ MT<ä ª˙\+µ Äs√|æ+∫q≥T¢ ªH˚qTµ (Á|ü‘´· >±‘·à) MT<ä ªC≤„‘µ· nsTTq ∫<ëuÛ≤düTì
Äs√|ækÕÔeTT. nj·÷´! ª˙˝≤ø±X¯+µ nqï≥T¢ ªnqTuÛeÑ eTT C≤„‘µ· nH˚ Á|ür‹ sêe#·TÃ
>∑<ë! n+fÒ ‘˚&Ü ñ+~. ˙\ s¡÷bÕìøÏ $s¡T<äy∆ TÓ qÆ Äø±s¡+ @B Äø±X¯+ e<ä› ˝Ò<Tä .
n+<äTe\q nø£ÿ&É ªªX¯Sq´+µµ ø£qTø£ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ø±ì nqTuÛeÑ +˝À e÷Á‘·+ C≤„‘≈· î£
_ÛqïyÓTqÆ Äø±s¡+ ñqï~ ø£qTø£ ªªnqTuÛeÑ eTT C≤„‘µ· µ nqï Á|ür‹ sê<äT. s¡Ee® ⁄qT
#·÷∫q|ü⁄&ÉT düsŒ¡ eTH˚ ÁuÛ≤+‘˚ edüT+Ô ~ >±ì ªªs¡Ed® sü Œ¡ eTTµµ nì nqTø√eTT >∑<ë!
nj·÷´! nqTuÛeÑ + >∑÷&Ü ìsêø±s¡yTÓ qÆ <˚ >∑<ë! Bì˝À C≤„‘≈· î£ _ÛqïyÓTqÆ Äø±s¡+
mø£ÿ&ç~? - ˝Àø£+˝À C≤„‘≈· î£ C≤„HêìøÏ uÛ<Ò +ä ñ+~ >∑<ë! CÒj „ ÷· ìøÏ C≤„‘≈· î£ uÛ<Ò +ä
ñ+~ >∑<ë! nqTuÛÑe+ C≤„q+ ø£<ë! n+<äTe\q Äø±s¡uÛÒ<ä+ dü+uÛÑey˚T. edüTÔ‘·'
179 180 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nqTuÛeÑ + ì]«wüjT· + nq>± ì]«ø£\Œø£yTÓ qÆ <˚. BìøÏ @ Äø±s¡eTT ˝Ò<Tä . @ $wüjT· eT÷
ñ+&É<Tä . ø£qTø£H˚ <ëìj·T+<äT C≤„‘q· T / Á|üe÷‘·qT Äs√|üD#˚XÊeTT. nsTTHê ˝Àø£eTT
$wüj·T düVæ≤‘·yÓTÆq C≤„HêH˚ï nqTuÛÑe+>± uÛ≤$düTÔ+~. <ëìøÏ C≤„‘·‘√ Äø±s¡uÛÒ<ä+
ñqï~ ø£qTø£ ªnqTuÛeÑ y˚T C≤„‘µ· nì ˝Àø£+ qeTà<äT. á $<Û+ä >± nqTuÛeÑ +˝À ñqï
C≤„Hêø±sêìøÏ eTq+ }Væ≤+#˚ C≤„‘· Äø±s¡+ _Ûqï+ ø£qTø£ ªªnqTuÛeÑ y˚T C≤„‘µ· µ nqï
$wüjT· + qeTàX¯ø´£ + ø±<äT. n+<äTe\q n{Ϻ uÛ≤eq ˝Ò<Tä . ø±ì nqTuÛeÑ +˝À ñqï
ªªnVü≤+µµ - H˚qT nqï<ëìøÏ C≤„‘· Äø±s¡eTT‘√ $s√<Û+ä ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªC≤„‘q· T H˚qTµ
nqï uÛ≤eq edüT+Ô ~. nj·÷´! nqTuÛeÑ +˝À ªnVü≤+ - H˚qTµ nH˚ Äø±s¡+ m˝≤edüT+Ô ~?
<ëì ns¡+ú n~ ø±<äT >∑<ë!- düe÷:- ªnVü≤+µ X¯u≤›ìøÏ ªH˚qTµ yê#ê´s¡úyÓTÆ‘˚ \øå±´s¡ú+
nqTuÛÑe+ / C≤„q+ nì #ÓbÕŒeTT ø£<ë! Ä \øå±´s¡úeTT ˝Àø£<äèwæº˝À eTTU≤´s¡úeTT
ø±ø£b˛sTTHê XÊÅd<Ôü èä cÕº´ ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ n<˚ eTTU≤´s¡eú TT. nVü≤+ n+fÒ Ä‘·à. Ä‘·à n+fÒ
˝Àø£<èä wæ˝º À Á|üe÷‘·. XÊÅdÔü <äèwæ˝º À Á|ü‘´· >±‘·à. n<˚ nqTuÛeÑ eTT. á $<Û+ä >± nVü≤+
n+fÒ Ä‘·à ø£qTø£ Ä‘·àj·T+<äT C≤„‘·qT / Á|üe÷‘·qT Äs√|æ+#·≥+ e\q ªH˚qT
C≤„‘·qTµ nH˚~ ˝Àø£e´eVü‰s¡eTT. Ä‘·àj˚T C≤„‘· nH˚~ XÊÅd”Ôj·TyÓTÆq e´eVü‰s¡eTT.
ø£qTø£ nqTuÛÑes¡÷|üyÓTÆq Ä‘·à≈£î ªC≤„‘·µ nH˚ Vü≤À<ë $T<∏ä´j˚T. s¡÷|üs¡Væ≤‘·yÓTÆq
Äø±X¯eTTqT ª˙\+µ nq≥+ $T<∏´ä j˚T >∑<ë!
Ç#·Ã≥ düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\T #Ó|Œæ q<˚eT+fÒ - ªª$wüj÷· \qT Á|üø±•+|üCùÒ d C≤„qeTTH˚
Ä‘·à>± n+^ø£]+#·T≥e\q n~ dü«j·T+Á|üø±X¯eTì MTs¡T düeT]ú+#·T≥ e\q n<˚
n~ÛcÕ˜q+ ø£qTø£ n<˚ uÛ≤dæùdÔ eTT‘·´|ü⁄∫|üŒ (X¯óøÏ)Ô yÓTT<ä˝q’… yê{Ï ˝≤>± n<˚ ÁuÛeÑ TqT
e´‹πsøÏdTü +Ô ~. n+<äT#˚‘· n<Ûë´düjT˚ ø£\T>∑<Tä µµ nì - Ç~ j·TTø£eÔ TT ø±<äT. C≤„‘q· T
Ä‘·àô|’q n<Ûë´dü#˚j·Tø£eTT+<äT $wüj·÷˝Ò ñ+&Ée⁄ >∑qTø£ C≤„HêìøÏ $wüj·÷\qT
Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥y˚T ñ+&É<Tä . n˝≤ ñ+&Éøb£ ˛‘˚ Ä‘·à dü«j·T+Á|üø±X¯eTT ø±<äqe\dæ
edüT+Ô ~. ø±ì nqsê<äT. m+<äTø£+fÒ B|ü+ dü«j·T+Á|üø±X¯eTì ‘·eT] eT‘·+. á BbÕìøÏ
<ä>sZ∑ ˝¡ À @ edüTeÔ P ˝Òøb£ ˛‘˚ n~ $wüjT· (|òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… $) Á|üø±X¯+ ø£*–+#·<Tä .
ø£*–+#·˝Ò<äT. ø£qTø£ BbÕìï dü«j·T+ Á|üø±X¯+ ø±<äì ‘·eTs¡qe\dæ edüTÔ+~.
Ç‘·sB¡ |üdVü ‰ü j·T+ ˝Ò≈î£ +&Ü ‘·H˚ Á|üø±•+#·≥y˚T ªªdü«j·T+ Á|üø±X¯eTTµµ. dü+$‘·T/Ô C≤„q+
\ø£Då $T<˚. C≤„‘q· T n<Ûë´dü+ #˚jT· ø£eTT+<äT, $wüj÷· \T ˝Òq|ü⁄&ÉT >∑÷&Ü á dü«j·T+
Á|üø±X¯ø‘£ «· + ñ+~. <ëìøÏ n|ü⁄&û $wüjT· Á|üø±X¯ø‘£ «· + ˝Ò<Tä . nsTTHêdüsπ ! n+<äT#˚‘·
ì]«wüjT· ì]«ø£\Œ dü«j·T+ Á|üø±X¯yTÓ qÆ C≤„qeTTq+<˚ C≤„‘q· T Äs√|æ+#êeTT. ì]«wüjT· yÓTqÆ
dü+$‘·TÔ ø£∫ä‘+· >± ñqï<äì Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ ìs¡÷|æ+#êeTT.
107
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 181
nj·÷´! Ä‘·à C≤„‘· nqï $wüjT· + $T<∏´ä nsTT‘˚ Ä‘·àj·T+<äT ªC≤„‘µ· ø£*Œ+|ü
ã&ܶ&ìÉ #Ó|Œü e#·TÃqT. ø±ì Ä‘·à C≤„‘.˚ á $wüjT· + $T<∏´ä ø±<äT. $T<∏´˚ q+fÒ Ä‘·à>±
MTs¡T #Ó|Œæ q nqTuÛeÑ + >∑÷&Ü $T<∏´ä ne⁄‘·T+~. - düe÷:- n˝≤ø±<äT. y˚TeTT C≤„‘·
ø±e≥y˚T nqTuÛeÑ eTì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n˝≤ #Ó|Œæ ‘˚H˚ C≤„‘· $T<∏´ä nsTT‘˚ nqTuÛeÑ eTT
$T<∏ä´ ne⁄‘·T+~. C≤„‘·jÓTTø£ÿ ndü\T dü«s¡÷|üy˚T nqTuÛÑeeTì #ÓbÕŒeTT. <Ûäs¡ày˚T
nqTuÛeÑ eTì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n+<äTe\q <√wü+ ˝Ò<Tä . nj·÷´! nqTuÛeÑ +MT<ä Äs√|æ+|üã&çq
C≤„‘≈· î£ nqTuÛeÑ y˚T m˝≤ s¡÷|üeTe⁄‘·T+~? - düe÷:- ø£*Œ‘·edüTeÔ ⁄≈£î <ëì Ä<Ûës¡yT˚
s¡÷|üeTT >∑<ë! (≈£î+&É≈î£ eT{Ïj º T˚ s¡÷|ü+ >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
sêe÷qTE\yês¡T - ªª<˚V‰ü ‘êà_Ûe÷qeTT>∑\ yêìπø C≤„‘q· ì, nqTuÛeÑ eTì,
Á|ür‹ ø£\T>∑T‘·T+~. ø£qTø£ C≤„‘·ø±e≥+ $T<∏ä´ nsTT‘˚ nqTuÛÑeeTTqTï $T<∏ä´
ne⁄‘·T+~µµ - nì - nB eT+<äyT˚ . <˚V‰ü <äT\Hê‘·à\T. yê{ÏjT· +<ë‘êà_Ûe÷q+ >∑\
yê&˚ H˚qT eTqTwüß´&ÉqT, Á<äwqºü T, C≤„‘q· T - nì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . n~ ˝Òìyê&ÉT ªH˚qT
nqTuÛeÑ eTTqT nq>± C≤„qeTTqTµ nì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . <˚V≤ü y˚T ‘êqqTø=H˚yêìøÏ ‘êqT
C≤„qeTTqH˚ uÛ≤eq sê<äT. <˚V≤ü y˚T Ä‘·à nH˚ qeTàø£eTT ˝Òìyêì¬øH’ ê n+‘·'ø£sD¡ +‘√
eTy˚Tø£+ ne≥+ e\q ªªH˚qT C≤„‘q· Tµµ nqï uÛ≤eqsêe#·TÃqT. sêe÷qTE\yês¡qï<˚
eTs=ø£e÷≥ - ªªnqTuÛeÑ +e˝… C≤„‘è· ‘·«eTT >∑÷&Ü u≤~Û+|ü ã&É˝<Ò Tä . ø£qTø£ $T<∏´ä
ø±<äTµµ - nì - nB nj·TTø£Ôy˚T. Ä‘·à≈£î C≤„‘·è‘·«+ m˝≤ kÕ~ÛkÕÔs¡T ‘·eTs¡T?
‘Ó*dæø=qT#·THêïqT (C≤Hê$T) nì nqTø√e≥+ e\qHê? ˝Òø£ XÊÅkÕÔìï ã{Ïj º ÷· ?
yÓTT<ä{|Ï øü yå£ TÓ ‘Æ ˚ >±&ÛÉ ìÁ<ä˝À ªC≤Hê$Tµ nqï Á|ür‹ ˝Ò<Tä ø£qTø£ Ä‘·à C≤„‘ø· ±<äHê*.
s¬ +&Ée|üøyå£ TÓ ‘Æ ˚ Ä‘·à ìs¡s∆ à¡ ø£ |üse¡ ÷q+<ä uÀ<Ûsä ÷¡ |üeTì #ÓbÕŒ* ø±ì ªC≤„‘µ· nH˚
<Ûsä à¡ + ñqï≥T¢ #Ó|Œü sê<äT. eTTøÏ˝Ô À >∑÷&Ü Ä‘·à C≤„‘· ø±&ÉT. Ä <äX˝¯ À Ä‘·à ‘·|Œü
s¬ +&Ée edüTeÔ ⁄ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ‘Ó*dæø=q{≤ìπøMT ˝Òq|ü⁄&ÉT ªC≤„‘µ· ø±uÀ<äT. n~ @ø£eTT
n~«rj·TeTT. ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ @ø√<Ó«’ ‘·', ªªHêq´‘·ŒX¯´‹µµ, ªª‘·‘ÿ˚ q ø£+
|üX´‚ ‘Yµµ nì #ê˝≤ ÁX¯ó‘·T\T #Ó|ü #·Tqï$. nqTuÛeÑ eTT >∑÷&Ü u≤~Û‘y· T˚ . nqsê<äT.
<ëìì u≤~Û+#˚~ ˝Ò<Tä . düTwüß|æ˝Ô À nqTuÛeÑ + ˝Ò<Tä ø£qTø£ düTwüß|æÔ ø±\eTT u≤~ÛdTü qÔ ï~
- nq≥+ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. düTwüß|æ˝Ô Àq÷ n$<ë´ eè‹Ô <ë«sê nC≤„HêqTuÛeÑ + ñ+<äì
ìs¡÷|æ+#êeTT. Ç+‘˚>±ø£ nqTuÛyÑ êBÛq+ ø±ì edüTyÔ B˚ ñ+&Ésê<äT ø£qTø£, Á|ü‹B
nqTuÛyÑ êBÛq+ ø£qTø£, |üs‘¡ +· Á‘·eTT ø£qTø£ nqTuÛyÑ êìï u≤~Û+#˚ edüTeÔ ⁄ @B ˝Ò<Tä .
nqTuÛeÑ y˚T Ä‘·à ø£qTø£ <ëìøÏ u≤<Û˝ä <Ò Tä . ˙ eT‘·+˝À Ä‘·à ì‘·´y˚T ø£<ë!
nj·÷´! ªC≤„‘µ· ø±e≥+ Ä‘·à <Ûsä à¡ + ø±ø£b˛‘˚ n~ (C≤„‘è· ‘·«+) ≈£î+<˚{Ï
108
182 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø=eTTà e+{Ï<eä ⁄‘·T+~. »&É+ C≤„‘· ø±<äT. Ä‘·à_ÛqïyÓTqÆ <ä+‘ê »&ÉeTT. Ä‘·à, C≤„‘·
ø±<ä+{Ï]. Çø£ ªC≤„‘µ· C≤„‘è· ‘·«+ >±ì~ @~? ø£qTø£ ªHê≈£î ‘Ó\TdüTµ nì Á|üd<æ y∆ä TÓ qÆ
C≤„‘è· ‘·«eTT Ä‘·à <Ûsä à¡ y˚T. ø±ì nVü≤+ø±s¡ <Ûsä à¡ + ø±<äT. n~ »&ÉeTT. - düe÷:-
n+‘·'ø£sD¡ + jÓTTø£ÿ eè‹Ô nsTTq nVü≤+ø±s¡+ (nVü≤+eè‹Ô) dü«‘·V‰ü >± »&ÉeTT. nsTTHê
n~ #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+u≤ìï Á>∑V≤æ +#·≥+e\q <ëì »&É‘«· + b˛sTT C≤„q+>± ne⁄‘·T+~.
ø±>± nVü≤+ø±s¡+ ≈£L&Ü <˚V≤ü +e˝… <äèX¯´y˚T >±ì ª<äèø˘µ ø±<äT ø£qTø£. Á<äwj ºü T· ÷>±<äT
- nqï Äπø|å Dü ‘=\–b˛sTTq~. øπ e˝≤Vü≤+ø±s¡eTT <äèX¯´yÓTqÆ ∫<ëuÛ≤dü+‘√ >∑÷&çq
nVü≤+ø±s¡eTT Á<äwºü ne⁄‘·T+~. kÕsê+X¯yT˚ eTq>± - ˝Àø£+˝À #˚‘q· - n#˚‘q· eTT\ì
¬s+&ÉT |ü<ësêú\T. n+<äT˝À eTqTcÕ´~ Je⁄\T #˚‘·qT\T. sêsTT yÓTT<ä˝…’q$
n#˚‘q· eTT\T. á #˚‘q· ‘·«+ Je<Ûsä à¡ eTT. <˚V‰ü <äT\ <Ûsä à¡ + ø±<äT. ø£qTø£ eTqTwüß´\T
e÷Á‘·+ #˚‘q· T\T m˝≤ ne⁄‘ês¡T. eTqTwü´‘· nH˚~ <˚V≤ü <Ûsä à¡ + ø£<ë! Je<Ûsä à¡ yÓTqÆ
#˚‘·q‘ê«ìï <˚Vü≤eTTq+<äT Äs√|æ+#·≥+ e\q eTqTcÕ´<äT\T #˚‘·qT\ì, n{Ϻ
n<Ûë´dü˝Òq+<äTe\q |òüT{≤<äT\T n#˚‘·qeTT\ì e´eVü‰s¡eTT. <˚Vü≤ <Ûäs¡àyÓTÆq
eTqTwü´‘ê«ìï Je⁄ìj·T+<ës√|æ+#·≥+e\q, ªH˚qT eTìwæìµ nì e´eVü‰s¡eTT. á
$<Û+ä >± nH√´Hê´<Ûë´düe\q á dü+kÕs¡ e´eVü‰s¡eTT kÕ–q~. Ç+<äT˝À |òTü ≥eTT
yÓTT<ä\>∑T n#˚‘q· eTT\ <äècÕº´ <˚V≤ü eTT #˚‘q· eTT. <˚V≤ü - Ç+Á~j·÷\eT<Û´ä Ç+Á~j·÷\T
#˚‘H· ê\T. Ç+Á~j·÷\T |üì#˚jT· ì eTè‘·<V˚ ≤ü + |òTü ≥+e˝… n#˚‘q· + ø£<ë! Ç+Á~j·÷\T
- n+‘·'ø£sD¡ + M{Ï eT<Û´ä q n+‘·'ø£sD¡ + #˚‘q· +. Ç+Á~j·÷\T n#˚‘q· +. eTqdüT‡
|üs<¡ ëÛ ´dü˝À ñ+fÒ Ç+Á~j·÷\T |òTü ≥+e˝… »&ÉeTT>± ñ+{≤sTT.
n+‘·'ø£sD¡ +˝ÀqT s¬ +&ÉT eè‘·T\Ô THêïsTT. 1) nVü≤+eè‹Ô, 2) Ç<ä+eè‹Ô.
n+<äT˝À Ç<ä+eè‹Ô>\∑ uÛ≤>∑+ eTqdüT‡. nVü≤+eè‹Ô>\∑ uÛ≤>∑+ nVü≤+ø±s¡eTT. Ç+<äT˝À
nVü≤+ø±s¡eTT #˚‘·qeTT. eTqdüT‡ n#˚‘·qeTT. ªHê≈£î+&ɵ nqï≥T¢ ªHê eTqdüT‡µ
n+{≤eTT. n˝≤ eTqdüT‡ #˚‘q· yÓTqÆ nVü≤+ø±s¡eTTq≈£î nBÛqeTT. ø£‹Ô yÓTT<ä˝q’… $
eÁ&É+–øÏ nBÛqeTT >∑<ë! #˚‘·qT&Ó’q Je⁄ìøÏ n‘·´+‘· düìïVæ≤‘·+ ø£qTø£ á
nVü≤+ø±s¡eTT Je⁄q≈£î eTTK´ X¯Øs¡eTT. Je <äècÕº´ Ä˝À∫ùdÔ nVü≤+ø±s¡eTTqTï
n#˚‘q· y˚T. á $y˚#q· + kÕ<Û´ä +ø±ì ø±s¡D+>± nVü≤+ø±s¡yT˚ Je⁄&ÉT>± #˚‘q· T&ÉT>±
#Ó˝≤eTD° ne⁄‘·Tqï~. á Ä‘êà (Je) Vü≤+ø±s¡eTT\eT<Ûä´ ‘˚&Ü $<ë«+düTì¬ø’Hê
n+<ä<Tä . n+<äTøπ nVü≤+ø±s¡eTTqT ªÁ>∑+~∏µ n+{≤s¡T. Ç˝≤ Ä‘·à#Ó‘’ q· ´+ MT<ä n<Ûë´dü
e\q nVü≤+ø±s¡eTT #˚‘q· eTsTT+~. nVü≤+ø±s¡+‘√ n<Ûë´düe\q ªÄ‘·àµ Je⁄&ÉsTT´+~.
á nH√´Hê´<Ûë´dü e\q ªH˚qT eTìwæìµ nqï e´eVü‰s¡+ e∫Ã+~. ø£qTø£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 183
Ä‘·àj·T+<äV≤ü +ø±s¡yT˚ Äs√|æ+|üã&ç+~. nVü≤+ø±s¡+‘√ >∑÷&çq Ä‘·àMT<ä eTqdüT‡
yÓTT<ä˝q’… $ Äs√|æ+|üã&çq$. Ä‘·à≈£î eTqdüT‡≈£î eT<Û´ä q n<Ûë´dü kÕø屑·T>Ô ± ˝Ò<Tä
ø£qTø£ M{Ï eT<Û´ä ª‘˚&ܵ ‘Ó*j·T≥+ ‘˚*ø£. Ä‘·à≈£î - H˚qT≈£î (nVü≤+ø±sêìøÏ) eT<Û´ä
‘˚&Ü ÁãVü≤à uÛ<Ò ´ä y˚T. ø£qTø£H˚ sêe÷qTC≤<äT\T á $wüjT· +˝À ÁuÛ≤+‹ #Ó+<ës¡T.
ªH˚qTµ nqã&˚ nVü≤+ø±s¡eTTH˚ Ä‘·à>± rdæø=Hêïs¡T. ªnVü≤+µ nq≥+˝ÀH˚ n~ Ä‘·àø±<äì
ªnVü≤+ø±s¡eTìµ ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ø±>± nVü≤+ n+fÒ nVü≤+ø±s¡ $•wüyº TÓ qÆ Ä‘·àqT nq>±
∫<ëuÛ≤düTì kÕø屑·T>Ô ± #Ó|⁄ü +Ô ~. øπ e˝≤‘·à≈£î |üs√ø£+å >± \ø£Då j·÷ #Ó|⁄ü +Ô ~. (˝Àø£
<äèwæ˝º À yÓTT<ä{~Ï XÊÅdÔü <äèwæ˝º À ∫e]~ eTTK´+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n˝≤ø±ø£ ªnVü≤+µ
n+fÒ Ä‘·àj˚T - nì |ü≥Tº|&ü ‘ç ˚ - >±&ÛìÉ Á<ä yÓTT<ä˝q’… yêì˝À Ä‘·àHêX¯yT˚ . n|ü⁄&ÉT
ªnVü≤+µ nH˚~ ndü\T düTŒ¤]+#·<äT ø£qTø£. C≤>∑s¡dü«|üïeTT\˝À e÷Á‘·eTT ªnVü≤+µ
ø£qã&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ ªH˚qTµ nqã&˚ nVü≤+ø±sêìøÏ #˚‘·qyÓTÆq Ä‘·à düìï~Ûe\q
nH√´q´ düŒs¡Ùe\q #Ó’‘·q´+ ø£\T>∑T ‘·T+~. n+<äT#˚‘· nVü≤+ø±s¡eTT dü«j·T+>±
»&ÉyÓTÆHê (nj·TkÕÿ+‘·+e\q dü÷~e˝…qT, ø£s¡+≥T#˚‘· bòÕ´Hé, {Ï.$., πs&çjÓ÷
yÓTT<ä\>∑Tyêìe˝…qT) #˚‘q· eTe⁄‘·T+~.
nj·÷´! #˚‘q· T&Óq’ Je⁄q≈£î ªC≤„‘è· ‘·«+µ (C≤„q+ ø£*–ñ+&É≥+) ñ+<ë?
˝Ò<ë?- ñ+fÒ ˙ eT‘·+ |ü‘·qeTe⁄‘·T+~. ˝Ò<ä+fÒ Je⁄ìøÏ ˝Òì C≤„‘·è‘·«eTT
yêìj·T+<ës√|æ‘y· TÓ qÆ nVü≤+ø±s¡eTTq≈£î mø£ÿ&ÉqT+&ç edüT+Ô ~? - düe÷:- n˝≤ø±<äT
- dü÷s¡T´&ÉT #˚‘q· T&ÉqTø=+<ëeTT. dü÷s¡T´&ÉT Á|üø±X¯+ ø£*–kÕÔ&TÉ . dü÷s¡´ Á|ü‹_+ã+
Á>∑V≤æ +∫q‘·sê«‘· n<ë›ìøÏ >∑÷&Ü Á|üø±X¯ø‘£ «· + nãT“‘·T+~. n˝≤ #˚‘q· Á|ü‹_+ã+
n+<äTø=qï nVü≤+ø±sêìøÏ >∑÷&Ü C≤„‘·è‘·«+ edüTÔ+~. n˝≤ #Ó’‘·q´+ bı+~q
nVü≤+ø±s¡+ düs«¡ $wüj÷· \qT uÛ≤dæ+|üCj Ò T· T#·T ªªH˚qTµµ, ªªH˚qTµµ n+≥÷ nìï+{Ïì
uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~. Ä‘·àe÷Á‘·eTT øπ e\+ uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~. ø£qTø£ kÕe÷q´+>± düs«¡ eTTqT
uÛ≤dæ+|üCÒùd~ Ä‘·à. $X‚wü+>± uÛ≤dæ+|üCÒùd~ ªnVü≤+µ nH˚ nVü≤+ø±s¡eTT. ø£qTø£
Je⁄q≈£îqï Á|üø±X¯ø£‘·«eTT <ëìj·T+<ës√|æ‘·yÓTÆq nVü≤+ø±sêìøÏ >∑÷&Ü e∫Ã+~.
n<˚ Á|üø±X¯ø‘£ «· eTT ªH˚qTµ nH˚ uÛ≤e+ (nVü≤+Á>∑V≤ü ') ‘√ nVü≤+ø±sêìøÏ ªC≤„‘è· ‘·«+µ
>± ne⁄‘·T+~. Ä‘·à düs«¡ eTTqT Á|üø±•+|üCdÒ qæ ≥T¢ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT >∑÷&Ü n+‘·{ìÏ
Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô ~. ø±ì kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡+ düeTkÕÔìï Á|üø±•+|üCdÒ ÷ü Ô ªH˚qT Bìì
‘Ó*dæø=qT#·THêïqTµ nì uÛ≤$+#·TqT. ø£qTø£H˚ nVü≤+ø±s¡+ C≤„‘· nsTT´+~.Ä‘·à C≤„qy˚T
nsTT´+~. nj·÷´! Ä‘·àj˚T ªnVü≤+C≤Hê$Tµ (H˚HÓs¡T>∑T<äTqT) nì uÛ≤$düTÔqï<äì
#Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! eT<Û´ä ˝À á nVü≤+ø±s¡yTÓ +<äT≈£î?- n+fÒ - C≤>∑s¡ dü«|üïeTT\+<äT
109
184 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nVü≤+ø±s¡+ |üì#˚düTÔqï|ü⁄&ÉT ªnVü≤+C≤Hê$Tµ nqï uÛ≤eq ñ+≥T+~. düTwüß|æÔ˝À
nVü ≤ +ø±s¡ + |ü ì #˚ j · T <ä T . ø£ q Tø£ ªnVü ≤ +C≤Hê$Tµ nH˚ ~ ñ+&É < ä T . ø£ q Tø£
∫<ëuÛ≤düs÷¡ |üyTÓ qÆ nVü≤+ø±s¡yT˚ ªH˚qTµ n<˚ C≤„‘.· Ä‘·àø±<äT - n~ ª<äèø˘µ e÷Á‘·yT˚ .
nj·÷´! Ä‘·à $wüj·÷\qT (kÕ<Ûës¡D+>±HÓ’Hê) Á|üø±•+|üCÒdüTÔ+<äì
düeTà‹+#ês¡T ø£<ë! <ëìH˚ C≤„‘è· ‘·«eTì y˚TeT+≥THêïeTT - düe÷:- C≤„q+ >∑÷&Ü
$wüj÷· \qT uÛ≤dæ+|üCj Ò T· ≥+ düeTà‘·yT˚ . n<˚ C≤„‘è· ‘·«+ nì n+^ø£]+∫Hê, Ä‘·àqT
edüT‘Ô '· C≤„‘· n+{≤sê? e´eVü‰s¡Ø‘ê´ C≤„‘· n+{≤sê? - yÓTT<ä{~Ï ø±<äT. yêdüeÔ <äX˝¯ À
ÁãVü≤à+ / Ä‘·à ‘·|Œü $wüj÷· ˝Ò ñ+&Ée⁄. e´eVü‰s¡Ø‘ê´ n+{≤sê e÷≈£L Çwüyº T˚ .
nVü≤+ø±s¡+‘√ ªeTy˚Tø£+µ ø±e≥+ <ë«sê Á|ü‘´· >±‘·à C≤„‘· ne⁄‘·T+~. $wüjT· Á|üø±X¯+
#˚jT· ≥+ C≤„q\ø£Då eTì #Ó|Œæ q|ü⁄&ÉT Ä‘·à edüT‘Ô '· C≤„qs¡÷|ü+ m˝≤ ne⁄‘·T+~ -
n+fÒ - Çø£ÿ&É ªedüT‘Ô '· µ nq>± n<Ûë´dü˝qÒ |ü⁄&Éì ns¡eú TT. e´eVü‰s¡ <äX˝¯ ÀqsTTHê
Ä‘·à≈£î yêdüÔe dü«s¡÷|üeTT C≤„qeTT. nVü≤+ø±s¡+‘√ ‘ê<ë‘·à´ dü+ã+<ÛäeTT e\q
nyêdüÔe+>± ñbÕ~Ûìã{Ϻ e∫Ã+~ ªC≤„‘·è‘·«eTTµ. MT eT‘·+˝ÀqT Ä‘·àjÓTTø£ÿ
yêdüeÔ s¡÷|üeTT C≤„‘è· ‘·«eTT, <˚V≤ü ‘ê<ë‘·à´+ e\q nyêdüeÔ +>± X¯Øsêìïã{Ϻ eTìwæ,
≈£îø£ÿ, >±&ç<ä - Ç˝≤ edüT+Ô ~ >∑<ë! n˝≤π> ÇBqT. ø±>± |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À Ä‘·à C≤„q
dü«s¡÷|ü+ >∑÷&Ü ø±<äT. $wüj÷· \T ˝Òe⁄ yê{Ïì Á|üø±•+|üCj Ò T· &ÉeT÷ ˝Ò<Tä ø£qTø£ -
nì ‘˚*q~. ø£qTø£H˚ ªªj·T‘√yê#√ìes¡+Ô ‘˚ nÁbÕ|ü´ eTqkÕ düV≤ü µµ nì ÁX¯ó‹ Ä‘·àqT
yê≈£îÿ≈£î, eTqdüT‡≈£î n+<äì<äì #Ó|Œæ q~. Ä‘·à≈£î C≤„qeTT dü«s¡÷|üyTÓ ‘Æ ˚ C≤„qy˚T Ä‘·à
nì #Ó|üŒ{≤ìøÏ ÁX¯ó‹øÏ u≤<Ûä˝Ò<äT. ø£qTø£H˚ C≤„q+ Äq+<ä+ - Ç˝≤+{Ï |ü<ë\T
ÁãVü≤àqT kÕø屑·T>Ô ± #Ó|Œü e⁄. \ø£Då j·÷ #ÓbÕÔsTT. ªªn~-Ç~µµ nì H˚sT¡ >± #Ó|Œü ≥+
kÕ<Û´ä + ø±<äT ø£qTø£H˚ ªªÇ~ø±<äT, n~ø±<äTµµ nì X¯Øsπ +Á~j·÷<äT\qT ªq-qµ nì
ìùw~Ûd÷ü ,Ô ìùw<Ûë\T Ä–q#√≥ ªÁãVü≤à+µ nì ÁX¯ó‘·T\T ‘ê‘·Œs¡´ eè‹Ô‘√ ìs¡÷|æ+∫q$.
n<˚ nHêïs¡T yê´düeTVü≤]¸. ªªÁX¯ó‘·jT· dü«Ô sTT Væ≤ |ò\ü +‘·´‘·ìïs¡dHü q˚ uÛeÑ ìï<ÛHä ê'µµ -
uÛ≤>∑e‘·+.
nj·÷´! y˚<ë+‘ê\T $~Ûs÷¡ |ü+>±qT, ìùw<Ûsä ÷¡ |ü+>±qT s¬ +&ÉT s¡ø±\T>±
ÁãVü≤àeTTqT Á|ü‹bÕ~+#·Tqì X¯+ø£sê#ês¡T´\yêπs #Óù|Ô ˙e⁄ $~ÛeTTK+ø±<äì, ìùw<Ûä
eTTKeTì #Ó|Œü ≥+ ‘·>T∑ Hê? - düe÷:- e´eVü‰s¡+ ñqï+‘·ei≈£î ÁãVü≤àeTTq+<äT
$wüj·T Á|üø±X¯+ ø£*–+#˚ C≤„q‘·«eTTqï+‘·ei≈£î ªC≤„qeTT ÁãVü≤àeTìµ ÁX¯ó‘·T\T
$~Ûs÷¡ |ü+>± ÁãVü≤àeTTqT Á|ü‹bÕ~+#·TqT. edüT‘Ô '· ÁãVü≤àj·T+<äT $wüj÷· \qT Á|üø±•+|ü
CÒùd \ø£åD+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ ªq-qµ nì ÁX¯ó‹ <˚Vü‰<äT\T Ä‘·àø±<äT - nì ìùw<Ûä
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 185
|ü<‹∆ä ˝À ÁãVü≤àeTTqT dü÷∫+#·TqT. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ªì]«X‚weü TTµ. ì]«X‚w+ü ø£<ë
nì X¯Sq´eTì uÛ≤$+|üsê<äT. $X‚cÕuÛ≤yêìøÏ n<˚ Ä<Ûës¡eTT ø£qTø£ n~ X¯Sq´eTT
ø±<äT. (n~ ˇø£{Ï ñqï~ ø£qTø£H˚ n~ ª<˚V≤ü + ø±<äTµ Ç+Á~j·÷\T ø±<äT - nì
#Ó|⁄ü HÔ êïeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). X¯Sq´yÓTqÆ ~ Ç˝≤ Ä<Ûës¡+ ø±<äT >∑<ë! ì]«X‚wü ÁãVü≤ày˚T
X¯Øs¡eTTq+<äT ªªÁ|ü‘´· >±‘·àµµ ø£qTø£ ÇB ì]«X‚wyü T˚ . Ç~ e´eVü‰s¡+ ñqï+‘·ei≈£î
C≤„qdü«s¡÷|üeTT. e´eVü‰s¡+˝À nVü≤+ø±s¡+ dü+ã+<Û+ä ñqï+‘·ei≈£î ªC≤„‘µ· ne⁄‘·T+~.
ÇB $wüjT· +.
nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ Ä‘·àjÓTTø£ÿ C≤„‘è· ‘·«+˝≤>± C≤„q+ >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T
ø£<ë! øπ e\+ C≤„‘è· ‘·«y˚T $T<∏´ä nì #Ó|Œü ≥y˚T$T{Ï? - düe÷:- n<Ûë´düe\q e∫Ãq~
>∑qTø£ C≤„‘è· ‘ê«ìï $T<∏´ä n+{≤eTT. n<Ûë´düe\q e∫Ã+~ ø±<äT ø£qTø£ C≤„qeTT
$T<∏´ä ø±<äì #ÓbÕŒeTT. Ç+<äT˝À @B |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À ˝Ò<Tä >∑qTø£ s¬ +&ÉTqTï $T<∏´ä ˝Ò.
- C≤„q+ $T<∏´ä nsTT‘˚ C≤„qdü«s¡÷|ü+>± ñqï Ä‘·à>∑÷&Ü $T<∏´ä ne⁄‘·T+~ >∑<ë! nì
Á|üX¯ï- düe÷:- y˚TeTT C≤„qeTTqT $T<∏´ä nì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . #Ó|Œæ ‘˚ Ä‘·à $T<∏´ä nj˚T´
Á|üe÷<ä+ sêe#·TÃqT. $wüjT· Á|üø±X¯+ ø£*–+#˚ C≤„q‘·«+ $T<∏´ä nì #ÓbÕŒeTT. ($wüj÷· \
eT<Û´ä ø£qTø£ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n+<äTe\q Çã“+<˚MT ˝Ò<Tä . n˝≤ nsTT‘˚ ªC≤„‘µ·
e÷Á‘·+ m+<äT≈£î $T<∏´ä ne⁄‘ê&ÉT? n‘·qT #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü⁄&˚ >∑<ë! n+fÒ n‘·qT øπ e\
#Ó‘’ q· ´s¡÷|ü⁄&ÉT ø±<äT. nVü≤+ø±s¡eTT‘√ >∑÷&çq #Ó‘’ q· ´ dü«s¡÷|ü⁄&ÉT ø£qTø£ C≤„‘· $T<∏´ä j˚T.
C≤„‘≈· î£ >∑÷&Ü $X‚w´ü uÛ≤>∑eTTq+<˚ (#Ó‘’ q· ´eTT q+<˚) |üøbå£ Õ‘·yTÓ ‘Æ ˚ C≤„‘è· ‘·«y˚T $T<∏´ä .
C≤„‘· $T<∏´ä ø±&ÉT. Ç˝≤π> |òTü ≥+ n+fÒ |òTü ≥eTT yÓTT<ä˝q’… yêì‘√ >∑÷&çq #Ó‘’ q· ´+
ø£qTø£ $X‚w´ü uÛ≤>∑yTÓ qÆ #Ó‘’ q· ´eTTq+<äT ÁbÕ<Ûëq´eTT+fÒ n~ $T<∏´ä ø±<äT. |òTü ≥‘·«+
yÓTT<ä˝q’… $ $T<∏´ä . ø£qTø£ Ä‘·àj·T+<äT eTq+ ø£*Œ+#·Tø=qï |òTü {≤~ $wüjT· eTTq≈£î,
<ëìøÏ C≤„‘· nsTTq nVü≤+ø±s¡eTTq≈£îqT dü«s¡÷|üyÓTÆq C≤„qeTT - n<˚ - dü‘·Ô
(ñìøÏ) düTKeTT - nsTTq~. Ä‘·à. n~ ì]«X‚weü TT. n~ $wüj÷· \qT Á|üø±•+|ü
CÒdTü +Ô <äq≥+ - C≤„‘è· ‘·«+˝≤>± - ø£*Œ‘·eTT. á $<Û+ä >± $wüj÷· \qT ‘Ó*j·TCÒjT· ≥+
nH˚~ edüT‘Ô '· Ä‘·àj·T+<äT ø£*Œ‘·yT˚ >±ì dü‘´· eTT ø±<äT. <ëìeT÷\+>± e#˚à (Á|üeè‹Ô
ì$T‘·Ô+) C≤„q X¯ã›+ >∑÷&Ü Ä‘·àj·T+<äT Á|üe]Ô+#·<äT. ø£qTø£H˚ Ä‘·à X¯ã›>√#·s¡+
ø±<äT. n+fÒ yê#ê´s¡+ú >±<äT. \ø£Då ˝Ò<ë ‘ê‘·Œs¡´ eè‹Ô‘√ á C≤„qeTT yÓTT<ä˝q’…
X¯u≤›\T Ä‘·àqT dü÷∫kÕÔsTT ˝Ò<ë ìùw<Û|ä <ü ‹∆ä <ë«sê>±ì dü÷∫kÕÔsTT. ø£qTø£H˚ Ä‘·àqT
W|üìwü<ä |ü⁄s¡Twüßì>± #ÓbÕÔsT¡ .
nj·÷´! Ä‘·à C≤„‘· ø±e≥+ nVü≤+ø±s¡ dü+ã+<Û+ä e\q ø±<äT. C≤„q+ m˝≤
110
186 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nsTT+<√ n˝≤H˚ kÕ«uÛ≤$ø£+>± C≤„‘· nsTT´+~. ø£qTø£H˚ Ä‘·à nVü≤+ø±sêìøÏ >∑÷&Ü
C≤„‘.· nVü≤+ø±sêìøÏ C≤„‘· ø±yê\+fÒ nVü≤+ø±s¡+‘√ ªeTy˚Tø£+µ ø±qø£ÿi˝Ò<Tä >∑<ë!
- düe÷:- nVü≤+ø±sêìï ‘Ó*dæø=H˚~ øπ e˝≤‘·àø±<äT. ∫<ëuÛ≤düT&˚. nq>± nVü≤+ø±s¡
$•wüº #Ó‘’ q· ´y˚T. ‘·qqT ‘·H˚ ‘Ó*dæø=q≥+˝À ø£sÔ¡ ø£sà¡ ˇø£ÿfÒ ne⁄‘·T+~ ø£<ë! n~
‘·|ü ø£<ë! nqsê<äT. ‘·q #˚‘√Ô ‘·qH˚ qs¡øe£ #·TÃ >∑<ë! ‘·qqT ‘êH˚ n\+ø£]+#·Tø√e#·TÃ
>∑<ë! nVü≤+ø±s¡+ ø£s>Ô¡ ± ñqï sT÷ C≤„q+ ˇø£ ÁøÏjT· . n˝≤ nsTT‘˚ Ä‘·à >∑÷&Ü
‘·qqT ‘êqT ‘Ó*dæø=+≥Tqï≥T¢ #Ó|üŒsê<äT. Ä‘·à ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·+. (nVü≤+ø±s¡y˚T
düÁøÏjT· eTT). n~ ÁøÏjT· ≈£î ÄÁX¯jT· eT÷ ø±<äT - ø£sÔ¡ ø±<äT - ì]«ø±s¡eTT. ø£sèÔ¡ ‘·«eTT
$ø±s¡eTT. ø£qTø£H˚ ñbÕ~Û nsTTq nVü≤+ø±sê<äT\qT ã{Ϻ e÷Á‘·yT˚ ø£s>Ô¡ ± C≤„‘>· ±
nì|ædTü +Ô ~. nj·÷´! Ä‘·à ñbÕ~Ûì ã{Ϻ C≤„‘· nsTT‘˚ <ëìì ãfÒº C≤„q+ >∑÷&Ü
nsTT+<äqe#·Tà >∑<ë! m+<äTø£+fÒ n+‘·'ø£s¡D+˝ÀøÏ #˚]q Ä‘·àj˚T >∑<ë $wüj·T
Á|üø±X¯+ ø£*–+#˚~. eTTøÏÔ ø±s¡DyÓTqÆ X¯ó<ë∆‘à· $wüj÷· \qT ‘Ó\T|ü<Tä >∑<ë! - düe÷:-
n˝≤ ø±<äT. n+‘·'ø£sD¡ +‘√ >∑÷&çq Ä‘·à C≤„‘,· <ëìj·T+<äTqï~ C≤„qeTT ({Ï.$.˝ÀøÏ
#˚]q ø£s+¡ ≥T C≤„qeTT. {Ï.$.˝À <äèXÊ´\T>± ø£qã&˚ #Ûêq˝Ÿ C≤„‘· e+{Ï~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
- n˝≤ nsTTHê Ä‘·à#˚ùd $wüjT· Á|üø±X¯q+˝À (ÁøÏjT· ˝À) n+‘·'ø£sD¡ + ø£\e<äT.
ø£qTø£H˚ Á|üe÷‘·≈î£ kÕøÏøå Ï uÛ<Ò eä TT. n+‘·'ø£sD¡ + ‘√&ÉT>± ñ+fÒ Á|üe÷‘·. n+‘·'ø£sD¡ +
Ä<Ûës¡+>± ñ+fÒ (ñbÕ~Û) kÕøÏ.å ({Ï.$.˝À k˛øÏq ø£s¬ +≥T kÕøÏ.å n+<äT˝À <äèX¯´+>±
e÷]q ø£s¬ +≥T - Á|üe÷‘· - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø±s¡´+˝ÀøÏ >∑÷&Ü ø£*ùdÔ $X‚wDü eTT.
ø±s¡´+˝ÀøÏ ø£\e≈£î+&Ü Ä<Ûës¡+>± ñ+&˚~ ñbÕ~Û - nì \ø£Då eTT. (eø£ÿ≈£î ‘·eT\bÕ≈£î
ñbÕ~Û. ø£*|æ q$T*q|ü⁄&ÉT $X‚wDü eTT. n˝≤π> Ä‘·à n+‘·'ø£sD¡ +˝ÀøÏ #˚]q dæ‹ú ˝À
n~ Ä‘·à≈£î ñbÕ~Û. <ëì‘√ ø£*dæq ‘·sê«‘· e#˚à ÁøÏjT· \˝À n+‘·'ø£sD¡ + $X‚wDü eTT
- nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ Ä‘·à C≤„‘· ø±e≥+ ñbÕ~Ûì ã{Ϻ e÷Á‘·yT˚ . C≤„q+ e÷Á‘·+
<ëì dü«uÛ≤eeTT.
nj·÷´! kÕuÛ≤düyTÓ qÆ (Ä‘·à Á|ü‹_+ã+‘√ ≈£L&çq) nVü≤+ø±s¡yT˚ Á<äwºü nsTT
øπ e˝≤‘·à C≤„qyÓT‘Æ ˚ ªªHêH√´‘√dæÔÁ<äcÕºµµ nqï ÁX¯ó‹e\q eTs√ Á<äwºü ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªÄ‘·àj˚T
Á<äwüºµ nì ‘Ó\TdüTÔqï~ >∑<ë! ˙e⁄ Ä‘·àqT Á<äwüº ø±<ä+≥THêïe⁄. ÁX¯ó‹‘√ $s√<Ûä+
e∫Ã+~ >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT. nVü≤+ø±s¡eTT yÓTT<ä˝…’q ‘·qø£qï _ÛqïyÓTÆq
düs«¡ edüTeÔ ⁄\qT Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥+e\q Ä‘·àj˚T Á<äw.ºü C≤„q+ (‘Ó*dæø=q≥+) nH˚
ÁøÏjT· ≈£î ø£s>Ô¡ ± nsTTq ªªC≤„‘µ· µ e÷Á‘·eTT nVü≤+ø±s¡yT˚ . nj·÷´! ªHê eTqdüT‡µ nqï≥T¢
ªHê nVü≤+ø±s¡eTTµ nqï≥T¢ nVü≤+ø±s¡eTT y˚sT¡ . Ä‘·ày˚sT¡ >∑qTø£. Ä‘·àj˚T nVü≤+ø±s¡
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 187
Á<äw.ºü ø£qTø£ Á<äwºü <äèX¯´+ ø£qï _Ûqï+ ø£qTø£ Ä‘·à _Ûqïy˚T. - düe÷:- ªHê nVü≤+ø±s¡+µ
nqTø=H˚yê&ÉT #Ó’‘·q´Á|ü‹_+ã$•wüºyÓTÆq nVü≤+ø±s¡y˚T. Ä‘·àø±<äT. düTwüß|æÔ
yÓTT<ä˝…’qyêìj·T+<äT Ä‘·à≈£î - n+‘·'ø£s¡D+ ˝Òq|ü⁄&ÉT - Ä uÛ≤eq sê<äT >∑<ë!
nVü≤+ø±s¡+ ‘·qqT ª‘·q~µ nqTø=q≥+ m˝≤+{Ï<ä+fÒ ª<˚Vü≤y˚T Ä‘·àµ nqTø=H˚
#êsê«≈£î&ÓH’ ê ªHê X¯Øs¡+µ nqTø=q≥+ e+{Ï~. ÁãVü≤ày˚‘Ô· nsTT‘˚ ªHêµ nqã&˚ Ä‘·à≈£î
ªnVü≤+ø±sêìïµ ñbÕ~Û>± uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ø£qTø£ Ä‘·à Á|üø±X¯ø+£ . nVü≤+ø±s¡+ Á|üø±X¯´y˚T.
nj·÷´! <äèXŸ - C≤„qy˚T n‘·à nì Ç+‘·≈£îeTT+<äT #ÓbÕŒs¡T. Ç|ü&ÉT ªC≤„‘·µ
n+{≤πs$T{Ï? - düe÷:- Á<äwºü n+fÒ #·÷#˚yê&ÉT >±<äT. $wüj÷· \qT uÛ≤dæ+|üCj Ò T· Tyê&ÉT
nì ns¡+ú . n≥Te+{Ï Á<äw≈ºü î£ , <äè•øÏ nq>± C≤„HêìøÏ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . (B|ü+ |ü<ësêú\qT
#·÷|ü≥+ - #·÷&É≥+ nHêï ˇø£ÿfÒ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). $wüj÷· \qT yÓ*–+#·≥y˚T ªª<ä蕵µ
n+fÒ. n+<äTe\q Á<äwºü nsTTq Ä‘·àjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTT ªª<ä蕵µ ø£qTø£ ª<äèwüº è‘·«y˚T
- <äè•‘·«+µ. nsTT‘˚ #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã düV≤æ ‘êVü≤+ø±s¡+ >∑÷&Ü (∫<ëuÛ≤düT&ÉT) Ç˝≤+{Ï
$wüjT· Á|üø±X¯q+#˚ùd Á<äwj ºü T˚ ø£qTø£ n~ Ä‘·à m+<äT≈£î ø±<äT? n˝≤H˚ Ä‘·à ªC≤„‘µ·
m+<äT≈£î ø±<äT? - düe÷:- ªH˚qT H˚qTµ n+≥÷ $wüj÷· \qT ‘Ó*ù|~ C≤„‘.· n<˚MT
˝Ò≈î£ +&Ü ‘·≥dü+ú >± $wüj÷· \qT ‘Ó*ù|~ Ä‘·à nì eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. ø£qTø£ ªC≤„‘µ·
nH˚~ nuÛ≤düTì‘√ >∑÷&çq nVü≤+ø±s¡+. øπ e\C≤„qy˚T Á|ü‘´· >±‘·à. n<˚ ªnVü≤+µ X¯u≤›ìøÏ
˝Àø£Ø‘ê´ e#˚à \øå±´s¡úeTT. ªnVü≤+C≤Hê$Tµ nq≥+˝À nVü≤+-C≤„‘·. n<˚
kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT. ªnVü≤+ ÁãVü≤ൠnq≥+‘√ ªnVü≤+µ øπ e\ Á|ü‘´· >±‘·à.
nj·÷´! ªª<äè• (C≤„q+) ø£sà¡ µµ nsTTq ` nq>± ªHê~ nì ‘Ó*dæø=q<ä–qµ
nVü≤+ø±s¡+ <äè• ø±<äT. <äèø˘ - Á<äwºü ø±sê<äT - nì sêe÷qTE&ÉT. n~ nj·TTø£eÔ TT.
MT eT‘·+˝À ªe÷ eTVü≤+ C≤Hê$Tµ qqTï H˚qT miT>∑T<äTqT - nì ª<ä蕵 øÏ ø£sà¡
nsTTq Ä‘·àj˚T <äè•øÏ ø£sÔ¡ nì ø£<ë #ÓbÕŒs¡T. eT] <äè• ø£sÔ¡ nsTTq Ä‘·à <äè•
ø£sà¡ >± (qqTï) m˝≤ e∫Ã+<äì m<äTs¡T Á|üXï¯ y˚dTü HÔ êïqT. nj·÷´! Hê eT‘·+ eT+∫~
ø±<äqTø=+<ë+! ˙ eT‘·+ m˝≤ eT+∫<√ #Ó|ü - n+fÒ - Hê eT‘·+˝À ªqqTï H˚qT
ø√düTø=+≥THêïqT. n\+ø£]+#·Tø=+≥THêïqTµ nH˚ uÛ≤eq\qT ãfÒº ø£s,Ô¡ ø£sà¡ ø=ìï
dü+<äsꓤ\˝À ˇø£ÿfÒ ø±e#·TÃqqT #ÓbÕÔeTT. nj·÷´! ªnVü≤+µ nH˚ sT÷ uÛ≤eq
Ä‘·àj·T+<ë? - nHê‘·àj·T+<ë? Ä‘·àj·T+<˚ nsTT‘˚ ªnVü≤+µ nq>± ªÄ‘·àµ nì
ns¡eú TT. nHê‘·àj·T+<˚ nsTT‘˚ |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… Ä‘˚à‘·s¡ |ü<ës¡eú TT\+<äT ªnVü≤+µ
nH˚ uÛ≤eq sêyê* ø£<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT. ªnVü≤+µ nH˚ sT÷ uÛ≤eq øπ e\yÓTqÆ
Ä‘· à j· T +<ä T >±ì, π ø e\+>± nHê‘· à j· T +<ä T >±ì sê<ä T . n<Û ë ´dü ‘ √>∑ ÷ &ç q
111
188 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nVü≤+ø±s¡eTTq+<˚ ªnVü≤+µ nqï ãT~∆ edüT+Ô ~. ªnVü≤+C≤Hê$Tµ nqï#√≥ Ä‘·à‘√
>∑÷&çq nVü≤+ø±s¡yT˚ ns¡eú TT. ªnVü≤+|üXÊ´$Tµ nqï#√≥ nHê‘·à nsTTq H˚Á‘˚+Á~j·T+‘√
n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq nVü≤+ø±s¡eTT, nVü≤+dü÷\ú ' - nqï#√≥ <˚V‰ü <Ûë´dü‘√ ≈£L&çq
nVü≤+ø±s¡eTT - nì ns¡úeTT. ªnVü≤+C≤Hê$Tµ nqï#√≥ nVü≤+ø±sêìøÏ Ä‘·à -
n<Ûë´dü ñ+&É≥+ e\qH˚ ª‘Ó*j·T≥+µ nH˚~ ñ+≥T+~. ˝Ò<+ä fÒ »&ÉyTÓ qÆ nVü≤+ø±sêìøÏ
C≤„Hê\T, C≤„‘è· ‘ê«\T ñ+&Ée⁄. ÄuÛ≤düeTHêï n<Ûë´düeTHêï ˇø£ÿfÒ. Ä‘êàuÛ≤düTì‘√
nq>± Ä‘·à / #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã+‘√ nVü≤+ø±sêìøÏ n<Ûë´dü ñ+≥T+~. á Ä‘êàuÛ≤düT&ÉT
Ä‘·àø£qï _Ûqïy˚T. eTTK+ ø£Hêï <ëì Á|ü‹_+ãeTT _Ûqïy˚T. ñbÕ~Û (n<ä+› ) e\q
ˇπø eTTKeTT s¬ +&ÉT>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. n˝≤ n<ä+› ˝≤+{Ï n+‘·'ø£sD¡ √bÕ~Ûe\qH˚
Ä‘·à≈£î (_+u≤ìøÏ) Á|ü‹_+ã+>± Ä‘êàuÛ≤düT&ÉT @s¡Œ&ÜÔ&TÉ . ø£qTø£ nC≤„ì ªnVü≤+µ
nqTø=H˚~. $•wü-º nVü≤+ø±sêH˚ï. C≤„ì n˝≤ nqTø=H˚~ øπ e\T&Óq’ ªªÁ|ü‘´· >±‘·àµµH˚.
nVü≤+ø±s¡yT˚ ˝Òì Á|ü‘´· >±‘·à MT<ä C≤„ìø¬ H’ ê ªnVü≤+µ nH˚ uÛ≤eeTT m˝≤ @s¡Œ&ÉT‘·T+~
- n+fÒ - nVü≤+ø±s¡eTTq+<äT Á|ü‹_+_+∫q (nVü≤+ø±s¡eTT‘√ ≈£L&çq~ ø±<äT)
Á|ü‘·´>±‘·à j·T+<˚ ªªnVü≤+µµ ãT~∆ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. n˝≤ nsTT‘˚ e÷j·Tj·T+<äT
Á|ü‹_+_+∫q |üse¡ ÷‘·àj·T+<äT C≤„ìø¬ H’ ê ªnVü≤+µ ãT~∆ @s¡Œ&É<Tä ø£qTø£ Ä‘·à ÁãVü≤à
ˇø£ÿfÒ m˝≤ ne⁄‘ês¡T? - düe÷:- e÷j·T˝À Á|ü‹_+_+∫q #Ó‘’ q· ´y˚T n+‘·'ø£sD¡ +˝À
Á|ü‹_+_+∫ ªÁ|ü‘´· >±‘·àµ ne⁄‘·Tqï~ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ (ñ<ë:- ô|<ä› n<ä+› ˝À
#·T≥÷º ∫qï eè‘êÔø±s¡ ` n<ë›\ &çCq’… T ñ+≥T+~. eTq+ n<ä+› m<äTs¡T>± ì*∫q|ü⁄&ÉT
eTq Á|ü‹_+ã+ ô|<ä› n<ä+› ˝À |ü&,ç Á|üøÿ£ q n<ë›\˝À >∑÷&Ü ∫qï$>± nH˚ø£ Á|ü‹_+u≤\T
|ü&ÜÔsTT. n˝≤+{Ï<˚ ÇBqT. e÷j·T ô|<ä› n<ä+› . n+‘·'ø£sD¡ ≤\T eè‘êÔø±s¡yTÓ qÆ ∫qï
n<ë›\T. ÁãVü≤à+ nìï+{À¢ Á|ü‹_+_düT+Ô ~. nsTT‘˚ <˚ìøÏ <ëìøÏ $&ç>± ∫qï$>±qT,
ô|<ä$› >±qT uÛ≤dædTü +Ô ~. nsTTHê ÁãVü≤àuÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
nj·÷´! n+‘·'ø£s¡D≤˝À¢ ñqï Ä‘·à |ü]∫äqï+>± ($&ç>±) nH˚ø£+>±
ø£qã&ÉT‘·T+~. ndü\T ÁãVü≤à+ nK+&É+. M{Ï eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä m˝≤? - düe÷:- Ä‘·à
n+‘·'ø£sD¡ +#˚‘· _Ûqï+ ø±<äT. n+<äTø£ì y˚TeTT Ä‘·à n+‘·'ø£sD¡ +˝À ñ+<äì #Ó|Œü ≥+
˝Ò<äT. n+‘·'ø£s¡D+˝À (∫qï n<ä›+˝À) Á|ü‹_+ã s¡÷|ü+>± <=s¡T≈£î‘·T+~ ø£qTø£
n+≥THêïeTT. n˝≤ nsTT‘˚ Ä‘·à ª<äèX¯´+µ >± ne⁄‘·Tqï~ >∑<ë nì X¯+ø£e<äT›.
n+‘·'ø£sD¡ + \j·TeTT $πø|å eü TT ˝Ò≈î£ +&Ü ñqï|ü⁄&ÉT <ëì˝À Ä‘·à \_ÛdTü +Ô ~ ø£qTø£
‘·|ü ˝Ò<Tä . nj·÷´! \_Û+#˚ Ä‘·àqT bı+<˚yê&ÉT >∑÷&Ü Ä‘˚à ø£<ë! - düe÷:- ø±<äT -
Á|üe÷‘·j˚T. Á|ü‘·´>±‘·à kÕøÏåj˚T. (nq>± \j·T $πøå|ü X¯Sq´yÓTÆq Á|üXÊ+‘·yÓTÆq
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 189
n+‘·'ø£sD¡ +˝À ªH˚qTµ nì $T–˝Ò~ Ä‘·à Á|ü‹_+ãyÓTqÆ Á|üe÷‘·jT˚ . ‘·s+¡ >∑sV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ
#ÓiTe⁄˝À dü÷s¡´Á|ü‹_+ã+˝≤>±. Á|ü‘·´>±‘·à dü÷s¡T´ì e˝… ‘·≥düú kÕøÏåj˚T -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). nj·÷´! ªªkÕø屑Y Á<äwüº] dü+C≤„j·÷yéTµµ nqT dü÷Á‘·+ Á|üø±s¡eTT
ªkÕøϵå n+fÒ H˚sT¡ >± #·÷∫q yê&˚ >±ì, C≤„qeTT (<äè•) ø±<äT. ø£qTø£H˚ kÕøÏeå ˝…H˚
Á|üe÷‘· >∑÷&Ü n+‘·'ø£sD¡ +˝À <=s¡≈î£ ‘ê&ÉT. düe÷:-n˝≤ø±<äT. kÕøÏå Á<äwºü ø±e≥+
n+fÒ Äj·Tq #·÷kÕÔ&ìÉ , ‘Ó*dæø=+{≤&Éì ø±<äT. $wüj÷· \qT ‘Ó*j·TCÒjT· ≥y˚T ‘·|Œü
Äj·Tq yê{Ïì ‘Ó*dæø√e≥+ ø±<äì ªH˚qTµ nH˚ uÛ≤eq‘√ ñ+fÒH˚ ªC≤„‘µ· nì #ê˝≤kÕs¡T¢
eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT.
nj·÷´! Ä‘·à ì]«ø±s¡yÓTÆq~. ø£qTø£ <ëìøÏ ªC≤„‘·ø±e≥+µ nH˚ e÷s¡TŒ
>∑÷&Ü $ø±s¡yT˚ . ø£qTø£ MTs¡T Ä‘·àqT C≤„‘· nì n+^ø£]+#·sT¡ . nsTT‘˚ ªC≤„‘µ· n+fÒ
Çø£ÿ&É C≤„HêìøÏ ÄÁX¯jT· + ø±e≥+. n+‘˚>±ì C≤„‘· ø±e≥+ nH˚ e÷s¡TŒ ($ø±s¡+)
ø±<äT. ì‘·T´&Ó’q Ä‘·à≈£î C≤„qeTT kÕ«uÛ≤$ø£<Ûäs¡àeTT ø£qTø£ C≤„qeT÷ ì‘·´y˚T nì
sêe÷qT» uÛ≤eeTT. n~ j·TTø£+Ô ø±<äT. ªªC≤„µµ <Ûë‘·Te⁄q≈£î ns¡yú TÓ qÆ ªC≤„q+µ ÁøÏjT· .
n~ >∑TD+ ø±<äT. C≤„qÁøÏj·T≈£î ÄÁX¯j·T+ ø±e≥+ ø£qTø£ MTs¡T düe]+∫ #Ó|æŒq
C≤„‘è· ‘·«eTT >∑÷&Ü $ø±s¡yT˚ . Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ªC≤„q+µ ø£qï <Ûsä à¡ yÓTqÆ yπ̊s
C≤„q+ @B ˝Ò<ìä eTT+<˚ ìs¡÷|æ+#êeTT. á $wüjT· +˝ÀH˚ ªÁX¯ó‘· Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉTµ
nHêï&ÉT - ªªø£søÔ¡ ±e≥+ nH˚~ $ø±s¡yTÓ qÆ <˚ - nsTT‘˚ n+‘·e÷Á‘·+#˚‘· ªnHê‘·àµ
nsTTb˛<äT - ªø£sêÔsM¡ TX¯+ |ü⁄s¡Twü+ ÁãVü≤àjÓ÷ìyéTµ yÓTT<ä˝q’… ÁX¯ó‘·T\T Ä‘·àqT >∑÷&Ü
ø£s>Ô¡ ± #Ó|Œæ q$ - ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à nHê‘·àø±&ÉT - kÕ<ÛTä ø±] nkÕ<ÛTä ø±] ø±&ÉT -
ªø£sêÔ XÊÅkÕÔs¡úe‘êÔ«‘Yµ nì Ä‘·à >∑÷&Ü ø£sj Ô¡ T˚ nì dæ<ë∆+‘·eTT - ø±<ä+fÒ ø£sÔ¡ nsTTq
Ä‘·à >∑÷&Ü ªnHꑷൠnì nHê*‡edüT+Ô ~ - ø£sèÔ¡ ‘·«+ ˝Òì |òTü {≤<äT\T nHê‘·à˝…H’ ê
Ä‘·à \qe\dæedüT+Ô ~µµ nì. á ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ #˚dqæ yê<äeTT eT+<äeTT. nHê‘·à
\ìïj·TT ø£s\Ô¡ ì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ø£sÔ¡ nsTTq yês¡+‘ê nHê‘·à\ì #ÓbÕŒeTT. |òTü {≤<äT\T
nHê‘·à\T ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+ ø£sèÔ¡ ‘·«eTT ø±<äT. <äèX¯´‘·«eTT »&É‘«· eTT yÓTT<ä˝q’… yπ̊s
ø±s¡DeTT\T. ø£sÔ¡ nsTTq<ä˝≤¢ nHê‘·à nì #Ó|Œæ Hê <√wü+ ˝Ò<Tä . ªªìwüÿ\+ ìÅwÿæ j·T+
XÊ+‘·+µµ yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‘·T\T Ä‘·àqT ìÅwÿæ j·TeTì #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. Ä‘·à m+‘√ |üse¡ ÷‘·à
n+‘˚. s¬ +{Ïø° uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . »>∑‘ÿ· s¡Ô ø±e≥+ nH˚~ e÷j·Te\q |üse¡ ÷‘·à≈£î ‘·–*q
ø£*Œ‘· $wüjT· +. Ç~ m&Ü]˝À ãTs¡<˝ä ≤+{Ï $wüjT· + ø£qTø£ ìÅwÿæ j·TyÓTqÆ <˚ Ä‘·à. ø£sÔ¡
nHê‘·àj˚T. ø£s¡Ô ÁøÏj·Te\q e÷s¡T‘ê&ÉT. ì]«ø±s¡Tq≈£î ÁøÏj·T ˝Ò<äT. #·\q+ nH˚
ÁøÏj·T #·*+#˚ yêìj·T+<äT ø£qã&ÉT‘·T+~. Ä‘·à n#·\eTT. <ëìj·T+<äT ÁøÏj·T
112
190 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ñ+&É<Tä . nj·÷´! Ä‘·à ˝Àø±+‘·s+¡ yÓfió¯ +Ô <äì #ÓbÕÔsT¡ >∑<ë! n~ ÁøÏjT˚ >∑<ë! n+fÒ
n~ Ä‘·àø±<äT. *+>∑Xد s¡ $•wüyº TÓ qÆ #Ó‘’ q· ´y˚T. n<ä+‘ê ˝Àø£e´eVü‰sêìøÏ nqTø£sD¡ >±
#Ó|Œæ q $wüjT· +. ø£qTø£ ªÄ‘·à ì‘·´eTìµ n+^ø£]ùdÔ n~ ì]«ø±s¡+ nsTT rs¡e\dæq<˚.
$ø±s¡eTT+fÒ ‘·|Œü ø£ nì‘·´y˚T. $ø±s¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ ‘Æ ˚ n~ ìÅwÿæ j·Ty˚T. ÁøÏj÷· e+‘·yTÓ qÆ
<ëì˝À $ø±sê\T (e÷s¡TŒ\T) ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. ìÅwÿæ j·TeTsTT‘˚ ªC≤„‘µ· ø±H˚ ø±<äT.
C≤„qeTT ÁøÏjT· ø£qTø£.
nj·÷´! Ä‘·à C≤„‘· ø±ø£b˛‘˚ ªªCÀ„‘· @e`µµ nqT dü÷Á‘·$s√<Û+ä edüT+Ô ~
>∑<ë! - n+fÒ - sê<äT. ª»„'µ n+fÒ ‘Ó*dæø=qTyê&Éì ns¡ú+ ø±<äT. ì‘·´#Ó’‘·q´
dü«s¡÷|ü⁄&Éì ns¡eú TT. ‘Ó*dæø=qTyê&ÉT n+fÒ ì‘·´#Ó‘’ q· ´eTT>∑\yê&Éì ns¡+ú edüT+Ô ~
>∑<ë! n+fÒ n˝≤ ø±<äT. ªª‘Ó*dæø=+{≤&ÉTµµ (C≤Hê‹) n+fÒ Á|üø±•+|üCj Ò T· Tyê&Éì
ns¡eú TT. Ä‘·à dü«s¡÷|ü#‘’Ó q· ´+‘√ düs«¡ eTTqT Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô ~. (B|ü+ #·T≥TºÁ|üøÿ£ \
yÓ\T>∑T ∫$Tàq≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n~ kÕe÷q´ Á|üø±X¯+. Á|ü‘˚´ø£+>± ø±<äT.
Ç+Á~j·Teè‘·TÔ\˝À Á|ü‹_+_+∫q #Ó’‘·q´+ Á|ü‘˚´ø£+>± (B|ü+ yÓ\T‘·Ts¡T˝À eTq
ø£qTï˝≤>± - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Á|üø±•+|üCÒdüTÔ+~. ø£qTø£H˚ ªªdüdüs¡«»„dü‡s¡«$‘Yµµ nì
ÁX¯ó‹. ˝Ò<+ä fÒ ªdüs«¡ »„, düs«¡ $‘Yµ |ü<ë\T ˇπø ns¡+ú ø£\$ ø£qTø£ |ü⁄qs¡TøÏÔ ne⁄‘·T+~.
(Ç|ü&ÉT düs«¡ »„' - n+fÒ nìï+{Ïì kÕ<Ûës¡D+>± Á|üø±•+|üCj Ò T· Tyê&ÉT, düs«¡ $‘Y -
eè‹Ô #Ó‘’ q· ´+>± $X‚w+ü >± ‘Ó\TdüTø=qT yê&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ düs«¡ Á|üø±X¯≈î£ &ÉT
ø£qTø£ ªÄ‘·àµ ªE„&TÉ µ nì uÛ≤eeTT.
nj·÷´! á Ä‘·à düeTdüeÔ TT ‘·q≈£î Á|üø±•+|üCj Ò T· THê? ˝Òø£ Ç‘·sT¡ \ø±?-
‘·qøπ nsTT‘˚, Ä‘·à ªC≤„‘µ· nsTTqfÒ.¢ Ç‘·sT¡ \ø£sTT‘˚ B|ü+ >∑÷&Ü ªÄ‘·àµ ne⁄‘·T+~.
(nB Ç‘·sT¡ \πø >∑<ë Á|üø±X¯+ ø£*–+#˚~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). n+‘˚>±ø£ Ä‘·à >∑÷&Ü
nHê‘·à ne⁄‘·T+~ - düe÷:- C≤„qeTT $wüjT· Á|üø±X¯+ ø£*–düT+Ô <äì n+^ø±s¡yT˚ .
nsTT‘˚ Ä C≤„qeTT Ç‘·sT¡ \ø±? - ‘·qø¬ ‘’ ˚ - C≤„q+ >∑÷&Ü C≤„‘· ne⁄‘·T+~. |üsT¡ \ø£sTT‘˚
B|ü+˝≤>± C≤„q+ >∑÷&Ü »&É+ ne⁄‘·T+~. ø±ì C≤„q >∑TD+ C≤„qdü«s¡÷|ü+>∑\ Ä‘·à
»&É+ ø±sê<äT >∑<ë! »&ÉyTÓ ‘Æ ˚ C≤„‘· ø±˝Ò<Tä . C≤„‘· ø±e≥+ #˚‘q· T\ <Ûsä à¡ eTT. ˇø£yfi˚ ¯
C≤„qy˚T C≤„‘· >∑÷&Ü ne⁄‘·T+<ä+fÒ n~ @ C≤„q+. (1) Ä‘·à dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qe÷?
(2)Ä‘·à <Ûäs¡àyÓTÆq C≤„qe÷? yÓTT<ä{Ï<äsTT‘˚ dü«s¡÷|üyÓTÆq C≤„qy˚T nìï+{Ï˙
‘Ó*dæø=H˚≥|ü&ÉT eTs¡\ <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„Hêìï ø£*Œ+#·≥yÓT+<äT≈£î? ø£*Œ+∫Hê B|üeTT
e˝… <Ûsä à¡ uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ C≤„qeTT C≤„‘· ø±<äT ø£qTø£ (‘·<Cä ≤„‘è· ‘˚«q) »&ÉyT˚ ø£qTø£ Ä‘·à≈£î
»&É>T∑ D+ e∫ÃqfÒ¢ ‘·|Œü C≤„q>∑TD+ e∫Ãq≥T¢ ø±<äT. dü«s¡÷|üØ‘ê´ Ä‘·à C≤„qyÓTHÆ ê -
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 191
Ç|ü&ÉT MTs¡qï Á|üø±s¡+ - <ëì dü«uÛ≤e+ »&ÉeTsTT+~. ø±ì C≤„‘· nsTTq Ä‘·àqT
»&ÉeTq≥+ ‘·|ü dæ<ë∆+‘·+ ø£<ë! ¬s+&Ée|üø£åyÓTÆ‘˚ - Ä‘·à dü«s¡÷|üyÓTÆq C≤„q+
C≤„‘ø· ±<äqe\dæedüT+Ô ~. n~ ˙≈£î Çwü+º ø±<äT. ˙ eT‘·+˝À Ä‘·à C≤„q dü«s¡÷|üeTT
C≤„‘· >∑÷&É >∑<ë! <Ûsä à¡ dü«s¡÷|üC≤„Hê\T s¬ +&É÷ C≤„‘˝· Ò n+fÒ ª¬s+&ÉTµ <Û]ä àC≤„Hê\e⁄‘êsTT.
s¬ +&É÷ dü«‘·+Á‘ê\e⁄‘êsTT. n|ü&ÉT @ C≤„qeT÷ ª<Ûsä à¡ +µ >± |üs‘¡ +· Á‘·+ ø±<äT. Ä‘·à≈£î
<Ûäs¡àC≤„q+ <ë«sê ‘Ó*dæq $wüj·TeTT dü«s¡÷|üC≤„q+ <ë«sê nqTdü+<Ûëq+
ø±<äqe\dæedüTÔ+~. n˝≤π> dü«s¡÷|üC≤„q+ <ë«sê ‘Ó*dæq $wüj·T+ <Ûäs¡àC≤„HêìøÏ
n+<ä<Hä ê*. Á|ü‹ X¯Øs¡+˝Àq÷ Ç<äs› T¡ C≤„‘· \T+&É≥+e\q ˇø£ <˚V≤ü +˝À ˇπø Ä‘·à
nì #Ó|Œü ≥+ nX¯ø´£ eTe⁄‘·T+~. C≤„‘\· T s¬ +&ÉT ø£qTø£ Ä‘·à\T s¬ +&Éì #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~.
ø£qTø£ $wüjT· Á|üø±X¯+ ø£*–+#˚ Ä‘·à dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ C≤„qy˚T C≤„qeTT. $wüj÷· \qT
Á|üø±•+|üCÒùd eè‹ÔC≤„q+ »&Éy˚T. eè‹Ô B|ü+ e+{Ï~. Ç‘·s¡T\≈£î $wüj·÷ìï
#·÷|ü⁄‘·T+~. Ä‘·à≈£î <Ûsä à¡ C≤„qeTTqï<äq{≤ìøÏ Á|üe÷Dy˚T ˝Ò<Tä .
nj·÷´! Ç‘·sT¡ \≈£î $wüjT· + ‘Ó*j·TCÒjT· ≥+ ‘·|Œü ‘·q≈£î $wüjT· + ‘Ó\T|ü⁄
ø=q<äì eè‹ÔC≤„qeTT »&ÉeTì, ‘·q≈£î ‘·H˚ $wüj·T+ ‘Ó*j·TCÒj·T>∑\<äì dü«s¡÷|ü
C≤„Hêìï C≤„q+ n+{≤s¡T. ø±ì sTT~ dü]ø±<äT. ˙øÏw+ºü ø±ø£b˛sTTHê Ä‘·à ªC≤„‘µ·
nsTTqfÒ¢ >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT - y˚TeTT Ä‘·à dü«s¡÷|üC≤„Hêìï C≤„qeTq{≤ìøÏ
ø±s¡D+ MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ n~ ªª$wüj÷· \qT ‘·qøπ ‘Ó*j·TCÒdøæ =q≥+µµ ø±<äT. Ç~
Á|üø±•+|üCj Ò T· ø£ eTT+<˚ Ä‘·à≈£î $wüjT· Á|üø±X¯q+ ñqï~ ø£qTø£. ˝Ò<+ä fÒ n~ ª$ø±s¡+µ
>∑\<äe⁄‘·T+~. ø±ì ªªÁ|üø±•+#·T#·Tqï~µµ nqT e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ $wüj÷· ìï ‘ÓdTü +Ô <äqï
ø±s¡D+>± C≤„qeTì #ÓbÕŒeTT. á \ø£Då + eè‹Ô C≤„q+˝Àq÷ ñqï~ >∑<ë! nqsê<äT.
á dæ‹ú eè‹Ô~ ø±<äT, eè‹Ô˝ÀøÏ #˚]q #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+u≤ì<˚. ˝Ò<ë Ä‘·à dü«s¡÷|üyTÓ qÆ
C≤„qeTT Á|üe÷‘·πø $wüj·÷ìï ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. n~ B|ü+˝≤>± »&ÉyÓTÆq~ ø±<äT.
Ä‘·àj·T+<˚ Á|üe÷‘·qT ø£*Œ+#ê+ ø£qTø£ @<√ ˇø£ $X‚w+ü ø£\e≥+ e\q Ä‘·àj˚T
Á|üe÷‘· ne⁄‘ê&ÉT ø£qTø£, Ä‘·àø£qï Á|üe÷‘· y˚sT¡ ø±&ÉT ø£qTø£, B|ü+ ø£qï Á|üe÷‘·
y˚sT¡ ø£qTø£, B|ü+ Ç‘·sT¡ \ø√dü+ - edüTeÔ ⁄\qT #·÷ù|~ ø£qTø£ n~ »&ÉeTT ø±e#·TÃ
- Á|üe÷‘· nsTTq ‘·qøπ $wüj÷· \qT ‘Ó\T|ü⁄ ≈£î+≥T+~ ø£qTø£ Ä‘·àdü«s¡÷|üyTÓ qÆ
C≤„q+ »&É+ ø±<äT. Á|üe÷‘· C≤„‘· ø£qTø£ »&ÉT&ÉT ø±ø£b˛sTTHê $ø±]j˚T. nHê‘·àj˚T.
≈£L≥düTú&ÉTq÷ïø±&ÉT. n˝≤π> Á|ü‘·´>±‘·à »&ÉT&ÉT ø±&ÉT. nsTTHê ≈£L≥düTú&ÉT, kÕøÏå
C≤„qs¡÷|ü⁄&ÉT. ì]«ø±s¡T&ÉT. Ç‘·&TÉ C≤„qdü«s¡÷|ü⁄&˚ ø±ì C≤„HêÁX¯jT· T&ÉT ø±&ÉT. Ç‘·&˚
ì‘·T´&ÉT. Á|üe÷‘· ø£sÔ¡ C≤„‘· nsTTq Ä‘·à $ø±s¡e+‘·T&ÉT nì‘·T´&ÉT. M&ÉT yÓ÷ø£<å Xä ˝¯ À
113
192 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ñ+&É&TÉ . ø±s¡Dy˚TeT+fÒ Mì ñbÕ~Û nsTTq n+‘·'ø£sD¡ + n|ü⁄&ÉT+&É<Tä . n+‘·'ø£sD¡ +
˝Òq+<äTe\q Á|üe÷‘· b˛sTTqfÒ¢ n+‘·'ø£s¡DeTTq+<äTqï Á|ü‘·´>±‘·à >∑÷&Ü
b˛‘ê&Éqsê<äT. $X‚wDü + ˝Òq|ü⁄&ÉT ª$•wü+º µ nq>± $X‚wDü + ø£\~ b˛‘·T+~. ø±ì
ñbÕ~Û b˛sTTq+‘· e÷Á‘êq n+<äT˝À ñqï |ü<ës¡+ú b˛<äT. m˝≤>∑+fÒ ªs¡÷|üe+‘·yTÓ qÆ
|òTü ≥eTTµ Ç+<äT˝À s¡÷|ü+ b˛‘˚ |òTü ≥+ b˛‘·T+~. ª|òTü {≤ø±X¯eTTµ - Ç+<äT˝À |òTü ≥+b˛‘˚
Äø±X¯+ b˛<äT. n˝≤ ÇBqT. yêdüeÔ +>±qsTT‘˚ $•wüyº TÓ qÆ Á|üe÷‘·jT· +<äTqï $X‚w´ü
uÛ≤>∑eTT #Ó‘’ q· ´eTT. <ëìøÏ yÓ÷ø£+å ˝Àq÷ u≤<Û˝ä <Ò Tä . m˝≤>∑+fÒ n+‘·'ø£sD¡ +˝À ñqï
Ä‘·à˝À #Ó‘’ q· ´uÛ≤>∑+ ˝≤>±. ø£qTø£H˚ Á|üe÷‘· eTTøÏøÔ √dü+ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ . ˝Ò<+ä fÒ me&ÓH’ ê
‘·q HêX¯HêìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&Ü? ø£qTø£ Ä‘·àjÓTTø£ÿ ªÁ|üe÷‘·µ <äX¯ u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~
ø±ì #Ó’‘·q´s¡÷|ü+ dæús¡+>± ñ+≥T+~. ø£qTø£ #Ó’‘·q´eTT dü‘·´eTT. $T–*q<ä+‘ê
$T<∏´ä . ªª‘·‘Y dü‘´· +, n‘√q´<ës¡+Ô , $C≤„qe÷q+<ä+ÁãVü≤൵ nqT ÁX¯ó‘·T\T Á|üe÷D+.
á $wüjT· +˝À sêe÷qTC≤#ês¡T´\Hêïs¡T - ªªC≤„qdü«s¡÷|ü⁄&Óq’ á ÁãVü≤àeTT
eTDÏ - ø±+‹øÏ ÄÁX¯jT· yÓTqÆ ≥T¢, C≤„qeTTq≈£î ÄÁX¯jT· eTT ø±e≥+ >∑÷&Ü ùV≤‘·Tã<äy∆ T˚ µµ
nì. nB ‘·ù|Œ - ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTDÏ ø±+‹ >∑\<˚>±ì ø±+‹s¡÷|üyTÓ qÆ ~ ø±<äT. ø±ì
Ä‘·à C≤„qs¡÷|üeTT - Ç~ C≤„HêÁX¯jT· + ø±e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . eTDÏ ø±+‹>∑\
Á<äe´eTT, ‘˚CÀuÛ≤>∑+‘√u≤≥T eT{Ϻ n+X¯>÷∑ &Ü <ëì˝À ñ+~. <ëì˝Àì ø±]ƒq´eTT
eT{Ïeº \q e∫Ã+<˚. ˇπø edüTeÔ ⁄ <Û]ä à <Ûsä à¡ eTT - s¬ +&É÷ ø±e≥+ mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä . ø£qTø£
Ä‘·à≈£î >∑÷&Ü C≤„qeTT ªª<Ûä]à - <Ûäs¡àeTTµµ ø±e≥+ ≈£î<äs¡<äT. sêe÷qTE\yês¡T
ªªdü«j·T+>± nK+&ÉyÓTÆ dü+ø√#·$ø±düeTT\≈£î ‘·–q{Ϻ~ C≤„qeTTµµ nHêïs¡T. nB
nj·TTø£Ôy˚T. nK+&ÉeTT |üPs¡íeT÷ nsTTq edüTÔe⁄ dü+ø√#·$ø±düeTT\T ˝Òì~>±H˚
ñ+&Ü*. K+&ÉedüTeÔ ⁄πø sT÷ \ø£Då ≤\T. |ü<àä eTT e+{Ï$ Ç˝≤+{Ïy.˚ düs«¡ Á‘· yê´|æ+∫
ñ+&É≥y˚T nK+&É‘«· +. nK+&É‘«· + n+fÒ (ø±\|üs+¡ >± uÛ≤$+∫) ì‘·´eTì #Ó|Œæ Hê
dü+ø√#·$ø±kÕ\T >∑\ edüTeÔ ⁄ ì‘·´eT÷ ø±<äT. ø£qTø£ nì‘·´yÓTqÆ eè‹ÔC≤„Hêìπø dü+ø√#·
$ø±kÕ\T. Ç≥Te+{Ï eè‹ÔC≤„qeTT Ä‘·à<Ûäs¡àeT÷ ø±<äT. Ä‘·à dü«s¡÷|üeT÷ ø±<äT.
πøe\eTT n+‘·'ø£s¡D<Ûäs¡àeTT. ø£qTø£ Ä‘·à C≤„q ÁøÏj·÷ÁX¯j·TeTT ø±<äT. Çø£
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT Ç˝≤ nHêïs¡T. ªªÄ‘·à <Ûë‘·«s¡yú TÓ qÆ C≤„q >∑eTHê<äT\≈£î ÄÁX¯jT· +
ø±<äì nq≥+ ‘·|ü . Ä‘·à m≥Te+{Ï <Ûë‘·«sêú\≈£î (nq>± ÁøÏjT· \≈£î) ÄÁX¯jT· +
ø±<äT? |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ yê{Ïø±, |üse¡ ÷s¡+ú ø±ì ($T<∏ë´) yê{Ïø±? |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ yê{ÏøÏ
ÄÁX¯jT· + ø±<ä+fÒ Ä‘·à ª|òTü ≥+µ e+{Ï <äe⁄‘·T+~. |üse¡ ÷s¡+ú ø±ì yê{Ïø±ÁX¯jT· +
ø±<ä+fÒ uÛ<Ò ë\≈£î ÁuÛeÑ T\≈£î (uÛ<Ò ä ÁuÛeÑ ÷ÁX¯jT· ‘˚«q) ÄÁX¯jT· + ne⁄‘·T+~ ø£qTø£ Ä‘·à
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 193
ªnHꑷൠ>± ne⁄‘·T+~-µµ nì- düe÷:- n~ ‘·T#·Ãe¤ TT. ªªnHê‘·à nq>± ‘·q‘√bÕ≥T
ñìøÏ>\∑ <Ûë‘·«sêú\≈£î ÄÁX¯jT· yÓTqÆ ~µµ (dü«düe÷qdü‘êÔø)£ nì \ø£Då + #ÓbÕÔ+. ˝Ò<ë
|üse¡ ÷s¡+ú ø±ì ($T<∏´ä ) <Ûë‘·«sêú\≈£î (C≤„q+, >∑eTq+ yÓTT<ä˝q’… $). ÄÁX¯jT· yÓTqÆ ~
nì #ÓbÕÔ+. Ä‘·à Ç{Ϻ $T<∏´ä \≈£î ÄÁX¯jT· + ø±<äT. $T<∏´ä ˝…q’ <Ûë‘·«sêú\≈£î ÄÁX¯jT· +
ø±e≥+ >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T. ø£qTø£ $T<∏´ä \‘√ yêdüeÔ yÓTqÆ Ä‘·à≈£î dü+ã+<Ûeä TT+&É<Tä .
(kıeTTà\T qøÏ©yÓq’ |ü⁄&ÉT n$ <Û]ä +∫qyê&ÉT ndü\T kıeTTà\T <Û]ä +∫qyê&ÉT ø±&ÉT
>∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). $T<∏´ä nsTTq Á|ü|+ü #êìøÏ ÄÁX¯jT· + ø±e≥+ >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T.
m&Ü]˝À ÁuÛeÑ T>± ˙fi¯óflqï≥¢ì|ædTü +Ô ~. ˙fi¯ófl ÁuÛeÑ T nsTTq|ü⁄&ÉT n$ ø£*– ñ+&É≥+
ÁuÛeÑ Tj˚T >∑<ë! |òTü ≥+ $T<∏´ä nsTT‘˚ uÛ÷Ñ $TMT<ä |òTü ≥+ ñ+&É≥+ >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T.
n~ dü‘´· eT+fÒ ÇB dü‘´· y˚T. nHê‘·à $T<∏´ä ˝…q’ <Ûë‘·«sêú\≈£î ì\j·T+. <˚V‰ü <äT\T
nHê‘·à\T. yê{ÏjT· +<äTqï >∑eTq+ yÓTT<ä˝q’… <Ûë‘·«sêú\T yê´eVü‰]ø£eTT\T. n+<äTe\q
|üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ $ ø±e⁄. ˝Ò<ë ˝ÖøÏø+£ >± |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ <Ûë‘·«sêú\≈£î ÄÁX¯jT· yÓTqÆ ~ ªnHê‘·àµ
n+<ëeTT. |òTü {≤<äT\T n{Ïyº .˚ Ä‘·àj·T+<äT e÷Á‘·eTT <Ûë‘·«sêú\T s¡E® düsêŒ\e˝…
$T<∏´ä \T. ˝ÖøÏø£ |üse¡ ÷s¡+ú ø±e⁄. nsTT‘˚ s¡Ed® sü êŒ\T ˝ÖøÏø£ |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ >∑eTHê<äT\≈£î
ÄÁX¯jT· + ø±e⁄ >∑qTø£ (s¡E® düsŒ¡ + q&ç∫Hê ø£<*ä Hê - n$ ÁuÛ≤+‘·T\T. ˝ÖøÏø+£ >±q÷
yêdüÔe+ ø±<äT >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n$ Ä‘·à\T ø±yê*‡edüTÔ+~. n+<äT#˚‘·
ªªe´eVü‰s¡ø±\+˝À u≤~Û‘$· wüjT· + (ndü‘´· +) ø±sê<äì >∑÷&Ü #ÓbÕŒ*. e´eVü‰s¡ ø±\+˝À
s¡EC® ≤„q+ eùdÔ s¡Ed® sü êŒ\T+&Ée⁄ ø£qTø£ n$ u≤~Û‘ê\T. ø±>± ªª˝ÖøÏø|£ sü e¡ ÷sêú\sTTq
<Ûë‘·«sêú\≈£î ÄÁX¯jT· + ø±≈£î+&Ü, ($X‚wDü +) e´eVü‰s¡ø±\+˝À ì*#˚ (nu≤~Û‘+· )
~>± ñ+&É≥+ ($X‚w´ü +)µµ Ä‘·à \ø£Då eTT. Bì˝À $X‚wDü + e\q |òTü {≤<äT\T Ä‘·à\T
ø±e⁄. $X‚w´ü + e\q s¡Ed® sü êŒ\T Ä‘·à\T ø±e⁄.
Çø£ sêe÷qTE\yês¡T #Ó|Œæ +<˚ eTs√ $wüjT· + - ªªC≤„qeTT ì‘·´eTT. n~
Ç+Á~j·÷\<ë«sê Á|üdü]düTÔ+~. á Á|üdüsêìï <äèwæº˝À ñ+∫ø=ì eTq+ C≤„HêìøÏ
ñ‘·Œ‹Ô $HêXÊ\T #Ó|⁄ü HÔ êïeTT. C≤„q Á|üdsü e¡ TT˝À ø£sèÔ¡ ‘·«eTTqï~. n~ kÕ«uÛ≤$ø£eTT
ø±<äT. ø£sà¡ e\q @s¡Œ&çq~. Ç{Ϻ $ø±s¡ (e÷s¡TŒ) s¡÷|üyTÓ qÆ ªC≤„‘è· ‘·«eTTµ C≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ
Ä‘·à≈£îqï<˚µµ nì - n~ ‘·|ü . Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„qeTT ì‘·´e÷? <Ûsä à¡ yÓTqÆ
C≤„qeTT ì‘·´e÷? ˝Òø£ s¬ +&É÷ ì‘·´e÷? yÓTT<ä{Ï |üø+å£ e÷≈£î düeTà‘·yT˚ µµ. s¬ +&Ée
|üø£åeTT ÁX¯ó‹ $s¡T<ä∆eTT. ªªn‘√q´<ës¡ÔyéTµµ. n+<äTπø eT÷&ÉeB ≈£î<äs¡<äT. nj·÷´!
C≤„q>∑TD+>∑\ ÁãVü≤àj˚T dü‘´· eTì <ëqs¡+ú - ‘·|ü . ªªìs¡TDZ µµ eTì #Ó|Œæ q ÁX¯ó‹‘√
$s√<ÛäeTT. ìs¡TZDeT+fÒ dü‘·Ô« s¡»düT‡\e+{Ï >∑TD≤\T ˝Òeì ns¡ú+ ø±<äT.
114
194 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªdü‘êÔ«‘·‡+C≤j·T‘˚ C≤„qyéTµ nì ^‘· #Ó|Œæ +~ ø£qTø£ dü‘«Ô· >∑TDeTT ˝Òì#√≥ C≤„q+
ñ+&É<äT. Ç<˚ ^‘êe#·q+ e\q ªC≤„qeTTµ nì‘·´eTì >∑÷&É (|ü⁄&ÉTÔqï~ >∑qTø£)
‘Ó\TdüTqÔ ï~. nj·÷´! Ç+Á~j·÷<äT\<ë«sê Á|üd]ü +∫q C≤„qy˚T nì‘·´eTT. C≤„HêìøÏ
Á|ükÕs¡+ |ü⁄≥TÔ+~ - b˛‘·T+~ >±ì C≤„q+ |ü⁄≥º<Tä - b˛<äT. - düe÷:- C≤„q+
nej·Tes¡V≤æ ‘·+. BìøÏ Á|üd]ü +#·{≤\T, e÷qTø√e{≤\T ñ+&Ée⁄. nej·TedüV≤æ ‘·yT˚
n+fÒ e÷Á‘·+ n~ nì‘·´+ ne⁄‘·T+~. ìs¡ej·Tyê\ìï ì‘ê´\qï ìs¡j í T· + ˝Ò<Tä .
Äø±X¯+ ìs¡ej·TeyÓTHÆ ê n~ nì‘·´y˚T ø£<ë! ø£qTø£ C≤„q+ ìs¡ej·Te+ nqe#·TÃq+fÒ
≈£î<äs<¡ Tä . Äø±X¯+ ìs¡ej·TeeTì y˚TeTT n+^ø£]+#·eTT. ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ ìs¡ej·TeeTì
e÷ dæ<ë∆+‘·eTT. kÕej·Te+ ø£qTø£H˚ Äø±X¯+ >∑÷&Ü düèwæ+º |üã&çq<äì ÁX¯ó‹. ø£qTø£
Ä‘·à dü«s¡÷|ü+ ø£qï _ÛqïyÓTqÆ sT÷ (<Ûsä à¡ /eè‹Ô) C≤„qeTì‘·´y˚T. ø£qTø£H˚ BìøÏ ªªø£sµÔ¡ µ
y˚s=ø£&ÉT+{≤&ÉT. #˚j·Tã&çq<˚<Ó’Hê nì‘·´eTT. |òüT≥|ü{≤\T n≥Te+{Ïy˚. C≤„q+
#˚jT· ã&çq~ ø±<äj÷· ´! C≤„qÁ|ükÕs¡yT˚ #˚jT· ã&çq <äHêïeT+fÒ nB ‘·ù|Œ. ìs¡ej·TeyÓTqÆ
nK+&É C≤„HêìøÏ Á|ükÕs¡ dü+ø√#ê\T ˝Òe⁄. n<ä+‘ê kÕej·Tyê\πø.
nj·÷´! ªªHêHê ∫ÛÁ<ä|òüT{À<äs¡dæú‘· eTVü‰B|üÁ|üuÛ≤uÛ≤dü«s¡+, C≤„q+ j·Tdü´‘·T
#·≈îå£ sê~ ø£sD¡ <ë«sê ãVæ≤dü‡Œ+<䑵˚ µ nì <äøDåÏ ≤eT÷]ÔdeÔü +˝À X¯+ø£sê#ês¡T´\yêπs
ì‘·´C≤„HêìøÏ Ç+Á~j·÷\<ë«sê Á|ükÕs¡eTTqï<äì #Óù|Ô, MTs¡T ø±<ä+{≤πs$T{Ï? -
düe÷:- H˚Á‘ê<äT\<ë«sê |òüT{≤~C≤„HêìøÏ ñ|üjÓ÷–+#˚≥≥T¢>± n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô
ãj·T\T<˚sT¡ ‘·T+~. n+‘·'ø£sD¡ +˝À Á|ü‹|ò*ü +∫q C≤„q+ á eè‹Ô<ë«sê ãj·T≥≈£î
düŒ+~düTÔ+~. n{Ϻ eè‹ÔøÏ »qàHêXÊ\T+{≤sTT. dü+ø√#·yê´ø√#·s¡÷|üyÓTÆq Á|ükÕs¡
eTT+≥T+~. <ëì˝À #˚]q C≤„qÁ|ü‹_+ãeTT n+‘˚. ø£qTø£ e÷≈£î m≥Te+{Ï
Çã“+~˝Ò<Tä . (ñ<ëVü≤s¡D≈£î - dü÷s¡´ø±+‹ düs«¡ yê´|æ. n<˚ n<ä+› ˝À |ü&‘ç ˚ n<ä+› <ë«sê
eè‹Ôbı+~ ªbò˛ø£dµt >± Á|ü‘´˚ ø£+>± yê´|ædTü +Ô ~. ndü\T dü÷s¡´ø±+‹ ì‘·´eTT, düs«¡ yê´|æ
nqTø=+fÒ á n<ä+› ø±+‹ nì‘·´eTT dü+ø√#· yê´ø√#ê\T >∑\~ ne⁄‘·T+~. nsTT‘˚
Ç~ ndü\T ø±+‹jÓTTø£ÿ Á|ü‹_+ã ø±+‹j˚T. Ç˝≤+{Ï<˚ ô|q’ #Ó|Œæ q X¯+ø£sX¡ À¢ø+£
˝Àì C≤„q+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). á s¡ø+£ >± dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ C≤„qy˚T eè‹Ôs÷¡ |ü+>±
|üì#˚dTü +Ô fÒ <ëìï ø±<äì <Ûsä à¡ s¡÷|üyTÓ qÆ eTs√C≤„q+ ø£*Œ+#·e\dæq n>∑‘´· + @$T
e∫Ã+~? Ç~ e´s¡ú ø£\Œq ø£<ë! nÁ|üe÷D+ ø£<ë! Ç{Ϻ C≤„q ÁøÏjT· ≈£î Ä‘·àqT ø£s>Ô¡ ±
n+<äT≈£î ì$T‘·Ô+>± ø£s¡àqT #Ó|üŒ≥+ nj·TTø£ÔeTT. ô|’>±— ø£s¡à#˚‘·H˚ ªC≤„q+µ
#˚jT· ã&ÉT‘·T+<ë? ø£sà¡ qT ì$T‘·+Ô >± #˚døæ =ì Ä‘·àj˚T C≤„qeTTqT #˚dTü +Ô <ë? Á|ü<eä∏ T
|üø+å£ ‘·|ü . ø£sà¡ |òTü ≥+e˝… »&ÉeTT. n~ C≤„HêìøÏ ø£søÔ¡ ±<äT. ~«rj·T |üøeå£ TT ‘·|ü .
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 195
Ä‘·à C≤„qø£s¡Ôø±e≥+ düVü≤»eTì ‘˚\T‘·T+~. m˝≤ n+fÒ - MTs¡T MT eT‘·+˝À
<˚V‰ü ~ÛcÕ˜q+>± Ä‘·à ñ+&É≥+ ø£sà¡ ø£è‘·yTÓ qÆ ø£sèÔ¡ ‘·«eTHêïs¡T - n˝≤. ô|>’ ± Ä‘·à≈£î
C≤„qø£søÔ¡ ±e≥+ ø£sà¡ e\qH˚>±ì kÕ«uÛ≤$ø£+ ø±<ä+fÒ n|ü⁄&ÉT Ä‘·à ªC≤„‘ø· ±ø£b˛e≥+µ
düVü≤»eTì #Ó|üŒe\dæedüTÔ+~. b˛˙˝Ò n+<ëeT+fÒ ≈£î<äs¡<äT. C≤„‘·ø±ì Ä‘·à≈£î
C≤„q>∑TDeTT+<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT. C≤„‘è· ‘·«y˚T ø£<ë C≤„q>∑TDeTT. ø£qTø£ C≤„qy˚T Ä‘·à,
C≤„‘· Ä‘·à ø±&ÉT.
nj·÷´! C≤„qdü«s¡÷|üyTÓ qÆ Ä‘·à ªC≤„‘µ· ø±ø£b˛‘˚ »&ÉyTÓ qÆ nVü≤+ø±s¡eTT >∑÷&Ü
ªC≤„‘µ· ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ ªC≤„‘µ· nH˚<˚ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘·T+~ >∑<ë! - düe÷:- »&ÉyTÓ qÆ <Óq’
nVü≤+ø±s¡eTT C≤„qÁ|ü‹_+ã+e\q ªC≤„‘µ· >± ne⁄‘·T+~. nj·÷´! C≤„q Á|ü‹_+ã+
@s¡Œ&É≥+ n+fÒ @$T{Ï? nVü≤+ø±s¡ Á|ü‹_+ã+ C≤„q+˝ÀHê, C≤„q Á|ü‹_+ã+
nVü≤+ø±s¡+˝ÀHê? yÓTT<ä{|Ï øü +å£ ø±<äT. C≤„q+ ªC≤„‘µ· ø±<äT >∑qTø£. s¬ +&Ée|üøeå£ T÷
ø±<äT. »&ÉyTÓ qÆ nVü≤+ø±s¡+ C≤„‘ø· ±uÀ<äT. á s¬ +&É÷ H˚Á‘· $wüjT· yÓTqÆ edüTeÔ ⁄\T
ø±e⁄. ø£qã&˚ Äø±s¡+ ˝Òìyê{ÏøÏ Á|ü‹_+u≤\+≥÷ ñ+&Ée⁄.
düe÷:- nVü≤+ø±s¡ Á|ü‹_+ã+ C≤„q+˝À |ü&<É Tä . C≤„q Á|ü‹_+ãy˚T nVü≤+ø±s¡+˝À
|ü&TÉ ‘·T+~. düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\T yê´U≤´ì+∫q≥T¢ C≤„q+˝ÀøÏ nVü≤+ø±s¡eTT˝Àì ªªC≤„‘µ· µ
\ø£åD+ dü+Áø£$T+#·≥+ ø±<äT. nVü≤+ø±s¡+˝ÀH˚ C≤„q\ø£åD+ dü+Áø£$T+#·≥+. á
Á|ü‹_+ã+ C≤„‘è· ‘·«+ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ C≤„q+˝À ªªC≤„‘µ· µ nH˚ \ø£Då + n+^ø£]+#ê*.
ø±ì Á|ü‹_+_+#·≥y˚T. nVü≤+ø±s¡eTTq+<äT - n<ä+› ˝À dü÷s¡T´&ÉT ˝≤>± ` dü÷~˝ÀøÏ
nj·TkÕÿ+‘· X¯øÔÏ ˝≤>± ` ÇqT|ü>T∑ +&ÉT ˝ÀøÏ ì|ü˝≤>± - C≤„q+ Á|ü‹_+_düT+Ô ~.
<äèX¯´+ ø±ì yê{ÏøÏ Á|ü‹_+ã+ |ü&<É qä Tø√e<äT.› Äø±X¯+ ø£fifl¯ ≈£î ø£qã&Éøb£ ˛sTTHê
Á|ü‹_+_düT+Ô ~ >∑<ë! yÓ\T‘·Ts¡T>±ì, Nø£{>Ï ±ì ñ+fÒ Äø±X¯+ ø£ì|ædTü +Ô ~ ø£qTø£
Äø±X¯+ H˚Á‘· $wüjT· + nqsê<äT. Äø±X¯u≤Û >∑+˝À yê´|æ+∫q yÓ\T>∑T, Nø£{Ï nH˚$
<äèX¯´eTT˝Òø±ì Äø±X¯eTT kÕøÏøå Ï Á|ü‘´· ø£eå Tj˚T´~ ø£qTø£ <äèX¯´+ ø±<äT. Nø£{Ï yÓ\T>∑T\≈£î
n~ÛcÕ˜qyÓTqÆ ~ Äø±X¯+ ø£<ë! n~ H˚Á‘· Á>±Vü≤´+ ø±<äT. düTK+ yÓTT<ä\>∑Tyêì˝≤>±
nqTuÛyÑ ø’Ó y£ <˚ ´ä eTT. (kÕøÏeå \q n+‘·'ø£sD¡ +˝ÀH˚ ‘Ó*j·T<ä–q~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ø£qTø£
H˚Á‘· Á>±Vü≤´+ ø±<äT. ø±ø£b˛‘˚ Äø±X¯+˝À ñqï Nø£{Ï yÓ\T>∑T\qT ‘Ó*dæø√{≤ìøÏ
≈£fió¯ fl nedüs+¡ . ‘·<뛫sê yê{ÏøÏ Ä<Ûës¡yTÓ qÆ Äø±X¯+ nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ edüT+Ô ~. nsTT‘˚
Äø±XÊìøÏ Á|ü‹_+ã+|ü&≥É + ˝Ò<Tä >∑<ë! nqsê<äT. yÓ÷ø±*˝À‘·T˙fi¯fl˝À >∑÷&Ü Äø±X¯+
Á|ü‹_+_+∫q|ü⁄&ÉT n~ ªªn>±<∏ä+µµ >± ø£qã&ÉT‘·T+~. n˝≤π> X¯u≤›ìøÏ Á|ü‹X¯ã›+
nqã&˚ Á|ü‹_+ã+ ñ+~ >∑<ë! ÁX¯ó‹dü÷Á‘· ø£s¡Ô>∑÷&Ü sT÷ ∫Å‘·Œ‹_+ãyê<ëìï
115
196 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düeTà‹+#ê&ÉT. Ç~ nr+Á~j·TeTT. XÊÅddÔü <æ e∆ä TT. Bì $wüjT· +˝À n‹>± X¯+øÏ+|üsê<äT.
˝Ò<ë, nVü≤+ø±s¡eTT ªC≤„‘·µ ø±e≥+ C≤„q dü+ã+<ÛäeTTe\q »]–q~. n–ï
dü+|üsÿ¡ +e\q ÇqT|ü>T∑ +&ÉT ì|ü˝≤>± ne⁄‘·T+~ >∑<ë! (nj·TkÕÿ+‘· dü+|üsÿ¡ +‘√
ÇqTeTT≈£î nj·TkÕÿ+‘· <Ûsä à¡ + edüT+Ô ~ >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nj·÷´! n–ï˝À ø±˝Òà \ø£Då + ñ+&É≥+e\q <ëì dü+ã+<Û+ä ‘√ ÇqTeTT
>∑÷&Ü ø±˝ÒÃ~ ø±e#·TÃqT. ø±ì C≤„q+˝À ªC≤„‘·µ \ø£åD+ ˝Ò<äT >∑<ë! eTiÏ <ëì
dü+ã+<Û+ä ‘√ nVü≤+ø±s¡+ m˝≤ ªC≤„‘µ· ne⁄‘·T+~?- düe÷:- dü÷s¡´‘˚»düT‡ nq>±
m+&É eTq\qT ø±\Ã<äT. ø±ì <ëì dü+ã+<Û+ä ‘√ uÛ÷Ñ ‘·<+›ä (ÇdüTø£ >∑÷&Ü, ÇqT|ü
edüTeÔ ⁄\T) e\q ø±–‘ê\T ‘·>\∑ ã&ÜÔsTT. (ø£s+¡ ≥T˝À ˝Òì>∑TD+ n~ ÁbÕøÏq edüTeÔ ⁄˝À
ø£qã&ÉT‘·T+~. {Ï.$.˝À <äèX¯´+, bòÕ´Hé ‹s¡>&∑ +É yÓTT<ä˝q’… $ - n~ Äj·÷ edüTeÔ ⁄
ìsêàD≤ìï ã{Ϻ ñ+≥T+~. n˝≤H˚ C≤„q+ k˛øÏq n+‘·'ø£sD¡ + C≤„‘· ø±e#·TÃqT -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). nj·÷´! |ü⁄s¡Twüß&ÉT nq>± ÁãVü≤à+ dü+>∑s¡Væ≤‘·+ ø£<ë! <ëìøÏ
nVü≤+ø±s¡+‘√ dü+>∑+ m˝≤-düe÷:- yêdüeÔ +>± dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò<Tä . ø±ì n<Ûë´düe\q
ªªdü+>∑+µµ @s¡Œ&ç+~. ˝Ò<ë nVü≤+ø±s¡+ C≤„Hêìï e´+>∑´+>± #˚dTü +Ô ~. n<˚ <ëì »&É‘«· +.
n~ ‘·q˝Àì nqTuÛyÑ êìï e´ø£+Ô #˚dTü +Ô ~. ‘·q˝ÀH˚ ñqï nqTuÛ÷Ñ ‹ì - n<ä+› ˝≤>±
- Ä$wüÿ]düT+Ô ~. nj·÷´! dü«j·T+CÀ´‹ nsTTq Ä‘·àqT n+‘·'ø£sD¡ + e+{Ï »&É|<ü ës¡+ú
Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥ y˚T$T{Ï? ô|>’ ± Ä‘·àe\qH˚ >∑<ë! nìï |ü<ësêú\T Á|üø±•+#˚~.
düe÷:- nj·÷´! Çø£ÿ&É C≤„Hêìï Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥+ ø±<äT. Ç~ C≤„Hêìï
Á|ü‹_+ã+>± bı+<ä≥+. nVü≤+ø±s¡+ dü«#·Ã¤Á<äe´+ ø£qTø£ ∫Å‘·Œ‹_+ãeTT bı+~
ªª∫‘·TÔµµ <ë«sêH˚ Á|üø±•‘·eTe⁄‘·T+~. n˝≤ nsTTq ‘·sê«‘· Äj·÷ $wüj·÷\qT
$X‚wsü ÷¡ |ü+‘√ eTq≈£î ‘Ó*j·T|üsT¡ düT+Ô ~. Ç˝≤H˚ Ä‘êà(ÁãVü‰à)ø±s¡ eè‹Ô‘√ Ä‘·àqT
>∑÷&Ü sT÷ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT (nq>± #Ó‘’ q· ´+‘√ ≈£L&çq n+‘·'ø£sD¡ uÛ≤>∑eTT ˝Ò<ë
∫<ëuÛ≤düT&ÉT) C≤„qdü«s¡÷|üyÓTÆq ÁãVü≤àeTTqT>∑÷&Ü Á|üø±•+|üCÒdüTÔ+~. Á|üø±•+|ü
CÒj·T≥eT+fÒ C≤„Hêes¡DyÓTÆq eTq nC≤„Hêìï uÛÑ+>∑+ #˚j·T≥y˚T ‘·|üŒ ∫‘·TÔqT
yÓ*–+#·≥+ ø±<äT. m+<äTø£+fÒ ∫‘·TÔ dü«j·T+CÀ´‹. ø±>± kÕuÛ≤düyTÓ qÆ nVü≤+ø±s¡yT˚
C≤„Hêes¡DyÓTqÆ nC≤„Hêìï uÛ+Ñ >∑+ #˚jT· ≥+ <ë«sê C≤„Hêìï e´ø£+Ô #˚dTü +Ô ~. H˚sT¡ >±
|òTü {≤ìï #·÷|æq≥T¢ #·÷|ü<Tä . (n<ä+› ˝À|ü&qç dü÷s¡´ø±+‹‘√ dü÷s¡T´ì #·÷&Ée\dæq
|üì˝Ò<äT - nqTyê<äø£&ÉT). C≤„q+e\q |üì#˚ùd nVü≤+ø±s¡eTT C≤„q Á|ü‹_+u≤ìï
Á>∑Væ≤+#·≥+ <ë«sê C≤„Hêìï e´ø£Ô+ #˚düTÔ+~. düs¡«$wüj·÷\qT ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~.
n+<äTe\q n<˚ ªC≤„‘µ· . nVü≤+ø±sêìï #Ó‘’ q· ´|üs#¡ ˚ Ä‘·àqT nVü≤+ø±s¡yT˚ ‘Ó*dæ ø=q≥+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 197
ndü+uÛÑe+ø±<äT. ø£+{ÏøÏ yÓ\T>∑Tì∫Ãq dü÷s¡T´&ÉT ø£+{Ïπø >∑<ë ø£qã&É‘ê&ÉT.
dü÷s¡T´ìe\q yÓ\T>∑Tbı+~q n<ä+› dü÷s¡T´ì Á|ü‹_+u≤ìï #·÷|ü⁄‘·T+~ >∑<ë! Ä‘·àe\q
dü#‘˚ q· yÓTqÆ eTqùd‡ Ä‘·àqT ‘Ó*dæø=+≥T+<äì MTs¡÷ #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! Ç+‘˚>±ø£ düs«¡ yê´|æ
nsTTq Ä‘·à n+‘·'ø£sD¡ +˝ÀH˚ \_ÛdTü +Ô ~ >∑<ë! n+<äTe\qH˚ n+‘·'ø£sD¡ + C≤„Hêìï
e´ø£Ô+ #˚j·T>∑\TZ‘·T+~. eT]j·TT, Ä‘·à n+‘·'ø£s¡DeTTq+<äT Á|ü‹_+_+∫q<Ó’
‘·q>∑T]+∫ Ç‘·s¡T\ >∑T]+∫ $X‚wüC≤„qeTT >∑\<äe⁄‘·T+~. ø£qTø£ n+‘·'ø£s¡DeTT
C≤„qe´+»ø£eTT. n+<äT#˚‘· nìï$<Ûë˝≤ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yT˚ (#Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã+‘√
>∑÷&çq nVü≤+ø±s¡+ H˚qT nqT Á|üe÷‘· - nqTyê<ä≈£î&ÉT) C≤„‘.·
nVü≤+ø±sêìøÏ nqTuÛyÑ êìøÏ dü«uÛ≤e $s√<Ûeä Tì sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉHêïs¡T.
n~ ‘·|ü . nVü≤+ø±s¡+ »&ÉyT˚ . nqTuÛeÑ + e÷Á‘·+ ìs¡s∆ à¡ ø£eTT. <ëìπø dü«uÛ≤eeT÷
˝Ò<Tä . nVü≤+ø±s¡+ Á|üø±•+|üã&˚<sä TT‘˚ nqTuÛeÑ + Á|üø±•+|üCùÒ d~. nì dü«uÛ≤e+˝À
‘˚&Ü ñ+<äì ˇ|üø=Hêï Ä s¬ +&ÉT dü«uÛ≤yê\ eT<Û´ä (Á|üø±X¯´ - Á|üø±X¯ø)£ $s√<Û+ä
˝Ò<äT. Á|üø±X¯ø£yÓTÆq B|ü+ Á|üø±X¯´yÓTÆq |òüT{≤~ edüTÔe⁄qT Á|üø±•+|üCÒdüTÔ+~. Ç~
$s√<Û+ä ø±<äT. Nø£{Ï yÓ\T>∑T\~ $s√<Û+ä . n˝≤ B|ü|Tüò {≤\~ $s√<Û+ä ø±<äT. ‘˚»düT‡e\q
‘·eTdüT‡ Á|üø±•+#·<Tä . #·dTü +Ô ~. n~ $s√<Û+ä . n{Ϻ $s√<Û+ä Á|üø±X¯´ Á|üø±X¯eTT\sTTq
ªªnVü≤+ø±s¡ - Ä‘·àµµ \ eT<Û´ä ˝Ò<Tä . dü«s¡÷|ü+˝ÀqT $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . dü÷s¡T´&ÉT sêVüQe⁄qT
ãj·T≥ô|{Ïqº ≥T¢ C≤„qy˚T Ä‘·àqT Äe]+∫q nC≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒdTü +Ô <äì #Ó|Œü ã&çq~
>∑qTø£ nC≤„qø±s¡´yÓTÆq nVü≤+ø±s¡eTT yÓTT<ä˝…’qyê{Ïì C≤„qy˚T uÛ≤dæ+|üCÒdüTÔqï<äì
Á|ü‘˚´ø£+>± #Ó|üŒe\dæq<˚eTTqï~?
ªªe´+>∑´yÓTqÆ (nqTuÛ÷Ñ ‹˝ÀøÏ e∫Ãq) |üø+å£ ˝À Ä‘·à>∑÷&Ü nqTuÛeÑ + (C≤„q+)
ø±<äT - |òTü ≥+e+{Ï<eä ⁄‘·T+~µµ nì Ä#ês¡´ sêe÷qTE&Éqï e÷≥>∑÷&É nj·TTø£yÔ T˚ .
yêπs ªnqTuÛÑ÷‹ nqTuÛÑe+˝ÀøÏ sêì<äsTT‘˚ (nqqTuÛ≤e´‘˚«) <ëìø£qTuÛÑ÷‹‘·«y˚T
ñ+&É<Hä êïs¡T >∑<ë! Ä e÷≥≈£î á e÷≥≈£î $s√<Û+ä e∫Ã+~ >∑<ë! ‘·eT eT‘·+˝À
Ä‘·àqT ªª‘Ó*j·T<ä–q<äìµµ ˇ|üø=Hêïs¡T. e÷ eT‘·+ Á|üø±s¡+ n+<äT≈£î |ü]Vü‰s¡+
#ÓbÕŒeTT. ªsêe÷qTE\Tµ eTs√e÷≥ nHêïs¡T. ns¡#s˚ TT dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\qT n&ÉTø¶ =q≥+
<ë«sê n$ m≈£îÿe ø±e{≤ìøÏ ø±s¡DeTe⁄‘·T+~ >±ì yê{Ïì e´ø£+Ô #˚jT· <äT - ø£qTø£
s¡$øÏsD¡ ≤\T ‘·eT#˚‘· e´ø£eÔ Tj˚T´ ns¡#‹˚ e\q e´ø£+Ô nj˚T´ \ø£Då + ø£\$ ø±e⁄µµ-
Ç~ nj·TTø£eÔ TT. ns¡#s˚ TT˝≤>±H˚ uÛ÷Ñ ‘·\+ >∑÷&Ü dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\qT n&ÉTø¶ =q≥+ <ë«sê
n$ ãVüQfi¯+ ø±e{≤ìøÏ m+<äTø£ì ø±s¡D+ ø±<äT?
116
198 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nVü≤+ø±s¡eTT C≤„qe´+»ø£y˚T-
nj·÷´! nVü≤+ø±s¡eTT C≤„qeTTqT e´ø£+Ô #˚dTü +Ô <äHêïs¡T. C≤„q+˝À nVü≤+ø±s¡+
e´ø£+Ô #˚jT· e\dæq $wüjT· + @eTTqï~? C≤„Hêìï ñ‘·Œqï+ #˚j÷· ˝≤? C≤„q+ dü«‘·
dæ‡<ä∆+ ø£qTø£ <ëìì nVü≤+ø±s¡+ ñ‘·Œ‹Ô #˚j·Te\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT. C≤„Hêìï
Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥e÷? nBø±<äT. C≤„q+ Ç‘·sêqTuÛyÑ ê\<ë«sê nqTuÛ$Ñ +|ü<–ä q~ ø±<äT.
nqTuÛeÑ kÕ<ÛHä ê\qT ÇdüT+Ô <ë? nBø±<äT. nqTuÛeÑ kÕ<Ûqä +>± ø£sqÔ¡ T>±ì, ø£sD¡ ≤ìï>±ì
nVü≤+ø±s¡yT˚ Çe«e\dæqy˚MT ˝Òe⁄ - düe÷:- nVü≤+ø±s¡eTT C≤„Hêìï ñ‘·Œqï+ #˚jT· TfÒ
n_Ûe´+»ø£‘«· + ø±e#·TÃqT. C≤„q+ dü«‘·d‡æ <ä+∆ , nHê~ nsTTHê eè‹Ô˝À #˚]q C≤„q+
(q~-dü«‘·d‡æ <ä+∆ -<ëìqT+∫ ø±\Te eTq+ ‘·j÷· s¡T#˚dqæ ~ -nqTyê<ä≈£î&ÉT) nHê~
ø±<äT. düVü≤»eT÷ ø±<äT. <ëìì nVü≤+ø±s¡y˚T |ü⁄{Ϻ+#ê*. n˝≤π> C≤„Hêìï
Á|üø±•+|üCj Ò T· ≥+ >∑÷&Ü ø±e#·TÃqT. kÕe÷q´+>± Á|üø±•+#˚ C≤„qeTT nVü≤+ø±s¡+
e\q Á|ü‘´˚ ø£ / $X‚wCü ≤„q+>± e÷s¡T‘·T+~. (H˚qT, Hê~ nì - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ˝Ò<ë
C≤„Hêìï nqTuÛÑ$+#˚ kÕ<ÛäHê\qT nqTÁ>∑Væ≤+#·≥y˚T e´ø£Ô+ #˚j·T≥+ ø±e#·TÃqT.
Ä‘·à<äsÙ¡ q+ ∫‘·Ô - @ø±Á>∑‘e· \q edüT+Ô ~. @ø±Á>∑‘q· T kÕ~Û+#· e\dæq~ kÕuÛ≤düyTÓ qÆ
nVü≤+ø±s¡yT˚ . ‘·qqT ‘êqT ‘Ó*dæø=q<ä\∫q |ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·q eTqdüT‡qT Á|üjT· ‘·ï
|üPs¡«ø£+>± XÀ~Û+#ê*. Ä‘·à nr+Á~j·T yÓTHÆ ê n~ eTH√>∑eT´y˚T. eTqdüT‡ Ç+Á~j·T+
ø±<äT. ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡+ ∫‘êÔìï nqTÁ>∑V≤æ +∫ ‘·<뛫sê C≤„Hêìï nqTÁ>∑V≤æ +#ê*.
sêe÷qT»yê<äq eTs=ø£{Ï ñ+~ - ªªnqTuÛÑ÷‹ nqTuÛÑ$+|ü<ä–q<äì
n+^ø£]+∫Hê ªH˚qTµ nqã&˚ nVü≤+ø±s¡+e\q Ä nqTuÛeÑ kÕ<ÛHä ê\T düeT≈£Ls¡T‘êj·Tì
#Ó|Œü ˝ÒeTT. kÕ<ÛHä êìï nqTÁ>∑V≤æ +#·≥+ n+fÒ nqTuÛeÑ Á|ü‹ã+<Ûøä e£ TTqT ‘=\–+#·≥+
<ë«sê »s¡>±*. s¡÷|ü+ nqTuÛ≤e´+. <ëìì Á>∑V≤æ +#·≥+ nqTuÛeÑ +. <ëìøÏ Á|ü‹ã+<Ûøä +£
Nø£{Ï / nC≤„q+. <ëìì ‘=\–+∫ B|ü+ yÓTT<ä˝q’… $ ø£+{ÏøÏ düV‰ü j·T+ #˚kÕÔsTT. Ç<˚
nqTÁ>∑V≤ü +. nsTT‘˚ Á|üdTü ‘Ô · $wüjT· +˝À n≥Te+{Ï Á|ü‹ã+<Ûøä +£ @B˝Ò<Tä . nVü≤+ø±s¡+
|üPqTø=ì ‘=\–+#· e\dæq C≤„q Á|ü‹ã+<Ûøä +£ @B˝Ò<Tä . nC≤„q+ ñ+<äHêï <ëìì
nVü≤+ø±s¡+ ‘=\–+#·˝<Ò ìä n+^ø£è‘·d‘ü ´· eTT. C≤„qy˚T nC≤„qeTTqT ‘=\–+#·>\∑ <äT`µµ
á yê<äq X¯øVÔÏ ≤” q+ (eT+<ä+). @ø±Á>∑yTÓ qÆ ∫‘·yÔ T˚ Ä‘·àC≤„q kÕ<Ûqä eTT. ªª<äèX¯´‘˚
‘·«Á>∑´j·÷ ãT<ë∆´µµ nì ø£<ë! ÁX¯ó‹. <ëìøÏ $s√<Û+ä \j·T$πøbå Õ\T. yê{ÏøÏ ø±s¡D+
»qà»qà\ bÕ|ü+. <ëìì kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yÓTÆq Je⁄&ÉT áX¯«s¡<Ûë´qeTT yÓTT<ä˝…’q
yêì‘√ ‘=\–+#ê*. n˝≤π> Ä‘·à C≤„HêìøÏ Á|ü‹ã+<Ûøä +£ >± Ä‘êàes¡DyÓTqÆ nC≤„q+
ñ+~. (|òüT{≤ìï Äe]+∫q nC≤„q+ ˝≤>±). á nC≤„qeTTqT ‘=\–+#·{≤ìøÏ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 199
n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ Ä‘êàø±s¡eè‹Ô ø£*–+#·≥+ <ë«sê kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yT˚ (nq>± ªH˚qTµ
nqT Je⁄&˚) Á|üj·T‹ï+#ê*. Çeìï eè‹ÔC≤„Hê\T. Ç$ C≤„‘· nsTTq Je⁄ìøÏ
nBÛqeTT\T. n+<äTe\qH˚ Ç$ dü«‘·+Á‘·eTT>± |ü⁄≥ºe⁄. JeÁ|üjT· ‘·ï+ ø±yê*. ø±>±
C≤„Hêes¡DyÓTqÆ nC≤„qeTTqT ‘=\–+#·T C≤„qeTTqT ø£*–+#·≥+ <ë«sê ªH˚qTµ nH˚
nVü≤+ø±s¡+ Ä‘êàqTuÛÑyêìøÏ kÕ<ÛäHêìï nqTÁ>∑Væ≤düTÔ+~. ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡eTT
C≤„qÁ|üø±X¯ø£y˚T.
nVü≤+ø±s¡eTT nC≤„HêÁX¯jT· eTT - C≤„qeTT nC≤„q$wüjT· eTT
nj·÷´! ø£sÔ¡ nsTTq nVü≤+ø±s¡eTT ø£sD¡ yÓTqÆ C≤„q+‘√ rdæyj ˚ T· e\dæq
nC≤„q+ @B>∑÷&Ü C≤„q+˝À ˝Ò<Tä . <˚ì˝À C≤„q+ ñ+<√ <ëì˝ÀH˚ nC≤„q+ >∑÷&Ü
ñ+≥T+~. MT eT‘·+˝À C≤„q+ C≤„qy˚T ‘·|Œü C≤„HêÁX¯jT· + ø±<äT >∑<ë! C≤„q+ nC≤„q+
s¬ +&É÷ ˇπø ÄÁX¯jT· +˝À ñ+{≤j·Tì ìj·TeT+ ø£<ë! C≤„HêÁX¯jT· + ø±ì |òTü ≥+ yÓTT<ä\>∑T
edüTeÔ ⁄\T nC≤„HêÁX¯j÷· \T ø±e⁄ >∑<ë! -
düe÷:- C≤„q+ C≤„HêÁX¯jT· eT÷ ø±<äT - nC≤„HêÁX¯jT· eT÷ ø±<äT. nsTTHê
C≤„q+ C≤„q $wüjT· yÓTqÆ ≥T¢ nC≤„q $wüjT· + >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~. Hê≈£î Ä‘·à kÕø屑êÿs¡+
ø£*–+~ - nì C≤„ì, Hê≈£î Ä‘·à kÕø屑êÿs¡+ ø£\T>∑˝<Ò Tä - nì nC≤„ì nqTø=+{≤&ÉT
>∑<ë! (Ä‘·à - C≤„qeTT) Ç+<äT˝À á C≤„q+ nC≤„q+ ¬s+&ÉTq÷ï ø£s¡Ô nsTTq
nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫ q&ÉTkÕÔsTT. ø£s¡Ô nsTTq #Ó’‘·q´ düVæ≤‘êVü≤+ø±s¡eTT
C≤„HêÁX¯jT· + ne⁄‘·T+~. nC≤„HêÁX¯jT· eT÷ ne⁄‘·T+~. nVü≤+ø±s¡+˝À ñqï C≤„HêìøÏ
n+<ä≥+ n+<äø£b˛e≥+ Ä‘·à≈£î dü+uÛÑey˚T. n+<äø£b˛e{≤H˚ï eTq+ ªÄ‘·àµ
nC≤„Hêeè‘·+ ø±e≥+>± #ÓbÕÔ+.ø±>± nVü≤+ø±s¡+˝À ñqïq÷ Ä‘·à$wüjT· yÓTqÆ nC≤„qeTT
Ä‘·à≈£î Äes¡D+>± ne⁄‘·T+~. C≤„q+ e÷Á‘·+ nC≤„HêìøÏ ÄÁX¯jT· + mqï{ÏøÏ ø±<äT.
(C≤„q+ eT÷&ÉT s¡ø±\T>± ñqï~. ˇø£{Ï ndü\T C≤„q+. n~ B|ü+ e+{Ï~. eTi=ø£{Ï
<ëì Á|ü‹_+ã+>± eTq˝Àì nVü≤+ø±s¡+˝À #˚]q~. Ç~ ÄuÛ≤düeTT / ÄuÛ≤dü #Ó‘’ q· ´eTT.
Bì‘√ ø£*dæq n+‘·'ø£sD¡ eTT kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT, ∫<ëuÛ≤düT&ÉT. nVü≤+ø±s¡eTT n+fÒ
n+‘·'ø£sD¡ +˝Àì eTTK´uÛ≤>∑eTT. á kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yT˚ Je⁄&ÉT. ªH˚qT, H˚qTµ nH˚
uÛ≤eq Bì<˚. Ç<˚ ªeTq+µ. Ç~ ‘·q |ü]$T‘·C≤„q+‘√ ˝À|ü*, ãj·T{Ï, edüTeÔ ⁄\qT
eTqdüT‡e\q Ç+Á~j·÷<äT\e\q ‘Ó*dæø=+≥T+~. eT÷&Ée~ Ç+Á~j·÷\˝ÀìøÏ #˚]q
C≤„Hêìï eè‹ÔC≤„qeTì, Á|üe÷D#Ó‘’ q· ´eTT nì |æ\TkÕÔeTT. á eè‹Ô n+fÒ eTqdüT‡jÓTTø£ÿ
eè‹Ô. á eè‹Ô @s¡Œ&ç‘˚ eè‹Ô C≤„q+e\q $wüjT· eTT\T ‘Ó\TkÕÔsTT. @s¡Œ&Éøb£ ˛‘˚
117
200 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
$wüjT· eTT\T ‘Ó*j·Te⁄. Ç<˚ C≤„q+, nC≤„q+ n+{≤eTT. M{ÏøÏ Nø£{Ï nC≤„q+ yÓTT<ä\>∑T
Á|ü‹ã+<Ûøä ±\T+{≤sTT. á C≤„HêìøÏ |ü⁄≥º≥+-–≥º≥+ ñ+{≤sTT. Ç+<äT˝À ªndü\T
C≤„ q +µ dü ÷ s¡ T ´ì˝≤>± yÓ \ T>∑ T ‘· ÷ H˚ ñ+≥T+~. <ëìøÏ Çy˚ M
ñ+&Ée⁄. <ëìì ÁãVü≤à+, Ä‘·à n+{≤eTT. Bìì ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ >∑÷&Ü eTq≈£î
nq>± Je⁄q≈£î ‘·q≈£îqï ø£qTï˝≤>± ˇø£ C≤„q+ ø±yê*. n<˚ yêì eTqdüT‡˝ÀqTqï
C≤„q+. n~ ÁãVü‰àø±s¡eè‹ÔC≤„q+>± ‘·j÷· s¡sTT‘˚ eTq≈£îqï ªnC≤„q+µ - @~ ÁãVü≤àeTTqT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü n&ɶ–+∫+<√ n~ ` b˛‘·T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ / C≤„q+ eTq≈£î
>√#·se¡ Te⁄‘·T+~. ˇø£ >∑~˝À B|ü+ ñ+~. eTq+ eTs=ø£ ∫qï B|ü+‘√ Ç+ø=ø£
>∑~˝À ñHêïeTT. eT<Û´ä q Nø£{Ï ñ+~. eTq ∫qï B|ü+ kÕj·T+‘√ eT<Û´ä q ñqï
Nø£{ìÏ N*Ãø=ì ndü\T B|ü+ e<ä≈› î£ yÓfi≤fleTT. Çø£ÿ&É eTq #˚‹˝Àì B|ü+ Nø£{ìÏ
N*Ã+~. ndü\T BbÕìøÏ #·T≥÷º ñqï Äes¡D+ - Nø£{Ï ‘=\–+~. n|ü⁄&ÉT ndü\T
B|ü+ eTq≈£î kÕø屑·ÿ]+∫+~. eTq B|ü+ yÓ\T>∑T ndü\T B|ü+ yÓ\T>∑T˝À
ø£*dæb˛sTT+~. Çø£ÿ&É ndü\T BbÕìï #·÷&É{≤ìøÏ eTq B|ü+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . eT<Û´ä qTqï
Nø£{ìÏ b˛>=≥º{≤ìøÏ e÷Á‘·yT˚ <ëì ñ|üj÷Ó >∑+. n<˚ |òTü ≥+ nsTT‘˚ eTq B|ü+‘√H˚
nB yÓ\T>∑T‘·T+~. Ç+<äT˝À ndü\T B|ü+e+{Ï Ä‘·à dü«j·T+CÀ´‹. <ëìï #·÷|ü{≤ìøÏ
mes¡÷ nø£ÿs¡˝<Ò Tä . ˇø£ >∑T&ç˝À nK+&É CÀ´‹ ñ+~. eTq Ç+{ÏqT+&ç >∑T&çøÏ eT<Û´ä ˝À
Nø£{.Ï <ëìï N\Ã{≤ìøÏ eTq≈£î ˝≤+‘·sT¡ ø±yê*. >∑T&çøÏ yÓ[flq ‘·sê«‘· eTq ˝≤+‘·sT¡
nedüs+¡ ˝Ò<Tä . nK+&ÉCÀ´‹ yÓ\T>∑T #ê\T. ˝≤+‘·sT¡ e‹Ô u≤>± ‘·–kZ ÕÔ+. eTs¡\
yÓq≈£îÿ Ç+{ÏøÏ nq>± dü+kÕsêìøÏ e#˚Ã≥|ü⁄&ÉT nK+&ÉCÀ´‹ eTs¡T>∑Tq |ü&TÉ ‘·T+~.
eTs¡\ ˝≤+‘·sT¡ yÓ\T>∑T˝À ø=+|ü≈î£ ekÕÔ+. ˝≤+‘·sT¡ yÓ\T>∑T eTq n+‘·'ø£sD¡ +˝Àì
C≤„qeTT. e‹Ô nVü≤+ø±s¡+. ˝≤+‘·sT¡ n+‘·'ø£sD¡ +. Ç˝≤ Ä˝À∫ùdÔ nK+&ÉCÀ´‹ eTq
˝≤+‘·s¡T CÀ´‹øÏ ª$wüj·T+µ ne⁄‘·T+~. ø±<äT >∑÷&Ü. n<˚ ÁãVü≤à+ C≤„q$wüj·T+
ø±e≥+ ø±ø£b˛e≥+. nK+&ÉCÀ´‹˝À ªnC≤„q+µ nq>± yÓ\T>∑ø£ b˛e≥+ ñ+&É<Tä .
n~ ˝≤+‘·sT¡ CÀ´‹˝À ñ+≥T+~ - Ç˝≤ ns¡+ú #˚døæ =Hê*. M˝…q’ +‘·>± ñ|üe÷Hêìï
}Væ≤+#ê*. ñ|üe÷q+ ø=+‘· dü]b˛ø£b˛sTTHê ndü\T $wüjT· + #Ó&<É ìä ‘Ó*dæø=Hê*
- nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
˝Ò<ë nC≤„qeTT #Ó‘’ q· ´eTT HêÁX¯sTT+#˚ ñ+<ä+<ëeTT. m+<äTø£+fÒ ªnC≤„q+µ
nHê~. n~ ‘·qqT+#˚ e∫Ãq nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫+<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT. nVü≤+ø±sêìï
ÄÁX¯sTT+∫ ñ+<äì #Ó|æŒHê nVü≤+ø±s¡+˝À ñqï #Ó’‘·Hê´ìï ÄÁX¯sTT+∫ ñqï<äH˚
#ÓbÕŒ*. #Ó‘’ q· ´+ nHê~, nC≤„q+ nHê~ ø£qTø£. (‘·*¢ eTT+<äT ‘·q uÛsÑ qÔ¡ T ÄÁX¯sTT+∫
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 201
ñ+≥T+~. ‘·sê«‘· ‘·q ø=&ÉT≈£îq÷ ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~. n+fÒ ø=&ÉT≈£î˝Àì uÛsÑ Ô¡
n+X¯qT ÄÁX¯sTT+∫ ñqï≥T¢ nqTø√ e#·TÃqT. n˝≤ Ç~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). n<˚ nC≤„qeTT
#Ó‘’ H· ê´ìï eTq≈£î ‘Ó*j·T˙j·T<äT. |òTü {≤<äT\T ‘Ó*j·Tq|ü⁄&ÉT >∑÷&Ü |òTü {≤<äT\j·T+<äTqï
#Ó‘’ q· ´y˚T ‘Ó*j·Tì~. eTT+<˚ @s¡Œ&çq nC≤„HêìøÏ ‘·sT¡ yê‘· @s¡Œ&˚ edüTeÔ ⁄ ÄÁX¯jT· +>±ì
$wüjT· + >±ì ø±sê<äT >∑<ë! ø±>± nC≤„HêìøÏ ÄÁX¯jT· +, $wüjT· + (düe÷q+>±) ˇπø
edüTeÔ ⁄ nsTTq~. eè‹Ô s¡÷|üyTÓ qÆ eTq C≤„q+ e÷Á‘·+ ø£sÔ¡ nsTTq nVü≤+ø±s¡eTT
(eTq+ ˝Ò<ë eTq˝Àì Je⁄&ÉT) HêÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~. ndü\T C≤„Hêìï ÄÁX¯sTT+∫
ñ+&É<äT.
nj·÷´! nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫ ñqï C≤„q+ C≤„Hêìï ÄÁX¯sTT+∫ ñqï
nC≤„Hêìï m˝≤ ‘=\–düT+Ô ~? #ÓÁ’ ‘·Tì C≤„q+‘√ yÓTÁÆ ‘·Tì nC≤„q+ m˝≤ b˛‘·T+~ -
düe÷:- nHê~ nsTTq - nC≤„qeTT #Ó‘’ H· ê´ìï ÄÁX¯sTT+∫+~. kÕ~ nsTTq (eTq)
nC≤„qeTT\T (eTq) nVü≤+ø±sê\qT ÄÁX¯sTT+∫ ñ+{≤sTT. ø£qTø£ <√wü+ ˝Ò<äT.
eT÷˝≤C≤„q+ (e÷j·T) nHê~. eTq nC≤„Hê\T kÕ<äT\T. ø£qTø£ eT÷˝≤C≤„qyÓTTø£ÿfÒ
#Ó’‘·Hê´ìï ÄÁX¯sTT+∫+~. #Ó’‘·Hê´ìøÏ dü+ã+~Û+∫+~ (#Ó’‘·q´ $wüj·T+). |òüT≥+
yÓTT<ä\>∑T yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q nC≤„Hê\T n+<ä* #Ó‘’ q· ´eTTqT ÄÁX¯sTT+∫ ñ+{≤sTT.
n$ nH˚øe£ TT\T. Ç$ nVü≤+ø±sêìï >∑÷&Ü ÄÁX¯sTT+∫ ñ+{≤sTT. M{ÏøÏ $s¡T<ä∆yÓTÆq
|òTü ≥C≤„q+ yÓTT<ä˝q’… eè‹ÔC≤„Hê\T>∑÷&Ü nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫qy˚. nK+&Ü‘êà-
ø±s¡yTÓ qÆ eè‹ÔC≤„qeTT >∑÷&Ü (BH˚ï #·se¡ Teè‹Ô n+{≤s¡T) nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫q<˚.
Ç˝≤ ñ+fÒ, |òTü {≤<äT\j·T+<äTqï #Ó‘’ H· ê´ìï ÄÁX¯sTT+∫ |òTü {≤<äT\ j·T+<äTqï #Ó‘’ H· ê´ìøÏ
dü+ã+~Û+∫q ($wüjT· +) nC≤„qeTT, nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫q<Ó’ |òTü {≤~ $wüj÷· \‘√
≈£L&çq #Ó‘’ q· ´ $wüjT· yÓTqÆ nC≤„qeTT - á s¬ +&ÉTs¡ø±\ nC≤„qeTT\T, nVü≤+ø±s¡eTT
HêÁX¯sTT+∫j·TTqï |òTü {≤~ $wüjT· ø£yTÓ qÆ #Ó‘’ q· ´eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q C≤„q+e\q
‘=\>∑T‘êsTT. ø£qTø£ @ Çã“+B ˝Ò<Tä . (n+fÒ |òTü ≥+ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ - Ç+<äT˝À
á nC≤„q+ |òTü {≤ìï >∑T]+∫ ø£qTø£ n~ |òTü ≥+ MT<ä |òTü ≥+ >∑T]+∫ ñqï~. Hê≈£î
‘Ó*j·T<äT nqï|ü⁄&ÉT nC≤„q+ nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫ ñqï~. |òTü {≤ìï >∑T]+∫
ñqï~. |òTü ≥+ n+fÒ #Ó‘’ q· ´+ MT<ä n<Ûë´dü ø£qTø£ |òTü ≥+‘√ ≈£L&çq #Ó‘’ q· ´+ nì
n+{≤eTT. Ç$ ¬s+&ÉT nC≤„Hê\T. á ¬s+&ÉT>∑÷&Ü nVü≤+ø±s¡eTTq+<äTqï (H˚qT
j·T+<äTqï) |òTü ≥#Ó‘’ q· ´eTTqT >∑T]+∫q C≤„q+‘√ b˛‘êsTT. n+fÒ |òTü ≥dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ
nC≤„q+, Hêj·T+<ä* nC≤„qeTT - á s¬ +&ÉT Hê j·T+<äT @s¡Œ&çq |òTü ≥C≤„q+‘√
b˛‘êsTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ˝Ò<ë, kÕ<äT\sTTq C≤„Hê\T nVü≤+ø±sêìï ÄÁX¯sTT+∫
118
202 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ñ+&Ée#·TÃqT. (kÕ<äT\sTTq C≤„Hê\T n+fÒ eTq≈£î |ü⁄{Ïqº |òTü ≥C≤„q+, |ü≥C≤„q+
yÓTT<ä˝…’q$ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). nHê~ nsTTq nC≤„qeTT #Ó’‘·q´eTT HêÁX¯sTT+∫
ñ+≥T+~. <ëìøÏ $wüjT· + >∑÷&Ü #Ó‘’ q· ´y˚T. á nC≤„qeTT nVü≤+ø±sêìï >∑÷&Ü
ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~. m+<äTø£+fÒ nVü≤+ø±s¡+˝ÀøÏ #Ó‘’ q· ´+ e∫Ã+~ >∑qTø£ #Ó‘’ q· ´+˝À
ñqï nC≤„q uÛ≤>∑+ #Ó‘’ q· ´+‘√u≤≥T nVü≤+ø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ã+<äqïe÷≥. nVü≤+ø±s¡+˝À
Äj·÷$wüj÷· \≈£î dü+ã+~Û+∫q eè‹Ô C≤„Hê\T+{≤sTT. n$ nVü≤+ø±s¡+˝À Äj·÷
$wüj÷· \≈£î dü+ã+~Û+∫q nC≤„Hê\qT b˛>={≤ÔsTT. (#Ó‘’ q· ´+˝ÀH˚ ø=+‘· nC≤„Hê+X¯+
ñ+~. n~ nVü≤+ø±s¡+˝À Á|ü‹_+_düT+Ô ~. #·+Á<äTì‘√u≤≥T #·+Á<äTì˝À eT#·Ã >∑÷&É
Á|ü‹_+ã+˝ÀøÏ ~–q≥T¢ #Ó’‘·q´+‘√u≤≥T <ëì nC≤„qeTTqTï nVü≤+ø±s¡+˝ÀøÏ
Á|ü‹_+_düT+Ô ~. Bì˝Àì C≤„q+ nC≤„Hêìï b˛>=&ÉT‘·T+≥T+~. eTq≈£î |òTü ≥C≤„q+
˝Ò<Tä . n+fÒ |òTü ≥ - nC≤„q+ ñ+~. eTq≈£î |òTü ≥C≤„q+ eùdÔ n~ sT÷ |òTü ≥ -
nC≤„Hêìï b˛>=&ÉT‘·T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). #Ó‘’ q· ´eTTqT ‘·qqT >∑÷&Ü (nVü≤+ø±sêìï)
ÄÁX¯sTT+∫q #Ó‘’ H· ê´ìï >∑T]+∫q nC≤„Hêìï eTq˝ÀH˚ @s¡Œ&çq #Ó‘’ H· ê´ø±s¡yTÓ qÆ eè‹Ô
C≤„qeTT b˛>=&ÉT‘·T+<äì ns¡eú TT. (nq>± eTq≈£î #Ó‘’ q· ´+ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·T<äT.
n~ eTq˝À #Ó‘’ q· ´+ >∑T]+∫ ñqï nC≤„qeTT. eTq+ y˚<ë+‘· ÁX¯eD≤<äT\e\q
#Ó‘’ q· ´+ >∑T]+∫q C≤„q+ dü+bÕ~kÕÔeTT. Ç~ eTq˝Àì nC≤„Hêìï b˛>=&ÉT‘·T+~.
nj·÷´! dü÷s¡T´ì˝À Nø£{Ï ñ+≥T+<ë...? n˝≤H˚ C≤„q+˝À nC≤„q+
ñ+≥T+<ë...?? - düe÷:- Nø£{øÏ Ï dü÷s¡T´ìøÏ ñqï≥T¢ ªªC≤„q - nC≤„Hê\≈£îµµ $s√<Û+ä
˝Ò<Tä . C≤„q+#˚‘· nC≤„q+ Á|üø±•+|üCj Ò T· ã&ÉT‘·T+~. düTwüß|æ˝Ô À |ü⁄s¡Twüß&ÉT nC≤„Hêìï
nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ >∑<ë! (nC≤„Hêìï nqTuÛ$Ñ +#·≥+ n+fÒ ªnC≤„q+µ ñ+<äì ‘Ó*j·T≥+
- nqTyê<ä≈£î&ÉT) C≤„HêC≤„Hê\≈£î $s√<Û+ä ˝Òøb£ ˛e≥+ $+‘·><∑ ë! - n+fÒ - ø±<äT
‘˚&Ü ñ+~. eè‹ÔC≤„q - nC≤„Hê\≈£î $s√<Ûä+ ñ+≥T+~. ø±<äq˝Ò<äT. #Ó’‘·q´ -
nC≤„Hê\≈£î $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . nC≤„q+e\q @s¡Œ&çq n+‘·'ø£sD¡ + jÓTTø£ÿ eè‹Ô nsTTq
C≤„q+ ‘·q≈£î ø±s¡DyÓTqÆ nC≤„q+‘√ m+<äT≈£î $s√~ÛdTü +Ô ~? - n+fÒ s¬ +&ÉT #Óøÿ£ \
eT<Û´ä (ns¡D)Ï |òTü s¡¸De\q |ü⁄{Ïqº n–ï #Óøÿ£ qT ‘·>T∑ \u…≥>º \∑ <äT >∑<ë! ˝Ò<ë #Ó‘’ q· ´+
nC≤„q $s√~Û ø±<äT. eè‹Ô nC≤„q $s√~Û ø±<äT. eè‹Ô »&É+ ø£qTø£ nC≤„q+‘√ $s√<Û+ä
ñ+&É<Tä . ø±ì eè‹Ô‘√ Á|ü‹|ò*ü +∫q #Ó‘’ q· ´+ e÷Á‘·+ nC≤„HêìøÏ $s√~Û. Ç+‘·≈î£ eTT+<äT
eè‹Ôì $s√~Û nì #ÓbÕŒ+. n~ øπ e\ eè‹Ô >∑÷]à >±<äT. kÕuÛ≤düeè‹Ô »&É+ ø±<äT
ø£qTø£ <ëìì >∑÷]à n˝≤ #ÓbÕŒ+.
nj·÷´! ndü\T #Ó‘’ q· ´eTT b˛>=≥º˝ìÒ nC≤„Hêìï Á|ü‹_+ã #Ó‘’ q· ´eTT m˝≤
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 203
b˛>=≥º>\∑ <äT? - düe÷:- dü÷s¡T´ì m+&É >∑&y¶ç êeTTqT ‘·>T∑ \u…≥˝º <Ò Tä . ø±ì <ëìì
ªuÛ÷Ñ ‘·<+∆ä µ˝ÀøÏ rdæø=ì <ëì <ë«sê Á|üj÷Ó –ùdÔ n<˚ m+&É ‘·>T∑ \u…≥>º \∑ <äT. (Çyêfi¯
n<˚ m+&É u≤´≥Ø˝ÀøÏ e∫à ø£s+¡ ≥T˝≤>± #ê˝≤ |üqT\T #˚dTü +Ô ~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
ø£qTø£ eè‹Ô C≤„qy˚T nC≤„q $s√~Û. ø£qTø£ Ä‘·à dü«s¡÷|ü C≤„qeTTq+<äT nC≤„qeTT
ñ+&Ée#·TÃqT.
nj·÷´! |òTü ≥Á<äwºü nsTTq |ü⁄s¡Twüßì˝À |òTü ≥+˝≤>± nC≤„qkÕøÏå nsTTq Ä‘·à˝À
nC≤„q+ ñ+&É<Tä >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ ø±<äT. ˙ eT‘·+˝À Äq+<ä+ yÓTT<ä\>∑T
yêìì #·÷#˚ Ä‘·à˝À Äq+<ä+ yÓTT<ä˝q’… $ ñqï$ ø£<ë! Hê eT‘·+˝À m˝≤ ≈£î<äTs¡T
‘·T+<ä+{≤yê...? - $qT - nC≤„HêìøÏ Ä‘·à ÄÁX¯jT· + ø±e≥+ nqï~ ndü+uÛeÑ eTì
>∑<ë...! ˙ Ä˝À#·q. e´eVü‰s¡Ø‘ê´ n˝≤ ø±<äHê...? edüT‘Ô '· ø±<äHê...??- edüT‘Ô '·
ø±<ä+fÒ ì»y˚T. edüT‘Ô '· nC≤„q+ ˝Ò<Tä . ñ+fÒ >∑<ë <ëìøÏ Ä‘·à ÄÁX¯jT· e÷! ø±<ë!
nqï MTe÷+dü. e´eVü‰s¡Ø‘ê´ ø±<ä+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . e´eVü‰s¡+ ñqï+‘· ei≈£î Ä‘·àô|q’
nC≤„q+ ñ+≥T+~. Ä‘·àj·T+<˚ C≤„qeTT, Äq+<äeTT ø£*Œ+#ê+. n˝≤H˚ nC≤„qeT÷
ø£*Œ+#êeTT. e´eVü‰s¡+ kÕ>∑T‘·Tqï+<äTe\q eTs√s¡ø£+>± ≈£î<äs¡<äT ø£qTø£ Bìì
ø£*Œ+#êeTT. ≈£qTø£ Ä‘·à ô|q’ C≤„qeT÷ ˝Ò<Tä . nC≤„qeT÷ ˝Ò<Tä . e´eVü‰s¡Ø‘ê´ e÷Á‘·+
Ä‘·àj·T+<äT nC≤„qeTT+≥T+~. ‘·qj·T+<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq n+‘·'ø£sD¡ + <ë«sê
C≤„HêÁX¯jT· + ne⁄‘·T+~. Bì‘√ ªªC≤„‘,· ø±e≥+, $wüjT· + ø±e≥+, á s¬ +&É÷˝Òì
C≤„qe÷Á‘·yÓTÆq ªkÕøÏåµ j·T+<äT nC≤„q+ ñ+&É≥+ kÕ<Ûä´+ ø±<äTµµ ` nqïyê<ä+
K+&ç+|üã&çq~. C≤„q e÷Á‘·<Xä j ¯ T· +<äT nC≤„q+ dü+uÛeÑ + ø±ø£b˛sTTHê ªkÕøϵå <äX˝¯ À
dü+uÛeÑ y˚T. kÕøÏå n+fÒ nC≤„q+‘√ ø£*|æq #Ó‘’ q· ´+ ø£<ë! X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´+ n~«rj·T+
ø£qTø£ <ëìøÏ kÕøÏå nj˚T´ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . kÕøÏå nj˚T´~ ~«rj·T+ ñ+fÒH˚ ø£<ë!
nC≤„q+˝À ñqï á #Ó‘’ q· ´+ nC≤„HêìøÏ ÄÁX¯jT· + ø±e≥+ j·TTø£yÔ T˚ . nC≤„q+e\qH˚
kÕøÏå $wüjT· + >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~. Ç<˚ nVü≤+ø±s¡ eTH˚ eTs√ ñbÕ~Û˝ÀìøÏ yÓ[flq|ü⁄&ÉT
ªªC≤„‘µ· µ >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ kÕøÏå nC≤„HêÁX¯jT· + ø±e≥+ jÓ÷>∑´y˚T.
nj·÷´! ‘·q‘√ ø£*dæq #Ó‘’ q· ´eTTqT nC≤„qeTT ‘·H˚ m˝≤ ÄÁX¯sTTdüT+Ô ~?
n~ Ä‘êàÁX¯jT· eTH˚ <√wü+ ø£<ë! ô|>’ ± nC≤„q+ ÄÁX¯sTT+#·{≤ìøÏ eTT+<äT nC≤„q+‘√
ø£*dæq #Ó‘’ q· ´y˚T ˝Ò<Tä ø£<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT - nC≤„qeTT, n~ #Ó‘’ H· ê´ìï
ÄÁX¯sTT+#·≥+, <ë+‘√ ø£\e≥+ nH˚$ nHê<äT\T. ø£qTø£ ªÄÁX¯sTT+#·{≤ìøÏ eTT+<äTµ
nì ÄÁX¯sTT+|üì ø±\+ #Ó|Œü ˝ÒeTT. nC≤„q+ ‘·q‘√ ≈£L&çq #Ó‘’ q· ´eTTH˚ ÄÁX¯sTT+∫+~.
‘·qqT ø±<äT. ø£qTø£ Ä‘êàÁX¯jT· <√wü+ ˝Ò<Tä . yêdüyÔ êìøÏ, #Ó‘’ q· ´+ nC≤„q+‘√ ø£*j·T≥y˚T
119
204 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(ne∫äqï+) nC≤„HêìøÏ ÄÁX¯j·T+ ø±e≥+. nC≤„q+‘√ ø£\e≥+ nHê~ dæ<ä∆+.
ø£qTø£ nC≤„q dü+ã+<Û+ä ø£qï eTT+<äT #Ó‘’ q· ´+ X¯ó<ä∆ eTq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ X¯ó<ä∆
#Ó‘’ q· ´eTTq+<äT nC≤„q+ m˝≤ dü+uÛeÑ eTT? nqï Á|üXï‚ ‘·|ü . nHê~ #Ó‘’ q· ´+‘√
ø£*dæ ñqï nHê~ - nC≤„qyÓTÆHê ÁãVü≤à / Ä‘·àC≤„q+ e\q ‘=\>∑T‘·T+~.
ªª‘·s‘¡ ´· $<ë´+$‘·‘ê+µµ nì XÊÅdÁÔü |üe÷D+ >∑÷&Ü ñqï~. MT eT‘·+˝Àq÷ nHê~
nsTTq edüTÔe⁄q≈£î ÁbÕ>∑uÛ≤eeTT ˝Ò<äì n+^ø£]+#ês¡T >∑÷&É. ø£qTø£ e´eVü‰s¡+
ñqï+‘· ei≈£î #Ó’‘·q´+ nC≤„q+‘√ >∑÷&çq~ >±H˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£ nC≤„q+
#Ó‘’ q· ´eTTqT ÄÁX¯sTT+#˚ ñ+≥T+~.
nj·÷´! C≤„q+ nC≤„HêÁX¯j·TeTì n+^ø£]+∫Hê, ªªÄ‘·à>±µµ <ëìì
uÛ≤$düTHÔ êïeTT ø£qTø£ n~ C≤„q>√#·s+¡ ø±<äT. ø£qTø£ C≤„q+‘√ <ëì˝Àì nC≤„q+
ìe]Ô+#·<Tä . C≤„qeTT ‘·q≈£î $wüjT· yÓTqÆ / >√#·]+∫q <ëìj·T+<ä* nC≤„qeTTH˚
‘=\–düTÔ+~. s¡E®e⁄q+<äT @s¡Œ&çq (>√#·]+∫q) düs¡ŒÁuÛ≤+‹ì s¡E®C≤„qeTT
‘=\–düT+Ô ~. Bìïã{Ϻ #·÷ùdÔ m|üŒ{Ïø˙Ï <˚ìe\q>±ì C≤„qeTTHêÁX¯sTT+∫q nC≤„qeTT
‘=\>∑<Hä ê* - nì sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT. - düe÷:- n˝≤ø±<äT - y˚TeTT C≤„qeTT
C≤„HêÁX¯j·T+ ø±<äHêïeTT >±ì C≤„HêìøÏ >√#·]+#·<äì #Ó|üŒ˝Ò<äT. C≤„Hêìï nq>±
ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕìï ø£qT>=q{≤ìøÏ nK+&Üø±s¡yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô C≤„qeTT ø±yê\ì
#Ó|Œæ q yês¡eTT y˚TeTT. ø£qTø£ |òTü {≤ìï ÄÁX¯sTT+∫ C≤„q+˝Òøb£ ˛sTTHê |òTü ≥ $wüjT· yÓTqÆ
C≤„q+‘√ ªª|òTü ≥-nC≤„qeTTµµ ‘=\–q≥T¢ C≤„HêÁX¯jT· + ø±ø£b˛sTTHê C≤„q$wüjT· yÓTqÆ
C≤„q+ #˚‘· C≤„q+ MT<ä ñqï nC≤„Hêes¡D+ ‘=\>∑T‘·T+~. Ç˝≤π> Ä‘·à nsTTq|üŒ{ÏøÏ
C≤„q+ (dü+$‘Y) nC≤„q$wüjT· + nq>± C≤„q+ ‘Ó*j·T&ÉT nq{≤ìøÏ ªªHêVü≤e÷‘êàq+
C≤Hê$Tµµ (Hê≈£î Ä‘·à ‘Ó*j·T<äT) nqï ø£<∏äq+ kÕø£å´eTT. C≤„q+#˚‘· Ä nC≤„q+
‘=\–‘˚, ªªnVü≤+ÁãVü‰àdæ൵ nqï nqTuÛÑe+ edüTÔ+~. n<˚ C≤„q+#˚‘· nC≤„q+
‘=\>∑{≤ìøÏ Á|üe÷DeTT. yÓTT<ä{~Ï düs«¡ »qkÕ<Ûës¡DyÓTqÆ nqTuÛeÑ +. s¬ +&Ée~ C≤„qT\
nqTuÛÑeeTT.
nj·÷´! C≤„q+ ˇø£ÿfÒ >∑<ë! |òTü {≤<äT\e˝… nH˚ø+£ ø±<äT. ˇø£ ÁãVü≤ày˚‘Ô·
jÓTTø£ÿ C≤„q+‘√HÓH’ ê ªC≤„q+µ ˝À ñqï nC≤„q+ q•+∫‘˚ düs«¡ Je⁄\≈£î nÁ|üjT· ‘·ï+
>±H˚ Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT, eTTøÏÔ ekÕÔsTT >∑<ë!! - n˝≤ eùdÔ X¯ó≈£î&ÉT yÓTT<ä\>∑T yê]
eTTøÏÔ ‘·sê«‘· Çø£ me«]ø° Á|ü|+ü #·+ ø£qã&Ée\dæq |üì˝Ò<Tä . yê] eTTøÏÔ øπ e\+
yÓ÷ø£å+, >=|üŒ‘·Hêìï bı>∑&É{≤ìøÏ e∫Ãq ns¡úyê<äeT+{≤sê, nsTT‘˚, n|ü⁄&ÉT
C≤„qkÕø屑êÿs¡yT˚ ndü‘´· +. ø£qTø£ meìø° eTTøÏÔ ñ+&É<Tä . y˚<ë+‘· $#ês¡+ e´s¡+ú
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 205
ø£<ë! - n˝≤ø±<äT. á Á|üX¯ï ˙ yê<ä+ ˝Àq÷ düe÷q+>± y˚dæø=q‘·–q<˚. ˇø£
|òTü {≤ìï #ÓÁ’ ‘·T&ÉT #·÷∫q|ü⁄&ÉT |òTü {≤es¡DyÓTqÆ nC≤„qeTTb˛‘˚ yÓTÁÆ ‘ê<äT\≈£î n+<ä]ø°
|òTü ≥+ kÕø屑·ÿ]+#ê* >∑<ë! ø£qTø£ $wüjT· +˝À uÛ<Ò +ä ˝Òøb£ ˛sTTHê Á|üe÷‘·\qT /
Je⁄\qT ã{Ϻ $wüj÷· es¡DyÓTqÆ nC≤„qeTT _Ûqï+. n+<äTe\q meì C≤„q+‘√ yêì
nC≤„qy˚T ‘=\>∑T‘·T+~. Á|üø£ÿyêì nC≤„q+ ‘=\>∑<äT. ñbÕ~Ûìã{Ϻ nC≤„qeTT\T
nH˚øe£ TT\T. Ç#·Ã≥ düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\yês¡T C≤„q+#˚‘· ‘=\–+|ü<–ä q nC≤„q+ ø£qTø£
C≤„q+‘√ ñ+fÒ C≤„q+ C≤„q$wüjT· + ne⁄‘·T+~µµ nì - nHêïs¡T. n~ e÷≈£L Çwüyº T˚ .
C≤„q+ C≤„q$wüjT· + ø±e≥eT+fÒ dü«s¡÷|üC≤„q+ eè‹ÔC≤„q+ <ë«sê ‘Ó*j·T≥+. (n+fÒ
|òüT≥+ - ø£+{Ï <ë«sê ‘Ó*j·T≥+ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). <˚ì ø° $wüj·T+ ø±ì Ä‘·à
$wüjT· + m˝≤ ne⁄‘·T+<ä+fÒ #ÓbÕÔ+. edüT‘Ô '· Ä‘·à ˇø£ÿfÒ n~ <˚ìø° $wüjT· + ø±<äT.
ø±ì e÷j·Te\q n~ C≤„HêìøÏ $wüjT· + nsTT+~. Ç~ ø£*Œ‘·+. ÄÁX¯jT· +, $wüjT· +
ø±e≥+ e+{Ï <Ûäsêà\T˝Òì Ä‘·àj·T+<äT e÷j·Tj˚T düeTdüÔ <Ûäsêà\qT ø£*ŒdüTÔ+~.
uÛ÷Ñ ‘·uÖÛ ‹ø£edüTeÔ ⁄\qT ø£*ŒdüT+Ô ~.
nVü≤+ø±s¡eTT ‘·q˝Àì nqTuÛ÷Ñ ‹ì e´ø£+Ô #˚dTü +Ô ~ -
nj·÷´! nVü≤+ø±s¡eTT nqTuÛyÑ êìï e´ø£+Ô #˚jT· e#·TÃ>±ø£! nsTTHê n~
‘·q˝ÀH˚ ñqï nqTuÛyÑ êìï / C≤„Hêìï e´ø£+Ô #˚jT· ˝Ò<Tä . e´+»ø£eTT\T @yÓH’ ê ‘·eT˝ÀH˚
ñqïyê{Ïì e´ø£+Ô #˚jT· ˝Òe⁄. B|ü+ yÓTT<ä˝q’… $ n+‘˚ ø£<ë! - düe÷:- B|ü+ ‘·q˝Àì
mÁs¡<Hä êìï e´ø£+Ô #˚jT· ≥+ ˝Ò<ë? #˚dTü qÔ ï~ >∑<ë! #˚jT· ≥+ ˝Ò<+ä fÒ ªªmÁs¡{BÏ |ü+µµ
nqï uÛ≤eq\T sêe⁄ >∑<ë! n+‘˚>±ø£ n<äe› TT yÓTT<ä˝q’… $ ‘·eT˝À ñqï Á|ü‹_+u≤ìï
e´ø£|Ô sü T¡ düTHÔ êïsTT >∑<ë! n˝≤π> ÇBqT. nj·÷´! n<ä+› yÓTT<ä˝q’… $ eTTU≤ìï e´ø£+Ô
#˚jT· e⁄. <äèX¯´ø±+‹ Á|ü‹_+_+#·≥+ nH˚ <√wü+e\q n˝≤ ø£qã&ÉT ‘·T+~. yÓ\T>∑T
e÷Á‘·yT˚ e´+»ø£eTT. n˝≤ Çø£ÿ&É dü«j·T+ Á|üø±X¯yTÓ qÆ C≤„q+˝À nVü≤+ø±s¡eTT n{Ϻ
<√wü+ ø£*–+#·˝<Ò Tä - düe÷:- n˝≤ø±<äT. n<ä+› ˝À eTTK+ Á|ü‹_+_+#·<Tä . øπ e\+
<äèX¯´ø±+‹ Á|ü‹_+_+∫+<äì #Ó|Œü ≥+ nqTuÛeÑ $s¡T<ä+∆ . me¬sH’ ê n<ä+› ˝À eTTK+
Á|ü‹_+_+∫+<äH˚ uÛ≤$kÕÔsT¡ . ø£qã&Éì<ëìøÏ Á|ü‹_+ã+ |ü&<É ìä eTT+<äT MTπs #ÓbÕŒs¡T.
<ëìøÏ $s¡T<ä∆+>± Çø£ÿ&É #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. ø£+{Ï ‘˚»düT‡ ø£+{Ï‘√ ‘Ó*j·T<äT >∑<ë!
‘·q˝Àì<ëìì ‘·H˚ e´ø£Ô|üs¡#·˝Ò<äì Ç+‘·≈£îeTT+<äT MTπs nHêïs¡T >∑<ë! H˚Á‘·+‘√
>±ø£ yπ̊s eTs√edüTeÔ ⁄ #˚‘· Á>∑V≤æ +|üã&ç‘˚ n~ ªªH˚Á‘· >∑èV”≤‘·yT˚ µµ ø±<äqe\dæedüT+Ô ~.
ø£qTø£ Á|ü‹_+ãeTq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
120
206 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! <äèX¯´+ø±ì Äø±X¯+ >∑÷&Ü Á|ü‹_+_düTÔ+<äqTø=qï ˙e⁄ ªªø£+{Ï
yÓ\T>∑Tµµ Á|ü‹_+_düT+Ô <äì m+<äT≈£î ˇ|üø√e⁄? - düe÷:- yÓ÷ø±* ˝À‘·T ˙{Ï˝À
Äø±X¯ Á|ü‹_+ã+e\q ˝À‘·T ø£qã&É≥+ e\q, XÊÅdüÔ Á|üe÷D+e\q Äø±X¯
Á|ü‹_+ãeTT q+^ø£]+#êeTT. MTs¡T #Ó|Œæ q ø£+{Ï yÓ\T>∑Tq≈£î ªÁ|ü‹_+ãeTTµ XÊÅd,Ôü
nqTuÛeÑ $s¡T<äe∆ TT. n~ ø£*Œ+|üe\dæq ª‘·|Œü ìdü] |ü]dæ‹ú µ (nq´<∏ëqT|ü|‹ü )Ô ˝Ò<Tä .
ô|’>± ø£+{Ï ‘˚»düT‡jÓTTø£ÿ Á|ü‹_+u≤ìï >∑eTì+#˚ edüTÔy˚~? ø£+{Ï yÓ\Tπ> ø£s¡Ô>±
ø£sà¡ >± ñ+&É<Tä . _+ã+ ø£sÔ¡ - Á|ü‹_+ã+ ø£sà¡ ne⁄‘·T+<äqsê<äT. ‘·q Á|ü‹_+ã+
MT<ä ‘·q yê´bÕs¡+ mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä . eTTKy˚T Á|ü‹eTTU≤ìï Á>∑V≤æ +#·<Tä . Á>∑V≤æ +#˚~ ø£qTï
>∑<ë! nsTT‘˚ ø£Hï˚ ‘·q Á|ü‹_+u≤ìï Á>∑V≤æ düT+Ô <äqe#·TÃqT. ø±ì ø£qTï n+fÒ Ç+Á~j·T+.
Ä Ç+Á~j·TÁ|ü‹_+u≤ìï ø£qTï Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . ø£+{Ï u≤Vü≤´>√fi≤ìï e÷Á‘·yT˚ Á>∑V≤æ düT+Ô ~.
nj·÷´! ∫<ëuÛ≤düTì C≤„qy˚T Á>∑V≤æ düT+Ô <äqsê<äT. C≤„qeTT C≤„HêÁX¯jT· + ø±<äT. nj·÷´!
‘·qj·T+<äT ‘·q yê´bÕs¡+ / ÁøÏjT· ‘·>T∑ qT ø£<ë! n˝≤+≥|ü⁄&ÉT ‘·q Á|ü‹_+u≤ìï ‘·H˚
m+<äT≈£î Á>∑V≤æ +|üsê<äT? #˚sTT ‘·qqT ‘·H˚ qs¡Tø√ÿe#·Tà >∑<ë! - düe÷:- #˚‹˝ÀHÓH’ ê
q]πøuÛ≤>∑+ y˚sT¡ . qs¡ø㣠&˚ uÛ≤>∑+ y˚sT¡ .
nj·÷´! kÕøÏeå \qH˚ Äø±X¯+, <ëì Á|ü‹_+ãeTT ‘Ó\TkÕÔsTT. n˝≤π> ø£+{Ï
yÓ\T>∑T (#ê≈£îå wü‘»˚ ') <ëì Á|ü‹_+ãeTT ‘Ó*j·Te#·TÃ>∑<ë!
düe÷:- nqTuÛeÑ +˝À ñqï $wüjT· + ø£qTø£ n~ kÕøÏ<å ë«sê ‘Ó\TdüTqÔ ï<äì
}Væ≤+#êeTT. nqTuÛeÑ +˝À ˝Òìyêìì n˝≤ }Væ≤+#·sê<äT. ø±<ä+fÒ ªª≈£î+<˚{Ï ø=eTT൵
>∑÷&Ü kÕøÏ<å ë«sê ‘Ó\TdüT+Ô <äì ø£\Œq #˚jT· e#·TÃqT >∑<ë! Ç+‘˚>±ø£, n<ä+› ˝À eTTK
Á|ü‹_+ãeTT |ü&øÉ b£ ˛‘˚ dü÷s¡´Á|ü‹_+ã+ ≈£L&Ü |ü&<É Hä ˚ #Ó|Œü e\dæ edüT+Ô ~. ªªn‘·
@e#√|üe÷ dü÷sê´ø±XÊ~e‘Yµµ nì ÁãVü≤àdü÷Á‘·+˝À dü÷s¡´ Á|üø±X¯+ n<ä+› ˝À |ü&{É ≤ìï
ñ|üe÷qeTT>± #ÓbÕŒs¡T.
nj·÷´! n<ä+› ˝À eTTKÁ|ü‹_+ã+ |ü&<É ìä y˚TeTq˝Ò<Tä . <äèX¯´yÓTqÆ <ëìøÏ
Á|ü‹_+ã+ |ü&TÉ ‘·T+~. ø±ì ‘·q˝À Á|ü‹_+_+∫q edüTeÔ ⁄qT n<ä+› ‘êqT e´ø£+Ô
#˚jT· <äT. ø±ì <ëìj·T+<äT Á|ü‹|ò*ü +∫q #ê≈£îå wü‘»˚ y˚T nì n+≥THêïeTT -
düe÷:- n˝≤ø±<äT. s¡E® düs¡Œ+˝≤>± ndü\T ñìπø˝Òì <ëìøÏ n<ä›+˝À
Á|ü‹_+ã+ |ü&<É Tä . n<ä+› ˝À Á|ü‹_+ã+ Á>∑V≤æ +#˚ \ø£Då y˚T - <ëìï e´ø£+Ô #˚jT· ≥+.
ø£qTø£H˚ ô|<ä\› T ªª#Ó‘’ q· ´+ e´ø£+Ô #˚jT· ≥+ n+fÒ nVü≤+ø±s¡+ #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+u≤ìï
Á>∑V≤æ +#·≥y˚Tqìµµ nHêïs¡T. ˝Ò<ë n<ä+› ‘·q˝Àì Á|ü‹_+u≤ìï e´ø£+Ô #˚jT· <äT. n~
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 207
»&É+. ø±ì nVü≤+ø±s¡+ #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã+ |ü&qç ~ >∑qTø£ »&É+ ø±<äT. n<ä+› e÷Á‘·+
eTTU≤~ Á|ü‹_+ã+ Á>∑V≤æ +∫Hê »&ÉyT˚ . eTTU≤<äT\T >∑÷&Ü »&ÉyT˚ ø£qTø£. nVü≤+ø±s¡+˝À
Á|ü‹_+_+∫q #Ó‘’ q· ´eTT »&É+ ø±<äT. ø£qTø£ »&É+ ø±ì kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT ‘·q˝Àì
nqTuÛyÑ êìï m+<äT≈£î e´ø£+Ô #˚jT· <äT? ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡eTT ‘·q˝À ñqï nqTuÛ÷Ñ ‹ì
e´ø£+Ô #˚dTü +Ô ~. ªªC≤„q+˝Àµµ nqïe÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. |üse¡ ÷s¡ú <äX˝¯ À nsTT‘˚ ì»y˚T.
e´eVü‰s¡<äX¯˝À nsTT‘˚ ‘·|ü. e÷j·Te\q düs¡«+ dü+uÛÑey˚T. e÷j·T e\q
nVü≤+ø±s¡+˝À C≤„q+ Á|ü‹_+_düT+Ô ~.
nj·÷´! C≤„q+ - <ëì kÕ<Ûqä eTT, yê{Ïì Á>∑V≤æ +|üCùÒ d nVü≤+ø±s¡+ `
Çe˙ï ñqï |ü<ësêú\qT ñqï≥T¢>± düTŒ¤]+|üCùÒ d >∑TD+ >∑\$. n+<äTe\q nVü≤+ø±s¡eTT
‘·q˝À Á|ü‹_+_+∫q nqTuÛ÷Ñ ‹ì e´ø£+Ô #˚jT· ˝Ò<Tä - düe÷:- n˝≤ø±<äT. Á|üe÷
s¡÷|üyÓTÆq C≤„qeTTqπø n{Ϻ dü«uÛ≤eeTT. ÁuÛÑeTs¡÷|üyÓTÆq C≤„qeTTq≈£î Ä dü«uÛ≤e+
˝Ò<Tä . q÷‘·qyÓTqÆ , dü‘´· (nu≤~Û‘)· yÓTqÆ |ü<ës¡+ú $wüjT· +˝À @s¡Œ&çq C≤„q+ Á|üeT.
n~ Á|ü‘´· >±‘·à nsTTq ÁãVü≤ày˚T. |òTü {≤~ C≤„qeTT\ $wüjT· eTT e÷Á‘·eTT e´eVü‰s¡
eTTqï+‘·ei≈£î ªÁ|üeTµ. |üse¡ ÷s¡ú <äècÕº´ nÁ|üeT / ÁuÛeÑ T. nVü≤+ø±s¡eTT - n+<äTe\q
Á|üeT≈£î - nÁ|üeT≈£î >∑÷&Ü ÄÁX¯jT· + ne⁄‘·T+~. n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô |òTü {≤~ nHê‘·à\,
Äø±s¡+‘√qT, ÁãVü‰à‘êàø±s¡+‘√q÷ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. n+<äT˝À Ä‘êàø±s¡yTÓ qÆ eè‹Ô Á|üeT.
nHê‘êàø±s¡yÓTÆq eè‹Ô nÁ|üeT. Ç˝≤ ñ+fÒ, nVü≤+ø±s¡eTT ‘·q˝Àì nqTuÛÑ÷‹ì
e´ø£+Ô #˚jT· ≥+˝À m≥Te+{Ï nqT|ü|‹ü Ô ñ+&É<Tä . nj·÷´! nVü≤+ø±s¡+ e\q e´ø£eÔ Tj˚T´
Ä nqTuÛ÷Ñ ‹ _+ãe÷-Á|ü‹_+ãe÷?
- _+ãyÓT‘Æ ˚ (ndü\T nqTuÛ÷Ñ ‹) dü«j·T+Á|üø±X¯yTÓ qÆ Ä nqTuÛ÷Ñ ‹ nVü≤+ø±s¡+
e\q e´ø£+Ô ne⁄‘·T+<äì #Ó|Œü ≥+ ‘·|ü . Á|ü‹_+ãyÓTqÆ |üø+å£ ˝À, Á|ü‹_+ã s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ
nVü≤+ø±s¡eTT Á|ü‹_+u≤ìï e´ø£+Ô #˚dTü +Ô <ë? Á|ü‹_+ãdüV≤æ ‘·yTÓ qÆ ~ e´ø£+Ô #˚dTü +Ô <ë?
Á|ü<eä∏ T |üø+å£ ˝À, #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã+˝Òì nVü≤+ø±s¡+ »&É+ >∑<ë! ø£qTø£ e´ø£+Ô #˚jT· ˝Ò<Tä .
~«rj·T|üø+å£ ˝À, Á|ü‹_+ãy˚T ø£s>Ô¡ ± ‘·qH˚ ø£sà¡ >± e´ø£+Ô #˚dTü +Ô <äHê*. - düe÷:-
n˝≤ø±<äT. kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yT˚ e´ø£+Ô #˚dTü +Ô ~ >∑qTø£ n~ e´ø£+Ô #˚ùd nqTuÛ÷Ñ ‹
_+ãy˚T. dü+kÕs¡e´eVü‰s¡eTTqï+‘·ei≈£î C≤„qeTT ªª_+ãeTT>±qT, ‘Ó*j·T<ä–q~>±q÷µµ
ñ+≥T+<äqï $wüj÷· \T ø£*Œ‘ê\T. düs«¡ yê´|æ nsTTq C≤„qeTT nVü≤+ø±s¡+˝ÀHÓH’ ê
yê´|æ+#·e#·Tà ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡eTT˝Àì nqTuÛ÷Ñ ‹ >∑÷&Ü _+ãy˚T nqe#·TÃqT. ˝Ò<ë
- Á|ü‹_+ãs¡÷|ü+>± ‘·q˝À qTqï~ nqTuÛ÷Ñ ‹ ø±<äì #Ó|Œü e˝…qT. ˇπø #Ó‘’ q· ´eTTbÕ~Û
e\q _+ã+>±qT, Á|ü‹_+ã+>±q÷ ñqï~. n~ ì$T‘·+Ô >± nVü≤+ø±s¡+ø£qï ãj·T≥
121
208 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
_+ãs¡÷|ü+‘√ ñqï≥T¢ nVü≤+ø±s¡+ ˝À|ü\ Á|ü‹_+ã+>± ñqï~. nsTT‘˚ á s¬ +&É÷
dü‘´· |ü<ësêú\e⁄‘êsTT >∑<ë nqe#·TÃqT. _+ãeTT, Á|ü‹_+ãeTT s¬ +&É÷ $T<∏´ä ˝Ò. á
s¬ +&ç+{Ï˝Àq÷ yê´|æ+∫q edüTeÔ ⁄ dü‘´· eTT. eTTK+ m<äTs¡T>± n<ä+› ñqï+‘·ùd|ü⁄
eTTK+ _+ãeTT. n<ä+› ˝À~ Á|ü‹_+ãeTT. n<ä+› ‘=\–ùdÔ eTTK+ _+ãeTT ø±<äT.
<ëìøÏ Á|ü‹_+ãeT÷ ˝Ò<Tä . n˝≤π> ñbÕ~Ûì ã{Ϻ ª_+ã Á|ü‹_+ãµ HêeT<Ûj ˚ ÷· \qT
bı+~q C≤„Hêìï e´ø£Ô+ #˚ùd nVü≤+ø±s¡eTT ‘ê‘·Œs¡´ eè‹Ô‘√ C≤„Hêìï e÷Á‘·y˚T
uÀ~ÛdTü +Ô ~. ø±>± nqTuÛ÷Ñ ‹ì Á>∑V≤æ +∫q nVü≤+ø±s¡+ ñqïedüTeÔ ⁄qTqï≥T¢>± #·÷|æ+#˚
dü«uÛ≤e+ >∑\<äqï e÷≥ >∑÷&Ü ì\ã&çqfÒ¢ ne⁄‘·T+~. dü+kÕs¡ e´Vü‰s¡eTTqï+‘·ei≈£î
nVü≤+ø±s¡eTT˝À Á|ü‹_+ã+>± ªªÄ‘·àµµ ñ+&É≥+e\q Ä Ä‘·à ø£∫ä‘+· >± ñqï edüTeÔ ⁄
ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡+ ñqï edüTeÔ ⁄H˚ e´ø£+Ô #˚dqæ ≥¢e⁄‘·T+~ >∑<ë! ªªn+‘·'ø£sD¡ uÛ≤>∑yTÓ qÆ
nVü≤+ø±s¡eTTq+<äTqï≥T¢>± ªC≤„q+µ \_Û+#·≥+e\q <ëìøÏ yêdüÔeø±s¡DeTT>±ì,
<√wüs¡÷|üyÓTÆq ø±s¡D+>±ì ñ+&Ée⁄µµ nì nqïe÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. edüTÔ‘·'
nVü≤+ø±s¡eTTqTï $T<∏ä´j˚T. Çø£ n+<äT˝À C≤„qyÓTø£ÿ&ç~? e´eVü‰s¡Ø‘ê´ nsTT‘˚
nVü≤+ø±s¡eTTqï~ ø£qTø£ e÷j·Te\q n#·Ã≥ C≤„q+ Á|ü‹_+_+#·e#·TÃqT. düXد s¡
yÓTÆq n<ä›+e+{Ï dü÷ú\Á<äe´+˝ÀH˚ <äèX¯´|ü<ës¡úy˚T Á|ü‹_+_düTÔ+~>±ì C≤„q+e+{Ï
<äèX¯´<˚Vü≤s¡Væ≤‘· |ü<ës¡ú+ Á|ü‹_+_+#·<äqï<ëìøÏ Ç+‘·≈£îeTT+<˚ Äø±X¯ X¯u≤›<äT\
b˛*ø£‘√ düe÷<ÛëqeTT #ÓbÕŒeTT.
nj·÷´! Äø±X¯+ yÓTT<ä˝q’… $ m˝≤>√ Á|ü‹_+_+#·˙j·T+&ç. ø±ì dü«#·Ã‘¤ ˝· ìÒ
eT÷s¡ÔeTT, dü÷ú\eTT ø±ì |ü<ës¡úeT+<äT @<Ó’Hê m˝≤ Á|ü‹_+_düTÔ+~ - düe÷:-
Á|ü‹_+#·{≤ìøÏ ø±e\dæ+~ dü«#·Ã‘¤ «· y˚T. dü÷\ú ‘·«+ ø±<äT. X¯Øs¡+ ø±<äT. nVü≤+ø±s¡+
n‹dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ |ü<ës¡+ú . n+<äT˝À C≤„q+ Á|ü‹_+_+#·≥+ ñ∫‘·yT˚ . Äø±X¯+˝À X¯ã+›
Á|ü‹<Ûä«ìdüTÔqï~ >∑<ë! XÊÅdüÔ+ <ë«sê e÷Á‘·y˚T ‘Ó*ùd $wüj·T+˝À ‘·s¡ÿ+e\q
Á|üj÷Ó »qy˚T$T? C≤„q+ Á|ü‹_+_düT+Ô <äì XÊÅd+Ôü #Ó|⁄ü qÔ ï~. n<Ûë´‘·àsêe÷j·TDeTT
ªªÄuÛ≤düd«Ôü |üs+¡ _+ã uÛ÷Ñ ‘·yT˚ e+ Á‹<Ûë∫‹'µµ nì #Ó|Œæ +~. ˝Ò<ë - düs«¡ yê´|æ ø£qTø£
C≤„qeTT nVü≤+ø±s¡+˝Àq÷ yê´|æ+#·e#·Tà >∑<ë! nVü≤+ø±s¡+˝À ñqï C≤„q+
nVü≤+ø±s¡+‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+<äT‘·T+~. ˙ eT‘·+˝À >∑÷&Ü <˚V≤ü +˝À ñqï Je⁄&ÉT
<˚V≤ü +‘√ ‘ê<ë‘·à´+ bı+~qfÒ¢ Ç~. á $<Û+ä >± Ä‘·à, <ëì <Ûsä êà\T nHê‘·à nsTTq
nVü≤+ø±s¡eTTq+<äT, nVü≤+ø±s¡eTT, <ëì <Ûsä à¡ eTT\T Ä‘·àj·T+<äT n<Ûë´dü ø±e≥+
e\q düs¡«e´eVü‰sê\T dæ~∆kÕÔsTT. Ä‘·à, <ëì <Ûäsêà\T nVü≤+ø±s¡+˝ÀøÏ n<Ûë´dü
ø±e≥y˚T C≤„qÁ|ü‹_+ãeTì #ÓbÕŒeTT. nVü≤+ø±s¡eTT ‘·qj·T+<äTqï Ä‘·àqT e´ø£+Ô
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 209
#˚dTü +Ô ~. ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡eTT C≤„qe´+»ø£eTqïe÷≥ dü]b˛‘·T+~. ˝Ò<ë - düs«¡ yê´|æ
nsTTq Äø±X¯+ |òTü {≤<äT\e\q ne∫äqïyÓTÆ $&ç edüTeÔ ⁄\T>± uÛ≤dædTü +Ô ~. n˝≤π> düs«¡ yê´|æ
nsTTq ªªC≤„q+µµ n+‘·'ø£sD¡ + yÓTT<ä\>∑Tyêì#˚‘· ne∫äqïyÓTÆ ($&ç$&ç eTTø£ÿ\T>±)
ø£qã&ÉT‘·T+~.n+‘·'ø£s¡D+ dü«#·Ã¤+ ø£qTø£ C≤„q+ n+<äT˝À Á|ü‹_+_düTÔ+~.
n+‘·'ø£s¡D+˝À Ç˝≤ <=s¡ø£≥y˚T C≤„q+ n+‘·'ø£s¡De´+>∑´+ ø±e≥+ n+fÒ
n+‘·'ø£sD¡ + <ë«sê C≤„q+ e´ø£+Ô ø±e≥+ Ç<˚. ø£qTø£ C≤„q+ jÓTTø£ÿ sT÷ nqTÁ>∑V≤ü +
e\q nVü≤+ø±s¡eTT #Ó‘’ q· ´e+‘·yTÓ qÆ ~. n˝≤ ªC≤„‘µ· nsTT+~.
nVü≤+jÓTTø£ÿ ns¡$ú es¡D -
nj·÷´! C≤„q+ Ä‘·à ø±<äT. nVü≤+ø±s¡+ b˛‘˚ n~ ªÁ|ü‘´· ø˘µ nq>± nr‘·+
ø±<äT >∑<ë - nì düT<äs¡ÙHê#ês¡T´\ n_ÛÁbÕj·TeTT. n~ eT+<äyê<äeTT. Á|ü‘·´ø˘
ø±e≥+, nVü≤+ ø±e≥+ ˇπø#√≥ ñ+&˚$ ø±e⁄ (düe÷Hê~Ûøs£ D¡ + ø±e⁄). nVü≤+
n+fÒ Á|ü‘´· >±‘·àø±<äT. n~ nHê‘·à. ø£qTø£ ªªÇ~µµ (Ç<ä+) nqã&˚ edüTeÔ ⁄ e+{Ï<.˚
ªªH˚qT - Ç~µµ nH˚ uÛ≤eq\≈£î n~ÛcÕ˜qyÓTqÆ ~ #Ó‘’ q· ´y˚T. n<˚ Á|ü‘´· >±‘·à. Ä‘·à nH˚~
dü«j·T+ X¯u≤›seú¡ TT. n~ düs«¡ edüTeÔ ⁄\+<äT yê´|æ+∫q<˚. n+<äTøπ ª|òTü ≥+ dü«j·T+>±
@MT miT>∑<äTµ nqï uÛ≤eq sêe#·TÃqT. ªªH˚qTµµ ˝≤>± ªªÇ~µµ >∑÷&Ü Ä‘·àj·T+<˚
ø£*Œ‘·+ ø£qTø£ Ä‘·àj˚T ne⁄‘·T+~. nVü≤+ ø£*Œ‘·+ ø±<ä+fÒ n~ ªì‘·´+µ ne⁄‘·T+~.
ì‘·´y˚Tq+fÒ düTwüß|æ˝Ô À ªnVü≤+µ ø£qã&Ü* ø£<ë! ªnVü≤+µ nqï düTŒ¤sD¡ ñ+fÒH˚ >∑<ë!
nVü≤eTs¡úyÓTÆq nVü≤+ø±s¡eTTqï≥T¢ ‘Ó*ùd~. düs¡ŒeTqï düTŒ¤s¡D ñ+fÒH˚ >∑<ë! s¡E®
düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ ø£*>π ~. düTwüß|æ˝Ô À ªªnVü≤+µµ düTŒ¤sD¡ ˝Ò<Tä >∑<ë! nj·÷´! ìÁ<ës¡÷|üyTÓ qÆ
‘·eTdüT‡ Á|üu≤Û e+e\q |üsê>∑sêú\ (nHê‘·à\T) nqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛e≥+ e\q ªªH˚qTµµ
nH˚~ düŒwü+º >± ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê, yÓT\≈£îee#˚Ã+‘·es¡≈î£ ªH˚qTµ nH˚ @ø±ø±s¡yTÓ qÆ
düTŒ¤sD¡ ñ+≥T+~. ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô Àq÷ ªªnVü≤+µµ ñ+≥T+~.
düe÷:- ªªnVü≤+µµ n+fÒ n<Ó«’ ‘·T\ ns¡+ú Á‹>∑TD≤‘·àø£ Á|üøè£ ‹ e\q e∫Ãq
nVü≤+ø±s¡yT˚ ø£qTø£ n~ ‘·y÷Ó >∑TD+e\q nD– ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì, ˙ øÏwyºü TÓ qÆ
ªªH˚qTµµ Á‹>∑TD≤r‘·yÓTÆq Á|ü‘·´>±‘·à. BìøÏ ‘·yÓ÷>∑TD+‘√ <Óã“sê<äT. Á|ü‘·´>±‘·à
>∑TD≤r‘·T&ÓH’ ê Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûeä TTe\q dü>T∑ DT&ÉT ø±&ÉT. n‘·&TÉ ndü+>∑T&ÉT. n˝≤H˚
düTwüß|æ˝Ô À nC≤„HêqTuÛeÑ + ñqï~. nC≤„q+ |üsê>∑syú¡ T˚ . ø£qTø£ |üsê>∑sêúqTuÛeÑ + ˝Ò<qä ≥+
‘·|ü . n˝≤π> ªnVü≤+µ nì @ø±ø±s¡+>± düTŒ¤]düTqÔ ï<äq≥+ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. ªH˚qTµ nH˚
eè‘Ô̊ ˝Ò<Tä . ªÁ|ü‘´· >±‘·à>±µ düTŒ¤]+#·≥+ ñ+<ä+fÒ n+^ø±s¡yT˚ . ªÁ|ü‘´· ø˘µ n+fÒ H˚qT -
122
210 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
˙e⁄ nH˚~ ø±<äT. n~ ≈£î<äs<¡ ìä Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À ªnVü≤+µ
uÛ≤eq ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ˙ eT‘·+˝À >∑÷&Ü düTwüß|æ˝Ô À nVü≤+ø±s¡eTT |üP]Ô>± b˛<äT. n˝≤
nsTT‘˚ yÓ÷ø£+å e∫ÃqfÒ¢ >∑<ë! - ì»y˚T. Hê eT‘·+˝À nVü≤+ø±s¡+ ø±s¡Ds¡÷|ü+‘√
ñ+≥T+~. ø±s¡´+ ø±s¡Ds¡÷|ü+>± ñ+&É≥y˚T \j·T+. Ç<˚ dæ‹ú . dü+kÕsê‘·àø£yTÓ qÆ ~.
yÓ÷ø£så ÷¡ |ü+ ø±<äT. nVü≤+ø±s¡+ q•+∫Hê n~ dü+kÕÿs¡+>± ñqï~ ø£qTø£ eTTøÏÔ
˝Ò<Tä . Ç˝≤ nVü≤+ø±s¡ dü+kÕÿs¡+‘√ >∑÷&çq nC≤„qeTH˚ ø±s¡D X¯Øs¡+˝À ñ+&É≥+
e\qH˚ düTwüß|æÔ ` Je⁄ìøÏ ÁbÕE„&Éì ù|s¡T. dü+kÕÿs¡s¡÷|ü+>± ñqï nVü≤+ø±s¡+
ªªH˚qTµµ nqï uÛ≤eqqT ø£*–+#·˝<Ò Tä . m˝≤>∑+fÒ Á|üøè£ ‹˝À <ë– ñqï Á|ü|+ü #· |ü<ësêú\T
ø£qã&Ée⁄ ø£<ë! ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À Á|ü‘´· >±‘·à ñHêï nVü≤+ ãT~∆ ˝Ò<Tä >∑qTø£ n~
ªnVü≤eTs¡ú+µ ø±<äT. nVü≤+ãT~∆ ˝Ò<äT ø£qTø£H˚ nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò<ä+{≤eTT. Ç#·Ã≥
ªªdüT<äs¡ÙHê#ês¡T´\Tµµ #Ó|æŒq $wüj·T+ ` ªªÁ|ü‘·´ø£Ô«+µµ yÓTT<ä˝…’q$ düsê«‘·à\≈£î
düe÷qyÓTqÆ $. düTœ‘·«<˚e‘ê«<äT\T düsê«‘·à\≈£î $X‚wyü TÓ qÆ $ - nì - Äe÷≥ ‘·T#·Ãe¤ TT.
<˚e‘·«eTqTwü´‘ê«<äT\T <˚Vü≤<Ûäsêà\T. düTœ‘·«eTT yÓTT<ä˝…’q$ n+‘·'ø£s¡D <Ûäsêà\T.
n$ Á|ü‘´· ≈£îÿ≈£î nkÕ<Ûës¡D <Ûsä êà\T ø±e⁄. düs«¡ yê´|æ, nq+‘·T&ÉT nsTTq Á|ü‘´· ≈£îÿ≈£î
uÛ<Ò øä +£ ˝Ò<Tä . HêHê‘·«eT÷ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ìÁ<ä˝∫Ò q yêì e÷≥qT ã{Ϻ #·÷ùdÔ düTwüß|æ˝Ô À øπ e\+ C≤„qe÷Á‘·yT˚
>±ø£ ªH˚qTµ nH˚~ >∑÷&Ü ñqïfÒ¢ >∑qTø£ n~ nVü≤+uÛ≤ey˚T >∑<ë! ªªìÁ<ä˝∫Ò qyê&Óe&ÓH’ ê,
ªH˚qT düTK+>± |ü&TÉ ≈£îHêïqTµ n+{≤&ÉT. n+‘˚>±ì, ªnVü≤+uÛ≤e+˝Òì @<√ ˇø£ ns¡+ú ‘√
>∑÷&çq C≤„q+>± H˚qT nC≤„qkÕøÏ>å ± ñHêïqTµ nì nqTø=q&ÉT >∑<ë! - düe÷:- ø±<äT.
|òüT{≤ìï Á>∑Væ≤+#˚≥|üŒ{Ï˝≤>± ìÁ<ëqTuÛÑe+˝À >∑÷&Ü ªªnVü≤+µµ nH˚ ns¡ú+ ñ+fÒ
ªª|òTü ≥eTVü≤+|üXÊ´$Tµµ nqï≥T¢ ªH˚qT düTK+ nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïqTµµ nì nì|ædTü +Ô ~ >∑<ë!
ø±ì n|ü⁄&ÉT n˝≤ ‘Ó*j·T<äT. ‘·sê«‘· e÷Á‘·yT˚ n˝≤ nì|ædTü +Ô ~. n+<äTe\q |üsêeTs¡Ù
düeTj·T+˝ÀH˚ ªªnVü≤+uÛ≤e+µµ ø£qã&ÉT‘·T+~. nVü≤+ø±s¡+ ˝Òq|ü⁄&ÉT nq´|ü<ës¡ú+
nqTuÛ$Ñ +∫q düTU≤ìï nVü≤+ø±s¡+ m˝≤ |üsêeT]ÙdüT+Ô ~ nì Á|üXï¯ . (nq>± ªH˚qTµ
nH˚<˚ ˝Òì düeTj·T+˝À @ nC≤„qyÓ÷ nqTuÛ$Ñ +#˚ ªdüTK+µ ‘·sê«‘· ªªH˚qTµµ≈£î m˝≤ #Ó+<äT‘·T+~
- nqTyê<ä≈î£ &ÉT). düe÷:- @ ªªnVü≤+ø±s¡ dü+kÕÿs¡+‘√ >∑÷&çq ø±s¡DX¯Øs¡yTÓ qÆ nC≤„q+˝Àµµ
ñqï kÕøÏå (ÁbÕE„&TÉ ) <˚ìì nqTuÛ$Ñ +#ê&√ Ä nVü≤+ø±s¡yT˚ Ä düTU≤ìï |üsêeTs¡Ù#˚dTü +Ô ~.
ø£qTø£ nqTuÛeÑ ø±\+˝À ªnVü≤+µ ˝Ò<Tä ø£qTø£ Ä düTwüß|æÔ düeTj·T+˝À ªH˚qT düTK+
bı+<äT #·THêïqTµ nqï |üsêeTs¡Ù ñ<äsTT+#·<Tä .
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 211
nj·÷´! ìÁ<ëø±\+˝À ªH˚qTµ nH˚<˚ ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªH˚qTµ Hê~ nqï nqTuÛeÑ +
˝Òøb£ ˛e#·TÃqT. nqTuÛeÑ + e÷Á‘·+ ñ+~. <ëìøÏ |üsêeTs¡Ù Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #Ó|Œæ q
$<Û+ä >± ñ+≥T+~. m˝≤ n+fÒ, düTwüß|æ˝Ô À nVü≤+uÛ≤e+ ˝Òøb£ ˛sTTHê ìÁ<ä˝∫Ò q yêìøÏ
nVü≤+uÛ≤e+ ñqï~ ø£qTø£ ªdüTK+>± ìÁ~+#êqT - nqï |üsêeTs¡Ù, <ëì‘√ u≤≥T
nC≤„qkÕøÏå>± πøe\ C≤„q+>± H˚qTHêïqqï |üsêeTs¡Ù ñ+{≤sTT ø£<ë! - düe÷:-
düTwüß|æ˝Ô À ∫‘·TÔ e÷Á‘·yT˚ $T>∑\<äT. n˝≤ nsTT‘˚ n+<ä]øÏ nÁ|üjT· ‘·ï+>±H˚ yÓ÷ø£+å
dæ~d∆ Tü +Ô ~. ø±ì nC≤„q+‘√ >∑÷&çq #Ó’‘·q´+ - n<˚ ÁbÕE„&ÉT. $T–* ñ+{≤&ÉT.
n‘·H˚ düTwüß|æ˝Ô À n$<ë´ eè‘·T\Ô ‘√ düTKeTTqT, nC≤„qeTTqT nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . nC≤„q
kÕøÏå nsTTq #Ó‘’ q· ´eTTqT e÷Á‘·yT˚ nqTuÛ$Ñ +#·&TÉ . C≤„q+˝Òì<˚ Ä nqTuÛeÑ + sê<äT.
C≤„qeT+fÒ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ôs÷¡ |üeTT. n~ n|ü⁄&ÉT ˝Ò<Tä . ø£qTø£H˚ düTwüß|æ˝Ô À bı+~q
düTU≤ìï nC≤„Hêìï ÁbÕE„&TÉ C≤>∑se¡ TTq+<äT nVü≤+ø±s¡‘ê<ë‘·à´eTTbı+~ ªdüTK+>±
ìÁ~+#êqT, @MT ms¡T>∑qTµ nì |üsêeT]Ù+#·TqT. Ç#·Ã≥ düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT Ç˝≤
nHêï&ÉT. ªªnÁ‘êj·T+ |ü⁄s¡Twü' dü«j·T+ CÀ´‹s¡“e¤ ‹µµ - Ç+<äT˝À |ü⁄s¡Twüß&ÉT dü«j·T+CÀ´‹
n>∑TqT - nì ÁX¯ó‹e\q |ü⁄s¡Twüß&ÉT nq>± |üse¡ ÷‘·à / Á|ü‘´· >±‘·à øπ e\+ C≤„q+
e÷Á‘·yT˚ ø±<äT. C≤„‘j · T˚ . ªª@wü Væ≤Á<äcÕºµµ nqï y˚<eä TT˝À $C≤„Hê‘·à nsTTq |ü⁄s¡Twüß&˚
ªªC≤„‘µ· µ nì ‘Ó*j·TT #·Tqï~. ˝Àø£+˝Àq÷ C≤„‘H· ˚ |ü⁄s¡Twüß&É+{≤eTT - nì nHêïs¡T
- n~ nj·TTø£eÔ TT. |ü⁄s¡Twüß&É+fÒ |üPs¡T&í TÉ ˝Ò<ë <˚V≤ü |ü⁄s¡eTTq+<äT X¯jT· ì+#·Tyê&ÉT
- nì y˚<√ø£ÔyÓTÆq ìs¡«#·qeTT. n+<äT˝À ª|üPs¡Tí&ÉTµ nH˚ \ø£åD+ MT eT‘·+˝À
Á|ü‘·´>±‘·à≈£î ˝Ò<äT. MT eT‘·+˝À Á|ü‘·´>±‘·à nDTe⁄. Hê eT‘·+˝À C≤„‘· nsTTq
nVü≤+ø±s¡eTTq≈£î |üPs¡‘í «· eTT ≈£î<äs<¡ Tä . n~ K+&ÉyT˚ |ü]∫äqïy˚T. nK+&ÉC≤„qeTT
e÷Á‘·yT˚ . dü«j·T+ Á|üø±X¯ó&Óq’ |ü⁄s¡Twüß&ÉT - nH˚ \ø£Då eTT C≤„HêìøÏ #Ó+<äT‘·T+~.
nB m|ü&ÉT? - C≤„HêìøÏ X¯Øs¡+‘√ n<Ûë´dü »]–q|ü⁄&ÉT - nq>± ªX¯Øs¡yT˚ ‘êqTµ
nqTø=qï|ü⁄&ÉT. nVü≤+ø±s¡eTT düVü≤»eTT>±H˚ n˝≤ nqTø=+≥T+~ ø£qTø£ n~
düV≤ü »+>±H˚ n≥Te+{Ï |ü⁄s¡Twüß&ÉT. |ü⁄s¡eTTq+<äT X¯jT· ì+#·≥+ - Ç<˚ <˚V‰ü _Ûe÷q+.
Ç<Ó’Hê »&ÉyÓTÆq nVü≤+ø±sêìøÏ m˝≤ edüTÔ+~. nVü≤+ø±s¡+˝À #Ó’‘·q´ <Ûäsêà\T
dü+Áø£$T+#·≥+e\q edüTÔ+~. ø£qTø£ nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ‘ê‘·Œsê´ìïã{Ϻ sT÷ ªª<˚Vü≤dæú‹µµ
e\q e#˚à |ü⁄s¡Twü‘«· eTT C≤„HêìøÏ nVü≤+ø±sêìøÏ nq«sTT+#ê*. nB|ü]dæ‹ú . düs«¡ yê´|æ
nsTTq C≤„q+ <˚V≤ü +˝Àq÷ ñHêï, <˚V≤ü eTTq+<˚ ñqï<äq≥+ e÷Á‘·+ ªn<Ûë´düµj˚T.
‘˚&Ü @eT+fÒ øπ e\C≤„q+ >±ì øπ e˝≤Vü≤+ø±s¡+>±ì ªª|ü⁄s¡Twüß&ÉTµµ ø±<äT. nVü≤+ø±s¡+‘√
>∑÷&çq C≤„q+>±ì, C≤„HêuÛ≤dü+ / Á|ü‹_+ã+‘√ ≈£L&çq nVü≤+ø±s¡+>±ì |ü⁄sT¡ wüß&Ée⁄‘T· +~.
123
212 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±>±, ªªnÁ‘êj·T+ |ü⁄s¡Twü' dü«j·T+ CÀ´‹'µµ nqï ÁX¯ó‹ ªdü«|üï<äX˝¯ À ñqï |ü⁄s¡Twüß&ÉTµ
dü«j·T+ CÀ´‹ nì Á|ü‹bÕ~düTqÔ ï~. ø£qTø£ dü«|üï+˝Àì sT÷ |ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘Ó»’ düT&ÉT.
ø±s¡D dü÷ø£Î X¯Øs¡eTT\T s¬ +&ç+{Ï˝À ñqïyê&ÉT. Ç‘·&˚ C≤„‘.· C≤>∑sD¡ +˝À Ç‘·&˚
ø±s¡D dü÷ø£Î dü÷ú\ X¯Øsê\T eT÷&ç+{Ï˝À kÕ_Ûe÷q+>± ñqï C≤„‘·. Ç‘·&çH˚
ª$X¯ó«&ÉTµ n+{≤&ÉT. á $wüj÷· ìï #Ó|Œü {≤ìπø y˚<+ä ª|ü⁄s¡Twüµ X¯ã+› yê&ç+~. á
¬s+&ÉT (C≤Á>∑‘Y, dü«|üï) <äX¯\˝À ñqï $X¯«‘Ó’»dü |ü⁄s¡Twüß\qT y˚<ä+ |ü⁄s¡Twüß\T>±
#Ó|Œæ q+‘·e÷Á‘êq ªC≤„q+µ |ü⁄s¡Twüß&ÉT >±<äì ns¡eú TT ø±<äT. ndü˝q’… |ü⁄s¡Twü \ø£Då +
ª|üPs¡‘í «· +µ. n~ C≤„qeTT q+<˚ j·T<∏ë‘·<+ä∏ >± ñqï~. $X¯«‘Ó»’ düT\≈£î ø±s¡DX¯Øs¡+˝Àì
ÁbÕE„q≈£î ñqï ndü\T dü«s¡÷|ü+ ª$C≤„q+µ. n<˚ dü+$‘Y. n<˚ C≤„q+. ªÁX¯ó‹µj˚T
#Ó|Œæ +~ ª$C≤„Hꑷൠnì. <ëqs¡+ú Ä‘·à C≤„qdü«s¡÷|üeTì. n‘·à nq>± dü«s¡÷|üeTT.
n˝≤ø±ø£ ªC≤„qeTT <Ûsä à¡ +>± >∑\yê&ÉTµ nì ns¡+ú #Ó|Œü ≥+ nj·TTø£eÔ TT. Ä‘·à n+fÒ
ª<Ûsä à¡ eTTµ nqï ns¡+ú ˝Ò<Tä . ø±>± ª|ü⁄s¡Twüß&ÉTµ nì |æ\Teã&ÉT‘·Tqï~. nK+&ÉyTÓ qÆ ~
C≤„qy˚T. n<˚ eTqdüT‡ H˚Á‘·eTT\T yÓTT<ä\>∑Tyêì‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~ (e÷j·Te\q)
Á|ü|+ü #·eTT˝À Á<äwºü ÁXÀ‘· ne⁄‘·÷ ª$X¯ó«&ÉTµ nqTù|s¡T dü+‘·]+∫ø=qï~. á $X¯ó«&˚
dü÷s¡´H˚Á‘ê~ düV‰ü j·TeTT‘√ »>∑‘T· qÔ T Á|üø±•+|üCdÒ Tü HÔ êï&ÉT. ø£qTø£ Ç‘·&TÉ ªdü«j·T+
CÀ´‹µ nqï dü+>∑‹ ‘˚*ø£>± ‘Ó*j·T<äT. Ç<˚ C≤„q+ dü«|üï+˝À düπs«+Á~j·÷\T
eT÷>∑y√sTTq|ü⁄&ÉT, dü÷sê´~ <˚e‘·\T ˝Òq|ü⁄&ÉT, ‘·q n$<ä´‘√ ‘·H˚ düs«¡ Á|ü|+ü #êìï
(ø£\˝À) Á|üø±•+|üCdÒ ÷ü Ô á ªdü«j·T+CÀ´‹µ á |ü⁄s¡Twüß&ÉT ª‘Ó»’ düT&ÉTµ ne⁄‘·THêï&ÉT.
Ç<˚ C≤„q+ düTwüß|æÔ˝À dü«|üï <Ó’«‘·+‘√u≤≥T düs¡«<Ó’«‘·eTT ˝Òì dæú‹˝À nC≤„Hêìï
Äq+<ëìï nqTuÛÑ$dü÷Ô ªªÁbÕE„&ɵµ ì |æ\Teã&ÉTqT. á eT÷&ÉT nedüú\T n$<ä´
e\q @s¡Œ&çq$. á Á‘·j÷· ìøÏ kÕøÏ>å ±qT, M{ÏøÏ nr‘·+>±qT ñqï ‘·TØj·T |ü⁄s¡Twüß&ÉT
øπ e\C≤„qs¡÷|ü⁄&ÉT ªªÁ|ü‘´· >±‘·àµµ. ÇB ñqï $wüjT· +.
Ç˝≤ ñ+fÒ ˙ eT‘êìøÏ y˚<ä düeTà‹ mø£ÿ&É ñ+~? ô|>’ ± y˚<ä $s√<Ûyä T˚ .
ÁX¯ó‘·T\T #ê˝≤kÕs¡T¢ ªªÁ|ü‘´· >±‘·à $C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÉTµµ nì #ÓbÕŒsTT. C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÓH’ ê
düsπ , n‘·&TÉ C≤„‘j · T˚ nq>± C≤„q<Ûsä à¡ + >∑\yê&˚ nqsê<äT. C≤„qeTT C≤„‘· ø±e≥+
≈£î<äs<¡ Tä . C≤„qy˚Tqj·÷´! C≤„‘· n+fÒ - eTiÏ ªªÄ‘·à C≤„‘j · T˚ ø±ì C≤„q+ ø±<äìµµ
m+<äTø£Hêïs¡T ‘·eTs¡T? nj·÷´! n˝≤>∑ì y˚TeT÷ nq&É+ ˝Ò<Tä . Ä‘·à C≤„qe÷Á‘·yT˚
ø±<ä T . C≤„ ‘ · >∑ ÷ &Ü ne⁄‘· T +<ä H êïeTT- nq>± Ä‘· à C≤„ q eTT C≤„ ì , nì
n+{≤eT+{≤sê?- ≈£î<äs<¡ Tä . ˇπø C≤„qeTT dü«s¡÷|üeTT, >∑TDeTT ø±e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
C≤„q ~«‘·«eTT nÁ|üd<æ e∆ä TT. ø£qTø£ |ü⁄s¡Twü X¯ãe› TT C≤„q, C≤„‘\· ≈£î düeT+>± yê&çHê
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 213
C≤„qy˚T Ä‘·à. dü‘´· yÓTqÆ Ä‘·à ªª$T<∏´ä µµ nsTTq ªªC≤„‘µ· µ >± e÷s¡<Tä . $T<∏´ä nsTTq C≤„‘·
dü‘·´yÓTÆq Ä‘·à ø±˝Ò&ÉT. Ä‘·à _ÛqïyÓTÆq<˚<Ó’Hê $T<∏ä´j˚T. ªªdü Ä‘êà ‘·‘·‡‘·´yéTµµ,
ªªn‘√q´<ës¡ÔyéTµµ nì ÁX¯ó‹. |ü⁄s¡Twü X¯ã›eTT kÕ<Ûës¡DeTT>± ˝Àø£+˝À ªeT>∑‘·q+µ
ñqïyêìøÏ / eT>∑yêìøÏ yê&ÉT‘ês¡T. á ˝Àø£Á|üd<æ ë∆seú¡ TT XÊÅdj Ô” T· #·sêÃìs¡jí ÷· ˝À¢
ñ|üjÓ÷>∑ |ü&É<äT. ªªqVæ≤yêõuÛÀ´yêõq+µµ nqï#√≥ ªyêõq+µ nqï |ü<ä+ ˝Àø£
Á|üd<æ y∆ä TÓ qÆ ªª>∑Ti¿eTTµµ nH˚ nsêúìï uÀ~Û+#·<Tä . ÇB |ü]dæ‹ú . n˝≤>±ø£ ˝Àø£ Á|üd~æ ì∆
ã{Ϻ |ü⁄s¡Twü X¯u≤›ìøÏ ªªC≤„‘µ· µ nsTTq Je⁄&ÉT nH˚ ns¡+ú #Ó|Œæ Hê e÷≈£î qwü+º ˝Ò<Tä .
C≤„‘· nsTTq |ü⁄s¡TwüßìøÏ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ ~ ªªÄ‘·àµµ j˚T. n<˚ e÷ eT‘·+. C≤„‘j · T˚ Ä‘·à.
C≤„‘j · TÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|ü+ Ä‘·à ø±<äT - nH˚ e÷≥ $ì |æ\\¢ T >∑÷&Ü qe⁄«‘ês¡T. Ç+ø±
MTs¡T #Ó|æŒq~ ªªH˚qT düTK+>± ìÁ~+∫‹ìµµ nH˚ |üsêeTs¡Ù˝À ªªnVü≤+µµ nH˚
|ü<ës¡úyÓTÆqyê&ÉT ªªdüTœµµ nì, ªC≤„‘·µ nì ‘Ó\TdüTÔqï<äHêïs¡T - nB ‘·ù|Œ.
nqTuÛeÑ ø±\eTTq ªªnVü≤+µµ nH˚ |üsêeTs¡Ùj˚T ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªH˚qTµ nH˚yê&˚ n|ü&ÉT
˝Ò&TÉ . ªnVü≤+µ n+fÒ ‘·eT eT‘·+˝À Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. n‘·&TÉ ªªdüTKy˚Tµµ. ø±ì ªªdüTœµµ
ø±&ÉT. n‘·ì dü«s¡÷|üyT˚ ªªdüTKeTTµµ. MT eT‘·+˝À n‘·ì <Ûsä à¡ yÓTqÆ ªªC≤„qeTTµµ düTwüß|æ˝Ô À
˝Ò<Tä . ø£qTø£ n‘·qT ªªC≤„‘µ· µ ø±&ÉT. dü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+e\qH˚ ªC≤„‘µ· ne⁄‘ê&É+fÒ
eTi=ø£ Á|üXï¯ . n|ü⁄&ÉT dü«s¡÷|üC≤„qy˚T ªC≤„‘µ· ne⁄‘·T+<ë?˝Òø£ dü«s¡÷|ü C≤„qeTTe\qH˚
ìÁ<ä˝Àì nC≤„qeTT (ˇfiËfls¡T>∑ì‘·qeTT) düTKeTT yÓTT<ä˝q’… $ Ä‘·à≈£î ø£\T>∑T‘êj·÷?
s¬ +&ÉTs¡ø±\T #·÷∫Hê, dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ C≤„qeTT C≤„HêÁX¯jT· + ne⁄‘·T+~. ø£qTø£
<Û]ä à nsTTq C≤„Hêìï ÄÁX¯sTT+∫q <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„q+ C≤„q+ ø±≈£î+&Ü m˝≤ b˛‘·T+~?
nsTT‘˚ ªªdüTwüß|æµÔ µ ˝À >∑÷&Ü Ä‘·à≈£î <Ûsä à¡ yÓTqÆ ªªC≤„q+µµ ñ+<ä+fÒ MT uÛ≤wü´+‘√H˚
MT≈£î $s√<Ûä+ edüTÔ+~. MT uÛ≤wü´+˝À Ä‘·àjÓTTø£ÿ <Ûäs¡àyÓTÆq C≤„qeTT ªª$wüj·T
Á|üø±X¯qy˚\˝Àµµ nq>± |òTü {≤~$wüj÷· \T ø£qã&˚ / $qã&˚ <äX˝¯ À |üì#˚dTü +Ô <äì
MTs¡T #ÓbÕŒs¡T. düTwüß|æ˝Ô À $wüj÷· \T Á|üø±•+#·e⁄ >∑<ë! ô|>’ ± Ä‘·à düTœ C≤„‘·
nsTT‘˚ n~ <äT'œ >∑÷&Ü ø±e#·TÃqT. nsTT‘˚ nsTT+~˝Ò nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ≈£L≥düT&ú q’Ó
Ä‘·à≈£î düTK<äT'U≤~ $ø±s¡eTT\+≥e⁄. n+‘˚>±ø£, Ä‘·à≈£î düTK+ <Ûäs¡àyÓTÆ‘˚ ªªH˚qT
düTK+>± ìÁ~+#êqTµµ nì m˝≤ n+{≤&ÉT. düTœqsTTq H˚qT ìÁ~+#êqT ` nHê*
>∑<ë! düTK+>± nH˚~ ÁøÏj÷· $X‚wDü +>± yê&ÜeT+{≤sê? ÁøÏjT· düTU≤ÁX¯jT· +>±<äì
düT<äs¡ÙHê#ês¡T´\yêπs nHêïs¡T >∑<ë! ø£qTø£ ªdüTK+>± |ü&ÉTø=HêïqTµ nqï#√≥
düTKs¡÷|ü⁄&ÉqsTTq H˚qT ìÁ~+#êqT nH˚ ns¡ú+ #ÓbÕŒ*. ˝Àø£+ e÷Á‘·+ á
n_ÛÁbÕj·T+‘√ nq≥+ ˝Ò<Tä . düTK+>± nì ÁøÏj÷· $X‚wDü +>±H˚ n+≥Tqï~. ˝Àø£+
124
214 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
$wüjT· + ‘Ó*j·Tì ø±s¡D+>± ` düTU≤ìï Ä‘·à<Ûsä à¡ +>± uÛ≤$düTqÔ ï~. »&ÉyTÓ qÆ düTKeTT
Ä‘·às¡÷|üyTÓ ˝≤ ne⁄‘·T+<äq e<äT.› C≤„qy˚T düTK+ ø£qTø£ - @ø±ø±s¡yTÓ qÆ Ä‘·àdü«s¡÷|üyT˚
Á|üø±•+|üCùÒ d~ >∑qTø£ ªC≤„qeTTµ nsTT+~. Äq+<ä »qø£+ ø£qTø£ ªdüTKµeTsTT+~.
düTK+ düTK »qø£+ m˝≤ ne⁄‘·T+<äqe<äT.› C≤„q+ C≤„q»qø£yTÓ qÆ ≥¢e⁄‘·T+~. n~e÷Á‘·+
m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+<ä+{≤sê? - |ü<ës¡úC≤„qeTT yêø±´s¡úC≤„Hêìï ø£*–+∫q≥T¢
ø£\T>∑T‘·T+~. ø£qTø£ ì]«ø£\Œø£yÓTÆq ì‘·´C≤„qeTT dü$ø£\Œø£yÓTÆq eè‹ÔC≤„qeTTqT
ø£*–+∫q≥T¢ ì]«ø£\Œø£yTÓ qÆ ì‘·´düTKeTT dü$ø£\Œø£yTÓ qÆ eè‹Ô düTKeTTqT ø£*–+#·TqT.
Çø£ düT<äsÙ¡ qT\yês¡T #Ó|Œæ q eTs√e÷≥ ªª@MT ms¡T>∑qTµµ nì nC≤„qeTTq≈£î kÕøÏ>å ±
ñqï≥T¢ #Óù|Œyê&ÉT nC≤„HêìøÏ ÄÁX¯jT· +>± ñqï ªªH˚qTµµ qT n+^ø£]+#·e\dæq<˚
nì - n~j·TT nj·TTø£yÔ T˚ . nC≤„q kÕøÏ>å ± düTwüß|æ‘Ô √ qTqï~ ÁbÕE„&˚ nì y˚TeTT
#ÓbÕŒeTT. nVü≤+ø±s¡eTT ø±<äT - ø£qTø£ nC≤„HêìøÏ ÄÁX¯j·TyÓTÆq~ ÁbÕE„&˚. Çø£
sêe÷qTC≤#ês¡T´\yês¡T ªªH˚qT ms¡T>∑T<äTqTµµ nì ªH˚qTµ ≈£î ns¡yú TÓ qÆ C≤„‘j
· T˚ düTwüß|æ˝Ô Àq÷
ekÕÔ&HÉ êïs¡T - nB ‘·ù|Œ. ‘Ó*dæø=H˚ düeTj·T+˝À nVü≤+ø±s¡eTT+fÒ ªH˚HsÓ T¡ >∑T<äTqTµ
nH˚ nqTø=+{≤&ÉT. Ç+ø=ø£e÷≥ yês¡Hêïs¡T ªª>±&ÛÉ ìÁ<ä˝À C≤„q+ ìùw~Û+|üã&ÉT‘·T+~.
C≤„‘e· ÷Á‘·eTT ø=qkÕ>∑T‘ê&ÉTµµ nì - n~ |æ∫Ãe÷≥. ªªHê≈£î @MT ‘Ó*j·T<äTµµ nH˚
nC≤„qeTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q ªC≤„qeTTµ qï~ >∑<ë! n~ ˝Ò<ä+fÒ ªìÁ<ä˝Ò∫qyêì
nqTuÛ÷Ñ ‘·T˝ÒMµ ˝ÒqfÒ.¢ C≤„‘· nsTTq nVü≤+ø±s¡+ ø=qkÕ>∑<ìä Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT.
ªªdüTwüß|æµÔ µ ˝Àq÷ nVü≤eTs¡yú TÓ qÆ nVü≤+ø±s¡eTT ø=qkÕ>∑TqT-
nH˚ sêe÷qT»eT‘· ìsêø£sD¡ eTT-
nj·÷´! ªªìÁ<ä˝À qqTï H˚qT ms¡T>∑qTµµ - nì ìÁ<ä˝Ò∫q ‘·sê«‘· #˚ùd
|üsêeTs¡ÙqTã{Ϻ düTwüß|æÔ˝À ñqï C≤„‘· ªH˚qTµ nH˚ Je⁄&˚ / nVü≤+ø±s¡y˚T - nì
sêe÷qT»yê<äeTT - düe÷:- n˝≤ ø±<äT. MTs¡T #Ó|Œæ q |üsêeTs¡Ù˝ÀH˚ n|ü⁄&ÉT ªH˚qTµ
nH˚ nVü≤+ø±s¡+ ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüT+Ô ~. ªªH˚qT Ç+{À¢ ≈£î+&ÉqT #·÷&É˝<Ò Tä µµ nqï e÷≥qTã{Ϻ
|òTü {≤qTuÛeÑ + ñqï<äì ø£qTø£ |òTü ≥+ ñqï<äì #Ó|Œü >∑\e÷? Á<äwºü nsTTq |ü⁄s¡Twüßìø£qï
|òTü ≥+ _Ûqï+>± ñqï~ >∑<ë! n+fÒ Çø£ÿ&É >∑÷&Ü ªªqqTïµµ nH˚ |ü<+ä #˚‘· #Ó|Œü ã&çq
nVü≤+ø±s¡eTT >∑÷&Ü ÁbÕE„ì ø£qï _ÛqïeTT>± ñqï~ ø£<ë! ªªqqTï, H˚qTµµ á s¬ +&É÷
$&ç $wüj·÷\T ø±e⁄. á ¬s+&ç+{Ï ns¡ú+ nVü≤+ø±s¡y˚T. n+‘˚>±ì qqTï -
nVü≤+ø±s¡eTT, H˚qT - ÁbÕE„&TÉ ø±<äT - nì nqsê<äT. @eT+fÒ - düà]+#˚ düeTj·T+˝ÀH˚
nVü≤+ø±s¡eTT+≥T+~ >±ì ìÁ<ëdüTU≤qTuÛeÑ düeTj·T+˝À nVü≤+ø±s¡+ ñ+&É<Tä nì
#Ó|Œü ã&ç+~. ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À |òTü ≥+ ˝ÒqfÒ¢ nVü≤+ø±s¡eT÷ ˝Ò<Tä . ø£qTø£H˚ ÁbÕE„q≈£î
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 215
Ä nVü≤+ø±sêqTuÛeÑ eTT ˝Ò<Tä . ÁbÕE„&TÉ ªnVü≤+ø±s¡+µ (H˚qT nH˚ dæ‹ú ) düTwüß|æ˝Ô À
˝Ò<ìä >∑eTì+∫ C≤>∑sD¡ ø±\+˝À $X¯«Je⁄&Ó’ n<˚ $wüj÷· ìï ªªqqTï >∑÷&Ü H˚HsÓ T¡ >∑qTµµ
nì düà]kÕÔ&TÉ . ˝Ò<+ä fÒ n‘·ìøÏ ‘·q nqTuÛeÑ + ‘·q≈£î ˝Òøb£ ˛e≥+ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªª|òüT≥+ ˝Ò<äTµµ nqïyê&ÉT |òüT{≤uÛ≤yêìï nqTuÛÑ$+#ê&Ü? ˝Ò<ë?
yÓTT<ä{|Ï øü +å£ düeTà‘·yT˚ . s¬ +&Ée|üø+å£ ‘·|ü . nqTuÛ$Ñ +#·≈î£ +&Ü nq>± ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
ª|òTü ≥+µ ˝Ò<ìä m˝≤ #Ó|⁄ü ‘ê&ÉT? n˝≤π> ªªqqTï H˚HiÓ T>∑qTµµ nqïyê&ÉT ªªH˚qT ˝Òqìµµ
‘Ó*dæ nHêï&Ü? ‘Ó*j·Tø£ nHêï&Ü? yÓTT<ä{|Ï øü +å£ ˝À ªH˚qTµ nH˚yê&˚ ªH˚qTµ ˝Òøb£ ˛e{≤ìï
m˝≤ ‘Ó*dæø=q>∑\&ÉT? ‘·q nuÛ≤e+ ‘·H˚ m˝≤Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ ? Á>∑V≤æ +#˚ ªH˚qTµ ñqï|ü⁄&ÉT
Á>∑Væ≤+|ü<ä–q ªH˚qTµ ñ+&É<äT. Á>∑Væ≤+|ü<ä–q ªH˚qTµ ñqï|ü⁄&ÉT Á>∑Væ≤+#˚ ªH˚qTµ
ñ+&É&ÉT. ¬s+&Ée|üø£å+˝À ‘Ó*j·Tì <ëìì m˝≤ düà]kÕÔ&ÉT? ø£qTø£ ªH˚qTµ nqã&˚
nVü≤+ø±s¡+ø£qï y˚ss¡ TTq<˚<√ ˇø£{Ï ªH˚qTµ jÓTTø£ÿ nuÛ≤yêìï (H˚qT ˝ÒqT) >∑T]ÔdTü +Ô <äì
n+^ø£]+#ê*. á nuÛ≤yêìï >∑T]Ô+∫qyê&ÉT eTi…es√ø±<äT. ªªÁbÕE„&µ˚ µ Ä$<Û+ä >±
düTwüß|æ˝Ô À>∑÷&Ü nqTuÛeÑ +>∑\ ÁbÕE„&TÉ $T>∑T\T‘ê&ÉT. øπ e˝≤qTuÛeÑ + ø±<äT. eTTøÏ˝Ô À
e÷Á‘·yT˚ øπ e˝≤qTuÛeÑ eTT $T>∑T\T‘·T+~. düTwüß|æ˝Ô À ÁbÕE„&TÉ nqTuÛ$Ñ ‘·>± $T>∑T\T‘ê&ÉT.
nsTTHê nVü≤+ø±s¡eTT C≤„‘· nì, ÁbÕE„q≈£î nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªC≤„‘µ· ø±<äì
- n_ÛÁbÕj·T+. n+<äT#˚‘· düTwüß|æ˝Ô À C≤„qeTT $T>∑T\T‘·T+<äì #ÓbÕŒeTT. m˝≤>∑+fÒ,
düTwüß|æìÔ |üse¡ ÷s¡<ú Xä >¯ ± #Ó|Œæ q≥T¢. ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À nVü≤eTs¡yú TÓ qÆ ªnVü≤+ø±s¡eTTµ
ø£qã&É<äT.
nj·÷´! düTwüß|æ˝Ô À nVü≤eTs¡yú TÓ qÆ (H˚qT nqTø=H˚) nVü≤+ø±s¡eTTqï~. ø±ì
<ëì nqTuÛeÑ + ˝Ò<Tä - düe÷:- n˝≤ø±<äT. ªH˚qTµ nH˚ nqTuÛeÑ + me]øÏ ˝Ò<Tä .
ªH˚qTµ nqã&˚ ˝Ò<ë ªH˚qT, H˚qTµ nqTø=H˚ nVü≤+ø±sêìø±? yπ̊s<ëìø±? Á|ü<∏äeT
|üø+å£ ˝À ªªH˚qTµµ nH˚ nqTuÛeÑ +˝Ò<ìä (nqTuÛyÑ êuÛ≤e+) ªH˚qTµ≈£î ‘Ó\TkÕ, ‘Ó*j·T<ë?
düTwüß|æ˝Ô À ªªH˚qTµµ ≈£î / nVü≤+ø±sêìøÏ ªª‘·q - |üsµ¡ µ nH˚ C≤„qy˚T ñ+&É<Tä . n{Ïyº êìøÏ
nqTuÛyÑ êuÛ≤e+ e÷Á‘·+ m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? ‘Ó*ùd neø±X¯+ ñ+<ä+fÒ yêìøÏ ªª‘·qqT
‘êqT ‘Ó*j·Tq+‘·µµ (ìÁ<ä) dæ‹ú m˝≤ ñ+≥T+~. ‘·qqT ‘êqT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ ‘·qø±
nqTuÛÑyêuÛ≤e+ m˝≤ ‘Ó\TdüTÔ+~. ~«rj·T|üø£å+˝À ‘Ó*j·Tì $wüj·÷ìï m˝≤
n+^ø£]kÕÔ&TÉ . nVü≤+ø±s¡+ ø£qï y˚s¬ q’ eTi=ø£ìøÏ (ÁbÕE„&TÉ ) ªªnVü≤eTsêúqTuÛeÑ +µµ
˝Ò<ìä n+fÒ n~ e÷eT‘·yT˚ . nj·÷´! ªªqqTï H˚qT ms¡T>∑ø£ b˛‹ìµµ (e÷eTVü≤+
qC≤„‘·yêHé) Ç+<äT˝À ªqqTïµ nqï#√≥ C≤>∑s¡D≤edüú˝ÀqTqï ªC≤‹µ yÓTT<ä\>∑T
$wüj÷· \‘√ >∑÷&çq ªH˚qTµ nì ns¡+ú . ªH˚qTµ nqï |ü<eä TT ø£sÔ¡ ©qyÓTqÆ <äX˝¯ À qTqï
125
216 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dæ‹ú ì #Ó|⁄ü +Ô ~. dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ªH˚qTµ nqï nqTuÛeÑ + e÷Á‘·yT˚ ñqï ªH˚qTµ (ndüà<äs+ú¡ )
nì ns¡+ú . - düe÷:- n˝≤ø±<äT. ø£s>Ô¡ ± ñqï ªH˚qTµ ìÁ<ëq+‘·s+¡ ìÁ<ëdæ‹ú ì düà]kÕÔ&TÉ .
yê&ÉT ìÁ<ëq+‘·s+¡ nq>± C≤>∑sD¡ <äX˝¯ À MTs¡T #Ó|Œæ q $<Û+ä >± nq>± ©qyÓTqÆ
dæ‹ú ˝À kÕ«qTuÛeÑ + e÷Á‘·+ ø£*– ñ+&É&TÉ . nj·÷´! düTwüß|æ˝Ô À nqTuÛeÑ + e÷Á‘·yT˚
>∑\ Hê≈£î C≤‹ yÓTT<ä\>∑T <Ûsä êà\T >∑\ ªH˚qTµ nqT nqTuÛeÑ + ˝Ò<ìä ìÁ<ëq+‘·s+¡
|üsêeTs¡Ù ø£\T>∑T‘·T+~ ø£qTø£ ªH˚qTµ nqTq~ nqTuÛeÑ s¡÷|ü+ e÷Á‘·yT˚ - düe÷:-
nqTuÛeÑ + e÷Á‘·yT˚ >∑\ á ªH˚qTµ mes¡T? - nVü≤+ø±s¡ düV≤æ ‘·T&Ü? nVü≤+ø±s¡
s¡V≤æ ‘·T&Ü? Á|ü<eä∏ T|üø+å£ ø±<äT. nqTuÛeÑ e÷Á‘·+ >∑*– ñ+&É≥+ - nVü≤+ø±s¡eTT
>∑÷&Ü ø£*– ñ+&É≥+ nH˚ á s¬ +&ÉT <Ûsä à¡ eTT\T ˇø£ÿ#√≥ ≈£î<äse¡ ⁄. ~«rj·T|üøeå£ T÷
ø±<äT. düTwüß|æ˝Ô À nVü≤+ø±s¡eTT+≥T+ <äì b˛<äì ˙y˚ #ÓbÕŒe⁄ ø£qTø£. ø£qTø£ nqTuÛeÑ +
‘·|Œü @$T ˝Òì Ä‘·à≈£î nVü≤+ø±s¡+ ñ+≥T+<äì b˛<äì #Ó|Œü ≥+ ˙ e÷≥qT ˙y˚
ø±<äq≥y˚T ne⁄‘·T+~. n<˚ yê´|ò÷ü ‘·eTT.
ªªnVü≤+ nq>± nVü≤+ø±s¡yT˚ µµ - n~ eTTøÏ˝Ô À q•düT+Ô ~ -
nj·÷´! düTwüß|æ˝Ô À ªnVü≤+µ uÛ≤eq q•+#·<Tä . ø±ø£b˛‘˚ C≤‘ê´~ $X‚wuü ≤Û eq\T
nq>± H˚qT Áu≤Vü≤àDT&ÉqT, eTqTwüß´&ÉqT yÓTT<ä˝q’… $ ñ+&Ée⁄. n+<äT#˚‘· e÷Á‘·yT˚
y˚TeTT nqTuÛeÑ + e÷Á‘·yT˚ ñ+≥T+<ä+{≤eTT. (nq>± H˚qT nH˚ kÕe÷q´ uÛ≤eq,
nqTuÛeÑ + Ç$ e÷Á‘·+ ñ+{≤sTT. H˚qT |ò˝ü ≤Hê nqï $X‚wuü ≤Û eq\T+&Ée⁄ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
- düe÷:- n˝≤ø±<äT. düTwüß|æ˝Ô À MTs¡T #Ó|Œæ q $X‚cÕqTuÛyÑ ê\T ˝Òøb£ ˛e#·TÃqT. m≥Te+{Ï
nVü≤+uÛ≤eeTTqï~? #Ó|üŒ+&ç. H˚qT nqTuÛÑes¡÷|ü⁄DÏí - nqï nVü≤+uÛ≤eq? H˚qT
C≤„‘q· T - nqï uÛ≤eq? H˚qT düTœì - nqïuÛ≤eq? ˝Òø£ ªqqTï H˚qT ms¡T>∑qT? `
nqï uÛ≤eq? Ç+<äT˝À @ s¡øy£ TÓ qÆ ªuÛ≤eq\Tµ ˝Òøb£ ˛‘˚ Çø£ düTwüß|æ˝Ô À ø=qkÕ–q
ªnVü≤+µ @$T{Ï? ø£qTø£ ªH˚qTµ nqã&˚ nVü≤+ø±s¡+ n<˚ ∫<ëuÛ≤düT&ÉT nqã&ÉT
kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT düTwüß|æ˝Ô À ñ+&ÉH˚ ñ+&É<Tä . - nj·÷´! n˝≤π>. ø±ì C≤„‘· nsTTq
nVü≤+uÛ≤e+ ñ+≥T+~. nC≤„HêìøÏ kÕøÏ>å ± ˇø£{Ï ñ+&É≥+ MT≈£L düeTà‘·yT˚ . kÕøÏå
n+fÒ nC≤„Hêìï >∑eTìdüTqÔ ï≥T¢ >∑<ë! ø£qTø£ kÕøÏå nq>± ªªC≤„‘µ· µ nsTTq nVü≤+ø±s¡+
ñqï~. - düe÷:- ì»y˚T dü+kÕs¡ / Á|ü|ü+#· e´eVü‰s¡eTTqï+‘·es¡≈£î ªªÄ‘·à -
C≤„‘j · T˚ µµ nì y˚TeTT |ü\Te÷s¡T¢ #ÓbÕŒeTT. C≤„qdü«s¡÷|üyTÓ qÆ Ä‘·àj·T+<äT CÒj „ T· yÓTqÆ
Á|ü|+ü #êìï ø£*Œ+∫q≥T¢>± e÷j·÷ X¯øj ÔÏ T˚ ªC≤„‘µ· qT >∑÷&Ü ø£*Œ+∫+~. kÕuÛ≤düyTÓ qÆ
nVü≤+ø±s¡+ ˇø£ C≤„‘.· nVü≤+ø±s¡+‘√ ø£*dæq Ä‘·à ˇø£ C≤„‘.· n˝≤π> nC≤„q+‘√
>∑÷&çq Ä‘·à ˇø£ C≤„‘.· Ç˝≤+{Ï dü+ã+<Ûë\T ˝Òì ªÄ‘·àµ, C≤„qy˚T. C≤„‘· ø±<äT. CÒj „ T· +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 217
- Ä dæ‹ú ˝À - ñ+&É<Tä ø£qTø£. e÷j·÷düV≤æ ‘·T&Óq’ Ä‘·àj·T+<˚ CÒj „ T· yÓTqÆ Á|ü|+ü #·+
ø£*Œ‘·+. ø±>± kÕsê+X¯+ Ç~.
edüT‘Ô '· C≤„qy˚T Ä‘·à. e÷j·Te\q ªC≤„‘µ· ne⁄‘ê&ÉT. C≤>∑sD¡ +˝ÀqT dü«|üï+
˝ÀqT nVü≤+ø±s¡+ ‘√&ÉT+≥T+~. ø£qTø£ ªÄ‘·àµ C≤„‘· ne⁄‘·T+~. düTwüß|æ˝Ô À n$<ä´
‘√&ÉTe\q C≤„‘· ne⁄‘·T+~. nVü≤+ø±s¡+ düTwüß|æ˝Ô À ñ+&É<Tä . n$<ä´ $T>∑T\T‘·T+~.
Ç˝≤ dü+kÕs¡e´eVü‰s¡eTTqï+‘·es¡≈î£ @<√ ˇø£sø¡ +£ >± C≤„‘j · T˚ ø£qTø£ ªªkÕø°å #˚‘ê,
dü*\ @ø√Á<äcÕºµµ nì ªªHêH√´‘√dæÁÔ <äcÕºµµ yÓTT<ä˝q’… ÁX¯ó‘·T\T dü]b˛‘êsTT. nHê‘·à˝…q’
<˚ùV≤+Á~j·÷<äT\‘√ n<Ûë´düe\q e∫Ãq C≤„‘·è‘·«+ $T<∏ä´. C≤„qy˚T Ä‘·à. ªdü‘·´+
C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤à+, $C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤ൠnì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|Œü ≥+ dü]b˛‘·T+~.
Ä‘·à‘ê<ë‘·à´+ e\q »&ÜVü≤+ø±s¡+ >∑÷&Ü ªªC≤„‘µ· µ ne⁄‘·T+~. nVü≤+ø±s¡+ jÓTTø£ÿ
ªC≤„‘è· ‘·«eTTµ $T<∏´ä - nì #Ó|Œü sê<äT. m+<äTø£+fÒ nVü≤+ø±s¡eTT >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T.
nVü≤+ø±s¡eTT ñqï+‘·es¡≈î£ <ëì C≤„‘è· ‘·«+ ñ+≥T+~. á s¬ +&É÷ m+‘· dü‘ê´˝À
n+‘˚ $T<∏ä´\T. n+‘˚>±ì nVü≤+ø±s¡+ dü‘·´eTT - <ëì C≤„‘·è‘·«+ $T<∏ä´ nì
m+‘·e÷Á‘·+ #Ó|Œü sê<äT. Ä‘·à dü‘´· + nVü≤+ø±sê~ø£+ $T<∏´ä . ø±>± ª$T<∏´ä µ nsTTq
C≤„‘è· ‘·«+ >∑\~ nVü≤+ø±s¡eTT. Ä‘·à C≤„qeTT e÷Á‘·yT˚ . C≤„qeTT Ä‘·àjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTT
- >∑TDeTT ø±<äT. ñbÕ~Ûìã{Ϻ e÷Á‘·yT˚ ªÄ‘·àµ C≤„‘.· n˝≤ø±<äT. Ä‘·à düV≤ü »+>±H˚
C≤„‘· nì n<Ó«’ ‘˚‘s· T¡ \yê<äeTT. düTwüß|æ˝Ô À ndü\T ªnVü≤+µ ø±s¡+ ˝Ò<ìä n<Ó«’ ‘·T\T.
$X‚cÕVü≤+ø±s¡+ ˝Ò<Tä >±ì kÕe÷Hê´Vü≤+ø±s¡+ ñ+≥T+<äì Ç‘·sT¡ \T. ∫<ëuÛ≤dü+e\q
nVü≤+ø±s¡+ C≤„‘· nì y˚TeTT. ∫‘·T≈Ô î£ ÄuÛ≤düyT˚ ˝Ò<ìä , nVü≤+ø±s¡eTT »&ÉeTì Ç‘·sT¡ \T.
á n+X¯eTT\ìï $yê<äÁ>∑kÕÔ\T. ø£qTø£ Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ $#ê]+#êeTT.
ªªnVü≤+µµ n+fÒ nVü≤+ø±s¡eTT - eTTøÏ˝Ô À nVü≤+ø±s¡+ ñ+&É<Tä .
yÓ÷ø£<å Xä ˝¯ À nVü≤eTs¡eú TT nsTTq nVü≤+ø±s¡+ ø=qkÕ>∑THê? ˝Ò<ë? nqï
$#ês¡D. Ç+<äT˝À nVü≤+ø±s¡+ n˝≤π> ñ+≥T+<äì sêe÷qT»eT‘·eTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
yÓ÷ø£<å Xä ˝¯ À ªªnVü≤+µµ ñ+&É<+ä fÒ n~ eTè<äTyÓq’ e÷≥ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ yÓ÷ø£+å
n+fÒ Ä‘·àHêX¯+ - nì #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. ªnVü≤+µ n+fÒ ªÄ‘·àµ. á sêe÷qT»eT‘·+
j·TTø£+Ô ø±<äT. ªnVü≤+µ nH˚ H˚qT nVü≤+ø±s¡+. n~ Ä‘·àø±<äT. n~ ˇø£ Á>∑+~∏.
X¯Øsê<äT\≈£î Ä‘·à≈£î |ü&qç ˇø£ eTT&çe+{Ï~. n~ q•+#·≥y˚T yÓ÷ø£eå TT. Ä‘·à yÓ÷ø£+å ˝À
ñ+≥T+~ >±ì mø£ÿ&çøÏ b˛<äT. ø£qTø£ Ä‘·à HêX¯q+ ˝Ò<Tä . nj·÷´! ªnVü≤+µ n+fÒ
Ä‘·àj˚T - C≤„q+ <ëì <Ûsä à¡ + ø£<ë! nVü≤+ b˛‘˚ Ä‘·à b˛sTTqfÒ.¢ - düe÷:- C≤„qy˚T
Ä‘·àdü«s¡÷|üeTì nH˚øk£ Õs¡T¢ y˚<+ä #Ó|Œæ +~. ªªnVü≤+µµ Ä‘·àø±<äT. <ëìøÏ <Ûsä à¡ eTì
126
218 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó|Œæ q C≤„qeTT n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô C≤„qy˚T. n~ n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ y˚T ø±ì Ä‘·à<Ûsä à¡ +
ø±<äT. eTTøÏ˝Ô À n+‘·'ø£sD¡ + ñ+&É<Tä . ªªHê≈£î ‘Ó\TdüT - nqï C≤„q+ Hê≈£î ø£*–+~µµ
nqï uÛ≤eq Bì˝Àì C≤„qeTT, <ëìø±ÁX¯jT· yÓTqÆ nVü≤+ø±s¡+ - á s¬ +&ÉT ∫<ëuÛ≤düTì
ÄÁX¯sTT+∫ e∫Ãq$. ø£qTø£ ªH˚qTµ jÓTTø£ÿ <Ûäs¡à+>± e∫Ãq C≤„q+ eè‹ÔC≤„qy˚T.
Bìø±ÁX¯jT· +>± ñqï ªH˚qTµ - nVü≤+ø±s¡yT˚ . ø£qTø£ C≤„qeTT Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT. ì‘·´C≤„qeTT
#Ó’‘·q´eTT. n~ Ä‘·àj˚T. Ä‘·à<Ûäs¡àeTT ø±<äT. nHê‘·à <Ûäs¡àeT÷ ø±<äT. n~
Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT.
sêe÷qTE\yês¡T #Ó|Œæ q<˚ eTs=ø£{Ï ªªH˚qT <äT'œìµµ nì me&ÉT ªÄ‘·àqTµ
|üsêeT]ÙdüTHÔ êï&√ yê&˚ <äT'K ìeè‹Ôø√dü+ kÕ<Ûqä #˚kÕÔ&TÉ . ∫es¡≈î£ yÓ÷ø£<å Xä ˝¯ À ‘·H˚
$T>∑\qì ‘Ó*ùdÔ yê&ÉT yÓ÷ø£+å dü+>∑‘˚ m‘·&Ô TÉ . <ëìe\q yÓ÷ø£+å Á|üe÷Ds¡V≤æ ‘·+
ne⁄‘·T+~ - Ç~ j·TTø£eÔ TT ø±<äT. ≈£L≥düú #Ó‘’ q· ´eTT n~ÛcÕ˜q+ nq>± Ä<Ûës¡eTT.
<ëìj·T+<äT ªnVü≤+ø±s¡+µ ø£*Œ+|üã&çq~. <ëì˝À ª∫‘·TÔµ Á|ü‹_+_+∫+~. á
eT÷&ÉT ø£*dæ ªnVü≤+µ nH˚ Je⁄&Ée⁄‘ê&ÉT. ø±>± <äT'Ke+‘·T&ÉT ª<äT'KHêXÊìøÏ
Á|üj·T‹ï+∫q≥T¢, kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡+‘√ >∑÷&çqyê&ÉT kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡ HêX¯HêìøÏ
Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ . Ç<=ø£ |üøeå£ TT. n~ÛcÕ˜q #Ó‘’ q· ´eTT n+<äT ø£*Œ‘·yTÓ qÆ nVü≤+ø±s¡eTT.
á s¬ +&ÉT ø£*dæ Je⁄&ÉT nVü≤+ø±s¡HêX¯HêìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ . Ç~ eTi=ø£ |üøeå£ TT.
ªªnVü≤+ø±s¡eTT n+<ä* ∫Å‘·Œ‹_+ãeTTµµ - á ¬s+&ÉT Je⁄&ÉT. ÄuÛ≤düT&Ó’q M&ÉT
_+ã+‘√ @ø£+ ø±e{≤ìøÏ nVü≤+ø±sêìï b˛>=≥Tºø=+{≤&ÉT - Ç~ Ç+ø=ø£ |üøeå£ TT.
Ç+<äT˝ÀH˚ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡T&Óq’ Je⁄&ÉT, ‘·q n~ÛcÕ˜q #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü+>± ñ+&É{≤ìøÏ
Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ - nì nyê+‘·s|¡ øü eå£ TT. á |üø+å£ ˝ÀH˚ ªÄ‘·àHêX¯qyê+#Ûµ· nH˚ <√wü+
ñqï<äì Äπø|å Dü e∫Ã+~. ø±ì n˝≤+{Ï <˚MT ˝Ò<Tä . ñ‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT nVü≤+ø±s¡+
(n$<ä´˝À uÛ≤>∑+>±) n~ÛcÕ˜q #Ó’‘·q´ s¡÷|ü+‘√H˚ ñqï~. n~ |ü⁄{Ϻ $&çe&ç+~.
eTs¡\ ‘·q e÷eT÷\T dæ‹ú øÏ b˛yê\qTø=q≥+ Ä‘·àHêX¯q+ ø±<äT. ÁãVü≤ày˚T ‘·q
n$<ä´‘√ Je⁄&Ó’ eTs¡\ Je‘·«+ b˛>=≥Tºø=Hê\ì Á|üjT· ‹ïdüT+Ô <äì eTs=ø£ |üøeå£ TT.
Ç˝≤ nH˚ø£ |ü<‘∆ä T· \T ÁbÕNq Á>∑+<∏ë\˝À ñHêïsTT. n$ $düsÔ u¡ j ÑÛ T· +e\q dü«\Œ+>±
#ÓbÕŒeTT. yÓTT‘·+Ô MT<ä Je⁄q≈£î nVü≤+ø±s¡+‘√ dü+ã+<Û+ä e\q ªªH˚qTµµ nH˚ ªeTT&çµ
@s¡Œ&ç+~. ÁãVü≤à$<ä´e\q n~ düeT÷\+>± b˛‘˚ düV≤ü »dæ‹ú nsTTq ªªÁãVü≤àuÛ≤e+µµ
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. n<˚ yÓ÷ø£eå TT. Je⁄q≈£î JeuÛ≤e+ kÕ«uÛ≤$ø£+ ø±<äT. n~ eT<Û´ä ˝À
e∫Ã+~. _Û\¢ ≈£îe÷s¡T&ÉT>± ô|]–q sê»≈£îe÷s¡T&ÉT ‘êqT ì»+>± sê»≈£îe÷s¡T&Éqì
_Û\T¢&qÉ T>±<äì ‘Ó*dæø=ì _Û\¢ y˚w+ü e<ä* sê»y˚w+ü <ë*Ãq≥T¢>± Ç~ #ÓbÕÔsT¡ . <˚V≤ü +˝À
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 219
Á|üy•˚ +∫q ÁãVü≤ày˚T Je⁄&Ó’ ∫es¡≈î£ <˚V‰ü Vü≤+uÛ≤eqe<ä* ÁãVü≤à+>± $T>∑\≥+ düV≤ü »y˚T
ø£<ë! ªªnH˚q Jy˚Hê‘·àHêqTÁ|ü$X¯´-µµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~.
nj·÷´! _Û\¢ ≈£î\+˝À ô|]–q sê»≈£îe÷s¡TìøÏ ‘·HeÓ s√ ‘Ó*j·Tø£eTT+<äT
‘·qMT<ä _Û\u¢ ≤Û eq ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì ÁãVü≤àeTTq≈£î JeuÛ≤eq m˝≤ edüT+Ô ~?-
düe÷:- nC≤„q+ / e÷j·T / n$<ä´ e\q n˝≤ ø±e≥+ düV≤ü »y˚T ø£<ë! e´eVü‰s¡
eTTqï+‘·ei≈£î ÁãVü≤à+ nC≤„q+‘√≈£L&ç ñ+≥T+~ >∑<ë! ˝Ò<ë ÁãVü≤à+ Je⁄&ÉT>±
ø±e≥+ ‘·|Œü sTTHê e÷≈£î qwü+º ˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+ yêdüeÔ +>± Je⁄&Óq’ ≥T¢ y˚TeTT #Ó|Œü ≥+
˝Ò<Tä >∑<ë! øπ e\+ e÷j·Te\qH˚ »s¡T>∑T‘·Tqï~. e÷j·T @<ÓH’ ê #˚jT· >∑\<äT. kÕúDTe⁄
(yÓTT<äT›) |ü⁄s¡Twüß&ÉT>± s¡E®e⁄ düs¡Œ+>±, Äø±X¯+ ˙\+>±, ìÁ~+#·Tyê&ÉT n&É$˝À
ô|<ä|› ⁄ü *>± ø£ì|æ+∫q≥T¢ ÁãVü≤à+ Je⁄&ÉT>± ø±e#·TÃqT. ø£qTø£H˚ e÷j·÷eTj·TyÓTqÆ
Je‘·«+ $<ä´‘√ ‘=\>∑T‘·T+~. dü‘´· + ‘=\–b˛<äT. ‘=\–Hê C≤„q+‘√ ‘=\>∑<Tä .
ã+<Û+ä $T<∏´ä nsTT‘˚ yÓ÷ø£eå T÷ $T<∏´ä j˚T ne⁄‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£
Je⁄&ÉT ‘·q≈£î eT<Û´ä ˝À e∫Ãq Je‘ê«ìï b˛>=≥Tº ø=ì düV≤ü »ÁãVü≤àuÛ≤e+ bı+<ä{≤ìøÏ
Á|üjT· ‹ï+#·≥+ kÕ<Û´ä y˚T. ø£qTø£ XÊÅd+Ôü Á|üe÷D+ ne⁄‘·T+~.
sêe÷qT»e#·q+ eTi=ø£{Ï ªªeTTøÏÔ˝ÀHÓ’Hê Ä Á|ü‘·´>±‘·à ªH˚qTµ nH˚
Á|üø±•düT+Ô ~µµ - nì. nB ‘·ù|Œ. düTwüß|æ˝Ô ÀH˚ ªH˚qTµ nì düTŒ¤sD¡ ˝Ò<Tä . Çø£ n+‘·øq£ ï
$T+∫q eTTøÏ˝Ô À ªH˚qTµ m˝≤ edüT+Ô ~? dü+kÕÿs¡s÷¡ |ü+>± ªnVü≤+µ nH˚~ ìÁ<ä yÓTT<ä˝q’…
yêì˝À ñ+≥T+~. eTTøÏ˝Ô À nC≤„q+‘√düV‰ü nVü≤+ø±s¡+ HêX¯q+ ne⁄‘·T+~. Ç+‘˚>±ø£,
øπ e˝≤Vü≤+ø±s¡+ m|ü&É÷ ˝ÒH˝˚ <Ò Tä . düs«¡ Á‘· H˚qT ªªH˚qT ms¡T>∑T<äTqT, H˚qT #·÷#Ó<qä T,
H˚qT $HÓ<qä Tµµ nì $•wüyº TÓ qÆ nVü≤+ø±s¡yT˚ ø£qã&ÉT ‘·Tqï~. Ç~ eTTøÏ˝Ô À ˝ÒH˝˚ <Ò Tä .
<˚ùV≤+Á~j·÷<äT\T yê{ÏÁøÏj·T\T n|ü⁄&ÉT ˝Òe⁄ >∑<ë! Ç+‘˚>±ø£, eTTøÏÔ˝À ªnVü≤+µ
ñ+fÒyê&ÉT ‘·qT nqTuÛÑ$+∫q dü+kÕs¡ <äT'U≤ìï düà]+∫rs¡T‘ê&ÉT. ø£qTø£ eTTøÏÔ
|ü⁄s¡TcÕs¡yú T˚ ø±<äqï |ü]dæ‹ú edüT+Ô ~. e÷j·T nH˚ ;»+ >∑\ düTwüß|æj Ô T· +<˚ ˝Òì
ªnVü≤+µ ìØ®e / ì]«ø£\Œ düe÷~ÛjT· +<äT m˝≤ ñ+≥T+~? düTwüß|æ˝Ô À nVü≤+ø±s¡eTT+<äH˚
Á|üX‚ï ˝Ò<äT. ªnVü≤+µ düTŒ¤]dü÷Ô ñ+fÒ düTwüßù|Ô VüQfi¯øÿÏ . ø£qTø£H˚ ªªH˚ì~ #˚XÊqT, Ç~
eTs¡\ #˚kÕÔqTµµ nì Ä˝À∫+#˚ yêìøÏ ªªìÁ<äµµ sê<äT. ø£qTø£ Á|ü‘·´>±‘·à eTTøÏÔ˝À
düTŒ¤]ùdÔ øπ e˝≤‘·à>± düTŒ¤]düT+Ô ~ >±ì ªnVü≤+µ nì düTŒ¤]+#·<Tä . ªH˚qì, Ç<äìµ Á|ü‘´· >±‘·à
Á|üø±•+#·<Tä . nVü≤+ø±s¡yT˚ ªnVü≤+µ nì düTŒ¤]düT+Ô ~. eTqdüT‡ ªÇ~µ nì düTŒ¤]düT+Ô ~.
á s¬ +&ÉT n+‘·'ø£sD¡ y˚T ‘·|Œü y˚sπ ~>±<äT - nì Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT.
127
220 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! Á|ü‘´· >±‘·à eTTøÏ˝Ô À ‘·qø√dü+ ‘·H˚ Á|üø±•düT+Ô ~. ø£qTø£ ªnVü≤+µ
nH˚ Á|üø±•düT+Ô ~. ‘·qø√dü+ Á|üø±•+#˚yê&Ée&ÓH’ ê n<ä+‘ê ‘·H˚ nì Á|üø±•düT+Ô ~.
m˝≤>∑+fÒ dü+kÕ] nsTTq Ä‘·à ªH˚qTµ nì Á|üø±•+#·ì |ü<ës¡+ú @<ÓH’ ê ‘·q ø√dü+
Á|üø±•+#·<Tä . m˝≤ n+fÒ |òTü ≥+ ˝≤>± - düe÷:- n˝≤ø±<äT. nVü≤+ø±s¡+‘√ >∑÷&çq
dü+kÕ] nsTTq Ä‘·à (Je⁄&ÉT) ªªHêøÏ~ ‘Ó\TdüTµµ nì. nìï $wüj÷· \≈£î Á|ü‘´˚ ø£+>±
‘Ó*dæø=+≥T+~. ø£qTø£H˚ Ä‘·à ª‘·q˝Àµ ø£*dæq <˚ìHÓH’ ê (B|ü+e˝…, dü÷s¡T´ì e˝…)
Á|üø±•+|üCÒdüTÔ+~. n+‘˚‘·|üŒ n+‘·{Ïì ‘·q≈£î uÀ~Û+∫ø=q<äT. ‘·qqT ‘·q≈£î
uÀ~Û+∫ø=q<äT. ‘·q ø=i≈£î, ‘·qT - nH˚$ #·‘T· Øú Á|ü<eä∏ ÷ $uÛ≈Ñ î£ \Ô T. n$ @ø£+
ø±e⁄. ªª>∑Ts¡Te⁄ •wüß´ìøÏ uÀ~ÛkÕÔ&TÉ µµ- nqï#√≥ >∑Ts¡T•wüß´\T @ø£+ ø±s¡T >∑<ë! ô|>’ ±
uÀ~Û+#·{≤ìøÏ eTT+<˚ ‘·qqT, Ç‘·sT¡ \qT m]–ñ+&É≥+e\q Ç+ø£ uÀ~Û+#·e\dæq~
@eTTqï~. m]– ñ+&É˝<Ò +ä fÒ ndü\T uÀ<Ûqä j˚T ndü+uÛeÑ eTT >∑<ë!
nj·÷´! ‘·q ø=i≈£î Á|üø±•+#·≥+ nq>± ‘·q nedüs+¡ ø√dü+ (kÕ«s¡+ú )
Á|üø±•+#·≥+ nì ns¡+ú . B|ü+ yÓTT<ä˝q’… $ ‘·eTø√dü+ Á|üø±•+#·e⁄. Ç‘·sT¡ \ø√dü+
Á|üø±•+#·T‘êsTT.- düe÷:- nB ≈£î<äs<¡ Tä . Á|üø±X¯eT+fÒ @$T{Ï? yÓ\T>±? C≤„qe÷?
yÓ\T>∑Tø±<äT. Ä‘·à s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘· |ü<ës¡eú TT, C≤„qeT+fÒ, BbÕ<äT\T »&Ü\T ø£qTø£ n$
Ç‘·sT¡ \ ø√düyTÓ HÆ ê C≤„‘\· T ø±e⁄. BbÕ<äT\~ yÓ\Tπ>. Ä‘·à~ C≤„‘è· ‘·«eTT - n+fÒ-
Ä‘·à ‘·qø√dü+ ‘·qqT ‘Ó*dæø=+{≤&Ü? ˝Ò<ë Ç‘·se¡ TTqT ‘Ó*dæø=+{≤&Ü? - yÓTT<ä{~Ï
‘·|ü . C≤„qø£sÔ¡ nsTTqyê&ÉT C≤„qø£sà¡ ø±˝Ò<Tä . ‘·q C≤„q+ ø£qï eTT+<˚ ‘·qTqïyê&ÉT
ø£<ë! s¬ +&Ée|üø+å£ ˝À |üse¡ ÷‘·TàHÓiT>∑THê? ˝Òø£ Á|üøè£ ‹ $ø£è‘·T\HÓiT>∑THê? - ‘·H˚
|üse¡ ÷‘·à >∑qTø£ ‘·qqT ‘êqT ‘Ó*dæø=q≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . s¬ +&ÉeB ≈£î<äs<¡ Tä . Á|üøè£ ‹,
$ø£è‘·T\T, yê{Ïì ‘Ó*dæø=q≥+ e\q Ä‘·à≈£î @ Á|üjÓ÷»qeT÷ ˝Ò<äT. ô|’>± Ä
C≤„qeTTeùdÔ nqs¡yú T˚ .
nj·÷´! ‘·qdüTK+ø√dü+ Ä‘·à #·+<äqeT+<ësê~ |ü<ësêú\qT ‘Ó*dæø=+{≤&ÉT
>∑<ë! - düe÷:- ‘Ó*dæø=qï+‘· e÷Á‘êq n$ Ä‘·à≈£î \_Û+#·e⁄ >∑<ë! ˝Ò<ë dü+kÕ]
nsTTq Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|üyÓTÆq düTK+ <=s¡ø£ø£b˛e≥+e\q ø£èÁ‹eTdüTU≤\ ø√dü+,
n+<äT≈£î kÕ<ÛHä ê˝…q’ #·+<äq eT+<ësê<äT\ C≤„q+ ø±e\dæsêe#·TÃqT. ø±ì eTTøÏ˝Ô À
dü«s¡÷|üdTü K+ \_ÛdTü +Ô ~. ø£qTø£ $wüjT· düTU≤ù|ø£å ˝Ò<Tä . Ä‘·à<äX˝¯ À $wüj÷· \T+&Ée⁄.
yê{Ïe\¢ düTKeT÷ ñ+&É<Tä . ø£qTø£ ‘·q (Ä‘·à) düTK+ ø√dü+ Ä‘·à $wüj÷· qTuÛeÑ +
#˚ùd<äe⁄‘·T+~. n<˚ Ä‘·à ‘·qø√dü+ ‘êqT Á|üø±•+#·≥+. Ç~ dü+kÕ] nsTTq Ä‘·à˝À
ñ+≥T+~. eTTøÏÔ˝À eTTø±Ô‘·à≈£î+&É<äT. ø£qTø£ á |üø£åeTTq+<äT (eTTøÏÔ) ùV≤‘·Te⁄
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 221
(‘·qø√dü+ Á|üø±•+#·&É+) ≈£î<äs¡<äT. á $<Ûä+>∑<ë me&ÉT ‘·qø√dü+ Á|üø±•kÕÔ&√
yê&ÉT dü+kÕ]. Ä‘·à nsTT‘˚ ªnVü≤+µ nH˚ Á|üø±•düT+Ô ~. ªnVü≤$T<ä+ C≤Hê$Tµ nqï
uÛ≤eq˝À e÷Á‘·+ ªnVü≤+ø±s¡+µ ñ+~. |òTü ≥+ yÓTT<ä˝q’… $ Ç˝≤ uÛ≤dæ+#·e⁄. yê{ÏøÏ
Ç˝≤ nVü≤+ø±s¡+ ñ+&É<Tä . Á|ü‘´· >±‘·à >∑÷&Ü Ç˝≤ uÛ≤dæ+#·<Tä . <ëìøÏìï nVü≤+ø±s¡+
˝Ò<Tä . ô|>’ ± Á|ü‘´· >±‘·à |ü<ës¡eú TTHêï uÛ≤dædTü +Ô ~. <ëì düTŒ¤sD¡ e\qH˚ n˙ï düTŒ¤]kÕÔsTT
ø£<ë! ªª‘·d´ü uÛ≤kÕdüs«¡ $T<ä+ $uÛ≤‹µµ nì >∑<ë ÁX¯ó‹. eTTø±Ô‘à· e÷Á‘·+ |üsês¡+ú >∑÷&Ü
uÛ≤dæ+#·<Tä . n|ü⁄&ÉT |üs|¡ <ü ës¡yú T˚ ñ+&É<Tä >∑<ë! ‘·qø√düeT÷ n~ Á|üø±•+#·<Tä . n~
|üPs¡íø±eTeTT. ø£qTø£ Á|üø±•+#·≥+ <ë«sê n~ rs¡TÃø=qe\dæq ø√]ø£\T ˝Òe⁄.
ø√]ø£\THêïj·T+fÒ ø£è‘·øè£ ‘·´‘· ˝Ò<Tä ø£qTø£ n~ eTTø±Ô‘à· j˚T ø±<äqe\dæedüT+Ô ~.
ªªn»„‘·«eTTµµ yÓTT<ä\>∑Tyê{ÏøÏ ùV≤‘·Te⁄ ø±ì~ nVü≤+Á|ü‘·´j·TeTT - nì
sêe÷qTCÀø£eÔ #·q+ >∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . ªªnVü≤+µµ uÛ≤eq˝Òø£ b˛‘˚ - Ç~ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT,
H˚qT düTœì, H˚qT <äT'œì - yÓTT<ä\sTTq C≤„Hê\T+&Ée⁄. nB ñ+fÒ Ç~ ñ+≥T+~.
ø£qTø£ ªªnVü≤+ Á|ü‘´· j·Ty˚Tµµ n»„‘«· eTT yÓTT<ä˝q’… yêìøÏ ùV≤‘·Te⁄.
sêe÷qTE\T #Ó|æŒq<˚ eTi=ø£$wüj·TeTT ªªnVü≤+µµ nH˚~ Ä‘·à jÓTTø£ÿ
dü«s¡÷|üeTT. dü«s¡÷|üC≤„qyÓTqÆ nVü≤+ düTŒ¤sD¡ eTT n»„‘ê«ìï ø£*–+#·<ìä - dü+kÕ]‘ê«ìï
ø£*–+#·<ìä , ô|>’ ± nC≤„HêìøÏ $s¡T<äy∆ TÓ qÆ ~ ø£qTø£ <ëìï HêX¯q+ #˚dTü +Ô <äì - á
e#·q+ >∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . ªnVü≤+µ nVü≤+ø±sêìπø dü«s¡÷|üeTT. Ä‘·à≈£î dü«s¡÷|ü+
ø±<äT. Ä‘·à dü«s¡÷|ü+ C≤„qy˚Tqì |ü\Te÷s¡T¢ #Ó|Œü ã&ç+~. nHê‘·às¡÷|üyTÓ qÆ nVü≤+ø±sêìï
n‘·à nqTø√e≥+ n»„‘ê«ìï ø£*–+#·T‘·T+~ - dü+kÕ]‘ê«˙ï ø£*–düT+Ô ~. dü+kÕsêìøÏ
;»eTsTT+<˚ nVü≤+ø±s¡+. n~ dü+kÕsêìï m˝≤ q•+|üCdÒ Tü +Ô ~. H˚qT eTqTwüß´&ÉqT,
H˚qT ˝≤e⁄, H˚qT #·øÿ£ ìyê&ÉqT, H˚qT s√–ì, H˚qT düTœì, H˚qT <äT'œì - Ç˝≤
nqTø=H˚yê&ÉT <˚ùV≤+Á~j·÷+‘·øs£ D¡ ≤\‘√ eTy˚Tø£yTÓ qÆ yê&ÉT - dü+kÕ]>±ø£ @eTe⁄‘ê&ÉT?
nj·÷´! ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµµ nì ‘·\#·T Je⁄&ÉT dü+kÕs¡sV¡ ≤æ ‘·T&˚, ø£qTø£
ªnVü≤+µ Á|ü‘´· j·TeTT dü+kÕs¡HêX¯øy£ T˚ >∑<ë! - düe÷:- ªnVü≤+ÁãVü‰àdæൠnqï~ nVü≤+
Á|ü‘´· j·T+ ø±<äT. n~ nK+&É ÁãVü≤àÁ|ü‘´· j·TeTT. Ç+<äT˝Àì ªnVü≤+µ X¯ãe› TT \ø£Då j·÷
Á|ü‘´· >±‘·àH˚ #Ó|⁄ü +Ô ~ >±ì ÄuÛ≤düJe⁄ì ø±<äT. ø£qTø£ yêeT<˚yê<äT\≈£îqTï ªnVü≤+µ
nH˚ Ä‘êàqTuÛeÑ eTsTT+<äq≥+ ‘·ù|Œ. ªnVü≤+eTqTs¡ueÑÛ +µ nì yêeT<˚e⁄&ÉT ª‘êH˚
eTqTesTTq≥T¢, ‘êH˚ dü÷s¡T´&Óq’ ≥T¢µ uÛ≤$+#ê&ÉT. <ëì ns¡+ú ‘·q˝À Á|ü‘´· >±‘·à #Ó‘’ q· ´eTH˚
>∑<ë! Á|ü‘·´>±‘·à eTqTe⁄ yÓTT<ä˝…’q$ nj˚T´ neø±X¯+ e÷j·Te\q edüTÔ+~.
128
222 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(Á|ü‘´· >±‘·àj˚T düsê«‘·à. e÷j·Te\q eTHê«~ - X¯Øs¡u<ÒÛ eä TT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). nj·÷´!
áX¯«s¡TìøÏìï ªnVü≤+µ nH˚ Ä‘êàqTuÛeÑ +. ø£qTø£H˚ ªªVü≤+‘êVü≤$Te÷dæÁÔ k˛<˚e‘ê'-µµ
yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‘·T\T. - düe÷:- ‘·|ü. Jyê+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ nVü≤+eè‹Ô Ç<ä+ eè‹Ô
ñqï≥T¢ áX¯«s√bÕ~Û nsTTq e÷j·T≈£îqTï n˝≤H˚ ¬s+&ÉT eè‘·TÔ\THêïsTT. e÷j·T
nsTTq áX¯«s¡Tq≈£î nVü≤+ Á|ü‘·´j·T+ ñ+≥T+~. X¯ó<ä∆ ÁãVü≤à≈£î nB ˝Ò<äT.
eTTø±Ô‘à· ˝≤>±H˚ X¯ó<ä∆ ÁãVü≤à >∑÷&Ü ªnVü≤+µ nì n_Ûe÷ì+∫ø=q&ÉT. ndü\T X¯ó<ä∆
ÁãVü≤ày˚T ˝Ò<Tä - nqsê<äT. e÷j·T>∑\yê&ÉTHêï &Éqï|ü⁄&ÉT yêì e÷j·÷s¡V≤æ ‘·s÷¡ |üeTT
ªX¯ó<äy∆ T˚ µ nì uÛ≤$+#ê*. ªªìs¡e<ä´+ ìs¡+»q+µµ nì XÊÅd+Ôü >∑÷&Ü #Ó|Œæ +~. áX¯«s¡TìøÏ
nVü≤+eè‹Ô yÓTT<ä˝q’… $ ñHêïsTT. ø£qTø£ ªnC≤„ìµ nqsê<äT. n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô nsTTq
nVü≤+ø±s¡yT˚ nC≤„q ùV≤‘·Te⁄. (ñ<ëVü≤s¡D≈£î >±s¡&yû ê&ÉT #˚ùd~ e÷j·T. n~ #·÷#˚
Áù|ø£≈å î£ \~ nC≤„qeTT. >±s¡&yû êìøÏ ‘·q >±s¡&û $wüjT· +˝À nC≤„q+ yÓTTˆˆ ñ+&Ée⁄.
Áù|ø£≈å î£ \≈£î nC≤„q+ uÛjÑ T· +, Äq+<ä+ ñ+{≤sTT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). n+‘·'ø£sD¡ dü+ã+<Û+ä
e\q Je⁄ìøÏ nC≤„q+ e∫Ãq≥T¢ e÷j·÷ dü+ã+<Û+ä e\¢ áX¯«s¡Tq≈£î nC≤„q+ sê<äT.
düs«¡ E„&˚ ne⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£H˚ áX¯«s¡T&ÉT dü+kÕ]ø±&ÉT (>±s¡&yû ê&ÉT >±s¡&û >∑T]+∫
düs«¡ E„&TÉ eTq˝≤>± yê&ÉT >±s¡&øû Ï Áù|ø£≈å î£ &ÉT ø±&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n\Œ»„‘· dü+kÕs¡
ø±s¡DeTT. e÷j·T düs«¡ yê´|æì. <ëìe\q áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ E„&TÉ . n+‘·'ø£sD¡ + ˇø£
K+&É+. <ëìe\q Je⁄&ÉT n\ŒE„&TÉ . ø£qTø£ Je⁄ì≈£îqï≥T¢>± áX¯«s¡Tq≈£î edüT‘Ô '·
ªnVü≤+µ ñ+&É<Tä . dü+kÕs¡+ / düèwæº ñqï+‘·ei≈£î ªªnVü≤+µµ ñ+≥T+~. ªH˚qT ≈£î+&É
#˚düTÔHêïqTµ nì ª≈£îeTà] uÛ≤$+∫q≥T¢ ªªH˚qT HêeT s¡÷|üeTT\qTµµ düèwæºdüTÔHêïqTµ
nì áX¯«s¡TìøÏìï uÛ≤eq ‘·|üŒ<äT. ªªH˚qT |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉqT, H˚qT Ä‘·àqT nqï
áX¯«s¡e#·Hê\˝À (^‘êuÛ≤>∑e‘ê<äT\+<äT) ªnVü≤+µ nqï<ëìøÏ \ø£Då j·÷ ª|üse¡ ÷‘·àµ
nH˚ ns¡eú TT. Á|ü‘´· ø£+å >± (n_Û<‘ä √) ø±<äT. ªnVü≤+µ nH˚yê&˚ ªnVü≤+µ X¯u≤›ìøÏ ns¡eú TT.
Ä eø£Ô Je⁄&ÉsTT‘˚ ªÁ|üe÷‘·µ nq>± n+‘·'ø£s¡D+˝À dü+Áø£$T+∫q #Ó’‘·q´eTT.
áX¯«s¡T&ÉsTT‘˚ e÷j·T˝À dü+Áø£$T+∫q #Ó‘’ q· ´eTe⁄‘ê&ÉT. X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´eTTq≈£î ªeø£µÔ
nj˚T´ neø±X¯+ nedüs+¡ ˝Òe⁄. X¯ó<äe∆ TT n+fÒ m{Ϻ <Ûsä à¡ eTT\T (eø£,Ô ø£s)Ô¡ ˝Òì<äH>˚ <∑ ë
ns¡+ú . Ç+‘˚>±ø£, <˚ùV≤+Á~j·Tj·TTø£yÔ TÓ qÆ #Ó‘’ q· ´y˚T eø£.Ô n~˝Òì~ eø£øÔ ±<äT. ø£qTø£
ªnVü≤+µ n+fÒ ªª<˚V≤æ / <˚V≤ü <Ûë]µµ nH˚ #ÓbÕŒ*. Ä <˚V≤æ Je⁄&É÷ ø±&ÉT, áX¯«s¡T&É÷
ø±&ÉT. ªªnø±j·T eTÁeD+µµ nì XÊÅd+Ôü #Ó|Œæ +~. yês¡T øπ e\+ C≤„qs¡÷|ü⁄\T. áX¯«s¡Tq≈£î
sêeTø£ècÕí~ X¯Øsê\T e÷j·Te\q e∫Ãq$. Je⁄q≈£î ø£sà¡ düV≤æ ‘·yTÓ qÆ n$<ä´‘√ e∫Ãq$.
n~ >∑÷&Ü <˚V≤ü ‘ê<ë‘êà´<Ûë´dü e\q e∫ÃqfÒ.¢ n˝≤ »qq+ eTs¡D+ @s¡Œ&ÉT‘·THêïsTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 223
ø£qTø£ Jy˚X¯«s¡ e#·Hê\˝À ñqï ªnVü≤+µ X¯ã›eTT \ø£åD <ë«sê X¯ó<ä∆#Ó’‘·q´eTTqT
uÀ~Û+#·TqT. nH˚ø£ yêø±´\˝À Ç˝≤ nVü≤+ X¯u≤›ìøÏ \ø£Då #Ó|Œü e\dæsêe≥+ <√wü+
ø±<äT. n#·Ã≥ ndü\s¡+ú dæ<ë∆+‘·Ø‘ê´ ≈£î<äs≥¡ + ˝Ò<Tä >∑<ë! @$T{≤ ≈£î<äsø¡ b£ ˛e≥+?
n+fÒ ªªnVü≤+ÁãVü≤à, nVü≤+|ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T'µµ yÓTT<ä\>∑T yêø±´\˝À ªnVü≤+µ nH˚ <˚V≤ü <Ûë]
nsTTq Je⁄q≈£î eT]j·TT áX¯«s¡Tq≈£î ªX¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´+µ ‘√ uÛ<Ò +ä ñ+&É≥+ nuÛ<Ò +ä
≈£î<äsø¡ b£ ˛e≥+ - n<˚ Çã“+~. n+<äTe\q ªnVü≤+µ n+fÒ X¯ó<ä#∆ ‘’Ó q· ´eTì #Ó|Œü e\dæ
edüTÔ+~.
nj·÷´! ªªnVü≤+µµ n+fÒ ªªH˚qTµµ nì eTTU≤´s¡ú+ n<˚ Ä‘·à. ˝Àø£eT+‘ê
n˝≤π> uÛ≤$düT+Ô ~. ‘·qqT ªnVü≤+µ nH˚ n+{≤&ÉT ø±ì me&ÓH’ ê ªHêVü≤+µ (H˚qT ø±<äT)
nq&ÉT ø£<ë! Çø£ÿ&É ns¡uú ≤<Ûä ˝Ò≈î£ +&Ü dü]b˛‘·T+fÒ ª\ø£Då µ m+<äT≈£î? - düe÷:-
n˝≤ø±<äT. düs«¡ ˝Àø£eTT nqTø=H˚ ªªnVü≤+µµ Ä‘·à nsTT‘˚ n+<äs÷¡ eTT≈£î˝Ô Ò ne⁄‘ês¡T.
ø±ì <˚V‰ü <äT\qT Ä‘·à>± uÛ≤$+∫q ˝Àø£+ <ëìH˚ ªH˚qTµ nqTø=+≥T+~. ø£qTø£H˚
ªH˚qT eTìwæìµ nì uÛ≤eq. (eTqTwü´‘·«+ X¯Øs¡+ e\¢H˚ ø£<ë!). C≤„ìøÏ Ä‘·àj·T+<˚
ªH˚qTµ nqï uÛ≤eq. á $<Û+ä >± düs«¡ »q<äèwæ˝º À ªnVü≤+µ n+fÒ X¯Øsê~ø£eTT. ø£qTø£
n<˚ eTTU≤´s¡eú TT. n<˚ nVü≤+ø±s¡eTT. Ä‘·à e÷Á‘·eTT ˝≤ø£Då øÏ ±s¡eú TT.
nj·÷´! nVü≤+ nHêï ‘·H.˚ Ä‘·à nHêï ‘·H.˚ ø£qTø£ nVü≤+ - Ä‘·à - Ç$
|üsê´j·T|ü<ë\T. ø£qTø£ Ä‘·àX¯ã+› ˝≤>± nVü≤+X¯ã+› >∑÷&Ü Jy˚X«¯ s¡T\qT n_Û<‘äÛ √H˚
n+fÒ Á|ü‘´· ø£+å >±H˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. \ø£Då m+<äT≈£î? - düe÷:- ªª‘·«+ - nVü≤+µµ ˝≤>±
ªªÄ‘·à - nVü≤+µµ nH˚$ $s¡T<ä|∆ <ü ë\T ø±e⁄. n+<äTø£ì n$ |üsê´j·T|ü<ë\T ø±e⁄.
ªÄ‘·àµ X¯ãe› TT ªdü«j·T+>±µ nH˚ ns¡+ú #Ó|⁄ü +Ô ~. ª‘·q‘√µ nì ns¡+ú #Ó|⁄ü +Ô ~. ø£qTø£
ª˙e⁄ dü«j·T+>±µ nqï≥Tº>± ª‘·«+ Ä‘·àHêµ nì #Ó|Œü e#·TÃqT. ª‘·q˝À eT÷&Éeyê&ÉTµ
nì ªÄ‘·àHê ‘·èrj·T'µ nqe#·TÃ. ø±>± ªÄ‘·àµ X¯ãe› TT ‘·«+ - nVü≤+, Ç<ä+ - nH˚
eT÷&ÉT |ü⁄s¡Twü\≈£î düe÷q+>± e]ÔdTü +Ô ~. ªnVü≤+µ n˝≤ e]Ô+#·<Tä . ø£qTø£ |üsê´j·T
|ü<+ä ø±<äT. Çø£ ªnVü≤+µ n+fÒ eTTU≤´s¡+ú >±H˚ ªJy˚X«¯ s¡T\Tµ ekÕÔsq¡ ïe÷≥ e÷≈£L
düeTà‘·yT˚ . y˚TeTT \ø£Då ‘√ #Óù|Œ ns¡+ú ªX¯ó<ä#∆ ‘’Ó q· ´+µ nì>∑<ë!
nj·÷´! Ä‘·àqT ªnVü≤+µ nqTø=q≥+ düVü≤»y˚T. nHê‘·àqT ªnVü≤+µ
nqTø=q≥+ <√wü+. Ä <√wü+ n$<ä´. n$<ä´e\q Je⁄&ÉT nHê‘·à nsTTq <˚V‰ü <äT\qT
ªnVü≤+µ nqTø=+{≤&ÉT. $<ä´e\q ªnVü≤+µ n+fÒ Ä‘˚àqì Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ . - düe÷:-
n˝≤ø±<äT. ‘·qqT ªnVü≤+µ nì uÛ≤$+#˚<Óes¡T? - Ä‘êà? nHê‘êà? Ä‘·àø±<äT.
129
224 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
C≤„qe÷Á‘·yÓTÆq Ä‘·à≈£î ªnVü≤+ - n˝≤ nqTø√e≥+µ nH˚ ÁøÏj·T ñ+&É<äT. ˝Ò<ë
düTwüß|æ˝Ô À, düà è‹˝À, eT÷s¡Ã˝¤ Àq÷ ªÄ‘·àµ ‘·qqT ªnVü≤+µ nì >∑T]Ôd÷ü HÔ ˚ ñ+&Ü*.
>∑T]ÔdTü qÔ ï<ä+fÒ n~ ˝Àø±qTuÛ≤e $s¡T<äe∆ TT. nHê‘·àj˚T ªnVü≤+µ nqTø=+≥THêï&É+fÒ,
n~ ì»y˚T. n˝≤π> eTs√ $wüjT· + - Ä‘·àqT ªnVü≤+µ nqTø=H˚~ mes¡T? Ä‘·àj·÷?-
ø±<äT. <ëìøÏ X¯ã+› ñ#·Ã]+#˚ <˚ùV≤+Á~j·÷<äT\T ˝Òe⁄. nHê‘·àj·÷ - n<˚ ªªnVü≤+µµ
X¯ãe› TTq≈£î ns¡eú TT. <˚ùV≤+Á~j·÷~ düV≤æ ‘·+ >±H˚ Ä‘·à X¯ãÁ› |üj÷Ó >∑+ #˚dTü +Ô <äqï~
ÁuÛ≤+‹. Ä‘·à≈£î n$<ä´˝Òì<˚ <˚ùV≤+Á~j·÷~ dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . ndü+>∑ |ü⁄s¡Twüßq≈£î
<˚V‰ü ~ dü+>∑+ ñ+&É<Tä . <˚ùV≤+Á~j·÷~ düV≤æ ‘·T&Óq’ yê&ÉT Á|ü‘´· >±‘·à ø±&ÉT. Je⁄&ÉT
e÷Á‘·yT˚ . n‘·&TÉ ø£s,Ô¡ uÛÀø£Ô ne⁄‘ê&ÉT. MìøÏ nVü≤+ø±s¡+ ‘√&ÉT+≥T+~. n<˚ ªnVü≤+µ
|ü<eä TTq ø£seú¡ Tì e÷ eT‘·eTT. ø£qTø£ Ä‘·àqT ªÄ‘·àµ nq≥+, ªdü« - ‘·qµ nq≥+
düV≤ü »eTT. ªnVü≤+µ nq≥+ n$<ë´<√wü+e\q e∫Ãq<˚. n$<ä´e\q ªnVü≤+ø±s¡+
Ä‘·àµ. á s¬ +&É÷ n<Ûë´dü #Ó+~q$. $<ä´‘√ düeT÷\+>± nVü≤+ø±s¡+ q•ùdÔ $T–*q
Ä‘·àqT ªnVü≤+µ nì |æ\Te˝ÒeTT. $<ë«+düT&ÓH’ ê Ä‘·àqT ªnVü≤+µ nì |æ\TdüTHÔ êï&É+fÒ
n~ \ø£Då j·÷ nq≥y˚T ø±ì edüT‘Ô '· ø±<äT.
nj·÷´! Ç˝≤ nVü≤+ X¯ãe› TT eTTK´+>± nHê‘·àH˚ #Óù|Ô |òTü {≤~ø£+ >∑÷&Ü
ªnVü≤+µ ne⁄‘·T+~ ø£<ë! - düe÷:- n˝≤ø±<äT. nHê‘·à nsTTq nVü≤+ø±s¡eTTq+<˚
ªnVü≤+µ eTTK´+>± e]ÔdTü +Ô ~. ô|>’ ± MT eT‘·+˝À nVü≤+ X¯ã+› Ä‘·àH˚ #Óù|Ô ª‘·«+µ
X¯u≤›ìøÏ (˙e⁄) ns¡yú T˚ ~? n~ >∑÷&Ü Ä‘˚à nqsê<äT. MTπs Ä‘·à dü«s¡÷|ü+ ªnVü≤+µ
nH˚ #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! Ä‘·à≈£î ª‘·«+µ nH˚ s¡÷|ü+ >∑÷&Ü ñqï<äì MTs¡q\<äT. ô|>’ ±
ª‘·«+-nVü≤+µ nH˚$ $s¡T<ä∆ $wüj÷· \T. Ä s¬ +&É÷ ˇø£ÿfÒ nì #Ó|Œü sê<äT. Ä‘·à <ä«j·T+
ñqï<äqsê<äT. Ä‘·à ˇø£ÿfÒ ø£qTø£. Ä‘·àuÛ<Ò +ä ñHêï á Ä‘·à ª‘·«+µ Ä Ä‘·à ªnVü≤+µ
nì ìj·T$T+#·≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT. ‘·q Ä‘·à ªnVü≤+µ m<äT{Ïyêì Ä‘·à ª‘·«+µ nHêï
≈£î<äs¡<äT. ªdü« - Ä‘·àµ nH˚ X¯ã›eTT\≈£î ˇø£ÿfÒ ns¡úeTT. ª|üs¡ ` Ä‘·àµ nH˚$
$s¡T<ë∆s¡úeTT\T. ø£qTø£ ‘·q - m<äT{Ï - nH˚ uÛÒ<ä+ Ä‘·à $wüj·T+˝À ≈£î<äs¡<äT.
‘·qj·T+<äT ªnVü≤+µ nì, Ç‘·sT¡ \j·T+<äT ª‘·«+µ nì >∑÷&Ü düeTq«j·T+ #Ó|Œü sê<äT.
á ª‘·qµ ª|üsµ¡ mes¡ì Á|üXï¯ edüT+Ô ~. Ä‘˚à n+<ëeT+fÒ Ä‘·à ª|üs+¡ µ ø±<äT. ‘·q≈£î
‘êqT ª|üsêsTTyê&ÉTµ ø±&ÉT >∑<ë! me&Ó’Hê? ø£qTø£ Ä‘·à nH˚~ dü«X¯u≤›s¡úy˚T ø±ì
ªnVü≤+µ X¯u≤›seú¡ T÷ ø±<äT. ‘·«+ |ü<ës¡eú T÷ ø±<äT.
nj·÷´! nVü≤+ X¯u≤›seú¡ TT kÕuÛ≤düyTÓ qÆ nVü≤+ø±s¡eTHêïs¡T. n<ä˝≤π> ø±˙j·T+&ç.
eTiÏ ª‘·«+µ n+fÒ @$T{Ï? kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡+ ø±<äT. nVü≤+ø±s¡+ ‘·«+ø±s¡+ ø£\ee⁄
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ø£<ë! - düe÷:- ªªeTVü‰uÛ÷Ñ ‘êq´Vü≤+ø±s√ ãT~∆se¡ ´ø£yÔ T˚ e#·µµ nH˚ ^‘êyêø£´eTT\e\qqT,
ªªne´ø±ÔqàVü≤qàVü≤‘√Vü≤+ø±s¡'µµ nqï XÊÅdüÔ+ e\q nVü≤+ø±s¡y˚T ‘·‘·Ô«eTT (24
‘·‘«Ô· eTT\˝À ˇø£{)Ï ª‘·«+µ ø±s¡eTT ø±<äT. ø±>± ª‘·«+µ nH˚~ ªkÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yT˚ .
nì|æ+∫ø=H˚~ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yT˚ . ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡‘‘· «Ô· + ‘·«+ø±s¡ãT~∆øÏ $s¡T<ä+∆
ø±<äT. ø±ì nVü≤+ãT~∆jT˚ ‘·«+ ãT~∆øÏ $s√~Û.
nj·÷´! kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTTq≈£î ‘·qj·T+<äT nVü≤+ãT~∆ |ü⁄≥TÔ+<äHêïs¡T.
ªdü«µ X¯ãe› TT Ä‘·àqT #Ó|Œü <äHêïs¡T. ø±>± nVü≤+X¯u≤›ìøÏ Ä‘·àj˚T ns¡eú Tì ‘˚*+~>∑<ë!
-düe÷:- n˝≤ø±<äT - kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTTq≈£î nVü≤+ãT~∆ ø£*π>~ ªdü«µ nq>±
‘·qj·T+<˚. nq>± kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTTq+<˚. ªª◊‘·<ë‘·à´$T<ä+düs¡«+µµ nqï ÁX¯ó‹
e\q düs«¡ eTT Ä‘˚à nsTTHê, düs«¡ eT÷ Ä‘·àj·T+<˚ ø£*Œ+|üã&çHê, ˝Àø±ìøÏ Ç<˚+
‘Ó*j·T<äT. ø±ì Je⁄H˚ Ä‘·à>± uÛ≤$+#·T‘·T+~. n+<äTe\q e´øÏÔ ‘ê‘·Œsê´ìï ã{Ϻ
kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡yT˚ ‘·qqT ªnVü≤+µ nqTø=+≥T+~. sêe÷qT»e#·q+ eTi=ø£{Ï ªªnHê‘·à
|ü<ës¡úeTT\+<äT nVü≤+ãT~∆ì ø£*–+#˚~ Á|üø£è‹ |ü]D≤eTyÓTÆq nVü≤+ø±s¡eTT.
Ä‘·àj·T+<äT nVü≤+ãT~∆ì ø£*–+#˚~ dü«uÛ≤ey˚T ø±ì nVü≤+ø±s¡+ e\q ø±<äTµµ -
nì - ÇB nj·TTø£yÔ T˚ . eè‹Ô C≤„qs¡÷|üyTÓ qÆ düeTdüÔ ãT~∆ n+‘·'ø£sD¡ + qT+∫ e#˚Ã<˚.
n+‘·'ø£sD¡ »q´+ ø±≈£î+&Ü düV≤ü »ãT~∆ n+≥÷ @B˝Ò<Tä . á Ä‘·àj·T+<äT ªnVü≤+µ
ãT~∆ düV≤ü »+>± ñ+fÒ Çø£ y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü #˚jT· e\dæq|üì @eTTqï~? Ä‘·à kÕø屑êÿs¡+
ø√düyT˚ >∑<ë y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü . ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡eTT ªªnVü≤+µµ nH˚ ãT~∆H˚ ø£*–düT+Ô ~.
n˝≤π> yêπs ªªnuÛ÷Ñ ‘·‘<· 들e+µµ nH˚ ns¡+ú ˝À Çø£ÿ&É ª∫«µ Á|ü‘´· j·T+ ñ+~. ø£qTø£
ªnVü≤+µ ø±ì <ëìì ªnVü≤+µ>± #˚jT· ≥+ nVü≤+ø±s¡+ nì ìs¡«#·q+ - nì #ÓbÕŒs¡T
- n~ ‘·|ü .
nø£ÿ&É ∫«Á|ü‘´· j·T+ ˝Ò<Tä (Ç~ ne´j·T+ ø±<äT. ne´j·TeTsTT‘˚ ∫« Á|ü‘´· j·T+
e∫ÃHê ˝À|ædTü +Ô ~. ø£qTø£ ∫« Á|ü‘´· j·T+ ø£qã&Ü* - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ô|’>± ªª∫«µµ
ñqï<äì ø£\Œq #˚jT· {≤ìøÏ Á|üe÷D+ ˝Ò<Tä . ªªnVü≤+µµ nqTuÛ≤eq #˚jT· T≥ - nH˚
(nVü≤eT' ø±s¡') ns¡+ú ˝ÀH˚ nVü≤+ø±s¡X㯠+› Á|üd<æ +∆ä .
sêe÷qTCÀø£Ô+ eTi=ø£{Ï ªªá nVü≤+ø±s¡eTTqπø >∑s¡«eTì ù|s¡T. Bìï
XÊÅdeÔü TT˝À ùV≤j·TeTì #ÓbÕŒs¡Tµµ - nì - nB ‘·ù|Œ. nVü≤+ø±s¡+ ˇø£ ‘·‘«Ô· +. n~
>∑s«¡ +ø±<äT. ø±ì nVü≤+ø±s¡+ e\q >∑s«¡ + yÓTT<ä˝q’… $ sêe#·TÃqT. ªªeTH√ãT~∆sV¡ ≤ü +ø±s¡•Ã‘·+Ô
ø£sD¡ e÷+‘·sy¡ Té , dü+X¯j÷Ó ìX¯ÃjÓ÷ >∑s«¡ ' düàs¡D+ $wüj÷· nMTµµ nì e#·qeTT.
225 226 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªª>∑s√«_Ûe÷H√Vü≤+ø±s¡'µµ nì ì|òTü +≥Te⁄ #Ó|Œæ q≥T¢ >∑s«¡ eTTqT nVü≤+ø±s¡+ nq≥+
˝≤ø£Då øÏ e£ TT. düT<äs¡ÙHê#ês¡T´&ÉT ªªá <√wü |ü]Vü‰s¡eTTq≈£î ˇø£ nVü≤+ø±s¡eTT uÛ≤yês¡øú £
Á|ü‘´· j·TeTT n~ >∑s«¡ yê#·øe£ TT. eTi=ø£ nVü≤+ø±s¡X㯠e› TT ø£sD¡ ≤s¡øú £ Á|ü‘´· j·TeTT.
n~ ‘·‘«Ô· yê#·øe£ TT - nì #ÓbÕŒ&ÉT. n~ nj·TTø£eÔ TT. Äj·Tq n_ÛÁbÕj·T+ Á|üø±s¡eTT
ªªnVü≤+ ø±ì~ nVü≤+>± #˚jT· ã&ÉT ‘·T+~µµ nH˚ e⁄´‘·Œ‹Ôì ã{Ϻ ø£sD¡ ≤s¡eú TT. Ç~
‘·‘«Ô· yê#·øe£ TT. ªnVü≤+ø±ì <ëìì nVü≤+>± #˚jT· T≥µ nH˚~ uÛ≤yês¡øú £ e⁄´‘·Œ‹Ô. Ç~
>∑s«¡ eTT. yÓTT‘·+Ô MT<ä s¬ +&ÉT $Á>∑V‰ü \˝ÀqT ªnuÛ÷Ñ ‘·‘<· 들eyê#·øy£ TÓ qÆ (n~ø±ì <ëìì
n~>± #·÷|æ+#·≥+) ∫« Á|ü‘·´j·TeTTqï≥T¢ Äj·Tq n_ÛÁbÕj·TeTT. ø±ì Ç#·Ã≥
nuÛÑ÷‘·‘·<들e+ nH˚<˚ ˝Ò<äT. ªªnVü≤+µµ ø±ì <ëìj·T+<äT nVü≤+ãT~∆ ø£\>∑≥+,
nVü ≤ +ø±s¡ e Tì, nVü ≤ eTTq+<ä T qï nVü ≤ +ãT~∆ nVü ≤ +ø±s¡ + ø±<ä ì nq≥+
n|üVü‰kÕdüŒ<ä+. Çø£ Ç{≤¢ nsTT‘˚ Ç˝≤ >∑÷&Ü #Ó|üŒe\dæedüTÔ+~. ªª‘·«+µµ ø±ì
yêìj·T+<äT ª‘·«+µ ãT~∆ - ‘·«+ø±s¡eTT. ª‘·«+µ nsTTq yêìj·T+<äT ‘·«+ãT~∆ ‘·«+ø±s¡+
ø±<äHê*. n˝≤H˚ - Ç<ä+ø±ì <ëìì Ç<ä+ nqTø√e≥+ ªÇ<ä+ø±s¡+µ ø±<äT - nì
nqe\dæedüT+Ô ~. n˝≤ n+fÒ düs«¡ XÊÅdÔü $s√<Û+ä edüT+Ô ~. ô|’>± ãT~∆˝À ñqï á
ªnVü≤+µ uÛ≤eq nVü≤+ø±s¡e÷? ø±<ë? - nVü≤+ø±s¡yT˚ q+fÒ - nVü≤+ø±ì <ëìj·T+<äT
nVü≤+ãT~∆ @s¡Œ&É≥+ nVü≤+ø±s¡eTT - nqï MT eT‘êìøÏ uÛ+Ñ >∑+. ãT~∆ nVü≤eTs¡+ú
ø±<äì MTs¡q{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ MT düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&˚ ªªn<Ûë‘√Vü≤+ø±sê<˚X'¯ µµ
nqï dü÷Á‘·+ ÁøÏ+<ä nVü≤+ X¯ãe› TT Á|ü‘´· ø£+å >± nVü≤eTs¡yú TÓ qÆ ãT~∆ì #Ó|⁄ü +Ô <äì ÁyêXÊ&ÉT.
¬s+&Ée |üø£åeTT˝À ªªnVü≤+ ø±ì <ëìj·T+<äTqï nVü≤+ãT~∆ nVü≤+ø±s¡+ m+<äT≈£î
ø±<äT? nj·÷´! ãT~∆ nVü≤eTs¡yú T˚ q+{≤sê? nVü≤eTs¡+ú Ä‘·à nqï MTeT‘·+ #Ó&TÉ ‘·T+~.
ø£qTø£ ªnVü≤eTs¡eú TT - Ä‘·àµ nì Á|ü‹q #˚dæ ∫ei≈£î nVü≤+ X¯ãe› TT kÕøå±<äV≤ü
eTs¡yú TÓ qÆ ãT~∆ì #Ó|ü qT - nì eTT–+∫q düT<äs¡ÙHê#ês¡T´ì <äsÙ¡ q #ê‘·Ts¡´eTT
n<äT“¤‘·eTT.
sêe÷qTCÀø£+Ô eTi=ø£{Ï ªªnHê‘·à˝…q’ X¯Øsê<äT\j·T+<äT Ä‘·àuÛ≤eq #˚jT· ≥y˚T
n$<ä´, Ä‘·àj·T+<äT ªnVü≤+ãT~∆µ øÏ u≤<Ûä˝Ò<äTµµ nì - nB ‘·ù|Œ. nHê‘·à\+<äT
Ä‘·àuÛ≤eq n$<ä´ nqïe÷≥ düMTNqy˚T. n~ ø±ì <ëìì n~ nqTø=q≥+ ÁuÛeÑ T
ø£<ë! Ä‘·àj·T+<äT ªnVü≤+ãT~∆µøÏ e÷Á‘·+ u≤<Ûä ˝Ò<qä ≥+ ‘·|ü >± ñqï~. n<˚ #·÷<ë›+!
Ä‘·àj·T+<äT nVü≤+uÛ≤eq Ä‘·àø±? nHê‘·àø±? - Ä‘·à≈£î ø±<äT. düTwüß|æÔ yÓTT<ä\>∑Tyêì
j·T+<äTqT ªnVü≤+ãT~∆µ ñ+&Ü*. nHê‘·à≈£L ø±<äT. nHê‘·à n‘·àqT ªnVü≤+µ nqTø=q≥+
n$<ä´j˚T. ªªH˚qT Ä‘·àqTµµ nì ‘·\#˚ (nVü≤+ø±s¡+) nVü≤eTs¡e∆ TT nHê‘·àj˚T ø£<ë!
130
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 227
nVü≤+|ü<\ä ø£´å yÓTqÆ ~ Ä‘·à n+fÒ @ u≤<Ûä ˝Ò<Tä . ø±ì Ä $wüjT· + MTs¡+^ø£]+#·sT¡
ø£<ë! yêπs eTs√ X¯+ø£ ˝ÒeHÓ‘êÔsT¡ - C≤„qe÷Á‘·yT˚ Ä‘·à nsTT‘˚ Ä‘êà_Ûe÷qs¡÷|üyTÓ qÆ
nHê‘·àj·T+<äT C≤„qe÷Á‘·y˚T uÛ≤dæ+#ê* ø±ì ªC≤„‘·µ uÛ≤dæ+#·sê<äT - nì. nB
>=|üŒ>±˝Ò<Tä . edüT‘Ô '· Ä‘·à C≤„qe÷Á‘·yT˚ . e´eVü‰s¡Ø‘ê´ e÷Á‘·yT˚ n~ C≤„‘· nì
Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT >∑<ë! C≤„qe÷Á‘·yT˚ nì ‘Ó*dæø=H˚yê&ÉT nHê‘·à\qT Ä‘·à>±
Á>∑V≤æ +#·H˚ Á>∑V≤æ +#·&TÉ .
düT<äs¡ÙHê#ês¡T´\T ªnHê‘·àj·T+<äT nVü≤+uÛ≤eq Ä‘êà_Ûe÷qyÓT˝≤
ne⁄‘·T+<äìµ Á|ü•ï+#ês¡T. nB ‘·ù|Œ. ∫<ëuÛ≤dü G nVü≤+ø±s¡+ ø£*ùdHÔ ˚ Je⁄&Éì á
s¬ +&ç+{Ï eT<Û´ä ‘˚&Ü <äTwüÿs¡+ ø£qTø£ ˝Àø£+ >∑÷&Ü ∫<ëuÛ≤düTì‘√ >∑÷&çq nVü≤+ø±s¡eTTH˚
ªªÄ‘·à>±µµ Á>∑V≤æ düTqÔ ï~. ø£qTø£ nHê‘·à nsTTq X¯Øs¡eTTq+<äT ªnVü≤+µ nH˚ uÛ≤eq
Ä‘êà_Ûe÷qy˚T. nHê‘·à nsTTq nVü≤+ø±s¡eTTq+<äTqï nVü≤+uÛ≤eq >∑÷&Ü
Ä‘êà_Ûe÷qy˚T nì X¯+ø£. - düe÷:- ì»y˚T. n~ Ä‘·à≈£î ø£*–‘˚ ‘·ù|Œ - ø±ì
Ä‘·à≈£î n{Ϻ uÛ≤eq\T ø£\T>∑e⁄. Ä‘·à≈£î Ç{Ϻ »q´ / eè‹Ô C≤„qeTT\T ø£\T>∑e⁄.
nHê‘·àøπ ø£*–‘˚ <ëìì Ä‘êà_Ûe÷q+ nqeTT. ø£qTø£ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡T&Óq’ Je⁄ìøÏ
kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡T&Ó’q Je⁄ìj·T+<˚ nq>± ‘·qj·T+<˚ @s¡Œ&çq ªnVü≤+µ uÛ≤eq
Ä‘êà_Ûe÷q+ ø±<äT. ø±ì ‘·q ø£qï _ÛqïyÓTqÆ X¯Øsê<äT\j·T+<äT nVü≤+uÛ≤eq ø£*–‘˚H˚
Ä‘êà_Ûe÷qeTT. m+<äTø£+fÒ Je⁄q≈£î ‘·qj·T+<äT nVü≤+ ãT~∆˝≤>± Ä‘·àãT~∆ ≈£L&Ü
ø£\T>∑≥+ j·TTø£+Ô ø£<ë! nsTT‘˚ nVü≤eTs¡+ú >± C≤„‘· nsTTq Je⁄&ÉT dæ<e∆ä düTeÔ ⁄>∑<ë
nqsê<äT. n‘·&˚ kÕ<Û´ä edüTeÔ ⁄ ø£qTø£. nVü≤eTs¡yú TÓ qÆ Je⁄&˚ dü+kÕ], C≤„‘.· Á|ü‘´· >±‘·à
nVü≤eTs¡+ú ø±<äT. n‘·qT øπ e\ C≤„qs¡÷|ü⁄&ÉT. á $wüjT· + |ü\Te÷s¡T¢ #Ó|Œü ã&çq~.
njÓ÷´! nVü≤eTs¡ú+ Ä‘·àø±<ä+fÒ ªªH˚qT˝≤e⁄µµ yÓTT<ä˝…’q uÛ≤eq\T m˝≤
ekÕÔsTT? düe÷:- ÁuÛ≤+‘·<èä wæ˝º À e´eVü‰s¡+˝À n$ ekÕÔsTT. ÁuÛ≤+‹˝À ªnVü≤+µ n+fÒ
ªÄ‘·àµ ø£<ë! ÁuÛ≤+‘· <äèwæ˝º À s¡Ee® ⁄ (nj·T+) düsŒ¡ y˚T ø£<ë! ô|>’ ± nVü≤eTs¡yú T˚ Ä‘·à
nsTT‘˚ ªH˚qT˝≤e⁄µ nì e÷Á‘·y˚T m+<äT≈£î n+{≤s¡T? ªÄ‘·à˝≤e⁄µ nì me&É÷
m+<äTø£q&ÉT? ø£qTø£ nVü≤+ø±s¡+‘√ >∑÷&çq|ü⁄&˚ Ä‘·à ªnVü≤+µ ne⁄‘·T+~. øπ e˝≤‘·à
ø±<äT.ªª<˚ùV≤+Á~j·T eTq' ÁbÕDBÛuÀÛ ´H√´qq´kÕ<Ûqä ', ì‘√´yê´|” Á|ü‹øπ Áå ‘· e÷‘·à_Ûqï'
dü«‘·dTü ‡Fµµ nH˚ XÀ¢ø+£ ˝À |üPs¡«uÛ≤>∑+ ìs√›weü TT. ñ‘·sÔ u¡ ≤Û >±ìø£s+ú¡ Ç<äT>√! - Ä‘·à
ì‘·´+. m+<äTø£+fÒ düs«¡ øπ Áå ‘·eTT\+<äT yê´|æ+∫q~ ø£qTø£. Ä‘·à _ÛqïyÓTqÆ ªnHê‘·àµ
\˙ï øπ Áå ‘ê˝Ò. düs«¡ yê´|æ n+fÒ <˚Xø¯ ±\ edüTuÔ <ÒÛ +ä ˝Ò≈î£ +&Ü n+‘·{≤ (Äø±X¯+˝≤>±)
yê´|æ+#·≥+. ø£qTø£ Ä‘·à ì‘·´eTT. yê´|æ ø±≈£î+&Ü K+&ÉeTT˝…’q |òüT{≤<äT\T
131
228 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nì‘·´eTT\T. Bì‘√ ªªÄ‘·à düs«¡ yê´|æ ($uÛTÑ ') ø±<äT, n~ dü÷ø£ÎeTTµµ nì Ç‘·sT¡ \T
#Ó|æŒq <ëìøÏ düe÷<ÛëqeTT e∫Ãq~. ªn_Ûqï'µ nq>± edüTÔ‘·' uÛÒ<äeTT ˝Òì~,
e´eVü‰s¡Ø‘ê´ X¯Øsê\qTã{Ϻ _Ûqï+>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ªdüTFµ nq>± düTKeTT
dü«s¡÷|üeTT>± >∑\yê&ÉT. düTKeTT <Ûsä à¡ eTT>± >∑\yê&Éì #Ó|Œü sê<äT. düTKeTT n+‘·'ø£sD¡
<Ûäs¡àeTT. Ä‘·à<Ûäs¡àeTT ø±<äT. Ä‘·à <Ûäs¡às¡Væ≤‘·eTT. á ns¡ú+ rdæø=+fÒ ñ‘·Ôsês¡ú+
>∑÷&Ü ìs√›wyü T˚ . ˝Ò<+ä fÒ dü<√wüyT˚ . Je⁄&ÉT dü«s¡÷|ü‘'· , yê´|æ+#ê&ÉH˚ #ÓbÕŒ*. <Ûsä à¡ yÓTqÆ
C≤„qeTT<ë«sê yê´|æ+#ê&Éì #Ó|Œü sê<äT. <Ûsä à¡ yÓTqÆ C≤„qeTT ˝Ò<Tä , ñqïq÷, <ëìøÏ
düs«¡ yê´|æÔ ˝Ò<Tä . ªyê´|æµ nqï ‘·sê«‘· <ëìøÏ ªdü+ø√#·+µ #Ó|Œü sê<äT.
Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D+ Ä>∑eTu≤<Û´ä +-
ø£q|ü&ÉT‘·Tqï uÛÒ<ëìï XÊÅdüÔ+ n+^ø£]düTÔqï<ë? ìùw~ÛdüTÔqï<ë? nqï
$wüj·T+ $#ê]düTÔHêï+. Ç+<äT˝À sêe÷qT»|üø£å$T~. ªªÁ|ü‘·´ø£å+˝À düø£\ uÛÒ<ë
\THêïsTT. á uÛ<Ò ä Á|ü‘´· ø£+å <√wüeT÷\yÓTqÆ ~. Ç~ nq´<∏ë dæ<e∆ä TT. Ç~ XÊÅdÔü u≤~Û‘e· TT
- nì n<Ó«’ ‘·T\+{≤s¡T. ø±ì @$T{≤ <√wü+? n~ Á|ü‘´· ø£å Á|ü|+ü #·eTTqT nq´<∏ë
#˚jT· ≥y˚T$T{Ï? - Ä <√wü+ nHê~>± ñqï uÛ<Ò ä yêdüq n+{≤sê? Nø£{˝Ï ÀqT á
<√wü+ Ç+¬øø£ÿ&ÓH’ ê ñqï edüTeÔ ⁄qT $s¡T<ä+∆ >±, $|üØ‘·+>± #·÷|æq <ëK˝≤ ñ+<ë?
#Ó|Œü +&ç - n˝≤ ø±<ä+&û ! XÊÅdÔü $s√<Û+ä e\qH˚ á uÛ<Ò ëìï <√wü+ n+{≤eT+{≤sê?
nsTT‘˚ nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. XÊÅd+Ôü uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·edüTeÔ ⁄H˚ uÀ~Û+#·T‘·T+<äì ìX¯Ãj·TeTsTT‘˚
uÛ<Ò yä êdüq <√wü+ ne⁄‘·T+~. uÛ<Ò +ä <√wüeTì ìX¯Ãj·TyÓT‘Æ H˚ ˚ XÊÅd+Ôü nuÛ<Ò eä düTeÔ ⁄qT
#Ó|æŒ+<äì ìX¯Ãj·TeTe⁄‘·T+~ >∑<ë! - á sêe÷qTC≤πøå|üeTT ìkÕ‡s¡+, y˚<ä+
nbÂs¡Tùwj·T+. n~ m≥Te+{Ï ÁuÛeÑ T, Á|üe÷<äeTT ˝Òì~. ø£qTø£ Ädæ≈Ô î£ q≈£î <ëìj·T+<äT
ÁbÕe÷D´ãT~∆. n+<äT˝À ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤à, ‘·‘‡· ‘·´+, n‘√q´<ës¡+Ô , eTè‘√´dü‡
eTè‘·T´e÷b˛ï‹, j·T ÇVü≤HêH˚e|üX´¯ ‹, H˚V≤ü HêHêdæøÔ +Ï #·qµµ yÓTT<ä˝q’… yêø£´eTT\‘√
n<Ó«’ ‘·+ dü‘´· eTì, <Ó«’ ‘·+ ndü‘´· eTì düŒwü+º >± #Ó|Œü ≥+ »]–+~. ø£qTø£ <Ó«’ ‘·eT+‘ê
s¡Ed® sü Œ¡ +˝≤>± $T<∏ë´uÛ÷Ñ ‘·eTì, @<√ ˇø£ <√wü+e\qH˚ Ç~ @s¡Œ&ç+<äì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
Ä <√wü+ eTπs<√ø±<äT. nHê~>± uÛ<Ò yä êdüq\T ø£*–+#˚ n$<ä´j˚T. á $wüjT· +
y˚<+ä e\qH˚ ìX¯Ãj·T+>± ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· + mø£ÿ&É?
nj·÷´! XÊÅdüÔ+e\qHÓ’Hê n<Ó’«‘·dü‘·´‘·«+ ìX¯Ãj·TyÓTÆ‘˚H˚ <Ó’«‘·$T<∏ë´‘·«+
ìX¯Ãj·TeTe⁄‘·T+~. <Ó’«‘· $T<∏ë´‘·«+ ìX¯Ãj·TyÓTÆ‘˚H˚ n<Ó’«‘· dü‘·´‘·«+ ìX¯Ãj·T
eTe⁄‘·T+<äì nH√´Hê´ÁX¯jT· + ñ+~ >∑<ë! - düe÷:- ø±<äT - n˝≤ nsTT‘˚ s¬ +&É÷
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 229
‘˚\e⁄. ø±ì n˝≤ #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . XÊÅd+Ôü e\qH˚ Ä s¬ +&É÷ ‘Ó\TdüTHÔ êïsTT. ø£qTø£
s¬ +&É÷ n˝≤ @s¡Œ&ÉT‘êsTT ø£qTø£ Çã“+~ ˝Ò<Tä . n˝≤π>, nHê~uÛ<Ò yä êdüHê düV‰ü j·T+>∑\
n$<ä´ dü«|üï+˝À $|üØ‘·C≤„Hêìï ø£*–+#·≥+ #·÷dü÷HÔ ˚ ñHêï+ ø£qTø£ n<˚ <ëK˝≤.
ìÁ~+∫qyê&ÉT ‘·q˝ÀH˚ dü«|üï+˝À s¡<>ä∏ »∑ ‘·Ts¡>±~ edüTeÔ ⁄\qT #·÷kÕÔ&TÉ . C≤>∑sD¡ +˝À
>∑÷&Ü n$<ë´<√wü+ e\q ˇπø Á‘ê{ÏjT· +<äT düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹, <ä+&ÉÁuÛ≤+‹, düqïì bı&Éyq’Ó
HÓÁs¬ nH˚ ÁuÛ≤+‹ bı+<äT‘ê&ÉT >∑<ë! ‹$Ts¡eTT yÓTT<ä˝q’… <√wüeTT\T $|üØ‘·C≤„q+
ø£*–kÕÔsTT >∑<ë! nsTT‘˚ ‹$Ts¡eTT yÓTT<ä˝q’… $ düV‰ü j·Tø±\T. ndü\T~ n$<ä´. ø£qTø£
nìï#√≥¢ Hêj·T≈£îsê˝…q’ n$<ä´H˚ ø±s¡D+>± #ÓbÕÔ+. ùV≤‘·Te⁄\sTTq ‹$Tsê<äT\T
Á|ü‘´˚ ø£+>± #Ó|Œü ≥+ uÛ≤s¡+. n$<ä´˝Òì<˚ @ ÁuÛeÑ ÷ ø£\T>∑<Tä >∑<ë! ô|>’ ± MTs¡T >∑÷&Ü
nHê‘·à˝…q’ X¯Øsê<äT\+<äT ªÄ‘·àµ nqï ÁuÛeÑ T≈£î ø±s¡D+ ªn$<ä´µ nì ôd\$#êÃs¡T
>∑<ë! s¡E®düs¡Œ+ yÓTT<ä˝…’q düú˝≤\˝À ÁuÛÑeT ø£\>∑{≤ìøÏ n$<ë´<√wü+ ø±s¡DeTì
‘Ó*dæ+~. ø£qTø£ nHê‘·à MT<ä Ä‘·à ÁuÛeÑ T ø£\>∑{≤ìøÏ ≈£L&Ü n<˚ ø±s¡DeTì ìX¯Ãj·T+
#˚kÕÔ+. ÁãVü≤à uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTì, ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹ eTTø£Ô ø£+sƒ+¡ ‘√
#Ó|Œæ +~. <Ó«’ ‘· ÁuÛeÑ T ùV≤‘·Te⁄ n$<˚´qì >∑÷&Ü XÊÅd+Ôü #Ó|Œæ +~. ªªÇ+Á<√ e÷j·÷_Û'
|ü⁄s¡Ts¡÷|ü áj·T‘˚µµ ÁX¯ó‹. (e÷j·T n+fÒ n$<ä´ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). s¡Ed® sü Œ¡ Á|ü‘´· ø£+å ˝≤π>
<Ó«’ ‘· Á|ü‘´· ø£+å >∑÷&Ü n$<ä´e\q e∫Ã+~ ø£qTø£ n~ ÁuÛeÑ T. ø£qTø£ u≤<Û´ä eTT. s¡Ed® sü Œ¡
Á|ü‘´· øå±ìøÏ s¡E® C≤„qeTT u≤<Ûøä e£ TT. ø±ì n+<äT≈£î Ä|üÔ yêø£´+ B|üÁ|üø±X¯+ ø±yê*.
n˝≤ ª<Ó’«‘·+ $T<∏ä´, n<Ó’«‘·+ dü‘·´+µ nqï C≤„q+ ø£\>∑{≤ìøÏ Ä|üÔyêø£´eTT˝…’q
y˚<^ä ‘ê<äT\THêïsTT. yêìe\q <Ó«’ ‘· ÁuÛeÑ T u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~. s¡E® düsŒ¡ Á|ü‘´· ø£+å
ÁuÛyÑ T˚ . ø±ì <Ó«’ ‘· Á|ü‘´· ø£+å m˝≤ ÁuÛeÑ T n+{≤sê? s¡E® düsŒ¡ Á|ü‘´· ø£+å m˝≤ ÁuÛyÑ ÷Ó
n˝≤π> ÇB ÁuÛeÑ T ne⁄‘·T+~. Ä|üyÔ êø£´+, B|ü+ yÓTT<ä˝q’… yêìe\q ªªs¡Ee® ⁄µµ Ç~
nì ‘Ó*j·T≥+e\q düsŒ¡ C≤„q+ b˛‘·T+~. ø£qTø£ <ëìì ªÁuÛeÑ Tµ n+{≤ eT+{≤sê?
n˝≤π> ÁX¯eDeTqHê<äT\e\q y˚<√|ü<˚XÊ\e\¢ <Ó’«‘· Á|ü‘·´ø£å+ b˛‘·T+<ä+{≤eTT.
n˝≤ø±ø£ ` n~ ø±ì <ëìì n~ nqTø=Hêï+ ø£qTø£ s¡Ed® sü Œ¡ + ÁuÛeÑ T n+{≤sê?
n˝≤π> <Ó«’ ‘·+ ø±ì <ëìì <Ó«’ ‘·+ n+{≤+ ø£qTø£, ndü\Tqï~ n<Ó«’ ‘·+ ø£qTø£, <Ó«’ ‘·+
ÁuÛeÑ T nqe#·TÃqT. Ç+‘Ó+<äT≈£î? ˙e⁄ s¡Ed® sü êŒìï ÁuÛeÑ T>± kÕ~Û+∫q Á|ü‹ j·TTøÏÔ
<Ó«’ ‘· Á|ü‘´· øå±ìï ÁuÛeÑ T>± kÕ~Û+#·{≤ìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘·T+~. ‘·sê«‘· n‘·´+‘ê|ü⁄&Ô q’Ó
áX¯«s¡Tìyêø£´yÓTqÆ y˚<Xä ÊÅdeÔü TT <Ó«’ ‘· Á|ü‘´· øå±ìï u≤~ÛdTü +Ô ~.
nj·÷´! Ç˝≤ Á|ü‘·´ø£åyÓTÆq<ä+‘ê XÊÅdüÔu≤~Û‘·yÓTÆ‘˚ dü<ä«düTÔ Á|ü‘·´ø£å+ >∑÷&Ü
(düHêàÁ‘êe>±Væ≤C≤„q+) ì\Te<äT >∑<ë! - düe÷:- y˚TeTT ÁuÛeÑ T Á|ü‘´· øå±ìï XÊÅd+Ôü
132
230 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
u≤~Û+∫+<äHêï+ ø±ì dü‘´· Á|ü‘´· øå±ìï u≤~Û+∫+<äq˝Ò<Tä >∑<ë! XÊÅd+Ôü >∑÷&Ü Á|ü‘´· ø£å
C≤„q »qø£yT˚ ø£<ë! s¡Ed® sü Œ¡ Á|ü‘´· ø£+å ÁuÛeÑ T. e÷eT÷\T>± düsŒ¡ Á|ü‘´· ø£eå TT Á|üeT.
Bìì @ Ä|üyÔ êø£´eT÷ u≤~Û+|ü<Tä . nu≤~Û‘y· TÓ qÆ C≤„q+ Á|üeT. ªdü‘µY nH˚~ nu≤~Û‘+· .
e´eVü‰s¡eTTqï+‘· ei≈£î Á|ü|+ü #·eTT dü‘.Y düsŒ¡ eTT dü‘.Y ø£qTø£ dü‘´· edüTÔ Á|ü‘´· ø£+å
XÊÅdüÔ »q´+ ø£qTø£ <ëìì XÊÅdüÔ+ u≤~Û+#·<äT. Á|ü‘·´ø£åeTT\ìï <√wüeT÷\eTT \ì
uÛ≤$ùdÔ X¯ãÁ› |ü‘´· ø£yå T˚ ø£qTø£ XÊÅd+Ôü >∑÷&Ü <√wüeT÷\eTì #Ó|Œü e\dæedüT+Ô <äì ÁX¯ó‘·
Á|üø±•ø±ø±s¡T&ÉT #Ó|Œæ q Äπø|å Dü #·|Œü ì<äì ‘˚*q~. ÁuÛeÑ T Á|ü‘´· ø£eå TTH˚ <√wüeT÷\
eTì }Væ≤kÕÔ+. Á|üe÷ Á|ü‘´· ø£+å <√wüeT÷\+ ø±<äT. XÊÅd+Ôü Á|üe÷Á|ü‘´· øå±H˚ï ø£*–düT+Ô ~
ø£qTø£ Á|üe÷Dy˚T. <√wüeT÷\eTT ø±<äT. nj·÷´! XÊÅd+Ôü ø£*–+#˚~ Á|üe÷ Á|ü‘´· ø£+å
ø±e#·TÃqT. ø±ì ªXÊÅd+Ôü µ <√wüeT÷\ø£yT˚ ø£qTø£ nÁ|üe÷DeTT.- düe÷:- n+^ø£]kÕÔ+.
ÁãVü≤à+ ‘·|Œü düs«¡ Á|ü|+ü #·+ $T<∏´ä j˚T ø£qTø£ XÊÅd+Ôü ªªÁuÛeÑ Tµµ ø±e#·TÃqT. ªÁuÛeÑ Tµ jÓTÆ Hê—
XÊÅdüÔeTT ªª>∑#·Ãø±j·T (ø£‘·ø£) bı&ç »\e÷*Hê´ìï b˛>={Ϻ ìs¡à\»\$T∫Ãq≥T¢µµ
Á|üe÷DyÓTqÆ $wüj÷· ìï ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. ìC≤ìøÏ XÊÅdeÔü TT, <ëì ø£sÔ¡ nsTTq áX¯«s¡T&ÉT,
n<Û´ä j·Tq+ #˚ùd Je⁄&ÉT, <ëìe\q e#˚à C≤„qeTT, <ëìe\q ø£*>π <Ó«’ ‘·+ - n+‘ê
$T<∏´ä j˚T. ÁãVü≤à _Ûqï+ ø£qTø£. n+<äTe\q $T<∏´ä nsTTq XÊÅdeÔü TT $T<∏´ä nsTTq
Á|üeTH˚ ø£*–düT+Ô ~. ø£qTø£ ‘·|ü ˝Ò<Tä . Á|üe÷ C≤„q+ $T<∏´ä , ÁuÛeÑ T C≤„qeT÷ $T<∏´ä
nsTT‘˚ Çø£ ÁuÛeÑ T≈£î Á|üeT≈£î ‘˚&Ü @eTT+~? - nì X¯+ø£edüT+Ô ~. C≤„q+ u≤~Û‘y· TÓ ‘Æ ˚
ªÁ|üeTµ ø±<äì ‘˚\Ãe\dæq |üì˝Ò<Tä . eè‹Ôs÷¡ |üyTÓ qÆ C≤„q+ m|ü⁄&ÓH’ ê |ü⁄≥TÔ+~ –≥TÔ+~.
Á‹ø±˝≤\˝Àq÷ ñ+&É<Tä >∑<ë! n˝≤ u≤~Û‘y· TÓ HÆ ê n~ Á|üeTj˚T >∑<ë! ø£qTø£ ns¡+ú
u≤~Û‘+· ø±≈£î+&É≥+ ø°\ø£+. ns¡+ú - s¡Ed® sü Œ¡ + u≤~Û‘+· . ø£qTø£ ÁuÛeÑ T˝À ns¡+ú
u≤~Û‘+· . ø£qTø£ ÁuÛeÑ T. Ç˝≤ Á|üeTqT ø£*–düT+Ô ~ ø£qTø£ XÊÅd+Ôü ‘·‘«Ô· <äècÕº´ $T<∏´ä
nsTTHê, Á|üe÷Dy˚T. H˚Á‘·+ yÓTT<ä˝…’q Ç+Á~j·÷\T á s¡ø£yÓTÆq ‘ê‹Ô«ø£ Á|üeTqT
ø£*–+#·e⁄ >∑qTø£ nÁ|üe÷Dy˚T. nsTTHê dü+kÕs¡e´eVü‰s¡+ ñqï+‘· es¡≈£î n$
>∑÷&Ü u≤<Ûä ø£\T>∑ì - nq>± yê´eVü‰]ø£ dü‘´· $wüj÷· \qT uÀ~ÛkÕÔsTT. ø£qTø£ n$
>∑÷&Ü Á|üe÷DeTT\T.
yêdüyÔ êìøÏ$ Á|üe÷D≤\T ø±e⁄ - Á|üe÷D≤uÛ≤kÕ\T. XÊÅd+Ôü Á|üe÷D+ ø£qTø£
<√wüeT÷\+ ø±<äT. ø±ì ‘·‘«Ô· ‘·' $T<∏´ä j˚T. n~ n$<ä´qT+&ç |ü⁄{Ïqº ÁãVü≤à _ÛqïyÓTqÆ
|ü<ës¡eú TT >∑<ë! ˝Ò<ë ÁuÛeÑ T Á|üe÷<ë~ <√cÕ\T |ü⁄s¡Twüß\≈£î+{≤sTT. |ü⁄s¡Twü s¡#q·
ø±ì y˚<ë\T Ç#·Ã≥ XÊÅkÕÔ\T. ø£qTø£ XÊÅdüÔ+ <√wüeT÷\+ ø±<äT. ø£qTø£ XÊÅdüÔy˚T
Á|ü e ÷DeTT. <ëìe\q e∫Ãq ì]«ø£ \ Œø£ C≤„ q y˚ T Á|ü e T. dü $ ø£ \ Œø£ y Ó T Æ q
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 231
e´eVü‰s¡C≤„Hê\ìï ÁuÛeÑ T˝Ò. (s¡Ed® sü Œ¡ + ÁuÛeÑ T˝À ÁuÛeÑ T - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ düeTdüÔ
<Ó«’ ‘· ÁuÛeÑ T XÊÅduÔü ≤~Û‘y· T˚ , ‹s¡T>∑T˝Ò<Tä .
düT<äsÙ¡ qT&ÉT #Ó|Œæ q <=ø£≥Tqï~ - Äj·TTπs«<ä+˝À <√cÕ\ dü«s¡÷|üeTT, yê{Ï
ìeè‹Ô ≈£îbÕj·÷\T ìs¡÷|æ+|üã&çHêsTT. ø£qTø£ düeTdüÔ Á|ü‘·´ø£å C≤„qeTT\T <√wü
eT÷\eTT\ì }Væ≤+#·≥+ ‘·|ü - düe÷:- Ç~ nj·TTø£eÔ TT. |üse¡ ÷s¡ú ‘·‘«Ô· Á|ü<sä Ù¡ ø£yTÓ qÆ
y˚<ë+‘·XÊÅdeÔü TT ø±eT+, ø£sà¡ yÓTT<ä˝q’… yê{Ï düV≤ü ø±s¡+ bı+~q n$<ä´qT <√wü+>±
#Ó|Œæ +~. Äj·TTπs«<ä+ s√>∑d«ü s¡÷|ü+ #Óù|Œ XÊÅd+Ôü . ø£qTø£ <ëì˝À n$<ä´ <√wüeTì
#Ó|üŒø£ b˛e≥+ @$<Ûä+>±q÷ |ü{Ϻ+∫ø√e\dæq |üì˝Ò<äT. ø£qTø£ Je⁄\≈£î düVü≤»
ÁX‚jT· düÿs¡eTTqTï |üse¡ ÷|ü⁄&Ô q’Ó áX¯«s¡T&ÉT #Ó|Œæ q~j·TT, nbÂs¡Tùwj·TeTT ø£qTø£ ÁuÛeÑ T
Á|üe÷<ë~ |ü⁄s¡Twü<√wüeTT\≈£î #√{Ïe«ì~ düs«¡ Á|üã\eTT nsTTq ªy˚<ë+‘·XÊÅdeÔü TTµ
ø±eT+, ø£sà¡ \T yÓTT<ä˝q’… <√wüeTT\ düV≤ü ø±s¡+‘√ ã*dæq n$<ë´<√wüeTTe\q e∫Ãq
ªª<Ó«’ ‘·ÁuÛeÑ TqTµµ ‘·T‘·TìÔ j·T\T #˚jT· >∑\<äT. Ä|üÔ yêø£´+ s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛeÑ TqT b˛>=≥º≥+
e+{Ï<˚ ÇBqT. Bì‘√ ªªXÊÅdÔü Á|ü‘´· ø£eå TT\T ‘·T\´<√cÕ\T, ‘·T\´ã˝≤\Tµµ nì nqï
¬s+&ÉT e÷≥\T Á‘√dæy˚j·Tã&çHêsTT. Á|ü‘·´ø£å+ n˝≤π> XÊÅdüÔeTT - á ¬s+&É÷
n$<ë´»q´eTT˝Ò ø£qTø£ ‘·T\´<√wüeTT\qsê<äT. XÊÅd+Ôü kÕ<Ûqä +, Á|ü‘´· ø£+å kÕ<Û´ä + -
á s¬ +&É÷ düeT ñJ®>± #Ó|Œü sê<äT. H˚Á‘ê~ Á|üe÷DeTT\T n$<ë´»q´ kÕ<Ûqä eTT\T.
nfÒ¢ XÊÅdeÔü TTqTï. ø£qTø£ ‘·T\´<√wüeTT\ì #ÓbÕŒ*.
nj·÷´! n˝≤π> #ÓbÕÔ+. düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü +&ç -
düe÷:- s¬ +&É÷ n$<ë´»q´eTT˝…H’ ê XÊÅd+Ôü nbÂs¡Tùwj·T+ ø£qTø£ ìs√›w+ü .
H˚Á‘êB+Á~j·T Á|üe÷DeTT\T bÂs¡Tùwj·T+ ø£qTø£ dü<√wü+. XÊÅkÕÔìï H˚Á‘êB+Á~j·÷
\qT düèwæ+º ∫+BX¯«s¡T&˚ ø£qTø£ n˙ï nbÂs¡Tùwj·÷\q≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . |ü⁄s¡TcÕBÛq yÓTqÆ $
ø£qTø£ H˚Á‘ê<äT\T bÂs¡Tùwj·TeTT\T. XÊÅd+Ôü |ü⁄s¡TcÕ<Û´ä j·Tq jÓ÷>∑´yÓTHÆ ê |ü⁄s¡TcÕBÛq+
ø±<äT. n~ ùd«#·Ã>¤ ± ñ#·Ã]+#·<–ä q~ ø±<äT. áX¯«s¡TìqT+∫ y˚<+ä >∑Ts¡T|üs+¡ |üs>¡ ±
edüTqÔ ï nqTÁX¯eeTT (nqTdü]+∫ |üs+¡ |üs>¡ ± ÁX¯ó‹>± edüTqÔ ï~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
düs«¡ ø£\ŒeTT\ ÁbÕs¡+uÛeÑ TT\+<äT áX¯«s¡T&É<˚ y˚<eä TTqT |üs+¡ |üs>¡ ± n˝≤π> ñ|ü<X˚ ¯
|üs+¡ |üs‘¡ √ q&É|⁄ü qT. ø£qTø£H˚ n$ nHê~ì<Ûqä eTT\T, ì‘·´eTT\T. ªnHê~ ì<ÛHä ê
ì‘ê´yê>∑T‘·‡ècÕº dü«j·T+uÛÑTyêµ. ø£qTø£ ªªXÊÅdüÔeTT H˚Á‘ê~ Á|üe÷DeTT\T n$<ë´
eT÷\eTT\Tµµ nqï <√wü+ düe÷qy˚T nsTTHê ÁuÛeÑ TÁ|üe÷<ë~ |ü⁄s¡Twü <√wüeTT\T+&É≥+,
˝Òøb£ ˛e≥+ nqï ‘˚&Üe\q XÊÅd+Ôü Á|üã\ Á|üe÷D+. Ç+Á~j·÷\T <äTs¡“\ Á|üe÷D≤\T.
133
232 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
XÊÅdeÔü T+fÒ ªy˚<yä T˚ µ. bÕ+#·sêÁ‘ê~ø£eTT XÊÅdeÔü TT ø±<äT. Hês¡<ë~ |ü⁄s¡Twü $X‚wü Áb˛ø£+Ô
ø£qTø£ n~ bÂs¡Tùwj·Ty˚T. y˚<eä TT dü«‘·' Á|üe÷DeTT. nbÂs¡Tùwj·T+ ø£qTø£. $T–*q$
|üs‘¡ '· Á|üe÷D≤\T. bÂs¡Tùwj·÷\T ø£qTø£. düà è‹ yÓTT<ä˝q’… $ >∑÷&Ü n+‘˚. $s√<Ûë~Ûøs£ D¡ +˝À
C…$’ Tì n˝≤π> #ÓbÕŒ&ÉT. bÕ+#·sêÁ‘ê<ë´>∑e÷\T ÁXÖ‘·yTÓ qÆ n<Ó«’ ‘·eT‘·eTTq≈£î $s¡T<äe∆ TT
ø£qTø£ nÁ|üe÷D≤˝Ò.
Á|ü‘´· ø£+å |üPs¡«XÊÅd+Ôü - n+<äTe\q u≤<Û´ä eTT -
n+‘˚>±ø£ ªªn|ü#Ã˚ <¤ Hä ê´j·TeTTµµ #˚‘· Á|ü‘´· ø£+å - |üPs¡«XÊÅdeÔü TT, XÊÅd+Ôü -
|üsX¡ ÊÅdeÔü TT. ø£qTø£ <Ó«’ ‘·Á|ü‘´· øå±ìï XÊÅd+Ôü u≤~ÛdTü +Ô ~. <√wüeT÷\yÓTqÆ XÊÅdeÔü TT |üsy¡ TÓ HÆ ê
Á|üã\+ ø±<äqsê<äT. XÊÅdüÔ+ düs¡«kÕ<Ûës¡DyÓTÆq n$<ë´<√wüeT÷\y˚T ø±ì $X‚wü
|ü⁄s¡Twü<√wü<÷ä wæ‘+· ø±<äì #ÓbÕŒeTT. n$<ë´<√wü+ nH˚~ Á|ü‘´· ø£å - XÊÅkÕÔ\ eT<Û´ä
‘·T\´ $wüjT· y˚T. ø£qTø£ Á|ü‘´˚ ø£ <√wüÁ>∑dyÔü TÓ qÆ Á|ü‘´· ø£+å ø£qï kÕ<Ûës¡D<√wü eT÷\yÓTqÆ
XÊÅd+Ôü ã\yÓTqÆ <˚. Bì‘√ ªªñ|üÁø£e÷~Ûøs£ D¡ Hê´j·T+‘√ |üsy¡ TÓ qÆ XÊÅkÕÔìï |üPs¡«yÓTqÆ
Á|ü‘´· ø£+å u≤~ÛdTü +Ô <äqïµµ Äπø|å Dü Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. ìs√›wyü TÓ qÆ |üPs¡«XÊÅd+Ôü u≤~Û+#·˝<Ò Tä .
ìs√›wü+ ø±e≥+ e\qH˚ XÊÅdüÔ+ Á|ü‘·´ø£å u≤<Ûäø£+ nqï~ U≤j·Ty˚T. nsTTHê
ªªeT]+‘·ã\+µµ nì #Ó|Œü {≤ìøÏ Ç<ä+‘ê #ÓbÕŒ+.
|üs+¡ ø£qTø£ XÊÅd+Ôü u≤<Ûøä y£ T˚ -
˝Ò<ë H˚Á‘êB+Á~j·T Á|üe÷D+˝≤>± XÊÅdÁÔü |üe÷D+ >∑÷&Ü <√wüeT÷\yÓTHÆ ê
ª|üs+¡ µ ø£qTø£ |üPs¡«yÓTqÆ H˚Á‘ê~ Á|üe÷DeTTq≈£î u≤<Ûøä y£ T˚ . ª|üs‘¡ «· +µ Çø£ÿ&É |üì#˚jT· <äqsê<äT.
s¡E®düs¡Œ+ e<ä› ˇø£&ÉT eTT+<äT s¡E®e⁄qT #·÷∫ düs¡Œ+ nqTø=+{≤&ÉT. ‘·s¡Tyê‘·
ø£<\ä ≥+˝Ò<ìä <ä+&É+ nqTø=+{≤&ÉT. m‘·TÔ ø£qã&É≥+ ˝Ò<ìä H˚\˝À düqïì N*ø£
nqTø=+{≤&ÉT. Ç+<äT˝À nìï <√cÕ˝Ò >∑<ë! ÁuÛ≤+‘·T˝Ò ø£<ë! nsTTHê |üPs¡«ÁuÛeÑ TqT
|üs¡ÁuÛÑeT u≤~Û+#·≥+ ˝Ò<ë? düs¡ŒÁuÛÑeTqT <ä+&ÉÁuÛÑeT ø={Ϻy˚düTÔ+~ >∑<ë! ø£qTø£
ñ|üÁø£e÷~Ûøs£ D¡ Hê´j·T+ Ç+<äT˝À n‘·ø<£ Tä .
(Á|ü‘´· ø£+å n+fÒ eTq ø£qTï\≈£î ø£ì|æ+#˚, #Óe⁄\≈£î $ì|æ+#˚ Á|ü|+ü #·yT˚ .
n~ ndü‘´· eTì XÊÅd+Ôü #Ó|⁄ü qÔ ï~. ø£qTø£ H˚Á‘ê<äT\T |üPs¡«Á|üe÷D≤\T. XÊÅd+Ôü ‘·sT¡ yê‘·
e∫Ã+~ ø£qTø£ |üsÁ¡ |üe÷DeTT. ø£qTø£ XÊÅkÕÔìï qe÷à*. ø£qTï\≈£î ø£ì|æ+#˚ Á|ü|+ü #·+
$T<∏´ä nHê*. - nqTyê<ä≈£î&ÉT).
nj·÷´! |üPs¡«ÁuÛeÑ TqT |üsÁ¡ uÛeÑ T ìyê]k˛Ô+~. <ëìï eTi=ø£{,Ï ∫es¡øì£ ï+{Ïì
j·T<∏ës¡Cú ≤„q+ u≤~ÛdTü +Ô ~. n˝≤π> Çø£ÿ&É >∑÷&Ü XÊÅkÕÔìøÏ eTs√u≤<Ûøä +£ sêe#·Tà ø£<ë!
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 233
düe÷:- n˝≤ø±<äT - Ç<˚ |üsX¡ ÊÅdeÔü TT. Bì ô|q’ Çø£ Á|üe÷D+ sê<äT. y˚<ë+‘ê<Û´ä j·TqeTT,
ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eTTbı+~ ø£è‘·øè£ ‘·T´&Ó’ düs«¡ E„&q’Ó JeqTà≈£î&Ô TÉ eTs=ø£ XÊÅd+Ôü #·<Tä e&ÉT.
#·~$Hê ª‘êqT ÁãVü≤àeTTø±qìµ uÛ≤$+#·&TÉ . ø£qTø£ XÊÅdÔü »q´ÁãVü‰àqTuÛ÷Ñ ‹ u≤~Û+|üã&É<Tä .
dü$ø£\Œø£C≤„Hê\qìï+{Ïì eT]›+∫ XÊÅd+Ôü ì]«ø£\Œ+>± ªnVü≤+ÁãVü≤ൠnqï C≤„HêìïdüT+Ô ~.
ø£qTø£ y˚<ë+‘·XÊÅd»Ôü q´yÓTqÆ C≤„HêìøÏ eTiÒ C≤„qeT÷ u≤<Ûøä e£ TT ø±<äT.
nj·÷´! XÊÅd+Ôü |üsy¡ TÓ HÆ ê ªªìs√›w+ü ø£qTø£ Á|üe÷DeTTµµ nì ìX¯Ãj·T+ ø£*–‘˚
<ëìe\q e∫Ãq C≤„qeTT dü+kÕsêìï ìeè‹Ô#d˚ Tü +Ô ~. ˝Ò<+ä fÒ #˚jT· <äT. s¡Ed® sü Œ¡
ÁuÛ≤+‹ >∑\yê&ÉT >∑÷&Ü ªªÇ~ düsŒ¡ +ø±<äT s¡Ey® µ˚ µ qì qeTàø£yTÓ qÆ yê&ÉT #Óù|HÔ ˚ qeTTà‘ê&ÉT.
˝Ò<+ä fÒ qeTà&ÉT. XÊÅd+Ôü <√wüeT÷\+ ≈£qTø£ <√wü+. n~ Á|üe÷DeTì qeTàø£+ ≈£î<äs<¡ Tä .
n+<äTe\q qeTàø£+˝Òì XÊÅdCÔü ≤„q+e\q dü+kÕs¡ìeè‹Ô m˝≤ ne⁄‘·T+~? - düe÷:-
XÊÅdøÔü s£ MÔ¡ T<ä Ädæ≈Ô î£ q≈£î Á|üe÷DyÓTqÆ yê&Éqï ìX¯Ãj·T+ ñqï~ ø£qTø£ ìeè‹Ô ne⁄‘·T+~.
|üsy¡ T˚ X¯«s¡ ø£è‘·yTÓ qÆ XÊÅd+Ôü ìs√›w+ü nì, Á|üe÷DeTì ìX¯Ãj·T+ ñqï~. n$<ä´e\q
e∫Ãq XÊÅdeÔü TT ìs√›weü Tì m˝≤ #ÓbÕÔs+¡ {≤sê? - n$<ä´˝À uÛ≤>∑+ ø±e≥+‘·|Œü yπ̊s
ÁuÛeÑ TÁ|üe÷<ë~|ü⁄s¡Twü<√cÕ\T ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+&É≥y˚T Ç+<äT˝À ªªìs√›w+ü µµ ø±e≥+. ø£qTø£
nHê~ ø±\eTTqT+&ç <Ó«’ ‘· ÁuÛeÑ T˝À eTTì– ñqï e´øÏøÔ Ï |üsy¡ T˚ X¯«sêqTÁ>∑V≤ü +e\q
ÁãVü≤àõC≤„døü \£ T>∑T‘·T+~. ‘·sT¡ yê‘· >∑Ts¡÷|ü<X˚ Ê<äT\e\q y˚<ë+‘·‘‘· «Ô· eTT Á>∑V≤æ +∫
eTqHê<äT\‘√ ÁãVü‰à‘·àkÕø屑êÿs¡+ »]–q ‘·sê«‘· ‘·q ÁuÛeÑ TqT b˛>=≥Tºø=+{≤&ÉT.
Ç~ |ü+&ç‘· |ü<eä∏ TT. n+<äTe\q |üPs¡«eTTqT+&ç ñqï Á|ü‘´· ø£Cå ≤„Hêìï (dü+kÕs¡e´eVü‰sêìï)
|üsy¡ TÓ qÆ XÊÅdÔü C≤„qeTT Á‘√dæyd˚ Tü +Ô ~. XÊÅd+Ôü n$<ä´˝À uÛ≤>∑yTÓ qÆ +‘·e÷Á‘êq ªÁuÛeÑ Tµ
qT b˛>=≥ºøb£ ˛<äT. ÁuÛeÑ T >∑÷&Ü n$<ä´˝Àì<˚ >∑<ë! nbÂs¡Tùwj·T+ >∑qTø£ ìs√›weü Tì
#Ó|Œü ≥+ <ë«sê n~ ÁuÛeÑ TqT u≤~Û+|üC≤\<äì düeT]ú+#·≥+ ø=iπø.
Ä>∑eT+ Á|üe÷Dy˚T-
nj·÷´! á XÊÅdüÔeTT <√cÕeø±X¯eTT ˝Òì<äì Á|ü‘·´øå±~ Á|üe÷DeTT
<√cÕeø±X¯+ ø£*–q<äì meìøÏ ‘Ó*dæq~? ˙≈£î ‘Ó*dæ+<ë? ì]«ø£˝≤ŒqTuÛ÷Ñ ‹˝À
Ç≥Te+{Ï $ø£˝≤Œ\T $X‚cÕ\T+&Ée⁄. <ëìøÏ XÊÅd+Ôü MT<ä Á|ü‘´˚ ø£+>± |üøbå£ Õ‘·+ @MT
˝Ò<äT. Ç+Á~j·TÁ|ü‘·´ø£å+ <√wüeT÷\+ >∑qTø£ <ëìe\q ˙ø° dü+>∑‹ ‘Ó*dæHê n~
qeTàø£+ ø±<äT. nqTe÷Hê<äT\÷ ø±e⁄. n$ Á|ü‘´· øå±ìï ãfÒº ekÕÔsTT. ø±>± ˙ |üø±å ìï
kÕ~Û+#˚ Á|üe÷DeTT\T ˝Òe⁄. m˝≤ ˙ |üø+å£ kÕ~Û+#·>\∑ e⁄? nì sêe÷qT» yê<äeTT.
n~ j·TTø£eÔ TT ø±<äT. XÊÅdeÔü TT <√cÕeø±XÊ\T ˝Òì<äì Hê≈£î XÊÅd+Ôü e\qH˚ ‘Ó*dæ+~.
134
234 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
XÊÅdüÔ ø£s¡Ô áX¯«s¡T&ÉT. düs¡«E„&ÉT düø£\ <√wüX¯SqT´&ÉT >∑<ë! n˝≤π> Á|ü‘·´øå±<äT\T
<√cÕeø±X¯+>∑\eì >∑÷&Ü XÊÅd+Ôü e\qH˚ ‘Ó*dæø=HêïqT. Á|ü‘´· ø£+å <√wüeT÷\+ ø£qTø£
Á|ü‘´· ø£eå T÷\yÓTqÆ X¯ã+› >∑÷&Ü <√wüeT÷\y˚T ø£qTø£ n~ #Ó|Œæ q <˚<H’Ó ê $|üØ‘ês¡yú T˚
qqsê<äT. XÊÅd+Ôü nbÂs¡Tùwj·T+, áX¯«s¡<‘ä +Ô· ø£qTø£ <√wüeT÷\+ ø±<äT. XÊÅd+Ôü dü«‘·'
Á|üe÷D+, Á|ü‘´˚ ø£Á|üe÷D+ (Ç+Á~j·÷<äT\˝Àì~ ø±<äT) Á|ü‘´· ø£eå T÷\+ ø±<äT.
nj·÷´! XÊÅdeÔü T+fÒ yÓ~’ ø£X㯠s› ê•. n~ |òTü ≥+˝≤>±, uÛ]Ò yÓTT<ä\>∑T yê{Ï
X¯ã+› ˝≤>± Ç+Á~j·T Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ <˚. ø£qTø£ Ä XÊÅd+Ôü (y˚<+ä ) Á|ü‘´· ø£eå T÷\y˚T. ø±>±
Á|ü‘´· ø£+å $|üØ‘·yTÓ qÆ $wüjT· + #Óù|Œ<Ó‘’ ˚ <ëìe\q e∫Ãq XÊÅd+Ôü m˝≤ dü] nsTTq
ns¡+ú #Ó|⁄ü +Ô ~?- nì dü+<˚V≤ü + e<äT.› H˚Á‘·+ n$<ë´Á>∑d+Ôü ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTH˚ XÊÅd+Ôü >±
Á>∑V≤æ +∫+~. s¡Ee® ⁄qT düsŒ¡ +>± Á>∑V≤æ +∫qfÒ¢ Ç~. ªÁãVü‰às¡ŒD+ ÁãVü≤àVü≤$'µ nqï
^‘êe#·Hêìï ã{Ϻ >∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T XÊÅdeÔü TT. nsTTHê XÊÅd+Ôü $|üØ‘ês¡+ú #Ó|Œü <äT.
XÊÅdyÔü T˚ sT÷ y˚<ë+‘ês¡eú TTqT #Ó|Œæ +~. H˚Á‘·Á>±Vü≤´yÓTqÆ XÊÅdeÔü TT H˚Á‘·ÁbÕe÷D´eTTqT
m˝≤ ø±<ä+≥T+~ nqe<äT.› B|üu≤Û dü´yÓTqÆ |òTü ≥+ B|üÁ|üø±XÊìï n&ÉTø¶ =+≥T+~ >∑<ë!
H˚Á‘·+ Á|üe÷D+ ø±ø£ b˛sTTq|ü⁄&ÉT H˚Á‘·Á>±Vü≤´yÓTqÆ XÊÅdeÔü TT m˝≤ Á|üe÷DeTT? n+fÒ,
#ÓbÕÔ+. H˚Á‘·+ ÁuÛeÑ T »qø£+. ˝Ò<ë ªÁ|üe÷µ »qø£+ ø±<äT. ø£qTø£ Á|üe÷D+ ø±<äT.
XÊÅd+Ôü Á|üe÷»qø£+ ø£qTø£ Á|üe÷Dy˚T. n–ï »qø£yTÓ qÆ ø£f≈º… î£ kı+‘·+>± yÓ\T>∑T
˝Òøb£ ˛sTTHê <ëì |òTü s¡¸D qT+&ç |ü⁄{Ïqº n–ï yÓ\T>∑T‘·T+~ >∑<ë! H˚Á‘·Á>±Vü≤´+ ø±e≥+
e\q $T<∏´ä nsTTq XÊÅdeÔü TT ªÁ|üeTµ qT m˝≤ ø£*–düT+Ô <ä+{≤sê? - Á|üeT >∑÷&Ü
$T<∏ä´j˚T >∑<ë! <ëìøÏ ñ‘·Œ‹Ô $HêXÊ\THêïsTT >∑<ë! »q´eTT\ìï qX¯´eTT˝Ò ø£qTø£
$T<∏´ä \T >∑<ë! j·T<∏ës¡Cú ≤„qyÓTqÆ ªÁ|üeTµ >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚THê? - n+fÒ - »q´yÓTqÆ sT÷
C≤„Hê\˙ï ÁãVü≤à_Ûqï+ ø£qTø£ $T<∏ä´˝Ò. e´eVü‰s¡+˝À e÷Á‘·+ e´eVü‰s¡ ÁuÛ≤+‘·T\
<äècÕº´ (s¡Ed® sü Œ¡ , s¡+>∑s»¡ ‘·) j·T<∏ës¡eú TT\T ø£qTø£ Á|üeT\T. nj·÷´! XÊÅd+Ôü ‘·qqT
‘êH˚ $T<∏´ä qì #Ó|⁄ü +Ô <ë? XÊÅdøÔü s£ Ô¡ nsTTq áX¯«s¡T&ÉT ‘·q XÊÅkÕÔìï $T<∏´ä nì #ÓbÕÔ&Ü?-
düe÷:- XÊÅd+Ôü »&É+. n~ dü«j·T+>± @B #Ó|Œü <äT. ÁãVü≤à _ÛqïyÓTqÆ <ä+‘ê $T<∏´ä
ø£qTø£ áX¯«s¡T&É˝≤ #Ó|Œü ø£ ‘·|Œü <äT. düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&Óq’ áX¯«s¡T&ÉT $T<∏ë´XÊÅdÔü ìsêàD+
#˚kÕÔ&Ü? - #˚kÕÔ&ÉT. ø±s¡´yÓTÆq<ä˝≤¢ $T<∏ä´. nø±s¡´yÓTÆq ÁãVü≤ày˚T dü‘·´eTT. ø£qTø£
$T<∏ë´XÊÅdeÔü TT áX¯«s¡T&ÉT #˚jT· e\dæ ñqï~. n˝≤ nsTT‘˚ XÊÅdÔü ø£sÔ¡ nsTTq áX¯«s¡T&ÉT
>∑÷&Ü $T<∏´ä ne⁄‘ê&ÉT. ì»y˚T. ne⁄‘ê&ÉT. ‘·qqT ‘êH˚ $T<∏´ä >± m˝≤ Á|ü‹bÕ~+#·T
≈£î+{≤&ÉT? - ‘·|Œü <äT. ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTH˚, e÷j·Te\q Hê≈£î áX¯«s¡‘«· + e∫Ã+~,
ø£qTø£ eT<Ûä´˝À HÓ’$T‹Ôø£+>± e∫Ãq Hê áX¯«s¡‘·«eTT $T<∏ä´j˚Tµµ nì áX¯«s¡T&ÉT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 235
Á|ü‹bÕ~kÕÔ&TÉ . m+‘ÓH’ ê, ‘·qqT ‘·H˚ $T<∏´ä nì m˝≤ uÛ≤$kÕÔ&TÉ ? nì X¯+ø£ e<äT.›
ìÁ<ä˝∫Ò qyê&ÉT ìÁ<ä˝À ‘êqT eTVü‰sêC…q’ ≥T¢ ø£\>∑ì ø£\˝À ñqï ‘·q sê#·]ø£eTT
$T<∏´ä nqTø√&Ü? n˝≤π> ÇBqT.
nj·÷´! n~ nyêdüÔe+ ø£qTø£ n˝≤ nqTø√e#·TÃqT. ø±ì n‘·&˚ ‘êqT
Áu≤Vü≤àDT&˚ nsTT ñ+fÒ ªH˚qT Áu≤Vü≤àDT&ÉqT ø±qTµ nì uÛ≤$+#·&TÉ >∑<ë! n˝≤H˚
áX¯«s¡‘·«+ $T<∏ä´ nì áX¯«s¡T&˚ m˝≤ nqTø=+{≤&ÉT? - düe÷:- Áu≤Vü≤àDT&ÉT
<˚V≤ü ‘ê<ë‘·à´+ uÛ≤$+∫ø=ì ‘·qqT Áu≤Vü≤àDT&ÉqTø√e#·TÃqT. <˚V‰ü _Ûe÷q+ b˛‘˚ ‘êqT
ÁãVü≤àqì, Áu≤Vü≤àD‘·«+ $T<∏´ä nì nqTø=+{≤&ÉT >∑<ë! n˝≤ Ç~. nj·÷´! n#·Ã≥
Áu≤Vü≤àD <˚V≤ü + ø£qï _ÛqTï&Óq’ Je⁄&˚ eø£Ô >∑<ë! - düe÷:- Je⁄q≈£î yê–+Á~j·T+
˝Ò<Tä . H√s¡T ˝Ò<Tä . ø£qTø£ #Ó|Œü {≤\÷ ˝Òe⁄. ÁãVü≤àH˚ nsTTq Hê≈£î e÷j·Te\¢ áX¯«s¡‘«· eTT
n$<ä´e\q Je‘·«+ e∫ÃHêj·Tì áX¯«s¡T&√ >∑Ts¡Ty√ XÊÅdüÔ+‘√H√ ñ|ü<˚X¯+‘√H√
•wüß´ìøÏ uÀ~Û+#ê*. e´eVü‰s¡+ ñqï+‘·ei≈£î >∑Ts¡T•wü´, áX¯«sê~ düeTdüÔ uÛ<Ò ë\T
q&ÉTdü÷HÔ ˚ ñ+{≤sTT. |üse¡ ÷s¡‘ú '· e÷Á‘·eTT ªªq XÊkÕÔ q XÊÅd+Ôü q •c˛´ q •øå± q
#·‘«· + q #êVü≤+ q #êj·T+ Á|ü|+ü #·', H˚V≤ü HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ yÓTT<ä˝q’… XÊÅdeÔü TT\e\q
ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ <˚B ˝Ò<Tä . Ç+Á~j·T »q´yÓTqÆ qT XÊÅd+Ôü Á|üe÷»qø£+ ø£qTø£ e´eVü‰s¡
|üs¡´+‘·eTT |üs¡eTÁ|üe÷Dy˚T. Á>±Vü≤ø£yÓTÆq Ç+Á~j·÷<äT\T $|üØ‘· (ÁãVü≤à_Ûqï)
$wüj÷· ìï Á>∑V≤æ düTHÔ êïsTT ø£qTø£ nÁ|üe÷D≤˝Ò. Á>±Vü≤ø£yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ eTT nì‘·´yÓTHÆ ê
Á>±Vü≤´yÓTqÆ ÁãVü≤àeTT ì‘·´y˚T ø£<ë! e´eVü‰s¡eTTqï+‘·ei≈£î Ç+Á~j·÷\T Á|üe÷Dy˚T.
n$ ø£*–+#˚~ yê´eVü‰]ø£ Á|üeT\H˚. nsTT‘˚ XÊÅdüÔ+ bÕs¡e÷]úø£ #·s¡eTdü‘ê´ìï
Á|ü‹bÕ~düT+Ô ~ >∑qTø£ n‘·´+‘· Á|üe÷DeTT. ø£qTø£ y˚<ë+‘· XÊÅdÔü yÓTTø£ÿfÒ Á|üe÷DeTT.
$T–*q H˚Á‘ê~ Á|üe÷DeTT\T ÄuÛ≤dü Á|üe÷DeTT˝Ò ‘·|Œü |üse¡ T Á|üe÷DeT\T ø±e⁄.
á $wüjT· +˝À luÛ≤wü´{°ø±ø±s¡T&ÉT ªªdüT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉTµµ nHêï&ÉT - ªªnj·÷´!
n<Ó«’ r! MT sTTcÕºìøÏ e´‹πsø£+>± #Ó|Œæ q $T–*q XÊÅkÕÔ\T |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ $ ø±e⁄µµ
nì ‘·eTs¡T #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T ø£<ë! MTø° Á|üeT m˝≤ ø£*–+~? <ëìøÏ kÕ<Ûqä + ñqï<ë?
˝Ò<ë? kÕ<Ûäq+ ñqï~ n+fÒ Á|üe÷D≤\qT MTs=|üø=qïfÒ¢. kÕ<Ûäq+ ˝Ò<äHêï
Á|üe÷D≤\qT MTs¡T ˇ|üø=qïfÒ¢. yê´eVü‰]ø£+>± kÕ<Ûäq+ ñqï<ä+fÒ, ndü©
yê´eVü‰]ø£+ n+fÒ @$T{Ï? Ç~ bÕs¡e÷]úøe£ ÷? ø±<ë? |üse¡ ÷s¡+ú ø±<ä+fÒ n{Ϻ
Á|üe÷D+ kÕ<Ûøä e£ ÷? kÕ<Ûøä +£ ø±<ë? kÕ<Ûøä y£ T˚ n+fÒ Ç‘·sT¡ \ Á|üe÷D+ >∑÷&É Ä
|üøå±ìï kÕ~ÛdüTÔ+~. kÕ<Ûäø£+ ø±<ä+fÒ ‘·|üŒø£ Á|ü‹yê<äT\ Á|üe÷D≤\T kÕ<Ûäø£eTì
n+^ø£]+#ê*. ‘·eTs¡T Á|üe÷D+ bÕs¡e÷]úøy£ T˚ q+fÒ <Ó«’ ‘·eTT $»j·T+ bı+<äT‘·T+~.
135
236 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(Á|üe÷DyÓTÆq Ç+Á~j·÷<äT\T |üs¡e÷s¡ú+ nq>± ì»+ n+fÒ Á|ü‘·´ø£å+ dü‘·´+ -
ø£qTø£ <Ó«’ ‘·+ dü‘´· + - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n˝≤π> dü«|üøå£ |üs|¡ øü uå£ <ÒÛ eä TT |üse¡ ÷s¡eú ÷?
|üse¡ ÷s¡+ú ø±<ë? |üse¡ ÷s¡eú TsTT‘˚ ªuÛ<Ò ëìïµ yêdüeÔ eTì n+^ø£]+∫qfÒ.¢ uÛ<Ò +ä $T<∏´ä
ø±<äT. |üse¡ ÷s¡+ú ø±<ä+fÒ |üs|¡ øü yå£ T˚ nq>± <Ó«’ ‘·yT˚ MTs¡+^ø£]+∫q≥¢e⁄‘·T+~ -
Ç<ä+‘ê nj·TTø£eÔ TT. MTs¡&–ç q Á|üeT, <ëì kÕ<ÛHä ê\T - nìï e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ Àìy˚
ø±ì |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À ˝Òe⁄. MT≈£î >∑÷&Ü düTwüß|æÔ yÓTT<ä\>∑Tyêì˝À XÊÅdÔü Á|ü‘´· øå± \T+&Ée⁄
ø£<ë! ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ - n<˚ |üse¡ ÷s¡eú TT. <ëìøÏ _ÛqïyÓTqÆ <ä+‘ê yê´eVü‰]ø£yT˚ . á
dæ‹ú ˝À |æ∫Ãyê&ÉT ‘·|Œü eT+∫ ãT~∆eT+‘·T&Óe&É÷ yê´eVü‰]ø£‘«· eT+fÒ |üse¡ ÷s¡eú ÷?
ø±<ë? nì X¯+øÏ+#·&ÉT. yê´eVü‰]ø£+ ø£qTø£ |üs¡e÷s¡ú+ ø±<äT ø±ã{Ϻ Á|üe÷D+
(XÊÅd+Ôü ) kÕ<Ûøä +£ ø±<äqsê<äT. kÕ<Û´ä + >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT ø£qTø£ Á|üe÷D+ <ëìï
kÕ~Û+#·e#·TÃqT. n˝≤ nsTT‘˚ n<Ó«’ ‘·XÊÅdeÔü TT n<Ó«’ ‘·+‘√ u≤≥T <Ó«’ ‘ê<äT\qT >∑÷&Ü
kÕ~Û+|üe#·TÃ qqsê<äT. n_ÛeT‘·yTÓ qÆ qT kÕ~Û+|ü<>ä ì∑ nsêúìï XÊÅd+Ôü kÕ~Û+|ü<Tä .
XÊÅk˛Ôø±Ôseú¡ TT düTkÕ<Û´ä y˚T >∑<ë! nqsê<äT. <äTwüXº ÊÅd+Ôü ˝À #Ó|Œæ q ns¡+ú <äTkÕ‡<Ûeä TT
>∑<ë! uÖ<ë∆~ XÊÅdeÔü TT\˝À #Ó|Œæ q <˚V‰ü ‘·àyê<äeTT y˚<ë+‘· XÊÅd+Ôü <ë«sê nkÕ<Û´ä +
ø£<ë! nsTT‘˚ nuÛ<Ò yä ê<ä+ (n<Ó«’ ‘·+) >∑÷&Ü nkÕ<Û´ä y˚T q+{≤sê? ø±<äT - düTkÕ<Û´ä y˚T.
bÕ+&ç‘´· + $|üØ‘·+>± ñ+fÒ uÖ<äT&∆ TÉ >∑÷&Ü ‘·qyê<ëìï kÕ~Û+#·Tø√e#·Tà >∑<ë!
n+fÒ n˝≤ nsTT‘˚ yê~ ã˝≤ã˝≤˝Ò ø±ì yê<äã˝≤ã˝≤\T dü‘´· ìs¡j í T· + #˚jT· ˝Òe⁄
ø£qTø£ ˙e⁄ n<Ó«’ ‘·eTTqT z&ç+#ê\H˚ ø√˝≤Vü≤\+ e÷qTø√! n+‘˚>±ø£, <ë]quÀ‘·Tqï
eTT>∑TsZ T¡ <ä÷s¡+>± ˇø£ yÓTT<äTd› +Ôü uÛ≤ìï (kÕúDTe⁄) #·÷#ês¡T. n~ ªªkÕúDTeì, ø±<äT
|ü⁄s¡Twüß&Éì, ø±<äT |æXÊ#·eTìµµ yê~+#·T≈£îHêïs¡T. Ç+<äT˝À eT÷&ÉT yê<ë\÷ düe÷q
ã\+ ø£\yê? ªkÕúDTe⁄µ nqïyê<ä+ Á|üã\eTe⁄‘·T+<ë? Ç<˚ Á|üã\+. m+<äTø£+fÒ
n<˚ ñqï<äTqï≥T¢ #Ó|Œæ +~. ø£qTø£ ñqï<äTqï≥T¢ #Óù|Œ XÊÅdeÔü TT Á|üe÷DeTT. $T–*q$
Á|üe÷D≤uÛ≤kÕ\T. ø£qTø£ Á|üe÷DyÓTqÆ XÊÅdeÔü TT Hê≈£î, ˙≈£î yêìøÏ n_ÛeT‘·yTÓ qÆ nsêúìï
kÕ~ÛdTü +Ô ~. nÁ|üe÷DyÓTqÆ XÊÅd+Ôü n˝≤ #˚jT· ˝Ò<Tä .
XÊÅdkÔü Õ<Û´ä yÓTqÆ ~ $T<∏ë´uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ ns¡eú TT. n~ ñqï<äTqï≥T¢ #Ó|Œü ≥+ m˝≤
ne⁄‘·T+~? nì Á|üXï¯ . düe÷:- j·T<∏ës¡+ú #Óù|Œ XÊÅd+Ôü ªªÇ<˚ j·T<∏ës¡+ú µµ nì j·T<∏ësêúìï
kÕ~ÛdTü +Ô ~. Ç<˚ n_ÛÁbÕj·T+‘√ j·T<∏ëuÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ ns¡+ú XÊÅdÔü kÕ<Û´ä eTì #ÓbÕŒeTT.
n~ XÊÅdüÔø±s¡´eTT (nq>± XÊÅdüÔ+ ‘·j·÷s¡T#˚dæq edüTÔe⁄) nì #Ó|üŒ˝Ò<äT. ø£qTø£
XÊÅdüÔkÕ<Ûä´yÓTÆq ns¡ú+ ªª$T<∏ä´µµ ø±<äT. ø£qTø£ XÊÅkÕÔ\T @yÓ’Hê ‘·eT‘·eT Á|üeø£Ô\≈£î
n_ÛeT‘·yÓTÆq $wüj·÷ìï - j·T<∏ës¡úyÓ÷ -nj·T<∏ës¡úyÓ÷ - kÕ~ÛkÕÔsTT. n+<äT˝À
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 237
ñqï<äTqï≥T¢ #Óù|Œ~ Á|üe÷DyÓTqÆ XÊÅdeÔü TT. düs«¡ E„&q’Ó áX¯«s¡Tq ø£_eÛ T‘·yTÓ qÆ ns¡yú T˚
j·T<∏ës¡eú TT. n\ŒE„˝q’… Je⁄\≈£î n_ÛeT‘·yTÓ qÆ $wüj÷· \T j·T<∏ësêú\T. ø£qTø£H˚ ^‘·˝À
lø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q $wüjT· + Á|üe÷D°ø]£ +#·{≤ìπø ªHê eT‘·+µ nì eTTÁ<ä y˚XÊ&ÉT.
|üs¡y˚TX¯«sê_ÛeT‘·yÓTÆq ns¡ú+ |üs¡y˚TX¯«s¡ Á|üD°‘·yÓTÆq XÊÅdüÔ+˝ÀH˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£
nbÂs¡Tùwj·TyÓTqÆ XÊÅdyÔü T˚ Á|üe÷DeTT. bÂs¡Tùwj·TyÓTqÆ Ä>∑e÷<äT\T n˝≤ ÁbÕe÷DÏø+£
ø±e⁄. y˚<ä+ nbÂs¡Tùwj·T+. ø£qTø£ Á|üe÷Dsê»eTT. ªª‘·dü´eTVü≤‘√uÛÑ÷‘·dü´
ìX¯Ù«dæ‘y· T˚ ‘·‘-Y µµ nì ÁX¯ó‹. n<˚ ns¡ú kÕ<Ûøä e£ TT. n~ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À \_ÛdTü qÔ ï~
ø£qTø£ Á|üe÷Dy˚T. nsTTHê yê´eVü‰]ø£y˚T. nÁ|üe÷DyÓTÆq Ç‘·s¡ XÊÅkÕÔ\TqTï
yê´eVü‰]ø£eTT˝Ò. Á|üe÷DyÓTÆq XÊÅdüÔ+ yê´eVü‰]ø£+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? ø±e#·TÃ.
Á|üe÷DuÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ ~ ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ ø±sê<äT. ø±ì yê´eVü‰]ø£+ ø±e#·TÃqT. n˝≤ nsTT‘˚
bÕs¡e÷]úøy£ TÓ qÆ ÁãVü≤à+ nÁ|üe÷DeTe⁄‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ ne⁄‘·T+~. ÁøÏj÷· s¡V≤æ ‘·
eTsTTq~ Á|üe÷ »ì‘·+ ø±<äT >∑<ë! nsTT‘˚ nÁ|üe÷DeTsTTq ÁãVü≤à+ $T<∏ä´
nsTTb˛‘·T+~ >∑<ë! - ø±<äT - ÁãVü≤à+ Á|üe÷D+ ø±<äì #ÓbÕŒ+ ø±ì ÁãVü≤à≈£î
Á|üe÷D+˝Ò<äì #Ó|üŒ˝Ò<äT. n~ XÊÅdüÔeTTe\q ‘Ó*dæø=q<ä–q ÁbÕe÷DÏø£ edüTÔy˚.
ªXÊÅdüÔjÓ÷ì‘ê«‘Yµ nì >∑<ë dü÷‘·ÁeTT. ˝Ò<ë, ªj·T‘√yê#√ìes¡Ô+‘˚-µ nì ÁX¯ó‹øÏ
>∑÷&Ü n+<äì ÁãVü≤à+ $wüjT· +˝À Á|üe÷D+ ˝Òøb£ ˛e#·Tà >±ø£, n+‘· e÷Á‘·+#˚‘·
ÁãVü≤à+ $T<∏´ä ø±<äT. m+<äTø£+fÒ @~ düTŒ¤]+∫ q•düT+Ô <√ (Á|ür‹, u≤<Û)ä n~ $T<∏´ä .
ÁãVü≤à Á|ürj·Te÷q+ ø±<äT. u≤~Û+|üã&É<Tä . ø£qTø£ $T<∏´ä ø±<äT. n˝≤>∑ì ÁãVü≤à+
≈£î+<˚{øÏ =eTTàe˝… X¯Sq´|ü<ës¡+ú ø±<äT. n<˚ ªªÁ|ür‹µµ nq>± C≤„qeTT ø£<ë! ô|>’ ±
ªªÁãVü≤à+ X¯Sq´+µµ nqï dü$wüjT· Á|ür‹˝À $wüj÷· ìï (ÁãVü≤àX¯Sq´+) rùdÔ $T–˝Ò~
X¯ó<äy∆ TÓ qÆ Á|ür‹j˚T nq>± C≤„qy˚T. n<˚ ÁãVü≤à+. ô|>’ ± ªÁãVü≤à+ X¯Sq´eTìµ me&ÉT
n+{≤&√ yêì dü«s¡÷|ü+>∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ X¯Sq´+ ø±<äT. e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À
eTq≈£î yêdüyÔ êìï #Óù|Œ~ ø£qTø£ y˚<ë+‘·XÊÅdyÔü T˚ Á|üe÷DeTT. XÊÅkÕÔ+‘·se¡ TT\T Á|üe÷D+
ø±e⁄. n$ Äj·÷ XÊÅdøÔü s£ \Ô¡ n_ÛÁbÕj·÷\qT #Ó|Œæ Hê j·T<∏ës¡eú TTqT #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä .
|üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ ÁãVü≤àeTTqT $e]+#·≥+e\q y˚<ë+‘· XÊÅd+Ôü |üse¡ T Á|üe÷DyÓTHÆ ê,
yê´eVü‰]ø£yT˚ ø£qTø£ nìï+{Ï‘√u≤≥T n|üse¡ ÷s¡yú T˚ . $T<∏´ä j˚T. ø£qTø£ XÊÅd+Ôü $T<∏´ä
ø±ø£b˛‘˚ ªªn~, ÁãVü≤à+µµ ¬s+&É÷ dü‘·´+ n+<ëeTì ªª$T<∏ä´µµ nsTT‘˚ n~ #Ó|æŒq
ÁãVü≤à+ nÁ|üe÷D+. ø£qTø£ ndü\T n<Ó«’ ‘·yT˚ ˝Ò<+ä <ë eTì <Ó«’ ‘·T\ ÄX¯. nB ≈£î<äs<¡ Tä .
XÊÅdüÔ+ Á|üe÷Dy˚T. $T<∏ä´j˚T. yê´eVü‰]ø£y˚T. ÁãVü≤à+ ÁbÕe÷DÏø£y˚T n~«rj·Ty˚T.
dü‘´· y˚T. ø£qTø£ $»j·T+ n<Ó«’ ‹<˚. ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£ nqï e÷fÒ ªªdü«|üø+å£ - |üs|¡ øü +å£ -
136
238 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nqï uÛ<Ò +ä >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡+ú ø±<ä+fÒ |üs|¡ øü yå£ T˚ ˙e⁄ n+^ø£]+∫q≥¢e⁄‘·T+<äìµµ -
nB ‘·T#·Ãy¤ T˚ . m+<äTø£+fÒ dü«|üøå£ |üs|¡ øü uå£ <ÒÛ +ä $T<∏´ä nsTTq≥T¢ dü«|üøå£ |üs|¡ øü ±å \÷
$T<∏´ä ˝Ò nì H˚qT #Ó|⁄ü +Ô fÒ |üs|¡ øü +å£ n+^ø£]+∫ q≥T¢ m˝≤ ne⁄‘·T+~? nj·÷´! ˙
|üø±å ìøÏ |üs|¡ øü ±å ìøÏ uÛ<Ò +ä $T<∏´ä ø£qTø£ ˙ |üø+å£ ˝À ñHêï |üs|¡ øü +å£ ˝À ñqïfÒ¢ >∑<ë! -
düe÷:- e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À uÛ<Ò +ä $T<∏´ä nì y˚TeTq˝Ò<Tä >∑<ë! e´eVü‰s¡+˝À dü«|üøå£
|üs|¡ øü uå£ <ÒÛ +ä ñqï~ ø£<ë! ø£qTø£ Hê |üø+å£ MT |üø+å£ ø£qï _Ûqïy˚T. edüT‘Ô '· Ä˝À∫ùdÔ
<Ó«’ ‘·yT˚ $T<∏´ä ø£qTø£ ª˙, Hê |üø±å \T >∑÷&Ü $T<∏´ä ˝Ò. ø£qTø£ á $ø£˝≤Œ˝Ò ñ+&Ée⁄.
Bì‘√ ªªuÛ<Ò +ä |üse¡ ÷s¡eú Tì ˙e⁄ #Ó|Œæ q≥¢e⁄‘·T+<äqïµµ Äπø|å Dü Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~.
uÛ<Ò +ä , _Ûqï+ ` Ç$ nìï yê´eVü‰]ø£+˝ÀH˚ qì #Ó|ü #·THêï+ ø£<ë! nj·÷´! n+<äs÷¡
nqTø√e≥+e\q ñqï≥T¢ ‘Ó*dæq~ (ÄbÕ‘· Á|ür‹ dæ<'∆ä ) j·TT≈£î\Ô #˚ ìs¡÷|æ+|üã&çq~.
ø±ì n˝≤ ˝Òì~ - yê´eVü‰]ø£ eTì #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T. Bìe\q @ Á|üj÷Ó »qeT÷ ˝Ò<Tä .
Bìì Á|üe÷D+>± n+^ø£]+∫Hê j·TT≈£î\Ô e\q u≤<Ûä ñ+≥T+~. ø£qTø£ Á|üe÷D
ø±s¡´+ @s¡Œ&É<Tä - nì sêe÷qT» e#·qeTT - nB ≈£î<äs<¡ Tä . Äj·Tq #Ó|Œæ q~
ÁbÕ‹uÛ≤dæøy£ TÓ qÆ s¡E® düsêŒ~ $wüjT· eTT. yê´eVü‰]ø£eT+fÒ e´eVü‰s¡eTTqï+‘· ei≈£î
»s¡T>∑Tq{Ϻ<˚. yê´eVü‰]ø£Á|üe÷D+#˚‘· kÕ~Û+|ü<ä–q<ä+‘ê kÕ~ÛkÕÔeTT. kÕ<Ûä´eTT,
kÕ<Ûqä eTT Á|üj÷Ó »qeTT - á eT÷&ÉT yê´eVü‰]ø£yT˚ . ø£qTø£ dü]b˛‘·T+~. <˚ìøÏ
j·TT≈£î\Ô <ë«sê u≤<Ûä ˝Ò<ìä düÁ|üe÷D+>± ns¡eú TsTT+<√ Ä yê´eVü‰]ø£yTÓ qÆ Á|üe÷DeTT
j·TTøÏuÔ ≤<Ûä ˝Òì~. ˙{Ï bı>∑qT n–ïøÏ ∫Vü≤ïyÓTqÆ Á|üe÷DeTT>± #ÓbÕŒeTT >∑<ë! #Óù|Ô
<ëìøÏ j·TTøÏuÔ ≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+~. n˝≤ #Ó|Œæ ñ+fÒ ªªj·TÚøÏøÔ u£ ≤<Ûµä µ nì düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT
#Ó|Œæ q~ düs¬ q’ e÷≥e⁄‘·T+~. ø£qTø£ yê´eVü‰]ø£ Á|üe÷‘·≈î£ yê´eVü‰]ø£ Á|üe÷D+‘√
yê´eVü‰]ø£ø±s¡´+ dæ~∆düTÔ+~. |üs¡e÷s¡ú‘·' e÷Á‘·+ á Á|üe÷D≤~ø£eTT ˝Ò<äT.
Á|üe÷D≤<äT\T u≤~Û‘+· ø±e≥+e\q yê{Ïì yê´eVü‰]ø£eTHêïeTT. u≤~Û‘+· ø±ì~
|üse¡ ÷s¡yú T˚ .
nj·÷´! u≤~Û+|üã&Éøb£ ˛sTTHê <√wüeT÷\yÓTqÆ $wüjT· + |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT.
H˚Á‘· ‹$Ts¡s√>∑+ ñqïyêìøÏ sêÁ‹|üP≥ #·+Á<ä<«ä j·T+ ø£ì|ædTü +Ô ~. n~ yêìø£˝≤π>
nì|ædüTÔ+~ ø£qTø£ u≤~Û‘·+ ø±<äT. ø±ì <√wüeT÷\y˚T. ø£qTø£ n~ $T<∏ä´. ø£qTø£
u≤~Û‘+· ø±ø£b˛sTTHê <√wüeT÷\eTsTT‘˚ #ê\T - n~ |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT - düe÷:-
‹$Ts¡<√wü+ ñqï yêìøÏ n~ ñqï+‘· ei≈£î ~«#·+Á<ä<äs¡Ùq+ ìsê≥+ø£+>±
(nu≤~Û‘+· >±) ø£*–Hê, Ç‘·sÁ¡ ‘· #·+Á<ä<«ä j·÷ìøÏ u≤<Ûä ñ+~ >∑<ë! nq>± Ç<äs› T¡
#·+Á<äT\T+&ÉsT¡ >∑<ë! (Ä dü+>∑‹ ‹$Ts¡ <√wæøÏ >∑÷&Ü ‘Ó\TdüT>∑<ë!) ø±ã{Ϻ ‘ê‘êÿ*ø£+>±
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 239
nu≤~Û‘·yÓTÆHê u≤<ÛäjÓ÷>∑´‘· ñ+fÒ #ê\T n~ n|üs¡e÷s¡úy˚T. ˝Ò<ë ‹$Ts¡<√wü+
ñqï+‘· e i≈£ î ~«#· + Á<ä < ä s ¡ Ù q+ s√–øÏ »s¡ T >∑ T ‘· T Hêï, Ä|ü Ô y êø£ ´ +e\q>±ì,
|üPsê«qTuÛÑe+e\q >±ì, n~ <√wüeT÷\yÓTÆq ÁuÛ≤+‹ nì ‘˚\TqT. ø£qTø£
<√wüeT÷\yÓTqÆ ~ u≤~Û‘y· T˚ . e´eVü‰s¡+ n$<ë´<√wü eT÷\+ ø£qTø£ u≤~Û‘y· T˚ . ø£qTø£
|üse¡ ÷πs‘ú s· y¡ T˚ . ÁãVü≤à_ÛqïyÓT<Æ <˚ H’Ó ê u≤~Û‘y· T˚ . düs«¡ <Ó«’ ‘·+ u≤~Û‘y· T˚ ø£qTø£ nì‘·´y˚T.
nj·÷´! s¡EC® ≤„q+ u≤~Û+∫q düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ ˝≤>± C≤„qu≤~Û‘y· T˚ <ÓH’ ê $T<∏´ä >∑<ë! -
düe÷:- ne⁄qT. ÁãVü≤àC≤„q+ <Ó«’ ‘·C≤„Hêìï u≤~Û+∫+~ >∑<ë! ÁãVü≤ày˚‘Ô· >∑÷&Ü <Ó«’ ‘·+
>∑eTìkÕÔ&TÉ >∑qTø£ ÁãVü≤à<äsÙ¡ q+ »s¡><∑ Tä . ÁãVü≤à<äsÙ¡ q düeTj·T+˝À <Ó«’ ‘·<sä Ù¡ q+ »s¡T>∑<Tä .
ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ <Ó«’ ‘·+ ø£qã&É<Tä . <Ó«’ ‘·<]ä ÙøÏ ÁãVü≤à<äsÙ¡ q+ ñ+&É<Tä . ˝Ò<ë, ÁãVü≤ày˚‘Ô·
<Ó«’ ‘·eTTqT ÁãVü≤à+>±H˚ n<Ó«’ ‘·+>±H˚ #·÷kÕÔ&TÉ . (düs«¡ + K*«<ä+ ÁãVü≤à) ÁãVü‰às¡ŒD+
ÁãVü≤àVü≤$' - nì. |òüT≥‘·‘·Ô«+ ‘Ó*dæqyê&ÉT |òüT{≤ìï eT{Ϻ>±H˚ #·÷kÕÔ&ÉT >∑<ë!
ÁãVü≤àC≤„q+ e\q <Ó«’ ‘·«C≤„HêìøÏ u≤<Û.ä n+‘˚>±ì <Ó«’ ‘êìøÏ u≤<Û˝ä <Ò qä sê<äT. düeT÷\+>±
<Ó«’ ‘·C≤„q+ b˛sTTq‘·sê«‘· <Ó«’ ‘êìøÏìï u≤<Ûä ne⁄‘·T+~. n+<äTe\qH˚ <Ó«’ ‘·+ |üse¡ ÷s¡+ú
ø±<äT. u≤<Ûä ˝Ò<Tä >∑qTø£H˚ n<Ó«’ ‘·eTT |üse¡ ÷s¡eú TT. ªªnj·T<∏ës¡yú TÓ qÆ C≤„HêìøÏ ùV≤‘·Te⁄
<√wü+µµ nqïe÷≥ j·TTø£Ôy˚T. n$<ë´<√wü+ e\q e∫Ãq<˚ >∑qTø£ ÁãVü≤àC≤„qeTT
nj·T<∏ës¡yú T˚ . »q´C≤„qy˚T<ÓH’ ê nj·T<∏ës¡yú T˚ . ÁãVü≤àC≤„qyÓTHÆ ê n+‘˚. ªªÁãVü≤à+µµ e÷Á‘·+
n»q´yÓTqÆ ì‘·´yÓTqÆ C≤„qeTT. n<˚ j·T<∏ës¡+ú - dü‘´· +. ªª‘·‘‡· ‘·´+-µµ nì ÁX¯ó‹.
»q´yÓTqÆ <˚<H’Ó ê ndü‘´· y˚T. n~ Á|üd<æ ∆ä $wüjT· eTT (yê´|æ)Ô . <√wüeT÷\+ ø±e≥+ e\q
nj·T<∏ës¡úyÓTÆq ÁãVü≤àC≤„q+ #˚‘· <Ó’«‘·C≤„q+ u≤~Û+|ü ã&ÉT‘·T+<ë n+fÒ u≤~Û+|ü
ã&ÉT‘·T+~. eTT+<äTe∫Ãq düsŒ¡ ÁuÛeÑ T ‘·sê«‘· e∫Ãq <ä+&ÉÁuÛeÑ T‘√ b˛‘·T+~ >∑<ë!
nj·÷´! <ä+&ÉC≤„q+ $T<∏´ä . n˝≤H˚ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q <ä+&ÉeT÷ $T<∏´ä .
n˝≤H˚ ÁãVü≤àC≤„q+ $T<∏ä´ nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ >∑÷&É $T<∏ä´ ø±e#·TÃ>∑<ë! - düe÷:-
n˝≤ø±<äT. dü‘´· C≤„q dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ($wüjT· +) edüTeÔ ⁄ dü‘´· yÓT‘Æ ˚ $T<∏ë´C≤„q dü+ã+<Ûä
edüTeÔ ⁄ $T<∏´ä ne⁄‘·T+~. ø±ì n˝≤ ˝Ò<Tä . $wüjT· +‘√ >∑÷&çq C≤„qy˚TB dü‘´· + ø±<äT.
$T<∏´ä j˚T. Ä‘·àdü«s¡÷|üyTÓ qÆ C≤„q+ dü‘´· eTT, n~ ì]«wüjT· +. ø±ì @ $wüj÷· ìøÏ
u≤<Û˝ä <Ò √ n<˚ dü‘´· +. @~ u≤<Û>ä \∑ <√ n<˚ ndü‘´· + / $T<∏´ä . m˝≤>∑+fÒ, s¡Ed® sü Œ¡
ÁuÛ≤+‹˝À s¡Ee® ⁄ dü‘´· +. düsŒ¡ + u≤~Û‘+· ø£qTø£ $T<∏´ä . ÁãVü≤à+ |òTü ≥+˝≤>± $T<∏ë´
C≤„HêìøÏ >√#·sy¡ TÓ HÆ ê n~ nu≤~Û‘+· ø£qTø£ dü‘´· y˚T. ˝Ò<ë, ndü\T ÁãVü≤à+ @ C≤„Hêìø°
$wüjT· + ø±<äT (n~ j·T‘√yê#√ìes¡+Ô ‘˚ - ø£<ë!). ø£qTø£ n~ eTq $T<∏ë´C≤„HêìøÏ
>√#·s+¡ ø±e≥+ >∑÷&Ü dü+uÛeÑ + ø±<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ $T<∏ë´C≤„q >√#·s+¡ ø±e≥+e\q
137
240 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
$T<∏´ä ne⁄‘·T+<äqï yê<äq M–b˛sTT+~. eT] $wüjT· s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ ÁãVü≤à+ ‘Ó*ùd<Ó˝≤
n+fÒ - ‘Ó*j·T≥+ >∑÷&Ü ø£*Œ‘·yT˚ . nsTT‘˚ |òTü ≥+ $wüjT· +˝À >∑÷&Ü ªª|òTü ≥+
‘Ó*j·T≥+µµ nH˚~ ø£*Œ‘·yT˚ . CÒj „ T· ‘·«+ nq>± ‘Ó*j·T ã&É≥+ nH˚~ m|ü⁄&É÷ ø£*Œ‘·yT˚
nqsê<äT. m+<äTø£+fÒ ÁãVü≤àj·T+<äT |òüT≥y˚T ø£*Œ+|üã&çq~. ø£qTø£ |òüT≥+ MT<ä
eTs¡\ ªªCÒ„j·T+µµ (‘Ó*j·T<ä–q~) nqï ø£\Œq nedüs¡+ ˝Ò<äT. CÒ„j·TyÓTÆq |òüT≥y˚T
ø£*Œ+|üã&ç+~. ÁãVü≤àj·T+<äT e÷Á‘·+ |òTü {≤ìï ø£*Œ+∫q≥T¢ ªCÒj „ T· ‘·«+µ ø£*Œ+|ü<–ä q<˚.
Ç<˚ uÛ<Ò eä TT. Ç˝≤ »q´yÓTqÆ C≤„q+ @<ÓH’ ê ndü‘´· + nj·T<∏ës¡+ú . ø±s¡D+ <ëìøÏ
eT÷\+ n$<ë´<√wü+. nsTTHê <˚ì $wüjT· + u≤~Û‘+· ø±<√ n~ dü‘´· +. @~ u≤~Û‘y· ÷Ó
<ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q C≤„q+ nj·T<∏ës¡eú TT. m˝≤>∑+fÒ |ü⁄≥º˝ÀdüsŒ¡ + >±ì, s¡Ed® sü Œ¡ +
>±˙, ÁãVü≤à<äècÕº´ nì‘·´+ ndü‘´· +. ‘˚&Ü ˝Ò<Tä . e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À u≤<Û˝ä ìÒ ~ >∑qTø£
|ü⁄≥ºdsü Œ¡ + dü‘´· +. u≤<Ûä ñqï~ >∑qTø£ s¡Ed® sü Œ¡ + ndü‘´· +. n˝≤H˚ ÇBqT. Bì‘√
ªªeT÷˝≤C≤„q+ (n<˚ n$<ä´) nH˚ <√wü+ - n≥T ÁuÛeÑ T≈£î Ç≥T Á|üeT≈£î >∑÷&Ü düe÷q+>±
ø±s¡Dy˚T. (n+fÒ Á|ü|+ü #·yT˚ e÷j·T. eTq≈£î Ç~ Ç˝≤ ø£qã&É≥+ ÁãVü≤à+ |üs√ø£+å
ø±e≥+ eTq≈£îqï n$<ä´e\q »s¡T>∑T‘·Tqï~. á Á|ü|+ü #·+˝À eTq C≤„q+ nC≤„q+
Çeìï Á|ü|+ü #· e÷j·T˝À uÛ≤>∑yT˚ ø£<ë! ô|<ä› s¬ \’ T˝À yÓfió¯ HÔ êïeTT. s¬ \’ T˝À|ü\ eTq+
m≥T ‹]–Hê n+‘ê s¬ \’ T j·÷Á‘·˝À uÛ≤>∑yT˚ ø£<ë! n˝≤ - nqTyê<ä≈£î&ÉT.) ø±ì n~
Á|ü‘˚´ø£+>± ÁuÛÑeT≈£î ø±s¡D+ ø±<äT. ø£qTø£ eT÷˝≤C≤„q+ ø±≈£î+&Ü @<Ó’Hê Á|ü‘˚´ø£
<√wüeTT / Nø£{,Ï eTdüø,£ <ä÷s¡eT kÕeT´eTT yÓTT<ä˝q’… $.) ÁuÛ≤+‹ C≤„q ùV≤‘·Te⁄.
á $wüjT· +˝À sêe÷qTE\yês¡T #Ó|Œæ q $wüjT· + ` ªªÇ#·Ã≥ ø=ìï nqTe÷q
yêø£´ Á|üj÷Ó >∑eTT\THêïsTT. 1) $yê<ä+˝À ñqï á ÁãVü≤à+ $T<∏´ä . n$<ë´e+‘·Tì
eè‹ÔC≤„qeTTq≈£î >√#·s+¡ ø£qTø£. 2) ÁãVü≤à+ $T<∏´ä . C≤„q >√#·s+¡ ø£qTø£. Á|ü|+ü #·+
˝≤>±, 3) ÁãVü≤à+ $T<∏ä´. ndü‘·´ùV≤‘·Te⁄˝…’q XÊÅkÕÔ<äT\e\q |ü⁄{Ϻq C≤„qeTTq≈£î
>√#·s+¡ ø£qTø£, Á|ü|+ü #·+ ˝≤>±µµ - nì - Ç~ nj·TTø£eÔ TT. ì]«X‚wyü TÓ qÆ / ì]«ø£\Œ
yÓTqÆ øπ e\X¯ó<ä#∆ ‘’Ó q· ´+ C≤„q$wüjT· + ø±<äT ø£qTø£. C≤„q$wüjT· yÓTqÆ ~ k˛bÕ~Ûøy£ TÓ qÆ
dü>T∑ DÁãVü≤à+ ø£qTø£, Ç~ $T<∏´ä nì y˚TeTTqTï n+{≤+. ø£qTø£ sTTã“+~ ˝Ò<Tä .
Ç+<äT˝ÀqT ñbÕ~Ûe\qH˚ ÁãVü≤à+ CÒj „ T· + ø£qTø£ Ä ñbÕ~ÛjT˚ $T<∏´ä ø±ì, ÁãVü≤à+
ø±<äT. Ç<˚ dæ<ë∆+‘·eTT. ˝Ò<ë, ÁãVü≤à $T<∏´ä ø±<äT. |ò\ü yê´|ü´yÓTqÆ (eè‹Ô) C≤„q >√#·s+¡
ø±<äT ø£qTø£. |ò\ü yê´|ü´yÓTqÆ eè‹Ô C≤„q>√#·se¡ Tj˚T´<˚<H’Ó ê $T<∏´ä j˚T. Á|ü|+ü #·+ n+‘˚
>∑<ë! ˝Ò<ë ÁãVü≤à $T<∏´ä ø±<äT, nK+&Üø±s¡yTÓ qÆ eè‹ÔC≤„qeTTq≈£î >√#·s+¡ ø£qTø£.
@~ nK+&Üø±s¡eè‹Ô C≤„qeTTq≈£î >√#·s+¡ ø±<√, n~ $T<∏´ä j˚T. e´‹πsø£ <äècÕº+‘·+>±—
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 241
Á|ü|ü+#·eTT ˝Ò<ë ÁãVü≤à $T<∏ä´ ø±<äT. $T<∏ë´‘·«eTTqT kÕ~Û+#˚ C≤„qeTT e\q
‘Ó*j·Tã&É≥+ nH˚~ ÁãVü≤àj·T+<äT ø£*Œ‘·+. Ç˝≤ ø£*Œ‘·+ ø±≈£î+&Ü düV≤ü »+ >±H˚
C≤„q>√#·s+¡ nj˚T´~ $T<∏´ä - Á|ü|+ü #·+e˝…. á nqTe÷Hê\‘√ ÁãVü≤à+ dü‘´· eTì
‘˚\Ãe#·TÃqT.
nj·÷´! ÁãVü≤à+ dü‘´· y˚T ø±˙j·T+&ç. nsTTHê, ndü‘´· yÓTqÆ XÊÅkÕÔìøÏ |üse¡ ÷s¡ú
yÓTqÆ ÁãVü≤àC≤„q+ ø£*–+#˚<qä ï Vü≤À<ë ‘·><∑ Tä - düe÷:- ndü‘´· + nsTTHê dü«|üï+˝À
ø£qã&˚ >∑»‘·Ts¡>±~ <äèXÊ´\T yêdüeÔ X¯óuÛ≤X¯óuÛeÑ TT\ìe«≥+ ø£qã&ÉT‘·Tqï~ >∑<ë!
nsTT‘˚ MTs¡qe#·TÃqT - ªªdü«|üïC≤„q+ dü‘·´y˚T, n+<ä* $wüj·÷˝Ò $T<∏ä´\T. ny˚
C≤>∑sD¡ +˝À ø£qã&Ée⁄. n+<äT#˚‘H· ˚ dü«|üïC≤„q+ >∑÷&Ü ˝Ò<qä s¡Tµµ ø±ì n~ ‘·|ü .
dü«|üï+˝À $wüjT· + $T<∏´ä . Ç+Á~j·T dü+jÓ÷>∑+ $T<∏´ä . n{Ϻ dü«|üïC≤„q+ $T<∏´ä ø±ø£
dü‘´· + m˝≤ ne⁄‘·T+~? e÷ eT‘·+ Á|üø±s¡+ j·T<∏ës¡Cú ≤„Hê\T >∑÷&Ü $T<∏´ä ˝Ò nsTTHê
e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À dü‘ê´˝Òqì #ÓbÕŒ+ >∑<ë! dü«|üï+ düs«¡ <ë$T<∏´ä j˚T >∑<ë! dü«|üï+˝À
e∫Ãq C≤„Hê\˙ï C≤>∑s¡D+˝À ì\Tee⁄. dü«|üï+˝À Á|ü<ÛëqeT+Á‹ nsTTqyê&ÉT
C≤>∑sD¡ +˝À ≈£L*yê&ÉT nsTT ñ+&Ée#·TÃqT. ‘·q dü«|üïC≤„q+ $T<∏´ä nì C≤>∑sD¡ +˝À
‘Ó\TdüT+Ô ~. ªªC≤„Hê\ìï dü‘ê´\T ø±e⁄. u≤~Û‘+· ø±ìy˚ dü‘ê´\T. ˝Ò<+ä fÒ ÁuÛeÑ TC≤„q+
>∑÷&Ü dü‘´· eTHê*. ÁuÛeÑ T≈£î Á|üeT≈£î ‘˚&Ü b˛‘·T+~. s¬ +&É÷ dü‘´· eTT˝Ò, ø±ì yê{Ï
$wüj÷· \T ì*#˚$ ì\Teì$ nì ‘˚&Ü n+fÒ n+<äsT¡ ÄKs¡T≈£î |üd|æ \æ \¢ T >∑÷&Ü
qe⁄«‘ês¡T. ÁuÛeÑ T dü‘´· y˚T, ÁuÛeÑ T $wüjT· + e÷Á‘·+ ndü‘´· + nqsê<äT >∑<ë! Ç+‘˚>±ø£,
ÁuÛeÑ T Á|üeT\T ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ (n˝≤ ø£ì|æ+#·≥+ - ø±ì n$ø±e⁄ Á‘ê&ÉT - bÕeTT˝≤>±)
dü‘´· e÷? yê´eVü‰]ø£d‘ü ´· e÷? bÕs¡e÷]úød£ ‘ü ´· e÷? - düe÷:- yÓTT<ä{~Ï ø±<äT. ÁuÛeÑ T
ÁbÕ‹uÛ≤dæø£dü‘·´yÓTÆ‘˚ Á|üeT yê´eVü‰]ø£ dü‘·´eTT. ¬s+&Ée |üø£åeT÷ ø±<äT. Á|üeT
yê´eVü‰]ø£d‘ü ´· eTT, ÁuÛeÑ T ÁbÕ‹uÛ≤dæød£ ‘ü ´· eTT. eT÷&ÉeB ø±<äT. ÁuÛeÑ TÁ|üeT\T s¬ +&É÷
bÕs¡e÷]úød£ ‘ü ê´\T ø±e⁄. ªÁuÛeÑ Tµ dü«|üïø±\+˝ÀH˚ dü‘´· +. ˝Ò<ë ªªÁuÛeÑ Te´eVü‰s¡ø±\+˝Àµµ
dü‘·´+ nqe#·TÃqT >±ì e÷eT÷\T e´eVü‰s¡ düeTj·T+˝À n~ ndü‘·´y˚T ø£<ë!
n+‘˚ø±ø£, ªªn~ n<˚qì uÛ≤$+#·≥+ dü‘´· +. n~ ø±ì <ëìì n~ nqTø√e≥+
m˝≤ dü‘´· + ne⁄‘·T+~. ˝Àø£+˝ÀHÓH’ ê j·T<∏ës¡+ú ø±ì <ëìì ndü‘´· eTH˚ n+{≤eTT
ø£<ë! eTiÏjT· T, dü«|üï+˝À ø£qã&çq s¡<ë∏ ~ $wüj÷· \T ñqïy˚. yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q
C≤„qeT÷ ñqï<˚. n˝≤+≥|ü⁄&ÉT $wüj·÷\T ndü‘·´eTì C≤„qeTT dü‘·´eTì m˝≤
$X‚w¢ +æ #·>\∑ s¡T? ªªC≤„q+ |ü⁄{Ïqº ~ ø£qTø£ $T<∏´ä ø±<äT. $wüj÷· \dü\T |ü⁄≥º˝<Ò Tä ø£qTø£
$T<∏´ä µµ nì uÛ≤$+#·sê<äT. $wüj÷· \T |ü⁄≥ºøb£ ˛‘˚ yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫ dü«|üï<äsÙ¡ q+
138
242 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
m˝≤ »]–+~? ø£qTø£ dü«|üïø±\+˝À |ü⁄{Ïqº C≤„qeTT ‘·q $wüjT· +‘√ düV‰ü ‘·q
Á|üe÷‘·‘√ düV‰ü $T<∏´ä >±H˚ $T>∑T\T‘·T+~. ˝Ò<ë - C≤„Hêìï $T+∫ CÒj „ T· + ˝Ò<Tä .
C≤„qeTT+fÒ CÒj „ T· eTTqïfÒ.¢ CÒj „ T· eTT+fÒ C≤„qeTTqïfÒ.¢ Ç<Ó˝≤ n+fÒ ªªeT{Ϻ ñ+fÒ
≈£î+&É ñqïfÒ.¢ ≈£î+&É ñ+fÒ eT{Ϻ ñqïfÒ.¢ eT{Ϻ ˝Ò<+ä fÒ ≈£î+&É˝qÒ fÒµ¢ µ nqï Hê´j·T+
Á|üø±s¡+ ªC≤„q+µ ˝Òì CÒj „ T· + ˝Ò<Tä . ø±>± dü«|üïC≤„q+ e÷Á‘·yT˚ dü«|üï $wüjT· + ø£qTø£,
dü«|üï $wüj÷· \T $T<∏´ä \ì ˙e⁄ n+^ø£]+#êe⁄ ø£qTø£ dü«|üïC≤„q+ >∑÷&Ü ª$T<∏´ä µ nì
n+^ø£]+∫qfÒ¢.
nj·÷´! dü«|üïC≤„q+ ø£qï _Ûqï+>± dü«|üï $wüj·÷\T ˝Òe⁄ >∑qTø£ dü«|üï
$wüj÷· \T $T<∏´ä \T. m˝≤>∑+fÒ, eT{Ï˝º ≈Ò î£ +&Ü |òTü ≥+ ñ+&É<Tä >∑qTø£ |òTü ≥+ $T<∏´ä .
n˝≤π> dü«|üïC≤„q+ dü«|üï $wüj÷· \≈£î _Ûqï+>± ñ+~ >∑qTø£ n~ $T<∏´ä ø±<äT. m˝≤>∑+fÒ
|òTü {≤ìøÏ _Ûqï+>± ñqï eT{Ϻ $T<∏´ä ø±<äT. - düe÷:- |òTü {≤ìøÏ _Ûqï+>± eT{Ϻ <=]øÏq≥T¢
dü«|üï $wüj÷· \≈£î _Ûqï+>± dü«|üïC≤„q+ \_Û+#·≥+ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ªªdü«|üï+˝À <äsÙ¡ q+ ñqï~, ø±ì edüTeÔ ⁄\T \_Û+#·T≥˝Ò<Tä µµ nqTq~
u≤<Ûøä C£ ≤„q eTì n+{≤sê? - ‘·|ü - ìÁ<ä˝∫Ò q ‘·sê«‘· u≤<Ûøä C£ ≤„q+ ø£*>π C≤>∑sD¡
düeTj·T+˝À dü«|üï<äsÙ¡ q+ >∑÷&Ü ñ+&É<Tä >∑<ë! - nj·÷´! ªª<äsÙ¡ q+ »]–+~. edüTeÔ ⁄\T
n|ü&ÉT ˝Òe⁄µµ nì u≤<Ûøä C£ ≤„q+ ñqï~. - düe÷:- edüTeÔ ⁄\T ˝Òe+fÒ ns¡+ú e´eVü‰sêì
≈£î|üj÷Ó –+#˚ edüTeÔ ⁄\T ˝Òeì. edüTeÔ ⁄\T ˝Òøb£ ˛‘˚ yê{Ï MT<ä Ä<Ûës¡|&ü qç C≤„q+
ø£\>∑≥+ ndü+uÛeÑ + nì #Ó|Œü ã&çq~. s¡Ee® ⁄q+<äT düsŒ¡ + ˝Òøb£ ˛sTTHê düsŒ¡ C≤„q+
ø£*–+~ ø£<ë! nqsê<äT. s¡E®e⁄q+<äT düs¡ŒeTT C≤„q+‘√bÕfÒ |ü⁄{Ϻ+~. $wüj·T+
˝Òøb£ ˛sTTHê $wüjT· + (eTqdüT‡≈£î) düTŒ¤]ùdÔ #ê\T, $wüjT· C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+<äqsê<äT.
˝Òì $wüjT· + düTŒ¤]+#·<Tä . n˝≤ nsTT‘˚ ≈£î+<˚{Ï ø=eTTà düTŒ¤]+#·e#·Tà >∑<ë! ø£qTø£
ªª<√wü+ ø±s¡D+>± ˝Òì edüTeÔ ⁄ >∑÷&Ü uÛ≤dæ+#·e#·TÃqTµµ nqï e÷≥≈£î düe÷<Ûëq+
#Ó|Œæ q≥¢sTT+~. ndü‘´· yÓTqÆ $wüjT· yÓTHÆ ê <√wü+ e\q ˇø£ÿkÕπs |ü⁄≥TÔ+~, q•düT+Ô ~.
<√wü+ C≤„Hêìï ø£*–düTÔ+~ ‘·|üŒ $wüj·÷ìï ø£*–+#·<äì ìj·T$T+#·≥+ kÕ<Ûä´+
ø±<äT. <√wüyT˚ >∑<ë! ÁãVü≤àeTTqT Á|ü|+ü #· ùV≤‘·Te⁄>± ø£*Œ+∫+~. ÁãVü≤àeTTq+<äT
<√wü+e\q »>∑‘T· qÔ ï≥T¢ düTŒ¤]düT+Ô <˚ >±ì »>∑‘T· Ô |ü⁄≥º<Tä - nì MT eT‘·+ nsTT‘˚
Hê≈£L Çwüyº T˚ . H˚qT »>∑‘T· qÔ T $T<∏´ä nH˚ n+{≤qT >∑<ë! ø±ì n~ ˙ ndü\T eT‘êìøÏ
$s¡T<ä+∆ . ˙ eT‘·+ Á|üø±s¡+ Á|ü|+ü #·+ dü‘´· + ø£<ë! nj·÷´! ìÁ<ä˝À nsTT‘˚ ìÁ<ë<√wü+
e\q ÁãVü≤àeTTq+<äT ˝Òì Á|ü|ü+#·y˚T düTŒ¤]düTÔ+~. ø±ì C≤>∑s¡D+˝À ìÁ<ë<√wü+
˝Ò≈î£ +&É>H∑ ˚ Á|ü|+ü #·+ düTŒ¤]düT+Ô ~ ø£qTø£ n~ dü‘´· y˚T. - düe÷:- C≤>∑sD¡ +˝À ìÁ<ë<√wü+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 243
˝Òø£b˛sTTHê n$<ë´<√wü+ ñ+~ ø£qTø£ ndü‘·´yÓTÆq Á|ü|ü+#·y˚T düTŒ¤]düTÔ+~.
ÁãVü≤àj·T+<äT Á|ü|+ü #·+ ˝Ò<ìä ÁX¯ó‹ ªªH˚V≤ü HêHêdæøÔ +Ï #·qµµ. ÁãVü≤àj·T+<äT »>∑‘T· Ô ì»+>±
ñ+fÒ n~ u≤~Û+|üã&É<Tä . ndü‘Ô̊ ø£qTø£ düTŒ¤]+∫ u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~. ø£qTø£H˚ n~
ª$T<∏´ä µ nì ns¡eú TT. ª$T<∏´ä µ n+fÒ ñqï<√ ˝Ò<√ #Ó|Œü {≤ìøÏ M\T˝Òì edüTeÔ ⁄. ø£qTø£
e´eVü‰s¡ø±\+˝À C≤>∑s¡D+˝À »>∑‘·TÔqï~. dü«|üï+˝À düTŒ¤s¡Dø±\+˝À Á|ü|ü+#·+
ñqï~. ø£qTø£ e´eVü‰s¡ø±\+˝Àì s¡<∏ä>∑C≤<äT\e˝… dü«|üï+˝Àì s¡<∏ä >∑C≤<äT\TqTï
eTØ ndü\T ˝Òì$ ø±e⁄. ≈£î+<˚{Ïø=eTTà˝≤+{Ï ndü+uÛÑyê\T ø±e⁄. Ç˝≤ #·÷ùdÔ
düTŒ¤]+#·≥+ ø±s¡D+>± dü«|üïs¡<>ä∏ C∑ ≤\T $T<∏´ä \e⁄‘·T+fÒ dü«|üï C≤„q+ $T<∏´ä m+<äT≈£î
ø±<äT? dü«|üïdüeTj·T+˝À Á|ür‹ ñqï~ ø£qTø£ $T<∏´ä ø±<ä+fÒ dü«|üï |ü<ësêú\T >∑÷&Ü
dü«|üïdüeTj·T+˝À ñHêïsTT ø£qTø£ ªª$T<∏´ä µµ ø±<äHê*. dü«|üï+˝À düTŒ¤sD¡ Ò ‘·|Œü |ü<ësêú\T
yêdüeÔ +>± ˝Òe⁄ ø£qTø£ $wüj÷· \T $T<∏´ä nHêïeTqsê<äT. C≤>∑s+¡ ˝Àq÷ e´eVü‰s¡eTH˚
Á|ür‹ ˝Òq|ü⁄&ÉT $wüj÷· \T ˝ÒqfÒ¢ ø£qTø£ $wüj÷· \T e´eVü‰s¡+˝Àq÷ ª$T<∏´ä µ nqe#·TÃqT.
dü«|üï+˝À $wüj·÷\T ìÁ<ë<√wü+ ø£*– $T<∏ä´ nsTT‘˚ C≤>∑s¡+˝À X¯óøÏÔs¡»‘ê\T,
s¡Ed® sü êŒ\T, s¡+>∑s»¡ ‘ê\T - ìÁ<ë<√wü+ ˝Ò<Tä - ø£qTø£ $T<∏´ä \T ø±<äqe\dæedüT+Ô ~.
n$<ä´ ‘·|Œü $T–*q <√cÕ\e\¢ |ü⁄{Ïqº ~ ª$T<∏´ä µ n+<ëeTT. n|ü⁄&ÉT s¡+>∑s»¡ ‘ê<äT\T
<ä÷s¡‹$Tsê~<√cÕ\e\q |ü⁄{Ïqº $ ø£qTø£ $T<∏´ä \T.- düe÷:- nsTT‘˚ n$<ë´»q´+
$T<∏´ä ø±<äHê*. n+fÒ dü‘´· eTHê*. ø±ì n{Ϻ dü‘´· + mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä ªªe÷j·÷eTj·TyÓTqÆ
»>∑‘·TÔ dü‘·´+µµ nqïe÷≥ yê´Vü≤‘·+ (‘·q≈£î ‘·H˚ $s¡T<ä∆+). e÷j·÷eTj·TyÓTÆq
Á|ü|+ü #·eTT (C≤>∑sD¡ <äX˝¯ À) dü‘´· +>±H˚ ø£qã&ÉT‘·Tqï~ >∑<ë n+fÒ <ëìï dü‘´· + nì
Ç+ø± n+^ø£]+#·˝<Ò Tä >∑<ë!
e÷ dæ<ë∆+‘·+ n»yÓTqÆ ÁãVü≤à+ ‘·|Œü $T–*q »q´eT+‘ê ndü‘´· eTì >∑<ë!
ø£qTø£ dü«|üï |ü<ësêú\˝≤>± dü«|üïC≤„q+ >∑÷&Ü »q´+ ø£qTø£ $T<∏´ä j˚T. n˝≤ nsTT‘˚
C≤>∑sD¡ C≤„q+>∑÷&Ü »q´+ ø£qTø£ $T<∏´ä ne⁄‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ ne⁄qT $T<∏´ä j˚T.
y˚TeTT C≤>∑sD¡ C≤„Hê\qT, <ëìøÏ >√#·sy¡ TÓ qÆ Á|ü|+ü #·eTTqT dü‘´· eTì #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä
>∑<ë! nsTT‘˚ dü«|üï C≤>∑s¡D≤\ eT<Ûä´ ‘˚&Ü @eTT+~? n+fÒ ‘˚&Ü˝Ò<äH˚ #ÓbÕÔ+.
ª$T<∏ä´µ ø±e≥+˝À yê{Ï eT<Ûä´ @MT ‘˚&Ü ˝Ò<äT. n˝≤ nsTT‘˚ n~ dü«|üï+ Ç~
C≤>∑sD¡ + nì s¬ +&ÉT <äX\¯ T>± ‘˚&Ü m+<äT≈£î? - n+fÒ, yê{Ï˝À nyê+‘·s+¡ >±
uÛ<Ò +ä ñ+~. ndæsú y¡ TÓ qÆ düTŒ¤sD¡ qT dü«|üï+ nì, dæsú y¡ TÓ qÆ düTŒ¤sD¡ qT C≤>∑se¡ Tì n+{≤+.
dü«|üï$wüj÷· \T ndæsú ê\T. C≤>∑sD¡ $wüj÷· \T dæsú e¡ TT\T. dü«|üï<äèX¯´eTT\T me]$
yê]πø ø£qã&É‘êsTT. C≤>∑s¡D <äèXÊ´\T n+<ä]øÏ n+<äT‘êsTT. ìÁ<ä˝À ø£qã&˚$
139
244 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü«bÕï\T. ìÁ<ä ‘·sT¡ yê‘· ø£qã&˚$ C≤>∑è‘·eTT\T. e´eVü‰sêìøÏ |üìøÏsêì$ dü«|üï
$wüj÷· \T, |üìø=#˚Ã$ C≤>∑è‘·eTT\T. Ç˝≤ #ê˝≤ ‘˚&Ü\THêïsTT.
Ç˝≤ nyê+‘·s¡ uÛ<Ò ë\T+&É≥+ e\qH˚ s¡Ed® sü êŒ\≈£î |ü⁄≥ºdsü êŒ\≈£î ‘˚&Ü.
n˝≤π> dü«|üï $wüj÷· \≈£î C≤Á>∑‘`Y $wüj÷· \≈£î ‘˚&Ü. yÓTT<ä{$Ï $T<∏´ä ‘·sT¡ yê‘·$
dü‘´· + nì düs«¡ ˝À≈£î\ e´eVü‰s¡+ e∫Ã+~. dü«|üï $wüjT· + ˇø£ÿfÒ $T<∏´ä nì ˝Àø£
Á|üd~æ .∆ dü«|üïC≤„q+ >∑÷&É $T<∏´ä nì ˝Àø£+ nqTø√e≥+ ˝Ò<qä sê<äT. ªHê≈£î dü«|üï+˝À
eTè‘·T˝…q’ |æ‘s· T¡ \T ø£qã&ܶsT¡ . n+‘ê $T<∏´ä >± ñ+~µµ nqï düTŒ¤sD¡ ˝À¢ dü«|üïC≤„q+
$T<∏ä´ nì ‘Ó\Tdü÷ÔH˚ ñqï~. ø£qTø£ dü«|üïC≤„q+ $T<∏ä´j˚T. s¡E®düs¡Œ C≤„q+˝≤>±
$T<∏ë´ $wüj÷· \MT<ä @s¡Œ&ç+~ >∑<ë! Ç+‘˚>±ø£ Á|üe÷Deè‹Ô nì nÁ|üe÷D eè‹Ô
nì ¬s+&ÉT eè‘·TÔ\HêïsTT. n+<äT˝À n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô Á|üe÷Deè‹Ô. n$<ë´eè‹Ô
nÁ|üe÷Deè‹Ô. yê´eVü‰]ø£ $wüj÷· \≈£î, bÕs¡e÷]úø£ $wüj÷· \≈£î |üì#˚ùd n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô
- Á|üe÷Deè‹Ô. ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ $wüj÷· \≈£î (ÁuÛ≤+‘·T\≈£î / ø£\\≈£î) düTwüß|æÔ $wüj÷· \≈£î
|üì#˚ùd n$<ë´eè‹Ô nÁ|üe÷Deè‹Ô. Á|üe÷D eè‹Ô Á|üeT. nÁ|üe÷Deè‹Ô nÁ|üeT.
Á|üeT dü‘´· +. nÁ|üeT ndü‘´· +. Ç~ düs«¡ »qÁ|üd<æ ∆ä yÓTqÆ $wüjT· +. ø£qTø£ nÁ|üeT
nsTTq dü«|üïC≤„q+ ndü‘·´eTT, $T<∏ä´. n˝≤π> ndü‘·´yÓTÆHê dü«|üïC≤„q+ dü‘·´yÓTÆq
X¯óuÛ≤X¯óuÛ≤\≈£î ùV≤‘·Tee⁄‘T· +~. ndü‘´· yÓTHÆ ê s¡Ed® sü Œ¡ C≤„qeTT dü‘´· yÓTqÆ uÛj
Ñ T· ø£+bÕ<äT\qT
|ü⁄{Ïdº Tü +Ô ~. $T<∏´ä nsTTHê, dü‘´· yÓTHÆ ê ÁãVü≤àÁ|ü‹|ü‹øÔ Ï ùV≤‘·Tee⁄‘·T+~. nsTT‘˚ edüT‘Ô '·
$wüjT· y˚TeT+fÒ |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ ÁãVü≤àÁ|ü‹|ü‹øÔ Ï ùV≤‘·Te⁄ ø±e≥+ n+fÒ @$T{Ï?
|üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ ÁãVü≤à+jÓTTø£ÿ C≤„qe÷ / ÁbÕ|æj Ô ÷· ˝Òø£ |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ ~ ÁãVü≤à
C≤„qe÷? ÁbÕ|æÔj·÷. yÓTT<ä{Ï|üø£åeTT˝À »q´C≤„q+ ndü‘·´+. ø£qTø£ ndü‘·´yÓTÆq
XÊÅdeÔü TTq≈£î n~ ùV≤‘·Te⁄ø±e≥+ düãuÒ. s¬ +&Ée|üø+å£ ˝ÀqT, ì‘·´+ (eTqy˚T nsTT)
bı+<äã&çjT· Tqï ÁãVü≤àeTTqT bı+<ä&+É nH˚~ $T<∏´ä ≈£qTø£ XÊÅd+Ôü <ëìøÏ ùV≤‘·Te⁄
ø±e≥+ düãuÒ. eT÷&Ée, Hê\Ze |üøeå£ TT\T j·TTø£+Ô ø±e⁄. ô|’ ùV≤‘·Te⁄\e\q nìï
$T<∏´ä \T ø£qTø£ |üse¡ ÷s¡eú TT\T ø±e⁄. nq>± ÁãVü≤à+ dü‘´· +ø±ì ÁãVü≤àC≤„q+ / ÁbÕ|æÔ
nH˚$ $T<∏´ä \T ø£qTø£ 3, 4 nsêú\T dü]ø±e⁄. düs«¡ + ndü‘´· + n+fÒ ˙e⁄, ˙ eT‘·eT÷
>∑÷&Ü $T<∏´ä ˝Ò ne⁄‘ês¡ì u…<]ä +|üe<äT.› H˚qT ÁãVü≤àeTTqT ø£qTø£ $T<∏´ä ø±qT. Hê
eT‘·+ ÁãVü≤à+ ø±<äT ø£qTø£ $T<∏ä´j˚T nqï dü+>∑‹ Hê øÏwüºy˚T. Hê eT‘·+ $T<∏ä´
nsTTHê Á|ü|ü+#· e´eVü‰s¡eTTqï+‘· ei≈£î dü‘·´y˚T ø£qTø£, dü‘·´ $wüj·÷ìï
Á|ü‹bÕ~düTqÔ ï~ ø£qTø£ Á|üe÷Dy˚T. eT‘ê+‘·sê\T >∑÷&Ü e´eVü‰s¡ eTTqï+‘·ei≈£î
$T<∏´ä \T ø±e⁄. ø±ì dü‘ê´s¡eú TTqT #Ó|Œü ø£b˛e≥+e\q Á>±Vü≤´+ ø±e⁄. ˝Àø£+˝ÀHÓH’ ê
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 245
dü‘ê´s¡úeTT #Óù|Œ yêø£´y˚T Á>±Vü≤´+ ø£<ë! ø£qTø£ dü«j·T+>± ndü‘·´yÓTÆHê XÊÅdüÔeTT
dü‘ê´sêúìï Á|ü‹bÕ~düT+Ô ~. dü«|üïC≤„q+ n+‘˚ >∑<ë!
n<ä+› ˝À eTTK Á|ü‹_+ã+ yê´eVü‰]ø£d‘ü ´· +-
ªª»˝≤<äT\+<äT eTTKeTT Á|ü‹_+_+#·≥+ yêdüeÔ eTTµµ - nì nqïe÷≥
MT<ä $#ês¡D #˚<ë›+! Çø£ÿ&É s¬ +&ÉT Á|üXï¯ \T y˚<ë›+! 1) »\+˝À eTTK+ Á|ü‹_+_+#·≥+
yêdüeÔ e÷? 2) Ä Á|ü‹_+ã<äsÙ¡ q+ yêdüeÔ e÷? Á|ü<eä∏ T |üø+å£ ˝À ˙ Á|ü‹»„ #Ó&TÉ ‘·T+~.
~«rj·T |üø+å£ ˝À »˝≤~ø£eTTq+<äT eTTU≤~ Á|ü‹_+ã+ |ü&qÉ |ü⁄&ÉT <äsÙ¡ q+ m˝≤
dü+uÛeÑ eTT? >√&ÉMT<ä eTTK+ Á|ü‹_+_+#·<Tä >∑<ë! n˝≤ ø£qã&ç‘˚ »˝≤<äT\+<äT
>∑÷&Ü Á|ü‹_+_+#·øb£ ˛sTTHê Á|ü‹_+ã+ <ä]Ù+#·e#·TÃqT. Ç+Á~j·T düìïø£s¸¡ + G
_+ã+ / Á|ü‹_+ã+ - ø±≈£î+&Ü m˝≤ <äsÙ¡ q+ kÕ<Û´ä +? s¡Ed® sü Œ¡ + ˝≤>± Á|ü‹_+ã+
>∑÷&Ü ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ ø£qTø£ nC≤„‘d· ‘ü êÔu≤Û e+ e\q Ç+Á~j·T düìïø£s¸¡ + ˝Ò<qä #·TÃqT.
ø±ì Á|ü‹_+ã+ yê´eVü‰]ø£+ ø£qTø£ nC≤„‘d· ‘ü Ô· ñqï~ - ø£qTø£ Ç+Á~j·T düìïø£s¸¡
ñ+≥T+~. n<ä+› yÓTT<ä˝q’… yê{ÏjT· +<äT Á|ü‹_+_+∫q dü+Ô uÛ≤~ø£eTT |ü⁄s¡Twüßq≈£î
ø£qã&Éø£b˛sTTHê ñqï<˚ ø£<ë! s¡E®düs¡Œ+˝≤>± Á|ü‹_+ã+ e´øÏÔøÏ nBÛq+ ø±<äT.
s¡Ee® ⁄q+<äT düsŒ¡ + ‘·|Œü ø£ @s¡Œ&Ü\ì ˝Ò<Tä . n<˚ n<ä+› eTT+<äs¡ ñqï Á|ü‹edüTeÔ ⁄
Á|ü‹_+_+∫ rs¡e\dæq<˚ >∑<ë! ªªs¡EC® ≤„q+‘√ düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ b˛‘·T+~. @ C≤„q+‘√q÷
Á|ü‹_+ã+ n˝≤ ìe]Ô+#·<Tä . n<ä+› b˛‘˚ b˛‘·T+~. ø£qTø£ ˙s¡T n<ä+› yÓTT<ä˝q’…
yêìj·T+<äT eTTK Á|ü‹_+ã+ Ä ñbÕ<ÛTä \qTã{Ϻ e∫ÃqqT, e´eVü‰s¡+˝À yêdüeÔ y˚T>±ì
ÁuÛ≤+‹ ø±<äT. ø£qTø£H˚ Ä C≤„q+ >∑÷&Ü yêdüeÔ y˚T. ìÁ<ä˝∫Ò qyê&ÉT ‘·q ø£\ ªªø£\µ¢ µ
nì uÛ≤$+∫q≥T¢ eTTK Á|ü‹_+ãC≤„q+ ndü‘´· eTì me&ÓH’ ê nqTø=+≥THêï&Ü?
»q´ ªªC≤„qeTT dü‘´· + ø±<äTµµ nì Á|üø±sê+‘·s+¡ ‘√ ìs¡÷|üD -
ªªñ‘·Œ‹Ô>\∑ <äT ø£qTø£ ns¡Áú øÏj÷· (Á|üj÷Ó »q+ ø£*–+#·≥+) ø±]ø£qTø£ C≤„qy˚T
<äsTTHê dü‘·´y˚Tµµ nì nqïe÷≥ ‘·T#·Ã¤eTT. ª$T<∏ä´µ nì n+<äs¡÷ n+^ø£]+∫q
s¡Ed® sü Œ¡ + >∑÷&Ü s¡Ee® ⁄q+<äT ñ‘·ŒqïyÓTqÆ ~. uÛj Ñ T· +, eD≈£î yÓTT<ä˝q’… ÁøÏjT· \qT
ø£*–düT+Ô ~. n~>∑÷&Ü dü‘´· eTqe\dæedüT+Ô ~. nj·÷´! n#·Ã≥ C≤„qy˚T |ü⁄{Ï+º ~. n<˚
uÛÑj·Tø£+bÕ<äT\qT ø£*–+∫+<äqsê<äT. s¡E®düsêŒ~ $wüj·Ts¡Væ≤‘·C≤„qeTT |ü⁄≥º<äT.
»q´yÓTqÆ C≤„qy˚T<ÓH’ ê $wüjT· düV≤æ ‘·+ ne⁄‘·T+~. ($wüjT· + ˝Òøb£ ˛‘˚ Ä C≤„q+e\q
uÛj
Ñ T· ø£+bÕ<äT\T ø£\T>∑e⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). $wüjT· s¡V≤æ ‘·eT+fÒ dü‘´· $wüjT· + ˝Òì<äì,
nq>± $T<∏´ä (s¡Ed® sü Œ¡ ) $wüjT· düV≤æ ‘·eTsTT+<äì n+{≤sê? - nsTT‘˚ Ä $T<∏ë´
140
246 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
$wüjT· + ñqï<ë? ˝Ò<ë? - ñ+fÒ s¡Ed® sü Œ¡ + |ü⁄{Ïqº fÒ¢ nHê*. |ü⁄≥ºøb£ ˛‘˚ ñqï<äq
˝ÒeTT ø£<ë! ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ @ |ü<ës¡yú TÓ HÆ ê |ü⁄≥º≥+e\qH˚ Á|ü|+ü #·+˝À ªñìøϵ (dü‘)Ô·
ì bı+<äT‘·T+~. ø£qTø£H˚ |ü⁄{Ϻq ‘·sê«‘· e#˚à |ü]D≤e÷~ $ø±sê\T yÓTT<ä˝…’q
ndæ‘Ô «· ∫Vü‰ï\T ≈£î<äTs¡T‘êsTT. $T<∏ë´$wüjT· + ˝Ò<qä ï |üø+å£ ˝À ˝Òì~ m˝≤ C≤„q+˝ÀøÏ
edüTÔ+~. C≤„q+˝ÀøÏ sêø£b˛‘˚ uÛÑj·Tø£+bÕ<äT˝…˝≤ ø£\T>∑T‘êsTT. ø£qTø£ s¡E®düs¡Œ+,
n{Ϻ C≤„q+ ñ‘·ŒqïeTj˚T´y˚. düsŒ¡ C≤„q+ uÛj Ñ T· ø£+bÕ<äT\qT ø£*–+#·<Tä . ‘Ó*dæq düsŒ¡ y˚T
ø£*–düT+Ô ~. |òTü {≤~ |ü<ësêú˝Ò ˙fi¯ófl‘˚e≥+ yÓTT<ä˝q’… ns¡ú ÁøÏjT· \qT ø£*–kÕÔsTT.
|òTü {≤~C≤„Hê\T ø±e⁄. n˝≤H˚ Ç#·Ã≥ >∑÷&Ü Ä˝À∫+#ê*. Ç+‘˚>±ø£, ªdü‘´· +µnì
ìs¡sí TT+#·{≤ìøÏ #Ó|Œæ q ø±s¡D≤\T ñ‘·Œ‹Ôø±e≥+, ns¡Áú øÏj÷· ø±]ø±e≥+ nH˚ s¬ +&É÷
düãu…q’ $ ø±e⁄ - ô|>’ ± n$ ndü‘´· + nq{≤ìøÏ |üìøÏe#˚à ø±s¡D≤\T. ˝Ò<+ä fÒ ÁãVü≤à+
>∑÷&Ü ndü‘´· + ne⁄‘·T+~. <ëìøÏ ñ‘·Œ‹Ô ˝Ò<Tä . n~ ìÅwÿæ j·T+. ªÁãVü≤à+µ ‘·|Œü ‘·øÿÏ q
$wüj÷· \πø y˚TeTT \ø£Då + #ÓbÕŒeT+{≤sê? nsTTHê ‘·ù|Œ. ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ <˚B dü‘´· +
ø±<äT. ªª‘·‘‡· ‘·´eT‘√q´<ës¡+Ô µµ nì ÁX¯ó‹. Äs¡+Ô n+fÒ nì‘·´+ nì ns¡+ú #Ó|Œü sê<äT.
ªdü‘·´+µ nì, <ëìøÏ e´‹πsø£+>± ªÄs¡Ô+µ nHêïs¡T >∑qTø£ ªndü‘·´+µ nHê*. ô|’>±
dü‘´· +-ì‘·´+ düe÷Hê\T. ndü‘´· + nì‘·´+ n˝≤+{Ïy.˚ ø£qTø£ ndü‘´· eTT nqï ns¡+ú
#ÓbÕŒ*. bÕs¡e÷]úø£ dü‘´· + ø±<äT - yê´eVü‰]ø£ dü‘´· + ø±e#·Tà >∑<ë C≤„q+ - n+fÒ
ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ dü‘´· + >∑÷&Ü ø±e#·Ãì #Ó|Œü ≥+ >∑÷&Ü kÕ<Û´ä y˚T ø£<ë! s¡Ed® sü Œ¡ + >∑÷&Ü
ns¡Áú øÏj÷· ø±], ñ‘·Œ‹Ô>\∑ ~. ø£qTø£ yê´eVü‰]ø£ dü‘´· eTqe\dæedüT+Ô ~.
nj·÷´! yê´eVü‰]ø£edüTÔe⁄ ns¡úÁøÏj·÷ø±] nsTTHê ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ edüTÔe⁄
ns¡Áú øÏj÷· ø±]ø±<äT >∑<ë! <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q C≤„qy˚T ns¡Áú øÏj÷· ø±]. s¡Ed® sü Œ¡ +
me]˙ ø£se¡ <äT >∑<ë! düsŒ¡ ÁuÛeÑ Te\q C≤„qy˚T uÛj Ñ T· ø£+bÕ<äT\qT ø£*–düT+Ô ~. düe÷:-
ø±<äT. ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ (ÁuÛ≤+‹) C≤„q+ ns¡Áú øÏj÷· ø±] nsTT‘˚ yê´eVü‰]ø£C≤„q+ >∑÷&Ü
ns¡Áú øÏj÷· ø±] ø±yê* >∑<ë! düsêŒìï #·÷∫q|ü⁄&˚sŒ¡ &çq düsŒ¡ C≤„q+ >∑÷&Ü uÛj Ñ T· ø£+bÕ~
ø±s¡D+ø£<ë! nj·÷´! yê´eVü‰]ø£yÓTÆq $wüj·÷\T yê{Ï dü+ã+~Û+∫q C≤„Hê\T
ns¡Áú øÏj÷· ø±s¡T˝Ò. ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ ˝À e÷Á‘·+ C≤„qy˚T ns¡Áú øÏj÷· ø±]. $wüj÷· \T ø±e⁄ -
düe÷:- ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TT ˝Ò<ë dü«|üïdü+ã+<Ûyä TÓ qÆ $wüjT· eTT\T ns¡Áú øÏj÷· ø±s¡T˝Ò. düsêŒ\T,
>∑C≤\T, Åd\Ô” T, nqï+ yÓTT<ä˝q’… yê{Ïe\q ø±≥T, yêVü≤q+, düTs¡‘+· , uÛÀ»q+ yÓTT<ä˝q’…
ÁøÏjT· \T ø£qã&ÉT‘·THêïsTT ø£<ë! ø£\˝À ø±≥T HÓ‘T· sÔ T¡ >∑÷&Ü ø£qã&ÉT‘êsTT. eT÷s¡Ã>¤ ÷∑ &É
e∫Ãq≥T¢ #·÷kÕÔ&ÉT. @qT>∑T HÓ≈£îÿ‘ê&ÉT. ø£qTø£ dü«|üï$wüj·÷\T ns¡úÁøÏj·÷ø±s¡T˝…’
nqTuÛyÑ ê\qT ÇdüTHÔ êïsTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 247
düT<äsÙ¡ qTì e÷≥ eTi=ø£{Ï - ªªC≤„HêìøÏ ˝Òì $wüjT· + ùV≤‘·Te⁄>± ø√s¡eTT.
$wüjT· +>±H˚ ø√s¡T‘ê+. ñqï $wüjT· + e÷Á‘·+ ùV≤‘·Te⁄>±qT, $wüjT· +>±q÷, nedüs+¡ .
ø£qTø£ ˝Òì $wüj·T+ C≤„qùV≤‘·Te⁄>±<äT. ø£qTø£ <√wüy˚T C≤„qùV≤‘·Teìµµ - Ç~
eT+<äyêø£´eTT. ˝Òì $wüjT· + C≤„qùV≤‘·Te⁄>±qfÒº C≤„q$wüjT· eT÷ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚
ªª≈£î+<˚{øÏ =eTT൵ >∑÷&Ü C≤„q $wüjT· + ne⁄‘·T+~. ø±ì ñqï $wüjT· y˚T C≤„qùV≤‘·TyÓq’ ≥T¢
C≤„q$wüjT· + >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~. <√wü+ $wüj÷Ó ‘·Œ‹ÔøÏ ùV≤‘·Te⁄. n+<äTe\qH˚ n~
ªªÁ|ü‹uÛ≤düe÷q+µµ n˝≤ düTŒ¤]+#·{≤ìøÏ ùV≤‘·Te⁄. <√wü+e\q $wüjT· + |ü⁄≥TÔ+<äq≥+
eTØ uÛ≤s¡yTÓ qÆ }Vü≤>∑<ë! n+fÒ eTiÏ |ü⁄≥TÔ+<äqø£b˛‘˚ $wüjT· + düTŒ¤]+#·≥+ kÕ<Û´ä +
ø±<äT >∑<ë! nj·÷´! ÁuÛ≤+‹ r]q ‘·sê«‘· nø£ÿ&É düsŒ¡ + ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë!
<ëìì ã{Ϻ ªÁuÛeÑ Tµ düeTj·T+˝À >∑÷&Ü düsŒ¡ + ˝Ò<ìä }Væ≤+#·e#·TÃ>∑<ë! - düe÷:-
Çø£ÿ&É düsŒ¡ + ˝Ò<qä ï ìùw<Û+ä ndü\T düsêŒìπø e]ÔdTü +Ô ~ >±ì ÁuÛ≤+‹ düsêŒìøÏ ø±<äT.
düT<äsÙ¡ qT&ÉT eTi=ø£e÷≥ nHêï&ÉT - ªªdü‘´· yÓTqÆ >∑»+ yÓTT<ä˝q’… $ Ä<Ûës¡+>±
ø£\˝À @s¡Œ&çq >∑C≤s√Vü≤D+ yÓTT<ä˝q’… C≤„qeTT\T dü‘´· eTT\Tµµ- nì. nB nj·TTø£yÔ T˚ .
dü«|üïC≤„Hêìï Ä<Ûës¡+>± #˚døæ =ì ñqï >∑C≤<äT\T $T<∏´ä \ì sêe÷qTE&˚ nHêï&ÉT.
dü«|üï>∑C≤<äT\T $T<∏´ä nsTTHê n$ C≤„HêìøÏ Ä<Ûës¡+ ø±e≥+ ‘·<´ä∏ + ø£<ë nqsê<äT
- e+<Ûë´ |ü⁄Á‘·T&ÉT $T<∏ä´ nsTT‘˚ n‘·ì kÂ+<äs¡´+ dü‘·´eTe⁄‘·T+<ë? nj·÷´!
sêe÷qTE\yês¡T MT eT‘êìïã{Ϻ n˝≤ #ÓbÕŒs¡T ø±ì e÷ eT‘·+˝À dü«|üï|ü<ësêú\T
dü‘ê´˝Ò n+{≤sê? - dü«|üï|ü<ësêú\T $T<∏´ä \qï dü+>∑‹ ˝Àø£deü Tà‘·+. ˝Àø£+ ÁuÛ≤+‹
|ü&+ç <ä+{≤πsyÓ÷...? y˚<yä T˚ n˝≤ #Ó|Œæ +~. ªªq ‘·Á‘· s¡<ë∏ '-µµ nì dü«|üï<äX˝¯ À edüT‘Ô '·
s¡<ë∏ <äT\T ˝Òeì, Á|ür‹e\q ñqï≥T¢Hêïj·Tì #Ó|Œæ +~. n{Ϻ $wüj÷· \T s¡Ed® sü Œ¡ +
˝≤>± $T<∏´ä ˝Ò ø£<ë! nj·÷´! ªªn<∏äs¡<ÛëHé s¡<∏ä|ü<∏ädü‡è»‘˚µµ nqT ÁX¯ó‹e\q áX¯«s¡T&˚
s¡<ä∏ s¡<|ä∏ <ü Áä∏ düwºü nì nqsê<äT. ìÁ<ë<√wü+‘√ >∑÷&çq n$<ä´j˚T Ádüwºü áX¯«s¡T&ÉT
ø±<äT. ˇø£yfi˚ ¯ áX¯«s¡T&˚ düèõ+∫Hê e´eVü‰sêìøÏ |üìøÏsêe⁄ >∑qTø£ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·eTTe˝…
dü«|üïs¡<ë∏ <äT\T $T<∏´ä ˝Ò. ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ düTyÔ H’Ó ê ns¡Áú øÏj÷· ø±] nHêïs¡T >∑<ë! ‘·eTs¡T.
(n+fÒ s¡Ed® sü Œ¡ + e\q uÛj Ñ T· ø£+bÕ<äT\T ekÕÔjT· Hêïs¡T >∑<ë!) eTiÏ n~ e´eVü‰sêìøÏ
m+<äT≈£î |üìøÏsêq≥T¢? - düe÷:- ns¡Áú øÏj÷· ø±] nsTTHê e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ |üìøÏsêyê\qï
ìj·TeT+ ˝Ò<äT. @~ düTŒ¤]+#˚ ø±\+˝À e÷Á‘·y˚T ñ+&ç <ëìøÏ eTT+<äT yÓqTø£\
ñ+&É<√ n~ ˝Àø£e´eVü‰sêìøÏ |üìøÏsê<äT. ø±\ Á‘·jT· eTT˝Àq÷ ñ+&˚~ e´eVü‰s¡
jÓ÷>∑´yÓTqÆ ~. ªªyÓ+&çµµ n+<Ó\T yÓTT<ä˝q’… edüTeÔ ⁄\T ‘·j÷· s¡T #˚jT· T≥≈£î ñ|üj÷Ó >∑
|ü&TÉ ‘·T+~. X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ n˝≤ ñ|üj÷Ó >∑|&ü <É Tä . Ç˝≤ C≤Á>∑‘T· ˝Ô Àì |ü<ësêú\T >∑èVü≤eTT,
141
248 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|üXó¯ e⁄ yÓTT<ä˝q’… $ e´eVü‰s¡ø±\eT+‘ê ñ+{≤sTT. ø£qTø£ e´eVü‰s√|üj÷Ó >∑øs£ e¡ TT\T.
dü«|üï|ü<ësêú\T n˝≤ ø±<äT. ø£qTø£ e´eVü‰s¡ìs¡T|üj÷Ó >∑eTT\T. ø£qTø£ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+e˝…
dü«|üï|ü<ës¡eú TT\T $T<∏´ä ˝Ò. nj·÷´! X¯óøÏj Ô T˚ <√wü+e\q s¡»‘·+>± uÛ≤dædTü +Ô ~. ø£qTø£
X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ $T<∏´ä ø±e#·TÃqT. dü«|üï+˝À s¡<ë∏ <äT\T<ä“$¤ +∫ s¡<ë∏ ~s¡÷|ü+>± |üì#˚kÕÔsTT
>∑<ë! n$ m˝≤ $T<∏´ä \T? - düe÷:- dü«|üï+˝À n+‘·'ø£sD¡ y˚T C≤>∑è‘·d+ü kÕÿs¡eTTqTã{Ï,º
ìÁ<ë<√wü+e\q s¡<ë∏ ~s¡÷|ü+>± uÛ≤dædTü +Ô ~. n+‘˚>±ì ø=‘·>Ô ± ñ<ä“$¤ +#·e⁄. ˝Ò<ë
n+‘·'ø£s¡D dü+kÕÿsê\‘√ ø£*dæq n$<ä´j˚T ìÁ<ä˝À s¡<∏ë~s¡÷|ü+>± |ü]D$T+#·
e#·TÃqT. n$<ä´ e\q ìÁ<äe\q Ä‘·àj˚T n˝≤ uÛ≤dæ+#·e#·TÃqT. @<ÓH’ ê X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+
e+{Ï<˚ dü«|üïs¡<∏ë~ø£eTT. ‘˚&Ü ˝Ò<äT. nìs¡«#·˙j·T U≤´‹ yê<äT\T MT]˝≤
nqsê<ä+{≤πsyÓ÷ - $q+&ç - nìs¡«#·˙j·TyÓTqÆ s¡»‘·+>±ì, düsŒ¡ +>±ì X¯óøÏj Ô T· +<äT
˝Ò<ë s¡E®e⁄q+<äT |ü⁄≥TÔ+<äì #Ó|æŒHê, ìC≤ìøÏ X¯óøÏÔj˚T nø£ÿ&É ñqï~. n<˚
(nìs¡«#·˙j·T) s¡»‘êø±s¡+‘√ uÛ≤dædTü +Ô ~. m˝≤>∑+fÒ eT{Ï˝º À ≈£î+&É |ü⁄{ÏHº ê ìC≤ìøÏ
eTfÒº ≈£î+&É>± uÛ≤dædTü +Ô ~. nsTT‘˚ X¯óøÏj Ô T· +<äT n|üPs¡«+>± s¡»‘·+ |ü⁄{Ï+º <äqï MTeT‘·+
n+‘·{‘Ï √ b˛sTTqfÒH¢ ê? s¡»‘·+ |ü⁄≥º˝<Ò +ä ≥THêïs¡T >∑<ë! - düe÷:- nø£ÿ&É ÁuÛ≤+‹‘√
|ü⁄{Ï+º <äì #ÓbÕŒ+. ø£qTø£ edüT‘Ô '· n+‘˚. ÁuÛ≤+‹e\q e∫Ã+<äì #Ó|Œæ q $wüjT· +
edüT‘Ô '· e∫Ãq≥T¢ ø±<äT. nsTT‘˚ edüT‘Ô '· X¯óøÏ>Ô ÷∑ &Ü ˝Ò<Tä >∑<ë nqsê<äT. ˝Ò<qä ≥+
e÷≈£L Çwüyº T˚ . Á|ü|+ü #·yT˚ $T<∏´ä >∑<ë! n|üŒ{ÏøÏ X¯óøÏÔ s¡»‘· dü‘´· s¡»‘ê\ eT<Û´ä ‘˚&Ü
@$T≥+{≤sê? yê´eVü‰]ø£edüTeÔ ⁄ ø±e≥+, ÁuÛ≤+‹dæ<∆ä edüTeÔ ⁄ ø±e≥+ ‘˚&Ü.
Ç#·Ã≥ kÕsê+X¯$T~. yêdüeÔ eTì yê´eVü‰]ø£eTì ÁuÛ≤+‹ø£è‘·eTì edüTeÔ ⁄
eT÷&ÉT $<Ûë\T. n+<äT˝À yÓTT<ä{Ï~ ªÁãVü≤à+µ. ¬s+&Ée~ Á|ü|ü+#·+. eT÷&Ée~
X¯óøÏÔs¡»‘· s¡E®düs¡Œ, dü«|üïs¡<Ûë<äT\T. n+<äT ÁãVü≤à+ - n»+. |ü⁄≥ø£˝Òì~.
e´eVü‰s¡d<æ y∆ä TÓ qÆ ~ »>∑‘T· .Ô n~ ÁãVü≤àeTTq+<äT e÷j·Te\q @s¡Œ&çq~. ÁuÛ≤+‹dæ<e∆ä T+fÒ
e÷j·÷eTj·T edüTeÔ ⁄ q+<äT eTs¡\ <√wü+e\q |ü⁄{Ïqº ~. (n+fÒ $T<∏´ä ˝À $T<∏´ä .
e÷j·T˝À e÷j·T. n$<ä´˝À n$<ä´ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). á s¬ +&É÷ C≤‘·eTT\T. ÁãVü≤à+
e÷Á‘·eTT n»eTT. ø£qTø£ áX¯«s¡dèü wüyº TÓ HÆ ê, ÁuÛ≤+‹dæ<y∆ä TÓ HÆ ê, dü«|üïdæ<y∆ä TÓ qÆ edüTeÔ ⁄\T
X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+e˝… $T<∏´ä ˝Ò. nj·÷´! áX¯«s¡ düèwæøº ±<äT ø£qTø£ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ $T<∏´ä j˚T. dü«|üï+
áX¯«s¡ düèwü+º . ø£qTø£ $T<∏´ä ø±<äT. - düe÷:- X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ >∑÷&Ü áX¯«s¡dèü wæº n+fÒ
dü]b˛‘·T+~. nq{≤ìøÏ Á|ü‹ã+<Ûøä e£ T÷ ˝Ò<Tä . áX¯«s¡dèü wæº dü‘´· yÓTrÆ s¡e˝…qT. Äj·Tq
düs«¡ X¯øÔÏ eT+‘·T&ÉT ø£qTø£ >±s¡&yû êìe˝… nX¯≈î£ &Ô TÉ ø±&ÉT. ø£qTø£ dü‘´· düèwæº #˚kÕÔ&TÉ .
ø£qTø£ dü«|üï+ dü‘´· + ø±yê\+{≤sê? ø±<äT. ªdü‘´· +µ n+fÒ Á‹ø±˝≤\˝Àq÷ ñ+&˚~.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 249
<ëìï düèõ+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . düèõùdÔ n+‘·≈î£ eTT+<äT ˝ÒqfÒ.¢ ø£qTø£ ªdü‘´· düèw浺 nqï
|ü<yä T˚ ‘·|ü . Ç~ yê´eVü‰]ø£ dü‘´· + n+{≤eT+{≤sê? n+fÒ dü«|üï+ ÁbÕ‹uÛ≤dæø£
dü‘·´+ n+<ëeTT. n|ü⁄&ÉT n~ áX¯«s¡düèwüº+ ø±<äqe\dæedüTÔ+~. dü«|üï »>∑‘·TÔ
yê´eVü‰]ø£ dü‘´· + ø±<äT >∑<ë eT]. n~ e´eVü‰sêìøÏ |üìøÏsê<äT. dü«|üïdüèwüº nsTTq
Åd‘Ô” √ me&É÷ ø±|ü⁄s¡+ ô|{Ϻ sTTø£ ô|+&ç#¢ d˚ øæ √≈£î+&Ü ñ+{≤&Ü?
sêe÷qTE&ÉHêï&ÉT - nu≤~Û‘y· TÓ qÆ ãT~∆ dü‘´· y˚T - nì. n~ j·TTø£eÔ TT.
#Ó‘’ q· ´s¡÷|üyTÓ qÆ nu≤~Û‘ã· T~∆ dü‘´· y˚T (ãT~∆ - C≤„q+) dü«|üïC≤„q+ e÷Á‘·+ düs«¡ <ë
u≤~Û‘y· T˚ . C≤Á>∑‘CY ≤„q+e\q dü«|üïC≤„q+ ø={Ïyº j ˚ T· ã&ÉTqT>∑<ë! dü«|üï $wüj÷· \T,
dü«|üïC≤„q+ - á s¬ +&É÷ u≤~Û+|üã&É‘êsTT. ªªHê ‘·\ (ø£\˝À) ‘Ó–+~µµ nqï C≤„q+
(dü«|üï), C≤Á>∑‘T· ˝Ô À ‘·q ‘·\qT #·÷∫q|ü⁄&ÉT b˛‘·T+~ ø£<ë! nj·÷´! nø£ÿ&ÓH’ ê ‘Ó–q
‘·\ ˝Ò<ìä u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~>±ì Ä C≤„q+ m˝≤ u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~. -düe÷:- ‘Ó–q
‘·\ nH˚~ ìÁ<ä˝∫Ò q ø£Då +˝ÀH˚ b˛‘·T+~. ‘·sT¡ yê‘·H˚ ‘·q ‘·\ ‘·q≈£î ‘Ó\TdüT+Ô ~.
(n+fÒ dü«|üï $wüj÷· ˝ÒyH’Ó ê C≤>∑sD¡ ø£Då +˝À ny˚ b˛‘êsTT. C≤„q+ C≤Á>∑‘Y C≤„q+‘√
b˛‘·T+~). C≤>∑sD¡ +˝Àq÷ ªÁãVü≤àVü≤eTdæൠnqï C≤„q+‘√ ªªH˚qT eTqTwüß´&ÉqTµµ nqï
ÁuÛ≤+‹ C≤„qeTT b˛‘·T+~. ø£qTø£ Á|üeT ÁuÛeÑ TqT b˛>=≥TÔ+<äqï~ ì»+. dü«|üï C≤„qeTT
ÁuÛÑeTj˚T ø£qTø£ n~ b˛e\dæq<˚. u≤~Û+|üã&Ée\dæq<˚. ø£qTø£ e´eVü‰s¡ø±\+˝À
nu≤~Û‘+· >± ì*#˚~ Á|üeT. n~ dü‘´· +. Bì‘√ ªª$Á|ü‹|üqïyÓTqÆ düeTdüÔ C≤„qeTT\T
dü‘´· eTT˝Ò. C≤„qeTT\T (Á|ü‘´· j·TeTT\T) ø£qTø£. dü+Á|ü‹|üqï C≤„qeTTe˝…µµ nì |üsT¡ \T
#Ó|æŒq nqTe÷q yêø£´eTT Á‘√dæy˚j·Tã&çq~. ø±s¡Dy˚TeT+fÒ Ä C≤„q$wüj·÷\T
j·T<∏ës¡eú TsTT‘˚H˚ Ä C≤„Hê\T j·T<∏ësêú\T. ˝Ò<+ä fÒ nj·T<∏ësêú\T. yÓ+&çì yÓ+&ç nq≥+
j· T <∏ ë s¡ ú e TT. j· T <∏ ë s¡ ú y Ó T Æ q yÓ + &ç ø£ q Tø£ . e´‹π s ø√<ëVü ≤ s¡ D +
X¯óøÏ˝Ô À yÓ+&ç. Ç~ j·T<∏ës¡+ú ø±<äT. ø£qTø£ á X¯óøÏsÔ »¡ ‘· C≤„qeTTqTï nj·T<∏ës¡yú T˚ .
e´‹πsø√<ëVü≤s¡D+>± s¡»‘·+ s¡»‘·+>±H˚ uÛ≤dæ+#·≥+.
ªªj·T<∏ës¡Uú ≤´‹ yê<äeTTµµ (dü‘Y U≤´‹)
nj·÷´! X¯óøÏj Ô T· +<äT s¡»‘·+ ñ+~. ø£qTø£ X¯óøÏÔ s¡»‘·ÁuÛ≤+‹ j·T<∏ës¡Cú ≤„qy˚T-
düe÷:- ˝Ò<Tä . ñ+fÒ n~ ªªX¯óøÏµÔ µ nì ‘Ó*j·T>±H˚ s¡»‘·C≤„q+ b˛<äT. n~ ÁuÛeÑ T
ø±q|ü⁄&ÉT ªªn~ s¡»‘·+ ø±<äTµµ nqïe÷fÒ ÁuÛeÑ T ø±yê*. á ÁuÛeÑ Te\q dü‘´· C≤„q+
b˛sê<äT >∑<ë! ø±ì b˛‘·T+~. ø±<ä+fÒ n+<Ó\T #˚sTT+#·Tø=H˚yês¡T eTT‘Ó|Ô ⁄ü ∫|üŒ\T,
‘·>s∑ ê\T Áb˛>∑T#˚j÷· * >∑<ë! ªC≤„q+µ nsTT‘˚ #ê\T n~ ªªdü‘´· +µµ, <ëì˝Àì $wüj÷· \T
ªªdü‘´· +µµ n+fÒ ªªX¯óøÏj
Ô T· +<äT, Ç~ yÓ+&çjT· ì, Ç~ yÓ+&çø±<äìµµ @s¡Œ&˚ s¬ +&ÉT C≤„Hê\˝À
142
250 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
@~ dü‘´· +? @~ j·T<∏ës¡ú $wüjT· +? <˚ì MT<ä Ä<Ûës¡|&ü qç ~? ìs¡j í T· + m˝≤?
nj·÷´! X¯óøÏ˝Ô À X¯óøÏuÔ ≤Û >±\T, yÓ+&çu≤Û >±\T ñHêïsTT. n+<äT˝À X¯óøÏuÔ ≤Û >±\qT
ã{Ϻ X¯óøÏj Ô T· ì s¡»‘· uÛ≤>±\qT ã{Ϻ s¡»‘·eTì C≤„q<ä«j·T+ dü‘´· +>± edüT+Ô ~. -
düe÷:- ˇø£<ëìMT<ä eTs=ø£<ëì nej·Tyê\T+&Ée⁄. ˇπø X¯óøÏj Ô T· +<äT ªªÇ$ |ò˝ü ≤Hê
n$ |ò˝ü ≤Hêµµ nì ø£\Œq nj·TTø£+Ô . nÁ|üe÷D+. nqTuÛeÑ $s¡T<ä+∆ . X¯óøÏìÔ n–ï˝À
|ü&yÉ ù˚ dÔ ªyÓ+&çµ Á<äe+ sêyê* >∑<ë! Ç~ n˝≤+{Ï s¡»‘·+ ø±<äT. Ç~ >∑÷&Ü e÷&çeTdæ
nj˚T´ ªªs¡»‘·+µµ n+{≤sê? n˝≤ nsTT‘˚ MTyê<ä+ ªj·T<∏ës¡Uú ≤´‹µ nq{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä .
e÷ nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ ne⁄‘·T+~. (m+<äTø£+fÒ nìs¡«#·˙j·T yÓTqÆ ˇø±H=ø£ s¡»‘·+
ÁuÛ≤+‹ø±\+˝À |ü⁄≥TÔ+<äì n~ nìs¡«#·˙j·TeTì e÷eT‘·+). nj·÷´! MT eT‘·+˝À
n|üPs¡«yÓTÆq s¡»‘·+ ÁuÛ≤+‹e\¢ |ü⁄≥TÔ+~. e÷ eT‘·+˝À |ü⁄≥º≈£î+&ÜH˚ nø£ÿ&ÉH˚
ñ+≥T+<äì ‘˚&Ü - düe÷:- |ü⁄≥ºì edüTeÔ ⁄ m˝≤ ñ+≥T+~? ≈£î+<˚{Ï ø=eTTà >∑÷&Ü
ñ+≥T+<ë? nj·÷´! ñ‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT >∑÷&Ü n<äTqï<äì n_ÛÁbÕj·T|ü&ç n|ü&ÉT
|ü⁄≥º˝<Ò ìä #ÓbÕŒeT+{≤sê? eTT+<äTqT+N ñ+fÒ n~ ª|ü⁄{Ï+º <äq≥+µ ‘·|ü . nj·÷´!
|ü⁄{Ï+º <ä+fÒ n|ü⁄&ÉT n˝≤ ø£qã&ç+<äì (n_Ûe´øÏ)Ô ns¡+ú . n+fÒ ñ+&ç n_Ûe´ø£+Ô ø±ì
edüTeÔ ⁄ n|ü⁄&ÉT n_Ûe´ø£eÔ TsTT+<ä+≥THêïs¡T. eT+∫<˚. á n_Ûe´øÏÔ ñ‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT+<ë?
˝Ò<ë? ñ+fÒ ªñ‘·Œ‹Ôµ ≈£î<äs<¡ Tä . ˝Ò<+ä fÒ ndü‘êÿs¡´yê<ä+ ne⁄‘·T+~. (ndü‘êÿs¡´yê<ä+
n+fÒ - ˝Òì Á|ü|ü+#·+ q÷‘·q+>± |ü⁄{Ϻ+<äì) ø£qTø£ ªdü‘êâ´‹µ yê<ä+ nq>±
j·T<∏ës¡Uú ≤´‹yê<ä+ ‘·|ü . nj·÷´! ˙ eT‘·+˝À (nìs¡«#·˙j·TU≤´‹) e÷Á‘·+ X¯óøÏMÔ T<ä
˝Òì yÓ+&ç m˝≤ |ü⁄≥TÔ+~? düe÷:- ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ ø±s¡´+ ˝Àø£d«ü uÛ≤e $s¡T<ä+∆ >± |ü⁄≥TÔ+~.
ø£qTø£H˚ (n~ nìs¡«#·˙j·T+ n$<ä´e\q |ü⁄≥TÔ+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ÁuÛeÑ TC≤„q+ <ëì
$wüjT· yÓTqÆ s¡Ed® sü Œ¡ s¡+>∑s»¡ ‘ê<äT\T $T<∏´ä ˝Ò.
nj·÷´! ndü‘´· XÊÅdeÔü TT qT+&ç dü‘´· yÓTqÆ ÁãVü≤à+ >∑÷]à ‘Ó\TdüT+Ô ~. á
$wüjT· +˝À ndü‘´· dü«|üïC≤„q+ e\q dü‘´· X¯óuÛ≤X¯óuÛeÑ TT\T ekÕÔjT· ì #Ó|Œü ã&ç+~.
ø±ì ˙ eT‘·+˝À X¯óuÛ≤X¯óuÛeÑ TT\T >∑÷&Ü $T<∏´ä >∑<ë! Hê eT‘·+˝À dü«|üïC≤„q+ dü‘´· +
ø£<ë! - düe÷:- Hê eT‘·+˝À e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À X¯óuÛ≤X¯óuÛeÑ TT\T dü‘´· y˚T.
nsTT‘˚ yêdüeÔ + @eT+fÒ, dü‘´· yÓTqÆ ÁãVü≤à XÊÅdCÔü j „Ò T· + ø±<äT. CÒj„ T· yÓT‘Æ ˚
ndü‘·´y˚T. ªªX¯óøÏÔs¡»‘·+µµ ˝≤>±H˚. ø±ì Ç~ ì‘·´+. n|üs√ø£åyÓTÆq ªÁãVü≤à+µ eTfi≤fl
‘Ó*j·Tã&É e\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT. eTq≈£î ‘Ó*dæq |òüT≥|ü{≤\qT eTs¡\ eTq+
‘Ó*dæø=q qø£ÿs¡˝<Ò Tä . ÁãVü≤à+ ì‘ê´|üs√ø£eå Tq{≤ìøÏ ªj·T‘ê‡øå±<ä|üs√øå±Å<ä“Vü≤ൠnqT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 251
ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT. n+‘˚ ø±<äT. ÁãVü≤àõC≤„dü >∑\yê&Óe&√ yê&˚ Ä‘·à - n<˚ ÁãVü≤à+.
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ÁãVü‰àìï ‘Ó\TdüTø=q<äT. ˇπø edüTeÔ ⁄ ‘·q≈£î ‘·H˚ ø£sÔ¡ - ø£sà¡ ø±<äT.
nsTT‘˚ ªªÄ‘·àµµ C≤„‘· nsTT+~ >∑<ë! - n+{≤πsyÓ÷ - e´eVü‰s¡<Xä e¯ i≈£î C≤„‘· ne⁄‘ê&ÉT.
ìC≤ìøÏ C≤„qy˚T Ä‘·à. C≤„‘· nsTTq Ä‘·àjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+ C≤„qy˚T. nsTT‘˚ XÊÅd+Ôü
e´s¡+ú ø£<ë! n+fÒ nHê‘·à\qT Ä‘·àø±<äì ‘Ó*j·T{≤ìøÏ n<Ûë´dü b˛e{≤ìøÏ XÊÅd+Ôü
nedüsy¡ T˚ . ndü‘´· XÊÅd+Ôü dü‘ê´_Ûe÷Hêìï m˝≤ b˛>=≥TÔ+<ä+{≤sê? n_Ûe÷q+ dü‘´· +
ø±<ä T ø£ q Tø£ b˛>=≥TÔ + ~. á n_Û e ÷q+ nH˚ ~ nHê~>± n$<ä ´ , ø±eT,
ø£sêà~<√wü+e\q edüTÔ+~. ø£qTø£ ndü‘·´+. ‘·q MT<ä ªmes√µ nqï ÁuÛÑeT m˝≤
ø£\T>∑T‘·T+<äì dü+<˚Vü≤+ e<äT›. ø£\˝À n˝≤+{Ï$ #ê˝≤ nì|ækÕÔsTT ø£<ë! n˝≤
nì|æ+∫Hê n~ ≈£î<äs¡ì~ >∑<ë! n+fÒ ªø£ì|æ+∫‘˚ ≈£î<äs¡<äqsê<äTµ (qVæ≤
<äèùwqº T|ü|qü ï+) nqï Hê´j·T+ Á|üø±s¡+ ªÁuÛeÑ T\Tµ ø£ì|ædTü HÔ êïsTT ø£qTø£ ≈£î<äs<¡ qä
sê<äT. ndü\T yêdüeÔ +>± ≈£î<äsø¡ b£ ˛e≥+ ÁuÛeÑ T \ø£Då y˚T. ì»+>± ≈£î~]‘˚ n~ ÁuÛeÑ T
ø±<äT. e÷j·T˝À düs«¡ - nqT|ü|Hü êï\T ≈£î<äs≥¡ + dü+uÛeÑ y˚T. ø£qTø£ ndü‘´· + e\q>±ì,
dü‘´· +e\q>±ì dü‘´· yÓTqÆ ªÄ‘·àµ CÒj „ T· + ø±<äT.n~ nqq´ dæ<+∆ä dü‘´· eTT - nì
dæ<ë∆+‘·eTT.
sêe÷qTCÀø£+Ô eTs=ø£{Ï ªªdü‘´· yÓTqÆ Áyê‘·e\q (πsKj·÷) dü‘´· yÓTqÆ nø£så +¡
‘Ó\TdüT+Ô ~µµ nì - n~ ‘·|ü - ªnµ nH˚ nø£så êìøÏ |ü\TuÛ≤wü\˝À |ü\Ts¡ø±˝…q’
Áyê‘·\THêïsTT. n$ |üs¡düŒs¡_ÛqïeTT\T >∑qTø£ ndü‘·´eTT˝Ò. ªnµ nH˚ nø£ås¡+ @
uÛ≤wü˝ÀHÓH’ ê ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ dü‘´· eTT. nsTT‘˚ Áyê‘·\˝À ªÁyê‘·‘«· +µ (πsU≤‘·«+) düe÷q+>±
ñqïqT Äø±s¡u<ÒÛ ë\THêïsTT ø£qTø£ ndü‘´· eTT˝Ò. nj·÷´! nsTT‘˚ n Ç ñ yÓTT<ä˝q’…
nø£så ê\T >∑÷&Ü |üsd¡ Œü s¡ _ÛHêï\T ø£qTø£ nM nì‘ê´˝Ò. es¡‘í «· + / nø£så ‘¡ «· + e÷Á‘·+
düe÷q+>± ì*∫ ñqï~ ø£qTø£ dü‘´· + n+fÒ - ne⁄qT - n~ e÷≈£L Çwüyº T˚ .
nø£så <¡ èä cÕº´ sπ K / *|æ ndü‘´· +. nø£så +¡ X¯ãy› T˚ ø±ì sπ K / ^‘· ø±<äT. nsTTHê <ëìì
nø£så e¡ Tq≥+ ÁuÛeÑ T. ø£qTø£ es¡<í èä cÕº´ sπ K ndü‘´· +. sπ K <äècÕº´ sπ K dü‘´· +. n˝≤π>
X¯óøÏjÔ T· +<äT s¡»‘·ãT~∆ ÁuÛeÑ T ø£qTø£ ÁuÛeÑ T $wüjT· yÓTqÆ X¯óøÏÔ >∑÷&Ü ndü‘´· y˚Tq+fÒ -
ndü‘´· y˚T. <ëìì s¡»‘·+>± uÛ≤$ùdÔ ndü‘´· y˚T. X¯óøÏ>Ô ±H˚ d”«ø£]ùdÔ dü‘´· eTT. ø£qTø£H˚
X¯óøÏÔj·T+<äT ªÇ~ yÓ+&çµ nqï C≤„q+ ÁuÛÑeT. s¡»‘· ÁuÛÑeT ø£*–q ø±\+˝À ªX¯óøÏÔµ
nì|æ+#·<Tä . n˝≤π> nø±sê~ esêí\T>± uÛ≤dæ+#˚≥|ü⁄&ÉT n$ sπ K\T>± nì|æ+#·e⁄.
(<ä+‹ì, <ës¡T$ø±πs - nqï≥T¢ ø=j·T´ @qT>∑TqT @qT>∑T>± #·÷ùdÔ ø=j·T´ ø£ì|æ+#·<Tä -
@qT>∑T ø£ì|ædüTÔ+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ÄVü‰! nsTT‘˚ X¯óøÏÔe˝… πsKj˚T dü‘·´eTT.
143
252 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+e˝… nø£så +¡ ndü‘´· eTT. Ç<˚Hê MTs¡T kÕ~Û+∫q~. uÛ˝Ñ Ò - düe÷:- X¯u≤›‘à· ø£yTÓ qÆ
nø£så +¡ dü‘´· y˚T. sπ U≤‘·àø£yTÓ qÆ (*|æ) nø£så +¡ ndü‘´· +. X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ ndü‘´· +. Ä&É<ëì
n+<Ó\ s¡»‘·+ dü‘·´+. n˝≤ πsK˝Àì es¡í+ ndü‘·´yÓTÆHê <Ûä«ì>∑‘·es¡í+ dü‘·´+.
‘˚*q<˚eT+fÒ - πsK dü‘·´eTT, nø£ås¡uÛ≤eq dü‘·´+ ø±<äT. á uÛ≤eq≈£î $wüj·T+
(>√#·s¡+) nsTTq~ πsK ø±<äT, nø£ås¡eT÷ ø±<äT. ø±ì πsKj·T+<äT‘·ŒqïyÓTÆq,
X¯óøÏsÔ »¡ ‘·eTTe+{Ï n|üPs¡«yÓTqÆ ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ es¡yí T˚ . n<˚ ndü‘´· +. sπ K ndü‘´· eTì
es¡íeTT dü‘·´eTì #Ó|üŒ{≤ìøÏ ø±s¡D+ Ç~. πsK˝À |ü⁄{Ϻq nø£ås¡+ $T<∏ä´ ø£qTø£,
<Û«ä ìs¡÷|üyTÓ qÆ es¡eí TT dü‘´· eTT ø£qTø£ n˝≤ #Ó|Œü ≥+ »]–+~. ˝Ò<ë, sπ K dü‘´· yÓTHÆ ê n#·Ã≥
ªnø£så u¡ ≤Û eqµ $T<∏´ä j˚T. nsTTHê es¡Cí ≤„q+ ø£*–düTqÔ ï~ >∑<ë! ø£qTø£ ndü‘´· eTTqT+&ç
dü‘´· Á|ür‹ »]–q~ ø£qTø£ á ñ<ëVü≤s¡D+ düs¬ q’ <˚. sπ Kj·T+<äT es¡uí ≤Û eq dü‘´· +
ø±<äT. n~ es¡+í ø±<äT ø£qTø£ sπ U≤ dü+øπ ‘·yT˚ ø£qTø£ ªn~ ø±ì <ëìì n~µ nqTø√e≥+
ÁuÛyÑ T˚ ø£<ë! ˝Ò<ë sπ Kdü‘´· y˚T <ëìô|q’ es¡uí ≤Û eq ndü‘´· y˚T. ø±>± ªndü‘´· + e\q
dü‘´· C≤„qeTT m˝≤?µ nqï#√≥ dü‘´· eTTqT+&ç ndü‘´· C≤„qeTT e∫Ãq≥¢ì düe÷<Ûëq+
#ÓbÕÔ+. dü‘·´eTTqT+&ç ndü‘·´C≤„qeTT m˝≤? nqï#√≥ πsKqT+&ç es¡í+sêe≥+
<äècÕº+‘·+>± #ÓbÕÔ+. m˝≤ nsTTHê dü÷#·øy£ TÓ qÆ sπ K≈£î, dü÷#·øy£ TÓ qÆ nø£så e¡ TTq≈£î
XÊÅdÁÔü ãVü≤à\‘√ düe÷q+>± $wüjT· yÓTqÆ ~ ñìøÏjT˚ . ø£qTø£ <√wü+ ˝Ò<Tä . nq>± ˇø£{Ï
$T<∏´ä ˇø£{Ï dü‘´· + - n~ $wüjT· yÓTqÆ ñìøÏ. sπ U≤es¡eí TT\T s¬ +&É÷ yê´eVü‰]ø£eTT˝Ò
ø£qTø£ yê{Ï ñìøÏ düeTy˚T >∑<ë nqsê<äT. ªπsKµ nH˚ uÛ≤eq. nø£så +¡ nH˚ uÛ≤eq - á
s¬ +&É÷ |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<äe∆ TT\T. sπ KqT es¡+í nqTø=+fÒ n~ es¡+í >±H˚ ñ+≥T+~.
ªπsKµ nqTø=+fÒ ªπsKµ ne⁄‘·T+<˚ >±ì ªes¡+í µ ø±<äT. ø£qTø£ á s¬ +&ÉT uÛ≤eq\T
@ø£ø±\+˝À ñ+&Ée⁄. nj·÷´! sπ K nì ‘Ó*dæHê <ëìj·T+<äT nø£så u¡ ≤Û eq ø£\T>∑T‘·T+~.
ø£qTø£ @<√ ˇø£ uÛ≤eq ‘=\>∑e\dæq|üì˝Ò<Tä - düe÷:- uÛ≤eq\≈£î u≤<Ûä ˝Òøb£ ˛sTTHê
$wüj÷· \≈£î u≤<Ûä ñ+≥T+~. ªªeT{ϵº µ nì ‘Ó*dæHê <ëìMT<ä ª≈£î+&ɵ nH˚ uÛ≤eq
ñHêï |òTü {≤ìøÏ u≤<Ûä ñqï~. ˝Ò<+ä fÒ ªªeTè‹Ôøπ ‘˚´e dü‘´· +µµ nì ÁX¯ó‹ m˝≤ #Ó|⁄ü +Ô ~?
edüT‘Ô '· $wüjT· y˚TeT+fÒ, eT{Ϻ ≈£î+&É>± |ü]D$T+∫q~ ø£qTø£ ªeT{Ïuº ≤Û eq ≈£î+&Éu≤Û eqµ
ø£*dæ ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì ªπsKµ nø£så +¡ >± (X¯ã+› ) e÷s¡<Tä ø£qTø£ ªπsU≤uÛ≤eq - nø£så u¡ ≤Û eqµ
ø£*dæ ø£\T>∑e⁄. sπ Kj˚T es¡+í >± |ü]D$T+#·<Tä . es¡+í n+fÒ <Û«ä ìs¡÷|üyTÓ qÆ ~. sπ K
˙\es¡yí TÓ qÆ ªdæsêµ s¡÷|üyTÓ qÆ ~. ø£qTø£H˚ nø£så e¡ TT #Ó$øÏ sπ K (*|æ) ø£+{ÏøÏ n+<äT‘êsTT.
ªeT{Ϻ - ≈£î+&ɵ á s¬ +&ÉT ø£+{ÏøÏ n+<äT‘êsTT. ø£qTø£ Ä<äècÕº+‘·+ Çø£ÿ&É n‘·ø<£ Tä .
ø£qTø£ y˚sπ «s¡T Ç+Á~j·TeTT\ ø£+fÒ y˚sπ «s¡T dü«s¡÷|üeTT\T >∑\ *|æ es¡eí TT\T ªeT{Ϻ -
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 253
≈£î+&ɵ e˝… |ü]D≤eT|ü<ës¡eú TT\T ø±e⁄. ø£qTø£ düe÷qyÓTqÆ ªdü‘µÔ· ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ªπsKµñqï es¡sí ÷¡ |ü+‘√ es¡Cí ≤„Hêìï ø£*–düT+Ô <ë? ˝Òì es¡sí ÷¡ |ü+
‘√Hê? Á|ü<eä∏ T|üø+å£ ˝À - sπ K>±qT, es¡+í >±qT sπ K dü‘´· +. s¬ +&Ée|üø+å£ ˝À ˇπø ªπsKµ
düs«¡ es¡Cí ≤„HêìøÏ ñbÕj·T+ ne⁄‘·T+~ - nì sêe÷qTE&ÉT - n~ eT+<äeTT. Ç+<äT˝À
~«rj·T|üøyå£ T˚ ÄÁX¯sTT+|ü<–ä q~. sπ U≤ $X‚w+ü ªª˝Òì es¡í $X‚wsü ÷¡ |ü+µµ‘√ es¡í $X‚wü
C≤„qeTTq≈£îbÕj·TeTsTT+~. πsU≤ $X‚wüy˚T es¡í $X‚cÕìøÏ dü÷#·ø£eTì ìj·TeT
yÓT+<äTø£+{≤sê? - #ÓbÕÔ+. á X¯ã+› á ns¡eú TTqT #ÓbÕŒ* nqï ìj·TeT+ m+<äTø√
n+<äT≈£î. ˝Àø£e´eVü‰sê\e\¢ ns¡ú ìj·TeT+ e∫Ã+<ä+fÒ es¡í sπ K\≈£î >∑÷&Ü n˝≤π>
e∫Ã+~. ªπsKµ ndü‘·´+, <ëì dü+πø‘·yÓTÆq es¡íeTT dü‘·´yÓTÆ‘˚ ndü‘·´eTT qT+&ç
dü‘´· C≤„qyÓT≥T¢ ø£\T>∑Tqqsê<äT. á s¬ +&É÷ yê´eVü‰]ø£ dü‘´· yÓTHÆ ê ªπsKµ yêdüeÔ +>±
esêí‘·àø£+ ø±<äT >∑qTø£ es¡ís¡÷|ü+>± πsKqT uÛ≤$ùdÔ Ä <äX¯˝À ªπsKµ $T<∏ä´.
dü+øπ ‹+∫q+‘·e÷Á‘êq ªn~ ø±ì edüTeÔ ⁄ n~µ ø±<äT >∑<ë! n˝≤ nj˚T´≥≥¢sTT‘˚
πsK dü‘·´+>±H˚ es¡ídü«s¡÷|ü eTe⁄‘·T+~. kÕ+πø‹ø£+>± #Ó|æŒq+‘· e÷Á‘êq ÁuÛÑeT
Á|üeT ø±<äT >∑<ë! n˝≤ nsTT‘˚ <ëìe\q e∫ÃqC≤„q+ dü‘´· + ne⁄‘·T+~. ªnqï+ÁãVü≤àµ
nqï ñbÕdüq˝Àq÷ nqï+ MT<ä ÁãVü≤àãT~∆ ‘Ó∫Ãô|{Ϻ ø=qï<˚ ø£qTø£ ÁuÛÑeTj˚T.
düV≤ü »yÓTqÆ ~ e÷Á‘·yT˚ Á|üeT. ø£qTø£ sπ Kj·T+<äT nø£så u¡ ≤Û eq ndü‘´· y˚T ø£qTø£ es¡+í >±
rdæø=qï ªπsKµ $T<∏´ä j˚T.
eTiÀe÷≥Hêïs¡T - ªªπsU≤∫Á‘·yÓTÆq >∑ej·TeTè>∑eTT qT+&ç nsTTqqT
dü‘´· >∑ej·T ãT~∆- kÕ<äèX¯´+e\q edüT+Ô ~. Ä kÕ<äèX¯´+ dü‘´· y˚Tµµ nì - nB ‘·ù|Œ.
n#˚‘q· yÓTqÆ sπ U≤ >∑ej·T∫Á‘·eTT MT<ä #˚‘q· yÓTqÆ >∑ej·TeTH˚ uÛ≤eq ø£\T>∑<Tä . ø£*–‘˚
ÁuÛyÑ T˚ . >∑ej·Tdüe÷qeTqï uÛ≤eq ø£*–‘˚ dü‘´· y˚T ø£qTø£ Ä ãT~∆ dü‘´· y˚T. ø±ì n˝≤
ø£\T>∑<Tä . >∑ej·TeTH˚ uÛ≤eH˚ ø£\T>∑T‘·T+~. eT]j·TT uÛ<Ò +ä ˝≤>± kÕ<äèX¯´+ >∑÷&Ü
ìs¡÷|üD≈£î nX¯ø´£ + ø£qTø£ $T<∏´ä j˚T. kÕeT´+ ñ+fÒ yê&ç‘√ M&ÉT düeTT&Éì uÛ≤eq,
uÛ≤eq ñ+fÒ kÕeT´+ edüT+Ô ~ ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· +. kÕ<äèX¯´+ uÛ<Ò eä TT+fÒH˚ edüT+Ô ~.
uÛÒ<ä+ ìs¡÷|üD≈£î X¯ø£´+ ø±<äT. uÛÒ<äeT÷\eTT >∑qTø£ kÕ<äèX¯´eTT $T<∏ä´. uÛÒ<ä+
ìs¡÷|æ+#·≥+ ‘˚*ø£ ø±<äT. n~ >∑÷&Ü nH√´Hê´ÁX¯jT· y˚T. |òTü ≥|ü{≤\ eT<Û´ä uÛ<Ò +ä
ñ+fÒH˚ uÛÒ<ä Á|ür‹. uÛÒ<ä Á|ür‹ ñ+fÒH˚ |òüT≥|ü≥uÛÒ<ä+ ‘Ó\TdüTÔ+~. |òüT≥|ü{≤\T
uÛÒ<ä+ >∑\$. Ä uÛÒ<äeTTqT H˚Á‘·+ Á>∑Væ≤+#·TqT. H˚Á‘· C≤„‘·yÓTÆq uÛÒ<ä+ $T<∏ä´
m+<äTø£e⁄‘·T+~? nì n+fÒ - H˚Á‘·eTT s¡÷|üeTTqT s¡÷|üe+‘·yÓTÆq edüTÔe⁄qT
Á>∑V≤æ +#·TqT >±ì uÛ<Ò eä TTqT Á>∑V≤æ +#·<Tä . uÛ<Ò ëìøÏ s¡÷|ü+ ˝Ò<Tä . n~ Á<äe´eTT ø±<äT.
144
254 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n~ #Ó$ yÓTT<ä\>∑T Ç+Á~j·÷\ø£+<˚~ ø±<äT. n~ X¯ã+› yÓTT<ä\>∑Te+{Ï~ ø±<äT.
düTK+e˝… e÷qdü Á|ü‘·´ø£å+ ø±<äT. eTqdüT‡ ãj·T≥ $wüj·÷\˝À dü«‘·+Á‘·+>±
|üì#˚jT· <äT. nj·÷´! ªª|òTü ≥eTT |ü≥eTT ø£qï _ÛqïeTTµµ s¬ +&ç+{Ï eT<Û´ä Äø±s¡+˝À
uÛ<Ò +ä ø£\<äT ø£qTø£ - nH˚ nqTe÷q+‘√ uÛ<Ò +ä ‘Ó*dæø=qe#·TÃqT - düe÷:- Äø±s¡eTT\
eT<Û´ä uÛ<Ò +ä >∑÷&Ü dæ~+∆ |ü<Tä >∑<ë! XÊÅd+Ôü e\¢qT uÛ<Ò +ä @s¡Œ&É<Tä . XÊÅdyÔü ‘˚ ≈Ô· î£ uÛ<Ò Cä ≤„q+
≈£î<äs<¡ Tä . ô|>’ ± n+<ä]ø° ‘Ó*dæq uÛ<Ò ëìï $e]dü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+fÒ XÊÅd+Ôü (e´s¡+ú ø£qTø£)
nÁ|üe÷D+ ne⁄‘·T+~. ‘Ó*j·Tì $wüj÷· \qT ‘Ó\|ü≥y˚T XÊÅdÁÔü bÕe÷D´ ø±s¡DeTT.
ø£qTø£ |üse¡ T‘·+˝À XÊÅd+Ôü nÁ|üe÷D+ ne⁄‘·T+~. $•cÕº<«’Ó ‘·eTT q÷‘·q XÊÅd+Ôü
ø£qTø£ <ëìì uÀ~Û+#·≥+ <ë«sê XÊÅd+Ôü Á|üe÷D+ ne⁄‘·T+<ä+fÒ - XÊÅd+Ôü ˝À mø£ÿ&Ü
$•cÕº<Ó’«‘·eTqï |ü<äy˚T ˝Ò<äT >∑<ë! ô|’>± $•wüº+ - n+fÒ ≈£L&çq~ n<Ó’«‘·+ -
ˇ+≥]~. á s¬ +&ÉT |ü<ë\T ø£\ee⁄. $•wü+º n<Ó«’ ‘·+ ø±<äT. n<Ó«’ ‘·+ $•wü+º ø±<äT.
ø£qTø£ $•cÕº<«’Ó ‘·|<ü yä T˚ ≈£î<äs<¡ Tä . á $wüjT· + H˚qT dæ<ë∆+‘· dæ+<ÛTä e⁄q+<äT $düsÔ +¡ >±
#·]Ã+#êqT. nj·÷´! düs«¡ »q Á|üd<æ y∆ä TÓ qÆ uÛ<Ò +ä ˝Ò<+ä fÒ m˝≤ n+{≤sê? - y˚TeTT
uÛ<Ò +ä ≈£î+<˚{Ï ø=eTTàe˝… ˝Òì<äì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n˝≤ n+fÒ nqTuÛeÑ +‘√ ù|NedüT+Ô ~.
X¯óøÏÔs¡»‘·+ ˝≤>± n~ ª$T<∏ä´µ n+≥THêïeTT. n+<äTe\¢ nqTuÛÑe $s√<Ûä+ ˝Ò<äT.
nqTuÛeÑ +˝À ìs¡÷|üD ø£+<äì~ ª$T<∏´ä µ. nj·÷´! uÛ<Ò +ä $T<∏´ä nsTTHê uÛ<Ò eä +‘·eTT˝…q’
|òTü ≥|ü{≤<äT\T $T<∏´ä ø±<äT >∑<ë! - düe÷:- uÛ<Ò +ä $T<∏´ä nsTT‘˚ uÛ<Ò +ä >∑\ edüTeÔ ⁄
>∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T. e+<Ûë´|ü⁄Å‘T· &Ô TÉ $T<∏´ä nsTT‘˚ yê&ç‘√ ø£*dæqyê&ÉT >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T.
ø£qTø£ uÛ<Ò eä T÷\yÓTqÆ kÕ<äèX¯´+ $T<∏´ä . ø£qTø£ sπ U≤>∑ej·TeTè>∑+ ndü‘´· +. <ëìj·T+<äTqï
kÕ<äèX¯´+ ndü‘´· +. <ëìe\q ªndü\T >∑ej·TeTè>∑+µ eTqø£seú¡ Te⁄‘·T+~. ø£qTø£ Ä
<äècÕº+‘·+‘√ ndü‘´· yÓTqÆ XÊÅd+Ôü e\q dü‘´· yÓTqÆ ÁãVü≤àC≤„q+ \_ÛdTü +Ô ~.
ÁãVü≤à+ $T<∏´ä ø±<äT
sêe÷qTE\T eTs=ø£e÷≥ nHêïs¡T - ªª$T<∏´ä nsTTq XÊÅd+Ôü e\q ø£*–q
C≤„q+ $T<∏´ä . ø£qTø£ n{Ϻ C≤„HêìøÏ n+<˚ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü $T<∏´ä ne⁄‘·T+~. m˝≤>∑+fÒ,
˙{Ï Ä$] bı>∑˝≤>± ø£qã&ç‘˚ Ä bı>∑qT ã{Ϻ nø£ÿ&É n–ï ñ+<äì }Væ≤+∫‘˚ Ä
n–ï >∑÷&Ü ª$T<∏´ä µ ne⁄‘·T+~ - n˝≤ ÁãVü≤à+ $T<∏´ä µµ nì.
BìøÏ düe÷<ÛëqeTT eTT+<˚ #ÓbÕŒ+. 1) ÁãVü≤à+ C≤„q$wüjT· + ø±<äì #ÓbÕŒ+-
C≤„q$wüjT· + nsTT‘˚ >∑<ë n~ $T<∏´ä . 2) $T<∏ë´uÛ÷Ñ ‘·yTÓ HÆ ê ÁuÛeÑ TC≤„Hêìπø $wüjT· yÓTqÆ ~
ª$T<∏´ä µ Á|üe÷C≤„HêìøÏ $wüjT· yÓT‘Æ ˚ $T<∏´ä >±<äT. |òTü {≤~ C≤„q+ yê´eVü‰]ø£+>± Á|üeT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
yêdüeÔ <äèwæ˝º À ÁuÛeÑ T. n~ ÁãVü≤à_Ûqï+ ø£<ë! m≥Te+{Ï u≤<Ûä ø£\T>∑ø£ ì*∫j·TT+&˚
C≤„qy˚T Á|üeT. n~ ø£∫ä‘+· >± ÁãVü≤ày˚T. e´eVü‰s¡ eTTqï+‘·ei≈£î |òTü {≤~ C≤„q+
nu≤~Û‘+· ø£qTø£ Á|üeT. ø£qTø£ <Û÷ä eT»q´yÓTqÆ n–ï C≤„qeTT Á|üeT. <ëìøÏ n+~q
n–ï $T<∏´ä ø±<äT. ˙{Ï Ä$]e\q e∫Ãq n–ïC≤„q+ Á|üeTø±<äT. <ëìøÏ n+<˚ n–ï>∑÷&Ü
Á|üeTø±<äT. nj·÷´! XÊÅdÔü »q´yÓTqÆ ªnVü≤+ÁãVü≤ൠnqï C≤„qeTT $T<∏´ä j·÷? dü‘´· e÷?
- $T<∏ä´ nsTT‘˚ ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqT ø±<äTµµ nqï e÷≥ dü‘·´eTe⁄‘·T+~. ªnVü≤+
ÁãVü≤ൠdü‘´· y˚Tq+fÒ ÁãVü≤à+‘√u≤≥T á C≤„q+ >∑÷&Ü dü‘´· + ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ª@ø£+µ
ø±<äT. dü~«rj·T+ ne⁄‘·T+~. n|ü⁄&ÉT n<Ó«’ ‘·X|¯ <ü +ä∏ <Óã“‹+≥T+~. - düe÷:- ªnVü≤+
ÁãVü≤ൠnqT C≤„q+ $T<∏´ä nsTTHê yê´eVü‰]ø£+>± Á|üeT. ªnVü≤+ q ÁãVü≤ൠnqï
uÛ≤eq ndü‘´· y˚T. ÁuÛeÑ T ø£qTø£. $T<∏ë´C≤„qyÓTHÆ ê e´eVü‰s¡+˝À dü]b˛sTTq+‘· ei≈£î
Á|üeT. edüT<Ô èä cÕº´ e÷Á‘·+ ÁuÛeÑ T. ø£qTø£ ÁãVü≤à_ÛqïyÓTqÆ <ä+‘·jT· T $T<∏´ä j˚T. ì]«X‚wyü TÓ qÆ
ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ. ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤à ‘·‘‡· ‘·´+µµ nì ÁX¯ó‹.
nj·÷´! ªªnVü≤+ ÁãVü≤൵ nqï C≤„q+ yêdüeÔ +>± $T<∏´ä nsTTHê e´eVü‰s¡
ø±\+˝À Ç‘·s¡ C≤„q+#˚‘· u≤~Û+|üã&É<Tä ø£qTø£ dü‘´· eTqïe÷≥ dü]ø±<äT. ªªX¯Sq´+µµ
nqï C≤„q+#˚‘· n~ u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~ ø£qTø£ - nì sêe÷qTE&Éqïe÷≥ kÕs¡V≤” qeTT.
uÛ<Ò yä ê<ä+‘√u≤≥T X¯Sq´yê<ëìï >∑÷&Ü ø±<äì e∫Ã+<˚ ªÁãVü‰àVü≤+µ nqï uÛ≤eq.
ªªÄdü<ë« Ç<äeTÁ>∑ Äd”‘µY µ nH˚ ÁX¯ó‹ sT÷ X¯Sq´yê<ëìï düeT]ú+∫+<äqsê<äT. ªªÄdüHï˚ e
dü uÛeÑ ‹, ndüÅ<“ä ùV≤à‹ y˚<#ä ‘˚ µY µ nì ÁX¯ó‹j˚T X¯Sq´yê<ëìï ‘·|ü |ü{+ºÏ ~. ªªÄdæÔ
ÁãùV≤à‹ #˚<«˚ <ä dü+‘·yT˚ q+ ‘·‘√ $<äT'µµ nì ÁãVü≤àyê<ëìï ÁX¯ó‹ Á|üX+¯ dæ+∫+~.
ô|>’ ±, X¯Sq´eTTqï<ë? ˝Ò<ë? ñqï<äqsê<äT. ≈£î+<˚{øÏ =eTTà e+{Ï~ >∑<ë! (ñqï<ä+fÒ
X¯Sq´y˚T ø±<äT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ˝Ò<+ä fÒ X¯Sq´yê<äyT˚ b˛‘·T+~. ô|>’ ± ªX¯Sq´+ X¯Sq´+
nH˚ yê&ÉT ñHêï&Ü? ˝Ò&Ü? ñHêï&É+fÒ X¯Sq´yê<ä+ ñ+&É<Tä . ˝Ò&+É fÒ yê~+#˚yê&˚
˝Ò&+É fÒ yê<ä+ m˝≤ ñ+≥T+~? nj·÷´! á yê<ä+ MT eT‘·+˝Àq÷ ñ+≥T+~.
ÁãVü≤àyê~ ñHêï&Ü? ˝Ò&Ü? ñ+fÒ ªì]«X‚wÁü ãVü≤àedüTeÔ ⁄µ dæ~+∆ #·<Tä . eø£Ô ñHêï&ÉT
>∑<ë! ˝Ò&+É fÒ n<Ó«’ ‘·yê<äyT˚ ñ+&É<Tä . düe÷:- e´eVü‰s¡Ø‘ê´ ÁãVü≤àyê~ ñHêï&ÉT.
yêdüeÔ <äX˝¯ À ÁãVü≤àyê~ ˝Ò&TÉ . ø£qTø£ ì]«X‚w,ü n~«rj·T ÁãVü≤àeTT dæ~+∆ #·TqT. nj·÷´!
‘·q nuÛ≤eeTT ‘·q øÏweºü Te⁄‘·T+<ë? - düe÷:- ÁãVü≤às¡÷|ü+>± ‘êqT ì‘·T´&ÉT>±
ñ+{≤&ÉT ø£qTø£ ‘·q ªnuÛ≤e+µ n+≥÷ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ‘·H˚ ÁãVü≤à+ >∑qTø£ ñHêï&ÉT
>∑qTø£. X¯Sq´yê<ä+ dæ~+∆ |ü<Tä . ÁãVü≤àyê<ä+ dæ~d∆ Tü +Ô ~. X¯Sq´C≤„q+ e\q ÁãVü≤àC≤„HêìøÏ
Vü‰ì ˝Ò<Tä .
255 256 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´!
ªªy˚<√qè‘√ ãT<äø∆ è£ ‘ê>∑y÷Ó qè‘·'
ÁbÕe÷D´y˚T‘·d´ü #· ‘·d´ü #êqè‘·yTé
uÀ<ë∆qè‘√ ãT~∆|˝üò Ò ‘·<ëÛ qè‘˚
j·T÷j·T+ #· uÖ<ë∆Xï düe÷q dü+|ü<'ä µµ - nì sêe÷qTJj·TT\ Äπø|å Dü .
(Bì ns¡eú TT - y˚<+ä uÖ<äTì∆ øÏ Äqè‘·+. MT≈£î Á|üe÷D+. uÖ<äX∆ ÊÅdeÔü TT
yêìøÏ Á|üe÷DeTT. ˙≈£î nqè‘·+. C≤„‘,· C≤„q+, |ò\ü + MTøÏ<s›ä ≈¡ î£ Äqè‘·+ nq>±
ˇø£ìøÏ X¯Sq´+ eTi=ø£ìøÏ $T<∏´ä . ø£qTø£ MTs¡T (n<Ó«’ ‘·T\T), uÖ<äT\∆ T düe÷q dü+|ü<ä
>∑\yês¡T - nqTyê<ä≈î£ &ÉT).
n˝≤ø±<äT. e÷ eT‘·+˝À e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À y˚<+ä dü‘´· y˚T. <ëì ÁbÕe÷D´eT÷
dü‘´· y˚T. C≤„‘· dü‘´· eTT. C≤„q+ dü‘´· eTT <ëì |ò\ü eT÷ dü‘´· y˚T. uÖ<äT\∆ ≈£L e÷≈£L
#ê˝≤ ‘˚&Ü ñ+~. ô|>’ ±, MTπs uÖ<äT\∆ ‘√ düe÷qdü+|ü<ä >∑\yês¡T.
Ä‘êàVü≤eTs¡d∆ ´ü #· <˚V≤ü @e
Á|üe÷D eTÁ‘ê>∑eT @e uÛ≤‹ˆ
y˚<√ Á|üe÷D+ q #· X¯ó<ä∆ ∫‹Ô'
j·T÷j·T+ #· uÖ<ë∆Xï düe÷qdü+|ü<'ä ˆˆ
nq>±, dü÷ø£Î<˚V≤ü yÓTqÆ n+‘·'ø£sD¡ Á|ü<eä∏ TuÛ≤>∑yTÓ qÆ ªnVü≤+ø±sêìïµ Ä‘·à>±
MTs¡T n+^ø£]kÕÔsT¡ . ø£qTø£ <˚V‰ü ‘·à / eTq ` Ä‘·àyê<äT\T MTs¡T. bÕ+#·sêÁ‘·+ nH˚
Ä>∑e÷ìï bÕ{ÏkÕÔsT¡ . y˚<ä ÁbÕe÷D´+ MT <äèwæ˝º ÀH˚ X¯Sq´+. ªª#·‘·Ts¡T¸ y˚<˚wæ«<ä+
ÁX‚j÷Ó -\u≤∆« XÊ+&ç\´ Ç<ä eTBÛ‘y· êHéµµ nì Hê\T>∑T y˚<ë\˝ÀqT ÁX‚jT· düT‡ bı+<ä
˝Òø£b˛sTTq XÊ+&ç\T´&û bÕ+#·sêÁ‘ê>∑eTeTTqT #·~yÓqTµµ nì Hê\T>∑T y˚<ë\ø£qï
bÕ+#·sêÁ‘ê>∑eTy˚T ÁX‚j÷Ó <ëj·Tø£eTq≥+ y˚<Áä bÕe÷D´e´‹πsø£ dü÷#·q >∑<ë! X¯ó<ä∆
#Ó‘’ q· ´yÓTqÆ ÁãVü≤à+ ˝Ò<Hä êïs¡T. ø£qTø£ MTs¡T uÖ<äT\∆ T düe÷q+.
ªªnVü≤+ÁãVü≤൵ nqï C≤„qeTT ÁuÛ≤+‹eT÷\ø£eTì, MTπs #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! nì
nHêïs¡T. n~ ‘·|ü. Ä C≤„qeTT y˚<ë+‘·eT÷\ø£eTT. ÁuÛ≤+‹ eT÷\ø£eTT ø±<äT.
n$<ë´eT÷\yÓTqÆ +<äTq ÁuÛ≤+‹eT÷\eTì #Ó|Œü sê<äT. j·T<∏ës¡$ú wüjT· + >∑qTø£ dü‘´· y˚T.
ªn~ n<˚µ nì #Ó|Œü ≥+ Á|üeT. ªn~ ø±ì <ëìì n~µ nì #Ó|Œü ≥+ ÁuÛeÑ T. ø£qTø£
j·T<∏ës¡úyê~ nsTTq y˚<ë+‘· XÊÅdüÔ+ Á|üe÷»qø£+ ø£qTø£ Á|üe÷Dy˚T. $T–*q$
Á|üe÷D≤uÛ≤düeTT\T. ªªdüT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉHêï&ÉT - dü‘´· +>± n+^ø£]+∫q ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü
145
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
Á|üe÷D $wüjT· + ø±<ä+fÒ $wüjT· dü‘´· ‘·«+ >∑÷&Ü #Ó|Œü ≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äTµµ nì - nB
‘·ù|Œ. yêdüÔe |üs¡e÷s¡ú ì]«ø£\Œ<äX¯˝À ÁãVü≤à+ Á|üe÷D$wüj·T+ ø±<äT. Á|üe÷D
Á|üyT˚ j·÷<äT\T+&˚ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À ÁãVü≤à+ Á|üe÷D $wüjT· + nqï ø£\Œq dü‘´· y˚T.
$wüjT· +>±ì, Á|üe÷D+>±ì, Á|üyT˚ j·T+>±ì yêdüeÔ +>± dü‘´· eTì #Ó|Œü ≥+ nkÕ<Û´ä +.
e´eVü‰s¡Ø‘ê´ n+‘ê $es¡D #˚j·Te#·TÃqT. ªªXÊÅdüÔ+ Á|ü‘·´ø£å $s¡T<ä∆yÓTÆq nsêúìï
Á|ü‹bÕ~+#·sê<äìµµ nqïe÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. dü÷s¡´eT+&É\+ Á|ü‘´· ø£+å >± >∑TeTà&çø±j·T+‘·
ø£qã&ÉT‘·Tqï~. XÊÅd+Ôü <ëìï uÛ÷Ñ eT+&É\+ ø£qï #ê\ ô|<ä<› ìä #Ó|⁄ü qÔ ï~. eTiÏ XÊÅd+Ôü
Á|ü‘´· ø£å $s¡T<ä+∆ >± #Ó|Œæ +~ >∑<ë! Á|ü‘´· ø£+å >± nsTT‘˚ Je⁄ì˝Àø±+‘·s>¡ e∑ Tq+ ø£qã&É<Tä .
XÊÅd+Ôü eT] ˝Àø£$s¡T<ä+∆ >± ˝Àø±+‘·s¡ >∑eTq+ #Ó|⁄ü qÔ ï~. Á|ü‘´· ø£+å >± ø£qã&Éì |üs˝¡ Àø±ìï
#Ó|⁄ü +Ô ~ XÊÅd+Ôü . Á|ü‘´· ø£+å >± ˙{Ï˝À >∑+<Û+ä (yêdüq) \_ÛdTü +Ô ~. ø±ì XÊÅd+Ôü |üè~∏M\ø£Då
eT+≥Tqï~. Á|ü‘´· ø£+å >± Äø±X¯+ ˙\+>± ñ+≥T+~. n~ s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·eTì XÊÅd+Ôü
#Ó|⁄ü qÔ ï~. eTiÏ Á|ü‘´· øå±ìï XÊÅd+Ôü $s√~ÛdTü qÔ ï~ ø£<ë! nC≤„ì ªH˚qT ˝≤e⁄>± ñHêïqTµ
nqTø=+{≤&ÉT. XÊÅd+Ôü ˙e⁄ ø±<äT, ˙ X¯Øs¡+ ˝≤e+≥T+~. eT] Ç~ Á|ü‘´· ø£å $s¡T<ä+∆
ø±<ë? (MTs¡T>∑÷&Ü <˚V≤ü + Ä‘·à ø±<ä˙ n+{≤s¡T >∑<ë! <˚V≤æ nsTTq Je⁄&ÉT ø£<ë MT
eT‘·+˝Àq÷ Ä‘·à - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹˝À s¡Ed® sü Œ¡ + Á|ü‘´· ø£Cå ≤„q+. n+<äT≈£î
$s¡T<ä+∆ >± ªÇ~ Á‘ê&ÉTµ nì #Óù|Œ Ä|üyÔ êø£´+ nq>± X¯ãÁ› |üe÷D+ Á|ü‘´· ø£å $s¡T<ä+∆ >±
ñ+&É˝Ò<ë? nj·÷´! ÁuÛÑeT Á|ü‘·´øå±H˚ï XÊÅdüÔ+ ø±<äqï~. Á|üe÷ Á|ü‘·´øå±ìï XÊÅdüÔ+
$s√~Û+#·<+ä {≤sê! nsTT‘˚ <Ó«’ ‘·+ ˝Ò<ë sT÷ Á|ü|+ü #·>‘∑ y· TÓ qÆ uÛ<Ò +ä ªÁuÛeÑ Tµ ø£qTø£
XÊÅd+Ôü <ëìì u≤~ÛdTü +Ô ~. <Ó«’ ‘· Á|ü‘´· ø£+å ªÁuÛeÑ Tµ ø±<äqsê<äT. ÁuÛeÑ T ø£qTø£H˚ n~
n<Ó«’ ‘· Á|ü‘´· ø£+å #˚‘· u≤~Û+|üã&ÉT‘·Tqï~. (ø£qTø£H˚ yêeT<˚e⁄&ÉT ‘êH˚ eTqTe⁄, ‘êH˚
dü÷s¡T´&ÉT, ‘êH˚ Ç+Á<äT&ÉTqTï nsTTq≥T¢ uÛ≤$+#ê&ÉT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). X¯Sq´ Á|ü‘´· ø£+å #˚‘·
(ì]«ø£\Œ+˝À ∫es¡≈î£ X¯Sq´+ $T>∑\≥+#˚‘· - nqTyê<ä≈î£ &ÉT). n<Ó«’ ‘· Á|ü‘´· ø£+å u≤~Û+|ü
ã&ÉT‘·T+~ >∑<ë - n+fÒ - X¯Sq´ Á|ü‘´· ø£+å meìøÏ ø£*–+<√ yê&ÉT+{≤&ÉT >∑<ë!
meìø° ø£\>∑˝<Ò +ä fÒ n|ü⁄&ÉT X¯Sq´ Á|ü‘´· ø£yå T˚ ˝Ò<Tä . nj·÷´! Ç<˚ j·TTøÏÔ MT≈£î y˚kÕÔ+.
ÁãVü≤à Á|ü‘´· ø£+å meìøÏ ø£*–+<√ yê&ÉT+fÒ, ªÁãVü≤à+µ eTiÏjT· T yê&ÉT - ñHêïs¡T
ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·+ b˛‘·T+~. meìø° ø£\>∑˝<Ò Hä êï n<Ó«’ ‘·+ nÁ|üe÷DyÓTbÆ ˛‘·T+~. düe÷:-
n<Ó’«‘· Á|ü‘·´ø£å+ >∑*–qyê&ÉTHêï&ÉT. yê&˚ ÁãVü≤à+. yê&˚ n<Ó’«‘·+. nj·÷´! n˝≤
nsTT‘˚, yêìøÏ |ü⁄{Ïqº Á|ü‘´· ø£+å ‘√&ÉT ø£qTø£ ªyê&ÉTµ n~«rj·TT&ÉT ø±&ÉT. yê&É+fÒ
Ä‘·à, n<˚ ÁãVü≤à+. ø£qTø£ ÁãVü≤à - n~«rj·T+ ø±<äqe\dæedüTÔ+~. düe÷:-
|ü⁄{Ïqº <˚<H’Ó ê (Á|ü‘´· ø£+å ) –fÒ<º .˚ ø£qTø£ $T<∏´ä . ÁãVü≤à+ n$T<∏´ä . @ø£eTT. n<Ó«’ ‘· Á|ü‘´· ø£+å
257 258 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
me]ø° »s¡>∑˝Ò<äqsê<äT. ø£\>∑{≤ìøÏ Á|ü‹ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. ÁX¯eD+ yÓTT<ä˝…’q
kÕ<ÛäHê\THêïsTT. Hê≈£î ø£\>∑≥+ ˝Ò<ä+{≤yê? ˙≈£î Á|ü‹ã+<Ûäø£+ (uÛÒ<äãT~∆,
nVü≤+ø±sê‘·àyê<äeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ñqï~. ª˙≈£î >∑÷&Ü ø±<äì s¬ {Ï+º #·sê<äT. Hê
Vü≤è<äjT· + ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT >∑<ë! ø£qTø£ XÊÅk˛ÔøyÔ£ TÓ qÆ á n<Ó«’ ‘·eT‘·eTT C≤„qT\≈£î
Á|ü‘´· ø£yå T˚ . ø£qTø£ XÊÅd+Ôü Á|ü‘´· øå±ìï u≤~Û+#·≥+ ˝Ò<Tä . M{Ï eT<Û´ä u≤<Û´ä u≤<Ûøä u£ ≤Û e+
˝Ò<Tä .
y˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTH˚ #Ó|⁄ü +Ô ~ -
sêe÷qTC≤#ês¡T´*˝≤ nHêïs¡T - ªªy˚<ë+‘·XÊÅd+Ôü ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTH˚ #Ó|⁄ü +Ô ~.
ˇø£{Ï ‘Ó*ùdÔ düs«¡ + ‘Ó\TdüT+Ô ~µµ nì (@ø£ $C≤„Hq˚ düs«¡ + $C≤„‘+· uÛeÑ ‹) #Ó|Œü ≥+
<ë«sê ªdü‘µY nsTTq ÁãVü≤à+ Á|ü|+ü #·eTTq≈£î ñbÕ<ëq ø±s¡DeTT (eT{Ϻ ≈£î+&É≈î£ )
ì$T‘·øÔ ±s¡DeTT (≈£îeTà] - ≈£î+&É) düs«¡ E„&TÉ , düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉT, dü‘´· dü+ø£\TŒ&ÉT,
düsê«+‘·sê´$T, düsê«<Ûës¡u÷ÑÛ $T, düs«¡ ìj·÷eT≈£î&ÉT yÓTT<ä˝q’… nH˚ø£ >∑TDeTT\T>∑\<äì,
düs¡«Á|ü|ü+#·eTT Äj·Tq dü«s¡÷|üyÓTÆq<äì Á|ü‹bÕ~+∫,Ç{Ϻ ÁãVü≤à+ ˙ s¡÷|üeTì
X‚«‘·πø‘·Te⁄q≈£î ñ|ü<˚•+∫q dü+<äs¡“¤eTTµµ - n~ ‘·|ü . MTs¡T #Ó|æŒq >∑TD≤\ìï
e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ Àìy˚. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ Àì$ ø±e⁄. ÁãVü≤à+ edüT‘Ô '· ìs¡TDZ eTT.
uÛ≤>∑e‘·eTT˝À -
ÁãVü≤àHé ÁãVü≤àD´ìπs›X‚´ ìs¡TZDÒ >∑TDeè‘·Ôj·T'ˆ
ø£<∏ä+ #·s¡+‹ ÁX¯ó‘·j·T' kÕø屑·‡<ädü‘·' |üπsˆˆ
(ãTTwæ#+· Á<ë! Ç~ Ç˝≤+{Ï<ìä #Ó|Œü ‘·se¡ TT>±ì ìs¡TDZ yÓTqÆ ÁãVü≤àeTTq+<äT
>∑TDeè‘·T˝Ô q’… y˚<ë\T m˝≤ yê´U≤´‘·\T ø±>∑\e⁄. Ä ÁãVü≤àeTT dü<dä ‘ü T· \Ô ≈£î nr‘·yTÓ qÆ ~)
nì Á|üXï¯ y˚døæ =ì -
ÁX¯ó‘·j·TdüÔ«sTTVæ≤ |òü\+‘·´‘·ìïs¡düH˚q uÛÑeìï<ÛäHê' - nì düe÷<Ûëq+
#Ó|Œü ã&ç+~.
(nq>± y˚<ë\T ˙e⁄ ø±ìeìï+{Ïì #·÷|æ <˚Vü≤+ø±<äT, eTqdüT‡ø±<äT -
Ç˝≤ ø±<äT ø±<ä+≥÷ ∫es¡≈î£ ˙e<ä› Ä–q$. ‘·<ë«sê ìqTï #ÓbÕÔsTT >∑<ë!)
˝Òøb£ ˛‘˚ düø\£ ø£˝≤´D>∑TD|üPs¡T&í q’Ó ÁãVü≤àeTTq+<äT >∑TDÁX¯ó‘·T\T m˝≤ nq«sTTkÕÔsTT?
nì Á|üX¯ï edüTÔ+~. n˝≤π> ª‘·‘Yµ ø±ì yê{Ïì ìs¡dædü÷Ô ˙ e<ä›H˚ Ä>∑T‘êj·Tì
(uÛeÑ ìï<ÛHä ê') m˝≤ #ÓbÕÔsTT. ªªH˚‹H˚r‘ê´<˚X'¯ µµ nì ìùw<Ûä (X¯Øs¡+ ø±<äT, eTqdüT‡
146
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 259
ø±<äT Ç$ ø±ì~ Ä‘·à - Ç˝≤) |ü<‹∆ä ˝À ÁãVü≤àÁbÕ|æìÔ #Ó|Œü e\dæq |üì @$T{Ï?
ªªqHêeT s¡÷ù|>∑TDø£sà¡ @eyêµµ ìùw<ÛXä c‚ ˛»j·T‘ê<äXw‚ 'ü µµ nì yê´düeTVü≤]¸ m˝≤
#ÓbÕÔsT¡ ? ìs¡TDZ T&Óq’ Je⁄q≈£î n≥Te+{Ï >∑TD dü+|ü<ä m˝≤ \_ÛdTü +Ô ~. ªªj·T‘√yê#√
ìes¡+Ô ‘˚ nÁbÕ|ü´ eTqkÕ düV≤ü µµ nì yêvàqdü>√#·s+¡ ø±ì ÁãVü≤à≈£î ªdü‘µY nì ù|s¡T
m˝≤ edüT+Ô ~. ªdü‘µY nH˚ ù|s¡T ô|{Ïqº ‘·sê«‘· >∑÷&Ü ªªHêj·T+ >∑TD' ø£sà¡ q düqï#êdü‘µY µ
nì uÛ≤>∑e‘·+˝À ÁãVü≤àqT ªªdü‘µY µ nqsê<äT - ndü‘Y nqsê<äT - nì m˝≤ #ÓbÕÔ&TÉ
eTVü≤]¸. ªªCÒ„j·T+ j·T‘·ÔÅ‘·Œeøå±´$T q dü‘·ÔHêïdü<äT#·´‘˚µµ (@~ dü‘Y ndü‘Y nH˚ s¬ +&É÷
ø±<√ Ä CÒj „ T· edüTeÔ ⁄qT #ÓbÕÔqT) nì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ^‘·˝À m˝≤ #ÓbÕÔ&TÉ ? ªªdü‘µY µ nH˚
ù|s¡T+fÒ |üse¡ ÷‘·à y˚<ë\≈£î (X¯u≤›\T) >∑÷&Ü n+<äøb£ ˛e≥y˚T$T? - á $wüjT· +˝ÀH˚
yê´dü eTVü≤]¸ ªªj·T<ä´ìïs¡Tø£+Ô e#·kÕ ìs¡÷|æ‘+· - ~Ûj÷Ó ø£å _Ûsê« eTqk˛‘·jT· dü´,
e÷uÛ÷Ñ ‘·‡«s¡÷|ü+ >∑TDs¡÷|üãè+Væ≤‘·+ düy>’Ó T∑ D≤bÕj·T $düsZ¡ \ø£Då 'µµ nì m˝≤ #ÓbÕÔ&TÉ .
(ns¡eú TT - eTH√yêø±ÿj·T ø£sà¡ \T, ãT<äT\∆ T, M{Ï#˚ ìs¡÷|æ+|üã&çq >∑TDs¡÷|üe+‘·yTÓ qÆ ~
Äj·Tq dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. Äj·Tq ìs¡TDZ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ yê&ÉT). eTiÏjT· T, ˇø£ÿ{Ï ‘Ó*ùdÔ
n+‘ê ‘Ó*j·T&É+µµ (@ø£ $C≤„H˚q düs¡«+ $C≤„‘·+ uÛÑe‹) nH˚ Á|ü‹»„ >∑÷&Ü MT
$•cÕº<«’Ó ‘·+˝À m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. MT eT‘·+˝À Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\T ÁãVü≤àeTTø£qï
_ÛqïyÓTqÆ yês¡T >∑<ë! ø£qTø£ ÁãVü≤à $C≤„q+‘√ Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\qã&˚ düs«¡ $C≤„q+ sê<äT.
nj·÷´! ÁãVü≤àeTTq≈£î Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\T X¯Øs¡eTì #ÓbÕŒeTT. n+<äTe\q
ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=+fÒ neìï ‘Ó\TkÕÔsTT - düe÷:- Ç~ @ø£ $C≤„q+ ø±<äT. MT
eT‘·+ Á|üø±s¡+ Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twü ÁãVü≤à\T eT÷&ÉT |ü<ës¡eú TT\T ø£qTø£ Á‘·jT· $C≤„q+
@ø£ $C≤„q+ ø±<äT. Ç+<äT˝À ˇø£]ì ‘Ó*dæø=+fÒ $T–*qyês¡T ‘Ó*j·Ts¡T. nj·÷´!
á yÓTT‘·+Ô ø£*|æ ˇø£fÒ >∑<ë! n+{≤πsyÓ÷, ª$•wü+º µ n+fÒ <ëì˝À ˇø£ $X‚wDü + ˇø£
$X‚w´ü + ñ+{≤eTT. ø£qTø£ n~ @ø£ $C≤„q+ ø±<äT. MT eT‘·+˝À ÁãVü≤à+ »>∑‘T· >Ô ±
|ü]D$T+∫+~ >∑qTø£ (eT{Ï≈º î£ +&É>± |ü]D$T+∫q≥T¢) ÁãVü≤à C≤„q+e\q Á|ü|+ü #·‘‘· «Ô· +
‘Ó\TdüT+Ô <äqe#·TÃ. ø±ì y˚TeT&ÉT>∑T‘·THêï+ - ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ |ü]D≤eTeTT Á|üøè£ ‹j·÷?
Äø±XÊ~ø£e÷? |ü⁄s¡Twüß&Ü? - Á|üøè£ ‹ø±<äT. n~ ÁãVü≤à+e˝… nHê~>± nq+‘·+>±
ì‘·´+>± ñqï~ ø£qTø£ n~ ÁãVü≤à |ü]D≤eT+ ø±<äT. Äø±XÊ~ø£eTT ø±<äT. n~
Á|üøè£ ‹ ø±s¡´eTT Á|üøè£ ‹ |ü]D≤eTeTT. |ü⁄s¡Twüß&É÷ |ü]D≤eT+ ø±<äT. nHê~ nq+‘·T&É÷
nsTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT >∑÷&Ü (yÓw’ eíü eT‘·+˝À Je⁄\T ì‘·T´\T nHê<äT\T nq+‘·T\T -
nqTyê<ä≈£î&ÉT). ÁãVü≤à |ü]D≤eTeTT ø±&ÉT. ô|>’ ± |ü]D$T+#·≥+ ñ+fÒ ÁãVü≤à+ nì‘·´+
ne⁄‘·T+~. |ü]D≤eT+ n+fÒ ˇø£ e÷s¡TŒ ($ø±s¡+). e÷s¡TŒ>∑\<ä+‘ê nì‘·´y˚T.
147
260 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! düs«¡ + ÁãVü≤àX¯Øs¡+ ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„q+‘√ n+‘ê ‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë! - düe÷!
- á e÷≥ ªªeT{Ϻ - ≈£î+&ɵµ nH˚ |ü]D≤eTyê<ä <äècÕº+‘êqT≈£L\+>± ˝Ò<Tä . eT{Ïøº Ï
<ëì |ü]D≤eTyÓTqÆ ªª≈£î+&ɵµ X¯Øs¡+ ø±<äT >∑<ë! ô|>’ ± X¯Øs¡yTÓ qÆ á düs«¡ eTT ªªX¯Ø]µµ
nsTTq ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤e+ >∑\~ ø±<äT ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„q+e\q düs«¡ C≤„q+
ø£\T>∑<Tä . ô|>’ ± düs«¡ + ‘Ó*ùdHÔ ˚ ÁãVü≤àC≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~. (n+fÒ ÁãVü≤à+ yê] eT‘·+˝À
ø£˝≤´D >∑TDsêõ‘·+ ùV≤j·T>∑TDe]®‘·+. Á|üø£è‹ »&É+. Je⁄&ÉT <äT'œ. düT>∑TD
<äTs¡TZDXÊ*. n\ŒE„&ÉT. ø£qTø£ @ø£ $C≤„q+‘√ _Ûqï>∑TD≤\T>∑\ $T–*q ¬s+&É÷
‘Ó*j·Te⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ô|>’ ± X¯Øs¡+ nqï ‘·sê«‘· ª»&É+µ nsTT ñ+&Ü*. n˝≤
#·÷ùdÔ Á|üøè£ ‹ X¯Øs¡+ ø±e#·TÃ. ø±ì |ü⁄s¡Twüß&ÉT / Je⁄&ÉT m˝≤ X¯Øs¡eTe⁄‘ê&ÉT. n‘·&TÉ
ÁãVü‰à+X¯+ ø£<ë! ªªeTyÓTyÆ ê+XÀ Je˝Àø£'µµ nì ^‘· #Ó|Œæ +~ ø£<ë! ªªn+XÀHêHêe´|ü<X˚ Ê‘Yµµ
nì ÁãVü≤àdü÷Á‘·+ >∑÷&Ü. nsTT‘˚ n+X¯+ ªn+•µøÏ (ÁãVü≤àeTTq≈£î) X¯Øs¡eT+{≤πsyÓ÷
- n+• nsTTq eÅkÕÔìøÏ n+X¯\sTTq <ësê\T X¯Øs¡+ ø±<äT. nj·÷´! ªn+•µ
n+X¯eTTq+<˚ ñ+{≤&ÉT. eÅd+Ôü <ës¡eTTq+<˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ªn+•µ nsTTq ÁãVü≤à+
n+X¯yTÓ qÆ Je⁄ìj·T+<äT+≥T+~. ø£qTø£ Je⁄&ÉT ÁãVü≤à≈£î X¯Øs¡eTT - nì #Ó|Œü e#·TÃqT.
- düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ n+X¯\sTTq <ësê\qT rùdùdÔ ªn+•µ nsTTq eÅd+Ôü $T>∑\<äT.
n˝≤H˚ Je⁄\ø£r‘·+>± ÁãVü≤à+ ˝Ò<äqe\dæedüTÔ+~. eÅdüÔ+˝≤>± ÁãVü≤ày˚T $T<∏ä´
ne⁄‘·T+~. <ësê\T, yêì˝≤>± eÅdüÔeT÷ dü‘·´y˚T - n+fÒ eÅdüÔ+ <ësê\e\q
‘·j·÷s¡sTTq≥T¢ ÁãVü≤à+ JedüeT÷Vü≤+e\q ‘·j·÷s¡sTT+<äì #ÓbÕŒ*. Je⁄\T,
dü+kÕs¡T\T <äT'œ‘·T\T - n\ŒE„\T. ø£qTø£ Je⁄\ eTT<ä› (n+•) e+{Ïyê&ÉsTTq
ÁãVü≤à+ Je⁄\ø£qï ªªô|<äd› +ü kÕ]µµ. ô|<ä› n\ŒE„&TÉ ne⁄‘ê&ÉT. n+‘˚>±ø£ nej·Te
s¡V≤æ ‘·eTT, nK+&ÉeT÷ nsTTq ÁãVü≤à+ nej·Te düV≤æ ‘·+ K+&É+ ne⁄‘·T+~. nì‘·´+
ne⁄‘·T+~. e÷ eT‘·+˝À e÷j·Te\q JeÁãVü≤à\≈£î ªªn+X¯ - n+•µµ dæ‹ú edüT+Ô ~.
ø£qTø£ n~ $T<∏´ä ø£qTø£ ô|q’ #Ó|Œæ q <√cÕ\T e÷ eT‘êìøÏ n+≥e⁄.
ô|>’ ± Je⁄&ÉT ÁãVü‰à+X¯ nsTT‘˚ n+X¯ nsTTq Je⁄ì C≤„q+ e\qH˚ ªn+•µ
nsTTq ÁãVü≤àqT ‘Ó*dæø=q>∑\T>∑T‘êeTT. ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„q+e\q düs¡«C≤„qeTT\T
>∑\T>∑T‘êsTT. n+X¯\sTTq Je⁄\H˚øe£ T+~. ø£qTø£ yês¡+<ä] C≤„q+ @ ˇø£ÿ Je⁄q≈£î
\_Û+|ü<Tä . ø£qTø£ Á|üøè£ ‹ ÁãVü≤àX¯Øs¡eTsTTHê X¯Øs¡yTÓ qÆ Á|üøè£ ‹C≤„q+ ˝Ò≈î£ +&Ü X¯Ø]
nsTTq ÁãVü≤àqT ‘Ó*dæø=q≥+ ndü+uÛeÑ +. ø£qTø£ ˙ eT‘·+˝À y˚<+ä #·÷|æq <äècÕº+‘·+
Á|üø±s¡+ (eT{Ϻ - ≈£î+&É) @ø£ $C≤„q+e\q düs«¡ $C≤„q+ \_Û+#·<Tä . nsTT‘˚ e÷
eT‘·+ (n<Ó’«‘·+) ˝Àq÷ n+‘˚q+{≤sê? ø±<äT. e÷ eT‘·+˝À düs¡«Á|ü|ü+#·eTT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 261
ÁãVü≤à$es¡Ô+. (nq>± ÁãVü≤ày˚T Á|ü|ü+#·+˝≤>± ø£qã&ÉT‘·T+~. s¡E®düs¡Œ+˝≤>± -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ‘Ó*ùdÔ n+‘ê ‘Ó*dæqfÒ.¢ eTiÏ JeC≤„q+ e÷fÒ$T≥+{≤sê?
Je⁄&˚ ÁãVü≤à+ ø£qTø£ Á|ü‘´˚ ø£‘· ˝Ò<Tä . Á|üøè£ ‹ ÁãVü≤à$es¡yÔ T˚ ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„q+‘√
Á|üøè£ ‹ C≤„q+ e∫ÃqfÒ.¢ nj·÷´! ‘·eT ªª$es¡yÔ ê<ä+µµ e÷Á‘·+ ÁX¯ó‹˝À ñ+<ë? -
ne⁄qT. ªªdü#÷ ‘·´#êÃuÛeÑ ‘Yµµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. nj·÷´! ªdü‘µY |ü<ës¡eú TT ª‘·´‘Yµ |ü<ës¡+ú
nsTT+<äì Ä ÁX¯ó‹øÏ ns¡+ú . nq>± ªªdü‘T· µÔ µ »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+∫+<äì ns¡+ú ø£<ë! -
ø±<äT - ÁãVü≤à+ ì‘·´+. ≈£L≥dü+ú nq>± düsê«r‘·+. düs«¡ $ø±s¡<÷ä s¡+. ø£qTø£ <ëìøÏ
|ü]D≤eTeTH˚ $ø±s¡+ sê<äT. ø£qTø£ e÷j·Te\qH˚ ÁãVü≤à+ düs¡«+>± ø£qã&ÉT
‘·Tqï<äì ÁX¯ó‹øÏ ns¡ú+. e÷j·T‘√H˚ |ü]D≤eT+ bı+~+<äì #Ó|üŒe#·Tà >∑<ë!
n+fÒ - n<˚ y˚TeTT #Ó|æŒq ªª$es¡ÔeTTµµ. e÷j·Te\qH˚ >∑<ë! s¡E®e⁄ düs¡Œ+>±
ø£qã&ÉT‘·T+~. $es¡eÔ T+fÒ ‘·q s¡÷bÕìï ø√˝ÀŒ≈£î+&ÜH˚ s¡÷bÕ+‘·s+¡ >± nì|æ+#·≥+.
(dü«dü«s¡÷bÕ|ü]‘ê´>∑ |üPs¡«ø£s÷¡ bÕ+‘·s¡ Á|ü‹uÛ≤k˛Væ≤ $es¡'Ô ). n<˚ e÷j·÷eTj·TyÓTqÆ
|ü]D≤eTeTT. nsTT‘˚ eT{Ϻ>∑÷&Ü e÷j·T#˚‘·H˚ |òüT≥+>± |ü]D$TdüTÔqï<äqe#·TÃHê
n+fÒ - Ä˝À∫ùdÔ n+‘˚. eT{Ϻ ‘·q eT{Ϻ s¡÷bÕìï e<ä\≈£î+&Ü |òTü ≥+>± ø£qã&ÉTqÔ ï~
>∑<ë! ø±ì <ä+&É+, #·Áø£+, »\+ yÓTT<ä˝…’q kÕeTÁ–e\q eT{Ϻ |òüT≥s¡÷|ü+
dü+‘·]+∫ø=+≥T+~ ø£qTø£ á |ü]D≤eT+ e÷j·Te\q ø±<äT. ˝Àø£+˝À <=]πø
kÕeTÁ–e\q |ü⁄{Ïqº ~. s¡Ee® ⁄q+<äT düsŒ¡ + e÷j·Te\qH˚ |ü⁄≥TÔ+~. <ëìøÏ e´eVü‰s¡
kÕeTÁ– nedüs+¡ sê<äT. n˝≤H˚ ÁãVü≤à+ Á|ü|+ü #·s÷¡ |ü+>± ø£qã&É≥+ >∑÷&Ü n˝≤π>,
ø£qTø£ n~ e÷j·÷eTj·T |ü]D≤eTeTT. e÷j·T‘√ ÁãVü≤à $X¯«+>± nsTTq<ä+fÒ ns¡+ú
ª$es¡+Ô µ nH˚. ø£qTø£ düs«¡ + ÁãVü≤à$es¡+Ô ø£qTø£, ÁãVü≤à+ ø£qï y˚sT¡ >± @MT ˝Ò<Tä
ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„q+‘√ düs«¡ C≤„q+ ø£*–qfÒ.¢
nj·÷´! n~ÛcÕ˜q+ (Ä<Ûës¡+) nsTTq ÁãVü≤à+ ‘Ó*ùdÔ Á|ü|+ü #· ÁuÛyÑ T˚ »s¡T>∑<Tä
>∑<ë! Çø£ ÁãVü≤àC≤„q+ e\q düs«¡ $C≤„q+ m˝≤ edüT+Ô ~? ªdüs«¡ +µ ˝Ò<ìä , n+‘ê
$T<∏´ä nì ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· Ç+ø£ n~ ‘Ó*ùd<˚$T? düe÷:- Ä<Ûës¡yTÓ qÆ ÁãVü≤àeTT
‘Ó*dæq ‘·sê«‘· Á|ü|+ü #·+ $T<∏´ä nì, n+‘ê ÁãVü≤ày˚Tqì ‘Ó\TdüT+Ô ~. n<˚ C≤„q+.
ªªeT{Ϻ - ≈£î+&ɵµ <äècÕº+‘·+ >∑÷&Ü e÷ eT‘·+˝À dü]b˛‘·T+~. ªeT{Ϻµ ø±≈£î+&Ü
ª|òüT≥+µ ˝Ò<äT. ø£qTø£ eT{Ϻ ‘Ó*ùdÔ ≈£î+&É ‘Ó*dæqfÒ¢. ªªÁãVü≤à+ »>∑Å‘·Œø£è‹µµ nì-
ªªÁ|üø£è‹X¯Ãµµ nqï ÁãVü≤àdü÷Á‘·+ #Ó|⁄ü ‘·T+~. ø±ì MTs¡T e÷j·Te\qH˚ ‘·|Œü yêdüeÔ +>±
ø±<ä+≥THêïs¡T. Ç~ ‘·|ü ø£<ë! - ø±<äT - dü÷Á‘ês¡eú TT y˚TeTT #Ó|Œæ qfÒ.¢ (ø±<ä+fÒ
ÁãVü≤à+ |ü]D≤eT+ nì‘·´+ ndü‘´· + yÓTT<ä˝q’… $ ne⁄‘·T+~).
148
262 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ Hê eT‘·+˝À˝≤>± ˙ eT‘·+˝À >∑÷&Ü e÷j·÷$•wüyº TÓ qÆ
ÁãVü≤ày˚T Á|ü|+ü #· Á|üøè£ ‹/ Á|ü|+ü #· eT÷\eTT. ø£qTø£ $•wüº ÁãVü≤àC≤„q+ #˚‘H· ˚ ªdüs«¡ C≤„q+µ
\_ÛdTü +Ô ~. nsTT‘˚ $•wü+º ˝À $X‚wDü + $X‚w´ü + ñ+{≤sTT ø£qTø£. n~ ªª@ø£+µµ ø±<äì
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT MTs¡Hêïs¡T. ø£qTø£ ªª@ø£ $C≤„q+µµ ≈£î<äsq¡ |ü⁄&ÉT y˚<+ä #˚dqæ X¯|<ü +ä∏
m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? - düe÷:- e÷j·÷$•wüß&º q’Ó ÁãVü≤àeTTqT áX¯«s¡T&É+{≤eTT.
Äj·Tqj˚T »>∑‘·TÔ≈£î Á|üø£è‹. nq>± eT÷\eTT. |üs¡ÁãVü≤à+ nq>± e÷j·÷s¡Væ≤‘·
X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ Á|ü|+ü #·eTTq≈£î $es¡Ô ø±s¡DeTT. ø±>±-
dü>T∑ D ÁãVü≤àeTT - »>∑‘T· ≈Ô î£ |ü]D≤eTs¡÷|üyTÓ qÆ ñbÕ<ëq ø±s¡DeTT.
ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTT - $es¡sÔ ÷¡ |üyTÓ qÆ ñbÕ<ëq ø±s¡DeTT - e÷j·Te\q.
ø£qTø£ |üsÁ¡ ãVü≤àC≤„q+ e\q Äj·Tq $es¡yÔ TÓ qÆ düs«¡ Á|ü|+ü #· C≤„q+ \_ÛdTü +Ô ~.
|üsÁ¡ ãVü≤àeTT Ç˝≤ ø±e≥+ e÷j·Te\q ø£qTø£ ªªe÷j·T˝À ñqï ÁãVü≤ày˚Tµµ ‘Ó*dæø=q
<ä–q<äqsê<äT - m+<äTø£+fÒ H˚Á‘·<√cÕ\ düV‰ü j·T+ bı+~q n$<ä´e\q ªªs¡Ee® ⁄µµ
düsŒ¡ $esêÔìøÏ ñbÕ<ëq ø±s¡DyÓTHÆ ê eTq+ ‘Ó*dæø=qe\dæq~ s¡Ee® ⁄H˚ ø±ì n$<ë´
düV≤æ ‘·yTÓ qÆ s¡Ee® ⁄qT ø±<äT ø£<ë! ˝Ò<ë, e÷j·T ÁãVü≤àX¯øÔÏ >∑qTø£ n~ ‘√&ÉTqï+‘·e÷Á‘êq
ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ @ø£‘«· + <Óã“‹q<äT. <äècÕº+‘·+˝À >∑÷&Ü ≈£î+&É #˚ùd eT{Ϻ - <ëì X¯øÔÏ
nì s¬ +&ÉT ˝Òe⁄ >∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ ªªeTè‹Ôø±C≤„q+µµ >∑÷&Ü ª@ø£C≤„q+µ ø±<äqe\dæedüT+Ô ~.
nsTT‘˚ MT ($•cÕº<«’Ó ‘·) eT‘·+˝À e÷j·T ÁãVü≤à+e˝… ì‘·´eTT, nHê~, nq+‘·+
nsTTq ˇø£ ‘·‘«Ô· + ø£qTø£ e÷j·T‘√ ø£*ùdÔ <˚e⁄&ÉT dü~«rj·TT&˚. (\øÏÎGHêsêj·TDT&ÉT
- nqï≥T¢). Ç+ø±, MT eT‘·+˝À dü÷ø£Î ∫‘Y (Je⁄&ÉT) dü÷ø£Î n∫‘Y (»&ÉeTT) ø£\
ÁãVü≤à+ dü÷\ú ∫<ä∫~«•wüyº TÓ qÆ <äqï ø±s¡DeTT>±, dü÷ø£Î∫<ä∫~«•wüyº TÓ HÆ ê ÁãVü≤à @ø£yT˚
nsTT‘˚ dü÷\ú ∫<ä∫~«wüyº TÓ HÆ ê ÁãVü≤à @ø£yT˚ ø±e#·TÃqT. n|ü⁄&ÉT ªª@ø£ $C≤„qeTTe\q
@ø£ $C≤„qy˚Tµµ ø£*–q≥T¢ ne⁄‘·T+~. @ø£ $C≤„q+ e\q düs«¡ $C≤„q+ sê<äT. ÁX¯ó‹˝À
$s√<Û+ä edüT+Ô ~. (n+fÒ - yÓw’ eíü eT‘·+˝À uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ∫<ä∫~«•wüß&º TÉ . nsTTHê
Äj·Tq ª@ø£µ |ü<ës¡yú T˚ nsTT‘˚ Äj·TqqT ‘Ó*dæø=q≥+e\q e#˚à C≤„q+ @$T{Ï?
∫<ä∫‘·T\Ô qT ‘Ó*dæø=q≥y˚T >∑<ë! n$ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì˝Àìy˚ >∑<ë! ª@ø£+µ ˝Àìy˚. yê{Ïì
‘Ó*dæø=q≥+ ªdüs«¡ C≤„q+µ ø±<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT). n˝≤ø±<äT - nH˚øy£ T˚ qHêï ≈£î<äs<¡ Tä .
nH˚ø£ $C≤„q+‘√ nH˚ø+£ ‘Ó*dæø=qï≥T¢ ne⁄‘·T+~. ø±ì y˚<+ä #Ó|Œæ +~ @ø£ $C≤„q+‘√
nH˚ø£ $C≤„q+ >∑<ë! n~ ≈£î<äs<¡ Tä >∑<ë!
Ç+‘˚>±ø£, ˙ eT‘·+˝À ÁãVü≤à Á|üøè£ ‹ (eT÷\+) ø±e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . dü÷ø£Î
∫<ä∫~«•wüºyÓTÆq ÁãVü≤àeTT dü÷ú\ ∫<ä∫~«•wüºyÓTÆq ÁãVü≤à≈£î Á|üø£è‹ n+fÒ, Çø£ÿ&É
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 263
ÁãVü≤à+ ∫<ä∫‘·T\Ô ≈£î Á|üøè£ ‹j·÷? ÁãVü≤à≈£î Á|üøè£ ‹j·÷? yÓTT<ä{|Ï øü +å£ ø±<äT. ∫<ä∫‘·T\Ô T
dü÷ø£Î+>± düèwæøº Ï eTT+<äTqT+#˚ ñHêïsTT. s¬ +&Ée|üø+å£ ø±<äT. ÁãVü≤à+ n»+. nq>±
|ü⁄≥Tºø£ ˝Òì~. ‘·q≈£î ‘·H˚ ø±s¡D+ ø±e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . á ª$•wü+º µ Ä $•cÕºìøÏ
ø±s¡D+ n+fÒ, $•wü+º yêdüeÔ edüTeÔ ⁄ ø±<äT. $X‚wDü $X‚w´ü eTT\≈£î _Ûqï+>± @s¡Œ&çq
ˇø£ eTT<ä.› $X‚wDü $X‚cÕ´\T <ëì nej·Tyê\T. ø£qTø£ dü÷ø£Î ∫<ä∫‘·T˝Ô Ò dü÷\ú ∫<ä∫‘·T\Ô T>±
|ü]D$TkÕÔj·THê*. ø±ì nB ≈£î<äs¡<äT. ì]«ø±s¡yÓTÆq ∫‘·TÔ (C≤„q+) ªdü÷ø£Î+ -
dü÷\ú +µ nH˚ $ø±sê\qT bı+<ä<Tä . n∫‘·TÔ |ü]D$T+#·≥+ n+fÒ n~ e÷ |üøyå£ T˚ .
(n∫‘·TÔ - »&ÉyTÓ qÆ ~ Á|üøè£ ‹) e÷j·Tj˚T »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+∫+~. e÷j·Tj˚T »>∑‘T· >Ô ±
|ü]D$T+∫+<ä+fÒ kÕ+K´yê<ä+ ˇ|üø=qï≥T¢ ne⁄‘·T+~ >∑<ë! dü«‘·+Á‘·+>± e÷j·T
n˝≤ |ü]D$T+∫+<ä+fÒ kÕ+K´yê<ä+˝ÀøÏ yÓ[flq≥¢e⁄‘·T+~. kÕuÛ≤düyTÓ qÆ (áX¯«s¡)
e÷j·T n˝≤ |ü]D$T+∫+<ä+fÒ n˝≤ ø±<äT. kÕuÛ≤düyTÓ qÆ e÷j·Tj˚T ªá ø£Då +µ nq>±
dü+ø£\Œ+ #˚jT· >∑\<äT. Á|ü<ëÛ q+ (nq>± Á|üøè£ ‹ nq>± e÷j·T) á ø£Då + #˚jT· ˝Ò<Tä .
»&É+ ø£<ë! ø£qTø£ Á|ü<ëÛ q+ »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$TdüT+Ô <äqï yê<ëìï ÁãVü≤àdü÷Á‘·ø±s¡T&ÉT
ìs¡d+æ #ê&ÉT. ø£qTø£ düs«¡ + ÁãVü≤à $es¡+Ô ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„q+ e\q düs«¡ C≤„q+ edüT+Ô ~.
e÷j·T >∑÷&Ü ÁãVü≤à $es¡yÔ T˚ . ªªe÷j·÷ #ê $<ë´ #· dü«j·Ty˚Te uÛeÑ ‘·'µµ nì ÁX¯ó‹.
»>∑‘T· Ô e÷j·÷ |ü]D≤eT+ ø£qTø£ e÷j·÷C≤„q+‘√H˚ düs«¡ »>∑‘Y - C≤„q+ ø£\T>∑e#·TÃ
>∑<ë! - ø£\T>∑<Tä . e÷j·T ˇø£ ª‘·‘·Ô«+µ ø±<äT. $T<∏ä´. ÁãVü≤à _Ûqï+>± e÷j·TqT
>∑T]Ô+#· ˝ÒeTT. e÷j·T˝Òì<˚ ÁãVü‰àìï >∑÷&É >∑T]Ô+#·˝eÒ Tqsê<äT. me&ÉT ÁãVü≤àeTTqT
>∑T]Ô+#·˝eÒ T+{≤&√ yê&˚ ÁãVü≤à+. @~ ˝Òì<˚ ÁãVü≤àeTTqT >∑T]Ô+#·˝yÒ ÷Ó , Ä e÷j·TjÓTTø£ÿ
dü«s¡÷|üeT÷ ÁãVü≤ày˚T. ‘·‘«Ô· s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ <ÓH’ ê e÷j·TqT eTq+ ÁãVü≤à+ MT<ä ø£*Œ+#ê+.
ø£qTø£ Ä<Ûës¡yTÓ qÆ ÁãVü≤à+ ø£qï $T+∫ <ëìøÏ s¡÷|ü+ ˝Ò<Tä . n+<äTøπ e÷j·T ‘·‘«Ô· s¡V≤æ ‘·
|ü<ës¡eú TT. ø±>± - düs«¡ »>∑‘T· ≈Ô î£ ÁãVü≤ày˚T dü«s¡÷|üeTT. ø£qTø£ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ ÁãVü≤à+
ˇø£ÿ{Ï ‘Ó*ùdÔ düs«¡ Á|ü|+ü #·eT÷ ‘Ó\TdüT+Ô ~. düs«¡ Á|ü|+ü #êìøÏ ÁãVü≤à+ dü«s¡÷|ü+ nsTT‘˚
Á|ü|+ü #·eT+‘ê dü∫Ã<ëq+<äd«ü s¡÷|ü+ ø±yê* >∑<ë! n+fÒ. ø±yê*. ªªdüs«¡ + K*«<ä+
ÁãVü≤൵ nì >∑<ë ÁX¯ó‹. nsTT‘˚ ‘˚&Ü @eT+fÒ »>∑‘T· Ô »>∑‘T· >Ô ± (e÷j·÷|ü]D≤eT+
ø£qTø£ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nqè‘· »&É <äT'Kdü«s¡÷|ü+. n~ÛcÕ˜qs¡÷|ü+>± n+fÒ ‘·‘«Ô· Ø‘ê´
ÁãVü≤à+ ø£qTø£ dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|üyT˚ . m˝≤>∑+fÒ |òTü ≥eTT |òTü ≥+>± $T<∏´ä . eT{Ï>º ±
dü‘´· eTT >∑<ë! ªe+|ü⁄yÓT&ɵ yÓTT<ä\>∑T Äø±s¡+ <ë«sê |òTü ≥+ >∑÷&Ü dü‘´· y˚T nqsê<äT.
ªªyê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√ HêeT<Ûj ˚ T· + eTè‹Ôøπ ‘˚´e dü‘´· +µµ nqT ÁX¯ó‹‘√ $s√<Û+ä edüT+Ô ~.
e´eVü‰s¡+ ø√dü+ eT{ϺMT<ä |òüT{≤~Hêe÷\T ø£*Œ‘ê\T, $T<∏ä´\T. eT{Ϻ e÷Á‘·y˚T
149
264 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düe÷q+>± ø=qkÕ–q ‘·‘«Ô· eTT. Ç<˚ ÁX¯ó‹uÛ≤eeTT.
nj·÷´! ªªeT{Ïdº ‘ü ´· yÓTqÆ <˚µµ nq≈£î+&Ü ªªeT{Ϻ - nH˚<˚ dü‘´· +µµ nì ÁX¯ó‹.
ªnH˚<˚µ nqï |ü<ä+ yê&É≥+e\q |òüT{≤~ $ø±s¡Á<äyê´\T >∑÷&Ü eT{Ϻj˚T ø£qTø£
ÁbÕe÷DÏøe£ TT\T nq>± dü‘´· eTT\T nì ns¡+ú #Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! - düe÷:- ø±<äT.
eT{Ï>º ± ÁbÕe÷DÏøe£ Tì <ëì ns¡eú TT. |òTü {≤~s¡÷|ü+‘√ ø±<äì uÛ≤eeTT. nq>± eT{Ï>º ±
dü‘´· +. ≈£î+&É yÓTT<ä˝q’… e÷s¡TŒ>± ndü‘´· +. ø£qTø£ |òTü {≤<äT\T ‘·eT ‘·‘«Ô· yÓTqÆ eT{Ï>º ±
dü‘·´eTT. n˝≤π> »>∑‘·TÔ ÁãVü≤àeTT>± dü‘·´eTT. n$ ≈£î+&É yÓTT<ä˝…’q e÷s¡TŒ\T>±
ndü‘´· eTT\T. Á|ü|+ü #·eTT Á|ü|+ü #·s÷¡ |ü+>± ndü‘´· eTT. (ñ<ëVü≤s¡D - JeX¯Øsê\ìï
s¡øeÔ£ ÷+düs÷¡ |ü+>± dü‘ê´\T. e´øÏ>Ô ‘∑ +· >± $T<∏´ä \T. ‘·‘«Ô· + s¡øeÔ£ ÷+kÕ\T. ≈£îø£ÿ, eTìwæ
yÓTT<ä˝…’q Äø±s¡ uÛÒ<ë\T $T<∏ä´\T - nqTyê<ä≈£î&ÉT). e´eVü‰s¡+ ø√dü+ eT{ϺøÏ
HêeTs¡÷bÕ\T ø£*qZ <äì MTs¡T #Ó|Œæ q e÷≥qT ã{Ïj º T˚ Äø±s¡HêeT<Ûj ˚ ÷· \ e´eVü‰s¡+
ø√dü+ ø£*Œ‘ê\ì düŒwü+º . ø£*Œ‘ê\T ndü‘ê´˝Ò ø£<ë! ø£\Œq≈£î eTT+<äT n$ ˝Òe⁄ >∑<ë!
dü‘´· yÓTqÆ edüTyÔ <˚ H’Ó ê m|ü⁄&ÓH’ ê ndü‘´· + ø±sê<äT. n{Ï~º ÁãVü≤ày˚T. ≈£î+&É $wüjT· +˝À
e÷Á‘·eTT ªeT{ϵº n≥Te+{Ï~. eT{Ïøº Ï düèwæ\º j·÷\THêï ≈£î+&É yÓTT<ä˝q’… yêì <äècÕº´
n~ dü‘´· eTT. ‘·q≈£î ø±s¡DyÓTqÆ ª»\µ uÛ÷Ñ ‘·+ <äècÕº´ eT{Ϻ (|üè~∏MuÛ÷Ñ ‘·+) ndü‘´· eTT.
ø±e⁄q ø±s¡D+ ø±s¡´<äècÕº´ dü‘·´+. yê´|æ. n˝≤ m+<äTø£+fÒ ø±s¡´+ ˝Òø£b˛sTTHê
ø±s¡D+ ñ+≥T+~. ø±s¡´+ <Û«ä +düyTÓ HÆ ê ø±s¡Ds¡÷|ü+‘√ ñ+≥T+~. ø±ì ø±s¡D+
˝Òì<˚ ø±s¡´+ ñ+&É<Tä >∑<ë! (eT{Ϻ - ø±s¡D+, ≈£î+&É - ø±s¡´+) ø±s¡DeTT dü‘´· yÓTqÆ qT
<ëì qT+&ç |ü⁄{Ïqº ø±s¡´+ dü‘´· + ø±<äT. ª|ü⁄≥º&+É µ e\qH˚ n~ dü‘´· +. ø±≈£î+&Ü
b˛sTT+~. dü‘´· edüTeÔ ⁄ |ü⁄≥º<Tä –≥º<Tä . |ü⁄{Ïqº <˚<H’Ó ê ndü‘´· y˚T. ªªC≤‘·dü´Væ≤ Á<ÛäTy√
eTè‘·T´'µµ nì ^‘·. $HêX¯e+‘·yTÓ qÆ ~ ªªdü‘µY µ ø±<äT. ªHêuÛ≤y√ $<ä´‘˚ dü‘'· µ - nì
^‘·. dü‘Y nHêï dü‘´· eTHêï ˇø£ÿfÒ. y˚<yä T˚ ªªdü<˚e k˛y˚T´<äµµ nì ªdü‘µY nì yÓTT<ä\T
ô|fÒº ªª‘·‘‡· ‘·´+µµ <ëìH˚ ªdü‘´· +µ nì #Ó|Œæ +~. nÁ|üyT˚ j·TyÓTqÆ (@ Á|üe÷D≤ìøÏ n+<äì)
ÁãVü≤àeTTqT ªdü‘µY nì X¯ã› Á|üe÷DeTT‘√ m˝≤ #Ó|Œü >∑\+ n+fÒ, e´eVü‰s¡+ ø√dü+
n˝≤ #ÓbÕÔ+. (n+fÒ ÁãVü≤à<äX˝¯ À dü‘Y - ndü‘Y $uÛ≤>∑+ $uÛ≤>∑øs£ Ô¡ mes¡÷ ˝ÒsT¡ . ø£qTø£
<ëìì ªdü‘µY nqe\dæq |üì ˝Ò<Tä . õC≤„dü <äX˝¯ À nìï ñHêïsTT. ø£qTø£ n<˚ ªdü‘µY ,
$T–*+~ ªndü‘µY ne⁄‘·T+~.) düeTdüÔ »>∑‘T· ,Ô <ëì eT÷\yÓTqÆ e÷j·T - n˙ï |üse¡ T
ø±s¡DyÓTqÆ ÁãVü≤à≈£î$T+∫ ˝Òe⁄ ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„q+‘√ düs«¡ C≤„qeTT dæ~+∆ #·TqT.
nj·÷´! ø±s¡DyÓTqÆ ÁãVü≤à+ dü‘´· yÓT‘Æ ˚ ÁãVü≤à+˝À ñqï »>∑‘êÿs¡D‘·«+ >∑÷&Ü
dü‘´· + ø±yê*. n~ dü‘´· + ø±yê\+fÒ <ëì ø±s¡´yÓTqÆ »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü dü‘´· + ø±yê*.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 265
ø±s¡´+ $T<∏´ä nsTT‘˚ <ëì ø±s¡D+ >∑÷&Ü ‘·|Œü ø£ ªª$T<∏´ä µµ ø±yê*. ` ì»y˚T ÁãVü≤à+
<Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·+. <ëìøÏ ªø±s¡D+µ nH˚ <Ûsä à¡ + >∑÷&Ü ñ+&É<Tä . n+<äT#˚‘H· ˚ ø±s¡´+>∑÷&Ü
<ëìøÏ ˝Ò<Tä . ªªq‘·dü´ ø±s¡´+ ø£s¡D+#· $<ä´‘˚µµ nì ÁX¯ó‹. nsTTHê e÷j·T e\q
ÁãVü≤à+ »>∑‘êÿs¡D+ ne⁄‘·Tqï~. yêdüeÔ +>± e÷Á‘·+ ø±<äT. n+<äTø£ì ø±s¡´+ nsTTq
Á|ü|+ü #·+ ˝≤>± ø±s¡D+ nsTTq ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü ndü‘´· + ne⁄‘·T+~>∑<ë nqsê<äT.
Á|ü|ü+#·y˚T ndü‘·´+. ÁãVü≤à+ dü‘·´y˚T. nsTT‘˚ ÁãVü≤àø±s¡DeTì, dü‘·´eTì y˚<ä+
#Ó|Œü {≤ìøÏ ø±s¡D+ e´eVü‰s¡+ e÷Á‘·yT˚ . e´eVü‰s¡+ ˝Òøb£ ˛sTTHê ÁãVü≤à+ dü‘´· y˚T.
m+<äTø£+fÒ e´eVü‰sπ ‘·s¡ ø±\+˝À ÁãVü≤à+ ˝Ò<ìä me]øÏ ‘Ó\TdüT. Ä ‘Ó*dæq yê&˚
ÁãVü≤àeTT >∑<ë! ‘Ó*j·T<ä+fÒ ÁãVü≤à+ ˝Ò<qä ïe÷≥≈£î Á|üe÷D+ ˝ÒqfÒ>¢ <∑ ë!. ø£qTø£
˝Ò<ìä uÛ≤$+#·qø£ÿs¡˝<Ò Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ dü‘´· +. $T–*q<ä+‘ê $T<∏´ä . ˝Ò<ë
n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ >± nB dü‘´· y˚T. yê–«wüjT· + ø±ì ÁãVü≤àqT ªdü‘´· +µ
nq≥+ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. ø±ì e´eVü‰s¡ Ø‘ê´ e÷Á‘·yT˚ yê–«wüjT· +. n+<äTøπ ªdü‘´· +µ
ªªdü‘µY µ n+{≤eTT. |üse¡ ÷s¡Øú ‘ê´ yê≈£îÿ˝Ò ˝Òq|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+ yê–«wüjT· + m˝≤ ne⁄‘·T+~?
y˚<+ä yêπøÿø£<ë. n~ ì‘·´+ ø±<ë! n~ >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À ˝Òøb£ ˛e≥y˚T$T{Ï? `
düe÷:` ªy˚<äeTT\T ì‘·´eTTµ nqï~ e÷ yê<äeTT ø±<äT. n{Ϻ yê<ä+ #˚ùd
|üPs¡«MTe÷+dü≈î£ \qT n&É>+∑ &ç. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq y˚<+ä >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T. nsTT‘˚
uÖ<ë∆ìøÏ ˙≈£î ‘˚&Ü @$T n+{≤sê? ` e´eVü‰s¡ <äX˝¯ À y˚<+ä Á|üe÷Dy˚T. y˚<ë+‘·+
Á|üe÷Dsê»y˚T.
ªªÁãVü≤à dü$X‚w+ü µµ nH˚ yê<ëìï Á|üø±sê+‘·s+¡ ‘√ K+&ç+#·&+É
nj·÷´! ˙≈£î n‘·´+‘· Á|üe÷DeTsTTq y˚<ä Á|üe÷D+ e\qH˚ ÁãVü≤à ì]«X‚w+ü
ø±<äì ‘˚\TkÕÔeTT. #·÷ˆˆ ªªdü<˚e k˛y˚T´<äeTÁ>∑ Äd”‘Yµµ nì ÁX¯ó‹ yê&çq ªªnÁ>∑µµ
X¯ãe› TT düèwæøº Ï |üPs¡« ø±˝≤ìï dü÷∫düTqÔ ï~. ø±\+ ÁãVü‰àìøÏ ‘√&ÉT>± ñqï≥T¢. ø£qTø£
ÁãVü≤àeTTq≈£î $C≤rj·T _Ûqï edüTeÔ ⁄qï~. ø£qTø£ $C≤rj·TuÛ<Ò +ä ñqïfÒ.¢ yÓw’ eü T´+
ìs¡›j·T yÓTTˆˆ <√cÕ\qT (n+fÒ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Je⁄\˝À ˇø£]ì u≤>± #·÷&É≥+,
u≤<ÛëÁ>∑dTü \Ô qT |ü{+ºÏ #·Tø√ø£ b˛e&É+) uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ ˝Ò<ìä #Ó|Œü &É+ø√dü+ JeãVüQ‘·«+,
ø£sà¡ Á|üyêVü≤+ nHê~‘·«+ yÓTTˆˆ n+^ø£]+|üe\dæ j·TTqï~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+‘√ u≤≥T
düC≤rj·TuÛÒ<äeTT, düèwæº dæú‹ \j·÷<äT\≈£î|üjÓ÷>∑ø£s¡+>± dü‘·« s¡» düÔyÓ÷>∑TD≤\
ìwüŒ‘·T\Ô T ‘˚&Ü\qT ã{Ϻ dü«>∑‘u· <ÒÛ +ä ` Ç˝≤ $C≤rj·TuÛ<Ò eä TT. düC≤rj·T uÛ<Ò eä TT,
dü«>∑‘u· <ÒÛ eä TT ` ÁãVü≤àeTTq+<äTHêïsTT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü$X‚wyü T˚ ` düe÷:` Ç~
dæ‹ú ø±\eTT. BìøÏ eTT+<äT düèwæøº ±\eTT. Bì ‘·sê«‘· \j·Tø±\eTT ` Ç˝≤ ø±\+
150
266 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>∑T]+∫q dü+kÕÿs¡eTT‘√ ñ+fÒ eTq≈£î düT\uÛ+Ñ >± #Ó|Œü {≤ìøÏ y˚<+ä ªªnÁπ>µµ nì
#Ó|Œæ +~. ˝Ò<ë, |üse¡ ÷s¡‘ú '· ø±\+ ˝Ò<Tä . e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀH˚ sT÷ e´edü.ú n~ e÷≈£î
düeTà‘·yT˚ . düèwæº Á|ü\j·÷\T, sπ sTT+ãefi¯ó¢ yÓTTˆˆ ø±\#·Áø£+ ‹s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~.
á #·Áø£+ ˇø£ ªdüTqïµ e+{Ï~. BìøÏ Ä~ ` n+‘·eTT #Ó|Œü ˝ÒeTT. n+<äTe\qH˚
Bìì ªnHê~µ nHêïs¡T. ªªHêHê~‘ê«‘Yµµ nì ÁãVü≤àdü÷Á‘·+ n<˚ #Ó|Œæ +~. ªª<Ûë‘êj·T<Ûë
|üPs¡«eTø£\Œj·T‘Yµµ nqï ÁX¯ó‹ì ã{Ϻ á düèwæº#·Áø£eTT Ç˝≤ Á|üeVæ≤dü÷ÔH˚ ñqï~.
Bì˝À |ü&ç sT÷<äT‘·Tqï Je⁄\T ø£s¡àÁ|üyêVü≤eT÷ nHê~j˚T. BìøÏ eT÷\eTsTTq
n$<ä´ >∑÷&Ü nHê~j˚T. ÁãVü≤à e÷Á‘·+ ás¡øe£ TsTTq nHê~ ø±&ÉT. |ü⁄≥Tºø£ ˝Òøb£ ˛e≥+
e\q nHê~. (Ä~ ñ+≥T+~ <ëìì >∑T]Ô+#·&É+ nkÕ<Ûä´+ ø£qTø£ nHê~. Ç~
ÁãùV≤à‘·s¡ e´eVü‰s¡ $wüj÷· \˝À e]ÔdTü +Ô ~. ªÁãVü≤à+µ ndü\T Ä~ ˝Òì~ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
Ç˝≤ ñ+fÒ es¡Ôe÷q ø±\+˝À ˝≤>± düèwæºøÏ eTT+<äT >∑÷&Ü ÁãVü≤à+ dü$X‚wüy˚T.
m+<äTø£+fÒ Á|ü\j·T+˝À >∑÷&Ü Je⁄\T, n<äèwüeº TT, M{Ï düV‰ü j·T+ >∑\ n$<ä´ nH˚
n∫‘·TÔ, ª∫‘·TÔµ nH˚ Je⁄\T+{≤s¡T ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT˝À $X‚wüeTTqïfÒ¢ >∑<ë!
ø±s¡Dyêø±´\ìï{À¢ ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü . nsTTHê ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤à+µµ nì ÁX¯ó
‹ »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ÁãVü≤à jÓTTø£ÿ yêdüÔes¡÷bÕìï #Ó|æŒ+~. ø£qTø£ Ä yêø£´+
ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤àeTTqT Á|ü‹bÕ~+#·T#·Tqï~. nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ |üse¡ ÷s¡ú <äX˝¯ ÀH˚
ì]«X‚weü TT e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À dü$X‚weü TT. Á|ü|+ü #·+˝≤>± Á|ü\j·T+>∑÷&Ü e´eVü‰s¡ <äX.¯
C≤>∑sD¡ +˝≤>± düTwüß|æ>Ô ÷∑ &Ü e´eVü‰s¡<Xä ¯ >∑<ë! nsTT‘˚ C≤>∑sD¡ +˝À ˝≤>± düTwüß|æ˝Ô À
Ç+Á~j·÷<äT\T |üì#˚j·Te⁄ >∑qTø£ düTwüß|æÔì |üs¡e÷s¡ú<äX¯‘√ b˛*à #Ó|ü⁄Ô+{≤eTT.
Á|ü\j·T+, eTs¡D+, eT÷s¡Ã˝¤ Àì eT‘·TÔ ` Ç˝≤+{Ïy.˚ Ç+‘·e÷Á‘·+ #˚‘· Ç$ ndü\sTTq
|üse¡ ÷s¡<ú Xä \¯ T ø±e⁄. ÁãVü≤àeTTq+~{Ϻ <äX\¯ T+&Ée⁄. nj·÷´! Á|ü|+ü #·+ ` Á|ü\j·T+
Ç$ Ç˝≤ kÕ>∑T‘·÷H˚ ñ+{≤sTT. á ª2µ ˝Òì <äXj ¯ T˚ ˝Ò<Tä . Çø£ |üse¡ ÷s¡<ú Xä ¯ m|ü⁄&ÉT
edüT+Ô ~? ` eTTøÏ˝Ô À edüT+Ô ~. eTTøÏ˝Ô ÀqsTTHê ÁãVü≤à ì]«X‚weü Tì m˝≤ qeTàø£+?
ÁãVü≤à+ m|ü⁄&É÷ ì]«X‚wyü T˚ . ø±ø£b˛‘˚ eTqy˚T nC≤„q+ e\q e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À ÁãVü≤àqT
dü$X‚weü TqTø=+{≤eTT. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À e´eVü‰s¡+ ñ+&É<Tä . ø£qTø£ ìdüsÔ +¡ >∑deü TTÁ<ä+
e+{Ï ÁãVü≤à+ ªì]«X‚w+ü µ nì ‘Ó\TdüT+Ô ~. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À eTq≈£î nC≤„q+ ñ+&É<Tä
>∑<ë! yêdüÔe+ Á|ü‘·´ø£åeTe⁄‘·T+~. s¡E®e⁄ düs¡ŒeTsTTq≥T¢ ì]«X‚wüÁãVü≤à+ eTq≈£î
nC≤„q+ e\q dü$X‚wü+>± ø£ì|ædüTÔ+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ m|ü⁄&É÷ ì]«X‚wüy˚T.
e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À nC≤„q+ e\q dü$X‚w+ü >± nì|ædTü +Ô ~.
nj·÷´! yêdüeÔ +>± Je⁄&ÉT nC≤„qeTT s¬ +&É÷ ˝Òq|ü⁄&ÉT dü+kÕs¡+ ˝Ò<Tä .
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
eT] yÓ÷ø£å+ <ëìøÏ kÕ<Ûäq+ ` Ç<ä+‘ê e´s¡ú+ ø±<ë! ` düe÷:` ÁãVü≤ày˚‘·Ô≈£î
e´s¡eú T+{≤sê? ÁãVü≤àC≤„qs¡V≤æ ‘·Tq≈£î e´s¡eú T+{≤sê? yÓTT<ä{|Ï øü +å£ dü‘´· y˚T. yê&ÉT
eTT≈£î&Ô TÉ ø£qTø£. s¬ +&Ée|üøeå£ TT dü]ø±<äT. yÓ÷ø£yå ê+#Û>· \∑ yêìøÏ ÁãVü≤àC≤„q+ ˝Ò≈î£ +&Ü
‘êqT Je⁄&Éqqï ÁuÛ≤+‹ b˛<äT>∑<ë! n~ b˛e{≤ìøÏ XÊg+ kÕ<Ûqä + ø±yê*. nj·÷´!
yÓ÷ø£+å ˝À nC≤„q+ ˝Òøb£ ˛e#·TÃqT. Je⁄&ÉTHêï&ÉT >∑<ë! Je⁄&ÉT ‘√&ÉT+&É≥+ e\q
ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü ne⁄‘·T+~ >∑<ë! Je⁄&ÉT ˝Ò≈î£ +fÒ yÓ÷ø£+å |ü⁄s¡TcÕs¡+ú ø±<äT ` düe÷:`
eTTøÏ˝Ô À Je⁄&ÉT ‘·q yêdüeÔ dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+>± ñ+{≤&ÉT. nC≤„q+ e\q
JeÁãVü≤à\≈£î uÛ<Ò +ä >√#·]düTqÔ ï~. nC≤„q+ ˝Òøb£ ˛‘˚ Je⁄&TÉ ÁãVü≤ày˚T. ªªÁãVü≤à$Å<“ä ôV≤’ àuÛeÑ ‹µµ
nì ÁX¯ó‹. ÁãVü≤àeTT ‘·q j·T+<ä* n$<ä´ e\q Je⁄&ÉT>± ø£ì|ædü÷Ô $<ä´e\q
$eTTøÏÔ bı+<äT‘ê&ÉT. Ç~ dæ<ë∆+‘·eTT. nsTT‘˚ ˇø£ Je⁄ìj·T+<äTqï $<ä´‘√H˚
ÁãVü≤àeTTq+<äTqï n$<ä´ q•+#·T |üøeå£ TTq eTi=ø£ Je⁄&ÉT yÓ÷ø£+å ø√dü+ Á|üjT· ‘·ï+
#˚jT· qø£ÿs¡˝<Ò Tä >∑<ë nì Á|üXï¯ . @ø£ Jeyê~ $wüjT· +˝À á Á|üXï¯ ne‘·]+#·<Tä .
HêHêJeyê<ä+˝À ˇπø ÁãVü≤à nH˚ø£ n$<ë´K+&ÉeTT\‘√ nH˚ø£ Je⁄\T>± e÷]q≥T¢,
me] n$<ä´ uÛ+Ñ >∑eTsTT‘˚ yêπs yÓ÷ø£+å bı+<äT‘ês¡T. me]$<ä´ n$<ä´\T yê]y˚.
(ô|<ä› uÛeÑ +‹˝À me]>∑<Tä \T yê]esTTq≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ me&ç nqTcÕ˜q+
yê&ÉT #˚døæ =qe\dæ+<˚. yÓ÷ø£kå Õ<ÛHä ê\T Ä$<Û+ä >± kÕs¡øú e£ Te⁄‘êsTT. ªnC≤„q+ ˇø£ÿfÒµ
nqï eT‘·+˝À >∑÷&Ü <ëì X¯≈î£ \Ô H˚øe£ Tqï uÛ≤eq‘√ ã<äJ∆ e⁄\ dü+K´ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ e<ä› yêdüeÔ +>± düC≤rj·T $C≤rj·T dü«>∑‘u· <ÒÛ +ä ˝Ò<Tä . ñqï<ä+fÒ
ÁãVü≤à+ <˚X,¯ ø±\, edüTdÔ +ü ã+<Ûeä TsTTq uÛ<Ò ë\‘√ ãVüQJe⁄\˝≤>± ãVüQÁãVü≤àeTT\T>±
nsTT nì‘·´+ ndü‘´· + ne⁄‘·T+~. y˚<√ø£eÔ TsTTq ì‘·´ ` nq+‘· ` nK+&É ÁãVü≤à+
˝Ò<äqe\dæedüTÔ+~. ªdü‘·´+ C≤„qeTq+‘·ÁãVü≤ൠnì >∑<ë ÁX¯ó‹. ªªì‘·´+ $uÛÑT+
düs«¡ >∑‘+· µµ nì ÁX¯ó‹. |ü]∫äqïeTsTTHê ÁãVü≤à+ nq+‘·eTì <äu≤sTT+#·˝eÒ TT. ˝Àø£+˝À
K+&ÉedüTyÔ <˚ sä TTHê ì‘·´+ >±qT, nq+‘·+ >±q÷ ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë!
nj·÷´! ªªÁãVü≤à+µµ dü$X‚weü TsTTHê nq+‘·+ ø±e#·TÃqT. #·÷ˆˆ <˚X,¯ ø±\
|ü]#˚Ã<ä+ ˝Òøb£ ˛e≥+ n+fÒ düs«¡ <˚X¯ düs«¡ ø±˝≤\˝À ñ+&É≥+. edüT‘Ô '· |ü]#˚Ã<ä+
˝Òø£b˛e≥+ n+fÒ düs¡«edüTÔe⁄\+<äT ÁãVü≤à+ ñ+&É≥y˚T. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ‘·|üŒø£
dü$X‚wyü T˚ . Äj·÷ <˚Xø¯ ±˝≤<äT\+<äT+&ç rs¡e˝…qT >∑qTø£, ˝Òøb£ ˛‘˚ n~ n|ü]∫äqï+
ø±<äT ø£qTø£. düe÷:` düs«¡ edüTeÔ ⁄\+<äT yê´|æ+#·≥y˚T edüT‘Ô '· |ü]#˚Ã<ä+ ˝Òøb£ ˛e&ÉeTT
ø£<ë! s¬ +&ÉT s¡ø±\T>± ˇπø $wüj÷· ìï #Ó|Œü ≥+ m+<äT≈£î. nj·÷´! |òTü ≥|ü{≤~ edüTeÔ ⁄\˝À
yê´|æ+#·≥+ edüT|Ô ]ü #˚Ã<¤ +ä ˝Òøb£ ˛e&É+ n+fÒ düe÷:` Äø±X¯+˝À yê´|æ+#·≥+ nH˚~
267 268 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
edüTyÔ ê´|æj Ô ÷· ? <˚Xy¯ ê´|æj
Ô ÷· ? edüTyÔ ê´|æÔ n+{≤sê? n<˚ <˚Xy¯ ê´|æÔ >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~.
Äø±X¯+ <˚Xy¯ T˚ ø£<ë? <˚Xy¯ ê´|æÔ n+fÒ, Äø±X¯+ edüTeÔ ⁄ >∑qTø£ <˚X+¯ ø±<ë? ø£qTø£
edüT<Ô X˚ y¯ ê´|ü⁄\Ô T _Ûqï+ ø±e⁄. uÛ÷Ñ $T nsTTHê Äø±X¯+ nsTTHê edüTyÔ ˚ <˚Xy¯ T˚ . ô|>’ ±
edüTeÔ ⁄\+<äT ÁãVü≤à+ n+fÒ ns¡+ú edüTeÔ ⁄\T ÁãVü≤à+ ø±<äì uÛ≤e+ ø£<ë. ªªdüs¡«+
K*«<ä+ÁãVü≤൵ ªª◊‘·<ë‘·à´$T<ä+ düs«¡ +µµ nqT ÁX¯ó‹øÏìï ªª»>∑‘·' Á|üø£è‹Ås¡“Vü≤൵ nqT
dü÷Á‘êìøÏìï $s¡T<ä∆+ ø±<ë! ÁãVü≤ày˚T »>∑‘·TÔ>± |ü]D$T+∫+<äì #Ó|æŒq MT
dæ<ë∆+‘·+‘√q÷ $uÛ~Ò k˛Ô+~. MT eT‘·+˝À ÁãVü≤ày˚T »>∑‘T· ≈Ô î£ |ü]D≤eTo\eTsTTq
ñbÕ<ëqø±s¡DeTT ∫<ä∫~«•wüº eTsTTq ÁãVü≤ày˚T Á|ü|ü+#êì≈£îbÕ<ëqø±s¡DeTì
n+{≤sê? nsTT‘˚ ∫<ä∫~«•wüeº TsTTq ÁãVü≤à+ yê´|æ+#·{≤ìøÏ $T–*q edüTyÔ ~˚ ?
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ düs«¡ yê´|æ ø±&ÉT. ø±ø£b˛‘˚ b˛˙j·T+&Éqsê<äT. ªªn+‘·s¡“Væ≤X¯Ã ‘·‘·‡s¡«+
yê´|ü´Hêsêj·TD' dæú‘·'µµ nqT ÁX¯ó‹ $s√~ÛdüTÔ+~. nsTT‘˚ á ÁX¯ó‹ì ãfÒº
ÁãVü≤àyê´|ü´eTsTTq #˚‘H· ê#˚‘q· eTsTTq Á|ü|+ü #·eTTqï<äì >∑T]Ô+#ê\+{≤sê? ø±ì
ÁãVü≤à _Ûqï+>± ˇø£ÿ nDTe÷Á‘·eTTHêï ÁãVü≤à+ düs¡«ø±s¡D+ ø±H˚s¡<äT. ÁãVü≤ày˚T
düs¡«»>∑‘·TÔ≈£î |òüT{≤ìøÏ eT{Ϻ˝≤>± ` ñbÕ<ëq ø±s¡D+ ø£<ë! eT{Ϻ ø£qï |òüT≥+
_ÛqïeTsTT‘˚ ÁãVü≤àø±s¡´eTsTTq »>∑‘·TÔ ÁãVü≤à_Ûqï eTe⁄‘·T+~. eT{Ϻø£qï _Ûqï+>±
eg+ ñqïfÒ¢ ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+>± Á|ü|+ü #·eTT+fÒ ` eÅkÕÔìøÏ eT{Ϻ ø±s¡D+ ø±q≥T¢ `
ÁãVü≤à »>∑‘·TÔ≈£îbÕ<ëqø±s¡D+ ø±H˚s¡<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤à_ÛqïeTT>± Á|ü|ü+#·y˚T ˝Ò<äT.
eTiÏ ÁãVü≤à+ »>∑<ë«´|æ nqï ÁX¯ó‹ dü+>∑‹ @$T≥+fÒ, ø±s¡DeTsTTq eT{Ϻ ø±s¡´eTsTTq
≈£î+&É˝À yê´|æ+∫q≥T¢, ÁãVü≤à+ »>∑‘T· ˝Ô À yê´|æ+∫+~. Ç+‘·e÷Á‘·+#˚‘· ÁãVü≤à_Ûqï+>±
»>∑‘·TÔ+<äì ø±<äT. eT{Ϻø£qï _Ûqï+>± ≈£î+&É ñ+fÒ ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+>± »>∑‘·TÔ
ñ+≥T+~. ø±s¡D≤ìøÏ _Ûqï+>± ø±s¡´+ ñ+&Éøb£ ˛e&ÉyT˚ ø±s¡D+ yê´|æ+∫ ñ+&É≥+.
ø±s¡D≤ìøÏ _Ûqï+>± ˝Òøb£ ˛‘˚ ø±s¡´eTì ø±s¡DeTì $&ç>± m˝≤ uÛ≤$kÕÔeTT? ` |òTü ≥+
ø±s¡´eTì, eT{Ϻ ø±s¡DeTì ` Ç<ä+‘ê e´eVü‰s¡+ø√düeTT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ »>∑‘T· >Ô ±
|ü]D$T+∫+<äHêï, $es¡Ô+ nsTT+<äHêï ÁãVü≤àø£qï _Ûqï+>± e÷Á‘·+ yêdüÔe dæú‹
@B˝Ò<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ edüTÔØ‘ê´ K+&É+ ø±<äT. á edüTÔyê´|æÔ <˚X¯yê´|æÔ ø£qï
_ÛqïeTsTTq~ ø£qTø£ Ç+<äT˝À @B e´s¡+ú ø±<äT. ø£qTø£ s¬ +&ÉT s¡ø±\ |ü]#˚Ã<¤ ë\T
ÁãVü≤à≈£î ˝Òeì #Ó|Œü e#·TÃqT. nj·÷´! ÁãVü≤à_Ûqï+ @B ˝Ò<+ä {≤e⁄. ÁãVü≤à _Ûqï+
nsTTq~ ª$T<∏´ä µ n+{≤e⁄. @$T≥+{≤sê? ñ+&ç ˝Òq≥Te+{Ï ÁuÛ≤+‹, yê´eVü‰]ø£+
ø£qTø£H˚ <ëìì $T<∏´ä n+≥THêïeTT. ì»+>± ñ+fÒ $T<∏´ä m˝≤ ne⁄‘·T+~. <˚ìì
ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<äqTø=+≥THêïyÓ÷ n~ yêdüeÔ +>± $T<∏´ä j˚T. s¡Ee® ⁄qT düsŒ¡ eTqTø=Hêï
151
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 269
n~ $T<∏´˚ ø£<ë! »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü düsŒ¡ + e˝… $T<∏´ä . ø£qTø£ ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ
dü‘´· +. <ëìj·T+<äT ªJy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô T / ∫<ä∫BX¯«s¡T\Tµµ ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ . ø£qTø£
ndü‘´· eTT˝Ò. Ç˝≤ ndü‘´· eTT\sTTq Je, áX¯«s¡ Á|ü|+ü #·eTT\T dü‘´· edüTeÔ sTTq
ÁãVü≤àeTTq≈£î ‘√&ÉTqï≥T¢ >±<äT. (e+<Ûë´|ü⁄Á‘·T&ç‘√ düV‰ü Ç<äs› +¡ n+fÒ Ç<äs› T¡ ø±s¡Tø£<ë
` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü ø±<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ì]«X‚w+ü .
ªªdü<˚ek˛y˚T´<äeTÁ>∑ Äd”‘Y, @ø£y˚Tyê~«rj·T+ÁãVü≤൵ nqT yêø£´eTT
ø±s¡Dyêø£´+. ø£qTø£ n~ $C≤rj·T edüTeÔ ⁄\T ˝Òeì #Ó|Œü <äT. n˝≤ nsTT‘˚ Ä yêø£´+
ø±s¡DuÀ<Ûøä +£ ø±ø£b˛‘˚ ªªÁãVü≤à+ »>∑‘êÿs¡D+µµ nH˚ $wüjT· + nÁ|üe÷DeTe⁄‘·T+~ `
nì düT<äsÙ¡ Hê#ês¡´ yê<äq. düe÷:` »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ j·T<ës¡dú ‹úæ ì
‘Ó\|ü&+É ø√dü+ e∫Ãq yêø£´+ n~. ÁãVü≤à j·T<Ûës¡dú ‹úæ ª@ø£+µ yÓTT<ä\sTTq~. b˛˙j·T+&ç
n~ ø±s¡Dyêø£´y˚T. n~ ø±s¡D ÁãVü≤àqT >∑T]+∫ #Óù|Œ<˚. nsTTHê MT Çwü+º kÕ>∑<Tä .
ÁãVü≤à+ düs¡«ø±s¡De÷? ø=ìï edüTÔe⁄\πø ø±s¡De÷? yÓTT<ä{Ï|üø£å+˝À, düs¡«+
ÁãVü≤àø±s¡´eTsTTq|ü⁄&ÉT n~ ‘·q ø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤à≈£î uÛ<Ò ëìï m˝≤ ø£*–düT+Ô ~.
|òTü ≥+ eT{Ï˝º À uÛ<Ò ëìï ø£*–+#·<Tä >∑<ë! |òTü ≥+ eT{Ϻ eT<Û´ä meìøÏ düC≤rj·T $C≤rj·T
uÛ<Ò +ä ñ+&É<Tä >∑<ë! ø£qTø£ düs«¡ ø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤à+ ø±s¡D+ ø±ã{Ϻ ì]«X‚w+ü .
s¬ +&Ée |üø+å£ ˝À, ÁãVü≤à+ düs«¡ ø±s¡D+ ø±H˚s<¡ Tä . nj·÷´! ø±s¡´ ø±s¡DeTT\ eT<Û´ä
düC≤rj·T $C≤rj·T uÛ<Ò eä TT+&É<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à»>∑‘T· \Ô ≈£îqTï n~ ñ+&Éøb£ ˛e#·TÃqT.
ø±ì dü«>∑‘u· <ÒÛ +ä ñ+&Ée#·Tà >∑<ë! ÁãVü≤à Ç|ü⁄&ÉT nq>± ªªdæ‹ú µµ ø±\+˝À HêeTs¡÷|ü
$uÛ≤>∑+ >∑\ ∫Á<ä÷|üeTT. n+‘·≈î£ eTT+<äT HêeTs¡÷|ü $uÛ≤>±s¡Ω‘· ˝Òì ∫<ä∫Á<ä÷|üeTT.
á$<Ûä+>± dü«>∑‘· uÛÒ<ä+ ñ+~>∑<ë! ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. ÁãVü≤à+ ∫Á<ä÷|üyT˚ .
∫<ä∫Á<ä÷|üeTT ø±<äT. düèwæºøÏ eTT+<˚ ∫Á<ä÷|üeTì ‘·sê«‘· HêeTs¡÷|ü $uÛ≤>∑
düV≤æ ‘·eTsTTq~ ø£qTø£ ÁãVü≤à≈£î dü«>∑‘· uÛ<Ò +ä ñ+<ä˙ nqsê<äT. ∫Á<ä÷|üÁãVü≤à ∫Á<ä÷|ü+
e<ä* »>∑Á<ä÷|ü+ bı+~+<ë? e<ä\≈£î+&ÜH˚ bı+~+<ë? e<ä*, bı+~+<ä+fÒ, ÁãVü≤à+
»&É+ <äT'œ‘·+ yÓTTˆˆ ne⁄‘·T+~. e<ä\˝Ò<+ä fÒ, ˇπø#√≥ ˇø£ düeTj·T+˝À $s¡T<äe∆ TsTTq
ªª∫<ä∫‘·T\Ô Tµµ ø£\dæ j·TT+&Ée⁄ >∑<ë! ∫Á<ä÷|üeTsTTq ÁãVü≤àπø e÷j·Te\q »>∑Á<ä÷|ü+
bı+~+<äqsê<äT. m+<äTø£+fÒ n˝≤ n+fÒ ˙e⁄ n<Ó«’ ‹yÓb’ ˛‘êe⁄.
nj·÷´! Äj·÷ ø±\uÛ<Ò +ä e\q ÁãVü≤à+ düèwæº dæ‹ú \j·T ø£s>Ô¡ ± >∑TDuÛ<Ò +ä `
<ëì‘√ dü«>∑‘u· <ÒÛ +ä ÁãVü≤à≈£î+&Ée#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:` ÁãVü≤àeTTq≈£î n{Ϻ >∑TDeTT\T
˝Òe⁄. ÁøÏjT· \÷ ˝Òe⁄. n$ e÷j·÷>∑TDeTT\T. yê{Ïe\q n{Ϻ >∑TDeTT\T ÁãVü≤à≈£îqï≥T¢
nì|ædTü +Ô ~. dü«‘·V‰ü >± ø±<äT. m\¢|ü &ÉT ÁãVü≤à+ e÷j·÷düV≤æ ‘·yT˚ ø£qTø£ dü>T∑ Dy˚T
152
270 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£<ë nqsê<äT. |üs¡e÷s¡ú<äX¯˝À e÷j·÷s¡Væ≤‘·+ ø£qTø£ ìs¡TZDeTT. ø£qTø£H˚
ªªdü‘·Ô«+s¡»düÔeT Ç‹ ìs¡TZDdü´>∑TD≤gj·T'µµ nì uÛ≤>∑e‘·+ #Ó|æŒ+~. ìs¡TZDeT+fÒ
<äTs¡TDZ sêVæ≤‘·´+ nì ns¡+ú ø±ì ø£˝≤´D>∑TDsêVæ≤‘·´+ ø±<ä+{≤s¡T MTs¡T ` düsπ !
dü‘ê´<äT\T eT÷&ÉT >∑TD≤\T Ç$ me]øÏ? ÁãVü≤àeTTqø±? Á|üøè£ ‹ø±? Á|ü<eä∏ T|üø+å£ ˝À—
ÁãVü≤àeTT <äTs¡TDZ s¡V≤æ ‘·+ >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~. s¡CÀ>∑TD ‘·y÷Ó >∑TD≤\T <äTwü>º T∑ D≤\T
ø£qTø£ n$, yê{Ï e\q e#˚à ø±eTÁø√<Ûë<äT\T <äTs¡TDZ ≤\T. ~«rj·T|üø+å£ ˝À Á|üøè£ ‹πø
düT>∑TD <äTs¡TDZ ≤\THêïsTT. ÁãVü≤àeTTq≈£î ø±<äT. dü‘êÔ«~ >∑TDs¡V≤æ ‘·eTsTTq ÁãVü≤à≈£î
<äj÷· ~ dü<Tä DZ ≤\T Áø√<Ûë~ <äTs¡TDZ ≤\T m˝≤ ekÕÔsTT? ªªdü‘êÔ«‘·‡+C≤j·T‘˚ C≤„q+
s¡»k˛˝ÀuÛÑ @e#· Á|üe÷<äy÷Ó Vü≤Ö ‘·eTdü'`µµ nì ^‘· #Ó|Œæ +~.
nj·÷´! ÁãVü≤àeTT X¯ó<äd∆ ‘ü «Ô· Á|üøè£ ‹. Je⁄&ÉT eT*qdü‘«Ô· Á|üøè£ ‹. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT
ø£˝≤´D>∑TD dü+|üqïy˚T ` düe÷:` ø±<äT. MTs¡T #Ó|Œæ q $uÛ≤>∑+ Jy˚X«¯ s¡T\<˚>±ì
JeÁãVü≤à\~ ø±<äT. ÁãVü≤ày˚T X¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹ dü+ã+<Û+ä e\q áX¯«s¡T&ÉT, eT*q Á|üøè£ ‹
dü+ã+<Û+ä ‘√ Je⁄&ÉT>±q÷ ne⁄‘·T+~. áX¯«s¡T&ÉT ‘·|Œü ÁãVü≤à+ ˝Ò<qä Tø√sê<äT. @
#Ó‘’ H· ê´ìøÏ X¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹ dü+ã+<Û+ä ø£*–‘˚ áX¯«s¡T&Óq’ <√ Ä #Ó‘’ q· ´y˚T X¯ó<ä#∆ ‘’Ó q· ´+.
ÁãVü≤à+. nj·÷´! ÁãVü≤à<ä«j·T+ ñ+fÒ ˇø£ ÁãVü≤à+ áX¯«s¡T&ÉT eTi=ø£ ÁãVü≤à+ Je⁄&ÉT
ø±e#·TÃqT. ø±ì ÁãVü≤à<ä«j·T+ ˝Ò<Tä . ªª@ø£yT˚ eµµ nì ÁX¯ó‹. ˝Ò<ë ÁãVü≤à+ n+X¯\‘√
≈£L&çq edüTeÔ sTT‘˚ ˇø£ n+X¯+˝À áX¯«s¡T&ÉT eTi=ø£ n+X¯+˝À Je⁄&ÉT ø±e#·TÃ.
ø±ì ÁãVü≤à+ kÕ+X¯+ ø±<äT. ìs¡+X¯yT˚ . ø£qTø£ ˙ eT‘·eTsTTHê m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~.
düe÷:` ÁãVü≤àeTT ˇø£ÿfÒ n~ ìs¡+X¯yT˚ . nsTTHê e÷j·T#˚‘· n~ ªn+X¯dVü ≤æ ‘·+µ >±
>√#·]düT+Ô ~. ªªbÕ<√dü´$XÊ«uÛ÷Ñ ‘êì, Á‹bÕ<äkÕ´eTè‘·+ ~$µµ nì ÁX¯ó‹ ÁãVü≤à≈£î 4
uÛ≤>±\Tqï≥T¢ #Ó|Œæ +~. Ç˝≤ kÕ+X¯eTsTTq ÁãVü≤àeTT Je⁄&ÉT>±, áX¯«s¡T&ÉT>±, »>∑‘T· >Ô ±
e÷j·Te\q @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô T ˝Òì X¯ó<ä∆ ÁãVü≤àeTTqï~. n<˚ eTT≈£î\Ô T
bı+<˚~. Ç<ä+‘ê e÷j·T e\q »]–q $+‘·. Ç+<äT˝À nqT|ü|‹ü Ô ˝Ò<Tä . nqT|ü|‹ü j Ô T˚
nì MT≈£î |ü≥Tº<\ä sTT‘˚. ne⁄qT nqT|ü|‹ü j Ô T˚ . ≈£î<äsì¡ ~>±ãfÒº ªe÷j·Tµ nHêïeTT.
≈£î~]q<äsTT‘˚ e÷j·÷eTj·T+ ø±<äT. Ç+Á<äC≤˝≤<äT\˝À Á|üdæ<ä∆eTsTTq~<˚ >∑<ë!
ªªùdj·T+ uÛÑ>∑e‘√e÷j·÷ j·Tqïj˚Tq$s¡T<ä∆´‘˚µµ nì uÛ≤>∑e‘·+˝À yê´k˛ø£Ô+ ˝Ò<ë.
ÁãVü≤àeTTq+<äT áX¯«s¡T&ÉT áX¯«s¡Tìj·T+<äT Je⁄&ÉT, Je⁄ìj·T+<äT »>∑‘·TÔ
ø£*Œ+|üã&çq$. #Ó’‘·q´eTT ÁãVü≤àeTT. n<˚ e÷j·T‘√ ø£*‡ áX¯«s¡T&Ée⁄‘·T+~. Ä
áX¯«s¡T&ÉT n+‘·'ø£s¡D+‘√ ø£*dæ Je⁄&Ée⁄‘ê&ÉT. n<˚ |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\‘√ ø£*‡
»>∑‘eÔ· ⁄‘·T+<äì uÛ≤eeTT. Je⁄ìj·T+<äT dü«|üï+ ˝≤>± »>∑‘T· Ô ø£*Œ‘·eTsTT‘˚ C≤>∑sD¡ +˝À
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
>∑÷&Ü ˝À|ü\H˚ »>∑‘T· Ô ø£qã&Ü*>∑<ë nqø£+&ç. e÷j·Te\q u≤Vü≤´+>± @s¡Œ&çqfÒ¢
ø£qã&ÉT‘·T+~. ø£\˝À>∑÷&Ü ãj·T≥ ñqïfÒ¢ ø£qã&É‘êsTT. dü«|üï+˝À s¡<∏ë\T
yÓTT<ä\>∑Tq$ ‘·q˝ÀH˚ ñqï≥T¢ ø£qã&Ée⁄. ãj·T≥ H˚\MT<ä ñqï≥T¢ ø£qã&É‘êsTT
>∑<ë! Ç<ä+‘ê e÷j·÷eTj·T+ ø£qTø£ Ç+‘·øH£ êï $#ês¡D nqedüs+¡ .
ªªdü<e˚ µµ nqï yêø£´+MT<ä düT<äsÙ¡ q eT‘· ìsêø£sD¡ eTT
ªªdü<˚ek˛y˚T´<äeTÁ>∑ Äd”‘Yµµ nH˚ ÁX¯ó‹yêø£´+˝À ªdü<˚eµ nqï |ü<ä+
ndü<ë«<äeTTqT ìsêø£]+#·T≥πø ñqï~>±ì $C≤rj·TuÛ<Ò +ä (y˚sπ edüTeÔ ⁄) ˝Ò<qä {≤ìøÏ
ø±<äì düT<äsÙ¡ qTìyê´K´ nj·TTø£eÔ TT. ªndü‘µY nH˚~ ªªdü‘T· ≈Ô î£ µµ $C≤rj·Ty˚T ø±<ë!
ªªndü‘µY µ n+fÒ dü‘T· Ô ø±ì<äì (dü~«s√~Û) #Ó|Œü ≥y˚T ø±ì ªªdü‘T· ≈Ô î£ µµ _ÛqïeTsTTq s¡÷|ü+‘√
@<√ ñqï<äì #Ó|Œü ≥+ø±<äì $es¡D Ç∫ÃHê ≈£î<äs<¡ Tä . dü‘T· ‘Ô √ $s√~Û+#·≥+ n+fÒ
dü‘T· ≈Ô î£ _ÛqïeTH˚ #ÓbÕŒ*. düC≤rj·TeTsTTq edüTeÔ ⁄\T >∑÷&Ü |üsd¡ Œü s¡ $s√<Û+ä ˝À
ñ+&Ée#·TÃ. ≈£îø£ÿ ≈£îø£ÿ, (Åd\Ô” T ` Åd\Ô” T) $s¡T<äT\∆ T>± ñ+{≤s¡T. $C≤rj·TedüTeÔ sTTHê
$s√<Ûsä V¡ ≤æ ‘·+>± ñ+&Ée#·TÃqT. ≈£îø£ÿ ` <äTqï. (ÅdÔ” ` |ü⁄s¡Twü) ø£qTø£ ª$s√~Ûµ n+fÒ
ø£∫Ñ·+>± $C≤rj·TeTT ø±qø£ÿs¡˝<Ò Tä ` nì nqe#·TÃqT. Ä |üø+å£ ˝À dü‘T· ≈Ô î£ $s√~Û
nsTTq Ä edüTeÔ ⁄ dü‘T· ≈Ô î£ düC≤rj·T+ >∑÷&Ü ø±e#·TÃqT. ø£qTø£ ndü<ë«<ëìï m˝≤
Á‘√dæyj ˚ T· >∑\+? dü~«s√~Û nsTTq edüTeÔ ⁄ dü‘T· ≈Ô î£ $C≤rj·Ty˚T ø±yê\ì ìj·TeT+
˝Ò<Tä >∑<ë! dü‘T· ≈Ô î£ $C≤rj·TeTsTTq uÛ<Ò eä TT ˝Ò<+ä fÒ ndü<ë«<ëìï ˝Ò<qä ï≥¢e⁄‘·T+~.
ndü<«ä düTeÔ ⁄ ` n+fÒ dü‘T· ≈Ô î£ ‘·|Œü ø£ $C≤rj·T+ nsTT rs¡T‘·T+~ ø£qTø£. ìC≤ìøÏ á
yêø£´eTT ndü‘êÿs¡´ yê<ëìï K+&ç+#˚~ ø±<äT. dü‘êÿs¡´yê<ëìï ì\u…fBºÒ ø±<äT. #·÷ˆˆ
ñ‘·Œ‹Ô ø£qï eTT+<äT ø±s¡´eTT ˝Ò<Tä . ñ+<ä+fÒ ø±sê´qT≈£L\+>± ø£sj Ô¡ TÓ Tø£ÿ |üì yÓTTˆˆ
e´s¡+ú ne⁄‘êsTT. Ç~ ndü‘êÿs¡´yê<ä+. ‘ê]ÿø±<äT\≈£î Çwü+º . ñ‘·Œ‹Ôøq£ ï eTT+<äT
ø±s¡´+ ñ+≥T+~. ø±ì e´ø£+Ô >± ñ+&É<Tä . ne´ø£+Ô >± ‘·q ø±s¡D+˝ÀH˚ ñ+≥T+~.
ø±s¡ø£eTsTTq |üqT\ e\q e´ø£ÔeTe⁄‘·T+~. Ç~ dü‘êÿs¡´yê<äeTT. kÕ+KT´\≈£î
n_ÛeT‘·eTT. ªªdü<e˚ k˛y˚T´`µµ nqT yêø£´eTT ªªø±s¡´eTsTTq »>∑‘T· Ô ‘·qT |ü⁄≥ºø£ eTTqT|ü⁄
ÁãVü≤às¡÷|üyT˚ µµ nì »>∑‘T· ≈Ô î£ ÁãVü≤àuÛ≤yêìï dü÷∫düTqÔ ï~. n+‘˚ ‘·|Œü ndü‘êÿs¡´yê<ä+
K+&ç+#·{≤ìø√ dü‘êÿs¡´yê<ä+ kÕú|+æ #·{≤ìø√ á yêø£´+ sê˝Ò<Tä . n+<äTøπ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
uÛ≤>∑e‘·+˝À Áu≤Vü≤àDTì‘√ ªªnVü≤y˚TyêdüyT˚ ø√Áπ> Hêq´<ä´‘·‡<äd‘ü Œ· s¡yTé , |üXÊÃ<äV≤ü +
j·T<˚‘#· ÷ , jÓ÷e•ùw´‘· k˛düà´Vü≤yéTµµ nì. |òTü {≤ìøÏ Ä<ä´+‘·eTT\˝À eT{Ïsº ÷¡ |üyT˚
ø£qTø£ eT<Û´ä ˝ÀqTqïB eT{Ϻ ø£qTø£ |òTü {eTq≥+ ÁuÛ≤+‹. n˝≤ »>∑‘T· ≈Ô î£ Ä<ä´+‘·eTT\+<äT
ÁãVü≤à+. ø£qTø£ eT<Û´ä ˝ÀqT ÁãVü≤ày˚T. »>∑‘T· Ô nH˚ uÛ≤eq ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ . n<˚ á
271 272 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
yêø±´ìøÏ uÛ≤eeTT. ø£qTø£ ÁãVü≤à≈£î düèwæøº Ï eTT+<äT düC≤rj·T edüTeÔ ⁄>±ì $C≤rj·T
edüTÔe⁄>±ì ˝Ò<äT. Á|üdüTÔ‘· »>∑‘êÿ\+˝ÀqT n˝≤π> ˝Ò<äHê*. ø±ì ñ+<äqTø√e≥+
ÁuÛ≤+‹.
ªªdü‘µY µ n+fÒ düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT #Ó|Œæ q ns¡eú TT ` K+&ÉqeTT
düT<äs¡ÙqT&ÉHêï&ÉT ªªdü‘Yµµ nH˚ X¯ã›eTT $X‚wü´eTsTTq |üs¡e÷‘·àqT #Ó|æŒHê Á|üø£è‹
|ü⁄s¡Twü ø±\eTT\T X¯Øs¡eTT>± >∑\ |üse¡ ÷‘·àqT düeT]Œ+#·TqT. ªdü‘µY nH˚ X¯ãe› TT
e÷q (Á|üe÷D) dü+ã+<Ûj ä ÷Ó >∑´‘·>\∑ dü‘«Ô· (ñìøÏ) eTTqT Á|üeè‹Ô ì$T‘·+Ô >± #˚døæ =ì
|üs¡e÷‘·àj·T+<äT Á|üe]Ô+#·TqT. ` á $es¡DeTT u≤>±˝Ò<äT. ÁãVü≤à+ Á|üe÷D
dü+ã+<ÛëìøÏ jÓ÷>∑´eTsTT‘˚ uÛ≤>∑e‘·+˝À uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ªªqdü‘·ÔHêïdü<äT#·´‘˚µµ nì
m+<äTø£+{≤&ÉT? n+‘˚ ø±ø£, ÁãVü≤à+ Á|üe÷D dü+ã+<ÛäjÓ÷>∑´+ nqï $wüj·TeTT
düèwæøº Ï eTT+<ë? es¡eÔ ÷qdæ‹ú ˝ÀHê? ` es¡eÔ ÷qdæ‹ú ˝À ` n+fÒ, düèwæøº Ï eTT+<äT n~
ªdü‘µY m˝≤? m+<äT≈£î? ø±yê*. düèwæøº Ï eTT+<˚ ` n+{≤sê? n|ü⁄&ÉT Á|üe÷Dy˚T ˝Òì
<äX¯˝À ÁãVü≤à+ Á|üe÷Ddü+ã+<Ûës¡Ω+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? y˚<äs¡÷|ü X¯ã›Á|üe÷D+
ñ+<ä+{≤sê? <Û«ä Hê´‘·àø£eTsTTq y˚<+ä Á|ü\j·T+˝Àq÷ ñ+&É<Tä >∑<ë! n|ü⁄&ÉT <Û«ä ìì
e´ø£Ô+ #˚ùd Äø±X¯ X¯Øsê<äT\T Á|üfi¯j·T+˝À ñ+&Ée⁄ >∑<ë! n|ü⁄&ÉT Á|üø£è‹ ‘·|üŒ
ø±\+ ñ+&É<äT. eT] Á|üø£è‹ |ü⁄s¡Twü ø±\ X¯Øs¡T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? |üs¡e÷‘·àj˚T
X¯Øsê<äT´bÕ<ÛTä \qT ã{Ϻ |ü⁄s¡Twüß&Ée⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£ Á|üfij ¯ T· +˝À Äj·Tq≈£î |ü⁄s¡Twüß&Éqï
X¯Øs¡+ >∑÷&Ü ñ+&É<Tä . Á|üøè£ ‹ X¯Øs¡+‘√ ñ+&É≥+ düeTà‘·yT˚ . nj·÷´! Á|üøè£ ‹e˝…
|ü⁄s¡Twüßìj·T+<äTqTï |üse¡ ÷‘·à yê´|æ+∫ ìj·T$T+#·T‘ê&ÉT ø£qTø£ |ü⁄s¡Twüß&˚ |üse¡ ÷‘·à≈£î
X¯Øs¡yT˚ q+{≤πsyÓ÷ ` ‘·|ü ` |üPs¡T&í TÉ dü«‘·+Á‘·T&É÷ nsTTq |ü⁄s¡Twüßq≈£î K+&É‘«· +,
|üs‘¡ +· Á‘·‘· ñ+&Ée⁄. á s¬ +&ÉT \ø£Då ≤\T nHê‘·à\j·T+<˚ ñ+&É≥+ nqTuÛeÑ dæ<+∆ä .
yê{Ïì eTq+ n<Ûë´dü‘√ Ä‘·àj·T+<ÓøÏÿ+∫ø=+≥THêïeTT. ô|’>± ˝Àø£+˝À ø±s¡D+
ø±s¡´+˝À yê´|æ+∫ ñ+≥T+~. eT{Ϻ ≈£î+&É˝À yê´|ædTü +Ô ~. Ç˝≤ |üse¡ ÷‘·à Jyê‘·à˝À
yê´|æ+#·&TÉ . Jyê‘·à |üse¡ ÷‘·àe\q |ü⁄{Ïqº yê&ÉT ø±<äT. ªªnCÀì‘·´'µµ nì ÁX¯ó‹. |üse¡ ÷‘·à
qT+&ç Je⁄\T |ü⁄&ÉTHÔ êïs¡ì bÕ+#·sêÁ‘ê>∑eT+ #Ó|Œæ q e÷≥ nÁ|üe÷DeTT. ø±s¡D+
ø±ø£b˛sTTHê ø±s¡´+˝À yê´|æ+#·e#·TÃqqsê<äT. n˝≤ mø£ÿ&Ü nqTuÛeÑ +˝À ˝Ò<Tä . Äø±X¯+
|òTü ≥+˝À yê´|æ+∫+~>∑<ë! n+{≤πsyÓ÷? |üs+¡ |üsj ¡ ÷· ª|òTü ≥+µ >∑>q∑ ø±s¡´eTT. nsTT‘˚
eTqdüT‡ $wüjT· +˝ÀøÏ yê´|ædTü +Ô ~>∑<ë! n+fÒ $wüjT· + eTH√eTj·Ty˚T >∑<ë! n#˚‘q· eTT
(#˚‘q· nq>± ‘Ó»’ düãT~∆ nì ñ+&Ü˝≤?) |òTü ≥eTTq+<äT yê´|æ+∫+~>∑<ë! nqsê<äT.
|üs¡+|üs¡j·÷ |òüT≥+ ‘˚»'ø±s¡´eTT. »\+ yê´|æ+∫q~ >∑<ë! nqï<ëìøÏìï Ç<˚
153
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 273
düe÷<ÛëqeTT. (‘Ó’\+ yê´|æ+∫+<äqsê<äT. ‘Ó’\+>∑÷&Ü Á<äe Á<äe´+ ø£qTø£ »\+
e+{Ï<.˚ ) ª‹s¡TeTDÏ‘√ ô|{Ïqº HêeT+ eTTK+MT<ä yê´|æ+∫+~ >∑<ë! n+fÒ ` eTTK+,
‹s¡TeTDÏ s¬ +&É÷ eT{Ϻ edüTeÔ ⁄˝Ò ø£<ë! nj·÷´! eTTK+ ‘·j÷· s¡sTTq bÕ]∆euÛ≤>∑+
y˚sT¡ . |ü+>∑HêeT+ ‘·j÷· s¡sTTq bÕ]∆e |ü<ës¡+ú y˚sT¡ . M{Ï eT<Û´ä ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Û+ä
˝Ò<Tä . ø£qTø£ eTTU≤ìøÏ ø±s¡D+ ø±ì |ü<ës¡yú T˚ |ü+>∑HêeT+>± eTTK+ MT<ä yê´|æ+∫+~.
nø±s¡D+ #˚‘· nø±s¡´+ yê´|üeÔ TsTT+<ä+{≤eTT ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ |üse¡ ÷‘·à
|ü⁄s¡Twüßìj·T+<ä+‘·{≤ yê´|æ+#ê&Ü |ü+>∑HêeT+ ˝≤>± ˇø£ uÛ≤>∑+ ei≈£î yê´|æ+#ê&Ü?
yÓTT‘·Ô+ yê´|æ+#ê&É+fÒ ‘·ù|Œ. ø±s¡D+ ø±ì |ü<ës¡ú+ ø±s¡´+ ì+&Ü yê´|æ+#·&É+
≈£î<äs¡<äT! ˇø£uÛ≤>∑+˝ÀH˚ ` n+fÒ |üs¡e÷‘·à düs¡«yê´|æÔøÏ uÛÑ+>∑y˚T. ø£qTø£ Je⁄&ÉT
|üse¡ ÷‘·à yê´|ü⁄&Ô ’Ó |üse¡ ÷‘·àX¯Øs¡+>± nsTT‘˚ yê&ÉT |üse¡ ÷‘·àe\q ‘·j÷· s¡sTTq ø±s¡´+
ø£qTø£ ªnE&ÉTµ ø±&ÉT. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ Á|üøè£ ‹ >∑÷&Ü ªn»+µ ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à
e\q |ü⁄{Ïqº ø±s¡´+ ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·àX¯Øs¡+ ø±<äT ` düe÷:` Á|üøè£ ‹ì |üse¡ ÷‘·àj·T+<äT
Äs√|æ+#ê+ ø£qTø£ n~ |üse¡ ÷‘·àø±s¡´y˚T. ªªe÷j·÷#ê$<ë´#· dü«j·Ty˚TeuÛeÑ ‘·'µµ nì
ÁX¯ó‹. eTiÏ <ëìì ªn»+µ nì m+<äTø£Hêïs¡+fÒ, ø±s¡D≤\T ˝Ò≈î£ +&Ü dü«j·T+>±H˚
|ü⁄{Ï+º ~ ø£qTø£. e÷j·T dü«j·T+>±H˚ |ü⁄&ÉT+Ô ~. <ëìøÏ y˚sT¡ ì$T‘·+Ô ˝Ò<Tä . ÁãVü≤àeTTq+<äT
»>∑‘T· Ô dü«j·T+>±˝Ò<Tä . e÷j·T e\q e÷Á‘·yT˚ . ø£qTø£ »>∑‘T· Ô ªn»+µ ø±<äT.
ªª@ø£yT˚ e`µµ e<ä› @ø£+ nqï<ëìøÏ düT<äsÙ¡ q $es¡D ` <ëì K+&Éq
düT<äs¡ÙHê#ês¡T´&ç˝≤ nHêïs¡T. ªª@ø£y˚Tyê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹˝À ª@ø£y˚Teµ
nqï<ëìøÏ HêeTs¡÷|ü $uÛ≤>∑eTT ˝Òì ø±s¡D<äX˝¯ À qTqï ÁãVü≤àeTì ªªns¡eú TTµµ ` Ç~
nj·TTø£eÔ TT. $uÛøÑ +Ô£ ø±≈£î+&Ü HêeTs¡÷|üeTT\T eTT<ä>› ± ñHêï ÁãVü≤à+ ø£∫Ñ·+>±
ªª@ø£+µµ nqï _s¡T<äTqT bı+<ä˝<Ò Tä . \ø£Då j·÷ #ÓbÕÔ+ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . Á|ü‘´· ø£eå TsTTq
ns¡+ú ≈£î<äTs¡T‘·Tqï|ü⁄&ÉT, <ëìï ø±<äì \ø£Då j·÷ ns¡+ú dü]#› |Ó Œü ≥+ ‘·|ü . ô|>’ ±
$uÛøÑ +Ô£ >± $&çe&çq sT÷ ªªHêeTs¡÷bÕ\eTT<äµ› µ mø£ÿ&É ñ+≥T+~. ÁãVü≤àeTTq+<äT+&É<Tä .
<ëìj·T+<äT HêeTs¡÷bÕ\T ˝Òe⁄. (ªªqHêeTs¡÷ù|`µµ uÛ≤>∑e‘·+) ñHêïj·T+fÒ $&çe&çq
‘·sê«‘· >∑÷&Ü n$ nø£ÿ&É ñ+&Ü*. (X¯óÁø£XÀDÏ‘ê\˝À n$uÛøÑ +Ô£ >± ñqï düsê«ej·Tyê\T
$uÛøÑ dÔ£ ‹úæ ˝Àq÷ Ä J$j·T+<˚ ñ+{≤sTT >∑<ë! ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) n+<äT#˚‘· m˝≤ #·÷∫Hê
ÁãVü≤à+ HêeTs¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·+ ø±<äT. Çeìï ªne´ø£+Ô µ nH˚ ‘·‘«Ô· +˝À ñHêïj·T+fÒ ÁãVü≤à+˝À
˝ÒqfÒ.¢ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ HêeTs¡÷|üdVü ≤æ ‘·+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ ø£∫Ñ·+>± ÁãVü≤à+ ªª@ø£yT˚ µµ
ne⁄‘·T+~. nj·÷´! n{Ϻ ne´ø£Ô+˝À ÁãVü≤à+ ñqï~ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ª@ø£+µ
ø±<ä+{≤πsyÓ÷? ` ÁãVü≤à+ ne´ø£+Ô ˝À ñ+&˚~ Á|üfij ¯ T· <äX¯ ˝ÀHê? ˝Òø£ yêdüeÔ <äX˝¯ ÀHê?
154
274 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á|ü\j·T<äX˝¯ À nsTT‘˚ düeTà‘·yT˚ . yêdüeÔ <äX˝¯ À e÷Á‘·+ nC≤„qy˚T ˝Ò<Tä . ªne´ø£+Ô µ
mø£ÿ&ç~? ªø±s¡D≤edü˝ú À qTqï ÁãVü≤à+µ nq≥+ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. eT{Ï≈º î£ qï≥T¢ ÁãVü≤àeTTq≈£î
ø±s¡Dø±sê´edüú\THêï j·T+fÒ eT{Ϻ˝≤>± n~ dü$ø±s¡eTT, nì‘·´eTT ne⁄‘·T+~.
<äXÊuÛÒ<äeTTqï @edüTÔesTTHê ì]«ø±s¡+ (<äX¯˝Ò ˇø£ $ø±s¡+) >±qT, ì‘·´+>±q÷
ñ+&É<äT. düø£\ ø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤à≈£î ø±s¡D≤edüú ñ+<äq≥+ Hê´j·Ty˚T ø£<ë!
n+{≤sê? eTiÏ düø\£ ø±s¡DeTsTTq Ä ÁãVü≤àeTT ø±s¡´<äX˝¯ À m˝≤ ñ+≥T+~. ø±sê´edüú
˝Ò≈î£ +&Ü øπ e\+ ø±s¡D≤edüú ñ+≥T+<ä+{≤sê? nsTT‘˚ sT÷ <äX¯ ÁãVü≤àeTTq≈£î düs«¡ <ë
ñ+≥T+<ë? ñ+fÒ »>∑ ‘ · T Ô ¬ ø ˝≤ Á|ü fi ¯ j · T + edü T Ô + ~. dü s ¡ « <ë ø±s¡ ´ eTsTTq
Á|ü|ü+#·s¡÷|üeTsTT ñ+&Ü*>∑<ë! düèwæºøÏ eTT+<˚ ñ+≥T+<ä+{≤sê? Ç|ü⁄&ÉT
Á|ü|+ü #·deü Tj·T+˝À ÁãVü≤à+ ø±s¡D+ ø±<äHê*. n˝≤ ø±<ä+&û! ÁãVü≤à+ düèwædº ‹úæ \j·T\≈£î
eT÷&ç+{Ïø° ø±s¡D≤edü\ú T eT÷&ç+{Ï˝À ñ+≥T+~. n+<äTøπ y˚<+ä >∑÷&Ü ªªj·T‘√ yê
Çe÷ìuÛ÷Ñ ‘êì`µµ nì #Ó|Œæ +~. düe÷:` |üPsê«edü\ú qT e<ä\&É+ ‘·sT¡ yê‘·<Xä \¯ qT
#˚s≥¡ + ` ˇ|üø=+fÒ ÁãVü≤à+ e÷s¡TŒ\≈£î ($ø±]) ˝ÀqsTTqfÒ¢ >∑<ë! nj·÷´! u≤\´+
yÓTTˆˆ s¡øs£ ø¡ ±\<äX˝¯ À¢ ñqï Je⁄ì˝≤>± ÁãVü≤à+ ì]«ø±s¡+ ø±e#·TÃ>∑<ë! düe÷:` n#·Ã≥
<˚V≤ü eTTqπø n$ø±sê\T <ëìe\q Je⁄ì $ø±]>±q÷, nì‘·T´&ÉT>±qT uÛ≤$kÕÔeTT.
nsTT‘˚ nj·÷´! C≤>∑sD¡ + e<ä* dü«|üï+, dü«|üï+ e<ä* düTwüß|Ô +Ôü Ç˝≤ $$<ëedü\ú T
d”«ø£]+#˚ Je⁄&ÉT ì]«ø±s¡+>± ñqï≥T¢ ÁãVü≤à+ q÷‘·q düècÕº´<ä´edü\ú ˝À ì]«ø±s¡T&ÉT>±H˚
ñ+{≤&ÉT>∑<ë! ` düe÷:` MTs¡T #Ó|Œæ q <äX\¯ T kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡ s¡÷|ü⁄&ÉsTTq Á|üe÷‘·øπ
>±ì nekÕúÁ‘·jT· kÕøÏå nsTTq ≈£L≥düú Je⁄q≈£î nq>± Á|ü‘´· >±‘·à≈£î ø±<äT. ø£qTø£
<äXÊuÛ<Ò ë\T >∑\<˚<sä TTHê nì‘·´y˚T. |òTü {≤<ä´edü\ú qT bı+<˚ eT{Ϻ ì‘·´eTì ÁX¯ó‹
#Ó|Œæ +~ >∑<ë! n+fÒ, n~ |òTü {≤<äT\<äècÕº´ yê{ÏøÏ eT÷\eTsTTq eT{Ϻ ì‘·´eTì
ñ<ëVü≤s¡Dø√dü+ #Ó|Œæ q e÷≥. <ëì ì‘·´‘·«+ yê´eVü‰]ø±ìøÏ |ü]$T‘·eTT. eèøå±ìøÏ
;»+˝≤>± ÁãVü≤à+ »>∑‘T· ≈Ô î£ eT÷\+ ø£qTø£ ø±s¡D≤edü˝ú À ñqïfÒ¢ ` ‘·|Œü , ne´ø£yÔ T˚
»>∑‘T· ≈Ô î£ eT÷\+, ÁãVü≤à+ ø±<äT. ªª}s¡«ú eT÷\eT<ÛXä ÊÙK+`µµ ^‘· }s¡«ú eTsTTq ÁãVü≤ày˚T
»>∑q÷à\eTì #Ó|Œæ +~ >∑<ë n+fÒ. ne´ø£+Ô ˝ÀqTqï (e÷j·T˝ÀqTqï) ÁãVü≤ày˚T n#·Ã≥
#Ó|Œæ q }s¡«ú ÁãVü≤à, X¯ó<ä#∆ ‘’Ó q· ´+ ø±<äT. ø£qTø£ »>∑q÷à\eTH˚ y˚<+ä ne´ø£+Ô <ä>sZ∑ ¡
dæ ú s ¡ | ü & É T ‘· T +~. ªªne´ø£ Ô e T÷\Á|ü u Û Ñ e +`µµ nì |ü ⁄ sêDe#· q +>∑ ÷ &Ü ñ+~.
|üsÁ¡ ãVü≤à≈£îbÕ~Û nsTTq ne´ø£eÔ TTqπø ø±s¡D≤edü,ú ø±sê´edüú nì s¬ +&Éedü\ú T+{≤sTT.
ÁãVü≤àeTTq≈£î ø±<äT. u≤˝≤´e´edüú <˚V‰ü ìπø >±ì Je⁄q≈£î >±<äT >∑<ë! n˝≤H˚ ÇB
nsTTHê nC≤„ì ÁãVü≤àeTTH˚ ø±s¡´ø±s¡D≤edü\ú ˝À qTqï≥T¢ >∑T]ÔkÕÔ&TÉ . yêìø£qï nC≤„qT\T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
Je⁄&˚ u≤\T&ÉT eè<äT&∆ TÉ j·TTe≈£î&ÉT nì uÛ≤$+∫q≥T¢>± Ç~ ñ+~. (ñ<눈 s¡+>∑T\T,
#Ó&TÉ , u≤>∑T ` Äø±s¡+ ` nìï ã\T“$, bòÕqT$. ø±ì n+<äT˝Àì ø£s+¡ ≥T≈£î Çe˙ï
n+≥e⁄. n˝≤ <˚V‰ü ì$ <˚V≤æ ø£+≥e⁄. n+{ÏqfÒ¢ ø£qã&É≥+ ÁuÛ≤+‹ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ªªne´ø£+Ô »>∑‘êÿs¡DeT+fÒ kÕ+K´yê<äeTe⁄‘·T+~ ` ìsêø£sD¡
nj·÷´! ne´ø£yÔ T˚ »>∑q÷à\eT+fÒ kÕ+K´yê<ä+ ne⁄‘·T+~>∑<ë! (áX¯«s¡T&ÉT
b˛‘ê&ÉT>∑<ë. kÕ+K´+ ìØX¯«s¡+ ø£<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) düe÷:` ø±<äT. áX¯«s¡T&ÉT
˝Ò≈£î+&É>± πøe\+ ne´ø£ÔeTT dü«‘·+Á‘·eTT>± »>∑q÷à\eTì y˚TeTT #Ó|üŒ˝Ò<äT.
ÁãVü≤àj·T+<äT Äs√|æ‘e· TsTTq kÕuÛ≤düeTsTTq ne´ø£eÔ TT (e÷j·T) »>∑‘T· ≈Ô î£ eT÷\eTT.
˝Ò < ë ne´ø£ Ô e TTq+<ä T Á|ü ‹ _+_+∫q ÁãVü ≤ ày˚ T »>∑ q ÷à\eTT. nj· ÷ ´!
ªªdü<e˚ k˛y˚T´<äeTÁ>∑ Äd”‘µY µ nH˚ yêø£´+˝À »>∑q÷à\eTT ÁãVü≤ày˚T nì ªdü‘µY X¯ãe› TT#˚
#Ó|üŒã&ç+~ ` ì»y˚T. #Ó|üŒ˙j·T+&ç. nsTTHê X¯ó<ä∆ÁãVü≤à+ »>∑q÷à\+ ø±<äT.
ne´ø£ÔdüVæ≤‘·eTsTTq~ ø±<äT. nsTT‘˚ ne´ø£Ô+˝ÀøÏ Á|ü‹_+_+∫q ÁãVü≤à+ ª@ø£+,
Äq+<ä+µ nì m˝≤ ne⁄‘·T+<ä+{≤sê? ` ne⁄‘·T+~. ne´ø£Ô+ ÁãVü≤àX¯øÏÔ ø£qTø£
ÁãVü≤à_Ûqï+>± <ëìì |ü]>∑D+Ï #·eTT. ˝Àø£+˝À n–ï, <ëì X¯øìÔÏ $&ç>± |ü]>∑D+Ï #·eTT
ø£<ë! ˝Ò<Tä . ne´ø±Ôìï ø=+<ä] eT‘·+˝À ˝≤>± ` _Ûqï‘·‘«Ô· +>± |ü]>∑D<Ï ë›+. nsTTHê
n~ $T<∏´ä ø£qTø£ ÁãVü≤à_Ûqï+>± <ëìøÏ ndæ‘Ô «· + ˝Ò<Tä . Äø±X¯+˝À ˙\‘·«+ $T<∏´ä .
ø£qTø£H˚ Äø±X¯+ s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·eTH˚ XÊg+ #Ó|⁄ü +Ô ~. ne´ø£+Ô ˝À HêeTs¡÷|ü$uÛ≤>∑+ ≈£î<äs<¡ Tä .
n~ dü÷ø£Î <äX¯˝Àì~. ªªe´ø£Ô+ø±ì~µµ Á|üfi¯j·Tø±\ >√#·s¡eTsTTq n∫‘Y nq>±
»&ÉÁ<äe´+. n<˚ dü÷˝ú ≤edü˝ú À HêeTs¡÷|üeTT\T>± $&çe&ÉT‘·T+~. (n+&É+ <ä>sZ∑ ¡ qT+&ç
ns¡“≈¤ î£ ì<ëø± »]π> düèwæº Áø£eT+ e+{Ï dæ‹ú Ç~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) e´ø£eÔ Te⁄‘·T+~.
Á|ü|+ü #·ø±\+˝À >√#·se¡ TsTT ª»>∑‘T· µÔ ne⁄‘·Tqï~. –+» #Ó≥sº TTq≥T¢ ne´ø£+Ô Á|ü|+ü #·+
ne⁄‘·T+~. »>∑‘·TÔ ªn∫‘Yµ Á<äe´+. ø£qTø£ <ëì ñbÕ<ëqø±s¡D+ >∑÷&Ü ªn∫‘Yµ
»&ÉÁ<äe´eTsTT ñ+&Ü*. ∫‘Y R C≤„qÁ<äe´+ Á|ü|+ü #· ø±s¡D+ ø±sê<äT. ø±s¡´ø±s¡D≤\T
düe÷q \ø£Då ≤\T >∑\<Ó’ ñ+&Ü*. eT{Ϻ ` ≈£î+&É, ã+>±s¡+ ` >=\TdüT yÓTTˆˆ yê{Ï
j·T+<äT á düe÷q \ø£Då + ø£qã&ÉT‘·T+~. Ç<ä+‘ê |ü]D$T+#˚ ñbÕ<ëq ø±s¡D+
$wüjT· + ˝À #ÓbÕŒ+. ÁãVü≤à+ $es√ÔbÕ<ëq+. »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+#˚~ ø±<äT. ø£qTø£
á ø±s¡´ø±s¡D≤\≈£î düe÷q \ø£Då ≤\T+&Ée\dæq |üì˝Ò<Tä . düsêŒìøÏ s¡Ee® ⁄ n≥Te+{Ï
ø±s¡Dy˚T. n+<äTe\q ∫Á<ä÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ e\q n∫Á<ä÷|üeTsTTq Á|ü|+ü #·+
sêe#·TÃqT. á dæ‹ú ˝À ˙e⁄ ÁãVü≤ày˚T »>∑‘T· ≈Ô î£ |ü]D$T+#˚ ñbÕ<ëq ø±s¡DeT+{Ï$.
(eT{Ϻ ≈£î+&É>± |ü]D$T+#˚ ñbÕ<ëqø±s¡D+. Ç+<äT˝À ≈£î+&É˝À eT{Ϻ \ø£Då ≤\T+{≤sTT.
275 276 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
s¡Ee® ⁄ düsŒ¡ +>± ø£ì|æ+#˚ $es√ÔbÕ<ëq ø±s¡D+. Ç+<äT˝À s¡Ee® ⁄ #·∫ÃHê düsŒ¡ +˝À
ñ+&É<Tä . øπ e\+ b˛*ø£ ñ+≥T+~. n+‘˚ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø±s¡´eTsTTq Á|ü|+ü #·+
»&É+. <äT'K+. ø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤à dü∫Ã<ëq+<ä+ n+≥T+{≤e⁄. Ç~ yê´Vü≤‘·yê<ä+
ø±<ë! nj·÷´! n#·Ã+ ÁãVü≤à+ ø±s¡DeTì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Á|üøè£ ‹ $•wüeº TsTTq
ÁãVü≤ày˚T ø±s¡DeTì #ÓbÕŒ+. n+<äTe\q Á|ü|+ü #·+ »&É+ ø±e#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:`
nsTT‘˚ X¯ó<ä∆ÁãVü≤à »>∑‘·TÔ≈£î |ü]D≤eTs¡÷|üeTsTTq ñbÕ<ëqø±s¡D+ ø±<äì
‘·eTs¡+^ø£]kÕÔsê? ne⁄q+fÒ n<Ó«’ ‘·T\+ >¬ *∫q≥T¢— n+^ø£]+#·øb£ ˛‘˚ #·÷|æ+∫q
<√wü+ m˝≤ b˛‘·T+~? ø£qTø£ HêeTs¡÷|ü $uÛ≤>±ìøÏ ≈£î<äsì¡ ø±s¡D≤edü>ú ±ì, ≈£î~]q
ø±sê´edü>ú ±ì ne´ø£eÔ TsTTq »>∑Å<y›ä ê´ìπø. ∫‘·T≈Ô î£ ø±<äT. n<˚ ÁãVü≤àeTT. n<˚ ª@ø£+µ
nì y˚<yä êø£´+˝À ñqï~. yêdüeÔ eTsTTq ndü\sTTq ªª@ø£‘«· +µµ X¯ó<äC∆ ≤„qs¡÷|üeTsTTq
ÁãVü≤à<˚ø<£ ë! Bì‘√ ªªdü<e˚ `µµ nqï<˚ ø±s¡Dyêø£´+, @ø£yT˚ e nqï~ ø±s¡Dyêø£´+
ø±<äT. uÀ<Ûøä y£ êø£´y˚T ` ø£qTø£ ø±s¡Dyêø£´+˝À X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à Á|ü‹bÕ<äq m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+<äqï
X¯+ø£≈î£ düe÷<Ûëq+ e∫Ã+~. ªª‘·<<∆˚ +ä ‘·sΩ´¡ yê´ø£è‘·e÷d”‘HÔ· êïeTs¡÷bÕuÛ≤´+ yê´ÁøÏjT· ‘˚µµ
(Ç~ nHê´ø£è‘·+>± ñ+&ÓqT. n~ HêeTs¡÷bÕ\‘√ yê´ø£è‘·eTjÓT´qT) nqT eTiÀ ÁX¯ó
‹e\q >∑÷&Ü n<˚ ns¡+ú edüT+Ô <äì. #Ó|Œæ q e÷≥>∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . Ä ÁX¯ó‘·´s¡eú TT
>∑÷&Ü H˚qT #Ó|Œæ q<ëì˝ÀH˚ ø£\TdüT+Ô ~. #·÷ˆˆ HêeTs¡÷|üeTT\qT düèwækº ÕÔqì (HêeTs¡÷ù|
yê´ø£sy¡ êDÏ) nì dü+ø£*Œ+∫ HêeTs¡÷|üeTT\qT yê´ø£]+∫q edüTeÔ ⁄ HêeTs¡÷|üeTT\T
bı+~q edüTeÔ ⁄ ø£qï y˚ss¡ TTq<ë? ø±<ë? y˚s+¡ fÒ, HêeTs¡÷|üeTT\T bı+~q edüTeÔ ⁄
HêeTs¡÷|üÁbÕ|æøÔ Ï eTT+<äT HêeTs¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·+>±H˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£ n<˚ nyê´ø£è‘·+.
n<˚ ÁãVü≤à+ #˚‘· yê´ø£è‘·eTsTTq~. düèwæøº Ï eTT+<äT>∑÷&Ü »>∑‘T· Ô nyê´ø£è‘·+ >±H˚
ñqï~. n<˚ #Ó|Œæ +~ ô|’ ÁX¯ó‹. ‘·<<∆˚ +ä ‘·]Ω ` nyê´ø£è‘·e÷d”‘µY µ nì. nq>± düèwæøº Ï
eTT+B »>∑‘T· Ô nyê´ø£è‘·+>±H˚ ñqï<äì ns¡+ú . Ä nyê´ø£è‘· |ü<ës¡eú TT ne´ø£yÔ T˚
(e÷j·T). HêeTs¡÷bÕ\T>± e´ø£+Ô ø±˝Ò<Tä ø£qTø£ ne´ø£+Ô . ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq ne´ø£Ô `
nyê´ø£è‘· edüTÔy˚ Á|ü|ü+#· eT÷\eTT. ÁãVü≤à+ø±<äT. ø£qTø£ á ÁX¯ó‹e\q
ª»>∑‘T· ÁÔ ãVü≤à|ü]D≤eT+µ nì ìs¡÷|æ+#·≥+ ªkÕ<Û´ä +µ ø±<äT.
Çø£ ~«rj·T|üø+å£ ˝À y˚sT¡ ø±<ä+fÒ ø£sèÔ¡ ø£sà¡ $s√<Û+ä edüT+Ô ~. yê´ø£sD¡ + /
düèwæ+º #·≥+ nH˚ ÁøÏjT· ≈£î ø£sÔ¡ ÁãVü≤ày˚T / ø£sà¡ ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘·T+~. nj·÷´! n˝≤ø±e≥+
y˚<dä eü Tà‘·yT˚ . ªªÄ‘êàqy˚Tyê ≈£îs¡T‘·µµ, nì ÁX¯ó‹. ªªÄ‘·àH˚´yê‘·à Hê‘êàq+ düè»dü´edæ
Vü≤+dæ#µ· µ nì düà è‹ e\q ÁãVü≤ày˚T ‘·qqT HêeTs¡÷|üeTT\‘√ düèõ+∫ø=qï<äì
‘Ó\TdüTÔqï~. düe÷:` n»eTT ne´j·TeTT, nq+‘·eTT, ì‘·´eTT |üs¡eT÷ nsTTq
155
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 277
ÁãVü≤àeTTq≈£î »qàdæ‹ú \j·TeTT\T+&Ée⁄. ‘·qqT+&ç ‘·H˚ |ü⁄≥º&+É nH˚~ $s¡T<ä+∆ . ‘·q
»qàø£qï eTT+<äT ‘·H˚ ñ+&É&TÉ ø£qTø£ n~ ndü+ã<äy∆ ê<äeTT. Bìe\q uÖ<ë∆<Tä \
øÏwüºeTsTTq ªªdü«uÛ≤eø±s¡Dyê<äeTTµµ K+&ç‘·eTsTTq~. n˝≤H˚ ‘·q HêX¯HêìøÏ ‘·H˚
ø±s¡DeTsTT #˚dæø=q≥+ ndü+uÛÑey˚T. dü«HêX¯ düeTj·T+˝À #·+|ü⁄ø√{≤ìøÏ ‘·H˚
ñ+&É&TÉ . Ç<ä+‘ê ªe÷j·Tµ n+fÒH˚ Á|ü‹ Çã“+~øÏ |ü]Vü‰sê\T+{≤sTT. e÷j·Te\qH˚.
ì‘·´+, n»+, nq+‘·+, ne´j·T+, ∫HêàÁ‘·+, X¯ó<ä+∆ , ãT<ä+∆ , Äq+<äs÷¡ |ü+, @ø£+
nsTTq ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü n+<äT≈£î _Ûqï+>± »>∑Á<ä÷|ü+>± uÛ≤dædüTÔqï~ ` Äø±X¯+
˙\es¡+í >± uÛ≤dæ+∫q≥T¢. ø£qTø£ ÁãVü≤à nyê´ø£è‘·eTsTTq ne´ø£+Ô ø£qï _Ûqï+>±H˚
ñ+&ç <ëìì HêeTs¡÷bÕ\‘√ yê´ø£]düTqÔ ï~. n+‘˚‘|· Œü ÁãVü≤à+ ‘·qqT ‘·H˚ n˝≤
#˚j·T&É+ ˝Ò<äT. @~ @eTsTTHê düπs ÁãVü≤àeTTH˚ ÁãVü≤à+ yê´ø£]düTÔ+<äì MTø£+‘·
<äTsêÁ>∑V≤ü eTsTT‘˚, nyê´ø£è‘·eTsTTq ne´ø√ÔbÕ~Û˝À qTqï ÁãVü≤à yê´ø£è‘·Á|üøè£ ‹ s¡÷|ü
` ñbÕ~Û>\∑ <äsTTq<äì #Ó|Œü +&ç. nj·÷´! y˚TeT˝≤π> #Ó|⁄ü HÔ êï+. dü÷ø£Î∫<ä∫~«•wüeº TsTTq
ÁãVü≤à+ dü÷\ú ∫<ä∫~«•wüeº TsTT+<ä+≥THêïeTT ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ
ñbÕ~Ûj˚T (ne´ø£Ô+) |üPs¡«+ nyê´ø£è‘·+>± ñqï~. (dü÷ø£Î+ n+fÒ nyê´ø£è‘·+
ne´ø£+Ô ) n<˚ ` ne´ø£yÔ T˚ ` e´ø£eÔ TsTT dü÷\ú ∫<ä∫‘·T\Ô T>± e÷]+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+
Á|ü|+ü #êìøÏ |ü]D≤eTe+‘· eTsTTq ªªñbÕ<ëqø±s¡D+µµ ø±<äT.
ªªn~«rj·T+µµ e<ä› düT<äsÙ¡ qeT‘· ìsêø£sD¡ yéT
ªªn~«rj·T+µµ n+fÒ ªªeTs√ ì$T‘·+Ô ˝Òøb£ ˛e&É+µµ nì düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\T
#Ó|Œæ q e÷≥ nj·TTø£eÔ TT. Ç‘·s¡ ì$T‘·eÔ TT\sTTq ø±\+, n<äèwü+º yÓTTˆˆ ñHêïsTT
ø£<ë? ª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ `µ nq≥+ e\q ÁãVü≤ày˚T ì$T‘·,Ô ñbÕ<ëq ø±s¡D+ `
nsTT+<äqsê<äT. ÁãVü≤ày˚T ñbÕ<ëq ø±s¡DeTT nqïyê<äeTT Á|ü‘·´]úø£è‘·eTT.
ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·eTsTTq ÁãVü≤à »>∑‘·ÿs¡Ô ø±sê<äT. X¯ + ø£ s ê#ês¡ T ´\yês¡ T >∑÷&Ü
ì$T‘√ÔbÕ<ëqeTT>± ˇø£ edüTeÔ ⁄qï<äì (n_Ûqïì$T‘êÔbÕ<ëq yê<ä+) #ÓbÕŒs¡T ø£<ë"
n+fÒ, e÷j·÷ $•wüeº TsTTq áX¯«s¡T&ÉH˚ dü>T∑ DÁãVü≤ày˚T »>∑‘T· ≈Ô î£ ñbÕ<ëq+, ì$T‘·+Ô
nì #ÓbÕŒs¡T. X¯ó<ä∆ÁãVü≤àeTTqT >∑÷]à #Ó|üŒ˝Ò<äT. ˝Ò<ë, e÷j·Te\qH˚ ÁãVü≤à+
ñbÕ<ëq+, ì$T‘·+Ô ne⁄‘·T+~. yêdüeÔ +>± ø±<äT. ÁãVü≤à+ »>∑‘T· ≈Ô î£ $es√ÔbÕ<ëqy˚T.
|ü]D$T+#˚ ñbÕ<ëq (eT{Ϻ ` ≈£î+&É) ø±s¡D+ ø±<äì ìs¡÷|æ+#êeTT. ø£qTø£
e÷j·Te\q ÁãVü≤à+ »>∑‘T· ≈Ô î£ ªª$es√ÔbÕ<ëq+µµ ø±e{≤ìøÏ ªªe÷j·Tµµ ñqï~. ø£qTø£
ªªn~«rj·T+µµ n+fÒ ªeTs√ ì$T‘·+Ô ˝Òì~µ nì ns¡+ú m˝≤ #Ó|Œü &É+. ô|>’ ± ªn∫‘Yµ
n+fÒ ne´ø£Ôy˚T. n<˚ »>∑‘·TÔ≈£î bÕ<ëq ø±s¡DeTT. áX¯«s¡T&ÉH˚ ÁãVü≤à+ n+<äT≈£î
156
278 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ì$T‘·+Ô e÷Á‘·yT˚ . ne´ø£+Ô »&É+ ø£qTø£ ` eT{Ϻ ≈£î+&É>± e÷s¡{≤ìøÏ ≈£îeTà] ì$T‘·+Ô
nsTTq≥T¢ ` áX¯«s¡T&ÉT ì$T‘·øÔ ±s¡DeTsTTHê&ÉT. ø£qTø£ ne´ø£+Ô ñbÕ<ëqø±s¡D+,
áX¯«s¡T&ÉT ì$T‘·Ôø±s¡D+ ≈£qTø£ ªªn_Ûqïì$T‘√ÔbÕ<ëqø±s¡DeTìµµ #Ó|üŒ≥+ ˙≈£î
≈£î<äs<¡ Tä . ˙eT‘·+˝À (yÓw’ eíü +) Á|üøè£ ‹ y˚sT¡ áX¯«s¡T&ÉT y˚sT¡ . e÷ eT‘·+˝À (X¯+ø£s)¡
Á|üø£è‹‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤ày˚T áX¯«s¡T&ÉT ø£qTø£ ªªn_Ûqïì$T‘√ÔbÕ<ëq+µµ nH˚ e÷≥
dæ~∆düTÔ+~. ø£qTø£ ªª@ø£+, @e, n~«rj·T+µµ nqï eT÷&ÉT |ü<ë\T uÛÒ<äÁ‘·j·÷ìï
K+&çdTü +Ô <äì ìX¯Ãj·TeTT.
ªªø±s¡Dyêø£´+, <ëì ns¡+ú $wüjT· +˝À sêe÷qT»eT‘· ìsêø£sD¡ eTTµµ
sêe÷qT»eT‘·eTT˝À ª@ø£+µ n+fÒ ÁãVü≤ày˚T ñbÕ<ëqø±s¡DeTì, ªn~«rj·T+µ
n+fÒ ÁãVü≤ày˚T ì$T‘·Ô ø±s¡DeTì, ª@eµ nH˚ |ü<+ä e´s¡eú Tì ‘˚\T‘·T+~. nj·÷´!
e÷eT‘·+˝À ª@eµ e´s¡+ú ø±<äT. HêeTs¡÷|ü $uÛ≤>∑ s¡V≤æ ‘·eTsTT ø±s¡D≤edü˝ú À ($‘·qÔ +
˝≤>±) ñqï ÁãVü≤àeTT nì ª@eµ ≈£î ns¡eú TT. ` düe÷:` ª@ø£+µ nqï|ü<+ä ‘√H˚ Ä
ns¡+ú e∫Ã+~. nj·÷´! yÓ’X‚wæø±<äT\eT‘·+˝À Äø±X¯+ yÓTTˆˆ ì‘·´|ü<ësêú\T. n$
>∑÷&Ü Á|ü\j·TeTe⁄‘êj·Tì, πøe\+ ÁãVü≤ày˚T $T>∑T\T‘·T+<äì #Ó|üŒ&Éy˚T ª@eµ ≈£î
\ø£´å + ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ MT eT‘·+˝À ì‘·´eTsTTq Á|üøè£ ‹ ø±˝≤<äT\T >∑÷&Ü
Á|ü\j·TeTe⁄‘êj·Tì ªª@eµµ ≈£î ns¡ú+ #Ó|üŒ+&ç. nj·÷´! Ç~ ø±s¡Dyêø£´+ ø£qTø£
ø£sD¡ ≤edüú ˝À ne´ø±Ô<Tä \T+&Ü* ø£qTø£ n$ ˝Òeì ª@eµ ø±s¡D+ #Ó|Œü <äT ` düe÷:`
ª@ø£yT˚ eµ nqï yêø£´y˚T ø±s¡Dyêø£´+ ø±<äT. ø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕìï uÀ~Û+#˚
yêø£´eTT. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ne´ø£yÔ T˚ ø±s¡Dyêø£´+˝À ns¡eú Tì
#Óù|Ô n|ü⁄&Ü yêø£´eTT ne´ø£dÔ «ü s¡÷bÕìï uÀ~Û+#˚<eä ⁄‘·T+~ >±ì ÁãVü≤àdü«s¡÷|üuÀ<Ûøä y£ TÓ ˝≤
ne⁄‘·T+~? ` düe÷:` ªÁãVü≤ൠnì Ä yêø£´+˝ÀH˚ nø£ås¡X¯' ñ+~ ø£<ë! nø£ÿ&É
ÁãVü≤àX¯ãe› TT Á|üøè£ ‹ yê#·øe£ TT. ªªeTeTjÓ÷ìs¡àVü≤Å<“ä Vü≤൵ nì ^‘·˝À eTVü≤‘·TqÔ T nq>±
ne´ø±Ôìï ÁãVü≤à+>± #ÓbÕŒs¡T ø£<ë! ` düe÷:` ÁãVü≤àX¯ã›+ ÁãVü≤à|üs¡+ ø±<äq&É+
n|üV‰ü kÕdüŒ<ä+. ^‘·˝À dü+<äsꓤìïã{Ϻ e÷Á‘·yT˚ eTVü≤‘·TqÔ T ÁãVü≤à (nq>± $düèÔ ‘·+)
nì #ÓbÕŒs¡T. Ç+‘˚>±ø£, b˛˙, MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ ne´ø£Ô dü«s¡÷bÕìï uÀ~Û+#˚ yêø£´eTH˚
nqTø=Hêï e÷≈£î qwü+º ˝Ò<Tä . e´ø±Ôe´ø£eÔ TT\T s¬ +&É÷ dü«s¡÷|üØ‘ê´ ÁãVü≤àeTT˝Ò ø£qTø£
yÓTT‘·+Ô yêø£´+ ÁãVü≤à |üse¡ Te⁄‘·T+~. ø£*Œ‘·eTsTTq <ëì dü«s¡÷|ü‘‘· «Ô· + n~ÛcÕ˜qy˚T
ø£ < ë! ÁãVü ≤ àj· T +<ä T e´ø±Ô e ´ø£ Ô e TT\T ø£ * Œ+|ü ã &ç H êsTT. ø£ q Tø£ H ˚ »>∑ ‘ · T Ô ≈ £ î
|ü]D≤eTo\eTsTTq ñbÕ<ëq ø±s¡D+>± »>∑‘êÿs¡DeTsTTq Á|üø£è‹øÏ >∑÷&Ü
$es√ÔbÕ<ëq+ ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ ÁãVü≤àj˚T |üse¡ Tø±s¡DeTT. n~ »>∑‘êÿs¡D ø±s¡D+.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
(m&Ü]ì ÁãVü≤à+ n+<ëeTT. n+<äT ø£qã&˚ m+&Ée÷$ Á|üøè£ ‹ ` n+<äT˝À ø£qã&˚
»\‘·s+¡ >±\T $ø£è‹ ˝Ò<ë »>∑‘T· .Ô n˝≤H˚ s¡Ee® ⁄ ÁãVü≤à+. düsŒ¡ + ` Á|üøè£ ‹. <ëì
#·\q+, ø±≥T y˚jT· ≥+ e+{Ï ÁuÛ≤+‘·T\T »>∑‘T· Ô ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) »>∑‘ÿ· s¡Ô Væ≤s¡D´>∑sT¡ “¤&TÉ .
|üse¡ Tø£sÔ¡ Hêsêj·TDT&Éì MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢. |üse¡ Tø±s¡D+ ø£qTø£ ªdü‘µY n+fÒ ÁãVü≤ày˚T.
ne´ø£+Ô ø±<äT. |üse¡ Tø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤àeTT @ø£+ yÓTTˆˆ ne⁄‘·T+~. e´ø£Ô (dü÷\ú
düèwæ)º eTTq≈£î ñbÕ<ëqeTsTTq ne´ø£eÔ TTqT (dü÷ø£Î Á|üøè£ ‹) n<Ûë´dü #˚jT· T≥≈£î
eTT+<äT ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<˚~j·TTqT ˝Ò<äT>∑<ë! ø±>± ªª@ø£y˚Teµµ nqï yêø£´eTT
ø±s¡Dyêø£´eTsTTqqT uÛ<Ò Áä ‘·jT· ìyês¡øe£ TT ø±e{≤ìøÏ nπø|å Dü ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ne´ø±Ô<ëÛ ´dü nHê~ ø£qTø£ ªª<ëìø£qï eTT+<äTµµ nqïe÷≥ ‘·|ü .
düe÷:` ø±\ ìs¡j í T· + ˝Ò<Tä ø£qTø£ nHê~ nHêïeTT. n+‘˚ >±ì |ü⁄≥º˝<Ò ìä ø±<äT. á
|üø+å£ ˝À >∑÷&Ü ªªdü<e˚ `µµ nqT yêø£´+˝À ªªÇ<ä+µµ nqT |ü<eä TT e´ø£eÔ TT ne´ø£eÔ TT
nsTTq ¬s+&ÉT s¡ø±\ ªn∫‘Yµ nq>± »&É Á|üø£è‹ Á<äe´eTTqT #Ó|üqT. Ç+<äT˝À
e´ø£ Ô + Á|ü | ü + #· ø ±\+˝À~. ne´ø£ Ô + Á|ü \ j· T ø±\+˝À~. nj· ÷ ´! ªÁãVü ≤ à+µ
»>∑‘T· ≈Ô î£ bÕ<ëq+ ø±ø£b˛‘˚ ªªãVüQkÕ´+µµ nqï e÷≥≈£î (H˚qT ãVüQ$<Ûë\T>± njÓT´<äqT
>±ø£) ns¡yú T˚ $T? ` düe÷:` ªãVüQkÕ´+µ nqï sT÷ yê+#Û· |üsÁ¡ ãVü≤à~ ø±<äT. nø£ÿ&É
dü+ø£˝≤Œ˝Ò ñ+&Ée⁄. e÷j·÷ $•wüß&º sÉ TTq áX¯«s¡Tìπø sT÷ dü+ø£\Œ+ ø£\T>∑T‘·T+~.
áj·Tqj˚T »>∑<Tä bÕ<ëq ø±s¡D+, »>∑ìï$T‘·eÔ TT. Ç~ e÷eT‘·yT˚ . ‘·q≈£îbÕ~Û nsTTq
e÷j·Tj·T+<äT »>∑Á<ä÷|ü |ü]D≤e÷ìøÏ ùV≤‘·TesTT Äj·Tq »>∑ìï$T‘·Ô ø±s¡DeTe⁄‘ê&ÉT.
e÷j·Tj˚T »>∑Á<ä÷|ü+>± |ü]D$TdüT+Ô ~. e÷j·÷dæ‘ú T· &ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü n˝≤
|ü ] D$T+∫q≥T¢ (»\#· + Á<ä Hê´j· T +˝À) ø£ q ã&É T ‘ê&É T . ø£ q Tø£ áX¯ « s¡ T &É T
»>∑‘·TÔ≈£îbÕ<ëq ø±s¡DeTT ne⁄‘ê&ÉT. Ç+‘Ó+<äT≈£î, ‘·eTs¡T ‘·eT eT‘·+˝À
ªªø£˝≤´D>∑TDjÓ÷>±ìïµµ ÁãVü≤àeTTq≈£î #ÓbÕŒs¡T. ne˙ï y˚TeTT áX¯«s¡Tq≈£î
(e÷j·÷X¯ã\ÁãVü≤à+) #ÓbÕÔ+. ø£qTø£ e÷≈£î Ç{Ϻ nqT|ü|‹ü Ô ˝Ò<Tä . ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTTqT
MTs¡+^ø£]+#·˝Ò<äT ø£qTø£ MTø£~ ªªq÷´q‘·µµ. Çø£ ªJy˚Hê‘·àHêµ nqï<ëì˝À
JeX¯Øs¡T&ÉsTTq H˚qT nì #Ó|Œæ q ns¡+ú ‘·|ü . Jy˚X«¯ s¡T\T X¯Øs¡ X¯Ø] dü+ã+<Û+ä
>∑\yês¡T >±<äT. ô|>’ ± ªªJy˚qµµ n+fÒ JeX¯Øs¡+` nH˚ ns¡+ú sê<äT. \ø£Då ≤eè‹Ô ˝À
#Ó|üŒe#·TÃqT. ø£qTø£ Ä ns¡ú+ j·Tø£Ô+ ø±<äT. ªªdæ+ùV≤quÛÑ÷‘ê«ãVü≤y√ eTj·÷‘êÔ'µµ
(nq>± H˚qT dæ+Vü≤+>± #ê˝≤eT+~ì ‹ìy˚d‹æ ì) nqï#√≥ dæ+Vü‰ìï nsTTq H˚qT
(dæ+Vü‰‘·àuÛ÷Ñ ‘˚q) nì ns¡+ú . ªeTqTùw´DeTj·÷µ nqï#√≥ ªªeTqTwüß´&ÉqsTTq H˚qTµµ
nì ns¡+ú . Ç<˚ <˚V‰ü ‘·à\ eT<Û´ä n<Ûë´dü e\q ‘êH˚ dæ+Vü≤+ nsTTq≥T¢ uÛ≤eq. n+‘˚
279 280 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>±ì ªªdæ+ùV≤qµµ n+fÒ dæ+Vü≤eTTjÓTTø£ÿ X¯Øs¡+‘√ nì ns¡+ú sê<äT. ‘·q X¯Øs¡eTsTTq
Je⁄ìj·T+<äT ª‘êqTµ nH˚ ãT~∆ ÁuÛ≤+‹>∑<ë! n{Ϻ ÁuÛ≤+‹ áX¯«s¡TìøÏ ø£\>∑<Tä >∑<ë!
áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ E„&TÉ >∑<ë! nj·÷´! n+<äTøπ áX¯«s¡Tq≈£î Je⁄ìj·T+<äT ªªH˚qTµµ nqT
uÛ≤eq ˝Ò<ìä , Je⁄&˚ Äj·Tq X¯Øs¡eTì y˚TeTT ns¡+ú #ÓbÕŒ+. ` düe÷:` nsTT‘˚ MTs¡T
ªªdæ+ùV≤quÛ÷Ñ ‘ê«`µµ nH˚ yêø£´+ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü sê<äT. ô|>’ ± Je⁄&ûX«¯ s¡ X¯Øs¡yT˚
‘·|Œü áX¯«s¡T&ÉT ø±ø£b˛‘˚ nDTdü«s¡÷|ü⁄\sTTq Je⁄\T @ #√≥TqT ÄÁø£$T+#ês√ Ä
#√≥¢˝À áX¯«s¡T&ÉT ˝Ò&ìÉ #ÓbÕŒ*. áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ yê´|ü⁄&Ô qÉ ï uÛ≤eq nã<ä+∆ ne⁄‘·T+~.
eTiÏjT· T, Je⁄ì˝À|ü\ ñ+&É≥+ e\q áX¯«s¡Tq≈£î Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTsTT‘˚, áX¯«s¡Tì
˝À|ü\ ñ+&É≥+ e\q Je⁄q≈£î áX¯«s¡T&ÉT X¯Øs¡+ ø±yê*. ãj·T≥ ˝À|ü\ áX¯«s¡T&˚
ñqï≥T¢ ÁX¯ó‹ ªªn+‘·s¡“Væ≤X¯Ã‘·‘·‡s¡«+ yê´|ü´Hêsêj·TDdæú‡‘·'µµ nì #˚‘H· ê#˚‘q· eTT˝À
˝À|ü\ ãj·T≥ áX¯«s¡T&ÉTqïfÒ¢ (Äø±X¯+˝≤>± ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ô|>’ ± nej·Tes¡V≤æ ‘·
eTsTTq nDT|ü]e÷DT&ÉsTTq Je⁄q≈£î ˝À|ü\ (˝À|ü\ ` ãj·T≥ ` Ç~>∑÷&Ü nej·Te
eTTqïfÒ¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) áX¯«s¡T&ÉT+&É≥+ kÕ<Ûä´+ø±<äT. nej·Te s¡Væ≤‘·eTsTTq
edüTÔe⁄˝À neø±X¯+ ñ+&É<äT. nej·Tes¡Væ≤‘·eTsTTq Äø±X¯+˝À neø±X¯eTTqï~
>∑<ë nqe#·Tà ` ø±ì ` >∑>∑q+ Ä~ >∑\~>∑qTø£ n~ kÕej·Tey˚T. nj·÷´!
nej·Tes¡Væ≤‘·+˝À >∑÷&Ü áX¯«s¡T&ÉT yê´|æ+#·>∑\&É+{≤sê? n~ Á|ü‘·´øå±qTuÛÑe
$s¡T<ä∆+. ˝Àø£+˝À kÕej·Te edüTÔe⁄\+<˚ Ç{Ϻ yê´|æÔ ñ+≥T+~. nj·÷´!
ªªj· T kÕ´‘êàX¯ Ø s¡ + `µµ nì ÁX¯ ó ‹ #Ó | æ Œ +~ >∑ q Tø£ y˚ T eTT #Ó b ÕŒeT+{≤sê?
ªªn+<Û√eTDÏeT$+<䑵· µ ªªÁ>∑T&çy¶ ê&ÉT eTDÏì #·÷#ÓqTµµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ Hê ÄyÓ÷<äj÷Ó >∑´+
ø±<äT. ndü+uÛeÑ + ø£<ë? ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q ªÄ‘·àµ X¯ãe› TTq≈£î ªãT~∆µ nì ns¡eú TT. ø£qTø£H˚
eTi=ø£ bÕsƒ+¡ ˝À ªªj·T Ä‘·àì ‹wü̃Hé, jÓ÷ $C≤„H˚ ‹wü̃Héµµ nì ñqï~. Ç+<ä* ªªÄ‘·à,
$C≤„qµµ |ü<ë\≈£î ªJe⁄&ÉTµ nH˚ ns¡eú Tì |ü≥Tº<\ä sTT‘˚ Ä Je⁄&ÉT kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡
eTsTTq Á|üe÷‘· ‘·|Œü eTi=ø£ ªì‘·´µ Je⁄&ÉT ø±<äT. <ëì˝À|ü\ ≈£L≥düT&ú sÉ TTq ªÄ‘·àµ
ñ+&É≥+ dü+uÛeÑ y˚T. n+‘·'ø£sD¡ +˝ÀøÏ #˚]q #Ó‘’ q· ´+˝À X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´+ ñ+&Ée#·TÃqT.
kÕuÛ≤düeTsTTq n+‘·'ø£sD¡ +˝À X¯ó<ä#∆ ‘’Ó q· ´eTT+&Ée#·TÃqT. Bì‘√ Je⁄ì˝À|ü\ ˝≤>±
áX¯«s¡Tì ˝À|ü\qT #Ó’‘·q´eTT+≥T+~. e÷j·÷e∫äqï #Ó’‘·q´+˝À X¯ó<ä∆#Ó’‘·q´+
ñqï~ >∑<ë! ø£qTø£ Je⁄ìe˝… áX¯«s¡T&ÉTHêï #Ó‘’ q· ´eTsTTq ÁãVü≤à yê´|æÔ >∑\yê&˚.
(n+‘˚>±ø£ ∫<ä∫‘·T\Ô T áX¯«s¡T&ÉT nH˚ $•cÕº<«’Ó ‘·+˝À ∫<ä∫‘·T\Ô ˝À áX¯«s¡T&ÉT yê´|æ+#˚
neø±X¯+ ˝Ò<äT. yê{Ï ndæÔ‘·«+ ì‘·´+ dü‘·´+ ø£qTø£ Äj·Tq yê´|æÔ dü+≈£î∫‘·y˚T.
ø±j·T˝À –+»˝À |ü|ü ñqï≥T¢ e÷Á‘·yT˚ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
157
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 281
nj·÷´! ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´y˚T e÷j·÷e∫äqïeTsTT áX¯«s¡T&Ée⁄‘T· +~ ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚T
áX¯«s¡T&ÉT. ÁãVü≤àyê´|ü⁄&Ô TÉ ø±&ÉT ` düe÷:` nsTT‘˚ düsπ ! ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´y˚T n+‘·'ø£sD¡ +
˝À _+_‘·yTÓ Æ Je⁄&Ée⁄‘·T+~ ` nì ÁãVü≤ày˚T Je⁄&ÉT. ÁãVü≤àyê´|ü⁄&Ô TÉ >±&ÉT ` nì
>∑÷&Ü MTs¡T #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT ÁãVü≤àX¯Øs¡eTsTT‘˚ Je⁄&ÉTq÷ï ÁãVü≤à
X¯Øs¡yT˚ . (ndü\T áX¯«s¡Tq≈£î >±ì Je⁄q≈£î >±ì X¯Øs¡yTÓ +<äT≈£î? C≤„qdü«s¡÷|ü⁄\sTTq
M]øÏ ø£s#¡ s· D¡ ≤<ä´ej·Tyê\T ø±yê*. ÁøÏjT· \ø√dü+ ø±yê*. nsTT‘˚ n~ Je⁄ìø£edüs+¡ .
áX¯«s¡TìøÏ X¯Øs¡+‘√ nj˚T´ ÁøÏjT· ˝Ò$? Äj·Tq dü+ø£\Œdæ<Tä &∆ TÉ >∑<ë. ô|>’ ± X¯Øs¡eTsTTq
Je⁄ìøÏ ø£s#¡ s· D¡ ≤<äT\T+&Ée⁄. ø£qTø£ áX¯«s¡Xد s¡+ Je⁄&ÉT nq≥+˝À Á|üj÷Ó »q+
ø£qã&É<Tä ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) áX¯«s¡Tì j·T+<äT ÁãVü≤à uÛ≤eq e\q ÁãVü≤àX¯Øs¡T&ÉsTTq
Je⁄ì áX¯«s¡ X¯Øs¡Tì>± #ÓbÕÔeT+fÒ ` Je⁄ì j·T+<äT ÁãVü≤àuÛ≤eq‘√ ÁãVü≤àX¯Øs¡eTsTTq
áX¯«s¡Tì JeX¯Øs¡Tì>± #ÓbÕŒeTT. ø£\Œq˝À ‘˚&Ü ˝Ò<Tä >∑<ë! ªªáX¯«s¡d‡ü s¡«uÛ÷Ñ ‘êHê+
Vü≤è<˚›X‚s¡T®q‹wü̃‹µµ nqT ^‘êe#·q+ Á|üø±s¡+ áX¯«s¡T&˚ n+‘·sê´$T n+fÒ ` ø±<äT.
uÛ÷Ñ ‘·eTT\+fÒ ø±s¡´ø£sD¡ düeT÷Vü≤eTsTTq Ç+Á~j·÷<äT\T, áX¯«s¡T&É+fÒ Je⁄&ÉT `
nì ns¡úeTT. Á|ü‘·´>±‘·àj˚T, düs¡«uÛÑ÷‘ê+‘·s¡T&ÉT. n‘·&˚ áX¯«s¡T&ÉT. n‘·&ÉT
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\qT ` nj·TkÕÿ+‘·+, ˝ÀVü≤eTTqT Á‹|æŒq≥T¢ ` düeTdüuÔ ÷ÑÛ ‘·eTT\qT q&ÉT|ü⁄qT.
e÷j·Te\q n+‘ê ne⁄‘·T+~. e÷j·T |üse¡ ÷‘·àøπ ø±<äT Á|ü‘´· >±‘·à≈£L ñ+≥T+~.
|üs¡e÷‘·à ` Á|ü‘·´>±‘·à ˇø£ÿfÒ ø£qTø£. ãT~∆j·T+<äT Á|ü‹_+_+∫q |üs¡e÷‘·àj˚T
Á|ü‘´· >±‘·à. ø£qTø£ Je⁄&ûX«¯ s¡T&˚ >±ì áX¯«s¡ X¯Øs¡+ ø±<äT. (|ü|⁄ü Œ ` <ëìô|q’ bı≥Tº `
<ëìô|q’ ô|+≈£î. e÷$T&ç |ü+&ÉT ` ˝À|ü\ f…+ø£ ` n+<ä˝À J&ç ` ˝≤>± n∫‘·T,Ô
∫‘·TÔ áX¯«s¡T&É+{≤s¡T yÓw’ eíü +˝À. Ç+<äT˝À ô|’ |ü+&ÉT »&É+ n≥. f…+ø£ »&É+ ø±<ä≥.
m+‘·ei≈£î düeT+»dü+? J&çøÏ f…+ø£ e\q uÛÁÑ <ä‘,· ã+<Ûeä TT. áX¯«s¡TìøÏ JeX¯Øs¡+
e\q @$T{Ï Á|üj÷Ó »q+`? X¯Øs¡+ n+fÒ ªª»&É+µµ ø±yê*. m|üŒ{Ïøs£ TTHê b˛yê*.
ø±ì Je⁄&ÉT ì‘·´+, n\ŒC≤„ì ø±e≥+ @$T{À? ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) |üse¡ ÷‘·àj˚T ãT~∆˝À
Á|üy•˚ +∫ Je⁄&ÉsTTHê&ÉT. düs«¡ yê´|ü⁄&Ô sÉ TTq ãT~∆˝À ø=‘·>Ô ± Á|üy•˚ +#·≥y˚TeT+{≤sê?
Á|ü‹_+ãeTT>± sêe≥y˚T. ˝Ò<ë <ëì‘√ ø£*dæ (n$∫äqï+) b˛e&ÉyT˚ . ˝Ò<ë |üse¡ ÷‘·àqT
ãT~∆‘√ ‘ê<ë‘·à´+>± n<Ûë´dü #˚jT· ≥y˚T Äj·Tq ãT~∆˝À Á|üy•˚ +#·≥+. |üse¡ ÷‘·à≈£î
n<Ûë´dü @$T≥+{≤sê? ` n<˚ e÷j·T. ø£qTø£ Je⁄ì jÓTTø£ÿ ndü\sTTq dü«s¡÷|üeTT
dü∫Ã<ëq+<ä+. n<˚ ÁãVü≤àeTT n<˚ áX¯«s¡T&ÉT. ø£qTø£ ªªJe⁄ì ˝À|ü\ áX¯«s¡T&ÉTµµ nì
ˇø£ÿ#√≥ #Ó|Œæ q+‘· e÷Á‘êq Je⁄&ûX«¯ s¡ X¯Øs¡eTì ÁuÛeÑ T |ü&sÉ ê<äT. Je⁄&˚ áX¯«s¡T&ÉT.
ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ nqï y˚<ä yêø£´y˚T Á|üe÷DeTT.
158
282 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªX¯Øs¡yê#·ø£ X¯ãe› TT X¯Ø]<ëø± eTTU≤´s¡eú TT >∑\<˚µµ nì #Ó|Œæ q e÷≥ >∑÷&Ü
‘·ù|Œ. ªªnVü≤+ eTqTwü´'µµ nqï#√≥ Ä uÛ≤eq ÁuÛ≤+‹e\q e∫Ãq~. ø£qTø£ X¯Øs¡
yê#·øe£ TsTTq ªeTqTwü´µ X¯ãe› TT X¯Ø] nsTTq Ä‘·à≈£î eTTK´yê#·øe£ TT ø±<äT>∑<ë!
X¯Øs¡yê#·øe£ TsTTq X¯Øs¡, <˚V≤ü ø±j·T ‘·qT ` yÓTTˆˆ X¯u≤›˝ø… ÿ£ &ÉsTTHê X¯Øsêìï ‘·|Œü
Je⁄ì #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . <˚V≤ü >∑‘T· &ÉsTTq Je⁄ì <˚V≤æ , n+–, <˚V≤ü <Ûë], X¯Ø] ` nqï
|ü<ë\T #ÓbÕÔsTT. eTqTwü´, dæ+Vü≤, |üXó¯ ` yÓTTˆˆ C≤‘·T\qT #Óù|Œ$ X¯Øs¡yê#·ø±˝Ò
ø±e#·TÃqT. JeX¯ãe› TT X¯Øs¡yê#·ø+£ ø±<äT >∑<ë! Je⁄&ÉT X¯Øs¡<ëÛ ] ø±ì, X¯Øs¡eTT
ø±<äT. eTqTwü´‘ê«~ C≤‹ X¯Øsêìπø >±ì Je⁄q≈£î ø±<äT. Je‘·«C≤‹ ñ+fÒ Je⁄&Ü
C≤‹øÏ X¯Øs¡eTì #Ó|Œü e#·TÃqT. n{Ϻ C≤‹ ˝Ò<Tä . ˝Ò<+ä fÒ áX¯«s¡‘«· + >∑÷&Ü ˇø£ C≤‹
nqTø√e#·TÃ. áX¯«s¡ X¯ã+› >∑÷&Ü X¯Øs¡yê#·ø+£ nì ãTø±sTT+#· e#·TÃqT. ªC≤‹µ
n+fÒ |ü⁄≥Tºø£ nì ns¡+ú ø£qTø£ |ü⁄{Ïqº yêìπø, C≤‹. nEìøÏ ø±<äT. nEq≈£î C≤‹ `
nH˚~ nH√´q´$s¡T<ä∆ <Ûsä à¡ +. n#˚‘q· ‘·«+˝≤>± #˚‘q· ‘·«+ >∑÷&Ü C≤‹ nqsê<äT. n˝≤
nsTT‘˚ #˚‘q· ‘·«C≤‹ >∑\ áX¯«s¡T&ÉT n{Ϻ X¯Øs¡yT˚ ne⁄‘ê&ÉT. (eTqTwü´‘·«C≤‹ >∑\~
eTqTwü´ X¯Øs¡yT˚ ø£<ë! ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) áX¯«s¡T&ÉT #˚‘H· ê#˚‘q· _ÛqïeTsTTq eTs√s¡ø+£
n+{≤sê? ≈£î<äs¡<äT. ªª#˚‘·qX‚Ñ·HêHê+µµ nì ÁX¯ó‹. ô|’>± #˚‘·Hê#˚‘·q _Ûqï‘·«+
n+^ø£]+∫Hê nB ˇø£ C≤‹ nqe#·TÃ. ø=<äe˝Ò<Tä . ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT nqï X¯ã+› ˝≤>±
JeX¯ã›+ >∑÷&Ü X¯Øs¡yê#·ø£eTT ø±<äT. ªªdü Ä‘êà ‘·‘·Ô«eTdæµµ nqT ÁX¯ó‹yêø£´+
ªªdüeTdüÁÔ |ü|+ü #êìøÏ Äj·Tqj˚T Ä‘·à nì ˙e⁄ Ä Ä‘·àeì #Ó|Œæ +~ >∑qTø£ Ç<ä+‘ê
Ä‘·à≈£î X¯Øs¡yT˚ nqsê<äT. @eT+fÒ n~ MT eT‘êìπø $s¡T<ä+∆ . #·÷ˆˆ áX¯«s¡TìøÏ
»>∑‘÷· Ô X¯Øs¡yT˚ Je⁄&ÉT X¯Øs¡yT˚ . (Je⁄&ÉT ãìj·THé e+{Ïyê&ÉT, Á|üøè£ ‹ #=ø±ÿ e+{Ï~.
áX¯«s¡T&ÉT X¯Øs¡+ e+{Ïyê&ÉT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Je⁄&ÉT ÁãVü‰à‘·à≈£î&Éqï <ëìø£s¡ú+
ÁãVü≤àX¯Øs¡+ ø±e≥eTì MT eT‘·u≤Û e+ ø±ì n~ ≈£î<äs<¡ Tä . ªª‘·«+‘·<dä æ R ˙e⁄ n<˚
(Ä‘·ày˚) ne⁄‘·THêïe⁄µµ eTTK´+>± ‘Ó\TdüT+Ô fÒ <ëìï ø±<äq≥+ <√wü+. ª˙e⁄ n<˚µ
nqï<ëìøÏ ª˙yê‘·ì X¯Øsêì$µ nì $|üØ‘ês¡+ú #Ó|Œü sê<äT. nø£ÿ&É ªÄ‘·àµ X¯ãe› TT
dü«s¡÷|ü yê#·øy£ T˚ >±ì X¯Øs¡yê#·øe£ TT ø±<äT. ªª|òTü {≤ìøÏ eT{Ϻ Ä‘·àµµ n+fÒ eT{Ïøº Ï
|òTü ≥+ X¯Øs¡eTì ns¡+ú edüT+Ô <ë? |òTü {≤ìøÏ eT{Ϻ dü«s¡÷|üeTì ns¡+ú edüT+Ô ~. nj·÷´!
ªnVü≤+µ nì Ä‘·àH˚ |æ\TkÕÔ+. Ä‘·à X¯Øs¡<Ûë] ø£qTø£ ªÄ‘·àµ n+fÒ ªX¯Ø]µ nì
#ÓbÕŒ\+{≤πsyÓ÷ ` Ä˝≤ nsTT‘˚ nVü≤+ ` Ä‘·à ` n+fÒ Je⁄&ÉH˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ*.
n+‘˚>±ì ªX¯Ø]µ nì #Ó|Œü sê<äT. Je⁄&É+fÒ X¯Ø]j˚T >∑<ë ` n+{≤πsyÓ÷, nqsê<äT,
nHêï ªX¯Ø]µ nH˚ ns¡+ú ˝À Je⁄DÏí eTq+ Ä‘·à nq≥+ ˝Ò<Tä . ªª‘êqTµµ ø±e≥+ e\qH˚.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 283
Ä‘·à n+fÒ ‘êqT (dü«+) ªnHꑷൠ‘êqT ø±<äT. Hê eT‘·+˝À nsTT‘˚ Je⁄ìøÏ »>∑‘T· ≈Ô î£
dü«s¡÷|ü+ ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ dü«s¡÷bÕìï ªdü«+µ nì Ä‘·à nì |æ\Te e#·TÃqT. ø£qTø£
»>∑‘T· ≈Ô î£ , Je⁄q≈£î ÁãVü≤ày˚T Ä‘·à ø£qTø£ Je⁄&ÉT ÁãVü‰à‘·à≈£L&Ü. nq>± ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü⁄&˚
ne⁄‘ê&ÉT. <ëìe\q ªª‘·‘Y ‘·«+µµ nH˚ |ü<ë\≈£î Á|ü‘·´ø£å+>± ªªn<˚ ˙e⁄µµ
(kÕe÷Hê~Ûø£s¡D+) nH˚ ns¡ú+ \_ÛdüTÔ+~. (ªª‘·«+ÁãVü‰àdæµµ nì düeTq«j·T+
düe÷Hê~Ûø£s¡D+) eTTK´eTsTTq ns¡ú+ düeTq«j·T+ ne⁄‘·T+fÒ <ëìì e<ä*
neTTK´eTsTTq \ø£åD≤eè‹Ô‘√ #˚ùd düeTq«j·T+ nHê´j·TeTT. ø£qTø£ ˙e⁄ #Ó|æŒq
ns¡eú TT ˙eT‘·+ Á|üø±s¡+ ≈£î<äsø¡ £ b˛sTTHê Hê eT‘·+ Á|üø±s¡+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~.
düT<äs¡ÙqT&ÉT #Ó|æŒq eTs=ø£ e÷≥ ` ªª»>∑‘·TÔ X¯Øs¡+>± ø£*– ñ+&É≥+
(»>∑#÷ ؤ s¡ø‘£ «· +) nH˚ |ü<+ä #˚‘· edüT|Ô ]ü #˚Ã<¤ +ä ˝Òq≥¢sTT+~. düs«¡ >∑‘‘· «· + ` nq≥+
#˚‘· <˚X|¯ ]ü #˚Ã<¤ +ä ˝Òq≥¢sTT+~. düe÷:` á $es¡D øπ e\+ ÁuÛ≤+‹ e#·qeTT. »>∑‘T· Ô
X¯Øs¡+>± >∑\yê&É+fÒ düs¡«yê´|ü⁄Ô&Éì #Ó|æŒqfÒ¢>∑<ë! düeTdüÔ »>∑‘·TÔq+<äT yê´|æ+∫
ñ+fÒH˚ »>∑#÷ ؤ s¡T&ÉHêï, düs«¡ >∑‘T· &ÉHêï ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ô|>’ ± meìøÏ »>∑‘T· Ô X¯Øs¡y÷Ó ,
dü«s¡÷|ü+ø±<√, n{Ϻ ÁãVü≤à+ ‘·q X¯Øs¡+#˚‘· |ü]∫äqTï&ÉT (K+&É+) ne⁄‘ê&ÉT. (≈£î+&É
e\q Äø±X¯eTT ≈£î+&Ó&TÉ ne⁄‘·T+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªªX¯Ø]µµ nsTTq Je⁄&ÉT X¯Øs¡+
#˚‘· |ü]∫äqTï&ÉT ($uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ ) ne⁄‘ê&ÉT >∑<ë! ô|>’ ± ªª|üse¡ ÷‘·à≈£î »>∑‘T· Ô X¯Øs¡yT˚ ‘·|Œü
|üse¡ ÷‘·àj˚T »>∑‘T· Ô >±<äTµµ nì #Ó|Pü Ô düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªy˚<ë\˝À
ªª‘·<ë‘êàq+ dü«j·TeT≈£îs¡T‘· (n~ ‘·qqT dü«j·T+>± düèwæº+#·Tø=qï~) nì #Ó|æŒ,
q‘·Te´es¡‘Ô · ($e]Ô+|ü ˝Ò<Tä ) ª|ü]D≤e÷‘Yµ nqT dü÷Á‘·+ e\q ` q‘·T $esêÔ‘Y
($es¡+Ô e\q ø±<äT) nì
ªªø£≥ø£eT≈£î≥ ø£]øí ±~ uÛ<Ò '’Ó
ø£qø£eTuÛ<Ò eä T|”w´ü ‘˚ j·T<Ûø’Ó y£ Té ˆ
düTs¡|Xü ó¯ eTqTC≤~ ø£\ŒHê_Û'
Vü≤]s¡œ˝≤_Û s¡TBs¡´‘˚ ‘·<ø’Ó∏ '£ ˆˆ
nì $wüß|í ⁄ü sêDyêø£´+ e\q ÁãVü≤à|ü]D≤eTy˚T »>∑‘T· Ô nqï yê<äeTT ìs√›weü Tì m˝≤
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ñ<äV≤ü ]+#ê&√ e÷≈£î ns¡+ú ø±e≥+ ˝Ò<Tä . (XÀ¢øu£ ≤Û e+: >±E\T,
øÏØ≥+, ø£eTà\T yÓTTˆˆ uÛÒ<ë\THêï ã+>±s¡+ ˇø£ÿ{Ï>±H˚ #ÓbÕÔ+. n˝≤H˚ <˚e‘·\T
eTqTwüß´\T, |üXó¯ e⁄\T, yÓTTˆˆ ø£\Œq˝…ìï #˚dHæ ê eT÷\ |ü<ës¡eú TsTTq Vü≤] ˇø£ÿ&˚
nì ns¡eú TT) m+<äTø£+fÒ ã+>±sêìøÏ ø£≥ø£ øÏØ{≤~ edüTeÔ ⁄\T X¯Øs¡+ ø±<äT. X¯Ø]øÏ
X¯Øsêø±s¡eTsTTq |ü]D≤eTeT÷ ø±<äT. Je⁄&ÉT eTqTcÕ´~ ` Äø±sê\T>±
159
284 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|ü]D$T+#·≥+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ »>∑#·Ã¤Øs¡≈£î&ÉsTTq (»>∑‘Ô̊ X¯Øs¡+>± >∑\) |üs¡e÷‘·à
jÓTTø£ÿ |ü]D≤eTy˚T »>∑‘T· Ô nqï yêø£´ yÓT+‘· m>∑‘ê[>± ñ+<ä+fÒ ªªeTqTwü´ X¯Øs¡+>±
>∑\ Je⁄ì |ü]D≤eTy˚T eTqTwüß´&ÉTµµ nqï+‘·>± ñqï~. ÁX¯ó‹>±ì, ÁãVü≤ày˚‘\Ô· T>±ì
≈£L≥düeú Tì, @ø£eTì, n~ e÷j·T#˚‘· »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+∫+<äì n_ÛÁbÕj·T|ü&qç $.
á $wüjT· $T+‘·≈î£ eTT+<˚ $e]+|üã&çq~.
ªªJe>∑‘e· TsTTq ùV≤j·T>∑TDeTT\T ÁãVü≤àeTTq+<äT ˝Òeìµµ ‘·sT¡ yê‘· e∫Ãq
ìs¡TDZ yêø±´s¡eú Tì #Ó|Œæ q e÷≥ >∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . ùV≤j·T>∑TD≤\T >±ì ø£˝≤´D>∑TD≤\T
>±ì Á|üøè£ ‹˝Àìy˚. Je⁄ì˝À >±ì áX¯«s¡Tì˝Àì$ >±ì ø±e⁄. Á|üøè£ ‹˝Àì >∑TD≤˝Ò
Je⁄q≈£î k˛øÏqe+fÒ n$ áX¯«s¡TìøÏ >∑÷&Ü k˛øÏqeHê*. nj·÷´! Je⁄q≈£î Á|üøè£ ‹
dü+düs¡Z+e\q e∫Ãq >∑TD≤\T ùV≤j·TeTT. n‘·ì Á|üø£è‹ eT*q Á|üø£è‹ ø£qTø£.
áX¯«s¡Tq≈£î e∫Ãq >∑TD≤\T ø£˝≤´DeTT\T. ñbÕ<˚jT· eTT\T. n‘·ì Á|üøè£ ‹ X¯ó<äd∆ ‘ü «·
Á|üøè£ ‹ ø£qTø£. düe÷:` düsπ ! nsTT‘˚ Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Û+ä e\q >∑TD≤\T k˛ø£≥+ nH˚~
ìs¡TDZ ÁãVü≤àø±? dü>T∑ DÁãVü≤àø±? ìs¡TDZ ÁãVü≤àπøq+fÒ ˙e⁄ z&çqfÒ.¢ ìs¡TDZ ÁãVü≤àqT
˙e⁄ n+^ø£]+∫q≥T¢ ne⁄‘·T+~ ø£<ë! dü>T∑ D ÁãVü≤àπøq+fÒ, n|ü⁄&ÉT Je⁄&ÉT, áX¯«s¡T&ÉT
Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûëìø£qï eTT+<˚ dü>T∑ DT˝…’ ñqïfÒ¢ ø£<ë! eTiÏ Je>∑TD≤\T Á|üøè£ ‹eì,
áX¯«s¡>T∑ D≤\T X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹eì m˝≤ #Ó|Œü ≥+? ô|>’ ± Ä áX¯«s¡>T∑ D≤\T @$? düs«¡ »„‘«· +,
düs«¡ ø£sèÔ¡ ‘·«+, düs√«bÕ<ëq‘·«+, düsê«<Ûës¡‘«· +, düsê«+‘·sê‘·à‘·«+, düs«¡ ìj·T+‘·è‘·«+
yÓTTˆˆ Á|üøè£ ‹ >∑TD≤˝Ò. Á|üøè£ ‹ ˝Òì<˚ ªdüs«¡ +µ ˝Ò<Tä . ªdüs«¡ +µ ˝Òì<˚ düs«¡ C≤„q+ yÓTTˆˆ
ñ+&Ée⁄. ø£qTø£ n$ Á|üøè£ ‹‘√H˚ ekÕÔsTT ≈£qTø£ Á|üøè£ ‹ dü+ã+<ÛëìøÏ eTT+<äT m˝≤
ekÕÔsTT. ì‘·´‘·«+, X¯ó<ä∆‘·«+ yÓTTˆˆ nyê´ø£è‘·>∑TD≤\+{≤eT+{≤sê? ì‘·´+ n+fÒ
eT÷&ÉT ø±˝≤\˝À ñ+&Ü*. ø±ì eT÷&ÉT ø±˝≤\T Á|üøè£ ‹˝Àìy˚. ªX¯ó<ä+∆ µ n+fÒ ªeT\+µ
˝Òì~. ªeT\+µ (s¡»düyÔ ÷Ó s¡÷|üeTsTTq~) Á|üøè£ ‹˝Àì<˚. ªÄq+<ä+µ ÇB Á|üøè£ ‹ ˝Àì<˚.
ªÄq+~+#·T, Äq+~+|üCj Ò T· Tµµ Äq+~+|üCj Ò T· e\dæq JedüeT÷Vü≤eTT+fÒH˚ kÕ<Û´ä +.
n~ Á|üøè£ ‹˝Àì<˚. Äq+<ä+ ÁãVü≤à dü«s¡÷|üeT+{≤sê? nsTT‘˚ ªÁãVü≤à>∑TD+µ ø±<äT
ø£qTø£ <ëì#˚‘· ÁãVü≤à+ dü>T∑ D+ ø±<äT. Ç<ä+‘ê m+<äT≈£î? @j˚T >∑TD≤\T MTs¡T
ÁãVü≤àeTTq+<äT ñHêïj·T+≥THêïs√ ne˙ï ` Á|ü‹ ˇø£ÿ{Ï Á|üøè£ ‹ qT+&ç e∫Ãqy˚.
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ y˚T.
ªªdü‘´· +, C≤„q+µµ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‹ ì]«X‚wÁü ãVü≤àH˚ #Ó|⁄ü +Ô ~.
ªªdü‘´· + C≤„q eTq+‘·+ ÁãVü≤൵ nqT yêø£´eTT MT<ä $#ês¡D #˚<ë›+. Bì
$wüjT· +˝À sêe÷qTC≤#ês¡T´\ n_ÛÁbÕj·T$T~. ªªkÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´eTT ` n+fÒ nH˚ø£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 285
$X‚wüDeTT\‘√ ≈£L&çq ˇø£ ns¡úeTT #Óù|Œ~. ø£qTø£ á yêø±´ìïã{Ϻ >∑÷&Ü
ì]«X‚weü TsTTq edüTeÔ ⁄ dæ~+∆ |ü<Tä µµ. á n_ÛÁbÕj·T+ ‘·|ü. n+<äTø£H˚ ªdü‘´· +µ nH˚
yêø£´eTT \ø£Då ≤eè‹Ô <ë«sê ÁãVü≤àeTTqT Á|ü‹bÕ~düT+Ô <äHêïeTT. nj·÷´! eTTU≤´s¡+ú
dü]>± ≈£î<äsø¡ b£ ˛‘˚ düsT¡ u› ≤≥T #˚jT· {≤ìøÏ ªª\ø£Då µµ‘√ yπ̊s ns¡+ú #ÓbÕÔ+. Çø£ÿ&É Ä
nedüsy¡ T˚ eTT+~? ` düe÷:` nedüse¡ TTqï~. #·÷ˆˆ ˝Àø£+˝À C≤„q+ |ü⁄≥º&+É q•+#·&+É
nH˚~ Á|üd<æ +∆ä ªC≤„‘· ` CÒj „ T· eTT\ <ë«sê n~ K+&ÉK+&É+>±q÷ ñ+≥T+~ (n+fÒ
yê&ç C≤„q+, M&ç C≤„q+ nì |òTü ≥C≤„q+ |ü≥C≤„q+ nì C≤„HêìøÏ uÛ<Ò ë\T+{≤sTT `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ dü‘´· eTT nq+‘·eTT nsTTq C≤„qeTT+&É<Tä . |üse ¡ T‘·+˝À dü‘´· eTT,
nq+‘·eT÷ nsTTq~>± Äø±X¯eTTHêï n~ ªC≤„q+µ ø±<äT. ns¡Áú øÏj÷· ø±]>± (nq>±
Á|üj÷Ó »qø±]>±) C≤„q+ dü‘´· +>± \_Û+#·e#·Tà >±ì n~ nq+‘·+ nq>± XÊX¯«‘·+,
ì‘·´+, ø±<äT. ø£qTø£ ˇø£ ns¡+ú ˝À dü‘´· C≤„qeTTHêï dü‘´· eT÷ nq+‘·eT÷ nsTTq
C≤„qeTT+&É<Tä . á$<Û+ä >± dü‘´· ‘·«eTT, C≤„q‘·«eTT, nq+‘·‘«· eTT ˇπø#√≥ ñ+&Ée⁄.
ø£qTø£ kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´eTT (nq>± ˇø£#√≥ Çeìï ñ+&É&+É ) ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ ª\ø£Då µ
nedüse¡ TsTT+~. ªª˙\+, eTVü≤‘·T,Ô düT>∑+~Û ` ñ‘·Œ\eTT (ø£\Te)µµ nqï#√≥ ª˙\‘·«+,
eTVü≤‘·«eTT, düT>∑+~Û‘·«eTT, nH˚ \ø£åD≤\T ˇπø#√≥ ø£\Te˝À ñ+&É≥+ dü+uÛÑe+
ø£qTø£ n#·Ã≥ nsêúìøÏ u≤<Ûä˝Ò<äT. \ø£åD nedüs¡+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ Ä yêø£´eTT
$X‚wDü eTT\‘√ ø£\dæq $X‚w´ü eTTqT #Óù|Œ<˚ ø£qTø£ Ä yêø£´+ <ë«sê #Ó|Œü ã&çq edüTeÔ ⁄
R ñ‘·Œ\eTT dü$X‚wyü T˚ . Á|üdTü ‘Ô · y˚<yä êø£´eTT $X‚wDü $•wüeº TsTTq edüTeÔ ⁄qT #Ó|Œü <äT.
ø£qTø£ ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤àeTTH˚ \ø£Då ≤eè‹Ô>± #Ó|⁄ü +Ô ~.
nj·÷´! dü‘´· ` nq+‘·eTsTTq C≤„q+ ø±ì, C≤„qeTsTTq dü‘´· nq+‘·
edüTÔe⁄\T >±ì ˝Àø£+˝À mø£ÿ&Ü ˝Òq+<äTq ªªdü‘·´+ C≤„qeTq+‘·µµeTH˚ ÁãVü≤à
\ø£Då eTsTTq yêø±´ìøÏ mø£ÿ&Ü n‹yê´|æÔ ˝Ò<Tä . ø±>±, n{Ϻ $X‚wDü ≤\T >∑\~ ÁãVü≤ày˚T.
n<˚ Á|üdTü ‘Ô · yêø£´+‘√ dæ~+∆ ∫+~. n+‘˚>±ì ì]«X‚w+ü ø±<äT. ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT.
á yêø£´+˝À ªdü‘´· +µ yÓTTˆˆ |ü<ë\T $X‚wDü ≤˝≤? ˝Òø,£ n+<äT˝À ˇø£{Ï $X‚w´ü eTsTTq<ë?
n˙ï $X‚wDü ≤˝Ò q+fÒ, $X‚w´ü eTsTTq ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTT á yêø£´+˝À ˝ÒqfÒ.¢
b˛˙j·T+&Éq{≤ìøÏ M\T ˝Ò<Tä . Á|üøè£ ‘·yêø£´dü«s¡÷|üeTT ÁãVü≤àeTTq≈£î dü«s¡÷|ü \ø£Då eTT.
ªªj·T‘√yê`µµ yÓTT<ä\sTTq yêø£´eTT ‘·≥düú \ø£Då ≤ìï #Óù|Œ~. ø±<ä+&û! n+<äT˝À ˇø£{Ï
$X‚w´ü eT+fÒ, @~ $X‚w´ü eTT? ªdü‘´· +µ ` Ç~ $X‚w´ü + ø±<äT. C≤„Hêq+‘·eTsTTq dü‘´·
|ü<ës¡ú+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ C≤„q+>∑÷&Ü $X‚wü´+ ø±<äT. dü‘·´eTT nq+‘·eT÷ nsTTq
C≤„q+>∑÷&Ü ˝Ò<Tä ø£qTø£. n+‘· |ü<+ä >∑÷&Ü $X‚w´ü + ø±<äT. dü‘´· +, C≤„qeTT nsTTq
160
286 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nq+‘· |ü<ës¡úeTT ˝Ò<äT ø£qTø£. Ç{Ϻ nqT|ü|ü‘·TÔ\THêïsTT. ø£qTø£H˚ á yêø£´eTT
\ø£åDj·÷ ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|ü⁄Ô+<äHêïeTT. ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ C≤„qeTT ø£qTø£ C≤„q|ü<äy˚T
Ç+<äT˝À $X‚wü´eT+{≤sê? ≈£î<äs¡<äT. ˝Àø£+˝À dü‘·´+ nq+‘·+ ` nsTTq C≤„q
|ü<ës¡+ú ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªªdü‘´· eTq+‘·+ C≤„q+ ÁãVü≤൵ nì $qïyê&ÉT me&ÓH’ ê ÁãVü≤à+
ñqï<äì qeTà&ÉT. ø±ì ªªe+<Ûë´|ü⁄Á‘√‹düT+<äs'¡ µµ (>=Á&Ü* ø=&ÉT≈£î #ê\ #·øÿ£ ìyê&ÉT)
nì $ì e+<Ûë´|ü⁄Á‘·T&ÉT ˝Ò&qÉ Tø=qï≥T¢, á yêø£´eTT $ì ÁãVü≤à+ ˝Ò&HÉ ˚ nqTø=+{≤eTT.
nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ \ø£Då ‘√ C≤„q|ü<ëìøÏ ns¡+ú #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! dü‘ê´q+‘· |ü<ë\≈£î
>∑÷&Ü \ø£Då m+<äT≈£î? ` düe÷:` dü‘ê´q+‘· |ü<ë\ e\¢H˚ (dü‘´· + nq+‘·eTsTTq
C≤„q+ ñ+&É<Tä ø£qTø£) ns¡+ú ≈£î<äsø¡ £ C≤„q |ü<+ä MT<ä \ø£Då #Ó|Œü e\dæ e∫Ã+~.
nsTT‘˚ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ C≤„q+ ø±<äT>∑<ë eT]? n+fÒ ø±<äT. y˚TeTT |òTü ≥C≤„q+˝≤>±
dü‘ê´q+‘·eTsTTq ˇø£ C≤„qeTT+<äì, n~ ÁãVü≤àeTì #Ó|üŒ˝Ò<äT. eT] sTTø£
ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ @$T{Ï? n~ yêvàqbÕrr‘·eTT ì]«X‚weü TT nsTTq ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTTqT
H˚H˝Ó ≤ Á|ü‹bÕ~+#·>\∑ qT? n<˚$T≥+&û! ‘·eTs¡T #ê˝≤kÕs¡T¢ C≤„q+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTì
nH˚ø£ kÕs¡T¢ |òüTÀwæ+#ês¡T >∑<ë!. ne⁄qT |òüTÀwæ+#êqT. ÁãVü≤à+ düs¡«eTTqT
uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~. ø£qTø£ Ä <Ûsä êàìï |ü⁄s¡dÿü ]+#·Tø=ì C≤„qdü«s¡÷|üeTHêïqT. n≥¢sTT‘˚
ªuÛ≤düø£‘·«+µ nH˚ <Ûäs¡à+‘√ ÁãVü≤à+ dü>∑TD+ ne⁄‘·T+<ä+{≤sê? ` nqeTT.
|üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À uÛ≤dæ+#·{≤ìπøMT ñ+&Ée⁄>∑qTø£ n~ uÛ≤düø+£ >∑÷&Ü ø±<äT.
ªª$C≤„qe÷q+<ä+ ` nH˚ ÁX¯ó‹ ì]«X‚wÁü ãVü≤àuÀ<Ûøä e£ TTµµ
ªª$C≤„qe÷q+<ä+ÁãVü≤à nqï~ ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü\ø£åDeTqï ø±s¡D+>±,
C≤„q‘·«+, Äq+<ä‘·«+ ø£\>∑*dæq ÁãVü≤ày˚T ‘·|üŒ n~ ì]«X‚wüÁãVü≤à ø±<äTµµ nì
|üPs¡« |üøeå£ TT. ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. nø£ÿ&ÉqsTTHê Ç+<ëø£ #Ó|Œæ q≥T¢, C≤„q‘·«+‘√
>∑÷&çq Äq+<äeTT, Äq+<ä‘«· +‘√ >∑÷&çq C≤„qeTT ˝Ò<Tä >∑qTø£ eTTU≤´s¡+ú ≈£î<äs<¡ Tä .
ø£qTø£ \ø£Då ‘√ ì]«X‚wü ÁãVü≤ày˚T dæ~+∆ #·TqT. ÁãVü≤à≈£î Äq+<äeTT dü«s¡÷|ü+ ø±<äT.
#·+<äq |ü⁄wüŒe÷*ø±<äT\ e\q e#˚à ˝ÖøÏø±q+<äeTT nì‘·´+. ø£qTø£ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+
ø±<äT. ì‘·´eTsTTq Äq+<äyT˚ ÁãVü≤àeTqT≈£î+fÒ ì‘ê´q+<äyT˚ ˝Àø£+˝À ˝Ò<Tä . Ç$
ì‘·´eTì ˝Àø£+˝À me&É÷ qeTà&ÉT. nj·÷´! ‘·eTπs ÁãVü≤àeTTq≈£î Äq+<ä+ dü«s¡÷|ü+
nì, >∑TD+ ø±<äì #Ó|æŒ Ç|ü⁄&Üq+<ä+ dü«s¡÷|ü+ ø±<ä+{≤πs$T{Ï? düe÷:`
ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ Äq+<äeTsTT‘˚ Çø£ n~ yêvàqdüT‡\≈£î n+~qfÒ¢ >∑<ë. eTiÏ
ªªj·T‘√yê#√ìes¡+Ô ‘˚`µµ nì ÁX¯ó‹ dü+>∑‹ @$T{Ï? düsπ MTs¡T #Ó|Œæ q <ëìøÏ Ç|ü⁄&ÉT
ø±<ä+≥Tqï <ëìøÏ düeTq«j·T+ m˝≤? n+{≤sê? ` #ÓbÕÔ+. Ç+‘·≈£î eTT+<äT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 287
düs«¡ uÛ≤düø+£ ø£qTø£ C≤„qeTì |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À ªªdüs«¡ +µµ ˝Ò<Tä ø£qTø£ n~ ªC≤„q+µ >∑÷&Ü
ø±<äì nHêï+. n˝≤π> düsê«q+<äøs£ +¡ ø£qTø£ Äq+<äd«ü s¡÷|ü+ nHêï+. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À
ªdüs«¡ +µ ñ+&É<Tä ø£qTø£ düsê«q+<äøs£ ‘¡ «· + ñ+&É<Tä . ø£qTø£ <ëì dü«s¡÷|ü+ ªÄq+<ä+µ
nì #Ó|Œü ˝ÒeTT.
(n+fÒ ÁãVü≤àeTT >∑÷]à #Ó|æŒq sT÷ \ø£åD≤\ìï <ëìqT+∫ eTq+
nqTuÛÑ$+#˚$. n$ e´eVü‰s¡<äX¯˝À eTq+ <ëìì >∑T]+∫ ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ #Óù|Œ
<ëì dü«s¡÷bÕ\T. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À ÁãVü≤à+ ‘·|Œü @B ñ+&É<Tä . dü‘´· C≤„q yÓTTˆˆ mø£ÿ&É
ñ+{≤sTT? ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü«s¡÷|ü+ ø£∫Ñ·+>± me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n+<äTe\q n~
nyêv±àqdü>√#·s¡+. ñ<눈 dü÷s¡T´&ÉT m+&Éø±kÕÔ&ÉT. <ëìe\q #ê˝ ñ|üjÓ÷>±
\THêïsTT. e&çj÷· ˝…+&ÉT‘êsTT. ø±ã{Ϻ dü÷s¡T´&ÉT e&çj÷· \T m+&çkÕÔ&TÉ nì eTq+
#ÓbÕÔ+. ø±ì Ç~ dü÷s¡´\ø£åD+ ø±<äT. ÁøÏj·Tø±<äT. ndü\T dü÷s¡´\ø£åD+ @$T{Ï?
e&çj÷· \T ˝Òì |üø+å£ ˝À dü÷s¡´ dü«s¡÷|ü+ @$T{Ï? eTT≈£îÿ \ø£Då ≤\˝À ø£fiC¢̄ À&ÉT≈£î
ñ|üj÷Ó >∑|&ü ≥É + ˇø£{.Ï n~ <ëì \ø£Då + ø±<äT. eTqyÓ|’ ⁄ü qT+∫ #Ó|Œæ q<˚. ø£fiC¢̄ Àfi¯ó¢
˝Òì s√E\˝À, ˝Òìyê]øÏ Ä \ø£Då + |üìøÏsê<äT. Ç˝≤ ÁãVü≤à\ø£Då ≤\T eTq nqTuÛyÑ êìï
ã{Ϻ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À #Ó|Œæ q$. yêdüeÔ dü«s¡÷|ü+ eTq≈£î #Ó|Œü X¯ø´£ + ø±ì~ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
nj·÷´! ÁãVü≤à+ düs«¡ eTTqT e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À Äq+<ä|sü T¡ düT+Ô ~. ø±ì |üP\<ä+&É
yÓTTˆˆ yêìe˝… n~ Äq+<ä|<ü ës¡+ú ø±<äT. »&ÉyT˚ ne⁄‘·T+~. n˝≤π> nq{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä .
ªªÄq+<√ÁãùV≤à‹ e´C≤Hê‘Yµµ nì ÁX¯ó‹øÏ $s√<Û+ä edüT+Ô ~ >∑<ë! düe÷:` n˝≤ ø±<äT.
|ü⁄wüŒe÷*ø±<äT˝≤q+<äøs£ e¡ TT\T ø±e⁄. yê{Ïì nqTuÛ$Ñ +#·≥+ e\q eTq $wüjT· yê+#Û·
‘·>≥Z∑ + e\q eTqdüT‡≈£î düTK+ ø£\T>∑T‘·T+~. ÁãVü‰àq+<ä+ nø£ÿ&É Á|ü‹_+_düT+Ô ~.
ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚T Äq+<äøs£ e¡ TT. Ç+‘˚>±ø£, $wüj÷· q+<äeTqTuÛ$Ñ +#˚ Je⁄q≈£î Äø£Då +˝À
@ dæ‹ú ø£\T>∑T‘·T+<√ Ä<˚ dæ‹ú ÁãVü‰àqTuÛ÷Ñ ‹ ø£*>π düeTj·T+˝À ÁuVü≤ày˚‘≈Ô· î£ ≈£L&Ü
ñ+≥T+~. ø£qTø£ <ëìøÏ ÁãVü‰àq+<äeTì ù|s¡T ô|{≤ºeTT. yêdüÔe+>± C≤„q+>±ì,
Äq+<ä+>±ì ÁãVü≤à+ ø±<äT. n$ nì‘·´eTT\T. ÁãVü≤à+ ì‘·´eTT. n˝≤ø±ø£ ªª˝ÖøÏø£
C≤„Hêq+<ë\T ø£Då øÏ ±\T. n$ C≤„Hêq+<ë\T ø±e⁄. n˝ÖøÏøe£ TT ì‘·´eTT nsTTq ÁãVü≤ày˚T
C≤„qeTT, Äq+<äeTTµµ nì ‘·eT eT‘·eTsTT‘˚ ` ªªC≤„q, Äq+<äµµ |ü<ë\T n˝ÖøÏøe£ TsTT
ÁãVü≤àeTTqT m˝≤ ns¡+ú >± #ÓbÕÔsTT. ø£qTø£ ‘·|Œü ø£ \ø£Då ‘√ ns¡+ú #ÓbÕŒ*‡+<˚. nj·÷´!
˝ÖøÏøe£ TsTTq C≤„Hêq+<äXu¯ ≤›\T ÁãVü≤àeTTq+<äT düeTq«j·T+ ø±ø£b˛sTTHê yÓ~’ ø£ X¯u≤›\T
ÁãVü≤àyê#·ø+£ ø±e#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:` y˚<+ä >∑÷&Ü ˝ÖøÏøy£ T˚ >∑<ë! ˝Àø£+˝ÀH˚ >∑<ë
ñqï~ y˚<+ä . ø£qTø£ C≤„Hêq+<ä |ü<ë\T ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTTqT |üs√ø£+å >± \ø£Då j·÷
161
288 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Óù|Œy˚ >±ì Á|ü‘´· ø£+å >± #Ó|Œü e⁄. @<√s¡ø+£ >± #Ó|⁄ü HÔ êïsTT ø£qTø£ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+>±
yê{Ïì #Ó|⁄ü HÔ êïeTT. ø£qTø£ ì]«X‚wÁü ãVü≤ày˚T dæ~+∆ ∫+~.
nj·÷´! MTs¡T #Ó|Œæ q ø±s¡D+>± ÁãVü≤à≈£î C≤„q‘·«+ Äq+<ä‘«· + ˝Òøb£ ˛e#·TÃ>±ø£!
ndü\T ÁãVü≤à+ yêdüeÔ +>± dü‘´· e÷? ndü‘´· e÷? ` dü‘´· y˚T n+fÒ dü‘´· ‘·«+ nH˚
$X‚wü+ ñ+~ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ì]«X‚wü+ ø±<äT. ndü‘·´eT+fÒ ÁãVü≤à+ bÕs¡e÷]úø£
dü‘´· + ø±H˚s<¡ Tä ` düe÷:` ˝Àø£+˝À @ edüTeÔ ⁄ ñqï~ (dü‘)Y nì nqTø=+{≤yÓ÷ Ä
edüTeÔ ⁄ dü‘´· eTT. |òTü ≥+ yÓTTˆˆ ñqïeH˚ ãT~∆ ÁuÛ≤+‹ e\q e∫Ã+~ ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚T
ªdü‘µY nH˚ ãT~∆øÏ >√#·se¡ Te⁄‘·T+<äì kÕú|+æ #êeTT. n+<äTe\qH˚ ÁãVü≤àeTTqT bÕs¡e÷]úø£
dü‘´· +>± #ÓbÕŒ+ (dü‘Y R dü‘´· +). ø±>± dü‘´· X¯ã+› >∑÷&Ü ÁãVü≤àj·T+<äT \ø£Då ˝ÀH˚
nq«sTTdüTÔ+~. Á|ü‘·´ø£åeTT>± ns¡ú+ #Óù|Œ n_Û<Ûä‘√ ø±<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTq+<äT
yêdüeÔ +>± ªdü‘´· +µ nH˚ $X‚w+ü ˝Ò<Tä ø£qTø£ n~ ì]«X‚wyü T˚ . e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀH˚ ÁãVü≤à+
dü‘·´eTì C≤„qeTì Äq+<äeTì, nq+‘·eTì ì‘·´eTì, X¯ó<ä∆eTì, n+{≤+.
|üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À ø±<äT. ø£qTø£ |üse¡ ÷s¡‘ú '· ÁãVü≤à ì]«X‚wyü T˚ . e´eVü‰s¡‘'· dü$X‚wyü T˚ .
Çø£ ªªdüs«¡ $X‚cÕ\qT ìùw~ÛùdÔ ‘·eTs¡T n+^ø£]+∫q ì‘·´‘ê«~ $X‚weü TT\T >∑÷&Ü
ìùw<Ûä+˝À |ü&çb˛‘êj·Tì sêe÷qTC≤#ês¡T´\T #Ó|æŒq e÷≥ Á‘√dæy˚j·Tã&çq~.
e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À $X‚wkü Õ<Ûqä + #˚kÕÔ+. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À <ëìì ìùw~ÛkÕÔ+. (dü>T∑ D≤ìøÏ
Ç$ #ÓbÕÔ+. ìs¡TDZ ≤ìøÏ ˝Òe+{≤+ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nj·÷´! ÁãVü≤àeTTq≈£î C≤„Hêq+<ë~ ø£˝≤´D>∑TD≤\THêïsTT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+
ìs¡TZD+ ø±<äT. ø£qTø£ ì]«X‚wüÁãVü≤àeTT dæ~∆+#·<äT. ªªj·T‘√yê#√ìes¡Ô+‘˚`µµ nqï
ÁX¯ó‹ yêø£´+ e\q ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ eTì ìs¡÷|æ‘+· ø±<äT. Ä ÁX¯ó‹ø£seú¡ TT nq+‘·
>∑TDeTT\T >∑\yê&Éì ns¡eú TT. n˝≤π> #ÓbÕŒs¡T. #·÷ˆˆ
ªªdü+U≤´‘·T+HÓe’ X¯ø´£ +‘˚ >∑TD≤<√cÕX¯Ã XÊ]D' vZ
Äq+‘ê´Á‘·Œ<Ûyä ÷Ó sê•s¡u≤Û yê<˚e |ü•ÃeT'ˆ
j·T<Û̊wyü √ ìes¡+Ô ‘˚ Hê+‘·]ø£øå ‹åÏ ø£j
å ÷· ‘Y
‘·<ë∏ yê#√ìes¡+Ô ‘˚ Hê#·T´‘·d´ü >∑TDø£j å ÷· ‘Yˆˆ
(nq>± $wüßí >∑TD<√wüeTT\T ˝…øÿ£ ≈£î kÕ<Û´ä + ø±ì$. m+<äTø£+fÒ >∑TD≤\T nq+‘ê\T.
<√cÕ\T X¯Sq´+. u≤D≤\T uÛ÷Ñ e÷´ø±X¯eTT\T ˝Òø£ eT<Û´ä ˝À |ü&bç ˛e⁄, ‘êeTT n+‘·
<ä÷s¡+ b˛˝Òø£ |ü&bç ˛‘êsTT. n˝≤H˚ yê≈£îÿ\T Vü≤]>∑TDsê•ì |üP]Ô>± e]í+#·˝øÒ £ eT<Û´ä ˝À
|ü&bç ˛‘êsTT) ø£qTø£H˚ ªªÄq+<ä+ ÁãVü≤àD√ $<ë«Hé`µµ nì ÁãVü≤à≈£î >=|üŒ Äq+<ä
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 289
>∑TDeTTqï≥T¢ ‘Ó‹’ ØÔ j·T+ ` Äq+<äe*¢ #Ó|⁄ü qÔ ï~ ` düe÷:` Ç~ kÕs¡e+‘·+ ø±<äT.
y˚TeTT e´eVü‰s¡<äX¯˝À dü>∑TDÁãVü≤àeTTqT #ÓbÕŒ+. Äj·Tqj˚T düs¡«yê´|ü⁄Ô&ÉsTTq
áX¯«s¡T&ÉT. e÷j·÷$•wüº ÁãVü≤à+. Äj·Tq≈£î düs¡«»„‘·«+ yÓTTˆˆ nH˚ø£ >∑TD≤\qT
n+^ø£]kÕÔ+. |üse¡ ÷s¡ú Ø‘ê´ ÁãVü≤à ìsêàj·T+ ø£qTø£ ìs¡TDZ +. Ç˝≤ Ä˝À∫ùdÔ dü>T∑ D
ìs¡TDZ ÁX¯ó‘·T\≈£î $s√<Ûyä T˚ ˝Ò<Tä . yê] yê] <äX\¯ qT ã{Ϻ uÛ<Ò +ä e∫Ã+~. Ç+<äT˝À
n|ü#Ã˚ <¤ ë~ Hê´j·TeTT\T sêe⁄ (eTT+<äT #Ó|Œæ q $wüjT· eTTqT, ‘·sê«‘· #Ó|Œæ q $wüjT· +
u≤~Û+#·≥+ yÓTT<ä\sTTq Hê´j·÷\T) düs«¡ XÊK\j·T+<äT Ç+‘˚ ø£qTø£ düs«¡ XÊU≤Á|ü‘´· j·T
Hê´j·TeTT e÷≈£î nqT≈£L\y˚T.
ªÄq+<ä+ ÁãVü≤àD'`µ nqï#√≥ ÁãVü≤ày˚T dü«s¡÷|üeTsTTq Äq+<äeTT `
nì ns¡+ú . ªsêôVA•Ùs¡'µ nqï≥T¢ n<˚ •s¡dTü ‡, n<˚ sêVüQe⁄ ˝≤>±. n<˚ ÁãVü≤à+ n<˚
<ëì dü«s¡÷|ü+ <ëì Äq+<ä+. ªj·T‘√yê#·'`µ nqï ÁX¯ó‹˝À ªj·T‘Yµ X¯ãe› TT ÁãVü≤àπø
düeTq«j·T+ ø±ì ÁãVü≤à jÓTTø£ÿ ø£˝≤´D >∑TDeTT\≈£î düeTq«j·T+ ø±<äT. (nq>±
ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ ø£˝≤´D >∑TDeTT\ qT+&ç ` e]í+|ü˝ìÒ yê≈£îÿ\T $s¡$T+#·T≈£îHêïsTT
` nì ø±<äT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) yê≈£îÿ\T eTqdüT‡ Äj·Tqø£˝≤´D >∑TDeTT\qT (|üP]Ô>±
ø±ø£b˛sTTHê ø=ìï+{ÏqsTTHê) bı+~q$. ø£qTø£ y˚<+ä #Ó|Œæ q ªªnÁbÕ|ü´µµ (bı+<äø)£
nqï |ü<+ä ˙ eT‘·+˝À ≈£î<äs<¡ Tä . nj·÷´! j·T‘·' ` meì ø£˝≤´D>∑TDeTT qT+&ç nì
ns¡ú+ #Ó|æŒ ª‘·+µ e<ä› Ä uÛÑ>∑e+‘·Tì nì ns¡ú+ #ÓbÕÔeT+fÒ Ä ns¡ú+ nq´<Ûë
ÁX¯ó‘ês¡eú TT. (j·T‘Y ‘√ >∑TD≤\qT, ª‘·+µ ‘√ >∑TDe+‘·Tì Á>∑V≤æ +#·&+É ) ø£qTø£ ‘·|ü .
ªªdü @ø√ ÁãVü≤àD Äq+<ä'µµ nqï#√≥ ÁãVü≤àX¯ãe› TT |üsÁ¡ ãVü≤à yê#·ø+£ ø±<äT. düèwæøº s£ Ô¡
nsTTq |æ‘êeTVüQìπø yê#·øe£ TT. Äj·Tq Äq+<äyT˚ ªˇø£ÿ{ϵ nH˚ dü+K´ >∑\~. n{Ϻ
dü+U≤´$uÛ≤>∑eTT\T ˝Òì nK+&Üq+<ä+ ÁãVü≤ày˚T. nj·÷´! ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ >∑TD+>±
Äq+<ëìï ˇ|üø=ì <ëìï ªnK+&É+µ nqe#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:` n~ ô|<ä›
K+&ÉeTe⁄‘·T+~ >±ì nK+&É+ ø±<äT. Äq+<äeTT >∑TDeTsTT‘˚ n+<äT≈£î _Ûqï+>±
>∑TDÏ nsTTq ÁãVü≤àeTTqT #ÓbÕŒ*. n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+ e\q Äq+<äeTT |ü]∫äqïeTT
>∑<ë! >∑TDeTT y˚sT¡ >∑TDÏ y˚sT¡ ø£<ë! |òTü ≥+ y˚sT¡ . <ëìøÏ y˚dqæ ‘Ó\ì¢ s¡+>∑T y˚sT¡
>∑<ë! ª2µ edüTeÔ ⁄\T _ÛqïeTsTTqe+fÒ n$ ˇø£<ëìø=ø£{Ï |ü]$T‹ $~Û+∫ø=qïfÒ¢
>∑<ë! |òTü ≥|ü{≤\T _ÛHêï\T ø£qTø£ ˇø£ <ëìH=ø£{Ï |ü]$T‘·+ #˚kÕÔsTT. n˝≤ >∑TD+
>∑TDÏ y˚sT¡ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ y˚sT¡ C≤„q+ y˚sT¡ . ø±>± ÁãVü≤à+ |ü]$T‘·+ C≤„q+ |ü]$T‘·+.
b˛˙ nqTø=+fÒ ÁãVü≤à+ nq+‘·+ nK+&É+ @ø£+ nì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. ô|>’ ±
ÁãVü≤à>∑TD≤\T nì MTs¡T #Óù|Œ C≤„Hêq+<ë<äT\T ÁãVü≤à _ÛqïeTT˝≤? n_ÛqïeTT˝≤?
162
290 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
_ÛqïeTT\sTT‘˚ yê{Ï j·T+<äT düs«¡ yê´|æ nsTTq ÁãVü≤à+ yê´|æ+∫q{≤¢? yê´|æ+#·q{≤¢?
yê´|æ+∫+<ä+fÒ ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ eTì >∑TDeTT\+<äT yê´|æ+∫+<äì ˇ|æŒqfÒ.¢ |òTü ≥+˝À
yê´|æ+∫q Äø±X¯+ |òTü ≥_Ûqï+. n|òTü ≥+. n˝≤H˚ <˚V≤ü yê´|æ ÁãVü≤à+ <˚V≤ü s¡V≤æ ‘·+,
<˚Vü≤_Ûqï+. yê´|æ+#·˝Ò<ä+{≤sê. ÁãVü≤à+ düs¡«yê´|æ ø±<äHê*. n$ ÁãVü≤à≈£î
n_ÛqïeTT\+fÒ n$ ÁãVü≤àeTT˝Ò ø£qTø£ >∑TDeTT\T ø±e⁄ ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ìs¡TDZ y˚T.
Ç+‘˚>±ø£ ª>∑+<Ûeä r|üè~∏Mµ nqï≥T¢ ªª>∑TDe‘Y ÁãVü≤൵ n+fÒ >∑+<Û+ä |üè~∏$ì yê´|æ+∫
ñqï≥T¢ >∑TD+ ÁãVü≤àj·T+<ä+‘·{≤ yê´|æ+∫ ñ+&Ée˝…qT. n|ü⁄&ÉT yê´|æø±ø£b˛>±
yê´|üeÔ Te⁄‘·T+~. n~ y˚<ä $s¡T<äe∆ TT. ÁãVü≤ày˚T düsê«+‘·se¡ Tì düs«¡ yê´|üeÔ Tì #Ó|⁄ü qÔ ï
ÁX¯ó‹ ≈£î<äs¡<äT. n+‘˚ ø±<äT. C≤„Hê~ >∑TD≤\≈£î dü«s¡÷|üy˚T$T? ÁãVü≤àe÷ `
ÁãùV≤à‘·s¡e÷? ÁãVü≤ày˚Tq+fÒ n~ ìs¡TZDy˚T (<ëìøÏ >∑TDeTT\T ˝Òe⁄ ø£qTø£).
ÁãùV≤à‘·se¡ T+fÒ, ÁãVü≤àyê´|æøÔ Ï uÛ+Ñ >∑eTT. n~ ÁX¯ó‹ $s¡T<äe∆ TT. düs«¡ eTTq≈£î ÁãVü≤ày˚T
Ä‘·à nì ÁX¯ó‹. ªªdü Ä‘˚à‹, ◊‘·<ë‘·à´$T<ä+düs«¡ +µµ nì >∑<ë ñ|üìwü‘T· .Ô
Ç+‘˚>±ø£ ÁãVü≤à+ Äq+<ä+ ø±<äT. Äq+~j˚T nì n+fÒ, ÁãVü≤àeTTqT
bı+<äøb£ ˛‘˚ Je⁄qø±q+<äeTT \_Û+|ü≈î£ +&Ü ñ+&Ü*. ø±ì \_ÛdTü qÔ ï~. ªªs¡k˛yÓd’ 'ü ,
s¡d+ü ùV≤´yêj·T+ \u≤∆«q+ BuÛeÑ ‹µµ nì ÁX¯ó‹ C≤„qT\ nqTuÛeÑ eTT ìÁ~+∫q yê]
nqTuÛeÑ + (n+<äT˝Àì Äq+<ä+) ndü‘´· eTqe\dæ edüT+Ô ~. Äq+<ä+>∑\ ÁãVü≤àeTTqT
bı+~q|ü⁄&ÉT Je⁄q≈£î >∑÷&Ü Ä Äq+<ä+ ‘·>T∑ \T‘·T+<ä+{≤πsyÓ÷? ‘·|ü Äq+~+∫q
#ÓÁ’ ‘·Tì bı+~q yÓTÁÆ ‘·TìøÏ Äq+<ä+ sêyê*>∑<ë! ø±ì sê<äT. ô|>’ ± Ç+‘·e÷Á‘·+‘√H˚
Äq+<ä+ ø£*–‘˚ Äq+<ä+ ø√dü+ yÓTÁÆ ‘·T&ÉT eTs¡\ eTs¡\ Á|üjT· ‹ï+#ê*‡q nedüs+¡
˝Ò<Tä . ÁãVü≤à#ê] ˇø£ >∑èVü≤düTìú bı+~‘˚ n‘·ìøÏ $yêVü‰q+<ä+ \_ÛdTü +Ô <ë! \_ÛùdÔ
Çø£ ô|[¢ m+<äT≈£î? ô|>’ ± >∑èVü≤düTìú #·÷∫ ÁãVü≤à#ê] ‘·q≈£L ˇø£ uÛ≤s¡´ ˝Òq+<äT≈£î
<äT'K |ü&‘É ê&ÉT>∑<ë! nj·÷´! ÁãVü≤à+ Äq+~, n˝≤π> Äq+<ä+ >∑÷&Ü ne⁄‘ê&ÉT.
C≤„ì, C≤„q+ >∑÷&Ü nsTTq≥T¢ ` düe÷:` MT <äècÕº+‘·+ dü]>±<äT. ÁãVü≤àeTTqT
C≤„qeTH˚ n+^ø£]+#êeTT. ÁãVü≤àeTTq≈£î C≤„qeTT, Äq+<äeTT nqT s¬ +&É÷ dü«s¡÷|üeTT˝Ò
nsTT‘˚ C≤„qdü«s¡÷|üÁãVü≤à+, nq+<äd«ü s¡÷|ü ÁãVü≤à+ nì s¬ +&ÉT ÁãVü≤àeTT\THêïj·THê*.
˝Ò<+ä fÒ ˇπø ÁãVü≤àeTTq≈£î s¬ +&ÉT s¡ø±\ dü«s¡÷bÕ\T+&Ée⁄ >∑<ë! C≤„q+ y˚sT¡ , Äq+<ä+
y˚sT¡ >∑<ë! y˚ss¡ TTq$ ˇπø<ëìøÏ dü«s¡÷bÕ\T ø±e⁄. ˙eT‘·+˝Àq÷ á <√wüeTT+<äqsê<äT.
Hê eT‘·+˝À C≤„qeTT, Äq+<äeTT ˇø£ÿfÒ. m˝≤n+fÒ, eTH√eè‹Ôe\q eTq≈£î ø£*>π
C≤„Hêq+<ë\T _ÛqïeTsTTqy˚. ø±ì sT÷ ì‘·´eTsTTq C≤„Hêq+<ë\T _Ûqï+ ø±e⁄.
ÁãVü≤ày˚T ì‘·´C≤„qeTT ì‘ê´q+<äeTT. ˇπø ÁãVü≤à Á|üø±X¯+ ø£*–+#˚~. ø£qTø£ C≤„q+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 291
n+{≤eTT. Äq+<ä+ ø£*–düT+Ô ~ ø£qTø£ Äq+<ä+ n+{≤eTT. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT Äq+<äyT˚
‘·|Œü Äq+<ä+ >∑TD+>± >∑\ ªªÄq+~µµ ø±<äT. n+<äT #˚‘· ÁãVü≤à+ yêdüeÔ s¡÷|ü+˝À
ì]«X‚wüy˚T.
ªªÁãVü≤à$<ëb˛ï‹, k˛X¯óï‘˚`µµ yÓTTˆˆ yêø±´\T ì]«X‚wÁü ãVü≤à
dü÷#·ø£eTT˝Ò
nj·÷´! ªªÁãVü≤à$<ëb˛ï‹ |üs+¡ µµ nqï#√≥ ªªÁãVü≤àeTT, <ëìì ‘Ó*dæø=qT≥.
<ëìì bı+<äT≥, bı+~q~µµ nì Hê\TZ $wüj÷· \THêïsTT. n+<äT˝À ÁX¯ó‹ ÁãVü≤àC≤„q
|ò\ü +>± ªªk˛X¯óï‘˚ düsê«Hé ø±e÷Hé düV≤ü ÁãVü≤àD≤ $|ü•Ã‘êµµ nì #Ó|Œæ +~. ø±e÷Hé,
n+fÒ ø√s¡ã&ÉT ø£˝≤´D >∑TD≤\T. ÁãVü≤à‘√ düV‰ü yê{Ïì bı+<äT‘ê&Éì y˚<ës¡eú TT.
Bìe\q düø\£ ø£˝≤´D >∑TD|üPs¡T&í TÉ ÁãVü≤ày˚Tqì n~ ìs¡TDZ + ø±<äì ‘˚\T‘·Tqï~.
nì sêe÷qTJj·T eT‘·eTT. ` n˝≤ ø±<äT. ªªÁãVü≤à$<ëb˛ï‹ |üs+¡ µµ nì bı+<ä<–ä q~
|üsÁ¡ ãVü≤ày˚T ‘·|Œü y˚sT¡ >±<äT. ªª|üs+¡ µµ n+fÒ |üsÁ¡ ãVü≤ày˚T nì ns¡eú TT. düs«¡ + <äècÕº´
ÁãVü≤ày˚T |üs+¡ . $T–*q<ä+‘ê ÁãVü≤à_Ûqï+ ø£qTø£ n|üs+¡ . ªªn|üPs¡«eTq|üs+¡ µµ nqT
ÁX¯ó‹ e\q ÁãVü≤à+ |üs+¡ ø±<äT. n|üse¡ T÷ ø±<äT. ø±ì e´eVü‰s¡Ø‘ê´ |üsy¡ T˚ . edüT‘Ô '·
|üs+¡ ø±<äT. n|üs+¡ ø±<äT. ÁãVü≤à+ <äècÕº´ eTi=ø£{Ï ñ+fÒ |üsy¡ ÷Ó n|üsy¡ ÷Ó ne⁄‘·T+~.
ø£qTø£H˚ ªªÁãVü≤à$‘Y ÁãôV≤’ àeuÛeÑ ‹µµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|⁄ü +Ô ~. ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ n+fÒ ÁãVü≤à+>±
ne≥+. ÁãVü≤à+ ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ ˝Òq≥T¢. |ü]|üPs¡T&í sÉ TT düs«¡ Á‘· ñHêï&ÉT.
Äj·Tq m|ü&É÷ eTq≈£î ÁbÕ|ü⁄&Ô .˚ nsTTHê Ä dü+>∑‹ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ e\q ÁãVü≤à+
<=s¡øq£ ≥T¢, C≤„q+ ø£*–‘˚ ÁãVü≤à+ <=]øÏq≥T¢ nqTø=+{≤eTT. ≈£qTø£ ÁãVü≤à+ C≤„q+
e\q bı+<ä>\∑ ~. n<˚ ª|üs+¡ µ. ÁãVü≤ày˚‘Ô· ÁãVü≤à‘ê«ìï bı+<äT‘ê&ÉT. MìøÏ dü«s¡÷|ü+
ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´+. n+<äTe\q yÓ+≥H˚ düs«¡ ø±e÷\T rs¡T‘êj·Tì ÁX¯ó‹øÏ ns¡eú TT. Ç~
düT‹Ô s¡÷|üeTT. ÁãVü≤àuÛ≤e+ bı+~ e÷j·÷r‘·T&ÉsTTq yêìøÏ e÷j·÷eTj·TeTsTTq
ø±e÷\T+&Ée⁄. ªªj·Tyê>∑÷+ |æã, •U≤‘˚ e]∆wü´‘˚µµ (á >∑+õ ‘ê>∑T, ˙ »&É
ô|s¡T>∑T‘·T+<äì |æ\\¢ ≈£î #Ó|Œæ q≥T¢) nqï≥T¢ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ e\q düs«¡ yê+#Û\· T |ò*ü kÕÔjT· ì
C≤„q+ yÓ|’ ⁄ü |ü⁄s¡Twüßì Á|ü˝ÀuÛôÑ |{Ϻ q&É|{ü ≤ìøÏ #Ó|Œü ≥y˚T Ç~. ˝Ò<ë, ªªnìï s¡ø±\
eTT≈£î\Ô <ë«sê yÓ÷øå±\T bı+~qyês¡sTTHê áX¯«s¡kÕj·TT»´+ bı+<äT‘ês¡Tµµ nqïeT‘·+
Á|üø±s¡+ ÁãVü≤ày˚‘Ô· áX¯«s¡kÕj·TT»´+ bı+~ dü«s¡÷|üeTT\qT bı+<äT‘ê&Éì ns¡eú TT.
˝Ò<ë, ªªÁãVü≤ày˚‘·Ô ÁãVü≤àkÕj·TT»´eTTH˚ bı+<äT‘ê&ÉTµµ nqï eT‘·+ Á|üø±s¡eTT,
e´eVü‰s¡eTTqï+‘· ei≈£î, Ç‘·s¡ |ü⁄s¡Twüß\<äècÕº´ ÁãVü≤àeTsTTq ÁãVü≤ày˚‘·Ô e÷j·÷
$•wüß&º sÉ TTq áX¯«s¡T&˚. áX¯«s¡T&ÉT ÁãVü≤àeTsTTHê áX¯«s¡T&˚ >∑<ë! ø±>± ÁãVü≤ày˚‘Ô·
163
292 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nsTTq áX¯«s¡Tq≈£î düs«¡ ø±eTÁbÕ|æÔ Hê´j·Ty˚T. @s¡ø+£ >± ns¡+ú #Ó|Œæ Hê ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£
|üsÁ¡ ãVü≤ày˚T ø±eT+. n~ø±ø£ @ ø±eTeTT\÷ ñ+&Ée⁄. ÁãVü≤ày˚‘Ô· bı+<ä>√]q$>±
‘êeTT #Ó|æŒq ø±e÷\T (düs¡«»„‘·«+, düs¡«yê´|æ‘·«+ yÓTTˆˆ) áX¯«s¡ >∑TD≤˝Òø±ì
ÁãVü≤à>∑TD≤\T ø±e⁄. ø£qTø£ á ÁX¯ó‹ e\q ªªìs¡TDZ ÁãVü≤à+µµ ≈£î<äs<¡ qä sê<äT.
nj·÷´! ªª$$<Ûeä TTqT >∑eTì+#·T ∫‘·«Ô eTTµµ $|ü•Ã‘·«Ô eTT. n~ düs«¡ »„‘«· eTT.
n{Ϻ >∑TDeTT\T >∑\ ªªÁãVü≤àeTT‘√ düVü‰ düeTdüÔ ø±eTeTT\qT bı+<äTqTµµ nì
ÁX¯ó‘·´s¡eú TT. ø£qTø£ ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTT dæ~+∆ #·<Tä . düe÷:` n˝≤ ø±<äT. ªª|ü⁄Á‘·Tì‘√ >∑÷&Ü
‘·+Á&ç e#ÓÃqTµµ nqï≥T¢ ªªdüV≤ü X¯u›- Ò Á|ü<ëÛ H˚µµ nqT dü÷Á‘·+ Á|üø±s¡eTT düV≤ü X¯ãj › ÷Ó >∑+˝À
nÁ|ü<ëÛ qeTsTTq (|ü⁄Á‘·) X¯u≤›ìøÏ ‘·èrj·T edüT+Ô ~. ø£qTø£ düs«¡ ø±eT ÁbÕ|æ˝Ô À áX¯«s¡T&ÉT
nÁ|ü<ëÛ q+ nì, Je⁄&ÉT Á|ü<ëÛ qeTì ns¡+ú edüT+Ô ~. ø±ì n~ ‘·|Œü ì|ædTü +Ô ~. Je⁄qπø
düs«¡ ø±eT |üP]Ô nì áX¯«s¡TìøÏ n~ ˝Ò<ìä . ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT X¯Sq´eTe⁄‘ê&ÉT. ô|>’ ±
áX¯«s¡Tì‘√ düV‰ü Je⁄&ÉT düs«¡ ø±e÷\qT bı+<äT‘ê&Éqï e÷≥≈£î $es¡D ø±yê*!
áX¯«s¡Tì‘√ ø£\dæ ñ+&çj÷· ? ø£\eø£ y˚sπ #√≥ ñ+&çj÷· á nqTuÛeÑ +? yÓTT<ä{Ï
|üø+å£ ˝À áX¯«s¡deü ÷q+>± Je⁄&ÉT >∑÷&Ü $uÛTÑ e⁄ (düs«¡ yê´|æ) ø±yê*. n~ MT eT‘·+˝À
ˇ|üŒs¡T >∑<ë! ¬s+&Ée |üø£å+˝À, áX¯«s¡Tì‘√ ø£*dæ ñ+&Éø£ mø£ÿ&√ ñ+&˚yêìøÏ
ªªáX¯«s¡Tì‘√ düVü‰µµ düs¡«ø±e÷qTuÛÑe+ dü+uÛÑe+ ø±<äT. ø£\dæ ñ+&É≈£î+&Ü ø£\dæ
m˝≤ ‹+{≤s¡T. (ô|>’ ± áX¯«s¡T&ÉT ˝Òì#√≥ ñ+&É≥+ n+fÒ áX¯«s¡Tì düs«¡ yê´|æ‘«· +
R $uÛTÑ ‘·«+ b˛‘·T+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ô|>’ ± ‘·q≈£î ˝Òì ø£˝≤´D>∑TD≤\qT bı+<ë*
Je⁄&ÉT. Mì‘√ ø£\dæ áX¯«s¡T&ÉT ‘·q ø£˝≤´D >∑TD≤\qT ‘·H˚ (ø£øÿÏ q ≈£L{Ïì ‹qï≥T¢)
nqTuÛ$Ñ +#ê*. (Ç˝≤ áX¯«s¡Tì düs«¡ »„‘ê«~ >∑TD≤\qT bı+~ yê{ÏqqTuÛ$Ñ +∫ u≤>∑T|ü&ç
˝Àø√<äs∆ D¡ + #˚dqæ uÛøÑ |Ô£ ⁄ü +>∑e⁄˝…øÿ£ &É ø£qã&ÉsT¡ . ô|>’ ± düèwæº ø£sèÔ¡ ‘ê«~ >∑TD≤\T ø=ìï
sêeì XÊg+ #Ó|ü⁄‘·T+~. eT] ø£\dæ nqTuÛÑ$+#˚$ @$T{Ï? n+<äT≈£î ñ|ü|ü‹Ô,
Á|üj÷Ó »q+ ˝Àø£ Á|üj÷Ó »q+ @$T{Ï? ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø±eT ÁbÕ|æÔ n+fÒ ø±eTuÛÀ>∑eTì
ns¡eú TT. ø±>± áX¯«s¡T&ÉT ‘·q Äq+<ë~ ø£˝≤´D>∑TD≤\qT ‘·H˚ nqTuÛ$Ñ +#·T‘ê&√
n˝≤ Je⁄&ÉTqTï nqTuÛ$Ñ kÕÔ&ìÉ ns¡+ú n+{≤sê? düsπ nqTuÛ$Ñ +|ü<–ä q ø£˝≤´D >∑TD+
ªÄq+<ä+µ ˇø£ÿfÒ ø£<ë! C≤„q+, düs¡«»„‘·, düs¡«ìj·÷eTø£‘·«+ yÓTTˆˆ >∑TD≤\T
nqTuÛeÑ jÓ÷>±´\T. ø£qTø£ düs«¡ ø±eTuÛÀ>∑eTT kÕ<Û´ä + ø±<äT. ªªáX¯«s¡Tì‘√ ø£*dæµµ
nqï|ü⁄&ÉT ªªáX¯«s¡Tì e˝…µµ nqT ns¡+ú ≈£L&É ˝≤ø£Då øÏ +£ >± #ÓbÕŒ*. ô|>’ ±, b˛˙j·T+&ç
á yêø£´eTT ª$|ü•Ã‘Yµ yÓTTˆˆ >∑TDeTT\T>∑\ ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|⁄ü qÔ ï<äqTø=+<ë+. nsTTHê
e÷≈£î Çã“+~ ˝Ò<Tä . e´eVü‰s¡eTTqï+‘· ei≈£î düs«¡ »„‘ê«~ >∑TDeTT\T >∑\ áX¯«s¡T&ÉqT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 293
dü>T∑ D ÁãVü≤àqT y˚TeT+^ø£]+#êeTT. nj·÷´! ÁãVü≤ày˚‘Ô· bı+<˚ |üsÁ¡ ãVü≤à+ áX¯«s¡T&ÉqT
düø±eT ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ eTT≈£îqÔ ≈£î ìs¡TDZ ÁãVü≤à kÕj·TT»´+ \_Û+#·<qä sê<äT. düe÷:`
ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ düø±eTT&ÉsTTq áX¯«s¡Tì‘√ kÕj·TT»´+ MT<ä ø±eTeTsTT‘˚ n‘·&TÉ n˝≤π>
ne⁄‘ê&ÉT. X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ ø±&ÉT. ÁãVü≤à˝Àø£+ ø±yê\+fÒ düèwæøº s£ Ô¡ nsTTq ÁãVü≤à˝Àø£yT˚
#˚sT¡ ‘êeTT. ìcÕÿeTT&ÉsTTq ÁãVü≤ày˚‘Ô· ìs¡TDZ ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘ê&ÉT. ø±eT+ ñ+fÒ ªªnVü≤+µµ
ñqïfÒ.¢ n~ ÁãVü≤àÁbÕ|æøÔ Ï Á|ü‹ã+<Ûøä e£ TT. ˝Ò<ë ªªk˛X¯óï‘˚µµ nqï y˚<yä êø£´eTT ˝Àì
ÁãVü≤àX¯ã›eTT düèwæºø£s¡Ô nsTTq Væ≤s¡D´>∑s¡T“¤ì dü÷∫düTÔqï<ä+<ëeTT. |ü⁄+*+>∑+˝À
ÁãVü≤àX¯ã›eTT düèwæºø£s¡ÔqT #Ó|üŒ&É+ s¡÷&ÛÉ+ ø£<ë! ø±>± ÁãVü≤ày˚‘Ô· nsTTqqT |ü⁄s¡Twüß&ÉT
ÁãVü≤à˝Àø£ ø±$T nsTT‘˚ ÁãVü≤à˝Àø£+ #˚] n#·Ã≥ ÁãVü≤à‘√ düVü‰ düs¡«uÛÀ>±\T
nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . Ä ø±eTeTT\T ÁãVü≤à˝Àø£ uÛÀ>∑´eTsTTq @y√ ` ø=‘·Ô edüTeÔ ⁄\T.
nj·÷´! ªk˛X¯óï‘˚`µ nqT e#·qeTT ÁãVü≤à$<ëb˛ï‹ |üs+¡ µµ nqT yêø£´eTT˝Àì
ª|üsµ¡ X¯u≤›ìï $e]düT+Ô ~. ø±>±, ÁãVü≤ày˚‘\Ô· T bı+<ä<–ä q ª|üs+¡ µ nsTTq |ò\ü eTT
ÁãVü≤à‘√ düVü‰ düs¡«ø±eTÁbÕ|æÔ nì ns¡ú+ edüTÔ+~. ÁãVü≤à‘√ düVü‰ düs¡«ø±eTeTT\
|ò\ü eTT ` nì uÛ≤eeTT. düs«¡ ø£˝≤´D>∑TD $•wüeº TsTTq ÁãVü≤ày˚T |ò\ü eTT. >∑TD≤\T
Á|ü<ëÛ qeTì #Ó|Œü {≤ìøÏ ªdüV≤ü µ X¯ã+› ñqï~. ` düe÷:` n~ ‘·|ü . dü>T∑ Dìs¡TDZ
ÁãVü≤à<ä«j·T+ ñ+fÒ dü>T∑ DÁãVü≤àeTTqT yê&ÉT bı+<äT‘ê&Éì #Ó|Œü e#·TÃqT. n˝≤˝Ò<Tä
>∑qTø£ á e#·q+ e´s¡+ú . ªyê&ÉT ÁãVü≤àeTTqT bı+<äT‘ê&ÉTµ nqï e#·qy˚T #ê\T.
ñqï~ ˇø£fÒ ø£qTø£ n~ MT <äèwæ˝º À dü>T∑ Dy˚T ø£qTø£. ìs¡TDZ ÁãVü≤à ñ+<˚y÷Ó nqï
dü+<˚V≤ü ìyês¡D ø√dü+ ª>∑TD$•wüº ÁãVü≤à+µ nì #Ó|Œü e\dæ e∫Ã+<ä+{≤sê! n˝≤
#Ó|Œæ Hê ªìs¡TDZ eTsTTq ÁãVü≤ày˚Tµ dæ~d∆ Tü +Ô ~. #·÷&É+&ç. <˚ìì >∑TD$•wüeº Tì MTs¡T
#ÓbÕŒs√ n~ >∑TD $•wü+º ø±ø£eTT+<äT ìs¡TDZ e÷? dü>T∑ De÷? ìs¡TDZ eT+fÒ e÷
|üø+å£ >¬ *∫+~. dü>T∑ DeT+fÒ ` >∑TD $•wüeº TsTTq dü>T∑ D edüTeÔ ⁄ nì ns¡+ú . >∑TD$•wü+º
ø±ø£eTT+<˚ dü>∑TDeTsTTq Ä edüTÔe⁄˝À ñqï >∑TD≤˝Ò$T{Ï? n$ Ç$ ˇø£ÿfÒHê?
ø±sê<äT. ªdü>∑TD+µ˝À n|üŒ{Ïπø ñqï sT÷ >∑TD≤\T ìs¡TZD+˝À >∑÷&Ü ñHêïj·÷?
øπ e\+ dü>T∑ D+˝ÀH˚ ñHêïj·÷? Á|ü<eä∏ T|üø+å£ ˝À ªìs¡TDZ + ˝À >∑TD≤\THêïj·T+fÒ dü«e#·q
yê´|ò÷ü ‘·eTT. s¬ +&Ée |üø+å£ ˝À nqedü.ú n˝≤ dü>T∑ D ` >∑TD$•wü+º ` es¡d>ü ± >∑TD≤\T
#Ó|Pü HÔ ˚ ñ+&Ü*. ª>∑TD≤\T Á|ü<ëÛ q+µ nì #Ó|Œü {≤ìøÏ ªdüV≤ü µ X¯ã+› nHêïs¡T. nB
nj·TTø£yÔ T˚ . ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ø£qï ÁãVü≤à>∑TD≤\T Á|ü<ëÛ q+ ø±e⁄ >∑<ë! >∑TD≤\+fÒH˚
ÄÁX¯sTT+∫ Áã‹πø$. n$ m|ü⁄&É÷ nÁ|ü<ëÛ qy˚T. ø£qTø£H˚ yê{Ïì ªª>∑TD≤\T ` >öD≤\Tµµ
n+{≤s¡T. >∑TDeTT\T e÷eT÷\T>± nÁ|ü<ÛëqeTsTTHê nqTuÛÑ$+|üã&É≥+˝À ny˚
164
294 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nÁ>∑kÕúqeTT˝À ñ+{≤j·T+{≤sê? nsTT‘˚ Äq+<äs¡÷|ü+>± ÁãVü≤ày˚T ndü\sTTq
nqTuÛeÑ jÓ÷>∑´ Á|ü<ëÛ q |ü<ës¡+ú ø±<äT. nqTuÛyÑ ê\ìï+{ÏøÏ Á|üj÷Ó »q+ Äq+<äyT˚ ø£<ë!
ªªÁãVü≤à+ Äq+<äs÷¡ |üyT˚ µµ
nqTuÛÑ$+|ü<ä–q edüTÔe⁄\T ˝Àø£+˝À #ê˝≤ ñHêïsTT. n$ m+<äT≈£î?
düTK$TkÕÔj·THê? ˝Òø£ dü«s¡÷|ü‘·' ny˚ nqTuÛÑyêsêΩ˝≤? ‘=*|üø£å+˝À, düTKy˚T
nqTuÛeÑ ˙j·T+. edüTeÔ ⁄\T ø±<äT. ø£qTø£ Á|ü<ëÛ qeTsTTq uÛÀ>∑´edüTeÔ ⁄ düTKy˚T nq>±
Äq+<äyT˚ . eT*|üø+å£ ˝À edüTeÔ ⁄˝Ò uÛÀ>∑´eT+fÒ Á|ü‹≈£L\eTsTTq ÅdÔ” yÓTT<ä\>∑Tyês¡TqTï
uÛÀ>∑´edüTeÔ ⁄\e⁄‘ês¡T. ø£qTø£ Äq+<äyT˚ Á|ü<ëÛ q uÛÀ>∑´eTT. <ëìø√düyT˚ düs«¡ $wüj÷· \T
dü+bÕ~kÕÔ+. n+<äTø√düyT˚ ìÁ<ä≈î£ |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô ê+. n+<äTø√düyT˚ düe÷~ÛøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ+.
n+<äTø√düy˚T yÓ÷ø£å+ ø√s¡‘ê+. ø£qTø£H˚ ªdüTK+µ ˇø£ÿfÒ |ü⁄s¡TcÕs¡úeTT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT
ø√πs~ |ü⁄s¡TcÕs¡úeTsTTq düTKeTTqT ÇkÕÔj·TH˚ |ü⁄s¡TcÕsêú\sTTHêsTT. H˚Á‘êq+<ä+
ø£*–+#˚ #·+Á<äTDÏí H˚Á‘êq+<ä+ nH˚ nqe#·TÃqT. n˝≤ |ü⁄s¡TcÕsêú\+{≤+ yê{Ïì.
nj·÷´! <äT'U≤uÛ≤e+ >∑÷&Ü |ü⁄s¡TcÕs¡yú T˚ |ü⁄s¡Twüß&ÉB ø√s¡Tø=+{≤&ÉT >∑<ë! düe÷:`
nuÛ≤e+ edüTeÔ ⁄ ø±<äT ø£qTø£ n~ |ü⁄s¡TcÕs¡+ú >±<äT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT ø√]q uÛ≤e|ü<ës¡eú TT
|ü⁄s¡TcÕs¡úeTT. nuÛ≤e |ü<ës¡ú+ ø±<äT. ˝Ò<ë, Åd”Ô yÓTTˆˆ uÛ≤e|ü<ës¡úeTTqT |ü⁄s¡Twüß&ÉT
Äq+<ä+ ø√dü+ ø√s¡T‘ê&ÉT. n˝≤H˚ <äT'U≤uÛ≤e+ >∑÷&Ü Äq+<ä+ ø√dü+ >∑<ë! ø£qTø£
<äT'U≤uÛ≤e »q´eTsTTq düTKy˚T |ü⁄s¡TcÕs¡+ú . ø£qTø£ Á|ü‹yê&ÉT ‘·q≈£î ªdüTK+ ø±yê\ìµ
ø√s¡Tø=+{≤&ÉT. <äT'U≤uÛ≤e+ ø±yê\ì ø√s¡&TÉ . <äT'K+ e<äì› ø√s¡‘ê&ÉT. <äT'KeTH˚
uÛ≤e|ü<ës¡ú+ ìeè‹Ô ø±yê\H˚ ø√s¡‘ê&ÉT. <äT'U≤uÛ≤e+ |ü⁄{≤º\ì ø√s¡&ÉT. nuÛ≤e+
nuÛ≤ey˚T ø£qTø£ <ëìøÏ ñ‘·Œ‹Ô ñ+&É<Tä . Ç˝≤ Ä˝À∫ùd,Ô nqT≈£L\ $wüjT· uÛÀ>∑+
e\q, Á|ü‹≈£L\ $wüjT· uÛÀ>∑+ ˝Òq+<äT e\q e#˚à düTK+ |ü⁄s¡TcÕs¡+ú . n{Ϻ düTKs¡÷|ü
ÁãVü≤à+ nÁ|ü<ëÛ quÛÀ>∑´+ m˝≤ ne⁄‘·T+~. ÁãVü≤à+ düTK+ ø±<äqsê<äT. n~ ø±<ä+fÒ
me] eT‘·+˝À yês¡sTTHê, m<äTs¡T>± ñqï dü+kÕs¡ düTU≤\qT e<ä* Ç+Á~j·÷\qT
ø£w|ºü &ü ç »sTT+∫ ÁãVü≤à#·s´¡ + eVæ≤+∫ eTTqT˝…’ n&Ée⁄\˝À ø£w|ºü &ü ≥É yÓT+<äT≈£î? ì]«ø£\Œ
düe÷~Û ø√dü+ Ç+‘· Á|üjT· ‘·ïyÓT+<äT≈£î? bÕeTs¡T\sTTHê dü«>∑èVü‰ìï uÛ≤sê´|ü⁄Á‘ê<äT\qT
$&ç∫ >±&ÛìÉ Á<ä˝ÀøÏ yÓfi≤ÔsT¡ . ÁãVü≤à dü«s¡÷bÕq+<ä+ ø£qï ÁãVü≤à>∑TDeTsTTq Äq+<ä+
n~Ûø£+ nì #Ó|üŒsê<äT. ndü\T ÁãVü≤à>∑TD+>± Äq+<äeTTH˚ n+^ø£]+|üeTT.
n+^ø£]+∫Hê. ÁãVü≤à>∑TDeTsTTq Äq+<ëìï nqTuÛ$Ñ +#·≥+ Je⁄q≈£î ≈£î<äs<¡ Tä . MT
eT‘·+˝À JeÁãVü≤à\≈£î uÛ<Ò +ä ø£<ë! #ÓÁ’ ‘·>T∑ DeTsTTq Äq+<ä+ yÓTÁÆ ‘·Tq≈£î \_Û+#·<Tä >∑<ë!
Ç˝≤ ÁãVü≤à>∑TDeTsTTq Äq+<ä+ ˝≤>± C≤„q+ >∑÷&Ü (MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ _ÛqTï&ÉsTTq)
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 295
Je⁄q≈£î nqTuÛeÑ + ø±<äT. uÛ÷Ñ $T yÓTTˆˆ j·T+<äTqï >∑+<Ûë~>∑TD≤\˝≤>±, ÁãVü≤àj·T+<äTqï
JeuÛÀ>∑´eTsTTq >∑TD≤\T Äq+<ä+ ø£*–+#˚$ ø£qTø£H˚ uÛÀ>±s¡ΩeTT\T>±ì dü«‘·V‰ü >±
ø±<äT. ø£qTø£ JeuÛÀ>∑´eTsTTq ÁãVü≤à>∑TD≤\T ÁãVü≤àø£qï Á|ü<ëÛ qeTsTTq$ ø±e⁄. Ç+‘·≈L£
ndü\T ÁãVü≤àeTTq≈£î n{Ϻ >∑TD≤˝ÒM ˝Òe⁄. s¡÷bÕ~ >∑TD≤\T+fÒ ÁãVü≤à+ nr+Á~j·T+
m˝≤ ne⁄‘·T+~. ÁãVü≤à+ nr+Á~j·T+, ne´ø£+Ô >∑<ë! ªªq dü+<äèX‚‹wü̃‹s¡÷|üeTdü´µµ
nì ÁX¯ó‹. ø£qTø£ ÁãVü≤à |ü]D≤eT yê<ä+ Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. ã+>±s¡+ ø£+ø£D+>±
e÷]q≥T¢ ÁãVü≤à+ »>∑‘·TÔ>± |ü]D$TùdÔ ø£qã&˚ Á|ü|ü+#·y˚T ÁãVü≤à+ ø±<ë. ø£qTø£
ÁãVü≤às¡÷|ü+ H˚Á‘· >√#·se¡ TH˚ #ÓbÕŒ*. ÁãVü≤àeTTq≈£î s¡÷bÕ<äT\THêï n$ e÷+düeTj·T
eTsTTq eTquÀ{Ï yê] ø£+&É㢠&É<Tä n+{≤sê? ªªnX¯ãe› TdüŒs¡ÙeTs¡÷|üeTe´j·T+`µµ
nì ÁX¯ó‹. e\q n{Ϻ s¡÷bÕ<äT\T ˝Òeì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ÁbÕø£è‘· X¯u≤›~ >∑TD≤\T ø±<äT.
nÁbÕø£è‘·eTsTTq X¯u≤›~ >∑TD≤\T ÁãVü≤à≈£îqï e+{≤sê! ndü\T X¯u≤›~ >∑TD≤\T Á|üøè£ ‹y˚.
Á|üøè£ ‹$ ø±ì >∑TD≤\T ˝Òe⁄. X¯u≤›<Tä \T Á|üøè£ ‹ ø±s¡´eTsTTq Äø±XÊ~ |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\
>∑TD≤\T. (ô|>’ ± n{Ϻ >∑TD≤\THêïj·Tì ÁX¯ó‹ mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä . düà è‘·T\÷ #Ó|Œü ˝Ò<Tä `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ‘˚CÀeTj·TeTT ÁãVü≤àeTHêï nø£ÿ&É ªª‘˚»düT‡µµ n+fÒ C≤„qy˚T. yêj·TTe⁄
qT+∫ |ü⁄{Ïqº (yêjÓ÷s¡–ï') n–ïøÏ ÁãVü≤à+ ø±s¡´+ ø±<äT >∑<ë. ÁãVü≤à+ nìï+{Ïø°
ø±s¡Dy˚T ø±ì <˚ìø° ø±s¡´+ ø±<äT. Ç+‘Ó+<äT≈£î? Je⁄qπø X¯u≤›~ >∑TD≤\T ˝Òe⁄.
n+‘·≈î£ nr‘·T&Óq’ ÁãVü≤àeTTq≈£î m˝≤ ñ+{≤sTT? ø£qTø£ Je⁄q≈£î uÛÀ>±s¡ΩeTT\sTTq
>∑TD≤\T ÁãVü≤àeTTq+<äT ˝Òe⁄. ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq Äq+<äyT˚ eTTø£JÔ e⁄\ nqTuÛyÑ êìøÏ
edüT+Ô ~. n<˚ ªª|üs+¡ µµ.
nj·÷´! Ç˝≤ >∑TD≤\T Á|ü<ëÛ q+ ø±<äì, ÁãVü≤à+ Á|ü<ëÛ qeTì #ÓbÕŒs¡T>∑qTø£
ªÁãVü≤àD≤µ nì nÁ|ü<ëÛ q|ü<ëìøÏ e#˚à ‘·èrj·T yê&Ésê<äT >∑<ë! ÁãVü≤à+ Á|ü<ëÛ qeTsTTHê
ø±eTeTT‘√ düV≤ü ÁãVü≤à+ |ò\ü eTì ns¡+ú ø£qTø£ ìs¡TDZ ÁãVü≤à+ dæ~+∆ #·<Tä . ` düe÷:`
ø±eT X¯ã+› ÁãVü≤à>∑TD≤\qT #Ó|Œü <äT. $wüjT· eTT\T ø√s¡ã&˚$ ø£qTø£ ø±eTeTT\e⁄‘êsTT.
nsTT‘˚ ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ »s¡>±* ø±ì $wüjT· ÁbÕ|æÔ m˝≤ n+{≤sê? ÁãVü≤à+
|ü]|üPs¡í+ ø£qTø£ >∑>∑q+ e˝… düs¡«yê´|æ. ø£qTø£ düeTdüÔø±eTeTT\qT bı+~q<˚.
ÁãVü≤àeTTqT bı+~q ÁãVü≤ày˚‘Ô· ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ düs«¡ ø±eTeTT\qT bı+~qfÒ.¢ ˝Ò<ë,
düs¡«ø±eTeTT\qT bı+<äTqq>± |üPs¡íø±eTT&ÉT nq>± ìcÕÿeTT&Éì ns¡úeTT. ø£qTø£
ÁãVü≤ày˚‘·Ô≈£î bı+<ä<ä–q ø±eTX‚wüeTT\T+&Ée⁄. ø£qTø£H˚ ÁãVü≤ày˚‘·Ô ø£è‘·ø£è‘·T´&Éì
n+{≤s¡T. ÁãVü≤à+ |üPs¡øí ±eT+ ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+ düsê«‘·à ø±e≥y˚T. ÁãVü≤ày˚T düsê«‘·à
nsTTq~. n+<äTe\q ÁãVü≤ày˚‘Ô· ª|üsꑷൠne⁄‘ê&ÉT. Ç~ ÁX¯ó‹ ‘ê‘·Œs¡´eTT. ÁãVü≤à+
165
296 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|üPs¡øí ±eT+, düsê«‘·àø£+ ø±e≥+ >∑÷&Ü e÷j·Te\qH˚ ‘·|Œü edüT‘Ô '· ø±<äT. dü+kÕ]ì
<äèwæ˝º À ô|≥Tºø=ì ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ düs«¡ ø±eTÁbÕ|æÔ #Ó|Œü ã&ç+~. á |üø+å£ ˝À ªªÁãVü≤à+‘√
düVü‰ ø√]ø£\T bı+<äTqTµµ n+fÒ m|ü⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTqT bı+<äTH√ Ä ø£åDy˚T
düs«¡ ø±eTeTT\qT bı+<äTqT. n<˚ ªdüV≤ü µ n+fÒ ns¡eú TT. m˝≤>∑+fÒ, ªªX¯Á‘·Tsê»´+‘√
u≤≥T n‘·ì ø√X¯+ >∑÷&Ü <=s¡øÏ+~µµ n+fÒ sê»´ø√X¯eTT\T ˇø£ÿkÕπs <=s¡øÏqfÒ¢
ø£<ë. n˝≤π> ÇBqT.
nj·÷´! e÷j·TqT <ë≥&É+ e\q ÁãVü≤ày˚‘Ô· ÁãVü≤à+ ne⁄‘ê&ÉT. e÷j·Te\q
düs¡«ø±eTeTT\qT bı+<äT‘ê&ÉT. Ç$ ˇπøkÕ] m˝≤ ne⁄‘êsTT? düe÷:` ÁãVü≤ày˚T
e÷j·Te\q ÁbÕ|üøÔ ±eTT&ÉsTTq|ü⁄&ÉT ÁãVü≤ày˚‘Ô· (ÁãVü≤àuÛ≤e+ bı+<ë&ÉT ø£qTø£) m+<äT≈£î
ø±sê<äT? ÁãVü≤àeTTq≈£î e÷j·T ñqïfÒ¢ ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· L£ e÷j·T ñ+≥T+~. e÷j·T<ë{Ï‘H˚ ˚
ÁãVü≤ày˚‘Ô· ne⁄‘ê&ÉT >∑<ë n+fÒ, nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ e÷j·TqT <ë≥˝Ò<Hä ê ns¡+ú . ÁãVü≤ày˚T
e÷j·TqT <ë≥ø£b˛‘˚ n{Ϻ ÁãVü≤àC≤„q+ e\q ÁãVü≤àC≤„ì e÷Á‘·+ m˝≤ <ë≥T‘ê&ÉT?
n˝≤H˚ ÁãVü≤ày˚T e÷j·TqT <ë≥q|ü&ÉT <ëì‘√ nuÛ<Ò ëìï bı+~q ÁãVü≤àC≤„ì >∑÷&Ü
e÷j·TqT <ë≥qfÒ¢ >∑<ë! ø£qTø£ ÁãVü≤à+˝≤>±H˚ C≤„ì >∑÷&Ü |üPs¡øí ±eTT&Ée⁄‘ê&ÉT.
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ MT<ä˝≤>±H˚ ÁãVü≤ày˚‘MÔ· T<ä>÷∑ &Ü nC≤„qy˚T (e÷j·Tj˚T) |üPs¡øí ±eT‘·«+
yÓTTˆˆ >∑TD≤\qT ø£*ŒdüT+Ô ~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ y˚T.
nj·÷´! ÁãVü≤ày˚‘\Ô· T bı+<˚ Ä |üsÁ¡ ãVü≤à ªª$|ü•Ã‘Yµµ nq>± düs«¡ »„eTsTTq~
ø£qTø£ n~ dü>T∑ Dy˚T. ìs¡TDZ + ø±<äT. ` düe÷:` düs«¡ »„+ n+fÒ düs«¡ eTTqT ‘Ó*j·T
CÒjT· ≥y˚T. (düsê«euÛ≤qø£+). n+‘˚ ‘·|Œü ‘êH˚y√ ‘Ó*dæø=+≥THêï&Éì ªªC≤„‘µ· µ nì
ø±<äT. düsπ n<äsTTHê >∑TDy˚T ø£<ë n+{≤sê? ` >∑TDy˚T. yê´eVü‰]ø£eTsTTq >∑TDeTT.
|üse¡ ÷s¡‘ú '· düs«¡ y˚T ˝Ò<Tä >∑<ë! e´eVü‰s¡Ø‘ê´ düsê«euÛ≤düøe£ TsTTq ÁãVü≤àeTTqT bı+<äTqT
` nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~ ø£qTø£ |üsÁ¡ ãVü≤à+ edüT‘Ô '· ìs¡TDZ y˚T. <ëìH˚ ÁãVü≤ày˚‘Ô· bı+<äT‘ê&ÉT.
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ eTì ‘˚*+~.
ªªÁuÛyÑ T˚ D >∑>q∑ + ˙\+ ˙s¡÷|ü+ edüT‘Ô √ j·T<Ûë, e÷j·Tj·÷ÁãVü≤à dü>T∑ D+
ìs¡TZD+ edüTÔ‘·düÔ<∏ëµµ (Äø±X¯+ edüT‘Ô '· s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·+ ø±ì ª˙\+µ nì ÁuÛeÑ T |ü{≤Ô+.
n˝≤π> ÁãVü≤à+ e÷j·Te\q dü>T∑ D+. edüT‘Ô '· ìs¡TDZ eTT) nì dæ<ë∆+‘·+. ñbÕdü˙j·T+
ø£qTø£. CÒ„j·T+ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü>∑TDeTqï e÷≥≈£î düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒq≥¢sTT+~.
ñbÕdü≈î£ &ÉT. ñbÕdü´eTT, ñbÕdüq n˝≤H˚ C≤„‘· CÒj „ T· eTT, C≤„qeTT nH˚ sT÷ Á‹|ü⁄{Ï
yê´eVü‰]ø£eTT. edüT‘Ô '· n~ ˝Ò<Tä ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ y˚T. yÓ÷ø£+å ≈£L&Ü yê´eVü‰]ø£yT˚ .
ø£qTø£H˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 297
ªªqìs√<Û√q#√‘·Œ‹Ô'
qã<√∆q#·kÕ<Ûäø£'
q eTeTT≈£îå s¡ïyÓ’ eTTø£'Ô
Ç‘˚´cÕ |üse¡ ÷s¡‘ú êµµ nì ìX¯Ãj·TeTT
(ìs√<Û+ä ˝Ò<Tä . »qà+ ˝Ò<Tä . ã+<Û+ä >∑\yê&ÉT ˝Ò&TÉ . kÕ<Û≈ä î£ &É÷ ˝Ò&TÉ . yÓ÷ø£øå ±eTT&ÉT
˝Ò&TÉ . eTT≈£î&Ô ÷É ˝Ò&TÉ . Ç<˚ ∫es¡≈î£ ‘˚*q |üse¡ ÷s¡eú TT) yÓ÷ø£+å ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ø£qTø£
yêdüeÔ eTqsê<äT. yÓ÷ø£+å ª|ò\ü +µ n+fÒ yê´eVü‰]ø£yT˚ . <ëì dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+
bÕs¡e÷]úøy£ T˚ .
ìs¡TDZ ÁãVü≤à+ ñbÕdü´y˚T.
nj·÷´! ÁãVü≤àC≤„q+ e\q yÓ÷ø£å+ \_ÛdüTÔ+~. C≤„qeT+fÒ ñbÕdüq.
ñbÕdæ+|üã&˚~ dü>T∑ DÁãVü≤à+. dü>T∑ DÁãôVAàbÕdüq e\qH˚ yÓ÷ø£yå ê+#Û· rs¡T‘·Tqï~.
ø£qTø£ ìs¡TDZ ÁãVü≤àC≤„q+ e´s¡+ú . <ëìï Á|ü‹bÕ~+#˚ XÊgeT÷ e´s¡yú T˚ . ø£qTø£ ìs¡TDZ
ÁãVü≤à+ ñ+<äì ˇ|üø√e≥+ e´s¡+ú . ` düe÷:` ‘·Á‘·ÿ‘·T` Hê´j·T+ Á|üø±s¡+ dü>T∑ D
ÁãôVAàbÕdüq e\q dü>T∑ DÁãVü≤à kÕj·TT»´eTT ìs¡TDZ ÁãôVAàbÕdüq e\q ìs¡TDZ ÁãVü≤à
kÕj·TT»´eTT edüT+Ô ~ >∑qTø£ ªìs¡TDZ ÁãVü≤à+µ n+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj÷· \T e´s¡+ú
ø±e⁄. ñbÕdæ+|ü<–ä q ÁãVü≤à+ dü>T∑ Dy˚T nqïe÷≥ nj·TTø£eÔ TT. ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTsTTqqT
ñbÕdü˙j·Ty˚T. ªñbÕdü´+µ nqï >∑TDeTT e\q n~ dü>T∑ D ÁãVü≤à+ ne⁄‘·T+<äqsê<äT.
n˝≤ nsTT‘˚ n~ ªCÒj „ T· +µ >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~ >∑<ë! nì n˝≤>∑÷&Ü dü>T∑ DeTqe\dæ
edüT+Ô ~. ø£qTø£ ÁãVü≤à CÒj „ T· eTsTTHê ìs¡TDZ y˚T. n˝≤π> ñbÕdü´+ nsTTHê ìs¡TDZ y˚T.
ìs¡TZD√bÕdüq #ê˝≤ ø£wüºeTT>∑<ë! n+{≤y˚yÓ÷ ø£wüºeTsTTqyê&ÉT dü>∑TD√bÕdüq
#˚døæ =qe#·TÃqT. n+<ä]ø° ø£wyºü T˚ q+{≤yê? ` nsTT‘˚ ìs¡TDZ √bÕdüq #Ó|Œæ q y˚<uä ≤Û >∑+
e´s¡eú Tqe\dæ edüT+Ô ~. ªªÄ‘˚à‘˚´y√bÕd”‘µ· µ nì Ä‘·às¡÷b˛bÕdüq ÁX¯ó‹ yÓTTˆˆ e´s¡+ú
ø±yê? ìs¡TDZ ÁãVü≤àC≤„q+ e\qH˚ eTTøÏÔ edüT+Ô fÒ ñbÕdüq m+<äTø£+{≤yê? ÁX¯eD
eTqHê<äT\ e\q ìs¡TZDÁãVü≤à kÕø屑êÿs¡+ »s¡>∑ìyêìøÏ ñbÕdüq nedüs¡+.
ÁãôVAàbÕdüq ˇø£ s¡ø+£ C≤„q+. <ëì nuÛ≤´dü+ #˚jT· ≥+ e\q e#˚Ã~ ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡
C≤„q+. <ëìe\q eTTøÏÔ. n+‘˚‘·|üŒ πøe\+ ñbÕdüq e\q ø±<äT. ø£qTø£ ÁX¯eD
eTqHê<äT\‘√ >±ì, ñbÕdüHê |ü<‘∆ä T· \‘√ >±ì ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü kÕø屑êÿs¡+‘√H˚ yÓ÷ø£eå TT.
ø£qTø£ ªªìs¡TDZ ÁãVü≤à+µµ ìX¯Ãj·Ty˚T.
166
298 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªÁãVü≤à+ $~‘·+ ø±<äT. n$~‘·+ ø±<äTµµ
nj·÷´! ªªnq´<˚e‘·~«~‘ê<ä<√Û n$~‘ê‘Yµµ nqT ÁX¯ó‹e\q ÁãVü≤à+ $~‘·+
ø±<äì $~‘·+ (‘Ó*dæq~) ø£qï _ÛqïeTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. eTiÏ m˝≤ ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eTT.
ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡eT+fÒ ÁãVü≤àC≤„qy˚T >∑<ë! n~ ˝Òì<˚ yÓ÷ø£+å ˝Ò<Tä . ø£qTø£ yÓ÷ø£>å ±$TøÏ
yÓ÷ø£+å ˝Òøb£ ˛e≥+ <√wü+ ø£<ë! ` düe÷:` $~‘·eTsTTq~ ÁãVü≤à+ ø±<äT. ñbÕdæ‘·
eTsTTq~ ÁãVü≤à+ ø±<äT. ªª‘·<e˚ ÁãVü≤à‘·«+ $~∆, H˚<+ä j·T~<äeTTbÕdü‘µ˚ µ nì ÁX¯ó‹.
ø±>± yÓ÷ø£kå Õ<Ûqä +>± MT≈£î Çwüeº TsTTq ÁãôVAàbÕdüq+ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . ≈£qTø£ ˙
eT‘·+˝Àq÷ yÓ÷ø£å+ ≈£î<äs¡<äT. düπsqj·÷´! HêeT‘·+ <√wüj·TTø£Ôy˚T. ˙eT‘·+ m˝≤
<√wü+ø±<√ #Ó|Œü eT+{≤yê? ` #ÓbÕÔqT $qT. #·÷ˆˆ ` $~‘·+ >±ì n$~‘·+ >±ì,
ñbÕdæ‘+· >±ì ÁãVü≤à+ ø±<äT. M{ÏøÏ _ÛqïeTsTTq<˚ ÁãVü≤à+. n~ y˚~‘· nsTTq
Je⁄ìøÏ Ä‘·ànsTTq<˚ ªªj·T‘ê‡øå±<ä|üs√øå±Å<ä“Vü≤൵ nqT ÁX¯ó‹. ‘·q≈£î‘·qT m\¢|⁄ü &ÉT
Á|ü‘·´ø£åy˚T nq>± n|üs√ø£åy˚T. ÁãVü≤à+ eTq Ä‘˚àø£qTø£, Ä‘·àj˚T ÁãVü≤à ø£qTø£.
ªªnj·Te÷‘êàÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹. á ÁãVü≤àC≤„q+ e\qH˚ yÓ÷ø£+å . á ÁãVü≤àC≤„q+
düT\uÛyÑ T˚ ø£qTø£ Hê eT‘·+˝À yÓ÷øå±ìøÏ m{Ϻ Çã“+~ ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ ÁãVü≤à $~‘·yT˚
ne⁄‘·T+~ >∑<ë n+{≤sê? ` nsTT‘˚ ` Ä‘·à $~‘·e÷? n$~‘·e÷? ‘·q≈£î ‘êH˚
‘Ó*j·T≥+ nH˚~ ≈£î<äs<¡ Tä . ø£sÔ¡ ø£sà¡ @ø£+ ø±e≥+ <√wü+. nqT´\≈£î $~‘·eT+fÒ
ªÄ‘˚൑·s¡ |ü<ës¡eú TT\ìïj·TT »&ÉeTT. ø£qTø£ nqT´\≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ä‘·à n$~‘·eTHêï
≈£î<äs<¡ Tä . ‘·q≈£î ‘·H˚ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥ y˚T$T{Ï? ø£qTø£ Ä‘·à $~‘·+ ø±<äT. n$~‘·+
ø±<äT. ÁãVü≤àeT÷ n+‘˚. ÁãVü≤àeTT Ä‘·à ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ (Á|ü|ü+#ê‘·à |üs¡e÷‘·à R
ÁãVü≤à+. <˚V‰ü ‘·à R Á|ü‘´· >±‘·à R Ä‘·à <˚V≤ü +˝À ÁãVü≤à+). ø£qTø£ Ä‘·à>± nsTTq
ÁãVü≤à+ m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? m˝≤ ‘Ó*j·T<äT? á C≤„q+ y˚<ë+‘· XÊg+ e\qH˚ edüT+Ô ~
>∑qTø£ XÊg+ e´s¡ú+ ø±<äT. ø£˙dü+ $~‘·+ ø±ø£b˛sTTHê n$~‘·+ ø±≈£î+&Ü
ñ+&Ü\+fÒ XÊg+ nedüs+¡ . n$~‘·+ ø±≈£î+&Ü ñ+&É≥y˚T yÓ÷ø£å kÕ<Ûøä e£ TT. n<˚
Ç+<äT˝À ÁãVü≤àC≤„q+ n+{≤eTT. n+<äT≈£î ˝Àø£+ Á|üjT· ‹ï+#ê*. Ä Á|üjT· ‘·ï+ y˚<ë+‘·
ÁX¯eDeTqHê~ s¡÷|üeTsTT‘˚ kÕ+K´eTT, ìs¡TDZ ÁãôVAàbÕdüq s¡÷|üeTsTT‘˚ jÓ÷>∑eTT.
ªª‘·‘êÿs¡D+ kÕ+K´ jÓ÷>±_Û|qü ï+µµ nì ÁX¯ó‹ M{Ïì ñbÕj·÷\T>± #Ó|Œæ +~.
ªªj·T‘ê‡+U…’´s¡ZeT´‘˚ kÕúq+ ‘·<√´¬>’s¡|æ>∑eT´‘˚
@ø£+ kÕ+K´+ #·j÷Ó >∑+#· j·T'|üX´¯ ‹ dü|Xü ´¯ ‹µµ nì ^‘· #Ó|Œæ +~.
nj·÷´! ÁãVü≤à n$~‘·+ ø±˝Ò<+ä fÒ ª$~‘·+µ nsTTq≥T¢ ø£<ë! ` düe÷:`
meìøÏ ÁãVü≤à+ $~‘·+ø±˝Ò<√ yê&ÉT Á|üj·T‘·ï+ #˚j·÷*. yê&Óe&ÉT? me&ÉsTT‘˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 299
˙¬ø+<äT≈£î? nj·÷´! Hêπø ÁãVü≤à+ $~‘·+ ø±˝Ò<+ä &û ` n+{≤yê ` nsTT‘˚ ÁãVü≤à
n$~‘·+ meìø√ yê&ÉT ˙≈£î ‘Ó\TdüT >∑<ë! nj·÷´! Ä ‘Ó*j·Tì~ Hêπø, H˚HeÓ &ÉqT?
düe÷:` ˙yÓe]y√ ˙≈£î ‘Ó*j·T<ë? ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ªHê≈£îµ nì m˝≤ nHêïe⁄. nj·÷´!
H˚H˚ ÁãVü≤àeTTqsTT‘˚ H˚HÓ˝≤ nH˚«wæ+#˚~? ` nH˚«wæ+#·e<äT›. ªªH˚H˚ ÁãVü≤àeTTqTµµ
nqï ìX¯Ãj·T+ ø√düyT˚ yÓ‘ø· ±*. n~ ˙≈£î ‘Ó\TdüT>∑<ë! Ç+ø± yÓ‘ø· ≥£ + m+<äT≈£î?.
ªªj·TkÕ´eT‘·+ ‘·d´ü eT‘·+ eT‘·+ j·Tdü´ q y˚<dä 'ü µµ n$C≤„‘+· $C≤q‘ê+ $C≤„‘·
eT$C≤q‘ê+µµ nqï y˚<eä #·q+ $e]+|üã&çq~. me&ÉT ÁãVü≤à+ ‘Ó\TdüqTø=+{≤&√
yê&çøÏ ÁãVü≤à+ ‘Ó*j·T<äT. ÁãVü≤ày˚T C≤„qeTT ø£qTø£ C≤„q>√#·s¡+ ø±<äT. C≤„q
>√#·se¡ Tj˚T´~ »&É edüTeÔ ⁄. me&ÉT ÁãVü≤à+ ‘·q≈£î ‘Ó*j·T<äqTø=+{≤&√, n+fÒ ‘êH˚
ÁãVü≤àeTqTø=+{≤&√ yêìøÏ ÁãVü≤à+ ‘Ó\TdüT nì ô|’ ÁX¯ó‘·T\ø£s+ú¡ . nj·÷´! ªªH˚qT
ÁãVü≤àeTTqTµµ nH˚ yêìøÏ e÷Á‘·+ ÁãVü≤à+ m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ÁãVü≤à+ C≤„‘+· ($~‘·+)
ø±<äT. nC≤„‘+· (n$~‘·+) ø±<äT >∑<ë! düe÷:` ª‘êH˚ ÁãVü≤à+µ nì m]–q yê&˚
ÁãVü≤à+ ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î ÁãVü≤à+ |üs√ø£+å ø±<äT ø£qTø£ ªÁãVü≤à+ ‘Ó*dæ+~µ nì
n+≥THêïeTT. n+‘˚‘·|üŒ yêdüÔe+>± ‘Ó*dæ+<äì ø±<äT. á ÁX¯ó‹øÏ sêe÷qTE&ÉT
ªªÁãVü≤à+ Ç+‘˚ nì ÁãVü≤à≈£î |ü]$T‹ì >∑T]Ô+∫q≥T¢ uÛ≤$+#·Tyê]øÏ ÁãVü≤à+ ‘Ó*j·T<äTµµ
nì #Ó|Œæ q ns¡eú TT ‘·|ü . n~ nø£ÿ&É ñqï |ü<ë\≈£î ‘·–q≥T¢>± ˝Ò<Tä . eT÷\eTT
qT+&ç n≥Te+{Ï ns¡eú TT sê<äT. meìøÏ ªªÁãVü≤à+ K+&É+µµ nì uÛ≤eq ñ+<√ yêìøÏ
ÁãVü≤àC≤„qeTT ˝Òø£b˛e#·TÃqT. ÁãVü≤à+ nK+&ÉeTì ‘Ó*dæqyêìøÏ ÁãVü≤àC≤„q+
ñqïfÒ>¢ <∑ ë! yêìø£sTTHê ÁãVü≤à+ m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? n|ü]∫Ãqï+ nq>± nK+&É+.
n+fÒ <˚X¯ ø±\ edüTÔ uÛ<Ò +ä ˝Òøb£ ˛e≥+. n+<äT˝À düs«¡ ø±\ düs«¡ <˚X¯ e]Ô nsTTq
ÁãVü≤àeTTq≈£î <˚Xø¯ ±\ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . ø±ì ÁãVü≤à_Ûqï+>± Á|üøè£ ‹, |ü⁄s¡Twüß&ÉT ñHêïs¡T
ø£qTø£ edüTuÔ <ÒÛ eä TT ˝Òøb£ ˛e≥y˚T$T{Ï? ` @$T≥+fÒ ÁãVü≤àeTT q+<˚ Á|üøè£ ‹ì |ü⁄s¡Twüßì
ø£*Œ+#êeTT. ø£qTø£ n$ ÁãVü≤àeTTø£qï _Ûqï+ ø±<äT. ø£qTø£ edüTuÔ <ÒÛ +ä ˝Ò<Tä . n˝≤
nsTT‘˚ yê{Ï‘√ uÛÒ<ä+ ˝Òì ÁãVü≤à+ ªª|ü⁄s¡Twüß&˚µµ ø£qTø£ ÁãVü≤àqT ÁãVü≤ày˚T m≥T¢
‘Ó*dæø=+≥T+~. ø£sÔ¡ ø£sà¡ ˇø£ÿfÒ ø±sê<äT. ø£qTø£ ªªÁãVü≤à+ nK+&É+µµ nì me&ÉT
uÛ≤$+#ê&√ yê&˚ ÁãVü≤à+. ø£qTø£ ªÁãVü≤à+µ yêìøÏ CÒj „ T· + ø±<äT. ‘·q ø£qï _Ûqï+>±
ñqï |òTü ≥+ CÒj „ T· + ø±e#·TÃ. ‘·H˚ m˝≤ ‘·q≈£î CÒj
„ T· + ne⁄‘ê&ÉT? ø£qTø£ H˚qT #Ó|Œæ q
ns¡eú TT ÁX‚weü̃ TT.
nj·÷´! $~‘·+, n$~‘·+ ø±ì ÁãVü≤à+ øπ e\+ C≤„qe÷Á‘·yT˚ ø±<äT. C≤„‘>· ÷∑ &Ü
ªªdü*\ @ø√Á<äcÕº, HêH√´‘√dæÔÁ<äcÕºµµ nì ÁX¯ó‘·T\T,
167
300 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªy˚<ëVü≤+ düeTr‘êì es¡eÔ ÷Hêì#ês¡Tq® ,
uÛ$Ñ cÕ´DÏ#· uÛ÷Ñ ‘êì e÷+‘·T y˚<qä ø£Xï qµµ nì ^‘· #Ó|Œæ +~. (ns¡TH® ê!
»]–q$ »s¡T>∑T#·Tqï$ »s¡T>∑uÀe⁄q$ nìï Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ø±ì mes¡÷ qHÓïs¡T>∑sT¡ )
ªªÄ‘êàqeTq´+ #· düy<˚ ä $<ë«Hé
n|æ|Œü ˝≤<√ q ‘·T |æ|Œü ˝≤<ä'µµ nì uÛ≤>∑e‘·+ #Ó|Œæ +~. (ns¡+ú ` |æ|Œü \+
X¯Øs¡ eèø£å+, Á|ü|ü+#· eèø£å+. <ëìì uÛÀ–+#·Tyê&ÉT |æ|üŒ˝≤<äT&ÉT. uÛÀ–+|üìyê&ÉT
n|æ|Œü ˝≤<äT&ÉT. ÁãVü≤à+ Á|ü‘´· >±‘·à. BìøÏ nìï ‘Ó\TdüT. ø±ì |æ|Œü ˝≤<äTq≈£î @B
‘Ó*j·T<äT) nj·÷´! ªªq <äèùwº'Á<äcÕºs¡+ |üX‚´‘Yµµ nì ÁX¯ó‹ C≤„Hêr‘·+>± C≤„‘˝· &Ò ìÉ
#Ó|⁄ü +Ô ~>∑<ë nqe<äT.› Ä ÁX¯ó‹ø£s+ú¡ Ç~. #Ó‘’ q· ´>∑TD+ k˛ø£≥+ e\q C≤„‘q· T ø=+<äsT¡
≈£î‘·s¡ÿ+#˚dæ ªªnC≤„qs¡÷|ü⁄&Éìµµ #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. yê] yê<ä+ qeTàe<ä›ì Ä‘·àqT
nC≤„qs¡÷|ü⁄&Éì ‘·\#·e<äì› , Á<äwºü nsTTq Ä‘·àqT <äèwæº (C≤„q) s¡÷|ü+>±H˚ uÛ≤$+#·+&Éì
#Ó|ü⁄Ôqï~. ˝Ò<ë <äèwæøº Ï Á<äwºü nsTTq Jyê‘·àqT e<ä* |üse¡ ÷‘·àH˚ ñbÕdæ+#·T nì
ns¡+ú #Ó|Œü e#·TÃqT. á yê<ä+ kÕs¡+>± ˝Ò<Tä . C≤„qy˚T C≤„‘· ne⁄‘·T+<äì MT eT‘·e÷?
˝Òø£ JeÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTsTTq C≤„q+ C≤„‘· ne⁄‘·T+<äHê? ` Á|ü<ÛäeT |üø£å+
‘·|ü . C≤„‘· <Û]ä à nì, C≤„q+ <Ûsä à¡ eTì ˝Àø£e´edü.ú <ëìøÏ uÛ+Ñ >∑+ sêsê<äT. C≤„‘· `
C≤„q+ s¬ +&É÷ ˇø£fÒ nsTT‘˚ ªªC≤„‘· ` C≤„q+ ` CÒj „ T· +µµ nì Á|üd<æ e∆ä TsTTq Á‹|ü⁄{Ï
nã<ä+∆ ne⁄‘·T+~. ªªHê≈£î Ç|ü&ÉT |òTü ≥C≤„q+ ø£*–+~µµ nH˚ uÛ≤eq >∑÷&Ü ‘·|Œü e⁄‘·T+~
(Hê≈£î ` C≤„q+ R <Û]ä à ` <Ûsä à¡ +). ~«rj·T |üøeå£ TTq, C≤„‘· nsTTq JeÁãVü≤àeTT\qT
C≤„qeTì m˝≤ n+{≤s¡T. C≤„‘· dü«s¡÷|ü+ y˚sT¡ . C≤„q+ y˚sT¡ . ˝Àø£+˝À >±ì XÊg+˝À
>±ì Ç+<äT≈£î $s¡T<ä+∆ >± @MT˝Ò<Tä . ô|>’ ± ˝ÖøÏø£ C≤„q+ y˚sT¡ |üsÁ¡ ãVü≤à+ dü«s¡÷|ü+
y˚sT¡ . n˝≤ nsTT‘˚ n~ C≤„qeTì m˝≤ #Ó|⁄ü HÔ êï+. ø£qTø£ C≤„‘\· sTTq JeÁãVü≤à\
dü«s¡÷|ü+ C≤„qy˚T ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ ªªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+`µµ nH˚ ÁX¯ó‹˝À $s√<Û+ä
edüT+Ô ~ >∑<ë! n+fÒ n+<äTøπ C≤„q |ü<+ä ÁãVü≤àeTTqT H˚sT¡ >± #Ó|Œü <äT. \ø£Då j·÷
dü÷∫düT+Ô <äHêïeTT. C≤„q dü«s¡÷|ü+ ø±ø£b˛‘˚ nC≤„qdü«s¡÷|ü+ nqe\dæedüT+Ô ~ >∑<ë!
n+fÒ, C≤„‘· nsTTq ÁãVü≤à+ nC≤„qdü«s¡÷|ü+ ø±sê<äT. nC≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq |òTü ≥+
C≤„‘· ø±<äT.
nj·÷´! ÁãVü≤à+ C≤„‘· nsTT‘˚ C≤„q+ <Ûäs¡à+ ø±yê* ø£<ë! <Ûäs¡àeTsTTq
C≤„q+ nì‘·´y˚T ø£<ë! ≈£qTø£ Ä>∑+‘·Tø£eTsTTq #Ó‘’ q· ´>∑TD+ ø£\~ >∑<ë ÁãVü≤à+. `
düe÷:` düsπ ! n˝≤π> ø±˙j·T+&ç. Je⁄&Ó˝≤>√ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü n+‘˚. ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ
C≤„q+ ì‘·´+ nqsê<äT. Äj·Tq≈£î >∑÷&Ü düèwæº yÓTTˆˆ ø±˝≤\˝À Äj·÷ ø±sê´\≈£î
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 301
nedüse¡ TsTTq C≤„Hê\T ªª|ü⁄≥º&+É ` –≥º&+É µµ »s¡T>∑T‘·T+~ >∑<ë! düèwæCº ≤„q+, <ëì
‘·sê«‘· Á|ü\j·TC≤„q+ Ç˝≤. nj·÷´! á ‘ê‘êÿ*ø£ C≤„Hê\T ø±ø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î /
Je⁄q≈£î ì‘·´+>± ˇø£ C≤„q<Ûsä à¡ + ñ+≥T+~. n~ ì]«wüjT· + n»q´+. ì‘·´+. `
düe÷:` ø±˙ MTeT‘·+˝À ì]«wüjT· C≤„q+ ˝Ò<Tä >∑<ë! ˝Àø£+˝Àq÷ ì]«wüjT· C≤„q+
˝Ò<Tä . ª|òTü ≥+µ ˝≤>± C≤„q+ n+fÒ ˇπø |ü<ës¡+ú ˝Ò<Tä . ø±ì |òTü {≤uÛ≤e+˝≤>± ª|òTü {C≤„q+µ
nH˚<Tä qï~. ñ‘·Ô ªC≤„q+µ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ Je ÁãVü≤àeTT\T C≤„‘\· sTT‘˚ yê]øÏ ‘·|Œü ø£
Ä>∑+‘·T≈£eTsTTq <Ûsä à¡ eTsTTq C≤„q+ ‘·|Œü ø£ ñ+≥T+<äHê*. nj·÷´! n˝≤ø±<äT. dü÷s¡´
Á|üø±X¯+ ˝≤>± JeÁãVü≤à\≈£î ì‘·´eTsTTq C≤„q>∑TD+ ñ+≥T+~. n<˚ Äj·÷
dü+<äsꓤ\qT ã{Ϻ Äj·÷ $wüj÷· \qT Á|üø±•+|ü CÒdTü +Ô ~. düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚
$wüj÷· euÛ≤düøe£ TsTTq Ä C≤„q+ JeÁãVü≤à\ dü«s¡÷|ü+ ø±e#·TÃqT. dü÷s¡T´ì Á|üø±X¯+
˝≤>±H˚. eT] <ëìì <Ûsä à¡ + nq≥+ m+<äT≈£î? yê] dü«s¡÷|üyT˚ düsê«euÛ≤düøe£ TsTT‘˚
n~ C≤„qy˚T ø±e#·TÃqT. ªC≤„‘µ· ø±<äT. C≤„q+ |òTü {≤~ $wüj÷· \qT uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô <äì
n+^ø£è‘· $wüjT· y˚T. á $<Û+ä >± Je⁄&ÉT, ÁãVü≤à+ C≤„qdü«s¡÷|ü⁄\T >∑qTø£ ªC≤„qµ eTì
‘˚\T‘·Tqï~. ø£qTø£ ªC≤„qe÷Á‘·+ ø±<äìµ MTs¡qï e÷≥ ≈£î<äs<¡ Tä .
nj·÷´! düsê«euÛ≤düø+£ ø£qTø£ JeÁãVü≤à<ä«j·T+ ªC≤„qeTìµ #Ó|ü ‘·THêïeTT.
n+fÒ yês¡T Á<äw\ºü ì C≤„‘\· ì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~ dü]b˛yê*>∑<ë! ` düe÷:` düs«¡ eTTqT
uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü qÔ ï~ ø£qTø£H˚ ªÁ<äwµºü nì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|Œæ q$. ˝Àø£+˝À C≤„qs¡÷|üeTsTTq
uÛ≤düq+ ` #˚dqæ yêìì ªÁ<äwµºü n+{≤eTT. (ãTTwüß\T eT+Á‘·Á<äw\ºü T) ªª‘·d´ü uÛ≤kÕdüs«¡ $T<ä+
$uÛ≤‹µµ nqï~ ÁX¯ó‹. nq>± ÁãVü≤à+ dü«s¡÷|ü #Ó‘’ q· ´+˝À düs«¡ eTTqT uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü qÔ ï~.
nì ÁX¯ó‹ uÛ≤eeTT. á düsê«euÛ≤düø‘£ «· + ÁãVü≤àeTTq+<äT e÷j·T#˚‘· ø£*Œ+|üã&çq~.
edüT‘Ô '· Ä ªªdüs«¡ +µµ ˝Ò<Tä ø£qTø£.
nj·÷´! edüT‘Ô '· ÁãVü≤à, <äsÙ¡ qeTT>±ì Á<äwøºü ±ì ø±<äT. @<√ ˇø£ nìsê«#·´
edüTeÔ ⁄. e´eVü‰s¡‘'· n~ Á<äwj ºü ÷· ? <äsÙ¡ qe÷? Á|ü<eäÛ T|üø+å£ ˝À ªªC≤„q+ ÁãVü≤൵ nqT
ÁX¯ó‹‘√ $s√<Ûeä TT. ~«rj·T |üø+å£ ˝À ªÁ<äwµºü nqT ÁX¯ó‹‘√ ‘˚&Ü. n<˚ Á<äwºü n<˚ <äsÙ¡ q+
ø±<äT. ndü+uÛeÑ +. Á<äwºü <äsÙ¡ q+ ø±&ÉT. <äsÙ¡ q+ Á<äwºü ø±<äT. düe÷:` ÁX¯ó‹ j·T+<ä*
C≤„qX¯ãe› TT ªÁ<äwµºü nqT X¯ãe› TT ø±ì düs«¡ uÛ≤düøe£ TsTTq edüTeÔ ⁄qT >∑÷]à #Ó|ü ‘êsTT.
nj·÷´! @$T{° düsê«euÛ≤düø‘£ «· eTT? Bì‘√ dü+ã+<Û+ä e\q Je⁄&ÉT ÁãVü≤à >±&Ü?
n<˚><∑ ë ªÁ<äwºü ` <äèw浺 nì ÁX¯ó‹ #Ó|⁄ü qÔ ï~. ` düe÷:` ªdüs«¡ + uÛ≤‹µ ªn+‘ê ‘Ó\TdüTqÔ ï~µ
nH˚ uÛ≤eqqT ø£*–+#·≥y˚T. Bìe\q düs«¡ eTT düTŒ¤]düT+Ô ~. nj·÷´! Je⁄&ÉT C≤„‘·
nH˚~ nqTuÛeÑ dæ<e∆ä TsTTq $wüjT· eTT. BìHÓ˝≤ ø±<ä+{≤eTT? ` düe÷:` n˝≤ø±<äT.
168
302 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTTqπø n~ nqTuÛÑe|üø£å+. ≈£L≥düTú&ÉsTTq Á|ü‘·´>±‘·à≈£î ø±<äT.
kÕuÛ≤düe÷j·÷eTj·TT&ÉsTTq áX¯«s¡Tqπø sT÷ ªC≤„‘µ· nH˚ nqTuÛeÑ +. ≈£L≥düú ÁãVü≤à≈£î
>±<äT. Ç+‘·≈î£ eTT+<ä] XÀ¢ø+£ ˝À |æ|Œü ˝≤<äT&ÉT ∫<ëuÛ≤düT&ÉT. yê&˚ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT.
n|æ|üŒ˝≤<äT&ÉT áX¯«s¡T&ÉT. n+‘˚>±ì yês¡T ÁãVü≤à ≈£L≥düTú\T ø±s¡T. ≈£L≥düTú&ÉT
(Á|ü‘´· >±‘·à) ø£sà¡ |ò\ü s¡÷|üeTsTTq |æ|Œü \eTTqT ‹q&ÉT. ÁãVü≤àeTTq≈£î ªªC≤„q+µµ nH˚~
˝Ò<Tä . (n<˚ C≤„q+ ø£qTø£) ÁãVü≤à düs«¡ »„eTqsê<äT. áX¯«s¡T&ÉH˚ ÁãVü≤ày˚T düs«¡ E„&TÉ .
X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à düs«¡ »„eTT ø±<äT. Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ‘·eTs¡Hêïs¡T ªª<äèùw'º Á<äcÕºs+¡ µµ nqï#√≥
ÁX¯ó‹ Á<äwºü nsTTq Ä‘·àqT >∑÷&Ü <äèwæsº ÷¡ |ü+>±H˚ #·÷&ÉeTì #Ó|Œæ +<äì ` n~ ì»y˚T.
Ä‘·à e´eVü‰s¡‘'· Á<äwºü nsTTHê |üse¡ ÷s¡‘ú '· <äèwæº nq>± C≤„qy˚T. Ä‘·à, edüT‘Ô '· C≤„q+
>∑÷&Ü ø±<äì MTs¡Hêïs¡T>∑<ë! ` ì»y˚T C≤„qX¯u≤›ìøÏ~ \øå±´s¡eú Tì #ÓbÕŒeTT. ø£qTø£
<äèwæº / C≤„qy˚T. ˝Ò<ë, Ä‘·àjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTsTTq #Ó‘’ q· ´y˚T C≤„qeTT. ˝ÖøÏøe£ TsTTq
»q´eTsTTq eè‹Ô C≤„qeTTH˚ düs¡T›u≤≥T>± C≤„qeTH˚ ù|s¡T‘√ |æ\TdüTÔHêïeTT. eè‹Ô
j·T+<äT C≤„q‘·«+ Äs√|æ+#êeTì Ä#ês¡´ e#·qeTT. ø±>± edüT‘Ô '· <äèwæº / C≤„qy˚T
Ä‘·à. nj·÷´! C≤„q X¯ã+› ù|s¡T >∑qTø£ Ä‘·à / ÁãVü≤à dü$X‚w+ü nsTTq≥T¢ >∑<ë! ø±<äT.
e´eVü‰s¡+˝À ÁãVü≤à dü$X‚weü Tì y˚TeT÷ ˇ|üø=Hêï+>∑<ë! ø±>± C≤„qy˚T Ä‘·à. C≤„q+
ø£qï _Ûqï+>± ªªC≤„‘µ· µ nsTTq Ä‘·à @B ˝Ò<Tä . Ç˝≤ ÁX¯ó‹uÛ≤e+ e]í+#·≥+ ‘·|ü ø±<äT.
edüT‘Ô '· nsTT‘˚, ÁX¯ó‹øÏ ns¡+ú Ç~. <äèwæº nq>± H˚Á‘·<«ä j·TeTT <äèX¯´eTTqT #·÷düT+Ô ~.
<äèwæº ‘·qjÓTTø£ÿ ø£sqÔ¡ T nq>± Á<äwqºü T #·÷&É<Tä . n˝≤π> ãT~∆ $wüj÷· ìï Á>∑V≤æ düT+Ô ~.
‘·q ø£sÔ¡ nsTTq C≤„‘q· T #·÷&É<Tä . ` nì. Bìe\q Ä‘·à nr+Á~j·TeTì düs«¡ uÛ≤düøe£ Tì
n+‘·]+Á~j·T uVæ≤]+Á~j·TeTT\qT |üì#˚sTT+#·Tqì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
nj·÷´! <äèwæøº Ï Á<äw,ºü ãT~∆øÏ uÀ<ä∆ Ä‘·à nsTT‘˚ Ä‘·à C≤„‘· nsTT+~ >∑<ë! `
düe÷:` ì»y˚T ` nsTT+~. n<˚ nedüs+¡ . ªª$C≤„‘ês¡eTπsøπ q $C≤˙j·÷‘Yµµ nì
Ä‘·àqT C≤„‘>· ± #ÓbÕŒ*. CÒj „ T· + ø±<äHê*. n+<äTøπ Ç<äedüs+¡ . nsTT‘˚ ÁãVü≤à C≤„‘j · T˚
‘·|Œü C≤„q+ ø±<äT>∑<ë! ` düe÷:` dü÷˝ú ≤s¡T+<Ûrä Hê´j·T+ Á|üø±s¡+ (n‹∫qï ns¡T+<Ûrä
qø£Áå ‘êìï #·÷|ü{≤ìøÏ eTT+<äT Á|üøÿ£ qTqï ˇø£ ô|<ä› qø£Áå ‘êìï #·÷|æ n~ ns¡T+<Û‹ä
nqTø√ ` nì Ä ‘·sT¡ yê‘· ndü\T qø£Áå ‘êìï #·÷|æq≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) XÊgeTT /
ÁX¯ó‹ Ä‘·àqT uÀ~Û+#·≥+ yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~. dü÷\ú <äèX¯´eTsTTq »&ÉeTsTTq nHê‘·à
nsTTq X¯Øsê<äT\+<äT Ä‘·àuÛ≤e+ >∑\ »HêìøÏ eTT+<äT <ë] e÷s¡Ã{≤ìøÏ, á <äèX¯´eTT
Ä‘·à ø±<äT. ªÁ<äwºü ` Ä‘·àµ nì #Ó|⁄ü +Ô ~. Ä ‘·sê«‘· Á<äwºü >∑÷&Ü Ä‘·à ø±<äT. ªªH˚qT
#·÷düTHÔ êïqTµµ nqï nVü≤+ø±s¡yT˚ Á<äwøºü q£ Tø£ n~>∑÷&Ü nHê‘·à ø£qTø£ ` nì #Ó|Œæ ,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 303
Ä C≤„‘≈· î£ dü«s¡÷|üeTsTTq C≤„qeTT Ä‘·à nì Á|ü‹bÕ~+#·TqT. Ä ‘·sê«‘· C≤„q+
>∑÷&Ü Ä‘·à ø±<äT. nìs¡«#·˙j·TeTT, ì]«X‚weü TT ` nsTTq<ë‘·àdü«s¡÷|üeTì #Ó|⁄ü +Ô ~.
Ç+<äT˝À eTT+<äT Ä‘·àqT Á<äw>ºü ± #Ó|Œæ q ÁX¯ó‘·T\T, ‘·sê«‘· C≤„q+>± #Ó|Œæ q ÁX¯ó‘·T\T
‘·sê«‘· ªªj·T‘√yê#√`µµ nqT ÁX¯ó‘·T\T kÕs¡øú e£ Te⁄‘êsTT. (Ç˝≤π> |üè~∏$, ÁbÕD+,
eTqdüT‡, $C≤„q+ yÓTTˆˆ ÁãVü≤àeTT\T>± ñbÕdüq\T>± #Ó|üŒ≥+ >∑÷&Ü Ç+‘˚ `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À <Ó«’ ‘·eT‘·eTT yÓTT<ä{|
Ï øü eå£ TTqT (n<Ó«’ ‘·+˝Àì Á|ü<eä∏ T<äXq¯ T)
kÕú|+æ #·{≤ìøÏ bÕ≥T|ü&TÉ ‘·Tqï~. ø£qTø£ <ëìMT<ä n+‘· nHê<äs+¡ nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
@ø£<•˚ ` n<Ó«’ ‘·eT‘·+ (C≤„q+ Ä‘·à) s¬ +&Ée |üø±å ìï kÕú|dæ Tü +Ô ~. Á|ü<ëÛ Hê<Ó«’ ‘·eT‘·+
ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì Á|ü‹bÕ~düT+Ô ~.
XÊ+ø£se¡ T‘·+ ` n#·\eT‘·+
nj·÷´! Ç+<äT˝À eT÷&Ée |üø£åeTT •esêeTBøÏå‘·T\T Á|ü‹bÕ~+∫q
ªn#·\eT‘·y˚Tµ >∑<ë! n+<äT˝À dü∫Ã<ëq+<ä \ø£åDeTTqT >∑÷&Ü Á‘√dæy˚dæHês¡T.
nVü≤eTs¡eú TsTTq ªC≤„‘µ· nsTTq Ä‘·à q•+#·≥y˚T yÓ÷ø£eå TT. ÁãVü≤àeTT qT+∫ »>∑‘T· Ô
|ü⁄≥º˝<Ò ìä yês¡T Á|ü‹bÕ~+#ês¡T. n~ X¯+ø£se¡ T‘·+ ø±<äT. ` düe÷:` X¯+ø£sê#ês¡T´\T
á ª3µ s¡ø±\ n<Ó«’ ‘ê\qT n+^ø£]+#ês¡T. ø±ì ªnVü≤+µ X¯ã› yê#ê´s¡eú TsTTq C≤„‘q· T
Ä‘·à>± n+^ø£]+|ü˝<Ò Tä . <ëì \øå±´s¡eú TsTTq #Ó‘’ q· ´eTTH˚ Ä‘·à>± n+^ø£]+#ês¡T.
n<˚ ÁãVü≤à+. n<˚ n#·\+ ` |ü]|üPs¡+í ø£qTø£ nÁøÏjT· eTT ø£qTø£. Ç+<äT˝À Ä‘·à
HêX¯s¡÷|üeTsTTq <√wü+ ˝Ò<äT. ªnVü≤+µ n+fÒ Ä‘·à ø±<äT. nVü≤+ø±s¡eTT.
kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTTHê‘·à nì y˚TeTT Á|ü‹bÕ~+#·˝<Ò Tä . nj·÷´! n#·\eT‘·+˝À meìøÏ
Á|ü‹B ‘Ó\Tk˛, @~ C≤„‘#· ‘˚ · ‘Ó*j·Tã&ÉT‘·T+<√ Ä ªª2µµ e÷j·÷eTj·T+ ø£qTø£ ndü‘´· y˚T.
ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ ñqï~ nì dæ<ë∆+‘·eTT. ˙B n<˚ n_ÛÁbÕj·T+. eT] ˙ eT‘·+˝À
ªªÄ‘·à HêX¯+µµ ˝Ò<+ä {≤yÓ˝≤? düe÷:` ÁãVü≤ày˚T Ä‘·àø£qTø£. n#·\eT‘·+˝Àq÷ ÁãVü≤àeTT
q•+#·<Tä >∑<ë! nj·÷´! ªnVü≤+µ |ü<ëìøÏ \øå±´s¡eú TsTTq #Ó‘’ q· ´eTT ÁãVü≤ày˚T nì,
n<˚ Ä‘·à nì ‘·eT] yê<ä+. n#·\eT‘·+ yê] yê<ä+ n˝≤ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Ç<˚ uÛ<Ò +ä .
nB ì\e<äT. edüT‘Ô '· #Ó‘’ q· ´+ nVü≤+ |ü<ä \øå±´s¡+ú >∑÷&Ü ø±<äT. ø£qTø£ ˙ eT‘êìøÏ
n#·\eT‘êìøÏ ‘˚&Ü @eTT+~? ` ì»y˚T ` düs«¡ $X‚cÕ\T ˝Òì<Ó’ |ü]|üPs¡eí TsTTq
ÁãVü≤à+ e÷Á‘·yT˚ $T>∑T\Tqì #Ó|Œü ≥+˝À á ª2µ eT‘ê\T ø£\TkÕÔsTT. nyê+‘·su¡ <ÒÛ ë\T
ø±dæì ñHêï Á|ü<ëÛ q Á|ü‹bÕ<äq˝À @e÷Á‘·+ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . nj·÷´! ÁãVü≤àeTT qT+∫
e÷j·T#˚‘· »>∑‘T· Ô ø£*–+<äì n<Ó«’ ‘·T\T #ÓbÕÔsT¡ . »>∑‘T· Ô |ü⁄≥º˝<Ò ìä n#·\eT‘·+ yês¡T
169
304 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#ÓbÕÔsT¡ . Ç~ #ê˝≤ ô|<ä› ‘˚&Ü ø£<ë! ` düe÷:` >ö&ÉbÕ<ë#ês¡T´\T ªª»>∑‘·TÔ |ü⁄≥º˝Ò<äH˚µµ
#ÓbÕŒs¡T. e÷j·T e\q |ü⁄{Ï+º <äì y˚TeTT #Ó|Œæ Hê yêdüeÔ +>± |ü⁄≥º˝<Ò Hä ˚ ns¡eú TT. nsTT‘˚
nyê+‘·s¡ uÛ<Ò +ä >∑÷&Ü MT s¬ +&ÉT eT‘ê\ eT<Û´ä ˝Ò<ë? ` ÁãVü≤à Á|ü‹bÕ<äq $<Ûëq+˝À
uÛ<Ò +ä ñ+~. ø£qTø£ @$<Û+ä >± nsTTHê ì]«X‚wü ÁãVü≤à dæ~+∆ #·≥+ eTTK´+. ø£qTø£
n#·\eT‘·+ >∑÷&Ü e÷≈£î ñbÕ<˚jT· y˚T. sêe÷qTE&ç eT‘·+˝À ªªì]«X‚wü ÁãVü≤à+µµ
˝Ò<Tä >∑qTø£ y˚TeTT <ëìì n+^ø£]+#·eTT.
ªª<äèùw'º Á<äcÕºs+¡ µµ` sêe÷qT»eT‘· K+&ÉqeTT
sêe÷qTC≤#ês¡T´\ yês¡T ªªn<∏yä ê nì |üø±å +‘·s+¡ #Ó|Pü Ô #Ó|Œæ q e÷≥ >∑÷&Ü
‘·ù|Œµµ. me&ÉT <äèwæj º TÓ Tø£ÿ Á<äwºü (Jyê‘·à)jÓ÷ yê&˚ |üse¡ ÷‘·à. Jyê‘·à‘√ Jyê‘·àqT
|ü]Vü≤]+#·˝eÒ TT. dü«j·T+>± ‘·qqT ‘êqT |ü]Vü≤]+#·≥+ >±ì, d”«ø£]+#·≥+>±ì
#˚jT· ˝Ò&TÉ >∑<ë! ˇø£sT¡ y˚s=ø£]ì e<ä\>∑\&ÉT d”«ø£]+#·>\∑ &ÉT. |òTü ≥eTT ` |ü⁄s¡Twüß&ÉT
ñ<ëVü≤s¡DeTT. |üs¡e÷‘√àbÕdüq+ <äTwüÿs¡+. ªª‘·<˚eÁãVü≤à‘·«+ $~∆ H˚<ä+ j·T~<ä
eTTbÕdü‘µ˚ µ nì ÁX¯ó‹ ñbÕdæ+|üã&Éì<˚ |üse¡ ÷‘·à nì #Ó|Œæ +~. ô|>’ ± ` <äèwæº nq>±
#·÷|ü⁄≈£î Á<äwRºü #·÷#˚yê&Éì ˙ n_ÛÁbÕj·TeTT >∑<ë!. nB nj·TTø£yÔ T˚ . <äèXÊ´ìøÏ Á<äwºü
ñ+{≤&ÉT >±ì <äèwæºøÏ Á<äwüº m˝≤ ñ+{≤&ÉT? <äs¡ÙHêìï me&É÷ <ä]Ù+|ü&ÉT. n˝≤
nsTT‘˚ <äsÙ¡ q+ >∑÷&Ü <äèX¯´y˚T ne⁄‘·T+~. Ç˝≤ nqedüú @s¡Œ&ÉT‘·T+~ (<äsÙ¡ q+ R
<äèX¯´+ <äsÙ¡ q<äsÙ¡ q+ ` <äèX¯´+ Ç˝≤) ø£qTø£ Á<äwºü <äèX¯´y˚T #·÷kÕÔ&TÉ >±ì <äsÙ¡ Hêìï
#·÷&É&TÉ . n˝≤π> eT+‘·e´eTTH˚ (eTqq+ / C≤„q+ #˚jT· >∑*>π <ëìH˚) eTqq+ #˚kÕÔ&TÉ .
eTqHêìï eTqq+ #˚jT· &ÉT. ÁXÀ‘·e´eTTH˚ ÁX¯eD+ #˚kÕÔ&TÉ . ÁX¯eD≤ìï ÁX¯eD+ #˚jT· &ÉT.
nj·÷´! Á<äwºü H˚Á‘·eTTqT #·÷kÕÔ&TÉ ` nì MT¬s˝≤ #ÓbÕŒs¡T. Á<äwºü H˚Á‘·+‘√ <äèXÊ´ìï
#·÷kÕÔ&TÉ >±ì H˚Á‘êìï #·÷&É&TÉ >∑<ë! ` düe÷:` ªª#·≈£åîwüX¯Ã≈£åî'ÁXÀÁ‘·dü´ÁXÀÁ‘·+µµ nì
ÁX¯ó‹. ø£qTï >∑÷&Ü Ä‘·àuÛ≤dü´+ ø£qTø£ <äèX¯´y˚T. Hê ªø£qTïµ nì nqTø=q≥+ ˝Ò<ë!
nj·÷´! H˚Á‘·yê´bÕs¡eTsTTq <äsÙ¡ qeTT H˚Á‘·_qÛ ïeTsTTq yê´bÕs¡yTÓ ˝≤ ne⁄‘·T+~? `
düe÷:` ªªH˚Á‘·+ #·÷k˛Ô+~µµ nqï#√≥ H˚Á‘·<äs¡ÙqeT+fÒ ªªH˚Á‘·eTTqT #·÷&É≥+ /
‘Ó*dæø=q≥+µ nì e÷Á‘·yT˚ ns¡+ú . |ü⁄s¡Twüß&ÉT H˚Á‘·+‘√ |òTü {≤ìï #·÷kÕÔ&TÉ . H˚Á‘êìï
eTqdüT‡‘√ #·÷kÕÔ&TÉ . eTqdüT‡qT ãT~∆‘√ #·÷kÕÔ&TÉ . ãT~∆ì ‘·H˚ #·÷kÕÔ&TÉ . ‘·qqT
‘·qT #·÷&É≥+ n+≥÷ @MT ˝Ò<äT. ‘·q≈£î ‘êqT ì‘ê´|üs√ø£åeTT. Ç<˚ |ü⁄s¡Twüß&ÉT
dü«j·T+Á|üø±X¯≈î£ &ÉT ø±e&É+. ø£qTø£ Je⁄&ÉT <äsÙ¡ Hêìï <ä]Ù+#·≥+ dü+uÛeÑ + ø±<äT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 305
ªªÄq+<äX㯠e› TT ` sêe÷qTC≤s¡Kú +&ÉqeTTµµ
Ä#ês¡´ sêe÷qTE*˝≤ nHêïs¡T. ªªnqT≈£L\eTsTTq C≤„qy˚T nq+<äeTT.
` á uÛ ≤ e+ ‘· | ü  . nqT≈£ L \‘· Á|ü ‹ ≈£ L \‘· nH˚ $ $wü j · T >∑ ‘ · e TsTTq$.
C≤„q>∑‘e· TsTTq$ ø±<äT. nqT≈£L\ $wüj÷· \T >∑\ C≤„qeTT nqT≈£L\eTT. Á|ü‹≈£L\
$wüj÷· \T >∑\ C≤„qeTT Á|ü‹≈£L\eTT. n+‘˚‘|· Œü øπ e\ ªªC≤„q+µµ dü«j·T+>± nqT≈£L\+
Á|ü‹≈£L\+ n+≥÷ ñ+&É<Tä . eTiÏjT· T, nqT≈£L\ C≤„q+ e\q Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~
ø£qTø£ nqT≈£L\ C≤„q+ Äq+<ä+ ø±<äT. nqT≈£L\ $wüjT· C≤„q+ e÷Á‘·+#˚‘· >∑÷&Ü
Äq+<ä+ ø£\>∑<Tä . nqT≈£L\ $wüjT· uÛÀ>∑+ e\q Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~. C≤„qe÷Á‘·+
uÛÀ>∑+ ø±<äT. ªnqï+ ‹+≥THêï&ÉTµ n+fÒ ªnqï+ ‘Ó\TdüTø=+≥THêï&ÉTµ nì ns¡+ú
ø±<äT. X¯ã› düŒsêÙ<äT\ C≤„q+ uÛÀ>∑+ ø±<äqsê<äT. nø£ÿ&É >∑÷&Ü düTK<äT'U≤\T ø£*>π <ëø±
ñqï C≤„qy˚T uÛÀ>∑eTT. πøe\ C≤„q+ ø±<äT. uÛÀ>∑+ R nqTuÛÑ$+|üã&˚<˚. nq>±
düTK<äT'U≤qTuÛÑe s¡÷|üeTsTTq C≤„qy˚T uÛÀ>∑+. Äq+<ä+, düTK+ ` Ç$ C≤„Hê‘Y,
_ÛqïeTT\T ø£qTø£ nqT≈£L\eTT>±ì Á|ü‹≈£L\eTT >±ì nsTTq C≤„qeTT Äq+<äyTÓ ˝≤
ne⁄‘·T+~? nqT≈£L\C≤„q+ Äq+<äeTsTT‘˚ Á|ü‹≈£L\ C≤„q+ <äT'K+ ø±yê*.
Á|ü ‹ ≈£ L \C≤„ q + <ä T 'Ks¡ ÷ |ü + ø±<ä T . Á|ü ‹ ≈£ L \ $wü j · T uÛ À >∑ + e\q e∫Ãq
n+‘·'ø£sD¡ eè‹ÔjT˚ <äT'KeTT. eTiÏjT· T, nqT≈£L\ C≤„q+ ÁãVü≤àeTsTT‘˚ Á|ü‹≈£L\
C≤„q+ >∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T. dü«j·T+ Á|üø±X¯eTsTTq ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„qeTTq+<äT
nqT≈£L\eTsTTq #·+<äq >∑+<Ûë<äT\‘√ bÕ≥T, yê´Á|òü÷~ uÛÑj·T+ø£s¡ Á|ü‹≈£L\
$wüj÷· \TqTï ñ+{≤sTT >∑<ë! ø±ì n$ <ëìøÏ n+≥e⁄. dü÷s¡´Á|üø±XÊìøÏ n+<äT˝À
#˚] yÓ\T>∑T‘·Tqï |òüT{≤<äT\T n+≥Tø=qe⁄ >∑<ë! ø£qTø£H˚ ªªdü‘·´+ C≤„qeTq+‘·+
ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹ ªªC≤„qe÷Á‘·yT˚ ÁãVü≤àeTì Á|ü‹bÕ~+∫+~. nj·÷´! ªª$C≤„qe÷q+<ä+
ÁãVü≤൵ nH˚ ÁX¯ó‹ nqT≈£L\eTsTTq C≤„qeTTH˚ ÁãVü≤àeTì #Ó|Œæ +~. düe÷:` nqT≈£L\+
˝Ò<ë Á|ü‹≈£L\+ >±ì nsTTq C≤„q+ Äq+<ä+ ø±<äH˚ n~ #Ó|æŒ+~. nsTT‘˚
$C≤„qe÷q+<ä+ÁãVü≤à nqï e#·HêìøÏ nì ns¡+ú #ÓbÕÔqT. $q+&ç. düsê«euÛ≤düø+£
ø£qTø£ $C≤„qeTT düsê«ìøÏ Ä‘·à ø£qTø£ |üse¡ TÁù|e÷düŒ<ä+ ø£qTø£ Äq+<äeTì ÁãVü≤àqT
$e]+∫+~. #·+<äHê~ $wüj·÷˝Ò Áù|eTbÕÁ‘·eTsTTq$. Äq+<ä+ ø±<äT ` nì
nqsê<äT. Äq+<ä+ ø£*–kÕÔsTT ø£qTø£H˚ n$ Áù|e÷düŒ<äeTsTTHêsTT. ø£qTø£ ndü\T
eTq+ Áù|$T+#˚~ ªÄq+<ëìïµ <äT'KeTTq+<äT <˚«wü+, düTKeTTq+<äT Áù|eT n+<ä]øÏ
nqTuÛeÑ y˚T. nsTT‘˚ Áù|eTbÕÁ‘·eTT ø£qTø£ nqT≈£L\eTsTTq C≤„qy˚T Äq+<äeTqsê<äT.
C≤„q+ Áù|eTbÕÁ‘·+ ø±<äT. @<äsTTHê Áù|eT ñHêï n~ C≤„q+ e\q ø£*>π Äq+<ä+
170
306 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e\qH˚. XÊÅkÕÔs¡ú |ü]C≤„q+ e\q |ü+&ç‘·TìøÏ Äq+<ä+. ‘·q eè‹Ô C≤„q+ e\q
eè‹ÔJ$øÏ Äq+<ä+. •*ŒøÏ •\Œ+ e\q Äq+<ä+. ø£qTø£ m≥Te+{Ï ø±s¡DeTT ˝Òì
Áù|eT ˝Àø£+˝À Äq+<ä+ MT<äH˚ ñqï~. n{Ϻ Áù|eT ‘·qMT<äH˚ ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT
Äq+<äeTì #Ó|⁄ü HÔ êïeTT. $C≤„Hê_ÛqïeTsTTq Äq+<ä+. Äq+<ë_ÛqïeTsTTq $C≤„qeTT
Ä‘·à nì ÁX¯ó‹ uÛ≤eeTì #Ó|üŒsê<äT. $C≤„Hêq+<äeTT\T ˇø£ÿ{Ï ø±<äT. n$
_Ûqï|ü<ësêú\T. Ç~ Åd,Ô” Ç~ #·+<äqeTT nqï C≤„q+ e\q ‘·‘‡· +ã+<Ûeä TsTTq ªÄq+<ä+µ
ø£\T>∑<Tä >∑<ë! nj·÷´! Ç~ düTKeTT ªnqï C≤„qeTT, düTKeTTµ á s¬ +&É÷ n_Ûqïy˚T>∑<ë!
nqsê<äT. n˝≤ n+fÒ ªÇ~ |òüT≥eTTµ nqï C≤„qeTT, |òüT≥eTT ˇø£ÿfÒ nqe\dæ
edüT+Ô ~. $wüjT· + ` $wüsTT @ø£+ ø±e≥eTH˚~ ø£\˝ÀqsTTHê »s¡><∑ Tä . C≤„qeTT
$wüsTT. nq+<ä+ $wüj·TeTT. n$ m˝≤ ø£\TkÕÔsTT. Ç+‘˚>±ø£— Äq+<äuÛÀ>∑´eTT.
C≤„qeTT uÛÀ>∑eTT. á s¬ +&É÷ ˇø£fÒ m˝≤ ne⁄‘êsTT? n˝≤ nsTT‘˚ uÛÀ>∑´eTsTTq
Äq+<äs÷¡ |üeTsTTq ÁãVü≤àeTT, uÛÀø£Ô nsTTq Ä‘·à ˇø£ÿfÒ m˝≤ ne⁄‘ês¡T? ` Ç˝≤
ne⁄‘ês¡T. Ä‘·à uÛÀø£øÔ ±<äT. Äq+<äyT˚ . Äq+<äuÀÛ ø£Ô nVü≤+ø±s¡+ n<˚ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡+.
n<˚ Á|üe÷‘·. yê&ÉT $ø±s¡ (e÷s¡TŒ) e+‘·T&ÉT ø£qTø£ ÁãVü≤à_ÛqTï&˚. uÛÀø£øÔ ±e≥y˚T
$ø±s¡+ (e÷s¡TŒ) ø£qTø£H˚ ªª‘·j÷Ó sπ ø£' |æ|Œü \+ kÕ«<ä«‹Ô, nqX¯ïqïq´' n_Û#êø£o‹µµ
nqT ÁX¯ó‹ $ø±] nsTTq ∫<ëuÛ≤düTì ø£sà¡ |ò\ü uÛÀø£Ô nì, n$ø±] nsTTq ≈£L≥düT&ú sÉ TTq
|üse¡ ÷‘·à≈£î uÛÀø£èÔ ‘·«+ ˝Ò<ìä #Ó|Œæ +~. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ ≈£L≥düT&ú sÉ TTq Ä‘·à
Je⁄&ÉqTuÛÑ$+#·T düTK<äT'U≤\≈£î kÕøÏå nHêïs¡T>∑<ë! n~ C≤„‘·è‘·«y˚T ø£<ë! nB
$ø±s¡yT˚ ø£<ë! m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ` düe÷:` n˝≤ø±<äT. ≈£L≥düTú&ÉT kÕøÏå n+fÒ
ne˙ï |ü<äT› sêdüT≈£î+{≤&Éì ns¡ú+ø±<äT ªªdü÷s¡T´&ÉT $X¯«kÕøÏå nqï≥T¢µµ nìï+{Ïì
uÛ≤dæ+|ü#˚j·T≥y˚T. n+‘˚ ‘·|üŒ düTK<äT'K C≤„q+ nH˚ ÁøÏj·T≈£î ø£s¡Ô ø±<äT.
uÛÀ>∑ÁøÏj÷· ø£sèÔ¡ ‘·«+ ˝≤>± C≤„qÁøÏj÷· ø£sèÔ¡ ‘·«+ >∑÷&Ü ˇø£ $ø±s¡yT˚ . nj·÷´! uÛ≤düq
ø£s¡Ô ø±e≥+ >∑÷&Ü $ø±s¡y˚T >∑<ë n+{≤πsyÓ÷ ` Ä‘·àdüìï<Ûëq+ e\qH˚ nìï
uÛ≤dækÕÔsTT. ‘·<뛫sê »>∑‘T· Ô ` e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ |üìøÏ edüT+Ô ~. dü÷s√´<äjT· + nsTT‘˚
eTq≈£î |òTü ≥+ yÓTTˆˆ ø£ì|ækÕÔsTT. n˝≤H˚ ÇB. (dü÷s¡T´&ÉT eTq≈£î |òTü ≥+ ø£qã&Ü\ì
yÓ\T>∑&TÉ . n<˚ ø£sèÔ¡ ‘·«+ ˝Òøb£ ˛e≥+. eTq >∑T&É˝¶ ≤sê\ì m+&É sê<äT. n˝≤ ÁãVü≤à+
e\q »>∑‘T· Ô uÛ≤dædTü +Ô ~. n˝≤ uÛ≤dæ+|üCj Ò ÷· \qï dü+ø£\Œ+ ªªÁãVü≤à+µµ e<ä› ˝Ò<Tä
ø£qTø£ ø£sèÔ¡ ‘·«+ ˝Ò<Tä ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ñ<눈 nj·TkÕÿ+‘·+ ˝ÀVü‰ìï ‘êqT ø£<|ä <ü Tä .
ø±ì <ëì düìï~Û˝À ˝ÀVü≤+ ‘·H˚ ‹s¡T>∑T‘·T+~. nsTTHê n~ ˝ÀVü‰ìï Á‹|ü⁄Œ‘·T+<ä+{≤+.
Ä‘·à≈£î (nq>± Á|üe÷‘·≈î£ ) uÛÀø£èÔ ‘·«+ C≤„‘è· ‘·«+ Ç˝≤+{Ï$ ø±e⁄. n$ $ø±sê˝Ò.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ø£qTø£ Je⁄q≈£î uÛÀ>∑´eTsTTq Äq+<äs¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ C≤„qy˚T. n˝≤H˚
JyêÁ•‘·eTsTTq Äq+<äs÷¡ |üeTsTTq C≤„qeTT nqTuÛeÑ + ø±<äT. nj·÷´! ã<äJ∆ e⁄\
Äq+<ä+ ÁãVü≤àe÷? eTTø£ÔJe⁄\ Äq+<ä+ ÁãVü≤àe÷? ` Á|ü<∏äeT|üø£å+ ≈£î<äs¡<äT.
dü+kÕs¡<Xä ˝¯ ÀH˚ ÁãVü‰àq+<ä+ n+<ä]ø° \_ÛdTü qÔ ïfÒ¢ ø£qTø£ yÓ÷ø£Xå Êg+ e´s¡+ú . s¬ +&Ée
|üø+å£ ≈£î<äs<¡ Tä . eTTøÏ<Ô Xä ˝¯ À <Ó«’ ‘·+ ˝Ò<Tä >∑<ë! ø£qTø£ uÛÀø£Ô nsTTq Je⁄&ÉT uÛÀ>∑´eTsTTq
ÁãVü‰àq+<ä+ nqTuÛeÑ eTT ` nqï Á‹|ü⁄{Ï ñ+&É<Tä . düe÷:` n˝≤ ø±<äT. ã<äJ∆ e⁄\T
nqT≈£L\ $wüjT· uÛÀ>∑<Xä ˝¯ À nqTuÛ$Ñ +#˚ Äq+<äeT÷ ÁãVü≤ày˚T. n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô j·T+<äT
ÁãVü‰àq+<äyT˚ Á|ü‹_+_+∫+~ >∑<ë! ø±ì <ëì eè‹Ô ø£Då øÏ +£ ø£qTø£ ø£Då øÏ e£ TsTTq
$wüjT· düTKeTT |ü⁄s¡TcÕs¡yú T˚ ø£<ë. ø£qTø£ ì‘·´düTK+ ø√dü+ yÓ÷ø£Xå Êg+ nedüsy¡ T˚ .
eTTø£JÔ e⁄&ÉT ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ Äq+<äyT˚ . Äq+<äuÀÛ ø£øÔ ±<äT. ø£qTø£ eTTøÏ˝Ô À n<Ó«’ ‘·+
|ü&˚ Çã“+<˚MT ˝Ò<Tä .
nj·÷´! $wü j · T dü T K+ ÁãVü ‰ àq+<ä + ø£ q ï _Û q ïeTsTTq<˚ . »q´eTT
ø£qTø£ qX¯´eTT ø£qTø£. ` düe÷:` n|ü]∫äqïeTsTTq ÁãVü‰àq+<ä+ jÓTTø£ÿ
uÛ≤>∑y˚T $wüj·TdüTKeTT. nK+&É düeTTÁ<√<äø£+ jÓTTø£ÿ uÛ≤>∑y˚T u≤$ ˙s¡T.
ªª@‘·ôd´’ yêq+<äkÕ´Hê´ìuÛ÷Ñ ‘êì e÷Á‘êeTT|üJe+‹µµ nì ÁX¯ó‹. n+X¯sV¡ ≤æ ‘·eTsTTq
ÁãVü‰àq+<ëìøÏ (nK+&É+, n|ü]∫äqï+ ø£<ë!) n+X¯\T m˝≤ ekÕÔjT· ì X¯+ø£ e<äT.›
n+X¯sV¡ ≤æ ‘·eTsTTq >∑>q∑ + |òTü {≤~ bÕÁ‘·\ (ñbÕ~Û) e\q |òTü {≤ø±XÊ~. Äø±X¯u≤Û >±\T
ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. ˝Ò<ë _+ãeTsTTq ÁãVü‰àq+<äy˚T nK+&ÉeTT. eè‹Ôj·T+<äT
Á|ü‹_+_+∫q $wüj·T»q´eTsTTq Äq+<äeTT e÷Á‘·eTT K+&Éy˚T nì >∑÷&Ü
düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü e#·TÃqT.
nj·÷´! düTU≤<äT\qT e´ø£+Ô #˚ùd n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô˝À Á|ü‹_+_+∫q ÁãVü≤ày˚T
Äq+<ä+. C≤„Hêìï e´ø£+Ô #˚ùd n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô˝À Á|ü‹_+_+∫q ÁãVü≤ày˚T C≤„q+.
ø±>± C≤„Hê_Ûqï+ Äq+<ä+, Äq+<ë_Ûqï+ C≤„q+ ` á s¬ +&É÷ ÁãVü≤ày˚T. n+<äTøπ
y˚TeTT ªª$C≤„qe÷q+<ä+ÁãVü≤൵ nqï y˚<ëìøÏ n˝≤H˚ ns¡+ú #ÓbÕŒeTT. ø£qTø£ e÷
ns¡úy˚T dü‘·´eTT. düe÷:` ˙e⁄ $C≤„Hêq+<äX¯u≤›\‘√ eè‹Ô C≤„Hêìï eè‹ÔdüTU≤ìï
#Ó|⁄ü HÔ êïyê? ˝Òø£ ì‘·´C≤„q ì‘·´düTU≤\qT #Ó|⁄ü HÔ êïyê? Á|ü<eäÛ T|üø+å£ ‘·|ü . yê{ÏeT<Û´ä
nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä . C≤„q+ y˚sT¡ Äq+<ä+ y˚sT¡ . (e÷$T&ç |ü+&ÉT C≤„q+ y˚sT¡ . <ëì
e\q e#˚à Äq+<ä+ y˚sT¡ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ~«rj·T|üø+å£ dü]ø±<äT. ì‘·´C≤„q+ ì‘·´düTK+
n+≥÷ ˝Òe⁄. nj·÷´! ì‘·´C≤„q düTU≤\T ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕ\T >∑<ë n+{≤sê? ` nsTT‘˚,
ÁãVü≤àyê#·ø£ eTsTTq ì‘·´C≤„q ì‘·´düTKX¯ãe› TT\T |üsê´j·T|ü<ë\T ø±yê*. |òTü ≥+
307 308 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£\X¯+ ` nqï≥T¢. b˛˙˝Ò n+<ëeTHêï ≈£î<äs<¡ Tä . Ç+<äT˝À ˇø£{Ï e´s¡|ú <ü +ä ne⁄‘·T+~.
ˇø£{Ï yê&Éø£+ ≈£î<äs¡<äT. $C≤„q+ ÁãVü≤à+ nìø±ì Äq+<ä+ ÁãVü≤à+ nìø±ì
#ÓbÕŒ*ø±ì ªª$C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤൵ nqsê<äT. ªªnqT≈£L\ C≤„qy˚T Äq+<ä+µµ
n+<äT˝À ª$C≤„q+`µ nH˚ |ü<ä+ nqedüs¡+. ªª$C≤„qeTT nqT≈£L\ $C≤„qeTT
(Äq+<ä+) ÁãVü≤àeTTµµ nqï e÷≥˝À ns¡+ú n‘·ø≥£ + ˝Ò<Tä . nj·÷´! ªª$C≤„qe÷q+<ä+
ÁãVü≤൵ nqï#√≥ ªªnqT≈£L\ $C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤൵ nì ns¡úeTT. ø±>±
Äq+<äHêeTeTT nqT≈£L\ C≤„qeTT ªªÁãVü≤à+µµ nì ‘˚*+~. ˝Ò<ë nqT≈£L\
$C≤„qs¡÷|üeTsTTq Äq+<ä+ ªªÁãVü≤à+µµ nì ns¡eú TT. düe÷:` n˝≤ø±<äT. á yêø£´+˝À
ªnqT≈£L\µ nH˚ |ü<+ä ‘·eT ø£b˛\ ø£*Œ‘·+. n~ nÁ|üe÷D+. ªªnqT≈£L\ $C≤„q+
ÁãVü≤൵ nì>±ì, ªªÄq+<ä+ ÁãVü≤൵ nì>±ì n+fÒ dü]b˛j˚T~ ` ªª$C≤„qe÷q+<ä+
ÁãVü≤൵ nq≥+ m+<äT≈£î? |ü<ë\T e´s¡+ú ne⁄‘êsTT>∑<ë! ø£qTø£ $C≤„qeT÷ Äq+<äeT÷
nsTTq edüTeÔ ⁄ ÁãVü≤àeTì ÁX¯ó‹ uÛ≤e+. ªªdü‘´· + C≤„q+µµ nqT ÁX¯ó‹ #˚‘· ªª$C≤„q+
ÁãVü≤൵ nì ªªÄq+<√ ÁãVü≤൵ nì Á|ü‹bÕ~+|üã&çq~ >∑qTø£ ªª$C≤„qe÷q+<ä+
ÁãVü≤൵ nH˚ ÁX¯ó‹ ô|’ ÁX¯ó‘·T\T #Ó|Œæ q s¬ +&Éseú¡ TT\qT Áø√&ûø]£ +∫ #Ó|Œæ +~. nj·÷´!
Bìe\q ÁãVü≤àeTTq≈£î 2 dü«s¡÷bÕ\T ($C≤„q, Äq+<ä) e∫Ãq$>∑<ë n+{≤πsyÓ÷ `
˝Ò<Tä . ˇø£ ÁãVü≤àeTTqT á 2 X¯u≤›\‘√ Á|ü‹bÕ~+#êeTT. nsTT‘˚ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ $T?
n+{≤sê ` n~ nyêv±àqdü>√#·s+¡ . nìs¡«#·˙j·T+. n<˚$T{Ï? Ç+‘·≈î£ eTT+<äT
C≤„qdü«s¡÷|üeTì #ÓbÕŒs¡T>∑<ë! n+fÒ #ÓbÕŒ+. n~ C≤„qX¯ãe› TTq≈£î ns¡+ú >∑qTø£ <ëì
dü«s¡÷|ü+ C≤„qeTì #ÓbÕŒeTT. ˝Ò<ë ÁãVü≤àC≤„‘· ø±<äì #Ó|Œü {≤ìøÏ C≤„qy˚T ÁãVü≤àeTì
#ÓbÕŒeTT. ø£qTø£ düs¡«uÛ≤düø£eTT |üs¡eTÁù|eTbÕÁ‘·eTT ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT $C≤„qeTì,
Äq+<äeTì #ÓbÕŒeTT. n{Ϻ ÁãVü≤àeTsTTq #Ó’‘·q´eTTqT ‘·q˝À ≈£î~+#·≥+ e\q
ªeè‹Ôìµ C≤„qeTì \ø£åDj·÷ #ÓbÕŒeTT. nfÒ¢ Äq+<äÁ|ü‹_+ã+ e\q ªdüTœ `
Äq+<äeTTµ n˙ #ÓbÕŒeTT.
nj·÷´! eè‹Ô˝À ÁãVü≤àÁ|ü‹_+ã+ düe÷qeTsTTHê ˇø£{Ï C≤„qeTì, ˇø£{Ï
düTKeTì m+<äT≈£î ‘˚&Ü e∫Ã+~? ` düe÷:` ÁãVü≤à Á|ü‹_+u≤ìï bı+<˚ X¯ó<ä∆
dü‘·Ô«eTj·TeTsTTq n+‘·s¡TàKeTsTTq eTH√eè‹Ô C≤„qeTT. ˝Ò<ë ÁãVü≤àeTTq+<äT
düs«¡ uÛ≤düø‘£ «· + |üse¡ TÁù|eTbÕÁ‘·‘«· + nì e÷j·Te\q ª2µ uÛ≤>∑eTT\T ø£*Œ+#êeTT.
n+<äT˝À ˇø£eè‹Ô <ëì düs«¡ uÛ≤düø‘£ ê«ìï Á|ü‹_+_dü÷Ô ªC≤„q+µ ne⁄‘·Tqï~. eTi=ø£
eè‹Ô |üse¡ TÁù|eTbÕÁ‘· \ø£Då ≤ìï e´ø£+Ô #˚dTü qÔ ï~. <ëìï ªdüTK+µ n+{≤eTT. ˝Ò<ë
ÁãVü‰àq+<ä+ y˚sT¡ , $wüj÷· q+<ä+ y˚sT¡ . Ç~ $wüj÷· \qT Ç+Á~j·÷\T ø£\|ü≥+
171
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 309
<ë«sê n+‘·'ø£sD¡ +˝À <äT'K+˝≤>± |ü⁄≥TÔ+~. düTK+ ø£*–q|ü⁄&ÉT düTU≤ø±s¡eTsTTq
n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô ø£\T>∑T‘·T+~. n+<äT˝À ÁãVü≤à+ Á|ü‹_+_düT+Ô ~. <ë+‘√ düTK+
ø£\T>∑T‘·T+~. ñ<눈 |òTü {≤ø±s¡eTsTTq n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô˝À ÁãVü≤à+ Á|ü‹|ò*ü +#·≥+
e\q |òTü { kÕø屑êÿs¡+ ø£\T>∑T‘·T+~. |òTü ≥+ ˝≤>± düTK+ C≤„q+˝À $wüjT· +/ >√#·s+¡
ne⁄‘·T+~. nj·÷´! á |üø+å£ ˝À ªª@‘·ôd´’ yêq+<äkÕ´Hê´ìuÛ÷Ñ ‘ê ìe÷Á‘êeTT|üJe+‹µµ
nqT ÁX¯ó‹ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. (C≤„Hêq+<ë\T eè‹Ô s¡÷bÕ\+≥THêïe⁄. ÁX¯ó‹ Äq+<ä+
ÁãVü≤ày˚Tq+≥Tqï~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) düe÷:` düTwüß|æÔ˝À düs¡«uÛÑ÷‘·eTT\T bı+<˚
Äq+<äeTT\T ÁãVü‰àq+<ä+˝À ˇø£ ªªe÷Á‘·µµ. nsTT‘˚ ÁãVü‰àq+<ä+ $wüj·÷\e\q
|ü⁄{Ïqº ~ >±<äT ø£qTø£ ªyÓw’ sü TTø£+µµ ø±<äT. Ç˝≤, n+‘·'ø£sD¡ + e\q |ü⁄{Ïqº düTU≤ìï
Äq+<ä+>± #ÓbÕŒ+. n~ ÁãVü≤àyê#·ø+£ ø±<äT. \ø£Då j·÷ ÁãVü≤àqT uÀ~ÛdTü +Ô ~. ñ<눈
|òTü ≥+ yÓTTˆˆ $wüj÷· \˝À Ç+Á~j·÷\T ø£\e≥+ e\q e∫Ãq eè‹ÔC≤„q+ C≤„q+ Ç~
ÁãVü≤àeTT ø±<äT. nsTTHê C≤„q+ ÁãVü≤à nì \ø£Då j·÷ #Ó|⁄ü HÔ êïeTT. nj·÷´! eè‹Ôì
W|ü#ê]ø£+ >± nq>± \ø£åDj·÷ ªC≤„q+µ nì #Ó|üŒ{≤ìï ns¡úeTj˚T´≥≥T¢>±
ìs¡÷|æ+#·+&ç. ` düe÷:` ªªn+‘ê Bìe\q uÛ≤dædTü +Ô ~µµ nqï $Á>∑V≤ü yêø£´+ Á|üø±s¡+
ÁãVü≤à düs¡«uÛ≤düø£+. Ç~ C≤„qX¯u≤›ìøÏ eTTU≤´s¡úeTT. ‘·q j·T+<äT ÁãVü≤à#Ó’‘·q´+
Á|ü‹_+_+#·≥+ e\q ‘·q‘√ ø£\dæq $wüj÷· ìï eè‹Ô uÛ≤dæ+|ü#d˚ Tü +Ô ~ ø£qTø£ ªeè‹Ôµ
nH˚~ C≤„qX¯u≤›ìøÏ eTTK´eTsTTq ns¡+ú ø±<äT. n˝≤H˚ ªªÇ~ düs«¡ eTTqT Äq+~+|ü
CÒdüTÔ+~µµ nH˚ $Á>∑Vü≤ yêø£´+˝À Äq+<äX¯ã›eTT eTTK´+>± ÁãVü≤àeTTqT #Ó|ü⁄Ô+~.
ªª@wüùV≤´yêq+<äjT· ‹µµ nì ÁX¯ó‹. $wüjT· düTK+ e÷Á‘·+ eTTU≤´s¡+ú ø±<äT. n~ me]øÏ
yê]πø Äø£Då +˝ÀH˚ Äq+<ä Á|ü<+ä ø£qTø£. nj·÷´! á |üø+å£ ˝À ªªÁãVü≤ày˚T C≤„qeTT,
ÁãVü≤ày˚T Äq+<äeTTµµ nì $C≤„qeTTqT á ª2µ |ü<ë\T #Ó|⁄ü qÔ ï|ü&ÉT, n~ yê≈£îÿ\ø£+<äø£
b˛e≥y˚T$T{Ï?. düe÷:` ªªÁãVü≤à+ Ç<äT>√ Ç~µµ nì düŒwüº+>± #·÷|æ #Ó|üŒ˝ÒeTT.
ø£qTø£ n~ ªªyê#êeT>√#·s+¡ µµ nHêïs¡T. u§‹Ô>± X¯u≤›\ø£+<ä<ìä ø±<äT. ˝Ò<+ä fÒ ªªHê≈£î
Hê\Tø£ ˝Ò<Tä µµ nqï≥T¢ ªªÁãVü≤àqT X¯ã+› ‘√ #Ó|Œü ˝ÒeTTµµ nq≥+ dæ>T∑ Z #˚≥T. ÁãVü≤à+
nÁ|üyT˚ j·T+ nì Ç|ü⁄&ÉT X¯ãÁ› |üe÷D≤ì ø£+<äT‘·T+<ä+fÒ Á|üyT˚ j·T+ nqï≥T¢ >∑<ë!
m˝≤? ` düe÷:` ÁãVü≤à+ edüT‘Ô '· nÁ|üyT˚ j·Ty˚T. e´eVü‰s¡Ø‘ê´ Á|üyT˚ j·TeTT. Çø£
ndü\T $wüj·÷ìøÏ eùdÔ ªªnqT≈£L\C≤„qeTT Äq+<äeTTµµ nqï sêe÷qT»e#·q+
nj·TTø£Ôy˚T.
172
310 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁãVü≤à+ Äq+<äs÷¡ |üyT˚ ` Äq+<ä<]äÛ àø±<äT
ªªÁãVü≤à+ Äq+<ä+ e÷Á‘·yT˚ ø±<äT. Äq+~ >∑÷&ܵµ nqT sêe÷qT»e#·q+
nj·TTø£eÔ TT. C≤„qe÷Á‘·yT˚ ÁãVü≤à+ ø±<äT. C≤„ìj˚T ÁãVü≤àeTT ` nqï e÷≥ ˝≤>±H˚
Ç~ nj·TTø£eÔ TT. #·÷ˆˆ Äq+<ä+ ` Äq+<äe‘Y (Çø£ÿ&É e‘Y nqT dü>u∑ ≤Û >∑eTT eTj·T{Ÿ
Á|ü‘´· j·TeTT Bì ns¡eú TT ªª>∑\~µµ nì R Äq+<äeTT >∑\~ nì ns¡eú TT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ªªÄq+<ä+ ` Äq+<ä+>∑\~µµ nqï#√≥ ª>∑\~µ nqï |ü<+ä ˝Àì Äq+<ä+>∑÷&Ü Äq+<ä+
>∑\~ ø±yê*. Ç+<äT˝Àì Äq+<ä+ >∑÷&Ü Äq+<ä+ >∑\~ ø±yê*. Ç˝≤ Ä>∑<Tä .
nqedü.ú ªªÄq+<ä+ >∑\~µµ nqï <ëì˝Àì Äq+<ëìøÏ eTiÀ Äq+<ä+ ˝Ò<+ä {≤sê?
` nsTT‘˚ ªÄq+<ä+µ nqï yÓTT<ä{Ï |ü<+ä ˝ÀH˚, ªÄq+<ä+>∑\µ nH˚ ns¡+ú m+<äT≈£î?
nø£ÿ&É ªÄq+<äeTH˚µ ns¡+ú (>∑\~ nq≈£î+&Ü) #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! nj·÷´! yÓTT<ä{|Ï <ü +ä
dü«s¡÷|üuÛÑ÷‘· eTsTTq Äq+<ä+, ¬s+&Ée |ü<ä+ <Ûäs¡àuÛÑ÷‘·eTsTTq Äq+<äeTT.
yÓTT<ä{<Ï ëìøÏ Äq+<ä+ <Ûsä à¡ +>± ñ+≥T+~. s¬ +&Ée |ü<ëìøÏ ñ+&É<Tä . ` düe÷:`
<Ûsä à¡ uÛ÷Ñ ‘·eTsTTq Äq+<ëìøÏ >∑÷&Ü dü«s¡÷|üeTT Äq+<äyT˚ >∑<ë! ø£qTø£ n~ >∑÷&Ü
dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ Äq+<äyT˚ . nj·÷´! ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq Äq+<äyT˚ ªªÄq+<äe‘Yµµ.
<Ûäsêàq+<äeTT ªÄq+<äe‘Yµ ø±<ä+{≤sê? n˝≤+{Ï ìj·TeT+ kÕ<Ûä´+ ø±<äT. ô|’>±
dü«s¡÷bÕq+<ä+ ˇø£ÿ<ëì‘√H˚ düs«¡ $wüj÷· \T dæ~d∆ Tü +Ô fÒ <Ûsä à¡ s¡÷|üeTsTTq Äq+<ä+
e´s¡+ú . ø£qTø£ nÁ|üe÷DeTT. nj·÷´! ÁãVü≤àπø Äq+<ä+ ˝Ò<+ä fÒ Je⁄qø±q+<ä+ m˝≤
edüT+Ô ~? ÁãVü≤à+ nsTTHê Je⁄&ÉsTTHê Äq+<äd«ü s¡÷|ü⁄\T ø£qTø£ yê]øÏ <Ûsä à¡ s¡÷bÕq+<ä+
˝Òq+<äTe\q qwüº+ ˝Ò<äT. nj·÷´! ÁãVü≤ày˚T Äq+<äeTsTT‘˚ ÁãVü‰àq+<ä+ bı+<˚
Je⁄ìøÏ ÁãVü≤à+ <Ûäs¡à s¡÷|üeTsTTq Äq+<ä+ ne⁄‘·T+~ >∑<ë n+fÒ ` ø±<äT `
Je⁄&ÉT >∑÷&Ü Äq+<äyT˚ . n˝≤ nsTT‘˚ Je⁄&ÉT Äq+<äs÷¡ |ü⁄&ÉT, Äq+<ä>T∑ D+ >∑\yê&Éì
ˇ|üø=qï≥T¢ >∑<ë! ` ø±<äT ` Je⁄&Üq+<äyT˚ ø±ì Äq+~ ø±&ÉT.
nj·÷´! ªªH˚qT düTœìµµ nìï Á|ü‘´· ø£å C≤„q+ e\q Je⁄&ÉT ªÄq+~µ ne⁄‘ê&ÉT
>∑<ë! ` n+fÒ n~ n+‘·'ø£sD¡ y˚T. <ëì‘√ n<Ûë´dü (nuÛ<Ò +ä uÛ≤$+#·≥+) e\q
ªª‘êH˚ düTœìµ nqTø=+{≤&ÉT. düTwüß|æ˝Ô ÀqsTTHê Je⁄&ÉT nqTuÛ$Ñ +#˚~ dü«s¡÷bÕq+<äyT˚ .
‘·qqT ‘êH˚ m˝≤ nqTuÛ$Ñ kÕÔ&+É {≤sê? ` ñbÕ~Û uÛ<Ò +ä e\q ˇø£&˚ uÛÀø£,Ô uÛÀ>∑´+
nsTTHê&ÉT. ˝Ò<ë ø±s¡DX¯Øs¡+˝À qTqï ÁbÕE„&TÉ ÁãVü‰àq+<äeTTqT uÛTÑ õ+#·TqT. ø£qTø£
Çã“+~ ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ ÁbÕ»„Je⁄&ÉsTTHê Äq+<äe+‘·T&ÉsTTHê&ÉT >∑<ë nqe#·TÃqT.
$X¯«‘Ó»’ dü ÁbÕ»„Je⁄\T C≤„qT\T, Äq+<äT\T ` e÷≈£î düeTà‘·yT˚ . ‘·TØj·T edüTeÔ sTTq
Á|ü‘´· >±‘·à $wüjT· +˝À á s¬ +&ÉT düeTà‘·+ ø±<äT. nj·÷´! Ç˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü‰àq+<ä+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 311
>∑\ ÁbÕE„ì <Ûsä à¡ eTsTTq Äq+<äyT˚ ÁãVü≤à+ >∑<ë! ` düe÷:` ø±<äT. ÁbÕE„&qÉ TuÛ$Ñ +#˚~
ÁãVü≤àÁ|ü‹_+ãeTsTTq Äq+<äyT˚ ø±ì ÁãVü≤à+ ø±<äT. nj·÷´! düe÷~Û˝À ÁãVü‰àq+<äyT˚
nqTuÛeÑ + ø£qTø£ düe÷~Û>‘∑ · Je⁄qø£sTTHê ø£˙dü+ n~ <Ûsä à¡ eTe⁄‘·T+~ >∑<ë! n+fÒ
düe÷~Û˝À >∑÷&Ü ÁãVü‰àø±sê+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô j·T+<äT Á|ü‹_+_+∫q ÁãVü‰àq+<äyT˚ ‘·|Œü
ÁãVü≤à+ nqTuÛÑ$+|üã&É<äT. nsTT‘˚ eTT≈£îÔìø£sTTHê _+ãeTsTTq ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ
nqTuÛÑe+ ñ+≥T+~ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ø£˙dü+ eTT≈£îÔ\ø£sTTHê <Ûäs¡às¡÷|üeTsTTq
Äq+<äeTe⁄‘·T+~ >∑<ë! eTT≈£î&Ô ˚ ÁãVü‰àq+<äs÷¡ |ü⁄&ÉT ø£qTø£ yê&Éøÿ£ &É uÛÀø£>Ô ± ñ+&É&TÉ .
nsTT‘˚ nqTuÛeÑ + ˝Òì Äq+<ä+ m˝≤ |ü⁄s¡TcÕs¡eú Te⁄‘·T+~? düe÷:` Äq+<äÁbÕ|æj Ô T˚
|ü⁄s¡TcÕs¡+ú . eTT≈£îqÔ ø±q+<äeTsTTq ÁãVü≤à+ ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô <äq{≤ìøÏ ªªÁãVü≤à$<ëb˛ï‹ |üs+¡ µµ
nì ÁX¯ó‹, kÕø£´å eTT. |üsÁ¡ ãVü≤ày˚T Äq+<äeTT. eTTøÏ˝Ô À ÁbÕ|ü´eTT, ÁbÕ|üÔ (bı+<˚yê&ÉT),
ÁbÕ|æÔ (bı+<ä≥+) nH˚ Á‹|ü⁄{Ï ñ+&É<Tä >∑<ë! düe÷:` eTTøÏ˝Ô À Je⁄&ÉT Äq+<ä+
bı+<äT‘ê&Éì y˚TeTT #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . ÁãVü‰àq+<ä+ bı+~q Je⁄&ÉT eTTøÏÔ bı+<äT‘ê&Éì
#ÓbÕÔ+. ø±>± eTTø£JÔ e⁄&ÉT Äq+<äeTsTTq ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£ m{Ϻ <√wüeT÷
˝Ò<äT. ªªÁãVü≤à$‘Y ÁãôV’≤àe uÛÑe‹µµ nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! ÁãVü≤ày˚‘·Ô ÁãVü≤àeTsTT
Äq+<äe+‘·T&Ée⁄‘ê&Éì ÁX¯ó‹ø£s¡ú eT+{≤πsyÓ÷! n˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ø£qï Äj·Tq
>∑TDeTsTTq Äq+<äyT˚ >=|üŒ<äe⁄‘·T+~ >∑<ë! nsTT‘˚ @+? n+{≤sê? ` ªªq‘·‘‡· eT
XÊÃuÛÑ´~Ûø£X¯Ã<äèX¯´‘˚µµ nì ÁX¯ó‹ ÁãVü≤àdüe÷q |ü<ës¡ú+ >±ì n~Ûø£ |ü<ës¡ú+ >±ì
˝Ò<+ä ≥Tqï~ >∑<ë! ô|>’ ± ªªÄq+<√ ÁãùV≤à‹ e´C≤Hê‘Yµµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~ >±ì
ªÄq+~ ÁãùV≤à‹`µ nì nq˝Ò<äT >∑<ë! nj·÷´! ªª@wüùV≤´yêq+<äj·T‹µµ nqT
ÁX¯ó‹e\q ªªÄq+<ä|üi#·≥y˚Tµµ ÁãVü≤à+ ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ #·+<äq uÛÑø£å´
uÛÀC≤´<äT\e˝… ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü »&ÉeTe⁄‘·T+~.
nj·÷´! n+<äTøπ ÁãVü≤àqT C≤„qeTì #ÓbÕŒ+. C≤„qeTT e\q C≤„‘≈· î£ Äq+<ä+
edüT+Ô ~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ C≤„qdü«s¡÷|üeTT Äq+<äøs£ e¡ TT. Äq+<äd«ü s¡÷|ü+ ø±<äT. düe÷:`
dü÷s¡T´ì e\q dü÷s¡T´ì Á|ü‹_+ã+ |ü&ÉT‘·T+~. #·+Á<äTì e\q |ü&É<äT. n˝≤H˚
ÁãVü≤à Á|ü‹_+ã+ ÁãVü≤à+ e\qH˚ |ü&ÉT‘·T+~. Äq+<äy˚T Äq+<ä Á|ü‹_+u≤ìï
ø£*–düT+Ô ~. Äq+<˚‘s· +¡ Ä |üì #˚jT· <äT. n+‘·sT¡ àKeTsTTq eTH√eè‹Ô˝ÀH˚ Äq+<ä+
Á|ü‹_+_düT+Ô ~. ø£qTø£ $wüjT· düTK+ Äq+<ä Á|ü‹_+ãy˚T. n+‘·'ø£sD¡ +˝ÀH˚ düTK+
|ü⁄≥TÔ+<äqï |üø£å+˝Àq÷, Äq+<ä s¡÷|ü⁄&ÉsTTq áX¯«s¡Tìe\qH˚ n~ |ü⁄≥TÔ+~.
ªªÄq+<ë<˚∆´eK*«e÷ìuÛÑ÷‘êì C≤j·T+‘˚µµ nì ÁX¯ó‹. Äq+<ä+ düs¡«uÛÑ÷‘·ø£s¡Ô
nsTTq|ü⁄&ÉT düTKø£sÔ¡ ø±e≥+˝À $+‘· @eTTqï~? Äq+<äøs£ >Ô¡ ± nsTTHê ÁãVü≤à+
173
312 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Äq+<äeTe⁄‘·T+~. eTiÏ ÁãVü≤à+ Äq+<äyT˚ nsTT‘˚ n~ C≤„qs¡÷|ü+ m˝≤ ne⁄‘·T+~?
Äq+<äøs£ Ô¡ >∑qTø£ ªÄq+<ä+µ nsTTqfÒ¢ C≤„qø£sÔ¡ >∑qTø£ C≤„q+ nqe#·TÃqT. |òTü ≥+
yÓTTˆˆ Äø±s¡+ <ë*Ãq eè‹Ô j·T+<äT Á|ü‹|ò*ü +∫q #Ó‘’ q· ´y˚T C≤„qeTT. ø±>± eè‹Ô
j·T+<ëq+<ä Á|ü‹_+ã+ ø£*–+#·≥+ e\q Äq+<äeTsTTq≥T¢ C≤„qÁ|ü‹_+ã+
ø£*Œ+#·≥+ #˚‘· C≤„q+ nsTT+~. ø£qTø£ ÁX¯ó‹ ªª$C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤൵ nqï~.
ÁãVü≤à+ ˇø£ eè‹Ô˝À ˇø£sø¡ +£ >± eTi=ø£ eè‹Ô˝À eTs=ø£ s¡ø+£ >± m˝≤ Á|ü‹_+_düT+Ô ~?
` n+fÒ, eè‹Ô<«ä j·T+ ˝ÀqT ÁãVü≤à+ ˇø£{Ï >±H˚ Á|ü‹_+_düT+Ô ~. ø±ì eè‹Ô˝À ‘˚&Ü
e\q C≤„qø£s+¡ , Äq+<äøs£ +¡ ne⁄‘·T+~. Ç<ä+‘ê ÁãVü≤à≈£î |üse¡ ÷s¡‘ú '· ñqï~ ø±<äT.
e÷j·÷ø£*Œ‘·yT˚ . e´eVü‰s¡ <äXÊ>√#·sy¡ T˚ . ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ dæ~+∆ ∫+~. ÁãVü≤à+
Äq+<äeTì y˚<eä TT #Ó|Œæ +~. ªªdü @ø√ ÁãVü≤àD Äq+<ä'-µµ yÓTTˆˆ Äq+<äe*¢, ªªÄq+<ä+
ÁãVü≤àD√ $<ë«Hé-µµ nìj·TT ÁX¯ó‹ ø£+sƒ√ø£Ô+>± #Ó|æŒ+~. eT]j·TT, ªªC≤„‘·è‘·«y˚T
Äq+~‘·«+, C≤„‘· nH˚ dü+>∑‹ ÁX¯ó‹' ø£+sƒ‘¡ '· #Ó|Œæ +~µµ nì sêe÷qTE&ÉT #Óô|ŒqT.
n~ ‘·|ü . ªªdü @ø£'-µµ nì #Ó|Œæ q ÁX¯ó‹˝Àì ÁãVü≤àX¯ãe› TT düèwæøº s£ Ô¡ nsTTq |æ‘êeTVüQì
#Ó|⁄ü +Ô ~. Äj·Tq ø±s¡´ÁãVü≤à. ªª@ø£'µµ nì Äj·Tq Äq+<ëìøÏ |ü]e÷D+ #ÓbÕŒ&ÉT
ø£qTø£ K+&É+, ø£qTø£, nK+&É+ ø±<äT ø£qTø£. |üsÁ¡ ãVü‰àq+<ä+ nK+&É+. ªªÄq+<ä+
ÁãVü≤àD'-µµ nqï #√≥ Äq+<ä+ n+fÒ ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ dü«s¡÷bÕq+<äyT˚ . ø£qTø£ MT
n;Ûwüº+ dæ~∆+|ü<äT. ˝Ò<ä+fÒ, ªÄq+<√ÁãVü≤ൠ(Äq+<ä+ ÁãVü≤à) nì y˚<ä+ #Ó|æŒq
nuÛ<Ò +ä dæ~+∆ #·<Tä . m+<äTø£+fÒ ªªC≤„‘· - Äq+~µµ nH˚~ y˚sì¡ düs«¡ ˝Àø£d<æ e∆ä TT. ªÇ~
|òTü ≥+µ nqï C≤„qy˚T Äq+<ä+ ø±<äT >∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ C≤„q+ n+fÒ Äq+<äeTT - nì
ì|òTü +≥Te⁄ ns¡+ú sêdæ ñ+&˚~. ô|>’ ± C≤„q+ e\q CÒj „ T· eTsTTq |òTü {≤~ø£eTT ‘Ó\TdüT+Ô ~.
Äq+<ä+ e\q ‘Ó*j·T<äT. ô|>’ ± Äq+<ä+ e´øÏìÔ yÓ÷Væ≤+|üCdÒ Tü +Ô ~. ø£qTø£ C≤„q+
Äq+<ä+ ø±<äT. ø£qTø£ C≤„‘· nsTTq+‘· e÷Á‘êq ªÄq+~µ ø±&ÉT. eTiÏjT· T, ªnqT≈£L\
C≤„q+ Äq+<ä+µ nì ˙e⁄ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒe⁄. Ç|ü⁄&ÉT C≤„‘è· ‘·«+ Äq+~‘·«eTì
#Ó|⁄ü HÔ êïe⁄. øπ e\+ C≤„‘è· ‘·«+ @<√ ˇø£ C≤„q+ ø£*– ñ+&É≥+. n~ nqT≈£L\+
ø±e#·TÃ. Á|ü‹≈£L\+ ø±e#·TÃqT. ø£qTø£ nqT≈£L\C≤„qy˚T Äq+<ä‘«· + ø±yê*. ø±ì
ÁX¯ó‹ ø£+sƒ‘¡ '· #Ó|Œæ +~ C≤„‘è· ‘·«y˚T ‘·|Œü nqT≈£L\C≤„‘è· ‘·«+ nì #Ó|Œæ j·TT+&É˝<Ò Tä . Ä
ÁX¯ó‹ nqT≈£L\ C≤„‘q· T >∑T]+#˚ #Ó|Œæ +<ä+{≤sê. n|ü⁄&ÉT nqT≈£L\ C≤„‘j · T˚ Ä‘·à
ne⁄‘·T+~. Á|ü‹≈£L\C≤„‘· Ä‘·à ø±&ÉT. nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡T\ düe÷q\ø£Då + øπ e\+
ªªC≤„‘\· Tµµ ø±e≥+ ø±<äT. nqT≈£L\C≤„q+ áX¯«s¡<säÛ à¡ +. nqT≈£L\ Á|ü‹≈£L\ C≤„q+
Je<Ûsä à¡ +. düe÷:- n˝≤ ø±<äT. áX¯«s¡T&ÉT nqT≈£L\C≤„‘· e÷Á‘·yT˚ nsTT‘˚, Á|ü‹≈£L\
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 313
C≤„‘· ø±ø£b˛‘˚, Äj·Tq düs«¡ »„‘· ì\Te<äT. áX¯«s¡TìøÏ düs«¡ $wüjT· +˝À nqT≈£L\C≤„qy˚T
‘·|üŒ Á|ü‹≈£L\ C≤„qy˚T ñ+&É<ä+{≤sê? - n˝≤ nsTT‘˚ uÛÑø£Ôs¡ø£åD <äTwüº•ø£åD
ñ+&Ésê<äT. nj·÷´! uÛ≈Ñ î£ \Ô T nqT≈£L\T\T, sêø£då Tü \T Á|ü‹≈£L\T\H˚ ‘·|Œü Ä ªC≤„q+µ
nqT≈£L\eTì Á|ü‹≈£L\eTì ‘˚&Ü ñ+&É<ä+{≤sê? nsTT‘˚ nìï$wüj·÷\˝Àq÷
n˝≤π>qì #ÓbÕŒ+. (nq>± nqT≈£L\ C≤„q+ nì Á|ü‹≈£L\ C≤„q+ nì ñ+&É<ìä
C≤„q+ düe÷qeTì - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ªC≤„q+µ nH˚~ düs«¡ uÛ≤düø+£ . düsê«qT≈£L\+.
nj·÷´! øπ e\C≤„qeTT nqT≈£L\eTsTT‘˚, n+<äTøπ n~ Äq+<ä+ ne⁄‘·T+~.
nqT≈£L\eTsTTq~ Äq+<äøs£ +¡ ø±<ë! ø±>± C≤„‘ø· ±e≥y˚T Äq+~ ø±e≥+ nqsê<ë?
n+fÒ - Äq+<ä+ $wüj÷· euÛ≤düø+£ ø£qTø£ nqT≈£L\+ nì #Ó|Œü sê<äT. Äq+<ëìøÏ
uÛ≤düø£‘·«+ ˝Ò<äT. n~ uÛÀ>∑jÓ÷>∑´+ ø£qTø£ nqT≈£L\eTT. uÛÀ>∑´+ n+fÒ Çø£ÿ&É
uÛÀ–+#·{≤ìøÏwüºeTe≥+. n+‘˚>±ì uÛÀ–+|üã&˚+<äT≈£î nqTe⁄>± ñ+&É≥+ ø±<äT.
ø±<ä+fÒ <äT'K+>∑÷&Ü uÛÀ>∑yT˚ ne⁄‘·T+~. nqT≈£L\eTsTTq uÛÀ>∑´eTT Äq+<äeTT.
<ëì uÛÀ>∑+ nqTuÛÑe+ C≤„qeTT. ø£qTø£ uÛÀ>∑´uÛÀ>∑eTT\T Äq+<äC≤„Hê\T. n$
_Ûqï$wüj÷· \T. ø£qTø£H˚ C≤„‘· - Äq+~ ˇπø dæ‹ú ø±<äT. uÛÀø£èÔ ‘·«eTT Äq+~‘·«eTT
C≤„‘·è‘·«+ ` ˇø£ÿfÒ nqsê<äT. m+<äTø£+fÒ, uÛÀø£Ôè‘·«+ e÷Á‘·y˚T Äq+~‘·«e÷?
Äq+<äuÛÀø£Ôè‘·«eTT Äq+~‘·«e÷? yÓTT<ä{Ïe÷≥sTT‘˚ - <äT'KuÛÀ>∑´+ >∑÷&Ü
Äq+~‘·«eTe⁄‘·T+~. s¬ +&Ée<äsTT‘˚, Äq+<ä uÛÀø£Ô n+fÒ Äq+<äC≤„‘· nì ne⁄‘·T+~.
eTiÏ C≤„‘è· ‘·«eTT Äq+~‘·«eTì m˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T? ô|>’ ± Äq+<ä C≤„‘è· ‘·«y˚T Äq+~‘·«
eTì #ÓbÕŒ*. ø±ì n˝≤π> #Óù|Ô, Äq+<ä+ CÒ„j·TeTe⁄‘·T+~. C≤„q+ ø±<äT. eTiÏ
C≤„qy˚T Äq+<äeTì m˝≤ #ÓbÕŒs¡T? nj·÷´! C≤„Hêq+<äeTT\≈£î uÛ<Ò eä TT+&Ée#·TÃqT.
ø±ì ªªC≤„‘· - Äq+~µµ M] eT<Û´ä uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . Äq+<ä C≤„‘j · T˚ Äq+~ ø£<ë! düe÷:-
n˝≤ ø±<äT. Äq+<ä+ ‘Ó*dæqyê&ÉT Äq+~ nsTT‘˚ |òüT≥C≤„‘·\+<äs¡T |òüT≥+
>∑\yês¡e⁄‘ês¡T. <äT'K C≤„‘· <äT'œ ne⁄‘·THêï&É+{≤sê? <äT'K C≤„‘· nsTTHê ªH˚qT
<äT'œìµ nqTø=q≥+ ÁuÛ≤+‹j˚T. ªª‘·q≈£î ‘Ó*dæq $wüj÷· \ìï ‘·q <Ûsä êà\T ø±e⁄µµ
(j·T<˚´qC≤„jT· ‘˚ ‘·‘dÔ· ´ü <Ûsä √àHÓe’ uÛeÑ ‹µµ) nì dæ<ë∆+‘·eTT. CÒj „ ÷· \T C≤„‘<· säÛ êà\T ø±e⁄
>∑<ë!
nj·÷´! u≤Vü≤´eTsTTq |òTü ≥+ yÓTTˆˆ CÒj „ T· edüTeÔ ⁄\T C≤„‘≈· î£ <Ûsä à¡ + ø±ø£b˛sTTHê
n+‘·s+¡ >∑+˝À CÒj „ ÷· \T (düTK <äT'U≤<äT\T) C≤„‘<· säÛ êà\T ø±e#·TÃ>∑<ë! nqsê<äT. <˚ì
n+‘·s+¡ >∑+˝Àì CÒj „ T· + C≤„‘è· <Ûsä à¡ eTe⁄‘·T+~. <˚V‰ü ìï ã{Ϻ n+‘·s+¡ >∑+ n+{≤sê?
- nsTT‘˚ H˚Á‘êB+Á~j·÷\T CÒj „ ÷· \T ø£qTø£ C≤„‘è· <Ûsä êà\T ne⁄‘êsTT. n˝≤π> |ü+#·$<Ûä
174
314 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
eTsTTq ÁbÕDeT÷ C≤„‘è· <Ûsä à¡ + ne⁄‘·T+~. <˚V≤ü ÁbÕDÒ+Á~j·÷\ <äècÕº´ n+‘·s+¡ >∑eTsTTq
<ä+fÒ n+‘·'ø£sD¡ + C≤„‘è· <Ûsä à¡ + ne⁄‘·T+~. n~ Ä‘·à≈£î ‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë! n+‘·'ø£sD¡ +
ø£qï n+‘·s+¡ >∑eTsTTq CÒj „ T· + ø±yê\+fÒ, n~ C≤„‘j · T˚ ø±ì CÒj
„ T· + ø±<äT. nsTT‘˚
n+‘·'ø£s¡D≤ù|ø£åj·÷ n+‘·s¡+>∑eTsTTq$ düTK<äT'U≤\T. n$ CÒ„j·TeTT\T. C≤„‘·≈£î
<Û ä s ¡ à eTT\ì j· T qsê<ä T . á ªª2µµ n+‘· ' ø£ s ¡ D +˝ÀH˚ |ü ⁄ {Ï º –≥º & É + e\q
n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ eTT˝Ò >±ì ªC≤„‘è· <Ûsä à¡ eTT\Tµ ø±e⁄. ø£qTø£ Äq+<ëìøÏ C≤„‘\· sTTq+‘·
e÷Á‘êq Jyê‘·à>±ì |üs¡e÷‘·à>±ì Äq+~ ø±s¡T. Äq+<äuÛÀø£Ô ø£qTø£ ªªÄq+~µµ
ø±qsê<äT. uÛÀ>∑´+ uÛÀø£<Ô säÛ à¡ + ø±<äT. (yêì ÁøÏjT· ≈£î ø£sà¡ e÷Á‘·yT˚ ). uÛÀ>∑´eTsTTq
#·+<äq uÛÀ»Hê<äT\T uÛÀø£Ô<Ûäsêà\T ø±e⁄>∑<ë! nj·÷´! düTK<äT'KeTT˝Ò uÛÀ>±´\T.
#·+<äHê<äT\T uÛÀ>∑´eTTqT ø£*–+#˚$. ø£qTø£ n$ uÛÀø£≈Ô î£ <Ûsä êà\T ø±e⁄. düTK <äT'KeTT\πø
<Ûsä êà\T. - düe÷:- nsTT‘˚ uÛÀ>∑´eTT\T ø£qTø£H˚ düTK<äT'U≤<äT\T uÛÀø£≈Ô î£ <Ûsä à¡ eTT\T
ø±e⁄. n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ eTT˝Ò. H˚qT düTœ, H˚qT <äT'œì nì nqTø√e≥+ düTK<äT'U≤\T>±
|ü]D$T+∫q n+‘·'ø£sD¡ +‘√ eTy˚Tø£+ ø±e≥+ e\q ªH˚qT düTœìµ n+≥THêïs¡T.
n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ eTsTTq sT÷ düTK+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ø±<äT. ªªÄq+<√ ÁãVü≤൵ - nqT
ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q Äq+<ä+ n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ + ø±<äT. Ç~ y˚sT¡ . n<˚ ÁãVü≤à+. n<˚ ªªÄq+<√
ÁãVü≤൵
nj·÷´! Äq+<ä - ÁãVü≤à |ü<ë\˝À ˇø£<ëì ns¡+ú ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ Ç+ø√<ëì
ns¡+ú ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. - düe÷:- ªªC≤„q+ ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹˝ÀH˚
ÁãVü≤à|ü<ëìøÏ ns¡eú TT ‘Ó\TdüT+Ô ~. nj·÷´! nø£ÿ&ÉsTTHê sT÷ <√wü+ ñ+~. C≤„q+
ÁãVü≤à. ÁãVü≤à+fÒ C≤„q+ ˝Ò<ë ÁãVü≤à+ @$T{Ï? C≤„qeTT. C≤„qy˚T$T{Ï? Äq+<ä+.
Äq+<ä+ @$T{Ï? ÁãVü≤à+. Ç˝≤ ÁãVü≤à+ n+fÒ C≤„q+, C≤„q+ n+fÒ Äq+<ä+.
Äq+<ä+ n+fÒ C≤„q+ Ç˝≤ #·Áø£ø<£ √wü+ edüT+Ô ~. b˛˙ n+fÒ ÁãVü≤à C≤„q+ \_Û+#·<Tä .
- düe÷:- Á|ü‹yê&ÉT nqT≈£L\ $wüjT· ùdeq+ e\q düTK+, Á|ü‹≈£L\ $wüjT· uÛÀ>∑+
e\q <äT'K+ bı+<äT‘ê&ÉT. @$T{≤ düTK+? @$T{≤ <äT'K+? n+fÒ düe÷<Ûëq+
˝Ò<Tä . eTiÏ n$ m˝≤ ‘Ó\TkÕÔsTT? n$ nqTuÛyÑ ø’Ó y£ <˚ ´ä eTT\T. ø£qTø£ ñqïfÒ.¢ yê{Ï
nqTuÛÑe+ n+‘·sê‘·àπø ‘Ó\TdüTÔ+~. Ä‘·àπø ‘Ó*j·T≥eT+fÒ @$T{Ï? Ä‘·à≈£îqï
(Ä‘·àø£s¡Ôèø£C≤„q $wüj·T+) C≤„Hêìø£+<ä≥+ (Ä‘·àø£s¡Ôèø£ C≤„q $wüj·T‘·«+). n<Ó˝≤
dæ~d∆ Tü +Ô ~? eTi=ø£ C≤„q+ e\q - n+fÒ n˝≤ á C≤„HêìøÏ eTi=ø£ C≤„q+ - Ç˝≤
nqedü.ú dü«j·T+>±H˚ n+<äT‘·T+<ä+fÒ düTK<äT'U≤qTuÛeÑ + >∑÷&Ü n˝≤H˚ n+<äe#·TÃ>∑<ë!
n<˚ dü«‘·d‡æ <äe∆ TT nqe#·TÃ>±! n‘·àe\qH˚ nqTuÛeÑ + dæ~ù∆ dÔ Ä‘·à m˝≤ dæ~d∆ Tü +Ô ~?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 315
- dü«j·T+>±H˚. n<˚ C≤„qdü«s¡÷|ü+ ø£qTø£. @$T{≤ C≤„q+ - Ä‘·àj˚T. @$T{≤ Ä‘·à?
C≤„‘· nsTTq C≤„qy˚T. á C≤„qy˚T$T{Ï? Ç~ Ä‘·àj˚T. ø±>± nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+
˙≈£L e∫Ã+~ >∑<ë! n+‘˚ ø±<äT. C≤„qe+‘·eTsTTq Ä‘·àqT ns¡ú+#˚dæø=q{≤ìøÏ
eTT+<äT C≤„q|ü<ës¡+ú ‘Ó*j·÷*. C≤„ì nsTTq Ä‘·à ‘Ó*ùd>Ô ±ì C≤„q+ ‘Ó*j·T<äT.
Ç<=ø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. ˝Ò<ë C≤„ì nsTTq Ä‘·à |ü<ës¡Cú ≤„q+, eTT+<äT C≤„qeT+fÒ
@$T{À ‘Ó*ùdÔ >±ì sê<äT. n+fÒ ‘·q≈£î ÄÁX¯jT· eTsTTq C≤„q |ü<ës¡eú TT ‘Ó*j·T≥+
MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç+~. ø£qTø£ Ä‘êàÁX¯j·T <√wü+. C≤„q+ ‘Ó*ùdÔ <ëìø±ÁX¯j·TeTsTTq
ªC≤„ìµ ‘Ó\TkÕÔ&TÉ ø£<ë, <√wü+ ˝Ò<+ä {≤sê? düe÷:- Ä‘·à >∑÷&Ü C≤„qy˚T >∑<ë! nj·÷´!
Ä‘·àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„q+ ‘Ó*ùdÔ Ä‘·à>∑÷&Ü ‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë n+{≤sê! - düe÷:-
nsTT‘˚ #Ó|Œü +&ç. Ä Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ C≤„qe÷? - @yÓ÷ #Ó|Œü ˝ÒeT+{≤sê! m+<äTe\q
#Ó|Œü ˝ÒsT¡ . Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ MT≈£î ‘Ó*j·Tø£Hê? Ä‘·à X¯ã› kÕ<Û´ä + ø±<äHê? ªÄ‘·àµ ˙y˚
ø£qTø£ Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ ˝Ò<Tä . s¬ +&Ée |üø+å£ Çwüyº T˚ . Ç˝≤ Ä‘·à dæ~ù∆ dÔ
ÁãVü≤à+ dæ~+∆ ∫qfÒ.¢ s¬ +&É÷ ˇø£f>Ò <∑ ë! ÁãVü≤à+ dæ~+∆ ∫Hê ÁãVü≤àC≤„q+ dæ~+∆ #·<+ä {≤sê?
ÁãVü≤à+ dæ~+∆ ∫+<ä+fÒ ÁãVü≤à+ ‘Ó*dæqfÒ¢ >∑<ë. ‘Ó*j·T≈£î+&Ü dæ~+∆ #·≥+ @$T{Ï?
ø£qTø£ ÁãVü≤à dæ~ù∆ dÔ ÁãVü≤àC≤„qeT÷ dæ~+∆ ∫qfÒ.¢
nj·÷´! düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\≈£î Ä‘·à ø£qTø£ ÁãVü≤à dæ~+∆ ∫+~. ø±ì <ëì dü«s¡÷|ü+
C≤„qe÷? Äq+<äe÷? eTπs<ÓH’ êHê? - ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ Ç+‘· #Ó|Œæ Hê ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT
ndæ<ä∆eTT. düe÷:- ÁãVü≤à dæ~∆ùdÔ Äj·Tq dü«s¡÷|ü+ m+<äT≈£î dæ~∆+#·<äT. |òüT≥+
dæ<ä∆eTsTT‘˚ |òüT≥dü«s¡÷|ü+ m+<äT≈£î dæ~∆+#·<äT? dü«s¡÷|ü+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚ edüTÔe⁄
dæ~+∆ |ü<Tä >∑<ë! n˝≤>∑sTT‘˚ ª≈£î+<˚{Ï ø=eTTà >∑÷&Ü ñqïfÒº >∑<ë! dæ~+∆ #˚ @ edüTeÔ sTTHê
‘·q dü«s¡÷|ü+‘√H˚ dæ~∆düTÔ+~. dü«s¡÷|üs¡Væ≤‘·+>± dæ~∆+#·<äT. ø£qTø£ ˙≈£î ÁãVü≤à+
dæ~ù∆ dÔ <ëì dü«s¡÷|ü+ >∑÷&Ü dæ~d∆ Tü +Ô ~. n˝≤ nsTT‘˚ Hê≈£î ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü C≤„q+
˝Òøb£ ˛‘˚ Hê≈£î ÁãVü≤à dæ~+∆ |üqfÒH¢ ê n+{≤πsyÓ÷? - n˝≤ø±<äT. ÁãVü≤à+ ˙ Ä‘˚à ø£<ë!
Ä‘·à dæ<e∆ä TsTTq<˚. Ä‘·àdü«s¡÷|ü |ü]C≤„q+ ˝Òq+‘·e÷Á‘êq Ä‘·à ndæ<e∆ä TsTT‘˚ ˙≈£î
˙y˚ ˝Òq≥¢e⁄‘·T+~. ˙e⁄ Ä‘·ày˚ ø£<ë! ø±<ä+fÒ nHê‘·àe⁄ nq>± »&É+ ne⁄‘êe⁄.
nHê‘·àq÷ ø±<ä+fÒ eTiÏ ˙yÓes¡e⁄. C≤„‘·yê? yê&˚ Ä‘·à. n<˚$T? C≤„‘· Ä‘·à
ø±<äHêïs¡T>∑<ë ‘·eTs¡T. nj·÷´! ˙e⁄ C≤„‘y· .˚ ø±ì C≤„‘e· ⁄>± ˙ dü«s¡÷|ü+ ˙≈£î ‘Ó\TkÕ?
- Ä! ‘Ó\TdüT. C≤„‘·è‘·«y˚T Hê s¡÷|üeTT - ø±<äT. n~ ˙ s¡÷|üeTT ø±<äT. n~
C≤„‘e· sTTq ˙ <Ûsä à¡ +. nsTT‘˚ C≤„q+ Hê dü«s¡÷|ü+ - nsTT‘˚ n<˚ Ä‘·àdü«s¡÷|ü+
>∑÷&Ü, ø£qTø£ ˙e⁄ Ä‘·ày˚. ø£qTø£ C≤„qy˚T Ä‘·à. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚, @ Ä‘·à?
175
316 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
C≤„q+. @ C≤„q+ Ä‘·à? nì nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+ edüT+Ô ~ >∑<ë! - düe÷:- Ä‘·à,
C≤„q+, Äq+<ä+, dü‘´· +, nq+‘·+, |üsÁ¡ ãVü≤à, |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T - yÓTT<ä\sTTq X¯u≤›\T
@ø±s¡ú yê#·øe£ TT˝Ò. |üsê´j·T|ü<eä TT\T. nsTTHê yê{ÏøÏ Á|ü‘´˚ ø£ ø±s¡D≤\‘√H˚ yê&É‘ê+.
ñ<눈 Ä‘·à düs¡«uÛÑø£åø£eTT, düs¡«yê´|æ, (n‹Ô, n‘·‹) C≤„q+. ‘Ó*dæø=H˚~. ø±ì
Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT ªÇ~µ nì #·÷|ü≥+ me]e\¢ ø±<äT. ªªj·T‘·Ô<äÁ<˚X¯´eTÁ>±Vü≤´yéTµµ nì
ÁX¯ó‹. C≤„Hêq+<ä X¯ã›eTT\T Ä‘·àÁãVü‰à~ X¯u≤›\˝≤>± ÁãVü≤à Á|ü‹bÕ<äø£eTT˝Ò.
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyê#·øe£ TT\T ø±e⁄. |òTü ≥+ yÓTTˆˆ $wüjT· C≤„qeTsTTq Äq+<äeTT>±ì C≤„qeTT
>±ì ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+ ø±e⁄. ì‘·´C≤„q+, ì‘ê´q+<ä+ >∑÷&Ü ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ne⁄‘êj·÷
n+fÒ ndü\T ny˚ ñ+&Ée⁄. Ç˝≤ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ #Ó|üŒ≥+ kÕ<Ûä´+ ø±ø£b˛sTTHê
dü«uÛ≤eØ‘ê´ ÁãVü≤à+ >∑÷]à #Ó|Œü e#·TÃqT. ø£qTø£ ªªXÊgjÓ÷ì‘ê«‘Yµµ (XÊg+ e\q
Á|ü‹bÕ~+|üã&ÉTyê&ÉT) nqï n~Ûøs£ D¡ +‘√ $s√<Û+ä ˝Ò<Tä ªªW|üìwü<+ä |ü⁄s¡Twü+|üè#êä$Tµµ
(ñ|üìwü‘·TÔ\#˚ #Ó|üŒã&çq |ü⁄s¡Twüß&ÉT) nqï y˚<ä+‘√q÷ $s√<Ûä+ ˝Ò<äT. ªªy˚<Ó’X¯Ã
düs¬ «’ s¡V≤ü y˚Tey˚<´ä 'µµ nqï ^‘·‘√qT $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ dü«uÛ≤ey˚T$T{Ï?
n+{≤sê! - #ÓbÕŒqT. düs«¡ uÛ≤düø+£ . düsê«q+<äøs£ +¡ , düsê«<Ûës¡+, ìsê<Ûës¡+, düs«¡ yê´|æ,
dü‘´· +, ì‘·´+ yÓTTˆˆ $ Äj·Tq dü«uÛ≤eeTT. nj·÷´! dü«uÛ≤e+ >∑÷&Ü ˇø£ $X‚wyü T˚
ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ ≈£î<äs¡<äT >∑<ë! - düe÷:- e´eVü‰s¡eTTqï+‘· ei≈£î á
$X‚cÕ\T+{≤sTT. n<˚ #ÓbÕŒ+. |üse¡ ÷s¡‘ú '· ªdüs«¡ +µ nH˚<˚ ˝Ò<Tä ø£qTø£ düs«¡ uÛ≤düø‘£ ê«<äT\T
ñ+&Ée⁄. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü . ø£qTø£ C≤„q+ >±ì Äq+<ä+ >±ì ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+
ø±e⁄.
nj·÷´! Äq+<ä+ ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+ ø±ø£b˛sTTHê ÁãVü≤à+ ªÄq+~µ ø±e#·TÃqT.
- n˝≤ø±<äT - ÁãVü≤à+ ªÄq+~µ n+fÒ ns¡yú T˚ $T{Ï? n+<ä]˙ Äq+<ä|sü T¡ düT+Ô <äHê?
dü«j·T+>± Äq+<ä+ >∑\<äHê? yÓTT<ä{~Ï wüyº T˚ . s¬ +&Ée~ ≈£î<äs<¡ Tä . Je⁄ì˝≤>± ÁãVü≤àeTT
>∑÷&Ü düTœ, <äT'œ yÓTTˆˆ ne⁄‘·T+~. nj·÷´! <äT'œ ø±ø£b˛e#·TÃqT. düTœ ø±e#·TÃqT
>ë<ë! düe÷:- ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü düTKe+‘·eTsTT‘˚, düTK+ nì‘·´+ ø£qTø£ ÁãVü≤à+
düTKdüV≤æ ‘·eTì, düTKs¡V≤æ ‘·eTì ø£qTø£ $ø±] nì - #Ó|Œü e\dæ edüT+Ô ~. nj·÷´!
Je⁄ì düTKeTT nì‘·´+. ÁãVü≤à düTK+ ì‘·´+ - nqsê<äT. >∑>H∑ ês¡$+<ä+ e˝… ì‘·´
düTKeTH˚~ VüQfi¯øÿÏ . düTU≤˝ÒesTTHê $wüjT˚ +Á~j·T dü+jÓ÷>∑+ e\q »ì+#˚$ ø£qTø£
nì‘ê´˝Ò. ÁãVü≤à≈£î $wüjT˚ +Á~j·T dü+jÓ÷>∑+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ <ëìøÏ ªdüTK+µ ñ+&É<Tä .
n˝≤ nsTT‘˚ $wüjT˚ +Á~j·T dü+jÓ÷>∑sV¡ ≤æ ‘·T&Ó’ düe÷~Û˝ÀqTqï jÓ÷–øÏ >∑÷&Ü düTK+
˝Ò<qä e\dæedüT+Ô ~. düe÷:- n‘·ìøÏ ÁãVü‰àqTuÛeÑ + ñ+~ >∑qTø£ düTK+ ñ+~. ªªs¡dü+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 317
ùV≤´yêj·T+ \u≤›«q+BuÛÑe‹µµ nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! ÁãVü≤à+ Äq+~ ø£qTø£H˚ Ä
nqTuÛeÑ +˝À Je⁄q≈£î Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+<äqsê<äT. #·+<äq uÛÀ»qeTT\≈£î Äq+<ä+
˝Ò<Tä . n$ »&ÉeTT. nsTTHê yê{Ï uÛÀ>∑+ e\q Äq+<ä+ \_ÛdTü qÔ ï~ >∑<ë! ÁãVü≤à+
Äq+<ä+ ø£qTø£ ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ e\q Je⁄&Üq+~ ne⁄‘ê&Éqsê<äT. n˝≤ nsTT‘˚ ªªÄq+<ä+
bı+~ ªÄq+~µ ne⁄‘ê&ÉT nì (s¡d+ü ùV≤´yêj·T+ \u≤›«-) yêø±´s¡+ú edüT+Ô ~. n~
|ü⁄qs¡TøÏÔ <√wü+. ªs¡k˛yÓd’ 'ü µ nqï ÁX¯ó‹ ÁãVü≤àeTTqT s¡deü TT nq>± Äq+<äs÷¡ |üeTT>±
#Ó|Œæ +<äqsê<äT. n#·Ã≥ s¡dü X¯ãe› TTq≈£î ªÄq+<ä+µ nì ns¡+ú ø±<äT. nsTT‘˚ s¡dyü T˚
(s¡T∫) ÁãVü≤àeT+<ë eTqsê<äT. n~ (s¡T∫) Hê\Tø£ ø=q≈£î >√#·]+#˚~. ÁãVü≤à+ Hê\Tø£≈î£
>√#·]+#·<Tä ø£qTø£ ªs¡d+ü µ ø±<äT. nsTT‘˚ Ä y˚<ëìø£syú¡ T˚ $T{Ï? - $q+&ç - |ü⁄s¡Twüß&ÉT
ÄkÕ«~+∫q s¡düeTT |ü⁄s¡Twüßì m˝≤ Äq+<ä |üs¡TdüTÔ+<√ n˝≤ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü
JyêqTuÛ÷Ñ ‘·yTÓ Æ Je⁄ì Äq+<ä|iü #·TqT ø£qTø£ ªªs¡deü TT ÁãVü≤àeTìµµ #Ó|Œæ +~. ªªÄq+<√
ÁãVü≤൵ nqï ÁX¯ó‹ ÁãVü≤àeTTHêq+<äs÷¡ |üeTì #Ó|⁄ü qÔ ï~ >∑<ë n+{≤sê! - ˝Ò<Tä -
Äq+<ä|sü T¡ düT+Ô ~ >∑qTø£ n˝≤ #Ó|Œæ +~.
nj·÷´! C≤„ì düe÷~Û˝À Äq+<äeTTH˚ nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . n+<äT≈£î _Ûqï+>±
eTπsB nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ sê<äT. ø£qTø£ Äq+<ä+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ . ø£qTø£H˚ ªªÄq+<ä+
ÁãVü≤àD√ $<ë«Hé q_uÛÒ‹ ≈£î‘·X¯Ãqµµ nì ÁX¯ó‹. MTs¡T >∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T Äq+<ä+
dü«s¡÷|üeTì n#·Ã≥ $e]+#ês¡T >∑<ë! düe÷:- n˝≤ø±<äT. dü÷˝ú ≤s¡T+<Ûrä Hê´j·T+‘√
ÁãVü≤àeTT yÓ’|ü⁄ Äø£]¸+#·{≤ìøÏ Äq+<ä+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTì #ÓbÕŒs¡T. yêdüÔe+>±
Äq+<äeTT >±ì, C≤„qeTT >±ì ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT
nìs¡«#·˙j·TeTT. nsTTHê uÛ≤düø‘£ «· eTT, Äq+<äø‘£ «· +, yê´|üø‘£ «· + yÓTTˆˆ ì$T‘êÔ\qT
ã{Ϻ C≤„qeTì Äq+<äeTì Ä‘·à nì #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. ì]«ø£\Œø£ düe÷~Û˝À Je⁄&ÉT
Äq+<äeTTqT >±ì ÁãVü≤àeTTqT >±ì nqTuÛ$Ñ +#·&TÉ . Çeìï ñHêïj·T+fÒ, Äq+<ä+,
<ëìøÏ ø£s,Ô¡ ø£sà¡ n˙ï ñ+{≤sTT. n~ Á‹|ü⁄{Ï. ø£qTø£ $ø£˝≤Œ\TqïfÒ.¢ ø£qTø£ n~
ì]«ø£\Œø£ düe÷<Û˚ ø±<äT. ø±ì Je⁄&ÉT ÁãVü≤às¡÷|ü+>± ñ+&çb˛‘ê&ÉT. Ä dæú‹˝À
düs«¡ dü+kÕs¡ <äT'KeTT\T ˝Òøb£ ˛e≥+ e\q |üse¡ ÷q+<äeTj·T+ nì #ÓbÕÔsT¡ . nsTT‘˚
∫es¡≈î£ ‘ê]ÿ≈£î\T #Ó|Œæ q≥T¢ ª<äT'K<Û«ä +düyT˚ yÓ÷ø£eå TH˚µ dæ<ë∆+‘êìøÏ e#êÃsê? -
ø±<äT. Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTT>± ì*∫ ñ+&É≥y˚T yÓ÷ø£eå Tì #ÓbÕŒs¡T. ªªÁãVü≤à$Å<“ä ôV≤’ àeuÛeÑ ‹µµ
nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! eTTøÏ˝Ô À <äT'U≤uÛ≤e+ ‘·|Œü Äq+<ä+ ˝Òøb£ ˛‘˚ ªbÕcÕD+µ e+{Ï Ä
eTTøÏ‘Ô √ @$T|üì? - düe÷:- ì]«X‚wÁü ãVü≤à+ bÕcÕD düe÷qeTsTT‘˚ yÓ÷ø£+å bÕcÕD+
e+{Ï<˚ ne⁄‘·T+~. ì]«X‚wÁü ãVü≤àuÛ≤yêìï bı+<ä&yÉ T˚ yÓ÷ø£+å ø£<ë! ø±ì ì]«X‚wÁü ãVü≤à+
176
318 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
bÕcÕD‘·T\´+ ø±<äT. bÕcÕD+ uÛ≤dæ+|üCj Ò T· ã&˚ »&ÉeTT. ndü‘´· + yÓTTˆˆ $X‚cÕ\T
>∑\~. ÁãVü≤à+ n˝≤ ø±<äT. <äT'KX¯Sq´+ e÷Á‘·yT˚ nsTTq ÁãVü≤à+ bÕcÕD‘·T\´eTsTT‘˚,
n<˚ ùV≤‘·Te⁄‘√ ˙e+^ø£]+∫q ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü bÕcÕD‘·T\´eTe⁄‘·T+~.
nj·÷´! Hê eT‘·+˝À ÁãVü≤à dü$X‚wyü T˚ <ëìøÏ ø£˝≤´D >∑TD≤\THêïsTT ø£qTø£
n~ bÕcÕD‘·T\´+ ø±<äT. düe÷:- nsTT‘˚ bÕcÕD+ dü$X‚weü Tì ô|q’ #ÓbÕŒ+ ø£qTø£
ÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü ø£qTø£ bÕcÕD≤ìøÏ ÁãVü≤àeTTq≈£î ‘˚&Ü ñ+~. ì]«X‚wü ÁãVü≤à≈£î
ª‘˚&ܵ ñ+<ä+fÒ $X‚weü TTqïfÒ¢ >∑<ë! n+{≤πsyÓ÷. dü$X‚cÕìøÏ $X‚weü Tì MTs¡T #Ó|Œæ q
e÷≥ ≈£L&Ü Ä‘êàÁX¯jT· , nH√´Hê´ÁX¯j÷· ~ <√wü |üP]‘·y˚T>∑<ë! ô|’>± HêeT‘·+˝À
ì]«X‚wÁü ãVü≤à+ ì]«X‚w+ü ø£qTø£H˚ bÕcÕD‘·T\´+ ø±&ÉT. ˙eT‘·+˝À dü$X‚wü ÁãVü≤à+
dü$X‚w+ü ø±ã{Ϻ bÕcÕD‘·T\´+ ne⁄‘ê&ÉT. ªªã+>±s¡+µµ >±E\T >=\TdüT\T >± e÷]q≥T¢
ÁãVü≤à+ #˚‘·Hê#˚‘·q Á|ü|ü+#· s¡÷|ü+>± |ü]D$T+∫+~ >∑<ë! ø£qTø£ MT ÁãVü≤à+
bÕcÕDy˚Tqì ‘˚*+~. ø£qTø£ ì]«X‚wÁü ãVü≤àuÛ≤ey˚T yÓ÷ø£eå TT. n<˚ n+<äs÷¡ ø√s¡<–ä q~.
nj·÷´! n+<äs÷¡ ø√πs~ Äq+<ëìï. Äq+<ä+ ø√dü+ n+<äTø£qT≈£L\ $wüj÷· ìï
mqTïø=+{≤+. ÁãVü≤à+ Äq+<äeT÷ ø±<äT. Äq+<äøs£ e¡ T÷ ø±<äT. n~ ì]«X‚weü TT.
eT] Je⁄q≈£î Bìô|’ yê+#Û,· yÓ÷ø£då +ü ø£\ŒeTT m+<äT≈£î ø£\>±*? - düe÷:- |ü⁄s¡Twüß\T
ø√πs Äq+<äeTT ì]«X‚weü ÷? dü$X‚weü ÷? ì]«X‚cÕq+<äeTsTT‘˚ ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTH˚
ø√sê*. dü$X‚cÕq+<äeTTqsTT‘˚ Ä $X‚cÕ˝Ò$T{À #Ó|üŒ+&ç. n$ nqT≈£L\‘·«+,
Áù|eTbÕÁ‘·‘«· +, uÛÀ>∑´‘·«+ yÓTTˆˆ $X‚cÕ\+{≤sê? - nsTT‘˚ - $X‚cÕ\+fÒ ì‘·´
Á<äe´eTT˝À ñ+&ç Ç‘·s¡ Á<äe´eTT\≈£î yê´es¡øÔ e£ TT\sTTq$ $X‚weü TT\T. Ç~ $X‚cÕ\≈£î
ìs¡«#·q+ (ì‘·´Á<äe´eè‘·j Ô ÷Ó yê´es¡øÔ ± $X‚cÕ') Äq+<äeTT >∑TDeTT. nì‘·´+. ø£qTø£
Äq+<ä+˝À MTs¡T #Ó|Œæ q nqT≈£L\‘·«+ yÓTTˆˆ $X‚cÕ˝Ò ø±e⁄.
nj·÷´! yê´es¡øÔ e£ TsTTq (Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄\˝Àì ñ+&˚ ‘˚&Ü R uÛ<Ò +ä ) <Ûsä à¡ eTT\T
e÷Á‘·y˚T $X‚wüeTì e÷ eT‘·+ ø±<äT. nqT≈£L\‘ê«<äT\T yê´es¡Ôø£<Ûäsêà˝Ò. ø£qTø£
Äq+<ä+ dü$X‚wyü T˚ . - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTq+<äT ªì]«X‚w‘ü «· +µ
nH˚ <Ûsä à¡ + ñ+~ >∑qTø£ n~ >∑÷&Ü dü$X‚wyü T˚ ne⁄‘·T+~ >∑qTø£ <ëìj·T+<äT >∑÷&Ü
yÓ÷ø£øå ±eTTq≈£î ÄdüøÔÏ ø£\T>∑T‘·T+~. edüT‘Ô '· nsTT‘˚, Äq+<äeTqTuÛ$Ñ +∫q |ü⁄s¡TwüßDÏ,í
˙ Äq+<ä+˝À ñqï $X‚wüy˚T$T{Ï? nì n&ç–‘˚ @ $X‚wüeT÷ ˝Ò<äH˚ n+{≤&ÉT.
|ò˝ü ≤Hê $X‚weü TT+<äì #Ó|Œü s¡T. Äq+<ëìï ø£*–+#˚ yê{Ï˝ÀH˚ $X‚weü TT+≥T+~ ø±ì
yê{Ï e\q e∫Ãq Äq+<ä+˝À ‘˚&Ü ñ+&É<Tä . n˝≤ ì]«X‚weü TsTTqqT kÕ<Ûës¡D≤q+<ë\
MT<ä eTq≈£î yê+#Û· ñqïfÒ¢ ì]«X‚wÁü ãVü≤à+ MT<ä m+<äT≈£î+&É<Tä ? nj·÷´! Ç˝≤π>,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 319
<äT'KùV≤‘·Te⁄\˝À ‘˚&Ü ñ+&Ée#˚à >±ì <äT'K+ düs«¡ Á‘· düeTy˚T ø£qTø£ <äT'KeTTqTï
ì]«X‚wyü T˚ . <ëìï eTq+ <˚«wækÕÔeTT. n˝≤H˚ ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤à+ MT<ä <˚«wüyTÓ +<äT≈£î
sê<äT? ` düe÷:` ì]«X‚wüÁãVü≤à Ä‘·àø£qï _ÛqïeTsTT‘˚ <ëìj·T+<äT <˚«wüeT÷
ø£\T>∑e#·TÃqT. ø±ì Ä‘·à ø£qï _Ûqï+ ø±<äT. Ä‘·à≈£î ‘·qj·T+<äT ‘·q≈£î <˚«wü+ ø£\T>∑<Tä
>∑<ë! ô|’>± Áù|eTj˚T ø£\T>∑T‘·T+~. nsTT‘˚ |üs¡eTÁù|eTbÕÁ‘·+ ø£qTø£ Äq+<äy˚T
ÁãVü≤àeTqe#·TÃHê? mes¡qe<äH› êïs¡T. ˝Àø£+˝À Äq+<äeTqï |ü<+ä ‘√ <˚ìì |æ\TkÕÔy÷Ó
n~ ÁãVü≤àeTT ø±<äT. |üse¡ T Áù|eTbÕÁ‘·+ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ Äq+<äyT˚ ø±ì Äq+<ä
s¡÷|ü+ ø±<äì Á|ü‹bÕ~+#êeTT. $<ë´s¡D´kÕ«$T Ä‘·à |üse¡ ÷q+<äeTì, ø±s¡Dy˚TeT+fÒ
|üs¡eT Áù|eTbÕÁ‘·+ nì #ÓbÕŒs¡T >∑<ë n+{≤sê! Äj·Tq n_ÛÁbÕj·T+ ªª|üs¡eT
Áù|eTbÕÁ‘·+ ø£qTø£ |üs¡e÷q+<ä X¯ã›+‘√ Á|ü‹bÕ~+#·<ä–q dü+$Á<ä÷|ü+ ÁãVü≤൵
nì. Äq+<äs÷¡ |ü+ ø±<äqï|ü⁄&ÉT dü+$‘Y (C≤„q+) s¡÷|ü+ e÷Á‘·yTÓ ˝≤ ne⁄‘·T+~?
n~>∑÷&Ü n˝≤H˚ ne⁄‘·T+~. ÁãVü≤àeTTqT dü+$‘Y ` X¯ã›+‘√ #Ó|üŒe#·TÃ. >∑qTø£
dü+$Á<ä÷|üeTì #ÓbÕŒeTT. ªdü+$‘·TÔ ` Ä‘·àµ nì yês¡T ø£+sƒ‘¡ '· #ÓbÕŒs¡T>∑<ë! n+fÒ
ªªÄ‘·à C≤„‘· ø±<äT, C≤„qy˚Tµµ nì dü÷ú˝≤s¡T+<ÛärHê´j·T+‘√ n˝≤ #ÓbÕŒs¡T. ø£qTø£
<˚ìø£sTTHê n+>∑+ / <Ûsä à¡ + nsTTq C≤„q+>±ì Äq+<ä+>±ì ÁãVü≤à+ ø±<äT. ÁãVü≤à+
dü«‘·+Á‘·+. <Ûsä à¡ + (>∑TD+) @<äsTTHê |üs‘¡ +· Á‘·yT˚ .
nj·÷´! ªªø√ùV≤´yêHê´‘·ÿ' ÁbÕD≤´<ä´<˚wü Äø±X¯' Äq+<√qkÕ´‘Yµµ nqT
ÁX¯ó‹ Á|üø±s¡+ ÁãVü≤àeTT Äq+<äd«ü s¡÷|üyT˚ ø£<ë! ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ ªªÄq+<ä+
ÁãVü≤൵ nì yê≈£îÿ\‘√ ìs¡«∫+#·≥+ kÕ<Û´ä y˚T ø£<ë! eT] ÁãVü≤à‘·‘«Ô· eTT yê≈£îÿ\≈£î
eTqdüT‡≈£î nr‘·eTq≥+ <˚ìøÏ? eTqdüT‡≈£î ‘Ó*ùd Äq+<ä+ eTqdüT‡≈£î nq÷Vü≤´e÷?
ªªj·T<ä´ìïs¡Tø£+Ô e#·kÕìs¡÷|æ‘+·
~Ûj·÷ø£å_Ûsê«eTqk˛‘·j·Tdü´
e÷uÛ÷Ñ ‘·‡«s¡÷|ü+ >∑TDs¡÷|üãè+Væ≤‘·+
düyÓ’>∑TD≤bÕj·T $düs¡Z\ø£åD'µµ
nì uÛ≤>∑e‘·+ ÁãVü≤àeTTqT yêvàqkÕr‘·eTsTTq ìs¡TDZ eTsTTq ‘·‘«Ô· eTì #Ó|Œü ≥+
m+<äT≈£î? nj·÷´! n#·Ã≥H˚ ªªC≤„Hê‘·àH˚ uÛÑ>∑e‘˚ qeT áX¯«sêj·Tµµ nì C≤„qeTì
#ÓbÕŒs¡T>∑<ë n+{≤πsyÓ÷ ` <ëqs¡eú TT. mes¡T dü«j·T+Á|üø±X¯ó˝À yês¡T C≤„qdü«s¡÷|ü⁄\T.
nì ªìsê«DdüTU≤qTuÛ÷Ñ ‹µ nqï#√≥ >∑÷&Ü Ç˝≤π> ns¡+ú #ÓbÕŒ*. meì dü«s¡÷|üeTT
ìs¡‹X¯jT· Á|”‹bÕÁ‘·y÷Ó eTT≈£î\Ô ≈£î uÛÀ>∑´yÓ÷ n~ ªìsê«DdüTK+µ nqe#·TÃqT. nj·÷´!
ÁX¯ó‘·T\T, düà è‘·T\T ^‘ê\T yÓTTˆˆ nìï+{À¢qT düs¡«<Ûë Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT\sTTq$
177
320 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
C≤„Hêq+<äeTT\ì ñqï~. $<ë«+düT\ nqTuÛeÑ + >∑÷&Ü Ç+<äT≈£î kÕø£´å eTT. $<ë«+düT\T
düe÷~Û˝À dæsú e¡ TsTTq Äq+<äeTTqqTuÛ$Ñ düTHÔ êïs¡T. Äq+<ä+ ÁãVü≤à+ ø±ø£b˛‘˚ Ç<ä+‘ê
m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~? ø£˙dü+ $wüj·÷q+<ä+ nì ãTø±sTT<ë›eT+fÒ düe÷~Û˝À
$wüj·÷\T+&Ée⁄>∑<ë! düe÷:` n˝≤ø±<äT. ÁX¯ó‹ yÓTTˆˆ yê{ÏøÏ Ä‘·àdü«s¡÷|ü+
C≤„Hêq+<äeTT˝Ò nì ìX¯Ãj·T+ ñ+fÒ eTiÏ ªªH˚‹H˚‹µµ nqï ìùw<Ûä|ü<ä∆‹˝À ªªn~
ø±ì~ Ç~ ø±ì~ ÁãVü≤à+µµ nì #Ó|Œü ≥+ m+<äT≈£î? düs«¡ ìùw<Ûëe~Û>± #Ó|Œü ≈£î+&Ü
Á|ü‘·´ø£å+>± ªÁãVü≤à+ Äq+<ä+ C≤„q+µ nì #Ó|üŒe#·Tà >∑<ë! uÛ≤>∑e‘·+˝À >∑÷&Ü
ªªìùw<ÛäX‚c˛ »j·T‘ê<äX‚wü'µµ nì ñqï~>∑<ë! ø=ìï $X‚cÕ\qT ìùw~Û+#·≥y˚T Ä
yêø±´\ ‘ê‘·Œs¡´eTqsê<äT. n˝≤ dü+ø√#·+ #Ó|Œü ≥+ j·TTø£+Ô ø±<äT. ìùw<Ûëeø±X¯+
ñqïe˙ï ìùw~Û+|üã&çq$ >∑<ë! nj·÷´! n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ eTT\sTTq C≤„Hêq+<äeTT\T
e÷Á‘·yT˚ ìùw~Û+|üã&çq$ >±ì Ä‘·àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„Hêq+<äeTT\qT ìùw~Û+#·˝<Ò Tä .
n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ eTT\sTTq C≤„Hêq+<ë\T ‘·|Œü Ç‘·s¡ ì‘·´ C≤„Hêq+<ë\T ñHêïj·Tì
‘˚\˝Ò<Tä >∑<ë! ªªC≤„qT\ nqTuÛeÑ + >∑÷&Ü á $wüj÷· ìøÏ Á|üe÷DeTìµµ nHêïπs. nB
‘·ù|Œ. düe÷~Û˝À @ C≤„ì Äq+<ëìï nqTuÛ$Ñ düTHÔ êï&√ n‘·&˚ Ä‘·à, n‘·&˚ ÁãVü≤à
>∑<ë! eTiÏ Äq+<ä+ m˝≤ ÁãVü≤à+ ne⁄‘·T+~? $wüjT· ùdeq e\q n+‘·'ø£sD¡ +
düTU≤ø±s¡+>± e÷s¡T‘·T+~. n˝≤H˚ ÁãVü≤à<Ûë´q+ #˚‘· >∑÷&Ü düTU≤ø±s¡+>± |ü]D$TdüT+Ô ~.
Ä düTK+ düe÷~Û˝À nqTuÛeÑ + ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ düe÷~Û˝À nqTuÛ$Ñ +#˚ Äq+<ä+
>∑÷&Ü ` dæús¡eTsTTq<äsTTHê ` |ü]∫äqïeTT >∑qTø£ ÁãVü≤à+ ø±<äT. nsTT‘˚
n|ü]∫äqïeTsTTq Äq+<ë\T >∑÷&Ü ˝Òe⁄. ñqï≥T¢ C≤„qT\ nqTuÛeÑ + kÕø£´å eT+{≤sê?
` ø±ì $<ä«<äqTuÛeÑ +‘√ n~ |ü]∫äqïy˚T ø£<ë! ø£qTø£ n|ü]∫äqï+ nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
nqTuÛeÑ $wüjT· eTsTT‘˚ ª|òTü ≥+µ ˝≤>± n~ |ü]∫äqïy˚T nq>± K+&ÉyT˚ . XÊg+ >∑÷&Ü
n|ü]∫äqïeTsTTq ÁãVü≤à+ ñ+<äì #Ó|Œæ +~ ø±ì n|ü]∫äqïeTsTTq Äq+<äeTT+<äì
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . Äq+<äe*¢ >∑÷&Ü ˇø£ ns¡yú ê<ä+˝≤>± »Hêø£s¸¡ D ø√dü+ n˝≤ #Ó|Œæ +~
>±ì nK+&Üq+<äeTTqï<äì ns¡+ú ø±<äT. $wüjT· ùdeq+ e\q e#˚à düTK+ n‘·´\Œ+.
K+&É+. m|ü⁄&ÉT b˛‘·T+<√qqï u…+>∑qT ø£*–düT+Ô ~ ø£qTø£ <äT'KùV≤‘·Te⁄. <=s¡øø£ £
eTT+<äT <=s¡ø˝£ <Ò ìä <äT'K+. ‘·sê«‘· b˛‘˚ <äT'K+ ªªdüTKkÕ´q+‘·s+¡ <äT'KyéTµµ nì
n+{≤s¡T. á$<Û+ä >± düTK+ <äT'KùV≤‘·Te⁄ >∑qTø£ düTKùV≤‘·Te⁄\T>∑÷&Ü ($wüj÷· \T)
<äT'Kø£sê\T. ø£qTø£ e<ä\<ä–q$.
ªªnsêúHêe÷s¡H® ˚ <äT'K+ ‘·<e’ÓÛ |ü]bÕ\H˚
HêX‚<Tä 'K+e´j˚T <äT'K+ ~Û>s∑ êúHøπé X¢ ø¯ ±]D'µµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 321
nì ô|<ä\› e÷≥. (&ÉãT“ dü+bÕ<äq, s¡øDå£ , e´j·TeTT <äT'Kø£s+¡ . q•ùdÔ eTØ <äT'K+
ø£qTø£ <Ûqä eTT ø£wùºü V≤‘·Te⁄) Ç˝≤ >∑Ts¡Te⁄ uÀ~ÛùdÔ •wüß´&ÉT n+{≤&ÉT.
ªª‘ê´»´+ düTK+ $wüjT· dü+>∑eT »qà|ü⁄+kÕ+
<äT'UÀ|üdèü wü$º T‹ eT÷s¡â $#ês¡DcÆ… Õ—
ÁMV”≤HéõVü‰dü‹ dæ‘√‘·eÔ T‘·+&ÉT˝≤&ÛÜ´Hé
ø√HêeT uÛÀ' ‘·TwüøD£ √|üV≤æ ‘êHé Væ≤‘êØúµµ
($wüjT· dü+>∑+ e\q e∫Ãq düTK+˝À ‘√&ÉT>± <äT'K+ ñ+≥T+<äì düTU≤ìï me&ÓH’ ê
e<ä\T‘ê&Ü? bı≥Tº ñ+<äì _j·T´+ e<ä\T≈£î+{≤e÷) $wüjT· düTU≤ìï $T+∫q düTK+
˝Ò<ìä >∑÷&Ü n+{≤&ÉT. n|ü⁄&ÉT >∑Ts¡T$˝≤ n+{≤&ÉT. ªªHêj·THê n˝≤ nqsê<äT. $wüjT·
düTK+ø£qï ì‘·´düTKeTsTTq ÁãVü≤à+ ñqï~. Ç<˚ |ü<‹∆ä ˝À ÁX¯ó‹ eTq≈£î #Ó|Œæ +~
ªªn|ü]∫äHêïq+<ä+ ÁãVü≤àeTìµµ y˚&sç √>∑+ >∑\ u≤\Tq≈£î u≤Ø¢ >∑+õ ‘ê>∑eTì #Óù|Œ
yÓ<’ Tä ´&ÉT u≤Ø¢>+∑ õ Á‘ê–‘˚ ˙ E≥Tº ô|s¡T>∑T‘·T+<äì #Ó|Œæ ÄX¯ ô|{Ϻ Á‘ê–+∫q≥T¢
y˚<+ä Äq+<ä+ >∑T]+∫ #Ó|Œæ +~.
ªªÁãVü≤àeTT ì]«X‚wyü T˚ µµ
edüT‘Ô '· , Ä‘·à düTK<äT'Ks¡÷|ü+ ø±<äT. nìs¡«#·˙j·Ty˚T. nj·÷´! ÁãVü≤à+
dü∫Ã<ëq+<ä+ ø±ø£b˛‘˚ <ëìqT+&ç e∫Ãq Á|ü|+ü #·+˝À dü∫Ã<ëq+<ä uÛ≤>±\T m˝≤
~>∑T‘êsTT? ªªndæÔuÛ≤‹ Á|æj·T+µµ nq>± ñqï~ ‘Ó\TdüTÔqï~. Á|æj·TeTsTTq~
(Äq+<äø£s¡eTsTTq~) nì >∑<ë! uÛ≤eq. ø£qTø£ »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ÁãVü≤àeTT
dü‘´· C≤„Hêq+<äs÷¡ |üyT˚ qì uÛ≤$+#ê* ø£qTø£ n$ ø±<äq≥+ j·TTø£+Ô ø±<äT. düe÷:`
ÁãVü≤àeTT qT+∫ »>∑‘T· Ô |ü⁄{Ïqº <äì qy˚Tàyêìì Á|ü•ï+#ê*. qqTïø±<äT. H˚qT ÁãVü≤à+
»>∑‘êÿs¡DeTì #Ó|Œü ≥+˝Ò<Tä . ªªq‘·d´ü ø±s¡´+ ø£sD¡ +#· $<ä´‘˚µµ nì ÁX¯ó‹. n˝≤ nsTT‘˚
˙e⁄ ˝Òe⁄ ˙ eT‘·eT÷ ˝Ò<+ä {≤sê? nq+&ç. ì»y˚T. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq~ ñqï<äq≥+
ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ >∑<ë! ˙e⁄ ˙ eT‘·eT÷ ˝Òq|ü⁄&ÉT MT‘√ e÷πø+|üì? n+{≤sê! Ä
˝…ø£ÿ˝À ˙e⁄ ˙eT‘·eT÷ >∑÷&Ü ˝Òe⁄. @B ˝Ò<ä+fÒ X¯Sq´yê<ä+ (uÖ<äT∆\~)
ne⁄‘·T+~ø±<ë! ø±<äT H˚qT ÁãVü≤àyê~ì. nsTT‘˚ Ä ÁãVü≤à+ ñ+<ë? ˝Ò<ë? ñ+fÒ
n~ ªªdü‘T· Ô >∑÷&ܵµ ø±<äq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ˝Ò<+ä fÒ X¯Sq´yê<ä+ ne⁄‘·T+~. düe÷:`
n˝≤ ø±<äT. X¯Sq´eTT+<ë? ˝Ò<ë? ñqï<äq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . Hê eT‘·+˝À <˚ìø° ªñ
ìøÏìµ n+^ø£]+#·qT. ˝Ò<ä+fÒ X¯Sq´yê<äy˚T ñ+&É<äT. nj·÷´! nsTT‘˚ ˙e⁄
ÁãVü≤àyê~yÓ{≤¢ ne⁄‘êe⁄? ` #ÓbÕÔ ` düs«¡ ìùw<Ûë\≈£î ne~Û>±, düsê«uÛ≤yê\≈£î kÕøÏ>å ±
178
322 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁãVü≤àeTTq+^ø£]+#êqT >∑qTø£ ÁãVü≤àyê~H˚. ÄVü‰, Ç˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ dü‘Y nsTT+~.
kÕøÏå ø£qTø£ ª∫‘·TµÔ nsTT+~ >∑<ë! ` ne⁄qT nsTT+~. Ç+‘·≈î£ eTT+<äT dü‘T· Ô ø±<äT
∫‘·TÔ ø±<äT Äq+<äeT÷ ø±<ä+{Ï$ø£<ë! ` ne⁄qT @B ø±<äH˚ nHêïqT. |üse¡ ÷s¡‘ú '·
yêdüeÔ +. n+‘˚. ìùw<Ûë\T dü‘´· eTsTT‘˚ ÁãVü≤àìùw<Ûëe~Û ø±e≥+ dü‘´· +. (e+<Ûë´|ü⁄Á‘·T&ÉT
ì»eTsTT‘˚ yêì uÛ≤s¡´ ì»eTe⁄‘·T+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø±ì ìùw<Û+ä dü‘´· + ø±<äT.
ìùw~Û+#˚ yês¡÷ dü‘·´+ ø±<äT. ìùw~Û+|ü<ä–qB dü‘·´+ ø±<äT. ø£qTø£ ìùw<Ûä
dü+ã+<Ûeä TsTTq Á‹|ü⁄{Ï edüT‘Ô '· $T<∏´ä . n<Ó«’ ‘·+ ø£<ë ÁãVü≤à+. n˝≤π> kÕø£´å + dü‘´· eTsTT‘˚
ÁãVü≤à kÕøÏå ø±e≥+ dü‘´· +. kÕøÏ,å kÕø£´å +, kÕø屑êÿs¡eTT nH˚ kÕøÏå Á‹|ü⁄{Ï ÁãVü≤à+
e<ä› ˝Òe⁄. ø£qTø£ edüT‘Ô '· ÁãVü≤à+ ìùw<Ûëe~Û ø±e&É+ #˚‘· düsê«uÛ≤yê\≈£î kÕøÏå ø£qTø£
ªdü‘Yµ nì #Ó|üŒ˝ÒeTT. ª∫‘Yµ nì #Ó|üŒ˝ÒeTT. eTiÏ ÁãVü≤à≈£î dü‘·TÔ ˝Òø£b˛‘˚ n~
ªñqï<äìµ m˝≤ qe÷à*? düe÷:` ÁãVü≤à C≤„qeTsTT‘˚ m˝≤ <ëìï ‘Ó\TdüTø√e≥+?
C≤„q+ CÒj „ T· + ø±<äT. C≤„q+ e\¢ ‘Ó*j·Tã&˚~ CÒj „ T· eTe⁄‘·T+~. dæ<ë∆+‘· Ø‘ê´ nsTT‘˚
ÁãVü≤à≈£î ªªdü‘êÔ˝<Ò Tä , ndü‘êÔ ˝Ò<Tä µµ. ø£qTø£ ndæÔ nq˝ÒeTT, HêdæÔ nq˝ÒeTT. n+<äTe\qH˚
ÁãVü≤à+ ªªnÁ|üyT˚ j·T+µµ nHêïs¡T. nÁ|üyT˚ j·T+ nH˚ $X‚w+ü ñ+fÒ ÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü
ø±<äT >∑<ë! n+{≤πsyÓ÷? y˚TeTT ÁãVü≤à+ nÁ|üyT˚ j·T+ nH˚ >∑TD+ >∑\<äì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
Á|üyT˚ j·T+ ø±<äì e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕŒ+. ø£qTø£ n~ ì]«X‚wyü T˚ . Á|üyT˚ j·T+ ø±ø£b˛e&É+
>∑÷&Ü ˇø£ $X‚weü TT >∑<ë! n+{≤sê? ` nsTT‘˚ $X‚cÕuÛ≤e+ >∑÷&Ü ˇø£ $X‚w+ü
ne⁄‘·T+~. nsTT‘˚ ø±˙j·T+&É+{≤sê! ≈£î<äs<¡ Tä . |òTü {≤uÛ≤e+ |òTü ≥+ ne⁄‘·T+<ë?
n+‘˚>±ø£ ÁãVü≤à+ nÁ|üyT˚ j·T+, ì]«X‚w+ü , nìπsX› ´¯ + nH˚$ e´eVü‰s¡Ø‘ê´ e∫Ãq
$wüj÷· ˝Ò ø±ì yêdüyÔ ê\T ø±e⁄. Ç~ |òTü ≥+, Ç~ |ü≥+ ` nqï≥T¢ Ç~ e´eVü‰s¡yT˚ .
e´eVü‰s¡eT+‘ê e÷j·÷eTj·Ty˚T.
yêdüeÔ +>± @ e´eVü‰s¡eT÷ ˝Ò<Tä . e÷j·Tj˚T ˝Ò<Tä ø£<ë! ø£qTø£ ÁãVü≤à+
edüTÔ‘·' nÁ|üy˚Tj·TeT÷ ø±<äT. ì]«X‚wüeT÷ ø±<äT. nìπs›X¯´eT÷ ø±<äT. ø£qTø£H˚
ªªne#·HH˚ e’Ó Áb˛yê#· düV≤æ ‘·÷w”+í ãuÛ÷Ñ eµµ nì y˚<+ä #Ó|Œæ +~. edüT‘Ô '· @ e´eVü‰s¡+
˝Ò<Tä ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü‘T· Ô ø±<äT. ndü‘÷· Ô ø±<äT. ∫‘·TÔ ø±<äT. n∫‘·TÔ ø±<äT. Äq+<ä+
ø±<äT, <äT'K+ ø±<äT. ì]«X‚w+ü ø±<äT. dü$X‚w+ü ø±<äT. Á|üyT˚ j·T+ ø±<äT. nÁ|üyT˚ j·TeT÷
ø±<äT. $πsX› ´¯ eT÷ ø±<äT. nìπsX› ´¯ eT÷ ø±<äT. X¯Sq´+ ø±<äT. nX¯Sq´+ ø±<äT. nq+‘·+
ø±<äT. kÕ+‘·+ ø±<äT. dü‘´· + ø±<äT. ndü‘´· + ø±<äT. ªªÁãVü≤à dü‘·´+ »>∑ìà<∏ë´µµ nqï
dæ<ë∆+‘·+ >∑÷&Ü e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀH˚. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À @B ˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+ ‘·|Œü . ∫es¡≈î£
ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü $T>∑\<ë! n+fÒ $T>∑T\T‘·T+~. ÁãVü≤à˝À $X‚weü TT\T ˝Òe⁄
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 323
ø£qTø£. ø±ì ªªì]«X‚wü ÁãVü≤à+ $T–*+<äqïµµ sT÷ uÛ≤eq yê´eVü‰]ø£yT˚ . |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À
Ä ìX¯Ãj·TeT÷ ˝Ò<Tä . ø£qTø£H˚ ÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü >∑÷&Ü ø±<äT. Ç+‘·jT˚ \? yêdüeÔ +˝À
m{Ϻ uÛ≤eq\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ nìïs¡ø±\ uÛ≤eq\≈£î n+<ä<Tä . ø£qTø£H˚ ` ÁãVü≤à+
nìs¡«#·˙j·T+ ø£qTø£H˚ ` ne#·HH˚ e’Ó Áb˛yê#·— düV≤æ ‘·÷w”+í ãuÛ÷Ñ eµµ nì #Ó|Œæ +~.
ø£qTø£ Äq+<ä+ >∑÷&Ü ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. Çø£ ªÄq+~µ m˝≤ ne⁄‘·T+~.
ªªH˚V≤ü HêHê-µµ nqï#√≥ sêe÷qT»eT‘· K+&ÉqeTT
sêe÷qTC≤#ês¡T´\T #Ó|Œæ q $wüjT· eTT ªªH˚V≤ü HêHê-µµ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‘·T\T
<˚ìì ìùw~ÛdüTÔHêïsTT. düø£\ Á|ü|ü+#·eTT ÁãVü≤àø£è‘·eTT. ÁãVü≤ày˚T <ëìj·TT+<äT
n+‘·sê´$T. ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT. ø£qTø£ n+‘ê ÁãVü≤ày˚T nqï yêø£´eTT e∫Ã+~. á
◊ø±´ìøÏ _Ûqï+>± m{Ϻ HêHê‘·«eT÷ ˝Ò<ìä ÁX¯ó‹ ìùw~ÛdTü qÔ ï~. n+‘˚ ‘·|Œü ªªãVüQkÕ´+
Á|üC≤j˚Tj·Tµµ nqï uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT HêHê s¡÷bÕ\T>± $X¯«+>± ne‘·]+#·≥+ e\q
e∫Ãq HêHê‘ê«ìï ìùw~Û+#·≥+ ˝Ò<Tä - nì - Ç~ nj·TTø£eÔ TT. á Á|ü|+ü #·eTT
ÁãVü≤àø£è‘·eTT, ÁãVü‰à‘·àø£eTT. ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚T nsTT‘˚ Çø£ »>∑‘·TÔø£qï $\ø£åD+>±
ÁãVü≤àeTT ñ+&Ésê<äT. eT{Ï‘º √ #˚jT· ã&çq~, eT{Ϻ s¡÷|üeTsTTqB nsTTq+<äTe\q
eT{Ïøº q£ ï _Ûqï+ø±ì ≈£î+&Éøq£ ï eT{Ϻ n_Ûqï+>± ñ+≥T+~. $\ø£Då +>± ñ+&É<Tä .
düsπ n˝≤π> n+<ëeT+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . ˙ eT‘·+˝À ÁãVü≤à ∫‘·TøÔ q£ ï n∫‘·TÔ ø£qï $\ø£Då +>±
ñ+≥T+~. n˝≤ $\ø£åDeTsTTq áX¯«s¡T&ÉT »>∑‘·TÔ>± m˝≤ e÷s¡‘ê&ÉT. MT~
|ü]D≤eTyê<äeTT. n+<äT˝À ø±s¡D+ ø£qï ø±s¡´+ $\ø£åD+>± ñ+&Ésê<äT >∑<ë!
ñ+≥T+<ä+fÒ ø±s¡´+ ø±s¡D≤‘·àø£+ ø±<äT. n+fÒ Á|ü|+ü #·+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ø±sê<äT.
ªn∫‘Yµ nsTTq Á|ü|+ü #·eTT |ü⁄{Ïqº ~ ø£qTø£ <ëì |ü⁄≥Tºø≈£ î£ ø±s¡D+ ÁãVü≤à+ ø±e#·TÃqT.
ª∫‘Yµ nq>± MTeT‘·+˝À Je⁄\T nE\T nq>± |ü⁄≥Tºø£ ˝Òìyês¡T. yê]øÏ ÁãVü≤à+
m˝≤ ø±s¡DeTe⁄‘·T+~? n˝≤ |ü⁄fÒHÔ ˚ M{Ï eT<Û´ä ø±s¡´ø±s¡D uÛ≤e+, ‘·<뛫sê ◊ø£´+
edüTÔ+~. dü÷ø£Î∫‘Y, n∫‘·TÔ‘√ ø£*dæq ÁãVü≤ày˚T »>∑‘·TÔ>± |ü]D$T+∫+~ ø£qTø£
ø±s¡´ø±s¡DeTT\ eT<Û´ä ◊ø£´+ ñ+≥T+<ä{≤sê? n˝≤ nsTT‘˚ dü÷\ú ∫‘Y, n∫‘·T‘Ô √
>∑÷&çq ÁãVü≤ày˚T ø±s¡´+ >∑÷&Ü - ø£qTø£ ª»>∑‘T· µÔ nH˚ ÁãVü≤àø±s¡´eTT ˝Ò<Hä ˚ #ÓbÕŒ*.
Çø£ me]‘√ me]øÏ ◊ø£´eTT? nj·÷´! dü÷\ú ÁãVü≤à+ ø±s¡´+. dü÷ø£ÎÁãVü≤à+ ø±s¡´+
nqe#·TÃ>∑<ë n+fÒ n˝≤ nsTT‘˚ ‘˚&Ü ˝Ò<Tä >∑qTø£ dü÷ø£Î ∫<ä∫~«•wüeº TsTTq ÁãVü≤ày˚T
ø±s¡DeTsTTq »>∑‘Œ· <ës¡eú Tì #ÓbÕŒ*. ø±s¡´eTsTTq edüTeÔ ⁄qT »>∑‘ìÔ· n+{≤eT+fÒ
- ≈£î<äs<¡ Tä . Á|ü|+ü #·+˝À ø±s¡´ edüTeÔ ⁄\T ø±s¡D edüTeÔ ⁄\T #ê˝≤ ñHêïsTT. ô|>’ ±
düèwæøº Ï eTT+<äT ÁãVü≤à+ n<˚. e÷s¡˝<Ò Tä . ∫<ä∫‘·T\Ô T e÷Á‘·yT˚ e÷sêsTT. dü÷ø£Î+ -
179
324 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü÷\ú + nsTTHêsTT. dü÷ø£ÎeTsTTq $‘·qÔ + dü÷\ú +>± eèø£+å >± e÷]q≥T¢. á ˝…øÿ£ q
Á|ü|+ü #·+ ÁãVü≤à|ü]D≤eT+ ø±<äT ø£qTø£ Á|ü|+ü #·+ ÁãVü‰à‘·àø£+ ø±<äqe\dæedüT+Ô ~.
n~ MT eT‘· eTTK´dü÷Á‘êìøÏ Vü‰ìø£s¡+. ªªdü÷ú\∫<ä∫‘Yµµ >± |ü]D$T+∫q sT÷
Á|ü|+ü #êìøÏ dü÷ø£Î∫<ä∫<ë‘·àø£ Á|ü|+ü #·yT˚ ùV≤‘·Te⁄. n+≈£îsêìøÏ $‘·qÔ y˚T ùV≤‘·Te⁄.
n+≈£îs¡+ ;C≤‘·àø£yT˚ ø£<ë! ø£qTø£ »>∑‘T· ≈Ô î£ ø±s¡D+ dü÷ø£Î ∫<ä∫‘·T˝Ô >Ò ±ì ÁãVü≤àeTT
ø±<äT. ø£qTø£ ø±s¡DÁãVü≤à+‘√ ◊ø£´eTT ˝Ò<Tä . ÁãVü≤à ø±s¡Dy˚T ø±<äT ø£qTø£. ø£qTø£H˚
ªªq‘·d´ü ø±s¡´+ ø£sD¡ + #· $<ä´‘˚µµ nì ÁãVü≤àqT ìÁwæÿj·T+>± #ÓbÕŒs¡T. áX¯«s¡T&ÉHø˚ £
$<Ûë\T>± >±e≥eTH˚~ Äj·Tq≈£îbÕ~Û nsTTq ne´ø£Ô+ e´ø£Ô<äX¯˝À ãVüQ$<Ûä+>±
ø±e≥y˚T. n+‘˚ ‘·|Œü dü«j·T+>± ø±<äT. (n+fÒ ˇπø e´øÏÔ nH˚ø£ n<ë›\ eTTø£ÿ\˝À
Á|ü‹_+_+∫q≥T¢ ne´ø£Ô+˝À ÁãVü≤à Á|ü‹_+ã+ ãVüQdü+K´˝À ø£qã&ÉT‘·T+~ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) áX¯«s¡T&ÉT ì]«ø±s¡T&ÉT. ãVüQs¡÷bÕ\T dü+‘·]+∫ø=qï edüTÔe⁄
$ø±s¡e+‘·eTT. eT{Ϻ |òTü ≥ |ü{≤~ s¡÷|ü+‘√ ãVüQ$<Ûä $ø±sê\T bı+<ä≥+ #·÷dü÷HÔ ˚
ñHêï+ ø£<ë! ne´ø£Ô+ n≥Te+{Ï<˚. n~ mìï s¡ø±\sTTHê ne⁄‘·T+~. nsTT‘˚
ÁX¯ó‹˝À áX¯«s¡T&˚ ªãVüQkÕ´+µ nq>± H˚qT ãVüQ$<Ûë\T>± ø±e˝…qì - nsTTq≥T¢qï~
>∑<ë! n+fÒ Je⁄q≈£î <˚Vü‰_Ûe÷q+ e\q >∑eTq+ yÓTTˆˆ dü+ø£˝≤Œ\T ø£*–q≥T¢
áX¯«s¡TìøÏ ne´ø£Ô dü+|üsÿ¡ + e\q n˝≤ dü+ø£\ŒeTT<äsTT+∫+<äHê*. ‘ê<ë‘·à´+,
<˚V‰ü _Ûe÷q+ e+{Ï$ Je⁄ìøÏ >±ì ‘·‘«· y˚‘Ô· nsTTq áX¯«s¡TìøÏ ne´ø±Ô_eÛ ÷q+‘√
Ç˝≤ dü+ø£˝≤Œ\T m˝≤ ø£\T>∑T‘êsTT? - düe÷:- sêe÷j·TD+˝À sêeTTìøÏ ø£*–q≥T¢
ø£\T>∑T‘êsTT.
#·÷ˆˆ ªªÄ‘êàq+ e÷qTwü+eTH˚´ sêeT+<äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»yéT,
sê»´HêXÀeH˚yêk˛ qcÕºu≤Û sê´ ~«CÀVü≤‘·'
á<äèoj·T+ eTe÷\ø°Î' ìs¡ù› V≤<ä|bæ Õeø£yTé ˆˆ
(nq>± H˚qT kÕ<Ûës¡D e÷qe⁄&ÉqT. Hêù|s¡T sêeTT&ÉT. Hê‘·+Á&ç <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT. sê»´HêX¯eTT
eqyêdüeTT, uÛ≤sê´|üV≤ü s¡D+, »{≤j·TTeTs¡DeTT. Hê≈£îqï sT÷ ô|<äe› Tà n–ïqsTTHê
‘·>T∑ \u…≥>º \∑ <äT) Ç˝≤+{Ï e´eVü‰s¡eTT áX¯«s¡T&ÉsTTq sêeTTìøÏ ø£*–+~ >∑<ë! n~
ªª©\µµ n+{≤sê - Ç~ e÷j·T n+<ëeTT. e÷j·T n+fÒ nC≤„q+. áX¯«s¡TìøÏ nC≤„q+
ñ+≥T+<ë? n+{≤sê? - |üse¡ ÷q+<äeTj·TT&ÉsTTq áX¯«s¡TìøÏ d”‘ê$jÓ÷>∑<Tä 'K
$˝≤düyTÓ ˝≤ ø£*–+~? ©\ n+fÒ $˝≤düyT˚ ø£<ë! nj·÷´! lsêeTTq≈£î dü«<äèwæ˝º À
<äT'K+ ˝Ò<äT. πøe\+ <äT'Kq≥q n+{≤sê - nsTT‘˚ |üs¡y˚TX¯«s¡Tq≈£î >∑÷&Ü
ªªãVüQ$<Ûë\e⁄<ë+µµ nqï dü+ø£\Œ+ q≥H˚. n~ Je⁄\≈£î n˝≤ ø£ìŒdüT+Ô ~. yêdüyÔ êìøÏ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
|üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì ªªãVüQs¡÷|ü dü+ø£\Œ+, lsêeTTì d”‘ê $jÓ÷>∑ <äT'KeTTµµ - n˙ï
e÷j·T˝Ò. ©\ ø±<äT. n<˚ $wüjT· + uÛ≤>∑e‘·+˝À ñqï~.
ªªÁãVü≤àHé ø£<+ä∏ uÛ>Ñ e∑ ‘·•ÃHêàÁ‘·kÕ´$ø±]D'
©\j·÷yê|æ j·TTCÒ´s¡Hé ìs¡TDZ dü´ >∑TD≤'ÁøÏj÷· 'µµ
(C≤„qe÷Á‘·s¡÷|ü⁄&ÉT, n$ø±], ìs¡TZDT&ÉTqTï nsTTq uÛÑ>∑e+‘·Tq≈£î ©\>±qsTTHê
sT÷ >∑TD≤\T ÁøÏjT· \T m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘êsTT?) nì Á|üXï¯ . <ëìøÏ düe÷<Ûëq+ >∑÷&Ü
nø£ÿ&ÉH˚ ñqï~.
ªªùdj·T+ uÛ>Ñ e∑ ‘√e÷j·÷ j·Tqïj˚Tq $s¡T<Û´ä ‘˚,
áX¯«s¡d´ü $eTTø£dÔ ´ü ø±s¡ŒD´eTT‘·ã+<Ûqä yéTµµ
(á $s¡T<ë∆\˙ï e÷j·÷ ø±sê´\T. $eTT≈£î&Ô sÉ TTq áX¯«s¡Tq≈£î XÀø£ã+<Ûë\T ˝Òe⁄).
n˝≤π> n<Ûë´‘·à sêe÷j·TD+˝À
ªªsêyÓ÷q>∑#÷ ‹¤ q‹wü̃‹ HêqTXÀ#·
‘ê´ø±+ø£‹å ‘·´»‹H√ qø£s√‹ øÏ+∫‘Y,
Äq+<äeT÷]Ôs#¡ \· ' |ü]D≤eTV”≤q'
e÷j·÷>∑TD≤qqT>∑‘√Væ≤ ‘·<ë∏ $uÛ≤‹µµ
(nq>± sêeTTq≈£î >∑eTq+, kÕúq+, XÀø£+, ø±+ø£,å ‘ê´>∑+, ÁøÏjT· , Ç˝≤+{Ï $ø±sê\T
˝Òe⁄. Äq+<äeT÷]Ô, n#·+#·\T&ÉT, |ü]D≤eTs¡V≤æ ‘·T&ÉT. øπ e\+ e÷j·÷>∑TD≤\qT ã{Ϻ
n˝≤ ø£qã&É‘ê&ÉT) ø£qTø£ áX¯«s¡Tìø£sTTHê e÷j·T e\q ne´ø£‘Ô ê<ë‘·à ´+ e\q á
ãVüQ$<Ûëø±s¡ dü+ø£\Œ+ ø£\T>∑T‘·T+~. (e÷j·÷>∑TD≤Hé G nqT>∑‘'· )
nj·÷´! ne´ø£+Ô n+fÒ e÷j·T>∑<ë. e÷j·Te\qH˚ e÷j·÷‘ê<ë‘·à ´+ (ne´ø£Ô
‘ê<ë‘·à ´+) m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~. düe÷:- @$T Çã“+~ ñqï~? |üsy¡ T˚ X¯«s√bÕ~Û
nsTTq e÷j·T |üs¡y˚TX¯«s¡Tq≈£î ‘·qj·T+<äT ‘·q‘√ ‘ê<ë‘·à ´+ ø£*–düTÔ+~.
áX¯«s¡T&É~wÛ +˜æ ∫q e÷j·Te\q e∫Ãq sT÷ Á|ü|+ü #·eTTqT ÁX¯ó‘·T\T áX¯«s¡ø±s¡´+>±
#Ó|æŒq$. ø£qTø£ »>∑‘·TÔ e÷j·÷|ü]D≤eTy˚T ø±ì áX¯«s¡Tì |ü]D≤eT+ ø±<äT.
áX¯«s¡TìøÏ~ $es¡yÔ T˚ . ø£qTø£H˚ áX¯«s¡ »>∑‘T· \Ô T $\ø£Då eTT. ÁãVü≤à+ dü∫Ã<ëq+<ä+.
»>∑‘T· Ô nqè‘· »&É <äT'K+. e÷j·T>∑÷&Ü nqè‘· »&É <äT'K s¡÷|ü+. »>∑‘T· Ô ÁãVü≤à
|ü]D≤eT+ ø±<äT. ø£qTø£ Á|ü|+ü #·+ ÁãVü≤à_Ûqï+ ø±<äT. ÁãVü≤à n+‘·sê´$T>± ñHêï&ÉT
ø£qTø£ n˝≤ #ÓbÕŒeTHêï ≈£î<äs<¡ Tä . Je⁄&ÉT n+‘·sê´$T ø£qTø£ <˚V≤ü + Jyê_ÛqïeTì
#ÓbÕŒ*. Je⁄&ÉT <˚Vü≤+˝À ñ+&ç <˚Vü‰ìï ìj·T+Á‹kÕÔ&ÉT. n#˚‘·q <˚Vü‰ìï m˝≤
325 326 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ìj·T$TkÕÔ&TÉ ? nì n&ç–‘˚ n<˚ Á|üXï¯ $TeTTà\ q&ÉT>∑T‘ê+. n#˚‘q· eTsTTq »>∑‘T· qÔ T
áX¯«s¡T&Ó˝≤ ìj·T$TkÕÔ&ÉT? nj·÷´! »>∑‘·TÔ˝À ∫‘·TÔqT e÷Á‘·y˚T uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
ìj·T$TkÕÔ&TÉ . n∫‘·TqÔ T >±<äT - n+{≤sê? nsTT‘˚ n#˚‘q· »>∑‘T· ˝Ô À|ü\ n+‘·sê´$T>±
ÁãVü≤à+ ˝Ò<Tä >∑qTø£ <ëìøÏ MTs¡T (yÓTT<ä{À¢) #Ó|Œæ q ÁãôV≤’ àø£´+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~?
nj·÷´! ÁãVü≤àø±s¡´+ ø£qTø£ n#˚‘q· eTT ÁãVü≤àyê´|ü+Ô ø£qTø£ #˚‘q· es¡eZ TT ªÁãôV≤’ àø£´+
>∑\ee⁄‘êsTT - n+{≤sê? - n#˚‘·qes¡Z+ n#˚‘·q+ nq≥+ e\qH˚ n~
n#˚‘q· eTsTTq Á|üøè£ ‹ ø±s¡´eTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. #˚‘q· T&ÉT düsê«+‘·sê´$T ø£qTø£ ÁãVü≤à+
n+‘·sê´$T nj˚T´ neø±X¯+ ˝Ò<Tä >∑<ë! nj·÷´!
ªªáX¯«s¡dü‡s¡«uÛÑ÷‘êHê+ Vü≤è<˚›X‚s¡T®q ‹wü̃‹,
øπ Hê|æ <˚yq˚ Vü≤è~dæ‘ú q˚
j·T<Ûëìj·TTø√Ôdàæ ‘·<ë∏ ø£s√$Tµµ yÓTTˆˆ e#·Hê\ ã\+ e\q Je⁄ì
˝À|ü\ áX¯«s¡T&ÉTHêï&ÉT >∑<ë! - düe÷:- nDTesTTq Je⁄ì˝À U≤∞Á|ü<X˚ +¯ ˝Ò<Tä .
n+<äTe\q Je⁄ì˝À Vü≤è<äjT· Á|ü<X˚ +¯ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ JeVü≤è<äjT· + n+fÒ Á|ü<X˚ +¯
ø±<äT ªeTqdüT‡µ nì #ÓbÕŒ*. ø±>± Je⁄ì eTqdüT‡˝À áX¯«s¡T&ÉTHêï&ÉHê*. n|ü⁄&ÉT
áX¯«s¡T&ÉT JeeTqdüT‡˝À n+‘·sê´$T nì #ÓbÕŒ*. ø£qTø£ Je⁄q≈£î áX¯«s¡Tq≈£î
nuÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . Ç~ø±ø£ nDTe+‘· dü÷ø£Îs¡÷|ü⁄&ÉsTTq Je⁄ì˝À ˝À|ü\ U≤∞ n+≥÷
˝Ò<Tä . ªªnD√s¡Dj ° ÷· Héµµ nì y˚<+ä Je⁄ìø£Hêï áX¯«s¡T&ÉT dü÷ø£Î‘·sT¡ &Éì #Ó|Œæ +~ø£qTø£,
áX¯«s¡T&ÉT Jyê+‘·s+¡ ˝À ñ+&Ée#·TÃq+{≤πsyÓ÷? - ø±ì Je⁄&ÉT ìs¡ej·TeeTsTTq
nDTe⁄ ø±<äHê*. kÕej·TeeTsTTq (U≤∞ Á|ü<X˚ +¯ >∑\) yê&ÉHê*. (n˝≤ nsTT‘˚
nì‘·T´&ÉT ne⁄‘ê&ÉT. yê] eT‘·+˝À Je⁄&ÉT nE&ÉT, ì‘·T´&ÉT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) eTiÏjT· T,
#˚‘q· eTT / n#˚‘q· eTT nsTTq Á|ü|+ü #·+˝À|ü\ ñ+&˚ |üse¡ ÷‘·à ∫<ä∫~«•wüß&º Ü?
X¯ó<äÁ∆ ãVü≤àe÷? - ∫<ä∫~«•wüß&º sÉ TT‘˚ ∫<ä∫‘·T\Ô ˝À n+‘·sê´$T>± ñ+&É≥+ kÕ<Û´ä +
ø±<äT. X¯ó<ä∆ ÁãVü≤àeTsTT‘˚ $•cÕº<«’Ó ‘·+ ø=+&Ó≈î£ ÿ‘·T+~. yê] eT‘·+˝À ÁãVü≤à+ dü<ë
$•wü+º >±H˚ ñ+≥T+~. e÷ eT‘·+ b˛‘˚ b˛sTT+<äì ˇ|ü≈£îHêï X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ »>∑‘êÿs¡D+
m˝≤ ne⁄‘·T+~? ∫<ä∫~«•wüeº TsTTq ÁãVü≤à+ »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+∫+~ >∑<ë! nj·÷´!
$•wüº ÁãVü≤à »>∑‘êÿs¡DeTT, X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ n+‘·sê´$T - n+{≤sê? $•wü+º nsTT‘˚
X¯ó<ä+∆ ø±<äT. X¯ó<ä+∆ nsTT‘˚ $•wü+º ø±<äT. X¯ó<ä+∆ n+fÒ $X‚cÕ\T ˝Òì~. $•wü+º
n+fÒ $X‚cÕ\T >∑\~.
nj·÷´! #˚‘H· ê#˚‘q· eTT\≈£î n+‘·sê´$T ø£qTø£H˚ ÁãVü≤àeTTqT ∫<ä∫~«•wüº
eT+{≤s¡T. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T ø±e≥+ düãuÒ n+{≤sê? ≈£î<äs<¡ Tä . ∫<ä∫‘·T\Ô
180
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 327
˝À|ü\ ñqïyê&ÉT ∫<ä∫‘·T\Ô ≈£î m˝≤ ø±s¡DeTe⁄‘ê&ÉT? - ∫<ä∫‘·T\Ô qT düèwæ+º ∫ n+<äT˝À
<ä÷sê&É+{≤sê? n˝≤ nsTT‘˚ <ä÷s¡{≤ìøÏ eTT+<äT ∫<ä∫‘Y düèwæøº ìÏ ï eTT+<äT ÁãVü≤à+
ì]«X‚wüy˚T. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê »q´+ ø£qTø£ nì‘·´+ ø£qTø£ ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ
ì‘·´eTì - MT eT‘· $s¡T<ë∆+X¯+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ‘·eT eT‘·+˝À áX¯«s¡Tì‘√ u≤≥T
Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\T nq>± ∫<ä∫‘·T\Ô T >∑÷&Ü ì‘ê´\T. Je⁄&ÉT / |ü⁄s¡Twüß&ÉT nì‘·´eTsTT‘˚
ø£è‘·V‰ü q+ (#˚dqæ ø£sà¡ ìwüŒ\¤ +) nø£è‘êuÛ≤´>∑eT+ (ø£sà¡ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ |ò*ü ‘ê\T ekÕÔjT· H˚
dæ‹ú - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ekÕÔsTT. yÓ÷ø£eå TT ≈£î<äs<¡ Tä . (nì‘·T´&ÉsTT‘˚ m˝≤>∑÷ b˛‘ê&ÉT
ø£qTø£ yÓ÷ø£+å m+<äT≈£î - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\ ˝À|ü\ ÁãVü≤à+ ñ
qï~. n~ uÛ÷Ñ ‘· uÛÖ‹ø£ düeT÷Vü‰ìï düèwæ+º ∫ n+<äT˝ÀøÏ <ä÷]+~ - n+{≤sê? -
Á|üøè£ ‹øÏ _Ûqï+>± uÛ÷Ñ ‘ê\T ˝Òe⁄. uÛÖ‹ø±\÷ ˝Òe⁄. eT{Ϻ ø£qï _Ûqï+>± ≈£î+&É ˝Ò<Tä .
b˛˙ ñ+<äqTø=+<ë+. n|ü⁄&ÓH’ ê ªø±s¡´ø±s¡D uÛ<Ò eä TTqT >∑÷]Ãq yê<äeTT ≈£î‘·sÿ¡ eTì
m˝≤ nq>∑\s¡T. ÁãVü≤àÁ|ü|+ü #ê\ eT<Û´ä ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ e\q e∫Ãq uÛ<Ò +ä ˝Ò≈î£ +&Ü
m˝≤ b˛‘·T+~. ÁãVü≤àø±s¡´eTT\sTTq Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\≈£î ÁãVü≤àeTT‘√ nuÛ<Ò +ä m˝≤
#ÓbÕÔsT¡ ? nj·÷´! Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\T n»eTT\T. ø£qTø£ ÁãVü≤àø±s¡´eTT\T. Äø±XÊ~
»>∑‘·TÔ Á|üø£è‹ ø£è‘·+ ø£qTø£ ÁãVü≤àø±s¡´+. ø£qTø£ ø±s¡´ø±s¡D uÛ≤e+ e\q uÛÒ<ä+
sêe#·TÃqT. n+<äTe\q Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twü »>∑‘T· \Ô ≈£î ÁãVü≤à+‘√ nuÛ<Ò +ä sêø£b˛e#·TÃqT.
ÁãVü≤à+ nìï+{ÏøÏ n+‘·sê´$T>± ñ+&É≥+ e\q ªnuÛ<Ò +ä µ #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! - düe÷:-
n˝≤ ø±<äT. ˇø£ edüTeÔ ⁄˝À n+‘·sê´$T>± eTi=ø£ edüTeÔ ⁄+fÒ n<˚ ø±s¡D+>± uÛ<Ò +ä
#ÓbÕŒ*. (˝Ò<+ä fÒ n+‘·sê´$T nqT e´edü≈ú î£ ns¡+ú ˝Ò<Tä . ãdüT‡ - ãdüT‡ Å&e’Ó s¡T
n_Ûqï+ ø±<äT. n∫‘·T˝Ô À ∫‘·TÔ ñ+≥T+~. nuÛ<Ò +ä #ÓbÕÔe÷? - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´!
ªªH˚V≤ü HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ nH˚ ÁX¯ó‹ »>∑‘T· ≈Ô î£ ÁãVü≤àeTTq≈£î ◊ø£´+ #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . ø±ì
ÁãVü≤ày˚T ø±s¡D+>±, n+‘·sê´$T>± ˝Òì edüTÔe⁄ ˝Ò<äH˚ <ëì ns¡úeTT. düe÷:-
ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê ÁãVü≤à ø±s¡D+>± e∫Ãq~ ø±<äT ø£qTø£ n{Ϻ edüTÔe⁄qT
ìùw~Û+#·≥+ nj·TTø£eÔ TT. ô|>’ ± ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T>± ˝Òì edüTeÔ ⁄ ˝Ò<qä ≥+ ‘·|ü .
#·÷ˆˆ ªªn∫‘Yµµ ˝À ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T ø±<äT. n∫‘·TÔ »&É+ ø£qTø£ Áù|sπ |üD #˚jT· ã&˚~
ø±<äT. ø£qTø£ <ëìøÏ ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T ø±<äT. n˝≤ ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T>± ˝Òì
edüTyÔ øÓ ÿ£ &É ˝Ò<ìä #Ó|HÔü êïs¡T. ªªÇVü≤µµ nHêïs¡T. ªÇVü≤µ n+fÒ ªÇø£ÿ&ɵ ˝Ò<ìä ns¡+ú .
nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ˝Ò<+ä fÒ eTi=ø£#√≥ ñ+<äqe#·TÃ>∑<ë! ªÇVü≤µ n+fÒ á ˝Àø£+ nì
ns¡eú ÷? nsTT‘˚ ˝Àø£+˝À n{Ϻ edüTeÔ ⁄ ˝Òøb£ ˛sTTHê ªªn˝Àø£+µµ ˝À n≥Te+{Ï edüTeÔ ⁄
ñ+&Ée#·TÃqT. ˝Àø£eTT>∑÷&Ü n{Ϻ edüTeÔ ⁄ ø±e#·TÃ. ªÇVü≤µ n+fÒ ªÁãVü≤àeTT q+<äTµ
181
328 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nì ns¡+ú #Óù|,Ô Ä |üø+å£ ˝À ìs¡eø±X¯eTT, |ü]|üPs¡eí T÷ nsTTq ÁãVü≤àeTT q+<äT
ÁãVü‰à+‘·sê´$T >∑\ edüTeÔ ⁄ m˝≤ ñ+≥T+~? ªn+‘·s+¡ u≤Vü≤´+µ ˝Òì edüTeÔ ⁄ - nì
(nq+‘·se¡ Tu≤Vü≤´+) ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q edüTeÔ ⁄˝À ªªÁãVü≤à+µµ n+‘·sê´$T m˝≤ ne⁄‘·T+~?
u≤Vü≤´‘·«+ ñ+fÒ ÁãVü‰à+‘·sê´$T >∑\ edüTeÔ ⁄+&Ée#·TÃqT. nj·÷´! ªªH˚Vü≤HêHêdæÔ-µ
nqT ÁX¯ó‹ uÛ≤>∑eTT ÁãVü‰à‘·àø£+ ø±ì dü«‘·+Á‘· edüTyÔ B˚ ˝Ò<ìä #Ó|⁄ü qÔ ï~. n+fÒ nB
nj·TTø£+Ô . ÁãVü≤àø±s¡´+>± nE\sTTq Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\THêïs¡T. >∑qTø£ MTs¡T #Ó|Œæ q
ns¡ú+ ≈£î<äs¡<äT. nj·÷´! ªªÁãVü‰à‘·àø£+ dü«‘·+Á‘·eTTµµ ¬s+&ÉT ø±ì edüTÔe⁄qT ˝Ò<äì
#Ó|⁄ü qÔ ï~ - n+{≤sê! n{Ï~º ªªÄ‘·àµµ ñqï~ ø£<ë! nj·÷´! Ä‘·à|üs‘¡ +· Á‘·eTqï dü+>∑‹
nqTuÛeÑ dæ<+∆ä ø±<ë! - düe÷:- |üs‘¡ +· Á‘·‘· nH˚~ nHê‘·à nsTTq X¯Øsπ +Á~j·÷\‘√
ªeTy˚Tø£+µ >±e≥+ e\q Ä |üs¡‘·+Á‘·‘·. n~ ì»+>±<äT. nHê‘·à »&É+ ø£qTø£
|üs¡‘·+Á‘·eTT. nj·÷´! #˚‘·qT\sTTq yês¡sTTHê ñ<√´>∑T\T Á|üuÛÑT‘·« |üs¡‘·+Á‘·T\T
>∑<ë! n+fÒ uÛÑè‘·´X¯u≤›ìø£s¡ú+ Ä‘·àø±<äT. <˚Vü≤y˚T. n<˚ sê»|üs¡‘·+Á‘·eTT. Ä‘·à≈£î
Çy˚M n+≥e⁄.
nj·÷´! <˚Vü‰ìøÏ <˚Væ≤nsTTq Je⁄&ÉT Ä‘·à. n˝≤ Ä‘·à≈£î ÁãVü≤à+ Ä‘·à
ne⁄‘ê&ÉT. ÁãVü≤à+ Ä‘·à>± ñ+&É≥+ e\q Ä‘·à ndü«‘·+Á‘·y˚T. düs¡«eTT Ä‘·à≈£î
nBÛqeTT >∑<ë! - düe÷:- Ä‘·à≈£î >∑÷&Ü ˇø£ Ä‘·à ñ+fÒ <ëìø° eTs√ Ä‘·à <ëìøÏ
eTi=ø£{Ï - Ç˝≤ nqedü.ú n+<äTø£ì Ä‘·à≈£î eTi=ø£ Ä‘·à ˝Ò<+ä <ëe÷ n+fÒ eT]
yÓTT<ä{Ï Ä‘·à≈£î e÷Á‘·+ ÁãVü≤àH=ø£ Ä‘·à>± m+<äT≈£î #ÓbÕŒ*. Ä‘·àqT ÁãVü≤à+ düèwæ+º ∫+~
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ <ëìøÏ Ä‘·àø±e#·Tà q+{≤sê? nE&ÉsTTq Ä‘·à ÁãVü≤àø±s¡´+ ø±&ÉT
ø£<ë! Ä‘·à ˝À|ü\ ÁãVü≤à+ yê´|æ+#ê&ÉT ø£qTø£ Ä‘·àqT ÁãVü‰à‘·à≈£î&É+<ëeT+fÒ,
ÁãVü≤à˝À|ü\ >∑÷&Ü ˇø£ Ä‘·à ñ+&˚ ñ+{≤&Éì ÁãVü≤à≈£î >∑÷&Ü y˚πs Ä‘·à ñ+~
nHê*‡edüT+Ô ~. nj·÷´ ÁãVü≤à+ ˝À|ü\ eT¬ses¡÷ ˝Òs+¡ {≤sê? nsTT‘˚ Ä‘·à˝À|ü\
>∑÷&Ü eTi…es¡÷ ˝Òs¡qe#·TÃ>∑<ë! n‹ dü÷ø£Î+ ø£qTø£ ÁãVü≤à+˝À eTs√ Ä‘·à ñ
+&É<+ä {≤yê? - eTiÏ ÁãVü≤àeTTq+<äT ÁãVü‰à‘·àø£ eTsTTq ndü«‘·+Á‘·edüTyÔ =ø£{Ï ñ
+<äì ˙y˚ #Ó|⁄ü HÔ êïe⁄ >∑<ë!
nj·÷´! ÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘T· +Ô ~. »>∑‘T· qÔ +<äT ÁãVü≤à+ ñ+~. Çø£ Ä
ÁãVü≤à˝À eTπsB ˝Ò<äT. ø£qTø£ »>∑‘·TÔ ˝À|ü\ qTqï ÁãVü≤à˝À eTs√ edüTÔe⁄ ˝Ò<äT.
düe÷:- ÁãVü≤àeTTq+<äT n#˚‘·qeTsTTq edüTÔC≤\eTT+~. n+<äT˝À #˚‘·qT&ÉsTTq
Ä‘·à ñHêï&ÉT. Ä Ä‘·àj·T+<˚MT ˝Ò<Tä . ø£qTø£ düsê«+‘·se¡ TsTTq<ë‘·àj˚T nì #Ó|Œü sê<ë?
Ä Ä‘·àj·T+<äT >∑÷&Ü ÁãVü≤àeTT+<äì #Ó|‘æ ˚ eTs¡\ <ëì˝À >∑÷&Ü eTs√ Ä‘·à ñ+<äì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 329
#Ó|Œü e\dæ edüT+Ô ~. n+‘˚>±ø£, nHê‘·à >∑÷&Ü Ä‘·à˝≤>± ÁãVü‰à‘·àø£eTsTT‘˚ n|ü⁄&ÉT
Ä‘·àqT ªªÄ‘·àµµ nì |æ\e≥+ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ Ä‘·à nHêï ÁãVü≤àeTHêï ˇø£f.Ò
düs«¡ yê´|æ‘«· eTT, yÓTTˆˆ nsêú\qT ã{Ϻ á s¬ +&É÷ ˇø£fÒ ‘·‘«Ô· eTT. ø£qTø£H˚ ªª‘·‘·‡‘·´+
dü Ä‘êà ‘·‘«Ô· eTdæ X‚«‘·øπ ‘√µµ nì ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü Ä‘·à ÁãVü≤à+ ˇø£fqÒ ì #Ó|Œæ +~.
nj·÷´! e´øÏ>Ô ‘∑ · <˚V≤ü |ü]$T‘·eTsTTq dü÷ø£Î - Ä‘·à nsTTq Je⁄&ÉT düs«¡ yê´|æ m˝≤
ne⁄‘ê&ÉT? - düe÷:- |òTü {≤\e\¢ _Ûqï+>± ø£qã&˚ Äø±X¯+ düs«¡ yê´|æ>± ($uÛTÑ )
ø£qã≥+ ˝Ò<ë! nj·÷´! Ä‘·à nsTTq Je⁄ìøÏ #Ó‘’ q· ´y˚T dü«s¡÷|üeTT. #Ó‘’ q· ´eT+fÒ
ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ Ä‘·à ÁãVü‰à‘·àø£yT˚ . #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü+ >∑<ë sT÷ s¬ +&É÷ - düe÷:- n˝≤
nsTT‘˚ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ #Ó‘’ q· ´y˚T, Ä‘·àj·T÷ #Ó‘’ q· ´y˚T. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü Ä‘·à -
Ä‘·à>± >∑\<äe⁄‘·T+~. ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü+ >∑<ë! á $<Û+ä >± Ä‘˚à (Je⁄&ÉT)
#Ó‘’ q· ´s¡÷|ü+. ø£qTø£H˚ #Ó‘’ q· ´eTsTTq Ä‘·àj·T+<äT #Ó‘’ q· ´eTsTTq ÁãVü≤à dæ~+∆ #·≥+
‘·><∑ ìä ‘Ó*dæø=qe˝…qT. nj·÷´! Je#Ó‘’ q· ´+˝À Je#Ó‘’ q· ´+ ˝Òøb£ ˛e#·TÃ. ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´+
˝À Je#Ó‘’ q· ´+ ñ+&Ée#·TÃ>∑<ë! - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´+˝À ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´+
˝Òø£b˛e#·TÃ. Je#Ó’‘·q´+ ñ+&Ée#·TÃ>∑<ë! n˝≤ nsTT‘˚ #Ó’‘·q´eTTq+<äT eTiÀ
#Ó‘’ q· ´eTT+&Ée#·TÃqì ‘˚\T‘·T+~. n|ü⁄&ÉT Bìj·T+<äT eTiÀ #Ó‘’ q· ´eTT - Ç˝≤ nqedü.ú
ø£qTø£ #Ó’‘·q´+ ˇø£ÿfÒ nì n+^ø£]+#ê*. nj·÷´! Je#Ó’‘·q´eTT q+<äT
ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´eTTqï~. Bì˝À eTiÀ #Ó‘’ q· ´+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ nqedüú sê<äT. düe÷:- n<˚
#Ó‘’ q· ´eTT ø£qTø£ <ëì˝À eTs√ #Ó‘’ q· ´eTT+&çrs¡e\dæq<˚. n+‘˚>±ø£, e´wæº <˚V≤ü +˝À
yê´|æ+∫, e´wæ<º V˚ ‰ü ìï uÛ≤dæ+|üCùÒ d~ Je#Ó‘’ q· ´eTT. ÁãVü‰à+&ÉeTsTTq düeTwæ<º V˚ ≤ü +˝À
yê´|æ+∫ düeTwæº<˚Vü‰ìï uÛ≤dæ+|üCÒùd~ ÁãVü≤à#Ó’‘·q´eTT. m˝≤>∑+fÒ |òüT≥e÷Á‘·+˝À
yê´|æ+#˚~ |òTü {≤ø±X¯eTT. ÁãVü≤à+&ÉeT+‘ê yê´|æ+#˚~ eTVü‰ø±X¯eTT. Ç˝≤ ñ+&É>±
eTVü‰ø±X¯ |òTü {≤ø±X¯eTT\ e+{Ï ÁãVü≤à Je #Ó‘’ H· ê´\≈£î ªn+‘·' - ãVæ≤'µ nH˚ <äX¯
m˝≤ e∫Ã+~. yê´|ü´ yê´|üøu£ ≤Û e+ m˝≤ ñ+~. ø±sê´ø±s¡DuÛ≤e+ mø£ÿ&ç~. Je⁄q≈£î
ÁãVü≤à Ä‘·àø±e≥y˚T$T{Ï? á ª2µ ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ ˇø£ÿfÒ >∑<ë! uÛ<Ò +ä ñbÕ~Ûe\qH˚ >∑<ë!
nj·÷´! áX¯«s¡#‘’Ó q· ´+ jÓTTø£ÿ n+X¯yT˚ Je#Ó‘’ q· ´eTT. ø£qTø£ Je⁄&Xû «¯ sê‘·à≈£î&˚
- düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ Jy˚X«¯ s¡T\≈£î uÛ<Ò +ä ñ+&Ésê<äT. n+X¯≈î£ n+•øÏ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä .
|òTü {≤ø±X¯ eTVü‰ø±X¯eTT\ eT<Û´ä uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä >∑<ë! düs«¡ yê´|üøe£ TsTTq áX¯«s¡ #Ó‘’ q· ´y˚T
e´wæº<˚Vü≤yê´|üø£+ >∑÷&Ü. ø£qTø£, áX¯«s¡T&˚ Je⁄&ÉT. eTiÏ Je⁄q≈£î n+‘·sê´$T
áX¯«s¡T&Éì, áX¯«s¡ X¯Øs¡+ Je⁄&Éì, á sTT<äs› T¡ y˚sì¡ MT¬s˝≤ #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T. n+•
n+X¯˝À ñ+&É≥+ $s¡T<ä+∆ . n+X¯yT˚ n+•˝À ñ+&Ü*. eÁkÕÔìøÏ n+X¯\T <ësê\T.
182
330 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n$ eg+˝À ñ+{≤sTT. ø±ì <ësê\˝À eg+ <ä÷s¡<äT. ø£qTø£ áX¯«sê+X¯
nsTTq+<äTe\q >∑÷&Ü Je⁄ì˝À áX¯«s¡T&ÉT <ä÷s¡&ÉT. Je⁄&˚ áX¯«s¡Tì˝À <ä÷]
ñ+&Ü*. $wüßeí ⁄ jÓTTø£ÿ n+X¯\sTTq sêeTø£ècÕí<Tä \˝À $wüßeí ⁄ n+‘·sê´$T ø±&ÉT.
n˝≤π>, ÁãVü≤àø£è‘·+>±ì, ÁãVü≤à yê´|æ˝Ô ìÒ , ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ >±ì dü«‘·+Á‘·eTsTTq Ä‘·àqT
m˝≤ ìùw~Û+#·>\∑ eTT? nj·÷´! n˝≤ ìùw<Û+ä e<äT.› ÁãVü≤à yê´|æÔ ˝Òì (n+‘·sê´$T
˝Òì) ÁãVü≤às¡÷|ü+ >±ì dü«‘·+Á‘·eTsTTq Á|üøè£ ‹ì ìùw~Û+#·e#·TÃ>∑<ë! - düe÷:-
n≥Te+{Ï Á|üøè£ ‹ edüTeÔ ⁄qï<ë? ˝Ò<ë? - ì»+>± ñ+fÒ m˝≤ ìùw~ÛkÕÔe⁄? ndü\T
˝Ò<+ä fÒ ìùw<Ûyä TÓ +<äT≈£î? ÁuÛ≤+‹ #˚‘· ñ+<äqT≈£î+{≤eTì ìùw~Û+#êeT+{≤sê? n|ü⁄&ÉT
˙e⁄ n<Ó«’ ‘·+˝ÀøÏ e∫ÃqfÒ.¢ nj·÷´! Á|üøè£ ‹ nH˚ edüTeÔ ⁄ ˇø£ÿ{Ï ñ+~. <ëìøÏ ÁãVü≤à+
n+‘·sê´$T. ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT. ø±ì ndü«‘·+Á‘·eTT. n~ dü«‘·+Á‘·eTì ÁuÛ≤+‹
|ü&TÉ ‘·T+{≤eTT. ÁX¯ó‹ Ä ÁuÛ≤+‹ì b˛>=≥TÔqï~. - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ Çø£ÿ&É
Á|üøè£ ‹ ñ+~. ø±ì <ëìøÏ ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T. n~ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+. ø±ì ndü«‘·+Á‘·eTT
- nì>∑<ë ÁX¯ó‹ #ÓbÕŒ*. eTiÏ n˝≤ #Ó|Œü ø£ ªH˚V≤ü HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ nq>± - Çø£ÿ&É
@MT˝Ò<Tä - nì m˝≤ #Ó|Œæ +~? nj·÷´! á ÁX¯ó‹ n<Ó«’ ‘êìï Á|ü‹bÕ~düTqÔ ï~. ø±ì
<Ó«’ ‘·Á|ü‹bÕ<äqeTsTTq ÁX¯ó‘·T\‘√ BìøÏ $s√<Û+ä e∫Ã+~. n+<äTe\q y˚TeTT #Ó|Œæ q
$<Û+ä >± #ÓbÕŒ*. düe÷:- yê´eVü‰]ø£eTsTTq~ <Ó«’ ‘·+ - bÕs¡e÷]úøe£ TsTTq n<Ó«’ ‘·eTT
eTTK´+. <ëìì Á|ü‹bÕ~+#˚ ÁX¯ó‹˝À $s√<Û+ä m˝≤ edüT+Ô ~. <äXÊuÛ<Ò +ä e\q s¬ +{Ïì
düeTq«j·T+ #˚jT· e#·TÃ >∑<ë! nj·÷´! uÛ<Ò ë\T s¬ +&ÉT s¡ø±\T>± ˝Òe⁄. bÕs¡e÷]úø£
uÛ<Ò eä TT, yê´eVü‰]ø£ uÛ<Ò eä TT nì ˝Òe⁄ >∑<ë! n˝≤ ñ+fÒ <Ó«’ ‘·Á|ü‹bÕ<äø£ ÁX¯ó‘·T\ìï
yê´eVü‰]ø£ uÛ<Ò ëìï #ÓbÕŒj·Tì dü]ô|≥ºe#·TÃ. ø±ì n˝≤ ˝Ò<Tä >∑<ë! - düe÷:- |òTü ≥eTT
ì‘·´e÷? nì‘·´e÷? - ì‘·´+ ø±<äT. <ëìøÏ »qq <Û«ä +kÕ\THêïsTT >∑<ë! nì‘·´eTì
#Ó|Œü {≤ìøÏ M\T ˝Ò<Tä . mø£ÿ&ÉsTTHê ì‘·´|òTü ≥+ ñ+fÒ Ç~ nì‘·´ |òTü ≥eTì #Ó|Œü e#·TÃ.
n˝≤ ˝Ò<Tä >∑qTø£ ªª|òTü ≥+ nì‘·´+µµ nì m˝≤ #Ó|Œü ≥+? nj·÷´! |òTü {≤ìøÏ »qà<Û«ä +kÕ\T
ø£ q ã&É T ‘· T HêïsTT. ø£ q Tø£ n~ nì‘· ´ eTì #Ó | ü Œ >∑ \ + ø£ q Tø£ Çã“+~˝Ò < ä T .
ì‘·´|òTü ≥eT+≥÷ ˇø£{Ï ñ+fÒH˚ ªnì‘·´|òTü ≥+µ nì uÛ<Ò +ä #Ó|Œü e˝…qqï ìj·TeT+
|ü⁄≥º<Tä - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ uÛ<Ò +ä e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀH˚ <=s¡≈î£ ‘·Tqï~. ø£qTø£ n~
yê´eVü‰]ø£yT˚ . bÕs¡e÷]úø+£ ø±<äT. nì #Ó|Œü e#·TÃqT. n+<äT ø√düeTT s¬ +&ÉT s¡ø±\
uÛ<Ò +ä ñ+&Éøb£ ˛sTTHê |òsü y¡ ê˝Ò<Tä . nj·÷´! |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ Àq÷ <Ó«’ ‘·eTTqï~. ªª»ø£Hå é
Áø°&HÉ é s¡eTe÷D' Åd_Ô” sÛ ê«Vü≤HÓs’ ꫵµ yÓTTˆˆ ÁX¯ó‹ #Ó|⁄ü qÔ ï~. (Je⁄&ÉT ‹+≥÷, Ä&ÉT‘·÷,
Åd\Ô” ‘√ s¡$Tdü÷,Ô yêVü≤Hê\qT nqTuÛ$Ñ dü÷-Ô ) düe÷:- n~ ì]«ø£\Œ ÁãVü≤à+ $wüjT· +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 331
ø±<äT. Væ≤s¡D´>∑s“¡ ˝¤ Àø£+ #˚]q Je⁄ì <äX\¯ qT #Ó|Œæ +~. n+‘˚ >±ø£ ÁãVü≤àyê´|üeÔ TT,
ÁãVü≤às¡÷|üeTT, ndü«‘·+Á‘·eT÷ - nsTTq Á|üøè£ ‹ ñqï<äqï ˙e⁄ ªn~ mø£ÿ&ÉTqï<√µ
#ÓbÕŒ*. ÁãVü≤àeTTq+<˚ ñqï<äqsê<äT - n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<˚ Á|üøè£ ‹ yê´|æ+∫q≥T¢
#ÓbÕŒ*. ÁãVü≤àeTT u≤Vü≤´eTT, Á|üøè£ ‹ n+‘·sê´$T ne⁄‘êsTT.
nj·÷´! eT{Ïj º T· +<äT ≈£î+&É, eTT+‘·, yÓTTˆˆ Äø±sê\THêï eT{Ϻ |òTü ≥$ø±s¡+
ø±<äT. |òTü ≥yê´|üeÔ T÷ ø±<äT. n˝≤π> ÁãVü≤àeTT˝À Á|üøè£ ‹ ñHêï n~ Á|üøè£ ‹ yê´|ü+Ô
ø±<äT. Á|üøè£ ‹ $ø±s¡+ ø±<äT. düe÷:- <äècÕº+‘·+-<ësê¸+º ‹ø£eTT (ndü\T $wüjT· +)
eT<Û´ä $s√<Û+ä e∫Ã+~. |òTü ≥+ eT{Ϻ jÓTTø£ÿ $ø±s¡+. ø±ì Á|üøè£ ‹ ÁãVü≤à$ø±s¡+
ø±<äT. Á|üøè£ ‹ n». |ü⁄≥Tºø£ ˝Òì~. ÁãVü≤à+ ≈£L≥dü+ú . Á|ü‘´· ø˘. ì]«ø±s¡+. ˇø£yfi˚ ¯
Á|üøè£ ‹ ÁãVü≤àeTTq+<äT ˝Ò<Tä . yπ̊s#√≥ ñqï<ä+fÒ - ÁãVü≤à+ düs«¡ yê´|üø+£ ø±<äHê*.
düsê«<Ûës¡eT÷ ø±<äHê*. düsê«‘·àø£eT÷ ø±<äHê*. Á|üøè£ ‹ø±<Ûës¡+>± ñqï Ä ªªyπ̊s
#√≥Tµµ dü«‘·+Á‘·+ ø±e#·TÃqT. ø£qTø£ ˙ ø√]ø£ HÓsy¡ s˚ <¡ Tä . ÁãVü≤àø±s¡´eTsTTq Á|üøè£ ‹
ÁãVü‰à‘·àø£+ >∑÷&Ü ø±<äT. ø±s¡´+ ø±s¡D≤‘·àø£+ >± ñ+&É≥+ ˝Àø±qTuÛeÑ +. nj·÷´!
á <√cÕ\˙ï b˛e{≤ìøÏ Á|üøè£ ‹ì ÁãVü≤àø±s¡´eTì #ÓbÕŒeTT. - düe÷:- ø±ì Á|üøè£ ‹ì
‘·eTs¡T ªn», ì‘·´µ nHêïs¡T. ÁãVü≤àø±s¡´eTsTT‘˚ n»eTT ø±<äT. ì‘·´eT÷ ø±<äT>∑<ë!
nj·÷´! Ç‘·s¡ ø±s¡D≤\T ˝Ò≈£î+&Ü ÁãVü≤àeTTqT+∫ dü«j·T+>± |ü⁄{Ϻ+<äH˚ ns¡ú+˝À
ªªnC≤ R Ç‘·s¡ ø±s¡D≤\‘√ |ü⁄{Ïqº ~µµ nì ns¡+ú #Ó|⁄ü Œ‘êeTT. - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚
|ü⁄{Ïqº <ä˝≤¢ nì‘·´+ ø£qTø£ Á|üøè£ ‹ nì‘·´+ ne⁄‘·T+~. ^‘· >∑÷&Ü ªªC≤‘·d´ü Væ≤ Á<ÛTä y√
eTè‘·T´' Á<ÛTä e+»qà eTè‘·d´ü #·µµ nì #Ó|Œæ +~. n˝≤π> ø£qã&ÉT‘·Tqï~ >∑÷&Ü. nsTT‘˚
Á|üøè£ ‹ nì‘·´+>∑÷&Ü n+{≤sê? - n˝≤ nsTT‘˚ eTTøÏ˝Ô À Á|üøè£ ‹ >∑÷&Ü ñ+&É<Tä .
ø£qTø£, <ëì ø±s¡´eTT\÷ ñ+&Ée⁄ ø£qTø£, Je⁄&˚ ÁãVü≤àeTT ø£qTø£ e÷ eT‘·yT˚ dü]>±
ì\ã&ç+~. ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵. ø£qTø£ ªªH˚Vü≤HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ nqT ÁX¯ó‹øÏ
≈£î+{Ï nsêú\T ø£*Œ+#·≥+ eÁø£ãT~∆øÏ dü+øπ ‘·eTT.
n<Ó«’ ‘·d<æ ë∆+‘·+ MT<ä düT<äsÙ¡ Hê#ês¡´eT‘· ìsêø£DyéT
n<Ó«’ ‘·d<æ ë∆+‘·+ MT<ä düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\T #˚dqæ ø√˝≤Vü≤\+ #ê˝≤ ñqï~.
<ëìì $#ês¡D #˚<ë›+. #·÷ˆˆ dü<Tä DZ eTTq≈£î <äTs¡TDZ eTsTTq »>∑‘T· ‘Ô √ ◊ø£´eTTqT ÁX¯ó
‹ #Ó|Œü <äT. yê´Vü≤‘·e#·q+ ø£qTø£ nì düT<äsÙ¡ qTì Äπø|å Dü .- n~ ì»y˚T. ø£qTø£H˚
ÁãVü≤à|ü]D≤eTy˚T »>∑‘T· Ô nqï ˙ yê<ä+ nj·TTø£eÔ TT. ª|ü]D≤eTeTT - <ëì |ü]D≤$Tµ
‘·|Œü ø£ düe÷q \ø£Då ≤\T >∑*– ñ+&Ü*. ªeT{Ϻ - ≈£î+&ɵ n˝≤ ñ+{≤sTT ø£<ë! Hê
eT‘·+˝À dü<Tä DZ eTsTTq ÁãVü≤à≈£î <äTs¡TDZ eTsTTq »>∑‘T· >Ô ± ª$es¡+Ô µ e÷Á‘·yT˚ ø£qTø£
183
332 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
‘·|ü˝Ò<äT. s¡E®düsêŒ<äT\ $wüj·T+ e+{Ï~~. $es¡Ôyê<ä+˝À ø±s¡´ø±s¡DeTT\T
dü e ÷q\ø£ å D +>± ñ+&É q edü s ¡ + ˝Ò < ä T . nj· ÷ ´! bÕs¡ e ÷]ú ø £ + >±ø£ b ˛sTTHê
(ÁuÛ≤+‹dæ<e∆ä TsTTq+<äT#˚‘)· ùV≤j·TeTsTTq (e<ä\‘·–q) »>∑‘T· ‘Ô √ ÁãVü≤àdü+ã+<Û+ä
≈£î<äs¡<äT. ÁãVü≤à+ ùV≤j·TÁ|ü‘·´˙ø£+‘√ dü+ã+~Û+#·<äT. (ùV≤j·T>∑TD düeT÷Vü≤+ R
ùV≤j·TÁ|ü‘´· ˙ø£+) dü‘´· y˚T. ˙ eT‘·+˝ÀH˚ ùV≤j·TeTsTTq »>∑‘T· ‘Ô √ ÁãVü≤à≈£î dü+ã+<Û+ä
@s¡Œ&çq~. dü÷ø£Î ∫<ä∫‘·T\Ô ‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤ày˚T >∑<ë dü÷\ú ∫<ä∫~«•wüeº TsTTq~.
Hê eT‘·+˝À »>∑‘T· Ô yêdüeÔ y˚T ø±<äT ø£qTø£ ($T<∏´ä ) <ëì‘√ ÁãVü≤à≈£îqï<äqTø=qï dü+ã+<Û+ä
>∑÷&Ü yêdüeÔ + ø±<äT. >±s¡&>û ± ˇø£ ø√‹ì düèwæùº dÔ Ä ø√‹ $T<∏´ä . n~ #Ó≥TºMT<ä
mø£ÿ&É+ $T<∏´ä . n˝≤ nsTT‘˚ ªªH˚V≤ü HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ nì $T<∏´ä qT ìùw~Û+#·≥+ e÷Á‘·+
<˚ìøÏ? n+{≤sê? $T<∏´ä ø±ãfÒº ˝Ò<ìä #Ó|Œü e\dæ e∫Ã+~. m+<äTø£+fÒ $T<∏´ä n+fÒ
ª˝Òì~ ñqï≥T¢µ ø£qã&É≥+. s¡Ee® ⁄ düsŒ¡ + ˝≤>± ø£qã&É≥+. ndü\T ˝Òì ≈£î+<˚{Ï
ø=eTTàqT eTq+ ˝Ò<ìä #Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . ñqï ≈£î+<˚\TqT ìùw~Û+#·eTT. ø±ì s¡E®
düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹˝À ø£qã&ÉT‘·Tqï $T<∏ë´düsêŒìï düsŒ¡ + ø±<äì uÀ~Û+#ê*>∑<ë. n˝≤π>
ÁãVü≤à »>∑‘T· \Ô dü+ã+<Û+ä , »>∑‘T· Ô ndæ‘Ô «· + - Ç<ä+‘ê ÁuÛ≤+‹>± nqTuÛ$Ñ kÕÔ+. Ç<ä+‘ê
|üs¡e÷s¡ú+˝À ˝Ò<äì ªH˚Vü≤HêHêdæÔ-µ nì #Ó|üŒe\dæq nedüs¡+ ñ+~. ø£qTø£H˚
Á|üdøü eÔ£ TsTTq <ëìH˚ ÁX¯ó‹ ìùw~Û+∫+~. ø£qTø£ X¯óøÏsÔ »¡ ‘ê\ ˝≤>± ÁãVü≤à»>∑‘T· \Ô
◊ø±´ìï ÁX¯ó‹ Á|ü‹bÕ~+#ê*‡ e∫Ã+~. (düs«¡ +K*«<ä+ ÁuVü≤à, nì #Ó|Pü Ô á ªdüs«¡ +µ
$T<∏´ä nì n+‘ê ÁãVü≤ày˚Tqì. ø£qTø£ »>∑‘T· >Ô ± ø£qã&˚<+ä ‘ê ÁãVü≤ày˚Tqì ◊ø£´+
#Ó|Œæ +~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
düT<äs¡ÙH√ø£ÔeTT eTi=ø£{Ï ªªdüs¡«E„&Ó’q áX¯«s¡T&ÉT dü«dü+ø£\Œ|üPs¡«ø£eTT>±
‘·q j·T+<äT ùV≤j·T»>∑‘T· qÔ T ÄbÕ~+∫ø=Hêï&Éq≥+ nj·TTø£+Ô µµ nì. - n~ ì»y˚T.
nsTT‘˚ á <√wü+ Äj·Tq eT‘·+˝ÀH˚ »eT ne⁄‘·T+~. áX¯«s¡T&ÉT dü+ø£\Œ|üPs¡«ø£+>±
á ùV≤j·T Á|ü|+ü #·eTTqT ‘·qj·T+<˚ ì]à+#ê&ÉT. n+‘˚>±ø£ ªªãVüQkÕ´+ Á|üC≤j˚Tj·Tµµ
nì ‘·H˚ ùV≤j·T »>∑‘T· >Ô ± e÷sê&ÉT. m˝≤>∑+fÒ, Je⁄&Óe&ÓH’ ê eTVü‰bÕbÕ\T #˚dæ ∫es¡≈î£
#Ó≥Tº>±H√ ã+&É>±H√ ne⁄‘ê&√ n˝≤ (ô|’>± ‘·H˚ á ùV≤j·Tdüèwæº˝À <ä÷sê&ÉT -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÄVü‰! áX¯«s¡Tq≈£î ˙eT‘·+ e\q @$T ø£w+ºü e∫Ã|ü&+ç ~. dü∫Ã<ëq+<ä
s¡÷|ü⁄&ÉsTT >∑÷&Ü áX¯«s¡T&ÉT ùV≤j·TÁ|ü|+ü #·s÷¡ |ü⁄&ÉT ø±e≥+ @$T{Ï? Hê eT‘·+˝À
áX¯«s¡T&ÉT ùd«#·Ã‘√ >±ì |üsπ #·Ã‘¤ √>±ì ‘·qj·T+<äT »>∑‘T· qÔ T ì]à+#·˝<Ò Tä . Á|ü|+ü #·
s¡÷|ü⁄&É÷ ø±<äT. e÷j·T e\q eTq≈£î n˝≤ s¡Ed® sü Œ¡ +˝≤>± nì|ædTü qÔ ï~. ø£ì|ædTü qÔ ï~.
edüTÔ‘·' e÷Á‘·+ X¯ó<ä∆ ÁãVü≤ày˚T. áX¯«s¡Tq≈£î dü«dü«s¡÷|ü |ü]‘ê´>∑+, Ç‘·s¡ s¡÷|ü
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 333
|ü]D≤eT+ ˝≤+{Ï$ ˝Òe⁄. Äj·Tq ªndü+>∑T&ÉTµ >±H˚ ñHêï&ÉT. düC≤rj·T $C≤rj·T
dü«>∑‘· uÛ<Ò ë\T ˝Òe⁄.
düT<äs¡ÙH√ø£Ô+ eTs=ø£{Ï ñ+~. ªªáX¯«s¡Tì düs«¡ »„‘«· eTT dü«uÛ≤edæ<y∆ä T˚ >±ì
e÷j·T e\q e∫Ã+~ ø±<äTµµ nì. - nB ‘·ù|Œ. ªdüs«¡ +µ nH˚<˚ $T<∏´ä . n$<ä´e\q
e∫Ã+<˚. düs«¡ y˚T ˝Òq|ü⁄&ÉT ªdüs«¡ »„‘«· +µ >∑÷&Ü n+‘˚ ø£<ë! n$<ä´ >∑÷&Ü ˝Ò<Tä . düs«¡ eT÷
˝Ò<Tä . düs«¡ »„‘· m˝≤ ñ+≥T+~? ªªkÕ«uÛ≤$ø° C≤„qã\ÁøÏj÷· #·µµ nqT ÁX¯ó‹ø£syú¡ T˚ $T
n+{≤sê? e÷j·÷ Á|ü‹_+_‘·T&ÉsTTq düèwæº ùV≤‘·TesTTq dü>T∑ DÁãVü≤àeTsTTq áX¯«s¡Tì
>∑÷]à #Ó|Œæ +~. Äj·Tq≈£î >∑Ts¡÷|ü<X˚ Ê<äT\T ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ C≤„Hê<äT\T ø£\eì ns¡+ú .
n+‘˚>±ì e÷j·÷s¡V≤æ ‘· eTsTTq X¯ó<ä∆ ÁãVü≤àeTT düs«¡ »„eTì ns¡+ú ø±<äT. Væ≤s¡D´>∑sT¡ “¤q≈£î
(düèwæøº s£ Ô¡ nsTTq ÁãVü≤à) e÷Á‘·+ düs«¡ »„‘· yÓTTˆˆ áX¯«sêqTÁ>∑V≤ü + e\qH˚ edüT+Ô ~.
ªª‘˚H˚ ÁãVü≤à Vü≤è<ëj·T n~ø£ej·T'µµ nì uÛ≤>∑e‘·+. Ä ÁãVü≤àj˚T áX¯«s¡Tì e\q
y˚<ës¡eú TTqT bı+~ ªªj·T<∏ë|üPs¡«+µµ>± düèwæº #˚XÊ&ÉT. ªª<Ûë‘êj·T<∏ë |üPs¡«eTø£\Œj·T‘Yµµ
nì ÁX¯ ó ‹. ªªdü s ¡ « E„ & É s TTq áX¯ « s¡ T q≈£ î ÁuÛ Ñ e T\T ÄbÕ~+#· s ê<ä T µµ nì
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\yês¡qï e÷≥>∑÷&Ü dü‘´· y˚T. düs«¡ E„&sÉ TTq áX¯«s¡T&ÉT - Äj·Tq≈£î
ªªÁuÛÑeTµµ nq≥+ $s¡T<ä∆eTsTTq e÷≥. ø±ì eTqy˚T (Je⁄\y˚T) Çø£ÿ&É ÁuÛ≤+‹
|ü&qç yês¡eTT. s¡Ee® ⁄qT #·÷∫ düsŒ¡ eTì ÁuÛ≤+‹ |ü&qç ≥T¢ ÁãVü≤àeTTqT #·÷∫ »>∑‘T· >Ô ±
ÁuÛ≤+‹ |ü&ܶeTT. nj·÷´! ˙eT‘·+˝À Jy˚X¯«s¡T\≈£î uÛÒ<ä+˝Ò<äT >∑qTø£ Je⁄&ÉT
ÁuÛ≤+‘·T&ÉsTTHê áX¯«s¡T&ÉT ÁuÛ≤+‘·T&ÉsTTqfÒ>¢ <∑ ë - düe÷:- ø±<äT. y˚TeTT ÁuÛ≤+‹˝Òì
Je⁄&˚ áX¯«s¡T&É+≥THêïeTT. ÁuÛ≤+‹ Je⁄ì áX¯«s¡T&Éq≥+˝Ò<Tä . nj·÷´! áX¯«s¡T&˚
JeuÛ≤yêìï bı+~Hê&Éì, Je⁄&ÉT>± e÷]q áX¯«s¡T&˚ ÁuÛ≤+‹ |ü&TÉ ‘·THêï&Éì >∑<ë
dæ<ë∆+‘·+. - düe÷:- Je⁄&ÉsTTq áX¯«s¡Tq≈£î ÁuÛ≤+‹ ø£\T>∑e#·TÃqT. ˙eT‘·+˝À
>∑÷&Ü Á|ü|+ü #·+>± |ü]D$T+∫q áX¯«s¡Tq≈£î ùV≤j·T>∑TD≤\T+{≤sTT >∑<ë! nj·÷´!
ùV≤j·TeTsTTq »>∑‘T· øÔ q£ ï áX¯«s¡T&É‘´· +‘· _ÛqTï&É+{≤sê? ` nsTT‘˚ »>∑‘T· ≈Ô î£ áX¯«s¡T&ÉT
|ü]D$T+#˚ ñbÕ<ëq ø±s¡D+ ø±<äqe\dæedüTÔ+~. nj·÷´! ∫<ä∫~«•wüºeTsTTq
ÁãVü ≤ ày˚ T »>∑ ‘ · T Ô > ± e÷]+~. X¯ ó <ä ∆ Á ãVü ≤ à+ ø±<ä T . dü e ÷:` y˚ T eTT>∑ ÷ &Ü
e÷j·÷$•wüß&º sÉ TTq áX¯«s¡T&˚ Je⁄&ÉsTTHê&ÉHêï+ ø±ì X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ Je⁄&ÉsTT+<äì
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . nj·÷´! düs«¡ E„&q’Ó n{Ϻ áX¯«s¡T&ÉT n\ŒE„&sÉ TT Je⁄&ÉT>± m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT?
` düe÷:` ∫<ä∫~«•wüߺ&ÉsTTq |üs¡e÷q+<äs¡÷|ü⁄&ÉsTTq |üs¡e÷‘·à ùV≤j·TeTsTTq
»>∑‘·TÔ>± m˝≤ e÷s¡‘ê&ÉT? nj·÷´! áX¯«s¡T&ÉT »>∑Á<ä÷|ü⁄&ÉT ø±˝Ò<äT. »>∑‘·TÔ≈£î
n+‘·sê´$T nsTTHê&ÉT. düe÷:` e÷ eT‘·+˝À áX¯«s¡T&ÉT dü+kÕ]Je⁄&ÉT ø±˝Ò<Tä .
184
334 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü+kÕ]Je⁄&ÉsTT+~ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT. <ëìH˚ Á|üe÷‘· n+{≤eTT. <ëìøÏ kÕøÏ>å ±
ñ+&˚ ≈£L≥düú #Ó‘’ q· ´eTT. n<˚ Á|ü‘´· >±‘·à. n<˚ áX¯«s¡T&ÉT. ≈£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT Je⁄&ÉT
ø±&ÉT. nj·÷´! nsTT‘˚ Je⁄q≈£î, yêìøÏ kÕøÏå nsTTq áX¯«s¡Tq≈£î uÛ<Ò +ä ñqï≥T¢
>∑<ë! ` düe÷:` ø±<äT. #Ó’‘·q´+ ˇø£fÒ. n~ n+‘·'ø£s¡D+‘√ ≈£L&ç (ne∫äqï)
Je⁄&ÉsTT+~. n+‘·'ø£sD¡ +ô|q’ #˚] (ñ|üV≤æ ‘·) kÕøÏå nsTT+~. ø£qTø£ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä .
˝Ò<ë ˇπø #Ó‘’ q· ´eTT _+ãeTsTT, áX¯«s¡T&ÉsTT+~. n+‘·'ø£sD¡ +˝À Á|ü‹_+ãeTsTT
Je⁄&ÉsTT+~.
nj·÷´! @~ j˚TeTsTTHê, düs«¡ »„+, dü+kÕs¡sV¡ ≤æ ‘·+ nsTTq áX¯«s¡#‘’Ó q· ´eTT
n+‘·'ø£s¡D+‘√ ≈£L&çq<äsTTHê (˝Ò<ë) Á|ü‹_+_‘·eTsTTHê JeuÛ≤yêìï m˝≤
bı+<äT‘·T+~? ` düe÷:` n<˚ e÷j·÷ Á|üu≤Û eeTT. ≈£î<äsì¡ esTTHê ≈£î<äTs¡T‘êsTT.
#·÷ˆˆ uÛ≤>∑e‘·+ ªªuÛÑ>∑yêH˚ø£ @yÓ’wü düs¡«πøåÁ‘˚wü«edæú‘·'
neTTwü´ <äTs¡“>¤ ‘∑ «· +yêπøX¢ Àyêø£sà¡ _Û' ≈£î‘·'µµ
(uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ˇø£ÿ&˚ nìï X¯Øsê\˝À (πøÁå ‘ê\˝À) øπ Áå ‘·»s„ ÷¡ |ü+‘√ ñHêï&ÉT. Äj·Tq≈£î
ø£sà¡ \e\q @$T Vü‰ì ø£\T>∑TqT?)
ªªùdj·T+uÛ>Ñ e∑ ‘√e÷j·÷ j·Tqïj˚Tq$s¡T<Û´ä ‘˚
áX¯«s¡d´ü $eTTø£dÔ ´ü ø±s¡ŒD´eTT‘·ã+<Ûqä yéTµµ
(Ç~ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìe÷j·T. Ç~ $∫Á‘·eTT. eTT≈£î&Ô sÉ TTq áX¯«s¡TìøÏ dü+kÕs¡ã+<Ûeä TT
yÓTTˆˆ e∫Ãq$) Ç+‘· m+<äT≈£î? ÁãVü≤à+ dü∫Ã<ëq+<äyT˚ . ø±ì e÷j·Te\q neè‘·,
»&É XÀø£ s¡÷|üeTsTTq »>∑Á<ä÷bÕìï bı+~+~. ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT e÷j·Te\q dü+kÕ]
Je⁄&ÉT ø±e≥+˝À $+‘· @eTTqï~? ø£qTø£ áX¯«s¡TìøÏ >∑÷&Ü e÷j·Te\q Je‘·«+,
<ëìe\q ÁuÛeÑ T nìï ≈£î<äTs¡T‘êsTT.
edüTÔ‘·düTÔ— áX¯«s¡T&ÉT »>∑‘T· øÔ ±˝Ò<Tä . Je⁄&É÷ ø±˝Ò<Tä . m|ü⁄&É÷ ÁãVü≤à+ >±H˚
ñHêï&ÉT. ø£qTø£H˚ áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ . n~ ÁãVü≤ày˚T. ª@ø£yT˚ yê~«rj·T+µµ ` düC≤rj·T
$C≤rj·T dü«>∑‘· uÛ<Ò eä TT ˝Òì~. ªªH˚V≤ü HêHê`µµ nì ÁX¯ó‹ ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<˚B ˝Ò<ìä
düs«¡ <Ó«’ ‘· ìùw<Û+ä #˚d+æ ~. düT<äs¡ÙH√ø£Ô+ eTs=ø£{Ï ` ªªùV≤j·T>∑TDy˚T<äsTTHê ñ+fÒ
düs¡«E„&ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT yÓ+fH˚ ‘·q˝Àì ùV≤j·÷ìï ‘=\–+∫ø=q&ÉH˚~ >∑÷&Ü
≈£î<äs<¡ Tä µµ nì ` düe÷:` á <√wü+ Äj·Tq ô|q’ |æ&TÉ >∑Te˝… |ü&TÉ ‘·T+~. @eT+fÒ—
∫<ä∫~«•wüß&º sÉ TT, düs«¡ E„&’Ó düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&Ó’ dü‘´· dü+ø£\TŒ&Óq’ áX¯«s¡T&ÉT m+<äT≈£î?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 335
‘·q n∫‘Y dü+ã+<ÛäeTTqT e<ä\&ÉT? m+<äT≈£î dü+kÕ]Je⁄&ÉT>± nsTTq ∫‘·TÔ‘√
dü+ã+<ÛäeTTqT e<ä\&ÉT? á ª2µ $wüj·÷\T $•wüߺ&ÉsTTq áX¯«s¡Tì ˝Àì$.
e<ä*rs¡e\dæq$. Ç+‘˚ø±<äT n∫~«•wüߺ&ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT <äT'K$•wüߺ&Ée⁄‘ê&ÉT.
<äT'KeTT n∫‘·TÔ ø£qTø£. <äT'K$•wüß&º sÉ TTq áX¯«s¡T&ÉT ` ndü\sTTq düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉT
ø£qTø£ ` ‘·q˝À ñqï <äT'U≤ìï m+<äT≈£î ìs¡÷à*+#·&TÉ ? ‘·q kı+‘· <äT'U≤~ <äTs¡TDZ ≤\qT
b˛>=≥Tºø=q˝Òì yê&ÉT ÄÁ•‘·T\ <äT'U≤<äT\qT m˝≤ b˛>={≤Ô&TÉ . Hê eT‘·+˝Àá <√wü+
‘·>\∑ <äT. ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTT˝À ùV≤jÓ÷bÕ<˚jT· >∑TD<√wüeTT\T s¬ +&ÉTq÷ï ˝Òe⁄. ùV≤j·T
` ñbÕ<˚jT· eTT\T nsTTq$ @esTTHê Á|üøè£ ‹˝Àì$ ø±ì áX¯«s¡Tì˝Àì$ ø±e⁄.
düT<äs¡ÙHê#ês√´ø£Ô+ eTi=ø£{Ï ªªeTè‘√´dü‡eTè‘·T´e÷b˛ï‹ j·T ÇVü≤HêH˚e
|üX´¯ ‹µµ nqT ÁX¯ó‹e\q (uÛ<Ò <ä sä Ù¡ q+ #˚ùdyê&ÉT <Ó«’ ‘ê_Ûe÷ì ø£qTø£ yê&ÉT C≤„ìø±&ÉT.
yêìøÏ eTè‘·T´uÛj Ñ T· eTTqï~. »qqeTs¡D≤\T ‘·qøπ qì nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
uÛÒ<äC≤„qeTT dü+kÕs¡ùV≤‘·Teì ‘Ó\TdüTÔqï~. ªªEwüº+j·T<ë|üX¯´‘·´q´MTX¯eTdü´
eTVæ≤e÷q$T‹ M‘·XÀø£'µµ nqTÁX¯ó‹ (áX¯«s¡Tì nqT´ì>± ‘·\#·Tyês¡T XÀø£sV¡ ≤æ ‘·T
\>∑T<äTs¡T ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) e\q uÛÒ<äC≤„qeTT yÓ÷ø£åùV≤‘·Teì ‘Ó\TdüTÔqï~. ¬s+&ÉT
ÁX¯ó‘·T\eT<Û´ä uÛ≤euÛ<Ò +ä e∫Ã+~ ø£qTø£ H˚qT #Ó|Œæ q $<Û+ä >± ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ >±ì
dü«‘·+Á‘·edüTÔ uÛ<Ò +ä ‘Ó*j·T≥y˚T dü+kÕs¡ ùV≤‘·Teì ns¡+ú #˚døæ =+fÒ u≤<Û˝ä <Ò Tä . ÇB
nj·TTø£yÔ T˚ . ‘êH˚ áX¯«s¡T&Éqì me&ÉT düsê«r‘·eTsTTq áX¯«s¡Tì <ä]ÙkÕÔ&√ n‘·&TÉ
<äT'Ks¡V≤æ ‘·T&Ée⁄‘ê&Éì, Jy˚X«¯ sêuÛ<Ò Cä ≤„qy˚T yÓ÷ø£ùå V≤‘·Teì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. Ç~ ø±<ä+fÒ
ªª~«rj·÷<Ó«’ uÛj Ñ T· + uÛeÑ ‹µµ nì ÁX¯ó‹ m˝≤ #Ó|Œæ +~? ô|>’ ±, ˝Àø£+˝À >∑÷&Ü sêE
qT+∫ Á|ü»\≈£î uÛj Ñ T· eTT+≥T+~. n˝≤π> ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü ˝Àø±ìøÏ áX¯«s¡Tì qT+&ç
ªuÛÑj·T+µ ñ+≥T+<äì #Ó|æŒ+~. ªª;ÛcÕkÕà<ë«‘·' |üe‘˚µµ (Äj·Tq≈£î uÛÑj·T|ü&˚ >±*
M#·T#·Tqï~) Ç˝≤ uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &ÉsTTq áX¯«s¡Tìø£qï ‘êqT y˚sì¡ Je⁄q≈£î qeTàø£+
ø£*–‘˚ ‘·|Œü ø£ uÛj Ñ T· y˚T ø£\T>∑T‘·T+~. nuÛj Ñ T· + ñ+&É<Tä . eTT≈£îqÔ ≈£î nuÛj
Ñ T· + ñ+~.
ªªnuÛjÑ T· +yÓ’ »qø£ ÁbÕb˛Ôdµæ µ nì ÁX¯ó‹.
Ç˝≤ Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ ä uÛ≤eq uÛj Ñ T· +ø£se¡ Tì yÓ÷ø£ùå V≤‘·Te⁄ >±<äì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
nj·÷´! ªªHê≈£î áX¯«s¡T&ÉT n+‘·sê´$Tµµ nH˚ uÛ<Ò ä C≤„q+ yÓ÷ø£ùå V≤‘·Teì #Ó|Œü sê<äT.
áX¯«s¡ Áù|s¡De\qH˚ ªªdü«s¡+Z ˝Ò<ë >=sTT´µµ \_ÛdTü +Ô ~.
ªªáX¯«s¡ Áù|]‘√ >∑#˚ä‘Y ` dü«s¡Z+yê X¯«ÁuÛÑy˚Tyêyêµµ
ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT uÛÑj·TùV≤‘·Te⁄. ªªH˚qT <ëdüT&ÉqTµµ nqT C≤„qeTTe\q nuÛÑj·T+
185
336 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
\_ÛdTü +Ô ~ - n+{≤sê? <ëdüTìøÏ sêEe\q uÛj Ñ T· y˚T ø£<ë! #·÷ˆˆ ªªsê»ùdyêeTqTcÕ´D≤
eTdæ<ëÛ sêe˝ÒV≤ü qyéTµµ nì (eTìwæøÏ sê»ùde nH˚~ ø£‹Ô n+#·TqT Hê*ø£‘√ Hêø£≥+
e+{Ï~-) nj·÷´! n~ e÷eT÷\T sê»ùde. ø±ì áX¯«s¡ùde n{Ï~º ø±<ä+{≤sê -
≈£î<äs<¡ Tä . sê»ùdeø£qï áX¯«s¡ùde m≈£îÿe ø£weºü TT. ‘·q eTqdüT‡˝À j·T»e÷ì >∑T]+∫
@eTqTø=Hêï Vü‰ì˝Ò<äT. áX¯«s¡ùde≈£î\T e÷Á‘·+ eTqdüT‡˝Àq÷ @eTqTø√sê<äT.
kÕ«s¡ú∫+‘·q #˚j·Tsê<äT. áX¯«s¡TìøÏ e´‹πsø£+>± nqTø=qsê<äT. nìï Äj·Tq≈£î
‘Ó\TkÕÔsTT. yê{ÏøÏ bÕ|ü+ ÇkÕÔ&TÉ . bÕ|ü|\üò + edüT+Ô ~. nj·÷´!
ªªqVü≤´#·T´‘·+ Á|”Dj·T‘√ - ãVü‰«j·÷k˛düTsê‘·àC≤'µµ
nì Á|üVü‰¢<äT&ÉT uÛ≤>∑e‘·+˝À #Ó|æŒq≥T¢ áX¯«s¡ùde ãVüQdüT\uÛÑeTì n+{≤sê! -
ne⁄qT. n~ Ä‘·à>± uÛ≤$+|üã&çq áX¯«s¡T&ÉsTT‘˚ düT\uÛyÑ T˚ . ø±ì ‘·qø£qï _ÛqïeTsTTq
áX¯«s¡Tì $wüj·T+˝À ø±<äT. MTs¡T ñ<äVü≤]+∫q XÀ¢ø£+˝À ñ‘·Ôsês¡ú+ n<˚ e÷≥
#Ó|Œæ +~.
ªªÄ‘·à‘ê«‘·‡s¡«uÛÑ÷‘êHê+ - dæ<ä∆‘ê«~Vü≤düs¡«‘·'µµ
(nq>± düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£î ªªÄ‘·àµµ ø£qTø£ düs«¡ yê´|ü⁄&Ô H’Ó ê&ÉT ø£qTø£ Ä‘·à ùde düT\uÛeÑ Tì
ns¡úeTT) |üÅ‘·Ô|ü⁄wüŒwü˝≤<äT\ e+{Ï n\Œ Á<äe´eTT\‘√ qsTTHê |üPõ+∫‘˚ kÕ«$T
‘·è|ü⁄Ô&Ée⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£ áX¯«s¡ ùde düT\uÛÑeTì nqø£+&ç. |üÁ‘ê<äT\T áX¯«s¡Tq≈£î
n+<äe⁄. #Ó+<äe⁄. áX¯«s¡T&ç+~j·TÁ>±VüQ´&ÉT ø±&ÉT. ø£qTø£ |üÁ‘ê~ø£e÷j·Tq≈£î #Ó+<ä<Tä .
nsêÃ~ s¡÷|ü+˝À áX¯«s¡T&ÉT Á>∑V≤æ kÕÔ&+É {≤sê! - $Á>∑V‰ü sê<Ûqä #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿe s¡øe£ TsTTq
ñbÕdüq. ªªnsêÃj·÷+ uÛ»Ñ ‘˚ eTÚ&ÛÜ´‘Y uÛdÑ àü H˚´eEVü≤À‹dü'µµ - nsêÃeT÷]Ô ùde uÛdÑ àü +˝À
H˚sTT b˛j·T≥y˚T) n~ e´s¡eú Tì #Ó|Œü ã&ç+~. nj·÷´! düs«¡ <Ûsä à¡ |ü]‘ê´>∑|Pü s¡«ø£+>±
áX¯«s¡ X¯sD¡ ≤>∑‹ #˚jT· ≥+ düT\uÛ+Ñ n+{≤sê! n»„J$øÏ düs«¡ <Ûsä à¡ |ü]‘ê´>∑+ nkÕ<Û´ä +.
Çø£ <ëì<ë«sê áX¯«s¡Xs¯ D¡ ≤>∑‹ eTØ ndæ<+∆ä . C≤„qJ$øÏ kÕ<Û´ä eT+{≤sê! - nB
≈£î<äs¡<äT. ªªjÓ÷Hê´+<˚e‘êeTTbÕùdÔ nH√´kÕeH√´Vü≤ eTd”à‹ q düy˚<äj·T<Ûë|üX¯ó'µµ
nì ÁX¯ó‹ ªªáX¯«s¡Je uÛ<Ò ëìï ì+~+∫+~. Ä uÛ≤eq ñqïyê&ÉT ªª|üXó¯ µµeì #Ó|Œæ +~.
ø£qTø£ C≤„q+>∑\ J$ n˝≤ #˚jT· sê<äT. nj·÷´! ªªÄ‘˚à‘˚´y√bÕd”‘µ· µ nì ÁX¯ó‹ áX¯«s¡Tì
Ä‘·à>± ñbÕdæ+#·Tyêìì ÁbÕE„&ìÉ #Ó|Œæ +<ä+{≤sê! - e÷≈£L düeTà‘·yT˚ . n+<äTøπ
Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ +ä ˝Ò<+ä ≥THêïeTT. Je⁄q≈£î áX¯«s¡T&Ü‘·à. Äj·Tq #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü+ ø£qTø£.
Je⁄&É÷ #Ó‘’ q· ´y˚T. ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ +ä uÛ≤eq#˚ùdyêìøÏ dü+kÕs¡+ ‘=\>∑<Tä .
nj·÷´! ªªjÓ÷e÷y˚TeeTdüeT÷à&Û√ - C≤Hê‹ |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TyéTµµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 337
nì uÛ<Ò ä <äsÙ¡ q+ #˚jT· Tyêìì ªndüeT÷à&ÉT&ÉTµ nq>± ªC≤„ìµ nì ^‘· #Ó|Œæ +<ä+{≤sê?
- <ëì ns¡+ú Ç~ ªª|ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ÉT nq>± |üse¡ ÷‘·àqT ‘·q Ä‘·à>± Á>∑V≤æ +∫q nuÛ<Ò ä
<ä]Ùì ªndüeT÷à&Û'É µ nqï~ y˚<+ä .
düT<äs¡ÙH√ø£Ô+ eTi=ø£{Ï ªªuÛ<Ò eä TT ˝Àø£d<æ +∆ä ø£qTø£ <ëìï ìùw~Û+#·{≤ìøÏ
uÛÒ<ëìï y˚<ä+ nqTe~+∫+<äq≥+ ‘·|ü. uÛÒ<ä+ XÊg dæ<ä∆y˚Tµµ nì ÇB‘·ù|Œ -
ªªH˚˙X¯«s¡T&ÉqT ø±<äTµµ nqïuÛÒ<ä+ Á|ü‘·´ø£å+>± ‘Ó\düTÔqï~ ø£qTø£ ˝Àø£dæ<ä∆eTT.
ìØX¯«s¡yê~>±ì ùdX¯«s¡yê~ >±˙ me&ÉsTTHê nC≤„ì ‘ê˙X¯«s¡T&Éqì uÛ≤$+#·&ÉT.
Á|ü‘´· ø£då <æ e∆ä TsTTq $wüj÷· ìï ‘êsêàs¡T #˚jT· sê<ä+{≤sê? n~ ÁuÛ≤+‹ nsTTq|ü⁄&ÉT
ìùw~Û+#ê* >∑<ë! nj·÷´!
ªª<ë«$eTÚ|ü⁄s¡Tc½Àπøµµ
ªªC≤„CÖ„<ë«eC≤MXÊe˙XÖµµ
>∑TVü‰+ Á|ü$cº |üse¡ TÚ,
<ë«düT|üsêí düjT· TC≤düU≤j·÷µµ
yÓTT<ä\sTTq y˚<yä êø±´\T Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ ëìï Á|ü‹bÕ~düTHÔ êïsTT. ø£qTø£ uÛ<Ò +ä XÊg dæ<y∆ä T˚
- düe÷:- ˝Àø£d<æ e∆ä TsTTq uÛ<Ò ëìï XÊg+ kÕ~Û+#·≥+ e´s¡+ú . n+<äTe\q XÊg+
Á|üe÷D+ ø±<äqe\dæedüTÔ+~. Á|üe÷DeT+fÒ m˝≤ ñ+&Ü*. ‘Ó*j·Tì dü‘ê´ìï
#Óù|Œ~>± ñ+&Ü*. nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ +ä Á|ü‘´· ø£å dæ<e∆ä TsTTHê <ëì dü«s¡÷|üd«ü uÛ≤yê\T
Á|ü‘·´ø£å+>± ‘Ó*j·Te⁄ ø£qTø£ <ëìø√dü+ ªªXÊg+µµ nedüs¡+ ø£qTø£ Á|üe÷Dy˚T. Ä
dü+<äs“¡ +¤ >± nedüs+¡ ø£qTø£ uÛ<Ò +ä >∑÷&Ü ˇø£kÕ] nqTe~+∫+~. düe÷:- XÊg+
n˝≤ kÕs¡øú e£ TsTTHê ªuÛ<Ò +ä µ $wüjT· +˝À e÷Á‘·+ n~ nÁ|üe÷Dy˚T. nj·÷´! ìùw~Û+#·≥+
ø√dü+ ˝Àø£d<æ e∆ä TsTTq uÛ<Ò ëìï XÊg+ nqTe~+#·˝<Ò Tä . ø±ì $X‚wü $wüjT· + #Ó|Œü {≤ìøÏ
nqTe~+∫+~. düe÷:- uÛÒ<ëìï ø£+sƒ¡‘·' ìùw~Û+∫+~. nj·÷´! nuÛÒ<ä+ >∑÷&Ü
˝Àø£dæ<ä∆y˚T. ªªk˛j·T+<˚e <ä‘·Ô'µµ (yê&˚ M&ÉT, <˚e<ä‘T· &Ô TÉ ) nqï≥T¢ ªªJe⁄&ûX¯«s¡T&˚µµ
nì. ø£qTø£ nuÛÒ<äÁ|ü‹bÕ<äø£eTsTTHê XÊg+ nÁ|üe÷Dy˚T. - düe÷:- ˝Àø£+˝À
düs«¡ e´eVü‰s¡eTT uÛ<Ò eä T÷\eTsTTq~. ø£qTø£ nuÛ<Ò +ä ˝Àø£d<æ e∆ä Tq{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä .
á düeTj·T+˝À ø£qã&ÉT‘·Tqï <˚e<ä‘T· qÔ ≈£î, |üPs¡«ø±\+˝À ø£qã&çq <˚e<ä‘T· qÔ ≈£î
uÛ<Ò +ä ˝Òøb£ ˛sTTHê j·T»„<‘ä êÔ<Tä \ qT+∫ uÛ<Ò +ä ñqï~ ø£<ë! ø£qTø£ ªªÄ <˚e<ä‘T· &Ô ˚
M&ÉTµµ nqï |ü<+ä |üP]Ô>± nuÛ<Ò ëìï #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . eTiÏjT· T ÁãVü≤à≈£î düC≤rj·T
$C≤rj·T dü«>∑‘· uÛÒ<äeTT\T ˝Òe⁄. n{Ϻ nuÛÒ<äeTTH˚ XÊg+ Á|ü‹bÕ~düTÔqï~. n{Ϻ
nuÛ<Ò +ä ˝Àø±ìπø$T ‘Ó\TdüT. nj·÷´! |òTü ≥|ü{≤~ uÛ<Ò +ä ˝Àø£d<æ e∆ä TT. ø±ì Jy˚X«¯ s¡
186
338 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
uÛ<Ò +ä ˝Àø£d<æ e›ä TT ø±<äT. - düe÷:- eTT+<˚ #ÓbÕŒ+ ø£<ë! ªªH˚˙X¯«s¡T&ÉqT ø±qT Je⁄&ÉqTµµ
nì ˝Àø£u≤Û eq ø£<ë! ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ +ä ˝Àø£d<æ y∆ä T˚ .
nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡ uÛ<Ò eä ÷Á‘·+ ˝Àø£ dæ<e∆ä TsTTHê yê] ªªìj·÷eT´ - ìj·÷eTø£,
yê´|ü´ - yê´|üø,£ X‚wü - X‚w‘æ ê«~ uÛ<Ò ë\T ‘Ó*j·Te⁄ ø£qTø£ XÊg+ ne˙ï #Ó|⁄ü +Ô ~
ø£qTø£ Á|üe÷Dy˚T. düe÷:- nC≤„ì nsTTq ÄdæÔ≈£î&Óe&ÉsTTHê, ªªHê≈£î _Ûqï+>±
düs«¡ E„&sÉ TTq áX¯«s¡T&ÉT >∑\&ÉT. yê&ÉT dü«‘·+Á‘·T&ÉT. m+<äTø£+fÒ H˚qT düs«¡ $wüj÷· \˝À
n‘·ìøÏ |üs‘¡ +· Á‘·T&ÉT>± ø£qã&ÉT‘·THêïqT. ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT ìj·÷eT≈£î&ÉT. H˚q‘·ì
#˚‹ ø°\Tu§eTàqT (ìj·÷eTT´&ÉqT), Äj·Tq düs«¡ E„&TÉ ø£qTø£ düs«¡ yê´|ü≈î£ &ÉT. H˚qT
n\ŒE„&ÉqT, K+&És¡÷|ü⁄&ÉqTµµ, nì düVü≤»+>±H˚ uÛ≤$kÕÔ&ÉT. ø£qTø£ n{Ϻ uÛÒ<ä
Á|ü‹bÕ<äq+‘ê e´s¡yú T˚ . eT]j·TT, nqTyê<ä yêø£´eTT\T #˚ùd |üì @$T{Ï? $Væ≤‘·eTTqT
Á|üX+¯ dækÕÔsTT. ìwæ<e∆ä TTqT ì+~kÕÔsTT. Ç<˚ yê{Ï kÕs¡øú ‘£ «· +. n+‘·≈î£ $T+∫ dü«‘·V‰ü
n$ #˚ùd<˚MT ñ+&É<Tä . nì ns¡yú ê<ë~Ûøs£ D¡ +˝À #Ó|Œü ã&çq~. ns¡yú ê<ë\T n+fÒ
nqTyê<äyêø±´\T. (nqTdü]+∫ #Ó|Œü ≥+ R nqTyê<ä+) ø±>±, Jy˚X«¯ s¡T\≈£î ˝Àø£
Á|üd<æ +∆ä >± ñqï uÛ<Ò +ä nqTyê<ä yêø±´\˝À düT‹Ô +|üã&ÉT#·Tqï~. düT‹Ô n+fÒ ˇø£
$wüjT· +˝Àì $X‚cÕ\T #Ó|Œü ≥y˚T. Je⁄&ûX«¯ s¡T&çøq£ ï _Ûqïy˚T. Je⁄&ÉT ìj·÷eTT´&ÉT.
áX¯«s¡T&ÉT ìj·÷eT≈£î&ÉT. ìj·TeT´ edüTÔe⁄ ìj·÷eTø£ edüTÔe⁄ø£qï _ÛqïeTT >∑<ë!
ø£qTø£ Ä $<Û+ä >± ˝Àø£ dæ<e∆ä TsTTq uÛ<Ò yä T˚ #Ó|Œü ã&çq~. nqTyê<ä yêø±´\≈£î n<˚
‘ê‘·Œs¡´+. n+‘˚ ‘·|Œü ªuÛ<Ò +ä µ ñ+<äì ìs¡÷|æ+#·&+É ø±<äT. n~ ˝Àø£d<æ +∆ä ø£qTø£
n+<äT≈£î XÊgÁ|üj÷· dü nedüs+¡ ˝Ò<Tä . m+‘· #Ó|Œæ Hê <ëìe\q ô|q’ #Ó|Œæ q uÛ<Ò +ä
‘·|üŒ Ç+πø$T n<äq+>± ‘Ó\TdüTÔ+~. ø£qTø£ Jy˚X¯«s¡uÛÒ<ëìï ìùw~Û+#·{≤ìπø ÁX¯ó‹
<ëìì düeTs¡+ú >± eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã+~. e÷eT÷\T yê<ë\˝À >∑÷&Ü K+&Éqø√dü+
eTT+<äT>± X¯Á‘·T|üø±å ìï ã\+>± Á|ü‹bÕ~kÕÔsT¡ . ‘·sê«‘· K+&çkÕÔsT¡ . ÇB n+‘˚.
düT<äs¡ÙH√ø£Ô+ eTs=ø£{Ï - Jy˚X«¯ s¡T\ uÛ<Ò +ä (Je⁄ì n\Œ‘·«+, áX¯«s¡Tì
ø£˝≤´D >∑TD‘·«+) ‘Ó*j·T≥y˚T yÓ÷øå±ìïdüTÔ+~. ø£qTø£ áXÊg+ yÓ÷ø£å|òü\Á|ü<ä+.
Á|üe÷DeTT - nì - ÇB nj·TTø£yÔ T˚ . yÓ÷ø£|å \üò eTì MTs¡T #˚ù|Œ sT÷ Jy˚X«¯ s¡ C≤„q+
˝Àø£dæ<ä∆y˚T. <ëìï Á|ü‹bÕ~+#·≥+ ø√dü+ yÓ÷ø£å XÊg+ nedüs¡+ ˝Ò<äT. nj·÷´!
Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ ä C≤„q+ e∫Ãq+‘·e÷Á‘êq yÓ÷ø£+å sê<äT. n˝≤ ñbÕdüHê s¡÷|üeTsTTq
C≤„q+ e\q yÓ÷ø£+å edüT+Ô ~. n{Ϻ ñbÕdüHê $<ÛëHê\qT #·÷|ü{≤ìøÏ yÓ÷ø£Xå Êg+
nedüsy¡ T˚ . düe÷:- ‘·qø£qï _Ûqï+>± ñbÕdæ+#˚yê&çì |üXó¯ eì ì+~+∫+~ y˚<+ä .
ô|>’ ± Ä uÛ<Ò Cä ≤„q+ uÛjÑ T· ùV≤‘·Teì #Ó|Œæ +~. ªªj·T ñ<äse¡ T+‘·s+¡ ≈£îs¡T‘˚ n<∏ä ‘·d´ü uÛj
Ñ T· +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 339 340 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

uÛÑe‹µµ nì ÁX¯ó‹. áX¯«s¡T&ÉT Jyê‘Y _Ûqï+>± nì|æùdÔ uÛÑj·T ø±s¡DeTe⁄‘ê&ÉT. <äTs¡¢uÛÑ+. nj·÷´! uÛÑj·TuÛÑ≈£îÔ\‘√ áX¯«s¡Tì ùd$+#·TyêìøÏ X¯Øs¡‘ê´>±q+‘·s¡+
ªª;ÛcÕkÕà<ë«‘·' |üe‘˚, ~«rj·÷<Ó«’ uÛj Ñ T· + uÛeÑ ‹µµ nì ÁX¯ó‘·T\T, ˝Àø£+˝À nqTuÛeÑ eT÷ yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À |üP]Ô nuÛj Ñ T· + edüT+Ô ~. düe÷:- nø£ÿ&ÉsTTHê áX¯«s¡ùde uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄.
#Ó|ü⁄Ôqï$. ñbÕdüq ˝Òø£b˛‘˚ áX¯«s¡T&ÉT uÛÑj·TùV≤‘·Te⁄. ñ+fÒ ø±&ÉT. - düe÷:- yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ #˚]q ‘·sê«‘· yê]øÏ+ø£ |ü‘q· + dü+kÕs¡ uÛj Ñ T· + |ü⁄qs¡q® à ñ+&É<+ä {≤sê! -
yêj·TTdü÷sê´~ eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T ˝Àø£d‹úæ ùV≤‘·Te⁄\T. yê]ø°X«¯ sêqTÁ>∑V≤ü + ˝Òì<˚ Ä eT] »j·T$»j·TT\ dü+>∑‹ @$T{Ï? (Hês¡<ë<äT\ »qà˝Ò$T{Ï? X‚wü>∑s¡T&Ü<äT\
n~Ûø±sê\T sêe⁄. nsTTHê yês¡÷ áX¯«s¡TìøÏ uÛj Ñ T· |ü&ç ‘·eT |üqT\T #˚dTü HÔ êïs¡T. |ü+‘ê˝Ò$T{Ï? - nqTyê<ä≈£î&ÉT) eTVü‰ eTTøÏøπÔ Áå ‘·eTì ‘·eTs¡T uÛ≤$+#˚ yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝ÀH˚
nj·÷´! n~Ûø±s¡ $<ÛTä \˝À ñqïyê]πø uÛj Ñ T· + ø±ì e÷eT÷\T yê]øÏ ˝Ò<Tä . - düe÷:- düqø±~ Je⁄\qT+∫ (Ç‘·s¡ sêø£då Tü \ qT+∫ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) »j·T $»j·TT\≈£î ($wü«øπ ‡q
áX¯«s¡Tì qT+∫ n~Ûø±s¡+ bı+~q j·Te÷<äT\T uÛj Ñ T· ø±s¡≈î£ ˝Ò ø£<ë! ø£qTø£ j·Te÷~ >∑ s ¡ T &Ü<ä T \≈£ î - nqTyê<ä ≈ £ î &É T ) uÛ Ñ j · T + ø£ * –+~. Çø£ áX¯ « s¡ T ì e\q
uÛÑj·TùV≤‘·TesTTq áX¯«s¡T&ÉT uÛÑj·TùV≤‘·TyÓ+<äT≈£î ø±&ÉT? sêE≈£î uÛÑj·T|ü&˚yê&ÉT uÛj Ñ T· yÓT+<äT≈£î+&É<Tä . (»j·T $»j·TT\ uÛj Ñ ÷· ìï áX¯«s¡T&˚$T ìyê]+#ê&ÉT. yê]
sê»sêE≈£î uÛÑj·T|ü&Ée<ë›. ô|’>± ìj·TeTT´\sTTq Je⁄\T ìj·÷eT≈£î&ÉsTTq eT÷\+>± ˝Àø±ìøÏ >∑÷&Ü uÛj Ñ T· y˚Ts¡Œ&ç+~ >∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT). ø£qTø£ áX¯«s¡
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq¬ø+<äT≈£î uÛj Ñ T· |ü&sÉ T¡ ? nj·÷´! Á|ü|üqTïq≈£î uÛÑj·Ty˚T$T ‘=\–q≥T¢? ø£qTø£ Jy˚X¯«s¡ uÛÒ<äC≤„qeTT. uÛÒ<√bÕdüq -
ªªdüøè£ <˚e Á|ü|Hü êïj·T ‘·yêd”à‹#· j·÷#·‘˚ uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄˝Ò. n<Ó«’ ‘·yTÓ Tø£ÿfÒ ªªnuÛjÑ T· +µµ
nuÛj Ñ T· + düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚uÀÛ ´ <ä<ëy˚T´‘·Å<«ä ‘·+eTeTµµ ªª<Ó«’ ‘·C≤„q+ yÓ÷ø£Áå |ü<+ä ø±<äT. n{Ϻ XÊg+ nÁ|üe÷D+µµ
nì sêe÷j·TD≤ìï ã{Ϻ Á|ü|üqTï&ÉT ø±ìyêìøÏ áX¯«s¡T&ÉT uÛÑj·TùV≤‘·Te⁄. ø±ì nj·÷´! ndü\T n<Ó«’ ‘·+ ì»eTsTT‘˚ Ä XÊgeTT, C≤„qeTT yÓ÷ø£ùå V≤‘·Te⁄
Á|ü|qü Tï\≈£î nuÛj Ñ T· Vü≤düT&Ô ˚ - düe÷:- Á|ü|qü Tï\sTTq yêj·TTdü÷sê´<äT\πø Äj·Tq ø±e#·TÃqT. n<˚ ˝Ò<Tä . Á|ü‘´· ø£,å nqTe÷q, Ä>∑eT Á|üe÷D≤\ Á|üø±s¡eTT ª<Ó«’ ‘·yT˚ µ
uÛjÑ T· Á|ü<Tä &ÉT. eTiÏ yêj·TTdü÷sê´<äT\T ñbÕdüq ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ñHêïs¡q>∑\e÷? ô|>’ ± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. #Ó’Á‘·T&ÉT ‘·qqT yÓTÆÁ‘·T&Éì nqTø=q&ÉT. n˝≤π> Je⁄q≈£î ‘êqT
sêe÷j·TD XÀ¢ø+£ ˝À Ç‘·s¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\ qT+∫ uÛj Ñ T· + b˛>={≤ÔqHêï&ÉT ø±ì ‘·qqT+∫ áX¯«s¡T&ÉqT ªnì ãT~∆ |ü⁄≥º<äT. ˇø£y˚fi¯ |ü⁄{ϺHê n~ ÁuÛÑy˚T. ªªn~ ø±ì~ n~µµ
uÛjÑ T· + ˝Ò<ìä #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ø±>± áX¯«s¡Á•‘·Tq≈£î Je⁄\qT+∫ uÛj Ñ T· + ˝Ò<Tä . áX¯«s¡Tì nqTø√e≥+ ÁuÛyÑ T˚ ø£<ë! ø±>± ‘·‘«Ô· C≤„q+ eTTøÏùÔ V≤‘·Te⁄ nH˚ dü+>∑‘˚ düeTà‘·+ ø±<äT.
qT+∫ ˝Ò<äì ø±<äT. áX¯«sêÁX¯j·T+ ˝ÒìyêìøÏ Ç‘·s¡ Je⁄\ qT+∫ >∑÷&Ü Á|üe÷C≤„qeTsTTq e÷ <Ó«’ ‘·yT˚ yÓ÷ø£|å \üò Á|ü<eä TT. XÊgeTT. ªÁuÛeÑ Tµ nsTTq n<Ó«’ ‘·C≤„qeTT
Ñ T· eTT+≥T+~. nj·÷´! uÛsÑ qÔ¡ T düs«¡ <Ûë X¯sD¡ Tø√]q uÛ≤s¡´≈£î uÛsÑ Ô¡ nuÛj
uÛj Ñ T· ùV≤‘·TesTTq≥T¢ yÓ÷ø£Áå |ü<+ä ø±<äT. ø£qTø£ n~ XÊg$wüjT· + ø±<äT. ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·XÊgeTT nÁ|üe÷Dy˚T.
( @MT ø±<äT. uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄\T >±H˚ m≈£îÿe eT+~ uÛsÑ \Ô¡ THêïs¡T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n˝≤ - düe÷:- nHê‘·à˝Ò nH˚ø+£ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ - ªdü Ä‘êൠnì ÁX¯ó‹. nj·÷´! Jyê‘·à\T
Je⁄q≈£î áX¯«s¡T&ÉTqTï nuÛj Ñ T· Á|ü<Tä &ÉT - düe÷:- d”‘≈· î£ >∑÷&Ü lsêeTTì e\q nH˚ø+£ . Ä |üse¡ ÷‘·à ˇø£ÿfÒ. - düe÷:- ªª|üse¡ ÷‘˚à‹#ê|ü⁄´ø£'Ô µµ nì ^‘ê e#·Hêìï
uÛjÑ T· + (|ü]‘ê´>∑+) ø£*–+~ >∑<ë! eTiÏjT· T, Çø£ÿ&É ªªuÛ≤s¡´ - uÛsÑ µÔ¡ µ nH˚ Hê´j·T+ ã{Ϻ Jyê‘·àj˚T |üse¡ ÷‘·à. nj·÷´! Je⁄&ÉT n+fÒ ÁbÕDÏ nì ns¡+ú . Je ÁbÕD<Ûës¡DÒ
n‘·ø<£ Tä . ndü\T uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T nH√´q´eTT, uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄\T>±q÷ ñ+{≤s¡T. Á|üdTü ‘Ô · nì <Ûë‘·TbÕsƒ¡eTT. ø±ì |üs¡e÷‘·à ªªnÁbÕD√Vü≤´eTHêX¯óÙÁuÛÑ'µµ nì ÁX¯ó‹ì ã{Ϻ
dü+<äs“¡ +¤ ˝À Je⁄&ÉT áX¯«s¡Tq≈£î uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ ø±&ÉT. ($H√<äùV≤‘·Te⁄ ø±e#·TÃqT - ÁbÕDs¡V≤æ ‘·T&ÉT - düe÷:- n+‘·'ø£sD¡ √bÕ~Û e\q Ä‘·àj˚T ÁbÕDÏ nsTTq Je⁄&ÉT>±
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Äq+<äÁ|ü<Tä &ÉT ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ ø±<ä+{≤sê! Jeø£è‘·øs£ à¡ qT ø£qã&ÉT‘·Tqï~. düV≤ü »+>± ø±<äT. dü«‘·V‰ü >± Je⁄&ÉT nÁbÕDÏjT˚ . nj·÷´! K+&És÷¡ |ü⁄&ÉT
ã{Ϻ Äj·Tq uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ >∑÷&Ü ne⁄‘ê&Éì #Ó|Œü e\dæ ñqï~. Ç+‘Ó+<äT≈£î düs«¡ Je⁄&ÉT. nK+&ÉT&ÉT |üse¡ ÷‘·à - nì ‘˚&Ü ñqï~. düe÷:- ø±<äT. Je⁄&ÉT |ü]∫äqTï&ÉT
Á|ü|+ü #·eTT áX¯«s¡Tq≈£î uÛj Ñ T· |ü&˚ dü‘êÿs¡´eTTqT #˚dTü qÔ ï~. <äTcÕÿs¡´eTT\qT #˚jT· <äT. >±&ÉT. n˝≤ nsTT‘˚ nì‘·T´&Ée⁄‘ê&ÉT. nj·÷´! Je⁄&ÉT ìj·TeTT´&ÉT - áX¯«s¡T&ÉT
m+‘·{Ï Á≈£Ls¡T&ÉsTTHê ‘·*¢ì #·+|ü&ÉT. kÕs¡«uÛÖeTT&ÉsTTHê #Ó˝…¢*ì #Ós¡|ü≥º&ÉT. ìj·÷eT≈£î&ÉT - nì ‘˚&Ü ñ+~. düe÷:- ªªn$ø±s√´j·TeTT#·´‘˚µµ nì ^‘êe#·q+
áX¯«s¡ùde #˚ùdyê&ÉT >∑÷&Ü |üP»˝À Á|üe÷<ä+ »]–‘˚ áX¯«sêÁ>∑V≤ü + ø£\TZ‘T· +<äì #˚‘· Je⁄&ÉT >∑÷&Ü $ø±s¡T´&ÉT >±&ÉT. ø£qTø£ ìj·TeTT´&ÉT >±&ÉT. ìj·TeT´eTsTTq
C≤Á>∑‘>Ô· ± ñ+{≤&ÉT. ø£qTø£ áX¯«s¡Tì ‘·q≈£î _Ûqï+>± uÛ≤$+∫ ùd$+#˚yêìøÏ ªnuÛj Ñ T· +µ edüTeÔ ⁄πø $ø±s¡+ edüT+Ô ~. Je⁄&ÉT yê´|ü⁄´&ÉT. áX¯«s¡T&ÉT yê´|ü≈î£ &Éì ‘˚&Ü - n+{≤sê!
187
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 341
Je⁄&É÷ yê´|ü≈î£ &˚. ªªj˚Tq düs«¡ $T<ä+ ‘·‘y· Té µµ nì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ^‘·˝À #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªJe⁄&ÉT X‚wßü &ÉT. áX¯«s¡T&ÉT X‚wµæ µ n+{≤sê! Ä‘·à‘·|Œü $T–*q nHê‘·àes¡eZ T+‘ê
X‚weü TT. Ä‘·à≈£î Á|æjT· eTsTTq~ ø£qTø£. n+<äT#˚‘· Ä‘·à X‚wj æ T˚ nsTT‘˚ áX¯«s¡Tì
$wüjT· +˝À e÷Á‘·+ n˝≤ ø±<äT, Je⁄&ÉT X‚wyü T˚ q+{≤sê! ≈£î<äs<¡ Tä . Ä‘·àø√düyT˚ Ä‘·à
Á|æj·TeTe⁄‘·T+~. áX¯«s¡Tìø√dü+ ø±<äT. n~ Á|ü‘·´øå±qTuÛÑeeTT. ô|’>± áX¯«s¡T&ÉT
Ä‘·àø£qï y˚ss¡ TT‘˚ Äj·Tq>∑÷&Ü Ä‘·à≈£î Á|æjT· eTsTTq |ü<ës¡eú Te⁄‘ê&ÉT ø£qTø£ áX¯«s¡T&˚
X‚wßü &ÉT ne⁄‘ê&ÉT. Je⁄&ÉT <Ûës¡T´&ÉT (n+fÒ b˛wæ+|ü<–ä q yê&ÉT) áX¯«s¡T&ÉT <Ûës¡≈î£ &ÉT
- nì ‘˚&Ü n+{≤sê? Je⁄&ÉT <Ûës¡≈î£ &ÉT. X¯Øsê<äT\qT <Û]ä kÕÔ&TÉ , b˛wækÕÔ&TÉ . Je⁄ì
mes¡÷ <Û]ä +#·sT¡ b˛wæ+#·sT¡ . e´wæ<º V˚ ≤ü <Ûë] Je⁄&ÉT. düeTwæº <˚V≤ü <Ûë] áX¯«s¡T&ÉT -
nì ‘˚&Ü n+{≤sê - düeTwæº<˚Vü≤+ ˝≤>± e´wæº<˚Vü≤+˝À >∑÷&Ü ñ+{≤&ÉT >∑qTø£
düeTwæº <˚V≤ü <Ûë] nsTTqyê&˚ e´wæ<º V˚ ≤ü <Ûë] >∑÷&Ü ne⁄‘ê&ÉT. n<˚ Á|üV‰ü <¢ Tä &ÉT #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªdüs«¡ >∑‘ê«<äq+‘·d´ü - dü @yêVü≤eTedæ‘ú '· µµ nì
(nq>± nq+‘·T&ÉT düs«¡ yê´|ü⁄&Ô TÉ ø£qTø£ H˚qT Äj·TqH˚)
Bìe\q áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ yê´|æ ø£qTø£ Je⁄&ÉT áX¯«sê‘Y _ÛqTï&ÉT ø±&ÉT. nì
‘˚*q~. nj·÷´! Je⁄&ÉT n\ŒE„&TÉ . áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ E„&TÉ - nì uÛ<Ò +ä ñ+~ >∑<ë!
- Ç<äs› ÷¡ C≤„q ø£s\Ô¡ T >±s¡T. Ç<äs› T¡ düsê«euÛ≤dü≈î£ \T. nj·÷´! Je⁄&ÉT ‘·q‘√ ø£\dæq
<ëìì uÛ≤dæ+|üCkÒ ÕÔ&TÉ . áX¯«s¡T&ÉT düsê«euÛ≤düq+ #˚kÕÔ&TÉ . - düe÷:- ndü+>∑T&ÉsTTq
|ü⁄s¡Twüßq≈£î @B ø£\e<äT. Je⁄&ÉT dü+kÕ]. áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ >∑<ë! nqe<äT.›
nE„&sÉ TTq Je⁄&˚ dü+kÕ]. $»„Je⁄&ÉT dü+kÕ]ø±&ÉT.
#·÷ˆˆ ªªjÓ÷ $<ä´j·÷ j·TTø£‡#·ì‘·´ã<√∆
$<ë´eTjÓ÷j·Tdü‡‘·T ì‘·´eTTø£'Ô µµ uÛ≤>∑e‘·+
n$<ë´e+‘·T&ÉT ì‘·´ã<äT&∆ TÉ . $<ë´XÊ* ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ . Je⁄&ÉT ;Û‘T· &ÉT. áX¯«s¡T&ÉT
uÛj
Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ - n+{≤sê! - ø±<äT - nHê‘·à\‘√ ‘ê<ë‘êà´ìï uÛ≤$+#·Tø=q≥+
e\q Je⁄q≈£î ;Û‹. dü«‘·' nsTT‘˚ ;Û‹ ˝Ò<äT. ø£qTø£ nHê‘·à ‘ê<ë‘·à´+ e\q
ÁuÛ≤+‘·T&ÉsTTq yêìøÏ áX¯«s¡T&ÉT uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄. ÁuÛ≤+‹ ˝ÒìyêìøÏ uÛj
Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ ø±&ÉT.
Je⁄q≈£î n<Ûë´dü ñqï~. áX¯«s¡Tq≈£î ˝Ò<Tä . ø£qTø£ uÛ<Ò +ä - n+{≤sê - ≈£î<äs<¡ Tä .
‘·‘«Ô· y˚‘Ô· nsTTq Je⁄q≈£îqTï n<Ûë´dü ñ+&É<Tä . ‘·‘«Ô· y˚‘Ô· ø±ì Je⁄q≈£î áX¯«s¡Tì‘√
nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü +. ‘·‘«Ô· y˚‘øπÔ· ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµµ nH˚ uÛ≤eq ø£*– áX¯«sêuÛ<Ò +ä edüT+Ô ~.
nj·÷´! ˇπø Je⁄&ÉT áX¯«sê‘Y _Ûqï+-n_Ûqï+ m˝≤ ne⁄‘ês¡T? - düe÷:- n$<ä´˝À
188
342 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
uÛÒ<äuÛ≤eq $<ä´˝À nuÛÒ<ä uÛ≤eq ø£\T>∑T‘êsTT ø£qTø£ yê{Ïì ã{Ϻ ˇπø Je⁄ìøÏ
uÛ<Ò ëuÛ<Ò eä TT\T+{≤sTT. ñ<눈 ˙eT‘·+˝À >∑÷&Ü ˇπø Je⁄&ÉT C≤„H√‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT
<˚V≤ü ‘ê<ë‘·à´+ e\q dü÷\ú T&Éì, ø£èX¯ó&Éì ‘·sê«‘· n˝≤ ø±<äì Ä‘·à nì ‘Ó\TdüT+Ô ~
>∑<ë! nj·÷´! Hê eT‘·+˝À C≤„H√<äj÷· ‘·TÔ eTT+<äT >∑÷&Ü Je⁄&ÉT dü÷\ú T&˚, ø£èX¯ó&ÉT
ne⁄‘ê&ÉT. ø±ì H˚qT ˝≤e⁄, düqï+ nH˚~ ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ . nsTT‘˚ ÄVü‰! C≤„H√<äj÷· ‘·TÔ
eTT+<äT >∑÷&Ü Je⁄&ÉT áX¯«s¡T&˚. ªªH˚qT áX¯«s¡T&ÉqT ø±qTµµ nì nC≤„ì uÛ≤eq
ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ . áX¯«s¡Tì‘√ uÛ<Ò +ä ˝Òì Je⁄q≈£î ªH˚˙X¯«s¡T&ÉqT ø±qTµµ nì m˝≤
nì|ædTü +Ô ~. - n+fÒ - <˚V≤ü + ø£qï _ÛqïeTsTTq Je⁄q≈£î ªH˚qT ˝≤e⁄µ nì ‘√∫q≥T¢.
nj·÷´! Je⁄q≈£î <˚V≤ü ‘ê<ë‘êà´ìï n<Ûë´dü#j ˚ T· ≥+ e\q ªH˚qT ˝≤e⁄µ nqT Á|ür‹
ø£\T>∑T‘·T+~. n˝≤ áX¯«s¡ ‘ê<ë‘·à´eTTqT n<Ûë´dü #˚jT· ≥+ e\q ªªH˚qT áX¯«s¡T&ÉqTµµ
nì ‘√düT+Ô ~. dü«‘·V‰ü >± Je⁄&ûX«¯ s¡T&ÉT ø±&ÉT. <˚V≤ü eT÷ ø±&ÉT. ø±ì sT÷ s¬ +&çøÏ
$\ø£Då eTsTTq yê&˚. ∫‘·TÔ n∫‘·TÔ áX¯«s¡T&ÉT - Ms¡T |üsd¡ Œü s¡+ _ÛqTï\T. düe÷:-
dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|ü⁄&ÉsTTq Je⁄q≈£î dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|ü⁄&ÉsTTq áX¯«s¡Tì qT+&ç uÛ<Ò +ä
<äTs¡u¢ +ÑÛ . n∫‘·T‘Ô √ uÛ<Ò +ä düT\uÛyÑ T˚ . ø±>± Je⁄q≈£î dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|ü⁄&ÉsTTq ‘·qj·T+<äT
áX¯«s¡u≤Û eq ªªÁ|üeTµµ j˚T. áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü dü∫Ã<ëq+<äs÷¡ |ü⁄&˚. eT]j·TT, ‘·‘«Ô· C≤„Hê‘·TÔ
eTT+<˚ Je⁄q≈£î n<Ûë´dü - ø£qTø£ ‘·‘«Ô· C≤„q+‘√ n<Ûë´dü b˛‘˚ áX¯«s¡ ‘ê<ë‘êà´<Ûë´dü
ø£\T>∑<Tä >∑<ë! áX¯«s¡ ‘ê<ë‘·à´+ ªÁ|üeTµj˚T ne⁄‘·T+~.
nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡T\T ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚ ªªnqï+ ÁãùV≤à‘·T´bÕd”‘µ· µ nqï≥T¢ ªªnVü≤+
ÁãVü‰àdæ൵ nì ÁX¯ó‹ ñbÕdüq m+<äT≈£î #Ó|æŒ+~? - düe÷:- Ä‘·à ÁãVü≤ÀàbÕdüq
dü+yê~ ÁuÛeÑ T. nqï+ yÓTTˆˆ nHê‘·à ÁãVü≤ÀàbÕdüq $dü+yê~ ÁuÛeÑ T. nHê~ø±\eTT
qT+&ç ‘·qj·T+<äTqï ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqT ø±<äTµµ nqï ÁuÛ≤+‹ì ìs¡÷à*+#·{≤ìøÏ
ªnVü≤+ ÁãVü≤ൠnqT ñbÕdüq e∫Ã+~. nj·÷´! Äq+<äe*¢˝À Jyêq+<ëìøÏ
|ü]$T‘·T\THêïsTT. áX¯«sêq+<ä+ n|ü]$T‘·+. ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡T\ uÛ<Ò +ä ñ+~. -
düe÷:- ªªÁXÀÁ‹j·Tdü´#êø±eTVü≤‘·d´ü µµ nqT ‘·‘«Ô· y˚‘Ô· nsTTq Je⁄ì Äq+<äeTT >∑÷&Ü
n|ü]∫äqïy˚T. nj·÷´! Je⁄&ÉT $C≤„qeTj·TT&ÉT. áX¯«s¡T&Üq+<äeTj·TT&ÉT - n<˚u<ÒÛ eä TT
- düe÷:- n$ ø√X¯eTT˝Ò >±ì Jy˚X«¯ s¡ dü«s¡÷bÕ\T ø±e⁄. Jy˚X«¯ s¡T*s¡T«s¡T C≤„Hêq+<ä
dü«s¡÷|ü⁄˝Ò. nj·÷´! Je⁄&ÉT e÷j·÷ eX¯ó&ÉT. áX¯«s¡Tìπø e÷j·T eX¯+ - Ç~ uÛ<Ò +ä -
düe÷:- ‘·‘«Ô· y˚‘Ô· nsTTq Je⁄&TÉ e÷j·÷eX¯ó&ÉT ø±&ÉT>∑<ë! nj·÷´! ªªe÷y˚Tej˚TÁ|ü|<ü ´ä +‘˚
e÷j·÷y˚T‘ê+ ‘·s+¡ ‹‘˚µµ nqT ^‘êe#·q+ e\q e÷j·÷‘·sD¡ + ø√dü+ ùd$+|üã&É
e\dæqyê&ÉT áX¯«s¡T&ÉT. ùd$+#˚yê&ÉT Je⁄&ÉT. Ç~ uÛÒ<äy˚T >∑<ë. - düe÷:-
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 343
e÷j·÷ø£*Œ‘·eTsTTq sT÷ Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ +ä e´eVü‰s¡+˝À y˚TeT÷ n+^ø£]kÕÔ+ ø£<ë!
dü«‘·V‰ü >± nsTT‘˚ e÷j·T ˝Ò<Tä . <ëìì <ë≥≥eT÷ ˝Ò<Tä . <ëìø√dü+ áX¯«s¡ Á|ü|‹ü Ô
˝Ò<Tä . ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTT≈£î&Ô ìÉ , Je⁄&ÉT ì‘·´ ã<äT&∆ ìÉ nq≥+ ‘·|Œü ì ‘˚*q~.
ã+<Û+ä , yÓ÷ø£+å - á s¬ +&É÷ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ Àìy˚. |üse¡ ÷s¡+ú ø±e⁄. Ç+‘Ó+<äT≈£î, ˙e⁄
Jy˚X«¯ s¡T\eT<Û´ä uÛ<Ò +ä #Ó|Œü {≤ìøÏ @j˚T <Ûsä êà\T ø£*ŒkÕÔs√ n$ n˙ï yê´eVü‰]ø£eTT˝Ò.
|üs¡e÷s¡ú+ ø±e⁄. edüTÔ‘·' Jy˚X¯«s¡T\≈£î uÛÒ<ä+ ˝Ò<äT. e´eVü‰s¡eTTqï+‘· es¡≈£î
n$<ë´<äX¯˝À uÛÒ<ä+, ø£q|ü&ÉT‘·T+<äì y˚TeTT #ÓbÕŒ+. ø£qTø£ Jy˚X¯«s¡T\eT<Ûä´
uÛ<Ò kä Õ<Ûøä e£ TsTTq Á|üe÷Dy˚TB ˝Ò<Tä . Ä‘·àuÛ<Ò +ä >∑÷&Ü ‘ê‹Ô«ø£+ ø±<äT. #·÷ˆˆ #ÓÁ’ ‘·T&ÉT
ªªH˚qT yÓTÆÁ‘·T&ÉqT ø±qTµµ nì Ä‘·à\T _ÛqïeTì Á|ü‘·´ø£å Á|üe÷D+ ˝Ò<äT. Ä‘·à≈£î
#ÓÁ’ ‘·‘«· yÓTÁÆ ‘·‘ê«~ X¯Øs¡ uÛ<Ò ë\T |ü≥eº ⁄. <ëìøÏ HêeTs¡÷bÕ\T ˝Òe⁄. ne˙ï <˚V‰ü ìπø.
<˚Vü≤ ‘ê<ë‘·à´+ e\q Ä‘·à≈£î ñqï≥¢ì|ædüTÔHêïsTT. n+<äTe\q »qqeTs¡D≤\T
n+≥>∑&TÉ HÔ êïeTT. Ä‘·à e÷Á‘·+ ªªnX¯ãe› TdüŒs¡ÙeTs¡÷|üeT|ü´j·T+µµ nì #Ó|Œü ã&çq~.
nj·÷´! #ÓÁ’ ‘·T&ÉT ªªHê <äèwæº eT+<ä–+∫+~, yÓTÁÆ ‘·Tì <äèwæº u≤>∑T+~µµ nì uÛ≤$+∫q|ü⁄&ÉT
uÛ<Ò +ä ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ø£qTø£ Ä‘·à\eT<Û´ä uÛ<Ò +ä ñqï~ >∑<ë ` düe÷:` <äèwæº nH˚~
H˚Á‘˚+Á~j·T <Ûsä à¡ +. Ä‘·à <Ûsä à¡ + ø±<äT ø£qTø£ Ç+Á~j·T<Ûsä êà\T Ä‘·àuÛ<Ò ëìï #·÷|ü˝eÒ ⁄.
nj·÷´! ªªyÓTÆÁ‘·T&ÉT düTœ H˚qT <äT'œìµµ nì #Ó’Á‘·Tq≈£î uÛÒ<ä+ ‘Ó\TdüTÔqï~ ø£qTø£
Ä‘·àuÛ<Ò +ä ñ+~. düe÷:` düTK<äT'KeTT\‘√ >∑÷&çq~ n+‘·'ø£sD¡ +. n$ <ëì <Ûsä êà\T.
yê{Ïì ‘·qj·T+<äT Äs√|æ+#êy˚T>±ì n$ Ä‘·à<Ûäsêà\T ø±e⁄. ø£qTø£ n~ ÁuÛÑeT.
nj·÷´! Ä‘·à ˇø£ÿfÒ. düs¡«yê´|æ, ìs¡ej·TeeTT. <ëìì nH˚ø±+‘·'ø£s¡D\‘√
‘ê<ë‘·à´eTT (ÁuÛeÑ T) ø£\>∑≥+ e\q á $ø±sê\T ø£\T>∑T‘·THêïj·T+fÒ, ˇø£ÿ #ÓÁ’ ‘·Tìπø,
ˇπø düeTj·T+˝À Ç‘·s¡ e´≈£îÔ\qTuÛÑ$+#˚ düTK<äT'U≤~ düs¡«$ø±sê\T nqTuÛÑyêìøÏ
sêyê*ø£<ë! ø£qTø£ Ä‘·à\T y˚sT¡ ` düe÷:` düs«¡ yê´|æ, dü∫Ã<ëq+<äeTT ≈£L≥düeú TT
nsTTq Ä‘·à nHê‘·à\‘√ ‘ê<ë‘·à´eTT, n<Ûë´dü »s¡>e∑ ⁄. yê{Ïe\q e∫Ãq düTK<äT'U≤~
$ø±s¡eTT\T n+≥e⁄. n+‘·'ø£sD¡ +‘√ ªeTy˚Tø£+µ nj˚T´ ∫<ëuÛ≤qT&˚ Ç{Ϻ $ø±sê\T
bı+<äT‘ê&ÉT. m+<äTø£+fÒ n‘·H˚ kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡+ n+fÒ ªH˚qTµ/ ªHê~µ nì nVü≤+ø±s¡+
eTeTø±s¡+ >∑\yê&ÉT. yê&˚ Á|üe÷D≤\‘√ nqTuÛÑyê\qT bı+<˚ Á|üe÷‘·. M&ÉT
<˚V‰ü +‘·'ø£sD¡ ≤\ e\q |ü]$T‘·+ ne⁄‘ê&ÉT. Mπs ∫<ëuÛ≤düT\T. dü+kÕs¡Je⁄\T. Ms¡T
áX¯«s¡Tìø£qï _ÛqïeTsTTq yêπs. M]øÏ kÕøÏå nsTTq ≈£L≥düTú&ÉsTTq Á|ü‘·´>±‘·àH˚
áX¯«s¡T&É+{≤eTT. n‘·H=ø£ÿ&˚ ø£qTø£ Ä‘·àuÛÒ<ä+ ˝Ò<äT. ne#˚ä<ä yê<ä+˝À @
n+‘·'ø£sD¡ +˝À düTK+ ø£\T>∑T‘·T+<√ Ä n+‘·'ø£sD¡ +‘√ ne∫äqïeTsTTq (ø£\dæq)
189
344 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó‘’ q· ´eTTqπø Ä düTK+. ø£qTø£ #Ó‘’ q· ´eTsTTq Ä‘·à ˇø£ÿfÒ nsTTHê <ëìøÏ ne#˚Ã<¤ +ä
($uÛ≤>∑+) ø£*–+#˚ n+‘·'ø£sD¡ ≤\T #ê˝≤ ø£qTø£ ˇø£] düTK<äT'U≤\T eTs=ø£]øÏ ø£\T>∑e⁄.
edüT‘Ô '· nsTT‘˚, ªªˇø£ÿ #ÓÁ’ ‘·Tìøϵµ nq≥+ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. #ÓÁ’ ‘·T&ÉT ø±e≥+ yÓTT<ä\sTTq$
nHê‘·à\sTTq X¯Øsê<äT\ <Ûsä à¡ +. ø£qTø£ #ÓÁ’ ‘·T&ÉT nHê‘·à. nHê‘·à\T @ø£edüTeÔ ⁄ ø±<äT
nH˚ø£ edüTeÔ ⁄\T. ªªH˚qT #ÓÁ’ ‘·T&ÉqTµµ nqï n_Ûe÷q+ >∑\yê&ÉT @ø£s÷¡ |üeTsTTq Ä‘·à
ø±<ä T . Ä‘· à ≈£ L ≥dü T ú & É T , dü s ¡ « uÛ ≤ dü ≈ £ î &É T . ˇø£ ÿ kÕ]>± dü s ¡ « $ø±s¡ e TT\qT
uÛ≤dæ+|üCj Ò T· >∑\<äT. ø£qTø£ nìï$<Ûë\ ˇø£fÒ Ä‘·à. dü‘´· , C≤„q, Äq+<ä, nK+&É
dü«s¡÷|üeTsTTq~. <ëì uÛ<Ò +ä WbÕ~Ûø+£ . ø£qTø£ edüT‘Ô '· Ä‘·àuÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . Jy˚X«¯ s¡
uÛ<Ò eä T÷ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªªn<Ó«’ ‘·eTTµµ ìs¡÷|æ‘e· TsTT+~.
zsT÷! ˇπø Ä‘·à düsπ «X¯«s¡+ ø±e#·TÃ. ø±˙ ªªÄ‘·à R nHꑷ൵ nqT uÛ<Ò +ä
ñqï~ ø£<ë! n<Ó«’ ‘·+ m˝≤ kÕ<Û´ä +? ` düe÷:` edüT‘Ô '· Ä‘·à ` nHê‘·à nì ª2µ ˝Òe⁄.
e´eVü‰s¡+˝À e÷j·T e\q n˝≤ ÁuÛ≤+‹ ø£\T>∑T‘·Tqï~. nHê‘·à\˙ï Ä‘·àj·T+<˚
ø£*Œ+|üã&çq$. X¯óøÏÔ j·T+<äT ø£*Œ‘·eTsTTq yÓ+&ç. X¯óøÏÔø£qï _Ûqï+ ø±<äT >∑<ë!
ø£*Œ‘· edüTeÔ ⁄ <ëì Ä<Ûës¡+ ø£qï _ÛqïeTsTTq~ ø±<äT ø£<ë! Ç˝≤ n<Ó«’ ‘·+ dü‘´· +
<Ó«’ ‘·+ $T<∏´ä . n<Ó«’ ‘·C≤„qy˚T ‘·‘«Ô· C≤„qeTT. <ëìπø yÓ÷ø£|å \üò eTT. <ëì ìs¡÷|üD e\qH˚
y˚<ë+‘·eTT kÕs¡øú e£ TT. <Ó«’ ‘·C≤„qeTT. n‘·‘«Ô· C≤„qeTì, <ëìøÏ yÓ÷ø£å |ò\ü + ˝Ò<ìä , <ëì
ìs¡÷|üD #˚ùd XÊgeTT nÁ|üe÷DeTì ìX¯Ãj·TeTT.
◊ø£´ÁX¯ó‹ ñbÕdüHê|üs+¡ ø±<äT
ñbÕdüq ø√dü+ ÁX¯ó‘·T\T Je⁄q≈£î áX¯«s¡Tq≈£î nuÛ<Ò +ä #ÓbÕŒsTT. uÛ<Ò +ä
‘ê‹Ô«ø£y˚T. nì nqïe÷≥ >∑÷&Ü nj·TTø£Ôy˚T. ñbÕdüT´q≈£î ñbÕdü≈£îq≈£î uÛÒ<ä+
nedüs+¡ . nuÛ<Ò +ä nsTT‘˚ ñbÕdüq m˝≤ kÕ<Û´ä +? ñbÕdæ+|ü<–ä q nqïÁãVü≤à\≈£î,
eTH√ÁãVü≤à\≈£î nuÛ<Ò +ä nedüs+¡ . ô|>’ ± á ñ|ü<X˚ +¯ ˝Àø£ $s¡T<ä+∆ >∑÷&Ü. sêEe<ä≈› î£
yÓ[¢qyê&ÉT ªªH˚qT sêEqTµµ nì ùd$+#·&ÉT. H˚qT BqT&ÉqT. sêE eTVü‰Á|üuÛÑTe⁄.
Äj·Tq qqTï ø£sT¡ DÏ+#ê* ` nì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ø£qTø£ ñbÕdüq ø√dü+ Jy˚X«¯ s¬ ø’ ´£ +
ìs¡T|üj÷Ó >∑+. ô|>’ ± nejÓ÷>∑øs£ +¡ . nj·÷´! ªH˚qT áX¯«s¡T&ÉqTµ nqT ñbÕdüq e\q
Je⁄q≈£î áX¯«s¡ kÕeT´+ edüT+Ô ~. ªªìs¡+»q' |üse¡ T+ kÕeT´eTTô|‹’ µµ nì >∑<ë
ÁX¯ó‹. düe÷:` ªªq‘·‘‡· eT'#êuÛ´Ñ ~Ûø'£ ≈£î‘√q´'µµ nì ÁX¯ó‹ áX¯«s¡ kÕe÷´ìï ìùw~ÛdTü qÔ ï~.
n{Ϻ edüTÔy˚B ˝Ò<ä+≥Tï~ >∑<ë! eTT≈£îÔ\+‘ê áX¯«s¡düeTT\sTT‘˚, n+‘·≈£îeTT+<˚
eTT≈£î\Ô sTTq nH˚ø£ áX¯«s¡ düeTJe⁄\T+&Ü* >∑<ë! ªdüeTT&ÉTµ ˝Ò&ìÉ ÁX¯ó‹ m˝≤ #Ó|⁄ü +Ô ~.
ªª|üse¡ T+ kÕeT´+µµ nqT ÁX¯ó‹ dü+>∑‹ @eT+fÒ, |üse¡ TX¯ã› kÕ«s¡d´ü + e\q nuÛ<Ò yä T˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 345
Ä kÕeT´eTT ˝Ò<ë Á|ü‘´· j·÷ìï (kÕeT´+ ` e<ä› ñqï ªj·Tµ Á|ü‘´· j·T+) |ü{+ºÏ #·Tø=q≈£î+&Ü
(n$eø£)å kÕeT´+ nq>± düeTeTsTTq |üse¡ T ÁãVü≤àqT bı+<äTqì ns¡eú TT #Ó|Œü e#·TÃqT.
ªªì]«X‚cÕj·T kÕe÷´j·T qyÓ÷ C≤„q|òTü Hêj·T#·µµ nì uÛ≤>∑e‘·+˝À ªªkÕeT´µµ X¯ãe› TT
ÁãVü≤àeTTq≈£î $X‚wüDeTT>± Á|üjÓ÷–+|üã&çq~. n»eTT n<ä«j·TeTT ø£qTø£ <ëì
kÕeT´+ ñ+&É<äT. ªdüeTT&ÉT ø±e≥+ R kÕeT´+µ nì ns¡ú+ #Óù|Ô n{Ϻ ªkÕeT´+µ
ÁãVü≤à+ ø±<äT. á ÁX¯ó‹øÏ Ç˝≤π> ns¡ú+ #Ó|üŒ{≤ìøÏ ø±s¡D+ ªªÁãVü≤à$‘Y ÁãôV’≤àe
uÛÑe‹µµ nqT ÁX¯ó‹j˚T ø±s¡DeTT. n+<äT˝À Je⁄q≈£î ÁãVü≤àkÕeT´+ #Ó|üŒ˝Ò<äT.
ÁãVü≤àuÛ≤eeTTH˚ #Ó|Œæ +~. ªkÕeT´eTTô|‹’ µ e<ä› ÁãVü≤àeTTqT bı+<äTqì #Ó|Œæ Ç+<äT˝À
ªÁãVü≤ày˚T n>∑TqTµ nì #Ó|Œü ≥+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+<ä+fÒ ÁãVü≤àqT bı+<ä≥eT+fÒ ÁãVü≤à+
ø±e≥eTH˚ ns¡eú TT. ì‘·´eTT ‘·H˚ nsTTq ÁãVü≤àeTTqT bı+<ä≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT ø£qTø£
ªª‘êH˚ ÁãVü≤àeTìµµ ‘Ó*dæø=q&ÉyT˚ ÁãVü≤àÁbÕ|æ.Ô ø£qTø£ ñbÕdüq ø√düyT˚ Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ +ä
ø£*Œ‘·+. ªªñbÕdü´+, ñbÕdü≈î£ &ÉT, ñbÕdüqµµ nqï Á‹|ü⁄{Ï ñ+&É>± nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä .
nuÛ<Ò yä T˚ ndü\sTTq~. ‘ê‹Ô«ø£eTT. uÛ<Ò eä TT $T<∏´ä j˚T. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À uÛ<Ò +ä ñ+&É<Tä .
eTTøÏ˝Ô À >∑÷&Ü ‘·eTs¡T ø√s¡Tø=H˚ yÓ≈’ î£ +sƒ˝¡ Àø£ ÁbÕ|æÔ s¡÷|üeTsTTq <ëì˝ÀH˚ uÛ<Ò eä TT.
y˚TeTT #Ó|Œæ q ì]«X‚wü ÁãVü≤àuÛ≤eeTT˝À uÛ<Ò +ä ñ+&É<Tä .
nj·÷´! MTs¡T #Óù|Œ yÓ÷ø£åÁ|ü<Ûëq >∑eT´eTsTTq ªì]«X‚wüÁãVü≤ày˚Tµ ˝Ò<äT.
ªH˚V≤ü HêHêdæ`Ô µ nqT ÁX¯ó‹ e\q düs«¡ $X‚weü TT\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTqïfÒ¢
n+{≤πsyÓ÷? ø±<äT. nø£ÿ&É ÁX¯ó‹ n_ÛÁbÕj·TeTT ◊ø£´$~ÛøÏ n+>∑+>± ªuÛ<Ò ìä ùw<Û+ä µ
e∫Ã+~ ø£qTø£ ø±s¡´ø±s¡D uÛ<Ò eä TT, ‘·q j·T+<äTqï uÛ<Ò eä TT ìùw~Û+|üã&çq~. düe÷:`
n˝≤ ø±<äT. yÓTT‘·Ô+ uÛÒ<ëìï ìùw~Û+#˚ ÁX¯ó‹ πøe\+ uÛÒ<ä<ä«j·÷ìï e÷Á‘·y˚T
ìùw~ÛdTü +Ô <äq≥+ Hê´j·T+ ø±<äT. nsTT‘˚ MTs¡qe#·Tà ` ªªkÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ nH˚~
ˇø£{Ï ñ+~. n+fÒ s¡ø£s¡ø±\ $X‚wüD≤\qT #Óù|Œ X¯u≤›\T ˇπø $X‚cÕ´ìøÏ
nq«sTT+#·≥eTT. (@ø£ $X‚w´ü eè‹Ô‘«· +). n≥Te+{Ï düe÷Hê~Ûøs£ D¡ yêø£´+‘√ ◊ø±´ìï
$~Û+#·≥+ e\q, Á|üø±s¡ uÛ<Ò +ä ñ+&É>± <ëìH˚ ìùw~Û+#ê+ ø±ì yÓTT‘·+Ô uÛ<Ò ëìï
ìùw~Û+#·≥+ ≈£î<äs<¡ qä e#·TÃqT. nsTTHê ` düe÷Hê~Ûøs£ D¡ eTsTTq yêø£´+ \ø£Då ≤eè‹Ô‘√
ì]«X‚wü edüTeÔ ⁄H˚ uÀ~ÛdTü qÔ ï<äì #Ó|Œü ã&çq~. ÁãVü≤àeTTq+<äT m{Ϻ Á|üø±s¡ uÛ<Ò eä TT\T
(düs¡«»„‘· yÓTTˆˆ) ˝Òe⁄ >∑÷&Ü. ªªkÕe÷q´+>± ‘Ó*dæq uÛÒ<äìùw<ÛäeTT dü«‘·+Á‘·
edüTsÔ ÷¡ |üeTsTTq uÛ<Ò ä ìùw<Û+ä >± |ü]D$TdüT+Ô ~. Ç#·Ã≥ ª#Ûê>∑ |üXó¯ Hê´j·T+ e]ÔdTü +Ô ~µ
` nì #Ó|Œæ q e÷≥ ` >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . uÛ<Ò ä kÕe÷Hê´ìï nq>± kÕ<Ûës¡D+>±
uÛ<Ò ëìï ìsêø£]+#˚ e÷≥ ‘·q≈£î u≤<Ûøä e£ TsTTq $wüjT· eT+fÒ ` n~ $X‚weü TsTTq
190
346 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
uÛ<Ò ëìï ìùw~Û+∫q≥T¢>± ne⁄‘·T+~. ø±ì Á|üdTü ‘Ô +· u≤<Ûøä +£ ˝Ò<Tä ø£qTø£ n˝≤ ø±<äT.
nj·÷´! uÛ<Ò +ä Á|ü‘´· ø£+å >± ø£ì|ædTü qÔ ï~ ø£qTø£ n<˚ u≤<Ûøä +£ ne⁄‘·T+~. ` düe÷:`
n~ ÁuÛeÑ T nì #ÓbÕŒeTT >∑<ë! Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ ëìï #Óù|Œ ÁX¯ó‘·T\T u≤<Ûøä +£ ` n+{≤sê!
ø±<äT. n~ e´eVü‰s¡+˝À ñqï Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ ëìï e÷Á‘·yT˚ Á|ükÕÔ$düTHÔ êïsTT. |üse¡ ÷s¡‘ú '·
nuÛ<Ò ëìï Á|ü‹bÕ~düTHÔ êïsTT. »>∑‘T· Ô ` ÁãVü≤àeTT |üsd¡ Œü s¡eTT $\ø£Då eTsTTq$ ø£qTø£
uÛ<Ò eä TT ‘·‘«Ô· Ø‘ê´H˚ ñqï~ >∑<ë n+{≤sê. nB ≈£î<äs<¡ Tä . »>∑‘Ô̊ ndü\T ‘·‘«Ô· + ø±<äT.
$T<∏´ä . <ëìe\q #Óù|Œ uÛ<Ò eä T÷ $T<∏´ä j˚T. »>∑‘T· Ô ø£è‘·ø+£ . ø£èÁ‹eT+ ø£qTø£ nì‘·´+.
ø£qTø£ ‘ê‹«ø£+ ø±<äT. ø£è‘·ø+£ ø±ì ì‘·´edüTeÔ ⁄ ‘ê‹«ø£eTT.
nj·÷´! Á|ü\j·T+˝Àq÷ Á|ü|+ü #·eTT dü÷ø£Îs¡÷|ü+>± ñqï~ >∑qTø£ ì‘·´y˚T
` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ eTs¡\ düèwæ+º ∫q≥T¢ #Ó|Œæ q ªª‘·‘Ô̊CÀdü軑·µµ e+{Ï ÁX¯ó‘·T\T
e´s¡eú Te⁄‘êsTT. nj·÷´! ;»+˝À n+≈£îs¡+ ˝≤>± »>∑‘T· Ô ne´ø£eÔ TsTT dü÷ø£Î+>±
ñ+~. <ëìì áX¯«s¡T&ÉT e´ø£Ô+>± dü÷ú©ø£]+#ê&Éì #Ó|üŒe#·TÃ>∑<ë! düe÷:`
ne´ø±Ô<«ä ´ø£j Ô T· dü‡sê«' Á|üueÑÛ +‘·´Vü≤sê>∑yT˚ , sêÁ‘ê´>∑yT˚ Á|ü©j·T+‘˚ ‘·Å‘y’Ó êe´ø£Ô dü+õ„‘µ˚ µ
(nq>± |ü>∑{Ï|üP≥ ne´ø£ÔeTTqT+&ç e´ø£ÔeTT\˙ï ãj·T≥|ü&ÉTqT. sêÁ‹|üP≥ Ä
ne´ø£Ô+˝ÀH˚ ©qeT>∑TqT) nqï ^‘êyêø£´+ e\q, »>∑‘·TÔ≈£î ne´ø£ÔeTT qT+∫
»qà\j·÷\THêïj·Tì ‘Ó\TdüTHÔ êïsTT. ø£qTø£ »>∑‘T· Ô ì‘·´+ ø±<äT. nj·÷´! ø±s¡D+˝À
(eT{Ï˝º À) ø±s¡´eTT (≈£î+&É) dü÷ø£Îs¡÷|ü+‘√ ne´ø£+Ô >± ñ+≥T+~. n<˚ dü÷\ú s¡÷|ü+‘√
e´ø£ÔeTsTT ªªø±s¡´+µµ ne⁄‘·T+~. |ü⁄{Ϻq<äì #ÓbÕÔ+. n<˚ eTs¡\ dü÷ø£Îs¡÷|ü+‘√
ne´ø£eÔ TsTT ªqwü+º µ nì #Ó|Œü ã&ÉT‘·T+~. n+‘˚ ‘·|Œü ø±s¡´eTTq≈£î (»>∑‘T· ≈Ô î£ ) yêdüeÔ +>±
»qà\j·÷\T ˝Òe⁄. - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ ‘·eTs¡T ì‘·´eTì #Óù|Œ~ dü÷ø£Î»>∑‘T· HÔ ê?
dü÷\ú »>∑‘T· HÔ ê? dü÷ø£Î+ ì‘·´eT+<ëe÷? n+fÒ n~|ü⁄&ÉT ˝Ò<Tä >∑qTø£ ì‘·´eTqsê<äT.
dü÷\ú »>∑‘÷· Ô ø±<äT. n~ Á|ü\j·T+˝À ñ+&É<Tä >∑<ë! nj·÷´! dü÷ø£Î+>±q÷ dü÷\ú +>±q÷
ñqï<=ø£ÿfÒ><∑ ë! <ëì ì‘·´‘ê«ìøÏ uÛ+Ñ >∑yT˚ $T{Ï? - düe÷:- ªdü÷ø£Î‘·«eTT, dü÷\ú ‘·«eTT,
e´ø£+Ô - ne´ø£eÔ TTµ nH˚$ nH√´q´ $s¡T<ä<∆ säÛ à¡ eTT\T >∑qTø£ ø£\ee⁄. nsTT‘˚ ø±\uÛ<Ò +ä
e\q ˇπø edüTeÔ ⁄ dü÷ø£Î+>±q÷, dü÷\ú +>±q÷ ñ+&Ée#·TÃ>∑<ë (|æ\y¢ ê&ÉT u≤\´+˝À
dü÷ø£Î+>± ‘·sT¡ yê‘· dü÷\ú +>± ñ+{≤&ÉT>∑<ë - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) n+{≤πsyÓ÷ - n˝≤>∑sTT‘˚,
dü÷ø£Î‘ê«<äT\T ø±\uÛ<Ò +ä e\q ndæsú e¡ TT ø£qTø£ yê{Ï‘√ >∑*dæq »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü ndæsú y¡ T˚
nsTTHê - ˇø£ »>∑‘T· >Ô ± n~ ì‘·´eTì MT uÛ≤eeTT. eT+∫<˚. Ç+‘·≈L£ @$T{≤ ì‘·´
edüTeÔ ⁄? - nj·÷´! n~ »>∑‘T· Ô nqã&˚ n∫‘·T.Ô - düe÷:- n˝≤>∑sTTHê ≈£î<äs<¡ Tä .
∫<ä«düTeÔ ⁄ ˝≤>± n∫‘·TÔ >∑÷&Ü ì‘·´eTsTT‘˚ Çø£ ÁãVü≤àeTT <˚ìøÏ ø±s¡DeTe⁄‘·T+~?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 347
n∫‘·TÔ jÓTTø£ÿ |ü]D≤eTeTT\sTTq uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£î ø±s¡DeT+<ëeT+fÒ, n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤àeTT
ì$T‘·øÔ ±s¡Dy˚T ø±ì ñbÕ<ëqø±s¡D+ ø±<äT. ≈£îeTà] dæ<e∆ä TsTTq eT{Ï<º ë«sê ≈£î+&ÉqT
‘·j÷· s¡T #˚jT· ≥+ e\q ≈£î+&É≈î£ n‘·qT ì$T‘·øÔ ±s¡DeTe⁄‘ê&ÉT. (eT{Ϻ ñbÕ<ëq
ø±s¡D+) ne⁄‘·T+~. n˝≤π> uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT »>∑‘T· ≈Ô î£ ì$T‘·øÔ ±s¡DeTT ne⁄‘ê&ÉT. (ø±ì
MT yê<ä+ Á|üø±s¡eTT Äj·Tq ñbÕ<ëqø±s¡D+>∑÷&Ü ø±yê* - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n˝≤π>
n+<ëeT+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . ªªÁ|üøè£ ‹X¯Ãµµ nqï dü÷Á‘·+‘√ $s√<Û+ä edüT+Ô ~. (Á|üøè£ ‹X¯Ã R
nq>±` #˚jT· T≥, n>∑T≥ ` n+<äTe\q ÁãVü≤à+ n_Ûqï ì$T‘√ÔbÕ<ëq+) n∫‘·TÔ
(»&É+) ‘√ ≈£L&çq ÁãVü≤ày˚T »>∑‘·TÔ≈£îbÕ<ëq ø±s¡DeTqsê<äT. nsTTHê, <ëì˝À
$X‚wDü +>± ñqï n∫‘˚Ô »>∑‘T· ≈Ô î£ bÕ<ëq+ ne⁄‘·T+~ >±ì ÁãVü≤à+ ø±<äT. ñbÕ<ëqeTT
- ñbÕ<˚jT· + (ø±s¡´+) - eT<Û´ä \ø£Då kÕeT´eTT+&Ü\qï ìj·TeT+ ñqï~. Ç+‘˚>±ø£
ªªeTè‹Ôπø‘˚´edü‘·´+µµ nH˚ ÁX¯ó‹ e\q ø±s¡D|ü<ës¡+ú dü‘´· eTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. »>∑‘T· ≈Ô î£
ø±s¡D+ n∫‘·TÔ ø£qTø£ n<˚ ì‘·´eTT dü‘´· eTT ø±yê*. »>∑‘T· Ô ø±s¡´+ ø£qTø£ dü‘´· +
ø±<äT. ø£qTø£ ì‘·´eT÷ ø±<äT. nsTT‘˚ MTs¡qe#·Tà ªª»>∑‘T· Ô nì‘·´eTsTTHê n∫<ä«düTeÔ ⁄
ì‘·´+ ø£qTø£ ‘ê‹Ô«ø£+ ø£qTø£ <ëìe\q e∫Ãq uÛÒ<ä+ ‘ê‹Ô«ø£eTTµµ nì. ø±ì
<äèX¯´eTsTTq n∫<ä«düTeÔ ⁄ s¡Ed® sü Œ¡ eTT e˝… $T<∏´ä ø£qTø£ nì‘·´y˚T. $T<∏´ä nsTTq
n∫<ä«düTeÔ ⁄ ì‘·´+ ø±sê<äT. ì‘·´+ mqï{Ïø° ndü‘´· + ø±<äT. <äèX¯´+>± ø£qã&˚ e÷eT÷\T
bÕeTT $T<∏´ä ø±<äT. ø£qTø£ ª<äèX¯´+µ nsTTq<ä˝≤¢ $T<∏´ä ø±<ä+{≤πsyÓ÷ - e÷eT‘·+˝À
<äèX¯´y˚T<äsTTHê $T<∏´ä j˚T ø£qTø£ e÷eT÷\T düsŒ¡ eTT >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T. (s¡Ed® sü Œ¡ eTT
$T<∏´ä ˝À $T<∏´ä - nqTyê<ä≈£î&ÉT) <äèX¯´eTsTTq ÁãVü≤àeTT dü‘´· y˚T >∑<ë n+{≤πsyÓ÷.
ÁãVü≤à+ ndü\T <äèX¯´y˚T ø±<äT. ªªj·T‘·Ô<äÁ<˚X¯´eTÁ>±Vü≤´+µµ nì ÁX¯ó‹ >∑<ë! ∫<ä«düTeÔ ⁄
(Je⁄&ÉT) dü‘´· y˚T ø£qTø£ Ä Á|üø±s¡+ ªªÁãVü≤ày˚sT¡ , Je⁄&ÉT y˚sT¡ µµ nqïuÛ<Ò +ä n+^ø£]kÕÔsê
n+fÒ ∫<ä«düTÔe⁄ ÁãVü≤ày˚T ªª∫‘·TÔ - n∫‘·TÔµ ø±ì<˚ ÁãVü≤àeTT n+{≤πsyÓ÷! -
C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTT ª∫‘·TµÔ ø£qï _ÛqïeTì m˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T. (∫‘·TÔ R C≤„qeTT
R Je⁄&ÉT R ÁãVü≤àeTT). Ç+‘·≈î£ eTT+<äT yê<äq˝À MTs¡T ÁãVü≤à+ C≤„qdü«s¡÷|ü+
ø±<äì #ÓbÕŒs¡T>∑<ë! n+{≤πsyÓ÷ - Ä Á|üø±s¡+ Je⁄&ÉT >∑÷&Ü C≤„qdü«s¡÷|ü+ ø±<äHê*.
n˝≤ #·÷∫Hê JeÁãVü≤àuÛ<Ò +ä dæ~+∆ #·<Tä . nj·÷´! Je ÁãVü≤à\T dü∫Ã<ëq+<äs÷¡ |ü⁄\T
ø£qTø£ uÛ<Ò +ä ˝Òøb£ ˛e#·TÃ. ø±ì nH√´q´_ÛqïeTsTTq ªªn∫‘·T≈Ô î£ - ÁãVü≤à≈£îµµ eT<Û´ä
uÛÒ<ä+ ˝Òø£b˛e≥+ m˝≤? - n+{≤sê - uÛÒ<ä+ ñHêï n~ÛcÕ˜qeTTq≈£î, <ëìô|’q
Äs√|æ‘e· TsTTq |ü<ësêúìøÏ uÛ<Ò +ä ˝Òq≥¢ì dæ<ë∆+‘·+ ø£<ë! (eT{Ïøº Ï ≈£î+&É≈î£ , eTT>∑T≈Z î£
düTHêïìøÏ, s¡+>∑T≈£î <ëì‘√ y˚dqæ u§eTà≈£î ‘˚&Ü ‘ê‹Ô«ø£+ ø±<äT >∑<ë! HêeTs¡÷|ü
191
348 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
uÛ<Ò +ä $T<∏´ä nì #ÓbÕŒ+>∑<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÁãVü≤ày˚T »>∑<~ä cÛ Õ˜qeTì MTs¡T >∑÷&Ü
#ÓbÕŒs¡T ø£qTø£ ÁãVü≤à»>∑‘T· \Ô ≈£î uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . ªª‘·»˝® ≤Hé-µµ nqT ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü kÕø£´å eTT
(<ëìj·T+<˚ |ü⁄{Ϻ Áã‹øÏ ©q+ ne⁄‘·T+~) ô|>’ ± ø±s¡´+ ø±s¡D+˝À ñ+&É≥+ eTq
nqTuÛÑe+ ˝Àì<˚. »>∑‘êÿs¡DeTT ne´ø£ÔeTHêïs¡T >∑<ë n+{≤sê? - ne⁄qT. Ä
ne´ø£+Ô >∑÷&Ü ÁãVü≤àeTT q+<˚ ñ+&çq+<äTe\q ne´ø£+Ô ˝À ñqï »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü
ÁãVü≤àeTTq+<äTqïfÒ¢ >∑<ë! ne´ø£ÔeTT ÁãVü≤àø±s¡´eTì kÕú|æ+#êeTT >∑<ë! ÁãVü≤à
ìs¡ej·TeeTT >∑<ë! <ëìj·T+<äT »>∑‘ÓÔ≥T¢qï~ - n+{≤πsyÓ÷ - |ü⁄≥ºe˝… m{Ϻ
s¡+Á<Ûeä TT\T ˝Òì ªÁ‘ê&ÉTµ q+<äT düsŒ¡ eTTqï≥T¢qï~. nq>± yêdüeÔ +>± düsŒ¡ + ˝Òøb£ ˛sTTHê
ñqï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. n˝≤H˚ ÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘·TÔ ˝Òø£b˛sTTHê ñqï≥T¢
ø£qã&ÉT‘·Tqï~. m&Ü]˝À »\+ ˝Òøb£ ˛sTTHê (m+&Ée÷$) ñqï≥T¢ ø£qã&ÉT ‘·Tqï~.
nj·÷´! s¡Ed® sü êŒ\ eT<Û´ä Äø±s¡+˝À kÕeT´+ ñqï~. ø±ì ÁãVü≤à»>∑‘T· \Ô ≈£î n{Ϻ
kÕ<äèX¯´eTT ˝Ò<äT. ø£qTø£ ÁuÛ≤+‹ m˝≤ dü+uÛÑe+ - düe÷:- >∑>∑Hêìï düeTTÁ<ëìï
˙\es¡+í >± uÛ≤$+∫q≥T¢ á ÁuÛ≤+‹, kÕeT´+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ dü+uÛeÑ eTT. nj·÷´! n~ÛcÕ˜q+
kÕe÷q´+>± ‘Ó*j·T&É+ e\q, $X‚wü s¡÷|ü+>± ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ e\q s¡Ee® ⁄ q+<äT
düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ ø£\T>∑e#·Tà >±ø£! ø±ì ÁãVü≤à+ ndü\T $X‚wsü V¡ ≤æ ‘·+ ø£qTø£ <ëì kÕe÷q´
C≤„qy˚T eTq≈£î+≥T+~. $X‚weü TT˝Ò ˝Òe⁄ >∑qTø£ $X‚wü C≤„qeTT+&É<Tä . nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤àMT<ä »>∑Å<들+‹ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~. düe÷:- e÷j·÷ düV≤æ ‘·
dü>∑TD / dü$X‚wü ÁãVü≤àj·T+<˚ »>∑<ä<Ûë´dü »]–+~. ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTq+<äT
e÷j·÷<Ûë´dü nH˚~ yÓ÷ø£|å sü ´¡ +‘·+ ñ+≥T+~. e÷j·÷<Ûë´dü nH˚~ nHê~. ø£qTø£
∫‘·TÔ e\q >±ì n∫‘·TÔ e\q >±ì ÁãVü≤à≈£î uÛ<Ò +ä sê<äT. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚
ÁãVü≤àeTTq≈£î düC≤rj·T, $C≤rj·T uÛ<Ò eä TT ˝Òøb£ ˛sTTHê dü«>∑‘· uÛ<Ò +ä ñ+≥T+~.
Ádüw>ºü ±, uÛsÑ >Ô¡ ±, Vü≤s¡>Ô ± <äXÊuÛ<Ò ë\THêïsTT>∑<ë! - düe÷:- düèwæº dæ‹ú \j·T\T bı+<˚
edüTÔy˚ $T<∏ä´ nsTT‘˚ Ç+ø£ ÁãVü≤à+ dü$X‚wü+ m˝≤ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT
ì]«X‚wyü T˚ . ªuÛ<Ò +ä µ ÁuÛ≤+‹ dæ<y∆ä T˚ ø£qTø£ ‘ê‹Ô«ø£+ ø±<äT.
ªª@ø£yT˚ e-µµ nqT ÁX¯ó‹øÏ sêe÷qTE\ ns¡eú TT - K+&Éq.
ªªø±s¡´eTT\HêHê‘·«eTT, Á|üø±s¡eTT\ HêHê‘·«eTT $Væ≤‘·+ ø£qTø£ ø±s¡DeTT,
Á|üø±s¡e+‘·eT÷ nsTTq ÁãVü≤àeTT ˇø£ÿfÒµµ nì ªª@ø£y˚Tyê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nì
ÁX¯ó‹ uÛ≤eeTT - nì sêe÷qT» yê´K´. n~ nj·TTø£eÔ TT. ø±s¡´ø±s¡DuÛ<Ò eä TT ≈£î‘·sÿ¡
|ò*ü ‘·eTì ‘·eTs¡T #ÓbÕŒs¡T. ‘·eTs¡T ø±s¡´uÛ<Ò ë\qT n+^ø£]+#ês¡T. ø±s¡DuÛ<Ò ë\qT
>∑÷&Ü n+^ø£]+#ê* >∑<ë! ‘·eTs¡T. (ø±s¡´+ y˚sT¡ ø±s¡D+ y˚sT¡ ø±<äì>∑<ë ‘·eTs¡Hêïs¡T.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 349
n~ ≈£î‘·sÿ¡ eTì>∑<ë ‘·eT uÛ≤eeTT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) n˝≤+≥|ü⁄&ÉT ø±sê´\T nH˚øe£ TsTT‘˚
ªø±s¡D+µ @ø£+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? nj·÷´! ø±s¡´eTsTTq ≈£î+&É, #·{Ϻ, eT÷≈£î&ÉT
HêHê$<Ûë\T>± ñHêï ø±s¡DeTsTTq eT{Ϻ @ø£yT˚ ø£<ë! ø£qTø£ ø±s¡´eTT\T nH˚øe£ TsTTHê
ø±s¡DeTT @ø£eTT>± ñ+&Ée#·TÃ. ø£qTø£ »>∑‘T· Ô nH˚ø+£ >± ñHêï ø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤à+
ˇø£ÿfÒ ø±e#·TÃqT. düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ eT{Ϻ ‘·|üŒ <ëìì $T+∫ ≈£î+&É yÓTTˆˆ
e÷s¡TŒ\T ndü‘´· eTT\T ø£qTø£ ªªeT{ϵº µ ˇø£ÿfÒ. |òTü {≤<äT\ e\q e∫Ãq HêHê‘·«eTT
eT{Ïøº Ï ˝Ò<Tä . n˝≤H˚ »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î $T+∫ »>∑Á<ä÷|üeTsTTq ø±s¡´+
˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ. »>∑‘T· ˝Ô Àì HêHê‘·«+ ÁãVü≤à≈£î k˛ø£<Tä . Ç˝≤ #·÷ùdÔ
MT≈£î Çwüeº TsTTq ªuÛ<Ò eä TTµ dæ~+∆ |ü<Tä . nj·÷´! eT{Ïj
º T· +<äT |òTü {≤~ $ø±s¡eTT\Tqï≥T¢
ÁãVü≤àeTT q+<äT »>∑‘T· qÔ ï<äqe#·TÃ>∑<ë! ‘·<뛫sê ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTT dæ~+∆ #·<Tä . düe÷:-
eT{Ïøº Ï $T+∫ (n+fÒ ≈£î+&É qT+∫ eT{Ïìº rdæyù˚ dÔ ªª≈£î+&ɵµ >± $T–˝Ò<M˚ T ˝Ò<Tä -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT). ª≈£î+&ɵ nH˚~ ˝Ò<Tä . s¡Ee ® ⁄qT $T+∫ düsŒ¡ eTH˚~ ˝Ò<Tä . n˝≤H˚ ÁãVü≤àeTTqT
$T+∫ »>∑‘T· Ô nH˚~ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ »>∑‘T· eÔ \q ÁãVü≤à dü$X‚weü TT nq>± dü~«rj·TeTT
ø±<äT. Ç˝≤ ø±s¡DÁãVü≤àeTTqT $T+∫ ø±s¡´ »>∑‘T· Ô dü«‘·+Á‘·+>± ˝Ò<Tä . ø£qTø£ <ëì
e\q e∫Ãq düs«¡ »„‘ê«~ Á|üø±s¡u<ÒÛ eä TT\T >∑÷&Ü ˝Òe⁄ ø£qTø£ Á|üø±s¡eTT\T #ê˝≤
ñqïeq≥+ ‘·|ü. Á|üø±s¡eTT ˝Ò<äT. yê{Ï HêHê‘·«eT÷ ˝Ò<äT. ø±s¡D≤ìøÏ $T+∫
dü«‘·+Á‘·+>± ø±s¡´eT÷ ˝Ò<Tä . Ç{Ϻ |ü]dæ‹ú ˝À ªªÁ|üø±s¡eTT\T >∑\~, ø±s¡DeTsTTq~
ÁãVü≤àeTT @ø£yT˚ µµ nì m˝≤ #Ó|Œü >∑\+. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ø±s¡DeTT ˝Òì~ ø±s¡DeTT
ø±ì~. ø±s¡´eTT ø±ì~ ø±s¡´eTT ˝Òì~ Á|üø±s¡eTT\T ˝Òì~. nq>± nø±s¡DeTT
nø±s¡´eTT nÁ|üø±s¡eTT nì ‘˚*q~. Ç˝≤ ÁãVü≤à+ ì]«X‚wyü T˚ .
ªªH˚V≤ü HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ nqT ÁX¯ó‹ yê´K´
Ä#ês¡´ sêe÷qTE&ÉHêïs¡T ªªÁãVü≤ày˚T sT÷ Á|ü|+ü #·eTqï dü+>∑‹ Á|ü‘´· øå±~
Á|üe÷Ddæ<+∆ä ø±<äT. n~ ns¡+ú ø±ì dü+>∑‹. n{Ϻ $wüj÷· ìï XÊgy˚T #Ó|Œæ eTs¡\
XÊgy˚T <ëìì ìùw~Û+#·T‘·Tqï~ nì n<Ó«’ ‘·T\T #Ó|Œü ≥+ |ü]Vü‰düÁbÕj·T+µµ nì á
sêe÷qT» yê´K´ ‘·|ü . ÁãVü≤à≈£î HêHê‘·«+ nq>± sT÷ »>∑Á<ä÷|ü‘«· + ÁuÛeÑ TÁ|ü‘´· ø£+å
e\q ø£*–+~. <ëìì Ç‘·s¡ XÊÁkÕÔ\T Á|ü‹bÕ~+∫HêsTT. ø£qTø£ ÁX¯ó‘·T\T Ä
$wüj÷· \qT ñ<äV≤ü ]+∫ ‘·‘«Ô· + #Ó|ü ‘·÷ <ëìì ìùw~Û+#êsTT. ø£qTø£ <√wü+ ˝Ò<Tä .
n˝≤π> sêe÷qT» e#·qeTT eTi=ø£{Ï - ªª‘·»˝® ≤ì‹ XÊ+‘· ñbÕd”‘µ· µ nqT ÁX¯ó‹
Á|üø±s¡+ ªªÁãVü≤à HêHê‘·«eTTqT eTqq+ / ñbÕdüq+ #˚j·T≥+ <ë«sê XÊ+‹
ø£\T>∑T‘·T+~µµ nì - n~ ‘·ù|Œ. ‘·‘Y - » G \ G nHé R nq>± <ëì qT+∫
192
350 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|ü⁄{Ϻq~, <ëì˝À \j·TeT>∑Tq~, <ëì e\q Áã‹πø~. ø£qTø£ á »>∑‘·Ô+‘ê
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ nì nqTdü+<Ûëq+ #˚ùdÔ XÊ+‹ \_ÛdTü +Ô <äì <ëì ns¡+ú . n~ ÁãVü≤àqT
ªHêHêµ nq≥+ ø±<äT. á ªHêHêµ nq>± »>∑‘T· qÔ T ÁãVü≤à+>± uÛ≤$+#·≥+. (≈£î+&ÉqT
eT{Ï>º ± uÛ≤$+#·≥+ n<Ó«’ ‘·+. eT{Ïìº ≈£î+&É>± uÛ≤$+#·≥+ <Ó«’ ‘·+. Ç~ XÊ+‹ ùV≤‘·Te⁄
ø±<äT uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) »>∑‘T· qÔ T ÁãVü≤àeTT>± nqTdü+<Ûëq+ #˚jT· ≥+
e÷ø£;Ûwüºy˚T. düs¡Œ+ s¡E®e⁄q+<äT (ÁuÛÑeT‘√) |ü⁄{Ϻ+~ ø£qTø£, s¡E®e⁄ q+<˚ ñqï~
ø£qTø£ ∫e]ø£+<äT˝ÀH˚ ©qeTe⁄‘·T+~ >∑qTø£ s¡Ee® ⁄>± nqTdü+<Ûëq+ #˚ùdÔ düsŒ¡ ÁuÛeÑ T
b˛‘·T+~ >∑qTø£ <ëìe\q e#˚à uÛÑj·T+, eDT≈£î yÓTTˆˆ b˛‘êsTT >∑<ë! n˝≤H˚
ÁãVü‰àqTdü+<Ûëq+ e\q »>∑Å<“ä e¤ T b˛‘·T+~. <ëìe\q e∫Ãq dü+kÕs¡ÁuÛeÑ T b˛‘·T+~.
XÊ+‹ ø£\T>∑T‘·T+~. nj·÷´! ªeT{ϵº nH˚ ˇπø Á<äe´+ ≈£î+&É, #·{,ºÏ eTT+‘· yÓTTˆˆ
s¡÷bÕ\T <Û]ä +∫q≥T¢ ÁãVü≤ày˚T - ˇø£ÿfÒ - »>∑Á<ä÷|ü+>± |ü]D$T+∫ ªHêHê‘·«+µ
bı+~+~ ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTqT ªªHêHêµµ>± uÛ≤$+#·≥+ ø£seÔ¡ ´y˚T. - düe÷:- ≈£L≥düT&ú sÉ TTq
ÁãVü≤à+ »>∑Á<ä÷|ü+>± |ü]D$T+#·˝<Ò ìä , n˝≤ ≈£î<äs<¡ ìä eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. e÷j·T
e\q ÁãVü≤à+ »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+∫+<äì n+fÒ n|ü⁄&ÉT MTeT‘·+ e<ä\Tø√e\dæedüT+Ô ~.
n˝≤ ø±ø£ e÷ n<Ó«’ ‘· •wüß´&ÉT n&ç–‘˚ Ç˝≤ $e]kÕÔ+. e÷j·Te\q ÁãVü≤à+ ªHêHêµ
>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. Ä ªHêHê‘·«+µ ñbÕdæ+|ü<ä–q~ ø±<äT. n~ dü+kÕs¡ùV≤‘·Te⁄
ªªeTè‘√´dü‡ eTè‘·T´e÷b˛ï‹ j·T ÇVü≤HêH˚e |üX´¯ ‹µµ nì ÁX¯ó‹. ô|>’ ± Ç{Ϻ ÁuÛeÑ TuÛ≤eq
Je⁄q≈£î nHê~ ø±\eTT qT+∫ düVü≤»y˚T ø£qTø£ ÁX¯ó‘·T\T <ëìì dü«j·T+>±
$~Û+#·qedüs¡+ ˝Ò<äT. n+<äT#˚ e÷j·T e\q ªHêHêµ >± ø£qã&ÉT‘·Tqï ÁãVü≤àqT
ª@ø£+µ >± uÛ≤$+#·≥+ e÷Á‘·yT˚ ø£seÔ¡ ´eTT. n<˚ $~Û. n<˚ uÛj Ñ T· HêX¯ø+£ . düV≤ü »dæ<∆ä
s¡÷|ü <äsÙ¡ qeTT nuÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄. ø£qTø£H˚ nHêïs¡T ªªHÓ’‘ê<äèX¯+ Áu≤Vü≤àDkÕ´dæÔ $‘·Ô+
j·T<Ûø’Ó ‘£ ê düeT‘ê dü‘´· ‘ê#·µµ nq>± ª@ø£eTT, düeTeTT, dü‘´· eT÷ nsTTq ÁãVü≤àeTTqT
H˚qT ªnqT C≤„q+‘√ düe÷qeTsTTq ª$‘·eÔ TTµ Áu≤Vü≤àDTq≈£î eTi=ø£{Ï ˝Ò<Tä . ø£qTø£
ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTq+<äT <Ó«’ ‘·eTT e÷j·T#˚‘· ø£*Œ+|üã&çq~. yêdüeÔ +>± yÓ÷ø£øå ±eTT&ÉT,
ÁãVü≤àeTTqT @ø£eTì n~«rj·TeTì Äsê~Û+#ê*. ÁãVü≤à+ ªHêHêµ ø±e&ÉeTH˚~
e÷sTTø£yT˚ . ‘ê‹Ô«ø£eTT ø±<äT. dü∫Ã<ëq+<ä \ø£Då eTsTTq ÁãVü≤àeTT ndü‘T· ,Ô n∫‘·TÔ
<äT'KeTT - nsTTq Á|ü|+ü #·s÷¡ |ü+ø±<äT. »>∑‘T· Ô dü∫Ã<ëq+<ä+ ø±<äT. ÁãVü≤ày˚T n{Ï~º .
$C≤„qe÷q+<ä+ ÁãVü≤à, dü‘·´+ C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤à. n‘√q´<ës¡Ô+ - nì ø£<ë
ÁX¯ó‘·T\T. ˝Ò<+ä fÒ ÁãVü≤à\ø£Då + »>∑‘T· ≈Ô î£ ≈£L&Ü #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. $C≤„qe÷q+<ä+
»>∑‘Y - nqe\dæ edüT+Ô ~. yÓ÷ø£yå ê+#Û· nqedüse¡ Te⁄‘·T+~. ô|>’ ± ª»>∑‘T· Ô R n∫‘·TµÔ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 351
nH˚ MT dæ<ë∆+‘·+ <Óã“‹+≥T+~. nj·÷´! ÁãVü≤à+ $∫Á‘· X¯øÔÏ >∑\~. ø£qTø£ ‘·q
\ø£Då ≤\≈£î _Ûqï+>± |ü]D$T+#·e#·Tà >∑<ë! - düe÷:- n~ e÷eT‘·yT˚ ne⁄‘·T+~.
e÷j·Tj˚T Äj·Tq $∫Á‘· X¯ø.ÔÏ n<˚ n˝≤ $s¡T<ä+∆ >± |ü]D$T+∫+~. e÷j·T ø±≈£î+&Ü
ÁãVü≤à+ yêdüeÔ +>± |ü]D$T+#·<Tä . n~ ì]«ø±s¡+. |ü]D$T+#˚ edüTyÔ <˚ sä TTHê $ø±s¡+
#Ó+~qfÒ¢ >∑<ë! ˝Àø£ $s¡T<äe∆ TsTTq $wüjT· + ø£*Œ+#·sê<äT >∑<ë. ø£qTø£ ì]«ø±s¡eTsTTq
ÁãVü≤à+ dü«j·T+>± |ü]D$T+#·<Tä . ÁãVü≤à$∫Á‘· X¯øÔÏ nsTTq e÷j·Tj˚T n˝≤ #˚dTü +Ô ~.
˝Ò<+ä fÒ ªª|ü]D≤eT+ - |ü]D≤$Tµµ M{Ï eT<Û´ä ‘˚&Ü ñ+&Ésê<äT >∑<ë! ø£qTø£ e÷j·Te\qH˚
n˝≤ ø£qã&ÉTqÔ ï~.
nj·÷´! ÁãVü≤à+ ∫<ä∫‘·T\Ô ‘√ ≈£L&çq<˚ ø£qTø£ ªHêHêµ ø±e≥eTT ‘ê‹Ô«ø£yT˚ .
düe÷:- ÁãVü≤à+ ∫<ä∫‘·T\Ô ‘√ ≈£L&ç ñ+&É&yÉ T˚ ªHêHêµ ø±e≥+. n~ ‘·q ª‘·‘«Ô· +µ
ø±<äT. nj·÷´! ÁãVü≤à+ dü÷ø£Î∫<ä∫‘·T\Ô ‘√ ≈£L&ç ñ+&É≥+ <ëì @ø£‘«· eTT. dü÷\ú
∫<ä∫‘·TÔ\‘√ ≈£L&ç ñ+&É≥+ <ëì ªHêHê‘·«+µ. - düe÷:- dü÷ø£ÎeTT\sTTq
yê{Ï‘√qsTTHê ªª≈£L&ç ñ+&É≥+µµ nH˚~ ªª@ø£‘ê«ìøϵµ uÛ+Ñ >∑+ ø£<ë! ª≈£L&çq~µ n+fÒ
<ëìøÏ ª‘√&ÉT>±µ ˇø£{Ï e∫ÃqfÒ¢ >∑<ë! nj·÷´! ÁãVü≤à+ e+{Ï~ eTs√ ÁãVü≤à+ ˝Ò<Tä
ø£qTø£ ª@ø£+µ nHêïs¡T ø±ì ÁãVü≤à+‘√ ªª∫‘·TÔ - n∫‘·TµÔ µ ø£*dæ˝qÒ +<äTe\q ø±<äT.
düe÷:- ªª∫‘·TÔ - n∫‘·TµÔ µ n*dæ ñ+&É≥+ U≤j·TeTsTT‘˚ Je⁄ì ø£qï ÁãVü≤ày˚T ªªô|<ä›
dü+kÕ]µµ ne⁄‘ê&ÉT. eTTø£ÔJe⁄ìπø Á|üø£è‹ dü+>∑+b˛sTT+<äì MTπs ˇ|üø=+{≤s¡T
>∑<ë! n˝≤+{Ï~ uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ (n∫‘Y) Á|üø£è‹ dü+ã+<Ûä+ ñ+<ä+fÒ Äj·Tq ô|<ä›
dü+kÕ] ø£<ë! Äj·Tq ndü+>∑T&Éì, X¯ó<äT&∆ ìÉ , ìs¡+»qT&Éì #Ó|Œæ q ÁX¯ó‹‘√ $s√<Û+ä .
≈£L&çq~ X¯ó<ä∆ edüTeÔ ⁄ ø±<äT >∑<ë. øπ e\eTsTTq<˚ X¯ó<äe∆ düTeÔ ⁄. ô|>’ ± ˇø£ edüTeÔ ⁄‘√
eTs=ø£ edüTeÔ ⁄ ≈£L&çq<ä+fÒ n~ ≈£L&Éì <äX¯ >∑÷&É ˇø£{Ï ñ+≥T+~ >∑<ë! ≈£L&É≥+
nH˚~ @<√ ˇø£ düeTj·T+˝À »]π> (»q´+) <äX.¯ ≈£L&É≥+ ($•wü+º ) nH˚~ dü+jÓ÷>∑+.
n~ ª$jÓ÷>∑+µ ‘√ b˛‘·T+~. ªªdü+jÓ÷>±~ $jÓ÷>±+‘ê'µµ nì>∑<ë! Hê´j·TeTT.
(ô|’>±) eTs√ÁãVü≤à+ ˝Ò<äT ø£qTø£ ÁãVü≤à+ @ø£+ n+fÒ eTiÀ »>∑‘·TÔ ˝Ò<äT >∑qTø£
n~>∑÷&Ü @ø£yT˚ nqe#·TÃqT. Je⁄&ÉT >∑÷&Ü n{Ϻ / n<˚ Je⁄&ÉT eTs=ø£&TÉ +&É&TÉ
ø£qTø£ yê&É÷ @ø£eTqe#·TÃqT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªndü+>√Vü≤´j·T+ |ü⁄s¡Twü'µ nì ÁX¯ó‹
ÁãVü≤àeTTqT ndü+>∑T&Éì #Ó|æŒ+~. ø£qTø£ ª$•wüº‘·µ ≈£î<äs¡<äT. Je⁄&˚ ndü+>∑T&Éì
<ëqs¡eú Tqsê<äT. dü+kÕ] nsTTq Je⁄&ÉT ndü+>∑T&Óqï{Ïø° ø±&ÉT. eTTø£JÔ e⁄&Éd+ü >∑T&Éì
<ëqs¡eú T+{≤sê - ì‘·´eTT≈£eÔ TsTTq ÁãVü≤ày˚T ndü+>∑+ ne⁄‘·T+~ >±ì ã<äT&∆ sÉ TT,
eTT≈£î&Ô sÉ TTq Je⁄&ÉT ndü+>∑T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT. nj·÷´! ÁãVü≤àeTT ì‘·´eTTø£eÔ Tì #ÓbÕÔ+.
193
352 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
- düe÷:- nsTT‘˚ ã<äe∆ TTø£eÔ TsTTq~ ÁãVü≤à+ ø±<ë? ã<äe∆ TT ø±<ë! eTTø£eÔ T÷ ø±<äHê?
nj·÷´! eTTø£ÔJe⁄ì˝≤>± ÁãVü≤à+ Á|üø£è‹ $eTTø£Ô+ ø±ø£b˛‘˚ ã<ä∆Je⁄ì˝≤>±
Á|üø£è‹j·TTø£Ô+>±H˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ m+<äT≈£î ã<ä∆+ ø±<äT? - düe÷:-
Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Û+ä ñqï+‘· e÷Á‘êq ªã+<Û+ä µ ø£\T>∑<Tä . Á|üøè£ ‹øÏ eX¯eTsTT‘˚H˚ ã+<Ûeä TT.
ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT q≈£î Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûeä TTHêï Á|üøè£ ‹ eX¯+ ø±<äTø£qTø£ ã+<Û+ä ˝Ò<Tä .
Ä |üø+å£ ˝À eTTø£JÔ e⁄q≈£î >∑÷&Ü Á|üøè£ ‹ |üsêBÛq‘· ˝Ò<Tä ø£qTø£ yÓ÷ø£eå Tì #Ó|Œü e˝…qT.
m+<äT≈£î ªÁ|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò<Tä ø£qTø£µ nì #Ó|Œü ≥+.
nj·÷´! eTT≈£î&Ô TÉ Á|üøè£ ‹ qT+&ç ãj·T≥|ü&Hç ê&ÉT ø£qTø£ n‘·ìøÏ <ëì‘√
dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò<qä sê<äT. eTT≈£îqÔ ≈£î ÁãVü≤àeTT‘√ dü+ã+<Ûeä TT+<ë? ˝Ò<ë? - ñ+fÒ,
Á|üø£è‹‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤àeTT‘√ dü+ã+<Ûä+ ø£qTø£ |üs¡+|üs¡j·÷ Je⁄q≈£L Á|üø£è‹
dü+ã+<Ûeä TTqïfÒ.¢ ˝Ò<+ä fÒ ÁãVü≤à ∫~«•wüß&º ˝Ó ≤ ne⁄‘ê&ÉT? (∫<ä∫~«•wü+º >∑<ë ÁãVü≤à+
- yÓw’ eíü eT‘·+˝À) nj·÷´! nX¯ó<ä∆ (eT*q) Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Û+ä qT+&ç ãj·T≥|ü&≥É y˚T
Je⁄q≈£î eTTøÏ.Ô X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Û+ä e÷Á‘·+ Je⁄q≈£î eTTøÏ˝Ô ÀqsTTHê ñ+≥T+~.
- düe÷:- nsTT‘˚ ÁãVü≤àeTT‘√ ø£*dæ ñqï Á|üøè£ ‹ X¯ó<äe∆ ÷? eT*qe÷? ˝Òø£ X¯ó<ë∆Xó¯
<äe∆ ÷? - X¯ó<äy∆ T˚ q+fÒ ÁãVü≤àeTT ì‘·´eTTø£yÔ T˚ . eT*qeT+fÒ ì‘·´ã<äy∆ T˚ . $TÁX¯eT+fÒ
- ndü\~ ndü+uÛÑeeTT. ˇπø edüTÔe⁄˝À |üP]Ô>± $s¡T<ä∆eTsTTq (X¯ó<ä∆ - nX¯ó<ä∆)
Á|üøè£ ‹ <ä«j·TeTT+&Ésê<äT. Ç+‘˚>±ø£, X¯ó<äy∆ ÷Ó eT*qyÓ÷ @<√ ˇø£ Á|üøè£ ‹ ÁãVü≤àeTT‘√
ø£\dæ ñ+&Éøb£ ˛‘˚ ÁãVü≤àeTT düs«¡ yê´|ü+Ô ø±<äT. düsê«+‘·sê´MT ø±<äT. s¬ +&ÉT s¡ø±\
Á|üøè£ ‘·T\H˚~ ndü+uÛeÑ eTT. ÁãVü≤àeTTq+<=ø£ uÛ≤>∑eTT X¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹ eTi=ø£ uÛ≤>∑eTT
eT*q Á|üøè£ ‹ nì #Ó|Œü ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ÁãVü≤à+ ìs¡+X¯+ ìs¡ej·TeeTT. ø£qTø£ uÛ≤>∑ø\£ Œq
≈£î<äs¡<äT. ≈£î~]Hê X¯ó<ä∆ÁãVü≤à nX¯ó<ä∆ÁãVü≤à nì ÁãVü≤à<ä«j·TeTT #Ó|üŒe\dæq <äX¯
edüT+Ô ~. X¯ó<ë∆Xó¯ <ä∆ ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ nq˝ÒeTT ø£<ë! Ç+‘˚>±ø£, ªª∫<ä∫~«•wü+º ÁãVü≤à+µµ
nHêïs¡T. n~ ∫‘·TÔ n∫‘·T\Ô eT<Û´ä uÛ<Ò +ä e\q n˝≤ #ÓbÕŒs¡T. eT+∫<˚. ∫‘·TqÔ ï
ÁãVü≤àuÛ≤>∑+, n∫‘·TqÔ ï ÁãVü≤àuÛ≤>∑+ nì ÁãVü≤à<ä«j·T+ e∫Ã|ü&TÉ ‘·T+~. ∫‘·T\Ô T nq>±
Je⁄\T ªHêHêµ ø£qTø£ yÓTÁÆ ‘·∫~«•wüeº TsTTq ÁãVü≤à+, #ÓÁ’ ‘·∫~«•wüeº TsTTq ÁãVü≤à+ nì
#ê˝≤ ÁãVü≤àeTT\T sêyê*. ø£qTø£ ªªÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒµµ nì eT‘·eTsTT‘˚ n~ ‘·|üŒø£
øπ e\eTsTT X¯ó<äe∆ TsTT ñ+&Ée\dæq<˚. Çwü+º ˝Ò≈î£ Hêï n˝≤ n+^ø£]+#ê*. ªª$•wü+º µµ
n+fÒ e÷Á‘·+ nH˚ø£ ÁãVü≤àeTT\qT #ÓbÕŒ*. Ç˝≤, @ø£eTsTTq ÁãVü≤à+ nH˚ø+£ ø±<äT
ø£qTø£, <ëì $wüjT· +˝À eTq≈£î ø£qã&˚ ªªHêHê‘·«+µµ ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ . ‘·‘«Ô· + ø±<äT.
e÷sTTø£eTT. ø£qTø£ $T<∏´ä nsTTq ÁãVü≤à HêHê‘ê«ìï nqTdü+<Ûëq+ #˚jT· ≥+ e\q
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 353
yÓ÷ø£eå TT sêø£b˛>± <Ó«’ ‘·, dü+kÕs¡uj ÑÛ T· eTT ø£\T>∑TqT. ø£qTø£ n{Ϻ nqTdü+<ÛëqeTT
ø£seÔ¡ ´eTT ø±<äT. ø£qTø£H˚ ªªj·T ñ<äs¡ eT+‘·s¡+ ≈£îs¡T‘˚ n<∏ä ‘·dü´ uÛÑj·T+ uÛÑe‹µµ nì
ÁX¯ó‹ Jy˚X«¯ sê~uÛ<Ò <ä sä Ù¡ q+ uÛj
Ñ T· ùV≤‘·Teì #Ó|Œæ q~.
nj·÷´! ÄÁX¯ó‹øÏ ‘·eTs¡T #Ó|Œæ q ns¡+ú dü] ø±<äT. ÁãVü≤à<Ûë´qeTT˝À me&ÉT
ø=+#ÓeTsTTHê e´e<Ûëq+ #˚kÕÔ&√ yêìøÏ uÛÑj·T+ ø£\T>∑T‘·T+<äì ns¡úeTT. ø±>±
yÓ÷ø£øå ±eTT&ÉT dü<ë ÁãVü≤à<Ûë´qeTT˝À >∑&bÉ Õ\ì |ò*ü ‘ês¡eú TT. ø£qTø£H˚ ô|<ä\› Hêïs¡T
j·TqTàVüAs¡+Ô ø£Då + yê|æ yêdüT<˚y√q∫+‘·´‘˚
kÕVü‰ìdüqÔ àVü≤∫äÁ<ä+ kÕÁuÛ≤+‹ kÕ‡#· $ÁøÏj÷·
nì sêe÷qT» e#·qeTT. Ç~ eT+<äeTT
j·TqàqkÕqeTqT‘˚ j˚THêVüQs¡àH√eT‘·yTé ,
‘·<e˚ ÁãVü≤à‘·«+ $~∆ H˚<+ä j·T~<äeTTbÕdü‘˚
nìÁX¯ó‹ nqï~. ns¡yú T˚ eTq>±, @~ eTqdüT‡≈£î n+<ä<√ n~ ÁãVü≤à+. á
ñbÕdæ+|üã&˚~ ÁãVü≤à+ ø±<äT. ø£qTø£ eTqdüT‡˝À ì‘·´∫+‘·q kÕ<Û´ä eTsTTq~ ÁãVü≤ày˚T
ø±<äì ÁX¯ó‹ #Óù|Ô ÁãVü≤à<Ûë´q+ m˝≤ XÊgdæ<e∆ä Te⁄‘·T+~. nsTT‘˚ y˚TeTT #Ó|Œæ q XÀ¢ø+£
dü+>∑‹ @eT+{≤sê? ÁX¯ó‹ $s√<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü <ëìì düeTq«j·T+ #˚j·÷*. m˝≤
n+fÒ, kÕ+K´ (C≤„q) jÓ÷>∑eTTq≈£î ns¡Ω‘˝· ìÒ n\ŒãT~∆eT+‘·T&ÉT jÓ÷>∑e÷s¡+Z ˝À
sêyê*. n<˚ ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµµ (nVü≤+ ÁãVü‰àdæà) nqT ñbÕdüHê $~Û. n~ eT<Û´ä ˝À
ø=+#Óe÷–Hê ªH˚qT eTqTwüß´&ÉqTµ nqT uÛ≤e+ ø£\T>∑T‘·T+~ ø£qTø£ nHê‘·à\sTTq
X¯Øπs+Á~j·÷<äT\‘√ n<Ûë´dü edüTÔ+~. n~ dü+kÕs¡ uÛÑj·TùV≤‘·Te⁄. ø£qTø£ jÓ÷–
ìs¡+‘·se¡ TT ÁãVü≤à<Ûë´qeTTH˚ #˚jT· e\j·TTqT. nì düà è‹øÏ (ô|’ XÀ¢ø±ìøÏ) ns¡eú TT
#Ó|Œü e˝…qT. y˚TeTT #·÷|æq ªªj·T ñ<äs¡eT+‘·s¡+`µµ nqT ÁX¯ó‹øÏ MT ns¡yú T˚ #Ó|Œæ Hê
e÷≈£î Çã“+~ ˝Ò<Tä . n|ü⁄&ÉsTTHê uÛ<Ò <ä sä Ù¡ q+ #˚dqæ yêìøÏ ªªuÛj Ñ T· +µµ ø£\T>∑Tqì
#ÓbÕÔ+. nj·÷´! ÁãVü≤à<Ûë´qy˚T nuÛj Ñ T· <ëj·Tø£+. ÁãVü≤à C≤„q+ ø±<äT. n+{≤sê `
ne⁄qT ªªnVü≤à+ ÁãVü‰àdæ൵ nqï n|üs√ø£å C≤„q+ ˝ÒìyêìøÏ ÁãVü≤à<Ûë´qy˚T nuÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄.
n|üs√ø£å ÁãVü≤àC≤„q+ ø£\yêìøÏ Ç+ø£ sT÷ ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nH˚ Á|ür‹ì Äeè‹Ô
#˚døæ =qe\dæq ø£sà¡ y˚T$T? n{Ϻ yêìøÏ ª‘êqT eTqTwüß´&ÉqTµ nH˚ C≤„q+ ø£\T>∑<Tä .
Bìì u≤~Û+#˚ ÁãVü≤à C≤„q+ ø£*–+~ >∑<ë! ÁãVü≤à+ ‘·qø£qï >=|üŒ~ ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚‘Ô·
>∑÷&Ü ÁãVü≤à<Ûë´q+ #˚jT· e\dæ+<˚qqsê<äT. @eT+fÒ, ÁãVü≤ày˚‘Ô· ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘ê&Éì
ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~ ªªÁãVü≤à$‘Y ÁãôV≤’ àe uÛeÑ ‹µµ |üse¡ ÷q+<ä dü«s¡÷|ü+ ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚‘Ô·
194
354 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁãVü≤à<Ûë´q+ #˚jT· e\dæq<˚q+{≤sê! ` nB ≈£î<äs<¡ Tä . <Ûë´q+ #˚ùd~ ªªãT~∆µµj˚T.
$wüß+í <Ûë´j·T‘·TBÛs´¡ <ë« ` ÁãVü‰q+<˚ $©j·T‘êyéT
kÕø£´å Vü≤+ øÏ+∫<ä|´ü Á‘· ` q≈£îsπ «Hê|æ ø±eTj˚T
nqT e#·q+ e\q ÁãVü≤à<Ûë´q+ #˚ùd~ ãT~∆jT˚ . ÁãVü≤ày˚‘Ô· e÷Á‘·+ kÕøÏ>å ±H˚
ñ+{≤&ÉT. ø£qTø£ ≈£L≥düT&ú sÉ TTq kÕøÏøå Ï ÁãVü≤à∫+‘·q m˝≤ dü+uÛ$Ñ düT+Ô ~. ∫+‘·q+
ˇø£ $ø±s¡+ (e÷s¡TŒ). ø£qTø£H˚ ªª<Ûë´j·Tre ˝Ò˝≤j·Treµµ nì ÁX¯ó‹. ãT~∆ <Ûë´q+
#˚dTü +Ô fÒ Ä‘·à #˚dTü qÔ ï≥T¢. ãT~∆ #·*ùdÔ Ä‘·à #·*+∫q≥T¢ nì|ædTü +Ô ~. n+‘˚ ‘·|Œü
edüTÔ‘·' Ä‘·à <Ûë´ì+#·<äT. #·*+#·<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤ày˚‘·Ô≈£î ø£s¡Ôe´y˚T ˝Ò<äT. n‘·&ÉT
ø£è‘·øè£ ‘·T´&ÉT. n<˚ ^‘· #Ó|Œæ +~.
@‘·<äT“<ë∆«ãT~∆e÷Hé kÕ´‘Y ` ø£è‘·ø£è‘·´X¯Ã uÛ≤s¡‘· ` ^‘·.
dü<ë ÁãVü≤à∫+‘·q e\q eTTøÏÔ ø£\T>∑T‘·T+<äqï eT‘·+˝ÀqsTTHê ÁãùV≤à‘·s¡
|ü<ës¡ú∫+‘·q+ uÛÑj·T ùV≤‘·Te⁄ ø£qTø£ ÁãVü≤àqT HêHê >± nqTdü+<Ûëq+ #˚j·T&É+
‘·><∑ ìä ‘˚\T‘·Tqï~. ø£qTø£ sêe÷qTE&ÉT ô|q’ #Ó|Œæ q düà è‹ì ñ<äV≤ü ]+#·&+É Äj·Tq
ãT~∆ ã\V”≤q‘·≈î£ ‘êsêÿDeTT. nj·÷´! ÁãVü≤à∫+‘·qeT+fÒ ÁãVü≤à+ »>∑Á<ä÷|üeTsTTq<äì
∫+‹+#·&+É n+fÒ ‘·ù|Œ. ÁãVü≤à+ C≤„q+ ø£qTø£. ÁãVü≤à+ »>∑Á<ä÷|üeTsTTq<äì nH˚ø£
e÷s¡T¢ Äeè‹Ô #˚j·T&Éy˚T <Ûë´qeTe⁄‘·T+<äqsê<äT. n{Ϻ <Ûë´q+ ø£s¡Ôe´+>± mø£ÿ&Ü
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . ªªdüs¡«+ ÁãùV≤à‘·T´bÕd”‘·µµ n+fÒ n<˚ >∑<ë n+{≤s¡T? nø£ÿ&É >∑÷&Ü düs«¡ +
ÁãVü≤à nì <Ûë´q+ #˚j÷· \ì ñqï~ >±ì ÁãVü≤àqT düs«¡ +>± <Ûë´q+ #˚jT· &É+ ø±<äT.
(≈£î+&ÉqT eT{Ï>º ± <Ûë´ì+#·&+É ‘ê‹Ô«ø£+. eT{Ïìº ≈£î+&É\T>± <Ûë´ì+#·&+É dü+kÕs¡+`
nqT) ø£qTø£ ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nì>±ì ªªdüs¡«+ ÁãVü≤൵ nìø±ì ÁãVü≤àeTTH˚
<Ûë´ì+#·e˝…qT >±ì »>∑‘T· qÔ T ø±<äT. Ç+‘˚>±ì Çeìï dü$ø£\Œ düe÷~Û˝ÀH˚. nVü≤+
ÁãVü‰àdæà, düs«¡ + ÁãVü≤à, Á|üC≤„q+ ÁãVü≤à e+{Ï eè‘·T\Ô T ø£\T>∑T‘êsTT. ì]«ø£\Œdüe÷~Û
˝À nK+&É ÁãVü‰àø±s¡ eè‹Ô e÷Á‘·yT˚ ` eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ uÛ≤eHê ã\+ e\q `
<Û˚´j·÷ø±sêìï bı+<äT‘·T+~. $wüßí<Ûë´q+ #˚düTÔqï eTqdüT‡ Áø£eT+>± |ü]|üø£«yÓTÆ
ÁuÛeÑ Ts¡ø≥° Hê´j·T+‘√ $wüßsí ÷¡ |ü+>± e÷s¡T‘·T+~>∑<ë! nj·÷´! ÁãVü≤àìsêø±s¡+>∑<ë.
ÁãVü‰àø±s¡∫‘·eÔ è‹Ô m˝≤ @s¡Œ&ÉT‘·T+~? düe÷` ìsêø±s¡eTsTTq ªÄø±X¯+µ Äø±s¡+
>∑\ ∫‘·eÔ è‹Ô @s¡Œ&ÉT‘·Tqï~ >∑<ë! Ç+‘˚ >∑<ë! ∫‘·+Ô \j·T $πø|å eü TT\T ˝Ò≈î£ +&Ü
ñ+&É&yÉ T˚ ˇø£ >=|üŒ $wüjT· +. n˝≤ nsTT‘˚ dü«j·T+>±H˚ ÁãVü‰àø±s¡eTe⁄‘·T+~. ø£qTø£
ÁãVü‰àø±s¡+ ø±e{≤ìøÏ eTqdüT‡≈£î >=|üŒ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . n<˚ #ÓbÕŒs¡T. #·÷ˆˆ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 355
j·T<√|üsêyÓ÷ eTqk˛HêeTs¡÷|ü ` s¡÷|üd´ü <äèwüº düà è‹ dü+Á|üy÷Ó cÕ‘Y
j·T áj·T‘˚ øπ e\j·÷ dü«dü+düj ú ÷· ` Vü≤+kÕj·T ‘·ôdà’ X¯ó∫wü<àä H˚ qeT'
ø£qTø£ yÓ÷ø£åø±eTT&ÉT ‘·q eTqdüT‡≈£î Ä‘˚à‘·s¡ |ü<ës¡ús¡÷|ü‘·«+ ˝Ò≈£î+&Ü
nq>± Ä ∫+‘·q ˝Ò≈î£ +&Ü #˚døæ =+fÒ #ê\T. Ç<ä+‘ê jÓ÷>∑e÷s¡yZ T˚ . Ä‘·à ` nHê‘·à
$#ês¡D e÷Á‘·+ kÕ+K´ (C≤„q) e÷s¡eZ TT. n~ dü÷ø£ÎãT~∆ >√#·se¡ TsTTq dü+>∑‹. á
2 e÷sêZ\T ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡<ë«sê eTTøÏÔ <ëj·Tø£eTT\T.
ªª‘·‘êÿs¡D+ kÕ+K´ jÓ÷>±_Û|qü ïyéTµµ nì ÁX¯ó‹.
ªªj·T‘ê‡+U…´’ ' >∑eT´‘˚ kÕúq+ ` ‘·<√´¬>s’ |¡ æ >∑eT´‘˚µµ nì ^‘· >∑÷&É #Ó|Œæ +~>∑<ë!
j·TÁ‘·V≤æ <Ó«’ ‘·$Te uÛeÑ ‹ ` $#ês¡D
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡´ uÛ≤e$T~. ªªj·TÁ‘· Væ≤ <Ó’«‘·$Te uÛÑe‹µµ nqT ÁX¯ó‹ ø£s$ú¡ T~.
C≤„‘,· CÒj
„ T· eTT, C≤„qkÕ<Ûqä eTT\T ` M{Ï j·T+<äT ø=+#Ó+>∑÷&É dü«ìwüe˜ TT (‘·eTj·T+<˚
ñ+&˚~) ˝Ò<äì ns¡úeTT. ø±>± ˝ÖøÏø£eTsTTq Á|ür‘·T\j·T+<äT ªªÁ<äwüº, <äèX¯´eTT
yÓTT<ä\sTTq$ ‘·eT˝À (Á|üø±s¡+>±) yê´|æ+∫j·TTqï (Á|üø±]) |üs¡e÷‘·à C≤„q+
ñ+&É<Tä µµ ø£qTø£ ‘êeTT ‘êeTT>±H˚ (dü«ìwü̃‘j · ÷· ) uÛ≤dækÕÔsTT. jÓ÷>∑ <äX˝¯ À e÷Á‘·eTT
Á|üø±] nsTTq |üse¡ ÷‘·à düTŒ¤]kÕÔ&TÉ ø£qTø£ ªªnVü≤+µµ nqï Á<äwºü |üse¡ ÷‘·à>± uÛ≤dækÕÔ&TÉ .
(kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´Ò q Á|üø±X¯‘)˚ ` Ç~ ˝Àø£ ` jÓ÷>∑ Á|ür‘·T\ eT<Û´ä ‘˚&Ü Ç~. n+‘˚
‘·|Œü Á<äwºü ` <äèX¯´eTT \qï Á‹|ü⁄{Ï ˝Ò<ìä ns¡+ú ø±<äT. á ns¡+ú ø±<ä+fÒ ªª‘·<Ó∆Ì‘·‘·ŒX¯´Hé
ãTTwæsê«eT<˚e' Á|ü‹ù|<˚ nVü≤+ eTqTs¡ueÑÛ + dü÷s¡´X¯Ãµµ nqT yêeT<˚e eTVü≤]¸ jÓTTø£ÿ
<äsÙ¡ q+. ÁuÛ≤+‹ nqe\dæ edüT+Ô ~. á düT<äsÙ¡ H√ø£+Ô ‘·|ü . |üse¡ ÷‘·àqT kÕø屑·ÿ]+∫q
yêeT<˚e⁄&ÉT Je⁄&ÉT. Äj·Tq ªª‘êqT eTqTesTTq≥Tº dü÷s¡T´&ÉsTTq≥T¢µµ #Ó|Œæ q yêø£´+˝À
ªnVü≤+µ mes¡T? yêeT<˚e⁄&ÉqT Je⁄&ÉT ‘·|Œü |üse¡ ÷‘·à ø±&ÉT. ø£qTø£ Á|üø±] nsTTq
|üs¡e÷‘·à>± ªnVü≤+µ nH˚ Á<äwüº sê˝Ò<äT. nø£ÿ&É >∑÷&É ªnVü≤+µ dü«ìwü˜y˚T. nq>±
yêeT<˚e⁄&ÉH˚ Je⁄&ÉT >±H˚ ns¡eú Te⁄‘·Tqï~. ($wüßí <äsÙ¡ q+ ÁãVü≤à <äsÙ¡ q+ nsTTq
Ç‘·s¡ ø£<∏ä\˝À uÛÑ≈£îÔ\≈£î Ç{Ϻ nqTuÛÑe+ sê˝Ò<äT. yês¡T <Ó«’ ‘·+>±H˚ Ä <˚e‘·\qT #·÷∫
esê\&ç>±s¡T. ‘êy˚T Äj·Tq nsTTq≥T¢ >±ì, eTqT dü÷s¡´ nsTTq≥T¢ >±ì nqTuÛ÷Ñ ‹
#Ó+~q <ëK˝≤\T ˝Òe⁄ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) |üse¡ ÷‘·à kÕø屑·ÿ]+∫q dü+<äs“¡ +¤ ˝À yêø£´
Á|üj÷Ó >±\T ñ+&Ée⁄. (ø±ì Á<ÛTä eÁ|üV‰ü <¢ ë<äT\T |üse¡ ÷‘·àqT düT‹Ô +#·≥+ yÓTTˆˆ m˝≤
ñHêïsTT. nq>± n$ <Ó’«‘·kÕø屑êÿsê˝Ò. ªª‘êy˚T Äj·Tqµµ nsTTq |üs¡e÷‘·à ìwü˜
kÕø屑êÿsê\T ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ k˛ÔÁ‘ê\T e¬>s’ ê ñ+&Ée⁄ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
195
356 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! yêeT<˚e⁄ì nqTuÛ÷Ñ ‹j˚T>±ì nø£ÿ&É yêø£´Á|üj÷Ó >∑+ ˝Ò<Tä . n+fÒ`
ÄC≤„qeTsTTHê yêeT<˚e⁄&ÉH˚ Je⁄qπø ø£*–+~ >±ì |üse¡ ÷‘·à≈£î ø±<äT >∑<ë! ø£qTø£
nø£ÿ&É ªªnVü≤+µµ n+fÒ Je⁄&ÉH˚ ns¡eú TT. dü«ìwü+˜ Ç+‘˚>±ø£— |üse¡ ÷‘·à kÕø屑êÿs¡yfi˚ ˝¯ À
yêeT<˚e⁄q≈£î |üse¡ ÷‘·à _ÛqïeTsTTq ªª‘·qT, eTqT, dü÷sê´<äT\µµ kÕø屑êÿsêqTuÛ÷Ñ ‹
m˝≤ edüT+Ô ~. (Á|üø±]>± yê¬s˝≤ e#êÃs¡T? |üse¡ ÷‘·à e÷Á‘·yT˚ sêyê*>∑<ë! eTqTe⁄,
dü÷s¡T´&ÉT dü+<äs“¡ X¤ ó¯ ~∆ ˝Ò≈î£ +&Ü m˝≤ ekÕÔsT¡ ? `nqTyê<ä≈î£ &ÉT) eTHê«~ X¯Øsê\T <Û]ä +∫q
|üse¡ ÷‘·à kÕø屑êÿs¡+ »]–+<äqTø=+<ëeT+fÒ n~ |üse¡ ÷‘·à kÕø屑êÿs¡+ ø±<äT.
eTHê«~ kÕø屑êÿs¡+ ne⁄‘·T+~. düV≤ü »+>± »]π> ˝Àø£ Á|üÁøÏjT˚ ø£qTø£ jÓ÷>∑+ e´s¡+ú .
jÓ÷>∑+˝À eTHê«~X¯Øsê\T <ë*Ãq |üse¡ ÷‘·à ø£qã&ç‘˚ ˝Àø£+˝À eTHê«<äT˝Ò ø£qã&É‘ês¡T.
n<˚ ‘˚&Ü n+{≤sê? ` ≈£î<äs<¡ Tä . jÓ÷>∑+˝ÀqsTTHê ˝Àø£+˝ÀqsTTHê ø£qã&˚$ X¯Øsê˝Ò
ø±ì n+<äT˝Àì Je⁄\T ø±s¡T. ø£qTø£ eTHê«~ X¯Øsê˝Ò ø±ì yê] Ä‘·à\T (Je⁄\T)
ø£qã&Ée⁄. Çø£ MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ Ä Ä‘·à˝Ò X¯Øsê\T>± #˚dTü ø=ì n+‘·sê´$T>±
ñ+&˚ |üse¡ ÷‘·à m˝≤ ø£qã&É‘ê&ÉT. ø£qã&É&TÉ . jÓ÷–øÏ`njÓ÷–øÏ eT<Û´ä ‘˚&Ü @eT+fÒ
jÓ÷– Á‹ø±\X¯Øsê\qT #·÷&É>\∑ &ÉT. njÓ÷– es¡eÔ ÷q düìïVæ≤‘· X¯Øsê\qT #·÷&É>\∑ &ÉT.
n+<äTe\q me]ø£sTTHê X¯Øsê˝Ò ‘·|Œü n+<äT˝Àì Je⁄\T ø£qã&ÉsT¡ . @ Je⁄ìøÏ
eTs√ Je⁄&ÉT ø£qã&É&TÉ . ø£qTø£H˚ Je⁄&ÉT Á<äwj ºü T˚ ø±ì <äèX¯´+ ø±&Éì #ÓbÕÔsT¡ . ‘·qø£qï
_ÛqïeTsTTq Ç‘·s¡ <˚V≤ü >∑‘· Je⁄˝Ò ø£qã&Éøb£ ˛‘˚ Ä Je⁄\≈£î n+‘·sê‘·à nsTTq
|üse¡ ÷‘·à m˝≤ ø£qã&É‘ê&ÉT? ªªÁX¯ó‹µµ #Ó|Œæ +~ ø£qTø£ n˝≤ ø£qã&ÉT‘·T+<˚y÷Ó n+{≤s¡T?
` ‘·|ü . ÁX¯ó‹øÏ ns¡+ú n~ ø±<äT. ndü\s¡+ú ‘·sT¡ yê‘· #ÓbÕÔ+.
nj·÷´! C≤„ì |òTü {≤ìï #·÷∫ ªª|òTü ≥X¯Øs¡+‘√ ñqï |üse¡ ÷‘·à nì uÛ≤$kÕÔ&TÉ .
kÕe÷qT´&ÉT ªÇ~ |òüT≥+µ nH˚ uÛ≤$kÕÔ&ÉT. ø£qTø£ ˝Àø£uÛ≤eq ø£qï jÓ÷– uÛ≤eq
_Ûqïy˚Tø£<ë! düe÷ ` C≤„ì |òTü {≤ìï #·÷∫ n~ |òTü ≥+ ø±<äT |üse¡ ÷‘·àj˚T n+{≤&ÉT.
ÁãVü≤àeTTq+<äT |òTü ≥s¡÷|ü+ HêeT+ ø£*Œ‘·+ ø£qTø£. ªdüs«¡ + ÁãVü≤ൠnì ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü
n˝≤π> #Ó|⁄ü qÔ ï~. b˛˙j·T+&û! MTs¡qï≥T¢ ÁãVü≤à+ düsê«+‘·sê´$T ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·àøπ
|òTü ≥+ X¯Øs¡eTì C≤„ì uÛ≤$+∫Hê MT ø√]ø£ rs¡<Tä . m+<äTø£+fÒ |òTü ≥+ #·÷∫q|ü⁄&ÉT
e#˚à ˝Àø£u≤Û eH˚ n~. jÓ÷>∑<Xä ˝¯ À n˝≤+{Ï uÛ≤eq sê<äT. ˝Àø£<Xä ˝¯ ÀH˚ dü÷s¡´#·+Á<ë~
<äX\¯ T. á dü÷s¡T´&ÉT #·+Á<äT&ÉT |üse¡ ÷‘·à X¯Øsê\T ` nì C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+~.
jÓ÷>∑<Xä ˝¯ À ø±<äT. jÓ÷>∑ <äX˝¯ ÀqT Ç<˚ nqTuÛeÑ + n+fÒ jÓ÷>∑<Xä ≈¯ î£ ns¡yú T˚ ˝Ò≈î£ +&Ü
b˛‘·T+~. nj·÷´! jÓ÷>∑+˝À düs«¡ »>∑‘T· Ô X¯Øs¡+>± >∑\ |üse¡ ÷‘·à <äsÙ¡ q+ ne⁄‘·T+~.
jÓ÷π>‘·s¡ <äX¯˝À n˝≤ø±<äT. nB ‘˚&Ü ` düe÷:` n+<äT˝ÀqsTTHê |üs¡e÷‘·à
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
X¯Øs¡eTsTTq düs¡«»>∑‘·TÔ ø£qã&ÉT‘·T+<ë? düs¡«»>∑‘·TÔ X¯Øs¡+>± >∑\ |üs¡e÷‘·à
ø£qã&É‘ê&Ü? (j·TXÀ<ë<äT\≈£î »]–q <äs¡Ùq+˝À |üs¡e÷‘·àH√{Ï˝À düs¡« »>∑‘·TÔ
ø£qã&É&+É , |üse¡ ÷‘·àj˚T düs«¡ s¡÷bÕ\T >±qT, |üse¡ ÷‘·à˝Àπø düs«¡ + \j·TeTe⁄‘·Tqï≥T¢
ø£qã&ç+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nq>± ªªn+‘·sê´$Tµµ ø£qã&É‘ê&Ü? ` Á|ü<eäÛ T |üøeå£ TsTT‘˚
n~ |üse¡ ÷‘·à jÓTTø£ÿ X¯Øs¡yT˚ kÕø屑·ÿ]+∫q≥T¢. |üse¡ ÷‘·à kÕø屑·ÿ]+∫q≥T¢ ø±<äT.
|üse¡ ÷‘·à y˚sT¡ . Äj·Tq X¯Øs¡eTsTTq »>∑‘T· Ô (n∫‘·T)Ô y˚sT¡ >∑<ë! X¯Øs¡yT˚ Ä‘·à ø±<äT
>∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ Je X¯Øs¡eTsTTq eTqTwüß´&ÉT, »+‘·Te⁄\T >∑÷&É Ä‘·à˝Ò nqe\dæedüT+Ô ~.
~«rj·T |üøeå£ T÷ ≈£î<äs<¡ Tä . n+‘·sê´$Tì kÕø屑·ÿ]+|ü#d˚ øæ √e≥+ nkÕ<Û´ä +. Ä dü+>∑‹
sêe÷qTE&˚ #ÓbÕŒ&ÉT. ªªn+‘·sê´$TøÏ Á<äwºü ˝Ò&TÉ µµ nì. n+‘·sê´$T nsTTq áX¯«s¡T&ÉT
<Ûsä êà<äT\e˝… |üs√ø£yå T˚ ø£qTø£. Je⁄&ÉT ‘·q ‘·q düTK<äT'U≤qTuÛyÑ êìï ã{Ϻ |üPs¡«»qà
<Ûäs¡à`n<Ûäsêà\qT }Væ≤kÕÔ&ÉT. n˝≤π> ‘·q˝Àì |üsêBÛq‘·qT ã{Ϻ ÄdæÔ≈£î&ÉT >∑÷&Ü
‘·qqT q&çù| n+‘·sê´$T nsTTq áX¯«s¡T&=ø£&ÉTHêï&Éì >∑T]ÔkÕÔ&ÉT. n+‘˚ ‘·|üŒ
Á|ü‘´· ø£+å >± #·÷&É˝&Ò TÉ . ø£qTø£H˚ uÛ≤>∑e‘·+
ªªdüs¡«+|ü⁄e÷H˚«<ä >∑TD≤+X¯Ã ‘·<éCÀ„
qy˚<dä sü «¡ »„ eTq+‘·MT&˚µµ ` nì #Ó|Œæ +~.
eT] uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î >∑*>π <Óe’ Á|ü‘´· øå±\ dü+>∑‘$˚ T{Ï? n+{≤sê ` nø£ÿ&ÉsTTHê
X¯+K#·Áø£<Ûë] nsTTq <˚Vü≤y˚T ‘·|üŒ n+<äT˝Àì ªn+‘·sꑷൠø£qã&É<äT. ø£qTø£
düs«¡ E„&sÉ TTq áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´ |üs√ø£+å ø£qTø£ n\ŒE„&sÉ TTq Je⁄&ÉT ì‘·´ n|üs√≈£îå &ÉT
ø£qTø£ M] eT<Û´ä ◊ø£´+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ yÓTT<ä\sTTq #√≥¢ ªªuÛ≤>∑‘ê´>∑\ø£Då µµ
ø±yê\Hêïs¡T.
nj·÷´! Je⁄q≈£î eTs√ Je⁄&ÉT >±ì, áX¯«s¡T&ÉT >±ì ø£qã&Éøb£ ˛e#·TÃ.
nsTTHê jÓ÷– düeTdüeÔ TT |üse¡ ÷‘·à j·T+<äTqï≥T¢ #·÷kÕÔ&TÉ . njÓ÷– <ëìï <ëìï>±H˚
(dü«ìwü̃+) #·÷kÕÔ&TÉ . düe÷ ` ì»y˚T. ø±ì jÓ÷>∑T\˝À ‘ês¡‘e· T´eTTqï~.
ˇø£ jÓ÷– ÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘T· qÔ T, »>∑‘T· qÔ +<äT ÁãVü≤àeTTqT #·÷kÕÔ&TÉ .
eTs=ø£ jÓ÷–es¡T&ÉT á »>∑‘·TÔqT ÁãVü≤à+>±H˚ #·÷kÕÔ&ÉT. eT]+‘· >=|üŒ jÓ÷–øÏ
ndü\T »>∑‘Ô̊ ø£qã&É<Tä . ø±ì ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘ê&ÉT. ÁãVü≤àeTTH˚ #·÷kÕÔ&qÉ sê<äT. ‘êH˚
ÁãVü≤àeTì ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· ª‘·qqT ‘êH˚ #·÷&É≥+µ nH˚~ »s¡><∑ Tä . ˇø£ edüTeÔ ⁄ ‘·H˚
ø£sÔ¡ ‘·H˚ ø£sà¡ ø±<äT.
nj·÷´! ªªnVü≤+µµ n+fÒ |üse¡ ÷‘·àø±<äT. nì MTs¡T #Ó|Œæ q~ ‘·|ü . $&ç>±
357 358 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
˝Òì $X‚wDü ≤\T $X‚w´ü + ei≈£î yÓ[¢ düeTq«j·TeTe⁄‘êsTT ø£qTø£ ª∫‘·TÔ n∫‘·TµÔ nqTq$
ÁãVü≤àeTTq≈£î $&ç>± ˝Òì $X‚wDü eTT\T ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î düeTq«j·T+ ø±yê*.
ø£qTø£ nVü≤+ X¯ãe› TT ∫‘·TÔ X¯Øs¡+>±>∑\ |üse¡ ÷‘·àqT #Óù|Œ<˚ ` düe÷:` ªªnVü≤+
eTqTs¡ueÑÛ +µµ nqï#√≥ ªªnVü≤+µµ n+fÒ H˚qT X¯Øs¡+>± >∑\ |üse¡ ÷‘·à nì ªeTqT'µ
nqï#√≥ eTqT X¯Øs¡+ >∑\ |üse¡ ÷‘·à nì ns¡+ú #Ó|Œæ qqT ªnuÛeÑ +µ nq>± ªnsTT‹ìµ
nqT ñ‘·ÔeT |ü⁄s¡Twü düeTq«j·T+ ø±<äT. ªnuÛÑe‘Yµ njÓT´qT nì Á|ü<ÛäeT |ü⁄s¡Twü
ñ+&Ü*. nj·÷´! n˝≤ ø±<äT. ªnVü≤+ n+fÒ |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡eTsTTq H˚qTµ nì ns¡+ú
#ÓbÕŒ* ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ |üse¡ ÷‘·àX¯Øs¡eTsTTq yêeT<˚e⁄q≈£î, |üse¡ ÷‘·à≈£î
eTs√ X¯Øs¡eTsTTq eTHê«<äT\‘√ nuÛ<Ò +ä m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? X¯Ø] ˇø£ÿ&˚ nsTTHê
X¯Øsê\T _ÛHêï\ì ‘·eT≈£L düeTà‘·+ >∑<ë! (ndü\T ‘·eT eT‘·y· T˚ uÛ<Ò +ä ø£<ë! Je
uÛ<Ò +ä ì‘·´+ dü‘´· + ø£<ë ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nj·÷´! ªnVü≤+µ X¯ã+› ø£sÔ¡ ≈£qTø£ yê´ø£sD¡ ≤ìï
ã{Ϻ ñ‘·eÔ T|ü⁄s¡Twü #˚dHæ ê ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ Á|ü<eäÛ T |ü⁄s¡Twü >±H˚ (H˚qT X¯Øs¡+>± >∑\ |üse¡ ÷‘·à
eTqTX¯Øs¡+>± >∑\ |üse¡ ÷‘·à njÓT´qT) uÛ≤$+∫ ns¡+ú #Ó|Œü e#·TÃqT ` düe÷:` ªnVü≤+
>∑#êä$Tµ H˚qT q&É#T· #·THêïqT. nqï#√≥ H˚qT X¯Øs¡+>± >∑\ |üse¡ ÷‘·à q&É#T· #·THêï&ÉT.
nì ns¡+ú #Ó|Œü ≥+ |ü]Vü‰kÕdüŒ<ä+ ø£<ë! |üPs¡T&í TÉ düs«¡ yê´|æ, n#·+#·\T&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·à
q&Ée≥+ nj·TTø£+Ô ø£<ë! (ô|>’ ± á X¯Øs¡+>∑\ |üse¡ ÷‘·à nX¯Øs¡+>∑\ |üse¡ ÷‘·à>±
nsTTHê&ÉT ` n+fÒ Ç~ Ä‘êàqTuÛ÷Ñ ‹ ø±<äT. ‘·≥düú $wüjT· C≤„q+ e÷Á‘·yT˚ . á
C≤„q+ XÊg‘·' e#˚Ã<˚ ø£<ë. düe÷~Û˝À bı+~q<˚$T? ndü\sTTq ªnVü≤+µ dü÷∫+#˚
Ä‘êàqTuÛ÷Ñ ‹ á ns¡+ú ˝À @~? ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! |üse¡ ÷‘·à X¯Ø]>± >∑\ H˚qT
yÓfi¯óÔHêïqT nqe#·TÃ>∑<ë! ` ø±<äT. Je⁄q≈£îqTï dü«j·T+>± >∑eTHê~ yê´bÕsê\T
≈£î<äse¡ ⁄. (H˚qT R Je⁄&ÉT). nj·÷´! |üse¡ ÷‘·à X¯Ø]>±>∑\ JeX¯Øs¡+ b˛‘·Tqï<ä+{≤eTT
` düe÷:` Ç˝≤+{Ï |æ∫à ns¡+ú mes¡÷ #Ó|Œü s¡T. n<˚ jÓ÷>±´s¡eú Tì MTs¡T #Ó|Œæ Hê
nqTuÛeÑ $s¡T<äe∆ TT>∑÷&Ü. nj·÷´! |üse¡ ÷‘·àX¯Øs¡eTsTTq Je⁄ì X¯Øs¡eTT q&ÉTdüT+Ô fÒ
Ä X¯Øs¡+‘√ ‘ê<ë‘·à ´eTTqT ªn<Ûë´düµ #˚dqæ Je⁄&ÉT ªH˚qT q&ÉTdüTHÔ êïqTµ nì nqTuÛeÑ +
bı+<äT‘·THêï&ÉT ` düe÷:` ªª|üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡eTsTTq ‘·q X¯Øs¡+ ‘√µµ nH˚ $X‚wDü +
nqedüs+¡ >∑<ë! Ä nqTuÛeÑ + ‘·q X¯Øs¡+‘√ ‘ê<ë‘·à´+ n<Ûë´dü #˚jT· &É+ e\qH˚
edüT+Ô ~ >∑<ë! nj·÷´! n˝≤π> ø±ì, ‘êqT |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡+ ø±e&É+ e\q, |üse¡ ÷‘·à≈£î
$&ç>± ñ+&Éì $X‚wDü + ø£qTø£ (n+fÒ X¯Øs¡Xد ] uÛ≤e+‘√ ∫‘·T`Ô n∫‘·T\Ô T ø£*dæjT˚
ñ+&ÉTqT ø£qTø£) e´s¡eú TsTTHê ñqï<äTqï≥T¢ #Ó|Œü &É+ø√dü+ (dü«s¡÷|ü Á|ü<sä Ù¡ q ø√dü+)
ªnVü≤+µ nqT |ü<ëìøÏ ª|üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡eTsTTqµ nH˚ $X‚wDü + y˚XÊeTT ` düe÷:`
196
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 359
áX¯«s¡TìøÏ Je⁄&ÉT $&çb˛ì $X‚wüDeTsTT‘˚ Je⁄ìøÏ áX¯«s¡T&ÉT>∑÷&É $&çb˛ì
$X‚wDü eTe⁄‘ê&ÉT. m+<äTø£+fÒ áX¯«s¡Tq≈£î Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT ø£qTø£ Je⁄q≈£î áX¯«s¡T&ÉT
$X‚wDü eTe⁄‘ê&ÉT. nj·÷´! X¯Øs¡eTTø£qï X¯Ø] $&ç>± <=s¡≈î£ ‘ê&ÉT. X¯Ø]ø£qï X¯Øs¡+
$&ç>± <=s¡ø£<äT. ` düe÷:` X¯Øs¡eTTqT+&ç X¯Ø] $&çe&ç‘˚ X¯Øs¡‘·«y˚T b˛‘·T+~
ø£qTø£ X¯Øs¡eTTø£qï $&ç>± X¯Ø] ñ+&É&TÉ . ô|>’ ±, X¯Ø] nsTTq Je⁄&ÉT b˛‘˚ X¯Øs¡eTT
$&ç>± $T>∑T\T‘·T+~. ø£qTø£ X¯Ø]ø£qï X¯Øs¡yT˚ $&ç>± <=s¡T≈£î‘·T+~. $•wüº edüTeÔ ⁄
jÓTTø£ÿ ñìøÏ <ëì˝Àì $X‚w+ü MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~. n˝≤π> $•wüº C≤„qeTT
$X‚wDü C≤„q+ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñqï~.
nj·÷´! Jyê‘·TÔ $&ç>± <˚V≤ü + ñ+≥T+~. X¯e+ n˝≤ ø£qã&ÉT‘·Tqï~ >∑<ë!
ø±ì áX¯«s¡Tì ø£qï $&ç>± Je⁄&ÉT+&É&TÉ . X¯Øs¡eT÷ ñ+&É<Tä . ìØX¯«s¡eTsTTq |ü<ës¡yú T˚
ñ+&É<Tä . Çø£ Je⁄&É÷ <˚V≤ü eT÷ m˝≤ ñ+{≤s¡T? ` ø£qTø£ Je⁄&ÉT, <˚V≤ü eTT áX¯«s¡TìøÏ
$&ç>± ñ+&˚ $X‚wDü eTT\T ø±e⁄. ny˚ ∫‘·T,Ô n∫‘·TÔ ` düe÷:` ∫‘·TÔ n∫‘·TÔ ˝Òì
áX¯«s¡T&ÉT ˝Ò&TÉ ø£qTø£ yê{ÏøÏ $&ç>± áX¯«s¡T&ÉT+&É≥+ ndü+uÛeÑ + ø£<ë! m+<äTø£+fÒ
∫<ä∫~«•wüߺ&ÉsTTq (MT eT‘·+˝À) áX¯«s¡T&ÉT nH˚ yêì ñìøÏ ∫<ä∫‘·TÔ\ MT<ä
Ä<Ûës¡|ü&çq<˚ >∑<ë! nj·÷´! $X‚wDü eTT ndü«‘·+Á‘·eTT. $X‚w´ü eTT dü«‘·+Á‘·eTT. ø£qTø£
∫<ä∫‘·T\Ô T áX¯«s¡Tq≈£î $&ç>± ñ+&Éìy˚ ` düe÷ ` dü«‘·+Á‘·+ ø±ìeìï ª$&ç>±
ñ+&Éeìµ ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . |üs‘¡ +· Á‘·T&ÉsTTq ùde≈£î&ÉT sêE ø£qï $&ç>± ñ+&É&+É
˝Ò<ë? Ä#˚‘·qeTsTT ndü«‘·+Á‘·eTsTTq ø£‹Ô ñ* yÓTT<ä\>∑T kÕ<ÛäqeTT\T eÁ&É+–
ø£qï $&ç>± ñ+&É≥+ ˝Ò<ë? ô|>’ ± $X‚wDü ≤\ìï ndü«‘·+Á‘·eTsTTqy˚ nqï yê´|æÔ @MT
˝Ò<Tä . sêE≈£î $X‚wDü ≤\T >± ñ+&˚ eT+Á‹ yÓTT<ä\>∑Tyês¡T ‘·eT uÛ≤sê´_&É\¶ $wüjT· +˝À
dü«‘·+Á‘·T˝Ò >∑<ë! n˝≤π> @~ <˚ìøÏ $X‚wDü yÓ÷ n~ <ëìøÏ e÷Á‘·eTT |üs‘¡ +· Á‘·eTì
yê´|æÔ ñ+<ä+{≤πsyÓ÷ ` nB ≈£î<äs<¡ Tä . ªªá #√≥ |òTü ≥+ ˝Ò<Tä µµ nq>± á uÛ÷Ñ ‘·\eTT
|òTü {≤uÛ≤e+ >∑\~. Ç+<äT˝À $X‚wDü eTT |òTü {≤uÛ≤e+. uÛ÷Ñ ‘·\+ $X‚w´ü eTT. ø£qTø£
|òTü {≤uÛ≤eeTT uÛ÷Ñ ‘·˝≤BÛqeTT. ø±ì uÛ÷Ñ ‘·\eTTq+<äT |òTü {≤uÛ≤e+ ñqï~ (ªªuÛ÷Ñ ‘·˝Ò
|òTü {≤uÛ≤e'µµ) nqï#√≥ e÷Á‘·+ uÛ÷Ñ ‘·\+ $X‚wDü + |òTü {≤uÛ≤e+ $X‚w´ü eTT. nsTTHê
uÛ÷Ñ ‘·\+ |òTü {≤uÛ≤yêìøÏ nBÛq+ ø±<äT. $X‚wDü eTT\T >± ñqï >∑TDÁøÏj÷· <äT\T ‘·eT‘√
>∑÷&çq ($•wü)º Á<äe´+ ø£qï $&ç>± ñ+&Ée⁄. ñ<ë:` n$ ÄÁ<äyê´ìøÏ |üs‘¡ +· Á‘·eTT\T.
nsTTHê Á<äe´+ Á<äe´+ ø£qï $&ç>± ñ+&É<Tä . n#˚‘q· eTsTTq Á<äe´eTT Á<äe´+ø£qï
$&ç>± ñ+&É≥+ ñHêï dü«‘·+Á‘·+>± e÷Á‘·+ ñ+&É<äT. ø£qTø£ ndü«‘·+Á‘·eTsTTq
n∫‘·TÔ (Á<äe´eTT) >±ì, dü«‘·+Á‘·eTT, ndü«‘·+Á‘·eT÷ nsTTq ∫‘·TÔ (Á<äe´+) >±ì
197
360 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
áX¯«s¡ $X‚wDü eTsTTqqT Äj·Tqø£qï |üè<∏øä ‡Ï <äy∆ T˚ . n+fÒ $&ç>± ñ+&˚<.˚ Ç+‘˚>±ø£
ªª»>∑‘·TÔq+BX¯«s¡T&ÉTHêï&ÉTµµ nqT yêø£´+˝À áX¯«s¡T&ÉT $X‚wü´eTsTTHê, ªªáX¯«s¡Tì
j·T+<äT »>∑‘T· qÔ ï~µµ nqï yêø£´eTT˝À áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü $X‚wDü eTe⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£
ªáX¯«s¡T&ÉTµ ‘·|Œü ìdü]>± $X‚w´ü y˚T ne⁄‘ê&Éì #Ó|Œü qedüs+¡ ˝Ò<Tä . nj·÷´! ∫<ä∫‘·T\Ô T
áX¯«sêBÛqeTsTTq$ ø£qTø£ yê{Ïì áX¯«s¡Tìø£qï $&ç>± ñ+&Éì $X‚wDü ≤\T>± #ÓbÕŒ*.
düe÷:` n∫‘·TÔ áX¯«sêBÛqeTsTTHê ª∫‘·TµÔ áX¯«sêBÛq+ ø±<äT. ô|>’ ± n∫‘·TÔ áX¯«sêBÛq+
ø±e&ÉeT+fÒ @$T{Ï? áX¯«s¡Tì j·T+<äT+&É≥e÷? ø±<äT. ˝Ò<+ä fÒ n∫‘·TqÔ +<äT+&É&+É
e\q áX¯«s¡T&ÉT>∑÷&Ü n∫‘·T≈Ô î£ nBÛq+ ` nqe\dæedüT+Ô ~. áX¯«s¡dèü wæº ø£qTø£
áX¯«sêBÛqeTq&É+ ≈£î<äs<¡ Tä . m+<äTø£+fÒ n∫‘·TÔ ì‘·´+ ø£qTø£ ªn»eTTµ ø£qTø£ <ëìøÏ
ªdüèw溵 nq&É+ ≈£î<äs¡<äT. áX¯«s¡ s¡ø£åD˝À qTqï~ ø£qTø£ áX¯«sêBÛqeTq&É+>∑÷&É
≈£î<äs<¡ Tä . s¡øDå£ |ò\ü + (dü#‘˚ q· ) Je⁄q≈£î #Ó+<äT‘·T+~. n∫‘·T≈Ô î£ ªs¡øDå£ µ nH˚ uÛ≤eqsê<äT.
|üX¯ó|ü⁄Á‘ê<äT\≈£î nqï<ëHê<äT\ e\q s¡ø£åD edüTÔ+~. nsTT‘˚ nø£ÿ&É>∑÷&Ü |üX¯ó
|ü⁄Á‘ê~ X¯Øsêìπø s¡øDå£ ø±ì Je⁄q≈£î ø±<äT. ø£qTø£ n∫‘·TøπÔ s¡øDå£ n+{≤sê `
nsTT‘˚ yê{Ïì b˛wæ+#˚ Á<äe´eTT >∑÷&É (nqïbÕHê<äT\T) n∫‘·TÔ nì uÛ≤$+#·+&ç.
uÛ÷Ñ $T yÓTT<ä\>∑T uÛ÷Ñ ‘·eTT˝Ò ‘·eT e\q e∫Ãq X¯Øsê\qT ô|s’ T¡ , |ü+≥ yÓTT<ä\>∑T
yêì‘√ b˛wækÕÔsTT. ≈£Ls¡à X¯Øs¡+‘√ eT+<äsêìï <Ûä]+∫q≥T¢ n∫‘·TÔqT Äj·Tq
<Û]ä düTHÔ êï&Éqsê<äT. m+<äTø£+fÒ Äj·Tq <Û]ä +#·øb£ ˛‘˚ ªn∫‘·TµÔ @eTe⁄‘·T+~. qwüeº TsTT
b˛‘·T+<ë? b˛<äT. ‘·eT eT‘·+˝À n~ ªì‘·´+µ ø£<ë?. Á|ü\j·TeTe⁄‘·T+~ >∑<ë `
n+{≤sê? ø±˙j·T+&ç. <ëì e\q n∫‘·T≈Ô î£ ˝≤uÛqÑ cÕº\T ˝Òe⁄. ≈£î+&É #·{ºÏ nH˚
Äø±sê\T b˛‘˚ |ü]D≤eT eT÷\eTsTTq eT{ϺøÏ qwüºy˚T$T{Ï? n˝≤H˚ HêeTs¡÷|ü
düV≤æ ‘·eTsTTq »>∑‘T· Ô b˛sTTHê ì‘·´eTsTTq n∫‘·T≈Ô î£ qwü+º ˝Ò<Tä . áX¯«s¡ |üs‘¡ +· Á‘·+
ø£qTø£ n∫‘·TÔ áX¯«sêBÛqeT+{≤sê? n˝≤q÷ ≈£î<äs<¡ Tä . me&ÉT <˚ìì @eTsTTHê
#˚j·T>∑\&√ yêì ø£~ |üs¡‘·+Á‘·+. ≈£îeTà]øÏ ≈£î+&É |üs¡‘·+Á‘·eTT. (#˚j·T>∑\&ÉT,
e÷q>∑\&ÉT, eTs=ø£ s¡ø£+>± #˚j·T>∑\&ÉT. ø£s¡TÔeTø£s¡TÔeTq´<Ûëø£s¡TÔMTX¯«s¡') ø±ì
ì‘·´eTsTTq edüTeÔ ⁄ n˝≤ <˚ìø° |üs‘¡ +· Á‘·eTT ø±<äT. <ëìì mes¡÷ ‘·j÷· s¡T #˚jT· ˝ÒsT¡
>∑<ë! ≈£îeTà]øÏ ≈£î+&É˝≤>± eT{Ϻ |üs‘¡ +· Á‘·eTT ø±<äT. eT{Ϻ nì‘·´eT+{≤sê! n~
≈£îeTà] <äècÕº´ ì‘·´y˚T ø£<ë? n∫<ä«düTeÔ ⁄ ì‘·´y˚T ø£qTø£ áX¯«s¡ |üs‘¡ +· Á‘·eTT ø±<äT.
nj·÷´! n∫‘·TÔqT áX¯«s¡T&ÉT dü÷ø£Î+>±q÷ dü÷ú\+ >±qT #˚kÕÔ&ÉT ø£qTø£ n$
áX¯«sêBÛqeTT˝Ò. düe÷:` n∫<ä«düTÔe⁄˝À ñqï Ä dü÷ø£Î dü÷ú\<äX¯˝Ò áX¯«s¡
|üs‘¡ +· Á‘·eTT\T. n∫<ä«düTeÔ ⁄>±<äT. m˝≤>∑+fÒ, eT{Ï˝º À @s¡Œ&˚ |òTü ≥, ø£bÕ\, X¯sêe
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 361
<äX¯\T e÷Á‘·y˚T ≈£îeTà]øÏ nBÛqeTT\T. eT{Ϻ n‘·ì nBÛqeTT ø±<äT. ø£qTø£
@$<Û+ä >±qsTTHê ì‘·´eTsTTq ªn∫‘·TµÔ áX¯«sêBÛqeTT ø±<äT. MT eT‘·+˝À nsTT‘˚
Á|üøè£ ‹ nì‘·´+ ø£qTø£ áX¯«sêBÛqy˚T.
Ç˝≤ ì‘·´eTT\ì MTs¡+^ø£]+∫q ª∫‘·T,Ô n∫‘·T,Ô áX¯«s¡T&ÉTµ |üsd¡ Œü sêBÛqT\T
ø±s¡T ø£qTø£ n$ nìïj·T÷ |üs‘¡ +· Á‘·eTsTTq $X‚wDü ≤\T ø±e⁄ >∑qTø£ á ª∫‘Y, n∫‘Yµ
nH˚ |ü<ë\T $X‚w´ü eTsTTq áX¯«s¡Tìj·T+<äT ø£*dæb˛e⁄ (|üs´¡ ekÕq+ #Ó+<äe⁄). ø£qTø£
ªnVü≤+µ n+fÒ Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. |üse¡ ÷‘·à ø±<äT. Çø£ ÁX¯ó‹ jÓTTø£ÿ ns¡+ú Ç~.
yêeT<˚e⁄&ÉT Á|ü‘·´>±‘·à>± yê´|æ+∫q ÁãVü≤àeTTqT kÕø屑·ÿ]+∫ø=Hêï&ÉT.
ÁãVü≤ày˚T düs«¡ + ø£qTø£, ‘·q÷ Ä ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ ªªdüs«¡ + H˚Hµ˚ µ nqï uÛ≤eqqT bı+<ë&ÉT.
ÁãVü≤à+ düs«¡ yÓT˝≤ nsTT+<ä+fÒ e÷j·T e\qH˚ nì eTT+<˚ #ÓbÕŒ+. Á<äw,ºü <äsÙ¡ q+,
<äèX¯´+ yÓTT<ä\>∑T Á‹|ü⁄{° s¡÷|üeTsTTq düs«¡ »>∑‘T· Ô ÁãVü≤àeTTq+<˚ e÷j·÷ ø£*Œ‘·+.
ø£qTø£ edüT‘Ô '· Ç<˚B ÁãVü≤àeTT q+<äT ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à+ @ø£yT˚ . n~«rj·Ty˚T.
m≥Te+{Ï Çã“+~ ˝Ò≈î£ +&Ü ns¡+ú ≈£î<äTs¡T‘·Tqï|ü⁄&ÉT <ëìï e<ä* \ø£Då ‘√ ns¡+ú
ø£*Œ+#·&É+ Hê´j·T+ ø±<äT. Ç˝≤π> ªH˚Vü≤HêHêµ nqï ÁX¯ó‹ Á|ü‘·´ø£å+>± ªuÛÒ<ëìïµ
ìs¡d+æ ∫+~. dü«ìwü̃ uÛ<Ò +ä ìùw~Û+|üã&çq<äì ns¡+ú ø£*Œ+#·≥+ nj·TTø£yÔ T˚ .
‘Ó‹’ ØÔ j·T ÁX¯ó‹˝Àì ªªn<äèX‚´µµ (ÁãVü≤à $X‚wDü +) |ü<ä $#ês¡D.
ªªn<äèX‚´µµ nqT |ü<+ä e\q ªªn∫‘Yµµ ìyê]+|üã&çq~. nì #Ó|Œæ q e÷≥
nj·TTø£eÔ TT. MT eT‘·+˝À ∫‘·T,Ô áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü <äèX¯ó´\T ø£qTø£ ªn<äèX¯´µ nqï
|ü<+ä #˚‘· ªªn∫‘Yµµ ìyê]+|üã&É<Tä . n˝≤π> ªnHꑷൠnqT |ü<+ä ‘√ ªã<äµ∆ |ü⁄s¡Twüß\T
ìyê]+|üã&É‘ês¡T. yê] j·T+<äT |üse¡ ÷‘·à yê´|æ+∫j·TT+{≤&ÉT. nì #Ó|Œæ q e÷≥
>∑÷&Ü nj·TTø£eÔ TT˝Ò. ì‘·´Je⁄\+<äT |üse¡ ÷‘·à yê´|æ+#·&ìÉ ns¡+ú eùdÔ |üse¡ ÷‘·à
jÓTTø£ÿ ªªdüs«¡ yê´|æµÔ µ uÛ+Ñ >∑eT>∑TqT. n˝≤H˚ ªnHꑷൠn+fÒ ªø£sà¡ ø£è‘·eTsTTq X¯Øs¡eTT
˝Òìµ nì ns¡eú TT #Ó|Œü ≥+ ‘·ù|Œ. $<ë´<äX˝¯ À Je⁄ìπø X¯Øs¡+ ˝Òq|ü⁄&ÉT düs«¡ E„&sÉ TTq
áX¯«s¡Tq≈£î ø£sà¡ ø£è‘·+ >±ì X¯Øs¡eTsTTHê m˝≤ ñ+≥T+~? ô|>’ ± düs«¡ »>∑‘T· Ô X¯Øs¡+>±
>∑\ |üse¡ ÷‘·à (MT eT‘·+˝À) ≈£î ø£sà¡ ø£è‘· X¯Øsê\T ˝Ò≈î£ +&Ü m˝≤ ñ+{≤&ÉT? Je⁄\
jÓTTø£ÿ ø£sà¡ ø£è‘· eTqTcÕ´~ X¯Øs¡eTT\T >∑÷&É áX¯«s¡Xد sê˝Ò ø£<ë!
ªªnìs¡Tàø£Ô `µµ nì\j·Tq' ` nH˚ |ü<ä $#ês¡D
n˝≤π> ªªnìs¡Tàø£µÔ µ nqT |ü<+ä ªeTT≈£î\Ô qTµ nH˚ ns¡eú TTqT ìyê]+#·{≤ìøÏ
` nì #ÓbÕŒs¡T. nB nj·TTø£yÔ T˚ . eTT≈£î&Ô sÉ TTq yêìøÏ >∑÷&Ü ` ‘·eT eT‘·+˝À `
198
362 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
X¯Øs¡eTT+≥T+~ >∑<ë! ø±ø£b˛‘˚ n‘·ì~ ~e´X¯Øs¡eTT. <˚e, eTqTcÕ´~ X¯Øsê\
e\q ã<äT&∆ sÉ TTq yêìì <˚e⁄&ÉT, eTqTwüß´&ÉT nì |æ\TkÕÔeTT. n˝≤H˚ ~e´X¯Øs¡eTT
ñ+&É&É+e\q eTT≈£îÔì >∑÷&Ü ~e⁄´&Éì, nÁkÕø£è‘·T&Éì, yÓ’wüíe⁄&Éì $\yê*.
ªªnì\j·Tq'µµ nq≥+ e\q ªì‘·´ eTT≈£î\Ô qTµ yê]+∫q≥¢e⁄‘·T+<äHêïs¡T. nB ‘·ù|Œ.
yê]øÏ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&Ü<Ûës¡eTì #ÓbÕŒs¡T. nB ‘·ù|Œ. áX¯«s¡T&ÉT ‘·|Œü yπ̊s ì‘·´eTT≈£î\Ô T
˝Òs¡T. nHê~ ø±\eTT qT+&ç yÓ’≈£î+sƒ¡yêdüT\sTTq nq+‘·>∑s¡T&Ü~ ì‘·´dü÷s¡T\T
ì‘·´eTT≈£îÔ\q≥+ >∑÷&Ü ≈£î<äs¡<äT. yês¡T X¯Øs¡<Ûës¡T\T ø£qTø£ eTT≈£îÔ\T ø±s¡T.
Á|æj÷· Á|æjT· düŒs¡Ù>∑÷&É ˝Òì dæ‹ú eTTøÏ.Ô X¯Øs¡eTTqïyê]ø£~ kÕ<Û´ä + ø±<äT.
ªªnX¯Øs¡+ yê edü+‘·+ ` q Á|æj÷· Á|æjT˚ düŒèX¯‘'· µµ nì ÁX¯ó‹.
yês¡T X¯Øs¡ s¡Væ≤‘·T\sTT‘˚ nq+‘·>∑s¡T&Ü~ HêeTs¡÷bÕ\T ≈£î<äs¡e⁄. n˝≤ø±ø£
uÛÑ>∑e+‘·Tìe˝… yê]$>∑÷&Ü nÁbÕø£è‘· ~e´eT+>∑fi¯ $Á>∑Vü‰\+{≤sê? ≈£î<äs¡<äT.
ÁãVü ≤ à_Û q ïeTsTTq<ä + ‘ê ÁbÕø£ è ‘· y ˚ T . nÁbÕø£ è ‘· edü T Ô e ⁄ ÁãVü ≤ à+ e÷Á‘· y ˚ T .
nq+‘·>s∑ T¡ &Ü<äT\T düsŒ¡ |üøåÏ C≤‘·T\˝À |ü⁄{Ïqº yês¡T ø£qTø£ yê] X¯Øsê\T nÁbÕø£è‘·eTì
#Ó|üŒ≥+ kÕ<Ûä´+ ø±<äT. yÓ’≈£î+sƒ¡˝Àø£ yêdüT\T ì‘·´eTT≈£îÔ\sTT‘˚ ÁãVü≤às¡TÁ<ë~˝Àø£
yêdüT\TqTï ì‘·´eTT≈£îÔ˝Ò ø±e#·TÃqT. ˝Àø±r‘·eTsTTq edüTÔy˚ ì‘·´eTTø£Ô+.
ì‘·´eTT≈£î\Ô sTTq yês¡T uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì j·T+<äTHêïsê? uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ˝Àø£eTTq+<äTHêïsê?
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì˝À ñ+&É&eÉ TH˚~ düs«¡ JekÕ<Ûës¡DeTT ø£qTø£ n+<äT˝À >=|üŒ @MT˝Ò<Tä .
Çø£ uÛÑ>∑e˝À¢ø£+ yê]ø±<Ûës¡eTHê*. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Ä<Ûës¡+ø±<äHê*. uÛÑ>∑e+‘·Tq≈£î
>∑÷&Ü Ä˝Àø£yT˚ Ä<Ûës¡eTT. n+<äT˝ÀH˚ X¯+K#·Áø£<ëÛ ] nsTTq leTVü‰$wüßeí ⁄ ñHêï&ÉT.
ø£qTø£ ì‘·´eTT≈£î\Ô ≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·T&Ü<Ûës¡eTT ø±&ÉT. eTiÏjT· T, uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ì‘·´eTT≈£î\Ô ≈£î
Ä<Ûës¡eTsTT‘˚, ì‘·´eTT≈£îÔ\T uÛÑ>∑e+‘·Tì j·T+<äTqïyêπs >∑<ë! ø£qTø£ uÛÑ>∑yêqT&ÉT
ì‘·´eTT≈£î\Ô j·T+<äT yê´|æ+∫qfÒ.¢ nj·÷´! ì‘·´eTT≈£î\Ô ≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·T&Ü<Ûës¡eT+fÒ ns¡+ú
sêE Á|ü»\ø±<Ûës¡eTsTTq≥T¢ ` nì $e]kÕÔsê, uÛ>Ñ e∑ ‘√ŒwüD˝À ñ+{≤s¡ì ns¡eú ÷?
` nsTT‘˚, Äø£*<ä|Œæ ø£\T »qq eTs¡D≤\T düTK<äT'U≤\T yÓTTˆˆ dü+kÕs¡u≤<Û\ä T ˝Òì Ä
Je⁄\qT b˛wæ+#·&ÉeT+fÒ @$T{Ï? ` nj·÷´! |üs¡e÷q+<ä düeTTÁ<äT&ÉsTTq
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì˝À ìeT>∑Tï\sTT ì‘·´eTT≈£î\Ô T Äq+~kÕÔs+¡ {≤sê? ` uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT >∑÷&Ü
|üs¡e÷q+<äkÕ>∑s¡eTsTTq Ä‘·àj·T+<äT ìeTà>∑Tï&ÉT ø£qTø£ uÛÑ>∑e+‘·Tq≈£î >∑÷&Ü
ì‘·´eTTø£eÔ TsTTq Ä‘·àj˚T Ä<Ûës¡yT˚ . uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ‘·q Äq+<äeTT ˝ÀH˚ ìeT>∑Tï&É+fÒ
ì‘·´eTT≈£î\Ô T >∑÷&Ü ‘·eT Äq+<ä+˝ÀH˚ eTTì–Hês¡Hê*. n˝≤ø±<äT. eTT≈£îqÔ ≈£î ‘·qø£qï
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ |üse¡ T Áù|eT bÕÁ‘·+ ø£qTø£ Äj·Tq j·T+<˚ n‘·&TÉ ©qeTe⁄‘ê&É+{≤sê?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 363 364 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

` uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq≈£î >∑÷&Ü eTT≈£î&Ô ˚ |üse¡ T Áù|eT bÕÁ‘·+ ø£<ë! ªªj·T<ëùV≤´yÓw’ ü @‘·dàæ qï<äèX‚´ nHê‘˚à´
ªªÁ|æj÷Ó Væ≤C≤„ìH√‘·´s¡+ú ` nVü≤+ dü#· eTeTÁ|æjT· 'µµ nì ^‘·. nìs¡Tøπ Ô nì\j·TH˚ nuÛj Ñ T· + Á|ü‹cÕº+
$+<ä‘˚ n<∏ä k˛-uÛj Ñ T· + >∑‘√ uÛeÑ ‹, j·T<ë
n~ C≤„ì $wüjT· +. eTT≈£îìÔ $wüjT· + ø±<ä+{≤sê? ≈£î<äs<¡ Tä . eTT≈£î&Ô TÉ ùV≤´yÓw’ ü @‘·dàæ qTï<äse¡ T+‘·s+¡ ≈£îs¡T‘˚
C≤„ì ø±<ä+{≤sê? C≤„ìj˚T |üse¡ T Áù|eT bÕÁ‘·T&Ó‘’ ˚ C≤„q |ò\ü eTsTTq eTTøÏìÔ bı+~q n<∏ä ‘·d´ü uÛj
Ñ T· + uÛeÑ ‹µµ (Äq+<äe*¢)
yê&ÉT eT]+‘· Á|æjT· T&ÉT ø±yê* >∑<ë! ø£qTø£ ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ûX«¯ s¡T&˚. Äj·Tqj˚T
e÷j·÷ ã<äT∆&ÉsTTq≥T¢, eTT≈£îÔ&ÉsTTq≥Tº q{ÏkÕÔ&ÉT. Äj·Tqø±j·Tqj˚T Ä<Ûës¡eTT. ªªnuÛj
Ñ T· + Á|ü‹cÕ˜+$+<䑵˚ µ nqT ÁX¯ó‹ $#ês¡D
ªªùd«eTVæ≤$Tàï Á|ü‹wæ̃‘'· µµ nì ÁX¯ó‹. ã<äT&∆ TÉ ` eTT≈£î&Ô TÉ ` nsTTq Je⁄&ÉT y˚sT¡ . ªªs¡k˛yÓd’ 'ü , s¡d+ü ùV≤´yêj·T+ \u≤∆«q+B uÛeÑ ‹µµ ø√ùV≤´yêHê´‘Y ø£' ÁbÕD≤´‘Y
áX¯«s¡T&ÉT y˚sT¡ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . nHês¡T&Ô TÉ düHêï´dæ nsTTq Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+ ø£qï j·T<˚wü Äø±X¯ Äq+<√ q kÕ´‘Y @wüùV≤´yêq+<äjT· ‹µµ nì, ªª;ÛcÕkÕà<ë«‘·' |üe‘˚,
_ÛqTï&ÉT ø±&ÉT. ªª‘·‘·‡‘·´eT‘√q´<ës¡ÔyéTµµ nì ÁX¯ó‹. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê Äs¡eÔ Tì ;Ûc˛<˚‹ dü÷s¡´', ;ÛcÕkÕà <ä–ïX‚Ã+Á<äXï , eTè‘·T´sêúe‹ |ü+#·eT'µµ nì ePs¡« ` ñ‘·sÔ ¡
#Ó|⁄ü qÔ ï~. nj·÷´! n+‘ê ÁãVü≤ày˚T, ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<˚B ˝Ò<+ä {≤sê? ` dü∫Ã<ëq+<ä yêø£´eTT\˝À uÛ<Ò yä T˚ #Ó|Œü ã&çq~. eT<Û´ä yêø£´eTT˝À uÛ<Ò eä TT ìùw~+|üã&çq<äì #Ó|Œü sê<äT
s¡÷|ü+ ø±ì »>∑‘T· Ô dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? nj·÷´! >∑<ë? nì Á|üX¯ï. düe÷:` n˝≤ø±<äT. Je⁄&ÉT ‘·q Ä‘·à>± áX¯«s¡Tì Á>∑Væ≤+∫
n+‘ê ∫<ä∫~«•wü`º eTsTTq ÁãVü≤ày˚T. düe÷:` ∫<ä∫~«•wüeº TsTTq ÁãVü≤à+ nqï‘·sê«‘· Äq+~kÕÔ&TÉ . Ä áX¯«s¡T&ÉT ‘·qqT n˝≤‘Ó*dæø=qï Je⁄q≈£î Äq+<äeTTqT ø£*–kÕÔ&TÉ .
Çø£ ªdüs¡«+µ n+≥÷ $&ç>± @eTTqï~. dü÷ú\∫<ä∫~«•wüºeTsTTq ÁãVü≤à+ ªdüs¡«+µ nì |üPs¡«yêø±´s¡úeTT. m+<äTø±q+~+|üCÒkÕÔ&ÉT? ` nqï Á|üX¯ï≈£î düe÷<Ûëq+>±
n+{≤eTT. <ëìøÏ dü÷ø£Î ∫<ä∫~«•wüÁº ãVü≤à‘√ nuÛ<Ò eä TT #ÓbÕÔ+. düe÷:` ÁãVü≤à≈£î ªªj·T<ëVæ≤`µµ nqï ¬s+&Ée yêø£´+ e∫Ã+~. ì]«X‚wüÁãVü≤àeTTq+<äT Je⁄&ÉT
ÁãVü≤à‘√ nuÛÒ<ä+ nq≥+ e´s¡ú+. ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T>± ñqï~ ø£qTø£ n+‘ê ìs¡“j ¤ T· eTsTTq Ä‘·àdæ‹ú ì bı+~q|ü⁄&ÉT ªnuÛj Ñ T· +µ bı+~qyê&Ée⁄‘ê&ÉT. ì]«ø£\Œø£
ÁãVü≤àeT+{≤+ ` n˝≤ nsTT‘˚ düsê«+‘·sê´$T nsTTq ÁãVü≤ày˚T dü‘´· +, $T–*q<ä+‘ê düe÷~Û˝À nuÛj Ñ T· +˝À >∑÷&Ü ø=+<äsT¡ uÛj Ñ T· + bı+<äT‘ês¡T. ªªnuÛj Ñ T˚ uÛj Ñ T· <äsÙ¡ q'µµ
ndü‘´· y˚T. ªª@wü‘Ä· ‘êà+‘·sê´eT´eTè‘·' n‘√q´<ës¡+Ô µµ nqT ÁX¯ó‘·T\T Á|üe÷D+. düsπ , nì yêø£´eTT. n˝≤ uÛj Ñ T· <äsÙ¡ q+ ˝Ò≈î£ +&Ü me&ÉT+{≤&√ yê&ÉT ªnuÛj Ñ T· +µ bı+<äT‘ê&ÉT.
n+{≤πsyÓ÷ ` nB ≈£î<äs<¡ Tä . <˚e⁄&ÉT (MT eT‘·+˝À) n+‘·sê´$T ø£qï _Ûqï+. ø£qTø£ Ç˝≤ ÁãVü≤àdæ‹ú nuÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ ÁãVü≤à+ Äq+<äøs£ +¡ . nuÛj Ñ T· + bı+~qyê&ÉT. Äq+<ä
Äs¡T&Ô eÉ ⁄‘ê&ÉT. nsTT‘˚ @eT+{≤sê? ` Äs¡T&Ô +É fÒ u≤~Û‘T· &ÉT nq>± nì‘·T´&ÉT. ø±ì s¡÷|ü⁄&˚. ªÁãVü≤àeT+<äT+{≤&ÉTµ. n+fÒ ã\¢ MT<ä ñ+{≤&Éqï≥T¢ ÁãVü≤àe÷<Ûës¡eTT,
MT eT‘·+˝À ªªnCÀì‘·´'µµ nì Je⁄&ÉT ì‘·T´&ÉT ø£<ë! Jyê+‘·sê´$T Je⁄&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? Je⁄&Ü<Û̊jT· eTì ns¡+ú ø±<äT. ªªùd«eTVæ≤$Tï Á|ü‹w昑·'µµ nqï≥T¢ ‘·q j·T+<äT ‘·H˚
n+{≤sê? ` Je⁄qø±‘· à j˚ T n+‘· s ê´$T. ª@wü ‘ · Ä‘êà+‘· s ê´MTµ nì ñ+&É&+É . y˚sπ Ä<Ûës¡+ ˝Ò<ìä ns¡eú TT. Ç˝≤ ÁãVü≤àeTTq+<äT Ä‘·àuÛ≤eq˝À ©qeTsTTq
ÁX¯ó‹. nj·÷´! Je⁄q≈£î Je⁄&Ü‘·àø±<äT. düe÷:` Ä‘·à n+fÒ dü«s¡÷|üeTT. Je⁄ì yêìøÏ ªnuÛj Ñ T· +µ nì #Ó|Œæ y˚<+ä uÛ<Ò ä <äsÙ¡ q+ e\q Vü‰ì nì ªªj·T<ëVæ≤`µµ nì
dü«s¡÷|üeTT dü∫Ã<ëq+<äeTT. n<˚ ÁãVü≤àeTTq≈£îqTï n+‘·sê´$T. ø£qTø£ dü‘´· eTsTTqyê&ÉT #Ó|⁄ü qÔ ï~. ns¡yú T˚ eT+fÒ n<äèX¯´‘ê«~ >∑TD≤\T >∑\ ÁãVü≤àeTTq+<äT n\ŒeTsTTq uÛ<Ò eä TTqT
>∑qTø£ Á|ü‘´· >±‘·àj˚T n+‘·sê´$T. n+‘·sê´$T y˚sT¡ Á|ü‘´· >±‘·ày˚sT¡ . n+fÒ Á|ü‘´· >±‘·à #·÷|æHê n‘·ìøÏ uÛj Ñ T· + ø£\T>∑TqT. ªªH˚qT y˚sT¡ ÁãVü≤à+ y˚sT¡ µµ nqï uÛ<Ò ä <ä]ÙøÏ uÛj Ñ T·
ªÄs¡+Ô µ ne⁄‘ê&ÉT. ø±>± n+‘·sê´$T nsTTq ÁãVü≤ày˚T dü‘´· eTT. $•wüÁº ãVü≤à ndü‘´· y˚T. ÁbÕ|æÔ ‘·|Œü <äì ns¡eú TT. nuÛ<Ò ä <ä]ÙøÏ uÛj Ñ T· + ˝Ò<qä ï e÷≥qT dæsú |¡ sü #¡ {· ≤ìøÏ uÛ<Ò <ä ]ä ÙøÏ
eTVü‰ø±X¯+ ì‘·´eTsTTHê |òTü {≤ø±X¯+ ñbÕ~Ûì ã{Ϻ nì‘·´+ ø£<ë!. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTqT uÛj
Ñ T· + ø£\T>∑T‘·T+<äì #Ó|Œü ≥+ »]–+~. nuÛ<Ò <ä sä Ù¡ q+ ñ+fÒ nuÛj Ñ T· +, ˝Ò<+ä fÒ
∫<ä∫~«•wüeº Tì #Ó|Œü &É+, Je⁄ì˝À ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T nì #Ó|Œü &É+, ‘·|Œü <ëìe\q uÛj
Ñ T· +, uÛ<Ò ä <äsÙ¡ q+ ñ+fÒ uÛj Ñ T· +, ˝Ò<+ä fÒ nuÛj Ñ T· + nì nq«j·T e´‹πsø£ yê´|æìÔ
JeÁãVü≤à\T ªÄs¡+Ô µ ne⁄‘ês¡T. ø£qTø£ á yê<ä<«ä j·T+ es¡˙® j·T+. Je⁄&ÉT n+‘·sê´$T ÁX¯ó‹ ø£*–+∫q≥¢sTT+~. uÛÒ<ä<ä]ÙøÏ uÛÑj·TyÓT+<äT≈£î? ` n+fÒ ø±s¡D+ #ÓbÕŒs¡T.
nsTTq ÁãVü≤àeTT. nuÛ<Ò yä ê<äyT˚ düss¡ TTq~. n<˚ nuÛj Ñ T· <ëj·Tø£eTT. uÛ<Ò yä ê<ä+ uÛjÑ T· ùV≤ ªª;ÛcÕkÕà<ë«‘·' |üe‘˚`µµ Ç˝≤ Ä‘·à _Ûqï+>± áX¯«s¡Tì #·÷&É≥+ e\q áX¯«s¡T&ÉT
‘·Ty˚. <ëìì e<ä\e\dæq<˚. n<˚ #Ó|Œæ +~ ÁX¯ó‹. Je⁄q≈£î uÛÑj·TùV≤‘·Tee⁄‘·THêï&ÉT. Ä‘·à>± ‘Ó*ùdÔ nuÛÑj·T ùV≤‘·Tee⁄‘ê&ÉT. Äq+<ä
199
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 365
<ëj·T≈£î&Ée⁄‘ê&ÉT. ˇπø áX¯«s¡T&ÉT uÛ<Ò +ä ˝À uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄, nuÛ<Ò +ä ˝À nuÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄
` m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT. düe÷:` edüT‘Ô '· áX¯«s¡T&ÉT Je⁄q≈£î Ä‘·àj˚T. nsTTHê eTq+
nC≤„q+ e\q _Ûqï+>± uÛ≤$+#ê+. n+<äTe\q |üsêsTTyê&ÉT ˝≤>± uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄.
nC≤„q+ b˛‘˚ Äj·TH˚ eTq+ ø£qTø£ nuÛÑj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·qqT #·÷∫ ‘êqT
uÛj
Ñ T· |ü&&É TÉ >∑<ë! ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT |üs√ø£eå TqTø=+fÒ uÛj Ñ T· + n|üs√ø£eå TsTT‘˚ nuÛj Ñ T· +.
Ä‘·àø±<äqTø√e≥+ |üs√ø£+å . Ä‘·à nqTø√e≥+ n|üs√ø£+å . ø£qTø£ nuÛj Ñ T· + bı+<ä<\ä ∫q
Je⁄&ÉT áX¯«s¡Tì Ä‘·à>± #·÷&Ée˝…qT.
nj·÷´! á |üø+å£ ˝ÀqsTTHê Je⁄&ÉT ìs¡+‘·se¡ TT áX¯«s¡Tìj·T+<äT+&Ü*.
m+‘· e÷Á‘·eTT áX¯«sê‘Y _Ûqï+>± ñ+&Ésê<äT. n+<äT#˚‘· Á|ü‹wü˜qT ø£åD+>∑÷&Ü
Ä|üsê<äT. düe÷:` áX¯«s¡Tì j·T+<äT düs«¡ <ë ñ+&Ée\dæqyê&ÉT @s¡øe£ TsTTq Je⁄&ÉT?
nC≤„ì? C≤„ì? ` nC≤„ìøÏ ≈£î<äs<¡ Tä . yê&ûX«¯ s¡Tì Ä‘·à>± uÛ≤$+#·˝&Ò TÉ . ªÁãVü‰àVü≤+µ
uÛ≤eq sê<äT. C≤„ìøÏ m|ü⁄&É÷ ‘êqT ÁãVü≤àeTTH˚ nqï uÛ≤eq ñ+≥T+~. ø£qTø£ düs«¡ <ë
áX¯«s¡Tìj·T+<˚ ñ+&ÉeTì yêìøÏ #Ó|Œü qedüs+¡ ˝Ò<Tä . ‘êH˚ áX¯«s¡T&ÉT ø£qTø£ düs«¡ <ë
‘·q eTVæ≤eT j·T+<˚ C≤„ì ñ+{≤&ÉT. (C≤„˙‘ê«‘Ó’àe πøe\+) ø£qTø£ nuÛÑj·TeTT,
Äq+<äeT÷ bı+<ä<\ä ∫qyê&ÉT áX¯«s¡Tì Ä‘·à>± #·÷kÕÔ&TÉ . ‘·eT eT<Û´ä ø=+#Ó+ >∑÷&Ü
uÛ<Ò eä TT+<äì uÛ≤$+#·&TÉ . n˝≤ nuÛj Ñ T· + bı+<äT‘ê&ÉT. uÛj Ñ T· + bı+<ä&TÉ . á ns¡yú T˚
dü+<äs“¡ X¤ ó¯ ~∆>\∑ ns¡eú TT.
nj·÷´! ªªn+‘·s+¡ #˚jT· &ÉTµµ (n+‘·s+¡ ≈£îs¡T‘˚) nqï~ ÁX¯ó‹. #˚jT· ≥y˚T$T{Ï?
#·÷&É&ìÉ >∑<ë nHê*. ø£qTø£ ªn+‘·s+¡ µ n+fÒ ª$#˚Ã<¤ +ä µ nì ns¡+ú . uÛ<Ò +ä ` nìø±<äT.
ª$#˚Ã<¤ +ä µ $jÓ÷>∑+ ` nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*. $#˚Ã<¤ eä TsTT‘˚ ª#˚jT· Tµ ÁøÏjT· ≈£î nq«sTTdüT+Ô ~.
uÛ<Ò eä TsTT‘˚ ª‘Ó*j·TTµ ÁøÏjT· ≈£î ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ø£qTø£ ª$#˚Ã<¤ yä T˚ µ düss¡ TTq ns¡eú TT.
<˚ìøÏ $#˚Ã<¤ +ä ? nì Á|üXï¯ y˚døæ =ì <ä>sZ∑ ˝¡ Àì |ü<+ä ªªÁ|ü‹cÕ˜µµ nqï<ëìøÏ $#˚Ã<¤ eä Tì
düeTq«j·T+ #˚j÷· *. ø±>± áX¯«s¡Tì j·T+<äT ‘êHÓ\|¢ ⁄ü &É÷ ñ+&Ü*. ø=+#Ó+ ‘˚&Ü
e∫ÃHê uÛj Ñ T· y˚T ` nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*. n+‘˚>±ì ªáX¯«sêuÛ<Ò +ä µ >∑T]+∫ sT÷ ns¡+ú
sê<äT. düe÷:` ªÁ|ü‹cÕ˜µ nH˚ |ü<ëìøÏ ˝Òì |ü<ë\qT ‘Ó∫Ãø=H˚ (n<Ûë´Vü‰s¡+) nedüs+¡
˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ns¡+ú ≈£î<äTs¡T‘·T+~. n+<äTe\q <ëìì˝≤ |”øÏ ˝≤– Ç#·Ã{ÏøÏ ‘Ó∫à ns¡+ú
#Ó|Œü sê<äT. ô|>’ ± ªuÛ<Ò +ä µ n+fÒ ˇø£{Ï s¬ +&ÉT>± #˚jT· ≥+. ø£qTø£ uÛ<Ò +ä >∑÷&Ü ª#˚jT· Tµ
ÁøÏjT· ≈£î ≈£î<äTs¡T‘·T+~. Jy˚X«¯ s¡ uÛ<Ò uä ≤Û e+ >∑\yê&ÉT. @ø£ ` nK+&ÉeTsTTq Ä‘·àqT
ªJe⁄&Éìµ áX¯«s¡T&Éì ª2µ >± (uÛ<Ò +ä ) #˚dTü HÔ êï&ÉT. ˝Ò<ë, <Ûë‘·Te⁄\T nH˚ø±s¡eú TT\T
>∑\$. (<Ûë‘·÷HêeTH˚ø±s¡ú‘ê«‘Y) ø£qTø£. ªø£s√‹µ (#˚j·TT) e<ä› ª#·÷#·Tµ nì ns¡ú+
200
366 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó|üŒe#·TÃqT ˝Ò<ë n+‘·s¡+ e<ä› ªuÛÒ<äeTTµ nì ø±ø£ uÛÒ<äC≤„qeTTqT nì ns¡ú+
#Ó|Œü e#·TÃqT. nj·÷´! ªÁ|ü‹cÕ˜j÷· 'µ nqï ÁX¯ó‹yêø£´+˝À n<Ûë´Vü‰s¡+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ e÷
ªyê<ä+µ HÓ>∑TZ‘·T+~. ª@‘·dæàHéµ nH˚ |ü<ëìøÏ *+>∑eTTqT $uÛÑøÏÔì e÷]Ã ª@‘·kÕ´'µ
n+{≤eTT. á ªÁ|ü‹wü̃≈î£ µ nì ns¡+ú #˚kÕÔ+. düe÷:` ≈£î<äs<¡ Tä . @‘·dàæ Hé ` n+fÒ ªáµ
nì ns¡+ú ªªáµµ nì n+‘·≈î£ eTT+<˚ #Ó|Œæ q n<äèX¯´‘ê«~ >∑TD≤\T >∑\ ì]«X‚wÁü ãVü≤à≈£î
ns¡eú Te⁄‘·T+~. <ëìï e<ä* *+>∑$uÛ≈Ñ î£ \Ô T e÷]à ns¡+ú #Ó|Œü ≥+ eÁø°øs£ D¡ y˚T. (yÓTT<ä≥
ª@‘·dàæ Héµ >∑÷&Ü á ns¡yú T˚ ø£<ë! `nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nj·÷´! MTs¡T nq«j·T eTTK+>± #Ó|Œæ q ns¡$ú T~. ªªm|ü⁄&ÉT Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTT
q+<äT Á|ü‹wü˜ bı+<äT‘ê&√ n|ü⁄&ÉuÛÑj·TeTT bı+<äT‘ê&ÉTµµ. Bìì e´‹πsø£eTTK+>±
ªªm|ü⁄&ÉT Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<äT dæ‹ú bı+<ä&√ n|ü⁄&ÉT nuÛj Ñ T· + bı+<ä&TÉ µµ nì #Ó|Œæ
ã\+ ‘˚yê*. n|ü⁄&ÉT ªªn+‘·s+¡ ≈£îs¡T‘˚µµ nqï<ëìøÏ Á|ü‹wü̃ bı+<ä&TÉ nì ns¡+ú
#ÓbÕŒ*. ªªuÛj Ñ T· + uÛeÑ ‹µµ nqï<ëìøÏ ªªnuÛj Ñ T· + bı+<ä&TÉ µµ nì ns¡+ú #Ó|Œü ã&ç+~
ø£qTø£. nuÛÑj·TÁbÕ|æÔ ˝Òø£b˛e≥+ uÛÑj·TÁbÕ|æÔ nì, Á|ü‹wü˜ bı+<äø£b˛e≥+ n+fÒ
$#˚Ã<äeTT nì ns¡+ú edüT+Ô ~. ªdæ‹ú $#˚Ã<¤ +ä µ n+fÒ dæ‹ú bı+<äø£ b˛e&ÉyT˚ . ø£qTø£
ªªn+‘·s+¡ ≈£îs¡T‘˚µµ n+fÒ dæ‹ú $#˚Ã<¤ eä TTqT #˚jT· Tqì ns¡+ú #Ó|Œü ≥y˚T Hê´j·TeTT.
düe÷:` n˝≤ø±<äT. ÁãVü≤àeTT düsê«<Ûës¡+ ø£qTø£ Je⁄&ÉT düs«¡ <ë (‘Ó*dæ / ‘Ó*j·Tø£)
ÁãVü≤àeTTq+<˚ ñHêï&ÉT. ø£qTø£ ªªJe⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<äT Á|ü‹wü˜ bı+~‘˚`µµ nqï
X¯+øπ ‘·|ü . ªªÁ|ü‹wü̃ n+fÒ dæ‹ú µµ nì e÷Á‘·yT˚ ns¡eú TsTT‘˚H˚ Ç<ä+‘ê. n˝≤ø±ø£
ªªÁ|ü‹cÕ˜ R Á|üøè£ wüeº TsTTq R >=|üŒdæ‹ú µµ nì ns¡+ú #Ó|Œü >∑*–‘˚ ÁãVü≤àeTTq+<äu<ÒÛ ä
C≤„qeTT‘√ ñ+&É≥+ ªªÁ|ü‹wü̃µµ ne⁄‘·T+~. n|ü⁄&ÉT ªªJe⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<äT Á|ü‹wü̃
bı+~‘˚µµ nqï yêø£´+ kÕs¡øú e£ Te⁄‘·T+~. ø±>± Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<äT m|ü⁄&ÉT Á|ü‹wüq˜ T
(>=|üŒdæú‹ì) bı+<äT‘ê&√ (nuÛÒ<ä C≤„qdæú‹ì) Ä ÁãVü‰à‘·à ` ◊ø£´<ä]Ù nuÛÑj·÷ìï
bı+<äT‘ê&ÉT. uÛ<Ò <ä ]ä Ù nuÛj Ñ T· + bı+<ä&TÉ ` nì nq«j·T, e´‹πsø£ eTTKeTT\T>±
ns¡+ú #ÓbÕŒ*. n|ü⁄&ÉT ªn+‘·s+¡ ≈£îs¡T‘˚µ n+fÒ ªÁãVü‰à‘·à uÛ<Ò ä <äsÙ¡ q+µ #˚kÕÔ&TÉ . nì
ns¡+ú #ÓbÕŒ*. nj·÷´! ªªsê»´eTTq+<äT Á|ü‹wæ̃+|üã&ÓqTµµ (~©bÕq+‘·s+¡ sêCÒ´‘·+
ìX¯eT´Á|ü‹wæ̃‘+· ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nqï≥T¢ ªª<äè&ÛdÉ +ü ã+<Ûeä TT Á|ü‹wü̃µµ n+{≤sê ` n~
‘·|ü. ªª@~ ˝Òøb£ ˛‘˚ @~ ˝Ò<√ n~ <ëìj·T+<äT Á|ü‹wæ+˜ |üã&çq~µµ nì #ÓbÕÔsT¡ .
m˝≤>∑+fÒ eT{Ï˝º ìÒ <˚ ≈£î+&É ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ≈£î+&É eT{Ïjº T· +<äT Á|ü‹wæ̃+|üã&çq~. ø±>±
ø±s¡DeTT q+<äT ø±s¡´+ Á|ü‹wæ̃+|üã&çq<äì ns¡eú TT. ø£qTø£H˚ ªªuÛ÷Ñ $T ˙{ÏjT· +<äT
Á|ü‹wæ̃‘e· TTµµ nHêïs¡T. (|üè~∏e´|ü⁄‡ Á|ü‹wæ̃‘ê) Ç˝≤ düeTdüeÔ T÷ ÁãVü≤àø±s¡´+ ø£qTø£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 367
düs«¡ eTT Á|ü‘´· ø£+å >±H√ |üs+¡ |üs>¡ ±H√ ÁãVü≤àeTT q+<˚ Á|ü‹wæ+˜ |üã&ç+~. ÁãVü≤à+ e÷Á‘·+
<˚ìø° ø±s¡´+ ø±<äT. ø£qTø£ n~ ‘·qj·T+<˚ Á|ü‹wæ+˜ |üã&ç+~. ªªùd« eTVæ≤$Tï Á|ü‹w摘 y· Té µµ
nì ÁX¯ó‹. ÁãVü≤àeTT $TqVü‰ Je⁄&É+≥÷ ˝Ò&TÉ ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTq+<˚ Jedæ‹ú . Je⁄&ÉT
ÁãVü≤à dü«s¡÷|üy˚T. ÁãVü≤à ø±s¡´+ ø±<äT. ªªsêCÒ´ Á|ü‹w昑·'µµ nqï#√≥ >∑÷&Ü
Á|ü‹wæ˜+#·ã&çq~ sêC≤? eT¬ses¡sTTHêHê? Á|ü‹wæ˜+|üã&Éø£ eTT+<äT n‘·ìì
sê»qe#êÃ? eT¬ses√ n+fÒ ` sêE ø±ì yêìì sê»´+˝À m˝≤ Á|ü‹wæk˜ ÕÔsT¡ ? ø±>±
ªª#·Áø£es¡à sê»´eTTq+<äT Á|ü‹wæ˜+|üã&çHê&ÉHê*µµ (n+fÒ ‘·|üŒ sêE sê»´eTTq
Á|ü‹wæ+˜ |üã&Óqqsê<äT ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) b˛˙j·T+&ç ªª<äè&ÛdÉ +ü ã+<Ûyä T˚ Á|ü‹wüµ˜ µ n+<ëeTT.
nsTTHê e÷≈£î Çã“+~ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤àeTTq≈£î dü«eTVæ≤eT‘√ m˝≤ <äè&ÛdÉ +ü ã+<Ûyä ÷Ó ,
ø±s¡´eTTq≈£î ø±s¡DeTT‘√ m˝≤ <äè&ÛÉdü+ã+<ÛäyÓ÷, n˝≤π> Je⁄q≈£î Ä‘·à nsTTq
ÁãVü≤àeTT‘√ <äè&ÛÉ dü+ã+<Ûeä TT ñ+&Ée#·TÃqT. ø£qTø£ Je⁄q≈£î ªnVü≤+ ÁãVü‰àdæൠnì
ÁãVü‰àuÛÒ<ëqTdü+<Ûëqy˚T ÁãVü≤àeTTq+<äT Á|ü‹wü˜. n+‘˚ ‘·|üŒ ‘·qø£qï _ÛqïeTsTTq
eTs√ edüTeÔ ⁄q+<äT eTqdüT‡ ì\|ü&+É ø±<äT. ªªÁ|ü‹wü̃µµ nqT |ü<ëìøÏ ªª◊ø£´+µµ nì
ns¡+ú #Óù|Ô eTTU≤´s¡+ú <Óã“‹+≥T+<äì MTs¡qïe÷≥ ì»y˚T. y˚TeTT ◊ø£´eTì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
ªª@ø£+>± ñ+&É&eÉ Tìµµ #ÓbÕŒeTT. n~ <Ûë‘·«sêúìï nqTdü]+∫+~. ø£qTø£ eTTU≤´s¡yú T˚ .
á $#ês¡D e\q ªª@‘·dæàHé nqï#√≥ dü|üÔMT $uÛÑøÏÔ dü]>± ˝Ò<äT. ‘·èrj·T>±ì,
|ü+#·$T>±ì, wüwæ˜ >±ì düs¡dü+>± ñ+{≤sTT. nqï MT e÷≥ K+&ç+|üã&çq~.
ÁãVü≤àuÛ<Ò +ä >± dæ‹ú ø£qTø£ <ëìì n~Ûøs£ D¡ (Ä<Ûës¡) yê#·øe£ TsTTq dü|$Ôü Tj˚T nedüse¡ TT.
Á|ü‹wü˜ ` n+fÒ nuÛ<Ò +ä ns¡eú TsTT‘˚ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q ªn+‘·s+¡ µ n+fÒ ªuÛ<Ò +ä µ
nì ns¡+ú dü]b˛‘·T+~. ˝Ò<ë, ªªn+‘·s+¡ ≈£îs¡T‘˚µµ n+fÒ uÛ<Ò +ä #˚jT· Tq+fÒ uÛ<Ò +ä >±
ÁãVü≤à+ ˝À ñ+&É≥+ ` nH˚ ns¡eú TT #ÓbÕŒ*.
edüT‘Ô '· nsTT‘˚, ªª@‘·dàæ Héµµ nqï#√≥ $wüjT· dü|$Ôü T nì #Ó|Œü ≥+˝À Çã“+~ ˝Ò<Tä .
ªn<äèX¯´µ nH˚ yêø£´+˝À n~Ûøs£ D¡ dü|$Ôü T nì #Ó|Œü e#·TÃqT. XÊg<äèwæ˝º À $wüjT· dü|$Ôü T
` n~Ûøs£ D¡ dü|$Ôü T eT<Û´ä ‘˚&Ü˝Ò<Tä . nsTTHê ˝Àø£ <äèwæ˝º À ‘˚&Ü ñqï~. ˝Ò<ë, uÛ<Ò ä
Á|ü‹jÓ÷–>± nedüse¡ TsTT‘˚ ‘·èrj·÷~$uÛÑø£Ô´sêú\T düsd¡ eü TsTTHê, uÛ<Ò ë~Ûøs£ D¡ + >±
nedüse¡ TsTT‘˚ dü|$Ôü Tj˚T düsd¡ +ü . ªª>∑TD$•wüÁº ãVü≤à C≤„qeTT nuÛj Ñ T· ùV≤‘·Teì #Ó|Œü ≥+
e\q uÛ<Ò +ä ìùw~Û+#·≥+ nuÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄ >±<äì ‘˚\T‘·Tqï<äìµµ MTs¡qï e÷≥ >∑÷&Ü
nj·TTø£Ôy˚T. n<äèX¯´‘·«+ yÓTT<ä\>∑T $X‚wüD≤\T ì]«X‚wüeTsTTq ÁãVü≤àC≤„qy˚T
nuÛj Ñ T· ùV≤‘·Teì #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. dü$X‚weü TsTTq ÁãVü≤à+ n<äèX¯´+, nìs¡Tø£+Ô ø±<äT.
nj·÷´! ªªÄq+<ä+ ÁãVü≤àD√ $<ë«Hé q_uÛ‹Ò ≈£î‘·Xï qµµ nì ÁãVü≤àeTTqT
201
368 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü$X‚weü TH˚ ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. düe÷:` <ëì ns¡+ú ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq Äq+<äeTTqT
nì ns¡eú TT. ø±ì ªªÁãVü≤à jÓTTø£ÿ >∑TD ($X‚w+ü ) eTsTTq Äq+<äeTTqTµµ nì ns¡+ú
ø±<äT. ªªÁãVü≤ày˚‘Ô· |üse¡ TTqT bı+<äTqTµµ (ÁãVü≤à$<ëb˛ï‹ |üs+¡ ) nqT yêø£´eTT˝Àì
$~Û jÓTTø£ÿ ñ|üÁø£eT+e\q ÁãVü≤àeTTq+<äT dæ‹ú bı+<ä≥y˚T eTTøÏÔ nì, ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
◊ø£´+ ø±<äT! nì #Ó|Œæ q~ >∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . Ä yêø£´+˝À ñ|üÁø£$T+∫q ÁãVü≤à
C≤„qeTT |üs√ø£eå ÷? n|üs√ø£eå ÷? |üs√ø£eå TsTTq C≤„q+ e\q ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ ˝Ò<Tä . (n~
uÛøÑ j
Ô£ T˚ q ‘·T eTTø£j
Ô T˚ nì>∑<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) n|üs√ø£eå TsTT‘˚ yê&˚ ÁãVü≤àeTe⁄‘ê&ÉT.
ø£qTø£ ‘·q Ä‘·à nsTTq ÁãVü≤àeTTq+<˚ yê&ÉT+{≤&ÉT. ø£qTø£ C≤„qeTT Á|ü‹wüø˜ ±<äT.
eTiÏ, ÁãVü≤àeTTq+<äT @ø£s÷¡ |ü+>± ñ+&É&yÉ T˚ Á|ü‹wü.˜ nj·÷´! ÁãVü≤àeTTq+<äT @ø£‘«· +‘√
ñ+&É≥eT+fÒ ◊ø£´y˚T >∑<ë! düe÷:` ø±<äT. Ä ◊ø£´eTTq≈£î ªÁãVü≤ày˚Tµ nì |ò*ü ‘·+.
ÁãVü≤ày˚‘Ô· ÁãVü≤àeTTq+<äT+&É&TÉ . ÁãVü≤àeTT‘√ ◊ø£´eTT #Ó+<ä&TÉ . ªÁãVü≤ày˚Tµ ne⁄‘ê&ÉT.
ªªÁãVü≤à $‘Y ÁãôV≤’ àeuÛeÑ ‹µµ nì ÁX¯ó‹. Çø£ MT |üø+å£ ˝À Á|ü‹wü̃ n+fÒ <äè&ÛdÉ +ü ã+<Û+ä
nì ns¡+ú #Óù|Ô Ä ns¡+ú ñ|üÁø£e÷ìøÏ $s¡T<ä+∆ >±H˚ ñqï~. Á|ü‹cÕ˜ X¯u≤›ìøÏ ñbÕdüq
nì ˝≤ø£åDÏø±s¡úeTì #Ó|æŒq sêe÷qT»e#·qeTT ‘·ù|Œ. Ç+‘˚>±ø£, ÁãôVAàbÕdüHê
s¡÷|üeTsTTq Á|ü‹wü̃≈î£ ø=+#Ó+ $#˚Ã<¤ +ä (<äs+¡ n+‘·s+¡ ) e∫ÃHê uÛj Ñ T· y˚T ` nì #Óù|Ô
<ëììã{Ϻ m\¢|⁄ü &ÉT ÁãVü≤àÁ|ü‹wü˝˜ À ñqïyê&˚ nuÛj Ñ T· eTTqT bı+<äTqT ` nì #Ó|Œü e\dæ
edüT+Ô ~. ø±ì m|ü⁄&ÉT ÁãôVAàbÕdüq˝À ñ+{≤&√ n|ü⁄&˚ nuÛj Ñ T· ÁbÕ|æÔ nì ns¡+ú
edüT+Ô ~. ø±ì n~ ns¡+ú ø±<äT >∑<ë! n<˚ ns¡eú TsTT‘˚ ÁãVü≤à Á|ü‹wü˜ ìs¡+‘·se¡ TT
ñ+&Ée\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
Çø£— eTs=ø£ $wüjT· eTT. sêe÷qTC≤#ês¡T´\ yês¡T dü$X‚wü / dü>T∑ D ÁãVü≤àeTTqT
>∑T]+∫ ñ<ëVü≤]+∫q düà è‹yêø£´eTT\T |ü⁄sêDyêø£´eTT\T, n˙ï>∑÷&Ü e÷j·÷
X¯ã\eTsTTq dü$X‚wü ÁãVü≤àeTTq≈£î e]ÔkÕÔsTT. m+<äTø£+fÒ ÁãVü≤àeTT ì]«X‚weü TT `
nH˚ e÷ yê<ëìøÏ n$ $s¡T<ä∆eTT ø±<äT. nsTTHê n#·Ã≥#·Ã≥ yê{Ïì ø=+#Ó+
$#ê]+#ê*. (ãVüQX¯' yê{Ïì ã{Ϻ sêe÷qTE&ÉT ìs¡TDZ ÁãVü≤àyê<ëìï ìsêø£]+#ê&ÉT
ø£qTø£ $#ês¡D nedüse¡ TsTT ñ+&Ée#·TÃqT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
^‘· ìs¡TDZ ÁãVü≤à |üsy¡ T˚
ªªjÓ÷e÷eT»eTHê~+#· ` y˚‹Ô ˝Àø£eTùV≤X¯«s¡yéTµµ nqT ^‘ê yêø£´eTT
áX¯«s¡T&ÉT Á‹$<Ûä (ã<ä∆ eTTø£Ô ì‘·´eTTø£)Ô Je⁄\ (∫‘·T)Ô ø£qï n∫‘·TÔ ø£qï _ÛqïeTsTTq
yê&Éì #Ó|⁄ü HÔ êïj·Tì sêe÷qT» e#·qeTT. n~ nj·TTø£eÔ TT. ªªáX¯«s¡T&˚ ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ .
Je⁄&ÉT ø±&ÉTµµ ø£qTø£ Á‹$<ÛäJe⁄\T ˝Òs¡T. ã<ä∆Je⁄ìø£qïH˚ áX¯«s¡T&ÉT _Ûqï+.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 369
eTTø£ Ô J e⁄ìø£ q ï _Û q ï+ ø±<ä T . ø£ q Tø£ áX¯ « s¡ T &É T eTTø£ Ô J e⁄ì ø£ q ï >∑ ÷ &Ü
$\ø£Då eTsTTqyê&ÉT ø±&ÉT. nj·÷´! eTTø£JÔ e⁄q≈£î Á|ü|+ü #·dèü wæº yÓTT<ä\>∑T yê´bÕs¡eTT\T
˝Òe⁄. áX¯«s¡TìøÏ ñHêïsTT ` nB‘˚&Ü. düe÷:` áX¯«s¡ kÕj·TT»´+ bı+~q eTTø£JÔ e⁄ìøÏ
>∑÷&Ü »>∑<ë«´bÕs¡eTTqï~.($XÊ«$TÁ‘·T&ÉT Á|ü|ü+#· düèwæº #˚XÊ&ÉT >∑<ë!) nj·÷´!
ªª»>∑<ë«´bÕs¡es¡®+µµ nqï dü÷Á‘·+‘√ $s√<Ûä+ edüTÔ+~ >∑<ë! düe÷:` n~
Væ≤s¡D´>∑s“¡ ˝¤ Àø£eTTqT bı+~q Je⁄q≈£î »>∑<ë«´bÕs¡+ ˝Ò<Hä êïs¡T ø±ì eTTø£JÔ e⁄ìøÏ
ø±<äT. ˝Ò<ë, áX¯«s¡Tq≈£î e÷j·T e\qH˚ »>∑<ë«´bÕs¡+, edüT‘Ô '· ø±<äT. ø£qTø£ eTT≈£îqÔ ≈£î
áX¯«s¡Tq≈£î <ëìe\q ‘˚&Ü sê<äT. ÁãVü≤àeTT, eTT≈£îÔ&ÉT @ø£edüTÔy˚. eTT≈£îÔq≈£î
ÁãVü≤àkÕj·TT»´eTT ˝Ò<+ä {≤sê? ñ+~. ªªj·T<Û√<äøπ X¯ó<˚∆ X¯ó<ä∆ e÷dæø+Ô£ ‘ê<äè>π euÛeÑ ‹µµ
yÓTT<ä\>∑T ÁX¯ó‹ n˝≤π> #Ó|⁄ü qÔ ï~. n˝≤π> ã<äT&∆ sÉ TTHê yêdüeÔ +>± ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£
(nC≤„q+ e\q n‘·ìøÏ ‘Ó*j·Tø£ b˛sTTHê ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) áX¯«s¡T&ÉT ã<äJ∆ e⁄q≈£îqTï
_Ûqï+ >±&ÉT. nj·÷´! ã<äT&∆ TÉ dü+kÕ]j˚T. ÁãVü≤à ø±<äT ` nqsê<äT. ÁãVü≤ày˚T sT÷
dü+kÕ]. Äj·Tqj˚T e÷j·÷ã+<Û+ä ˝ÀøÏ ~>±&ÉT. n+<äT≈£î Á|üe÷DeTT ªªÁãôV’≤àedüHé
ÁãVü‰àù|´‹µµ nì ÁX¯ó‹. ÁãVü≤ày˚T <˚V≤ü +˝À Jes¡÷|ü+‘√ Á|üy•˚ +∫q≥Tº ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~.
(nH˚HÓ’yê‘·àHêqTÁ|ü$X¯´ HêeTs¡÷ù|yê´ø£s¡yêDÏ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ô|’>±, ÁãVü≤à+
∫Á<ä÷|üe÷? ø±<ë? ` ∫Á<ä÷|üeTsTT‘˚ ÁãVü≤à+ ∫‘·TÔ ø£qï m˝≤ _ÛqïeTe⁄‘·T+~.
∫Á<ä÷|ü+ ø±<ä+fÒ ªªdü‘´· + C≤„q+µµ nH˚ ÁX¯ó‹‘√ ù|N edüT+Ô ~. ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT
n∫‘·TøÔ q£ ï e÷Á‘·yT˚ _ÛqïeTT. (nB e÷j·Te\q e∫Ã+~ ø£qTø£ á uÛ<Ò eä T÷ $T<∏´ä j˚T
` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
düT<äs¡ÙHê#ês¡T´&ÉT nqïe÷≥ ªªn»yéTµµ n+fÒ ã<ä∆Je⁄\ qT+∫ uÛÒ<ä+
‘Ó\TdüT+Ô <äì. nB ‘·ù|Œ. ã<äJ∆ e⁄&ÉsTTHê ì‘·T´&ÉT ø£qTø£ »qàs¡V≤æ ‘·T&ÉT. ø£qTø£ n‘·&÷É
nE&˚. <˚V≤ü dü+ã+<Û+ä e\q ªª»q൵ ñ+~ >∑qTø£ n‘·&TÉ nE&ÉT ø±<ä+{≤sê? `
nsTT‘˚ áX¯«s¡TìøÏìï <˚Vü≤dü+ã+<Ûä+ >∑\<äT >∑<ë! Äj·Tq m˝≤ nE&Ée⁄‘ê&ÉT?
ªªnHê~yéTµµ nqT |ü<+ä e\q eTTø£JÔ e⁄\ qT+∫ uÛ<Ò +ä edüT+Ô ~ ` nHêïs¡T. <ëìøÏ
ø±s¡D+ eTTøÏeÔ \q nE&Ée⁄‘ê&ÉT ø£qTø£ eTTø£JÔ e⁄ì n»‘·«+ nHê~ ø±<äT ` ÇB
‘·ù|Œ. n»‘·«+ >∑÷&Ü Ä~ >∑\<äsTT‘˚, Ä ªªÄ~µµ øÏ >∑÷&Ü Ä~ ñ+&Ée#·TÃqT. Ç˝≤
nqedüú, n»‘·«+ |ü⁄≥º<äT. |ü⁄{Ϻ‘˚ n~ n»‘·«+ ø±<äT. ªª˝Àø£eTùV≤X¯«s¡yéTµµ nqT
|ü<eä TTe\q ì‘·´eTT≈£î\Ô qT+∫ uÛ<Ò +ä ‘Ó\TdüT+Ô ~ ` nì nHêïs¡T. nB j·TTø£+Ô
ø±<äT. eTT≈£î&Ô TÉ áX¯«s¡T&ÉT ø±<äq≥+ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·+. ã<äTì∆ e˝… eTT≈£î&Ô TÉ >∑÷&Ü
áX¯«s¡ |üs‘¡ +· Á‘·T&ÉsTT‘˚ eTTøÏ≈Ô L£ &Ü eTs√ ã+<Ûyä T˚ ne⁄‘·T+~ (ã+>±s¡T |ü+»s¡eTT
202
370 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
` nqTyê<ä≈î£ &ÉT). |üs‘¡ +· Á‘·‘· ã+<Ûyä T˚ ø£<ë! n<˚ <äT'Kø±s¡D+ ø£<ë! (eTTøÏøÔ Ï eTT+<äTqïB
áX¯«s¡|üs¡‘·+Á‘·‘˚ ø£<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) dü«‘·+Á‘·T&ÉsTTq kÕs¡«uÛÖeTTq≈£î >∑÷&Ü
ã+<Ûeä TTqï~>∑<ë, n+{≤sê! ø±<äT. yêìøÏ ‘·q |ü]bÕ\q˝À dü«‘·+Á‘·‘j · T˚ ø±ì s√>∑
»sê eTs¡D≤<äT\ qT+∫ dü«‘·+Á‘·‘· ˝Ò<äT. ô|’>± edüTÔ‘·' dü«‘·+Á‘·T&ÉsTTHê ì‘·´
ìs¡ej·TeeTsTTq ªªÄ‘·àµµ <˚V‰ü ~ ` nHê‘·à\‘√ ‘ê<ë‘·à´eTTqT n<Ûë´dü #˚jT· ≥+
e\q (e÷j·T e\q) |üs‘¡ +· Á‘·Tì ˝≤>± ø£qã&ÉT‘·T+~. C≤„q+e\q, n<Ûë´dü ‘=\–‘˚
eTs¡\ <ëì kÕ«uÛ≤$ø£ dü«‘·+Á‘·‘H· ˚ bı+<äT‘·T+~. ø£qTø£ eTTøÏCÔ +… ~q yêìøÏ |üs‘¡ +· Á‘·‘·
m˝≤ edüT+Ô ~? |üs‘¡ +· Á‘·‘· eùdHÔ ˚ yê]øÏ |üse¡ ÷‘·à áX¯«s¡T&Ée⁄‘ê&ÉT. nj·÷´! eTT≈£î\Ô ≈£î
áX¯«s¡T&ÉT ø±&ÉT. ˝Àø±ìø°X«¯ s¡T&ÉT. eTT≈£î&Ô TÉ ˝Àø±ìø°X«¯ s¡T&ÉT ø±<äT ` n~ ‘˚&Ü.
düe÷:` eTT≈£î\Ô ≈£î Äj·Tq áX¯«s¡T&ÉT ø±&É+fÒ Äj·Tq ªdüsπ «X¯«s¡T&ÉTµ nqï _s¡T<äT≈£î
nqs¡TΩ&TÉ . eTT≈£îìÔ øπ áX¯«s¡‘«· + ˝Òøb£ ˛‘˚ Çø£ JeqTà≈£î&Ô TÉ ªªeT‘·dÔ ‡ü s¡«eTVü≤+ düs«¡ +
eTsTT düs«¡ + düHê‘·qµµ (Hê qT+&ç sT÷ düs«¡ + e∫Ã+~. á yÓTT‘·+Ô Hêj·T+<˚ ñqï~)
nì m˝≤ uÛ≤$+#·>∑\&ÉT? JeqTà≈£îÔqø°X¯«s¡uÛ≤e+ ø£\T>∑T‘·T+<äH˚ |üø£å+˝À Çø£
eTT≈£îÔq¬ø+<äT≈£î ø£\T>∑<äT?
Ç+‘˚>±ø£, ˝Àø£+˝À dü«‘·+Á‘· edüTeÔ ⁄ ˇø£fÒ ñ+≥T+~. nH˚ø+£ ñ+&Ée⁄.
nH˚ø£ eT+~øÏ kÕ«‘·+Á‘·´+ ñ+&É<Tä . ˇø£ edüTeÔ ⁄ dü«‘·+Á‘·eTsTT‘˚ <ëìøÏ _ÛqïeTsTTq
<ä+‘ê |üs‘¡ +· Á‘·yT˚ . ø£qTø£ dü«‘·+Á‘·T&ÉT eTT≈£î&Ô TÉ nsTTq yêìøÏ düs«¡ ˝Àø£ eTùV≤X¯«s¡‘«· +
m+<äT≈£î+&É<Tä ? ø£qTø£ Á|üdTü ‘Ô · ^‘ê XÀ¢ø±ìøÏ MTs¡T #Ó|Œæ q ns¡+ú ‘·ù|Œ. Çø£ ‘·|ü ˝Òì
ˇ|üŒsTTq ns¡+ú y˚TeTT #ÓbÕÔ+. $q+&ç. düs«¡ <äèX¯´Á|ü|+ü eTTq≈£î eTùV≤X¯«s¡T&ÉT Ä~,
nq>± ø±s¡DeTT ˝Òì nHê~ nsTTqyê&ÉT, ø£qTø£H˚ »qàs¡V≤æ ‘·T&ÉT R nE&ÉT, nsTTq
qqTï R |üse¡ ÷‘·àqT me&ÉT Á>∑V≤æ +#·TH√ nq>± Á|ü‘´· >±‘·à>± kÕø屑·ÿ]+∫ø=qTH√
yê&ÉT ` nì ns¡eú TT. Á|ü‘´· >±‘·à>± >∑T]Ô+#·˝øÒ b£ ˛‘˚ Ä áX¯«s¡T&ÉT ‘êqT>±&ÉT ø£qTø£
n~ |üs√øå±qTuÛeÑ y˚T ø±ì n|üs√øå±qTuÛeÑ eTT ø±<äT >∑<ë!
nj·÷´! >∑T]Ô+#·Tyê&ÉT >∑T]Ô+|üã&ÉTyê&ÉT nq>± ªÁ<äwºü ` <äèX¯ó´&ÉTµ ` |òTü ≥
Á<äwüº ` |òüT≥+ ˝≤>± Jy˚X¯«s¡T\T _ÛqTï\e⁄‘ês¡T >∑<ë! ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚
|òTü ≥+˝≤>± |üse¡ ÷‘·à >∑÷&Ü »&É |ü<ës¡eú Te⁄‘ê&ÉT >∑<ë!
ªªy˚<ëVü≤+ düeTr‘êì es¡eÔ ÷Hêì #ês¡Tq® ,
uÛ$Ñ cÕ´DÏ#· uÛ÷Ñ ‘êì e÷+‘·T y˚<ä q ø£Xï qµµ
nì ^‘· >∑÷&Ü |üse¡ ÷‘·àqT düs«¡ Á<äw>ºü ± #Ó|Œæ +~. ªªnsTT‘˚ Á<äwºü ` |üse¡ ÷‘·à <äèX¯´+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 371
Jyꑷ൵ nqe#·TÃ>∑<ë! n<˚‘&˚ Ü. ` düe÷:` <äèX¯´eTsTT‘˚ Je⁄&ÉT >∑÷&Ü »&É|<ü ës¡ú
eTe⁄‘ê&ÉT. ø±ì Ä‘·à Á<äwºü nì düs«¡ »HêqTuÛeÑ + ø£<ë! ø£qTø£ Ä‘·à Á<äwj ºü T˚ . |üse¡ ÷‘·à
Á<äwjºü T˚ . M]øÏ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . ø£qTø£H˚ ªª@ø£ @e Á<äcÕº, HêH√´‘√dæÔ Á<äcÕºµµ nì ÁX¯ó‹.
nj·÷´! Ä‘·à ` |üse¡ ÷‘·à\≈£î nuÛ<Ò eä TsTT‘˚ ªªjÓ÷e÷+ y˚‹,Ô µµ nH˚ XÀ¢ø+£ ˝À ns¡+ú
bıdü><∑ Tä . ªªme&ÉT Ä‘·àqsTTq qqTï ms¡T>∑TH√µµ nì ns¡+ú ø£<ë! á ns¡+ú m˝≤
≈£î<äTs¡T‘·T+~? ªÄ‘·àµ Ä‘·àqT ‘Ó*dæø=q≥+ @$T{Ï? ˇø£fÒ edüTeÔ ⁄ ø£sÔ¡ ø£sà¡ m˝≤
ne⁄‘·T+~? ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. Ä‘·àj˚T uÛ≤dæ+|ü#ù˚ d<äsTTq|ü⁄&ÉT n~ ‘·qqT
‘êqT uÛ≤dæ+|üCÒdæø√<äT. ø±ì Ä‘·à ø±s¡DeTsTTq n+‘·'ø£s¡Deè‹Ôì uÛ≤dæ+|üCÒj·T
e#·TÃqT >∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ
ªªdüs«¡ uÛ÷Ñ ‘·deúü ÷‘êàq+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì #ê‘·àì,
áø£‘å ˚ jÓ÷>∑eTTø±Ô‘êà düs«¡ Á‘· düeT<äsÙ¡ q'µµ
nì ^‘· m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? á ^‘ê e#·q+ e\qH˚ ªªJe⁄&ÉT nDTe⁄µµ nH˚ yê<ä+
>∑÷&Ü Á‘√dæy˚j·Tã&çq~. m+<äTø£+fÒ, nDTe+‘·{Ïyêì˝À düs¡«uÛÑ÷‘ê\T m˝≤
ñ+{≤j·Tì ^‘· #Ó|⁄ü +Ô ~? n˝≤π> düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\˝À Ä‘·à yê´|æ+∫+<äì m˝≤ #Ó|⁄ü +Ô ~?
Ä‘·àj˚T düsê«<Ûës¡eTì m˝≤ #Ó|ü⁄Ô+~? ø£qTø£ düs¡«yê´|æ, düs¡«uÛÑ÷‘ê<Ûës¡eTsTTq~
Ä‘·àj˚T. n<˚ |üse¡ ÷‘·à ` nì n<Ó«’ ‘·yT˚ dæ~d∆ Tü +Ô ~. Bìe\q ªªeT‘êú‡ì düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êìµµ
nì düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·<ëÛ ] nsTTq áX¯«s¡T&ÉT Je⁄ìø£qï _ÛqïeTsTTqyê&ÉT ` nì nq≥+
ìs¡düÔeTsTT+~.
ªªeT‘êú‡ì düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì ` q#êVü≤+ ‘˚ wü«edæ‘ú '· µµ nH˚ ^‘ê e#·q+ e\q
Á|ü‘´· >±‘·à nsTTq |üse¡ ÷‘·à düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\≈£î Ä<Ûës¡eTì düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\≈£î n+‘·sê´$T
nì #Ó|Œü ã&çq~ e÷sTTø£yT˚ . ø±ì ‘ê‹Ô«ø£eTT ˝Ò<ë bÕs¡e÷]úøe£ TT ø±<äT. ˝Ò<+ä fÒ
|üPs¡« ` |üse¡ #·qeTT\ eT<Û´ä yê´|ò÷ü ‘·+ edüT+Ô ~. nj·÷´! ªª|üX¯´y˚TjÓ÷>∑yÓTÆX¯«s¡+µµ
(Hê ◊X¯«s¡´eTTqT >∑eTì+|ü⁄eTT) nì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉsT¡ q® Tq≈£î ‘·q $uÛ÷Ñ ‹ jÓ÷>∑eTTqT
#·÷&ÉeTì #·÷bÕ&ÉT >±ì ªªHê ÁuÛ≤+‹ì, e÷j·TqT #·÷&ÉTµµ nì #Ó|Œü ˝Ò<Tä >∑<ë! ø£qTø£
áX¯«s¡T&ÉT »>∑<ë∆s≈¡ î£ &ÉT ø±e≥+ yêdüeÔ y˚T ø±ì e÷sTTø£eTqsê<äT. düe÷:` áX¯«s¡Tì
jÓTTø£ÿ nkÕ<Ûës¡D X¯øÔÏ jÓ÷>∑eTì MTs¡T #Ó|Œæ q ns¡+ú n+^ø£]+∫Hê n~ e÷j·T
e\q e∫Ãq<äH˚ ‘˚\T‘·Tqï~. ªe÷j·Tµ n+fÒ áX¯«s¡Tì nkÕ<Ûës¡D X¯øÔÏ nì MT
eT‘·+>∑<ë! ªªeTe÷‘êàuÛÑ÷‘·uÛ≤eq'µµ nqï#√≥ Ä‘·àX¯ã›+ ãT~∆yê#·ø£eTT. dü+ø£\Œ
s¡÷|üeTsTTq C≤„qy˚T Ä ãT~∆`µµ nì MTs¡T #Ó|Œæ q $es¡D dü]ø±<äT. ãT~∆yê#·øe£ TsTTq
Ä‘·àX¯ãe› TT ãT~∆>T∑ DeTsTTq dü+ø£\ŒeTTqT #Ó|Œü <äT. n˝≤π>
203
372 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªnVü≤+ düs¡«dü´»>∑‘·' Á|üuÛÑe' Á|ü\j·TdüÔ<∏ë,
eT‘·'Ô |üs‘¡ s· +¡ Hêq´ ‹ÿ+∫<äd<Ôæ qäÛ +»j·Tµµ
nqT e#·qeTT Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ yä ê~esTTq ˙≈£î ø£+sƒêìøÏ |ü&qç ªªñ]µµ. #·÷ˆˆ Äø±XÊ~
|ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\T, eTqTcÕ´~ uÛÖ‹ø£ »>∑‘T· Ô ` Çe˙ï |üse¡ ÷‘·àø±sê´\T. ø±s¡´+ ø±s¡D≤ìøÏ
_Ûqï+>± ñ+&É<Tä . ø£qTø£ áX¯«sê‘Y _Ûqï+>± ªn∫<ä«düTeÔ ⁄+&É<Tä . eT+∫<˚, ø±ì n»eTT,
ì‘·´eTT |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡eTT ` nsTTq ∫<ä«düTeÔ ⁄ áX¯«sê‘Y _Ûqï+>± m+<äT≈£î+&É<Tä ?
ø£qTø£ Je⁄&ÉT áX¯«sê_ÛqTï&Éì ˇ|üø=ì rsê*. n˝≤ nsTT‘˚H˚ ^‘· #Ó|Œæ q≥T¢ áX¯«s¡
_Ûqï+ @B ˝Ò<qä ï e÷≥ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. Je⁄&ÉT $&ç |ü<ës¡eú T+fÒ e÷Á‘·eTT ªªáX¯«sê‘Y
_Ûqï+ @B ˝Ò<Hä µ˚ µ e÷≥ ≈£î<äs<¡ Tä . á e#·qy˚T ªì]«X‚wÁü ãVü≤à yê#·øe£ Te⁄‘·T+~.
düs«¡ »>∑‘T· qÔ T áX¯«s¡Tìj·T+<˚ e÷j·T ø£*Œ+∫+~ ø£qTø£ $T<∏´ä ø£qTø£, áX¯«s¡_qÛ ï+>±
@ edüTeÔ P ˝Ò<Tä ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ì]«X‚wyü T˚ . áX¯«s¡ _Ûqï+>± yπ̊s edüTyÔ =ø£ÿ{Ï ñ+fÒ
<ëìe\q áX¯«s¡Tì˝À @<äsTTHê $X‚w+ü @s¡Œ&Ée#·TÃqT. ªªeTsTT düs«¡ $T<ä+ Áb˛‘·+µµ
nH˚ yêø£´+ >∑÷&Ü e÷j·Tj˚T |üse¡ ÷‘·àj·T+<äT »>∑‘T· qÔ T ø£*Œ+∫+<äì, |üse¡ ÷‘·à≈£î
_Ûqï+>± »>∑‘T· Ô ˝Ò<ìä #Ó|⁄ü qÔ ï~. m˝≤ n+fÒ, <ësê\‘√ |ü&TÉ >∑Tù|ø£>± H˚jT· ã&çq
eg+ ‘·+‘·Te⁄\ ø£qï _Ûqï+>± ñ+&É<Tä >∑<ë! nj·÷´! dü÷Á‘˚eTDÏ>D∑ ≤ Çeµµ nì
#Ó|Œæ q ñ<ëVü≤s¡DeTTqT ã{Ϻ áX¯«s¡Tìø£qï »>∑‘T· Ô _ÛqïeTì #ÓbÕŒ*. ` düe÷:`
n˝≤ nsTT‘˚ áX¯«s¡T&ÉT dü÷Á‘·+ ˝≤>± Á|ü|+ü #êìøÏ n+‘·sê´$Tj˚T ø±ì ãVæ≤sê´$T
ø±<äì #ÓbÕŒ*‡edüT+Ô ~. n˝≤ #Óù|Ô áX¯«s¡T&ÉT ªdüs«¡ yê´|æµ ø±&Éqe\dæedüT+Ô ~.
ªª$wüuº ≤Û ´Vü≤ $T<ä+ ø£è‘·‡ï+ ` @ø±+X‚q dæ‘ú √ »>∑‘µY µ
nH˚ yêø£´+ >∑÷&Ü ìs¡ej·Te, ìs¡+X¯, ìs¡eø±X¯ |üs¡e÷‘·à, e÷j·Te\qH˚
»>∑Á<ä÷|üeTsTTq @ø±+X¯ >∑\yê&ÉT>± ø£qã&ÉT‘·THêï&Éì ‘Ó\TdüT+Ô ~. <ëìe\q >∑÷&Ü
ªªì]«X‚wü ÁãVü≤à+µµ dæ~∆düTÔ+~. ª@ø±+X‚qµ n+fÒ ªªdü+ø£\ŒuÛ≤>∑+ #˚‘·µµ nì ns¡ú+
n+{≤πsyÓ÷ ` ‘·ù|Œ. dü+ø£\Œ|ü<+ä n#·Ã≥ ˝Ò<Tä . ªªH˚qT Bìì yê´|æ+∫ j·TT+&Ó<qä Tµµ
nqT dü+ø£\Œy˚T n{Ϻ dæ‹ú øÏ (yê´|æøÔ )Ï ùV≤‘·Te⁄. ø£qTø£ <ëì˝À uÛ≤>∑eTT ùV≤‘·Teì
#Ó|Œü sê<äT. ô|>’ ± dü+ø£\Œ+‘√ yê´|æ+#ê&Éì, ‘·qT>± yê´|æ+#·˝<Ò ìä Äj·Tq dü«s¡÷|ü+
düs«¡ yê´|ü+Ô ø±<äì ns¡+ú edüT+Ô ~. m˝≤ n+fÒ, Je⁄&ÉT ‘·q >∑TDeTsTTq C≤„q+‘√
n+‘·≥ yê´|æ+∫j·TTHêï&É+fÒ m˝≤ ns¡+ú edüT+Ô <√ n˝≤ ns¡+ú edüT+Ô ~.
ªªø£ås¡dü‡sê«DÏuÛÑ÷‘êì ≈£L≥k˛úø£ås¡ ñ#·´‘˚
ñ‘·ÔeT'|ü⁄s¡TwüdüÔ«q´' es¡e÷‘˚à‘·T´<ëVü≤è‘·'µµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 373
nH˚ yêø£´+ >∑÷&Ü Jy˚X«¯ s¡T\ eT<Û´ä nuÛ<Ò ëìï #Óù|Œ<˚. nø£så +¡ n+fÒ ne´ø£eÔ TH˚
»>∑‘êÿs¡D Á|üøè£ ‹ yê#·øe£ TT. ø£så ¡ ` nø£så e¡ TT\sTTq düs«¡ <äèX¯´ »>∑~«\ø£Då eTsTTq
Á|ü‘´· >±‘·àj˚T |üse¡ ÷‘·à. nj·÷´! ø£så e¡ T+fÒ Á|ü|+ü #·eTT. nø£så e¡ T+fÒ Je⁄&ÉT. M]ø£qï
_ÛqïeTsTTqyê&˚ ª|üse¡ ÷‘·àµ nì >∑<ë ns¡eú TT. düe÷:` Je⁄&ÉT |üse¡ ÷‘·à
ªª|üs¡e÷‘˚à‹#êñ´ø√Ô ` <˚ùV≤dæàHé |ü⁄s¡Twü' |üs¡'µµ
<˚Vü‰<äT\T nHê‘·à\T. ø±ì n$<ä´e\q Ä‘·à\T>± nì|ædüTÔHêïsTT. ø£qTø£ n$
Ä‘êàuÛ≤düeTT\T. Je⁄&Ü‘·àj˚T. (n<Ó’«‘·+˝À Je⁄&ÉT 2 s¡ø±\T 1.Á|ü‘·´>±‘·à
2.∫<ëuÛ≤düT&ÉT ` kÕuÛ≤kÕVü≤+ø±s¡eTT. Ç+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï áX¯«s¡T&ÉT, n<˚ ÁãVü≤à+.
¬s+&Ée~ Ä‘êàuÛ≤düeTT. n$ nVü≤+ø±s¡eTT qT+∫ X¯Øs¡+ <ëø± ˝Àø£ Ø‹ìã{Ϻ
e´eVü≤]+|ü ã&ÉT‘êsTT ø±˙ Ä‘·à\T ø±e⁄. »&ÉeTT\T. n<˚ Á|üøè£ ‹ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
Ä‘êàuÛ ≤ dü ø±<ä T . |ü s ¡ e ÷‘· à j˚ T . áX¯ « s¡ T &Ü‘· à j˚ T ªdü Ä‘êൠnì ÁX¯ ó ‹
ªªnVü≤e÷‘êà>∑T&ÜπøX¯µµ nì ^‘·. ø£så `¡ nø£så ¡ X¯ãe› TT\≈£î ã<ä,∆ eTTø£Ô Je⁄\ì ns¡eú TsTT‘˚
eT÷&Ée yê&ÉsTTq ì‘·´eTTø£ÔJe⁄ì >∑‹ @$T? ô|’>± ã<ä∆eTT≈£îÔ\ø£qï $\ø£åDT&Éì
#Ó|Œü ã&çq |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ÉT ì‘·´eTT≈£î\Ô ø£qï m˝≤ $\ø£Då T&√ #ÓbÕŒ* ø£<ë!
Hêsêj·TD≤qTyêø£+˝À Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ ä Á|ü‹bÕ<äq »]–+<äì, <ëìH˚ Ç#·Ã≥
Á>∑V≤æ +#êeTì #Ó|Œæ q~ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ.
ªª‘·kÕ´•ÙU≤j·÷ eT<Û̊´ ` |üse¡ ÷‘êà e´edæ‘ú '·
düÁãVü≤à dü•e dü‡Vü≤] ` ùd‡+Á<ä k˛‡ø£så '¡ |üse¡ Tdü‡«sê{Ÿµµ nì
n+<äT˝À |üse¡ ÷‘·àj˚T ÁãVü‰à~ <˚e‘ês¡÷|ü⁄&Éì nuÛ<Ò +ä #Ó|Œæ +~. n+<äT˝À ÁãVü≤àeTT\T
Je⁄\ì |üs¡e÷‘·à#˚‘· ìj·TeTT´\ì #Ó|üŒ˝Ò<äT. ˇø£&˚ e÷sTT nsTTq áX¯«s¡T&ÉT
e÷j·÷>∑TDeTT\sTTq dü‘ê«~ uÛÒ<äeTT\#˚‘· $wüßíe⁄ yÓTTˆˆ HêeTs¡÷|ü uÛÒ<äeTT‘√
ñ+{≤&Éì ÁX¯ó‹ Á|üdæ~∆. ø£qTø£ ÁãVü≤à•e⁄\T m˝≤ Je⁄\e⁄‘ês¡T? yê]‘√ ø£*|æ
#Ó|üŒã&çq $wüßíe⁄ áX¯«s¡T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? Á‹eT÷s¡TÔ\eT<Ûä´ Ç<ä›s¡T Je⁄\T
ˇø£ØX¯«s¡T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT?
ªªnVü≤+ ÁãVü‰à#· X¯s«¡ X¯Ã »>∑‘'· ø±s¡D+ |üsy¡ Té µµ
nì »>∑‘êÿs¡DeTT\T>± Vü≤]j˚T ‘·q‘√ düe÷q+>± #Ó|Œæ q ÁãVü≤à •e⁄\T Je⁄˝…˝≤
ne⁄‘ês¡T?
ªª$X¯«y˚Ty˚<+ä |ü⁄s¡Twü'µµ nì ªª|ü‹+ $X¯«kÕ´‘˚àX¯«s¡>¥+µµ ªªyê´|ü´Hêsêj·TD'
dæú‘·'µµ nì Çe˙ï>∑÷&Ü $X¯« ` áX¯«s¡T\ eT<Ûä´ ñqï dü+ã+<Ûä+ e\q e∫Ãq
204
374 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
uÛ≤eq\T. $X¯«+ ìj·TeT´+, yê´|ü´+, áX¯«s¡T&ÉT ìj·T+‘·, yê´|ü≈î£ &ÉT. n+<äTe\q
ªÄj·Tqj˚T á Á|ü|ü+#·eTTµ nì nuÛÒ<ä+>± (kÕe÷Hê~Ûø£s¡D´+) #Ó|üŒã&çq<äì `
MTs¡T #˚dqæ yê´K´ ‘·|ü . ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ e\q e÷Á‘·yT˚ »>∑‘T· ≈Ô î£ ` áX¯«s¡TìøÏ
eT<Û´ä nuÛ<Ò ùä V≤‘·Te⁄. |üse¡ ÷‘·à düs«¡ »>∑‘êÿs¡DeTT. ø±s¡´ø±s¡DeTT\ø£u<ÒÛ eä TT MT≈£L
düeTà‘·y˚T >∑<ë! Ç{Ϻ ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ ˝Òø£b˛‘˚ áX¯«s¡T&ÉT $X¯«+˝À n+‘·sê´$T
>±qT, ãVæ≤sê«´|æ >±qT, yÓs¡dæ düs¡«yê´|æ>±q÷ ñ+&É≥+ ndü+uÛÑe+. ø±s¡Dy˚T
ø±s¡´eTT˝À n+‘·' ãVæ≤' yê´|æ+#·>\∑ <äT. eT{Ϻ n˝≤π> |òTü ≥eTTq+<äT yê´|æ+∫q~
>∑<ë! n+<äT≈£î ø±s¡D+ @eT+fÒ— ø±s¡´+ dü«ø±s¡D+ ø£qï _Ûqï+>± ` HêeTs¡÷bÕ\T
ø±ø£ ` @MT ˝Ò<Tä ø£qTø£. ª$X¯«y˚Ty˚<+ä |ü⁄s¡Twü'µ n+fÒ ns¡+ú ªª|òTü ≥y˚T eT{ϵº µ nqï≥T¢
◊ø£´s¡÷|üyT˚ . »>∑BX¯«s¡T\T $\ø£Då +>± ø£qã&ÉT#·Tqï ø±s¡´ø±s¡D uÛ≤e+ e\qH˚ á
◊ø£´+. $X¯«eTTq≈£î Ä‘·à ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT Jyê_ÛqTï&˚. Ä‘˚àX¯«s¡T&É+fÒ Ä‘·à nsTTq
áX¯«s¡T&Éì ø£sà¡ <Ûës¡jT· düe÷düeTT. áX¯«s¡T&ÉT $XÊ«‘·à nì ªªdü Ä‘êà `µµ nH˚ ÁX¯ó‹
#Ó|æŒ+~. Ä‘·à\sTTq Je⁄\≈£î áX¯«s¡T&Éì wüw”˜‘·‘·TŒs¡Twü #Ó|üŒsê<äT. ì‘·´eTsTTq
Ä‘·à meìø° |üs‘¡ +· Á‘·+ ø±<äT. ø£qTø£ Hêsêj·TD≤qTyêø£eTT n<Ó«’ ‘·|sü y¡ T˚ .
ªªjÓ÷˝Àø£Á‘·jT· e÷$X¯´ ` _ÛusÑÛ ´Ô¡ e´j·T áX¯«s¡'µµ nH˚ e#·q+ áX¯«s¡T&ÉT
∫‘·TÔ ø£qï n∫‘·TøÔ q£ ï _ÛqïeTsTTq yê&Éì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n∫‘·TÔ ø£qï _ÛqïeTì e÷Á‘·yT˚
#Ó|⁄ü qÔ ï~. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT Jes¡÷|ü+‘√ Á|üy•˚ +∫ á Á‹˝Àø±\qT uÛ]Ñ düTHÔ êï&ÉT. ˝Àø£+
n+fÒ n+<ä* »qeTì ns¡eú TT. (<˚Xe¯ T+fÒ eTqTwüß˝ÀjYT ` nqï≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
˝Àø£dTü Ô uÛTÑ eH˚ »H˚ ` nì ì|òTü +≥Te⁄. á »q+ ø±s¡´ø±s¡D düeT÷Vü≤s¡÷|üeTsTTq<˚.
n~ kÕúes¡eTì, »+>∑eTeTì 2 s¡ø±\T. á ª2µ <˚V‰ü \˝Àq÷ Je⁄\THêïs¡T. Je⁄&ÉT
b˛‘˚ X¯Øsê\T eTs¡D |ü‘H· ê\≈£î >∑Ts¡e⁄‘·THêïsTT. n+<äTe\q X¯Øsê<äT\qT Je⁄&ÉT
<Û]ä düTHÔ êï&Éì uÛ≤eq. n+<äTø𠪪<˚V≤ü <Ûë]µµ n+{≤s¡T. Ç˝≤ düs«¡ yê´|æ düsπ «X¯«s¡T&ÉT
ˇø£ÿ&˚ Äj·÷ n+‘·'ø£s¡DuÛÒ<ä+ e\q HêHê Je⁄\T>± (∫<ëuÛ≤düT\T>±) nsTT
˝Àø£Á‘·jT· eTTqT uÛ]Ñ +#·T#·THêï&ÉT. ø£qTø£H˚ ^‘·˝À Vü≤] #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªπøÁå ‘·»+„ #ê|æ e÷+ $~∆ ` düs«¡ øπ Áå ‘˚wßü uÛ≤s¡‘µ· µ. uÛ≤>∑e‘·+˝À >∑÷&Ü
ªªuÛÑ>∑yêH˚ø£ @ yÓ’wü, düs¡«πøåÁ‘˚wü«edæú‘·'µµ nì ñqï~.
nj·÷´! Je⁄q≈£î áX¯«s¡T&ÉqT ù|s¡T ˝Ò<Tä >∑<ë! ` düe÷:` ªªX¯Øs¡+ j·T
<äyêb˛ï‹ ` j·T#êÃe⁄´Å‘êÿeTrX¯«s¡'µµ nì ^‘·˝À #Ó|üŒã&çq~. ø£qTø£ áX¯«s¡T&˚
n$<ä´e\q, ÁbÕD<Ûës¡De\q Je⁄&Éì, y˚sT¡ |ü&ܶ&TÉ . ø±ì áX¯«s¡_qÛ ï+>± y˚sT¡ >±
Je⁄&ÉT ˝Ò&TÉ . ªªq‘·<dä Ôæ $Hê j·T‘Y kÕ´‘Y ` eTj·÷ uÛ÷Ñ ‘·#s· ê#·sy¡ Té µµ nqT e#·q+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 375
>∑÷&Ü uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ $T+∫ eTs=ø£ dü‘´· ì‘·´ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<Hä ˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~. ªªeT‘·'Ô |üs‘¡ s· +¡
øÏ+∫‘Y ` Hêq´<ädÔæ <Ûqä + »j·Tµµ nq e#·q+ >∑÷&Ü n+‘˚. nj·÷´! ª$Hêµ n+fÒ
ªuÛ>Ñ e∑ +‘·Tì‘√ dü+ã+<Û+ä ˝Ò≈î£ +&ܵ nì ns¡+ú . n+‘˚>±ì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ nìø±<äT. `
düe÷:` ªªndü+>√qVæ≤dü»‘® µ˚ µ nì ÁX¯ó‹ |üse¡ ÷‘·àqT ndü+>∑T&Éì #Ó|Œæ +~. ø£qTø£
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì‘√ me]ø° dü+ã+<Ûeä TT+&É<Tä . ªdü+>∑+ ` n+fÒ yê´|æÔ nì ns¡eú TT ` nì
#Óù|Ô uÛ>Ñ y∑ êqTì#˚ yê´|æ+|üã&Éì~ ˝Ò<ìä ns¡+ú edüT+Ô ~. ø±ì yê´|æ+#˚yêì‘√ yê´|æ+|ü
ã&çq<ëìøÏ dü+ã+<Û+ä ñ+≥T+~ >∑<ë! ndü+>∑+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? nj·÷´! |òTü ≥+˝À
yê´|æ+∫q >∑>q∑ eTT dü+>∑sV¡ ≤æ ‘·yT˚ >∑<ë! ` düe÷:` |òTü ≥+‘√ dü+>∑+ ñqï~. ø±ì
|òTü ≥<Ûsä êà\‘√ ndü+>∑+ n+‘˚. nj·÷´! eT{Ïøº Ï |òTü ≥+‘√ ñqï dü+ã+<Ûyä T˚ »>∑BX¯«s¡T\
dü+ã+<Û+ä n+fÒ nB ‘·ù|Œ. eT{Ϻ $TqVü‰ |òTü ≥eT+≥÷ $&ç>± ˝Ò<Tä . ª2µ edüTeÔ ⁄\T+fÒ
yê{Ï eT<Ûä´ dü+ã+<Ûä+ #ÓbÕÔ+. eT{ϺøÏ |òüT≥HêeTs¡÷bÕ\‘√ dü+ã+<Ûä+ ñqï≥T¢
|üse¡ ÷‘·à≈£î »>∑HêïeTs¡÷bÕ\‘√ dü+ã+<Û+ä ñ+~>∑<ë n+{≤πsyÓ÷? nB ≈£î<äs<¡ Tä .
eT{Ϻ j·T+<äT |òTü ≥HêeTs¡÷bÕ\T ndü‘´· eTT\T, ø£*Œ‘·eTT\T. n˝≤π> ÁãVü≤àeTTq+<äT
»>∑HêïeTs¡÷bÕ\T ndü‘ê´\T. $T<∏´ä \T. Ä e÷fÒ #Ó|Œæ +~ ªªyê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√
HêeT<Û̊jT· +`µµ nH˚ ÁX¯ó‹. ø£qTø£ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì‘√ n$HêuÛ≤e+>± ñqï »>∑‘T· Ô $T<∏´ä j˚T.
eT{Ï‘º √ n$HêuÛ≤e+>± ñqï |òTü ≥+ $T<∏´ä j˚T >∑<ë!
ªª|ü⁄s¡Twüe#·Hê\ìï ì]«X‚wüÁãVü≤àqT ìs¡÷|æ+#·Tqy˚µµ
|ü⁄s¡Twüß\q>± yê´kÕ~ eTVü‰eTTqT\T. yê] e#·Hê\T (|ü⁄sêD≤<äT\˝À) >∑÷&É
ì]«X‚wü ÁãVü≤à ìs¡÷|üø±˝Ò. n<˚ #·÷<ë›+.
ªªdüdüs¡«uÛÑ÷‘· Á|üø£è‹+ $ø±sêHé
>∑TD≤~ <√cÕ+X¯Ã eTTH˚ e´r‘·'
nù|‘·düsê«es¡D√œ˝≤‘êà
‘˚HêdüÔè‘·+ j·T<äT“¤eHê+‘·sêfi‚µµ
nqT |ü⁄sêD yêø£´eTT ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTH˚ dü÷∫düTqÔ ï~. (Bì ns¡+ú R eTT˙, düs«¡
uÛ÷Ñ ‘· Á|üøè£ ‹ $ø£è‘·T\ø£r‘·yTÓ ,Æ düsê«es¡Ds¡V≤æ ‘·T&Óq’ nœ˝≤‘·à#˚‘· uÛTÑ eHê+‘·sêfi¯eT+‘ê
yê´|æ+|üã&çq~) #·÷ˆˆ |üse¡ ÷‘·à Á|üøè£ ‹ yÓTT<ä\>∑T düsê«es¡DX¯SqT´&ÉT. n+<äT≈£î
ø±s¡D+ @eT+fÒ Äj·Tq Á|ü<ëÛ qeTTqT nq>± eT÷\ Á|üøè£ ‹ì, $ø±s¡eTsTTq nq>±
eTVü≤‘Y yÓTT<ä\>∑T ø±s¡´eTTqT, <äjT· yÓTTˆˆ >∑TDeTT\qT, ˝Ò<ë ˙\+, s¡ø+Ô£ yÓTTˆˆ
>∑TD≤\qT, ˝Ò<ë dü‘êÔ«~ >∑TD≤\qT, ø£sêà<äT\qT, <√cÕ<äT\qT <ë{Ïq yê&ÉT. á$<Û+ä >±
205
376 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
edüT‘Ô '· $X‚wsü V¡ ≤æ ‘·T&ÉsTTHê, e÷j·Te\q düsê«‘·à ne⁄‘ê&ÉT. n+<äT≈£î ø±s¡Dy˚TeT+fÒ,
á uÛÑTeq+˝À düeTdüÔeT+<äT n+‘·sê´$T>± yê´|æ+∫ ñHêï&ÉT. düeTdüÔ ø£˝≤´D
>∑TD≤‘·àø£'` nH˚ XÀ¢ø+£ >∑÷&Ü e÷sTT nsTTq |üse¡ ÷‘·àqT e]í+#·TqT ø£qTø£ e÷≈£î
Çã“+~ ˝Ò<äT. ªªdü áX¯«s√e´wæºdüeTwæºs¡÷|ü'µµ nqï $X‚wüD+ >∑÷&Ü Je⁄\≈£î
Væ≤s¡D´>∑s“¡ J¤ e⁄q≈£î >∑÷&Ü áX¯«sêuÛ<Ò eä TTqT #Ó|ü #·Tqï~ ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·yT˚ . s¡÷|ü+
n+fÒ X¯Øs¡eTì ns¡+ú #Ó|Œæ qqT e´wæ<º V˚ ‰ü \sTTq eTqTwü´|üXÊ«<äT\T, düeTwæ<º V˚ ≤ü eTsTTq
ÁãVü‰à+&ÉeTT uÛÑ>∑e+‘·Tì X¯Øs¡eTì ns¡ú+ ø£qTø£ |üPs√«ø£ÔeTsTTq n<Ó’«‘·eTTq+<˚
#˚sT¡ qT. e´wæº düeTwæº Je X¯Øs¡eTì #Ó|Œæ q#√ ≈£î<äs<¡ Tä . Je⁄&ûX«¯ s¡Tì dü«s¡÷|üeTì,
X¯Øs¡+ ø±<äì Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ dü÷∫+|üã&çq~. ªªne´ø£Ô s¡÷|ü'µµ n+fÒ ne´ø£eÔ Tq>±
nr+Á~j·TeTsTTq dü«s¡÷|üeTT >∑\yê&ÉT. n+‘·e÷Á‘·+#˚‘· X¯Sq´eTqsê<äT. n+<äTøπ
Á|üø≥£ dü«s¡÷|ü' nHêïs¡T. C≤„qT\ø±j·Tq dü«s¡÷|ü+ Á|ü‘´· ø£yå T˚ . nq>± Ä‘·às¡÷|ü+>±
n|üs√ø£+å ne⁄‘ê&ÉT. ªªdü+C≤„jT· ‘˚`µµ nH˚ XÀ¢ø+£ >∑÷&Ü e÷πø nqT≈£L\eTT. <ëì˝Àì
ndü<Ô √wü+, |üs+¡ , ìs¡à\+, @ø£s÷¡ |ü+ ` nH˚ |ü<ë\T ì]«X‚wü ÁãVü≤ày˚. dü$X‚weü TsTTq
ÁãVü≤à+ @ø£s÷¡ |ü+ ø±<äT. e÷j·÷$ nsTTq ÁãVü≤à+ X¯ó<äe∆ TT, ìs¡à\eTT, <√wüsV¡ ≤æ ‘·eT÷
ø±<äT. ÁãVü≤àeTT q+<äT e÷j·Tj˚T Á|ü<eäÛ T <√wü+. $T–*q <√cÕ\ìï <ëìe\qH˚
e∫Ãq$ dü>T∑ D edüTeÔ ⁄ X¯ó<ä+∆ ø±<äT. ø£qTø£ n~ ì]«X‚w+ü ø±uÀ<äT. n~ C≤„qy˚T.
$T–*q<äC≤„qeTT. á $<Ûä+>± n<Ó’«‘ês¡úeTT Á|ü‹bÕ~+|üã&çq~. ì]«X‚wüeTsTTq
|ü<ës¡+ú ‘Ó*düø=q≥+ m˝≤ n+{≤sê? n~ CÒj „ T· + ø±<äT. CÒj „ T· eTq≥+ ø£*Œ‘·yT˚ .
ì]«X‚ w ü Á ãVü ‰ àø±s¡ e TsTTq n+‘· ' ø£ s ¡ D eè‹Ô e\q ì]«X‚ w ü Á ãVü ≤ àeTTqT
CÒ„j·TeT+≥THêïeTT. (<ëìe\q nC≤„q uÛÑ+>∑+ ne⁄‘·T+~. Ä ‘·s¡Tyê‘· ÁãVü≤à+
Á|ü‘´· ø£eå Te⁄‘·T+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ªªX¯ó<ä'∆ nq≥+ e\q düø\£ #˚‘q· |ü<ës¡eú TT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì \ø£Då eTT˝ÀìøÏ
sê<äT. ì‘·´ X¯ó<äT\∆ T >∑÷&Ü uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ì‘˚´#·Ã¤ e\qH˚ X¯ó<äT\∆ Tµµ ` nì #Ó|Œæ q~.
‘·|ü . ì‘·´eTT≈£î\Ô X¯ó<ä‘∆ «· eTT >∑÷&Ü áX¯«sêj·T‘·eÔ TsTT‘˚ n~j·T÷ nì‘·´y˚T. ø£qTø£
ì‘·´ X¯ó<äT\∆ T ø±ìyês¡T ì‘·´eTT≈£î\Ô T ø±C≤\s¡T. me] X¯ó<ä‘∆ «· eTT ì‘·´yÓ÷ yê]
eTTø£‘Ô «· eTT ì‘·´eTT. X¯ó<äT&∆ ˚ eTT≈£î&Ô TÉ . eTT≈£î&Ô ˚ X¯ó<äT&∆ TÉ . Ç‘·sêBÛqeTsTTq<˚B ì‘·´eTT
ø±<äT. dü«‘·+Á‘·eTsTTq<˚ ì‘·´eTT. »q´eTsTTq<˚<äsTTHê |üs¡‘·+Á‘·y˚T, nì‘·´y˚T.
áX¯«sπ #·Ã≈¤ î£ nBÛqeTsTTHê n+‘˚ >∑‹. áX¯«sπ #·Ã¤ ø±<äT. áX¯«s¡ ì‘˚´#·Ã¤ ø£qTø£ yê]
X¯ó<ä,∆ eTTøÏÔ ì‘·´y˚Tq+{≤sê? ` nsTT‘˚ #Ó|Œü +&ç. áX¯«sπ #·Ã¤ »q´e÷? n»q´e÷?
»q´eTsTTq<˚B ì‘·´+ ø±<äT. n»q´eT+fÒ n»q´eTsTTq Ç#·Ã,¤ <äjT· e+{Ï$ ˝Òe⁄.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ñHêïj·THêï nH˚ø£ |üsd¡ Œü s¡ ì‘˚´#·Ã\¤ T áX¯«s¡Tìj·T+<=πø kÕ] @s¡Œ&Ée⁄. n˝≤ ø±<äT
nq+‘· >∑sT¡ &Ü<äT\+‘ê ì‘·´eTT≈£î\Ô >∑T>±ø£ ` nì ˇπø kÕeT÷Væ≤øπ #·Ã¤ e\q yês¡T
ì‘·´eTT≈£î\Ô T ` n˝≤>± ` nsTT‘˚ Ä Ç#·Ã¤ |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT yês¡T eTT≈£î˝Ô ≤? ø±<ë?
eTT+<˚ eTT≈£î\Ô sTT‘˚ Äj·Tq Ç#·Ã¤ e´s¡+ú . ø±<ä+fÒ yês¡T (n+‘·≈î£ eTT+<äT eTT≈£î\Ô T
ø±<äT ø£qTø£) ì‘·´eTT≈£î\Ô T ø±s¡T. øπ e\+ eTT≈£î\Ô T. eTT≈£î\Ô T >∑÷&Ü ªªáX¯«sêqTÁ>∑V≤ü +
e\qH˚ eTT≈£î\Ô T. ø£qTø£ yê]øÏ MTs¡T #Óù|Œ ì‘·´eTT≈£î\Ô ≈£î ‘˚&Ü @eTT+~? eTT≈£î\Ô ≈£î
uÛ>Ñ e∑ ~#·Ã¤ e\q eTs¡\ ã+<Û+ä ø£\T>∑e#·TÃqT. ì‘·´eTT≈£î\Ô ≈£î n˝≤ ã+<Û+ä ø£\T>∑<Tä .
` düe÷:` uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ã<äT\∆ ≈£î eTTøÏìÔ Á|ükÕ~+#˚ Ä|ü‘Ô e· TT&ÉT. (yÓ≈’ î£ +sƒe¡ TT |ü⁄qsêeè‹Ô
˝Òì ˝Àø£eTT) n{Ïyº ê&ÉT ‘·q Ç#·Ã‘¤ √ yê]øÏ eTs¡\ ã+<Û+ä ø£*kZ ÕÔ&qÉ ≥+ qèX¯+düT&Éì
#Ó|üŒ≥y˚T. ì‘·´eTT≈£îÔ\ì MTs¡T #Ó|æŒq >∑s¡T&É, nq+‘ê<äT\T >∑÷&Ü $q‘êø£Á<ä÷
‘·qj·TT˝Ò. »Hêà~ $ø±s¡eTT\THêïsTT. (ø=ìï ø£<\ä∏ ˝À yê]øÏ ø±eTÁø√<Ûë~ $ø±s¡eTT
\THêïsTT. »j·T $»j·TT\ |ü]dæ‹ú n<˚ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ì‘·´eTT≈£î\Ô ≈£î >∑÷&Ü áX¯«sπ #·Ã¤
e\q ` áX¯«s¡TìøÏ ˝≤>±H˚ ` ©˝≤e‘êsê\T edüT+Ô {≤sTT ` düe÷:` nsTT‘˚ yê]
eTTø£‘Ô «· + ì‘·´+ ø±<äT. nì‘·´y˚T. n+‘˚ø±<äT, ªªq dü |ü⁄qsêes¡‘Ô µ˚ µ nì ÁX¯ó‹ e\q,
ªªn|ü⁄qsêeè‹ÔX¯Ùu≤›‘Yµµ nqT ÁãVü≤à dü÷Á‘·+ e\q yê]øÏ |ü⁄qsêeè‹Ô ñ+&Ésê<äT.
eTT≈£îÔ\≈£î >∑÷&Ü |ü⁄qsêeè‹Ô ñ+<ä+fÒ Ä eTTøÏÔ dü«sêZ<äT\ e˝… nXÊX¯«‘·eTT.
(uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ne‘êsê\T ùd«#·Ã‘¤ √ ø£qTø£ ©\ ø±e#·TÃqT. nq+‘ê<äT\ ne‘êsê\T
áX¯«sπ #·Ã‘¤ √ ø£qTø£ eTq»qà\e˝… |üs‘¡ +· Á‘·eTT˝Ò ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ©\˝Ò ø£qTø£ á
nqT|ü|‘ü T· \Ô T #Ó\e¢ +{≤sê? ` ©\‘√ qsTTHê áX¯«s¡T&ÉT n˙X¯«s¡T&ÉT ø±C≤\&ÉT.
(n|ü&ÉT e÷j·T‘√ áX¯«s¡T&ÉT Je⁄&ÉT>± ã<äT&∆ TÉ ø±e#·TÃqì n+^ø£]+#·e#·TÃ>∑<ë `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) eTT≈£î& Ô TÉ ã<äT&∆ TÉ ø±uÀ&ÉT. (n˝≤ nsTT‘˚ JeqTà≈£î&Ô TÉ >∑÷&Ü ã<äT&∆ sÉ TT
b˛e#·TÃqT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+‘˚>±ø£,
ªªÁãVü≤àHé ø£<+äÛ uÛ>Ñ e∑ ‘·' ` ∫HêàÁ‘·kÕ´ $ø±]D'
©˝j·÷yê|æ j·TTCÒ´s¡Hé ` ìs¡TDZ dü´ >∑TD≤' ÁøÏj÷· '
Áø°&Üj·÷ eTT<ä´yÓ÷s¡“d¤ ´ü ` ø±eT•ÃÁø°&cç Õq´‘·'
dü«‘·'‘·è|üÔdü´ #· ø£<Ûä+ ` ìeè‘·Ôdü´ dü<ëq´‘·'µµ
(nq>± C≤„qs¡÷|ü⁄&ÉT, ì]«ø±s¡T&É÷, ìs¡TDZ T&ÉT, dü«j·T+|üPs¡T&í TÉ nsTTq uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq≈£î
ªª©˝≤yê+#Ûµ· µ m˝≤ j·TTøÏÔ j·TTø£eÔ TT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ ©\\T ˝Òe⁄. nj·÷´!
‘·eTs¡T ne‘êsê\≈£î ø±s¡D+ ` MTeT‘·+˝À ` @$T#ÓbÕÔsT¡ ? ` düe÷:` e÷j·÷
>∑TDeTT\ qqTdü]+∫ n˝≤ ø£qã&É‘ê&˚ ø±ì yêdüeÔ + ø±<äì #ÓbÕŒeTT. ªªe÷j·÷>∑TD≤
377 378 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
qqT>∑‘√Væ≤ ‘·<ë∏ $uÛ≤‹µµ ø£qTø£ ˇø£ÿ&˚ áX¯«s¡T&ÉT, ì‘·´X¯ó<ä∆ ã<ä∆ eTTø£Ô dü«uÛ≤e⁄&ÉT.
Äj·Tq e÷j·Te\q sêe÷~ s¡÷|ü+‘√ ners¡T&í sÉ TTq≥T¢ ø£qã&É‘ê&˚ ø±ì yêdüeÔ +
ø±<äT. (n+<äTøπ n+XÊe‘ês¡eTì, øπ XÊe‘ês¡eTT\ì n+{≤s¡T >∑<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
n˝≤π> HêHê Jes¡÷|ü+‘√ dü+dü]düTqÔ ï≥T¢ ø£qã&ÜÔ&TÉ . ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡ uÛ<Ò ëìø£eø±X¯+
˝Ò<Tä .
Çø£ ªªedü«Ô |ü]#˚Ã<¤ 'ä µµ nqï e÷≥≈£î ì‘·´‘·«+ $uÛTÑ ‘·«+ (düs«¡ yê´|æ‘«· +) nH˚
>∑TD≤\T ‘·|Œü $T–*q >∑TD≤\˝À ‘·q≈£î düe÷qT&ÉT, n~Û≈î£ &ÉT ˝Òìyê&ÉT ø±e≥+ nì
düT<äs¡ÙHê#ês¡T´\T #Ó|æŒq ns¡úeTT $<ë«+düT\≈£î |ü]Vü‰kÕdüŒ<ä+>± ø£qã&ÉT‘·T+~.
ˇø£ edüTÔe⁄≈£î |ü]#˚ä<ä+ (uÛÒ<ä+) ø£\>∑{≤ìøÏ düe÷qT\T n~Û≈£î\T+fÒH˚ ø±<äT,
neV”≤qT\THêï dü]b˛‘·T+~. ì‘·´‘·« $uÛTÑ ‘·«eTT\H˚ >∑TDeTT\T ‘·|Œü y˚sπ >∑TD≤\˝À
` nq≥+ dü«ø£b˛\ ø£*Œ‘·yT˚ . Á|üe÷DeTT ø±<äT. ô|>’ ± ì‘·´‘·« $uÛTÑ ‘·«>∑TD≤\˝À
‘·q≈£î düe÷qT\T, n~Û≈î£ \THêï >∑÷&Ü áX¯«s¡TìøÏ edüTøÔ è£ ‘·eTsTTq ªuÛ<Ò +ä µ m+<äT≈£î
sê<äT? áX¯«s¡Tìø£qï y˚sT¡ >± n+‘·{Ï ì‘·´$uÛTÑ esTTq |ü<ës¡+ú @B ˝Ò<Tä . Äø±X¯+
$uÛTÑ esTTHê ì‘·´+ ø±<äT. Je⁄&ÉT ì‘·T´&ÉsTTHê MT eT‘·+ ˝À n‘·&TÉ $uÛTÑ e⁄ ø±&ÉT.
nDTe⁄. ø±\+ ì‘·´eTT $uÛTÑ esTTHê n~ áX¯«s¡T&˚ ø±ì y˚sT¡ ø±<äT. (ø±˝Àdæà ˝Àø£
ø£j
å T· ø£è‘Y Á|üeè<ä'∆ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Çø£ eTq≈£î ‘Ó*dæq ø±\eTT »q´eTT. nì‘·´eTT.
Á|üøè£ ‹ >∑÷&Ü $uÛTÑ e⁄ ø±<äT. ì‘·´+ ø±<äT. $uÛTÑ e+fÒ yê´|üøe£ TT. ø±s¡Dy˚T yê´|üø£
eTe⁄‘·T+~. ø±s¡DeTsTTq eT{Ϻ ø±s¡´eTsTTq ≈£î+&É˝À yê´|üøe£ Te⁄‘·T+~. »>∑‘êÿs¡D+
áX¯«s¡T&ÉT ø£qTø£ Äj·TH˚ yê´|ü≈î£ &ÉT. Á|üøè£ ‹ ø±<äT. Á|üøè£ ‹ »>∑‘T· ≈Ô î£ bÕ<ëq ø±s¡DeTì
MTs¡q˝ÒsT¡ . MT eT‘·+˝À n~ ñbÕ<ëqø±s¡D+ ø±<äT. ªÁ|üøè£ ‹X¯Ãµ nqï dü÷Á‘·+‘√
$s√<ÛäeTT.(uÛÑ>∑e+‘·T&˚ »>∑‘·TÔ≈£î ì$T‘·ÔeTT ñbÕ<ëqeTTqTï nì dü÷Á‘·uÛ≤eeTT)
áX¯«sê~Ûw昑· Á|üø£è‹ »>∑<äTbÕ<ëqeTT ` nì n+fÒ n|ü⁄&ÉsTTHê Á|üø£è‹˝Àq÷
yê´|æ+∫q~ áX¯«s¡T&˚. ø£qTø£ Á|üøè£ ‹ $uÛTÑ e⁄ ø±<äT. áX¯«s¡T&ÉT ‘·|Œü $T–*q nìï+{Ï
j·T+<äT Á|üø£è‹ yê´|æ+∫+~ >∑<ë nqsê<äT n~ ‘·q düèwæºø±ì Je⁄\ j·T+<äT
yê´|æ+∫j·TT+&É˝<Ò Tä . n+fÒ Jy˚X«¯ s¡T\qT ‘·|Œü $T–*q n+‘·{≤ yê´|æ+∫q<ä+{≤sê?
áe÷Á‘·+ düs«¡ yê´|üø‘£ «· + eT{Ïøº Ï >∑÷&Ü ñ+~. ‘·q ø±s¡´eTT\sTTq |òTü {≤<äT\+<äT
n+‘·{≤ yê´|æ+∫+~ >∑<ë! mH√ïø=ìï |ü<ësêú\˝À¢ yê´|æ+#·≥+ düs«¡ yê´|æ‘«· eTsTT‘˚
ô|q’ #Ó|Œæ q eT{Ï>º ÷∑ &Ü düs«¡ yê´|æjT˚ . ø£qTø£ düs«¡ yê´|æ, Jyê_ÛqTï&ÉT nsTTq áX¯«s¡T&ÉT
ˇø£ÿ&˚ $uÛTÑ e⁄. $uÛTÑ e⁄ ø£qTø£ Äj·Tqj˚T ì‘·T´&ÉT. eTiÏ sT÷ dæ‹ú ˝À, m˝≤ nHêï&ÉT?
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT ªªì‘·´‘·«eTT, $uÛTÑ ‘·«eTT ‘·|Œü $T–*q >∑TD≤\˝À düe÷Hê~Û≈î£ \T
206
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 379
˝Òø£ edüTuÔ <ÒÛ eä TT (edü«Ô |ü]#˚Ã<äeTT) ˝Òøb£ ˛e≥eTì?µµ
ªªÇ~ Ç~ ø±<äqï (Ç<ä$T<ä+ q dü+uÛeÑ r‹) ø±s¡DeTT>± edüTuÔ <ÒÛ eä TT ˝Ò<ìä
nHêïs¡Tµµ. n~ e÷Á‘·eTT j·TTø£yÔ T˚ . ø±ì n~ yê]eT‘·+ ˝ÀH˚ kÕ>∑<Tä . Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\T
áX¯«s¡Tìø£qï _Ûqï+ ø£qTø£ ªªÁ|üøè£ ‹ áX¯«s¡T&Éì áX¯«s¡T&ÉT Á|üøè£ ‹µµ nì #Ó|Œü ≥+
kÕ<Ûä´+ ø±<äT. áX¯«s¡ X¯Øs¡+ ø£qTø£ Á|üø£è‹ |ü⁄s¡Twüß\≈£î >∑÷&Ü áX¯«s¡‘·«eTT
edüT+Ô <äqsê<äT. n˝≤ nsTT‘˚ Je X¯Øs¡+ ø£qTø£ eTqTcÕ´~ <˚V‰ü \T >∑÷&Ü Je⁄&˚
ne⁄‘ê&ÉT >∑<ë! eTi=ø£ e÷≥>∑÷&Ü nHêïs¡T ªªdü«ìwüe˜ TsTTq (‘·qj·T+<˚ ñqï) eTiÀ
edüTeÔ ⁄ ˝Òøb£ ˛e≥+ >∑÷&Ü edüTuÔ <ÒÛ eä TT ˝Òøb£ ˛e≥y˚Tµµ nì. nB j·TTø£eÔ TT ø±<äT.
‘·qj·T+<äT eTiÀ edüTeÔ ⁄+&É≥y˚T ˇø£ edüTuÔ <ÒÛ eä TT >∑<ë! Ç+{À¢ ≈£î+&É ñ+fÒ Ä
≈£î+&Ée\q Ç+{Ïø=ø£ uÛÒ<ä+ / $X‚wü+ e∫Ãq≥T¢ >∑<ë! Ç+‘˚>±ø£, dü«ìwü˜eTT>±ì
»>∑‘T· Ô |üse¡ ÷‘·à j·T+<äT+fÒ ãVüQùV≤j·T Á|ü|+ü #·+ ñ+&É≥+ e\q |üse¡ ÷‘·à ªX¯ó
<ä+∆ µ ø±<äHê*. ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTqπø edüTÔ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . <ëì j·T+<äT |ü<ësêú\ìï
e÷j·÷ ø£*Œ‘·eTT\T ø£qTø£ düs«¡ $X‚weü TT\T ÁãVü≤à_ÛqïeTT\T ø±e⁄. ø£*Œ‘· edüTeÔ ⁄
‘·q Ä<Ûës¡+ ø£qï _Ûqï+ ø±<äT ø£<ë. (eTT>∑TZ düTqï+ø£qï _Ûqï+ ø±<äT >∑<ë! -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªªs¡÷|üesêí~ $X‚wüe]®‘·'µµ nqï $X‚wD ü + ì]«X‚wü ÁãVü≤àπø e]ÔdTü +Ô <äì
ãT~∆eT+‘·T\≈£î ‘Ó*dæq dü+>∑‘˚ >∑<ë! ªªø£sà¡ ø£è‘· s¡÷bÕ<äT\T ˝Òøb£ ˛e≥+µµ nì ô|’
yêø±´ìøÏ ns¡+ú #Ó|Œü {≤ìøÏ ø±s¡D+ sêe÷qTJj·TT\≈£î n+‘·øq£ ï >∑‹˝Òøb£ ˛e≥y˚T.
nj·÷´! ªªme&ÉT ì‘·´+>± ñHêï&Éì #Ó|Œü ≥+ kÕ<Û´ä eTe⁄‘·T+<√µµ nqï yêø±´ìï ã{Ϻ
ÁãVü≤àeTT˝À ªªndæ‘Ô «· eTqïµµ $X‚weü TTqï~ >∑qTø£ ÁãVü≤àeTT ì]«X‚weü TT. - düe÷:-
ªªnd”‘Ô ´˚ y√|ü\ã∆e´'µµ nqT ÁX¯ó‹ HêÁX¯sTT+∫ n˝≤ #Ó|Œü ≥+ »]–+~. n+<äTe\q
ÁãVü≤àeTTq+<äT ªªdü‘µÔ· µ ‘·|Œü $T–*q $X‚cÕ\T e<ä*y˚jT· ã&çq$. á $T–*q ªªdü‘µÔ· µ
nqï $X‚w+ü >∑÷&Ü ªªq dü‘Ô· Hêïdü<Tä #·´‘˚µµ nì ∫es¡>± ìùw~Û+#·≥+ düTø£se¡ Tì
ñ<˚›X¯´eTT. n+<äTø£ì ÁãVü≤àeTTqT ªªndü‘Yµµ nì #Ó|æŒq≥T¢ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚
ªªndüÅ<ä“ùV≤à‹ y˚<ä#˚<ädüH˚ïedüuÛÑe‹µµ (ÁãVü≤àeTTqT ndü‘Y nì uÛ≤$+∫q yê&ÉT ndü‘Ô˚
ne⁄‘ê&ÉT) nì ÁX¯ó‹ìùw<ÛëìøÏ >∑Ts¡e⁄‘ê&ÉT. ªdü‘µY ø±<äT, ªndü‘µY ø±<äT nì e÷Á‘·yT˚
‘Ó\TdüT. ÁãVü≤àeTTqï<äì ‘Ó*dæq yê&ÉT ªdü‘µY ne⁄‘ê&ÉT - >∑<ë n+fÒ ÁãVü≤ày˚‘qÔ· T
ªdü‘T· µÔ >±qT, ndü‘T· >Ô ±qT >∑T]Ô+#·qedüs+¡ ˝Ò<Tä . ªªnì‘·´‘·«+ ø£*–+#˚ ø£sà¡ ø£è‘·eTsTTq
s¡÷bÕ~ >∑TD≤\T ÁãVü≤àeTT q+<äT ˝Òeìµµ #Ó|Œæ q e÷≥ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . ø£sà¡ ø£è‘·eTsTTq
s¡÷bÕ<äT\T >∑\ Je⁄&ÉT ì‘·´eTT>±H˚ ñHêï&ÉT >∑<ë! Je⁄&ÉT nì‘·T´&ÉsTT‘˚ Á|üyêVü≤
s¡÷|üeTsTTq ì‘·´eTsTTq ø£sà¡ ø£è‘ê\≈£î ÄÁX¯jT· + ø±˝Ò&TÉ . ªªnCÀì‘·´'µµ nqT XÊgeTT
207
380 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>∑÷&Ü $s√~ÛdüTÔ+~. ô|’>± ø£è‘·ø£s¡à |òü*‘·+ sê<äHê*. ø£è‘·ø£s¡à |òü\+ ø±ì<˚<√
edüTÔ+<äHê*. ø£s¡àø£è‘·eTsTTq Je <˚Vü≤eTì‘·´+ ø£qTø£ Je⁄&˚ ì‘·T´&É+<ëeT+fÒ
≈£î<äs<¡ Tä . n˝≤ nsTT‘˚ sêeTø£ècÕí~ <˚V≤ü eTT\TqTï nì‘·´eTT\T ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉTqTï
nì‘·T´&˚.
ªªÁ|üøè£ ‹sê´ eTj·÷U≤´‘ê - e´ø±Ôe´ø£Ô dü«s¡÷|æD°
|ü⁄s¡TwüXÊÃ|ü⁄´uÛ≤y˚‘Í - ©j˚T‘˚ |üse¡ ÷‘·àìµµ
(nq>± ne´ø£Ô - e´ø£Ô s¡÷|üeTsTTq Á|üø£è‹, |ü⁄s¡Twüß&ÉT - Ç<ä›s¡÷ |üs¡e÷‘·à˝À
©qeT>∑T<äTs¡T) nqï yêø£´eTT Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\T ì‘·T´\qï ˙≈£î ø£+sƒ¡ bÕX¯eTe⁄‘·T+~.
ø±s¡´eTT ø±s¡D+˝À \j·T+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ nE\sTTq Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\T |üse¡ ÷‘·à
ø±s¡´eTT\T ø±e⁄. ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·àj·T+<äT \sTT+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . e÷ eT‘·+˝À (n<Ó«’ ‘·+)
Á|üøè£ ‹ nì‘·´+ ø£qTø£, |üse¡ ÷‘·à j·T+<äT ø£*Œ‘·+ ø£qTø£, Äj·Tq j·T+<äT \sTT+#·≥+
≈£î<äTs¡T‘·T+~. |ü⁄s¡Twüß&ÉT |üse¡ ÷‘·à j·T+<äT \sTT+#·≥+ n+fÒ |üse¡ ÷‘·à‘√ nuÛ<Ò +ä
bı+<ä≥y˚T. n+‘˚ ‘·|üŒ ªHêX¯+µ ø±<äT. ø£qTø£ Jeì‘·´‘ê«ìøÏ uÛÑ+>∑+ ˝Ò<äT. Je
ÁãVü≤à\ eT<Û´ä qTqï nC≤„q ø£*Œ‘·eTsTTq ª‘Ósµ¡ ªC≤„q+µ ‘√ ∫ì–‘˚, Je⁄&ÉT |üsÁ¡ ãVü≤àeTT
ne⁄‘ê&ÉT. á e#·qeTT eTTøÏ|Ô sü +¡ ø±ø£b˛‘˚, eTVü‰Á|ü\j·T|üse¡ Te⁄‘·T+~. n|ü⁄&ÉT
|ü⁄s¡Tc˛bÕ~Û nsTTq n+‘·'ø£sD¡ Á|üøè£ ‹˝À ©qeTsTT‘˚ Ä Á|üøè£ ‹ ÁãVü≤àeTT˝À qTqï~
ø£qTø£ á ª2µ R Á|üøè£ ‹, n+‘·'ø£sD¡ + |üse¡ ÷‘·àj·T+<äT ©qeTsTTq≥T¢ #Ó|Œæ q≥¢e⁄‘·T+~.
á |üse¡ ÷‘·à ÁãVü≤à $wüßí s¡TÁ<äT\˝Àì yê&ÉT ø±&ÉT. ø±ì e÷sTT nsTTq eTùV≤X¯«s¡T&˚.
ªªø±s√´bÕ~Ûs¡j·T+ Je' - ø±s¡D√bÕ~ÛØX¯«s¡'µµ nì ÁX¯ó‹. ø±s¡´eTsTTq
X¯Øs¡eTT áX¯«s¡Tq≈£î ñbÕ~Ûø±<äT. áX¯«s¡T&˚ ÁãVü≤à+, ÁãVü‰à‘·à >∑qTø£ yê´|æ+∫+~
ø£qTø£. Äj·TH˚ •e⁄&ÉT. Äq+<äs÷¡ |ü⁄&ÉT ø£qTø£. Äj·TH˚ $wüßeí ⁄. yê´|ü≈î£ &ÉT ø£qTø£.
Äj·TH˚ Ç+Á<äT&ÉT, |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT ø£qTø£. n+<äTøπ Çø£ÿ&˚ ª$wüßeí ⁄µ nqT ù|s¡T #Ó|Œü ã&ç+~.
ªªdü‘´· + C≤„q+-µµ nqT ÁX¯ó‹˝À Äq+<ä|<ü ëìøÏ ns¡eú TT
ªªdü‘´· + C≤„q eTq+‘·+-µµ nqï yêø£´+˝À ªªjÓ÷ y˚<-ä µµ nì #Ó|Œü ã&É≥+
e\q nq+‘·+ n+fÒ $wüßeí ⁄qT nì ns¡eú TTµµ - nì #ÓbÕŒs¡T. n~ nj·TTø£+Ô .
$X‚w´ü eTsTTq ÁãVü≤àX¯ãe› TT q|ü⁄+düø+£ ø£qTø£ <ëì $X‚wDü eTsTTq nq+‘· X¯ãe› TT>∑÷&Ü
q|ü⁄+düø£ *+>∑yT˚ ø±yê* ø±ì |ü⁄s¡Twü <˚e‘ê yê#·ø+£ ø±<äT. ªÁãVü≤ൠnqï<˚ $X‚wDü
eTqTø=Hêï n~ |ü⁄+*+>∑+˝À ªÁãVü‰àD+µ nì ñ+&Ü*. nj·÷´! n~ |üs¡ÁãVü≤à
yê#·ø+£ ø£qTø£ q|ü⁄+düø+£ >±H˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ªÁãVü≤ൠn+fÒ ªªÁãVü≤àeTsTTqµµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*. (ÁãVü≤àeTsTTq dü‘´· eTsTTq C≤„q+ >∑\ nq+‘·T&ÉT nq>± $wüßeí ⁄µµ
nì ns¡+ú - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªy˚<ë' Á|üe÷D+µ nqï#√≥ Á|üe÷DeTsTTq y˚<eä TT\T `
nqï≥T¢ ` düe÷:` ‘·eTs¡T ªÁãVü≤àuÛ÷Ñ ‘·+µ nì #Ó|Œæ q #√≥ ªÁãVü≤à>± nsTTqµ nì
ns¡+ú >∑<ë! Ç+<äT˝À ªÁãVü≤à+µ nH˚~ $X‚w´ü e÷? $X‚wDü e÷? $X‚w´ü eTsTT‘˚ n<˚
Á|ü<ëÛ q+ ø£qTø£ <ëìì ªnq+‘·µ X¯u≤›ìøÏ $X‚wDü +>± m+<äT≈£î #ÓbÕŒ*. $X‚wDü y˚T
nsTT‘˚ ` ≈£î<äs<¡ Tä . n~ $X‚wDü + ø±<äT. eTè‘·T´+»j·T•Ùe'µµ nqï#√≥ $X‚w´ü y˚T
eTs¡\ $X‚wü´eTsTT‘˚ n~ ª$X‚wüD+µ >±H˚ ns¡ú+ #ÓbÕŒ*. n˝≤π> nq+‘· X¯ã›+
$X‚wü´eTsTTHê ªªÁãVü≤à+µµ >∑÷&Ü ª$X‚wü´+µ ø£qTø£ $X‚wüD+>± ne⁄‘·T+~.
ªªn+‘·sV¡ ≤æ ‘·eTsTTq ÁãVü≤à+µµ nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*.
ªªnø£ås¡+ ‘·‘·Œs¡+ ÁãVü≤à ` ø£ås¡+ düs¡«$T<ä+ »>∑‘Yµµ nqT yêø£´eTT˝À ªnø£så +¡ µ
n+fÒ ã<äT&∆ ìÉ ns¡+ú #ÓbÕŒs¡T. n~ ‘·ù|Œ. ªª|üs+¡ ÁãVü≤à+µµ nqï |ü<eä TT kÕø屑·T>Ô ±
|üse¡ ÷‘·àqT #Ó|⁄ü +Ô ~. <ëìì ªeTTø£JÔ e⁄&ÉTµ>± #Ó|Œü ≥+ #Ó\<¢ Tä . ô|>’ ± eTT≈£îìÔ Ä‘·à≈£î
dü«s¡÷|üeTT #Ó‘’ q· ´ \ø£Då eTsTTq |üsÁ¡ ãVü≤ày˚T. n<˚ ã<ë∆‘à· ≈£îqTï. ø£qTø£ ã<äd∆ «ü s¡÷|ü+
ªø£så +¡ µ ø±<äT. nì‘·´eTsTTq~ ªø£så e¡ TTµ. Je⁄&Óe&ÉsTTHê MT eT‘·+˝À ì‘·T´&˚. n+<äT˝À
ã<äT&∆ TÉ ø£så T¡ &ÉjT˚ ´ neø±X¯yT˚ ˝Ò<Tä . H˚{Ï ã<äT&∆ ˚ sπ |ü{Ï eTT≈£î&Ô TÉ . ø£qTø£ H˚{Ï ªø£så T¡ &ÉTµ
sπ |ü{Ï nø£så T¡ &ÉHê*? Ç~ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. H˚&TÉ q•+#˚yê&ÉT sπ |ü⁄ q•+#·ìyê&Ó˝≤
ne⁄‘ê&ÉT? ªªã+<Ûyä T˚ ø£så e¡ TT. yÓ÷ø£eå TT nø£så e¡ TTµµ nH˚ ø±s¡D+>± ã<äT&∆ TÉ ø£så T¡ &Éì,
eTT≈£î&Ô TÉ nø£så T¡ &Éì #ÓbÕÔeT+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . ã<ä∆ dü«s¡÷|ü+ ø£så e¡ Tì #Ó|Œü sê<äT. n‘·ì
dü«uÛ≤eeTT ø£ås¡eTì #ÓbÕŒ*. ã<äT∆ìøÏ ã+<Ûä+ dü«s¡÷|ü+ ø±<äT >∑<ë! ø£qTø£
XÀ¢ø±s¡yú T˚ eT+fÒ— ì‘·´eTsTTq |üsÁ¡ ãVü≤àeTT @ø£yT˚ . Á|ü‘´· >±‘·à ≈£L&Ü n<˚. n<˚ nø£så +¡ .
_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê ` »>∑‘,Y Á|üøè£ ‹, eTVü≤‘Y, ø±\eTT yÓTTˆˆ ` n+‘ê nì‘·´y˚T.
ø£så y¡ T˚ . ø±>± ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ nø£så e¡ TT, ì‘·´eTT, dü‘´· +. $T–*q<ä+‘ê ø£så e¡ TT. nì‘·´eTT.
ndü‘´· eTT. $T<∏´ä j˚T. ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·yT˚ ìX¯Ãj·TeTT.
ªª@ø£<X˚ d¯ ‘úæ k· Õ´π>ï'`µµ nqT XÀ¢ø£ $#ês¡D
ªª@ø£<˚X¯dæú‘·kÕ´π>ï' CÀ´‘ê‡ï$kÕÔ]D°j·T<∏ë
|üs¡dü´ÁãVü≤àDX¯ÙøÏÔ' ‘·<Û̊<äeTœ\+ »>∑‘Yµµ
(nq>± ªªˇø£ÿ#√≥ ñqï #·+Á<äTì jÓTTø£ÿ yÓHïÓ \ $dü]Ô +∫q≥T¢ |üsÁ¡ ãVü≤àX¯øÔÏ $kÕÔsy¡ T˚
sT÷ Á|ü|+ü #·eTTµµ nì ns¡eú TT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Çø£ÿ&É CÀ´‘ê‡ï R n+fÒ yÓHïÓ \ ø£qTø£
n–ï n+fÒ #·+Á<äT&Éì #ÓbÕŒ*. (˝Ò<ë CÀ´‘ê‡ï n+fÒ ø±+‹ nì #Óù|Ô n–ï n+fÒ
381 382 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n+‘·]øå±–ï s¡÷|üeTsTTq dü÷s¡T´&Éì #Ó|Œü e#·TÃqT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ˝Ò<ë ªn–ïµ n+fÒ
ì|ü nqTø=+fÒ CÀ´‘ê‡ï R ø±+‹ nì #ÓbÕŒ*. ø±>± ˇø£ÿ#√≥ ñqï n–ï jÓTTø£ÿ
Á|üuÑÛ $dü]Ô +∫ düs«¡ »>∑‘T· Ô yê´|æk˛Ô+<√, n˝≤ |üsÁ¡ ãVü≤àX¯øÔÏ nsTTq e÷j·T j˚T á
Á|ü|ü+#· $kÕÔs¡eTsTTq~ nì ns¡úeTT. (Ç~ X¯øÏÔkÕŒ¤s¡+ n+{≤sTT Ä>∑e÷\T `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø±+‹eT+‘·T\sTTq dü÷s¡´ #·+Á<ë>∑Tï\jÓTTø£ÿ ø±+‹ düs«¡ + yê´|æ+∫
ñqï≥T¢ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉsTTq |üsÁ¡ ãVü≤à jÓTTø£ÿ ªX¯øµÔÏ düs«¡ yê´|æìjÓTÆ ñqï~. Çø£ÿ&É <äècÕº+‘·
` $wüjT· eTT\ eT<Û´ä b˛*ø£ ªªyê´|æ+#·&+É µµ ˝ÀH˚. n–ï ` ÁãVü≤à ` M] eT<Û´ä ªªyÓHïÓ \
` X¯øµÔÏ µ nqT yê{Ï eT<Û´ä b˛*ø£. ˝Ò<+ä fÒ n–ï ˇø£ Á|ü<X˚ e¯ TT q+<äT+&˚~. |üse¡ ÷‘·à
düs¡«yê´|æ. yÓHÓï\ πøe\+ yê´|æ+#˚~. ÁãVü≤àX¯øÏÔ nsTTq e÷j·T düs¡«»>∑‘·TÔ≈£î
ñbÕ<ëq ø±s¡DeTsTTq~. M{Ï eT<Û´ä Ç‘·sÁ¡ ‘· b˛*ø£ ≈£î<äs<¡ Tä . ô|>’ ± n–ïøÏ ªCÀ´‘·‡ïµ
dü«s¡÷|üyT˚ ø±ì X¯øÔÏ ø±<äT. ø£qTø£ M{Ï eT<Û´ä ªb˛*ø£µ ‘·–q+‘·>± ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªyê´|üq+µ
nH˚ n+X¯+˝ÀH˚ b˛*ø£ #ÓbÕŒ*. ªCÀ´‘·‡ïµ n+fÒ X¯øÏÔj˚T nqsê<äT. n–ï X¯øÏÔøÏ
(<ëVü≤ø£‘ê«ìøÏ) Á|ü|+ü #·yê´|üq >∑TD+ ˝Ò<Tä . n–ï C≤«\≈£î e÷Á‘·yT˚ <ëVü≤ø£‘ê«~ X¯øÔÏ
ñqï~ ø±ì n–ï ø±+‹øÏ n~ ˝Ò<äT. nsTT‘˚ ÁãVü≤àX¯øÏÔ >∑÷&Ü ÁãVü≤àdü«s¡÷|üy˚T.
n–ïøÏ ø±+‹ dü«s¡÷|üeTsTTq≥T¢. n+‘˚ ‘·|Œü ªX¯øµÔÏ ø±<äT ` nì nqsê<äT. ªX¯øÔÏ ` X¯øÔÏ
ø±<äTµ nq≥+ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·eTT.
nj·÷´! #·+Á<äTq≈£î #·+Á~ø£ uÛ≤s¡´ ne⁄‘·T+~. X¯øÔÏ ø±<äT, dü«s¡÷|üeT÷ ø±<äT.
n˝≤H˚ ÁãVü≤à≈£î e÷j·T >∑÷&Ü uÛ≤s¡´j˚T (|üsÁ¡ ãVü≤àeTVæ≤w” ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÄyÓT≈£î
ªªX¯øµÔÏ µ nì ù|s¡T e÷Á‘·yT˚ . ÄyÓT ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeT÷ ø±<äT X¯øÔ° ø±<äT ªªÁV”≤X¯Ã‘˚\ø°ÎX¯Ã
|ü‘Íï´µµ nì ÁX¯ó‹. \øÏÎj˚T e÷j·T ` düe÷:` uÛsÑ Ô¡ uÛ≤s¡´ nH˚$ Ä‘·à <Ûsä êà\T ø±<äT.
X¯Øs¡ <Ûsä êà\T ÅdÔ” X¯Øs¡+ uÛ≤s¡´ ne⁄‘·T+~. |ü⁄s¡Twü X¯Øs¡+ uÛsÑ Ô¡ ne⁄‘·T+~. Ä nej·Tyê\T
<˚V≤ü uÛ≤>±\T. Ä‘·à uÛ≤>±\T ø±<äT >∑<ë! Ä‘·à˝À n{Ϻ |ü⁄+, Åd,Ô” q|ü⁄+düø£ \ø£Då ≤\T
@M˝Òe⁄. ªªq ÅdÔ” q wü+&√q|ü⁄e÷qï »+‘·T'µµ nì XÊg+. H˚qT |ü⁄s¡Twüß&ÉqT, H˚qT
ÅdìÔ” ` yÓTT<ä\sTTq uÛ≤eq\T Äj·÷ <˚V‰ü \‘√ ‘ê<ë‘·à´ÁuÛeÑ T (n<Ûë´dü) e\qH˚ ekÕÔsTT.
ÁX¯ó‹>∑÷&Ü X¯+K#·Áø£<säÛ e¡ TsTTq $wüß<í V˚ ‰ü ìøÏ uÛsÑ Ô¡ nì ù|s¡T, ø£eT˝≤\j·T yÓTT<ä\sTTq
\ø£åD≤\T >∑\ ªª\øÏεµ nqT Åd”Ô <˚Vü‰ìï ªuÛ≤s¡´µ nì #Ó|æŒ+~. #·+Á<ä #·+Á~ø£\T
uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T ø±s¡T. Ä X¯u≤›\T |ü⁄+*+>∑ ÅdÔ” *+>±\T ø±e≥+ #˚‘· ªªqB düeTTÁ<ë\µµ
˝≤>± ø£e⁄\T uÛ≤eHêX¯ø‘ÔÏ √ yê{Ïì uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ ì #Ó|Œü ≥+ »]–+~. ˝Ò<ë, eTq≈£î
ø£qã&˚ #·+Á<äeT+&É˝≤~Û|‹ü nsTTq #·+Á<ä <˚e⁄q≈£î (|ü⁄s¡Twü <˚V‰ü ìøÏ) uÛ≤s¡´>± #·+Á~ø£
nqã&˚ <˚e‘· (Åd<Ô” V˚ ≤ü +) ñ+&ç ñ+&Ée#·TÃ. nj·÷´! #·+Á<äTq≈£î #·+Á~ø£ (yÓHïÓ \)
208
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 383
<Ûsä à¡ y˚T (>∑TDy˚T) dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. n˝≤ ÁãVü≤à X¯øÔÏ nsTTq e÷j·T>∑÷&Ü <Ûsä à¡ y˚T.
düe÷:` n˝≤ ø±<äT. ÁãVü≤àX¯øÔÏ <Ûsä à¡ y˚T ø±e#·TÃ. #·+Á<äTìøÏ #·+Á~ø£ e÷Á‘·+ <Ûsä à¡ +
ø±<äT. <Ûsä à¡ eT+fÒ ‘·‘«Ô· s¡V≤æ ‘·eTsTT ø±s¡´eTT e\q e÷Á‘·yT˚ ‘Ó*ùd~. ñ<눈 n–ï
<Ûsä à¡ eTT y˚&$ç T. <ëìøÏ n–ïøÏ $T+∫q kı+‘· ‘·‘«Ô· eTT ˝Ò<Tä . ø±\≥+ yÓTTˆˆ yê{Ïe\q
‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±ì ªyÓHïÓ \µ n˝≤+{Ï~ ø±<äT. ø£qTø£ n~ dü«s¡÷|üyT˚ . ø£qTø£ ªªn–ï `
CÀ´‘·‡ïµµ ` ªªÁãVü≤à+ ` X¯øµÔÏ µ M{Ï eT<Û´ä ªª$dü]Ô +#·≥+ / yê´|æ+#·≥+µµ nH˚ n+X¯+˝ÀH˚
kÕeT´+. Ç‘·s¡Á‘· kÕeT´+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ n~ dü]nsTTq <äècÕº+‘·+ ø±<äT. á
Á|ü|+ü #·eT+‘ê |üsÁ¡ ãVü≤à X¯øÔÏ nsTTq e÷j·Tj˚Tµµ nì yê´U≤´ìùdÔ á <äècÕº+‘·+
ndü\T dü]b˛<äT. Á|ü|+ü #·+ X¯øÔÏ ø±s¡´+ ø£qTø£ Á|ü|+ü #êìï ªX¯øµÔÏ nì |æ\ee#·TÃqT.
nj·÷´! yÓHïÓ \ n–ï ø±s¡´y˚T. n+‘·{≤ yê´|æ+∫+~. »>∑‘T· Ô ÁãVü≤àø±s¡´y˚T.
n+‘·{≤ yê´|æ+∫+~. ø£qTø£ M{Ï eT<Û´ä <äècÕº+‘· dü+ã+<Û+ä ≈£î<äTs¡T‘·T+~. - düe÷:-
n–ï <ä≥ºeTsTTq~. ø±+‹ n+fÒ |ü\#·qsTTq~. nì dæ<ë∆+‘·eTT. ø£qTø£ <ëì
dü«s¡÷|üy˚T CÀ´‘·‡ï. <ëì ø±s¡´eTT ø±<äT. ô|’>±, »>∑‘·TÔ ÁãVü≤àø±s¡´eTsTTHê X¯øÏÔ
ÁãVü≤àø±s¡´+ ø±<äT. »>∑<ëø±s¡+>± |ü]D$T+∫q <äX˝¯ À X¯øÔÏ ÁãVü≤àø±s¡´+ ø±e#·TÃ>∑<ë
n+{≤sê? - n|ü⁄&ÉsTTHê ø±s¡´eTsTTq ª»>∑‘T· µÔ X¯øøÔÏ Ï $X‚wDü +>± nsTT+~ ø±ì
ªX¯øµÔÏ >± ø±<äT >∑<ë! nj·÷´! ªX¯øµÔÏ nH˚~ X¯øÔÏ >∑\yêì ø£qï $&ç>± ñ+&É<Tä . ø±s¡´eTT\≈£î
ñ|üj÷Ó –düT+Ô ~. X¯≈î£ ìÔ øÏ $X‚wDü +>± ñ+&˚ edüTeÔ ⁄. CÀ´‘·‡ï n–ïøÏ $&ç>± ñ+&Éì
$X‚wDü eTT. ø£qTø£ á ñ|üe÷q+ dü]nsTTq<˚. düe÷:- n˝≤ ø±<äT. X¯≈î£ qÔ ≈£î X¯øÔÏ
$&ç>± ñ+&É<ä+fÒ ns¡ú+ $&ç>± eTq≈£î \_Û+|üø£b˛e≥+. n–ïX¯øÏÔ <ëVü‰<äT\qT
ø£*–düTÔ+~. ø±ì n–ï ø£qï $&ç>± n~ <=s¡ø£<äT. ªªCÀ´‘·‡ïµµ n–ïø£qï $&ç>±
<=s¡≈î£ ‘·T+~. ø£qTø£ ªX¯øµÔÏ e+{Ï~ ø±<äT. nj·÷´! $&ç>± ñ+&É<+ä fÒ <ëì qT+&ç
$&çb˛sTT ñ+&É&+É ø±<äT. düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ @<äsTTHê Äø±X¯+‘√ $&çe&É≈î£ +&ÜH˚
ñ+≥Tqï~ ø£qTø£ Á|ü|+ü #·eT+‘ê Äø±XÊìøÏ $&çb˛ì $X‚wDü |ü<ës¡+ú ø±yê*. ø±<äT
ø£<ë! ø£qTø£ ÁãVü≤àX¯ø,ÔÏ n–ï ` CÀ´‘·‡ï e+{Ï~ ø±<äT. düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´\qï e÷≥
eTs=ø£{Ï - ø±s¡´eTT ø±s¡D≤ìøÏ $&çe&Éì $X‚wDü + ø±<äT. ø±s¡´ø±s¡DeTT\T ˇø£ÿfÒ
ø£qTø£ - Ç~ ‘·|ü . u§‹Ô>± á s¬ +&ÉT ˇø£fÒ nsTT‘˚ eT{Ïøº Ï ≈£î+&É≈î£ dü«s¡÷|üØ‘ê´
>∑÷&Ü ‘˚&Ü ˝Ò<äHê*. (ô|’>± yÓ’wüíe eT‘·+˝À HêeTs¡÷|üeTT ì‘·´eTT\T ø£qTø£
uÛÒ<äeTT+&Ü*>±ì @ø£‘·«+ ≈£î<äs¡<äT. ≈£î~]‘˚ n<Ó’«‘·y˚T. @ø£‘·«+ ‘ê‹Ô«ø£eTT -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Ç~ ø±s¡D+ Ç~ ø±s¡´+ nH˚ e´edüú e{Ï< º b’Ó ˛‘·T+~. ø±s¡D≤ìøÏ nr‘·+>±
ø±s¡D+ <=s¡≈£î‘·T+~. (≈£î+&É, #·{ϺøÏ nr‘·+>± eT{Ϻ <=s¡≈£îqT. eT{Ϻ ø±≈£î+&Ü
209
384 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
≈£î+&É yÓTTˆˆ <=s¡øe£ ⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø±s¡D≤ìøÏ $&ç>± ñ+&Éì $X‚wDü y˚T ø±s¡´eTT.
Çø£— ªª$wüßíX¯øÏÔ' |üsêÁb˛ø±Ô πøåÁ‘·C≤„U≤´‘·<Ûë|üsê,
n$<ë´ø£s¡àdü+C≤„Hê´‘·èrj·÷ X¯øÏÔ]wü´‘˚µµ
(nq>±, $wüßXí ø¯ ÔÏ R |üs.¡ øπ Áå ‘·»„ nH˚~ n|üs,¡ n<˚ n$<ä´. eT÷&Ée~ ø£sà¡ R C>∑‘Y -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) á XÀ¢ø£eTTqT ã{Ϻ n<Ó’«‘·+ ≈£î<äs¡<äT. düe÷:- e÷ n<Ó’«‘êìï
ìs¡÷à*+#·{≤ìøÏ ˙e⁄<äV≤ü ]+∫q sT÷ XÀ¢øe£ TT ˙ |üø±å H˚ï ìs¡÷à*düT+Ô ~. ÄVü≤! @$T
bÕ+&ç‘´· eTT? |üsÁ¡ ãVü≤àjÓTTø£ÿ |üsêX¯øÔÏ $wüßeí ⁄ eTs=ø£ X¯øÔÏ Je⁄&ÉT (πøÁå ‘·E&„ TÉ ). eT÷&Ée~
n$<ä´ - nì ˇ|üø=+fÒ, ªª|üsÁ¡ ãVü≤ày˚T $wüßeí ⁄µµ nH˚ ˙ eT‘·+ qwüeº Te⁄‘·T+~ >∑<ë!
nj·÷´! |üs¡ÁãVü≤à X¯øÏÔ nsTTq $wüßíe⁄ |üs¡ÁãVü≤à ø£qï _Ûqï+ ø±<äT>∑<ë (X¯øÏÔ -
X¯øeÔÏ T+‘·T\≈£î nuÛ<Ò +ä >∑<ë - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ MTs¡T ô|q’ #Ó|Œæ q≥T¢
Je⁄&ÉT, n$<ä´ >∑÷&Ü |üs¡ÁãVü≤ày˚T ø±e\dæedüTÔ+~. düπsq+fÒ ≈£î<äs¡<äT. $wüßíy˚
|üse¡ ÷‘·à. ÁãVü≤às¡TÁ<ë<äT\T >±s¡T nH˚ MTeT‘·+ <ä>e∆∑ Te⁄‘·T+~ >∑<ë! e÷ eT‘·+˝À
nsTT‘˚ @MT Çã“+~ ˝Ò<Tä . |üse¡ ÷‘·à≈£îqï ªe÷j·Tµ nqT X¯ø‘ÔÏ √ >∑÷&çqyê&˚ áX¯«s¡T&ÉT
ø£qTø£, e÷j·Tj˚T ˙ áX¯«s¡T&ÉT ø£qTø£ $wüßeí ⁄ |üsÁ¡ ãVü≤à X¯øj ÔÏ T˚ . n˝≤π> |üse¡ ÷‘·à
jÓTTø£ÿ ªn$<ä´µ nH˚ X¯ø‘ÔÏ √ >∑÷&çq yê&˚ Je⁄&ÉT ø£qTø£ n$<ä´j˚T Je⁄&ÉT ø£qTø£,
πøåÁ‘·E„ &ÉsTTq Je⁄&ÉT >∑÷&Ü |üs¡ÁãVü≤à X¯øÏÔj˚T. X¯ó<ä∆dü‘·Ô« Á|ü<ÛëqeTsTTq Á|üø£è‹
ªe÷j·Tµ. eT*q dü‘«Ô· Á|ü<ëÛ qeTsTTq~ n$<ä´. ªø£sà¡ µ >∑÷&Ü |üsÁ¡ ãVü≤à X¯øj ÔÏ T˚ . ø£sà¡
n+fÒ #˚jT· ã&˚~ ø£qTø£ Á|ü|+ü #·yT˚ ø£sà¡ . <ëìøÏ ùV≤‘·TesTTq ‘êeTdüeTsTTq Á|üøè£ ‹ì
ªªø£sà¡ µµ n+{≤s¡T. ªªø£sà¡ µµ n+fÒ Je⁄ì n<äèwüeº Tqsê<äT. n|ü⁄&É~ n$<ä´˝ÀøÏ yÓfió¯ +Ô ~.
á $<Û+ä >± e´eVü‰s¡<Xä ¯ ñqï+‘· es¡≈î£ |üsÁ¡ ãVü≤àX¯≈î£ \Ô T eT÷&ÉT. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À
|üsÁ¡ ãVü≤àeTT ì]«X‚wyü T˚ . nj·÷´! ª$wüßí X¯øµÔÏ nqï#√≥ $wüßeí H˚ X¯øÔÏ nì ø£sà¡ <Ûës¡jT·
düe÷dü+ ø±<äT. ªª$wüßeí ⁄ jÓTTø£ÿ X¯øµÔÏ µ nì wüw‘˜” ‘· T· Œs¡Twü #ÓbÕŒ*. m+<äTø£+fÒ ªªX¯økÔ£ Õ´|æ
‘·<ë∏ $c˛íµí µ nì ‘·sê«‘· yêø£´eTT\qT ã{Ϻ n˝≤ #ÓbÕŒ*. ø£qTø£ e÷ eT‘êìøÏ e∫Ãq
Vü‰ì ˝Ò<äT. düe÷:- n˝≤ ø±<äT. ªÄ $wüßíX¯øÏÔµ @~ nqï Á|üX¯ï≈£î düe÷<Ûëq+>±
XÀ¢ø±ø£så ê\˝À @MT ˝Ò<Tä . øπ Áå ‘·E&„ TÉ X¯øÔÏ ø£qTø£ $wüßeí ⁄qT >∑÷&Ü ªX¯øµÔÏ nì #Ó|Œü ≥y˚T
dü] nsTTq yê´K´. nsTT‘˚ yêdüÔe+>± á XÀø±s¡ú+ Ç~ ªª$wüßíe+fÒ |üs¡e÷‘·à.
|üse¡ ÷‘·à≈£î øπ Áå ‘·E&„ TÉ (Je⁄&ÉT) |üsêX¯ø.ÔÏ n$<ä´ n|üsêX¯ø.ÔÏ X¯øÔÏ - Á|üøè£ ‹.
ªªeTVü‰uÛ÷Ñ ‘êq´Vü≤+ø±s√ - ãT~∆se¡ ´ø£yÔ T˚ e#·
n|üsπ j·T $T‘·d«Ôü Hê´+ - Á|üøè£ ‹+ $~∆ y˚T |üsêyéTµµ
JeuÛ÷Ñ ‘ê+ eTVü‰u≤Vü≤À! j·Tj˚T<ä+<Ûës¡´‘˚ »>∑‘µY µ nì ^‘· #Ó|Œæ q~<˚.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 385 386 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ªø£sà¡ , n$<ä´µ nqï$ s¬ +&É÷ ˇπø Á|üøè£ ‹ nsTTHê nyê+‘·s¡ uÛ<Ò ëìï ã{Ϻ s¬ +&ÉT>± <Ûsä à¡ + >∑\ Á|ü<ëÛ qeTTqT, |ü⁄s¡Twüß\qT Äe]+∫q~. n$ ª$&çµ ne{≤ìøÏ ø±s¡D+
#ÓbÕŒs¡T. nj·÷´! áX¯«s¡Xø¯ j ÔÏ T˚ Je⁄&Éì, áX¯«s¡T&ÉT y˚sì¡ , Je⁄&ÉT ø±&Éì ‘˚*+~ $wüßí X¯øj ÔÏ T˚ . ˙{Ï˝À #˚]q e+<ä\ ‘·T+|ü⁄s¡T\qT >±* <Û]ä +∫q≥T¢ ÄyÓT yê{Ïì
>∑<ë! e÷ <Ó«’ ‘·yT˚ dü‘´· +. düe÷:- áX¯«s¡Tì dü«s¡÷|üeTsTTq ª∫‘Yµ nq>± ∫#·Ãø¤ j ÔÏ T˚ <Ûä]+#·T#·Tqï~. Á|ü<Ûëq |ü⁄s¡Twüs¡÷|üeTsTTq $wüßíe⁄ jÓTTø£ÿ X¯øÏÔ>∑÷&Ü ÄyÓTj˚T -
Je⁄&ÉT. dü«uÛ≤eeTsTTq ªn∫#·Ãø¤ µÔÏ n$<ä´. ø£qTø£ n$<ä´≈£î áX¯«s¡TìøÏ uÛ<Ò +ä ñqï~. nqTyê<ä≈£î&ÉT) düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£î Ä‘·à nsTTq á $wüßí X¯øÔÏ $wüße í ⁄ jÓTTø£ÿ X¯øÔÏ nsTTq
nsTTHê Jy˚X«¯ s¡T\≈£î uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . nj·÷´! Je⁄&ÉT $wüßXí ø¯ ÔÏ nsTT‘˚ $wüßXí ø¯ ÔÏ e\qH˚ e÷j·T ø±<äT. n~ düsê«‘·à ø±<äT. ‘·‘«Ô· s¡V≤æ ‘·eTsTTq e÷j·T <˚ìøÏ Ä‘·à ø±uÀ<äT.
Á|ü<Ûëq |ü⁄s¡Twüß\T düèwæº+ã&ܶs¡qï e÷≥ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? - düe÷:- nø£ÿ&É ÁãVü≤ày˚T düsê«‘·à. ªªdü Ä‘êà`µµ nqï ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT. ªªÄ‘·à‘ê«‘·‡s¡« uÛ÷Ñ ‘êHê+-µµ
<ëìøÏ eTs√ <ë] ñqï~. #Ó|Œü uÀ‘·THêï+ nì uÛ≤>∑e‘·eTTqTï #Ó|Œæ +~. ÁãVü≤àeTT $wüßXí ø¯ ÔÏ ø±<äT. $wüßyí .˚ ø±>± $wüßXí ø¯ ÔÏ n+fÒ
ªªj·÷j·÷øπ Áå ‘·»X„ ø¯ -ÔÏ µµ nH˚ XÀ¢ø£ $#ês¡D düs«¡ yê´|æì nsTTq ∫#·Ãø¤ j ÔÏ T˚ . ÄyÓTj˚T Á|ü<ëÛ q |ü⁄s¡Twüß\qT yê´|æ+∫ j·TTqï~. Á|ü<ëÛ q+
nq>± Á|üø£è‹ ∫‘·TÔq+<äT n<Ûë´dü #˚j·Tã&çq~ >∑<ë! |ü⁄s¡Twüß&ÉT ∫‘·TÔ˝À |ü&çq
ªªj·÷j·÷øπ Áå ‘·»X„ ø¯ kÔÏ Õ‡ - y˚w‘ºæ ê qè|ü düs«¡ <ëµµ nH˚ XÀ¢ø±s¡eú TT |üse¡ T‘êìøÏ
Á|ü‹_+ãy˚T >∑<ë! $wüßeí sTTq X¯øÔÏ $wüßXí ø¯ ÔÏ nì ø£sà¡ <Ûës¡jT· y˚T #ÓbÕŒ* ˝Òø£ wüwæ̃
ø£+sƒb¡ ÕX¯yT˚ . øπ Áå ‘·»„ HêeTeTT >∑\ $wüßXí ø¯ ÔÏ (|üs)¡ düs«¡ yê´|üeÔ TsTTq~. Bìe\q Je⁄&ÉT
#Ó|Œæ Hê, $wüßeí ⁄ jÓTTø£ÿ X¯øÔÏ n+fÒ $wüßeí ⁄ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘·eTsTTq X¯øÔÏ nì ns¡+ú
(πøÁå ‘·»)„ düs«¡ yê´|æ nì #Ó|Œü ã&ç+~. Ç+<äT#˚‘· sêe÷qTC≤_ÛeT‘·eTsTTq ªªJe⁄&ÉT
$e]+#ê*. Á|ü<ëÛ qeTT y˚sT¡ |ü⁄s¡Twüß&ÉT y˚sT¡ ø±e{≤ìøÏ ø±s¡DeTT |ü⁄s¡Twüß&ÉT ªC≤„‘µ·
nDT |ü]e÷DT&ÉTµµ nqï dæ<ë∆+‘·+ ≈£î<äs<¡ Tä . Je⁄&ÉT>± nsTTq ∫#·Ãø¤ ÔÏ ˇø£ÿfÒ ø£qTø£
ø±e≥+. ∫‘·TÔ e\q |ü⁄s¡Twüß&ÉT C≤„‘· ne⁄‘ê&ÉT. ø±>± ∫#·Ãø¤ ÔÏ |ü⁄s¡Twüßì C≤„‘>· ± /
Je⁄\T nH˚ø£ dü+K´ nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
Á<äw>ºü ± ñ+∫ Á|ü<ëÛ q+ nq>± »&É Á|üøè£ ‹ì CÒj „ T· + / <äèX¯´+>± ì*|æ+~. dü+ÁX¯jT· +
ªª‘·j÷· ‹s√Væ≤‘·-µµ XÀ¢ø£ $#ês¡D nq>± ÄÁX¯sTT+#·{≤ìøÏ >∑÷&Ü ÄyÓTj˚T ø±s¡DeTT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT ∫#·Ãø¤ ‘ÔÏ √ ªªÁ|ü<ëÛ q+
ªª‘·j·÷‹s√Væ≤‘·‘ê«#·Ã - X¯øÏÔ' πøåÁ‘·»„ dü+õ„‘ê, ‘·q≈£î uÛÀ>∑´eTìµµ ‘Ó*dæø=ì ÄÁX¯sTTkÕÔ&TÉ . ˝Ò<ë, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê‘·à nsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT
düs¡«uÛÑ÷‘˚wüß uÛÑ÷bÕ\ - ‘ês¡‘·y˚T´q es¡Ô‘˚µµ dü«j·T+>± @s¡Œ&çq $wüßXí ø¯ ÔÏ nqT e÷j·T #˚‘· Á|ü<ëÛ q |ü⁄s¡Twüß\T Äe]+|üã&ç].
(n$<ä´ e\q ‹s√Væ≤‘·+ ø±e≥+ e\q X¯øÏÔ πøåÁ‘·»„eTsTT düs¡«uÛÑ÷‘·eTT\j·T+<äT <ëìe\q ÁuÛ≤+‹ |ü&ç |ü⁄s¡Twüß&ÉT Á|üøè£ ‹ì ÄÁX¯sTT+#·TqT. Ç˝≤ nH√´q´ ‘ê<ë‘·à´+
‘ês¡‘e· T´+‘√ ñqï~) ˇπø øπ Áå ‘·E&„ TÉ n$<ä´ e\q düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äT ª‘˚&ܵ>± / e\q n<Ûë´dü‘√ ªªbÕ\T ` ˙s¡Tµµ e˝… $&çb˛q+‘·>± ø£*dæq Á|ü<Ûëq |ü⁄s¡Twüß\T
ôV≤#·Tà ‘·>T∑ \Z T>± ñ+≥THêï&ÉT. Bìï ã{Ϻ Je⁄&=ø£&j ˚ T· ì n$<ä´ e\q ‘˚&Ü\ì eTs¡\ $&çe&É≥+ >∑÷&Ü e÷j·T e\qH˚ »s¡T>∑T‘·T+~. $<ä´ >∑÷&Ü e÷j·÷ ø±s¡´y˚T.
‘˚*+~. ˝Ò<+ä fÒ øπ Áå ‘·E\„ T #ê˝≤ eT+~ nì, yês¡T ‘·eT ‘·eT <˚V‰ü \˝À ‘ês¡‘e· T´+‘√ ñ<눈 ˙{ÏjT· +<äTqï ‘·T+|üs\¡ qT >±* yÓ÷düT+Ô ~. n˝≤ Á|ü<ëÛ q |ü⁄s¡Twüß\≈£î Ä‘·à
ñ+≥THêïs¡T - nì >∑<ë ô|’ XÀ¢ø+£ #ÓbÕŒ*. nsTTq $wüßíe⁄ jÓTTø£ÿ X¯øÏÔ nq>± ∫#·Ã¤øÏÔ ˝Ò<ë e÷j·T >∑÷&Ü ª»>∑‘·TÔµ nqã&ÉT
ø£sà¡ X‚weü TTqT uÛ]Ñ +#·TqT. nj·÷´! @$T{° >∑+<äs>¡ √fi¯+. e÷j·T ø±≈£î+&Ü eTfi≤¢ sT÷
ªªÁ|ü<ëÛ q+-µµ XÀ¢ø£ $#ês¡D Á|ü<ëÛ qeTH˚ edüTyÔ $˚ T{Ï? kÕ+KT´\ Á|ü<ëÛ q+ nqTø√e{≤ìøÏ ˝Ò<Tä . ªªnX¯ã+› µµ nì
ªªÁ|ü<ëÛ q+ #· |ü⁄e÷+XËÃeÌ - düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê‘·à uÛ÷Ñ ‘·j÷· , yê´düT&˚ ÁãVü≤àdü÷Á‘·eTT\˝À <ëìì Á‘√dæyX˚ Ê&ÉT >∑<ë! düe÷:` áX¯«s√bÕ~Û nsTTq
$wüßXí ø¯ ±Ô´ eTVü‰ãT<˚!∆ - eè‘Í dü+ÁX¯jT· <Û]ä àDÖ X¯ó<ä∆ dü‘«Ô· eTj·T eTsTTq |üse¡ ÷‘·àX¯øj ÔÏ T˚ e÷j·T. eT*q dü‘«Ô· eTsTT Jy√bÕ~Û nsTTq~
‘·j÷Ó ôd‡Ì e |üè<Û>ä ±“¤e - ø±s¡D+ dü+ÁX¯jT· dü´#· n$<ä´. ‘·y÷Ó eTj·TeTsTT uÛ÷Ñ ‘ê~ »&Édèü wæøº Ï ñbÕ<ëqø±s¡DeTsTTq~ (ìsêàDÁ<äe´+
j·T<∏ëdüø+Ô£ »˝Òyê‘√ - _uÛ]Ñ Ô ø£DøÏ ±X¯‘y· Té ` ≈£î+&É≈î£ eT{Ï)º Á|ü<ëÛ qeTT. á yÓTT‘·+Ô ÁãVü≤àX¯øÔÏ nsTTq Á|üøè£ ‹ / eT÷\ Á|üøè£ ‹.
X¯øÔÏ kÕ‡|æ ‘·<ë∏ $c˛í'í - Á|ü<ëÛ q |ü⁄s¡TcÕ‘·àq'µµ Çø£ kÕ+KT´\T ìØX¯«s¡T\T ø£qTø£ düèwæº ø±s¡D+ áX¯«s¡T&ÉT ø±<äì Á|ü<ëÛ qeTì #ÓbÕŒs¡T.
nqT XÀ¢ø£ $#ês¡D #˚<ë›+. (ns¡eú TT:- düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£î Ä‘·à nsTTq $wüßXí ø¯ ÔÏ dü+ÁX¯jT· <ëìì yê´düT&ÉT ªªáø£‘å s˚ êï X¯ã+› µµ nqï dü÷Á‘·+˝À ìsêø£]+#ê&ÉT. ø£qTø£ n+‘ê
210
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 387
dü]>±H˚ ñqï~.
ªª‘·<‘˚ <· øä j
å£ T· +`µµ yÓTTˆˆ XÀ¢ø£ uÛ≤e $#ês¡D
ªª‘·<‘˚ <· øä j
å£ T· + ì‘·´+ ` »>∑qTàìesêœ\yéT,
Ä$sꓤe ‹s√uÛ≤e ` »qàHêX¯ $ø£\Œe‘Yµµ
á XÀ¢øe£ TT »>∑‘T· qÔ T dü‘´· eTì #Ó|⁄ü qÔ ï<äHêïs¡T. n~ nj·TTø£eÔ TT. (ns¡eú TT:` düèwæº
Á|üfij ¯ T· eTT\T >∑\ sT÷ Á|ü|+ü #·eT+‘ê nø£j å T· eTT, ì‘·´eTT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) düèwæº
Á|üfij ¯ ÷· \T »qqeTs¡D≤\Tqï sT÷ Á|ü|+ü #·eTT nø£j å T· eTT, ì‘·´eTT ø±e≥+ <äTs¡u¢ +ÑÛ .
XÀ¢ø±ìøÏ ns¡+ú Ç˝≤ #ÓbÕŒ*. ªªÁ|ü‘´· >±‘·à nsTTq |üsÁ¡ ãVü≤àeTT (‘·<‘˚ ‘· )Y nø£j å T· eTT.
»Hêà~ $ø±s¡eTT\T ˝Òì~. ø£qTø£H˚ ì‘·´eTT. _ÛqïeTsTTq nœ\ »>∑‘·TÔ düèwæº
Á|üfi¯j·÷<äT\T >∑\~. dü$ø£\ŒeTsTTq~ ø£qTø£ nì‘·´eTT. ndü‘·´eTTµµ nì ns¡ú+
#ÓbÕŒ*. Ç˝≤ yêø£´+ $i#·≥+ ‘·|üŒ+{≤sê? nsTT‘˚ dü«j·T+>± Ä$s¡“¤$+#·≥+
yÓTTˆˆ \ø£Då ≤\T >∑\ sT÷ »>∑‘T· Ô ø±s¡Ds¡÷|ü+>± nø£j å T· +, ì‘·´eTT nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*.
(˝Ò<ë Ä$sꓤe ‹s√<ÛëHê~ yê´bÕsê\‘√ á »>∑‘T· Ô Ç˝≤H˚ ì‘·´+ q&ÉTdüT+Ô ≥T+~ `
j·T'ø£\Œdü‡ ø£\Œ|üPs¡«' ` nqïfÒ¢ |üs+¡ |üsê s¡÷|üeTT>± Ç~ nø£j å T· eTT ø£qTø£ ì‘·´eTT
` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Bì‘√ düT<äsÙ¡ H√ø£eÔ TsTTq ªª$T<∏´ä nì‘·´eTT. u≤<Û´ä + ø£qTø£. »>∑‘T· Ô
u≤<Û´ä + ø±<äT ø£qTø£ dü‘´· y˚Tµµ nì #Ó|Œæ q e÷≥ ìs¡deÔü TT. u≤<Û´ä eT+fÒ @$T{Ï? »qà
HêX¯eTT\T ø£\T>∑T≥j˚T ø£<ë! ø£qTø£ »>∑‘T· Ô u≤<Û´ä y˚T. n+<äT#˚‘· $T<∏´ä j˚T. »>∑‘T· ≈Ô î£
»qàHêXÊ\T+{≤j·Tì Á|üdTü ‘Ô · XÀ¢øy£ T˚ Á|üe÷DeTT. ô|>’ ± ªªj·T‘√ yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì
C≤j·T+‘˚`µµ ªªÄ‘·àq Äø±X¯d‡ü +uÛ÷Ñ ‘·'µµ nì ÁX¯ó‘·T\T >∑÷&Ü #Ó|Œæ q$ (düèwæº dü÷ø£eÔ TT,
Ä‘·àH˚ nE&Éq≥+ yÓTTˆˆ »>∑»®qà≈£î Á|üe÷D+. n‘êÔ#·sê#·s¡Á>∑Vü≤D≤‘Y ` nqï~
Á|üfij ¯ ÷· ìøÏ dü+øπ ‘·+ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nj·÷´! dü‘êÿs¡´yê<äT\eTsTTq e÷ eT‘·+˝À edüTeÔ ⁄ dü‘´· y˚T. <ëìøÏ »]π>
s¡øs£ ø¡ ±\ <äX˝¯ Ò sT÷ »qàHêXÊ\T, düèwæº \j·TeTT\T. ø£qTø£ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ˝Òì
»>∑‘T· Ô |ü⁄≥º&+É ˝Ò<Tä . ñqï »>∑‘T· Ô ‘·sê«‘· ˝Ò≈î£ +&Ü b˛j˚T~ ˝Ò<Tä . Çeìï s¡øs£ ø¡ ±\
<äX\¯ T e÷Á‘·yT˚ . ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. HêeTs¡÷bÕ\T ‘·|Œü Á|ü|+ü #·eT+≥÷ @B
˝Ò<Tä . HêeT s¡÷|üeTT\qT áX¯«s¡T&˚ ø£*Œ+∫q≥T¢ ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. (HêeTs¡÷ù| yê´ø£sy¡ êDÏ
` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£qTø£ »>∑‘T· ≈Ô î£ »qà+ ñqï~. »qàeTTqï Á|ü‹<ëìøÏ HêX¯eTT ‘·|Œü ìdü].
HêeTs¡÷bÕ\T $TqVü‰sTTùdÔ |òüT≥+ ˝Ò<äT. (eT{Ϻe÷Á‘·y˚T ñqï~) HêeTs¡÷|üø£s¡Ô
≈£îeTà]j˚T. ø£qTø£ |òüT≥+ |ü⁄{Ϻ+~. n˝≤H˚ –≥TÔ+~. n˝≤π> Á|ü|ü+#·+ >∑÷&Ü.
211
388 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|æ+&Üedü˝ú À ñqï eT{Ï˝º À ª≈£î+&ɵ <äX¯ ø=‘·>Ô ± |ü⁄{Ï+º |üã&ÉT‘·T+~. –{Ï+º |üã&ÉT‘·T+~.
ø£qTø£ dü‘êÿs¡´yê<ä+ ≈£î<äs<¡ Tä . n|ü⁄&ÉT >∑÷&Ü |òTü {≤edüú ñ+<äì ãTø±sTTùdÔ ≈£î<äs<¡ Tä .
n|ü&ÉT ≈£îeTà] m+<äT≈£î? |æ+&Üedüú˝À ñqï eT{Ϻ ≈£îeTà] #˚‹˝À |òüT{≤edüúqT
bı+<äT‘·T+~. nj·÷´! |òTü ≥+ e˝… sT÷ »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü uÛ÷Ñ ‘·uÖÛ ‹ø£ dü«s¡÷|üeTsTTq~.
ªnì‘·´+µ eT+∫<˚. eT{Ï˝º ≤>± n∫<ä«düTeÔ ⁄ ì‘·´eTT. ø£qTø£ nu≤<Û´ä + / dü‘´· eTsTTq
n∫‘·TqÔ T nq>± »&ÉeTTqT ª$T<∏´ä µ nqsê<äT. »>∑‘T· Ô edüT‘Ô '· ∫‘Ô̊. |òTü ≥+ edüT‘Ô '·
eT{Ïj å T· eTì ì‘·´eTì |üsêX¯sT¡ &ÉHêï&ÉT. düe÷:` n˝≤ ø±<äT.
º T˚ . n+<äTøπ »>∑‘T· Ô nø£j
∫‘·T≈Ô î£ |üsêBÛqeTsTTq ªn∫‘·TµÔ ì‘·´+ ø±<äT. ì‘·´eTsTTq~ |üsêBÛq+>± ñ+&É<Tä .
|üsêBÛqeTsTTq$ nì‘·´eTì ˝Àø£+˝À #·÷düTÔHêïeTT. C≤„qyÓTTø£ÿfÒ ì‘·´eTT. n~
dü«‘·+Á‘·eTT. n~ >∑÷&Ü |üsêBÛq+ n+fÒ Ä ªª|üs+¡ µµ >∑÷&Ü |üsêBÛqy˚T ne⁄‘·T+~.
n˝≤ nqT≈£î+≥÷ b˛e\dæ edüT+Ô ~. n<˚ ªªnqedüµú µ nH˚ <√wü+. ø£qTø£H˚ ªªC≤„q+
j·T<Ûëdü‘´· eTdü‘´· eTq´‘Yµµ nì |üsêX¯sT¡ &ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. nj·÷´! C≤„qeTT C≤„‘· nsTTq
Je⁄qø£BqÛ eTT >∑<ë! - ˝Ò<Tä - yêì dü«s¡÷|üyT˚ C≤„qeTT. y˚sT¡ ø±<äT. (eè‹Ô C≤„qeTT\T
C≤„‘ø· B£ qÛ + ø±e#·TÃqT. - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+‘˚ >±ø£, n∫<ä«düTeÔ ⁄≈£î, düèwæ\º j·÷~ -
nedü\ú THêïsTT. ø£qTø£ n~ dü$ø±s¡eTT. eT{Ïeº ˝…H˚ nì‘·´eTT. $ø±sê\Tqï edüTeÔ ⁄
ì‘·´+ ø±<äT. nj·÷´! ªªì‘·´+µµ n+fÒ ø±\Á‘·jT· +˝Àq÷ u≤<Ûä ˝Òì~. nì‘·´eT+fÒ
ø±\Á‘·j·T+˝À u≤~Û+|üã&˚~. n∫<ä«düTÔe⁄ ø±\Á‘·j·T+ ˝Àq÷ (dü÷ú\+>±H√,
dü÷ø£Î+>±H√) ñ+≥T+~. düe÷:- C≤„q+ ‘·sê«‘· n~ ñ+&É<Tä . C≤„Hêq+‘·s+¡ >∑÷&Ü
n~ ñ+fÒ Je⁄ìøÏ yÓ÷ø£+å ñ+&É<Tä . eTTøÏÔ n+fÒ n∫‘·TÔ qT+∫ $&ÉT<ä\ nì MT
eT‘·+ >∑÷&Ü #Ó|Œæ +~. nj·÷´! eTTøÏ˝Ô À n∫‘·T+Ô &É<Tä . Je⁄ìøÏ <ëì‘√ dü+ã+<Û+ä
˝Ò<Tä . düe÷:- n∫‘·TÔ ñ+<äì ‘Ó*ùd<˚ Je⁄ì‘√ dü+ã+<Û+ä ñqï|ü⁄&˚. ø£qTø£ Je⁄&ÉT
˝Òì<˚ ªªn∫<ä«düTeÔ ⁄µµ ñqï<äq{≤ìø° M\T ˝Ò<Tä . ø£qTø£ u≤<Û´ä + ø£qTø£ »>∑‘T· Ô $T<∏´ä j˚T.
n+<äTøπ s¡+>∑sêe÷qTE&ÉT ñ|üìwü<들w´ü eTT˝À »>∑‘T· Ô u≤<Û´ä + ø£qTø£ ª$T<∏´ä j˚Tµ nì
n+^ø£]+#ê&ÉT.
sêe÷qTCÀø£eÔ TsTTq ªπøÁå ‘·»µ„ \ø£Då K+&ÉqeTT
sêe÷qTC≤#ês¡T´*˝≤ nHêïs¡T ªª∫<ä«düTeÔ ⁄ n∫<ä«düTeÔ ⁄‘√ ø£*dæ øπ Áå ‘·E&„ eÉ ⁄
‘·T+~µµ nì. nB ‘·ù|Œ. C≤„qeTT R ∫‘Y. CÒj „ T· eTT R n∫‘·T.Ô á ª2µ ø£\ee⁄.
C≤„‘j · T˚ / Je⁄&˚ ∫‘·T,Ô nH˚ |üø+å£ ˝À >∑÷&Ü C≤„‘≈· î£ CÒj „ ÷· ìøÏ $TÁX¯D+ ø£\T>∑<Tä .
|òTü ≥eTT <˚e<ä‘T· &Ô TÉ ˇø£]‘√ ˇø£sT¡ m˝≤ ø£\TkÕÔsT¡ ? nj·÷´! øπ Áå ‘·+ R X¯Øs¡+ nì
n∫‘·T.Ô øπ Áå ‘·eTT‘√ ø£*dæ ñ+&ç øπ Áå ‘·eTTHÓ]–q yê&˚ øπ Áå ‘·E&„ TÉ R ∫‘·T.Ô ø£qTø£ ªª∫‘·TÔ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 389
- n∫‘·TµÔ µ ø£*dæqfÒ¢ >∑<ë! düe÷:- øπ Áå ‘·+ ø£qï $&ç>± ñ+≥÷H˚ øπ Áå ‘·eTTqT >∑T]ÔkÕÔ&TÉ
Je⁄&ÉT. n~ øπ Áå ‘·+‘√ $TÁX¯D+ #Ó+<ä≥+ ø±<äT. |òTü ≥+˝À ñqï Äø±X¯+ |òTü ≥+‘√
$TÁX¯D+ #Ó+~q≥T¢ ø±<äT. ø£qTø£H˚ |ü⁄s¡Twüß&Édü+>∑T&Éì #ÓbÕŒs¡T. (|üPØ˝À ñ|ü,
˙s¡T ø£*dæq≥T¢>± |üP] |üfi+¢Ë ˝À ø£*j·T<äT >∑<ë!) nj·÷´! eTT≈£î&Ô ˚ ndü+>∑T&ÉT, ã<äT&∆ TÉ
ndü+>∑T&ÉT ø±&ÉT. - n+{≤sê - eT] ã<äT&∆ ˚ eTT≈£î&Ô TÉ >∑<ë! Je⁄&ÉT ì‘·´+ @ø£s÷¡ |ü⁄&˚
>∑<ë! ˇø£kÕ] $TÁX¯DeTsTT ˇø£ kÕ] ø±≈£î+&Ü m˝≤ ñ+{≤&ÉT. (n|ü⁄&ÉT ã<äJ∆ e⁄&ÉT
øπ Áå ‘·E&„ TÉ ø±<äqe\dæedüT+Ô ~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ã<äJ∆ e⁄&ÉsTTHê ìs¡ej·Te⁄&ÉT >∑qTø£
(MT eT‘·+˝À nDTe⁄ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) me]‘√qT dü+>∑+ ñ+&É<Tä . nj·÷´! πøåÁ‘·
øπ Áå ‘·»„ dü+jÓ÷>±‘Yµµ nH˚~ dü+jÓ÷>±ìï #Ó|Œæ +~. - düe÷:- ^‘· #Ó|Œæ q Ä dü+jÓ÷>∑eTT
n<Ûë´dü e\q @s¡Œ&çq dü+jÓ÷>∑eTT >±ì yêdüeÔ eTT ø±<äT. ‘ê‹Ô«ø£eTT ø±<äT. ˝Ò<+ä fÒ
ÁX¯ó‹, düà è‹, Hê´j·T $s√<Û+ä e\q ^‘ê e#·q+ nÁ|üe÷Dy˚T ne⁄‘·T+~. ø£qTø£
∫<ä«düTeÔ ⁄ m\¢|⁄ü &ÉT n∫‘·T‘Ô √ ø£*j·T<äT. ø£qTø£ X¯ó<äy∆ T˚ . Ç+ø=ø£≥Hêïs¡T ªªπøåÁ‘·»„ <äX¯˝À
∫<ä«düTeÔ ⁄ |ü⁄D´bÕ|üøs£ à¡ s¡÷|üeTsTTq n$<ä´˝À Äeè‘·eTsTT ñ+≥T+~µµ nì. nB
‘·ù|Œ. MT eT‘·+˝À eTT≈£î&Ô TÉ düs«¡ E„&TÉ ø£qTø£ yêìøÏ øπ Áå ‘·»<„ Xä ¯ ñ+≥T+~. düs«¡ eT÷
πøåÁ‘·y˚T ø£qTø£. eT] πøåÁ‘·C≤„edüú˝À ªø£s¡àµ s¡÷|üeTsTTq n$<ä´ m˝≤ Äe]düTÔ+~.
Äe]ùdÔ eTT≈£î&Ô ˝Ó ≤ ne⁄‘ê&ÉT? øπ Áå ‘·C≤„edüú n+fÒ ã<ë∆edüú n+<ëe÷ n+fÒ Ä |ü<+ä
qT+∫ Ä ns¡+ú sê<äT. nj·÷´! nsTT‘˚ øπ Áå ‘·E&„ +É fÒ ªªπøÁå ‘·e÷Á‘·E&„ TÉ µµ n+fÒ dü].
eTT≈£î&Ô TÉ øπ Áå ‘·+˝À düs«¡ + ‘Ó*dæqyê&ÉT. ã<äJ∆ e⁄&ÉT n˝≤ ø±<äT. - düe÷:- πøåÁ‘·+
n+fÒ ‘·q X¯Øs¡eTH˚ ø±<äT düs«¡ »>∑‘ìÔ· ^‘· #Ó|Œæ +~. nj·÷´! øπ Áå ‘·eTTqT Ä‘·à>±
uÛ≤$+#·Tyê&ÉT øπ Áå ‘·E&„ TÉ . ø£qTø£ ã<äT&∆ TÉ . - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ H˚qT øπ Áå ‘·eTTqT
(<˚V≤ü eTTqT) ø±qT. _ÛqïeTsTTq ø£sqÔ¡ T, uÛÀø£qÔ T, dü+kÕ]ì, nì ‘Ó*ùdÔ #ê\T yÓ÷ø£+å
edüT+Ô <äì #ÓbÕŒ*. øπ Áå ‘·eTTqT Äràj·T+>± uÛ≤$+#˚yê&ÉT (eTeTø±s¡+) øπ Áå ‘·E&„ TÉ R
ã<äT&∆ TÉ - nHêï ≈£î<äs<¡ Tä . Á|ü|+ü #·eTH˚ á øπ Áå ‘·eTTqT ‘·q~>± uÛ≤$+#˚ áX¯«s¡T&ÉT
>∑÷&Ü ã<äT&∆ eÉ ⁄‘ê&ÉT. nj·÷´! e´wæ<º V˚ ≤ü eTTqT Ä‘·à>±H√ (nVü≤+ø±s¡+) Äràj·T+>±H√
(eTeTø±s¡+) >∑T]Ô+#˚ yê&ÉT øπ Áå ‘·E&„ TÉ - yê&˚ ã<äT&∆ TÉ . - düe÷:- nsTT‘˚ düT|üJÔ e⁄&ÉT
ã<äT&∆ TÉ ø±<äHê*‡edüT+Ô ~. ø£qTø£ me&ÉT øπ Áå ‘·eTT nq>± X¯Øs¡eTTqT uÛ≤dæ+|üCkÒ ÕÔ&√
n‘·&˚ ªπøåÁ‘·E„&ÉTµ
ªªj·T<ÛëÁ|üø±X¯j·T‘˚´ø£'
ø£è‘·‡ï+˝Àø£$TeT+ s¡$',
πøåÁ‘·+ πøåÁr ‘·<∏ëø£è‘·‡ï+
Á|üø±X¯jT· ‹ uÛ≤s¡‘µ· µ nì ^‘ê e#·qeTT.
212
390 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(ˇπø dü÷s¡T´&ÉT á ˝Àø£eT+‘ê Á|üø±•+|üCdÒ qæ ≥T¢ øπ Áå ‘·E&„ TÉ düeTdüÔ øπ Áå ‘·eTTqT Á|üø±•+|ü
CÒjT· TqT-) Ä øπ Áå ‘·E&„ Xû «¯ s¡T&˚.
ªªπøåÁ‘·C„+#ê|æ e÷+$~∆ - düs¡«πøåÁ‘˚wüß uÛ≤s¡‘·µµ nì ^‘·˝À uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ ‘·qqT
ªπøÁå ‘·E&„ ìÉ µ #ÓbÕŒ&ÉT. áX¯«s¡T&ÉT e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À øπ Áå ‘·E&„ TÉ . |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À øπ Áå ‘·yT˚
˝Ò<Tä . ø£qTø£ øπ Áå ‘·E&„ TÉ ˝Ò&TÉ . ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤ày˚T ñ+≥T+<äì ‘Ó*dæø=q e˝…qT.
Ç+ø=ø£{Ï >∑÷&Ü nHêïs¡T ªªX¯Øs¡>‘∑ · uÛ<Ò eä TT\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ ªÄ‘·à dü«s¡÷|üeTTµ
uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTìµµ - nB ‘·ù|Œ. n˝≤ nsTT‘˚ |òTü ≥|ü{≤<äT\+<äTqTï uÛ<Ò eä TT\T ˝Òe⁄
ø£qTø£ X¯Øs¡+ >∑÷&Ü uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTe⁄‘·T+~. ô|>’ ± ªªuÛ<Ò +ä µµ nqï X¯ãe› TT düs«¡ uÛ<Ò ë\qT
kÕe÷q´+>± #Ó|⁄ü +Ô ~. n+‘˚>±ì ªX¯Øs¡>‘∑ u· <ÒÛ ë\Tµ nì Á|ü‘´˚ ø£ uÛ<Ò ë\qT #Ó|Œü <äT>∑<ë!
n˝≤ <ëì nsêúìï ‘·–+Z ∫ #ÓbÕŒ\ì Á|üe÷D+ @eTTqï~. ø£qTø£ düs«¡ $X‚cÕ\T ø±<äì
ìùw~Û+|ü>± (X¯Øs¡+ Ä‘·à ø±<äT. Ç+Á~j·÷\T ø±<äT - Ç˝≤ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) $T–*q
ªÄ‘·àµ ì]«X‚wyü T˚ .
ªªÄ‘·à dü«dü+y˚<´ä y˚Tµµ nqï $wüjT· + ìsêø£]+#·≥+
ªªC≤„qdü‘êÔs÷¡ |üeTsTTq~, ‘·q≈£î ‘êH˚ ‘Ó*ùd~ Ä‘·à dü«s¡÷|üeTTµµ nì nqï
e÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. ˇø£#√≥ ˇπøkÕ] ªªÁ>∑V≤æ +#·T≥ - Á>∑V≤æ +|üã&ÉT≥ (Á>±Vü≤´Á>±Vü≤ø£
uÛ≤e+) ≈£î<äse¡ ⁄. ø£qTø£ Ä‘·à ‘·qTï ‘êH˚ Á>∑V≤æ +#·≥+ nH˚ ªdü«dü+y˚<´ä ‘·«+µ ≈£î<äs<¡ Tä .
ˇπø Ä‘·à ªø£sÔ¡ - ø£sà¡ µ ø±<äT. C≤„q+ CÒj„ T· + ø±<äT. ˝Ò<+ä fÒ C≤„qy˚T<√ CÒj „ T· y˚T<√
‘Ó*j·T≈£î+&Ü ø£*‡b˛‘·T+~. ô|>’ ± C≤„Hê\ìï CÒj „ T· eTsTT‘˚ eTs¡˝≤ n~ C≤„q+ eTs¡\
n~ CÒj„ T· + Ç˝≤ nqedü.ú eTiÏjT· T |üse¡ ÷‘·à≈£î CÒj „ T· eTsTTq ªÄ‘·àµ ˙eT‘·+˝À m˝≤
‘·qqT ‘·H˚ ‘Ó*dæø=+≥T+~? nq>± dü«dü+y˚<´ä eTe⁄‘·T+~? MT eT‘·+˝À Ä‘·à C≤„‘·
ø£<ë! n~ C≤„qdü‘êÔ (C≤„q+ jÓTTø£ÿ ñìøÏ) e÷Á‘·dü«s¡÷|üyÓT˝≤ ne⁄‘·T+~? Ä‘·à
C≤„q+>± e÷Á‘·yT˚ ø±ø£ C≤„ì>± >∑÷&Ü ndæ‘Ô «· eTT ø£\<äì >∑<ë ‘·eT eT‘·+. C≤„q+>±
ñ+&É≥+ Ä‘·à\ø£Då eTsTT‘˚ <Ûsä à¡ eTsTTq eè‹Ô C≤„qeTT\T >∑÷&Ü ªÄ‘·àµ \e⁄‘êsTT.
n$ >∑÷&Ü C≤„q+>±H˚ ñ+{≤sTT >∑<ë! ªªÄ‘·à dü+y˚<ä´+µµ nì eT÷\|ü<äeTTq≈£î
nqq´y˚<´ä eTsTTq<ë‘·à dü«s¡÷|üeTì e÷Á‘·yT˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ*.
ªªÁ|ü‘´· dü$Ô T‘·u<ÒÛ +ä µµ nqT |ü⁄sêD e#·HêìøÏ Á|ü|+ü #· ìùw<Û+ä
ns¡+ú - $#ês¡D
ªªÁ|ü‘´· dü$Ô T‘·u<ÒÛ +ä µµ n+fÒ uÛ<Ò sä ÷¡ |üeTsTTq Á|ü|+ü #·+ ø£qã&Éøb£ ˛e≥+ nì
ns¡+ú ø±<äHêïs¡T sêe÷qTJj·TT\T. n~ ‘·|ü. ªªÁ|ü|ü+#√|üX¯eT+ XÊ+‘·+µµ yÓTTˆˆ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 391
ÁX¯ó‹ì ã{Ϻ á |ü⁄sêD e#·Hêìï $e]+#ê*. (ÁX¯ó‹eT‘·dsÔü √ÿqTdü+BÛjT· ‘êyéT -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! dü‘·´eTsTTq Á|ü|ü+#·+ ø£qã&É<äq≥+ ‘·|ü>∑<ë! düe÷:-
ªª‘·‘‡· ‘·´eT‘√q´<ës¡+Ô µµ nqT ÁX¯ó‹ Á|ü|+ü #·eTTqT Äs¡+Ô nq>± u≤~Û‘e· Tì #Ó|⁄ü qÔ ï~.
nj·÷´! ÁãVü≤à_Ûqï+ ø£qTø£ Á|ü|+ü #·+ ndü‘´· eTsTTHê ÁãVü≤às¡÷|ü+>± dü‘´· y˚T ø£<ë -
düe÷:- nsTT‘˚ s¡E® düsŒ¡ + e<ä› düsŒ¡ +>∑÷&Ü s¡Es® ÷¡ |ü+>± dü‘´· y˚T. |òTü ≥+>∑÷&Ü
eT{Ïsº ÷¡ |ü+>± dü‘´· y˚T. ø±ì n˝≤ ≈£î<äs<¡ Tä . s¡Ed® sü Œ¡ + $T<∏´ä nì ˝Àø£ e´eVü‰s¡+
<Óã“ ‹+≥T+~. ªyê#ês¡+uÛDÑ +-µ nH˚ ÁX¯ó‹ eT{ÏHº ˚ dü‘´· eTì #Ó|⁄ü qÔ ï~. MTs¡T ≈£î+&É
>∑÷&Ü dü‘´· eT+fÒ Ä ñ|üìwü‘T· ≈Ô î£ |æ+&É+ ô|{Ïqº fÒ.¢ ªªø±s¡Ds¡÷|ü+>± ø±s¡´+ dü‘´· +µµ
nqï e÷≥ø£s+ú¡ ø±s¡´+ ø±s¡´+>± $T<∏´ä nH˚ ø£<ë! (˝Ò<+ä fÒ nìï ndü‘ê´\T dü‘ê´\T>±
#Óù|Œ neø±X¯+ edüT+Ô ~. ‘·<ë«sê dü‘´· - ndü‘´· e´edüú b˛‘·T+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ªªeT÷s¡Ô - neT÷s¡µÔ µ |ü<eä TT\ ns¡eú TTqT $#ê]+#·T≥
$wüßeí ⁄q≈£î eT÷&ÉT X¯≈î£ \Ô THêïsTT. eT÷s¡eÔ TT, neT÷s¡eÔ TT, n$<ä´. eT÷s¡eÔ TT
n+fÒ ã<äJ∆ e⁄&ÉT, ø£så e¡ TT. neT÷s¡eÔ TT n+fÒ eTTø£JÔ e⁄&ÉT, nø£så e¡ TT. n$<ä´ n+fÒ
ø£sà¡ . (nq>± »>∑‘T· Ô - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nì sêe÷qTJj·T $es¡DeTT. Ç~ ‘·|ü. ã<ä∆
eTT≈£î\Ô T $wüßXí ≈¯ î£ \Ô sTT‘˚ ì‘·´eTT≈£î&Ô eÓ ] X¯ø.ÔÏ n‘·&TÉ $wüßyí ê? $wüßXí ø¯ j
ÔÏ ÷· ? $wüßeí ⁄
ø±<äT. MTs¡T Jy˚X«¯ s¡T\≈£î nuÛ<Ò +ä d”«ø£]+#·sT¡ >∑<ë! $wüßXí ø¯ Ô° ø±<äT. Çø£ÿ&É Ä ns¡+ú
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . n˝≤ ∫‘·T,Ô ø£sà¡ - s¬ +&É÷ $wüßXí ≈¯ î£ \Ô sTT‘˚ ø£sà¡ _ÛqïeTsTTq n∫<ä«düTeÔ ⁄
$wüßyí ê? $wüßXí ø¯ j ÔÏ ÷· ? $wüßeí ⁄ n∫‘·TøÔ ±&ÉT. $wüßXí ø¯ Ô° ø±<äT. Çø£ÿ&É n˝≤ #Ó|Œü ˝Ò<Tä
ø£qTø£. nj·÷´! ì‘·´eTT≈£î\Ô T, n∫<ä«düTeÔ ⁄\T ˝Òø£ $wüßeí P ø±<äT. $wüßXí ø¯ Ô° ø±<äT. ø±ì
y˚sπ |ü<ësêú\T - nqsê<äT. n˝≤ nsTT‘˚ $wüßí _qïeTsTTq dü«‘·+Á‘· |ü<ësêú\Tqï≥T¢
‘˚\T‘·T+~. n~ MT≈£î Çwüº+ ø±<äT >∑<ë! ô|’>± neT÷s¡TÔ&ÉT nø£ås¡T&ÉT - nsTTq
Je⁄q≈£î ã+<Ûëedü˝ú À >∑÷&Ü eT÷s¡‘Ô «· + ø£så ‘¡ «· + #Ó|Œü ≥+ nkÕ<Û´ä +. nj·÷´!
ªª<˚«s¡÷ù| ÁãVü≤àDdüdÔ ´ü eT÷s¡+Ô #êeT÷s¡yÔ T˚ e#·,
ø£åsêø£ås¡dü«s¡÷ù|‘˚ düs¡«uÛÑ÷‘˚wüß#·dæú‘˚µµ
(nq>± - ÁãVü≤àeTTq≈£î eT÷s¡eÔ Tì, neT÷s¡eÔ Tì s¬ +&ÉT s¡÷|üeTT\T. n$ ø£så e¡ TT
nø£så e¡ TT nqT ù|s¡‘¢ √ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äT ñqï$) nqT XÀ¢ø±ìï ã{Ϻ eT÷s¡eÔ TT ø£så e¡ TT
R ã<äJ∆ e⁄&ÉT, neT÷s¡eÔ TT nø£så e¡ TT R eTTø£JÔ e⁄&ÉT n+{≤eTT. - düe÷:-
ªªnø£ås¡+ ‘·‘·Œs¡+ ÁãVü≤à ø£ås¡+ düs¡«$T<ä+ »>∑‘Yµµ nì eT÷\ø£s¡Ôj˚T
yê´U≤´ì+#ê&ÉT ø£<ë! MTs¡T yπ̊s ns¡eú TT m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ . nj·÷´! |üsÁ¡ ãVü≤à eTTø£JÔ e⁄&˚.
213
392 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
- düe÷:- Jy˚X«¯ s¡T\T y˚sH¡ ˚ ˙e⁄ n˝≤ nqsê<äT. |üsÁ¡ ãVü≤à X¯ãe› TTq≈£î ns¡+ú >∑÷&Ü
eTTø£JÔ e⁄&ÉH˚ - nqsê<äT. |üsÁ¡ ãVü≤à X¯ãe› TTq≈£î eTTø£JÔ e⁄&ÉH˚ ns¡+ú m˝≤ edüT+Ô ~.
\ø£Då ‘√Hê? n_Û<äÛ ‘√Hê (ì|òTü +≥T|üs+¡ >±Hê)? eTTU≤´s¡+ú ≈£î<äTs¡T‘·Tqï|ü⁄&ÉT \ø£Då qT
m+<äT≈£î ÄÁX¯sTT+#ê*. |üìøÏsê<äT. n_Û<‘äÛ √H˚ n+fÒ - ≈£î<äs<¡ Tä . n~ |üsÁ¡ ãVü≤àeTTH˚
#Ó|⁄ü +Ô ~ ø±ì eTTø£JÔ e⁄ì >∑÷]à m˝≤ #Ó|⁄ü +Ô ~? JeÁãVü≤à\≈£î uÛ<Ò +ä ø£<ë. eTiÏ |üs¡
ÁãVü≤à eTTø£ÔJe⁄HÓ’Hê m˝≤ #Ó|üŒ>∑\<äT? s¡÷|üeT+fÒ X¯Øs¡eTì ns¡úeTT. ø£qTø£
ÁãVü≤àX¯Øs¡eTì ns¡+ú #Óù|Ô eTTø£JÔ e⁄&Ée⁄‘ê&ÉT >∑<ë n+fÒ - s¡÷|üXu¯ ≤›ìøÏ ªX¯Øs¡eTTµ
nH˚ ns¡+ú mø£ÿ&ç~? ªª∫Á<ä÷|üeTT ÁãVü≤൵ nqï|ü⁄&ÉT s¡÷|üXu¯ ≤›ìøÏ X¯Øs¡eTH˚ ns¡+ú
n+^ø£]+#·˝<Ò Tä >∑<ë! n+^ø£]+∫Hê ã<äe∆ TT≈£î*Ô <äs› T¡ Je⁄˝Ò ø±ì ÁãVü≤àX¯Øsê\T
ø±s¡T >∑<ë. eTTø£Ô Je⁄&ÉT >∑÷&Ü ÁãVü≤àX¯Øs¡T&˚ >∑<ë! Ä$<Û+ä >± Á|üøè£ ‹>∑÷&Ü ÁãVü≤àX¯Øs¡yT˚
ø£<ë! eT] ãTTwæ ÁãVü≤àeTTq≈£î s¬ +&ÉT s¡÷|üeTT˝Òqì m˝≤ #ÓbÕÔ&TÉ ? ô|>’ ± ã<äT&∆ TÉ ,
eTT≈£î&Ô TÉ , nDTe⁄ nsTTq Je⁄q≈£î düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·yê´|æÔ m˝≤ kÕ<Û´ä +? ªªdüs¡«uÛÑ÷‘˚wüß #·
dæú‘˚µµ nì ñqï~>∑<ë! ø£qTø£ XÀ¢ø±s¡úeTT Ç~ ø±<äT. ø±ì ÁãVü≤àeTTq≈£î ¬s+&ÉT
s¡÷bÕ\THêïsTT. ˇø£{Ï eT÷s¡eÔ TT ø£så e¡ TT, e÷sTTø£eT÷ nsTTq Á|ü|+ü #·eTT. y˚s=ø£{Ï
neT÷s¡ÔeTT, nø£ås¡eTT ‘ê‹Ô«ø£eTT nsTTq #Ó’‘·q´eTT. |üs¡ÁãVü≤ày˚T e÷j·T #˚‘·
»>∑Á<ä÷|ü+>± Á|ürj·Te÷qeTe⁄‘·T+~. ø£qTø£ »>∑‘·TÔ>∑÷&Ü |üs¡ÁãVü≤àdü«s¡÷|üy˚T.
#Ó’‘·q´eTT e÷Á‘·eTT düVü≤»+>± |üs¡ÁãVü≤àdü«s¡÷|üy˚T. n<˚ |üs¡ÁãVü≤àeTT. nj·÷´!
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT nø£så e¡ TT. Ä nø£så e¡ TsTTq~ ÁãVü≤à+ - á yêø£´+ dü]>± ˝Ò<Tä .
düe÷:- ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT ÁãVü≤ày˚T. y˚πsB ˝Ò<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ nø£ås¡eTHêï,
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTø£så e¡ THêï Çã“+~ ˝Ò<Tä . nj·÷´! wüw$˜” uÛøÑ ìÔÏ ã{Ϻ ªÁãVü≤àjÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü+µ
nì ns¡+ú ø£qTø£ ªnø£så +¡ µ nH˚~ ÁãVü≤à_ÛqïeTT ø£<ë! - düe÷:- |òTü ≥dü«s¡÷|üeTT
ªbı&ÉT>∑T düqï yÓT&ɵ yÓTTˆˆ. n˝≤π> Ç#·Ã≥ >∑÷&Ü ªwüwµæ̃ e\q |òTü ≥dü«s¡÷|ü+ |òTü ≥+
ø£qï _ÛqïeTì #Ó|Œü e\dæ edüT+Ô ~. dü«s¡÷|ü+ ‘·qø£qï _Ûqï+>± ñ+&É<Tä >∑<ë! ø£ås¡+
eT÷s¡+Ô ø±e≥eT+fÒ <ëìøÏ HêeTs¡÷bÕ\T ø£\>∑≥y˚T. n~˝Òøb£ ˛e≥+ e\qH˚ nø£så +¡
neT÷s¡eÔ TsTTq~. HêeT s¡÷bÕ‘·àø£eTsTTq Á|ü|+ü #·eTT »qàHêX¯eTT\T >∑\~ ø£qTø£
ªªø£så e¡ TTµµ. HêeTs¡÷|üsV¡ ≤æ ‘· eTsTTq |üsÁ¡ ãVü≤àeTT »qà»sê<äT\T ˝Òì~ >∑qTø£ nø£så e¡ TT.
ø£så e¡ TsTTq á <äèX¯´eT+‘ê ˇø£ |ü<ës¡eú TsTT‘˚, nø£så e¡ TsTTq Á<äwºü eTi=ø£ |ü<ës¡eú TT.
n˝≤ s¬ +&ÉT |ü<ësêú\T. ø£qTø£H˚ ªª<˚«s¡÷ù| ÁãVü≤àDdüdÔ ´ü µµ nì #ÓbÕŒs¡T. n+<äT˝À <äèø˘
/ Á<äwºü nsTTq ÁãVü≤àeTT e÷j·T e\q <äèX¯´eTsTTq~. ø£qTø£ |üse¡ ÷s¡dú ‘ü ´· eTT <äèø˘ /
Á<äwüº nsTTq ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ n<Ó’«‘·eTT dæ<ä∆eTsTTq~. nj·÷´! Ç˝≤ nsTT‘˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 393
ªªdüs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü #· dæ‘ú µ˚ µ nq>± düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\ j·T+<äT á ø£så êø£så e¡ TT\Tqïeì #Ó|Œü ≥+
≈£î<äs<¡ Tä . n+fÒ - ÁãVü≤à X¯u≤›syú¡ T˚ ø£<ë! düe÷:- ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ düV≤ü »dü«s¡÷|üeTsTTq
nø£ås¡s¡÷|üeTsTTq #Ó’‘·q´eTT düs¡«yê´|æ ø£qTø£ düs¡«uÛÑ÷‘·eTT\+<äT ñqï<˚.
e÷j·÷ø£*Œ‘·eTsTTq ø£så ¡ s¡÷|üeTT e´ø£eÔ Tì ne´ø£eÔ Tì s¬ +&ÉT s¡ø±\Tqï~. n+<äT˝À
ne´ø£eÔ TT >∑÷&Ü düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äT ñ+≥T+~. e´ø£+Ô ne´ø£eÔ TT qT+∫ |ü⁄{Ïqº ~
ø£<ë! ø£qTø£
ªªnø£ås¡+ ‘·‘·Œs¡+ ÁãVü≤à - ø£ås¡+ düs¡«$T<ä+ »>∑‘Yµµ nì ÁX¯ó‹ e\q
ªªø£ås¡+ Á|ü<Ûëq eTeTè‘êø£ås¡+ Vü≤s¡'µµ nqT ÁX¯ó‹ e\q, HêeTs¡÷bÕ\qã&˚
eT÷]Ô e\q, e÷sTTø£eTsTTq ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT eT÷s¡eÔ TT, ø£så e¡ TT nsTTq »>∑‘T· Ô
>±qT— HêeTs¡÷bÕ\T ˝Òq+<äTe\q |üs¡e÷s¡ú‘·' ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT neT÷s¡ÔeTT
nø£så e¡ TsTTq #Ó‘’ q· ´eTT>±qT ñqï<äì XÀ¢ø±s¡eú TT. »>∑‘T· Ô n+fÒ ø±s¡´ø±s¡D s¡÷|ü+>±
ñqï Á|üøè£ ‹ nì ns¡eú TT. ø±>± »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ne´ø£eÔ TsTTq Á|ü<ëÛ qeTT (Á|üøè£ ‹)
<ëìe\q e∫Ãq (ø±s¡´+) e´ø£ÔeTsTTq »>∑‘·TÔ - á ¬s+&ÉT ø£ås¡eTT. eT÷s¡ÔeTT.
ne´ø£+Ô nø£så T¡ ì j·T+<äT ©qeTe⁄‘·T+~. ªªne´ø£ÔeTø£åπs ©j·T‘˚µµ - ÁX¯ó‹. ø£qTø£ n~
ø£så y¡ T˚ . ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ nø£så e¡ TT. neTè‘·eTT. ªª@‘·<äeTè‘·y˚T‘·<äuÛÑj·TyéTµµ nì ÁX¯ó‹.
eTTø£Ô Je⁄&˚ nø£så T¡ &Éq sê<äT. ã<äJ∆ e⁄&É÷ nø£så T¡ &˚. ÁãVü≤ày˚T n$<ä´‘√ ã<äe∆ TsTTq≥T¢
$<ä´‘√ eTTø£eÔ TsTTq≥T¢ ø£ì|ædTü +Ô ~. - nì dæ<ë∆+‘·eTT.
ªªjÓ÷>∑ Á|üøs£ D¡ XÀ¢ø±\ $#ês¡Dµµ
sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉHêï&ÉT ªªjÓ÷>∑eTT dü+kÕs¡ s√>∑eTTq≈£î eT+<äT. jÓ÷>∑
dü+ã+<Ûeä TsTTq <Ûës¡D X¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTsTTq uÛ>Ñ e∑ Á<ä÷|üeTT q+<äT #˚j÷· *. ã<ë∆‘à·
jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTT nX¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTT. eTTø±Ô‘à· (C≤„ì, JeqTà≈£î&Ô TÉ ` yêìøÏ X¯Øs¡+
ñ+≥T+~ >∑qTø£ dü«‘·'X¯ó~∆˝<Ò Tä )dü«s¡÷|üeTT dü«‘·V‰ü >± X¯ó~∆$s¡V≤ü eTT. jÓ÷>∑ Á|üøs£ D¡ +˝À
ñqï~ >∑qTø£ Á|üdTü ‘Ô · XÀ¢øe£ TT ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTqT #Ó|Œü <äTµµ nì nHêïs¡T. - Ç~
j·TTø£+Ô ø±<äT. C≤„qy˚T dü+kÕs¡ s√>±ìøÏ @øöwü<eäÛ TT. kÕø屑·T>Ô ± dü+kÕs¡ ìes¡øÔ e£ TT.
jÓ÷>∑+ C≤„q+ <ë«sê e÷Á‘·yT˚ dü+kÕs¡V≤ü s¡eTT. kÕ+K´+ (C≤„q+) ˝≤>± jÓ÷>∑+
>∑÷&Ü Á|ü‘´· ø£+å >± ÁãVü‰à‘·à kÕø屑êÿs¡+ <ë«sê dü+kÕs¡V≤ü s¡eTì Á|ü‹bÕ~ùdÔ - MTs¡sTTHê
jÓ÷>∑y˚T ªdü+kÕs¡uÛÒwü»µeTì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T. jÓ÷>∑C≤„Hê\T ¬s+&É÷ n+‘˚qì
#ÓbÕŒ*>∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ jÓ÷>∑eTT dü+kÕs¡ uÛwÒ »ü eTì #ÓbÕŒ*. dü+kÕs¡uwÒÛ »ü eTì #Ó|Œü <ä>Z∑
jÓ÷>∑´‘· kÕ+U≤´ìøÏ >∑÷&Ü ñqï~>∑<ë! uÛ>Ñ e∑ Á<ä÷|üeTT X¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTHêïsê? nB
214
394 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
‘·ù|Œ. uÛ>Ñ e∑ Á<ä÷|ü+ dü«j·T+>± X¯óuÛeÑ TT. <ëìj·T+<äT y˚sT¡ >± X¯óuÛ≤\T ˝Òe⁄. n<˚
dü«j·T+>± X¯óuÛeÑ TT. nj·÷´! uÛ>Ñ e∑ ‘·‡«s¡÷|üeTT X¯óuÛeÑ TsTTHê Äj·Tq $Á>∑V≤ü + (X¯Øs¡+)
X¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTì <ëqs¡+ú - düe÷:- uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ X¯Øs¡eTT ˝Ò<Tä . Äj·Tq n+‘·sê´$T
ø£qTø£ düs«¡ eTT Äj·Tq X¯Øs¡yT˚ ø£qTø£ (Je⁄\+‘ê uÛ>Ñ e∑ #·Ãؤ s¡eTì yÓw’ eíü eT‘·+ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) nX¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTsTTq X¯óqø£ X¯Øs¡+ >∑÷&Ü uÛ>Ñ e ∑ ~«Á>∑V≤ü eTì #ÓbÕŒ*.
nj·÷´! uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT $sê≥TŒs¡Twüß&ÉT. düs«¡ »>∑‘T· Ô Äj·Tq X¯Øs¡yT˚ . nsTTHê ©\>±
Äj·Tq≈£î ø=ìï X¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTsTTq X¯Øsê\T ªªsêeT ø£ècÕí~µµ X¯Øsê\THêïsTT. yê{ÏMT<ä
jÓ÷– eTH√<Ûës¡D #˚j÷· *. düe÷:` <Û´˚ j·TeTsTTq~ Ä‘·àj˚T ø±ì nHê‘·à ø±<äT.
áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ eTTq≈£î Ä‘·à. ø£qTø£ áX¯«s¡Tì j·T+<äT eTH√<Ûës¡D (∫‘·ÁÔ |üD<Ï ëÛ q+)
nqã&˚ jÓ÷>∑+ #˚j÷· *. MTs¡T #Ó|Œæ q áX¯«s¡ X¯Øsê\T Ä‘·à\T ø±<äT. ø£qTø£ nHê‘·à
nsTTq áX¯«s¡ $Á>∑V≤ü eTT q+<äT eTH√<Ûës¡D #˚jT· ≥+ jÓ÷>∑+ ø±<äT. ø£seÔ¡ ´eT÷
ø±<äT.
nj·÷´! jÓ÷>±s¡+uÛ<Ñ Xä ˝¯ Àìyê&ÉT ÁbÕs¡+uÛkÑ ÕúsTT˝ÀH˚ Ä‘·àj·T+<äT eTH√<Ûës¡D
#˚jT· ˝Ò&TÉ . ø£qTø£ yÓTT<ä≥ Á|ü|+ü #·s÷¡ |üeTT q+<äT ‘·sê«‘· sêeTø£ècÕí~ s¡÷|üeTT\+<äT,
‘·sê«‘· n+‘·sê´$T nsTTq Ä‘·às¡÷|ü⁄ì j·T+<äT eTH√<Ûës¡D #˚j÷· \ì #Ó|Œü e#·TÃqT.
düe÷:` Ä‘êàHê‘·à $y˚ø+£ ˝Òì eT+<äeT‹øÏ n{Ϻ jÓ÷>∑+ nedüs+¡ . $y˚ø+£ >∑\yêìøÏ
nHê‘·à\sTTq sêeTø£ècÕí~ <˚Vü‰\T <Û˚´j·÷\T ø±<äT. Ä‘·àj˚T <Û˚´j·TeTT. ø£qTø£H˚
ªªÄ‘êà yê nπs!Á<äweºü ´' ÁXÀ‘·y√´ eT+‘·y√´ ì~<Ûë´dæ‘e· ´'µµ nì ÁX¯ó‹. á Ä‘·à<Ûë´qy˚T
jÓ÷>∑eTT. áX¯«s¡T&Ü‘·à ø£qTø£ áX¯«s¡ Á|üDÏ<Ûëqy˚T jÓ÷>∑eTT. Ç<˚ nuÛ≤´dü+
#˚j·T<ä–q~. ø£qTø£ jÓ÷>±uÛ≤´dü+ #˚ùdyê&ÉT >∑÷&Ü XÊ+‘·+ X¯ó<ä∆eTT, •qeTT
n~«rj·TeTT nsTTq Ä‘·à dü«s¡÷|üeTTH˚ |ü]∫+‘·q #˚j÷· *. n~ <äTwüÿs¡+ ø±<äT,
düTø£se¡ TT. ∫‘·eÔ TT jÓTTø£ÿ \j·T $πø|å eü TT\qT Ä|æ‘˚ Ä‘·à dü«s¡÷|üeTT düTŒ¤]düT~Ô .
ø£qTø£H˚ ªªjÓ÷>∑•Ã‘·Ôeè‹Ô ìs√<Ûä'µµ nì |ü‘·+»* ∫‘·Ôeè‹Ô ìs√<ÛäeTHêï áX¯«s¡
Á|üDÏ<ÛëqeTHêï ˇø£ÿfÒ. Ä‘·à <Ûë´q+ Ç˝≤ #˚j·T˝Òìyê&ÉT ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nì
e÷{Ïe÷{ÏøÏ uÛ≤eq #˚j÷· *. ªªnVü≤+ ÁãùV≤à‘·T´bÕd”‘µ· µ nì ÁX¯ó‹. MTs¡T #Ó|Œæ q
$Á>∑Vü≤<Ûë´qeTT ªª$Á>∑Vü‰s¡Ãqµµ e˝… eT÷&ÛÉ $wüj·TeTsTTq<˚. ø£qTø£ dü+‘√wæ+#·T.
ªªã<ë∆‘à· dü«s¡÷|üeTT nX¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTìµµ #ÓbÕŒs¡T. nB ‘·ù|Œ. nX¯óuÛ<Ñ V˚ ≤ü +˝À ñ+&É≥+
e\q ã<ë∆‘à· s¡÷|ü+ nX¯óuÛeÑ T+fÒ áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü düs«¡ yê´|æ ø£qTø£ Äj·Tq dü«s¡÷|ü+
>∑÷&Ü nX¯óuÛÑ<˚Vü‰ÁX¯j·T+ ø£qTø£ nX¯óuÛ≤ÁX¯j·Ty˚T. nX¯óuÛÑ <˚Vü≤+‘√ ‘ê<ë‘·à´eTTqT
n<Ûë´dü #˚jT· ≥+ e\q ã<ë∆‘à· dü«s¡÷|üeTT nX¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTsTT‘˚, meìø£˝≤+{Ï n<Ûë´dü
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 395
ñ+<√ yêì<˚V≤ü y˚T nX¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTe⁄‘·T+~. Ä‘·à dü«s¡÷bÕìøÏ n≥Te+{Ï n<Ûë´dü\T
˝Òe⁄ ø£qTø£ n~ m+<äTø£Xó¯ uÛ≤ÁX¯jT· eTe⁄‘·T+~? Ä‘·à dü«s¡÷|üeTT ªªdü‘´· eTT, C≤„qeTT,
Äq+<äyT˚ µµ n~ nX¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTT ø±<äT. eTTø±Ô‘à· dü«s¡÷|üeTT dü«‘·V‰ü >± X¯ó~∆ ˝Òì<äHêïs¡T.
nB ‘·ù|Œ. Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ dü<ë dü«‘·V‰ü >± X¯ó<äy∆ T˚ . $ø±s¡ s¡V≤æ ‘·eTT, ì‘·´eTT ø£qTø£.
ã<äT∆&ÉT ÁuÛ≤+‹‘√ ‘êqX¯ó<äT∆&Éqì uÛ≤$kÕÔ&ÉT. ªªbÕb˛Vü≤+ bÕ|üø£sêàVü≤+ bÕbÕ‘êà
bÕ|üd+ü uÛeÑ 'µµ nì. ªC≤„ìµ nsTT‘˚ düV≤ü »+>±H˚ X¯ó<ä,∆ ãT<ä,∆ eTTø£,Ô |ü]|üPs¡í C≤„Hêq+<ä
s¡÷|ü ÁãVü≤àeTTq≈£î n_ÛqTï&Éqì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . (neTè‘·d´ü |ü⁄Á‘ê' nqTø=+{≤&ÉT) ø£qTø£,
C≤„ìj˚T Ä‘·à ø£qTø£ (C≤„˙‘ê«‘Óà’ e øπ e\+) Ä‘·à dü«‘·Xó¯ Ù<äy∆ T˚ . <˚V≤ü |ü]‘ê´>∑+ e\q
eTTø±Ô‘à· X¯ó<äT&∆ eÉ ⁄‘ê&É+{≤sê? |ü]|üPs¡eí TT, ìÁwæÿj·TeTT, XÊ+‘·eTT nsTTq Ä‘·à
@Hê&É÷ @ X¯Øs¡eTTqT d”«ø£]+#·˝<Ò Tä . ‘·´õ+#·q÷ ˝Ò<Tä . Ç+‘˚>±ø£, ˙ eT‘·+˝À
eTT≈£îÔq≈£î ì‘·´eTT≈£îÔ\sTTq >∑s¡T&Ü<äT\≈£î ˝≤>± X¯Øs¡eTT+≥T+~. ø£qTø£ X¯Øs¡
|ü]‘ê´>∑+ ˝Ò<Tä . eT*H√bÕ~Û nsTTq e÷qe˝Àø£ <˚V≤ü eTTqT |ü]‘·´õ+∫q+<äT e\q
Ä‘·à X¯ó<äe∆ Te⁄‘·T+<ä+{≤sê? nsTT‘˚ |üse¡ ÷‘·à≈£î düs«¡ <ë eT*H√bÕ~Û dü+ã+<Ûeä TT
ñ+&É≥+ e\q nX¯ó<äy∆ T˚ ne⁄‘·T+~. MT |üse¡ ÷‘·à ∫<ä∫~«•wüß&º TÉ >∑<ë! ø£qTø£
Ç+‘·≈£î eTT+<äT ã<äT∆&ÉsTTq yê&˚ Ç|ü&ÉT eTT≈£îÔ&Ée⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£ ã<ä∆eTT≈£îÔ\≈£î
dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ˝Ò<Tä . Ä dü«s¡÷|ü+ áX¯«s¡T&˚ ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡ uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . n{Ϻ áX¯«s¡Tqπø
Ç+<äT˝À <Ûë´q+ $~Û+|üã&çq~ ø£qTø£ dü+<äs“¡ ¤ $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . jÓ÷>∑ Á|üøs£ D¡ + ˝ÀqsTTHê
ì]«XÀwüß&ÉsTTq áX¯«s¡TH˚ #ÓbÕŒ*. ÁãVü≤ày˚T ì]«X‚w+ü >±ì áX¯«s¡T&ÉT ì]«X‚wßü &ÉT
>±&ÉT >∑<ë n+{≤sê! áX¯«s¡Tì dü«s¡÷|üyT˚ ÁãVü≤à+ ø±<ë! Äj·Tqj˚T áX¯«s¡T&ÉT
>∑<ë! nj·÷´! ì]«X‚wÁü ãVü≤à<Ûë´q+ dæ<j Ñ ÷Ó >∑T\≈£î ø±<äT. düe÷:`
∆ä ÷Ó >∑T\πø, ÁbÕs¡+uÛj
ÁbÕs¡+uÛj Ñ ÷Ó – ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nì <Ûë´ì+#·˝&Ò Ü? ˝Ò<ë ªªz $T‘ê´‘êàq+ j·TT+J‘·µµ
nH˚ ÁX¯ó‘·T\ Á|üø±s¡eTT. ìs¡TZDÁãVü‰à‘·àø£ <Ûë´qeTT düTø£s¡y˚T. |ü]X¯ó<ä∆eTsTTq
Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT X¯óuÛ>Ñ T∑ D≤ÁX¯jT· eTj˚T´ neø±X¯+ ˝Ò<ìä #Ó|Œü ≥+ ø√dü+ ªªÁ|ü‘·´düÔ$T‘·
uÛÒ<ä+j·T‘Yµµ (q•+∫q düø£\ uÛÒ<äeTT\T >∑\) nì #ÓbÕŒq+{≤sê! nB ≈£î<äs¡<äT.
|ü]X¯ó<ä∆eTsTTq |üs¡e÷‘·à dü«s¡÷|üeTsTTHê düø£\ ø£˝≤´D >∑TD≤ÁX¯j·TeTsTT
X¯óuÛ≤ÁX¯jT· eTsTTq≥T¢ |ü]X¯ó<äe∆ TsTTq Ä‘·à dü«s¡÷|üeTT e÷Á‘·+ m+<äT≈£î X¯óuÛ≤ÁX¯jT· +
ø±<äT. ø£˝≤´D >∑TD≤\T X¯óuÛeÑ TsTTq$ ø±eì #Ó|Œü ˝ÒeTT >∑<ë! Ä‘·à dü«s¡÷|üeTT ìs¡TDZ eTT
ø£qTø£ <ëì˝À X¯óuÛ≤\T+&˚ neø±X¯eTT ˝Ò<ä+{≤sê? ` Ä‘·à≈£î dü‘·´C≤„Hê~
dü < ä T Z D ≤\THêïsTT ø£ < ë! Ä‘· à ìs¡ T Z D eTsTT‘˚ <ëì˝À ñqï |ü s ¡ e ÷‘· à m˝≤
dü>∑TDT&Ée⁄‘ê&ÉT. Ä‘·à dü«s¡÷|ü+ |ü]X¯ó<ä∆+ ø±e≥eT+fÒ ª$•wüº+µ >± (<˚ì‘√
215
396 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
≈£L&çjT· T+&É≥+) ˝Òø£ b˛e≥y˚T. $•wüeº TsTT‘˚ X¯ó~∆ ˝ÒqfÒ.¢ @~ <˚ì‘√ ≈£L&çq<√
n~ <ëìe\q $TÁX¯+ ø£qTø£ nX¯ó<ä∆y˚T. n˝≤ nsTT‘˚, |üs¡e÷‘·à m\¢|ü⁄&É÷
∫<ä∫~«•wüß&º TÉ ø£qTø£ n|ü]X¯ó<äT&∆ .˚ |üse¡ ÷‘·àj˚T nX¯ó<äT&∆ sÉ TT‘˚ Äj·Tq ñbÕdüq
e\q Jyê‘·à≈£î |ü]X¯ó~∆ m˝≤ edüT+Ô ~? Je⁄&ÉT >∑÷&Ü ˝À|ü\ ∫<ä«düTeÔ ⁄‘√ ãj·T≥
n∫<ä«düTeÔ ⁄‘√ ø£*‡j˚T ñ+{≤&ÉT >∑<ë! nj·÷´! Je⁄ì ˝À|ü\ áX¯«s¡T&ÉTHêï&ÉT >±ì
∫<ä«düTeÔ ⁄ ˝Ò<Tä . ` düe÷:` áX¯«s¡T&˚ ∫<ä«düTeÔ ⁄. ˝Ò<ë ˝À|ü\ áX¯«s¡Tì‘√ ø£*dæ
ñHêï&ÉT ø£qTø£ Je⁄&ÉXó¯ <äT&∆ ìÉ #ÓbÕŒ*. nj·÷´! nX¯ó<ä‘∆ «· + n+fÒ @<√ ˇø£ <ëì‘√
ø£\dæ ñqï+‘· e÷Á‘·+ e\¢ sê<äT. nX¯ó<ä∆ edüTeÔ ⁄˝À ø£*ùdHÔ ˚ nX¯ó<ä‘∆ · edüT+Ô ~. ø£qTø£
áX¯«s¡$•wü‘º · e\q Je⁄q≈£î nX¯ó<ä‘∆ · sê<äT. X¯ó<äT&∆ .˚ eTTø£JÔ e⁄q≈£î n∫‘·TÔ ø£\e<äT.
yêìøÏ <˚yê~ <˚V≤ü eTT\T ˝Òe⁄ >∑<ë! ` düe÷:` áX¯«s¡T&ÉT X¯ó<äT&∆ TÉ ø±&ÉT. MT eT‘·+
Á|üø±s¡+ Äj·Tq dü+kÕ] nsTTq nX¯ó<äe∆ TsTTq ∫<ä∫‘·T\Ô ‘√ ≈£L&ç ñ+&ÉTqT >∑<ë!
eTTø£JÔ e⁄q≈£î >∑÷&Ü @<√ ˇø£ <˚V≤ü + MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ ñ+≥T+~ >∑<ë! ø£qTø£
n‘·ìøÏ n∫‘·TÔ‘√ dü+ã+<Ûä+ ñqïfÒ¢. ø±>± eTTø±Ô‘·à≈£î <˚eeTqTcÕ´~ <˚Vü≤uÛÒ<ä+
˝Ò<qä ï e÷≥ K+&ç+|üã&ç+~. ~e´eTsTTq eTi=ø£ <˚V≤ü eTT ‘·|Œü <äT >∑<ë! á ˝Àø£+˝À
ã<ä∆Je⁄\sTTq |üX¯ó|üøÏå eTqTcÕ´<äT\T |üs¡düŒs¡+ _Ûqï+>± ñqïfÒ¢ nø£ÿ&É >∑÷&Ü
eTT≈£î\Ô sTTq X¯óø£ yêeT<˚yê<äT\T kÕúsT÷ uÛ<Ò ë\‘√ (ì‘·´eTTø£,Ô kÕj·TTC≤´~ eTTø£Ô
uÛ<Ò ë\T) ñ+{≤s¡T ø£<ë! nj·÷´! <˚e eTqTcÕ´<äT\T <˚V≤ü uÛ<Ò eä TT˝Ò. Ä‘·àuÛ<Ò eä TT\T
ø±e⁄. <˚Vü‰\T _ÛqïeTT\sTTHê Ä‘·à\˝À uÛÒ<äeTT+&É<äT ø£qTø£ Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT
ªuÛ<Ò Xä S¯ q´µeTì (Á|ü‘´· dü$Ô T‘·u<ÒÛ +ä ) #ÓbÕŒeTT. düe÷:` MTs¡T Ä‘·àuÛ<Ò ä yê<äT\T>∑<ë.
Ä‘·àuÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä #Ó|Œü ˝ÒsT¡ >∑<ë! <˚V≤ü eTT e\q Ä‘·àuÛ<Ò +ä ø£\T>∑øb£ ˛‘˚, Ä‘·àuÛ<Ò +ä
ø£*–+#˚$ @M ˝Òq+<äTe\q Ä‘·àuÛ<Ò +ä dæ~+∆ |ü<Tä . nj·÷´! düTK<äT'U≤~ uÛ<Ò +ä e\q
Ä‘·à\T _ÛqïeTsTTqeì }Væ≤+#·e#·TÃ >∑<ë! n+fÒ ‘·|ü . düTK<äT'U≤<äT\T Ä‘·à<Ûsä êà\T
ø±e⁄. n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä êà\T. n+‘·'ø£sD¡ + nH˚~ ˇø£ dü÷ø£Î ˝Ò<ë ` *+>∑ <˚V≤ü +.
ø£qTø£ yê{Ï e\q n+‘·'ø£sD¡ uÛ<Ò +ä }Væ≤+#ê*. ø±ì Ä‘·àuÛ<Ò +ä ø±<äT. Ä‘·à\≈£î
Äø±s¡u<ÒÛ eä TT ˝Ò<Tä . yê{ÏøÏ C≤„qy˚T Äø±s¡eTT / dü«s¡÷|üeTT. ø£qTø£H˚ Ä‘·à≈£î |üse¡ ÷‘·à≈£î
uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä .
nj·÷´! yÓ\T>∑T e÷Á‘·yT˚ Äø±s¡+ >±>∑\ BbÕ\ eT<Û´ä ‘˚&Ü ñqï≥T¢ C≤„qe÷Á‘ê
ø±s¡eTsTTq Ä‘·à\ eT<Û´ä e÷Á‘·eTT ‘˚&Ü m+<äT≈£î+&É<Tä ? düe÷:` BbÕ\ ‘˚&Ü≈£î
ø±s¡D+ ªªyÓ\T>∑Tµµ ø±<äT. yê{Ïø±<Ûës¡eTsTTq ªe‹Ô, q÷HÓ, ø£fº… ` yÓTT<ä\sTTq$.
nj·÷´! C≤„qeTT\T dü«j·T+>±H˚ uÛ<Ò +ä >∑\$. düe÷:` eTq eTqdüT‡˝À |ü⁄{qºÏ eè‹ÔC≤„Hê\T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 397
_Ûqï+>± ñ+{≤sTT. |òTü ≥C≤„q+, |ü≥C≤„qeTT Ç˝≤ n»q´eTsTTq~ ì‘·´C≤„qeTT.
<ëì˝À uÛ<Ò ë\T ˝Òe⁄. ndü\˝≤+{Ï C≤„qyÓTTø£≥T+<äì n+^ø£]+#·eT+{≤sê ` ≈£î<äs<¡ Tä
` Ä‘·à C≤„qs¡÷|üeTì ì‘·´eTì Je⁄ìøÏ <Ûsä à¡ uÛ÷Ñ ‘·eTsTTq C≤„qeTT nì‘·´eTì ‘·eT
eT‘·yT˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~ ø£<ë! ì‘·´C≤„qeTsTTHê ÄH˚øy£ T˚ q+{≤sê? ` ø±<äT. ì‘·´ edüTeÔ ⁄˝ÒM
uÛ<Ò +ä ø£*– ñ+&Ée⁄. nH˚ø+£ ø±e⁄. <˚Xø¯ ±\ edüTÔ uÛ<Ò ë\Tqï edüTyÔ <˚ sä TTHê ì‘·´+
ø±<äT. n+‘·+ ˝Òì<˚ ì‘·´eTT. eT÷&ÉT s¡ø±\ uÛ<Ò ë\T ˝Òì<˚ ì‘·´eTT. n+<äTe\q
uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTsTTq<˚ C≤„qeTT. n<˚ Ä‘·à. ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·+ ≈£î~]+~. nj·÷´! C≤„q+
>∑÷&Ü ‘·q≈£î CÒj „ T· eTsTTq »&É+ ø£qï _ÛqïeTT>∑<ë! <ëìøÏ edüT>Ô ‘∑ e· TsTTq uÛ<Ò +ä
˝Òøb£ ˛e≥y˚T$T{Ï? düe÷:` m+&Ée÷$˝À ø£qã&˚ ˙{Ïe\q H˚\ ãTs¡<eä ⁄‘·T+<ë?
CÒj„ T· + e\q C≤„HêìøÏ |ü]$T‘·T\T sêe⁄. m+<äTø£+fÒ CÒj „ T· eTsTTq Á|ü|+ü #·+ ndü‘´· +.
$T<∏´ä . ªªC≤„q+ j·T<Ûëdü‘´· eTdü‘´· eTq´‘Yµµ nH˚ $wüß|í ⁄ü sêDe#·q+ e\¢H˚ ªªCÒj „ T· + ndü‘´· +µµ
nì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. CÒj „ T· + ñqï~ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. n~ ndü‘´· yÓT˝≤ ne⁄‘·T+~? `
düe÷:` CÒj „ T· + ndü‘´· y˚T n~ ˝Òì<˚. ñqï<äì, dü‘´· eTì, nqTø√q≥+ ÁuÛ≤+‹j˚T
e÷j·Tj˚T. n+<äT≈£î $wüß|í ⁄ü sêD e#·qy˚T Á|üe÷DeTT.
#·÷ˆˆ ªª‘·kÕàqï$C≤„qeTè‘˚dÔæ øÏ+∫‘Y
ø£«∫‘·ÿ<ë∫ ~›«» edüTCÔ ≤‘·yTé µµ
(Bì ns¡eú TT R $C≤„q+ $TqVü‰sTTùdÔ edüTdÔ eü T÷Vü≤eTT @B >∑÷&Ü mø£ÿ&É >∑÷&Ü
m|ü&ÉsTTHê ˝ÒH˚ ˝Ò<Tä ) BìøÏ >∑÷&Ü yπ̊s ‘·eTøÏweºü TsTTq $|üØ‘ês¡+ú ‘·–*+#·≥+
Á|üe÷D X¯Sq´eTsTTq $wüjT· eTT. Ä‘·à C≤„qs¡÷|üeTT, ì‘·´eTT, nq+‘·eTT nsTT‘˚
Ä‘·à dü«s¡÷|üeTT ì]«X‚wyü T˚ . n<˚ ªªÁ|ü‘´· dü$Ô T‘·u<ÒÛ +ä µµ nq>± uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTsTTq~.
ªªC≤„q dü«s¡÷|üeTœ\yéT`µµ á XÀ¢ø£ $#ês¡D
ªªC≤„qdü«s¡÷|üeTœ\+ »>∑<e˚ ‘·«ãT<äj ∆ T· '
ns¡dú «ü s¡÷|ü+ |üX´¯ +‘√ ÁuÛ≤eT´+‘√ yÓ÷Vü≤dü+|üy¢ µ˚ µ
á XÀ¢ø±ìøÏ ns¡yú T˚ eT+fÒ ` C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq Ä‘·à <˚eeTqTcÕ´~ $wüj÷· ø±s¡+‘√
ø£qã&É≥+ ÁuÛÑeT e÷Á‘·y˚T nì nHêïs¡T $•cÕº<Ó’«‘·T\T ` n~ ‘·|ü. C≤„q
dü«s¡÷|üeTsTTq~ ªÄ‘·àµ nqï ns¡+ú sê<äT. ªÄ‘·àµ nH˚ |ü<+ä ˝Ò<Tä ªnœ\+ »>∑‘µY nì
ñqï~. »>∑‘Y n+fÒ Á|ü|+ü #·eTì ns¡eú TT. »>∑‘T· Ô Ä‘·à ø±<äT. nHê‘·à. »>∑‘T· Ô n+fÒ
∫‘·TÔ (Je⁄\T), n∫‘·TÔ (Á|üøè£ ‹) ø£*|æ ø£qTø£, Ç#·Ã≥ ªª»>∑‘µY µ n+fÒ ∫Á<ä÷|üeTsTTq<äì
#ÓbÕÔeTHêï ≈£î<äs<¡ Tä . ªªnœ\µµ nHêïs¡T ø£qTø£. nœ\+ nìïs¡ø±\ »>∑‘T· Ô nì ns¡+ú
216
398 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ô|>’ ± ∫‘·TÔ q+<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq~ ø£qTø£ »>∑‘T· Ô ∫‘·‡«s¡÷|üeTT. ˝Òøb£ ˛‘˚ n∫‘Ô̊.
Á|ü|+ü #·+ #˚‘q· G n#˚‘q· düeT÷Vü≤+ ø£qTø£ n+<ä* ª#˚‘q· T&ÉTµ Ä‘·à nqe#·TÃø£<ë
` düe÷:` ª#˚‘q· T&ÉTµ n+fÒ Ä‘·à ø±<äT. ÁbÕDÏ nì ns¡eú TT. ÁbÕDÏjT˚ >∑<ë Ä‘·à `
n+{≤sê? ` ≈£î<äs¡<äT. Ä‘·à ÁbÕDÏ ø±<äT. ªªnÁbÕD√Vü≤´eTHêX¯óÙÁuÛÑ'µµ nì ÁX¯ó‹.
ø£qTø£ düeTdüÔ Á|ü|+ü #·eTT Ä‘·à_Ûqïy˚T. nHê‘·àj˚T. ø£qTø£ á XÀ¢ø±ìøÏ MTs¡T #Óù|Œ
ns¡+ú nX¯ø´£ eTT. nj·÷´! C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq |üsÁ¡ ãVü≤àeTT MT<ä »>∑‘T· Ô ÁuÛ≤+‹ #˚‘·
Äs√|æ+|üã&çq~ (n<Ûë´dü) ø£qTø£ $T<∏´ä nì MTs¡Hêïs¡T. n~ dü]ø±<äT. ÁãVü≤àeTT
ìs√›w+ü . <ëìj·T+<äT n$<ä´ nH˚ <√wü+ ñ+&É<Tä . n˝≤π> $Væ≤‘·eTsTTq ($~Û+|üã&çq)
»>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . düe÷:` >∑T&É>¢ ÷∑ ã≈£î dü÷s¡´ø±+‹˝À ª‘·eTdüT‡µ
ø£ì|æ+∫q≥T¢ nC≤„ì ‘·q <√wü+‘√ ÁãVü≤àeTT q+<äT n$<ä´ ñqï<äì ø£*Œ+#ê&ÉT.
(m&Ü]˝À m+&Ée÷$ì eTq ø£qTï ø£*Œ+∫q≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ edüTÔ‘·'
ÁãVü≤àeTTq+<ä$<ä´ ˝Ò<Tä . ñqï<äq≥+ eTq+ e´eVü‰s¡+˝À ø£*Œ+∫q<˚. ø£qTø£ Çã“+~
˝Ò<Tä . Ç˝≤>∑, ÁãVü≤àeTTq≈£î n$<ä´ ˝Ò<Tä ø£qTø£H˚ ÁãVü≤à≈£î ÁuÛ≤+‹ ñqï<äì y˚TeTT
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . Je⁄˝Ò ÁuÛ≤+‹ |ü&TÉ ‘·THêïs¡ì #Ó|⁄ü HÔ êïeTT. nj·÷´! ÁãVü≤ày˚T Je⁄\T ø£qTø£
Je⁄\T ÁuÛ≤+‘·T\sTTHês¡+fÒ ÁãVü≤à+ ÁuÛ≤+‹ #Ó+~qfÒ¢ >∑<ë! düe÷:` ÁuÛ≤+‹s¡V≤æ ‘·T\sTT
ÁãVü≤ày˚‘\Ô· sTTq Je⁄˝Ò ÁãVü≤às¡÷bÕ\T >±ì ÁuÛ≤+‘·T\T ø±<äT. ªªÁãVü≤à$‘Y ÁãôV≤’ àeuÛeÑ ‹µµ
nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! edüT‘Ô '· @ Je⁄&ÉsTTHê ÁãVü≤ày˚T ø£<ë ` n<˚ ø£<ë Je‘·‘«Ô· +. `
düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ ÁuÛ≤+‘·Je⁄q≈£î >∑÷&Ü edüT‘Ô '· ÁuÛ≤+‹ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤ày˚‘Ô· ø±ìyêìπø
n$<ä´. ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ >±ì, ÁãVü≤à≈£î >±ì n$<ä´ ˝Ò<Tä . $Væ≤‘·+ nq>± #˚jT· ã&çq~
ø£qTø£ »>∑‘T· Ô j·T<Ûës¡yú T˚ qì MTs¡T #Ó|Œæ q~ >∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . Á|ü‘´· ø£eå TsTTq »>∑‘T· ≈Ô î£
ª$~Û+#·≥+µ nH˚~ ˝Ò<Tä . »>∑‘T· Ô Á|ü‘´· ø£eå TsTTHê n~ ªªuÛ>Ñ e∑ ~«uÛ÷Ñ ‹µµ nqï $wüjT· +
XÊg+ $~ÛùdHÔ ˚ ‘·|Œü ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ n~ |üse¡ ÷s¡yú T˚ . düe÷:` y˚TeTT »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú
ø±<ä+≥THêïeTT. n+‘˚ø±ì n~ |üse¡ ÷‘·à $uÛ÷Ñ ‹ nH˚ dü+>∑‹ ndü‘´· eTq≥+ ˝Ò<Tä .
e÷j·T e\q uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ »>∑Á<ä÷|ü+ >± $$<Û+ä >± ø£qã&ÉT‘·THêï&Éì #ÓbÕÔeTT. á
$wüjT· + XÊgyÓ÷ >∑Ts¡Ty√ #Ó|Œü e\dæq<˚. dü«j·T+>± ‘Ó*j·T<äT. Ç+‘· e÷Á‘·+#˚‘·
Á|ü|+ü #·+ dü‘´· + ø±<äT. ªª$T<∏´ä µµ nH˚ ‘˚\T‘·T+~. Á|ü‘´· ø£eå TsTTq »>∑‘T· Ô $T<∏´ä m˝≤
ne⁄‘·T+<ä+fÒ ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. ªªj·T‘√yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì C≤j·T+‘˚`µµ nì ÁãVü≤àeTTqT
»>∑‘êÿs¡D+>± #Ó|Œæ +~. ˝Àø£+˝À ‘Ó*dæq dü+>∑‘˚ ` ø±s¡D+ dü‘´· +, ø±s¡´+ <ëìMT<ä
ø£*Œ‘·+ ø£qTø£ ªª$T<∏´ä µµ nì. eT{Ϻ yêdüeÔ +, ≈£î+&É ø£*Œ‘·+.
Ç˝≤ $wüß|í ⁄ü sêD+ ˝ÀqT, »>∑‘T· Ô ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ $uÛ÷Ñ ‹ nì es¡qí ñ+~.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 399
<ëìe\q >∑÷&Ü »>∑‘T· Ô $T<∏´ä nH˚ ‘˚\T‘·T+~. ø£qTø£H˚ ªªÁ|ü|+ü #·+ <˚ì‘√ ì+&ç+<ä+fÒ
(j·Tqàj·T+»>∑‘)Y »>∑‘T· >Ô ÷∑ &Ü n‘·&˚ nì düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü ã&ç+~. e÷j·T #˚‘·
ÁãVü≤ày˚T »>∑Á<ä÷|ü+>± Á|üø±•düTHÔ êï&Éì, edüT‘Ô '· »>∑‘T· Ô ÁãVü≤ày˚T nì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
X¯óøÏÔ s¡»‘·+ s¡»‘·+ ndü\T X¯óøÏj Ô T˚ . s¡Ed® sü Œ¡ +˝À düsŒ¡ + ndü\T s¡Ey® .˚ ªeT{Ϻ `
≈£î+&ɵ ˝À ≈£î+&É eTfÒ.º
ªªk˛Vü≤+ yÓTTˆˆ $wüß|í ⁄ü sêD e#·Hê\T »>∑‘T· qÔ T $T<∏´ä >± #ÓbÕÔsTT.
nj·÷´! »>∑Á<ä“Vü≤à\T ˇø£ÿfÒ nì ◊ø£´eTTqT Á|ü‹bÕ~+#·≥+ u≤<Ûës¡V≤æ ‘·eTT.
n$s¡T<ä∆eTT.
#·÷ˆˆ k˛Vü≤ $T#êä$T <Ûsä à¡ »„! ÁXÀ‘·T+ ‘·«‘√ÔjT· <∏ë»>∑‘,Y
ãuÛ÷Ñ euÛ÷Ñ j·TX¯Ãj·T<Ûë eTVü‰uÛ≤>∑ uÛ$Ñ wü´‹ˆ
j·Tqàj·T+#· »>∑Á<ä“Vü≤àHé j·T‘·XÃË ‘Ì #· ÷ sê#·sy¡ Té ,
©qe÷d”<´ä <Ûëj·TÁ‘· \j·Ty˚Twü´‹ j·TÁ‘·#ˆ· ˆ ($wüß)í
(•wüß´&ÉT >∑Ts¡Te⁄qT Á|ü•ï+#ê&ÉT. »>∑‘T· Ô me]‘√ ì+&ç+~, me] qT+∫ e∫Ã+~.
mø£ÿ&É m˝≤ ø£\TdüT+Ô ~? mø£ÿ&É ©qeTsTT j·TTqï~. mø£ÿ&É ©q+ ø±>∑\<äT`) Ç+<äT˝À
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üu<ÒÛ ë\T, Äj·Tq $uÛ÷Ñ ‹uÛ<Ò ë\T, Äj·Tq Äsê<ÛHä ê $<ÛëqeTT, |ò\ü $X‚cÕ\T
n&É>ã∑ &çHêsTT. ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü $X‚wÁü |üXï¯ ˝À¢ ªª#·sê#·s+¡ mø£ÿ&ÉqT+∫ e∫Ã+~? nì
ì$T‘·Ô ` ñbÕ<ëq ø±s¡D≤\T ñHêïsTT. ªj·Tqàj·T+µ (<˚ì‘√ ì+&ç+~ / ‘·j÷· s¡sTT+~)
nH˚ Á|üXï¯ e\q ªªdüèwæº dæ‹ú \j·Tµµ >√#·se¡ TsTTq »>∑‘T· Ô dü«s¡÷|üyT˚ $T? nì ñqï~.
<ëìøÏ düe÷<Ûëq+ ªª»>∑#·Ãdü'µµ nq>± ªª»>∑‘T· Ô >∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚Tµµ nì #ÓbÕŒs¡T. ÁãVü≤à
»>∑‘T· \Ô eT<Û´ä #Ó|Œæ q á ◊ø£´eTTq≈£î ø±s¡DeTT ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T>± »>∑‘T· ≈Ô î£
Ä‘·à>± ñ+&É≥+ #˚‘· e∫Ã+<˚ ø±ì ÁãVü≤à »>∑‘T· ˝Ô §ø£ÿfÒqì yπ̊s edüTeÔ ⁄\T >±<ä˙
ns¡+ú ø±<äT. ªªÄj·TH˚ »>∑‘T· µÔ µ nqï düe÷<ÛëHêìøÏ ø±s¡DeTsTTq Á|üXï¯ ªªj·Tqàj·TyéTµµ
nì nq>± ªªj·T‘Y G eTj·TyéTµµ nì $&ÉBj·÷*. Ç+<äT˝À ªeTj·T+µ nH˚~ (eTj·T{Ÿ)
Á|ü‘´· j·T+. BìøÏ #ê˝≤ nsêú\THêïsTT. ˇø£{Ï $ø±s¡+ ã+>±s¡eTj·TeTsTTq >=\TdüT.
n+fÒ ã+>±s¡T $ø±s¡eTsTTq R ã+>±s¡+ e÷s¡TŒ #Ó+<ä>± ‘·j÷· s¡sTTq >=\TdüT nì
ns¡eú TT. n+fÒ ñbÕ<ëq ø±s¡DeTsTTq |ü<ës¡yú T˚ ~ nì n&ç–q≥T¢ ns¡+ú edüT+Ô ~.
ø±ì sT÷ XÀ¢ø+£ ˝À ªªj·T‘·'µµ nqï <ëì‘√H˚ ñbÕ<ëqø±s¡DeTT, ì$T‘·øÔ ±s¡D+ n&ç–qfÒ¢
ø£qTø£ eTs¡\ ªj·Tqàj·T+µ nqï <ëì‘√ n<˚ Á|üXï¯ y˚XÊ&É+fÒ |ü⁄qs¡TøÏ<Ô √wü+ ne⁄‘·T+~.
ø£qTø£ ªeTj·T+µ n+fÒ ª$ø±s¡+µ nH˚ ns¡+ú Çø£ÿ&É ≈£î<äs<¡ Tä . ªeTj·Tµ ≈£î kÕ«s¡yú T˚ ˇø£
217
400 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ns¡eú TT. nq>± <ëìøÏ y˚sπ ns¡eú TT+&É<Tä . ªÁbÕDeTj·TeTTµ nqï#√≥ ªÁbÕDy˚Tµ nH˚
ns¡ú+ #ÓbÕŒ*. n|ü⁄&ÉT ª»>∑‘·TÔ Äj·TH˚µ nH˚ düe÷<Ûëq+ ≈£î<äs¡<äT. ª$wüßíy˚µ nH˚
düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ*. n+fÒ ªj·Tqàj·T+µ mes¡T? nH˚ ns¡+ú #Ó|‘æ ˚ ª»>∑#÷ µ nq≈£î+&Ü
ª$wüßsπí eµ nì ñ+&Ü*. Çø£ ªªeTj·Tµµ ≈£î Ç+ø=ø£ ns¡+ú ªªÁbÕ#·Ts¡´+µµ m≈£îÿe>± ñqï
edüTeÔ ⁄. ªªn+fÒ Hê #˚sTT ãTs¡<eä Tj·T+>± ñ+~µµ n+fÒ #˚‹ì+&Ü u≤>± ãTs¡<ä
ñ+~µµ nì ns¡+ú . ªj·Tqàj·T+µ @~ Á|ü|+ü #·+˝À u≤>± ì+&ç ñ+~? nì ns¡+ú
edüT+Ô ~. Ç~ dü]b˛‘·T+~. Á|ü|+ü #·eT+‘ê Äj·Tqj˚T ì+&ç ñHêï&ÉT. nì düe÷<Ûëq+
edüT+Ô ~. »>∑‘T· Ô X¯Øs¡+. ÁãVü≤àeTT Ä‘·à ø£qTø£ Ä‘·à X¯Øs¡+˝À yê´|æ+∫j·TT+≥T+~
ø£qTø£ »>∑‘T· ˝Ô À u≤>± ì+&ç ñqï~ ÁãVü≤àeTT ` nì ns¡eú TT dü]b˛‘·T+~. ` düe÷:`
ªj·Tqàj·T+µ nqï#√≥ ªeTj·Tµ n+fÒ kÕ«s¡ú+ #ÓbÕŒ*. n+fÒ ªª<˚ìs¡÷|üeTTµµ nì
ns¡+ú . n+<äTøπ »>∑#÷ dü' R ª»>∑‘T· Ô n‘·&µ˚ nì düe÷<Ûëq+. (#· ` n+fÒ Çø£ÿ&É ªª@µµ
nì ns¡+ú ) $wüßdí «ü s¡÷|üeTsTTq~ »>∑‘T· Ô ` nì ns¡eú TT. ˝Ò<ë $ø±sês¡+ú >∑÷&Ü
#Ó|Œü e#·TÃqT. $wüß$í ø±s¡eTsTTq<˚ »>∑‘T· Ô nì ns¡eú TT. m˝≤ n+fÒ ª|òTü ≥+ eT{Ïj º T˚ µµ
nqï≥T¢ ªªeT{ϺeTj·TeTsTTq ≈£î+&É, düTes¡íeTj·TeTsTTq >=\TdüTµµ nqï≥T¢ #Ó|æ‘˚
ªªdüs«¡ + $wüßeí Tj·T+ »>∑‘µY µ nqï Ç‘·s¡ düà è‘·T\ e÷≥ >∑÷&Ü dü]b˛‘êsTT. á
|üø+å£ ˝À >∑÷&Ü á »>∑‘T· Ô $wüß$í ø±s¡+>±ã{Ϻ $wüßeí Tj·Ty˚T. eT{Ïeº \q e∫Ãq ≈£î+&ÉqT
ªeT{Ï>º ±H˚µ #Ó|Œæ q≥T¢ ns¡+ú ≈£î<äTs¡T‘·T+~. á ns¡+ú #Ó|Œæ ‘˚ ô|q’ (j·T‘·' e<ä)› y˚dqæ
Á|üXï¯ eTs¡\ y˚dqæ ≥T¢ |ü⁄qs¡TøÏÔ <√wü+ edüT+Ô <äHêïs¡T >∑<ë! n~ sê<äqTø√e#·TÃqT.
@eT+fÒ— (j·T‘·' ì$T‘·Ô ø±s¡Dy˚T n&ç>±&Éì, j·Tqàj·T+ e<ä› ñbÕ<ëqø±s¡D+
n&ç>±&Éì #Ó|Œü e#·Tà ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) á Á|üXï¯ ˝À¢ |ü⁄qs¡TøÏÔ m≥÷ ñ+~. ªªBìqT+∫
|ü⁄{Ï+º ~ nì <˚ìqT+∫ |ü⁄≥TÔ+~ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. BìH˚ eTs¡\ <˚ìe\q ©qeTsTTq~
©q+ ø±>∑\<äT? nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ç~ |ü⁄qs¡TøÏ.Ô Á|ü‹B ‘êqT »ìà+∫q <ëì˝ÀH˚
∫es¡≈£î ©qeTe⁄‘·T+~. nsTT‘˚, nj·÷´! á $wüj·T+ ‘Ó*j·Tìyê&ÉT Ä Á|üX¯ï
y˚j·Te#·TÃqT >∑qTø£ |ü⁄qs¡TøÏÔ <√wü+ sê<ä+{≤sê ` n˝≤ nsTT‘˚, @~ <˚ìøÏ ñ
bÕ<ëqø±s¡DyÓ÷ (eT{Ϻ ` ≈£î+&É) n<˚ <ëì dü«s¡÷|üeTì ‘Ó*j·Tìyê&ÉT ªj·Tqàj·T+µ
nì ñbÕ<ëq ø±s¡D+ >∑÷]à eTs¡\ Á|ü•ï+#·&TÉ ø£qTø£ Á|üXï¯ e´s¡+ú ø±<äì MTs¡T
ªeTj·T+µ nqï#√≥ ª$ø±s¡+µ nH˚ ns¡+ú n+^ø£]+#·e#·TÃ>∑<ë! ô|>’ ± |òTü {≤ìøÏ eT{Ï˝º ≤>±
»>∑‘T· ≈Ô î£ $wüßeí ⁄ ñbÕ<ëqø±s¡DeTì, ≈£îeTà] e˝… ì$T‘·øÔ ±s¡D+ ø±<äì ø£qTø£ n+fÒ,
n|ü⁄&ÉT $wüßdí «ü s¡÷|üMTÁ|ü|+ü #·eTì ‘˚*ø£>±H˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±ì Ä˝≤ nq≥+ ˝Ò<Tä .
Á|ü|ü+#êìøÏ $wüßíe⁄ ªªn_Ûqï ì$T‘√ÔbÕ<ëqø±s¡D+µµ n+≥THêïs¡T. n+fÒ Äj·TH˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 401
ì$T‘·+Ô . Äj·TH˚ ñbÕ<ëq+ nì #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T. (ãVüQX¯' kÕ*>∑÷{ÏøÏ kÕ˝…|⁄ü s¡T>∑T ˝≤>±
` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ Á|üXï¯ kÕs¡øú y£ T˚ . m+<äTø£+fÒ Çø£ÿ&É Á|ü|+ü #·eTH˚ ø±s¡´eTTq≈£î
dü«s¡÷|üeTsTTq ø±s¡DeTT ªªì$T‘√ÔbÕ<ëq+µµ nsTTq áX¯«s¡T&Éì ‘Ó*j·T<äT >∑<ë!
Çø£ÿ&É Á|üXï¯ \T Ç$ (1) Á|ü|+ü #· düèwæº dæ‹ú \j·T ø±s¡D+ @~? (2) »>∑‘T· Ô jÓTTø£ÿ
dü«s¡÷|üyT˚ ~? ø£qTø£H˚ Á|üXÊïqTs¡÷|ü+>± düe÷<Ûëq+ ªª»>∑‘T· Ô n‘·&µ˚ µ nì. Á|ü|+ü #·
dü«s¡÷|ü+ n‘·&˚ / $wüßyí ˚ nì düe÷<Ûëq uÛ≤e+. Ç~ #·÷ùdÔ »>∑‘T· Ô $T<∏´ä nì, <ëì
‘·‘«Ô· + Hêsêj·TDT&Éì / ÁãVü≤àeTì #Ó|Œæ qfÒ¢ >∑<ë! nì|ædTü +Ô ~. ø±s¡´eTTq≈£î ø±s¡Dy˚T
dü«s¡÷|üeTT. |òTü {≤ìøÏ eT{Ϻ dü«s¡÷|üeTT. ø£qTø£ ø±s¡D+ ø£qï _Ûqï+>± ø±s¡´+˝À
‘·‘«Ô· + @MT ˝Ò<Tä . ø£qTø£H˚ ªªyê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√`µµ nì ø±s¡´+ $T<∏´ä nì ø±s¡D+
dü‘´· eTì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. ˝Ò<ë ªªme]qT+∫ e∫Ã+~, sê>∑\<äT. m+<äT˝À ©qeTsTT+~,
©qeTT ø±>∑\<äTµµ á Á|üXï¯ \ e\q ` düèwæøº Ï eTT+<äT »>∑‘T· ~Ô @ s¡÷|üeTT? \j·T+
‘·sê«‘· @ s¡÷|üeTT? nì n&ÉT>∑>√]q≥T¢ ‘Ó\TdüTqÔ ï~. dæ‹ú ø±\eTT˝À (düèwæº ‘·sê«‘·)
<ëì dü«s¡÷|ü+ ‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ ªªÁ|ü|ü+#·+ m˝≤+{Ï edüTÔe⁄‘√ ‘·j·÷s¡sTT+~
(j·Tqàj·T+) ˝Ò<ë ì+&ç+~ ` nì n&ÉT>∑>√]q≥T¢ ‘Ó\TdüTqÔ ï~. á Á|üXï¯ ≈£î ‘·–q
düe÷<Ûëq+ ªª»>∑‘T· Ô n‘·&µ˚ µ nì. dæ‹ú ø±\+˝ÀqT n‘·&˚ »>∑‘T· .Ô |òTü ≥+ |òTü ≥+>±
ñqï|ü⁄&ÉsTTHê eT{Ϻj˚T. n˝≤H˚ »>∑‘·TÔ ø±\Á‘·j·TeTT q+<äT $wüßís¡÷|üy˚T ø£qTø£
ª$T<∏´ä µ nì ‘˚*q~. (n+fÒ »>∑‘T· Ô »>∑Á<ä÷|üyT˚ n+fÒ dü‘´· y˚T. ø±<äT $wüßsí ÷¡ |üeTqï|ü⁄&ÉT
yê´eVü‰]ø£ »>∑Á<ä÷|ü+ ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ dü‘´· + ø±<äH˚ >∑<ë ns¡+ú . ø£qTø£ @~ dü‘´· +>±
ø£qã&ÉT‘·THêï ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ ndü‘´· yÓ÷ n~ ª$T<∏´ä µ. s¡Ed® sü Œ¡ + e+{Ï~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ªªj·Tqàj·T+µµ nqï#√≥ ªªÁ|ü#T· s¡+µµ nq>± Á|ü|+ü #·eTTq $wüßeí ⁄ Ä‘·às¡÷|ü+
>± yê´|æ+∫j·TTHêï&ÉT ` nqï ns¡+ú ‘·|ü . j·T»„+˝À nqï$ìjÓ÷>∑+ m≈£îÿe ø£qTø£
j·T»„eTT ` nqïeTj·TeTT ` nì nqe#·TÃqT. ø±ì Á|ü|+ü #·+˝À $wüßeí ⁄ n˝≤ Á|ü#T· s¡+>±
˝Ò&TÉ . ø£qTø£ ªªeTj·Tµµ n+fÒ Ä ns¡+ú #Ó|Œü sê<äT. Á|ü|+ü #·+˝À $wüßeí ⁄ Á|ü#T· s¡+ >±H˚
ñHêï&Éì <äu≤sTTkÕÔsê? ` nsTT‘˚ Á|ü#T· s¡+>± ˝Òì<˚<√ >∑÷&Ü #Ó|Œü +&ç. $T–*q$
‘·≈î£ ÿe>± ñ+&ç ˇø£{Ï m≈£îÿe>± ñ+fÒ n{Ï<º ëìì ªªÁ|ü#T· s¡+µµ >± ñ+<ä+{≤s¡T. nqï
$ìjÓ÷>∑+ $T–*q $ìjÓ÷>±\ ø£qï m≈£îÿe >∑qTø£ j·T»„eTT nqïeTj·TeT+{≤s¡T.
$wüßeí ⁄ ø£qï _Ûqï+>± Je⁄&ÉT, Á|üøè£ ‹, ø±\eTT ñHêïj·THêï n$ »>∑‘T· ˝Ô Àìy˚ ø±ì
»>∑~“¤qï+ ø±e⁄. ∫‘·TÔ n∫‘·TÔ áX¯«s¡T&ÉT ` nì eT÷&ÉT ‘·‘êÔ«\T. n+<äT˝À ∫‘·T,Ô
n∫‘·TÔ R »>∑‘+Ô· {≤sê. áX¯«s¡T&É+‘·{≤ yê´|æ+∫ ñ+{≤&ÉT. ø£qTø£ »>∑‘T· ˝Ô À áX¯«s¡T&ÉT
‘·|Œü ñ+&˚<B˚ (»>∑‘T· Ô ø±≈£î+&Ü) ˝Ò<Tä . (ñ<눈 ª≈£î+&ɵ n+fÒ HêeTs¡÷bÕ\T. n<˚
218
402 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
»>∑‘T· .Ô Ç+<äT˝À ªeT{ϵº áX¯«s¡T&ÉT ` yê´|æ+∫ ñ+~. ≈£î+&É˝À HêeTs¡÷bÕ\T yπ̊s
|ü<ës¡+ú . n<˚ ≈£î+&É. ø±>± ≈£î+&É˝À (Á|ü#T· s¡+>±) ñqï~ eT{Ϻ ‘·|Œü Ç+πøeTT+~.
eT] Á|ü#T· s¡+>± nq>± n~Ûø+£ >± eT{Ϻ ñ+<äq≥+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ñqï<˚ n~
>∑<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ô|>’ ± áX¯«s¡T&ÉT n~Ûø+£ >± ñHêï&É+fÒ Äj·Tq≈£î dæ‹ú n\Œ+>±
nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü, n|ü&É|ü &É÷ ñ+≥T+<äì ns¡+ú edüT+Ô ~. ø£qTø£ áX¯«s¡Tì düs«¡ yê´|æøÔ Ï
uÛ+Ñ >∑+ ø£<ë! n~ ÁX¯ó‹ $s¡T<ä+∆ . ªªn+‘·s“¡ Væ≤X¯Ã ‘·‘‡· s¡«+ ` yê´|ü´Hêsêj·TD' dæ‘ú '· µµ
` @eTsTTHê düsπ ! Ç+<äT˝À ªeTj·Tµ n+fÒ ªÁ|ü#T· s¡+µ nH˚ ns¡+ú #Óù|Ô ` düe÷<Ûëq+
n˝≤H˚ ªn‘·&˚ »>∑‘T· µÔ nì ñ+&Ésê<äT. ªn‘·H˚ n~Ûø+£ µ nì ñ+&Ü*. ªªn~ n~Ûø+£ >±
ñqï edüTeÔ ⁄ nqïeTe⁄‘·T+<ë? nqï$ø±s¡eTsTTq edüTeÔ ⁄ nqï+ ne⁄‘·T+~. eT{Ϻ
edüTÔe⁄ eT{Ϻ ne⁄‘·T+~. n+‘·sê´$T>± $wüßíe⁄ yê´|æ+#ê&ÉT ø£qTø£ n˝≤ »>∑y˚T
$wüßeí +fÒ X¯Øs¡+˝À Je⁄&ÉT yê´|æ+#ê&ÉT ø£qTø£ X¯Øs¡yT˚ Je⁄&Ée⁄‘·T+<ë? ne⁄‘·T+<ä+fÒ
˙e⁄ uÖ<äT∆&Éy√ #êsê«≈£î&Éy√ ne⁄‘êe⁄. n˝≤ X¯Øs¡ X¯Øs¡T\sTTq »>∑~«wüßíe⁄\T
@ø£eTq≥+ >∑÷&Ü ÁuÛeÑ Tj˚T. ªH˚qT eTqTwüß´&ÉqTµ nqï≥T¢ Ç~. ô|>’ ± ªª@~ meì
X¯Øs¡y÷Ó n~ <ëì‘√ ì+&ç ñ+≥T+~µµ nì ˝Àø£+˝À yê&ÉTø£ ˝Ò<Tä . n~ MT ø£\Œq
e÷Á‘·y˚T. ô|’>± kÕe÷Hê~Ûø£s¡D´eTT (¬s+&ÉT edüTÔe⁄\T ˇø£fÒ) nì #Ó|üŒ≥+
ø±s¡´ø±s¡D≤\ eT<Û´ä ñ+≥T+~. (eT{Ϻ - ≈£î+&É - eTfÒ)º X¯Øsê‘·à\eT<Û´ä ñ+&É<Tä .
ø£qT nÁ|üd<æ e∆ä TsTTq dæ<ë∆+‘·+ m+<äTø£+^ø£]+#ê*? nj·÷´! ªªH˚qT eTqTwüß´&ÉqTµµ
nq≥+ X¯Øsê‘·à\ eT<Ûä´H˚ ñqï~ ø£<ë! - düe÷:- n~ ÁuÛ≤+‹ eT÷\y˚T nì
#Ó|⁄ü HÔ êï+ ø£<ë! ªªÄ‘·à - nHê‘·à\qTµ $&ç>± >∑T]Ô+#·˝qÒ +<äTe\q e∫Ãq n<Ûë´dü
e\q sT÷ ÁuÛÑeT ø£*–+~. X¯Øsê‘·à uÛ≤eeTT ÇwüºeTsTT‘˚ Hê X¯Øs¡eTì ˝Àø£+
qeTTà‘·T+~. X¯Ø]øÏ X¯Øs¡+ MT<ä nVü≤+ø±s¡ eTeTø±sê\T+{≤sTT. n+<äT˝ÀqT n‹
eT÷&ÛTÉ ìøÏ ªªnVü≤+ø±s¡eTTµµ, n\Œ eT÷&ÛTÉ ìøÏ ªªeTeTø±s¡eTTµµ ñ+{≤sTT. á $<Û+ä >±
<˚V≤æ <˚V‰ü \ eT<Û´ä X¯Øsê‘·àuÛ≤e dü+ã+<Û+ä #˚‘H· ˚ @ø£‘«· eTT #Ó|Œæ n~ Á|üe÷DeTsTTq
C≤„qy˚T nqTø=+fÒ - >∑èVü‰ìøÏ >∑èVü≤düT≈ú î£ >∑÷&Ü j·÷»e÷q´ dü+ã+<Û+ä #˚‘· @ø£‘«· +
#Ó|Œü e\dæ edüT+Ô ~. ñ<눈 ªªÇ˝Ò¢ j·T»e÷ì. j·T»e÷H˚ Ç\T¢µµ n+‘˚ ø±<äT $wüßeí ⁄≈£î
X¯Øs¡+ »>∑‘T· Ô ø£qTø£ $wüßyí ˚ »>∑‘T· ,Ô »>∑‘Ô̊ $wüßeí ⁄ nì >∑÷&Ü nqe#·TÃqT. ø±ì n~
‘·|ü . $wüßeí ⁄ »>∑‘T· Ô nsTT‘˚ »&É <äT'K dü«s¡÷|ü⁄&eÉ ⁄‘ê&ÉT. n+‘˚ø±<äT, ø±s¡´ø±s¡DeTT\≈£î
nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü e#·Tà ø£qTø£ <ëìe\q ª|òTü ≥+ R eT{ϵº µ nì #Ó|Œæ q≥T¢ ªª»>∑‘T· Ô n‘·&TÉ µµ
nH˚ ô|’ XÀ¢øy£ êø£´+˝À >∑÷&Ü, ªª»>∑yT˚ n‘·&TÉ µµ nì nuÛ<Ò +ä ø±e#·TÃqT. X¯Øs¡+ -
X¯Ø] y˚sT¡ . á s¬ +&É÷ ˇø£{Ï ø±e≥+ m˝≤? ô|>’ ± _Ûqï+>±H˚ ne⁄‘êsTT. nuÛ<Ò +ä
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 403
ÁuÛ≤+‹ nì Ädæ≈Ô î£ \+<äs÷¡ n+^ø£]+#˚<.˚ á ÁuÛ≤+‹ e\qH˚ á dü+kÕs¡eTT e∫Ã+~.
ø£qTø£H˚ yÓ÷ø£å>±$T X¯Øs¡_Ûqï+>± ñqï X¯Ø]ì (Ä‘·àqT) ‘Ó*dæø=qe\dæj·TTqï~.
<ëìe\qH˚ ÁuÛ≤+‹ b˛‘·T+~. ø£qTø£ ªX¯Ø] - X¯Øs¡µ - nuÛÒ<ä+ #Ó|üŒ≥+ nqs¡ú
ø±s¡DeTe⁄‘·T+~. nj·÷´! Je <˚V≤ü eTT\ eT<ä´ nuÛ<Ò +ä ñ|ü<•˚ +#·≥+ nqs¡yú ÷Ó
e´s¡yú ÷Ó ø±˙j·T+&ç. »>∑‘T· ≈Ô î£ áX¯«s¡Tq≈£î nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥+ eT+∫<˚ ø£<ë! - düe÷:-
X¯Øs¡ $\ø£Då +>± ªÄ‘·àµqT >∑T]Ô+∫ ‘Ó*dæø=+fÒ yÓ÷ø£+å . n˝≤H˚ Á|ü|+ü #· _Ûqï+>±
$wüßeí ⁄qT ‘Ó*dæø=q&ÉyT˚ |üse¡ T|ü<Áä |ü<ëj·Tø£+ ø£<ë! nj·÷´! »>∑‘T· Ô $wüßeí ⁄ X¯Øs¡eTì
#ÓbÕŒ+ ø£<ë. ø£qTø£ »>∑‘T· Ô ø£qï _Ûqï+>± $wüßeí ⁄qT >∑T]Ô+∫qfÒ¢ ø£<ë! - düe÷:-
nsTT‘˚ ªª»>∑#÷ dü'µµ nqï ô|’ XÀ¢ø+£ ˝À MTs¡T ªª»>∑‘T· Ô n‘·&µ˚ µ nì ns¡+ú #Ó|Œü sê<äT.
n|ü⁄&˚ Ç<ä]› eT<Û´ä ‘˚&Ü ñqï≥T¢ ‘Ó\TdüT+Ô ~. $wüßí X¯Øs¡eTT >∑qTø£ »>∑‘T· Ô $wüßeí ì
#Ó|Œü ≥+ ‘·|ü . ÁuÛ≤+‹ Á|üjT· Tø£eÔ TT. ª»>∑‘T· Ô $wüßeí ⁄µ nì <ÛësêyêVæ≤ø£+>± nqTdü+<Ûëq+
#˚jT· >± yÓ÷ø£+å \_ÛdTü +Ô <ä+{≤sê? - $wüßí X¯Øs¡eTT, nHê‘·à nsTTq »>∑‘T· qÔ +<äT
ª$wüßeí ìµ Ä‘·à nì uÛ≤eq#˚ùdÔ eTTøÏÔ sê<äT. n~ ‘·‘«Ô· C≤„qeTT ø±<äT. ‘·‘«Ô· - nC≤„qeTT.
düs«¡ »>∑‘T· Ô $wüßí X¯Øs¡eTH˚ C≤„qeTT ªÁ|üeTµ. ø±ì düs«¡ »>∑‘T· Ô $wüßyí ˚ nq≥+ ÁuÛeÑ Tj˚T.
n~ ø±ì <ëìì n~ nqTø√e≥+ ÁuÛeÑ T ø£<ë! nj·÷´! ªnqï+ ÁãVü≤ൠnH˚ ñbÕdüq
e\q nqï+ \_Û+∫q≥T¢ ª»>∑~«wüß'í µ nH˚ uÛ≤eq e\q $wüßÁí bÕ|æÔ »s¡T>∑T‘·T+~ -
düe÷:- á dü+<äs“¡ e¤ TT ‘·‘«Ô· C≤„q+ ø√dü+ y˚dqæ Á|üXï¯ \≈£î dü+ã+~Û+∫+~. ªªj·Tqàj·T+
»>∑‘µY µ nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ düe÷<Ûëq+>± ªª»>∑#÷ dü'µµ nì #ÓbÕŒs¡T. Ç~ ñbÕdüHê
Á|üøs£ D¡ eTT ø±<äT. »>∑‘T· Ô $wüßí X¯Øs¡eTH˚<˚ ‘·‘«Ô· + ‘·|Œü $wüßeí ì ø±<äT. eT] ªª»>∑#÷ dü'µµ
m˝≤ #ÓbÕŒs¡T? <ëì ns¡+ú »>∑‘T· Ô $wüßXí د s¡eTì #ÓbÕŒ\+{≤sê? Ç˝≤ nsêú\T #˚ù|Ô
|æ\\¢ T >∑÷&Ü |ü]Vü‰dü+ #˚kÕÔsT¡ . ø£qTø£ ª»>∑#÷ dü'µµ n+fÒ ø±s¡´ ø±s¡D uÛ≤e+ e\q
e∫Ãq nuÛ<Ò eä TT. yê´|ü´yê´|üøe£ TT\sTTq á edüTeÔ ⁄\T s¬ +&É÷ ˇø£ÿfÒ nH˚ uÛ≤e+‘√H˚
Ä düe÷<Ûëq+ e∫Ã+~. n+‘˚ ‘·|Œü ªX¯Ø] - X¯Øs¡+µ nqï dü+ã+<Û+ä ‘√ e∫Ãq~
ø±<äT.
Çø£ Ç+ø=ø£≥Hêïs¡T ‘·eTs¡T ªªá XÊg+ ì]«X‚wü ÁãVü≤àqT #Óù|Œ<äsTT‘˚ á
Á|üXï¯ \T düe÷<ÛëHê\T dü]>± ≈£î<äse¡ ⁄. <ëìì $e]+#˚ düs«¡ - n<Ó«’ ‘·XÊgeT÷ ≈£î<äs<¡ Tä .
#·÷ˆˆ dü<ä«düTÔe⁄ q+<äT Á|ü|ü+#·ÁuÛÑeT≈£î n~ÛcÕ˜qy˚T$T? nì Á|üX¯ï y˚ùdÔ n+<äT≈£î
ªì]«X‚wü C≤„qe÷Á‘·eTTµ nì ˇø£ düe÷<ÛëqeTT+≥T+~. ª»>∑‘T· Ô - ÁãVü≤à+µ ˇø£ÿfÒ
n+fÒ, <ëìøÏ ø±s¡D+ Ä s¬ +&É÷ ˇπø Á<äyê´\qï dæ<ë∆+‘·eTsTT‘˚ (ÁãVü≤àeTT »>∑‘T· Ô
ˇø£ÿfÒ ø£qTø£) dü‘´· dü+ø£\Œ‘·«+ yÓTTˆˆ ø£˝≤´D >∑TDeTT\T, ùV≤j·T <äT'U≤~ >∑TD
219
404 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
sêVæ≤‘·´eTT ÁãVü≤àeTT q+<äT #Ó|Œü ˝ÒeTT. düs«¡ X¯óuÛìÑ \j·TeTsTTq ÁãVü≤àeTT düs«¡ -
nX¯óuÛÑ ì\j·T eTe⁄‘·T+~. »>∑‘T· Ô ˝≤>± - düe÷:-
ªªn<Ûë´s√bÕ|üyê<ëuÛ≤´+ - ìÅwŒü |ü+#·+ Á|ü|+ü #·´‘˚µµ
nH˚ Hê´j·T+ Á|üø±s¡eTT, ì]«X‚wü edüTÔe⁄qT #Óù|Œ XÊgeTsTTHê eTT+<äT dü$X‚wü
edüTeÔ ⁄qT Á|ü‹bÕ~+#·T‘·T+~. m+<äTø£+fÒ |üè#·Ã≈¤ î£ ìøÏ ªªá »>∑‘T· Ô ˇø£ ÁuÛeÑ Tµµ nqï
XÊÅdj Ô” T· dü‘´· eTT ‘Ó*j·T<äT >∑<ë! n+<äTe\q Á|ü|+ü #· ÁuÛeÑ T≈£î @~ n~ÛcÕ˜qeTT? -
nì Á|üXï¯ y˚jT· ˝Ò&TÉ . Á|üXï¯ ≈£î ‘·–q düe÷<ÛëqeTedüs+¡ ø£qTø£ düe÷<Ûëq+ @ø£+
ø±qø£ÿs¡ ˝Ò<Tä . e÷ eT‘·+ Á|üø±s¡+ ÁãVü≤à+ »>∑‘T· ≈Ô î£ $es√ÔbÕ<ëq ø±s¡D+. (nq>±
ÁuÛ≤+‹ e\q ÁãVü≤ày˚T »>∑‘êÿs¡D+>± nsTT+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ e÷ eT‘·+˝À
ÁãVü≤à+ y˚sT¡ »>∑‘T· Ô y˚sT¡ . Ç~ Á|üeT. n~ ÁuÛeÑ T. s¬ +&É÷ @ø£Á<äe´eTj˚T´ Á|üdøü ÔÏ ˝Ò<Tä .
MT eT‘·+˝ÀH˚ Çã“+~ edüT+Ô ~. m+<äTø£+fÒ MTs¡T Á|ü|+ü #êìøÏ ÁãVü≤à+ |ü]D≤$T -
nsTTq ñbÕ<ëq ø±s¡D+. (nq>± eT{Ϻ ≈£î+&É>± |ü]D$T+#˚ ñbÕ<ëqø±s¡D+ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ »>∑‘T· Ô - ÁãVü≤àeTT @ø£ Á<äyê´\T. ÁãVü≤ày˚T (eT{Ï)º »>∑‘T· >Ô ±
(≈£î+&É) |ü]D$T+∫+~ >∑<ë! @ø£Á<äe´eTsTT‘˚ ø£˝≤´D >∑TD≤\T+&Éeì, »>∑‘T· Ô jÓTTø£ÿ
C≤&Ü´~ >∑TD≤\T ekÕÔjT· ì #Ó|Œæ q <√wü+ MTπø ‘·>T∑ \T‘·T+~. ‘·qÁy˚*‘√ ‘·q ø£qTï
‘êH˚ bı&ÉT#·Tø=qï≥T¢. Ç<ä+‘ê Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. ã+>±s¡+ ÄuÛsÑ D¡ ≤\T>±
|ü]D$T+∫q≥T¢ Vü≤] »>∑‘T· >Ô ± |ü]D$T+#ê&Éì #Ó|Œæ q ‘·eT eT‘êìøÏ - Á|üdTü ‘Ô +· á
XÀ¢ø+£ e<ä› ÁãVü≤à »>∑‘T· \Ô T @ø£Á<äe´+ ø±<äì #Ó|Œæ q yê<ä+ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·eTT.
ø£qTø£ sêe÷qTEì l uÛ≤wü´eTT <√wüjT· T‘·eTT.
l nq>± $wü+. $wü+ e˝… yÓ÷Vü‰ìï nq>± nC≤„Hêìï ø£*–+#˚~ ø£qTø£
<ëìì luÛ≤wü´eTe#·TÃqT. (Ç+ø± ø=ìï Ç{Ϻ $eTs¡Ù yêø±´\THêïsTT - e<ä˝≤qT -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ Á|üdTü ‘Ô · XÀ¢ø+£ ˝Àì Á|üXÀï‘·sÔ ê\ e\¢H˚ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ dæ~d∆ Tü +Ô ~.
#·÷ˆˆ á Á|ü|+ü #·eTT ñbÕ<ëqeTT, ì$T‘·eÔ TT nsTTq $wüßeí ⁄q+<˚ ©qeTsTT+~.
dü«j·T+>± Ç~ $wüßíy˚. Ç~ Á|üXÀï‘·Ôs¡+. $wüßíe⁄ C≤„Hêq+<ë~ $X‚cÕ\T+fÒ
$•wüß&º eÉ ⁄‘ê&ÉT. Á|ü|+ü #·+ C≤&É´+, <äT'KeTT yÓTTˆˆ $s¡T<ä∆ >∑TDeTT\T+&ç $•wüeº Te⁄‘T· +~.
á s¬ +&ç+{ÏøÏ ◊ø£´+ ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤ày˚T $wüßeí ⁄. e÷j·Te\q e÷Á‘·yT˚
Äj·Tq dü$X‚wü »>∑Á<ä÷|ü+>± ne⁄‘ê&ÉT. nj·÷´! $wüßyí ˚ »>∑‘T· Ô ` nì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
$wüßeí ~Ûø+£ >± >∑\~ »>∑‘T· Ô ` nì #ÓbÕŒ+. düe÷:` ª»>∑‘Ô̊ Äj·Tqµ nì #ÓbÕŒs¡T.
n˝≤ #Ó|Œü {≤ìøÏ ø±s¡D+ ªªj·Tqàj·T+µµ nqT Á|üXï¯ n+{≤πsyÓ÷ ` Ä Á|üXï¯ ≈£î >∑÷&Ü
ns¡+ú y˚sT¡ >± ñqï~. Ä ns¡$ú T~. ªeTj·Tµ n+fÒ s¡÷|üeTì ns¡+ú #ÓbÕŒ+. j·Tqàj·T+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 405
n+fÒ ªj·TÁ<ä÷|ü+µ nì ns¡+ú . ªeTj·Tµ ≈£î yπ̊s ns¡+ú ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ ªeTj·Tµ e´s¡+ú
ø±e#·TÃqT >∑<ë n+{≤πsyÓ÷? kÕ«s¡ú+˝À e#˚à Á|ü‘·´j·÷\T n˝≤ e´sêú\T #ê˝≤
ñHêïsTT. ñ<ë: s¡ø'å£ ` sêø£då 'ü Ç+<äT˝À ns¡+ú ˇø£ÿfÒ ªsêø£då µü <ä>sZ∑ ¡ nDY Á|ü‘´· j·T+
e´s¡ú+. düe÷q+ ` kÕe÷q´+ ` Çø£ÿ&É ªj·Tµ Á|ü‘·´j·T+ e´s¡ú+. Ç˝≤ ø£qTø£
ªj·Tqàj·TeT+fÒµ @~ / @ s¡÷|üeTTµ nì #ÓbÕÔ+. Ç˝≤ #Óù|HÔ ˚ ªªj·Tdæàìï<ä+j·T‘·X <ä+
` j˚TH˚<+ä j·T Ç<ä+ dü«j·TyéTµµ nH˚ uÛ≤>∑e‘· yêø£´+ >∑÷&Ü dü]b˛‘·T+~.
nj·÷´! ª»>∑‘T· ~Ô @s¡÷|üeTTµ nì ns¡+ú #Óù|Ô Á|üXï¯ >∑÷&Ü e´s¡eú Te⁄‘·T+~
>∑<ë! »>∑Á<ä÷|ü+ n+<ä]ø° ‘Ó*dæ+<˚ >∑<ë! ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. »>∑‘T· Ô ` n+fÒ
HêeTs¡÷bÕ\T. ny˚ ÁãVü≤àeTTq+<äT ø£*Œ‘ê\T. ø£*Œ‘ê\T m|ü⁄&ÓH’ ê ‘·eT Ä<Ûës¡ |ü<ës¡+ú
ø£qï _Ûqï+ >±e⁄. nsTT‘˚ Çø£ÿ&˚ Ä<Ûës¡eTsTTq ÁãVü≤àeTT eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£
»>∑‘·TÔ jÓTTø£ÿ ndü\T dü«s¡÷|ü+ nC≤„‘·y˚T. ø£qTø£ »>∑‘·TÔ jÓTTø£ÿ s¡÷|ü+ >∑T]+∫
Á|ü•ï+#·≥+ düãuÒ. ø£qTø£ Á|üXï¯ e´s¡+ú ø±<äT. Á|ü|+ü #· dü«s¡÷|üeT+fÒ s¡+>∑T ` s¡T∫ `
yêdüq ` ø±<äT>∑<ë. nesTT‘˚ Á|üXï¯ nqedüsy¡ T˚ . Çø£ÿ&É s¡÷|üeT+fÒ ‘·‘«Ô· +. ª‘·Hµ˚
‘·q dü«s¡÷|üeTT. nq>± <ëì ‘·‘·Ô«eTT. ‘·q dü«s¡÷|üeT+fÒ ‘·H˚. ªs¡+>∑Tµ yÓTTˆˆ$
ª‘·q$µ nì. ˇø£ |òTü ≥dü«s¡÷|ü+. s¬ +&Ée~ dü«ø°jT· +. ª‘êqT ` ‘·q~µ nB ‘˚&Ü.
»>∑‘T· Ô ø±s¡´+ ø£qTø£ <ëì dü«s¡÷|ü+ ø±s¡D |ü<ës¡yú T˚ . |òTü {≤ìøÏ eTè‹Ôø£ dü«s¡÷|ü+.
ø£qTø£ Á|üX¯ï düãuÒ. <ëìøÏ ‘·–q düe÷<Ûëq+ ª»>∑‘˚Ô n‘·qTµ (»>∑#·Ãdü') nì.
$wüßdí «ü s¡÷|üyT˚ »>∑‘ìÔ· ns¡eú TT. nsTTHê düsπ ªeTj·Tµ n+fÒ ªÁ|ü#T· s¡+µ nH˚ ns¡+ú
#ÓbÕŒ\+fÒ n~ ≈£î<äs¡ø£b˛>± eT÷\eTT >∑÷&Ü ‘·|ü&És¡ú+ sêe≥+ e\q
nÁ|üe÷DeTe⁄‘·T+~. ø£qTø£ ªj·Tqàj·T+µ n+fÒ ª@~µ / @s¡÷|üeTT nì ns¡eú TT dü].
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT #Ó|Œæ q $wüjT· +. ª‘Ó\<¢ Hä êìøÏ ÄÁX¯jT· eTsTTq<˚~? n+fÒ
‘Ó\ì¢ egeTTµ ` nì düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ q≥T¢ ªªj·Tqàj·T+µµ nqï Á|üXï¯ ≈£î ªª»>∑#÷ dü'µµ
nì düe÷<ÛëqeTT. (‘·qàj·T+ »>∑‘Y ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ` düe÷:` >∑TD ` >∑TDÏ (‘Ó\T|ü⁄
` ‘Ó\¢ eg+) ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~q≥T¢ X¯Øs¡eTT ` X¯Ø] ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+<äsT¡ . ø£qTø£
»>∑‘T· Ô y˚sT¡ ÁãVü≤à+ y˚sT¡ . ˝Ò<+ä fÒ >∑TDeTT ` >∑TDÏì $&ç∫ Ç‘·sÁ¡ ‘· ñ+&Éq≥T¢>±
X¯Ø]ì $&ç∫ X¯Øs¡+ ñ+&Ésê<äT. ø±ì ªX¯e+µ ñ+≥Tqï~ ø£<ë! ‘ê<ë‘·à´+ ≈£î<äs<¡ Tä
ø£qTø£H˚ ªªnVü≤+ ` eTqTwü´'µµ e+{Ï yê{Ï˝À X¯Øs¡ ‘ê<ë‘·à´+ ÁuÛ≤+‹ dæ<e∆ä Tì (n<Ûë´dü)
#ÓbÕÔ+. ø£qTø£ ªª»>∑#·Ãdü'µµ nqï#√≥ »>∑<ä+‘·sê´$T n‘·&ÉH˚ ns¡ú+ ‘·>∑<äT.
»>∑<ä+‘·sê´$TøÏ »>∑‘·TÔ‘√ uÛÒ<äy˚T ø±ì nuÛÒ<ä+ ≈£î<äs¡<äT. ø£qTø£ ªª»>∑‘·TÔ n‘·H˚µµ
nq≥+ ‘·>∑<äT. ◊ø£´+ ≈£î<äTs¡T‘·Tqï|ü⁄&ÉT uÛÒ<ëìï ÄÁX¯sTT+#·≥+ eT+∫~ ø±<äT.
220
406 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
◊ø£´+ ≈£î<äs<¡ +ä {≤sê? ` düe÷:` X¯óøÏÔ s¡»‘·+ e<ä› ` ª@~ s¡»‘·y÷Ó n<˚ X¯óøÏµÔ nì
s¡»‘·X¯ó≈£îÔ\T nuÛÒ<ä+ bı+<ësTT. n˝≤H˚ @~ »>∑‘√Ô n<˚ ÁãVü≤à+µ nì ◊ø£´+
≈£î<äTs¡T‘·T+~. nj·÷´! n˝≤>∑sTTHê »>∑‘T· ≈Ô î£ n~ÛcÕ˜qy˚T ÁãVü≤àeTT ø±ì »>∑‘T· Ô ÁãVü≤à+
ø±<äT. ñ<눈 s¡»‘ê~ÛcÕ˜qy˚T X¯óøÏ.Ô s¡»‘·+ ø±<äT. n˝≤π> »>∑‘T· Ô ` ÁãVü≤à+ yπ̊s ø£<ë
` düe÷:` ø£*Œ‘·eTsTTq »>∑‘T· Ô n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤à≈£î _Ûqï+ ø±<äT ø£qTø£ y˚sT¡
ø±<äHê*. (ñ<눈 á nø£så ê\T Ç+<äT˝Àì dæsê j·T+<äT ø£*Œ‘·eTsTTq$. M{ÏøÏ ªdæsêµ
n~ÛcÕ˜qeTT. dæsêqT $T+∫ nø£så ê\+<äTqï ‘·‘«Ô· + @MT˝Ò<Tä . nø£så ê\ jÓTTø£ÿ s¡÷|ü+,
yê{Ï HêeT+ ø£*Œ‘·yT˚ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nsTT‘˚ ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq »>∑‘T· >Ô ± $T<∏´ä j˚T.
ÁãVü≤à>± dü‘´· y˚T. (nø£så ê\T nø£så ê\T>± ø£*Œ‘·+ ø£qTø£ $T<∏´ä j˚T. ªdæsêµ >± dü‘´· y˚T `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) X¯óøÏÔ j·T+<äT ‘√∫q yÓ+&ç yÓ+&ç>± $T<∏´ä . X¯óøÏ>Ô ± dü‘´· eTT. s¡Ed ® sü Œ¡ +
e<äq› ÷ Ç+‘˚. nj·÷´! kÕ<Ûës¡D düsŒ¡ + (s¡E® düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹˝À düsŒ¡ + ø±<äT) düsŒ¡ +>±H˚
dü‘´· + ø£<ë. n˝≤H˚ »>∑‘T· Ô »>∑‘T· >Ô ± dü‘´· y˚T ø±e#·TÃ>∑<ë! $T<∏´ä m+<äTø£e⁄‘·T+~? `
düe÷:` Ä düsŒ¡ eTT >∑÷&Ü ÁãVü≤à+>±H˚ dü‘´· eTì e÷ n;Ûweºü TT. nj·÷´! kÕ<Ûës¡D
düsŒ¡ s¡Ed® sü êŒ\≈£î ‘˚&Ü @$T{Ï? ` düe÷:` e´eVü‰s¡+ ø√dü+ ‘˚&Ü ø£*Œ+#·ã&ç+~.
ˇø£{Ï yêdüeÔ düsŒ¡ + eTi=ø£{Ï ÁuÛ≤+‹ düsŒ¡ eTT. nj·÷´! »>∑‘T· Ô »>∑‘T· >Ô ± $T<∏´ä nsTT‘˚
ÁãVü≤à+ ÁãVü≤à>± $T<∏´ä nqe#·TÃ>∑<ë! ` nqsê<äT. ªÁãVü≤à+µ ø£*Œ‘·+ ø±<äT >∑<ë!
ø£*Œ‘·eT+fÒ n˝≤ <ëìøÏ+ø=ø£ ÁãVü≤à+ - n˝≤ nqedü>ú ± ø£\Œq kÕ>∑T‘·T+~. n~ÛcÕ˜q+
˝Òì<˚ ÁuÛ≤+‹ ø£\T>∑<Tä ø£qTø£ @<√ ˇø£ dü‘´· eTsTTq n~ÛcÕ˜q+ ø£*Œ+#ê* >∑<ë.
n+<äT#˚‘· n˝≤ ø£\Œq #ê+‘ê&ÉT˝≤>± kÕ>∑T‘·T+~. nj·÷´! dü‘´· eTsTTq ÁãVü≤àeTT,
ndü‘´· eTsTTq »>∑‘T· Ô ˇø£ÿ{Ï ø±e≥+ ‘·>T∑ Hê? n+fÒ ªeT{Ϻ - ≈£î+&ɵ nqï#√≥ n<˚
»s¡T>∑T‘·Tqï~ ø£<ë! ª|òTü ≥+µ>∑÷&Ü dü‘´· y˚T n+<ëeT+fÒ ªyê#ês¡+uÛDÑ +-µ nqï X¯ó‹
n+^ø£]+|ü<Tä . mø£ÿ&ÉsTTHê dü‘ê´dü‘´· eTT\πø sT÷ nuÛ<Ò +ä . dü‘´· eTT\≈£î ø±<äT. eT{Ï,º
<ës¡+, ã+>±s¡+ - Ç$ yê´eVü‰]ø£ dü‘´· eTT\T, ø±s¡D (eT÷\) |ü<ës¡eú TT\T. M{Ï
eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä ñ+&É<Tä . uÛ<Ò yä T˚ ø£qTø£ ª»>∑#÷ dü'µ nqï#√≥ nuÛ<Ò +ä eTTK´y˚T. n+‘˚‘|· Œü
n>∑‹ø£+>± ªX¯Øs¡Xد ]uÛ≤e+µ ø±s¡D+>± e∫Ãq nÁ|ü<ëÛ qeTsTTq / neTTK´eTsTTq
ns¡+ú ø±<äT. ∫ei≈£î uÛ<Ò +ä >± ˝Òø£ ˝≤ø£Då øÏ +£ >± düsT¡ u› ≤≥T #˚dqæ ªnuÛ<Ò +ä µ ø±<äT.
ªª‘·q s¡÷|ü+ ‘√H˚ ñqï~ Á|üøè£ ‘ê´~ $•wüeº TsTTq$ ø±<äì ns¡+ú µµ nì
#Ó|Œæ q e÷≥ >∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . ˙ eT‘·+˝À Á|üøè£ ‘ê´<äT\T ø±≈£î+&Ü |üse¡ ÷‘·à ˝Ò&TÉ
ø£<ë! Á|ü|+ü #· <äX˝¯ ÀqT, Á|ü\j·T<äX˝¯ ÀqT, eTTøÏ<Ô Xä ˝¯ ÀqT ªª∫<ä∫BX¯«s¡Á‘·jT· +µµ n˝≤π>
ñ+≥T+~. ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT ∫<ä∫~«•wüߺ&˚ >∑<ë! ø£qTø£H˚ ª$•wüºjÓ÷' n<Ó’«‘·+µµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 407
nq>± dü÷ø£Î ∫<ä∫~«•wüßqº ≈£î, dü÷\ú ∫<ä∫~«•wüßqº ≈£î n<Ó«’ ‘·eTT. ˝Ò<ë X¯Øs¡ X¯Ø]
uÛ≤e $•wüºeTsTTq n<Ó’«‘·eTT nì ns¡ú+. ø±>± X¯Ø] nsTT‘˚ áX¯«s¡TìøÏ X¯Øs¡
yÓ’•wüº´eTTqï~. ø£qTø£ $•wüߺ&ÉT ø±ì áX¯«s¡T&ÉT MT eT‘·+˝À ndü+uÛÑeeTT.
Á|üøè£ ‘ê´<äT\‘√ ≈£L&çq |üse¡ ÷‘·à >∑÷&Ü ñHêï&Éì MTs¡+fÒ Ä |ü]X¯ó<ä∆ - áX¯«s¡T&ÉT
Á|üøè£ ‹ $•wüß&º TÉ . Ç+‘˚>±ø£ ˇπø áX¯«s¡T&ÉT Á|üøè£ ‹ $•wüß&º TÉ >±q÷, n$•wüß&º TÉ >±q÷
ñ+{≤&Ü? ˝Òø£ Ç<äs› T¡ áX¯«s¡T˝≤? - s¬ +&ÉT s¡ø±\T>± ñ+&˚ |üø+å£ ˝À ˇø=ÿø£ÿ ø±\+˝À
ˇø=ÿø£ÿ s¡ø+£ >± ñ+{≤&Ü. nìï ø±˝≤˝À¢qT n˝≤ ñ+{≤&Ü? - s¬ +&Ée~ ndü\T
≈£î<äs<¡ Tä . yê´|ò÷ü ‘·+ ne⁄‘·T+~. (ªªø£\dæ ñ+{≤&ÉT - ø£*j·Tø£ ñ+{≤&ÉTµµ n+fÒ ˇø£
e#·Hêìï eTi=ø£ e#·q+ ø={Ϻ y˚düTÔ+~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø±\uÛÒ<ä+‘√ n˝≤
ñ+&Ée#·TÃqqï Á|ü<eä∏ T |üø+å£ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. @ ø±\+˝À $•wü+º >± ñ+{≤&ÉT? @ ø±\+˝À
n$•wü+º >± ñ+{≤&ÉT? - nqï ìj·TeT+, Á|üe÷D+ - @M ˝Òe⁄. n$<ë´<äX˝¯ À
$•wüß&º TÉ , $<ë´<äX˝¯ À n$•wüß&º TÉ n+fÒ - n|ü⁄&ÉT ‘·eTs¡T MT eT‘·+ e<ä*q≥T¢, e÷
eT‘·+ |ü{qºÏ ≥T¢. (ô|>’ ± Je⁄q≈£î áX¯«s¡Tq≈£î ‘˚&Ü @<äX˝¯ Àq÷ ñ+&É<Tä - nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
Ç<äØ› X¯«s¡T\T nq≥+ ndü\T ≈£î<äs<¡ Tä . (ˇπø ˇi˝À s¬ +&ÉT ø£‘T· *Ô eT&Ée⁄ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
nHπ̊øX¯«s¡T\T+fÒ düècÕº´~ ìj·Te÷\T ≈£î<äse¡ ⁄. ô|>’ ± ‘·eTs¡T >∑÷&Ü Hêsêj·TDT&=ø£ÿ&˚
áX¯«s¡T&ÉHêïs¡T >∑<ë! ø£qTø£ Á|üøè£ ‘ê´<äT\T ˝Ò≈î£ +&Ü dü«s¡÷|ü+‘√ ñqïyê&ûX«¯ s¡T&É+fÒ
n<Ó«’ ‘·yT˚ . $•wü+º ø±e≥+ nH˚~ $T<∏ë´‘·«y˚T. nj·÷´! Á|üøè£ ‹ yÓTTˆˆ düs«¡ <ë ñ+&˚$.
(n$ |üs+¡ |üs>¡ ± nHê<äT\T nq+‘ê\T >∑<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·+ @Hê{Ïø°
dæ~+∆ #·<Tä . ø±ì Á|üøè£ ‘ê´<äT\THêï áX¯«s¡T&ÉT m|ü⁄&ÉsTTHê M{ÏøÏ _Ûqï+>± dü«s¡÷|ü+‘√
ñ+&Ée#·TÃqT. - düe÷:- MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ s¬ +&ÉT dæ‘ú T· \T ø£<ë∫‘·T>Ô ± ñHêï Äj·Tq
ª$ø±]µ (e÷s¡TŒ\T >∑\yê&ÉT) ne⁄‘ê&ÉT. $ø±] nsTTq<ä˝≤¢ nì‘·´y˚T. ø±ì áX¯«s¡T&ÉT
ì‘·T´&ÉT >∑<ë! n+‘˚ø±<äT, s¡Ee® ⁄ düsŒ¡ s¡÷|ü+>± ñ+&É≥+ ÁuÛ≤+‹ »q´+. ˇø£ edüTeÔ ⁄
yπ̊s s¡÷|ü+‘√ ñ+&É≥+ $T<∏´ä j˚T. ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT |üss¡ ÷¡ |ü+‘√ ñ+&É≥+ n˝≤+{Ï
$T<∏ä´j˚T. düs¡«<ë dü«s¡÷|ü+‘√ ñ+&É≥y˚T áX¯«s¡‘·«eTT. n~ Á|üø£è‘ê´~ $•wüº+
ø±≈£î+&ÜH˚ ñ+&Ü*. Ä $wüjT· + ‘·eTπs #ÓbÕŒs¡T. n˝≤+≥|ü⁄&ÉT $•ùwXº «¯ s¡T&ÉT dü‘´· yÓT˝≤
ne⁄‘ê&ÉT. Ç+‘˚>±ø£ ªndü+>√q Væ≤dü»‘® µ˚ µ nì ÁX¯ó‹. ndü+>∑T&ÉsTTq áX¯«s¡TìøÏ
Á|üøè£ ‘ê´~ dü+ã+<Û+ä ø£\>∑sê<äT. áX¯«s¡ _Ûqï+>± Á|üøè£ ‘ê´<äT\T m˝≤ dæ~k∆ ÕÔsTT?
m+<äTø£+fÒ Á|üøè£ ‘ê´<äT\T áX¯«s¡TìøÏ $&çb˛ì >∑TD≤\T (n|üè<Ûøä ‡Ï <ä∆ $X‚wDü ≤\T) nì
#ÓbÕŒs¡T >∑<ë ‘·eTs¡T? áX¯«s¡T&ÉT Á|üøè£ ‘ê´~ $•wüß&º TÉ ø±ø£b˛‘˚ n$ n|üè<Ûøä ‡Ï <ä∆
$X‚wDü ≤\T ($&çb˛ì >∑TD≤\T) ø±e⁄ >∑<ë! ø£qTø£ MT e#·qeTT yê´Vü≤‘·yT˚ .
221
408 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªn$ø±sêj·T X¯ó<ë∆jT· -µµ nH˚ XÀ¢ø+£ ì]«X‚wü ÁãVü≤à|üs+¡ µµ
ªªn$ø±sêj·T X¯ó<ë∆j·T ì‘ê´j·T |üs¡e÷‘·àH˚ dü<Ó’ø£s¡÷|üs¡÷bÕj·T $wüíy˚
düs«¡ õwüyí µ˚ µ nH˚ XÀ¢ø±s¡eú TT $#ês¡D #˚<ë›+. #·÷ˆˆ Ä‘·à / ÁãVü≤à+ dü«j·T+>± <˚ìøÏ
ø±s¡´eTT ø±<äT. ø£qTø£ n$ø±s¡eTT nì #Ó|Œæ q \ø£Då eTT ‘·|ü. |üse¡ ÷‘·à dü«j·T+>±
ø±s¡´y˚T ø±<äT, ø±s¡D+ >∑÷&Ü ø±<äT>∑<ë! Ä $wüj·TyÓT+<äT≈£î #Ó|üŒ˝Ò<äT. ªªq‘·dü´
ø±s¡´+ ø£sD¡ + #· $<ä´‘˚µµ nì>∑<ë ÁX¯ó‹. n+fÒ n~ <˚ìø° ø±s¡´+ ø±<äT. <ëìøÏ @B
ø±s¡´+ ø±<äì ns¡+ú . nj·÷´! ªj·T‘√yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì-µµ nqT ÁX¯ó‹ e\q »>∑‘T· Ô
uÛ>Ñ e∑ ‘êÿs¡´eTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~ >∑<ë! düe÷:- |üse¡ ÷‘·à ne´ø£Ô »>∑‘T· qÔ T düèwæ+º #ê&Ü
e´ø£Ô »>∑‘T· qÔ T düèwæ+º #ê&Ü? - ne´ø£Ô »>∑‘T· Ô ø±s¡´+ ø±<äT. n~ n»eTT. <ëìì
Á|ü<ëÛ qeTì, Á|üøè£ ‹ nì n+{≤eTT. n~ ªªeT÷\ Á|üøè£ ‹s¡$ø£è‹'µµ nì #Ó|Œü ã&ç+~.
e´ø£Ô Á|ü|+ü #êìï ne´ø£+Ô düèwæ+º ∫+~. (e´ø£+Ô n+fÒ eTVü≤‘·TÔ nVü≤+ø±s¡+ yÓTTˆˆ -)
Ä‘·à düèwæ+º #·˝<Ò Tä . ‘·eTs¡T >∑÷&Ü #ÓbÕŒs¡T ªªn$ø±sêj·Tµµ nq≥+ e\q ø±s¡´ø±s¡D
s¡÷|üeTsTTq 2 nedü\ú T >∑\ ªªn∫‘·TµÔ µ dü$ø±s¡eTì |üse¡ ÷‘·à ì]«ø±s¡T&Éì |ü<kä Õs¡øú ´£ +
#ÓbÕŒs¡T >∑<ë! nj·÷´! $ø±s¡eT+fÒ ªªø±s¡´eTTµµ nì ns¡+ú #Ó|Œæ n{Ϻ ø±s¡´s¡÷|ü
$ø±s¡eTT\T ˝Òì yê&ÉT - ø£qTø£ <˚ìø° ø±s¡DeTT ø±ìyê&ÉT nì #ÓbÕÔ+. düe÷:-
n˝≤>±! nsTT‘˚ |üse¡ ÷‘·à <˚ìø° ø±s¡D+ ø±&ÉT. ø£qTø£H˚ ø±s¡´ ø±s¡D≤edü\ú T s¬ +&ÉT
˝Òìyê&ÉT. ø£qTø£ ø±s¡´ø±s¡D≤edü\ú T >∑\ n∫‘·TÔ qT+&ç |üse¡ ÷‘·à |üP]Ô>± _ÛqïeTsTTq
yê&Éì MTs¡T n+^ø£]+∫qfÒ¢ >∑<ë! ø£qTø£, #Ó|Œü +&ç ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nqï
yêø£´+ yê´U≤´ìdü÷Ô ‘·eTs¡T ª@ø£y˚Teµ n+fÒ HêeTs¡÷|ü $uÛ≤>∑$T+ø± @s¡Œ&Éì
ø±s¡D≤edü˝ú Àì ÁãVü≤àeTT - n+<äTe\q Ä <äX˝¯ À @ø£eTT, n~«rj·TeTì $e]+#ês¡T
>∑<ë! ø±s¡Dy˚T ø±<äì sTT|ü⁄&ÉT #Ó|Œæ q ªø±s¡D≤edüµú qT nø£ÿ&É m˝≤ #ÓbÕŒs¡T. <˚ìø°
ø±s¡D+ ø±q|ü⁄&ÉT ø±s¡D≤edüú @$T{Ï? n˝≤π> sêe÷qTE&ÉT >∑÷&Ü ªdü‘µY nsTTq
ÁãVü≤àeTT »>∑‘T· ≈Ô î£ ñbÕ<ëqeTì ì$T‘·eÔ Tì m˝≤ #Ó|Œü >∑*>±&ÉT. n˝≤π> ªªãVüQkÕ´+µµ
nì dü+ø£*Œ+∫ |üse¡ ÷‘·àj˚T »>∑‘T· Ô nsTTHê&ÉT ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î ø±sê´edüú >∑÷&Ü
ñqï<ä ì ˙y˚ m˝≤ #Ó b ÕŒe⁄? nj· ÷ ´! ∫<ä ∫ ~«•wü º e TsTTq ÁãVü ≤ ày˚ T
ø±s¡´ø±s¡D≤ekÕú<«ä j·T+ >∑\~. X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ ø±<äT. düe÷:- MT eT‘·+˝À X¯ó<ä∆ ÁãVü≤ày˚T
˝Ò<äT. ì‘·T´\sTTq Á|üø£è‹ |ü⁄s¡Twüß\‘√ ì‘·´eTsTTq ÁãVü≤à+ ì‘·´+>± (dü÷ø£Î -
dü÷\ú ) $•wüeº Tj˚T´ ñ+≥T+~ >∑<ë! nj·÷´! m+‘· ì‘·´eTsTTHê $•wü+º ø±≈£î+&Ü
ø±ùd|ü⁄+&Ée#·Tà >∑<ë! düs¡«yê´|æ, ì‘·T´&É÷ nsTTq áX¯«s¡T&ÉT ˇø£ÿ ø£åDeTsTTq
$•wüº+>±≈£î+&Ü ñ+&É&ÉT >∑<ë! nj·÷´! düs¡«yê´|æ, ì‘·´eT÷ nsTTq Äø±XÊìøÏ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 409
|òTü ≥+˝À $•wü‘º · ˝Òq≥T¢ áX¯«s¡TìøÏ Á|üøè£ ‘ê´<äT\‘√ $•wü‘º · ˝Ò<Tä - düe÷:- n˝≤
nsTT‘˚ Äø±X¯+ ˝≤>± áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü m\¢|ü⁄&ÉT Á|üøè£ ‘ê´<äT\‘√ $•wü‘º · ˝Òìyê&Éì
#ÓbÕŒ*. Äø±X¯+ ˇø£kÕ] |òüT≥+‘√ $•wüºeTsTT, eTi=ø£kÕ] $•wüº+ ø±≈£î+&Ü
ñ+&É≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! Ä $<Û+ä >± áX¯«s¡T&ÉTqTï düs«¡ <ë <˚ì‘√qT $•wüß&º TÉ ø±&É+fÒ
ªª$•cÕº<«’Ó ‘·+µµ m˝≤ dæ~d∆ Tü +Ô ~. ªj·T‘√yê Çe÷ì`µ nH˚ y˚<eä #·qeTT e÷j·Te\qH˚
ÁãVü≤à+ »>∑»H® êà~ ø±s¡DeTsTTq<äì #Ó|⁄ü qÔ ï~. ªn$ø±sêj·Tµ nqï |ü<+ä ÁãVü≤àeTTq≈£î
düs«¡ $<Ûeä TsTTq $ø±s¡XS¯ q´‘·qT #Ó|⁄ü qÔ ï~. n+‘˚ ø±ì C≤„‘· ø±e≥+ yÓTTˆˆ $ø±sê\T
ø=ìï ñqïeì #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . n˝≤ ns¡+ú dü+ø√∫+#˚+<äT≈£î Á|üe÷D+ ˝Ò<Tä . n˝≤π>
ªªX¯ó<ë∆j·Tµµ nqï |ü<+ä ªã<äT&∆ TÉ µ ø±ì yê&Éì #Ó|⁄ü +Ô <äHêïs¡T - nB ‘·ù|Œ. ã<äT&∆ sÉ TTq
Je⁄&ÉT >∑÷&Ü X¯ó<äT&∆ .˚ dü+kÕs¡<Xä ˝¯ À nX¯ó~∆>±ì, eTTøÏ<Ô Xä ˝¯ À X¯ó~∆>±ì sêe⁄. n˝≤
nsTT‘˚ Je⁄&ÉT $ø±] nq>± e÷s¡TŒ\T >∑\yê&Ée⁄‘ê&ÉT. ø±ì ªªn$ø±s√´j·T eTT#·´‘˚µµ
nì ^‘·. nj·÷´! ã<äT&∆ sÉ TTq yê&ÉT >∑÷&Ü X¯ó<äT&∆ q˚ +fÒ yê&ÉT dü+kÕ] m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT.
- düe÷:- X¯ó<äe∆ TsTTq Ä‘·à dü+kÕ] ø±e≥+ ÁuÛeÑ T e\qH˚ ø£<ë! nHê‘·à ‘ê<ë‘·à
´+ e\q ªÄ‘·àµ nX¯ó<ä∆eTsTTq≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+~. nj·÷´! n<ä›+ ªeTT]øϵ e\q
nX¯ó<äe∆ TsTTq≥T¢ Je⁄&ÉT Á|üøè£ ‹‘√ ø£*dæq+<äT#˚‘· nX¯ó<äT&∆ TÉ ø±e#·TÃ>∑<ë! düe÷:-
ìs¡ej·Te⁄&ÉsTTq Je⁄&ÉT ndü+>∑T&ÉsTTq Je⁄&ÉT Á|üø£è‹ dü+>∑yÓT˝≤ bı+<äT‘ê&ÉT.
n<äe› TT kÕej·TeeTT. dü+>∑+ >∑\~. nsTT‘˚ ªX¯ó<äT&∆ TÉ µ n+fÒ n<Ûë´dü e\q e∫Ãq
ÁuÛeÑ T s¡÷|üeTsTTq nX¯ó~∆ ˝Òìyê&ÉT - nì ns¡+ú #Óù|Ô dü]b˛‘·T+~ >∑<ë n+fÒ
dü]b˛‘·T+~. ªì‘ê´j·Tµ nqï#√≥ eTTø£JÔ e⁄\T ì‘·T´\T ø±s¡T ø£qTø£ uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ
yê]‘√ >∑\ ‘˚&Ü ‘Ó\|ü{≤ìøÏ $X‚wDü + - nì |ü<kä Õs¡øú ´£ + #ÓbÕŒs¡T. nB ‘·ù|Œ.
eTT≈£î&Ô TÉ >∑÷&Ü ì‘·T´&˚. ªX¯ó<äT&∆ ’Ó ì‘·T´&ÉsTTqµ nì n+fÒ dü]b˛‘·T+~. eTT≈£î&Ô TÉ
ì‘·´ X¯ó<äT&∆ TÉ >±&ÉT. eTTøÏÔ ‘·sê«‘· X¯ó<äT&∆ TÉ . uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ì‘·´X¯ó<äT&∆ ìÉ ‘˚&Ü #Ó|Œæ Hê
≈£î<äs<¡ Tä . eTT≈£î&Ô TÉ ì‘·´X¯ó<äT&∆ .˚ eTTøÏøÔ Ï eTT+<äT eTT≈£î&Ô ˚ ˝Ò&TÉ ø£qTø£ eTT≈£î&Ô sÉ TTq
ø£Då + qT+∫ n‘·&TÉ ì‘·´X¯ó<äT&∆ .˚ ˙ <äèwæ˝º À n‘·&TÉ eTTøÏøÔ Ï eTT+<äT nX¯ó<äT&∆ sÉ TTHê
eTTøÏÔ ‘·sê«‘· n‘·ì <äèwæ˝º À n‘·H|Ó ü &É÷ X¯ó<äT&∆ .˚ m+<äTø£+fÒ Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ ‘Ó*dæqyê&ÉT
‘êHÓ|ü &É÷ ì‘·´X¯ó<ä∆ ãT<ä∆ eTTø£Ô dü«uÛ≤e⁄&ÉsTTq Ä‘·àH˚qì Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ . ã<äT&∆ qÉ qTø√e≥+
‘·q ÁuÛ≤+‹ j·Tì uÛ≤$kÕÔ&TÉ .
ªª|üs¡e÷‘·àH˚µµ nq≥+ ì‘·´eTT≈£î\Ô ≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq≈£î ‘˚&Ü #Ó|⁄ü +Ô <äHêïs¡T -
nB ‘·ù|Œ. |üse¡ ÷‘·à >∑÷&Ü ì‘·´eTT≈£î&Ô .˚ nj·÷´! meìø£qï |üse¡ TsTTq yê&ÉT ˝Ò&√
Ä Ä‘·àj˚T |üse¡ ÷‘·à. ì‘·´eTT≈£î\Ô T |üse¡ TT\T >±s¡T. yê]ì $T+∫q yê&ÉT ªª|üse¡ ÷‘·àµµ
222
410 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ñHêï&ÉT ø£<ë! - düe÷:- áX¯«s¡T&˚ ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ . Äj·Tq≈£î $T+∫ ì‘·´eTT≈£î&Ô ˚
˝Ò&TÉ . MTs¡T #Óù|Œ nq+‘· >∑sT¡ &Ü<äT\T ì‘·´eTT≈£î\Ô T ø±s¡T. X¯Øs¡ s¡V≤æ ‘·T&˚ ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ .
X¯Øs¡ düV≤æ ‘·T&ÉT eTT≈£î&Ô ˚ ø±&ÉT. ªªqVü≤yÓ’düX¯Øs¡dü´ dü‘·' Á|æj·÷Á|æj·TjÓ÷s¡|üVü≤‹s¡dæÔµµ
nì ÁX¯ó‹. Á|æj·÷Á|æj·TeTT\T ˝Òø£b˛e≥y˚T eTTøÏÔ. Bì‘√ düX¯Øs¡T&ÉsTTq $wüßíe⁄
áX¯«s¡T&ÉT nqï $wüjT· + K+&ç+|üã&çq~. ÁãVü‰à<äT\ e˝… $wüßeí ⁄ >∑÷&Ü ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£
<˚e‘· - nì ‘êy˚T n+^ø£]+#ês¡T >∑<ë! <˚e‘·«+ ˇø£ C≤‹. C≤‹ nH˚~ ˇø£
<˚V≤ü <Ûsä à¡ eTT. Ä‘·à<Ûsä à¡ eTT ø±<äT. n»eTsTTq Ä‘·à≈£î ªC≤‹µ nH˚<Tä +&É<Tä . Á|üdTü ‘Ô ·
XÀ¢ø+£ ˝À ñqï $wüß|í <ü eä TTq≈£î ªdüs«¡ yê´|æµ nH˚ ns¡+ú . $X¯«eTTqT yê´|æ+#·T nì
e⁄´‘·Œ‹Ô. düs«¡ yê´|æjT˚ |üse¡ ÷‘·à ø±>∑\&ÉT. yÓ≈’ î£ +sƒe¡ TH˚ ˇø£ ˝Àø£+˝À ñ+&˚ $wüßeí ⁄
|üse¡ ÷‘·à ø±˝Ò&TÉ . (Á‹eT÷s¡T\Ô ˝À ˇø£&TÉ e÷Á‘·yT˚ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) eTi=ø£ e÷≥
nHêïs¡T ªª$\ø£Då eTsTTq $Á>∑V≤ü + >∑*– ñ+&É≥+ e\q >∑÷&Ü düeTdüÔ uÛ<Ò ëìï #ÓbÕŒ&ÉT
- dü<ø’Ó s£ ÷¡ |üs÷¡ bÕj·Tµµ nì nHêïs¡Tµµ nì #Ó|Œæ q e÷≥ >∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . nX¯Øs¡T&ÉsTTq
|üs¡e÷‘·à≈£î $\ø£åDeTsTTq $Á>∑Vü≤eTsTTHê ≈£î<äs¡<äT. $\ø£åD $Á>∑Vü≤eTT e\q
|ü]#˚Ã<¤ +ä bı+~q yê&ÉT |üse¡ ÷‘·à ø±˝Ò&TÉ . |üse¡ ÷‘·à _ÛqïeTsTTq<ä+‘ê e÷j·T
e\q e∫Ãq<˚. n<ä+‘ê |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡eTsTTq|ü⁄&ÉT |üse¡ ÷‘·à≈£î eTs¡\ $\ø£Då
$Á>∑V≤ü yÓTTø£ÿ{Ï ñqï<äì #Ó|Œü ≥+ ‘·|ü . eTqTcÕ´~ JeX¯Øsê\ ø£qï $wüßeí H˚ |üse¡ ÷‘·à
X¯Øs¡eTT $\ø£Då eT+{≤sê? - $wüßí X¯Øs¡eTT˝≤>± eTqTcÕ´~ X¯Øs¡eTT\T >∑÷&Ü
|üs¡e÷‘·à X¯Øs¡eTT˝Ò. nj·÷´! eTqTcÕ´<äT\T áX¯«s¡ X¯Øsê\T e÷Á‘·y˚T ø±<äT.
JeX¯Øsê\T >∑÷&Ü ne⁄‘êsTT. $wüßeí ⁄ áX¯«s¡ X¯Øs¡eTT e÷Á‘·yT˚ . JeX¯Øs¡eTT ø±<äT.
ø£qTø£ $wüßeí ⁄ áX¯«s¡TìøÏ $\ø£Då $Á>∑V≤ü eTT - düe÷:- $wüßXí د sêìøÏ ÁbÕD≤\THêïj·÷?
- ˝Òyê? ñHêïj·T+fÒ $wüßíX¯Øs¡+˝À ÁbÕD<Ûës¡≈£î&ÉT+fÒ yê&ÉT ø£∫Ñ·+>± Je⁄&˚.
ªªJe‘·«+ ÁbÕD<Ûës¡D≤‘Yµµ nì düà è‹. ˝Òe+fÒ eTè‘· X¯Øs¡eTe⁄‘·T+~. ø£qTø£
ÁãVü≤às¡TÁ<ë~ $\ø£Då X¯Øsê\˝À ªH˚qTµ nì n_Ûe÷q+ >∑\ Je⁄&Ó˝≤ ñHêïs√ n˝≤π>
$wüßeí ⁄ nH˚ $\ø£Då X¯Øs¡+˝Àq÷ ˇø£ Je⁄&ÉT+&Ü*.
ªªø±s√´bÕ~Ûsj ¡ T· +Je' - ø±s¡D√bÕ~ÛØX¯«s¡'µµ - ÁX¯ó‹.
X¯Øsπ +Á~j·÷<äT\T (e÷j·÷) ø±sê´\T. e÷j·T ø±s¡DeTT. nj·÷´! ø£sà¡ »q´eTsTTq
X¯Øs¡eTT >∑\yê&˚ Je⁄&ÉT. e÷j·÷eTj·TeTsTTq X¯Øs¡+ >∑\yê&ÉT áX¯«s¡T&ÉT. düe÷:-
e÷j·÷eTj·TeTsTTqBX¯«s¡ X¯Øs¡eT+fÒ ns¡yú T˚ $T? e÷j·Te\q |ü⁄{Ïqº <äHê? e÷j·Tj˚T
nHê? Á|ü<eäÛ T |üøeå£ TsTT‘˚ JeX¯Øs¡+‘√ düe÷qeTe⁄‘·T+~. ~«rj·T |üøeå£ TsTT‘˚ e÷≈£L
düeTà‘·yT˚ . ø£qTø£ e÷j·Te\qH˚ áX¯«s¡T&ÉT X¯Øs¡<ëÛ ]>± ø£qã&ÉT‘·THêï&ÉT. edüT‘Ô '·
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 411 412 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ø±<äT. ø£qTø£ áX¯«s¡TìøÏ $\ø£Då eTsTTq X¯Øs¡+ ñqï<äHêï Ä $Á>∑V≤ü + m\¢|⁄ü &É÷ n$ø±sêj·T R Ä‘·à ˇø£ÿfÒ ì]«ø±s¡eTT. $T–*q Á|üøè£ ‹, eTVü≤‘·TÔ yÓTTˆˆ
ˇπø s¡ø+£ >± ˝Ò<Tä . n~ eT‘·‡´, ≈£Ls¡à, esêVü≤, Hês¡d+æ Vü‰~ uÛ<Ò ë\‘√ ñqï~. $wüßí s¡ ø £ s ¡ ø ±\ s¡ ÷ bÕ\T »qqeTs¡ D ≤\T bı+<ä T ‘· ÷ H˚
$Á>∑V≤ü + ˇπø s¡÷|ü+>± ñ+~>∑<ë n+{≤sê? n~ nì‘·´+ ø£qTø£ dü<ë ˇø£ÿ{Ï>± ñHêïsTT. Je⁄&˚ ÁãVü≤à+ >∑qTø£ e÷ eT‘êìøÏ Vü‰ì ˝Ò<Tä .
ñ+&É<Tä . n~ ì‘·´y˚T qq{≤ìøÏ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . X¯ó<ë∆jT· R Ä‘·à ˇø£ÿfÒ X¯ó<ä+∆ . ìs¡TDZ +, ìs√›w+ü . $T–*q<äXó¯ <äy∆ T˚ .
ªªø±˝Òq|ü+#·‘«· $T‘˚wßü ø£è‘·‡ïXÀ ì‘ê´j·T R Ä‘·àj˚T ì‘·´eTT. Ä‘˚à‘·se¡ T+‘ê ªÄs¡µÔ y˚T.
˝ÀπøwüßbÕ˝Òwßü #· düs«¡ ùV≤‘·Twüß
‘·eTdü<Ô ëd”<VZä ≤ü q+ >∑;sÛ +¡ |üs¡e÷‘·àH˚ R Ä‘·à ˇø£ÿfÒ. n<˚ |üs¡e÷‘·à. $T–*q$ nHê‘·à˝Ò.
j·TdüdÔ ´ü bÕπs_Û$s껑˚ $uÛTÑ 'µµ ª|üse¡ T+µ nq{≤ìøÏ ø±s¡D+ Ç~ ø£*Œ‘·+ ø±<äT ø£qTø£.
$T–*q X¯Øsê<äT\+<äT Ä‘·à‘·«+ ø£*Œ‘·+ ø£qTø£
nì uÛ≤>∑e‘·+ #Ó|æŒ+~. Ä $uÛÑTe⁄ $wüßí $Á>∑Vü≤y˚T nqsê<äT. uÛÖ‹ø£eTsTTq Ä
X¯Øs¡+ ‘·eTdüT‡≈£î ne‘·\ Á|üø±•+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . nj·÷´! n~ nuÛÖ‹ø£yT˚ n+{≤sê? ªª|üse¡ T+µµ ø±<äT.
s¡÷|ü+ yÓTT<ä\sTTq$ uÛÖ‹ø£+>±≈£î+&Ü ñ+&Ée⁄. n~ Ä~‘·´ es¡íeTT nqø£+&ç. dü<ø’Ó s£ ÷¡ |üs÷¡ bÕj·T R dü∫Ã<ëq+<ä\ø£Då eTsTTq Ä‘·às¡÷|üyTÓ Tø£ÿfÒ. _ÛqïeTsTTq
˙\es¡T&í sÉ TTq $wüßeí ⁄ Ä~‘·´ es¡T&í TÉ ø±&ÉT. nsTTHê n~ ‘˚CÀs¡÷|ü+ >∑qTø£ uÛÖ‹ø£yT˚ . nHê‘·à\≈£î HêHê s¡÷bÕ\THêïsTT.
n–ï yÓTTˆˆ yê]øÏ >∑÷&Ü ‘˚CÀ<ëj·Tø£eTsTTq Ä $Á>∑V≤ü + uÛÖ‹ø£+ ø±<äqsê<äT - $wüíy˚ R |ü]|üPs¡í+ ø£qTø£ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ düs¡«yê´|æ. $T–*q~
dü«j·T+>± ‘˚CÀeTj·TeTsTT‘˚H˚ >∑<ë! n–ï yÓTTˆˆ yê]øÏ ‘˚»düT‡ìe«>∑*>π ~. ø£qTø£ |ü]∫äqï+ / |ü]$T‘·+ ø£qTø£ düs«¡ yê´|æ ø±<äT.
‘˚CÀuÛÑ÷‘· »q´y˚T ne⁄‘·T+~. düπs? nuÛÖ‹ø£y˚T nì n+^ø£]<ë›+. nsTTHê
düs¡«õwüíy˚ R ì‘·´eTT ìs¡ej·TeeT÷ nsTTq Ä‘·à dü«‘·+Á‘·eTT.
ª‘˚CÀeTj·T+µ nqï~ ø±<äq˝ÒeTT. ‘˚»düT‡ uÛ÷Ñ ‘·yT˚ ø£<ë! ‘·eTdüT‡ e÷Á‘·yT˚ $T–*q
<äX˝¯ À <ëì n+#·Tq ‘˚CÀuÛ÷Ñ ‘·yTÓ ˝≤ ñ+≥T+~? ô|>’ ± $wüßeí ⁄ ‘˚CÀeTj·TT&ÉsTT‘˚ $T–*q nHê‘·à n+‘ê |üs¡‘·+Á‘·eTT.≈£qTø£ ÁãVü≤à+
Äj·Tq ‘·eTdüT‡≈£î n+#·Tq m˝≤ yÓ\T>∑T‘ê&ÉT? ‘˚»düT‡+fÒ ‘·eTôd‡˝≤ ñ+≥T+~. düs«¡ »j·To\ eTsTTq~. $T–*q~ <ëìøÏ |üs‘¡ +· Á‘·eTT
ø£qTø£ C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·àj˚T $uÛTÑ e⁄ nq>± düs«¡ yê´|æ. Äø±XÊ~ uÛ÷Ñ ‘ê˝Ò ø£qTø£ z&çb˛sTTq~.
˝Òq|ü⁄&ÉT s¡÷|üe+‘·eTsTTq $wüßXí د s¡yTÓ ˝≤ ñ+≥T+~? ô|>’ ± $wüßí $Á>∑V≤ü + dü<ë ø£qTø£ á XÀ¢ø+£ ˝À ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ #Ó|Œü ã&çq<äq{≤ìøÏ ø±s¡D≤\T Ç$
ˇπø s¡÷|ü+>± m˝≤ ñ+≥T+~? |ü<àä +, |ü<àä E&ÉT, »>∑‘T· Ô yÓTTˆˆ yê{Ïe\q Äj·Tq 1) $ø±sêuÛ≤eeTT 2) nX¯ó<ä´∆ uÛ≤eeTT
ãVüQs¡÷|ü⁄&ÉT. ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à dü«s¡÷|üyT˚ dü<ë @ø£s÷¡ |üeTT. nì <ëì ns¡eú TT. 3) nì‘·´‘ê«uÛ≤eeTT 4) dü<ø’Ó s£ ÷¡ |ü‘ê«uÛ≤eeTT
ªª$wüíy˚ düs¡«õwüíy˚µµ nqï |ü<ë\T sêE‘√qT, Äø±X¯+‘√qT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì≈£îqï 5) n$wüß‘í ê«uÛ≤eeTT 6) ndüs«¡ õwüß‘í ê«uÛ≤eeTT
‘˚&ÜqT #ÓbÕŒj·THêïs¡T. nB ‘·ù|Œ. $wüßeí ⁄ düs«¡ Je s¡ø≈å£ î£ &ÉT. ø£qTø£ qè|ü⁄&˚. ø£qTø£ Mìe\q ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ dü÷∫+|üã&çq~.
qè|ü⁄ì‘√ ‘˚&Ü #Ó|Œü sê<äT. (Je⁄ì‘√ ‘˚&ÜqT #Ó|Œæ q<ëì‘√H˚ qè|ü⁄&ÉsTTq eTqTwüß´ì‘√
‘˚&Ü edüT+Ô ~. qè|ü‘«· + uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìj·T+<äT düV≤ü »y˚T >∑qTø£ n#·Ã≥ ‘˚&Ü nø£ÿs¡˝<Ò Tä ÁãVü≤à $wüßí s¡TÁ<ä |ü<ë\ ø£sú¡ $#ês¡D
- nqTyê<ä≈£î&ÉT) Äø±X¯eTT qT+&ç ‘˚&Ü #Ó|Œü {≤ìøÏ ªì‘ê´j·Tµ nqï |ü<+ä #ê\T. ªª$wüßeí ⁄ nH˚ ne‘ês¡ X¯Øs¡+ <ë«sê Vü≤] X¯ãe› TT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì #Ó|⁄ü +Ô ~.
Äø±X¯+ ì‘·´+ ø±<äT >∑<ë! (n~ Ä‘·àqT+∫ |ü⁄{Ï+º ~ Ä‘·à˝À \j·TeTe⁄‘·T+~ - Væ≤s¡D´>∑s“¡ ¤ X¯+ø£s¡ X¯ãe› TT\T Je⁄ì <ë«sê uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì #ÓbÕÔsTTµµ nì MTsê&çq e÷≥
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ndü© XÀ¢ø+£ ˝À ˇø=ÿø£ÿ $X‚wD ü eTT ÁãVü≤à≈£î e÷Á‘·yT˚ #Ó+~ ÁãùV≤à‘·se¡ TT >∑÷&Ü dü]ø±<äT. ne‘ês¡ $Á>∑V‰ü ìøÏ ª$wüßeí ìµ ù|s¡sTT‘˚ Ä X¯ã+› &ç‘&∆· _É ‘ê∆~ X¯u≤›\
qT+&ç ‘˚&ÜqT Á|ü‹bÕ~dü÷HÔ ˚ ñqï~. #·÷ˆˆ ˝≤>± e⁄´‘·Œ‹Ô˝ìÒ eT÷>∑ ù|s¡e⁄‘·T+~. <ëì ns¡+ú düs«¡ yê´|æ nì. yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝ÀH˚
223
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 413
ñ+&˚ (uÛ≈Ñ î£ \Ô ø√dü+ >∑sT¡ &ÉTìô|’ møÏÿ <ä÷s¡ Á|üj÷· D+ #˚deæ #˚à -nqTyê<ä≈î£ &ÉT) $wüßeí ⁄≈£î
$X¯«yê´|æÔ #Ó|Œü ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ªªVü≤]µµ X¯ã+› ˝≤>± $wüßXí 㯠+› >∑÷&Ü uÛ>Ñ e∑ <ë«#·øy£ T˚ .
ªªVü≤]µµ n+fÒ Vü≤]+#·Tyê&ÉH˚ ns¡+ú ˝À kÕø屑·T>Ô ± |üse¡ ÷‘·à yê#·øe£ TT. n+‘˚>±ì
X¯+K #·Áø±~ j·TTø£eÔ TsTTq ˇø£ X¯Øs¡+ >∑÷]à #Ó|Œü <äT. #·‘T· s¡T“¤»‘·«+, X¯+K#·Áø±~
<Ûës¡D >∑\ $Á>∑V‰ü ìï >∑÷]à e÷Á‘·yT˚ #Ó|⁄ü +Ô <äì MT≈£î |ü≥Tº<\ä sTT‘˚, Væ≤s¡D´>∑s“¡ ,¤
X¯+ø£s¡ X¯u≤›\T >∑÷&Ü #·‘T· s¡TàK, |ü+#·eTTK <˚e‘ê<ä«j·÷ìï #Ó|⁄ü qÔ ï<äì #ÓbÕŒ*.
n˝≤π> Væ≤s¡D´>∑s“¡ ¤ X¯+ø£s¡ X¯u≤›\T Á|ü‘´˚ ø£ X¯Øsê\‘√ >∑÷&çq Je⁄\ <ë«sê (‘·<+ä ‘·sê´$T)
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì >∑÷]à #Ó|⁄ü qÔ ï≥¢sTT‘˚ ($wüß)í Vü≤]X¯ã+› >∑÷&Ü #·‘T· s¡T“¤» X¯+K #·Áø£<säÛ ¡
X¯Øs¡+ ø£\ Je⁄ì <ë«sê uÛ>Ñ e∑ <ë«#·øe£ Tì #Ó|Œü ≥+ ùV≤‘·Tã<ä+∆ >± ñ+≥T+~. nj·÷´!
$wüßí X¯Øs¡ j·TT≈£îÔ&ûX¯«s¡T&ÉT. $T–*q Ç<ä›s¡T Je⁄\T - düe÷:- ndü\T X¯Øs¡+
>∑\yê&ûX¯«s¡T&ÉT ø±H˚s¡&ÉT. Ç<˚ yê´|æÔ. ø£qTø£ $wüßíX¯Øs¡+‘√ ñqï ªVü≤]µ nsTTHê
ªJe⁄&˚µ ø£qTø£ Á‹eT÷s¡T\Ô T düe÷q eT÷s¡T\Ô T. ø£qTø£H˚
ªªÁãVü≤à $wüßí •yê ÁãVü≤àHé - Á|ü<ëÛ HêÁãVü≤àX¯øj Ô£ T· 'µµ nì #ÓbÕŒs¡T. ÁãVü≤à+
nq>± |üse¡ ÷‘·à jÓTTø£ÿ e÷j·÷ø£è‘·eTsTTq |ü]bÕ\q X¯≈î£ \Ô T Ms¡T. kÕsê+X¯$T~.
e÷j·÷e∫äqï (düV≤æ ‘·) eTsTTq #Ó‘’ q· ´y˚T áX¯«s¡T&ÉT. Äj·Tq ˇø£ÿ&˚. nsTTHê e÷j·T˝À
ñqï dü‘«Ô· , s¡»', ‘·eT', nH˚ >∑TDuÛ<Ò +ä #˚‘· Á‹eT÷s¡T\Ô T>± ø£qã&ÉT‘·THêï&ÉT. ÁãVü≤à+˝Àì
ìsêàD X¯øÔÏ ÁãVü≤à>±, s¡øDå£ X¯øÔÏ $wüßeí ⁄>±, dü+Vü‰s¡ X¯øÔÏ s¡TÁ<äTì>±, ù|s¡T bı+<ësTT.
Ä X¯≈î£ \Ô ñbÕdüq≈£î eT÷]ÔÁ‘·jT· eTT ø£*Œ‘·eTsTT+~. Ç~ ø£*Œ‘·+ ø±<äT, yêdüeÔ +>±
ñqï<ä+fÒ, ny˚ ÁãVü≤àX¯≈£îÔ©eT÷]ÔÁ‘·j·TeTTqT d”«ø£]+∫ ñHêïj·Tì nqTø√+&ç.
n|üŒ{ÏøÏ dü+‘·è|æÔ ˝Òø£b˛‘˚ Á‹eT÷]Ô<Ûës¡T\sTTq Je⁄\T ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ X¯≈£îÔ\ì
(Ç≥T Á‹|æŒ) #Ó|Œü +&ç. ø£qTø£ $wüßeí ⁄ áX¯«s¡T&ÉsTT‘˚ ÁãVü≤à s¡TÁ<ë<äT\T áX¯«s¡T˝Ò.
yês¡T Je⁄\sTT‘˚ $wüßeí ⁄ Je⁄&˚. n+‘˚ ‘·|Œü ªªÁãVü≤à s¡TÁ<ë<äT\ ø£qï $wüßeí ⁄ >=|üŒµµ
nq{≤ìøÏ ø£\˝À >∑÷&Ü neø±X¯+ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! $wüßeí ⁄ ‘·+Á&ç ÁãVü≤à ø=&ÉT≈£î. •e⁄&ÉT eTqTeT&ÉT - n˝≤ $wüßeí ⁄
>=|üŒ nqe#·TÃqT. düe÷:- Á‹eT÷s¡T\Ô T mes¡÷ me]ø° |ü⁄≥º˝<Ò Tä . ˝Ò<+ä fÒ •e⁄&ÉT
‘·+Á&ç ÁãVü≤à |ü⁄Á‘·T&ÉT $wüßeí ⁄ eTqTeT&ÉT - nì #Óù|Œ $T–*q |ü⁄sêD≤\‘√ $s√<Û+ä
edüTÔ+~. düπs! b˛˙j·T+&ç. ªª‘·+Á&çµµ X¯Øs¡+ düs√«‘·ÿèwüºeTqTø=+<ë+. nsTTHê
yê≥ìï+{Ï˝À ñqï áX¯«s¡T&ÉH˚ ‘·‘«Ô· eTT nK+&É #Ó‘’ q· ´y˚T. ø£qTø£ á $wüjT· +˝À
Ç+ø£ n‹ X¯+ø£\T nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ªªC≤„qdü«s¡÷|ü+-µµ nH˚ XÀ¢ø+£ øπ Áå ‘·»„ e´wæº Je⁄&ÉT>±
ñqï |ü s ¡ e ÷‘· à jÓ T Tø£ ÿ dü « uÛ ≤ eeTTqT #Ó | ü ⁄ Ô q ï<ä H êïs¡ T - ‘·|ü. |ü s ¡ e ÷‘· à
224
414 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
∫<ä∫~«•wüeº TsTTq _ÛqïÁ<äe´+>± #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! MTs¡T. n{Ϻ |üse¡ ÷‘·à øπ Áå ‘·»e„ ´wæº
Je⁄&ÉT>± m˝≤ ñ+{≤&ÉT? eT{Ϻ |òTü ≥+>± ñ+≥T+~ >±ì <ës¡+ |òTü ≥+>± ñ+&É<Tä
>∑<ë. (MTs¡T e÷j·TqT ÁuÛ≤+‹>± n+^ø£]+#·sT¡ >∑<ë. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì yêdüeÔ n<äT“¤‘X· ø¯ >ÔÏ ±
>∑<ë #ÓbÕÔsT¡ ? - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ªªìs¡TDZ kÕ´Á|üyT˚ j·Tdü´-µµ XÀ¢ø£ $#ês¡D.
Ç+ø=ø£ e÷≥Hêïs¡T ªªì]«X‚wü C≤„qs¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ n~ÛcÕ˜qeTì,
Á|ü|+ü #·+ ÁuÛeÑ T nì #Ó|Œü ≥y˚T XÊg (ÁX¯ó‹) \ø£´å eTsTT‘˚ sT÷ ÁøÏ+~ Á|üXï¯ XÀ¢øe£ TT,
<ëìøÏ düe÷<Ûëq XÀ¢øe£ TT |ü⁄{Ϻ ñ+&Ée⁄. n$ bıdü>e∑ ⁄. #·÷ˆˆ Á|üXï¯ XÀ¢øe£ TT -
ªªìs¡TDZ kÕ´Á|üyT˚ j·Tdü´ X¯ó<äk∆ Õ´|ü´eT˝≤‘·àq'
ø£<Ûä+düsêZ~ø£s¡Ôè‘·«+ ÁãVü≤àD√uÛÑT´|ü>∑eT´‘êyéTµµ
uÛ≤eeTT :` ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ eTT. nÁ|üyT˚ j·TeTT. X¯ó<äe∆ TT ìs¡à˝≤‘·à. <ëìì düèwæº yÓTTˆˆ
yêì|ü≥¢ ø£sèÔ¡ ‘·«+ m˝≤ ˇ|üø=+{≤eTT? (ø£sèÔ¡ ‘·«eTT yÓTTˆˆ >∑TD≤\T ne⁄‘êsTT ø£<ë
` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
düe÷<Ûëq XÀ¢øe£ TT
ªªX¯øjÔ£ T· dü‡s¡« uÛ≤yêHê+ n∫+‘·´C≤„q>√#·sê',
j·T‘√‘√ÁãVü≤àDkÕÔdTü Ô düsêZ<ë´ uÛ≤eX¯øj Ô£ T· ',
uÛeÑ +‹ ‘·|‘ü ê+ÁX‚w,ü̃ bÕeø£d´ü j·T<Û√wü‘í êµµ
uÛ≤eeTT:` düs¡«|ü<ës¡úeTT\≈£î yê{Ïyê{Ï X¯≈£îÔ\T kı+‘·+>± ñ+{≤sTT. yê{Ïì
ø£ìô|≥º˝eÒ TT. n˝≤H˚ ÁãVü≤àeTTq≈£î >∑÷&Ü düècÕº´~ X¯≈î£ \Ô T+&Ée#·TÃqT. n–ïøÏ y˚&,ç
<ëVü≤ø£‘«· + ñqï≥T¢.
düe÷:` á yÓTT‘·+Ô ‘·ù|Œ. á Á|üXÀï‘·sÔ ¡ XÀ¢ø±\ <ë«sêH˚ XÊgeTT ì]«X‚wü ÁãVü≤àqT
n~ÛcÕ˜qeTT>±q÷, Á|ü|+ü #·eTTqT ÁuÛeÑ T>±q÷ #Ób˛Ô+<äì ìX¯ÃsTT+#·T‘ê+. #·÷ˆˆ Á|ü|+ü #·
düèwæº dæú‹ \j·T ø£s¡Ô\T ø±yê\+fÒ s¡»dü‡‘·Ô«‘·yÓ÷>∑TD≤\T+&Ü*. ìs¡TZDTq≈£î n$
ñ+&Ée⁄. ÁãVü≤à+ ìs¡TZDeTHêïs¡T. eTiÏ n~ düècÕº´~ ø£s¡Ô m˝≤ ne⁄‘·T+~?
Á|üyT˚ j·TeTsTTq <ëìøÏ (Á|ü‘´· øå±~ Á|üe÷D≤\≈£î n+<˚~) düècÕº´~ ÁøÏjT· ˝À <Ûsä à¡ +˝À
ñ+&Ée#·TÃqT. ÁãVü≤à+ nÁ|üy˚Tj·T+ >∑<ë! <ëìøÏ n≥Te+{Ï ÁøÏj·T\T <Ûäsêà\T
ñ+&Ée⁄. n˝≤π> $ø±s¡+ ø£\ |ü<ës¡eú TTq≈£î düèwæº #˚jT· ≥+ e+{Ï $ø±s¡eTT\T+{≤sTT.
ÁãVü≤à+ ì]«ø±s¡+. X¯ó<ä+∆ . n~ düècÕº´~ ø£sÔ¡ m˝≤ ne⁄‘·T+~? ÁãVü≤à+ m+<äT≈£î X¯ó<ä∆
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 415
eT+fÒ ªneT˝≤‘·àµ nq>± ìs¡à\dü«s¡÷|ü+ >∑\~. nj·÷´! ªìs¡TDZ +µ n+fÒH˚ dü]b˛‘·T+fÒ
ªªnÁ|üyT˚ j·T+µµ yÓTTˆˆ $X‚wDü ≤\T m+<äT≈£î? düe÷:` ìs¡TDZ eTsTTq ÁãVü≤à+ düsêZ~
ø£sÔ¡ ø±<äT. nÁ|üyT˚ j·T+ >∑÷&Ü nsTTq ÁãVü≤à+ düsêZ~ ø£sÔ¡ ø±<äì #ÓbÕŒ˝≤? nqï
ñ<˚X› +¯ ‘√ ìs¡TDZ +, nÁ|üyT˚ j·T+ nì 2 $X‚wDü ≤\T y˚XÊ&ÉT. ˝Ò<ë ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ + `
m+<äTø£ì? nÁ|üyT˚ j·T+ ø£qTø£. m+<äT≈£î nÁ|üyT˚ j·T+? n$ X¯ó<ä+∆ ø£qTø£. X¯ó<ä+∆
m+<äTø£ì? ìs¡à\ dü«s¡÷|ü+ ø£qTø£. nì n˝≤ ùV≤‘·TÁ|ü‹bÕ<äq ø√dü+ $X‚wDü ≤\T
y˚jT· ã&çHêsTT. ˝Ò<ë ÁãVü≤à ìs¡TDZ eTT— ìs¡TDZ + ø£qTø£ nÁ|üyT˚ j·T+— nÁ|üyT˚ j·TeTT
ø£qTø£ X¯ó<ä+∆ — n˝≤ #Ó|Œü e#·TÃqT. @eTsTTHê ÁãVü≤à+ ì]«X‚w+ü . C≤„qe÷Á‘· dü«s¡÷|ü+.
n~ m˝≤? düsêZ~ ø£sÔ¡ ` nH˚ Á|üXÊïs¡eú TT. uÛ≤>∑e‘·+˝À >∑÷&Ü Ç˝≤π> $<äTs¡T&ÉT
yÓTÁÆ ‘˚jT· T&çì n&ç>±&ÉT.
ªªÁãVü≤àHé! ø£<+äÛ uÛ>Ñ e∑ ‘·' ∫HêàÁ‘·kÕ´$ø±]D'
©\j·÷ yê|æjT· TCÒ´s¡Hé ìs¡TDZ dü´ >∑TD≤' ÁøÏj÷· 'µµ
(uÛ≤eeTT R C≤„qe÷Á‘·T&ÉT ì]«ø±s¡T&ÉT, ìs¡TDZ T&ÉT nsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î $˝≤dü+>±
nsTTHê sT÷ >∑TD≤\T ÁøÏjT· \T m˝≤ n‘·T≈£î‘êsTT?) MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ ÁãVü≤à+ dü>T∑ D+,
Á|üyT˚ j·T+, nsTT‘˚ $<äTs¡Tì Á|üXï¯ |ü⁄≥º<Tä . düsêZ~ ø£sà¡ \T düV≤ü »+>±H˚ ø£sÔ¡ nsTTq
uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ #Ó+<äT‘êsTT. ø£qTø£ á Á|üX¯ï ` MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ ` nqedüs¡
eTe⁄‘·T+~? düsπ ! ` ñ‘·sÔ X¡ À¢ø±s¡eú TT #ÓbÕÔ+. #·÷&É+&ç. ªª˝Àø£+˝À Äj·÷ edüTeÔ ⁄\≈£î
Äj·÷ X¯≈î£ \Ô T+{≤sTT. s¡øs£ ø¡ ±\T>± ñ+{≤sTT. <˚ì X¯øÔÏ <ëì~. á X¯≈î£ \Ô ìï ø£+{ÏøÏ
ø£qã&Ée⁄. yê{Ï |üqT\qT ã{Ϻ }Væ≤kÕÔ+. n–ï y˚&,ç ˙{Ï #·\<¢ qä eTT, eT{Ï˝º Àì
|òTü ≥»qø£ X¯ø,ÔÏ <ës¡+˝Àì eg ìsêàD X¯ø,ÔÏ eT+<äT˝Àì s√>∑V≤ü s¡D X¯ø,ÔÏ nqï+ ˝Àì
Äø£* b˛>=fÒº X¯ø.ÔÏ Ç˝≤ Á|ü|+ü #· ìsêàD X¯øÔÏ »>∑Á<äøDå£ X¯øÔÏ Á|ü\j·TX¯øÔÏ nì eT÷&ÉT
X¯≈£îÔ\T ÁãVü≤à+˝À ñqï$. $T–*q Ç‘·πs‘·s¡ X¯≈£îÔ\T M{Ï˝Àì nyê+‘·s¡ uÛÒ<ë˝Ò
ne⁄‘êsTT. ìC≤ìøÏ ÁãVü≤àX¯øÔÏ ˇø£ÿfÒ. n<˚ e÷j·T. n<˚ ø£syÔ¡ ê´ìï ã{Ϻ n+<äT≈£î
‘·–q dü‘êÔ«~ >∑TD ìwüŒ‹Ôì ã{Ϻ ªªX¯øÏÔ Á‘·j·T+µµ >± ø£qã&ÉT#·Tqï~. ø£qTø£H˚
ªÇ+Á<√e÷j·÷_Û' |ü⁄s¡Ts¡÷|ü áj·T‘˚µµ nì ÁX¯ó‹ ãVüQ$<Ûä e÷j·T\ >∑÷]à #Ó|Œæ +~.
ø±>±, MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ ì]«X‚weü T÷ ∫HêàÁ‘·eT÷ nsTTq ÁãVü≤à+ »>∑‘ÿ· s¡Ô ø±˝Ò<Tä .
ø±ì e÷j·÷$, áX¯«s¡HêeT<Û̊jT· + >∑\ dü>T∑ D ÁãVü≤ày˚T »>∑‘ÿ· s¡.Ô nì düe÷<Ûëq XÀ¢ø£
uÛ≤eeTT. n+<äTe\q ì]«X‚wÁü ãVü≤à+ ªe÷j·Tµ ‘√ dü$X‚w+ü ˝≤>± nsTT düsêZ<Tä \T
#˚dqæ ≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+~. edüT‘Ô '· n~ #˚d+æ ~ ˝Ò<Tä . ì]«X‚wyü T˚ .
nj·÷´! dü$X‚wÁü ãVü≤à j·T+<äT e÷j·T ñqï<ë? ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTT q+<äT
225
416 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e÷j·T ñqï<ë? Á|ü<eäÛ T |üø+å£ ˝À ì]«X‚wÁü ãVü≤à+ e÷j·T‘√ dü$X‚w+ü m˝≤ ne⁄‘·T+~?
ì]«X‚wü ÁãVü≤à˝À e÷j·T ˝Ò<Tä >∑<ë! ~«rj·T |üø+å£ ˝À ` ì]«X‚wÁü ãVü≤à+˝À e÷j·T
(n<˚ ˇø£ $X‚w+ü >∑<ë) ñ+~ ` n+fÒ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·+ >∑<ë! ` düe÷:` e÷j·T
e÷j·T>∑\yêì j·T+<äT+≥T<ë? e÷j·÷s¡V≤æ ‘·Tì j·T+<äT+≥T+<ë ` Á|ü<eäÛ T |üø+å£
‘·|ü. ªe÷j·Tµ ˝Òø£ eTT+<äT yê&ÉT ªe÷j·T >∑\yê&ÉTµ m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? ~«rj·T
|üøeå£ T÷ ‘·ù|Œ. e÷j·T ˝Òìyêì˝À e÷j·T ñ+&É&yÉ T˚ $T{Ï? yê´|ò÷ü ‘·+ ø£<ë! nj·÷´!
@$T{° ‹ø£eTø£! me&ÓH’ ê ªe÷j·÷$µ nì #ÓbÕŒ\+fÒ Ç˝≤+{Ï Á|üXï¯ \T y˚ùdÔ m˝≤
#Ó|Œü >∑\eTT? >∑TDe+‘·T&Éì #ÓbÕŒ\Hêï Ç<˚ Á|üXï¯ \T y˚dæ ‹ø£eTø£ yÓfÔÒ m˝≤? ` H˚qT
MT •wüß´&ÉqT. dü]nsTTq düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü +&ç. Hê Á|üXï¯ @eT+fÒ, e÷j·T ñqï~ @
ÁãVü≤àeTTq+<äT? dü$X‚wü ÁãVü≤àeTTq+<ë? ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTT q+<ë? ` düe÷:`
Hêj·THê! nsTT‘˚ #ÓbÕÔqT, $qT. mø£ÿ&É >∑+<Û+ä ñ+<√ n~ uÛ÷Ñ $T. |üè~∏$ >∑+<Ûeä ‹.
n˝≤π> mø£ÿ&É e÷j·T ñ+<√ n~ ÁãVü≤à. ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü . ÁãVü≤à dü$X‚weü Te{≤ìøÏ
ø±s¡DeTT e÷j·T. edüT‘Ô '· nsTT‘˚ ì]«X‚wü ÁãVü≤ày˚T.
nj·÷´! á e÷j·T n+fÒ @$T{Ï? ` düe÷:` e´eVü‰s¡eTT. yêdüyÔ êìø£<˚
Á|ü‹uÛ≥Ñ + ø£<ë! ªªe÷j·Tµµ e´eVü‰s¡ dü+ã+<Ûeä TsTTq~. e÷j·÷ø±s¡´eTTqT ã{Ϻ <ëì
ñìøÏ ‘Ó\TdüT+Ô ~. e÷j·÷ ø±s¡´eTsTTq Á|ü|+ü #· $wüj÷· \ìï yê´eVü‰]ø£eTT˝Ò. ø£qTø£
ªe÷j·Tµ n+fÒ e´eVü‰s¡yT˚ . dü+kÕs¡yT˚ . n˝≤π> ªªe÷j·T >∑\yê&ÉTµµ n+fÒ ªªe÷j·Tµµ
n+fÒ X¯øÏÔ ` >∑\yê&Éì ns¡úeTT. ø£qTø£ ìs¡TZD ÁãVü≤àeTTq≈£î »>∑‘·ÿs¡Ôè‘·«+ yÓTTˆˆ
≈£î<äsø¡ £ b˛sTTHê ªe÷sTTµ nsTTq áX¯«s¡T&ÉH˚ dü>T∑ D ÁãVü≤à≈£î »>∑‘ÿ· s¡èÔ ‘·«+ yÓTTˆˆ
ñ+{≤sTT. Ç~. düe÷<Ûëq XÀ¢ø±_ÛÁbÕj·TeTT.
ªªe÷j·T ÁãVü≤àX¯øj
ÔÏ T˚ µµ
nj·÷´! ÁãVü≤à düXø¯ øÔÏ e£ TsTT‘˚ m|ü&É÷ düXø¯ øÔÏ y£ T˚ . nX¯øøÔÏ e£ TsTT‘˚ m|ü⁄&É÷
nX¯øøÔÏ y£ T˚ . n+‘˚>±ì ø±ùd|ü⁄ n˝≤ ø±ùd|ü⁄ Ç˝≤ ñ+&É<Tä >∑<ë! n–ï m|ü⁄&É÷ <ëVü≤ø£
X¯øÏÔ >∑\<˚. <ëVü≤ø£X¯øÏÔ ˝Òø£b˛e≥+ ñ+&É<äT. ` düe÷:` <ëVü≤ø£X¯øÏÔ ñHêï n–ï
eTDÏeT+Á‘Íwü<ëÛ ~ Á|üu≤Û e+ #˚‘· (‘·&>ç T∑ &ɶ e´e<Ûëq+ #˚‘· ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) (n˝≤π>
ø£s+¡ ≥T ªcÕ≈£îµ ø=≥º≥+ ` >±E #Óøÿ£ s¡ã“s¡T e´e<Ûëq+ #˚‘· ìyê]+|üã&ÉT‘·T+~ `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) X¯øV ÔÏ ≤” qeTe⁄‘·T+~ >∑<ë! nj·÷´! X¯øeÔÏ T+‘·T&Ó|⁄ü &ÉsTTHê X¯øVÔÏ ≤” qT&ÉT
ø±e#·TÃ. X¯øVÔÏ ≤” qT&ÉT X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉT ø±˝Ò&TÉ . düe÷:` n<˚+ ˝Ò<Tä . #Óøÿ£ ˝À ñqï ì|ü
X¯øVÔÏ ≤” qeTsTTHê eT<Ûqä +˝À ñ<ä“$¤ +∫ #Óøÿ£ H˚ ‘·>T∑ \u…≥>º \∑ <äT. ($‘·qÔ +˝À n+≈£îs¡Xø¯ ÔÏ
X¯øVÔÏ ≤” qeTsTTHê øπ Áå ‘·+˝À |ü&qç |ü⁄&ÉT X¯øeÔÏ T+‘·eTT ø±e#·TÃqT. ô|>’ ± düèwæº ø±\+˝À
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
˝Òì \j·TX¯øÔÏ ÁãVü≤àeTTq≈£î \j·Tø±\+˝À edüT+Ô ~. (sêeDe<Û≈ä î£ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ø±\+
ø√dü+ m<äTs¡T#·÷kÕÔ&TÉ . ø±˝≤ìï ã{Ϻ X¯øeÔÏ T+‘·T&Ée⁄‘ê&ÉT >∑<ë ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nj·÷´!
düèwæøº ±\+˝Àq÷ ÁãVü≤àeTTq≈£î \j·TX¯øÔÏ ñqï~ ` düe÷:` n˝≤ ñ+fÒ \j·T+ »s¡>±*
>∑<ë! (düèwæº X¯øÔÏ Á|ü‹ã+~Û+∫+<ä+{≤sê? n+fÒ \j·Tø±\+˝À m+<äT≈£î s¡øDå£ X¯øÔÏ
ã+~Û+#·˝Ò<äT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nsTT‘˚ ÁãVü≤àeTTq+<äT \j·TX¯øÏÔ ñ+&É<äq{≤ìøÏ
Ä<Ûës¡yT˚ $T? nj·÷´! n–ï˝Àì <ëVü≤ø£Xø¯ ÔÏ Á|ü‹ã+<Ûøä ±\+˝À <ë–ñqï≥T¢ ÁãVü≤à˝À
\j·TX¯øÔÏ <ë– ñ+&Ée#·Tà >∑<ë? ` düe÷:` ø±ì n–ï˝À <ëVü≤ø£Xø¯ ÔÏ Á|ü‹ã+<Ûøä ±\+˝À
<ë– ñ+<äq{≤ìø±<Ûës¡+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ <ëVü≤ø£Xø¯ ÔÏ n|ü⁄&ÉT ˝Ò<Hä ˚ #ÓbÕŒ*. n+<äTøπ
n~ @MT #˚jT· ˝Òøb£ ˛‘·T+~. X¯øÔÏ n+fÒ düeTs¡‘ú .· düeTs¡‘ú · ø£qã&Éq|ü⁄&ÉT X¯øÔÏ ˝Ò<Hä ˚
#ÓbÕŒ*. (ø£$øÏ |ü<ä´+ ≈£î~]‘˚ ø£$‘êX¯øÏÔ. ø=Hêïfi¯ófl |ü<ä´+ ˝Òø£b˛‘˚ ø£$‘êX¯øÏÔ
nHêïfi¯ófl ˝Ò<Hä ˚ #ÓbÕŒ* ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) á $<Û+ä >± ÁãVü≤àeTTq+<äT Äj·÷ø±˝≤˝À¢ Ä
X¯øÔÏ ø£\T>∑T‘·T+~. ÁãVü≤àeTT q+<äT düs«¡ <ë düs«¡ X¯≈î£ \Ô T @s¡Œ&Ée⁄. ø£qTø£ Äj·÷ X¯≈î£ \Ô T
˝Òì ÁãVü≤àeTTq+<äT nj·÷ ø±\eTTq+<äT Äj·÷ X¯≈î£ ˝Ô sÒ Œ¡ &É‘êsTT. (•e⁄ì j·T+<äT
Ms¡uÁÑÛ <äT&ÉT ø±y˚TX¯«Ø ø±y˚TX¯«s¡T\ e\q eTqà<ÛTä &ÉT, >∑D|ü‹ Ä$s¡“$¤ +∫q≥T¢ \*‘·
qT+∫ <äTs¡Z qT+∫ j·TT<ë∆\˝À Äj·÷ X¯≈î£ \Ô T |ü⁄{Ϻ \sTT+∫q≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
n˝≤π> düs«¡ X¯øsÔÏ V¡ ≤æ ‘· <äX˝¯ À qTqï ÁãVü≤àeTTq+<äT (ø±s¡´ø±\+˝À) Äj·÷ X¯≈î£ \Ô T /
e÷j·÷X¯øÔÏ ñ<äsTTdüT+Ô ~. ø£qTø£H˚ ªªe÷j·÷#ê $<ë´#· dü«j·Ty˚Te uÛeÑ ‘·'µµ nì y˚<+ä
#Ó|æŒ+~. (ø£qTø£H˚ \*‘·, <äTs¡Z, qs¡dæ+Vü≤, eT‘·‡´, ≈£Ls¡à, esêVü‰<äT\T Äj·÷
ø±\eTT\+<äT ø±e\dæq X¯≈£îÔ\˝À |üs¡ÁãVü≤àeTT qT+&ç @s¡Œ&ç \j·TeTe⁄‘êsTT.
uÛÑø£Ô»H√bÕdüq˝À ny˚ eTs¡\ @s¡Œ&ç Á|ü‘·´ø£åeTe⁄‘êsTT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) e÷j·T≈£î
»qq+ ñ+&É≥+ e\qH˚ HêX¯+ >∑÷&Ü ñqï~. ªªC≤‘·d´ü Væ≤ Á<ÛTä y√ eTè‘·T´'µµ nì ^‘·.
»qàHêX¯eTT\T+&É≥+ e\qH˚ e÷j·T nì‘·´+. nì‘·´+ ø£qTø£H˚ ndü‘·´eTT.
nì‘·´eTsTTq<äd‘ü ´· y˚T. s¡Ed® sü Œ¡ + n+‘˚><∑ ë. e÷j·T $T<∏´ä ø£qTø£H˚ e÷j·÷ø±s¡´
eTsTTq nœ\ Á|ü|+ü #·+ $T<∏´ä j˚T. $T<∏ë´edüTeÔ ⁄ e\q @s¡Œ&çq~ >∑÷&Ü $T<∏´ä j˚T
ø±ì dü‘·´+ ø±<äT. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê $T<∏ä´ ø£qTø£H˚ ÁãVü≤à+ ì]«X‚wüeTì,
dü‘´· eTì, nK+&ÉeTì dæ~+∆ ∫+~. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTT düsêZ~ø£s>Ô¡ ±
m˝≤ ne⁄‘·T+~? nqï Á|üXï¯ ≈£î ÁãVü≤àeTTq≈£î |üse¡ ÷s¡‘ú '· dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä , ÁuÛ≤+‹
ø£*Œ‘·$T<ä+‘ê ` nì>∑<ë düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ*. ` düe÷:` ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTTq≈£î
ÁuÛ≤+‹ ø£*Œ‘·eTsTTq düèw摺 √ >∑÷&Ü dü+ã+<Û+ä ñ+&É<Tä . n+<äTe\q Ä$<Ûeä TsTTq
düe÷<Ûëq+ dü]|ü&É<äT. ìs¡TZD ÁãVü≤àeTTq≈£î yê´eVü‰]ø£ düsêZ<äT\‘√ ø£s¡Ôè‘ê«~
417 418 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü+ã+<Ûë\T+&Ée⁄. bÕs¡e÷]úø£+>± düsêZ~ ø£s¡Ôè‘·«+ me]ø° ñ+&É<äT. m+<äTø£+fÒ
edü T Ô ‘ · ' dü è wæ º yÓ T Tˆˆ ˝Ò e ⁄. »>∑ ‘ · T Ô $T<∏ ˚ ´ >∑ < ë! yê´eVü ‰ ]ø£ »>∑ ‘ · ÿ s¡ Ô è ‘· « +
ìs¡TDZ ÁãVü≤à≈£î+&É<Tä . n~ ìs¡TDZ + ø£<ë! dü>T∑ DÁãVü≤à≈£î ñ+≥T+~. ø£qTø£ düe÷<Ûëq+
dü]nsTTq<˚. eTi=ø£≥Hêïs¡T MTs¡T ªªñ‘·Œ‹Ô yÓTTˆˆ ø±s¡´eTT dü‘êÔ«~ >∑TDj·TT≈£î\Ô sTTq
n|ü]|üPs¡T\í T, ø£sà¡ eX¯ó\÷ nsTTq yê]~. dü‘êÔ«~ >∑TDs¡V≤æ ‘·T&ÉT, |ü]|üPs¡T&í TÉ ø£sà¡ eX¯+
ø±ì yê&ÉsTTqyê&ÉT ø£s¡Ô m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? ` nì. düe÷:` düø£\$C≤rj·T
düC≤rj·TeTT\T>∑\ ÁãVü≤àeTTq≈£î düV≤ü »+>±H˚ düs«¡ X¯≈î£ \Ô T+&Ée#·TÃqT ` m˝≤ n+fÒ—
»˝≤~ $düC≤rj·T eTsTTq n–ïøÏ y˚&$ç T yÓTTˆˆ X¯≈î£ \Ô Tqï≥T¢. ø£qTø£ $s√<Ûä |ü]Vü‰s¡eTì
Á|üXï¯ ≈£î düe÷<ÛëqeTT. Ç<ä+‘ê ‘·ù|Œ ` s¡»dü‡‘·«Ô ‘·y÷Ó >∑TD≤˝Ò düèwæº dæ‹ú \j·T X¯≈î£ \Ô T.
>∑TDÁ‘·jT· + ˝ÒìyêìøÏ X¯øÁÔÏ ‘·jT· + m˝≤ ñ+≥T+~. ñ+fÒ >∑TDÁ‘·jT· + ˝Òq≥T¢ m˝≤
ne⁄‘·T+~? dü‘êÔ«~ >∑TD≤\qT X¯≈î£ \Ô Hê*. n$ e÷eT÷\T >∑TD≤\T ø±<äT. yê{Ïì
>∑TD+ nq≥+ bÕ]uÛ≤wæø+£ >± nq≥y˚T ø±ì n$ ˙\+, ns¡TD+ ˝≤>± >∑TD≤\T
ø±e⁄. Á|üøè£ ‹ jÓTTø£ÿ nq>± X¯øÔÏ jÓTTø£ÿ |ü]D≤e÷\T. düsπ , n$ >∑TD≤˝Ò nì ˇ|üø=Hêï
n$ Á|üøè£ ‹ >∑TD≤˝Ò. Á|üøè£ ‹ áX¯«s¡Xøπ̄ .Ô eT] <ëì >∑TD≤\T áX¯«s¡ >∑TD≤˝Ò ø£<ë.
eTiÏ áX¯«s¡T&ÉT ìs¡TDZ T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? Á|üøè£ ‹ (nq>± Á|ü<ëÛ qeTT) eT]j·TT |ü⁄s¡Twüß&ÉT,
Ç$ áX¯«s¡ X¯≈î£ \Ô T. Ä $wüjT· + MTπs #ÓbÕŒs¡T. Ç$ ∫‘·T,Ô n∫‘·T.Ô düs«¡ <ë áX¯«s¡Tì‘√
ø£*‡j˚T ñ+{≤sTT. ˇø£yfi˚ ¯ Ç$ Á|üøè£ ‹ >∑TD≤˝Ò ø±ì áX¯«s¡ >∑TD≤\T ø±eì MT
eT‘·eTsTT‘˚ n|ü⁄&ÉT düèwæº yÓTTˆˆ ø±sê´\T Á|üøè£ ‹y˚ ø±ì áX¯«s¡T&ÉT yê{ÏøÏ ø£s>Ô¡ ±&ÉT.
Je⁄&É÷ ø±&ÉT. Á|üøè£ ‹ dü+düseZ¡ TT e\q Je⁄&ÉT dü>T∑ DT&Ée⁄‘ê&ÉT. ø£sÔ¡ ne⁄‘ê&É+fÒ
áX¯«s¡T&ÉsTTHê n+‘˚. áX¯«s¡TìøÏ Á|üøè£ ‹ dü+düseZ¡ TT ˝Ò<qä sê<äT.
ªªj·T<äè#·Ãj ¤ T˚ y√|ü>‘∑ êeTuÛ´Ñ |ü<´ä ‘· ©\j·÷µµ nì uÛ≤>∑e‘·eTT˝À ªªáX¯«s¡T&ÉT
Á|üøè£ ‹ì d”«ø£]+#ê&Éìµµ #Ó|Œü ã&çq~. ô|>’ ± MTπs #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T. áX¯«s¡T&ÉT ∫<ä∫~«•wüß&º ìÉ .
n+<äTe\q n∫‘·TÔ n+fÒ Á|üøè£ ‹j˚T >∑<ë! ø±>± Je⁄ìe˝… áX¯«s¡T&ÉTqTï Á|üøè£ ‹
dü+düs+Z¡ e\q dü>T∑ DT&˚. Á|üøè£ ‹‘√ ø£*j·Tì áX¯«s¡T&ÉT ìs¡TDZ T&˚ n+{≤sê? nsTT‘˚
Á|üøè£ ‹‘√ ø£*j·Tì Je⁄&ÉTqTï ìs¡TDZ T&˚. Je⁄&ÉT Á|üøè£ ‹qT+∫ $&çb˛&ÉT ` n+{≤sê?
‘·|ü . nC≤„q+ e\q Á|üøè£ ‹‘√ ø£\dæq Je⁄&ÉT C≤„q+‘√ Á|üøè£ ‹ qT+∫ $&çe&ÉT‘ê&ÉT.
C≤„q+ ˝Òì<˚ yêìøÏ eTTøÏÔ m˝≤ edüTÔ+~. ø±<ä+fÒ Çø£ C≤„q+ e\q ˝≤uÛÑy˚T$T.
yÓ÷ø£åeT+fÒ @$T{Ï? ô|’>± Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ Á|üø£è‹eTTø£ÔeTì MTs¡÷ #ÓbÕŒs¡T >∑<ë!
<˚Vü‰<ë´ø±s¡+‘√ |ü]D$T+∫q Á|üø£è‹‘√q÷, n$<ä´>± |ü]D$T+∫q Á|üø£è‹‘√qT
ªªeTy˚Tø£µµeTsTTq Je⁄&ÉT ªeTìwæqìµ ˝≤e⁄ nì, düqïeTì, Á>∑T&ç¶ nì, <äT'œqì,
226
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 419
düTœqì, nC≤„ìqì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . $y˚ø+£ e\q Á|üøè£ ‘·T\ qT+∫ $&çe&ç‘˚ <˚ùV≤+Á~j·÷~
_ÛqïeTsTTq dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|üeTsTTq Ä‘·àqì >∑T]ÔkÕÔ&TÉ . Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ áX¯«s¡T&˚
Á|üøè£ ‹ qT+&ç $&çe&É&TÉ . Äj·Tq≈£î nC≤„q+ ˝Ò<Tä . n+<äTe\q Á|üøè£ ‹‘√ ªeTy˚Tø£+µ
ø±˝Ò<Tä . ø£qTø£ Ç|ü⁄&ÉT $&çe&É&+É nH˚ Á|üXï¯ sê<äT. düs«¡ E„&j É T˚ ´ áX¯«s¡T&ÉT Á|üøè£ ‹‘√
ø£*XÊ&ÉT. Ç+‘˚>±ø£ dü‘·Ô«eTT $wüßíe⁄q≈£î, s¡»düT‡ ÁãVü≤à≈£î, ‘·eTdüT‡ s¡TÁ<äTq≈£î
>∑TD≤\T>± dæsú |¡ &ü Hç êsTT.
Ç˝≤ >∑TD$y˚ø+£ #˚dæ dü‘«Ô· >∑TD+ düs√«‘·ÿ èwü+º ø£qTø£ $wüßeí ⁄ dü‘«Ô· >∑TDe+‘·T&ÉT
ø£qTø£ düsê«~Û≈£î&Éì #Ó|æŒq ˙e⁄ áX¯«s¡TìøÏ ($wüßíy˚) >∑TDeTT\T ˝Òeì dü«e#·q
yê´|ò÷ü ‘·yTÓ ˝≤ #˚XÊe⁄? $wüßí dü‘«Ô· >∑TD+ X¯ó<äe∆ Tì ÁbÕø£è‘·eTsTTq~ ø±<äì nq{≤ìøÏ
Á|üe÷D+ ˝Ò<Tä . n{≤¢+{Ï~ nã<ä+∆ . Äø±X¯+˝À ‘êeTs¡|⁄ü e⁄« e+{Ï~. Á|üøè£ ‹>∑TD+
ø£qTø£ dü‘·Ô«+ ÁbÕø£è‘·y˚T. s¡»düÔeTdüT‡\ <Óã“‘·>∑\ì dü‘·Ô«>∑TDeTT $wüßíe⁄q≈£îqï~
ø£qTø£ $wüßeí ⁄ X¯ó<ä∆ dü‘T· «Ô &Éì #ÓbÕÔsT¡ . ô|>’ ± $wüßeí ⁄q≈£sTTHê dü‘«Ô· >∑TDyÓTTø£ÿfÒ ñ+<äì
#Ó | ü Œ ≥+ ≈£ î <ä s ¡ < ä T . <Ó ’ ‘ ê´+‘· ≈ £ î &É T , Væ ≤ s¡ D ´>∑ s ¡ T “¤ ì dü è wæ º + #· T yê&É T ø£ q Tø£
‘·y÷Ó s¡CÀ>∑TD≤\TqïfÒ¢ uÛ≤$+#ê*. dü‘«Ô· + e\q düèwæº Á|üfij ¯ ÷· \T »s¡>e∑ ⁄. $wüßeí ⁄
düèwæº dæ‘ú ´· +‘· ø±s¡DeT+{≤sê. <ëìøÏ ùV≤‘·Te⁄\sTTq >∑TDÁ‘·jT· + ˝Ò≈î£ +&É>± m˝≤ Ä
|üqT\T #˚kÕÔ&TÉ . ø±s¡D+ ˝Ò≈î£ +&É>± ø±s¡´+ |ü⁄≥<º Tä >∑<ë! |üsêX¯sT¡ &ÉT ªªdæ‹ú dü+j·TeTø£sêÔkÂ
»>∑‘√dü´µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ø£qTø£ $wüßeí ⁄ düsêZ~ ø£sÔ¡ nsTT‘˚ n+<äT≈£î ùV≤‘·Te⁄\sTTq
eT÷&ÉT >∑TD≤\T >∑\yê&Éì #ÓbÕŒ*. ˝Ò<ë >∑TDÁ‘·j÷· ‘·àø£ Á|üøè£ ‹ >∑\yê&ÉHH’Ó ê #ÓbÕŒ*.
ø£qTø£ dü‘êÔ«~ >∑TDÁ‘·jT· + ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ düsêZ~ X¯≈î£ \Ô T+&Ée⁄.
eTs√e÷≥Hêïs¡T ªªnÁ|üyT˚ j·TT&ÉT |ü]|üPs¡T&í TÉ nsTTq áX¯«s¡TìøÏ düs«¡ X¯øÔÏ
jÓ÷>∑+ >∑\<äT. Á|üyT˚ j·TT&ÉT n|ü]|üPs¡T&í TÉ nsTTq Je⁄q≈£î ø±<äHêïs¡T `nB ‘·ù|Œ.
Je⁄&ÉT n|ü]|üPs¡T&í sÉ TT‘˚ |ü]∫äqTï&ÉT ø£qTø£ nì‘·T´&ÉT ø±>∑\<äT. n+‘·'ø£sD¡ +˝À
ñqï Je⁄&ÉT |ü]∫äqTï&˚. |òTü ≥+˝≤>± n+‘·'ø£sD¡ + |ü]∫äqï+ ø£qTø£ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä .
n+‘·'ø£sD¡ + nì‘·´+ ø£qTø£ Je⁄&ÉT>∑÷&Ü nì‘·T´&Ée⁄‘ê&ÉT. eT]j·TT |ü]|üPs¡T&í sÉ TTq
yê&ÉT X¯øÏÔj·TT≈£îÔ&Éq≥+ ‘·|ü. <˚ì‘√ ø£\dæqyê&√ (X¯øÏÔ‘√) n+<äT˝À n‘·qT
yê´|æ+#·qfÒ.¢ ø£qTø£ |ü]|üPs¡‘í · b˛‘·T+~. ø£qTø£ ì]«X‚wÁü ãVü≤ày˚T |ü]|üPs¡eí TT. dü$X‚wü
ÁãVü≤à+ n˝≤ |ü]|üPs¡+í ø±<äT. ª>∑>q∑ +µ ˝≤>± Äj·Tq |ü]|üPs¡‘í · W|ü#ê]ø£+. (<ä>sZ∑ ¡
eT~+|ü⁄>± #Ó|Œæ q $wüjT· +)
227
420 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªª|üse¡ ÷s¡dú «Ôü y˚TyÓø’ '£ µµ nqT XÀ¢ø£ $#ês¡D
ªª|üse¡ ÷s¡'ú ‘·«y˚TyÓø’ '£ `µµ yÓTTˆˆ XÀ¢ø+£ >∑÷&Ü düeTdüeÔ TT |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äì #Ó|Œü <äT.
düeTdüeÔ TT |üse¡ ÷‘·à dü«s¡÷|ü+ ø£qTø£ n+<äT≈£î _Ûqï+>± ñqï~ |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äì
#Ó|⁄ü qÔ ï~. ` ‘·|ü ` |üse¡ ÷‘·à ˇø£ÿ&˚ |üse¡ ÷s¡eú TT. n+<äT#˚‘· |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡eTsTTq
»>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äì #Ó|Œæ qfÒ.¢ »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡eú TsTT‘˚ ªª˙y=ø£ÿ&Éy˚ |üse¡ ÷s¡+ú µµ
(‘·«+ R ˙e⁄, @ø£@e R ˇø£ÿ&Éy)˚ nì #Ó|Œü >∑÷&É<Tä >∑<ë! nj·÷´! |üse¡ ÷‘·à≈£î
_Ûqï+>± ñqï »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT. |üse¡ ÷‘·à s¡÷|üeTsTTq »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡yú T˚ .
düe÷:` n˝≤+{Ï s¬ +&ÉT »>∑‘T· \Ô T ˝Òe⁄. ñ+fÒ n˝≤π> #Ó|Œü e#·TÃqT. nj·÷´! |üse¡ ÷‘·à
dü«s¡÷|üeTsTTq »>∑‘·TÔqï~. eTs√$<ÛäeTsTTq »>∑‘·TÔ ˝Ò<äì <ëì ns¡ú+. düe÷:`
˙y=ø£ÿ&Éy˚ |üse¡ ÷s¡+ú ` nì Ä XÀ¢ø+£ ˝À ñqï~ >±ì |üse¡ ÷‘êà‘·àø£eTsTTq »>∑‘T· Ô
|üse¡ ÷s¡eú Tì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . nj·÷´! |üse¡ ÷‘·à |üse¡ ÷s¡+ú ø£qTø£ Äj·Tq s¡÷|üeTsTTq
»>∑‘T· Ô >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡eú Tì #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:` n˝≤¬>‘’ ˚ |üse¡ ÷‘·à dü∫Ã<ëq+<ä
s¡÷|ü+ ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à s¡÷|üeTsTTq Á|ü|+ü #·+ >∑÷&Ü dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|ü+ ø±yê*>∑<ë!
n˝≤π> Ä‘·à ì‘·´+ ø£qTø£ Äj·Tq X¯Øs¡eTsTTq dü÷\ú bÕ+#· uÛÖ‹ø£ Á|ü|+ü #·eT+‘ê
ì‘·´eTì #Ó|üŒe\dæedüTÔ+~. ø£qTø£ Je⁄&ÉT ì‘·T´&ÉsTTHê n‘·ì <˚Vü≤+ nì‘·´+.
n˝≤π> |üs¡e÷‘·à |üs¡e÷s¡úeTsTTHê (dü‘·´eTsTTHê) Äj·Tq X¯Øs¡eTsTTq »>∑‘·TÔ
|üse¡ ÷s¡eú TT ø±<äT. <˚V≤ü + nì‘·´eTqï $wüjT· +˝À me]ø° nuÛ´Ñ +‘·s+¡ ñ+&É<Tä >∑<ë!
<ëì »qq eTs¡D≤\T Á|ü‘´· ø£+å >± #·÷düTHÔ êï+ ø£<ë! »qàHêXÊ\T>∑\<˚<sä TTHê nì‘·´y˚T
ø£<ë! Ç˝≤ |üse¡ ÷‘·àX¯Øs¡eTsTTq »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à ˇø£ÿ&˚
|üse¡ ÷s¡eú Tì ô|’ XÀ¢ø+£ #Ó|Œæ +~. »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü |üse¡ ÷‘·à e˝… |üse¡ ÷s¡eú TsTT‘˚ n|ü⁄&ÉT
ª|üse¡ ÷‘·à ` »>∑‘T· µÔ á s¬ +&É÷ ø±ì |ü<ës¡yú T˚ B ˝Ò<Tä >∑<ë! ªª˙y˚ |üse¡ ÷sêúì$µµ nì
ìwüÿs¡¸>± #Ó|Œü e\dæq nedüsy¡ T˚ $T? #˚‘H· ê#˚‘q· eTsTTq »>∑‘T· ,Ô <ëìøÏ ø±s¡DeTsTTq
|üse¡ ÷‘·àø£qï _Ûqï+>± eTi=ø£ |ü<ës¡eú TT+<äì nq&ÉT >∑<ë! n+fÒ ˝Ò<ë ñ+fÒ ìùw<Û+ä
nedüs+¡ ñqï~. MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ ªª∫‘·T,Ô n∫‘·T,Ô áX¯«s¡T&ÉTµµ nqT ª3µ |üse¡ ÷sêú\T
nì Á|ü‹bÕ~+#êqì |æ∫Ãyê&ÉT ‘·|Œü eT¬ses¡÷ uÛ≤$+#·sT¡ . ∫<ä∫‘·T\Ô T X¯Øs¡+>±
>∑\ ˙y˚ |üse¡ ÷sêúìeì Á|ü‹bÕ~+∫q≥T¢ #ÓbÕÔsê? Ä XÀ¢ø+£ ˝À n˝≤ ˝Ò<Tä >∑<ë! ô|>’ ±
MT<äèwæ˝º À Ä ns¡+ú ˝À Ä eT÷&ÉT |ü<ësêú\qT $T+∫q y˚s=ø£ |ü<ës¡+ú ˝Ò<Tä >∑<ë! Çø£
ìùw~Û+#˚<eÓ ]ì? Ç+‘˚>±ø£, |üse¡ ÷‘·à≈£î _Ûqï+>± @MT ˝Ò<ìä >∑÷&Ü #Ó|Œü ã&çq~.
ø±ì |üse¡ ÷‘·à »>∑‘T· \Ô T nH√´q´ $\ø£Då + ø£qTø£ yê] eT<Û´ä ªªuÛ<Ò +ä µµ nH˚ eTs√
|ü<ës¡+ú ñqïfÒ¢ >∑<ë! X¯Øs¡`X¯Øs¡T\T nH√´q´+ _Ûqï+ ø£<ë! $y˚øe£ TT ˝ÒìyêìøÏ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 421
uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä |ædTü +Ô ~. $y˚øe£ +‘·T&ÉT X¯Øs¡_qÛ ï+>± X¯Ø]ì, X¯Ø] _Ûqï+>± X¯Øsêìï
>∑eTìkÕÔsT¡ . $y˚øe£ T+fÒ ªÄ‘·à ` nHꑷൠ\qT >∑T]Ô+#·≥y˚T.
ªª‘·yw’Ó eü TVæ≤e÷`µµ yÓTT<ä\sTTq $wüß|í ⁄ü sêDXÀ¢ø£ $#ês¡D
nj·÷´! ªª‘·yw’Ó eü TVæ≤e÷j˚Tq ` yê´|üyÔ T˚ ‘·#÷ sê#·sy¡ Té µµ nì $wüß|í ⁄ü sêD+˝À
#Ó|Œæ q Á|üø±s¡+ »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷‘·à#˚‘· yê´|üeÔ TsTTq~ ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à≈£î _Ûqï+>± @B
˝Ò<Hä ˚ ns¡+ú ` düe÷:` |üse¡ ÷‘·à ‘·q˝À ‘·H˚ yê´|æ+#ê&Ü? ‘·qø£qï _ÛqïeTsTTq
edüTÔe⁄˝À yê´|æ+#ê&Ü? Á|ü<ÛäeT|üø£å+ ‘·|ü. ‘·q˝À ‘·qT yê´|æ+#·≥+ ≈£î<äs¡<äT.
Äø±X¯+ Äø±X¯eTTq+<˚ yê´|æ+#·<Tä . ~«rj·T|üø+å£ ˝À, |üse¡ ÷‘·à≈£î _Ûqï+>± »>∑‘T· Ô
nH˚ y˚sπ edüTeÔ ⁄ ñqïfÒ¢ >∑<ë! bı>∑ Ç+{À¢ yê´|æ+∫q≥T¢ |üse¡ ÷‘·à »>∑‘T· ˝Ô À yê´|æ+∫qfÒ¢
>∑<ë! ø£qTø£ »>∑‘·TÔ _Ûqïy˚T ø£<ë! MTs¡T>∑÷&Ü |üs¡e÷‘·à »>∑‘·TÔ˝À n+‘·sê´$T>±
yê´|æ+∫ ñqï<äH˚ ø£<ë #ÓbÕÔsT¡ . ø±>± Je⁄&ÉT Ä‘·à>± yê´|æ+∫q X¯Øsêìï >∑T]ÔkÕÔsê.
Ä‘·à ‘·|Œü X¯Øs¡+ ˝Ò<+ä {≤sê? bı>∑ yê´|æ+∫q ‘·sê«‘· Ç\T¢ ˝Ò<ìä n+‘ê bı>∑ nì
n+{≤sê? n˝≤π>, |üse¡ ÷‘·à n+‘·sê‘·à>± yê´|æ+∫q+‘· e÷Á‘êq |üse¡ ÷‘·à≈£î _Ûqï+>±
»>∑‘T· Ô ˝Ò<+ä {≤sê? ø£qTø£ ªª˙e⁄ ˇø£ÿ&Éy˚ |üse¡ ÷s¡eú TTµµ nqï e÷≥e\q |üse¡ ÷‘·à
X¯Øs¡y÷Ó , |üse¡ ÷‘·à yê´|üyÔ ÷Ó nsTTq sT÷ »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äH˚ XÀ¢ø±s¡eú TT. nj·÷´!
|üs¡e÷‘·à »>∑<ë«´|æ nì, »>∑#·Ã¤Øs¡T&Éì MTs¡T n+^ø£]+#ês¡T. eTiÏ »>∑‘·TÔ
ndü‘´· eTsTT‘˚ <ëì‘√ ô|’ $<Û+ä >± ñqï |üse¡ ÷‘·à e÷Á‘·+ m˝≤ dü‘´· eTe⁄‘ê&ÉT?
düe÷:` »>∑‘·TÔ nì‘·´+ ø£qTø£ ndü‘·´+. |üs¡e÷‘·à ì‘·´+ ø£qTø£ dü‘·´+. X¯Øs¡+
ø£qTø£ yê´|ü´+ ø£qTø£ »>∑‘T· Ô nì‘·´eTT. X¯Øs¡eTT nì‘·´eTT. yê´|ü´eTsTTq |òTü {≤~
|ü<ës¡úeTT\T nì‘·´eTT\T. ø£qTø£H˚ ì‘·T´&ÉsTTq Je⁄&ÉT áX¯«s¡ X¯Øs¡+ ø±<äT.
áX¯«s¡yê´|ü⁄&Ô ÷É ø±&ÉT. (ndü\T n+‘·sê‘·à≈£î ô|q’ ñqï~ ø£qTø£ »>∑‘T· qÔ T Ä‘·à≈£î
X¯Øs¡+ n+≥THêïs¡T, |üse¡ ÷‘·à ãVæ≤sê«´|æ >∑÷&Ü. eT] |üse¡ ÷‘·à >∑÷&Ü »>∑‘T· ≈Ô î£
X¯Øs¡e÷? ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) dü«j·T+>± áX¯«s¡T&˚. ˝Ò<+ä fÒ ` X¯Øs¡yT˚ q+fÒ, Je⁄&ÉT
nì‘·T´&ÉT ø±yê*. (yêdüyÔ êìøÏ Je⁄ìøÏ X¯Øsêedüs+¡ ñqï~ uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ Je⁄&ÉT,
n∫‘·TÔ nH˚ á s¬ +&ÉT X¯Øsê\‘√ @$T nedüse¡ TTqï~ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à
ˇø£ÿ&˚ ì‘·T´&ÉT ø£qTø£.
ªª|üs¡e÷s¡ú' ‘·«y˚TyÓ’ø£' HêH√´dæÔ »>∑‘·' |ü‘˚µµ
nì #Ó|Œü ã&çq~. Bì‘√ ªªdüs«¡ eTT ‘·«<ë‘·àø£eTsTTq~. ˙ ø£qï y˚sT¡ |ü<ës¡eú TT ˝Ò<Tä .
düsê«‘·àe⁄ ø£qTø£ ˙y˚ |üse¡ ÷s¡eú TTµµ nì Ç‘·sT¡ \T #Ó|Œæ qe÷≥ ìs¡deÔü TT. á yÓTT‘·+Ô
228
422 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
»>∑‘T· Ô |üse¡ ÷‘·à ø±ø£b˛‘˚, |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡+ ø£qTø£ |üse¡ ÷‘êà‘·àø£eTì #Óù|Ô eT]
|üse¡ ÷‘·à ø£qï _Ûqï+>± »>∑‘T· qÔ ïfÒ¢ ø£<ë! eT] ªª˙≈£î _Ûqï+>± mes¡÷ ˝Òsì¡ µµ m˝≤
#ÓbÕÔsT¡ ? ªªdüsê«‘·à>± ˙y˚ |üse¡ ÷sêúì$µµ nqï $wüjT· + MTs¡T #Ó|Œæ q |ü<‹∆ä ˝À dü]b˛<äT.
nsTTHê n~ yêdüeÔ y˚T. m+<äTø£+fÒ, düs«¡ eT÷ Ä‘·àj·T+<˚ ø£*Œ‘·+ ø£qTø£ n+‘·{øÏ Ï
|üsÁ¡ ãVü≤ày˚T dü«s¡÷|üeTT ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à düsê«‘·à>± |üse¡ ÷s¡eú Tq≥+ jÓ÷>∑´eTsTTq<˚.
düs«¡ eTTq≈£î n+‘·sê‘·à>± ªª˙y˚ |üse¡ ÷s¡eú TTµµ nì ns¡+ú $e]+∫Hê Ç˝≤ düeTq«j·T+
#˚jT· e#·TÃqT. düsê«+‘·sê‘·à ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à ˇø£ÿ&˚ dü‘´· eTT. $T–*q<ä+‘ê ndü‘´· eTT.
ªª@wü‘· Ä‘êà+‘·sê´eT´eTè‘·', n‘√q´<ës¡yÔ Té µµ nì ÁX¯ó‹ sTT+<äT≈£î kÕøÏ.å neTè‘·T&ÉT
ì‘·T´&ÉT ø£qTø£ dü‘·´y˚T. Äs¡Ô+ nì‘·´+ ø£qTø£ ndü‘·´+. ø£qTø£ düsê«‘·à ø£qTø£
|üse¡ ÷‘·àj˚T j·T<Ûës¡eú TT. _ÛqïeTsTTq<ä+‘ê n|üse¡ ÷s¡yú T˚ . ø£qTø£H˚ ªª|üse¡ ÷s¡dú «Ôü y˚TyÓø’ '£ µµ
nHêïs¡T.
nj·÷´! ˇø£ sêEe<ä≈› î£ b˛sTT ªªz sêC≤! ˙e⁄ ‘·|Œü me&É÷ ˝Ò&TÉ µµ nì
n+fÒ ªuÛ÷Ñ $Tµ $T<∏´ä nì ns¡+ú ø±<äT. Äj·Tq‘√ düe÷qeTsTTq eTs√ sêE ˝Ò&ìÉ
ns¡+ú . n˝≤π> z »>∑BXÊ! ªª˙e⁄ ‘·|Œü eT¬ses¡÷ ˝ÒsT¡ µµ n+fÒ »>∑‘T· Ô $T<∏´ä ø±<äT.
|üse¡ ÷‘·à ø£+fÒ eTs√ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<ìä ns¡+ú . düe÷:` MTs¡T<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œæ q yêø£´+˝À
ªnq´'µ n+fÒ ns¡+ú ˙e+{Ïyê&ÉT eTs=ø£&TÉ ` nì ns¡+ú . ªnq´µ n+fÒ ª‘·T\´µ nì
ns¡+ú . ˝Ò<+ä fÒ Ä yêø£´y˚T ÄÁ|üe÷DeTT. ˝Ò<ë X‚w|ü Pü s¡D+ #˚dæ yêø±´ìï dü]#˚j÷· *.
ªª˙ø£qï y˚sT¡ >± Hê≈£î s¡ø≈å£ î£ &ÉT ˝Ò&TÉ µµ nì. nj·÷´! »>∑BXÊ! ˙y˚ |üse¡ ÷s¡eú TTµµ nì
#Ó|Œæ q+‘·e÷Á‘êq »>∑‘T· Ô ndü‘´· + ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ ª»>∑BXʵ ˝À ª»>∑‘µY |ü<+ä
yê&É&TÉ . düe÷:` Á|ü|+ü #·+ ≈£î+<˚{øÏ =eTTà ø±<äT. e´eVü‰s¡+˝Àì |üìøÏe#˚à edüTyÔ .˚
ø±>± áX¯«s¡Tq≈£î e´eVü‰s¡eTTqï+‘·es¡≈î£ »>∑BX¯«s¡‘«· + ñ+≥T+~. ø£qTø£ ª»>∑BXʵ
nì |æ\TkÕÔeTT. |üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À »>∑‘T· +Ô &É<Tä .ø£qTø£ ª˙e⁄ |üse¡ ÷s¡sú ÷¡ |ü⁄&Ée⁄. ø£qTø£
˙e⁄‘·|Œü @MT ˝Ò<Tä . nì uÛ≤eeTT. eTi=ø£≥Hêïs¡T ªª@ø£' ` ˇø£ÿ&˚ n+fÒ ns¡+ú
dü+K´ ø±<äT ÁbÕ<Ûëq´eTT. ø±>± |üse¡ ÷‘·à Á|ü<ëÛ qT&ÉT »>∑‘T· Ô nÁ|ü<ëÛ qeTT. nì ns¡eú TT
` düe÷:` ˙y˚ Á|ü<ëÛ q |üse¡ ÷s¡eú TT nHê? Á|ü<ëÛ qeTsTTq ˙y˚ |üse¡ ÷s¡eú TT ` nHê?
Á|ü<eäÛ ÷s¡eú TsTT‘˚ »>∑‘T· j
Ô TÓ Tø£ÿ |üse¡ ÷s¡‘ú · nÁ|ü<ëÛ qy˚T. ø£qTø£ yê´eVü‰]ø£‘«· y˚T ‘˚*+~.
~«rj·÷s¡eú TsTT‘˚, Á|ü<ëÛ qT&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·àøπ |üse¡ ÷s¡‘ú · ` ø£qTø£ nÁ|ü<ëÛ qeTsTTq
»>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äì ‘˚*+~. eTi=ø£≥Hêïs¡T ªª»>∑‘T· Ô dü‘´· +µµ nsTT‘˚ ªª‘·yw’Ó eü TVæ≤e÷
j˚Tq yê´|üÔy˚T‘·#·Ãsê#·s¡yéTµµ nq≈£î+&Ü Ä XÀ¢ø£+˝À ªª˙jÓTTø£ÿ ÁuÛ≤+‹ Ç~µµ nì
#Ó|üŒe\dæj·TTqï~ ` nì ` düe÷:` n~ ‘·|ü. áX¯«s¡Tq≈£î ÁuÛ≤+‹ ñ+&É<äT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 423 424 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

áX¯«s¡T&ÉT #·sê#·se¡ TTq+<äT yê´|æ+#ê&Éì ÁuÛ≤+‘·T\T uÛ≤$kÕÔsT¡ . áX¯«s¡T&ÉT ÁuÛ$Ñ T+#·&TÉ . nqTuÛyÑ êìï kÕ~Û+#˚ jÓ÷>∑ $<ÛëqeTT\T ˝Òìyês¡T Ç<ä+‘ê øπ e\+ <˚eeTqTcÕ´~
(‘·q >±s¡&û $wüjT· +˝À >±s¡&yû ê&ÉT ÁuÛ$Ñ T+|ü&TÉ . Áù|ø£≈å î£ ˝Ò ÁuÛeÑ T |ü&‘É ês¡T ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) s¡÷|üeTì ÁuÛ≤+‹|ü&TÉ <äTs¡Tµµ nì. á ns¡+ú ‘·|ü. á XÀ¢ø±ø£så ê\˝À MTs¡T #Ó|Œæ q
ø£qTø£ ÁuÛ≤+‘·T\ <äèwæ˝º À Ç<ä+‘ê #ÓbÕŒs¡T. ˝Ò<ë $<ë«+düT\T >∑÷&Ü e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À ns¡+ú sê<äT. dü]>± e#˚à ns¡+ú e<ä* ø£èÁ‹e÷sêúìï #Ó|Œü sê<äT. XÀ¢øe£ TTq≈£î |ü<ë\qT
áX¯«s¡T&ÉT #·sê#·s¡ yê´|æ nì uÛ≤$kÕÔsT¡ . n˝≤>∑sTTHê uÛ≤$+∫ Ç<ä+‘ê #ÓbÕŒs¡T. ã{Ϻ e#˚à ns¡+ú Ç~.
Ç+ø=ø£≥Hêïs¡T ªª©\>± uÛ÷Ñ $Tì ñ<ä]∆ +∫q esêVü≤eTTqT düT‹Ô +∫q dü+<äs“¡ e¤ TT‘√ ªªX¯Øs¡+ <Ûä]+∫ ø£qã&˚ sT÷ uÛÑ÷‘· uÛÖ‹ø£ edüTÔ düeT÷Vü≤eTT n+‘ê
$s√<Û+ä edüT+Ô <äHêïs¡Tµµ ` nB ‘·ù|Œ. dü>T∑ DÒX«¯ s¡T&ÉsTTHê ndü\T ìs¡TDZ T&˚, dü>T∑ DÒX«¯ s¡Tì C≤„Hê‘·Tà&ÉesTTq ˙ s¡÷|üeTT. jÓ÷>∑T\T ø±ìyês¡T ÁuÛ≤+‹ C≤„q+‘√ »>∑‘T· qÔ T »>∑‘T· >Ô ±
düTÔ‹+#·Tq|ü⁄&ÉT Äj·Tq j·T<Ûës¡ú ‘·‘·Ô«eTsTTq ìs¡TZD‘ê«ìï Á|ükÕÔ$+#·≥+ düãuÒ. #·÷kÕÔsT¡ µµ
uÛÑ>∑e+‘·Tì düTÔ‹dü÷Ô uÛÑ≈£îÔ\sTTq $<ë«+düT\T bÕs¡e÷]úø£ yê´eVü‰]ø£ s¡÷bÕ\qT ªªÇ<ä+ düs«¡ + j·T<äjT· e÷‘ê൵
s¬ +&ç+{Ïì |üsêeT]Ù+#ês¡T. uÛ≤>∑e‘·+˝À <ä≈îå£ &ÉT ªª◊‘·<ë‘·à´ $T<ä+ düs«¡ yéTµµ
ªªdüy’Ó eTe÷X‚wü $X‚weü ÷j·÷ ªªdüs«¡ + K*«<ä+ÁãVü≤൵
ìùw<Ûä ìsê«DdüTU≤qTuÛ÷Ñ ‹' ªªyêdüT<˚edü‡s¡«yéTµµ
dü düs«¡ Hêe÷ dü#· $X¯«s¡÷|ü' yÓTTˆˆ ÁX¯ó‘·T\T <äèX¯´eT+‘ê ˙y˚qì, ˙e⁄ C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&Éeì #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. jÓ÷^‘·sT¡ \T
Á|üd”<ä‘ê eTìs¡Tø±Ô‘·àX¯øÏÔ'µµ nHêï&ÉT e÷Á‘·eTT Ç~ ÁãVü≤àeTì >∑T]Ô+|üø£ »>∑‘·ÔH˚ #·÷kÕÔs¡T. $E„\T düs¡«+ ÁãVü≤àeTì
(ns¡eú TT R düs«¡ $X‚wü ìùw<Û+ä ‘·sê«‘· e#˚à qTU≤qTuÛ÷Ñ ‹ Ä sT÷X¯«s¡T&ÉT. Äj·Tqj˚T #·÷kÕÔsT¡ ` nì uÛ≤eeTT. s¡Ee® ⁄ q+<äT düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ e˝… ÁãVü≤àeTTq+<äT Á|ü|+ü #·
düs«¡ HêeTeTT\T düs«¡ s¡÷|üeTT\T >∑\yê&ÉT, nìs¡«#·˙j·TeTsTTq Ä‘·àX¯øÔÏ Äj·Tq~) C≤„qeTT ÁuÛ≤+‹j˚T. ªªÁ|üeTµµ ø±<äT, nì ìX¯Ãj·TeTT. eTi=ø£{Ï nHêïs¡T ªª˙
n˝≤π> >∑C+Ò Á<äT&ÉT dü«s¡÷|üeTsTTq (‘·«<ë‘·àø£+) »>∑‘T· qÔ T <˚eeTqTcÕ´~ s¡÷|ü+>± <ä]Ù+#·≥+ e÷Á‘·yT˚
ÁuÛeÑ T ø±<äT. ø±ì C≤„Hêø±s¡eTT\sTTq Ä‘·à\qT <˚eeTqTcÕ´~ |ü<ësêú\T>± <ä]Ù+#·≥+
ªªq $<ä´‘˚ j·Tdü´ #· »qà ø£sà¡ yê >∑÷&Ü ÁuÛeÑ Tj˚T. n<˚ n+≥THêï&ÉT.
q HêeTs¡÷ù| >∑TD<√wü @eyê,
‘·<ëÛ |æ ˝Àø±|ü´j·T dü+uÛyÑ êj·T ªªC≤„qdü«s¡÷|üeTœ\+ »>∑<‘˚ <· ãä T<äj ∆ T· '
ns¡dú «ü s¡÷|ü+|üX´¯ +‘√ ÁuÛ≤eT´+‘˚ yÓ÷Vü≤ $|üy¢ µ˚ µ
dü«e÷j·Tj·÷ ‘êq´qT≈£L\ eTè#·Ã‹¤ µµ
nì #Ó|Œü ≥+ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. |üse¡ ÷‘·à≈£î X¯Øs¡+ ø±e≥+ e\q, |üse¡ ÷‘êà‘·àø£+>±
nì nHêï&ÉT. (ns¡eú TT R »qàø£sà¡ \T HêeTs¡÷|üeTT\T >∑TD<√wüeTT\T ˝Òìyê&ÉT.
ñqïsT÷ »>∑‘T· qÔ T <˚eeTqTcÕ´~ s¡÷|ü+ >∑\~ >∑qTø£ <˚eeTqTcÕ´~ Ä‘·à\T >∑\~>±
nsTTHê ˝Àø£ düèwæ\º j·÷\≈£î ‘·q e÷j·T‘√ yêìø£qT≈£L\+>± ñ+{≤&ÉT) #·÷&É≥+ >∑÷&Ü ÁuÛeÑ T ø±<äT, Á|üeTj˚T. JeX¯Øs¡+>± #·÷&É&+É >∑÷&Ü ÁuÛeÑ Tø±<äT. <˚e
Çø£ ªªj·T<˚‘·‘Y<äèX¯´‘˚ eT÷s¡Ô eTqTwü´ |üXÊ«<äT\T Je⁄ì X¯Øsê˝Ò ø£qTø£ n˝≤ #·÷∫Hê ‘·|üø±<äT. Ä$<Ûä+>±
y˚T‘·‘Y C≤„Hê‘·àqdüeÔ ªªC≤„qdü«s¡÷|üeTœ\+ »>∑‘µY µ nH˚ yêø±´ìøÏ ªªC≤„Hêø±s¡T\sTTq Ä‘·à\Tµµ nì ns¡+ú
ÁuÛ≤+‹ C≤„Hq˚ |üX´¯ +‹ #ÓbÕŒs¡T. nB ‘·ù|Œ. ªªnœ\+ »>∑‘µY µ nì Á|ü‘´· ø£+å >± düeTdüÔ nHê‘·à düeT÷Vü‰ìï Ä
»>∑Á<ä÷|ü eTjÓ÷–q'µµ XÀ¢ø+£ #Óù|Ô MTs¡T ªªÄ‘·à\Tµµ nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . nj·÷´!
á XÀ¢øe£ TTq≈£î MTs¡T #Ó|Œæ q ns¡eú TT ªªC≤„Hê‘·Tà&ÉesTTq ˙e⁄ Ä‘·às¡÷|ü+>± ªªÁ‹_Û' >∑TDeTjÓTÆ sꓤysπ’Ó _Ûd‡ü s¡«$T<ä+ »>∑‘,Y
á Á|ü|ü+#·+˝À yê´|æ+#·≥+ e\q Ç~ ˙ eT÷]Ô. ø±ì Ç~ ˙ dü«s¡÷|üeTqï yÓ÷Væ≤‘·+ Hê_ÛC≤Hê‹ e÷y˚TuÛ´Ñ ' |üse¡ Te´j·T+µµ
229
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 425
nì ^‘· #Ó|Œæ q Á|üø±s¡+ ª»>∑‘µY n+fÒ ª#˚‘q· T\sTTq Je⁄˝Ò. (XÀ¢ø±s¡eú TT R Á‹>∑TD≤\‘√
yÓ÷Vü≤+˝À |ü&bç ˛sTTq sT÷ »>∑‘T· Ô ‘·eTø£r‘·eTsTTq qqTï >∑T]Ô+#·˝<Ò Tä ` Ç+<äT˝À
ª>∑T]Ô+#·≥+µ nH˚~ #˚‘q· »>∑‘T· øπÔ ø±ì n#˚‘q· |ü<ësêú\≈£î #Ó+<ä<Tä ø£qTø£ Ç+<äT˝À
ª»>∑‘µY n+fÒ #˚‘q· »>∑‘T· Ô R Je⁄\T nì #ÓbÕŒ* ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) n˝≤ ø±<äT.
^‘êXÀ¢øe£ TT˝À ªC≤Hꋵ nqT ÁøÏjT· e\q C≤„q+ #˚‘q· T\πø kÕ<Û´ä + ø£qTø£ n#˚‘q· T\≈£î
C≤„q+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ ª»>∑‘T· µÔ n+fÒ ª#˚‘q· +µ nì ns¡+ú ª\ø£Då ≤eè‹Ôµ ‘√ #ÓbÕÔ+.
ns¡+ú ≈£î<äsø¡ b£ ˛‘˚ ≈£î<äsá ≥+ ø√dü+ #˚ùd sT÷ $es¡D ªª\ø£Då ≤eè‹Ôµµ ‘√ »s¡>±*.
ø±ì Á|üdTü ‘Ô · #·sá ˙j·÷+X¯eTsTTq XÀ¢ø+£ ˝À n˝≤ ns¡+ú ≈£î<äsì¡ Çã“+~ ˝Ò<Tä . ø£qTø£
ñqï ns¡+ú ñqï≥T¢ #ÓbÕŒ*. n+<äT#˚‘· Ç#·Ã≥ ªªnœ\+»>∑‘µY µ n+fÒ #˚‘H· ê#˚‘q·
Á|ü|+ü #·+ n+‘ê edüT+Ô ~. nj·÷´! C≤„qdü«s¡÷|üeTœ\+ ` nqT Á|üdTü ‘Ô · XÀ¢ø+£ ˝À
>∑÷&Ü Á|ü|+ü #·eT+‘ê C≤„qdü«s¡÷|ü+ nHêï&ÉT. ø±ì n~ ‘·|ü >∑<ë. ∫‘·TÔ n∫‘·TÔ
>∑÷&Ü Á|ü|+ü #·yT˚ ø£<ë! ø£qTø£ Çø£ÿ&É >∑÷&Ü »>∑‘Y R C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ªª#˚‘q· T\sTTq
Je⁄\Tµµ nH˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ*. düe÷:` C≤„qeTsTTq ÁãVü≤àeTTq+<˚ sT÷ Á|ü|+ü #·eTT
n<Ûë´dü #Ó+~q~ ø£qTø£ Á|ü|ü+#·eT+‘·j·TT n~ÛcÕ˜qC≤„qØ‘ê´ C≤„qdü«s¡÷|üeTqï<˚
‘·‘«Ô· eTT. ø£qTø£ Çø£ÿ&É Çã“+~ ˝Ò<Tä . eTi=ø£≥Hêïs¡T. y˚&ç e\q ˙s¡T yÓ#÷ qsTTq≥T¢
dü+ã+<Û+ä / dü+düs+Z¡ e\qH˚ <˚V‰ü ìï Ä‘·à>± ÁuÛ$Ñ T+#·≥+ »s¡T>∑T‘·Tqï<äHêïs¡T. nB
‘·ù|Œ. Ä‘·à ndü+>∑eTsTTq~. <ëìøÏ <˚V≤ü +‘√ dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . (ndü+>√Vü≤´j·T+
|ü⁄s¡Twü') ø£qTø£ ‘ê<ë‘êà´<Ûë´düe\qH˚ <˚V‰ü ‘·àuÛ≤eq ø£\T>∑T‘·T+~ >±ì dü+jÓ÷>∑+
e\q ø±<äT. eTi=ø£≥Hêïs¡T ªªC≤„qdü«s¡÷bÕ‘·àqT ‘Ó*dæø=qï C≤„qeTT\T <˚eeTqTcÕ´~
Á|üøè£ ‹ |ü]D≤eT $X‚weü TsTTq X¯Øs¡eTT\T>± ø£qã&ÉT‘·Tqï sT÷ Á|ü|+ü #·eTTqT, Äj·÷
X¯Øsê\≈£î _ÛqïeTsTTq C≤„q dü«s¡÷|üeTsTTq ˙ X¯Øs¡+>±q÷ #·÷kÕÔsT¡ µµ nì sT÷
XÀ¢ø£+ #Ó|ü⁄Ôqï~.
ªªj˚T‘·T C≤„q$<äX¯óÙ<ä∆#˚‘·düùdÔœ\+ »>∑‘Y
C≤„Hê‘·àø£+ Á|ü|Xü ´¯ +‹ ‘·«Á<ä÷|ü+ |üsy¡ T˚ X¯«s¡!µµ nHêïs¡T.
(XÀ¢ø£ kÕe÷Hê´s¡úeTT R C≤„qT\sTTq X¯ó<ä∆#˚‘·qT\T á yÓTT‘·Ô+ Á|ü|ü+#êìï C≤„q
dü«s¡÷|üeTsTTq ˙ s¡÷|ü+>± #·÷kÕÔsT¡ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nB ‘·ù|Œ. ªªC≤„q dü«s¡÷|ü+...µµ
nqT XÀ¢ø+£ ˝À ñqï ÁuÛ≤+‹<äsÙ¡ HêìøÏ _Ûqï+>± Á|üe÷uÛ÷Ñ ‘·eTsTTq <äsÙ¡ q+ >∑T]+∫
sT÷ XÀ¢ø+£ #Ó|Œæ +~. ø±>± |üPs¡«XÀ¢ø+£ ˝À ªªnœ\+ »>∑‘µY µ nì <˚ìï #ÓbÕŒ&√ <ëìì
sT÷ XÀ¢ø+£ ˝ÀøÏ eTs¡\ ~+∫ø=ì $e]+#ê&ÉT ø£qTø£ |üPs¡«XÀ¢ø+£ ˝À ªnœ\+ »>∑‘µY
nqï<ëìøÏ ªnìï Ä‘·à\Tµ nì ns¡+ú #Ó|Œæ á XÀ¢ø+£ ˝À <ëìH˚ <˚eeTqTcÕ´~ X¯Øs¡
230
426 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
s¡÷|üeTT\T>± - nì yê´U≤´ì+#·≥+ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·+. ø£qTø£ C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq
Á|ü|+ü #·eTTqT |üse¡ ÷‘·à s¡÷|ü+>± #·÷#˚yês¡T ‘·‘«Ô· y˚‘\Ô· ì, XÀ¢ø±ìøÏ |ü<ë\qT ã{Ϻ
(eTq ø£b˛\ ø£\Œq\T ˝Ò≈î£ +&Ü) #Ó|‘æ ˚ e#˚à ns¡+ú . C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq Á|ü|+ü #·eTTqT
$wüjT· s¡÷|ü+>± #·÷#˚yês¡T nC≤„qT\ì / ÁuÛ≤+‘·T\ì #Ó|Œæ q |üPs¡« XÀ¢ø±ìøÏ~ |üPs¡øe£ TT.
nj·÷´! C≤„qs¡÷|üeTsTTq »>∑‘·TÔqT $wüj·Ts¡÷|ü+>± #·÷&É≥+ ÁuÛ≤+‹ nsTT‘˚
|üse¡ ÷‘·à>± #·÷&É≥+ e÷Á‘·+ ÁuÛ≤+‹ ø±<ë? n+fÒ ø±<äT. C≤„qy˚T |üse¡ ÷‘·à ø£<ë!
|üse¡ ÷‘·àj˚T C≤„qeTT.
nj·÷´! Á|üdTü ‘Ô · #·sá ˙j·T XÀ¢ø+£ ˝À >∑÷&Ü C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq düeTdüÔ -
Ä‘·à\T nH˚ ns¡eú TT. yê{Ïì |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡+>± #·÷&É≥+ ÁuÛ≤+‹ ø±<äT. ø£qTø£
dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·+ ˝Ò<Tä . düe÷:- n˝≤ ø±<äT. ªªns¡dú «ü s¡÷|ü+ |üX´¯ +‘·'µµ nqï <ëìøÏ
Á|ü‹jÓ÷–>± ªª‘·«Á<ä÷|ü+ |üX´¯ +‹µµ nì #Ó|Œü ≥+ e\q ªª‘·«Á<ä÷|ü+µµ n+fÒ |üse¡ ÷‘·à
dü«s¡÷|üeTH˚ ns¡eú TT #ÓbÕŒ*. ªª˙ X¯Øs¡eTTqT >∑÷&Ü #·÷kÕÔsT¡ µµ nH˚ ns¡+ú Á‘√dæyj ˚ T·
ã&ç+~. n˝≤ C≤„Hê‘·àø£+ nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡+ú |üPs¡«XÀ¢ø+£ ˝À ñqï ªC≤„qdü«s¡÷|üµ nH˚
|ü<ëìøÏ Á|ü‹ì~Û. ø£qTø£ ¬s+&ÉT#√≥¢ ªC≤„qdü«s¡÷|üµ nH˚ ns¡ú+ #ÓbÕŒ*. ø£qTø£
C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq JeX¯Øs¡+ >∑\ nì ns¡ú+ #Ó|üŒ≥+ yê´|òü÷‘·y˚T. ø£qTø£
sêe÷qT»|üø+å£ <äTwüºy˚T.
ªªn<Ó«’ ‘·+ <äTwü+º ø±<äTµµ
nj·÷´! Á|ü|ü+#·eT+‘ê n|üs¡e÷s¡úeTì #Ó|üŒ≥+ e\q ˙ |üø£å+ >∑÷&Ü
<√wüyT˚ . ˙ |üø+å£ ˝À 1) XÀ¢ø±\T |ü⁄qs¡TøÏÔ #˚dqæ ≥T¢ 2) |ü<ë\≈£î \ø£Då ‘√ ns¡+ú #Ó|Œü ≥+.
3) ns¡ú $s√<Ûeä TT 4) dü+<äs“¡ ¤ $s√<Ûeä TT 5) XÊg‘ê‘·Œs¡´ $s√<Ûeä TT. nH˚ <√cÕ\THêïsTT.
#·÷.
1) C≤„q dü«s¡÷|üeT‘·´+‘·+ 2) j·T<˚‘‘· Y <äèX¯´‘˚ - 3) C≤„qdü«s¡÷|üeTœ\+
- nqT XÀ¢øÁ£ ‘·jT· eTT #˚‘· ˇπø ÁuÛ≤+‹ #Ó|Œü ã&ç+<äHêïs¡T. n~ #Ó|Œæ +<˚ #Ó|Œü ≥+
ø£qTø£ |ü⁄qs¡TøÏÔ. Hê eT‘·+ Á|üø±s¡+ ns¡+ú #Óù|Ô |ü⁄qs¡TøÏÔ ñ+&É<Tä . ªj·T<˚‘‘· -Y µ nH˚
XÀ¢ø+£ ˝À kÕ«‘·+Á‘·´ÁuÛeÑ T, ªC≤„Hê‘·àø£+-µ nqï XÀ¢ø+£ ˝À <˚V‰ü ‘·àÁuÛeÑ T #Ó|Œæ q≥T¢ ø£qTø£.
$wüjT· uÛ<Ò +ä ñ+~ ø£qTø£ |ü⁄qs¡TøÏÔ ˝Ò<Tä . ªª|üsy¡ T˚ X¯«s¡! »>∑‘Œ· r! ˙ eTVæ≤eT, ˙e⁄µµ `
yÓTT<ä\sTTq X¯u≤›\≈£î \ø£Då #ÓbÕŒs¡T. Á|ü|+ü #·+ Á|ü‘´· øå±~ Á|üe÷D≤\˝À ‘Ó\TdüTqÔ ï~,
ì\TdüTqÔ ï~. ø£qTø£ <ëìì ndü‘´· eT+fÒ Á|üe÷D $s√<Ûeä TT. Á|ü\j·T+ yÓTTˆˆ ≈£î<äse¡ ⁄
ø£qTø£ ‘·sÿ¡ $s√<Ûeä TT ` yÓsd¡ æ ns¡ú $s√<Ûeä TT, dü+<äs“¡ $¤ s√<Ûeä TT n+fÒ düT‹Ô $s√<Ûeä TT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 427 428 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ªªs√e÷+‘·s¡ kÕúeTTqj·T'düTeÔ +‹µµ nqï~ Á|üdTü ‘Ô · dü+<äs“¡ +¤ . Ç~ n<Ó«’ ‘·eTsTT‘˚ nq>± $wüß|í ⁄ü sêD+ 6 dü÷#·q\<ë«sê ì]«X‚wü ÁãVü≤à|üsy¡ T˚
ÁXÀ‘·\≈£î n<Ó«’ ‘·C≤„q+ ñ+fÒ me]ì mes¡T düT‹Ô kÕÔsT¡ . ø£qTø£ k˛ÔÁ‘·yT˚ VüQfi¯øÿÏ ` $wüß|í ⁄ü sêDeTT ì]«X‚wÁü ãVü≤à|üsy¡ T˚ .
n+<äTøπ dü+<äs“¡ $¤ s√<Ûeä TT. ñ|üÁø£y÷Ó |üd+ü Vü‰sê\T á $<Û+ä >± #Ó&Hç êsTT ø£qTø£ XÊg #·÷ˆˆ $wüßí|ü⁄sêD ÁbÕs¡+uÛÑXÀ¢ø£$T~
‘ê‘·Œs¡´ $s√<ÛäeTT. düe÷:` XÀ¢ø£ Á‘·j·T+˝À ª2µ ÁuÛ≤+‘·T\T #Ó|æŒHê ˇø£ ÁuÛ≤+‹ ªª|üs'¡ |üsêD≤+|üse¡ T' |üse¡ ÷‘êà‘·àdü+dæ‘ú '· ,
|ü⁄qs¡Tø£eÔ TsTTqfÒ¢ (3 XÀ¢ø±\˝À 3 ÁuÛ≤+‘·T\T sê˝Ò<Tä >∑<ë!) ø£qTø£ ˙ ns¡eú TT˝ÀqsTTHê s¡÷|üesêí~ ìπsX› ¯ $X‚wDü $e]®‘'· µµ
|ü⁄qs¡TøÏÔ ‘·|üŒ<äT. ô|>’ ± Ç˝≤+{Ï |ü⁄qs¡T≈£î\Ô T ^‘·˝À #ê˝≤ ñHêïsTT. $wüjT· + #ê\
(|üse¡ TsTTqyê&ÉT, |üsT¡ \ø£qï |üse¡ TeTsTTqyê&ÉT, Ä‘·àdæ‘ú T· &ÉT, |üse¡ ÷‘·à s¡÷|ües¡í
»{Ï\+ ø£qTø£ e÷{Ïe÷{ÏøÏ n<˚ $wüj÷· ìï eTTqT\T #Ó|⁄ü +Ô {≤s¡T. ø£qTø£ |ü⁄qs¡TøÏÔ
ÁøÏj÷· Á<äe´eTT\T ˝Òìyê&ÉT)
Ç{Ïyº ê{Ï˝À <√wü+ ø±<äT. nj·÷´! XÀ¢ø£ Á‘·jT· +˝À s¬ +&ÉT ÁuÛ≤+‘·T\T #ÓbÕŒ+. ˇø£ÿ
ÁuÛ≤+‹ ø±<ä+{≤sê! ø±ì sT÷ ÁuÛ≤+‘·T\≈£î |ü]Vü‰s¡+>± #Ó|Œæ +~ ˇø£ÿ XÀ¢ø+£ ‘√ ˇø£ÿ Ç+<äT˝À ªs¡÷|üesêí~µ nqï |ü<eä TT˝À Ä~ n+fÒ ÁøÏjT· \T, Á<äe´eTT >∑÷&Ü
Á|üeT. ø£qTø£ ˇø£ÿ Á|üeT e\q b˛j˚T ÁuÛ≤+‹ >∑÷&Ü ˇø£ÿ{Ï >∑<ë! C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq≈£î+&Éeì ns¡eú TT. ìπsX› +¯ n+fÒ ù|s¡T, C≤‹, >∑TD≤\T yÓTTˆˆ Çy˚$ ˝Òìyê&ÉT
»>∑‘T· qÔ T $wüj÷· +‘·s¡ dü«s¡÷|ü+>± #·÷&É≥y˚T ÁuÛ≤+‹. C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq »>∑‘T· qÔ T $wüßeí ⁄. nì $wüß∫í rÔjT· yê´K´. Bììã{Ϻ ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤ày˚T #Ó|Œü <ä\∫q
C≤„q dü«s¡÷|ü+>±H˚ #·÷&É≥+ Á|üeT ` Ç+‘˚ >∑<ë sT÷ Hê\TZ XÀ¢ø±\ #·sá ˙j·÷+X¯eTT. $wüjT· eTì ‘Ó\TdüT+Ô ~. $X‚weü TT n+fÒ $X‚wDü eTT.
ø£qTø£ |ü⁄qs¡TøÏÔ <√wü+ ˝Ò<Tä . Çø£ \ø£Då $wüjT· +. |üsy¡ T˚ X¯«s¡, »>∑BXÊ, yÓTT<ä\sTTq ªªnVü≤+ eTy˚T‘·´$<˚´j·T+
X¯u≤›\T e´eVü‰s¡ eTTqï+‘· es¡≈î£ dü$X‚wü ÁãVü≤àeTsTTq áX¯«s¡TH˚ uÀ~Û+#·TqT ø£qTø£ e´eVü‰s¡d<Ôü ë∏ qjÓ÷'
\ø£Då nedüs+¡ e÷≈£î ˝Ò<Tä . ÁãVü≤àeTT e´eVü‰s¡ <äX˝¯ À |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&˚, »>∑‘Œ· ‹j˚T. |üs¡e÷s¡údüÔ«dü+˝≤|ü´'
Á|üe÷D $s√<Ûë<äT\T >∑÷&Ü ˝Òe⁄. Á|ü‘´· øå±~ Á|üe÷D≤\T yê´eVü‰]ø£+>± »>∑~«wüjT· +˝À >√#·s√ e#·kÕ+ qj·T'µµ nì
dü]b˛‘êsTT. H˚Á‘êB+Á~j·÷\T yê´eVü‰]ø£ $XÊ«ìï >∑T]ÔkÕÔsTT. n+‘˚>±ì sT÷ »>∑‘T· Ô $wüßí|ü⁄sêD√|üdü+Vü‰s¡XÀ¢ø£eTT. yê≈£îÿ\ø£+<äì~ ì]«X‚wüÁãVü≤ày˚T. dü$X‚wüÁãVü≤à
|üse¡ ÷s¡eú ÷? ø±<ë? nqï dü+>∑‹ n$ #Ó|Œü e⁄. ø£+{ÏøÏ ø£qã&˚ |òTü ≥+ dü‘´· y˚T nì yê≈£îÿ\ø£+<˚<.˚ ø£qTø£ ô|’ XÀ¢ø+£ ˝À ªe#·kÕ+q>√#·s'¡ µ nì #Ó|Œü ≥+ e\q ì]«X‚wü
#Ó|Œü {≤ìøÏ ≈£î<äs<¡ Tä . H˚Á‘·y˚T ˇø£ $T<∏ä´ >∑<ë! ªª»>∑Å‘Œ· \j·T+µµ nq>± ø£qã&É≈î£ +&Ü ÁãVü≤ày˚T Á|ü‹bÕ~+|üã&çq~. n˝≤π>,
b˛e≥+ e÷ eT‘·+˝ÀqsTTHê ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ÁuÛ≤+‹ s¡÷|ü+ ø£qTø£ ªªÁuÛ≤+‹µµ ‘=\–‘˚, ªª$c˛ídü‡ø±XÊ<äT<ä÷“¤‘·+
C≤„q+ eùdÔ Á|ü|ü+#·+ ø£qã&É<äT. ndü˝Ò ˝Òì |ü<ës¡úeTsTT‘˚ (≈£î+<˚{Ï ø=eTTà) »>∑‘·ÔÅ‘Ó’e#·dæú‘·yéT,
ø£qã&É≈£î+&Ü \sTT+#·≥+ nH˚~ ñ+&É<äT. ñqï~ \sTTdüTÔ+~. |ü⁄{Ϻq yê&ÉT dæú‹dü+j·TeTø£sêÔkÂ
eTs¡DkÏ ÕÔ&TÉ . |ü⁄≥ºìyê&ÉT @$T eTs¡DkÏ ÕÔ&TÉ . ø£qTø£ »>∑‘T· Ô ì‘·´eTsTT‘˚H˚ n~ b˛e≥+ »>∑‘√dü´ »>∑#÷ dü'µµ (1`1`39)
sêe≥+ ñ+&Ée⁄. ø£qTø£ e÷ eT‘·+˝ÀH˚ u≤>∑T+~. dü+<äs“¡ ¤ $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . düT‹Ô ø£s\Ô¡ T nì |ü⁄sêD≤s¡kú Õs¡eT+‘ê dü+Á>∑V≤æ +∫ #Ó|Œü ã&ç+~.
n<Ó«’ ‘·T\sTT‘˚ k˛ÔÁ‘·+ ≈£î<äs<¡ Hä êïs¡T ` nB ‘·ù|Œ. Jy˚X«¯ s¡T\T ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ n<Ó«’ ‘·+. ªªÇ‹ $$<Ûä eT»dü´ j·Tdü´s¡÷|ü+
e´eVü‰s¡+˝À yêdüeÔ eTì #ÓbÕŒ+. e´eVü‰s¡yTÓ |ü⁄&É÷ <Ó«’ ‘·yT˚ . ø£qTø£ e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À Á|üøè£ ‹|üsê‘·àeTj·T+ düHê‘·qq´
‘·‘«Ô· y˚‘Ô· nsTTHê áX¯«s¡dTü ‹Ô #˚kÕÔsT¡ . MT ˝…øÿ£ ˝À ªª<˚V‰ü ‹]ø£eÔ TsTTq~ Ä‘·àµµ nqï Á|ü~X¯‘T· uÛ>Ñ y∑ êqX‚weü ⁄+kÕ+
C≤„q+ >∑\yês¡sTTHê e´eVü‰s¡+˝À H˚qT b˛‘·THêïqT, edüTHÔ êïqT ` nqø£ ‘·|ü ‘·T+<ë! Vü≤]s¡|»ü qà»sê~ø±+ düd~æ y∆ Té µµ (3`8`64)
n˝≤π> ÇBqT. ø£qTø£ ì]«X‚wüÁãVü≤àH˚ #Ó|üŒ{≤ìøÏ ñ|üÁø£$T+∫ #Ó|üŒ≥+˝À nì Á>∑+<∏ë+‘·eT+<ä* XÀ¢ø+£ ˝Àq÷ |ü⁄sêD≤s¡kú Õs¡ dü+Á>∑V≤ü + #ÓbÕŒs¡T. á yÓTT‘êÔìøÏ
ñ|üd+ü Vü≤]+#ês¡T ø£qTø£ XÊg ‘ê‘·Œs¡´$s√<Û+ä @MT ˝Ò<Tä . uÛ≤e+ Ç~.
231
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 429 430 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ªªÁ|üøè£ ‹|ü⁄s¡TùwX¯«sê‘·àø£eTsTTq sT÷ düs«¡ Á|ü|+ü #·+ |üse¡ ÷‘·àj˚T. n~ Äj·Tq n$ø±s¡eT»+X¯ó<ä+∆ ` ìs¡TDZ + j·Tìïs¡+»qyéT,
j·T+<˚ Äs√|æ+|üã&çq~ ø£qTø£. Äj·Tq≈£î _Ûqï+>± @ edüTeÔ P ˝Ò<Tä . Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄\T q‘ê'düà ‘·‘Œ· <ä+ ÁãVü≤à $c˛ís´¡ ‘·Œs¡eT+ |ü<yä Té µµ (11`14`38)
@M ˝Òe⁄ ø£qTø£H˚ ÁãVü≤àeTT @ø£eTT n~«rj·TeTT. á Á|üø±s¡eTT düC≤rj·T $C≤rj·T, ªªnBs¡ÁÈ Vü≤dü«eTdü÷\ú + nqD«XÊ´eT˝ÀVæ≤‘·+,
dü«>∑‘· uÛ<Ò ë\T @M ˝Òe⁄ ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT ì]«X‚wyü T˚ . $X‚weü T+fÒ uÛ<Ò +ä . uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä nùdïVü≤#êäjT· eT‘·qT eTdüøeÔ£ TX¯Øs¡DyéTµµ (11`14`39)
ø£qTø£ ì]«X‚wüeTTµµ á$<Ûä+>± ñ|üÁø£yÓ÷|üdü+Vü‰s¡eTT\T dü]>± ñ+&É≥+ R ªªnHêø±X¯eTdü+düŒs¡Ù eT>∑+<Ûeä Ts¡d+ü #·jT· ‘Y
ñ|üÁø£y÷Ó |üd+ü Vü‰s¬ ø’ ´£ +µµ ˇø£ dü÷#·q (*+>∑+). n#·ø£å«ÁXÀÁ‘·eT#·\eTyêø±ŒDÏeTe÷qdüyéTµµ (11`14`40)
Çø£ $T–*q *+>±\T (dü÷#·q\T) >∑÷&Ü es¡d>ü ± $e]kÕÔeTT. ªªnHêeT>√Á‘·eTdüTKeT‘˚»düÿeTùV≤‘·Tø£yéT
ªª|üs¡e÷s¡ú'‘·«y˚TyÓ’ø£' ` HêH√´dæÔ »>∑‘·'|ü‘˚, nuÛj Ñ T· + ÁuÛ≤+‹s¡V≤æ ‘·eTìÁ<äeT»sêeTs¡yTé µµ (11`14`41)
‘·ye’Ó eTVæ≤e÷j˚Tq ` yê´|üyÔ T˚ ‘·#÷ sê#·sy¡ Té , ªªns¡CÀX¯ãe› TeTè‘·eT|üe¢ + j·T<äd+ü eè‘·yTé
j·T<˚‘<· è›ä X¯´‘˚ eT÷s¡Ô ` y˚T‘·‘Y C≤„Hê‘·àqdüeÔ |üPsê«|üsπ qyÓj ’ T· dæàHé ‘·~«c˛í'|üse¡ T+ |ü<yä Té µµ
ÁuÛ≤+‹ C≤„Hq˚ |üX´¯ +‹ ` »>∑Á<ä÷|ü eTjÓ÷–q', á XÀ¢ø±\T ÁãVü≤à düs«¡ $X‚wsü V¡ ≤æ ‘·eTì #Ó|⁄ü HÔ êïsTT.
C≤„qdü«s¡÷|üeTœ\+ ` »>∑<‘˚ <· ãä T<äj ∆ T· ' ªª‘·kÕà#·Ã dü÷øå±à~ $X‚wDü ≤Hê ` eT>√#·sπ j·T‘·Œs¡e÷s¡sú ÷¡ |üyTé
ns¡dú «ü s¡÷|ü+ |üX´¯ +‘√ ` ÁuÛ≤eT´+‘˚ yÓ÷Vü≤q+|üy¢ ,˚ øÏeT|ü´∫+‘·´+ ‘·es¡÷|üeTdæÔ ` ‘·ôdà’ qeTùdÔ |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷j·Tµµ (1`17`75)
j˚T‘·TC≤„q$<äXó¯ Ù<ä∆ ` #˚‘d· ùü dœÔ \+ »>∑‘Y j·÷r‘·>√#·sêyê#ê+ eTqkÕ+#ê$X‚wDü ≤,
C≤„Hê‘·àø£+ Á|ü|Xü ´¯ +‹ ` ‘·«Á<ä÷|ü+ |üsy¡ T˚ X¯«s¡!µµ C≤„ìC≤„q|ü]#˚Ã<¤ ë´ ‘ê+e+<˚ #˚X«¯ Ø+|üsêyéTµµ (1`17`77)
$wüß|í ⁄ü sêD Á|ü<ëÛ Hê+X¯+˝À #·‘T· sêú<ëÛ ´j·T+˝À ñqï sT÷ Hê\TZ XÀ¢ø±\qT Ç+‘·≈î£ C≤„ì n+fÒ Je⁄&ÉT. C≤„q+ n+fÒ ãT~∆. n$ |ü]#˚Ã<¤ ´ä eTT\T >±>∑\~. C≤„ì
eTT+<˚ yê´U≤´ì+#êeTT. C≤„q |ü]#˚Ã<¤ ´ä nsTTqBX¯«].
ªªqdü÷\ú + q #·d÷ü ø£Î+j·T ` qï$X‚wDü >√#·s+¡ , ªªz+ qyÓ÷yêdüT<˚yêj·T, ‘·ôdà’ uÛ>Ñ e∑ ‘˚ dü<ë,
‘·‘Œ· <ä+ |üse¡ T+ $c˛í' ` Á|üDe÷$T dü<ë-eT\yéTµµ (1`7`52) e´‹]ø£+Ô qj·TkÕ´dæÔ e´‹]ø√Ôœ\dü´j·T'µµ
ªªÄ<√´j·T»„' |ü⁄e÷ìCÀ´ ` j·T'|üPsπ «cÕ+ #· |üPs¡«»' ªªqeTdüôÔ dà’ qeTdüôÔ dà’ qeTdüôÔ dà’ eTVü‰‘·àH˚,
‘·+ q‘ê'düà »>∑Á‘·‡wüß'º ` ÁdücÕºse¡ T$X‚wDü yéTµµ (1`7`61) HêeTs¡÷|ü+ qj·TkÕ´dæÔ jÓ÷dæ‘Ô «˚ H√ |ü\uÛ´Ñ ‘˚µµ
e÷j·T e\q Ádüwºü nsTTHê yêdüeÔ eTT>± n{Ϻ $X‚weü TT\T ˝Òìyê&Éì ns¡eú TT. ªndæµÔ nì|æ+#·Tø√e≥+ ndæ‘Ô «· +. n~ ÁãVü≤àeTTq≈£î $X‚weü TT ø±<äT. n~ ÁãVü≤à≈£î
ªªqyÓ÷qyÓ÷- $X‚wdü «Ôü + ` ‘·«+ ÁãVü≤à ‘·«+ |æHêø£<èäÛ ‘Y dü«s¡÷|üyT˚ . ô|>’ ± m{Ϻ $X‚weü TT\T ˝Òì ªñìøϵ $X‚wDü + ø±<äT.
Ç+Á<äd«Ôü eT–ï' |üeq' ` es¡TDdü‡$‘êj·TeT'µµ (1`7`67) ªªì‘ê´ì‘·´ Á|ü|+ü #ê‘·àHé ìÁwüŒ|ü+#êeT˝≤Á•‘·,
nq>± dü«‘·' $X‚wsü V¡ ≤æ ‘·T&ÉT. e÷j·T#˚‘· ÁãVü≤à s¡TÁ<ë~ s¡÷bÕ\T <Û]ä +∫qyê&ÉT. nì @ø±H˚øq£ eTdüTuÔ ´ÑÛ + yêdüT<˚yê~ ø±s¡DyéTµµ (1`20`12)
ns¡úy˚T. edüT‘Ô '· Á|ü|+ü #·sV¡ ≤æ ‘·T&ÉsTTHê e÷j·Te\q Á|ü|+ü #· düV≤æ ‘·T&ÉT.
ªªX¯ó<äd∆ ‡ü +\ø£´å ‘˚ ÁuÛ≤+‘ê´ ` >∑TDyêìe jÓ÷>∑TD' ªªìsê«´bÕs¡eTHêUÒ´j·T+ yê´|æeÔ ÷Á‘·eTq÷|üeTyéT,
‘·e÷‘·às¡÷|æD+ <˚e+ ` q‘ê'düà |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TyéTµµ (11`14`37) Ä‘·àdü+uÀ~Û$wüj·T+ dü‘êÔe÷Á‘·eT\ø£åDyéTµµ (1`22`50)
232
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 431
ªªÁ|üXÊ+‘·eTuÛj Ñ T· + X¯ó<ä+∆ <äT]«uÛ≤e´eTdü+ÁX¯jT· yéT,
$c˛í'C≤„qeTj·Tk˛´ø£+Ô ‘·<Cé ≤„q+ ÁãVü≤à dü+õ„‘y· Té µµ (1`22`51)
@e+ Á|üø±s¡eTeT\+ ì‘·´+ yê´|üøe£ Tø£j å T· +,
düeTdüuÔ <ÒÛ sä V¡ ≤æ ‘·+, $cÕí«K´+ |üse¡ T+|ü<yä Té µµ (1`22`53)
düeTdüÔ uÛÒ<äeTT\+fÒ düC≤rj·T $C≤rj·T dü«>∑‘·uÛÒ<äeTT\T, n$˝Òì~ X¯Sq´eTT,
nìs¡«#·˙j·TeTT eTqdüT‡≈£îqTï n+<äìyê&ÉT \ø£Då s¡V≤æ ‘·T&ÉT ªªñìøϵµ >± ns¡eú TsTTq
yê&ÉT dü‘´· C≤„Hêq+<ë~ $X‚weü TT\T ˝Òìyê&ÉT ÁãVü≤àeTT. nì ns¡eú TT.
ªªnVü≤+ Vü≤]dü‡s¡«$T<ä+ »Hês¡H› √
Hêq´‘·‘Ô '· ø±s¡Dø±s¡´C≤‘·yTé ,
á<äèvàH√j·Tdü´ q‘·d´ü uÛ÷Ñ jÓ÷
uÛyÑ √<ä“y¤ ê <ä«+<ä«>∑<ë uÛeÑ +‹µµ
Ç~ Á|ü<eäÛ ÷+X¯eTTq≈£î ñ|üd+ü Vü‰s¡ XÀ¢øe£ TT. Ç+<äT˝À n~«rj·T / ìs¡TDZ ÁãVü≤à
C≤„q+ >∑\yêìøÏ dü+kÕs¡ yÓ÷ø£så ÷¡ |üeTsTTq |ò\ü + #ÓbÕŒs¡T. Ç˝≤ Á|ü<eäÛ ÷+X¯+˝À
nuÛ≤´düeTT, |ò*ü ‘·+ e#êÃsTT.
ªª‘·kÕà<äT'› U≤‘·àø£+ HêdæÔ q #· øÏ+∫‘·T‡U≤‘·àø£+,
eTqdü'|ü]D≤yÓ÷j·T+ düTK<äT'U≤~\ø£Då 'µµ (2`6`49)
C≤„qy˚Te|üs+¡ ÁãVü≤à C≤„q+ ã+<Ûëj·T#˚w´ü ‘˚
C≤„Hê‘·àø£$T<ä+ düs«¡ + qC≤„Hê~«<ä´‘˚ |üsy¡ Té µµ
Ç+<äT˝À C≤„HêìøÏ $T+∫ y˚s¡T>± ˝Ò<äq≥+ e\q ÁãVü≤à+ ì]«X‚wüeTì ‘˚*+~.
ÁãVü≤ày˚T C≤„qeTT. düTK<äT'UeTT\T Ä‘·à<Ûsä à¡ eTT\T ø±eì, eTH√<Ûsä à¡ eTT\ì ‘˚*q~.
sêe÷qTE&ÉT düTK<äT'U≤\T Ä‘·à<Ûsä êà\ì #ÓbÕŒ&ÉT.
ªª‘·Å<“ä Vü≤à|üse¡ T+ <ÛëeT dü<dä ‘ü ‘Ô· Œ· s¡+ |ü<yä Té ,
j·Tdü´düs«¡ eTuÛ<Ò q˚ »>∑<‘˚ #· ÷ sê#·sy¡ Té µµ (2`7`41)
dü @e eT÷\Á|üøè£ ‹' e´ø£sÔ ÷¡ |” »>∑#÷ dü',
‘·dàæ H˚ïe \j·T+ düs«¡ + j·÷‹ ‘·Á‘·#· ‹wü̃‹µµ (2`7`42)
ø£sêÔÁøÏj÷· D≤+ düdü Ç»´‘˚ Áø£‘T· ` dü‡ @e ‘·‘ÿ· s¡à|ò\ü + #· ‘·d´ü
Ádü>±~j·T‘ê‡<Ûqä eT|ü´X‚w+ü ` Vü≤sπ s¡ï øÏ+∫‘Y e´‹]ø£eÔ TdæµÔ µ (2`7`43)
Ç+<äT˝À düs«¡ + ÁãVü≤ày˚T. ÁãVü≤à_Ûqï+>± @MT ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTì
233
432 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e÷j·Te\q ÁãVü≤à+ dü$X‚weü TsTTq<äì ns¡+ú .
CÀ´r+ wæ $wüßsí T¡ “¤eHêì $wüß'í , ` eHêì $wüß'í –s¡j÷Ó ~X¯Xï
q<ä´dü‡eTTÁ<ëX¯Ã dü @e düs«¡ + ` j·T<ädj Ôæ T· Hêïdæ#Ô · $Á|ües¡´! (2`13`38)
ªªC≤„qdü«s¡÷b˛ uÛ>Ñ y∑ êq´‘√k ` nX‚weü T÷]Ô s¡ï‘·T edüTuÔ ÷ÑÛ ‘·'
‘·‘√Væ≤ XË˝’ ≤_∆<säÛ ê~ uÛ<Ò ëHé ` C≤˙Væ≤ $C≤„q $»è+_Û‘êìµµ
j·T<ë‘·TX¯ó<ä+∆ ì»s¡÷|æ düs«¡ + ` ø£sà¡ ø£j å T˚ C≤„qeTbÕdüÔ <√wü+,
‘·<ëVæ≤dü+ø£\Œ‘·s√' |ò˝ü ≤ì ` uÛeÑ +‹H√ edüTwÔ ßü edüTuÔ <ÒÛ ë'µµ
ªªedü«Ô dæÔ øÏ+≈£îÁ‘·∫<ë~eT<Û´ä ` |üs´¡ +‘· V”≤q+#· dü<ø’Ó s£ ÷¡ |üyTé
j·T#êÃq´<Ûë ‘·«+~«» j·÷‹ uÛ÷Ñ jÓ÷ ` q‘·‘<Ô· ëÛ ‘·Á‘· ≈£î‘√Væ≤‘·‘«Ô· yéTµµ(2`13`41)
eTV”≤|òTü ≥‘·«+ |òTü ≥‘·' ø£bÕ*ø± ` ø£bÕ*ø± #·÷s¡sí »¡ dü‘Ô √DT'
»HÓ’ dü‡«ø£sà¡ dæ$Ô T‘ê‘·à ìX¯ÃjÓTÆ ' ` Ä\ø£´å ‘˚ Áã÷Væ≤øÏeTÁ‘· edüTµÔ µ
ªª‘·kÕàqï$C≤„qeTè‘˚dÔæ øÏ+∫‘Y ` ø£«∫‘·ÿ<Û+ä ∫‘Y ~«»edüTCÔ ≤‘·+,
$C≤„qy˚Tø£+ ì»ø£sà¡ uÛ<Ò ä ` $_Ûqï ∫‘Ó'ÌÔ ãVüQ<ÛëuÛTÑ ´ù|‘·yTé µµ
ªªC≤„q+ $X¯ó<ä+∆ $eT\+#· ì‘·´ ` eTX‚wXü Àø±~ìs¡ddÔü +ü >∑yTé
@ø£d‡ü <Óø’ +£ |üse¡ T' |üsπ X¯ ` dü‡yêdüT<˚y√qj·T‘√q´<ädµÔæ µ
ªªdü<들e @c˛uÛeÑ ‘√ eTjÓ÷ø£'Ô ` C≤„q+ j·T<Ûë dü‘´· eTdü‘´· eTq´‘Y
@‘·Á‘· j·T‘·‡+ e´eVü‰s¡u÷ÑÛ ‘·+ ` ‘·Á‘ê|æ#√ø£+Ô uÛTÑ eHêÁ•‘·+‘˚µµ
Ç+<äT˝À C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤ày˚T |üse¡ ÷s¡ú dü‘´· eTT. düs«¡ Á|ü|+ü #·eTT n+<äT˝À
e÷j·÷ ø£*Œ‘·+ ø£qTø£ |üse¡ ÷s¡+ú ø±ì<˚. $X¯ó<ä∆ C≤„qe+‘·TìøÏ Á|ü|+ü #·u<ÒÛ ë\T ‘√#·e⁄.
dü<ë @ø£s÷¡ |ü+>± ñ+&˚<˚ ªedüTeÔ ⁄µ (edüTeÔ ⁄ nq>± ñ+&˚~) |ü]D≤eT / $ø±s¡eTT\T+&˚~
edüTeÔ ⁄ ø±<äT. $C≤„qy˚T Ä edüTeÔ ⁄. C≤„H‘˚ s· e¡ TsTTq~ edüTyÔ ˚ ø±<äT. ÁuÛ≤+‘·T\T Ä
@ø£edüTeÔ ⁄H˚ ãVüQ$<Û+ä >± uÛ≤$kÕÔsT¡ . ÁãVü≤à+ yêvàqdüT‡\≈£î >√#·s+¡ ø±<äT ø£qTø£
e´eVü‰s¡jÓ÷>∑´+ ø±<äT. e÷j·÷eTj·TeTsTTq ÁãVü≤à+ Á|ü|ü+#· düVæ≤‘·+ ø£qTø£
e´eVü‰s¡j÷Ó >∑´eTT.ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ |üse¡ ÷s¡‘ú '· dü‘´· eTT. e´eVü‰Ø‘ê´ n<˚
dü$X‚weü TT>± uÛ≤dædTü +Ô ~ ` e÷j·T e\qH˚ Ç<ä+‘ê.
ªª$cÕí«<Ûës¡+ j·T<Ûë#Ó‘’ ‘· Y ` Á‘Ó˝Ì Àø£´+ düeTedæ‘ú +·
|üs¡e÷s¡úX¯Ãy˚TÁb˛ø√Ô ` j·T<ÛëC≤„q+ Á|ü<Ûëq‘·'µµ (2`13`2)
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 433
Ç+<äT˝À C≤„qyÓTTø£fÒ |üse¡ ÷s¡ú dü‘´· eTì, $T–*q~ $T<∏´ä nì düŒwüeº TT.
ªª@e+q |üse¡ ÷s√údÔæ »>∑‘´· Á‘· q #ê~Û|µü µ (2`14`13)
ªª|üse¡ ÷s¡dú Tü Ô uÛ÷Ñ bÕ\ dü+øπ bå Õ‘Y ÁX¯Sj·T‘ê+eTeTµµ (2`14`28)
ªª@ø√yê´|”düeTX¯óÙ<√∆ ìs¡TZD' Á|üø£è‘˚' |üs¡'
»qàeè<ë∆´~s¡V≤æ ‘· Ä‘êà düs«¡ >∑‘√e´j·T'µµ (2`14`29)
ªª|üsC¡ ≤„qeTjÓ÷dü~“¤' HêeTC≤‘ê´~_Û]«uÛTÑ '
qjÓ÷>∑yêqïj·TTø√Ô uÛ÷Ñ ‘YHe’Ó bÕ]úe jÓ÷ø£´å ‘˚µµ (30)
ªª‘·kÕ´‘·à|üs<¡ ù˚ V≤wüß dü‘√ù|´ø£eTj·T+ Væ≤j·T‘Y
$C≤„q+ |üse¡ ÷s√úyê<Ó«’ ‹H√‘·<´ä∏ <ä]Ùq'µµ (31)
ªªy˚DTs¡+Á<Ûä$uÛÒ<˚q uÛÒ<äwü¸&Ü®~ dü+õ„‘·'
nuÛ<Ò yä ê´|æH√yêjÓ÷' ‘·<ëÛ ‘·d´ü eTVü‰‘·àq'µµ (32)
ªª@ø£‘·«+s¡÷|üuÛÒ<ädüTÔ u≤Vü≤´ø£s¡à Á|üeè‹Ô»'
<˚yê~ uÛ<Ò |˚ <ü «äÛ ùdÔ Hêùd´Ô yêes¡DVÒ ≤æ dü' (33)
Ç+<äT˝À ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ |üse¡ ÷s¡eú TT. $T–*q<ä+‘ê |üse¡ ÷s¡+ú ø±ì »>∑‘.Ô̊ ÁãVü≤à+
nK+&É+, ìs¡TDZ eTT, C≤„Hê‘·àø£eTT Ä‘·às¡÷|üeTT. HêeT, C≤‹ yÓTT<ä\sTTq $X‚weü TT\T
˝Òì~. uÛÒ<äs¡Væ≤‘·eTT. Ç˝≤ ñ+fÒ <Ó’«‘·<äs¡ÙqeTT #˚j·TTyês¡T $T<∏ëú´C≤„qT˝Ò nì
Á|ü‹bÕ~+|üã&çq~.
ªª|ü⁄e÷Hé düs«¡ >∑‘√yê´|” Äø±X¯e<äjT· + j·T‘·',
≈£î‘·' ≈£îÁ‘·‘·«>∑+‘êd”‘˚´‘·<äkÕ´s¡úe‘·ÿs¡yéTµµ (2-15-28)
ªªk˛Vü≤+ q>∑+‘ê Hê>∑+‘ê HÓø’ <£ X˚ ì¯ øπ ‘·q'
‘·«+#êH˚´#· q#·‘«· +#· ‘·«+HêH˚´ HêVü≤eT|ü´Vü≤yéTµµ (2-15-25)
Ç+<äT˝À sêe÷qT» Á|ü‹bÕ~‘·eTsTTq ªÄ‘·à - nDTe⁄µ nqï yê<äeTT ìs¡d+æ |üã&çq~.
Ä‘·à Äø±X¯eTTe˝… düs«¡ >∑‘e· TT, düs«¡ yê´|æ nì #Ó|Œü ã&çq~. Ç+<äT˝À |ü⁄qs¡TøÏÔ ˝Ò<Tä .
(düs«¡ >∑‘· - düs«¡ yê´|æ - 2 ˇø£ÿfÒ >∑<ë, nì |ü⁄qs¡TøÏ<Ô √wü+ edüT+Ô <äì Á|üXï¯ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) yêj·TTe⁄ düs«¡ yê´|æ n+{≤s¡T. ø±ì Áø£eT+>± düs«¡ >∑‘+· ne⁄‘·T+~>±.
düs¡«<ë @ø£yês¡+>± düs¡«yê´|æ ø±<äT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT e÷Á‘·y˚T n˝≤ ø£qTø£. ˝Ò<ë
düsê«+‘·sê´$T ø±e≥+ düs¡«>∑‘·‘·«+ düs¡«yê´|æ‘·«+ ãVæ≤sê«´|æ‘·«+ nì ns¡ú+
234
434 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó|Œü e#·TÃqT. ‘·«+#· R ˙e⁄qTï - n+fÒ uÛ≤e$T~. H˚H˚ >±<äT, ˙e⁄>∑÷&Ü eT]j·TT
n+<äsT¡ qTï n+‘˚. nj·÷´! eTqeT+‘ê |ü]#˚Ã<¤ +ä >∑\yês¡+. eTq+ |üse¡ ÷‘·à˝≤>±
>∑eTHê<äT\T ˝Òì düs¡«yê´|ü⁄\+ m˝≤ ne⁄‘ê+? - Á|ü‘·´ø£å $s¡T<ä∆+>± m˝≤
$e]düTÔHêïs¡T? - düe÷:- ˙e+fÒ ˙eì ø±<äT. ˝ÖøÏø£+>±, |ü]∫äqï+>± X¯Øs¡
|ü]$T‘·+>± ø£qã&˚ ˙ ‘·‘«Ô· + n~ ø±<äì ns¡eú TT. ˙e˝…H˚ n+<äsT¡ n+‘˚. H˚qT ˙≈£î
ø£qã&˚ X¯Øs¡ |ü]$T‘· <äèwæìº ø±<äT. ø±ì á e´eVü‰sê\ìï+{ÏøÏ >∑T]nsTTq ndü\T
‘·‘«Ô· eTT |üse¡ ÷‘·àj˚T. ªªÄ‘Óà’ y˚<+ä düs«¡ +µµ nì ÁX¯ó‹. ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£å $s√<Û+ä ˝Ò<Tä .
<˚V‰ü ~ - ñbÕ~Û uÛ<Ò +ä e\q uÛ<Ò +ä ø£qã&ÉT‘·Tqï~. n~ e´eVü‰sêìø£edüsy¡ T˚ . ø±ì
‘·‘«Ô· Ø‘ê´ n~ ø±<äì #ÓbÕÔ+. (ñ<ë:- ÁãVü≤à+ n<äèX¯´+ ø£qTø£ <ëì $wüjT· + ns¡+ú
ø±<äT. ns¡eú Tj˚T´ ñ<ëVü≤s¡D+ #ÓbÕÔqT. X¯Øs¡+ s¡øeÔ£ ÷+kÕ~ dü|<Ôü ëÛ ‘·Te⁄˝Ò. n+fÒ
uÛÖ‹ø£ ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ Ç$ <Ûë‘·Te⁄˝Ò. Bì˝À yê´|æ+∫q<ä<.˚ nsTTHê e´eVü‰s¡+ |üXó¯ ,
ø°≥, »+‘·T, e÷qyê~ uÛ<Ò ë\THêïsTT. yê{Ï˝À¢ >∑÷&Ü e´wæuº <ÒÛ ë\THêïsTT. ø±ì ‘·‘«Ô· Ø‘ê´
nìï s¡øeÔ£ ÷+kÕ<äT˝Ò ø£<ë! n˝≤ - n+<äs÷¡ ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ ÁuVü≤ày˚T. <˚V‰ü \ìï+{ÏøÏ
eT÷\‘·‘«Ô· eTT Ms¡´y˚T nqï≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n~ Ä‘·àuÛ<Ò +ä ø±<äT. Ä‘·à ˇø£ÿfÒ.
ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹.
ªª@ø£yT˚ e$T<ä+ $~∆ quÛ~Ò düø\£ + »>∑‘Y
yêdüT<˚yê_Û<j Û̊ T· dü´ dü«s¡÷|ü+ |üse¡ ÷‘·àq'µµ (2-15-33)
á Á|ü|+ü #·eT+‘ê nK+&É |üse¡ ÷‘·à dü«s¡÷|ü+>± ‘Ó*dæø=Hê*. quÛ~Ò R _ÛqïeTsTTq~
ø±<äT. nì n<Ó«’ ‘·yT˚ Á|ü‹bÕ~+|üã&çq~.
ªª‘·<‘˚ <· Tä |ü~wü+º ‘˚ dü+øπ ùå |DeTVü‰eT‘˚!
|üsês¡bú Õs¡u÷ÑÛ ‘·+j·T ‘·<Ô <ä «’Ó ‘·eTX‚w‘ü '· µµ (2-11-18)
ªª@eeTTø±Ô« j·Tj·TÚ$<ë«Hé ì<ë|òTü + düãTTuÛTÑ s¡TsZ T¡ ',
ì<ë|òüTÀ|ü⁄´|ü<˚X‚q ‘˚Hê<Ó’«‘· |üs√uÛÑe‘Yµµ
ªªdüs¡«uÛÑ÷‘êq´uÛÒ<˚q <ä<äs¡Ù dü‘·<ë‘·àq'
‘·<ëÛ ÁãVü≤à|üs√eTTøÏÔ eTyê|ü|sü e¡ ÷+~«»'µµ (2-11-20)
Ç+<äT˝À n<Ó«’ ‘· ÁãVü≤ày˚T |üse¡ ÷s¡eú TT. ÁãVü≤à<äsÙ¡ q+ e\qH˚ eTTøÏ.Ô nì düŒwü+º .
<ëìøÏ nuÛ≤´düeTT |ò\ü eTT>± #Ó|Œü ã&çq~.
ªªdæ‘˙· ˝≤~uÛ<Ò q˚ j·T<Ûø’Ó +£ <äèX¯´‘˚ quÛ'Ñ
ÁuÛ≤+‘·<äèwæº_Ûsê‘êà|æ ‘·<∏Ó’ø£dü‡Hé |üè<Ûäø£ÿ è‘·'µµ (2-11-12)
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 435 436 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ªª@ø£d‡ü eTdü+Ô j·T~Vü‰dæÔ øÏ+∫‘Y Ç+<äT˝À Je»>∑‘·TÔ\T ÁãVü≤à_ÛqïeTT\T ø£qTø£ ªª@ø£y˚Tyê~«rj·T+ÁãVü≤൵ nì

‘·<#ä T· ´‘√ HêdæÔ |üs+¡ ‘·‘√q´‘Y Á|ü‹bÕ~+|ü ã&çq~. Ç˝≤ C≤„ìøÏ j·TeTuÛ≥Ñ ;Û‹ ˝Ò<Hä êïs¡T.
k˛Vü≤+ dü#· ‘·«+ dü#· düs«¡ y˚T‘· ªªuÛ÷Ñ ‘êì düsê«DÏ ‘·<ëÛ qïy˚T‘·‘Y ` nVü≤+#· $wüßsí ï¡ j·T‘√q´<ädÔæ
<ë‘·àdü«s¡÷|ü+ ‘·´»uÛ<Ò yä ÷Ó Vü≤yéTµµ (2-11-26) ‘·kÕà<äV≤ü + uÛ÷Ñ ‘·ìø±j·TuÛ÷Ñ ‘· ` eTqï+ Á|üjT· #êä$T uÛyÑ êj·T ‘˚cÕyéTµµ
ªªÇr]‘·ùdqÔ düsê»es¡´' (3-11-54)
‘·‘ê´» uÛ<Ò +ä |üse¡ ÷s¡ú <äèwæ'º
Ç+<äT˝À düs«¡ eTT $wüßyí .˚ $wüß_í qÛ ï+>± @MT ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªÁãVü≤àeTT n~«rj·TeTìµ
dü#ê|æ C≤‹düàs¡D≤|üÔuÀ<Ûä'
‘·Á‘ÓeÌ »qàq´|ües¡eZ ÷|üµµ (2-11-24) düŒwüºeTT.
Ç+<äT˝Àq÷ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ nì, Ä‘·à ªnH˚øµ£ eTq≥+ ÁuÛ≤+‹ nì, Ä‘·à |üse¡ ÷‘·à ªªX¯óø±¢~ BsêÈ~ <ÛHä ê~ V”≤q ` eT>√#·s+¡ j·T#·Ã $X‚wDü ≤HêyéT,
uÛÒ<ä+ ÁuÛ≤+‹j·Tì. Je⁄&ÉT »>∑‘·TÔ - n+‘ê ÁãVü≤ày˚T nì ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<˚B X¯ó<ë∆‹X¯ó<ä+∆ |üse¡ T]¸<èä X¯´+ ` s¡÷bÕj·T ‘·ôdà’ uÛ>Ñ e∑ qï‘êdü‡à'µµ
˝Ò<ìä , ø£qTø£ ÁuÛ≤+‹dæ<e∆ä TsTTq uÛ<Ò yä ÷Ó Vü≤+ |ü]‘·´õ+|üe˝…qì - n~«rj·TÁãVü≤ày˚T (3-17-32)
Á|ü‹bÕ~+|ü ã&çq~. n{Ϻ n<Ó«’ ‘· C≤„q+ e\qH˚ eTTøÏÔ nì $wüß|í ⁄ü sêD ~«rj·÷+X¯eTT ªªj·TqïX¯ÙØπswüßj·T<äq´<˚ùV≤ ` wü«X‚weü düTwÔ «ü »eTe´j·T+ ‘·‘Y
ì]«X‚wÁü ãVü≤à |üse¡ Tì ‘˚*Ãq~. j·TkÕà#·Ã Hêq´<ä«´‹]ø£eÔ TdæÔ ` ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕj·T q‘êdü‡à ‘·ôdà’ µµ
ªª@ey˚Twü »>∑‘‡· s¡«+ ø£s√‹ |ü]bÕ‹#·, (3-17-33)
Vü≤+‹ #ê+‘˚|´ü q+‘ê‘êà Hêdü´Ô kÕà<ä«´‹πsøÏjT· ‘Yµµ (3-2-60) Ç+<äT˝À ì]«X‚wüeTT @ø£eTsTTq<˚ ÁãVü≤àeTì düŒwüºeTT. á $<Ûä+>± $wüßí|ü⁄sêD
ªªC≤„‘y· T˚ ‘·qàj·÷ ‘·«‘·'Ô j·T<Ûëdüs«¡ $T<ä+ »>∑‘,Y ‘·èrj·÷+X¯eTT ì]«X‚wü ÁãVü≤à|üsy¡ T˚ .
$wüß]í «cÂí $wüß‘í X· ï q |üs+¡ $<ä´‘˚ ‘·‘'· µµ (3-3-1) ªªj·Tdü‡è»´‘˚ düsøZ¡ è£ <ë‘·àHÓe’ ` j·T' bÕ\´‘˚ bÕ\sTT‘ê#·<e˚ ',
Ç+<äT˝À $wüß_í qÛ ï+>± eTi=ø£ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<ìä #Ó|Œü ≥+ e\q ªªÁãVü≤à+ n~«rj·Tµµ $XÊ«‘·àHê dü+ÁVæ≤j·T‘˚+‘·ø±Ø ` |üè<ÛÅä øj Ô£ T· kÕ´dü´#·j÷Ó e´j·÷‘ê൵
eTì dæ<+∆ä . (4-2-89)
ªª@‘·Å<ä“Vü≤à Á‹<ÛëuÛÒ<ä eTuÛÒ<äeT|æ düÁ|üuÛÑT' ªªj·TdæàHé »>∑<√´ »>∑<‘˚ <· ë<√´
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚w«ü uÛ<Ò √k _Û<´ä ‘˚ _ÛqïãT~∆_'Û µµ (3-3-29) j·T#êÃÁ•‘√dæàHé »>∑‹dü«j·T+uÛ÷Ñ 'µµ (4-2-90)
edüT‘Ô '· uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTsTTHê ÁãVü≤à+ ÁuÛ≤+‹#˚‘· _Ûqï+>± ø£qã&ÉT‘·T+<äì düŒwüeº TT. Ç+<äT˝À düs«¡ eTT ÁãVü≤àeTH˚ $wüjT· + #ÓbÕŒs¡T. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq~ $T<∏´ä ø£qTø£
ªªø£≥ø£eT≈£î≥ ø£]øí ±~uÛ<Ò '’Ó ` ø£qø£eTuÛ<Ò eä T|”w´ü ‘˚jT· <Ûø’Ó y£ Té , ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
düTs¡|Xü ó¯ eTqTC≤~ø£\ŒHê_Û' ` Vü≤]s¡œ˝≤_ÛsT¡ Bs¡´‘˚ ‘·<ø’ÓÛ '£ µµ (3-7-16)
ªªÁ>∑V≤ü s¡¸‘ês¡ø±∫‘·Ô >∑>H∑ ê–ï»˝≤ì˝≤'
Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ @ø£yT˚ . n~«rj·Ty˚T. q>∑\≈£î eT÷\+>± ã+>±s¡+ dü‘´· eTT. <Ó«’ ‘êìøÏ nVü≤+#· $wüj÷· XËÃeÌ düs«¡ + $wüßeí Tj·T+ »>∑‘µY µ (5-1-20)
eT÷\+>± ÁãVü≤à+ dü‘´· +.
nVü≤+ uÛ÷Ñ $T'-
ªªdüø\£ $T<äeTVü≤+#· yêdüT<˚e' ` |üse¡ T|ü⁄e÷Hé |üsy¡ T˚ X¯«s¡d‡ü @ø£',
Ç‹eT‹s¡#˝· ≤ uÛeÑ ‘·´q+‘˚ ` Vü≤è<äjT· >∑‘˚ Áe» ‘êì«Vü‰j·T <ä÷sê‘Yµµ ªª‘·«eTe´ø£Ô eTìπsX› ´¯ eT∫+‘ê´HêeTes¡eí ‘Y
(3-7-32) nbÕDÏbÕ<äs÷¡ |ü+#· X¯ó<ä+∆ ì‘·´+ |üsê‘·Œs¡yTé µµ (5-1-40)
235
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ªª@ø£+ ‘·yêÁ>∑´+ |üse¡ T+|ü<+ä j·T‘Y
|üX´¯ +‹‘ê«+ dü÷s¡j÷Ó C≤„q<äèX¯´yéT,
‘·«‘√ÔHêq´‹ÿ+∫<ädÔæ dü«s¡÷|ü+
j·T<ë« uÛ÷Ñ ‘·+ j·T#·ÃuÛeÑ ´+ |üsê‘·àHéµµ
ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì n~«rj·TeTì düŒwü+º .
ªªdüHêàÁ‘·s÷¡ |æDÒ ∫+‘·´eTVæ≤y˚Tï |üse¡ ÷‘·àH˚,
yê´|æHH˚ ø’Ó s£ ÷¡ ô|ø’ £ dü«s¡÷bÕj·T qyÓ÷qeT'µµ
ªªuÛ÷Ñ ‘ê‘êà#˚+Á~j·÷‘êà#· Á|ü<ëÛ Hê‘êà ‘·<ëÛ uÛyÑ êHé
Ä‘êà#· |üse¡ ÷‘êà#· ‘·«y˚Tø£' |ü+#·<ëÛ dæ‘ú '· µµ
ªªq j·TÁ‘·Hê<Ûä $<ä´+‘˚ HêeTC≤‘ê´~ ø£\ŒHê'
‘·Á<ä“Vü≤à |üse¡ T+ ì‘·´ eT$ø±] uÛyÑ êq»!µµ
ªªnHêUÒ´j·Tdü«s¡÷bÕ‘·àqïHêUÒ´j·T Á|üjÓ÷»q!
nHêUÒ´j·÷_Û<ëÛ q+ ‘ê«+ q‘√dæà |üsy¡ T˚ X¯«s¡!µµ
ªªqø£\ŒHêeTè‘˚sdú¡ ´ü düs«¡ kÕ´~Û>y∑ ÷Ó j·T‘·',
‘·‘·' ø£ècÕí#·T´‘êq+‘· $wüßí dü+C≤„_ÛØ&É´‘˚µµ
ªªdüsê«sêúd«Ôü eT»! $ø£\ŒHê_Ûsπ ‘Ó'’
<˚yê<Ó´’ s¡“e¤ ‹ Væ≤ jÓTÆ s¡q+‘· $X¯«yéT,
$XÊ«‘êà‘·«$T‹ $ø±s¡V≤” q y˚T‘·‘Y
düs«¡ dæàqïVæ≤ uÛeÑ ‘√dæÔ øÏ+∫<äq´‘Yµµ
Ç+<äT˝Àq÷ n~«rj·TeTsTTq |üsÁ¡ ãVü≤à+ e÷j·T#˚‘H· ˚ |ü+#·$<Ûä »>∑‘T· >Ô ± e÷]q~.
n~ ªªdü‘µY µ e÷Á‘·yT˚ . ù|s¡T, C≤‹ yÓTTˆˆ $ø£˝≤Œ\T ˝Òe⁄. ø£qTø£ ì]«X‚weü TT. n+<äTe\qH˚
yê≈£îÿ\ø£+<ä<Tä . »>∑‘+Ô· ‘ê ø±\Œìø£yT˚ . ÁãVü≤à_Ûqï+>± @B ˝Ò<ìä , ÁãVü≤à+ @ø£eTì,
n~«rj·TeTì, ì]«X‚weü Tì, düŒwü+º >± #Ó|Œü ã&ç+~.
ªªeT÷sêÔeT÷s¡+Ô ‘·<ëÛ #ê|æ dü÷\ú + dü÷ø£Î‘·s+¡ ‘·<ëÛ ,
‘·‘‡· s¡«+ ‘·«+ »>∑‘ÿ· sêÔ HêdæøÔ +Ï ∫‘·«Ô j·÷ $Hêµµ
Ç+<äT˝Àq÷ n+‘ê ÁãVü≤ày˚Tqì Á|ü‹bÕ~‘·+.
ªªdæ‘B· sêÈ~ ìX‚Ùwü ø£\ŒHê |ü]e]®‘!·
»Hêà~_Ûsd¡ +ü düŒèwü!º dü«bÕï~ |ü]e]®‘!·
437 438 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ ì]«ø£\ŒeTì düŒwüeº TT.
ªªjÓ÷Vü≤+ dü‘«Ô· + »>∑#Ã˚ <ä+ ` dü<y˚ êdüTs¡e÷qTwüyTé ,
eT‘√ÔHêq´<äXw‚ +ü j·T‘Y ` ‘·‘«Ô· + C≤„‘T· $TVü‰s¡Ωdµæ µ (5`33`48)
(5-1-46)
ªªn$<ë´yÓ÷Væ≤‘ê‘êàq' |ü⁄s¡TcÕ_Ûqï<ä]Ùq'
e<ä+‹uÛ<Ò +ä |üX´¯ +‹ #êejÓ÷s¡+‘·s+¡ Vü≤s¡!µµ (5`33`48)
(5-18-48) Ç~ ø£èwüßíì e#·qeTT. ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTì @ø£eTì. n$<ä´e\q _ÛqïeTT>±
ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì düŒwüeº TT (n+fÒ •e⁄&ÉT Je⁄&Éì nq>± Á|ü|+ü #·+˝À uÛ≤>∑eTì $wüßeí ⁄
(5-18-50) <˚e⁄&Éì Á|ü|+ü #êr‘·T&Éì Ç<ä]› ø° uÛ<Ò +ä n+fÒ ÁãVü≤àÁ|ü|+ü #ê\≈£î uÛ<Ò eä Tì Ç<ä+‘ê
ø£*Œ‘·eTì #Ó|Œæ q≥¢sTT+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
(5-18-53) ªªìÁwüŒ|ü+#˚ eTVü‰uÛ≤>∑ dü+jÓ÷C≤´‘êàqe÷‘·àì
‘·Tsê´edüdú ‡ü ©\+#· X‚‘d˚ àü |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T'µµ
(5-18-52) Ç+<äT˝À Á|ü|+ü #· s¡V≤æ ‘·+ ÁãVü≤à+ n+fÒ ì]«X‚weü TH˚ >∑<ë ns¡+ú .
ªª>∑‘‘˚ d· àæ Hé düu>ÑÛ y∑ êHé dü+jÓ÷C≤´‘êàqe÷‘·àì,
(5-18-54) ÁãVü≤àuÛ÷Ñ ‘˚ e´j˚T ∫+‘˚´ yêdüT<˚eeTj˚TeT˝Òµµ (5`37`74)
ªªn»qàq´eT˝Ò $cÕíeÁ|üyT˚ j˚Tœ˝≤‘·àì
‘·‘ê´» e÷qTwü+ <˚V≤ü eTr‘·´ Á‹$<Ûë+>∑‹yéTµµ (5`37`75)
Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ n∫+‘·´eTì nÁ|üy˚Tj·TeTì ì]«X‚wüeTì ‘˚*q~. á$<Ûä+>±
(5-18-55) |ü+#·e÷+X¯ ˝ÀqT ì]«X‚wÁü ãVü≤ày˚T Á|ü‹bÕ~+|üã&ç+~.
ªªqdü+‹ j·TÁ‘·dsπü «X‚ HêeTC≤‘ê´~ ø£\ŒHê',
dü‘êÔe÷Á‘ê‘·àøπ CÒj „ T˚ C≤„Hê‘·àHê´‘·àq'|üsπ µµ (6`4`37)
Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ ì]«ø£\Œø£eTT dü‘T· ,Ô C≤„qdü«s¡÷|üeTì düŒwüeº TT.
ªªÁVü≤dü«Bs¡È|ü⁄¢‘Ó’s¡´düTÔ øÏ+∫<ä«düÔ«_ÛBÛj·T‘˚
(5-23-37) j·T#·Ãyê#êeT$wüjT· + ‘·‘‡· s¡«+ $wüßsí e¡ ´j·T'µµ (6`4`44)
Çø£ÿ&É >∑÷&Ü @ø£eTT n~«rj·TeTsTTq ÁãVü≤àeTT #Ó|Œü ã&çq~.
ªªj·T‘·<Ô eä ´ø£Ô eT»s¡ eT∫+‘·´ eT»eTe´j·T+,
(5`29`8) nìπsX› ´¯ eTs¡÷|ü+#· bÕDÏbÕ<ë<ä´ dü+j·TT‘·yTé µµ (6`5`66)
236
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 439 440 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ªª$uÛTÑ düs«¡ >∑‘+· ì‘·´+ uÛ÷Ñ ‘·j÷Ó ìs¡ø±s¡D+, ø£qTø£H˚ ªªdü‘´· C≤„Hêq+<ë\Tµµ ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTqT \ø£Då ≤eè‹Ô‘√ dü÷∫+#·Tqì H˚qT
yê´|üyÔ ê´|ü+Ô j·T‘·d‡ü s¡«+ j·T<Ó«’ |üX´¯ +‹ dü÷s¡jT· 'µµ (6`5`67) Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒqT. nj·÷´! s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·eTsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT ªdü‘´· +µ nH˚
ªª‘·Á<ä“Vü≤à ‘·‘Œ· s¡+<ÛëeT ‘·‘<Y ´Û̊ j·T+ yÓ÷ø£å ø±+øÏ_å 'Û µµ (6`5`65) \ø£åD+ >∑÷&Ü ˝Òø£b˛‘˚ ≈£î+<˚{Ïø=eTTà e+{Ï<äe⁄‘·T+~ >∑<ë. ` düe÷:` ªdü‘·´+µ
˝ÒqfÒ¢ ªndü‘´· +µ >∑÷&Ü ˝Ò<Tä >∑<ë! ≈£î+<˚{øÏ =eTTà ø£∫Ñ·+>± ndü‘.Ô̊ ns¡÷|üeTsTTq
ªªnX¯ã>› √#·sk¡ Õ´|æ ‘·d´ü yÓ’ ÁãVü≤àD√~«», ÁãVü≤à dü‘T· øÔ ±<äT. ndü‘T· øÔ ±<äT. n+<äTe\qH˚ n~ ˝Ò<ìä #Ó|Œü ˝Ò+. ñ+<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT.
|üPC≤j·÷+ uÛ>Ñ e∑ #·Ã㤠'› ÁøÏjT· ‘˚ VüQ´|ü#ês¡‘'· µµ (6`5`71) nsTTHê, ñqï<äì #ÓbÕŒ*. n<˚ nHêïs¡T C≤„q yê•wü̃+˝À,
Ç+<äT˝À ÁãVü≤à yêv±àqdü>√#·s+¡ ø±<äì ì]«X‚weü Tì #Ó|Œü ã&çq~. ªªn‘√kÕ´\ø£åD‘˚«q dü<ädü‘·Œs¡‘êdüÔ«|æ,
ªªdü+C≤„jT· ‘˚jT˚ q ‘·<dä <Ôü √wü+ X¯XX¯ è¯ +>∑ düe÷q‘·«+ ì<ë|ò÷ü X¯ø´£ MT]‘·TyéTµµ
X¯ó<ä+∆ |üs+¡ ìs¡à\y˚Tø£s÷¡ |üyTé ªª$X‚wüdü‘êÔuÛ≤y˚|æ dü‘êÔkÕe÷q´‘êj·T‘·',
dü+<äèX¯´‘˚ yê|ü´e>∑eT´‘˚yê ìs¡›«+<ä«‘˚«q dü+dæ<ë∆ ‘·‘·dü‡‘êÔ~ø£+uÛÑy˚‘Yµµ
‘·‘YC≤„qeTC≤„qeT‘√q´<äTø£ÔyéTµµ (6`5`78) ªªãVüQÁX¯ó‘·´+‘·>~∑ ‘·+ düsê«r‘·eTs¡÷|üøy£ Té
ì]«X‚wÁü ãVü≤àC≤„qy˚T C≤„qeTT. $T–*q~ dü$X‚wü ÁãVü≤àC≤„qeTT. n~ nC≤„qy˚Tqì ‘·Á<ä“Vü‰àq´‘·ÿ<Û+ä Hêd”‘Ô ´· Vü≤+Áã÷j·÷+$<Û̊! e<äµµ
#Ó|Œü ã&ç+~. ªª‘·ôd´’ e ø£\ŒHêV”≤q+ dü«s¡÷|üÁ>∑V≤ü D+ Væ≤j·T‘Y,
ªªnø°åDÒwüß düeTùdÔwüß $X‚wüC≤„qø£s¡àqT eTqkÕ<Ûë´q ìcÕŒ<ä´+ düe÷~Ûk˛‡_ÛBj Û T· ‘˚µµ (6`7`92)
$X¯«y˚T‘·‘Œ· s¡+#êq´‘Y uÛ<Ò _ä qÛ ï<äèXÊ+qèD≤yéTµµ (6`7`52) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT ì]«ø£\ŒeTì #Ó|Œü ã&çq~.
ªªÁ|ü‘·´düÔ$T‘· uÛÒ<ä+j·T‘Y dü‘êÔe÷Á‘·eT>√#·s¡+, ªª‘·<들euÛ≤ee÷|üqïdü‘Ô √k |üse¡ ÷‘·àHê,
e#·kÕe÷‘·à dü+y˚<´ä + ‘·‘CY ≤„q+ ÁãVü≤àdü$Tà‘·yTé µµ (6`7`53) uÛÑe‘·´uÛÒB uÛÒ<äX¯Ã ‘·kÕ´C≤„qø£è‘√uÛÑy˚‘Yµµ (6`7`93)
‘·#÷ $c˛í' |üs+¡ s¡÷|üeTs¡÷bÕK´eTqT‘·eÔ TyéT, $uÛ<Ò »ä qπø-C≤„H˚ HêX¯e÷‘·´+‹ø£+ >∑‘,˚
$X¯«dü«s¡÷|üys’Ó ÷¡ |ü´ \ø£Då + |üse¡ ÷‘·àq'µµ (6`7`54) Ä‘·àH√ ÁãVü≤àD√uÛ<Ò eä Tdü+‘·+ ø£+ ø£]wü´‹µµ
ÁuÛ≤+‘·T\πø ªÁãVü≤àeTTø£qï Á|ü|ü+#·+ _ÛqïeTìµ uÛÒ<ä+ ‘√düTÔ+~. C≤„ìøÏ ÁãVü≤à+ Ç+<äT˝À Ä‘·à |üse¡ ÷‘·à\≈£î ◊ø£´y˚T. uÛ<Ò +ä nC≤„q+ e\q e∫Ã+~. nC≤„q+ $C≤„q+
uÛÒ<äs¡Væ≤‘·eTì, yê>∑>√#·s¡eTì dü‘êÔe÷Á‘·eTì, C≤„qdü«s¡÷|üeTì ‘√düTÔ+~. n<˚ e\q qwüºeTsTT‘˚ n<Ó’«‘·y˚T dæ~∆düTÔ+~. ø±s¡´eTsTTq Á|ü|ü+#·+‘√ düVü‰ nC≤„q+
|üse¡ ÷‘·àjÓTTø£ÿ s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·eTsTTq |üse¡ Tdü«s¡÷|üeTì n<Ó«’ ‘·+ dæ~d∆ Tü +Ô ~. eT]j·TT, q•+∫q ‘·sê«‘· Jyê‘·à |üse¡ ÷‘·à\¬øø’ ´£ + e\q ÁãVü≤àeTTq≈£î düC≤rj·T $C≤rj·T
ÁãVü≤àeTTq≈£î s¡÷|üÁ‘·jT· eTTqï~. (1)$X¯«eTj·TeTT (2) C≤„qdü«s¡÷|üeTT (3) ns¡÷|üeTT dü«>∑‘u· <ÒÛ +ä ˝Òq+<äTe\q ªÁãVü≤à+µ ì]«X‚weü Tì düŒwüeº TT.
C≤„qyê•wü+˜ ˝À n˝≤π> ñqï~. ªª$cÕí«UÒ´ ìs¡à˝ÒÁãVü≤àD´yê|ü qè|ü‹s¡j ¢ T· yéT
ªªÄ<ä´+Væ≤ e÷j·÷eTj·T ~e´>±Á‘·+ Ä‘·´+‹ø√ $eTTøÏsÔ √´\jÓ÷ÁãVü≤àDÏ XÊX¯«‘˚µµ (6`8`1)
~«rj·Te÷q+<ä∫<˚ø£ s¡÷|üyTé , Ç+<äT˝À Je⁄≈£î ÁãVü≤àeTTq+<äT \j·TeTT yÓ÷ø£eå TT nì #Ó|Œü ≥+ e\q kÕj·TT»´eTT
‘·èrj·TeT‘·´+‘·eTs¡÷|üy˚Te+ eTTøÏÔ nì ‘˚*q~. ø±s¡´eTT ø±s¡DeTTq+<äT \sTT+#·T≥ nq>± ø±s¡D+‘√
Áø£yT˚ D X¯+uÛTÑ + Á‹$<Û+ä Á|ü|<ü ´˚ µµ kÕj·TT»´yÓ÷ø£eå TT. á kÕj·TT»´eTTqT sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . ø£qTø£
237
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 441 442 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

Äj·TqeT‘·+ <äTwüºy˚T. nj·÷´! Je⁄&ÉT ø±s¡´y˚Tø±<äT. nE&ÉT. n‘·ìøÏ ÁãVü≤à+
ø±s¡DyÓT{≤¢ ne⁄‘·T+~? düe÷:` Je⁄&ÉT dü«‘·V‰ü >± ÁãVü≤à+ ø±e≥+ e\q ÁãVü≤à
ø±s¡´eTT ø±ø£b˛sTTHê n‘·ì ñbÕ~Û nsTTq X¯Øsπ +Á~j·÷<äT\T ÁãVü≤àø±sê´˝Ò><∑ ë!
m˝≤>∑+fÒ |òTü ≥+ |ü–*q|ü⁄&ÉT |òTü {≤ø±X¯+ eTVü‰ø±X¯eTTq ©qeTsTTq≥T¢ nC≤„q `
n+‘·'ø£sD¡ eTT\T q•+∫q ‘·sê«‘· Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<äT ©qeT>∑TqT. eTVü‰ø±XÊìøÏ
|òTü {≤ø±X¯eTT n+X¯eTsTTq≥T¢ Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq≈£î n+X¯eTT. Bì‘√ ªªyÓ÷ø£å<äX¯˝À
Je⁄&˚ q•kÕÔ&TÉ . ø£qø£ Ç+ø£ eTTøÏÔ me]øÏ?µµ nqT sêe÷qT» Á|üXï¯ ≈£î düe÷<Ûëq+
#Ó|Œü ã&ç+~. Je⁄&ÉT ‘·q dü«dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü‰à‘·àø£d‹úæ ˝À ñ+{≤&ÉT. n+‘˚>±ì
q•+#·&TÉ .
ªª‘·«Á‘·ŒkÕ<ëqàj·÷C≤„‘+· CÒj „ T· eTHÓ´’ s¡\+~«»,
j·T<˚‘<· œä \+ $c˛í' »>∑qïe´‹]#ê´‘˚µµ (6`8`8)
Ç+<äT˝À $wüßíy˚ »>∑‘·TÔ. n+‘·≈£î $T+∫ @MT ˝Ò<äT. n+<äTø£ì n~«rj·TÁãVü≤à
dæ<ä∆eTsTT+~.
ªªdü düs«¡ dü‡s¡«$‘·‡s¡«dü«s¡÷b˛ s¡÷|üe]®‘'· µµ (6`8`27)
Ç+<äT˝À, edüT‘Ô '· s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·eTsTTHê ÁãVü≤àe÷j·T‘√ düs«¡ dü«s¡÷|üeTì düŒwüeº TT. ˝Ò<+ä fÒ
düs«¡ dü«s¡÷|üeTì ˇø£ÿyÓ|’ ⁄ü #Ó|Pü Ô s¡÷|üe]®‘e· Tì eTi=ø£y|’Ó ⁄ü m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ ?
ªªj·TC…„Ìs¡´»„$<√»j·T+‹ dü‘·‘·+ j·TCÒ„X¯«s¡+ ø£s¡àD√
j·T+yÓ’ ÁãVü≤àeTj·T+ |üsê|üse¡ Tj·T+ <Ûë´j·T+‹ #·C≤„ìq',
j·T+ dü+∫+‘·´ qC≤j·T‘˚ qÁ$Tj·T‘˚ H√es¡‘∆ ˚ V”≤j·T‘˚
HÓy’ êdüqï#· dü<“ä e¤ ‘·´|æ ‘·‘'· øÏ+yê Vü≤sπ ! ÁX¯Sj·T‘êyéTµµ (6`8`58)
Ç+<äT˝À dü<dä <ü 들e ìs¡Tàø£eÔ TsTTq ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì düŒwüeº TsTTq~.
ªªÇ‹ $$<Ûeä T»dü´ j·Tdü´s¡÷|ü+
Á|üø£è‹|üsê‘·àeTj·T+ düHê‘·qdü´,
Á|ü~X¯‘T· uÛ>Ñ y∑ êqX‚w|ü ⁄ü +kÕ+
Vü≤]s¡|»ü qà»sê~ø±+ dü dæ~y∆ Té µµ
$wüß|í ⁄ü sêD #·se¡ TXÀ¢ø$£ T~. Äosê«<äs÷¡ |üeTT. Ç+<äT˝À @ø£eTT n~«rj·TeT÷ nsTTq
ÁãVü≤à+ dü∫Ã<ëq+<äs¡÷|ü+. nsTTHê e÷j·T#˚‘· »>∑‘·TÔ>± Je⁄ì>± áX¯«s¡T&ÉT>±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~. s¡Ee® ⁄ <ës¡+>± / Nø£{˝Ï À düsŒ¡ +>±qT, <ä+&É+>±qT, H˚\˝À HÓÁs¬ >±q÷
238
ø£qã&ÉT‘·T+~ >∑<ë! Á|üøè£ ‘ê´<äT\≈£î nr‘·eTsTTq ÁãVü≤à+ Á|üøè£ ‘ê´~ dü«s¡÷|ü+ m˝≤
ne⁄‘·T+~ ` e÷j·T ˝Ò≈î£ +&Ü. ÁãVü≤ày˚T »>∑<ë~ s¡÷|ü+>± |ü]D$T+∫+~ ø£qTø£
e÷j·÷yê<ëìï ÄÁX¯sTT+#·≥+ <˚ìøÏ |ü]D≤eTyê<ä+ ÄÁX¯sTT+#·e#·TÃ>∑<ë! nqe#·TÃqT.
ø±ì |ü]D$T+#·≥+eT+fÒ $ø±s¡+ / e÷s¡TŒ #Ó+<ä≥eTT >∑<ë! ÁãVü≤à+ ì]«ø±s¡eTì
á |ü⁄sêD+˝ÀH˚ |ü\Te÷s¡T¢ #ÓbÕŒ&ÉT eTVü≤]¸.
Ç≥T¢ n$ø±] ø£qTø£, ì‘·´+ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ |üse¡ ÷s¡eú Tì #Ó|⁄ü HÔ êïeTT.
ªªnHêo |üs¡e÷s¡úeà ÁbÕC…„Ìs¡uÛÑT´|ü>∑eT´‘˚µµ
ø£qTø£ ÁãVü≤à |ü]D$T+∫+<äì ˙≈£î |ü≥Tº<\ä ñ+fÒ ªe÷j·T<ë«sêH˚µ nì ‘Ó*dæø√.
Ç˝≤ nuÛ≤´düeTT, |ò\ü eTT #Ó|Œü ã&çq$. ø±>± wücÕ˜+X¯eTT>∑÷&Ü ì]«X‚wÁü ãVü≤à|üsy¡ T˚ .
Ç˝≤ |ü⁄sêDeT+‘ê Ç+‘˚.
ªªñ|üÁø£yÓ÷|üdü+Vü‰sêeuÛ≤´k˛|üPs¡«‘ê|òü\yéT
ns¡yú ê<√|ü|rü #Ô · *+>∑+ ‘ê‘·Œs¡´ ìs¡j í T· 'µµ
nì ªª6µµ *+>∑eTT\T / dü÷#·q\Tqï$. yê{Ï˝À ñ|üÁø£y÷Ó |üd+ü Vü‰s¡eTT\T,
nuÛ≤´düeTT, |òü\eTT #ÓbÕŒeTT. Çø£ ªªn|üPs¡«‘·, ns¡úyê<ä+ ñ|ü|ü‹Ô`µµ #Ó|ü⁄ÔHêï+.
n|üPs¡«‘·:` düs«¡ XÊgeTT\T ` ‘·sÿ¡ + yÓTTˆˆ <Ó«’ ‘êìï uÀ~ÛdTü +Ô fÒ Ç~ n<Ó«’ ‘êìï uÀ~ÛdTü +Ô ~.
Ç+~ n|üPs¡«‘·. ns¡yú ê<äeTT:` ì<ë|òTü T&ÉT, U≤+&ç≈î£ ´&ÉT, øπ •<Û«ä E&ÉT, uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT yÓTTˆˆ
yê] #·]Á‘· es¡qí e\q ns¡yú ê<äeTT e∫Ã+~.
ñ|ü|‹ü :Ô ` ÁãVü≤àeTTq≈£î <˚Xø¯ ±˝≤~ |ü]#˚Ã<¤ +ä ˝Ò<Hä ˚ $wüjT· + #Ó|Œü ã&ç+~. ø£qTø£ á
|ü⁄sêDeTT Á|üe÷Dy˚T. Ç~ ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTH˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~. Ç˝≤H˚ |ü⁄sêD≤\ìï Ç{Ϻ
Á|ü‹bÕ<äqH˚ #˚dTü qÔ ï$. n˙ï yê´düs∫¡ ‘·eTT\T ø£qTø£ Á|üe÷DeTT˝Ò.
ªªncÕº<Xä ¯ |ü⁄sêD≤Hê+
ø£sêÔ dü‘´· erdüT‘·'µµ nHêïs¡T.
ªªÁ|üe÷D≤Hê+ Á|üe÷D+ kÕ´‘Y
yê´düyêø£´+ »>∑Å‘·Ôj˚T,
ÁbÕe÷DÏπøwüßdüπs«wüß
yê´düôd´’ e eTVü‰eT‘˚'µµ
ªªÁbÕe÷DÏø‘£ «· + düT‘·sê+
düs«¡ <ë ì•Ã‘·+ eTj·÷µµ C≤„q yê•wü̃eTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 443
$wüß|í ⁄ü sêD+ |üsêX¯sÁ¡ b˛ø£eÔ Tqï~ ‘·|ü . n~ yê´düøè£ ‘· ` ncÕº<Xä |¯ ⁄ü sêD≤\˝À ˇø£{.Ï
|üsêX¯s¡ yÓTÁÆ ‘˚jT· dü+yê<äs÷¡ |ü+>± yê´düT&˚ s¡∫+#ê&ÉT. ø£qTø£ <ëìì ª|üsêX¯sd¡ +ü Væ≤‘·µ
n+{≤s¡T. n˝≤π> yê´düT&˚ Áyêdæq kÕÿ+<ä+˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ ªdü÷‘·d+ü Væ≤‘·µ n+{≤s¡T.
<ëìøÏ ø±s¡D+ n~ dü÷‘· XÖqø£ dü+yê<ä+>± s¡∫‘·+ ø£qTø£. dü÷‘·d+ü Væ≤‘· n+‘ê
ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTH˚ #Ó|Œæ +~. Ä $wüjT· + ‘·sê«‘· #ÓbÕÔeTT.
Á|üdüTÔ‘·+ luÛ≤wü´+˝À ªsêe÷qTE&ÉTµ #˚dqæ ø√˝≤Vü≤˝≤ìï K+&ç<ë›+.
lu≤wü´+˝À n<Ó«’ ‘· $s¡T<ë∆+X¯ K+&Éq
sêe÷qTC≤#ês¡T´&ç˝≤ nHêïs¡T ªª‘·kÕ´‘·à|üs¡<˚ùV≤wüß dü‘√ù|´ø£eTj·T+µµ
nqï#√≥— Ä‘·à\ìï C≤„qe÷Á‘· dü«s¡÷|üeTT >∑\$ ø£qTø£ düe÷qeTT. nsTT‘˚
<˚eeTqTcÕ´~ X¯Øs¡ |æ+&ÉeTT\T Á|üøè£ ‹ |ü]D≤eT $X‚weü TT e\q @s¡Œ&çq$. yê{Ï‘√
Ä‘·à\≈£î dü+ã+<Û+ä @s¡Œ&É≥+ e\q sT÷ Je⁄\qT <˚yê~ X¯Øsê\T>± <Ó«’ ‘·+>±
#·÷&É≥+ ndü‘´· eTì ns¡eú TT. |æ+&É>‘∑ e· TsTTq Ä‘·à>∑‘e· TsTTq <Ó«’ ‘·eTTqT á XÀ¢øe£ TT
($wüß|í ⁄ü sêD+) ìùw~Û+#·˝<Ò Tä . <˚e eTqTwüß´\T yÓTT<ä\>∑T $$<Ûä $∫Á‘· X¯Øsê\˝À
ñqï Ä‘·àedüTeÔ ⁄ düeTeTì ns¡eú TT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À n<˚ #ÓbÕŒs¡T.
ªªX¯óì#Óe’ X¯«bÕπø#· |ü+&ç‘ê' düeT<ä]Ùq'µµ ªªìs√›w+ü Væ≤ düeT+ ÁãVü≤൵ nì.
n~ ªªÄ‘·à |üs<¡ V˚ ≤ü eTT\+<äTqïqT`µµ nì #Ó|Œü ≥+ e\q, <˚V≤ü _ÛqïeTsTTq Ä edüTeÔ ⁄≈£î
ªÄ‘·à ` |üsµ¡ $uÛ≤>∑eTT #Ó|Œü ≥+ e\q, <Ó«’ ‘·+ ìùw~Û+|üã&É˝<Ò ìä ªdüeTµ eTì #ÓbÕŒs¡ì
ns¡ú+ ` Ç~ ‘·|ü. n+‘·≈£î eTT+<äT ª@ø√yê´|”µ nH˚ XÀ¢ø£+˝À, ªÄ‘·àµ @ø£eTì
ø£+sƒ¡‘·' #Ó|üŒã&çq~. dü«|üs¡<˚Vü‰\˝À ñqï Ä Ä‘·à @ø£s¡÷|üeTT $C≤„qeTT. n<˚
|üs¡e÷s¡úeTT. nì Ä‘Ó’àø£´C≤„qeTT |üs¡e÷s¡úeTì #ÓbÕŒs¡T. n+<äTπø ªª<Ó’«‹q'
n‘·<´äÛ <äsÙ¡ q'µµ nì <Ó«’ ‘·C≤„qeTT |üse¡ ÷s¡eú TT ø±<äT ` nì düŒwü+º >± #ÓbÕŒs¡T. Ç˝≤
Ä‘Óà’ ø£´+ >∑T]Ô+∫q yê&ÉT dü‘´· Á<äwºü nsTTHê ªªÁ|üe÷‘·µµj˚T. á Á|üe÷‘·\T n+‘·'ø£sD¡
<˚V‰ü \qT ã{Ϻ nH˚øe£ T+~. ø£qTø£ M] <äècÕº´ ªdü« ` |üsµ¡ $uÛ≤>∑+ #ÓbÕŒs¡T. n+‘˚>±ì
ªÄ‘·àµ qT ã{Ϻ sT÷ dü«|üs¡ $uÛ≤>∑+ #˚jT· ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ Ä‘·à @ø£eTì yÓTT<ä{À¢
#Ó|Œæ ∫es¡˝Àq÷ n<˚ #Ó|Œæ eTT–+#ê&ÉT. á XÀ¢ø+£ ˝Àq÷ ªdü«|üs<¡ V˚ ‰ü \˝Àq÷ ñqï
Ä‘·à≈£îµµ nqï |ü<+ä ‘√ Ä‘·à @ø£eTH˚ #Ó|Œü ã&ç+~. <ëìøÏ ñbÕ<ÛTä \sTTq <˚V≤ü eTT˝Ò
nH˚ø£ dü+K´ nì #Ó|Œü ã&ç+~. ø£qTø£ Ä‘·àuÛ<Ò +ä , <Ó«’ ‘·eT÷ sêe⁄. eT÷\ø£sÔ¡ n˝≤
#Ó|Œü <ä*ùdÔ XÀ¢ø+£ n˝≤ø±ø£ Ç˝≤ Áyêdæñ+&Ü*.
ªª‘˚cÕe÷‘êàq´<˚ùV≤wüß dü‘êy˚Tø£eTj·T+Væ≤j·T‘Yµµ
239
444 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Ç+<äT˝À ‘˚cÕ+ R Ä Ä‘·à\T, dü‘ê+ R ñqï$ R nì ãVüQe#·q+‘√ #Óù|Œyê&ÉT.
^‘·˝À >∑÷&Ü düeT<äsÙ¡ q+ >∑T]+∫ #Ó|Œæ +~. ªª@ø±‘·à<äsÙ¡ qyéTµµ ø±ì nH˚ø±‘·à kÕ<äèX¯´+
ø±<äT. Ä‘·à ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ n<˚ ÁãVü≤à ø£qTø£, ªªìs√›w+ü Væ≤ düeT+ ÁãVü≤൵ nHêïs¡T.
ø£qTø£ nH˚ø£ |æ+&Ü\˝À ñ+&É≥+ ø±s¡D+>± e∫Ãq Ä‘·à ` HêHê‘·«+ ìùw~Û+|üã&çq~.
n+<äTe\q Ä‘·à ˇø£ÿfÒ. nj·÷´! Ä‘·à ` ˇø£ÿfÒ nq≥+ Á|üø±s¡+˝À n<Ó«’ ‘·+ ø±ì
dü«s¡÷|ü+˝À ø±<äT. düe÷:` Ä‘·à dü«‘·+Á‘·eTT. düs«¡ X‚w.æ n~ <˚ìøÏ Á|üø±s¡+>±<äT.
ÁãVü≤à Á|üø±]. <ëìøÏ Ä‘·à Á|üø±s¡eTT ` nqsê<äT. ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ + ø£qTø£ <ëìøÏ
m{Ϻ Á|üø±s¡eTT\T+&Ée⁄. ªªÁãVü≤à+ Ä‘·àµµ ˇø£ÿfÒ. Bì‘√ ªªÁ|üø±s¡´<Ó«’ ‘·+ ÁãVü‰à<Ó«’ ‘·eTTµµ
nqï e÷≥≈£î düe÷<Ûëq+ e∫Ã+~. Ä‘·à ÁãVü‰àuÛ<Ò yä T˚ ÁãVü‰à<Ó«’ ‘·eTT. HêHê$<Ûeä TsTTq
Ä‘·à\≈£î @ø£ÁãVü‰àuÛ<Ò +ä m≥T¢, n+fÒ ` HêHê$<Ûeä TsTTq Ä‘·à\T ø±<äT. Ä‘·à ˇø£ÿfÒ.
ªª@ø√yê´|”`µµ nì ÁX¯ó‹. n~ nìï Ä‘·à\qT ø£\T|ü⁄#÷· C≤‘˚´ø£e#·qeTT yê&Üs¡qTø√e#·TÃ
>∑<ë n+{≤sê? ` ø±ì Ä‘·à\T ãVüQ dü+K´ nqï~ ìX¯Ãj·TeTsTT‘˚ n˝≤
n+<äTø√e#·TÃqT. ø±ì n<˚ Ç|üŒ{Ïø° ˝Ò<Tä . ªª˙e⁄, H˚qT, yê&ÉTµµ nì uÛ<Ò +ä Á|ü‘´· ø£+å
>± ø£qã&ÉT#·Tqï~ ø£<ë n+fÒ X¯Øs¡u<ÒÛ yä T˚ ø±ì Ä‘·àuÛ<Ò +ä ø±<äT. n˝≤ nì $wüßí
|ü⁄sêDy˚T #Ó|Œü +~.
ªª‘·«+ #êH˚´#· q#· ‘·«+#·
‘·«+HêH˚´ HêVü≤eT|ü´Vü≤yéTµµ nì
˝Àø£+ <˚Vü‰~düeT÷Vü‰ìï Ä‘·à>± uÛ≤$+∫ n˝≤ e´eVü≤]düTÔ+~. n+‘˚>±ì
<˚V≤ü e´‹]ø£eÔ TsTTq X¯ó<ë∆‘à· $wüjT· + ø±<äT. düTK<äT'U≤~ uÛ<Ò ä Á|ü‘´· ø£+å e\q ªÄ‘·à\Tµ
ãVüQ dü+K´ nq{≤ìøÏ ≈£î<äs<¡ Tä . neìï n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä êà\T ø£qTø£ n+‘·'ø£sD¡ \T
ãVüQdü+K´ nqe#·TÃqT. Ä e÷≥ >∑÷&Ü $wüß|í ⁄ü sêDy˚T #Ó|Œæ +~.
ªªeTqdü' |ü]D≤yÓ÷j·T+ düTK<äT'U≤~ \ø£Då 'µµ
n+‘·'ø£sD¡ \T #ê˝≤ ñ+{≤sTT ø£qTø£ düTK<äT'U≤<äT\T #ê˝≤ ñ+{≤sTT. ˝Àø£d<æ e∆ä TsTTq
Je ãVüQ‘ê«ìï #Ó|Œü {≤ìøÏ XÊg+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ì|ü⁄Œ ø±\T‘·T+<äì XÊg+ #Ó|Œæ ‘˚
n~ e´s¡Xú ÊgeTe⁄‘·T+~. X¯Øs¡ HêHê‘·«y˚T ˝Àø£d<æ e∆ä TT. Je / Ä‘·à HêHê‘·«eTT ˝Àø£
dæ<+∆ä ø±<äT. ø£qT XÊg+ nC≤„‘· $wüj÷· ìï #Ó|⁄ü qÔ ï~ ø£qTø£ e´s¡+ú ø±<äT ` n+{≤sê?
` X¯Øs¡øè£ ‘·+ >±H˚ HêHê‘·«+ ø±ì Jeø£è‘·+ ø±<äì XÊg+ #ê˝≤kÕs¡T¢ #Ó|Œæ q≥T¢
ìs¡÷|æ+#êeTT. nj·÷´!
ªªì‘√´ì‘ê´Hê+ #˚‘q· X‚Ñ·HêHê+
@ø√ãVüAHê+ jÓ÷ $<ä<ëÛ ‹ ø±e÷Héµµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 445
nì ÁX¯ó‹ ãVüQJe⁄\qT >∑÷]à #Ó|Œæ +~ >∑<ë ` düe÷:` yê+#Û\· T>∑\ #˚‘q· T\T X¯Øs¡
düV≤æ ‘·eTsTTq Ä‘·à˝Ò ø±ì ‘ê‹Ô«ø£eTsTTq Ä‘·à\T ø±<äT. ø±eTeTT / yê+#Û· nH˚$
n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ +. ªªø±eTdü‡+ø£\Œ'µµ nì yÓTT<ä\T ô|{Ϻ ªªdüs«¡ + eTq @eµµ nì ÁX¯ó‹
#Ó|Œæ +~ >∑<ë! X¯Øs¡<ëÛ s¡T\sTTq Je⁄\T ì‘·T´\T ø±s¡T >∑<ë! n+fÒ ` ªì‘√´ì‘ê´Hê+µ
nqï#√≥ ªì‘·´' nì‘ê´Hê+µ nì |ü<$ä uÛ≤>∑+. n+<äTe\q ªnì‘·T´\H˚ ns¡+ú µ edüT+Ô ~.
ì‘·´' ì‘ê´Hê+µ nì $uÛ≤>∑+ ‘·|ü . ˝Ò<ë ` <˚V≤ü <äècÕº´ Je⁄\T ì‘·T´\T ø£qTø£
ªì‘ê´Hê+µ nì X¯Øsêù|ø£j å ÷· #Ó|Œæ q≥T¢ uÛ≤$+#ê*. Ç+ø=ø£ e÷≥Hêïs¡T @ø£eTj·T+µµ
nqï #√≥ ªeTj·Tµ Á|ü‘´· j·TeTTq≈£î ªÁbÕ#·Ts¡´+µ nì ns¡+ú . @ø£eT+fÒ uÛ≤eÁ|ü<ëÛ qeTT
nsTTq Á|ü‘·´j·TeTT. ø±>± ◊ø£´+ Á|ü<Ûëq+ / m≈£îÿe>± >∑\ ` nì ns¡úeTT `
ÁX¯ó‘·Á|üø±•ø£˝À >∑\<äT. ` nB ‘·ù|Œ. ` uÛ≤yês¡ú uÀ<Ûøä e£ TsTTq Á|ü‘´· j·T+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚
ª@ø£+µ n+fÒ ◊ø£´+ nì m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ . nedüsy¡ T˚ $T{Ï?Ä‘·à j·T+<äT ◊ø£´+ m≈£îÿe,
nHÓø’ ´£ + ‘·≈î£ ÿe >±q÷ ñqï≥T¢ @ Á>∑+<∏eä T÷ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . nH√´q´ $s¡T<äe∆ TsTTq sT÷
<Ûsä à¡ eTT\T ˇø£ÿ Ä‘·à˝À m˝≤ ø£*dæ ñ+{≤sTT. ª@ø£'µ ` n+fÒ düe÷q+ nì ns¡eú THêïs¡T
` nB ‘·ù|Œ. ªª@ø√ yê´|” düeT'µµ nì n<˚ XÀ¢ø+£ ˝À ªª@ø£' ` düeT'µµ nì $&ç>±
#Ó|Œü ã&çq~ >∑<ë!
eTi=ø£≥Hêïs¡T ªª<Ó«’ ‹H√‘·<´ä∏ <ä]Ùq'µµ nì kÕe÷q´+>± (X¯Øsê‘·à\qT <äèwæ˝º À
ô|≥Tºø=ì ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) #Ó|Œæ q $wüj÷· ìï $X‚w+ü >± Ä‘·à<Ó«’ ‘· ìùw<Û+ä >± #Ó|Œü sê<äT
` nì ` nB ‘·ù|Œ. ªª‘·kÕ´‘·à |üs¡<˚ùV≤wüß dü‘·'µµ nì Ä‘·àqT >∑T]+#˚ yÓTT<ä\T ô|{Ïqº
dü+<äs“¡ +¤ ø£qTø£ Ä‘·à <Ó«’ ‘· ìùw<Ûeä TT>±H˚ #ÓbÕŒ*. Ä‘·à<Ó«’ ‘·eTT ÁbÕe÷DÏøe£ TsTT‘˚
á ìùw<Ûä+ ‘·|üŒqe#·TÃqT. ø±ì Ä‘·à<Ó’«‘·+ ÁbÕe÷DÏø£+ ø±<äT. Á|ü‘·´øå±<äT\T
Ä‘·à<Ó’«‘êìï #·÷|ü≥+ ˝Ò<äT. n$ nHê‘·à\sTTq X¯Øsê<äT\ jÓTTø£ÿ <Ó’«‘êìï
#·÷|ü⁄‘·THêïsTT. XÊÅkÕÔ\T ◊ø±´ìï #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. n$wüj÷· ìï ‘·eTøÏweºü TsTTq $wüßí
|ü⁄sêDy˚T #Ó|⁄ü qÔ ï~.
ªªsêe÷qTC≤_ÛÁbÕj·T+ eTi=ø£{—Ï
j·T<ä´H√´dæÔ |üs'¡ ø√|æ eT‘·'Ô bÕ]úedü‘eÔ· Tµµ
nqï#√≥ ª|üs¡ ` nq´µ nqT X¯ãe› TT\ Á|üj÷Ó >∑+ (ˇπø ns¡+ú ˝À Á|üj÷Ó >∑+) ≈£î<äs<¡ Tä
ø£qTø£ Ä‘·à\T @ø£eTì düTŒ¤]+#·<Tä ` nì. ‘·|ü ` Ç+<äT˝À ªnq´µ n+fÒ düC≤rj·T+>±
_ÛqïeTsTTq edüTeÔ ⁄, ª|üsµ¡ n+fÒ $C≤rj·T+>± _ÛqïeTsTTq edüTeÔ ⁄ ` ˝Ò<ìä ª2µ
uÛÒ<ë\qT (2) |ü<ë\‘√ #ÓbÕŒs¡T. Ä‘·à≈£î $C≤rj·T+>± X¯Øsê\Tqï|üŒ{ÏøÏ n$
Ä‘·àj·T+<äT ø£*Œ‘·eTT˝Ò ø±ì yêdüeÔ + ø±e⁄. n$ n~ÛcÕ˜qeTsTTq Ä‘·à ø£qï y˚sq¡ ≥+
240
446 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
≈£î<äs<¡ Tä . Ç˝≤ ª2µ uÛ<Ò eä TT\T ˝Òeì n<Ó«’ ‘·yT˚ #Ó|Œü ã&çq~. nsTTHê ÁXÀ‘·≈î£ n~
ns¡+ú ø±ì $wüjT· + ø£qTø£ eTs¡\ düC≤rj·TeTsTTq<˚B ˝Ò<ìä #Ó|Œæ +~ |ü⁄sêD+.
#·÷ˆˆ ªªj·T<ëdüeTdü<Ô ù˚ V≤wüß |ü⁄e÷H˚ø√e´edæ‘ú '· µµ
<˚V≤ü uÛ<Ò +ä ñHêï Ä‘·àuÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä ns¡eú TT. Ç˝≤ |ü⁄s¡Twüß&=ø£ÿ&˚qì ø£+sƒ√ø£eÔ TT. ø£qTø£
ªÄ‘·à ` ˇø£ÿfÒµ nqï $wüjT· + ‘√#·≥+ ˝Ò<qä ≥+ ‘·|ü . ˝Ò<ë— eT‘·'Ô ` Hêø£qï,
nq´' R y˚sT¡ >± Á|üøè£ ‘˚' R Á|üøè£ ‹ø£qï |üs'¡ R |üs+¡ >± @ |ü⁄s¡Twüß&É÷ mes¡sTTHê
ñ+fÒ ` nì ns¡eú TT. ˝Ò<ë
ªªne´ø±Ô‘T· Œs¡Twü' |üs'¡ µµ nì ÁX¯ó‹.
ªª|ü⁄s¡TcÕqï|üs+¡ øÏ+∫‘Yµµ nì ÁX¯ó‹.
|ü⁄s¡Twüßìø£qï y˚ss¡ TTq~ ø=+#Ó+ >∑÷&Ü ˝Ò<qä ï uÛ≤eq >∑\yê&ÉT, düs«¡ +ø£qï |üse¡ TsTTq
yê&ÉT ` nsTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT |üsT¡ &ÉT. ø±>± Hê ø£qï _ÛqTà&ÉT, |üsT¡ &ÉsTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT
˝Ò&ìÉ ns¡eú TT. á |üø+å£ ˝À ªj·T~µ n+fÒ |üPs¡«XÀ¢ø±ìøÏ ªj·T<ëµ nì ñ‘·sÔ ¡ XÀ¢ø±ìøÏ
dü+<äs¡“¤+ ø£\TdüTÔ+~. ø±>± ns¡ú kÕs¡+ Ç~ ªªdüeTdüÔ <˚Vü≤eTT\+<äT H˚H=ø£ÿ&ÉH˚
|ü⁄s¡Twüß&ÉqTHêïqT. Hêø£qï _ÛqïeTsTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT ˝Ò&TÉ . ø£qTø£ ªH˚qT M&ÉT eTi=ø£&TÉ
(nVü≤+ nj·T+ nq´') nì #Ó|Œü ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ ˙yÓe&Ée⁄? yê&˚ H˚qTµ e+{Ï
e÷≥\T <ä+&É>∑ ` nì s¬ +&ÉT XÀ¢øe£ TT\T ns¡eú TT ‘˚*q~. ø£qTø£ Ä‘·à ˇø£ÿ{ÏjT˚ .
Á|ü‹X¯Øs¡eTT q+<äT ˇø=ÿø£ÿ&˚ |ü⁄s¡Twüß&ÉTHêï&Éì ns¡eú T+{≤sê? ` n|ü⁄&É‘&· TÉ n+<ä]ø°
‘Ó*dæq yê&˚ ø£qTø£ #Ó|Œü e\dæq~ ˝Ò<Tä . n˝≤ |ü⁄s¡Twüu<ÒÛ +ä ì»eTsTT‘˚ ª˙yÓes¡e⁄,
H˚H˚ yê&ÉTµ e+{Ï |ü<ë\T <ä+&É>∑ ø±e⁄>∑<ë! ô|>’ ± düeTdüÔ <˚V≤ü eTT\+<äT |ü⁄s¡Twüß&=ø£ÿ&˚,
<˚V≤ü eTT\T e÷Á‘·yT˚ uÛ<Ò eä TT\T ` nì düŒwü+º >± Á|ü‘´· ø£+å >± #Ó|Œæ q <ëìì ø±<äì
|æ∫Ãyê&ÉT >∑÷&Ü #Ó|Œü &ÉT. nj·÷´! Á|üdTü ‘Ô +· eTqTwü´<˚V≤ü +˝À ñqï M&ÉT Ç+‘·≈î£
eTT+<äT »qà˝À >√<˚V≤ü eTTq, <äTqï<˚V≤ü eTTq ` n˝≤ ñHêï&ÉT. ø£qTø£ düs«¡ <˚V≤ü eTT\+<äT
ˇπø Ä‘·à ñqï<äì ‘ê‘·Œs¡´eTT ` düe÷:` á $wüjT· + Ädæ≈Ô î£ \+<ä]øÏ ‘Ó*dæq<˚.
<Ûsä à¡ XÊÅkÕÔ\T yÓTTˆˆ #Ó|Œæ q dü+>∑‘.˚ Bìì eTs¡\ #Ó|Œü e\dæq |üì ˝Ò<Tä . Ädæ≈Ô î£ &ÉT ‘·qT
<˚V≤ü _ÛqïeTsTTq ªÄ‘·àµ nì miT>∑TqT. ô|>’ ± es¡eÔ ÷qø±\+ <äècÕº´H˚ ªªe´edæ‘ú '· µµ
ñHêï&ÉT ` nì XÀ¢ø+£ ˝À #ÓbÕŒ&ÉT. n+‘˚>±ì Ç‘·s¡ ø±˝≤˝À¢ Je⁄&Ó˝≤ ñHêï&Éqï
$wüjT· + Á|ükÕÔeq˝Ò<Tä . ªj·T<ë ` ‘·<ëµ nì @ø£ ø±\y˚T #Ó|Œü ã&ç+~. ô|>’ ± Ç˝≤
#Ó|Œæ ‘˚ $T–*q |ü<ë\ kÕ«s¡d´ü + ` ns¡+ú #Ó&‘É êsTT. düø\£ <˚e, eTqTwü´ |üXó¯ `
Ç‘ê´~ <˚V≤ü eTT\+<äT ˇπø Ä‘·à, nì ns¡+ú #Óù|Ô nìï |ü<ë\T dü]b˛‘êsTT. ˝Ò<+ä fÒ
ˇπø <˚eX¯Øs¡+˝À eTqTwü´X¯Øs¡+˝À |üXó¯ X¯Øs¡+˝À ˇπø Ä‘·à ñqï<äì #Ó|Œæ ‘˚ XÀ¢ø+£ ˝Àì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 447
|ü<ë\ìï kÕ«s¡kÕ´ìï ø√˝ÀŒ‘êsTT. ø£qTø£ á XÀ¢ø<£ «ä j·T+‘√ ªÄ‘·à ` ◊ø£´+µ dæ~+∆ ∫+~.
nj·÷´! ªÄ‘·à\T HêHêµ nì ˇ|üø=Hêï >∑÷&Ü ªª˙yÓes¡e⁄, yê&˚ H˚qTµµ nH˚
Á|üXÀï‘·sÔ ê\T <ä+&É>π ` düsT¡ «\≈£î Ä‘·à |üse¡ ÷‘·àj˚T ø£qTø£. ` düe÷:` ‘·|ü . n˝≤
nsTT‘˚ <˚V‰ü ‘·àyê<ä+˝À >∑÷&Ü Ä Á|üXï¯ \T <ä+&É>π ne⁄‘êsTT. n+<äs÷¡ <˚V≤ü eTT˝Ò
ø£<ë! ˝Ò<ë eTqTwü´˝Àø£+˝À n+<äs÷¡ eTqTwüß´˝Ò ø£qTø£. nj·÷´! <˚V‰ü ‘·àyê<ä+˝ÀqsTTHê
C≤‹ yÓTTˆˆ uÛ<Ò ë\THêïsTT. ø£qTø£ ô|’ Á|üXÀï‘·sÔ ê\edüsy¡ T˚ n+fÒ ª<˚V≤ü _ÛïeTsTTq Ä‘·àqT
H˚qTµµ nH˚ yês¡T>∑÷&Ü ªªÇ‘·&TÉ H˚qTµµ nH˚ e´eVü≤]kÕÔsT¡ >∑qTø£ Á|üXÀï‘·sÔ ê\edüsy¡ T˚ .
øπ e\ <˚V‰ü ìøÏ ù|s¡T, C≤‹ yÓTTˆˆ ñ+&Ée⁄ >∑<ë! <˚e<ä‘T· ìÔ X¯yêìï #·÷∫ <˚e<ä‘T· &Ô ìÉ
nqs¡T. <˚e<ä‘·TÔ&ÉT #·ìb˛j·÷&Éì n‘·ì eTè‘·<˚Vü≤eTì n+{≤s¡T >∑<ë? ø£qTø£
<˚e<ä‘T· &Ô TÉ yÓTTˆˆ ù|s¡T, Áu≤Vü≤àDT&ÉT yÓTT<ä\sTTq C≤‹, ÁãVü≤à#ê] yÓTTˆˆ ÄÁX¯eTeTT `
Çeìï <˚V‰ü ìïã{Ϻ <˚V≤æ nsTTq Ä‘·à≈£î #Ó+~q$. Ç˝≤ Ä‘·à HêHê‘·«eTT+fÒH˚ ªH˚qT
<˚e<ä‘·TÔ&ÉqT, Áu≤Vü≤àDT&ÉqTµ yÓTT<ä\sTTq e´eVü‰s¡eTT\T »s¡T>∑T‘êsTT. ø£qTø£
ªª˙yÓe&Ée⁄? yê&˚ H˚qTµµ nH˚ Á|üXÀï‘·sÔ ê\T ≈£î<äTs¡T‘êsTT. Ä‘·à ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚ Ç$
≈£î<äse¡ ⁄ ` ø£qTø£ Á|üXÀï‘·sÔ ê\T e´s¡eú Tì ìs¡÷|æ+∫Hê ` ªÄ‘·à ` @ø£eTTµ nqï<˚
‘˚*+~. ñbÕ~Û e\q e∫Ãq uÛ<Ò +ä e\qH˚ Á|üXÀï‘·sÔ ê\T kÕ<Û´ä + ø£qTø£.
düT<äs¡ÙqT&Éqïe÷≥ ` ªª|ü⁄e÷H˚ø£'µµ n+fÒ n#·Ã≥ @ø£' R n+fÒ ˇπø
Äø±s¡eTì ns¡eú TT nì ` n~ ‘·|ü ` n˝≤ nsTT‘˚ |ü⁄s¡Twüß\T @ø±ø±s¡T\T nì
ãVüQe#·q+ #ÓbÕŒ* >∑<ë! ô|>’ ± MTs¡T #Ó|Œæ q~ ñqï|ü<ë\TqïfÒ¢ e#˚à ns¡+ú ø±<äT.
ndü\sêúìï e<ä* ø£*Œ‘êsêú\T #Óù|Œ ìqTï j·TeT<Ûsä à¡ sêE ‘·|Œü me&ÉT XÊdæ+#·>\∑ &ÉT?
Ç+‘˚ø±ø£, düsê«‘·à\T C≤„qe÷Á‘· s¡÷|ü⁄\sTT‘˚ Ä‘·àuÛ<Ò +ä <˚$e\q? <˚yê~ X¯Øsê\
e\qH˚ >∑<ë! nM ˝Òq|ü⁄&ÉT Ä‘·àuÛ<Ò +ä m˝≤? e´øÏÔ uÛ<Ò +ä ñ+<äq{≤ìøÏ ˝Ò<Tä . Ä‘·à\≈£î
kı+‘· Äø±s¡eT+≥÷ @B ˝Ò<Tä . C≤„qyÓTTø£ÿfÒ Äø±s¡eTT. e´øÏuÔ <ÒÛ +ä ñ+fÒ Ä‘·àuÛ<Ò +ä
ñ+≥T+~. Ä‘·àuÛÒ<äeTT+fÒ e´øÏÔuÛÒ<äeTT+≥T+~. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯j·T <√wü+.
sêe÷qTE&ÉHêïs¡T ªªy˚DT s¡+Á<Ûeä TT\qT+∫ e#˚à yêj·TTe⁄ ˝≤>± Ä‘·à\T dü«s¡÷|ü+˝À
@ø£eTT˝Ò >±ì n+X¯eTT\˝À @ø£eTT ø±e⁄ (y˚DT s¡+Á<Ûeä TT\˝À dü|dÔü «ü sê\T>± e#˚Ã
yêj·TTdü«s¡÷|üyTÓ Tø£ÿfÒ. ø±ì yêj·TT uÛ≤>∑eTT\T ˇø£ÿ{Ï ø±<äT. ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚ dü«s¡u<ÒÛ +ä
sê<äT ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ` Ç~ ‘·T#·Ãe¤ TT. ªªnuÛ<Ò yä ê´|æH√yêjÓ÷'`µµ nH˚ XÀ¢ø+£ ˝À yêj·TTeH˚
#ÓbÕŒs¡T. ø±ì yêj·T«+X¯ nì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . y˚DTs¡+Á<Ûeä TT\T _ÛqïeTT\sTTHê n+<äT
yê´|æ+#˚ yêj·TTe⁄ ˇø£ÿfÒ. n˝≤ <˚V≤ü eTT\T #ê˝≤ nsTTHê n+<äT yê´|æ+#˚ Ä‘·à
ˇø£ÿfÒ. (nH˚ø£ |òTü ≥eTT\˝Àì Äø±XÊ\˝≤>± ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Ç<˚ nø£ÿ&É ñqï<äTqï≥T¢>±
241
448 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e#˚Ã ns¡eú TT. <ëìì e<ä\≥+ nj·TTø£yÔ T˚ . yêj·TTe⁄ kÕej·Te |ü<ës¡eú TT. ø£qTø£
n+X¯\T+{≤sTT. nsTTHê Ä n+X¯\T Çø£ÿ&É #Ó|Œü ˝Ò<Tä . nuÛ<Ò +ä >± yê´|æ+#·≥y˚T #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªnuÛ<Ò ä yê´|æq'µµ nì Á|ü‘´· ø£+å >± |ü<+ä ñ+~ eT]. ˇø£ $wüj÷· ìï <äècÕº+‘·+>±
rdæø=H˚≥|ü⁄&ÉT. ˇø£ n+X¯˝À kÕeT´+ #ê\T. nìï n+X¯\T nedüs+¡ ˝Ò<Tä . (rdæø=qï
n+X¯+ dü]>± dü]b˛yê*. nø£ÿ&É ‘˚&Ü eùdÔ <äècÕº+‘·+ $wüeTeTì ìs¡dkæ ÕÔ+ `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) yêj·TTeuÛ< Ò ä yê´|æ nì ^‘· >∑÷&Ü #Ó|Œæ +~. ªªyêj·TTdü‡s¡«Á‘·>√eTVü‰Héµµ
` n+<äTe\q ªªdüVü≤»+>± @ø±ø±sê\sTTq |ü<ësêú\T ñbÕ~ÛeXÊ‘Y (yêdüÔe+>±)
nyê+‘·su¡ <ÒÛ ë\T bı+<äT‘êj·TH˚ $wüjT· +˝À Ç~ <äècÕº+‘·eTT ` nqïe÷≥ ‘·|ü .
ˇπø yêj·TTe⁄ nHêïs¡T >±ì nH˚ø£ yêj·T«+X¯\T ` nq˝Ò<Tä . düT<äsÙ¡ qT&ÉT nHêï&ÉT
ªªdæ‘·˙˝≤~uÛÒ<˚q j·T<ÛÓ’ø£+<äèX¯´‘˚quÛÑ'
ÁuÛ≤+‘·<äèwæº_Ûsê‘êà|æ ‘·<ÛÓ’ø£dü‡ |üè<Ûäø£Œè<Ûäø˘µµ
nqï#√≥>∑÷&Ü Äø±XÊìøÏ Á|ü<˚X¯ uÛÒ<äeTT\qT n+^ø£]+#·≥+ #˚‘· Ä‘·àuÛÒ<äeTT
#Ó|Œü ã&çq~ ` ‘·T#·Ãe¤ TsTTq yê´U≤´q$T~ ` Äø±X¯eTT $uÛTÑ eì nej·Tes¡V≤æ ‘·eTì
HÓj
’ ÷· sTTø±<äT\T uÛ≤$kÕÔsT¡ . yê] eT‘·+ <äècÕº´ ñ<ëVü≤s¡D>± Äø±XÊìï #ÓbÕŒs¡T.
Ä‘·à>∑÷&Ü yê´|üø+£ ($uÛTÑ ) ìs¡ej·TeeTT ø£<ë! ˝Ò<ë <äècÕº+‘êìï ã{Ϻ Äø±X¯+ ˝≤>±
Ä‘·à >∑÷&Ü kÕej·TeeTT ø£<ë! ˝Ò<ë Äø±X¯+ kÕej·TeeTT. Ä‘·à ìs¡ej·TeeTT nH˚
n+<ëeTT. nsTTHê ªªÄ‘·à ` @ø£+µ nq{≤ìøÏã“+~ ˝Ò<Tä . kÕej·TeeTsTTHê Äø±X¯+
@ø£s÷¡ |ü+ ø£qTø£. @ø£s÷¡ |üeTsTTq Äø±XÊìï ÁuÛ≤+‘·T\T nH˚ø+£ >± Á>∑V≤æ +∫q≥T¢ ˇπø
Ä‘·àqT nH˚ø+£ >± Á>∑V≤æ kÕÔsì¡ #ÓbÕŒs¡T. ø£qTø£ Çø£ÿ&É nej·Te $eø£å ø±<äT. @ø£‘«· y˚T
kÕe÷´+X¯+. $#ês¡Dj ° T· + >∑÷&Ü. n~ Äø±X¯+˝À ñ+~ ø£qTø£ ªÄ‘·à ` @ø£+µ nqï
#·s¡Ã˙j·÷+XÊìøÏ n~ nedüs¡+. ø£qTø£ yêj·TTe⁄ e˝…, Äø±X¯+ e˝… nuÛÒ<ä+>±
yê´|æ+#˚~ ˇø£ÿfÒ nsTTqB Ä‘·àj˚T, nì kÕsê+X¯eTT.
ªª|òTü ≥<Û«ä +ùd |òTü {≤ø±XÀq_ÛH√ïquÛkÑ ˛j·T<Ûë
ÁuVü≤àD≤ùV≤j·T$<Û«ä +ùd $cÕí«UÒ´q‘·<ë∏ |ü⁄e÷Héµµ
nì XÖqø£e#·q+ >∑÷&Ü Äø±X¯eTT˝À n+X¯uÛÒ<äeTT\THêïj·Tqï n_ÛÁbÕj·T+‘√H˚
ñqï~. Je⁄q≈£î |üse¡ ÷‘·à≈£î eT<Û´ä ñqï~ ñbÕ~Û e\q e∫Ãq uÛ<Ò eä Tì, n~ b˛‘˚
ñ+&˚ |ü]dæ‹ú øÏ <äècÕº+‘·+ #Ó|Œü ã&ç+~. nì #Ó|Œü ã&ç+~. nB ‘·ù|Œ. ≈£î+&É˝À ñqï
Äø±XÊ+X¯eTT (|òüT{≤ø±X¯eTT) ≈£î+&É |ü–*q ‘·sê«‘·, n~ ‘·qqT+∫ n_Ûqï+
ne⁄‘·T+<ë? y˚sπ Äø±XÊ+X¯eTT qT+∫ n_ÛqïeTe⁄‘·T+<ë? ˝Òø£ Ä Á|ü<X˚ +¯ ˝Àì Äø±X¯+
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 449
ø£qï n_ÛqïeTe⁄‘·T+<ë? Á|ü<ÛäeT |üø£å+ ≈£î<äs¡<äT. |òüT≥<Ûä«+kÕìøÏ eTT+<äT >∑÷&Ü
|òTü {≤ø±X¯+ |òTü {≤ø±X¯yT˚ ø£<ë! ~«rj·T|üøeå£ T÷ dü]ø±<äT. _Ûqï Á|ü<X˚ e¯ TT\T ˇø£#√≥
ø£\ee⁄. ‘·èrj·T |üøeå£ T÷ ø±<äT. <Û«ä +dü+ ø£qï eTT+<äTqï n~ nø£ÿ&˚ ñqï~. Á|ü<X˚ +¯
ø£\yêì qT+∫ Á|ü<˚X¯+ _Ûqï+>± b˛<äT. nj·÷´! |òüT≥+ eT÷‹ì eT÷ùdÔ Á|ü<˚•
nsTTq Äø±X¯+ ø£qï Á|ü<˚X¯eTsTTq Äø±X¯+ _ÛqïeTe⁄‘·T+~ >∑<ë! |òüT≥ `
n+‘· s êø±X¯ e TT‘√ |ò ü T ≥ãVæ ≤ sêø±X¯ dü + ã+<Û ä + ‘Ó – +~ >∑ < ë! ` dü e ÷:`
|òTü ≥`n+‘·sêø±X¯eTT ªÁ|ü<•˚ µ ø±ø£, Á|ü<X˚ e¯ TsTT‘˚ |òTü ≥`ãVæ≤sêø±X¯+ >∑÷&Ü Á|ü<•˚
ø±<äT. Á|ü<X˚ y¯ T˚ ø±yê*. s¬ +&ÉT Äø±X¯ Á|ü<X˚ e¯ TT˝Ò ø£qTø£. ø±ì <ëìì˝≤π> n+^ø£]ùdÔ
Çã“+~ ñqï~. |òüT≥+ <Ûä«düÔeTsTTHê Ä Á|ü<˚X¯+˝Àì Äø±X¯eTT Á|ü<˚• nsTTq
Äø±X¯+‘√ ◊ø£´+ ≈£î<äs¡<äT. ø£qTø£ ‘·eTs¡T #·÷|æq XÖqø£e#·q+ ªªÄø±X¯+µµ˝À
n+X¯\THêïj·Tì #Óù|Œ~ ø±<äT. Äø±X¯+ |ü]#˚Ã<¤ sä V¡ ≤æ ‘·eTì #Ó|Œü {≤ìøÏ e∫Ãq<˚. |òTü ≥+
|ü–*‘˚ |òüT≥+ e\q $uÛÑø£ÔeTsTTq Äø±X¯+ $uÛ≤>∑ ø±s¡D+ ˝Òø£b˛e≥+ e\q
nK+&ÉeTsTT eTVü‰ø±X¯yT˚ ne⁄‘·T+~. (n+‘˚ø±<äT |òTü ≥+ n≥÷ Ç≥÷ rdæø¬ [¢q|ü⁄&ÉT
Äø±X¯+ >∑÷&Ü nø£ÿ&ç<øä ÿ£ &ç<˚ ñ+≥T+~ >±ì nø£ÿ&çqT+∫ Çø£ÿ&çøÏ e÷s¡<Tä . ø£qTø£
Äø±XÊ+X¯\T ≈£î<äs¡e⁄ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç˝≤ n+‘·'ø£s¡D≤<äT´bÕ~Û qwüºeTsTT‘˚
ñbÕ~Ûe\q $uÛÑø£ÔeTsTTq Je⁄&ÉqT #Ó’‘·q´eTT |ü]#˚ä<äø£+ ˝Òq+<äTe\q nK+&É
#Ó‘’ q· ´eTsTTb˛‘·T+~. eTTøÏ<Ô Xä ˝¯ À JeÁãVü≤à\≈£î kÕj·TT»´eTT XÖq≈£î&ÉT #Ó|Œæ q<˚.
nj·÷´! eTTøÏ<Ô Xä ˝¯ À ø±e#·TÃqT >±ì e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À JeÁãVü≤à\≈£î uÛ<Ò yä T˚ ø£<ë! `
düe÷:` e´eVü‰s¡<äX¯˝Àq÷ JeÁãVü≤à\≈£î nuÛÒ<äy˚T. |òüT≥+ ñHêï |òüT{≤ø±X¯eTT
eTVü‰ø±X¯eTT qT+&ç _Ûqï+ ø±<äT. n˝≤π> n+‘·'ø£sD¡ ≤<äT\‘√ ≈£L&çq ªª#Ó‘’ q· ´eTTµµ
|üPs¡í#Ó’‘·q´+ ø£qï _Ûqï+ ø±<äT. _Ûqï+>± ñqï≥T¢ ø£qã&É≥+ e÷Á‘·eTT ÁuÛ≤+‹
e\qH˚. Ä ÁuÛ≤+‹ ‘=\>∑{≤ìøÏ, ÁuÛ≤+‹ ø±s¡øe£ TsTTq nC≤„q+ b˛e{≤ìøÏ, <ëìe\q
e∫Ãq n+‘·'ø£s¡D≤<äT\T q•+#·{≤ìøÏ ÁãVü≤àõC≤„dü #˚j·Te\j·TTqT. ø£qTø£
ÁãVü≤àMTe÷+dü nedüsy¡ T˚ .
ªªj·T<Ûë–ïs¡>öïdü+øÏå|üÔdü‡e÷q‘·«eTqTÁeCÒ‘Yµµ
(n–ïì n–ï˝À y˚ùdÔ düe÷qeTsTTb˛‘·T+~) nì kÕeT´+ #ÓbÕŒs¡T ø£qTø£ JeÁãVü≤à\≈£î
kÕj·TT»´+ ˝Ò<Tä ` nì nHêïs¡T ` nB ‘·ù|Œ. düe÷q‘·«+ n+fÒ á dü+<äs“¡ +¤ ˝À
ªª@ø£‘·«+µµ nì ns¡úeTT. ªn–ïµ ì n–ï˝À |ü&Éy˚j·Tø£ eTT+<äT n–ï‘√ düe÷q+
ø±<ë? nsTTq|ü⁄&ÉT n–ï˝À |ü&yÉ d˚ æ kÕ~Û+∫q düe÷q‘·«eTT @$T{Ï? düe÷q |ü<ëìøÏ
◊ø£´+ nì ns¡+ú m˝≤ edüT+Ô ~? n+fÒ ªª‘·‘T· Œs¡Twüd‡ü e÷Hê~Ûøs£ D¡ ' ø£sà¡ <Ûës¡jT· 'µµ
242
450 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nqï#√≥ ªdüe÷qµ X¯u≤›ìøÏ ªª@ø£µµ eTH˚ ns¡+ú #Ó|Œü ã&ç+~. n˝≤π> ªª»\eTTq+<äT
»\eTTqT b˛dæq≥T¢µµ nì Ç#·Ã≥H˚ #Ó|Œæ q eTs√ ñ<ëVü≤s¡D+ <ë«sê >∑÷&Ü ª◊ø£´+µ
nH˚ ns¡eú TTH˚ #ÓbÕŒ*. sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT #Ó|Œæ q eTs√$wüjT· +
k˛Vü≤+ dü#· ‘·«+ dü#· düs«¡ y˚T‘· (dü' R Ä |üse¡ ÷‘·à nì ns¡+ú )
<ë‘·àdü«s¡÷|ü+ ‘·´» uÛ<Ò yä ÷Ó Vü≤yéTµµ
nqïXÀ¢ø+£ ˝À ªyê&ÉT, ˙e⁄, H˚qTµ nì uÛ<Ò eä TTqT #Ó|Œü ≥+ e\q ªªÄ‘Óà’ ø£´eTTµµ ˝Ò<Tä `
düe÷:` n~ ‘·|ü . yê´eVü‰]ø£eTsTTq uÛ<Ò ëìï Á|ükÕÔ$+∫ bÕs¡e÷]úø+£ >± nuÛ<Ò ëìï
#ÓbÕŒs¡T. ª@~ s¡»‘·eTqTø=+≥THêïs√ n~ X¯óøÏÔ nì, X¯óøÏÔ s¡»‘·ÁuÛ≤+‹ e<ä› ÁuÛeÑ T
s¡»‘êìï Á|ükÕÔ$+∫ ªªÁ|üeTµµ nsTTq X¯óøÏìÔ #Ó|Œæ q≥T¢ #ÓbÕŒs¡T. nj·÷´! |üse¡ ÷s¡ú
$wüj·T+ #Óù|Œ≥|ü⁄Œ&ÉT yê´eVü‰]ø£ uÛÒ<ä+ #Ó|üŒ≥+ ‘·|ü>∑<ë! ` düe÷:` uÛÒ<ä+
Á|ükÕÔ$+#·≈î£ +&Ü nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT >∑<ë! uÛ<Ò ä C≤„q+ ‘·sê«‘·H˚ nuÛ<Ò ä
C≤„q+ edüT+Ô ~. ªÇ~ eT{Ϻ ` Ç~ ≈£î+&ɵµ nqï uÛ<Ò +ä ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· ªeT{Ï‘º √µ
n_ÛqïeTsTTq ≈£î+&ɵ nì ns¡úeTe⁄‘·T+~. á XÀ¢ø£+˝ÀH˚ ªªuÛÒ<äyÓ÷Vü≤+µµ n+fÒ
<˚yê<ë´ø±s¡eTT\ e\q e∫Ãq Ä‘·àuÛ<Ò ä ÁuÛ≤+‹µµ nì $e]+#ês¡T. nB ‘·ù|Œ. $X‚wü
yê#·øe£ TsTTq |ü<+ä ˝Ò<Tä . n+fÒ <˚yê<ë´ø±s¡eTT\ì Á|ü‘´˚ ø£+>± ˝Ò<Tä . nìï Äø±s¡eTT\T
>∑÷]à kÕe÷q´+>±H˚ ñqï~. ªª◊‘·<ë‘·à´$T<ä+ düs«¡ +µµ (düeTdüeÔ TTq≈£î ÁãVü≤ày˚T Ä‘·à)
nì yÓTT<ä\Tô|{Ϻ nuÛ<Ò +ä #Ó|Œæ <ëìøÏ e´‹πsø£eTsTTq uÛ<Ò +ä e<ä˝≤\ì #Ó|Œü e\dæq
‘·sT¡ D+˝À Ç˝≤ yê´U≤ì+#·≥+ ‘·|ü . ˙e⁄ H˚qT düeTdüeÔ TT @ø±‘·às¡÷|ü+ ø£qTø£
nuÛ<Ò +ä . n+<äTe\q ª˙e⁄ H˚qTµ nqï uÛ<Ò +ä ` n<˚ nC≤„q+ ` <ëìï $&Ée+&ç.
yêdüeÔ +>± |ü<ë\≈£î e∫Ãq ns¡eú TT. <ëìï e<ä* ns¡øú \£ Œq+ ‘·><∑ Tä . Ä ‘·sê«‘· á
ñ|ü<X˚ Êìï ã{Ϻ Ä •wüß´&ÉT #˚dqæ <˚ uÛ<Ò ä ‘ê´>∑eTT. ªª‘·‘ê´»uÛ<Ò +ä |üse¡ ÷s¡<ú èä wæ'º µµ
|üse¡ ÷s¡+ú Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #Ó|Œæ +<˚. ªª|üse¡ ÷s¡dú «Ôü y˚TyÓø’ √HêH√´dæµÔ µ (|üse¡ ÷s¡eú TT ˙y˚
` eTi=ø£&TÉ ˝Ò&TÉ ) nqï @ø£$C≤„qy˚T |üse¡ ÷s¡eú TT. @ø£eTT, yê´|æ, düeTeTT, X¯ó<äe∆ TT
nsTTHê Ä‘·àj˚T |üse¡ ÷s¡eú TT.
ªª|üse¡ ÷s¡dú «Ôü dü+˝≤b˛´ >√#·s√e#·kÕ+qj·T'µµ
ªª|üs¡e÷s¡úX¯Ãy˚TÁb˛ø√Ô j·T<ÛëC≤„q+ Á|ü<Ûëq‘·'µµ
nì |üse¡ ÷s¡+ú >∑÷]à #ÓbÕŒs¡T. ø£qTø£ dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|üeTT Á|ü‘´· >±‘·àj·TT, nsTTq
ÁãVü≤ày˚T |üse¡ ÷s¡+ú . á nqTuÛeÑ y˚T |üse¡ ÷s¡ú <äsÙ¡ qeTT. $T–*q~ ÁuÛ≤+‹eT÷\eTsTTq
uÛ<Ò ä C≤„qeTT. nj·÷´! Ç#·Ã≥ Ä‘·à\ j·T+<äT <˚eeTqTcÕ´~ uÛ<Ò eä TTqT e<ä˝≤&Éì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 451
ns¡+ú ` düe÷:` Ç‘·s¡ uÛ<Ò eä TT\T e<ä\˝Ò<ìä nø£ÿ&É #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ô|q’ #Ó|Œæ q uÛ<Ò ë\H˚
e~˝≤&Éì Á|ü‘˚´ø£+>±q÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. uÛÒ<ë\qT e<ä˝≤&Éì kÕe÷q´+>± (»qs¡˝Ÿ)
#Ó|Œæ q|ü⁄&ÉT nìïuÛ<Ò ë\qT e<ä˝≤&ÉH˚ #ÓbÕŒ*. nj·÷´! ª<˚yê~uÛ<Ò |˚ <ü «äÛ ùdµÔ nì yπ̊s
#√≥ ñqï~. ` düe÷:` ªªs¡÷|üuÛÒ<ädüTÔ u≤Vü≤´ø£s¡à Á|üeè‹Ô»', <˚yê~ uÛÒ<˚|ü<Ûä«ùdÔ HêùdÔ´
yêes¡DVÒ ≤æ dü'µµ nqT XÀ¢ø+£ ˝À #Ó|Œæ q $wüjT· $T~. ªªs¡÷|üu<ÒÛ eä TT u≤Vü≤´ø£sà¡ Á|üeè‘·T\Ô
e\¢ ø£*>π ~. <˚yê~ uÛ<Ò øä ±s¡DeTsTTq nVü≤+ø±s¡eTH˚ Äes¡DeTT b˛‘˚ ` düTwüß|æÔ `
düe÷~Û ` yÓTTˆ yêì˝À q•+∫‘˚ <˚yê~ s¡÷|üu<ÒÛ +ä ˝Ò<Tä ` nì ns¡eú TT. ø±>±
ªªu≤Vü≤´ ø£sà¡ Á|üeè‹Ô e\¢ ø£*–qµµ nqï $X‚wDü + e\q s¡÷|üu<ÒÛ eä TT <˚yê~uÛ<Ò +ä
e÷Á‘êìπø #Ó+<äe#·TÃqT. y˚TeTT Ä‘·à≈£î <˚yê~s¡÷|üu<ÒÛ ëuÛ≤yêìï $dü]Ô +#·≥+ ˝Ò<Tä .
Ä‘·à Äø±X¯+ ˝≤>± ` yêj·TTe⁄ ˝≤>± ` dü«‘·V‰ü @ø£edüTeÔ ⁄. |òTü ≥+ e\q Äø±X¯+
˝≤>±, y˚DTs¡+Á<Ûë<äT\ e\q yêj·TTe⁄˝≤>±, Ä‘·à>∑÷&Ü <˚yê~ X¯Øsê\ e\q ªHêHê
s¡÷|ü+µ >± ø£qã&Ée#·TÃqqï X¯+ø£≈î£ düe÷<Ûëq+>± á XÀ¢ø+£ e∫Ã+~. ø±>± ñbÕ~Û
e\q e∫Ãq uÛ<Ò eä TT ñbÕ~Û‘√ bÕ≥T b˛‘˚ <ëìe\q e∫Ãq uÛ<Ò +ä Á|üu≤Û eX¯Sq´+
ø£<ë! ø£qTø£ Ä‘·à, uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTì ‘˚*q~. Ä $wüjT· y˚T ªª@ø√yê´|”`µµ nì yÓTT<ä\Tô|{Ϻ
` @ø£‘«· + ` nì ñ|üd+ü Vü≤]+|üã&çq~. n+<äTe\q y˚sπ #√≥ <˚yê~ uÛ<Ò ä $X‚w+ü
˝Ò<ìä #Ó|Œæ Hê Çø£ÿ&É e÷Á‘·+ yÓTT‘·+Ô uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä #Ó|Œü ≥y˚T »]–+~. #·÷ˆˆ
ªª|üs¡e÷s¡údüÔy√~‘·'—
@ø£yT˚ e$T<ä+$~∆ q uÛ~Ò düø\£ + »>∑‘,Y
|üsês¡ú kÕs¡uÛÑ÷‘·+ j·T‘·Ô<ä<Ó’«‘·eTX‚wü‘·'
ì<ë|òTü À|ü⁄´|ü<X˚ q‚ ‘˚Hê<Ó«’ ‘·|sü √uÛeÑ ‘Y
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êq´uÛ<Ò q˚ <ä<sä Ù¡ dü ‘·<ë‘·àq'µµ
nj·÷´! düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\qT nq>± düsê«‘·à\qT (Je⁄\qT) <˚eeTqTcÕ´~
uÛ<Ò ä uÛ≤e+‘√ #·÷&É≈î£ +&Ü ‘·q Ä‘·à‘√ nuÛ<Ò +ä >± n+fÒ düeT+>± ` nq>± @ø£‘«· +‘√
ø±≈£î+&Ü ` #·÷#ê&ÉT. n˝≤ nsTT‘˚ ªªdüs¡«uÛÑ÷‘êq´Hê‘·àq'µµ nqï |ü<ä+ kÕs¡úø£+
ne⁄‘·T+~. @ø£‘«· y˚T n+fÒ Ä |ü<ë\T e´s¡eú Te⁄‘êsTT ` düe÷:` uÛ÷Ñ ‘·eTT\T ÁbÕDT\T.
X¯ó<ë∆‘à· ø±<äT. n~ uÛ÷Ñ ‘·+ ø±<äT. uÛ÷Ñ ‘·+ n+fÒ |ü⁄{Ïqº <äì ns¡+ú . Ä‘·à\T |ü⁄≥ºe⁄.
n$ n»eTT\T. ªnCÀì‘·´'`µ ªªj·T‘√ yê Çe÷ì uÛÑ÷‘êì C≤j·T+‘˚µµ nqï#√≥
>∑÷&Ü uÛ÷Ñ ‘·eTT\+fÒ Ä‘·à\T ø±<äT. ÁbÕDT˝Ò. ÁãVü‰à~dü+Ô ã |üs´¡ +‘·eTT ÁbÕDT˝Ò. ªª‘˚
düsπ « düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êìµµ nq>± n$ nìï düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\T nì #Ó|Œü ã&ÉTqT. á düeTdüÔ
uÛÑ÷‘ê\T dü∫Ã<ëq+<ä \ø£åDeTsTTq |ü]|üPs¡íeTsTTq Ä‘·à j·T+<äT e÷j·T#˚‘·
243
452 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£*Œ+|üã&çq$. ø£*Œ+|üã&çq$ n~ÛcÕ˜q+ ø£qï _Ûqï+ ø±e⁄. ø£qTø£ Ä‘·à ø£qï _Ûqï+
ø±e⁄. ˝Ò<ë düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\T Ä‘·àø±s¡´eTT\T. ø±s¡´+ ø±s¡D+ ø£qï n_ÛqïeTsTTq<˚.
düs¡«uÛÑ÷‘·eTT\T Ä‘·àø£qï _Ûqï+ ø±ìy˚. n+<äTe\q düs¡«uÛÑ÷‘ê\qT ì<ë|òüT&ÉT
Ä‘·à_ÛqïeTT>±H˚ #·÷#ÓqT. nj·÷´! düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\T ÁãVü≤àj·T+<äT ø£*Œ‘·+>∑<ë. Ä‘·à
j·T+<ä+{≤πs$T? ` düe÷:` ÁãVü≤ày˚T Ä‘·à. Bì‘√ ªªÁãVü≤à+ Ä‘·à\qT nuÛ<Ò +ä ‘√ /
‘ê<ë‘·à´+‘√ #·÷#ÓqTµµ nqï e÷≥ K+&ç+|üã&çq~. ªnuÛÒ<ä+µ n+fÒ ª‘ê<ë‘·à´+µ
nH˚ ns¡+ú j·TTø£+Ô ø±<äT. Ç+‘˚>±ø£, MT eT‘·+˝À ÁãVü‰à‘·à\≈£î ‘ê<ë‘·à´+ ñ+&É<Tä
>∑<ë! Ç<ä›s¡÷ _Ûqï Á<äe´eTT\T >∑<ë! ∫<ä∫BX¯«s¡T\T |üs¡düŒs¡ $\ø£åDeTsTTq
Á<äe´eTT\T. ˇø£ Á<äe´+ Ç+ø=ø£ Á<äe´+‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+<ä<Tä . #·÷ˆˆ
ªª$T<ÛÓ’´‘·<äq´Å<ä›e´+ Væ≤
HÓ‹’ ‘·Å<e›ä ´‘ê+ j·T‘·'µµ $wüß|í ⁄ü sêD+
Jy˚X«¯ s¡T*<äs› ÷¡ ª∫‘·TµÔ ˝Ò ø£<ë! ` nqsê<äT. MT eT‘·+ #Ó&bç ˛‘·T+~. Jy˚X«¯ s¡T\≈£î
nuÛ<Ò +ä edüT+Ô ~. n~ MT≈£î Çwü+º ø±<äT. nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡T\T _ÛqïÁ<äyê´\sTTHê,
ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ ñ+&É≥+ e\q ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+<äe#·TÃqT. düe÷:` Je⁄&ÉT nE&ÉT
>∑<ë! ø±s¡´+ ø±&ÉT. |ü]D≤eTyê~esTTq ˙ eT‘·+˝À _ÛqïÁ<äe´eTT\≈£î ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+
m˝≤ edüT+Ô ~. (ø±s¡D+ ø±s¡´+>± |ü]D$T+#ê* >∑<ë!) @ø£Á<äe´eTT\πø ` eT{Ϻ `
≈£î+&É\ ˝≤>± ` ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ ñ+≥T+~. ø±s¡DeTT ø±s¡´+>± |ü]D$TdüT+Ô ~.
n+<äTe\q ø±s¡´ø±s¡DeTT\T @ø£ Á<äe´eTT\sTT‘˚H˚ ø±s¡´+ ø±s¡D≤‘·àø£+ ne⁄‘·T+~.
_Ûqï Á<äyê´\ø£~ ≈£î<äs<¡ Tä . ˙ eT‘·+˝À Jy˚X«¯ s¡T\T _Ûqï Á<äyê´\T ø£qTø£ ≈£î<äs<¡ Tä .
nj·÷´! _Ûqï Á<äe´eTT\sTTq Äø±X¯ yêj·TTe⁄\≈£î ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ ñ+~>∑<ë! `
düe÷:` n$ ¬s+&É÷ n∫‘·TÔ\sTTq Á<äyê´\T ø£qTø£ @ø£Á<äe´eTT˝Ò. ª∫‘·TÔ n∫‘·TÔ
áX¯«s¡T&ÉTµ nì MT eT‘·+˝À eT÷&˚ Á<äyê´\T. qe (9) Á<äe´yê<äT\sTTq HÓj ’ ÷· sTT≈£î\T
yÓTT<ä\sTTqyês¡T Äø±X¯eTT qT+&ç yêj·TTe⁄ |ü⁄{Ïqº ≥T¢ #Ó|Œü s¡T. ne˙ï n»eTT\T
ì‘·´eTT\sTTq Á<äe´eTT\ì #ÓbÕÔsT¡ . ø£qTø£ ∫<ä∫BX¯«s¡T\≈£î nH√´q´+ ‘ê<ë‘·à´+
≈£î<äs<¡ Tä . ªH˚qT eTqTwüß´&ÉqTµ nqï<ëì˝À (H˚qT ` ∫‘·T,Ô eTqTwü´ X¯Øs¡+ ` n∫‘·T)Ô
∫<ä∫‘·T\Ô ≈£î ‘ê<ë‘·à´+ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ø±ì n~ ÁuÛ≤+‹j˚T >±ì yêdüeÔ + ø±<äT.
nsTT‘˚ Je⁄q≈£î ªH˚qT ÁãVü≤àeTTqH˚µ ÁãVü≤à‘ê<ë‘·à´+ >∑÷&Ü ÁuÛ≤+‹ nqe#·TÃqT
ø£<ë! ` nqsê<äT. Ç~ y˚<ä#√~‘·eTsTTq C≤„qeTT. ÁuÛ≤+‹ C≤„qeTsTT‘˚ yÓ÷ø£å+
sê<äT. Á|üe÷ C≤„q+ e\qH˚ yÓ÷ø£+å edüT+Ô ~. ãTTuÛTÑ eTVü≤]¸ e\q ‘·‘«Ô· C≤„q+ bı+~q
ì<ë|òTü T&ÉT ÁuÛ≤+‹ |ü&&É TÉ . n‘·qT ‘·‘«Ô· <äèw摺 √H˚ ‘êqT ÁãVü≤àeTTqì düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
H˚H˚ qì uÛ≤$+#ê&ÉT.
ªªeT‘·dÔ ‡ü s¡«eTVü≤+ düs«¡ +
eTsTT düs«¡ + düHê‘·Hµ˚ µ
nqï eT‹eT+‘·T&ÉT Á|üV‰ü <¢ Tä &ÉT nC≤„ì, ÁuÛ≤+‘·T&ÉT ø±&ÉT >∑<ë! ø£qTø£ e÷ eT‘·+
Á|üø±s¡+ Jy˚X«¯ s¡T˝§ø£ÿfÒ ø£qTø£ (∫‘Y) nuÛ<Ò yä T˚ . ‘ê<ë‘·à´eTT ø±<äT. uÛ<Ò øä ±s¡DeTsTTq
ñbÕ~Û q•+∫+~ ø£qTø£ nuÛ<Ò yä T˚ . n<˚ #ÓbÕŒs¡T.
ªª$uÛÒ<ä»qπø-C≤„H˚ HêX¯e÷‘·´+‹ø£+ >∑‘˚
Ä‘·àH√ÁãVü≤àD√uÛÒ<äeTdü+‘·+ø£' ø£]wü´‹µµ
(nq>± uÛ<Ò »ä qø£eTsTTq nC≤„q+ |üP]Ô>± b˛sTTq ‘·sê«‘· nyêdüeÔ eTsTTq Ä‘·à
ÁãVü≤à\ uÛ<Ò +ä mes¡T #·÷kÕÔsT¡ )
nj·÷´! ªª|æ+&É'|üè<Ûä>∑´‘·' |ü⁄+dü•Ùs¡' bÕD≤´~\ø£åD'µµ nì X¯Øs¡+ $wüjT· +
yÓTT<ä\Tô|{Ϻ <˚V‰ü ‘·à $y˚ø+£ >∑÷]à #Ó|Œæ q $wüjT· + Ç~. JeÁãVü≤àeTT\T ˇø£{≤?
ø±<ë? nqT #·sá ø±<äT. Ä‘·à\T nìï ˇø£ÿfÒ ` nqï $wüjT· eT÷ ø±<äT. ` düe÷:`
á dü+<äs¡“¤eTT Ä‘·à ‘·‘êÔ«ìï ñ|ü<˚•+#˚~. á Ä‘·à‘·‘·Ô«eTT πøe\+ X¯Øsê~
_ÛqïeTsTTq~ e÷Á‘·yT˚ ø±<äT. @ø£ edüTeÔ ⁄ >∑÷&Ü. ø£qTø£H˚ ªª|æ+&É+ y˚sì¡ µµ #Ó|Œæ q
sT÷ XÀ¢ø+£ ˝À <˚V≤ü + qT+∫ Ä‘·àqT _Ûqï+>± #·÷bÕ&ÉT. ªªj·T<ä´H√´dæÔ, j·T<ëdüeTdüÔ
<˚ùV≤wüß`µµ yÓTTˆˆ s¬ +&ÉT XÀ¢øe£ TT\‘√qT Ä @ø£‘«· + ìs¡÷|æ+|üã&ç+~. ø£qTø£H˚ á
Á|üøs£ D¡ +˝À ªª|üse¡ ÷s¡+ú uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTTµµ nì #ÓbÕŒs¡T. á $<Û+ä >± nuÛ<Ò +ä |üse¡ ÷s¡eú Tì
uÛ<Ò +ä |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äì ‘˚*+~ n<˚ düŒwü+º >± #ÓbÕŒ&ÉT.
ªª@e+q |üse¡ ÷s√údÔæ »>∑‘´· Á‘·qsê~Û|µü µ nì
nj·÷´! á Á|üøs£ D¡ +˝À #Ó|Œæ +~ JeÁãVü≤à\ ◊ø£´+ ø±<äT. ø±ì yê] uÛ<Ò eä TT
#Ó|Œü ã&ç+~.
ªª|üse¡ ÷‘êà‘·àH√s√´>∑' |üse¡ ÷s¡Çú rwü´‘˚,
$T<∏Ó’´‘·<äq´Å<ä›e´+Væ≤ HÓ’‹ ‘·Å<ä›e´‘ê+j·T‘·'µµ
(|üse¡ ÷‘·à ` Ä‘·à\ jÓ÷>∑+ |üse¡ ÷s¡eú Tq≥+ $T<∏´ä j˚T. m+<äTø£+fÒ ˇø£ Á<äe´+
eTs=ø£ Á<äe´+>± e÷s¡<äT) düe÷:` |üs¡e÷‘·à ` Ä‘·à\ ◊ø√´bÕdüq‘√ ‘ê<ë‘·à´
jÓ÷>∑+ edüTÔ+<äì n<˚ |üs¡e÷s¡úeTì #Ó|æŒq <Ó’«‘·T\~ >∑÷&Ü $T<∏ä´j˚T. #·÷ˆˆ
_ÛqTï\sTTHê n_ÛqTï\sTTHê jÓ÷>∑+ »s¡T>∑e#·TÃqT. _ÛqTï\sTT‘˚ ª>√e⁄ >∑TÁs¡+µ
453 454 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£\dæq≥T¢ ø£*j·Te#·TÃqT. ø±ì ◊ø£´+ sê<äT. n_ÛqTï\sTT‘˚ ªªñbÕ~Ûµµ ‘=\–+#·≥+
‘·|Œü y˚sπ jÓ÷>∑eT+≥÷ @MT ˝Ò<Tä . (nq>± Á|ü‹_+ã+ |ü&˚ n<ä+› e+{Ï$ rdæyj ˚ T· ≥+
‘·|Œü _+ã Á|ü‹_+ãeTT\T ø£*j·T≥+ ñ+&É<Tä ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nì l<Ûsä k¡ Õ«$T
#ÓbÕŒs¡T. H˚qT |üse¡ ÷‘·à ` Ä‘·à\≈£î ‘ê<ë‘·à´+ dü+uÛ$Ñ +#·<ìä ePs¡«y˚T #ÓbÕŒqT.
‘ê<ë‘·à´+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£H˚ |üse¡ ÷‘êà‘·à\≈£î ªnuÛ<Ò eä TTµ e÷Á‘·yT˚ kÕ<Û´ä eTT. n<˚
|üse¡ ÷s¡eú TT. Ä‘·à |üse¡ ÷‘·à\T s¬ +&É÷ ª∫‘·TµÔ \T ø£<ë! @ø£eTsTTq Á<äe´y˚T ø£<ë! á
$wüjT· + #ê˝≤ kÕs¡T¢ Á|ü‹bÕ~+|üã&çq~.
sêe÷qTCÀø£+Ô eTs=ø£{—Ï ªª$uÛ<Ò »ä qø£'µµ nqï XÀ¢ø+£ ‘√ |üsÁ¡ ãVü≤àeTT qT+&ç
Ä‘·à≈£î >∑\ <˚e eTqTcÕ´~ uÛ<Ò eä TT\T qwüeº TsTT‘˚ yê{Ïì eTs¡\ me&ÉT |ü⁄qsêeè‹Ô
#˚jT· >∑\&ÉT? ` nì ns¡eú TT ` Ç~ ‘·|ü ` ªÁãVü≤àD'µ nqï |ü<+ä e´s¡eú TT. ªªÄ‘·à
n+fÒH˚ dü]b˛‘·T+~. uÛ<Ò +ä $wüjT· +˝À Ä‘·à ÁãVü≤à\qT #Ó|Œü ≥+ dü]b˛‘·T+fÒ n+‘·≈î£
$T+∫ <˚yê~ ø£\Œq+ nj·TTø£eÔ TT. XÀ¢ø+£ ˝ÀH˚ C≤„ì Ä‘·à ÁãVü≤à\ eT<Û´ä uÛ<Ò +ä >∑T]Ô+#·&ìÉ
#Ó|⁄ü +Ô fÒ Ä‘·à≈£î <˚e eTqTcÕ´~ uÛ<Ò +ä ‘·eT¬s+<äT≈£î ø£*Œ+∫ #Ó|Œæ q≥T¢?
sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT<äVü≤]+∫q ÁX¯ó‘·T\ $#ês¡D
JeÁãôV≤’ àø£´+ nÁ|üe÷DeTì sêe÷qTE&ÉT<äV≤ü ]+∫q ÁX¯ó‘·T\qT $#ê]<ë›+.
#·÷ˆˆ <ë«düTesêí düjT· TC≤düU≤j·÷`µµ nH˚ eT+Á‘·+˝À Ç<äs› T¡ düT|üsT¡ \í T Jy˚X«¯ s¡T\T /
JeÁãVü≤àeTT\T. n˝≤π> ªªãTT‘·+|æã+‘Í`µµ nH˚ eT+Á‘·eTT, ªªn+‘·'Á|ü$wüºXÊÙkÕÔ
»HêHê+ düsê«‘êà`µµ nqT eT+Á‘·eTT JeÁãVü≤à uÛÒ<äeTTqT #Ó|ü⁄ÔHêïsTT.` nì
sêe÷qTE\T. n~ ‘·|ü⁄Œ. á eT+Á‘·eTT\T Jy˚X¯«s¡T\ eT<Ûä´ uÛÒ<ëìï #Ó|ü⁄Ôqï$.
JeÁãVü≤àeTT\ eT<Û´ä uÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . áX¯«s¡T&˚ ÁãVü≤à+ ø£<ë n+fÒ, n˝≤
nsTT‘˚ Je⁄&É÷ ÁãVü≤ày˚T ø£<ë! XÀø±~ <äTs¡TDZ eTT\T+&É≥+ e\q Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+
ø±<ä+fÒ (n$ b˛‘˚ Je⁄&ÉT R eTT≈£î&Ô TÉ , ì‘·´dü÷s¡T\T ÁãVü≤àeTT\e⁄‘êsê? ø±<ë? `
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) dü‘´· ø±eT, dü‘´· dü+ø£˝≤Œ~ dü<Tä D
Z e+‘·T&ûX«¯ s¡T&ÉT ÁãVü≤àyÓT˝≤ ne⁄‘ê&ÉT?
ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ + ªªkÕø°å #˚‘ê πøe˝À ìs¡TZDX¯Ãµµ nì >∑<ë ÁX¯ó‹. $wüß|í ⁄ü sêD+ ˝ÀqT
ìs¡TDZ eTH˚ #Ó|Œü ã&çq~. ìs¡TDZ eT+fÒ ndü\T >∑TD≤\T ˝Òì<äì ø±<äT. ùV≤j·T>∑TDeTT\T
/ <äTs¡TDZ ≤\T ˝Òì<äì yê´U≤´ì+#ê\+fÒ ` n˝≤ Á|üe÷Dy˚TeTTqï~? Á>±Vü≤´eTsTTq
>∑TD≤\T ˝Òìyê&Éì >∑÷&Ü #Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! Ä X¯ã› dü«uÛ≤eeTTqT ã{Ϻ Ä˝À∫ùdÔ @
>∑TD≤\T ˝Òì<äH˚ ns¡+ú edüT+Ô ~. n{Ϻ yêdüyÔ êsêúìï e<ä\e\dæq ª<äTs¡‹Z µ @MT ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ n+‘·'ø£sD¡ √bÕ~Û ˝ÀqTqï Je⁄&ÉT, e÷jÓ÷bÕ~Û˝ÀqTqï áX¯«s¡T&ÉT yê´eVü‰]≈£î\T.
yê] eT<Û´ä e´eVü‰s¡ Ø‘ê´ uÛ<Ò +ä ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì yê]˝Àì ª#Ó‘’ q· ´+µ ˇø£ÿfÒ.
244
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 455
ñbÕ~Ûu<ÒÛ +ä ‘·‘«Ô· uÛ<Ò +ä ø£*–+#·<Tä . |òTü {≤ø±X¯+ ` eTVü‰ø±X¯+ ` M{ÏeT<Û´ä ñbÕ~Û
_Ûqï+. n~ ‘=\–‘˚ ˇø£f,Ò eTVü‰ø±X¯+ ˝Ò<ë Äø±X¯+. n˝≤H˚ |òTü {≤ø±X¯ eTVü‰ø±X¯eTT\T
` nsTT‘˚ ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ nìï eTVü‰ø±X¯yT˚ / Äø±X¯yT˚ . nsTTHê Á|ü|+ü #· e´eVü‰s¡eTTqï+‘·
es¡≈î£ <Ó«’ ‘·+ ‘·|Œü <äT. n˝≤π> Jy˚X«¯ s¡T\TqTï. Ç+<äT˝À Je⁄&ÉT ` |òTü {≤ø±X¯+ áX¯«s¡T&ÉT.
eTVü‰ø±X¯+. Äø±X¯+ ÁãVü≤à+. e´eVü‰s¡+˝À n+‘ê _ÛqTï˝Ò. Jy˚X«¯ s¡T\T >∑÷&Ü n+‘˚.
yê´eVü‰]ø£eTsTTq Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ ëìï nqTe~+#˚ sT÷ eT+Á‘ê\T bÕs¡e÷]úø£ eTsTTq
n<Ó«’ ‘· ÁãVü≤àeTqT ‘êø£e⁄. ª$uÛ<Ò »ä qø£'µ nqï XÀ¢ø+£ ˝À bÕs¡e÷]úøe£ TsTTq n<Ó«’ ‘·+
#ÓbÕŒs¡T. nC≤„q+ Ä<ä´+‘·<«äÛ +dü+ bı+~‘˚ nq≥+ e\q ª|üse¡ ÷s¡<ú Xä µ¯ #Ó|Œæ q≥T¢.
nC≤„q+ |üP]Ô>± b˛‘˚ Jy˚X«¯ sê~ e´eVü‰s¡+ ñ+&É<Tä >∑<ë! nC≤„q+ ø±s¡´V”≤qeTsTT
;»s¡÷|ü+>± ©qeTsTT ñ+&˚ düTwüß|æÔ˝ÀH˚ nìï e´eVü‰sê\T dü<äT›eTDT>∑T‘êsTT.
eTiÏ nC≤„q+ |üP]Ô>± qwüeº TsTTq ‘·sê«‘· ø£*>π düe÷<Ûë´<äT\˝À JeqTà≈£îìÔ øÏ dü+kÕs¡+
˝Ò<ìä #ÓbÕŒ˝≤? ` ˝Ò<ë ` Ä eT+Á‘ê\T Á|üe÷‘·≈î£ (kÕuÛ≤kÕ+‘·'ø£sD¡ eTT ` Je⁄&ÉT
nq>± n+‘·'ø£s¡D+˝À ã&çq Á|ü‘·´>±‘·à jÓTTø£ÿ Á|ü‹_+ãeTT ` ∫<ëuÛ≤qT&ÉT `
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Á|ü‘´· >±‘·à≈£î dü+ã+~Û+∫q eT+Á‘ê\T. n+‘·'ø£sD ¡ +‘√ >∑÷&çjT· T+&É&+É
e\q dü>T∑ DT&ÉT ø£s,Ô¡ uÛÀø£Ô nsTTq Je⁄&ÉT Á|üe÷‘·. Á|üe÷‘·≈î£ kÕøÏ>å ± ìs¡TDZ T&ÉT,
nø£sÔ¡ nuÛÀø£Ô nsTTq Á|ü‘´· >±‘·à. n+<äT˝À Á|üe÷‘·H˚ kÕuÛ≤kÕ+‘·'ø£sD¡ eTì, dü‘«Ô· eTì
n+{≤s¡T. Á|ü‘·´>±‘·àqT πøåÁ‘·E„&É+{≤s¡T. ø£qTø£H˚ ô|’+– s¡Vü≤dü´ Áu≤Vü≤àD+˝À á
eT+Á‘ê\øÏ yê´K´ Ç˝≤ ñqï~. ªª‘·j÷Ó s¡q´' |æ|Œü \+ kÕ«<ä«‹Ô Ç‹ dü‘«Ô· +µµ ` nq>±
|æ|Œü \eTTqT nqTuÛ$Ñ +#·Tq~ ªdü‘«Ô· eTTµ nì ns¡eú TT ªªnqX¯ïHé nq´' n_Û#êø£o‹µµ
nq>± ‹q≈£î+&ÜH˚ yÓT]ùdyê&ÉT nq>± ªªE„&TÉ µµ nq>± øπ Áå ‘·E&„ TÉ . nj·÷´! n+‘·'ø£sD¡ +
kÕ<Ûäq+ ø£qTø£ n~ uÛÀø£Ô ø±<äT. uÛÀø£Ô n+fÒ ªø£s¡Ôµ nì ns¡úeTT. düe÷:`
kÕuÛ≤kÕ+‘·'ø£sD¡ eTT ` nH˚~ nVü≤+ø±s¡ dü«s¡÷|üeTsTTq uÛ≤>∑eTT. n<˚ Á|üe÷‘·.
n<˚ ø£s.Ô¡ n~ ø£sD¡ + ø±<äT. ø£qTø£ uÛÀø£j Ô T˚ . nj·÷´! øπ Áå ‘·E&„ TÉ |üse¡ ÷‘·àj˚T >∑<ë! `
düe÷:` ne⁄qT. ì»y˚T. |üse¡ ÷‘·à y˚sì¡ øπ Áå ‘·E&„ TÉ y˚sì¡ y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Ç<äs› ÷¡
ˇø£f.Ò ªªπøÁå ‘·»+„ #ê|æ e÷+ $~∆`µµ nì ^‘·. nj·÷´! n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ |ü]$T‘·T&Ó’
JekÕøÏå>± ñqï K+&És¡÷|ü⁄&ÉsTTq πøåÁ‘·E„&ÉT nK+&É |üs¡e÷‘·à m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT.
düe÷:` øπ Áå ‘·E&„ TÉ n+‘·'ø£sD¡ |ü]∫äqTï&Éq≥+ ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ . yêdüeÔ + ø±<äT.
ø£qTø£H˚ ªª$uÛ<Ò »ä qπø C≤„H˚ HêX¯e÷‘·´+‹ø£+>∑‘µ˚ µ nHêïs¡T.
ªªdüdsü «¡ uÛ÷Ñ ‘·Á|üøè£ ‹+ $ø±sêHé ` >∑TD≤~<√ cÕ+X¯Ã eTTH˚ e´r‘·',
nr‘· düsê«es¡D√œ˝≤‘êà ` ‘˚HêdüèÔ ‘·+ j·T<äT“¤eHê+‘·sê˝Òµµ
245
456 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªdüeTdüÔ ø£˝≤´D >∑TD≤‘·àø√kÂ
|üs'¡ |üsêD≤+ düø˝£ ≤ q j·TÁ‘·
øπ X¢ Ê<äjT· dü‡+‹ |üsê|üsπ X‚µµ
ªªn$<ë´ ø£sà¡ dü+C≤„Hê´ ` ‘·èrj·÷ X¯øÔÏ ]wü´‘˚
j·T<ÛëπøåÁ‘·»„X¯øÏÔkÕ‡ ` y˚w溑êqè|ü! düs¡«<ëµµ
nì sT÷ XÊgeTT q+<äT >∑÷&Ü ªªuÛ<Ò +ä µµ #Ó|Œü ≥+ »]–+~. ` düe÷:` n~ nj·TTø£eÔ TT.
øπ Áå ‘·E&„ TÉ n$<ë´ e\j·T+˝À ñqï+‘· ei≈£î Äes¡D+ ñ+≥T+~. n~ ñqï+‘·
ei≈£î düsê«‘·à‘·«+, ìs√›w‘ü «· +, øπ X¢ s¯ V¡ ≤æ ‘·‘«· + yÓTTˆˆ ˝Ò≈î£ Hêï n$<ë´HêX¯+ ‘·sê«‘·
ne˙ï n˝≤π> ñ+{≤sTT ø£qTø£ áX¯«s¡Tì‘√ @ø£eTe⁄‘ê&ÉT. nC≤„q+ n‘·´+‘· HêX¯+
»]–q ‘·sê«‘· Je⁄&ÉT Äes¡DdüV≤æ ‘·T&ÉT>± ñ+&É&TÉ . eTi=ø£≥Hêïs¡T ªªñuÛj Ñ T˚ |æV≤æ
uÛÒ<˚HÓ’q eTBÛj·T‘˚µµ uÛÒ<äe´|ü<˚XÊ#êÃH˚´, n~Ûø£+‘·T uÛÒ<ä ìπs›XÊ‘Yµµ nH˚ dü÷Á‘ê\˝À
Jy˚X«¯ s¡ uÛ<Ò +ä #Ó|Œü ã&ç+~. ` düe÷:` n~ e÷≈£î $s¡T<ä+∆ ø±<äT. yê´eVü‰]ø£+>±
Jy˚X«¯ s¡ uÛ<Ò +ä y˚TeT÷ n+^ø£]kÕÔ+ ø£<ë! ªªj·T Ä‘·àì ‹wü̃H`é µµ yÓTT<ä\sTTq yê{Ï˝À
Je⁄&ÉT ìj·÷eTT´&Éì, áX¯«s¡T&ÉT ìj·÷eT≈£î&Éì #Ó|üŒã&É≥+ >∑÷&Ü yê´eVü‰]ø£
$wüjT· y˚T. yêdüeÔ +˝À Ç<äs› ÷¡ ˇø£fÒ ø£qTø£ ìj·T$T+#·{≤\T ìj·T$T+|üã&É{≤\÷
˝Òe⁄. n»„Je⁄ì $wüjT· +˝À áX¯«s¡Tì ìj·÷eTø£‘«· +. nC≤„q+ q•ùdÔ Je⁄&ÉT ˝Ò&TÉ .
áX¯«s¡T&ÉT ˝Ò&TÉ . n+‘ê ÁãVü≤ày˚T. nj·÷´! n$<ä´ b˛sTTHê Je⁄q≈£î |üs¡ edüTeÔ ⁄‘√
dü«s¡÷ô|ø’ ´£ + »s¡T>∑<Tä . n$<ä´≈£î >∑Ts¡jT˚ ´yê&ÉT ø£qTø£ n$<ä´≈£î ns¡TΩ&eÉ ⁄‘ê&ÉT >∑<ë!
düe÷:` n$<ä´ $wüßXí ø¯ —ÔÏ yÓw’ eíü e÷j·T. X¯øÔÏ X¯≈î£ ìÔ e<äH› ˚ ñ+≥T+~. $wüßXí ø¯ ÔÏ nsTTq
n$<ä´ $wüßeí ⁄H˚ ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~. ø£qTø£ $wüßeí ⁄≈£î >∑÷&Ü n$<ë´ÁX¯jT· eTj˚T´
ns¡Ω‘· ñqï~ ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡T\ jÓ÷>∑´‘·˝À ‘˚&Ü ˝Ò<Tä . ø£qTø£ dü«s¡÷ô|ø’ ´£ + »s¡T>∑e#·TÃqT.
nj·÷´! n$<ä´˝À y˚w‘ºæ T· &ÉjT˚ ´ jÓ÷>∑´‘· ñqïyêìøÏ Ä ns¡Ω‘· m|üŒ{Ïøs£ TTHê ñ+≥T+~
nì e÷ e÷≥. $wüßeí ⁄ n$<ë´ y˚w‘ºæ T· &ÉT >±&ÉT ªªn$<ä´µµ Äj·Tq X¯øÔÏ e÷Á‘·yT˚ .
Äj·Tq≈£î n~ eX¯eTsTTq~. düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ MT ˝…øÿ£ q eTT≈£î&Ô sÉ TTq yêìøÏ
XÊX¯«‘· eTTøÏÔ ˝Ò<Hä ê*. m+<äTø£+fÒ yê&=ø£Hê&ÉT n$<ë´y˚w‘ºæ T· &ÉT ø£qTø£ yêìøÏ n$<ä´
ø£\T>∑e#·TÃ. |ü⁄q' »qà≈£î sêe#·TÃqT. nj·÷´! eTT≈£îqÔ ≈£î n$<ë´jÓ÷>∑´‘· ñHêï n~
sê<äT ` düe÷:` nsTT‘˚ |üsy¡ T˚ X¯«s¡TìøÏìï n{Ϻ jÓ÷>∑´‘· ñ+<äqe#·TÃ>∑<ë! mqï{ÏøÏ
n$<ä´ <ë&ç #˚jT· q|ü⁄&ÉT, <ëìøÏ jÓ÷>∑´‘·«eTT+<äì ˇø£ ø£\Œq m+<äT≈£î #˚j÷· *?
eTTøÏÔøÏ eTT+<äT eTT≈£îÔq≈£î n$<ë´y˚wüºq+ ñ+~ >∑<ë! n+fÒ eTTøÏÔøÏ eTT+<äT
eTT≈£îÔ&Óe&ÉT?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 457
edüT‘Ô '· , Ç<äs› ÷¡ ∫‘Ô̊ >∑qTø£ Je⁄ìe˝… áX¯«s¡T&ÉT>∑÷&Ü n$<ë´y˚wHºü êìøÏ
ns¡TΩ&TÉ . ø±ì n$<ë´$s√~Û nsTTq $<ë´X¯øÔÏ >∑\ yê&Ée≥+ e\q áX¯«s¡TìøÏ n$<ä´
k˛ø£<Tä . (>±s¡&yû êìøÏ ‘·q e÷j·T ªe÷j·T>± ‘Ó\TdüTµ. n<˚ $<ä´. ø£qTø£ e÷j·T˝À
eTTqT>∑&TÉ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) n˝≤π> eTT≈£îqÔ ≈£î $<ë´X¯øÔÏ ñqï~ ø£qTø£ n$<ä´ ñ+&É<Tä .
nj·÷´! Je⁄&ÉT ªª∫‘·TµÔ µ nsTTHê áX¯«s¡T&ÉT ∫‘·÷Ô >±&ÉT n∫‘·÷Ô ø±&ÉT. áX¯«s¡T&˚.
∫<ä∫‘·T\Ô ≈£î _ÛqïÁ<äe´eTT. düe÷:` ªª#˚‘q· X‚Ñ·HêHêyéTµµ nqï~ ÁX¯ó‹ ` Jy˚X«¯ s¡T*<ä]› ì
#˚‘q· T\T>± #Ó|Œæ +~ ø£qTø£ Ç~ ª∫Å<e›ä ´y˚Tµ nj·÷´! #˚‘q· T&ÉsTTHê áX¯«s¡T&ÉT Jyê‘Y
_ÛqTï&˚. ` düe÷:` #˚‘q· T\sTTq Je⁄\T |üsd¡ Œü s¡+ _ÛqTï\sTTq≥T¢ Jy˚X«¯ s¡T\TqTï
_ÛqTï\T ø±e#·TÃ. _ÛqTï\sTTqqT Je⁄\T #˚‘·qT\T>± @ø£Á<äe´y˚T >∑<ë! n˝≤H˚
_ÛqTï\sTTq Jy˚X«¯ s¡T\T #˚‘q· T\>∑T≥ e\q @ø£Á<äe´y˚T. nj·÷´!
ªª|üse¡ ÷‘êà‘·àH√s√´>∑' |üse¡ ÷s¡ú Çrwü´‘˚,
$T<∏´’Ó ‘·<qä ´Å<e›ä ´+ Væ≤ HÓ‹’ ‘·Å<e›ä ´‘ê+ j·T‘·'µµ
nì düà è‹. ø£qTø£ n$ @ø£Á<äe´eTT ø±e⁄ ` düe÷:` Ä XÀ¢ø+£ ˝À ªjÓ÷>∑+µ n+fÒ
‘ê<ë‘·à´ s¡÷|üeTsTTq jÓ÷>∑eTT nì #ÓbÕŒs¡T>∑<ë!
nj·÷´! l<Ûsä k¡ Õ«$T #ÓbÕŒs¡T ø±ì Ä ns¡+ú ≈£î<äs<¡ Tä . ªª‘·Å<e›ä ´‘ê+µµ nqï
|ü<+ä ˝À nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ã&çq~ ø£qTø£ <ëììã{Ϻ ªjÓ÷>∑'µ nqï#√≥ >∑÷&Ü ªnuÛ<Ò +ä µ
nH˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ*. ø±>± |üse¡ ÷‘·à≈£î Ä‘·à≈£î nuÛ<Ò ä ` ns¡+ú ‘·><∑ Tä . $T<∏´ä j˚T.
m+<äTø£+fÒ ˇø£ Á<äe´+ y˚s=ø£Á<äe´+ nsTTb˛<äT. (ø±ø£sø¡ ±j·T e+ø±j·T>± nsTTb˛<äT
` nqTyê<ä≈£î&ÉT) á ns¡+ú eT+∫ ns¡+ú . Ç~ á XÀ¢øu£ ≤Û eeTT. ø±>± Jy˚X«¯ s¡T\T
_ÛqïÁ<äe´eTT\ì ‘˚*q~. ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. jÓ÷>∑Xu¯ ≤›ìøÏ nuÛ<Ò eä TH˚ ns¡+ú
dæ~+∆ #·<Tä . jÓ÷>∑+ n+fÒ ˇø£sT¡ eTs=ø£]‘√ ø£*j·T≥+. Ç~ uÛ<Ò yä T˚ ø±ì nuÛ<Ò eä Tì
@ $<ë«+düT&É÷ #Ó|üŒ&ÉT. nj·÷´! nsTT‘˚ ª‘·Å<ä›e´‘ê+µ nqï#√≥ ªªÄ Á<äe´+‘√
‘ê<ë‘·à´eTTqTµµ nH˚ ns¡+ú #Ó|Œü ≥+ >∑÷&Ü ‘·><∑ Tä . düe÷:` n+<äT˝Àì ªª‘êµµ nH˚
Á|ü‘´· j·TeTTq≈£î nuÛ<Ò +ä ‘ê<ë‘·à´+ nH˚ s¬ +&Ésêú\≈£î neø±X¯+ ñ+~. ˝Ò<ë ø=+<äsT¡
uÛ≈Ñ î£ \Ô T ÁuÛeÑ Ts¡ø≥° Hê´j·TeTT HêÁX¯sTT+∫ #ÓbÕÔsT¡ . ÁuÛeÑ Ts¡+ ø±ì ˇø£ ø°≥eTT ÁuÛeÑ Ts¡+
‘·qqT |ü≥Tºø√e≥+ e\q uÛj Ñ T· |ü&ç uÛj
Ñ T· +‘√ Ä ÁuÛeÑ TsêH˚ï <Ûë´ìdü÷Ô ‘êqT >∑÷&Ü
ÁuÛÑeTs¡+˝≤>± ne⁄‘·T+~. n<˚ ÁuÛÑeTs¡ø°≥Hê´j·TeTT. n˝≤ áX¯«s¡Tì ø£qï
_ÛqïeTsTTqqT Je⁄&ÉT áX¯«s¡TH˚ ìs¡+‘·s+¡ <Ûë´ìdü÷Ô áX¯«s¡T&ÉT ne⁄‘ê&ÉT. Ç~ ˇø£
eT‘·eTT. Bìì ô|’ XÀ¢ø+£ K+&ç+∫+~. á |üø+å£ ˝À ªjÓ÷>∑+µ n+fÒ nuÛ<Ò eä Tì ns¡eú TT.
ø°≥ø£eTTq≈£î ÁuÛÑeTs¡+‘√ nuÛÒ<ä+ e∫Ãq≥T¢ Ä‘·à≈£î |üs¡e÷‘·à‘√ ªnuÛÒ<ä+µ Ç<˚
246
458 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|üse¡ ÷s¡eú TT. nì ø=+<ä] eT‘·eTT. Ç~ $T<∏´ä . $T–*q$wüjT· eTT düe÷qeTT. á
eT‘·+ kÕsê+X¯y˚TeT+fÒ— Jy˚X¯«s¡T\T _ÛqïÁ<äe´eTT\T ø£qTø£. ˇø£ Á<äe´+ eTs√
Á<äe´+>± e÷s¡<Tä ø£qTø£ Je⁄q≈£î áX¯«s¡‘«· + sê<äì, ø£qTø£ Je⁄q≈£î |üse¡ ÷‘·à‘√
nuÛ<Ò +ä |üse¡ ÷s¡eú TT ø±<äì M] uÛ≤eeTT. ÁuÛeÑ Ts¡ø≥° Hê´j·T+ Á|üø±s¡+ Ä˝À∫+∫Hê
ø°≥ø£eTT ÁuÛeÑ Ts¡kÕs¡÷|ü´+ e∫Ã+<˚ ø±ì ªÁuÛeÑ Ts¡+µ ø±˝Ò<Tä . Ä ÁuÛeÑ Ts¡+ $&ç>±H˚
ñ+~ >∑<ë!
nj·÷´! jÓ÷>∑eT+fÒ ‘ê<ë‘·à´eTT nH˚ |üø+å£ ˝À ˇø£ Á<äe´+ eTs√Á<äe´+
nj˚T´ neø±X¯+ ñ+~. ø°≥+ @<√ ˇø£ ÁuÛeÑ Ts¡+>± nsTT+~ >∑<ë. ø£qTø£ <ëìì
$T<∏´ä nì m˝≤ n+{≤s¡T? ` düe÷:` ø°≥ÁuÛeÑ Ts¡eTT\T y˚sT¡ C≤‹esTTHê _ÛqïÁ<äe´eTT\T
ø±e⁄. _Ûqï Á<äe´eTT˝Òqì n+^ø£]+∫Hê ø°≥+ ÁuÛeÑ Ts¡+‘√ ‘ê<ë‘·à´+ sê˝Ò<Tä . ÁuÛeÑ Ts¡
dü«s¡÷|ü+ e÷Á‘·yT˚ e∫Ã+~. ø£qTø£ <√wü+ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ‘ê<ë‘·à´+ ` n+fÒ @$T{Ï? ‘êÁ<ä÷|ü´+ n+fÒ @$T{Ï? nuÛ<Ò +ä
n+fÒ @$T{Ï? ` düe÷:` ø±s¡´ø±s¡DeTT\ eT<Û´ä qT+&˚~ ‘ê<ë‘·à´+. e´eVü‰s¡+˝À
e÷Á‘·y˚T uÛÒ<ä+ ø£qã&ÉT‘·T+~. (|òüT≥+ ` eT{Ϻ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) dü«s¡÷|üuÛÒ<ä+
˝Òøb£ ˛sTTHê s¬ +{Ïì $&ç>± }Væ≤+#·>*∑ >π neø±X¯+ ñ+fÒ n~ ‘êÁ<ä÷|ü´eTT. ˇπø
ø±s¡D+‘√ »ìà+∫q @ø±ø±s¡eTsTTq ø±s¡´eTT\ eT<Û´ä Ç~ ñ+≥T+~. (ã+>±s¡T
>=\TdüT\T ˇπøs¡øe£ TsTTq$. s¬ +&ÉT ≈£î+&É\T ˇπøs¡øe£ TsTTq$ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) mø£ÿ&É
ø=+#Ó+ >∑÷&Ü uÛ<Ò +ä ñ+&É<√ nø£ÿ&É nuÛ<Ò eä TT. Ç~ ñbÕ~Ûe\q e÷Á‘·yT˚ uÛ<Ò +ä ñ
qï#√≥T. Ä ªñbÕ~Ûµ q•ùdÔ nuÛ<Ò +ä edüT+Ô ~. (|òTü {≤ø±X¯eTT ` Äø±X¯eTT ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
|üse¡ ÷‘·à≈£î Ä‘·à≈£î nuÛ<Ò yä T˚ eT÷\ø£sÔ¡ eT‘·eTsTT‘˚ ` ªª|üse¡ ÷‘êà‘·àH√¬sø’ ´£ +
|üse¡ ÷s¡Çú rwü´‘˚µµ nì XÀ¢ø+£ sêùdyê&ÉT. n˝≤ sêùdÔ (◊ø£´+ $T<Û´ä nqï≥¢e⁄‘·T+~
>∑qTø£) Á>∑+<∏äø£s¡Ô y˚<ä $s√~Û nj˚T´yê&ÉT. y˚<äeTTq+<äT ªª‘·‘·Ô«eTdæµµ yÓTT<ä\sTTq
#√≥¢ JeÁãVü≤à\≈£î ◊ø£´y˚T $qã&ÉT‘·Tqï~. nj·÷´! Á|üdTü ‘Ô · yêø£´ $s√<Û+ä e\q
nø£ÿ&É >∑÷&Ü eTi=ø£ ns¡+ú ø£*Œ+#·e#·Tà >∑<ë! ` düe÷:` ø±ì Á|üdTü ‘Ô · yêø£´eTTq≈£î
Ç+ø± <Ó’«‘·y˚T ‘ê‘·Œs¡´eTì ‘˚\˝Ò<äT >∑<ë! nj·÷´! ªªÇ<ä+ C≤„qeTTbÕÁ•‘·´
eTeTkÕ<Ûsä à¡ ´e÷>∑‘êµµ nì ^‘·. Bì e\q kÕj·TT»´eTTøÏÔ ø±ø£ ªkÕ<Ûsä à¡ ´+µ edüT+Ô <äì
‘˚\T‘·Tqï~ >∑<ë! ` düe÷:` ÁãVü≤à$Å<“ä ôV≤’ àe uÛeÑ ‹µµ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‹ $s√<Û+ä
e\q ^‘êyêø£´y˚T nÁ|üe÷DeTe⁄‘·T+~.
yêdüeÔ +>± nsTT‘˚ ªªkÕ<Ûsä à¡ ´+µµ nqï |ü<ëìøÏøÿ£ &É nuÛ<Ò eä TH˚ ns¡+ú #ÓbÕŒ*.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 459
ªªe÷eTTù|‘·´‘·T ø±+‘˚jT· `µµ yÓTT<ä\>∑T XÀ¢ø+£ ‘√ ø£*|æ #Ó|Œæ ‘˚ n<˚ ns¡+ú edüT+Ô ~.
˝Ò<ë kÕ<Ûsä à¡ ´+ n+fÒ ªkÕj·TT»´+µ ø±<äqTø=+<ë+. n+‘·e÷Á‘·+#˚‘· ªkÕj·TT»´eTTøϵÔ
˝Ò<ìä ns¡+ú sê<äT. nj·÷´! ªªe÷eTTù|‘·´`µµ n+fÒ Hê kÕ˝Àø£´eTTqT / kÕs¡÷|ü´eTTqT
/ kÕMT|ü´eTTqT bı+~ ` nì ns¡+ú . düe÷:` n~ Ä |ü<ë\≈£î düV≤ü »+>± e#˚à ns¡+ú
ø±<äT. nj·÷´!
ªªÄ‘·àuÛ≤e+qj·T‘˚´q+ ‘·Á<ä“Vü≤à<Ûë´sTTq+eTTì+
$ø±s¡´e÷‘·àqX¯Ùø±Ô´ ˝ÀVü≤e÷ø£s¸¡ ø√j·T<Ûëµµ
nqï XÀ¢ø+£ ˝À >∑÷&Ü eTT≈£îìÔ øÏ Ä‘·à‘√ uÛ<Ò eä TTøÏHÔ ˚ #ÓbÕŒs¡T. ` düe÷:` á XÀ¢øe£ TT
eTT≈£î\Ô >∑T]+∫ #Ó|Œæ q~ ø±<äT. nj·TkÕÿ+‘·eTDÏ ‘·q X¯ø‘ÔÏ √ ˝ÀVü‰ìï Ä‘·àdü+jÓ÷>±ìï
bı+~+∫q≥T¢ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü ‘·qqT <Ûë´ì+#·T eTTìøÏ Ä‘·àdü+jÓ÷>∑eTTqT ÇkÕÔ&ìÉ
ns¡eú TT. Ä dü+jÓ÷>∑yT˚ $T{À ‘·sê«‹ XÀ¢ø+£ ‘√ #Ó|⁄ü HÔ êï&ÉT.
ªªÄ‘·àÁ|üjT· ‘·ï kÕù|øå± $•cÕº j·÷ eTH√>∑‹'
‘·kÕ´ÁãVü≤àDÏd+ü jÓ÷>√ jÓ÷>∑ Ç‘·´_ÛBj Û T· ‘˚µµ
(Ä‘·àÁ|üjT· ‘·ïeTT‘√ >∑÷&çq eTH√>∑‹ ÁãVü≤àeTTq+<äT dü+jÓ÷>∑+ #Ó+<ä≥y˚T ` jÓ÷>∑eTT)
nj·÷´! Bìïã{Ϻ ÁãVü≤àdü+jÓ÷>∑+ eTH√>∑‹ (eè‹Ô) øπ >±ì Je⁄q≈£î ø±<äT
>∑<ë! ` düe÷:` Je⁄&ÉT eTqdüT‡‘√ ø£*‡j˚T ñ+{≤&ÉT. eTqdüT‡≈£î ÁãVü≤àdü+jÓ÷>∑+
»]–‘˚ <Ûë´‘· nsTTq eTTìøÏ (Je⁄q≈£î) >∑÷&Ü ÁãVü≤à dü+jÓ÷>∑+ »]–qfÒ.¢ á
$<Û+ä >± XÊg+ eTT≈£îqÔ ≈£î ÁãVü≤àkÕj·TT»´eTTqT #Ó|Œæ +~.
ªª$cÕí«UÒ´ ìs¡à˝Ò ÁãVü≤àD´yê|üqè|ü‹s¡j ¢ T· yéTµµ nì >∑÷&Ü #Ó|Œæ +~ ($wüßeí H˚
ìs¡à\ ÁãVü≤àeTTq+<äT sêE \j·TeTT bı+<ÓqT)
ªªÄ‘·´+‹ø° $eTTøÏsÔ ê´ \jÓ÷ÁãVü≤àDÏXÊX¯«‘˚µµ
(nq>± XÊX¯«‘·y÷Ó ø£eå Tq>± XÊX¯«‘·ÁãVü≤àeTTq+<äT \j·TeT>∑T≥j˚T) ÁãVü≤àeTTq+<äT
Je⁄ì \j·T+ ÁãVü≤àkÕj·TT»´ÁbÕ|æj Ô T˚ . nj·÷´! ªª»>∑<ë«´bÕs¡ es¡y® Té µµ nH˚ dü÷Á‘·+
Á|üø±s¡+ eTT≈£îqÔ ≈£î ÁãVü≤àeTTq≈£î Á|ü|+ü #·yê´bÕs¡+ ñ+&É≥+ ` ˝Òøb£ ˛e≥+ ‘˚&Ü
nì #Ó|Œæ +~. n+fÒ uÛ<Ò eä TTøÏÔ nH˚ >∑<ë ` düe÷:` Ä dü÷Á‘ê\T Væ≤s¡D´>∑s“¡ ˝¤ Àø£+
nqã&˚ dü>T∑ DeTTøÏÔ øπ Áå ‘êìøÏ #˚]q Je⁄ì $wüjT· +˝À #Ó|Œæ q$.
Á<ä$&Éu≤Û wü´ø±s¡Tì yê<äeTT #·÷<ë›+. <˚e‘ê kÕj·TT»´+ e\q nX¯Øs¡T&ÉsTTHê
Je⁄q≈£î <˚e‘· e˝… düsê«s¡dú ~æ ∆ ñ+&ÉTqT ` ne⁄qT n~ ì»y˚T. Væ≤s¡D´>∑s“¡ ¤ ˝Àø£eTTq≈£î
247
460 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
b˛sTTqyêìøÏ n<˚ dæ‹ú . ªªj·T ÇVü‰‘êàq+`µµ nqT ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü düe÷~Û ìwüß\˜ $wüjT· y˚T
>±ì eTT≈£î\Ô ≈£î dü+ã+~Û+∫+~ ø±<äT. ªªj·T<Ûëq<ä´'`µµ nqï ÁX¯ó‹ kÕj·TT»´yÓ÷ø£eå TTH˚
#Ó|⁄ü qÔ ï~. ª<ë«düT|üsêí`µ >∑÷&Ü n+‘˚ ªª|üse¡ T+ kÕeT´eTTô|‹’ µµ nqT ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü
n+‘˚qì Ç+‘·≈£î eTT+<˚ ìs¡ísTT+#êeTT. nj·÷´! ªª|ü⁄s¡TwüeTTô|’‹ ~e´yéTµµ nì
ø£sà¡ ø£sèÔ¡ uÛ≤e+ (bı+<äTyê&ÉT Je⁄&ÉT ` ø£s,Ô¡ bı+<äã&˚~ ÁãVü≤à+ ` ø£sà¡ ) #Ó|⁄ü qÔ ï~
ø£qTø£ ªj·T<Ûëq<ä´'`µ nqï ÁX¯ó‹ uÛÒ<äìeè‹Ôì #Ó|üŒ≥+ ˝Ò<äT. düe÷:` qBkÕ>∑s¡
<äècÕº+‘êìï ã{Ϻ |üs¡e÷‘·à˝À Je⁄&ÉT ø£]–b˛e≥y˚T qì ‘Ó\TdüTÔ+~ ø£qTø£ n<˚
|ü⁄s¡TwüÁbÕ|æÔ ø£qTø£ ªø£sÔ¡ ` ø£sà¡ µ nH˚ uÛ<Ò yä T˚ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ª|üse¡ T+ kÕeT´+µ nì nuÛ<Ò eä TT #Ó|Œü ≥+ ø±<äT. kÕeT´y˚T #Ó|⁄ü qÔ ï~.
düe÷:` ªªj·T<Ûë q<ä´'`µµ nqT <äècÕº+‘êìø£~ dü]b˛<äT. düeTTÁ<ä+ ˝ÀøÏ yÓ[flq q<äT\T
düeTTÁ<ä+˝À ø£\TkÕÔsTT ø±ì düeTTÁ<ä+ ˝≤>± $&ç>± ñ+&Ée⁄ ø£<ë! eT<ÛTä s¡ »\eTT\sTTq
q<äT\T düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæ øå±s¡»\+>± ne⁄‘êsTT ø£qTø£ düeTTÁ<ä kÕeT´y˚T edüT+Ô <äq≥+
>∑÷&Ü ≈£î<äs<¡ Tä . Ç~ qB»\eTT. Ç~ düeTTÁ<ä»\eTT nì uÛ<Ò +ä ñ+fÒ kÕeT´+
#Ó|Œü e#·TÃqT. ø±ì n˝≤ ˝Ò<Tä ø£qTø£ ø£*j·T&ÉyT˚ . ø£qTø£ \j·TeT+fÒ dü«s¡÷ô|ø’ ´£ eTT
ø±<äì #Ó|Œü ≥+ ‘·|Œü ì ‘˚*q~. ªªndü$Ô T+#·TqTµµ nì q<äT\T düeTTÁ<ä+˝À ª\j·T+µ
ø±e≥+ >∑T]+#˚ #Ó|Œü ã&ç+~ ø£qTø£ ªªndü$Ô T+#·≥+µµ nHêï dü«s¡÷ô|ø’ ´£ eTH˚ ns¡eú TT.
nj·÷´! ì‘·´HÓ$’ T‹Ôø£ eTVü‰Á|ü\j·÷\˝À ª\j·T+µ nH˚ X¯ã+› ø£qã&ÉT‘·Tqï~. Ä \j·T+
dü«s¡÷|ü+ ◊ø£´+ ø±e≥+ ø±<äT >∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ Ä Á|ü\j·÷\˝À n+<ä]øÏ ÁãVü≤à+‘√
kÕj·TT»´eTTøÏÔ edüT+Ô <äì #ÓbÕŒ*. n|ü⁄&ÉT ªC≤„q+µ‘√ |üH˚ ñ+&É<Tä . - düe÷:- ◊ø£´y˚T
\j·TX¯u≤›ìøÏ eTTU≤´s¡eú TT. ø£qTø£H˚ yÓ÷ø£eå TTqT ªÄ‘·´+‹ø£\j·T+µ nq>± |üP]Ô \j·TeTT
n+{≤s¡T.
ªªÄ‘·´+‹πø|æ eTTøÏsÔ ê´ \j˚T ÁãVü≤àDÏXÊX¯«‘˚µµ nì $wüß|í ⁄ü sêDeTT. \j·TeTT
Hê\TZsø¡ e£ TT\T. n+<äT˝À ì‘·´HÓ$’ T‹Ôø£ eTVü‰Á|ü\j·÷\˝À ªª\j·TeTH˚~µµ |ü⁄qsêeè‹Ô
s¡V≤æ ‘·eTsTTq Ä‘·´+‹ø£\j·T+ ø±<äT. nsTT‘˚ düsT¡ u› ≤≥T>± yê{Ïì ª\j·T+µ n+{≤eTT.
ì»eTsTTq \j·TeTT ‹]– sê≈£î+&É>∑ ø£]–b˛e&ÉyT˚ . düTwüß|æ˝Ô À ñqïyêìì ìÁ<ä˝À
©qeTsTTHê&Éì n+{≤s¡T. n˝≤π> düsT¡ u› ≤≥T>± nq≥y˚T. |òTü {≤~ø±s¡´eTT\T nìï
‘·q≈£î ø±s¡DeTsTTq eT{Ϻ bı&ç‘√ @ø£eTsTTb˛‘˚ ª≈£î+&É qwüeº TsTT+~µ n+{≤eTT.
qwüº+ n+fÒ \j·T+ø±e≥eTT. qwüºeTsTTq |òüT≥eTT eT{Ϻ‘√ ◊ø£´+ bı+<ä≈£î+&Ü
eT{Ï‘º √ düeT+ ø±<äT. eT{Ϻ nì ≈£î+&É nì 2 |ü<ësêú\T+fÒ yê{ÏøÏ kÕeT´+ #Ó|Œü e#·TÃqT.
|òTü ≥HêX¯+ ‘·sê«‘· |òTü ≥|ü<ës¡+ú ñ+&É<Tä >∑<ë! ø±>± Ä‘·´+‹ø£ Á|ü\j·T+˝À nq>±
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 461
yÓ÷ø£+å ˝À dü÷\ú dü÷øå±à‘·àø£eTsTTq düs«¡ »>∑‘T· Ô ‘·q≈£î ø±s¡DeTsTTq nC≤„q+‘√ düV‰ü
qwüeº Te⁄‘·T+~ ø£qTø£ |üse¡ Tø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤àeTT q+<äT »]π> \j·Ty˚T ndü\T
\j·TeTT. Je⁄&ÉT |ü⁄qsêeè‹Ô ø±&ÉT ø£<ë! ì‘·´+ yÓTT<ä\sTTq eT÷&ÉT Á|ü\j·÷\˝À
dü÷ø£ÎÁ|ü|+ü #·eTT q•+#·<Tä ø£qTø£ <ëìøÏ ÁãVü≤àeTT q+<äT \j·TeTT ˝Ò<Tä . Ä‘·´+‹ø£
Á|ü\j·T+˝À Je⁄q≈£î \j·T+ ˝Ò<Tä . n‘·&TÉ ì‘·T´&ÉT. eT] »]π><˚eT+fÒ Jy√bÕ<ÛTä \sTTq
dü÷ø£Îø±s¡D≤\T Á|ü|ü+#ê\T \j·T+ bı+<äT‘êsTT ø£qTø£ <ëìì Je⁄ì \j·T+>±
#Ó|ü⁄Œ‘ês¡T. Je⁄&ÉT eTTøÏÔ‘√ dü÷ø£Î ø±s¡D X¯Øsê\qT e<ä* πøe\ ÁãVü≤à+>±
ñ+{≤&ÉT. ø£qTø£ Jy√bÕ~Û >±ì Je⁄&ÉT>±ì eTTøÏÔ #Ó+~q ‘·sê«‘· yê] eT<Ûä´
kÕeT´eTT+&É<Tä . nuÛ<Ò yä T˚ . kÕj·TT»´y˚T. Jy√bÕ~Û <Û«ä +düeTsTTq~ ø£qTø£, Je⁄q≈£î
ÁãVü≤àeTTq≈£î uÛ<Ò ä ÁuÛ≤+‹ »qø£eTsTTq |òTü ≥+ e+{Ï ñbÕ~Û (dü÷ø£Î ø±s¡D X¯Øsê\T)
q•+∫q ‘·sê«‘· |òTü {≤ø±X¯ - Äø±XÊ\≈£î ˝≤>± JeÁãVü≤àeTT\≈£î _Ûqïdæ‹ú ñ+&É<Tä .
n<˚ #ÓbÕŒs¡T.
ªª$uÛ<Ò »ä qπøC≤„H˚ HêX¯e÷‘·´+‹ø£+ >∑‘µ˚ µ nì Äs¡+uÛøÑ y£ ê<äeTT˝ÀqT, |ü]D≤eT
yê<ä+˝ÀqT ø±s¡´+ ø±s¡D+˝À \j·TeTe⁄‘·T+~. n+fÒ ø±s¡Ddü«s¡÷|ü+‘√ @ø£eTe⁄
‘·T+~. n˝≤ $es¡yÔ ê<ä+˝Àq÷ ÁuÛ≤+‹ e\q e∫Ãq ø±s¡´+ ÁuÛ≤+‹ b˛>±H˚ n~ÛcÕ˜q
eTsTTq ÁãVü≤à+˝À \j·TeTe⁄‘·T+~. n+fÒ s¡Ed® sü Œ¡ +˝≤>± Á|ü|+ü #·+ nC≤„q+ b˛>±H˚
s¡Ee® ⁄ e+{Ï ÁãVü≤àeTTq+<˚øe£ Te⁄‘·T+~. Ç~ ªªkÕeT´+µµ ø±<äT. m+<äTø£+fÒ s¡Ee® ⁄qT
#·÷∫ düsŒ¡ eTì ÁuÛ≤+‹ #Ó+<äì |ü⁄s¡Twüß&ÉT Ä|üyÔ êø£´+ #˚‘· Ç~ s¡Ee® ì ‘Ó*dæHê
>∑÷&Ü ªªn˝≤ ø±<äT. s¡Ee® ⁄ e+{Ï düsŒ¡ $T#·Ã≥ ñqï~µµ nì ‘·|Œü ø£ uÛ≤$ùdÔ n|ü⁄&ÉT
yÓ÷ø£+å ˝À >∑÷&Ü ÁãVü≤àe+{Ï eTi=ø£ Je⁄DÏí H˚qT nì uÛ≤$+#·e#·TÃ. n<˚ |üse¡ T
kÕeT´+ nqTø√e#·TÃqT. ø±ì n˝≤ ˝Ò<Tä >∑<ë! nø£ÿ&É düsŒ¡ + ø±<äT ªªs¡Ey® µ˚ µ nì
uÛ≤$kÕÔ&TÉ . n˝≤π> Je⁄&ÉT Á|ü|+ü #·eTT nH˚ ÁuÛ≤+‹ b˛‘˚ ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘ê&ÉT. nj·÷´!
Á‹ø±˝≤\ ˝ÀqT düs¡Œy˚TMT Çø£ÿ&É ˝Ò<äì uÛ≤$kÕÔ&ÉT >∑<ë.- düe÷:- ne⁄qT. @
yê<ä+˝ÀqsTTHê ø±s¡Ddü«s¡÷|ü+ ø£qï $T+∫ ø±s¡´eTTq≈£î @ dü«s¡÷|üeT÷ ñ+&É<Tä .
ø±s¡´+ - á $<Û+ä >± - $T<∏´ä ø£qTø£H˚ ÁãVü≤àeTT q+<äT XÊX¯«‘· (Ä‘·´+‹ø£) \j·T+
≈£î<äTs¡T‘·T+~. dü‘´· |ü<ës¡yú T˚ B \j·T+ ø±<äT. \j·TeTsTT‘˚ n~ dü‘´· + ø±<äT. ndü‘´· eT÷
\j·T+ ø±<äT. n~ ndü\T ˝Òì<˚. ø£qTø£ <˚ì˝À \j·TeTe⁄‘·T+~. Çø£ \j·TeTj˚T´~
ñ+&û ˝Òq≥T¢qï<˚. n<˚ $T<∏ä´. n<˚ s¡E®düs¡ŒeTT. s¡+>∑s¡»‘·+. n<˚ dü+kÕs¡eTT.
nsTT‘˚ ÁãVü≤àeTT q+<äT Je⁄&ÉT \j·TeTe⁄‘ê&ÉHêïs¡T ø£qTø£ Je⁄&ÉT $T<∏´ä j˚THê?
n+fÒ - ne⁄qT. Je⁄&ÉT, áX¯«s¡T&ÉT, »>∑‘T· Ô - nìï $T<∏´ä ˝Ò. ÁãVü≤à_Ûqï+ ø£qTø£.
248
462 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Je dü«s¡÷|ü+ dü‘·´+ nsTTHê n‘·ì ñbÕ~Û nsTTq n+‘·'ø£s¡D≤<äT\T $T<∏ä´\T
ø£qTø£ Çã“+~ ˝Ò<äT. Je dü«s¡÷|üeTsTTq C≤„q+ ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ \j·TeT+fÒ
ø±s¡´eTT ø±s¡DeTT‘√ ø£*dæb˛e≥y˚T. k˛bÕ~Û≈î£ &ÉsTTq Je⁄&ÉT ÁãVü≤àø±s¡´+ ø£qTø£
ÁãVü≤àeTT‘√ ◊ø£´+ bı+<äTqT. á ◊ø£´eTT, Je⁄&ÉT ‘·q ñbÕ~Ûì (nC≤„q+ /
n+‘·'ø£s¡D+) e<ä\T≥j˚T. |òüT{≤ø±X¯+ ‘·q ñbÕ~Û nsTTq |òüT{≤ìï e<ä\≥y˚T
Äø±XËø’ ´£ +. ø£qTø£ Ç+<äT˝À e∫Ãq n|üPs¡«y˚TMT ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ø±s¡´eTT ø±s¡D+‘√ ◊ø£´+ #Ó+<ä≥+ ª\j·T+µ ø±<äT. ø±ì _ÛqïeTsTTq
<äXq¯ T e<ä*, ø±s¡DeTsTTq Á<äe´+‘√ (ø±s¡D‘·«<Û]ä à>±) (n~ $uÛ≤>∑eTTq≈£î ùV≤‘·TesTT
ñ+&Ü*. $uÛ≤>∑+ <ëìqT+#˚ »s¡>±* - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£*j·T≥y˚T \j·TeTT - düe÷:-
≈£î<äs<¡ Tä . ø±s¡´eTTq≈£î ì$T‘·øÔ ±s¡D+‘√ dü+jÓ÷>∑ $uÛ≤>∑eTT\THêï ñbÕ<ëqø±s¡D+‘√
dü+jÓ÷>∑ $jÓ÷>±\T ˝Òe⁄. (nq>± eT{Ϻ qT+&ç ≈£î+&É≈î£ dü+jÓ÷>∑ $jÓ÷>±\T n+fÒ
ø£*j·T≥+ - $&çb˛e≥+) eT{Ï‘º √ $&çb˛sTTq ≈£î+&É, ø£*dæq ≈£î+&É n+≥÷ ˝Òe⁄.
nìï ø£*dæjT˚ nq>± eTfÒº nsTT ñ+{≤sTT. nj·÷´! eèø£eå TT qT+&ç Ä≈£îsê*q≥T¢
(eèø£eå TT nbÕ<ëqeTT. <ëìqT+∫ Ä≈£î $uÛ≤>∑+ / $jÓ÷>∑+ bı+~+~) eT{Ϻ qT+&ç
≈£î+&É e∫Ã+~. nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . Ä≈£îsê*q≥T¢ ≈£î+&É sê\≥+ ˝Ò<Tä . ªªÇ~ #Ó≥Tº -
Ç~ Ä≈£îµµ nqï≥T¢ Ç~ eT{Ϻ - Ç~ ≈£î+&ɵµ nì (|òTü {≤ø±s¡+>± |ü]D$T+∫q eT{Ϻ
ø±≈£î+&Ü) y˚sπ eT{Ϻ qT+&ç ≈£î+&ÉqT $&ç>± #·÷|ü>\∑ +. ø±ì ≈£î+&É>± |üsD¡ $T+∫q
eT{Ϻ qT+&ç |òTü ≥+ $&ç>± edüT+Ô <ë? sê<äT. ø£qTø£ eT{Ïøº Ï ≈£î+&É≈î£ dü+jÓ÷>∑+,
$jÓ÷>∑+ m˝≤ ekÕÔsTT. ô|>’ ± _ÛqïeTsTTq |òTü {≤ø±s¡ dæ‹ú ì e<ä*q ‘·sT¡ yê‘· ≈£î+&É≈î£
eT{Ϻ dü«s¡÷|üyT˚ >±ì ≈£î+&É dü«s¡÷|ü+ ˝Ò<Tä >∑<ë! Çø£ ø±s¡D+‘√ ø£*ùd<˚$T{Ï?
ø£\yê\+fÒ ø£˙dü+ s¬ +&ÉT _Ûqï edüTeÔ ⁄\T+&Ü* ø£<ë! ø√‹ - #Ó≥Tº ø£*j·Te#·TÃqT.
ø√‹ ˝Òøb£ ˛‘˚ #Ó≥Tº‘√ ø£*ùd<˚$T{Ï? ô|>’ ± ‘·eTs¡T dü‘êÿs¡´yê<äT\T. MTyê<ä+ Á|üø±s¡+
dü‘´· eTsTTq Á<äe´eTT |üPs¡«<äXq¯ T e<ä* ñ‘·sÔ ¡ <äXq¯ T d”«ø£]+#·≥y˚T >∑<ë! ªªø±s¡´+µµ
|ü⁄≥º&+É . Ä <äXq¯ T e<ä* eTs¡\ eTs=ø£ <äXq¯ T d”«ø£]+#·≥+ ø±s¡´HêX¯+ nHêïs¡T.
n~|ü⁄&ÉT MTπø ≈£î<äs¡<äT. ø±s¡´ø±s¡D |ü<ësêú\T ¬s+{Ïì MTs¡T $&ç>± ñqï≥T¢
Á|ü‹bÕ~+#ês¡T. m+<äTø£+fÒ ˇø£ Á<äyê´ìøÏ @~ ñbÕ<ëqyÓ÷ n~ Ä Á<äe´+‘√
ø£\TdüT+Ô ~, $&çb˛‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T ø£<ë! nj·÷´! n˝≤ ø±<äT. $XÊ\eTsTTq eT{Ï≈º î£ |üŒ
qT+∫ ≈£îeTà] |òüT{≤ìï #˚XÊ&ÉT. ø£qTø£ |òüT≥+ ‘·j·÷s¡sTTq eT{Ϻ - |òüT{≤ìøÏ
ñbÕ<ëqø±s¡D+. $T–*q eT{Ï≈º î£ |üŒ nbÕ<ëqø±s¡DeTT. ø£qTø£ |òTü ≥+, Ä eT{Ï≈º î£ |üŒ
qT+∫ #·÷ùdÔ á ≈£î+&É $&ç>±H˚ ñqï~. _Ûqïs¡÷|ü+ <Û]ä +∫+~. Bìì |ü>\∑ >=fÒÔ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
_ÛqïeTsTTq (≈£î+&É) s¡÷bÕìï e<ä* nbÕ<ëqeTsTTq eT{Ï‘º √ ø£*dæb˛‘·T+~. ø£qTø£
qwüºeTsTTb˛‘·T+~. ø£qTø£ ø±s¡´eTTqT ø±s¡D+‘√ ø£*j·T≥y˚T >±ì ª\j·T+µ
(ø£]–b˛e⁄≥) ˝Ò<Tä . düe÷:- n˝≤ø±<äT. @ eT{Ïeº TT<ä‘› √ ≈£î+&É ‘·j÷· s¡sTT+<√ Ä
eTT<ä› e÷Á‘·yT˚ Ä ≈£î+&É≈î£ ñbÕ<ëqø±s¡D eTe⁄‘·T+~. n+‘˚ ‘·|Œü $T–*q eT{Ï≈º î£ |üŒ
ø±<äT. n~ Ä |òTü {≤ìï ÁbÕs¡+_Û+∫+B ø±<äT. |òTü ≥+>± |ü]D$T+∫+B ø±<äT. ø±>±
|òTü ≥+ HêeTs¡÷bÕ\T b˛>=≥Tºø=+fÒ ‘·q≈£îbÕ<ëqeTsTTq eT{Ï‘º √ ◊ø£´+ #Ó+<äT‘·T+~.
á |òTü ≥+ |ü–*b˛‘˚ <ëì uÛ≤>∑eTsTTq eT{Ϻ ≈£î|üŒ eT{Ï‘º √H√ yπ̊s eT{Ï‘º √H√ ø£\dæHê
Ä eT{Ïøº Ï sT÷ ≈£î+&É≈î£ eT<Û´ä dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . n~ ø±s¡D+ ø±<äT. »qø£+ ø±<äT. á
≈£î+&É Ä eT{Ïøº Ï ø±s¡´+ ø±<äT. »q´+ ø±<äT.
Ç+ø=ø£ e÷≥Hêïs¡T. ªªÄø±XÊìøÏ Á|ü<X˚ e¯ TT\T>± uÛ<Ò ëìï n+^ø£]+#ês¡T
>∑qTø£ |òTü {≤ø±XÊ~ <äècÕº+‘·+ #Ó|Œü {≤ìøÏ ø±s¡D+ ñbÕ~Ûøè£ ‘·eTsTTq uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä
#Ó|Œü ≥y˚T. nB ‘·ù|Œ. ªªÄø±X¯eTT nej·Tes¡V≤æ ‘·eTsTTq @ø£ |ü<ës¡eú TTµµ nqï~ ˝Àø£
Á|üdæ~∆. <ëìì ã{Ϻ |òüT{≤ø±X¯ <äècÕº+‘·+ #ÓbÕŒs¡T. m˝≤ n+fÒ ªdüeTTÁ<ä+ e˝…
nbÕs¡eTsTTq<äqï≥T¢µ. n+‘· e÷Á‘êq düeTTÁ<ëìøÏ bÕs¡+ (ne‘·* rs¡+) ˝Ò<ë?
ñqï~. ø±ì eTq≈£î e÷eT÷\T>± ø£qã&É<Tä ø£qTø£ ˝Àø£+˝À n˝≤+{Ï Á|üd~æ ∆ ñ+~.
n˝≤π> Äø±X¯+ nq+‘·+ nK+&É+ nì ˝Àø£uÛ≤eq. ø£qTø£ |òüT≥+ qwüºeTsTT‘˚
|òTü {≤ø±X¯+ eTVü‰ø±X¯+‘√ ø£*dæq≥T¢ q~ düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæq≥T¢ nC≤„q+ q•+∫q
‘·sê«‘· Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTT‘√ kÕj·TT»´eTH˚ ◊ø£´eTTqT bı+<äT‘ê&ÉT. n<˚ |üse¡ TkÕeT´eTT.
kÕj·TTC≤´ìï Á|ü‹bÕ~+#˚ ÁX¯ó‹ì ã{Ϻ n˝≤ ns¡ú+ #ÓbÕŒ*. ˝Òø£b˛‘˚ Ä ÁX¯ó‹
nq«sTT+#·<Tä . ô|>’ ± kÕeT´+ nq≈£î+&Ü |üse¡ T kÕeT´eTq{≤ìøÏ >∑÷&Ü n<˚ ø±s¡DeTT.
nj·÷´! kÕj·TT»´eT+fÒ nuÛÒ<ä+ ø±<äT. düe÷q >∑TD≤\T ø£\>∑≥y˚T
kÕj·TT»´eTT. düe÷q >∑TDj·TTø˘ nsTTq yê&ÉT düj·TTø˘. düj·TTø˘ jÓTTø£ÿ dæú‹
kÕj·TT»´eTT. düe÷q >∑TD≤\T ø£\>∑≥eTH˚~ uÛ<Ò eä TTqï edüTeÔ ⁄\ eT<Û´ä H˚ »s¡T>∑T‘·T+~.
ø£qTø£ kÕj·TT»´+ nqï e÷≥ e\q nuÛ<Ò +ä sê<äT. - düe÷:- düe÷q>∑TDjÓ÷>∑eTH˚~
ªªkÕ]º¸µµ nH˚ eTTøÏÔ. kÕj·TT»´eTH˚~ ◊ø£´eTT. eTT≈£îÔ\T 5 s¡ø±\T. kÕ˝Àø£´eTT,
kÕs¡÷|ü´eTT, kÕMT|ü´eTT, kÕ]º¸‘«· eTT, kÕj·TT»´eTT. kÕ˝Àø£´+ düe÷q˝Àø£ yêdüeTT.
düe÷q˝Àø£eT+fÒ Çø£ÿ&É n<˚ ˝Àø£eTì ns¡eú TT. $wüßuí ≈ÑÛ î£ \Ô T yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ #˚sT¡ ‘ês¡T >±ì
yÓ≈’ î£ +sƒd¡ eü ÷q ˝Àø£eTì ns¡+ú ø±<äT. n+<äTe\q ªªdüe÷q X¯ãe› TTq≈£î ◊ø£´eTs¡+ú
ø±<äìµµ Á|ü‘´· s¡T\ú T #Ó|Œæ q e÷≥ ‘·|ü . eTTU≤´s¡eú TT düe÷qeTT R ‘·T\´eTT nì
463 464 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nsTTHê ø=ìï #√≥¢ ◊ø£´eTì #Ó|üŒe\dæq<˚. kÕs¡÷|ü´+ n+fÒ ùde⁄´&ÉsTTq
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì‘√ düe÷qs¡÷|ü+ >∑*– ñ+&É≥+. Äj·Tq düMT|ü+ ˝À ñ+&É≥+ kÕMT|ü´+.
Äj·Tq‘√ düe÷qeTsTTq ◊X¯«s¡´+ ø£*– ñ+&É≥+ ªkÕ]º¸‘µ· . Ç˝≤ Hê\T>∑T eTT≈£î\Ô T
dü>T∑ DÁãVü≤à≈£î dü+ã+~Û+∫q$. kÕj·TT»´eTTøÏÔ ìs¡TDZ |üse¡ TsTTq~. n~ nuÛ<Ò yä T˚ .
ô|’ Hê\TZ ø£qï n~ _ÛqïeTsTTq eTTøÏÔ. düe÷qdæú‹ ø£*Zj·TT+&É≥y˚T kÕj·TT»´+.
nq>± nuÛ<Ò +ä >± ñ+&É≥y˚T. düe÷q uÛ≤e+ bı+<ä≥+ nq>± ÁãVü≤à+‘√ nuÛ<Ò +ä
bı+<ä≥eTqsTTHê ns¡ú+ #Ó|üŒe#·TÃqT. <Ûë‘·Te⁄\≈£î #ê˝≤ nsêú\T ekÕÔsTT.
(<Ûë‘·÷HêeTH˚ø±s¡‘ú ê«‘Y) Ç~ kÕj·TT»´eTTøÏ.Ô á $wüjT· + dü÷‘·d+ü Væ≤‘·˝À düTŒ¤≥+>±
ñ+~.
ªªnHê´kÕj·TT»´s¡÷b˛ø±Ô dü‘´· $C≤„qs¡÷|æD°
øπ e\+ ÁãVü≤às¡÷b˛ø±Ô düs«¡ <ë düTK\ø£Då ≤,
düsπ «cÕ+ ÁbÕDÏHê+ kÕøå±<ë‘·àuÛ÷Ñ ‘ê dü«j·T+Á|üu≤Û µµ
(kÕj·TT»´eTTøÏÔ y˚sT¡ . n~ dü‘´· C≤„qs¡÷|ü+. ÁãVü≤às¡÷|ü+. düTKs¡÷|üeTT. Ä‘·àuÛ÷Ñ ‘·eTT)
kÕ]º¸ eTTøÏÔ dü÷‘·d+ü Væ≤‘·˝À #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ø£qTø£ kÕ]º¸H˚ kÕj·TT»´+>± #ÓbÕŒs¡q{≤ìøÏ
˝Ò<Tä . s¬ +&ç+{Ï eT<Û´ä dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ñ+~. ô|>’ ± n+<äT˝À kÕMT|ü´ kÕ]º¸, eTT≈£î\Ô qT
ˇø£ÿ{Ï>± rdæø=Hêïs¡T. B+‘√ nC≤„~ kÕj·TT»´eTT ìs¡d+æ |üã&çq~. ìs¡TDZ ÁãVü≤à
ÁbÕ|æj Ô T˚ kÕj·TT»´eTT. ø£qTø£H˚
ªø±•Ã#·Ã+¤ ø£sk¡ Õs¡÷|ü´s¡÷bÕ' Áb˛ø±Ô$eTTø£j
Ô T· 'µ nì yÓTT<ä\Tô|{Ϻ kÕs¡÷|ü´
kÕ˝Àø£´ kÕMT|ü´eTT≈£î˝Ô Ò $wüßeí ⁄ yÓTT<ä\>∑T <˚e‘·*#˚Ã$>± #ÓbÕŒs¡T. kÕj·TT»´eTT≈£î\Ô T
ø±e⁄. nj·÷´! á <˚e‘·\ $wüjT· +˝À kÕj·TT»´eTH˚ dü>T∑ DeTTøÏÔ >∑÷&Ü ñqï≥T¢
ÁX¯ó‹ ñqï~ - düe÷:- nø£ÿ&É kÕj·TT»´eT+fÒ kÕMT|ü´+ yÓTTˆˆ Ç‘·s¡ eTT≈£î\Ô ì
#ÓbÕŒ*. ø£qTø£ ªj·T<Ûë q<ä´'-µµ nqï ÁX¯ó‹˝À |üse¡ TkÕeT´eTH˚~ nuÛ<Ò eä TTøÏj Ô T˚ .
sêe÷qTC≤#ês√´ø£ÔeTT eTs=ø£{Ï. |üs¡$<ä´\ìï+{Ï˝À dü>∑TDÁãVü≤ÀàbÕdüq
#˚jT· e˝…qì ñqï~ ø£qTø£ n~ eTT≈£>Ô e∑ T´eTsTTq~. ìs¡TDZ ÁãVü≤àqT bı+~+#˚ $<ä´
@B ÁX¯ó‘·T\˝À ˝Ò<Tä . düe÷:- ‘·|ü . ªªn<∏|ä sü êj·Tj·÷ ‘·<øä så£ e¡ T~Û>e∑ T´‘˚µµ yÓTTˆˆ yêì
<ë«sê |üs$¡ <ä´qT ìs¡TDZ ÁãVü≤à $wüjT· +>±H˚ #ÓbÕŒs¡T. nj·÷´! ìs¡TDZ ÁãVü≤à >∑÷&Ü
C≤„Hêq+<ë~ >∑TDeTT\T >∑\<˚. - düe÷:- n$ dü«s¡÷bÕ˝Ò ø±ì >∑TD≤\T ø±e⁄. Ä
$wüj·T+ Ç+‘·≈£î eTT+<˚ #ê˝≤ kÕs¡T¢ #ÓbÕŒ+. dü>∑TDÁãVü≤ÀàbÕdü≈£î\≈£î n]Ãsê~
e÷s¡+Z ˝À ÁãVü≤à˝Àø£ ÁbÕ|æÔ ñ+≥T+~. kÕj·TT»´+ ñ+&É<Tä . ø£qTø£ yê] eTTøÏ˝Ô À
249
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 465
uÛ<Ò +ä ñ+&É≥+ düV≤ü »y˚T. ÁãVü≤à dü‘´· ø±eTT&ÉT yÓTTˆˆ $<Û+ä >± dü>T∑ D&ÉT. C≤„Hêq+<ë<äT\
e\q ÁãVü≤à ìs¡TD‘ê«ìøÏ Vü‰ì˝Ò<Tä . n$ ÁãVü≤à<Ûsä à¡ eTT\T. n<˚ nHêïs¡T. ªªÄq+<ë<äjT· '
Á|ü<Ûëqdü´µµ ªªÁ|æj·T•s¡kÕÔ´<ä´ÁbÕ|æÔs¡T|ü#·j·÷|ü#·j·TÚVæ≤ uÒ<˚µµ, ªªÇ‘·πs‘·«s¡ú kÕe÷Hê´‘Yµµ
nqT 3 dü÷Á‘ê\≈£î ns¡ú$T~. ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕìï Á|ü‹bÕ~+#˚ ÁX¯ó‘·T\˝À ÁãVü≤à+
Äq+<äs÷¡ |üeTì, $C≤„q |òTü qeTì, düs«¡ >∑‘e· Tì, düsê«‘·àø£eTì - yÓTTˆˆ <Ûsä à¡ eTT\T
nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü ø=ìï $qã&ÉT‘·THêïsTT. n$ nìï nìï#√≥¢ Á>∑V≤æ +#· <ä–qy˚. ÁãVü≤à
düs«¡ Á‘· ñqï~. n<˚ Á|ü<ëÛ q+. düs«¡ + ÁãVü‰à_Ûqï+. Á|æjT· •s¡d«Ôü +µ yÓTTˆˆ <Ûsä êà\T nìï#√≥¢
<=s¡øe£ ⁄. n$ ø√X¯<säÛ êà\T. ÁãVü≤à<Ûsä êà\T ø±e⁄. n$ ô|s¡>≥∑ +, ‘·s>¡ ≥∑ + nH˚ <Ûsä à¡ +
>∑\$. ñ|ü#j · ÷· |ü#j
· ÷· \T nq>± ô|s¡T>∑T<ä\ ‘·iT>∑T<ä\ nH˚$ uÛ<Ò +ä ñqï|ü⁄&ÉT
dü+uÛ$Ñ +#˚ <Ûsä êà\T. ÁãVü≤àeTT uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·eTT ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹.
$T–*q Äq+<ë~ <Ûsä êà\T ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ Á|ü‹bÕ~+#·≥+ ø√dü+ #Ó|Œæ q$. ÁãVü≤à+
ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ n$ nìï#√≥¢ düTŒ¤]kÕÔsTT. ø£qTø£ n$ á ‘˚&ÜqT #Ó|Œü {≤ìøÏ e÷Á‘·yT˚
e∫Ãq$.
n˝≤π> ªªÁãVü≤ày˚<äÁãôV’≤àeuÛÑe‹µµ nqï#√≥ >∑÷&Ü ªªHêeTs¡÷bÕ~«eTTø£Ô'
|üsê‘·Œs¡+ |ü⁄s¡TwüeTTô|’‹ ~e´yéT, ìs¡+»q' |üs¡eT+ kÕeT´eTTô|’‹, |üs¡+CÀ´‹
s¡T|üd+ü |üqï' ùd«q s¡÷ù|D≤_ÛìwüŒ<ä´‘˚µµ yÓTT<ä\>∑T yê{Ï‘√ ø£\dæ uÀ~Û+#˚$. n+<äTe\q
HêeTs¡÷|üeTT\T, yê{Ï e\q e∫Ãq uÛ<Ò ë\T >±ì ˝Òì Je⁄q≈£î C≤„qs¡÷|ü⁄&ÉT ø£qTø£
ÁãVü≤àÁ|üø±s¡‘«· + #Ó|Œü ã&ç+~. Á|üø±s¡eTT‘√ ◊ø£´eT+fÒ Ä ‘·‘«Ô· e´eVü‰s¡eTT eTTK´y˚T.
m˝≤>∑+fÒ ªªÇ<˚ Ä Äe⁄µµ (ùdj·T+>ö') nqï≥T¢ - á $es¡D ìkÕ‡s¡eTT. ª|ü⁄s¡TwüeTTô|‹’ µ
nì kÕj·TT»´y˚T #Ó|Œü ã&çq~. ˝Ò<+ä fÒ |ü⁄s¡Twü kÕMT|ü´eTTô|‹’ , |ü⁄s¡TwükÕ˝Àø£´eTTô|‹’
- yÓTTˆˆ $<Û+ä >± ÁX¯ó‹ #Óù|Œ~. ª|ü⁄s¡Twü+µ n+fÒ |ü⁄s¡TwükÕMT|ü´+ yÓTTˆˆ nsêú\T düV≤ü »+
ø±e⁄. \ø£Då j·÷ #Ó|Œæ q ndüV≤ü C≤sêú\T. Ç~ |ü⁄s¡Twü dü+jÓ÷>∑eTq{≤ìøÏ M\T ˝Ò<Tä .
ìs¡ej·Te⁄&ÉT ìÅwÿæ j·TT&ÉT nsTTq |üse¡ ÷‘·à≈£î, n≥Te+{Ï<˚ nsTTq Ä‘·à‘√ ø£\sTTø£
≈£î<äs<¡ Tä . ªìs¡+»q' |üse¡ T-µ nH˚ ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü kÕj·TT»´eTTH˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. ª|üs+¡ CÀ´‹'`µ
nH˚ ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü |ü⁄s¡Twüß&ÉT |üs+¡ CÀ´‹, |üsÁ¡ ãVü≤àqT bı+~ ‘·q dü«s¡÷|üeTsTTq
dü∫Ã<ëq+<äeTT (n_Ûd+ü |ü<´ä ‘˚) >± ñ+&ÉTqT. nì ns¡eú TT. á ÁX¯ó‹ì ã{Ϻ ªÁãVü≤ày˚<`ä µ
nqï ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü düV≤ü C≤s¡eú TTH˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. \ø£Då ‘√ ns¡+ú ø£*Œ+#·e\dæq |üì˝Ò<Tä .
ªÁãôV≤’ àeuÛeÑ ‹µ n+fÒ ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘·T+<äH˚ ns¡+ú . n+‘˚>±ì ÁãVü≤à‘·T\T´&Ée⁄‘ê&Éì
ø±<äT. ÁãVü≤àÁ|üø±s¡eTT>± ñ+{≤&É˙ ø±<äT. MTs¡T<äV≤ü ]+∫q ªªùdj·T+>ö'µµ (Ä>√e⁄
Ç<˚ / Ç<˚ Ä >√e⁄) e<ä› Á|ü‘´· _Û»˝„ À ª>√e⁄µ e÷s¡<Tä . ˇø£ÿfÒ ø±\eTT yÓTTˆˆ yêìe\q
250
466 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e∫Ãq e÷s¡TŒ\T Á|üøÿ£ q ô|fÒÔ n<˚ >√e⁄. ø±ì ªÁãVü≤ày˚<-ä µ e<ä› Á|ü‘´· _Û»„ ø±<äT.
ø£qTø£ á ñ<ëVü≤s¡D+ n‘·ø£<äT. Äø±s¡kÕeT´+ e\q n<˚ Ç~ nH˚ e´eVü‰s¡+
‘·ù|Œ. n~ ÁuÛ≤+‹ e\q e∫Ãq~. ô|<ä\› +uÀ<äsT¡ \T >± ñqï #ÓÁ’ ‘·yTÓ ÁÆ ‘·T\˝À ˇø£]ì
#·÷∫ eTi=ø£]>± uÛ≤$+#·≥+ ÁuÛ≤+‹j˚T. ÁãVü≤à ÁãVü≤ày˚‘\Ô· eT<Û´ä Äø±s¡kÕeT´+
e\q ÁãVü≤ày˚‘·ÔqT ÁãVü≤à+ nqTø=+fÒ n~ ÁuÛ≤+‹ ne⁄‘·T+~. n{Ϻ ÁuÛ≤+‹ì
ñ|üìwü<˚›e‘· #Ó|üŒ<äT. ø£qTø£ eTT≈£îÔq≈£î ÁãVü≤àeTT‘√ nuÛÒ<äeTT ‘·|üø±<äT.
uÛÒ<äø£eTsTTq~ ñbÕ~Û. n~|ü⁄&ÉT ˝Ò<äT. HêeTs¡÷bÕ‘·àø£eTsTTq á ñbÕ<ÛäT\˙ï
ÁbÕø£è‘·eTsTTq$. Ç$ mqï{Ïø° nÁbÕø£è‘·+ >±e⁄. yÓ’≈£î+sƒ¡eTT˝À ñqï Ä‘·à\≈£î
nÁbÕø£è‘· HêeTs¡÷|üeTT\T+{≤j·Tq{≤ìøÏ M\T ˝Ò<Tä . n#·Ã≥qsTTHê X¯ó<ä∆ dü‘«Ô· eTj·T
eTsTTq X¯Øsê\T, ˝Àø£+ <äèX¯´+. ø£qTø£ Á|üøè£ ‹øÏ nr‘·+ ø±<äT. e÷j·÷eTj·TeTT˝Ò.
Ç‘·s¡ <˚e˝Àø±\ ø£qï kÕúsT÷uÛ<Ò yä T˚ >±ì nÁbÕø£è‘·+ e÷Á‘·+ ø±<äT. nj·÷´! ªª‘·~«c˛í'
|üse¡ T+|ü<yä Té -µµ nì n~ nÁbÕø£è‘·+ - ì»y˚T. ø±ì n~ yÓ≈’ î£ +sƒ¡ ˝Àø£eTT ø±<äT.
nø£ÿ&É |ü<Xä 㯠+› dü«s¡÷|ü yê#·ø+£ . ˝Àø£ yê#·ø+£ ø±<äT. n~ dü∫Ã<ëq+<ä \ø£Då eTsTTq
ÁãVü≤ày˚T. n<˚ Je⁄q≈£î dü«s¡÷|üeTT. nC≤„q+ e\q n~ ‘Ó*j·Tø£, dü+kÕs¡+˝À
|ü&ÜÔsT¡ . ‘·sê«‘· ‘Ó*dæø=ì n<Ûë´düqT M&ç dü«s¡÷|ü+‘√ ñ+&É≥y˚T JeÁãVü‰à<Ó«’ ‘·eTT.
dü>T∑ DeTTøÏ˝Ô À JeÁãVü≤àuÛ<Ò +ä ñqï<˚. sêe÷qTCÀø£+Ô eTi=ø£≥Tqï~:
ªª$C≤„q+ ÁbÕ|üø+£ ÁbÕù|´ |üsπ ÁãVü≤àDÏ bÕ]úe!
ÁbÕ|üD°j·TdüÔ <Ó’yê‘êà Á|üø°åD≤X‚wü uÛ≤eq'µµ
(sêC≤! |üsÁ¡ ãVü≤à+ ÁbÕ|ü´+. $C≤„q+ Äj·TqqT #˚sπ Ã~. nìï dü+ø£\ŒeTT\T b˛sTTq
Ä‘·àqT n#·Ã≥ #˚sá e˝…qT) ø£sà¡ uÛ≤eq, ÁãVü≤àuÛ≤eq, ñuÛj Ñ T· uÛ≤eq R nì eT÷&ÉT
uÛ≤eq\T ˝Òìyê&ÉT n#·Ã≥ #˚sá <ä–qyê&ÉT.
ªªπøåÁ‘·»„' ø£s¡D° C≤„q+ ø£s¡D+ ‘·dü´ ‘˚q ‘·‘Y
ìcÕŒ<ä´eTTøÏøÔ ±s¡´+ Væ≤ø£è‘·øè£ ‘·´+ ìes¡‘Ô µ˚ µ
(πøÁå ‘·Eq„ ≈£î C≤„qy˚T ø£sD¡ eTT. n~ n‘·ìøÏ eTTøÏÔ ø±s¡´+ |üP]Ô #˚dæ yÓqT~s¡T>∑TqT)
ÁãVü≤à<Ûë´qs¡÷|üeTsTTq ø£sD¡ eTT düs«¡ uÛ≤eHêìeè‘·eÔ TsTTq Ä‘·àdü«s¡÷bÕìï ø£*–düT+Ô ~.
<ë+‘√ ‘·q |üì HÓsy¡ ]˚ à yÓqT~s¡T>∑T‘·T+<äq≥+ e\q - yÓ÷ø£å dæ~e∆ s¡≈î£ nqTcÕ˜q+
‘·|üŒ<äT.
ªª‘·<들euÛ≤ee÷|üqï' ‘·<ëk |üse¡ ÷‘·àHê,
uÛÑe‘·´uÛÒB uÛÒ<äX¯Ã ‘·kÕ´C≤„qø£è‘√uÛÑy˚‘Yµµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 467
(ÁãVü≤àuÛ≤eeTTqT bı+~q yê&Ó’ |üse¡ ÷‘·à‘√ nuÛ<Ò +ä bı+<äT‘ê&ÉT. nC≤„qø£è‘·eTsTTq<˚
uÛ<Ò eä TT) á XÀ¢ø+£ ‘√ eTT≈£îìÔ dü«s¡÷|ü+ #Ó|⁄ü HÔ êï&ÉT. ‘·<들e+ n+fÒ ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ
dü«uÛ≤e+. nq>± dü«uÛ≤eeTT. dü«s¡÷ô|ø’ ´£ + ø±<äT. ˝Ò<+ä fÒ s¬ +&Ée uÛ≤eX¯u≤›ìø£q«j·T+
≈£î<äs<¡ Tä . Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #Ó|Œæ q $wüj÷· \‘√ $s√<Û+ä >∑÷&Ü edüT+Ô ~. ÁãVü≤àeTT˝Àì
düs«¡ uÛ≤eHê sêVæ≤‘·´+ Je⁄q≈£î sêe≥+ ‘·<들euÛ≤yê|ü‹.Ô m|ü⁄&ÉT, M&ÉT <ëìì bı+<ë&√
n|ü⁄&ÉT |üse¡ ÷‘·à‘√ nuÛ<Ò +ä bı+<äT‘ê&ÉT. uÛ<Ò eä TT <˚V‰ü ~s¡÷|üeTT. ø£sà¡ s¡÷|üeTsTTq
nC≤„q+ e\q e∫Ãq~. dü«s¡÷|üøè£ ‘·eTsTTq~ ø±<äT. - düe÷:- Ç<ä+‘ê ìkÕ‡s¡eTsTTq
yê<äeTT. $C≤„qeTT Ä‘·àqT ÁãVü≤àqT #˚sT¡ düT+Ô <äqï~ Çwüyº T˚ . ªªC≤„Hê<˚e‘·Tø¬ e’ \´+µµ
(C≤„q+ e\qH˚ yÓ÷ø£eå TT) nqï dæ<ë∆+‘·+ yê]øÏ (e÷≈£î) C≤„qy˚T eTTøÏìÔ ø£*–+∫
ø£è‘·øè£ ‘·´yÓTÆ yÓqT~s¡T>∑T‘·T+<äqï e÷≥ Çwüyº T˚ . ø±ì ªªuÛøÑ eÔÏ \qH˚ ø¬ e’ \´eTT, C≤„q+
e\q ø±<äTµµ nì yê~+#·Tyê]øÏ ($•cÕº<Ó’«‘·T\≈£î) á e÷≥ $T+>∑T&ÉT |ü&É<äT.
C≤„q+ e\q nC≤„q+, <ëì ø±s¡´eTsTTq n<Ûë´dü ìe]ÔùdÔ ‘·sT¡ yê‘· eè‹Ôs÷¡ |üeTsTTq
C≤„q+ dü«j·T+>±H˚ b˛‘·T+~. n|ü⁄&ÉT $T–˝Ò~ ªª@ø£y˚Tyê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ ø£qTø£
<Ó«’ ‘êìøÏ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . $C≤„qeTTqï+‘·ei≈£î ÁbÕ|ü⁄´eTsTTq ÁãVü≤à+ ÁbÕ|üøe£ TsTTq
C≤„q+, ÁbÕ|üDj ° T· T&ÉsTTq Je⁄&ÉT - nH˚ Á‹|ü⁄{Ï - <Ó«’ ‘·+ - ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì
$C≤„q+ ‘·q |üì #˚dæ ‹]– yÓ[q¢ ‘·sê«‘· <Ó«’ ‘·+ ñ+&Ésê<äT. ÁbÕ|üøC£ ≤„q+ ˝Òøb£ ˛sTTHê,
$T–*q s¬ +&ÉT $wüj÷· \THêïj·Tqe#·TÃ. ø±ì ÁbÕ|üøe£ TsTTq C≤„q+ ˝Òì<˚ ÁbÕ|ü´
ÁbÕ|üDj ° T· T˝…˝≤ ñ+{≤s¡T. (ãdüT‡˝Òì<˚ Á|üj÷· D°≈î£ &ÉT, Á|üj÷· D+ m˝≤ ñ+{≤sTT? -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÁbÕ|üø+£ R bı+~+#˚~. ÁbÕ|ü´+ R bı+~+|üã&˚yê&ÉT Je⁄&ÉT. ô|>’ ±
ÁbÕ|üøe£ TT ô|’ Ç<ä]› ˙ ø£*ù| yÓqT~s¡T>∑T‘·T+~. ø£qTø£ Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTT‘√ ◊ø£´+
bı+<ë*‡+<˚. ◊ø£´+ ø±<äT dü+jÓ÷>∑y˚T nqsê<äT. dü+jÓ÷>∑+ ø±<äì y˚TeTT
ìs¡÷|æ+#êeTT. n+<äTe\q Ä‘·à≈£î C≤„q+ e\q ÁãôV≤’ àø£´y˚T edüT+Ô <äì ªª|üse¡ ÷‘·à‘√
nuÛ<Ò +ä ø£\yê&Ée⁄‘ê&Éìµµ #ÓbÕŒs¡T. C≤„q+ e\q n˝≤ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+<ä+fÒ, nC≤„q+
e\q uÛ<Ò +ä e∫Ã+<äì C≤„q+ e\q b˛‘·T+<äìµµ uÛ<Ò Xä ï - nqï e÷≥‘√ #ÓbÕŒ&ÉT.
Ç˝≤ nø£ÿ&É #·ø£ÿ>± e∫Ãq ns¡úeTTqT e<ä* <˚yê~uÛÒ<äeTì nbÕs¡ú+ ø£*Œ+#·≥+
nj·TTø£+Ô . |üse¡ ÷‘·à‘√ nuÛ<Ò +ä nqï≥T¢>± |üse¡ ÷‘·à‘√H˚ uÛ<Ò +ä nì ns¡+ú #Ó|Œü ≥+
Hê´j·T+>±ì <˚yê~ uÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥+ nj·TTø£eÔ TT. |üse¡ ÷‘·à - Ä‘·à\ eT<Û´ä qTqï
uÛ<Ò +ä b˛e≥+ <ë«sê |üse¡ ÷‘·à - Ä‘·à\ eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä dæ~d∆ Tü +Ô ~. ª‘·<들euÛ≤e+µ
nqï<ëì˝À s¬ +&Ée uÛ≤eX¯ãe› TT nq«sTT+#·≥+ ˝Ò<Tä ø£qTø£ Çø£ÿ&É nuÛ<Ò +ä ns¡+ú
ø±<äT n+{≤πsyÓ÷ - nB ‘·ù|Œ. ˙ eT‘·+˝Àq÷ ª‘·<들e+µ nqï |ü<+ä ‘√H˚ dü]b˛‘·T+fÒ
251
468 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
s¬ +&Ée uÛ≤eX¯ã+› e´s¡yú T˚ . n˝≤ø±ø£, ‘·<들eeT+fÒ |üse¡ ÷‘·à<Ûsä à¡ eTì <ëì uÛ≤eeT+fÒ
ÁbÕ|æÔ nì ns¡+ú #ÓbÕÔsπ yÓ÷, |üse¡ ÷‘·à<Ûsä à¡ eTTqT bı+~q yê&É+fÒH˚ ns¡+ú dü]b˛‘·T+fÒ,
|üse¡ ÷‘·à<Ûsä à¡ ÁbÕ|æìÔ bı+~q - nì m+<äT≈£î ns¡+ú #ÓbÕŒ*? Ç~ |ü⁄qs¡TøÏÔ ø£<ë!
nj·÷´! s¬ +&Ée uÛ≤e |ü<ëìøÏ ªªdü‘µÔ· µ ns¡+ú . #ÓbÕÔeTHêï - nB e´s¡yú T˚ . nsTT‘˚
s¬ +&ÉTeT‘ê\T ‘·ù|Œq+<ëe÷ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . HêeT‘·+ ‘·|ü ø±<äT. m˝≤? n+{≤sê?
#ÓbÕÔqT. ‘·<들e' R |üse¡ ÷‘·àjÓTTø£ÿ dü‘´· eTsTTq uÛ≤e+ R dü∫Ã<ëq+<ä \ø£Då eTsTTq
dü«s¡÷|üeTTqT, Ä|üqï' R bı+~qyê&ÉT. |üse¡ ÷‘·à≈£î s¬ +&ÉT s¡÷bÕ\THêïsTT. 1.dü‘´· eTT
2.ndü‘´· eTT. dü‘´· + R dü∫Ã<ëq+<ä eTj·T+. ndü‘´· + R e÷j·÷eTj·T+. n+<äT˝À
dü‘´· s¡÷bÕìï bı+~q yê&Ó’ nì ns¡eú TT. ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à‘√ nuÛ<Ò +ä bı+<äT‘ê&Éqï
yêdüyÔ êsêúìï e<ä* eTi=ø£ ns¡+ú ø£*Œ+#·≥+ sêe÷qTEì <√wüyT˚ .
eTT≈£îqÔ ≈£î <˚yê~ s¡÷|üeTsTTq uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä ø£*Œ+∫q ns¡+ú >∑÷&Ü nkÕ<Û´ä y˚T.
á eT‘·+˝À eTT≈£îqÔ ≈£î >∑÷&Ü X¯Øs¡eTT+≥T+~. ø£qTø£ <ëìïã{Ϻ nsTTHê uÛ<Ò +ä
ñ+≥T+~. eTT≈£î\Ô sTTq Ä‘·à\≈£î dü«s¡÷|üøè£ ‘·eTsTTq uÛ<Ò yä T˚ ø±<äT, X¯Øs¡øè£ ‘·u<ÒÛ +ä
>∑÷&Ü ñ+≥T+~. dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä $TqVü‰ <˚yê~ uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä #Ó|Œü ≥+ - á ø±s¡D+>±
≈£î<äs¡<äT.
ªª<˚e‹s¡´vàqTcÕ´K´düÔ<ÛÓ’eqè|ü Hês¡ø£'
#·‘T· ]«<Û√|æu<ÒÛ √j·T+ $T<∏ë´C≤„q ìã+<Ûqä 'µµ
(<˚e |üXó¯ eTqTwü´ qs¡ø£ dü+ã+<Ûeä TsTTq #·‘T· ]«<Ûä X¯Øs¡ uÛ<Ò eä TT $T<∏ë´C≤„q+ e\q
e∫Ãq<˚) á XÖqø£ e#·q+ e\q eTT≈£îqÔ ≈£î X¯Øs¡u<ÒÛ +ä ($T<∏ë´ C≤„q+ ˝Ò<Tä ø£qTø£ -
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ˝Ò<ìä MTs¡T yê~+#·e#·TÃ. ø±ì n~ ≈£î<äs< ¡ Tä . nHê‘·à\j·T+<ë‘·à uÛ≤eq,
nHêràj· T T\+<ä T Äràj· T uÛ ≤ eq, n~ ø±ì<ëì j· T +<ä < ä H ˚ ãT~∆ ø£ q Tø£
$T<Ûë´C≤„qeTT\ì n+<äsT¡ n+^ø£]+∫q<˚. ø£qTø£ Bìe\q e∫Ãq uÛ<Ò eä TT Hê\TZ
s¡ø±˝Òqì #Ó|Œü ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . n$ ø±ø£ ÁøÏ$T ø°≥ø£ |üøkåÏ Õúesê<äT\THêïsTT. (‹s¡´≈£îÿ\˝À
kÕúesê\qT #˚sá ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . nsTT‘˚ Je⁄\T>± n+<ä]ø° ‘Ó*dæq yêìì >∑÷]à #Ó|Œæ
ñ+&Ü* - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) n˝≤π> yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êdüT\sTTq nq+‘· >∑sT¡ &É $wü«øπ ‡Hê~ ì‘·´dü÷]
es¡eZ TT, Ä ˝Àø±\˝Àì eTT≈£î\Ô T (yê] X¯Øsê˝Òy√ yê]≈£î+{≤sTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
Ms¡+<äsT¡ qTï <˚V‰ü _Ûe÷q s¡÷|üeTsTTq $T<Ûë´C≤„q+ >∑\yêπs. H˚qT y˚sTT |ü&>É \∑
nq+‘·T&ÉqT. H˚qT düTes¡|í øü åÏ qsTTq >∑sT¡ &ÉT&ÉqT. nì uÛ≤eq yê]øÏ ‘·|Œü ø£ ñ+&Ü*.
ø£qTø£ eTT≈£îÔ\≈£î dü«s¡÷|üuÛÒ<ä+ ‘·|üŒ $T–*q uÛÒ<ë\T ˝Òeì #Ó|üŒ˝ÒeTT. X¯Øs¡
uÛÒ<ë\THêïsTT. düs¡ŒeTT, |üøÏå, ø£\Œeèøå±\T, yÓ’‘·s¡D° q~ yÓTTˆˆ yêì uÛÒ<ë\T,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 469
X¯Øs¡u<ÒÛ ë\THêïsTT ø£<ë! n˝≤π> ÁãVü≤à $wüßí s¡TÁ<ä ˝Àø±\˝À ñqï ÁbÕDT\T <˚e‘·˝Ò
>∑<ë! ÁãVü≤àqT düTs¡ CÒ´wüß&˜ +É {≤eTT. $wüßeí ⁄qT yêdüT <˚e⁄&ÉT n+{≤eTT. •e⁄ì eTVü‰
<˚e⁄&ÉT n+{≤eTT >∑<ë! ø±ø£b˛‘˚ edüTe⁄\ø£qï Ç+Á<ë<äT\T, yê]ø£qï ÁãVü‰à<äT\T
>=|üŒyês¡T. Ç+‘·e÷Á‘·+#˚‘· ÁãVü‰à<äT\~ <˚e X¯Øs¡+ ø±<äq˝ÒeTT. ø±>± s¬ |üŒbÕ≥T
˝Òøb£ ˛e≥+, ìÁ<ä˝øÒ £ b˛e≥+ yÓTTˆˆ <˚e‘ê<Ûsä êà\T yê] j·T+<ä÷ ñHêïsTT. ($wüßeí ⁄≈£î
jÓ÷>∑ìÁ<ä, ÁãVü≤à≈£î ìÁ<ä e\q Á|ü\j·TeTT ` yÓTTˆˆ ñHêïsTT ø£<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ø±>± ÁãVü‰à<äT\T, Ä ˝Àø£yêdüT\T <˚eC≤rj·TT˝Ò. ø£qTø£ ô|q’ #Ó|Œæ q #·‘T· ]«<Ûä uÛ<Ò ë\T
˝Òø£ b˛e≥yÓT˝≤? yês¡T <˚e‘·«C≤‹ ø£qï $•wüeº TsTTq eTs=ø£ ÁãVü≤à‘ê«~ Á|ü‘´˚ ø£
C≤‹ yês¡+fÒ, n|ü⁄&ÉT #·‘T· ]«<Ûä C≤‹ uÛ<Ò ë\ø£qï eTi=ø£ C≤‹ ñqï<äì #ÓbÕŒ*.
#Ó|Œæ Hê n~>∑÷&Ü $T<Ûë´C≤„qy˚T ne⁄‘·T+~. H˚qT eTìwæì, H˚qT <˚e⁄DÏí nqï ãT~∆
m˝≤ <˚V‰ü _Ûe÷qyÓ÷ H˚qT ÁãVü≤àC≤rj·TT&ÉqT, H˚qT $wüßCí ≤rj·TT&ÉqT ` e+{Ï uÛ≤eq\T
>∑÷&Ü $T<Ûë´C≤„Hê˝Ò. nHê‘·à\sTTq ÁuVü‰à~ <˚Vü≤eTT\+<äT Ä‘·àãT~∆ ñ+&É≥+
n<Ûë´düj˚T.
nj·÷´! Ä ˝Àø£+ yê]øÏ <˚V‰ü Vü≤+uÛ≤eq ñ+&É<+ä {≤sê ` yê]øÏ ˝Òøb£ ˛sTTHê
eTq+ n˝≤π> #·÷kÕÔ+ ø£qTø£ #·‘T· ]«<Ûä C≤‹ ìj·TeT+ #Ó\<¢ Tä . $wüß˝í Àø£ ÁbÕDT\≈£î
ÅdÔ” |ü⁄s¡Twü uÛ<Ò +ä ñ+<ë? ˝Ò<ë? ñ+fÒ *+>±_Ûe÷qeTsTTHê ñ+&Ü*>∑<ë! ñ+fÒ
$T<Ûë´C≤„q+ ñqïfÒ.¢ ˝Ò<+ä fÒ $wüßeí ⁄ ` $wüß|í ‹ü ï nì e´eVü‰s¡+ >∑÷&Ü ñ+&É<Tä .
ø±ì ªªÁV”≤X¯Ã‘˚ \ø°ÎX¯Ã |ü‘Íï´µµ nì ÁX¯ó‹ $wüßí |ü‘T· ï\qT #Ó|⁄ü qÔ ï~. yê]<äsπ› Åd|Ô” ⁄ü s¡Twüß
\+fÒ $T–*qyês¡T q|ü⁄+dü≈£î\ì mø£ÿ&Ü Á|üe÷DeTT ˝Ò<äT. |ü⁄sêD≤<äT\˝À
$wü«øπ ‡Hê<äT\≈£î uÛ≤s¡´\Tqï≥T¢ Á|üe÷DeTTqï~. Åd|Ô” ⁄ü s¡Twü uÛ<Ò eä TT <˚V≤ü <Ûsä à¡ + ø£qTø£
n~ nC≤„qeTqø£ ‘·|üŒ<äT. <˚Vü‰‹]ø£ÔeTsTTq Ä‘·à≈£î *+>∑uÛÒ<ä+ ñ+&É<äT. ªªqÅd”Ô
qwü+&√q|ü⁄e÷qï»+‘·T'µµ nì düà è‹. á *+>±\T <˚V≤ü uÛ≤>±˝Ò Ä‘·àuÛ≤>±\T ø±e⁄.
(Ä‘·à nej·Tes¡V≤æ ‘·+ ø£<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ eTT≈£î&Ô ’Ó $wüß˝í Àø±ìøÏ yÓ[q¢ yêìøÏ
<˚V‰ü ~ uÛ<Ò eä TT, nyê+‘·se¡ TsTTq yÓw’ yíü ê~ uÛ<Ò +ä , n+<äT˝À Åd|Ô” ⁄ü s¡Twü uÛ<Ò eä TT n+<äT˝ÀH˚
|ü‹ |ürï uÛÒ<ä+ nìï ñHêïsTT. ˝Òì<=ø£ÿfÒ eTqTwü´uÛÒ<äeTT. eT] yê¬s˝≤
eTT≈£î\Ô sTTq≥T¢? (|ü⁄D´πøÁå ‘· ìyêdüT\sTTq e÷qe eè<ä∆ <ä+|ü‘T· \≈£î á eTT≈£î\Ô ≈£L
‘˚&Ü @$T? ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) M]øÏ dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ‘·|Œü eTπs uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä m˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T?
nj·÷´!
ªª@ø£dü«s¡÷|üuÛÒ<ädüTÔ u≤Vü≤´ø£s¡à Á|üeè‹Ô»'
<˚yê~ uÛÒ<˚|ü<Ûä«ùdÔ HêùdÔ´yêes¡DÒVæ≤dü'µµ
252
470 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ˇø£fÒ ñ+≥T+~. u≤Vü≤´ø£sà¡ Á|üeè‹Ô »q´eTsTTq uÛ<Ò eä TT Äes¡DeTsTTq
<˚yê~ uÛ<Ò +ä b˛sTTq+<äTe\q ñ+&É<Tä ) nì $wüß|í ⁄ü sêD+ #Ó|Œæ q~ ø£qTø£ eTT≈£îqÔ ≈£î
dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ‘·|Œü <˚yê~ uÛ<Ò +ä ñ+&É<Tä . düe÷:` Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ C≤„qyÓTTø£ÿfÒ (∫‘Y).
Ä C≤„qeTT>∑÷&Ü ˇø£ÿfÒ. ªªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+ ÁãVü≤൵ ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵
ªª‘·‘‡· ‘·´+ dü Ä‘ê൵ nì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. uÛ<Ò eä TT u≤Vü≤´ø£sà¡ Á|üeè‘·T\Ô e\q
ø£*–q<ä+fÒ— u≤Vü≤´+ n+fÒ dü÷\ú X¯Øs¡+ (Ä‘·à n+‘·s+¡ , X¯Øs¡+ u≤Vü≤´+ ø£qTø£) ‘√
#˚ùd ø£sà¡ \T nq>± Jyê<äèwü+º <ëì e\q e∫Ãq nC≤„q+ u≤Vü≤´ø£sà¡ . <ëì Äes¡D+
e\q $X‚w+ü >± |ü⁄{Ïqº ÁuÛeÑ T. kÕsê+X¯yT˚ eT+fÒ nC≤„qeTT #˚‘· Ä‘·àdü«s¡÷|üeTT Äeè‘·+
ø±e≥+ e\q e∫Ãq Ä‘·àuÛ<Ò Áä uÛeÑ TeTT nì. ^‘·˝À >∑÷&Ü n<˚ ñqï~.
ªªnC≤„HH˚ êeè‘·+ C≤„q+ ‘˚qeTTVü≤´+‹ »+‘·e'µµ nC≤„Hêes¡D+ e\q |ü⁄{Ïqº
uÛÒ<ä+ Äes¡D HêX¯+ e\q q•düTÔ+<äHêï&ÉT, ª<˚yê~`µ nH˚ |ü<ä+‘√ <˚yê~
uÛ<Ò ùä V≤‘·TesTTq nC≤„Hêes¡D+ q•ùdÔ Á|ü‘´· >±‘·àj˚T nsTTq ÁãVü≤àC≤„q+ e\q nC≤„q+
>∑÷&Ü q•düTÔ+~. Ä Ä‘·àuÛÒ<äeTT ˝Ò<äT. <˚yê~ uÛÒ<ä+ n+fÒ ô|’q #Ó|æŒq Hê\TZ
s¡ø±\uÛ<Ò eä TT ø±<äT. n~ nÁ|üdTü ‘Ô e· TT. nìïs¡ø±\ uÛ<Ò ë\T b˛‘êsTT. <˚eeTqTwü´, ÅdÔ”
|ü⁄s¡Twü, Jy˚X¯«s¡, #˚‘·Hê#˚‘·q, uÛÑ÷‘·uÛÖ‹ø£, ‘·«eTVü≤+, |òüT≥|ü{≤\T, <˚e<ä‘·Ô
j·T»„<‘ä êÔ<Tä \T, ˙\|”‘ê<äT\T yÓTTˆˆ$. uÛ<Ò +ä e#˚Ã<˚ nC≤„q+ e\q. nC≤„q+ b˛‘˚
uÛ<Ò yä TÓ ˝≤ ñ+≥T+~? ø£qTø£ eTT≈£îìÔ øÏ dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ˝Ò<Tä . ô|>’ ± eTT≈£îqÔ ≈£î dü«s¡÷|ü
uÛÒ<ä+ ñqï<äqï $TeTTà\qT ˇø£ Á|üX¯ïy˚kÕÔqT. eTT≈£îÔq≈£î dü«s¡÷|üy˚T uÛÒ<äe÷?
dü«s¡÷bÕ‹]ø£+Ô >± uÛ<Ò eä TH˚ ˇø£ |ü<ës¡eú TTqï<ë? dü«s¡÷|üyT˚ uÛ<Ò eä T+fÒ n+^ø±s¡yT˚ .
eTT≈£îìÔ dü«s¡÷|üeTT dü∫Ã<ëq+<ä+. n~ @ø£eTT n~«rj·TeTsTTq ÁãVü≤ày˚T. n<˚
uÛ<Ò +ä . n|ü⁄&ÉT ªuÛ<Ò +ä µ n+fÒ ÁãVü≤àeTTq≈£î |üsê´j·T|ü<eä Te⁄‘·T+~. ~«rj·T |üø+å£
≈£î<äs¡<äT. dü«s¡÷|ü+ ø±≈£î+&Ü uÛÒ<ä+ @eTT+<√ ìs¡÷|æ+#·≥+ kÕ<Ûä´+ ø±<äT.
eTTø£dÔ «ü s¡÷bÕìøÏ $T+∫q uÛ<Ò ä |ü<ës¡+ú @B ˝Ò<Tä . nj·÷´! eTT≈£îqÔ ≈£î ã<äTq∆ ≈£î uÛ<Ò +ä
ñ+≥T+~ >∑<ë! ñ+<ä+fÒ eTT≈£îìÔ øÏ uÛ<Ò +ä ø£qã&ÉT‘·T+~. ˝Ò<+ä fÒ eTTøÏøÔ Ï ã+<ÛëìøÏ
‘˚&Ü ˝Ò≈£î+&Ü b˛‘·T+~. n|ü⁄&ÉT á XÊgeTT\T ñbÕdüq\T <ä+&É>∑. düe÷:`
|üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À eTTøÏ˝Ô À ã<äT&∆ ˚ ˝Ò&TÉ . ø£qTø£ ˝Òì ã<äTì∆ #·÷|æ uÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥yÓT˝≤
kÕ<Û´ä +? e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À nC≤„Hêes¡D+ ñ+&É≥+ e\q ˙e⁄ uÛ≤$kÕÔe⁄. X¯ó≈£î&ÉT
eTT≈£î&Ô ìÉ , ˙e⁄ ã<äT&∆ eÉ ì. e´eVü‰s¡eTTqï+‘·es¡≈L£ á uÛ<Ò +ä Ç˝≤ ø=qkÕ>∑T‘·T+~.
nj·÷´! Ç|ü⁄&ÉT eTT≈£îÔ&ÉsTTq yê&ÉT Ç+‘·≈£î eTT+<äT á eTTø£Ô<äX¯ø£qï _Ûqï+>±
ñ+{≤&Ü? ñ+&É&Ü? ` ñ+{≤&É+fÒ uÛÒ<ä+ ñqïfÒ¢. ˝Ò<ä+fÒ n+‘ê nqedüs¡y˚T.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
düe÷:` á ø±\uÛ<Ò +ä >∑÷&Ü nC≤„q+ ˝Àì<˚. C≤„ìnsTTq ‘·sê«‘· ø±\uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä .
n<˚ nHêïs¡T
ªªq $s√<Û√q#√‘·Œ‹Ô' q ã<√∆q#·kÕ<Ûøä '£
qeTTeTT≈£îå s¡ïyÓe’ TTø£Ô Ç‘˚´cÕ |üse¡ ÷s¡‘ú êµµ
(|üse¡ ÷s¡<ú Xä ˝¯ À $s¡T<ä‘∆ ,· ñ‘·Œ‹Ô ã+<Ûeä TT, kÕ<Û≈ä î£ &ÉT, eTTeTT≈£îå e⁄, eTT≈£î&Ô TÉ ` n+‘ê
@MT $T>∑\e⁄) Bìe\q eTT≈£î&Ô TÉ eTTøÏìÔ #˚Ãyê&ÉT ˇø£sê? y˚sê? ` yÓTTˆˆ Á|üXï¯ \T
K+&ç‘ê\T. |üse¡ ÷s¡+ú ˝À ñqï~ ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ. eTT≈£î\Ô T ˝ÒsT¡ yÓ÷ø£\Ô ÷ ˝ÒsT¡ . Ä‘·àuÛ<Ò +ä
nC≤„qø£è‘·+. nC≤„q+ b˛‘˚ eTTøÏÔ <äX˝¯ À nuÛ<Ò yä T˚ . ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·yT˚ . n<˚ nHêïs¡T.
ªª$uÛÒ<ä»qπø-C≤„H˚ HêX¯e÷‘·´+‹ø£+>∑‘˚
Ä‘·àH√ÁãVü≤àD√uÛ<Ò ä eTdü+‘·+ ø£' ø£]wü´‹µµ
ndü+‘·+ n+fÒ nC≤„qs¡÷|üeTsTTq ø±s¡D+ q•+#·≥+ e\q qwüeº TsTTq <äì ns¡eú TT.
˝Ò<ë nC≤„q+ e\q e∫Ãq~ ø£qTø£ s¡E®düs¡Œ+ e˝… $T<Ûä´ nsTTq<äì ns¡úeTT.
düT<äs¡ÙHê#ês¡T´&ÉHêïs¡T. ªªndü+‘·+ nq>± nì‘·´+ nì ns¡eú TT. ø±>± ì‘·´uÛ<Ò +ä
ñqï<äì ns¡eú TT`µµ Ç~ ‘·|ü. Ä‘·àÁãVü≤àeTT\≈£î ì‘·´ ` nì‘·´ uÛ<Ò ë\T ª2µ ñ+fÒ
nì‘·´eTsTTq uÛ<Ò +ä me&ÉT #˚kÕÔ&TÉ nì Á|ü•ï+∫q≥¢e⁄‘·T+~. <ëì ns¡+ú ì‘·´uÛ<Ò eä TTqT
n+<äsT¡ #˚kÕÔsì¡ ns¡+ú edüT+Ô ~. n~ j·TTø£eÔ TT ø±<äT. ì‘·´eTsTTq uÛ<Ò ëìï ˇø£sT¡
#˚jT· ≥y˚T$T{Ï. nsTT‘˚ n~ ì‘·´yÓT˝≤ ne⁄‘·T+~? #˚jT· ã&˚<<˚ sä TTHê nì‘·´y˚T.
Á>∑+<∏+ä ˝À ªª$uÛ<Ò ä »qø£'µµ nì $uÛ<Ò +ä nì kÕe÷q´+>± #Ó|Œæ q |ü<ëìøÏ nì‘·´uÛ<Ò eä Tì
ns¡+ú ø£*Œ+#·≥+ ‘·|ü . eT÷\ø£s≈Ô¡ î£ n˝≤ n_ÛÁbÕj·T+ ñ+fÒ ªªnì‘·´+ø£' ø£]wü´‹µµ
nH˚ yê&ÉT. n+‘˚ ø±<äT, ˙e⁄ ÁãVü‰à‘·à\≈£î ì‘·´uÛ<Ò +ä #Ó|⁄ü HÔ êïe⁄. Ä uÛ<Ò +ä ÁãVü≤à+
ø£qï _Ûqïe÷? n_Ûqïe÷? _ÛqïeTsTT‘˚ n~ ì‘·´+ ø±<äT. ªª‘·‘‡· ‘·´eT‘√q´<ës¡yÔ Té `µµ
nì ÁX¯ó‹. n_ÛqïeT+fÒ ÁãVü‰à‘·à\ dü«s¡÷|üyT˚ uÛ<Ò eä Tì ‘˚*+~. n|ü&ÉT ªªÁãVü≤àeTT,
#Ó‘’ q· ´eTT, uÛ<Ò eä TTµµ nì |üsê´j·T|ü<ë\T>± ne⁄‘êsTT. ÁãVü‰à‘·à\ dü«s¡÷|üeTT #Ó‘’ q· ´y˚T
ø£<ë! n~ e÷≈£L Çwüyº T˚ . #Ó‘’ q· ´y˚T @ø£eT÷ n~«rj·TeT÷ nsTTq ÁãVü≤àeTT. Ä‘·à.
Ç~ e÷ dæ<ë∆+‘·eTT. ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·yT˚ dæ<e∆ä TsTTq~.
düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&˚ nHêïs¡T. á XÀ¢øe£ TT eTècÕ ($T<Ûë´) yê<äT\≈£î @ e÷Á‘·eT÷
s¡T∫+#·ì~. #·÷ˆˆ ªª$uÛ<Ò »ä qø£'µµ nqï#√≥ ªª»qø£'µµ n+fÒ |ü⁄{Ï+º #˚<qä ≥+ u≤>∑T+≥T+~
>±ì n<Ûë´düqT ø£*–+#˚<ìä ns¡+ú ø±<äT. nC≤„qX¯ãe› TTq≈£î nìs¡«#·˙j·TeTì ns¡eú TT.
˝Àø£+˝Àq÷ XÊg+˝Àq÷ Á|üd<æ y∆ä T˚ . ø£sà¡ yê#·øe£ Tqï ns¡+ú á Á|üã+<Û+ä ˝ÀH˚ ñqï~.
471 472 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#·÷ˆˆ ªªn$<ë´ ø£sà¡ dü+C≤„µµ nH˚ XÀ¢ø+£ ˝À n$<ä´≈£î ªªø£sà¡ µµ nì ù|s¡T #ÓbÕŒ&ÉT. ªHêX¯+µ
nH˚ X¯u≤›ìøÏ ªu≤<Ûµä nH˚~ eTTU≤´s¡+ú ø±<äT. ªndü+‘·+µ nqï |ü<eä TTe\q Á|üj÷Ó »qeTT
˝Ò<Tä . ñqï uÛ<Ò ëìï ˇ|üø√qø£ b˛e≥+ e\q ªndü+‘·+µ nqï~ $|ò\ü +. uÛ<Ò +ä
ˇ|üø=Hêï >∑÷&Ü, ‘·‘ê‡|ò\ü ´+ ø£]wü´‹ (n~ dü|\üò + #˚dTü +Ô ~`) nqï |ü<eä TT yê]øÏ
s¡T∫>± ñ+&É<Tä . n~ n<Ûë´dü yê#·ø+£ ø±<äT >∑<ë! `
düe÷:` Ç~ ‘·|ü . uÛ<Ò ë<Ûë´dü+ nC≤„q+ e\qH˚ ø£*–+~. ø£qTø£ nC≤„q+
uÛÒ<ä»qø£+ ø±e≥+ düs¡sTTq ns¡úy˚T. n<Ûë´dü ùV≤‘·TesTTq nC≤„qy˚T >∑<ë
nC≤„H√‘êŒ<äø£eTT. nC≤„q+ dü‘·TÔ nì, ndü‘·TÔ nì #Ó|üŒ˝ÒeTT. n+<äTe\q n~
nìs¡«#·˙j·TeTT. á$wüjT· + XÊgÁ|üd<æ y∆ä T˚ . ø£sêàÁX¯jT· eTsTTq n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ nC≤„q+
ñbÕ<ëq ø±s¡DeTT. n~ ªø£sà¡ µ ø±<äT. ªªn$<ë´ ø£sà¡ dü+C≤„Hê´`µµ nH˚ XÀ¢ø+£ ˝À n$<ä´≈£î
ø£sà¡ nì ù|s¡ì ns¡+ú #ÓbÕŒs¡T. n~ ‘·|ü . n$<ä´ nì, ø£sà¡ dü+»„ nì ‘·èrj·TX¯øÔÏ 2
s¡ø±\ì ns¡úeTT. HêX¯eT+fÒ ø£qã&Éø£b˛e≥+. <Ûë‘·«s¡úeT<˚. u≤~Û+|üã&çq<˚
ø£qã&É≈£î+&Ü b˛‘·T+~. s¡E® düs¡Œ+ e<ä› s¡E®C≤„q+ e\q düs¡Œ+ ø£qã&É≈£î+&Ü
b˛sTT+~. ø£qTø£ HêX¯eT+fÒ ªu≤<Ûµä nH˚~ eTTU≤´s¡yú T˚ . ªªndü+‘·+µµ nqï |ü<+ä -
dü‘´· eTsTT‘˚ ‘=\>∑sê<äT. ndü‘´· eTsTT‘˚ ‘=\>±*. ø£qTø£ Ä |ü<+ä e´s¡+ú ø±<äT. ˝Òì
uÛ<Ò eä TTHÓe&ÉT #˚jT· >∑\&ÉT?- nq&ÜìøÏ $T<Ûë´uÛ÷Ñ ‘·eTsTT uÛ<Ò <ä èä wæìº me&ÉT #˚jT· >∑\&ÉT?
- nì ns¡+ú . Ç+<äT˝À ‘·eTs¡T #Ó|Œæ q ªns¡T∫µ @MT ˝Ò<Tä .
áX¯«s¡dü‡s¡«uÛÑ÷‘êHê+ - Vü≤è<˚›X‚µµ nqï#√≥ uÛÑ÷‘· X¯ã›eTT Ä‘·à qT+∫
<˚V≤ü + es¡≈î£ yê#·øe£ Tì (Ä‘·à |üs´¡ +‘· <˚V≤ü e#·q+) sêe÷qTE&ÉT. ªªVü≤è<˚›X¯eTTµµ
n+fÒ Vü≤è<˚X› e¯ TTq qTqï Ä‘·àj·T+<äì düT<äsÙ¡ qT&ÉT #Ó|Œæ q ns¡eú TT\T ‘·|ü . e÷eT÷\T
nsêúìï e<ä* \ø£åD‘√ ndüVü≤C≤sêúìï #Ó|üŒ≥+ nj·TTø£ÔeTT. (n>∑‹ø£eTsTTq|ü⁄&ÉT
ns¡+ú ≈£î<äsø¡ £ yê&˚~ \ø£Då . n+‘˚>±ì ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\≈£î nqT>∑TD+>± s¡T<ä≥› +
ø√dü+ <ëìì yê&Ésê<äT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\T düs«¡ Je⁄\T ˝Ò<ë düsê«‘·à\T
nì, Vü≤è<˚X› ‚ - Ä Ä‘·à\ Ä‘·àj·T+<äT+{≤&Éì #Ó|Œü ≥+. nìï Ä‘·à\j·T+<äT+{≤&Éì
#Ó|Œæ ‘˚H˚ ‘·eTs¡T #Ó|Œü <ä\∫q ns¡+ú edüT+Ô ~ >∑<ë! ªªÄ‘·à\ Ä‘·à\˝Àµµ nì #Ó|Œü ≥+
|ü⁄qs¡TøÏ.Ô ªªnìï Ä‘·à\≈£î Ä‘·à áX¯«s¡T&Éìµµ ‘·eTs¡T #Ó|Œæ q e÷≥ MT n_ÛÁbÕj·T+
Á|üø±s¡+ dü‘´· + ø±<äT. e÷ n_ÛÁbÕj·T+ Á|üø±s¡eTsTT‘˚ dü‘´· y˚T. e÷ n_ÛÁbÕj·T+˝À
düeTdüÔ Je⁄\ dü«s¡÷|üeT÷ #Ó‘’ q· ´ dü«s¡÷|üeTsTTq |üse¡ ÷‘·àj˚T. n˝≤π> ªªq‘·<ädæÔ
$Hêj·T‘ꇴ‘Yµµ n+fÒ n+‘ê uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì‘√ dü+ã+~Û+∫q<˚qì #Ó|Œæ q ns¡eú TT >∑÷&Ü
‘·ù|Œ. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ndü+>∑T&Éì ÁX¯ó‹. Äj·Tq≈£î düs¡«+‘√ dü+ã+<Ûä+ #Ó|üŒsê<äT.
253
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 473 474 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ø£qTø£ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì j·T+<äT Je ` áX¯«s¡ - »>∑‘-Y nH˚ <Ó«’ ‘·eTT yêdüeÔ + ø±<äT (C≤„qã\+ e\q uÛ<Ò »ä qø£eTsTTq nC≤„q+ q•+#·>± Ä‘·à≈£î ÁãVü≤à≈£î ˝Òì uÛ<Ò ëìï
ø£qTø£ ªªÁãVü≤à+ - ì]«X‚weü Tìµµ ‘˚*+~. me&ÉT #˚jT· >∑\&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n<Ó«’ ‘·eTT düŒwüyº T˚ .
ªªdü÷‘·dü+Væ≤‘· ì]«X‚wüÁãVü≤à|üs¡y˚Tµµ 7) ªªÄ‘Óà’ y˚<+ä »>∑‘‡· s¡«$T‹ C≤q+‹ |ü+&ç‘ê'
dü÷‘·d+ü Væ≤‘·˝À $wüj÷· \ìï ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTH˚ dü÷∫kÕÔsTT. ñ|üìwü‘T· \Ô T, nC≤„HH˚ êeè‘ê eTsêÔ´q$C≤q+‹ X¯+ø£sy¡ Té µµ (16-61)
$wüßí |ü⁄sêDy˚T ø±<äT. |ü⁄sêD≤+‘·sê\T >∑÷&Ü ì]«X‚wü ÁãVü≤àqT #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. dü÷‘· (|ü+&ç‘T· \≈£î á »>∑‘+Ô· ‘ê Ä‘·àj˚Tqì ‘Ó\TdüT. nC≤„Hêes¡D+ ˝À ñqïyês¡T X¯+ø£sT¡ ì
dü+Væ≤‘· kÕÿ+<ä eTVü‰|ü⁄sêD+ / düÿ+<äd+ü Væ≤‘· ˝Àì~. es¡d>ü ± Çø£ n$ #·÷<ë›+. (Ä‘·àqT) ms¡T>∑sT¡ - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
1) nVü≤y˚Tø√»>∑<ë∆‘T· ' Ädü+Á|ü<eä∏ TMTX¯«s¡' ˆ 8) ªª<˚V‰ü <ë´‘·à eT‹+ $<ë«Hé düe÷ø£èwü´ düe÷Væ≤‘·',
esêÔ$T#·u$ÑÛ cÕ´$T qeT‘√ÔH√´dæÔ ø£Xï qˆˆ Ä‘·àHê‘·àì ìs¡«› +<˚« ì]«ø£˝ŒÒ ìs√<Ûj ä T˚ ‘Yµµ (17-16)
2) eTHêàj·÷X¯øÔÏ dü+øÏ|å +Ôü »>∑‘‡· s¡«+ #·sê#·sy¡ Té ˆ (|ü+&ç‘T· &ÉT ª<˚V‰ü <äT˝Ò Ä‘·àµ nqï n_Ûe÷Hêìï e<ä* ì]«ø£\ŒeTT, n~«rj·TeTT
kÕ|æeT‘·'Ô |üè<∏vä ±àj·÷ HêÔùd´e |üse¡ ÷s¡‘ú '· ˆˆ (1-2-8, 9 XÀ¢) nsTTq Ä‘·à j·TT+<äT dü«j·T+>± ‘·q ãT~∆ì ì\T|üe˝…qT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À
(H˚qT ˇø£ÿ&ÉH˚ Á|ü|+ü #· eT÷\<Ûë‘·Te⁄qT. Hê ø£qï _ÛqïeTT>± mes¡÷ ˝ÒsT¡ . Ç<ä+‘ê ì]«ø£\ŒeTT, n~«rj·TeT÷ nsTTq ÁãVü≤àeTT Á|ü‘´· >±‘êà_ÛqïeTì düŒwüeº TT.
Hê e÷j·÷X¯øÔÏ e\q e∫Ãq~. Ä e÷j·T >∑÷&Ü yêdüeÔ <äX˝¯ À Hê ø£qï _Ûqï+>± ˝Ò<Tä 9) ªªÇ<ä+‘·j÷· q <˚yX˚ e¯ T_Û<ëÛ ´j˚TqàHê>∑|,æ
- nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À düs«¡ + e÷j·÷ eTj·TeTì, e÷j·T ‘·q ø£qï _Ûqï+ ø±<äì ÁãVü≤àD kÕ‡øÏså ÷¡ |ü‘ê«H˚ï<ä+ j·T~‹ Væ≤ ÁX¯ó‹'µµ (19-30)
#Ó|Œü ≥+ e\q ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTì ‘˚*+~. (<˚e⁄ì ªÇ<ä+µ nq>± _Ûqï+>± ø=+#Ó+ >∑÷&Ü <Ûë´q+ #˚jT· sê<äT. ÁãVü≤à+ kÕøÏ>å ±
3) ªªÄ‘êàj·T+ øπ e\dü‡«#·ÃX¤ ÊÙ+‘·d÷ü ‡ø£Îdü‡Hê‘·q' nq>± Á|ü‘´· >±‘·à>± eTqj·T+<˚ ñHêï&ÉT ªªH˚<+ä j·T~<äeTTbÕdü‘µ˚ µ nqï~ ÁX¯ó‹ -
ndædÔ sü ê«+‘·sk¡ Õ‡ø°å ∫HêàÁ‘·dTü ‡K$Á>∑V≤ü 'µµ nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à ÁãVü≤àeTT n_ÛqïeTT\ì ‘˚*q~.
4) ªªnj·T+ dü uÛ>Ñ y∑ ê˙X¯' dü«j·T+CÀ´‹dü‡Hê‘·q'µµ (2-10-36) 10) ªªj·T~Jyê‘·Œsê~“¤qï' ø±s¡´‘êy˚T‹düTÁe‘·,
(Ä‘·à øπ e\eTT, dü«#·Ãe¤ TT, XÊ+‘·eTT, dü÷ø£ÎeTT, düHê‘·qeTT düsê«+‘·sê´$T, kÕøÏ,å n∫‘·«Ô +#· Á|üdCü ´Ò ‘· |òTü ≥e‘·Œ+&ç‘√‘·eÔ Tµµ (20-2)
C≤„qe÷Á‘·eTT. Äq+<ä s¡÷|üeTT. á Ä‘·àj˚T uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT áX¯ó&ÉT. dü«j·T+CÀ´‹. 11) ªª$Hê•‘·«+ uÛj Ñ T· + #·kÕ´‘Y ~«rj·÷ <ë« Ç‹ ÁX¯ó‹'
düHê‘·qT&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à≈£î |üse¡ ÷‘·à≈£î nuÛ<Ò +ä düŒwü+º >± ì‘·´dü‡s¡«>∑‘√ Vü‰´‘êà ≈£L≥k˛ú <√wü e]®‘'· µµ (20-3)
ñ+~. 12) ªª@ø£d‡ü Hé _Û<´ä ‘˚ ÁuÛ≤+‘ê´ e÷j·Tj·÷ q dü«uÛ≤e‘·',
5) ªªn|üPs¡«eT|üs+¡ ÁãVü≤à kÕ«‘êàq+ dü‘´· eT<ä«j·T+, ‘·kÕà<ä<«’Ó ‘·yT˚ yêdæÔ q Á|ü|+ü #√ q dü+düè‹'µµ (20-4)
Á|üC≤„q |òTü qe÷q+<ä+ j·T' |üX´¯ ‹ dü|Xü ´¯ ‹µµ (11-6-4) 13) ªªj·T<Ûëø±XÀ|òTü {≤ø±XÀ eTsƒêø±X¯ Çr]‘·',
(n|üPs¡«eTT, n|üse¡ TT, ÁãVü≤àeTT n<˚ kÕ«‘·à. dü‘´· eTT, n~«rj·TeTT. Á|üC≤„q|òTü qeTT ‘·<ëÛ ÁuÛ≤+‘ê´ ~«<Ûë Áb˛ø√ÔV‰ü ´‘êà Jy˚X«¯ sê‘·àHêµµ (20-5)
Äq+<äs÷¡ |üeTT. <ëìì <ä]Ù+∫qyê&˚ Á<äwºü - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À n<Ó«’ ‘·eTT (Je⁄ìø£qï |üse¡ ÷‘·à ø£qï _ÛqïeTsTTq ø±s¡´y˚T~ ñHêï n~ n∫‘·T,Ô $Hê•, |òTü ≥+
düŒwüºy˚T. e+{Ï~. ~«rj·T+ e\q uÛj Ñ T· + ñ+≥T+~. Ä‘·à ì‘·´+, düs«¡ yê´|æ, ≈£L≥dü+ú , <√wü
6) ªª$uÛ<Ò »ä qπø-C≤„H˚ qùwº C≤„qã˝≤qTàH˚! s¡Væ≤‘·eTT, @ø£eTT. nsTTHê e÷j·T #˚‘· / ÁuÛ≤+‹ #˚‘· _Ûqï+>± ø£qã&ÉT‘·T+~.
Ä‘·àH√ ÁãVü≤àD√uÛ<Ò ä eTdü+‘·+ ø£' ø£]wü´‹µµ (69) düV≤ü »+ >±<äT. ø£qTø£ ñqï~ n<Ó«’ ‘·yT˚ . Á|ü|+ü #·+ ˝Ò<Tä . dü+kÕs¡+ ˝Ò<Tä . Äø±X¯yT˚
254
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 475 476 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

|òTü {≤ø±X¯eTì eTsƒêø±X¯eTì nsTTq≥T¢, ÁuÛ≤+‹ e\q Ä‘·àH˚ Je⁄&Éì, áX¯«s¡T&Éì ÁãVü≤ày˚T ‘·‘«Ô· eTì düŒwüeº TsTTq~.
#ÓbÕŒs¡T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Bì˝À Ä‘·à≈£î kÕ«uÛ≤$ø£ uÛ<Ò eä TT\T ˝Òeì, <Ó«’ ‘·eTdü‘´· eTì 21) ªª#·+&Ü˝<˚ùV≤|üXÊ«~ X¯Øsπ ÁãVü≤à $Á>∑ùV≤
n<Ó«’ ‘·+ dü‘´· eTì düŒwüeº TT. nH˚´wüß ‘ês¡‘y· T˚ ´q dæ‘ú w˚ ßü |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T!µµ
14) ªªj·T<Ûëù|qò ‘·s+¡ >±~düeTTÁ<ë<äT‹ú‘+· |ü⁄q' 22) ªªy√´eTe‘·‡s¡«<ëyê´|üdÔ ‡ü s¡«dü+ã+<Ûä e]®‘'·
düeTTÁ<˚©j·T‘˚ ‘·<«ä »®>q∑ àj˚T´e ©j·T‘˚µµ (20) @ø£s÷¡ b˛eTVü‰<˚e' dæ‘ú k· ˛‡Vü≤+ |üsêeTè‘·'µµ
15) ªª‘·kÕàqà‘·Ô' |üè<Ûäv±ïdæÔ »>∑Hêàj·÷ #· düs¡«<ë, 23) ªªÇ‹ jÓ÷ y˚<ä y˚<ë+‘Ó'’ k˛‹esêíÁX¯MT uÛyÑ ‘˚ µY µ (5-2-6)
Ç‹ ãT~∆d‡ü e÷~Û kÕ‡´‘Y kÕdüe÷~Û]‹ ÁX¯ó‹'µµ (21)
(#·+&Ü\, |üXó¯ , |üø,åÏ ÁãVü‰à~ ‘ês¡‘e· ÷´\Tqï X¯Øsê\˝À Äø±X¯+ e˝… yê´|æ+∫q
16) ªªj·Tôd´’ e+ |üse¡ ÷‘êàj·T+ Á|ü‘´· >∑÷“¤‘'· Á|üø±•‘·',
eTVü‰<˚e⁄&ÉT düs«¡ dü+ã+<Ûä X¯SqT´&ÉT, @ø£s÷¡ |ü⁄&ÉT, |üsêeTè‘·d«ü s¡÷|ü⁄&ÉT. Äj·TH˚
düj÷· ‹ |üse¡ T+uÛ≤e+ dü«j·T+kÕø屑·ŒsêeTè‘·yTé µµ (22)
‘êqì >∑T]Ô+∫qyê&ÉT esêíÁX¯e÷r‘·T&Éì y˚<ë+‘ê\T #Ó|Œæ q$. - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Ç+<äT˝À
17) ªªj·T<ë eTqdæ #Ó‘’ q· ´+ uÛ≤‹ düs«¡ Á‘·>+∑ dü<ë, @ø£eTT n~«rj·TeT÷ nsTTq Ä‘·à ÁãVü≤ày˚Tqì ‘˚*q~.
jÓ÷–H√e´e<ÛëH˚q ÁãVü≤à dü+|ü<´ä ‘˚ ‘·<ëµµ (23)
24) ªªq<˚Vü≤ÀH˚+Á~j·T ÁbÕD√qeTH√ãT<ä∆´Vü≤+ø£è‹'
18) ªªj·T<ë düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì kÕ«‘·àH˚´yê_Û|Xü ´¯ ‹, q∫‘·+Ô HÓe’ e÷j·÷ #· q #·y√´e÷~ø£+ »>∑‘µY µ (32)
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü #ê‘êàq+ ÁãVü≤àdü+|ü<´ä ‘˚ dü«j·TyéTµµ (24)
25) ªªq ø£sêÔHe’Ó uÛÀø±Ô#· HÓe’ uÛÀ»sTT‘ê ‘·<ëÛ
19) ªªj·T<ë düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì düe÷~Ûk˛úq |üX´¯ ‹ øπ e\+ dü∫Ã<ëq+<äÁãôV≤’ àyê‘êà j·T<Ûës¡‘ú '· µµ (33)
@ø°u÷ÑÛ ‘·' |üsπ D≤k ‘·<ëuÛeÑ ‹ øπ e\'µµ (25)
26) ªª»\dü´ #·\Hê<˚e #·+#·\‘·«+ j·T<Ûës¡y'˚
(düeTTÁ<ä+ qT+∫ ˝Ò∫q n\\T, qTs¡T>∑T düeTTÁ<ä+˝ÀH˚ ©qeTe⁄‘êsTT. n˝≤ »>∑‘T· Ô ‘·<ëÛ Vü≤+ø±s¡d+ü ã+<Ûë <˚e dü+kÕs¡ Ä‘·àq'µµ (34)
Hê˝À ©qeTe⁄‘·T+~. ø£qTø£ Hê ø£qï _Ûqï+>± @MT ˝Ò<Tä . »>∑‘T· Ô e÷j·Tj˚T. á ãT~∆
düe÷~Û nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. Á|ü‘´· >±‘·à nsTTq |üse¡ ÷‘·à Ç˝≤ me]øÏ ‘Ó\TkÕÔ&√ (<˚Vü≤+, Ç+Á~j·TeTT yÓTTˆˆ XÀ¢ø£+˝À #Ó|æŒq$ @M ˝Òìy˚. πøe\+ dü∫Ã<ëq+<ä
yê&ÉT |üse¡ T uÛ≤eeTsTTq neTè‘· dæ‹ú ì bı+<äT‘ê&ÉT. eTqdüT‡˝À düs«¡ yê´|æ nsTTq s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤ày˚T yêdüeÔ +. #ÓsT¡ e⁄ ˙s¡T ø£<*ä ‘˚ dü÷s¡´ Á|ü‹_+ã+ ø£<*ä q≥T¢
#Ó’‘·q´+ uÛ≤dæùdÔ yÓ+≥H˚ jÓ÷>∑T\T ÁãVü≤à+>± ne⁄‘ês¡T. düeTdüÔ uÛÑ÷‘ê\qT ‘·q nVü≤+ø±s¡ dü+ã+<Û+ä e\qH˚ Ä‘·à≈£î dü+kÕs¡eTTqï≥T¢ ‘√düTqÔ ï~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
Ä‘·àj·T+<˚ jÓ÷– #·÷∫q|ü⁄&ÉT, n˝≤π> düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äT ‘·qqT #·÷∫q|ü⁄&ÉT jÓ÷– Á|ü|+ü #· s¡V≤æ ‘·eTsTTq ÁãVü≤ày˚T Ä‘·à nì düŒwü+º .
ÁãVü≤ày˚T n>∑TqT. düe÷~Û>‘∑ T· &ÉsTTq jÓ÷– düeTdüÔ uÛ÷Ñ ‘·eTT\qT #·÷&É&√ n|ü⁄&ÉT 27) ªª@ee÷‘êàqeT<ä«+<ä«+ ì]«ø£\Œ+ ìs¡+»qyéT ,
|üse¡ ÷‘·à‘√ @ø£yTÓ Æ øπ e\T&Ée⁄‘ê&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À Jy˚X«¯ s¡T˝§ø£ÿfÒ nì ì‘·´+ X¯ó<ä+∆ ìsêuÛ≤dü+ ∫HêàÁ‘·+#· |üsêeTè‘·yTé µµ (40)
düŒwüºeTT. (Ä‘·à n~«rj·TeTT, ì]«ø£\ŒeTT, ìs¡+»qeTT, ì‘·´eTT, X¯ó<äe∆ TT, C≤„qs¡÷|üeTT,
20) ªªj·T<Ûëdüsπ Œ<äeT+X¯d´ü ‘·‘«Ô· + <ä+&Ü~ øπ e\yéT ÄuÛ≤düsV¡ ≤æ ‘·+, |üse¡ ÷eTè‘· dü«s¡÷|üeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À >∑÷&Ü Á|ü‘´· >±‘·à
ndü´dü+kÕ]Ddü‘Ô «Ô· + ‘·<ëÛ ÁãôV≤’ àe øπ e\yéTµµ (3-3-10) ÁãVü≤àeTT ˇø£ÿfÒ. n~ ì]«X‚weü TT.
(Ç~ düsŒ¡ eTT - nqï#√≥ ªÇ~µ nH˚~ <ä+&Éy÷Ó , s¡Ey® √ nsTTq≥T¢ (s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹˝À) 28) ªªdü+kÕ]‘˚«q uÛ≤k˛Vü≤+ dü @e |üsy¡ T˚ X¯«s¡'
dü+kÕ] nsTTq Je⁄ì ‘·‘«Ô· eTT ÁãVü≤ày˚T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À Je⁄&ÉT ø£*Œ‘·eTì k˛Vü≤y˚Te qdü+<˚V≤ü ' kÕ«qTuÛ÷Ñ ‹ Á|üe÷D‘·'µµ (47-12)
255
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 477 478 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

29) ªª∫#˚Ãw¤ ‘ü «· + #· Hêùd´Ô e ∫‘·•ÃqïVæ≤ _Û<´ä ‘˚, Ç<˚ eT+Á‘ês¡eú TT. Ç<˚ dü‘´· eTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) M{Ï˝Àq÷ ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTì
_Û<´ä ‘˚ uÛ<Ò ä ∫∫ÑYkÕ´‘Y ∫‘√ ∫‘·«Ô + ìs¡T<Û´ä ‘˚µµ (28) dü‘´· eTì @ø£eTì ‘Ó*j·TT#·Tï~.
30) ªª|üPs√íV≤ü + düs«¡ kÕøÏ‘å ê«‘·‡s¡«<ë |üse¡ ÷s¡‘ú '· , 38) ªªy˚<ëdü‡sπ « |ü⁄sêD≤ì düà è‘·j÷Ó uÛ≤s¡‘+· ‘·<ëÛ
dü+kÕs¡e]®‘· kÕ‡ø屑Y düs«¡ <ë |üsy¡ T˚ X¯«s¡'µµ nHê´q´|æ#· XÊÅkÕÔDÏ ‘·<Ûë‘·sêÿX¯Ã düs¡«X¯'µµ (22)
31) ªªnVü≤+ dü+kÕs¡ kÕøÏ‘å ê« ‘·‡<ë dü+kÕs¡ e]®‘'· µµ (23) 39) ªªXËy’ ê>∑e÷X¯Ã $$<Ûë' Ä>∑e÷ yÓw’ yíü ê n|æ,
(dü+kÕ]>± uÛ≤dæ+#·T H˚qT |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉH.˚ Hê nqTuÛ÷Ñ ‘˚ Á|üe÷DeTT. ∫‘·T≈Ô î£ X‚w‘ü «· + nHê´>∑e÷X¯Ã $<äTcÕeTqTuÛ÷Ñ ‹dü<Ô e’ÓÛ #·µµ (23)
˝Ò<Tä . ∫‘·T≈Ô î£ ∫‘·TÔ qT+&ç uÛ<Ò +ä ñ+&É<Tä . uÛ<Ò +ä ñ+fÒ n~ n∫‘˚Ô ne⁄‘·T+~. H˚qT 40) ªªndæàqïπs∆ dü«dü+y˚<´˚ |üs´¡ edü´+‹ Hêq´<Ûëµµ (24)
|üPs¡T&í qÉ T. düs«¡ kÕøÏìå . yêdüeÔ eT<˚. dü+kÕs¡V≤æ ‘·T&ÉqT. |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉqT H˚qT. dü+kÕs¡ (y˚<ä |ü⁄sêD≤<äT\T XËy’ ê>∑e÷\T, yÓw’ yíü ê>∑e÷\T, Ç‘·sê>∑e÷\T, $<ë«+düT\ nqTuÛ÷Ñ ‹
kÕøÏìå . ì‘·´eTT dü+kÕs¡e]®‘T· &ÉqT - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àeTT C≤„q dü«s¡÷|üeTì - n˙ï Ä‘·ày˚<´ä eTsTTq á $wüjT· +˝ÀøÏ |üs´¡ ekÕq+ #Ó+<äT‘êsTT. - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
|üPs¡eí Tì, dü+kÕs¡ s¡V≤æ ‘·eTì Á|ü‘´· >±‘·àj˚Tqì n<Ó«’ ‘·eTT düŒwüeº TsTTq~. Ç+<äT˝À y˚<ä |ü⁄sêD≤<äT\ìï ì]«X‚wÁü ãVü≤à|üse¡ TT˝Òqì düŒwüeº TsTTq~.
32) ªª‘·kÕà∫äedü´ |üPs¡dí ´ü Á|üDy√ yê#·ø'£ düà è‘·' 41) ªªuÛÒ<ëuÛ≤yê#·Ã uÛÒ<ädü´ ÁuÛÑeT‘ê«<˚e edüTÔ‘·'µµ (9-3)
yê#·´yê#·ø£ uÛ≤yê#·Ã \ø£´å \ø£Då ‘ê|æ#µ· µ (edüT‘Ô '· uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . n~ ÁuÛeÑ T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À uÛ<Ò +ä ÁuÛeÑ T nì, nuÛ<Ò +ä
33) ªªnH√´q´‘ê|æ Hêùd´Ô e |üse¡ ÷s¡ú ìs¡÷|üDÒ dü‘´· eTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
nuÛ≤yê<˚e düs«¡ dü´ •yê<äq´dü´ düs«¡ <ëµµ 42) ªªÁ|ü‘·´>∑÷“¤‘·•Ùy√C≤„‘·T+ q X¯ø£´dü‡s¡«»qà_Û',
34) ªªndæÔ HêdæÔ eTècÕuÛ≤‹ quÛ≤r‘ê´~ e÷j·Tj·÷, Á|ü‘´· >±‘êà •ekÕ‡øå±qï|üsê>∑s∆¡ ÄdæøÔ ±'µµ (10-34)
ø£*Œ‘·+ ∫‘·T‡U≤q+<˚ |üse¡ ÷πsú •yê‘·àìµµ (Á|ü‘·´>±‘·à mìï »qà\ø£sTTHê ‘Ó*j·T<äT. Äj·Tq kÕø屑·TÔ •e⁄&˚. |üsê–«wüj·T+
35) ªªe÷j·÷‘·‘êÿs¡´ eT|ü´kÕà∫äyê‘·‡‘ê´~\ø£Då ≤‘Y, ø±&ÉT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à ÁãVü≤àeTT •e⁄&˚. ÁãVü≤ày˚T.
Á|ü‘·´ø£ådæ<ë∆HêïùdÔ´e |üs¡e÷s¡ú ìs¡÷|üDÒµµ 43) ªªÄ‘·àuÛÒ<ädüÔ <ÛÓ’yê‘·à ÁãVü≤àuÛÒ<äX¯Ã düTÁe‘ê',
36) ªªn<Ûøä +Ï ãVüQH√πøqÔ •yê<äq´‘Y q$<ä´‘˚ ñbÕ~ÛHe’Ó ÁøÏjT· ‘˚ q dü«‘√eTTì|ü⁄+>∑yê'µµ
•edü«s¡÷|üy˚TyêVüQs¡®>∑<˚‘·~«#·ø£åD≤'µµ 44) ªª|òTü {≤<äT´bÕ~Û dü+|üsêÿ<ëø±X¯d´ü j·T<Ûë_Û<ëµµ
37) ªªdüs«¡ dü«s¡÷|üeTC≤„Hê‘Y <äèX¯´‘˚ q #· edüT‘Ô '· (Ä‘·à\ eT<Û´ä uÛ<Ò eä TT, Ä‘·à ÁãVü≤à\ eT<Û´ä uÛ<Ò eä TT ñbÕ~Û uÛ<Ò eä TT e\q @s¡Œ&çq<˚.
@wü @eVæ≤ eT+Á‘ês¡'ú dü‘´· + dü‘´· + q #êq´<Ûëµµ dü«‘·V‰ü >± ø±<äT. - |òTü {≤~ bÕÁ‘·\ uÛ<Ò +ä e\q n+<äT˝Àì Äø±X¯eTT _ÛqïeTsTTqfÒ¢
(|üPs¡T&í sÉ TTq •e⁄q≈£î z+ø±s¡eTT dü+øπ ‘·eTT. n<˚ yê#·øe£ TT. n~ \ø£øå e£ TT ø±<äT. sT÷ uÛ<Ò eä TT >∑÷&Ü - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Ç+<äT˝À uÛ<Ò +ä kÕ«uÛ≤$ø£+ ø±<äì ñbÕ~Û ø£*Œ‘·eTì
•yê~“¤qïeTsTTq~ @Hê&ÉT @B ˝Ò<äT ø£qTø£ nH√´q´‘· >∑÷&Ü ˝Ò<äT. ñ+&É≥+, Ä‘·à ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒqì #Ó|Œü ã&çq~.
˝Òøb£ ˛e≥+˝≤+{Ïe˙ï e÷j·÷ø£è‘·eTT˝Ò. dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|ü⁄&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·à˝À ne˙ï 45) ªªÄ‘·àH√|æd«ü ‘√ uÛ<Ò eä ÷VüQ' øπ ∫qTà˙X¯«sê'
ø£*Œ‘ê\T. dü‘ê´q+<ë~ dü«s¡÷|üeTsTTq n|üs√ø£å •eÁãVü≤àeTT ø£qï _Ûqï+>± e÷j·T, ‘·qïdü+>∑‘·y˚TekÕ´‘Y Ä‘·àuÛÒ<ädü‡kÕ<Ûäø£'µµ
nC≤„q+ Á|ü|+ü #·+ @M ˝Òe⁄. Ç+‘Ó+<äT≈£î, •yê‘Y _Ûqï+>± @B ˝Ò<Tä . »>∑‘+Ô· ‘ê 46) ªªuÛÒ<äkÕø°å •y√Vü‰´‘êà ø£<Ûä+ _ÛH√ïuÛÑy˚‘Y ~«C≤',
•edü«s¡÷|üyT˚ . á düs«¡ dü«s¡÷|üeTT nC≤„q+ e\qH˚ ø£qã&ÉT‘·T+~. yêdüeÔ + ø±<äT. n‘· Ä‘·àìuÛ<Ò dä Tü Ô ÁuÛ≤+‹ dæ<√∆q edüT‘Ô '· µµ (47)
256
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 479 480 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

(ø=+<äs¡T eTTqT\T Ä‘·à≈£î >∑÷&Ü düVü≤»uÛÒ<äeTT+<äHêïs¡T. ø±ì ‘·|ü. Ä‘·àuÛÒ<ä (Je⁄ì áX¯«s¡Tì @ø£+>± #·÷#˚yês¡T yÓ÷ø£+å bı+<äT‘ês¡T) Ç+<äT˝À Jy˚X«¯ s¡T˝§ø£ÿfÒ
kÕ<Û≈ä î£ &ÉT uÛ<Ò kä ÕøÏå nsTTq yê&ÉT •e⁄&˚. Äj·TH˚ Ä‘·à. Äj·Tq m˝≤ _ÛqTï&Ée⁄‘ê&ÉT. nì ‘˚*q~.
ø£qTø£ Ä‘·àuÛ<Ò +ä dü«uÛ≤e dæ<+∆ä ø±<äT. - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À Ä‘·à≈£î dü«‘·V‰ü >± 55) ªªÁãVü≤àdü‘´· |üsêq+<ä Á|üø±XÊq+<ä \ø£Då yéT,
uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . uÛ<Ò +ä ÁuÛ≤+‹ ø£*Œ‘·eTì #Ó|Œü ã&çq~. nÁ|ü#T· ´‘ê‘·àuÛ≤y˚q dü+dæ‘ú +· düs«¡ <Óe’ ‘·Tµµ
47) ªªdü«s¡÷|ü‘«˚ q yê $ÁbÕ' <Ûsä à¡ ‘˚«HÓe’ yê_Û<ë, 56) ªªÄ‘·àX¯øÔÏ düe÷jÓ÷>±<äHê<ä´+‘ê<ä‘]· ÿ‘ê‘Y
n|æes¡¸ X¯‘H˚ ê|æ edüT‘Ô √ qìs¡÷|ü´‘˚µµ nÁ|üD‘° $· TyêuÛ≤‹ dü«j·T+ uÛ≤‘·eT|æ~«C≤'µµ
48) ªªnq´‘√q´dü´uÛ<Ò 'ä kÕ´‘Y HÓø’ ô£ d´’ e dü<ëK\T, 57) ªªdü<ä|ü´dü~eÁbÕ»„' dü<Ó’ø£eT$_Ûqïe‘Y
nq´‘·«+ edüT‘Ô √ uÛ<Ò ˚ dæ<∆˚ dæ<´∆ä ‹ j·TÚøÏøÔ y£ Té µµ ‘ê<äèXÊø±s¡e÷|üqï' dü+kÕØyêeuÛ≤dü‘˚ (12-4)
49) ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ kÕ´~‘ê´Vü≤ÁX¯ó‹sê<äsê‘Y
(ÁãVü≤à+ dü‘´· +, |üs+¡ , Äq+<ä+, C≤„qÁ|üø±X¯+, n#·T´‘·+. düs«¡ <ë Ä‘·àuÛ≤edæ‘ú +· ,
e÷j·÷e÷Á‘·$T<ä+ <Ó«’ ‘·$T‹ #êVü‰|üsêÁX¯ó‹'µµ
nHê~ nq+‘·+ nsTTq X¯øÏÔ dü+jÓ÷>∑+ e\q Ä‘·à dü«j·T+uÛ≤düe÷qeTsTTHê
50) ªª@ø£‘«· + |üX´¯ ‘√yÓ÷Vü≤' ø£XÀÙø£ Ç‹ #êVü≤Væ≤ uÛ≤dædüTÔqï≥T¢ ø£qã&É<äT. dü‘·´eTsTTHê ndü‘·´+>±, @ø£eTsTTHê nH˚ø£+>±, nH˚ø£
~«rj·÷<Ó«’ uÛj Ñ T· + Hê˝ÒŒ düTK$T‘·´|æ#êVü≤Væ≤µµ Äø±s¡eTT\qT bı+~ dü+kÕ]>± ø£qã&ÉT‘·T+~ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) Bì˝À ÁãVü≤ày˚T e÷j·T
51) ªªn‘·dsÔü ÿ¡ Á|üe÷D≤uÛ≤´+ eùd«Ô ø£‘«· + düT ì•Ã‘·yTé , e\q Je‘·«+ bı+~q≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+<äì ‘Ó*dæq~. n+fÒ JeÁãVü≤àeTT˝§ø£ÿfÒ
eùd«Ô ø£‘«· + eTVü‰yêø±´<˚eC≤q+‹ j˚T »Hê'µµ nì ‘˚*q~.
52) ªª‘˚ eTT#·´+‘˚V≤æ dü+kÕsê<ä´<Ûë dü«|üïÁ|üuÀ<ÛHä ê‘Y 58) ªªn‘·Xï dü+øπ |å $ü TeT+ X¯èDT<Û«ä +
uÛ<Ò <ä sä Ù¡ qe÷kÕújT· eTTøÏ+Ô yê+#Û+· ‹j˚Tqsê'µµ »>∑‘‡· eTdü+Ô ∫<ä∫~«_ÛqïyéT,
53) ªª‘˚ eTVü‰ |òTü Às¡d+ü kÕπs |ü‘+· ‘˚´e q dü+X¯jT· 'µµ (59) dü«X¯øøÔÏ |£ +Ôü •ee÷Á‘·yT˚ e
ˇ
(dü«s¡÷|ü+>± uÛ<Ò eä ÷, <Ûsä à¡ +>± uÛ<Ò eä ÷ nqï~ ìs¡÷|üD≈£î nkÕ<Û´ä +. y˚sT¡ y˚sT¡ yê{Ï q<˚e<˚yê‘·Œè<Û>ä d∑ Ôæ øÏ+∫‘Yµµ
eT<Û´ä uÛ<Ò eä TT+≥T+~ >±ì ˇø£<ëì eT<Û´ä uÛ<Ò eä TT+&É<Tä . edüT‘Ô '· uÛ<Ò +ä ñ+fÒ ªªy˚sT¡ µµ (Á|ü|+ü #·eT+‘ê ∫‘·T,Ô n∫‘·TÔ •eX¯øÔÏ ø£*Œ‘·eTsTTq sT÷ Á|ü|+ü #·eTT •ee÷Á‘·yT˚ . Ä
nH˚<˚s¡Œ&ÉT‘·T+~. ÁãVü≤à+ @ø£eTT n~«rj·TeT÷ nì ÁX¯ó‹ #Ó|ü⁄Ôqï~. <Ó’«‘·+ <˚e<˚e⁄ì ø£qï _ÛqïeTsTTq~ ˝Ò<Tä - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝Àq÷ ª@ø£yT˚ yê~«rj·T+
e÷j·÷e÷Á‘·eTì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. @ø£‘«· + #·÷#˚yêìπø XÀø£y÷Ó Vü‰<äT\T ˝Òeì #Ó|Œæ +~. ÁãVü≤ൠnì ‘˚*q~.
~«rj·TT&ÉTHêï&Éqï uÛ≤eq uÛÑj·TeTqï~. n\Œ+˝À düTK+ ˝Ò<äqï~. ø£qTø£ j·TTøÏÔ
Á|üe÷DeTT\ e\q edüTyÔ =ø£ÿfÒqqï~ ìX¯Ãj·TeTsTTq~. eTVü‰yêø£´+ e\qH˚ C≤„q+ 59) ªªdü+|üPsêí‘êà‹πsøπ D »>∑Jy® X˚ «¯ sê<äjT· '
bı+~q yê]øÏ dü+kÕs¡+ dü«|üï+ e+{Ï<ìä ‘Ó*dæ yÓ÷ø£+å edüT+Ô ~. uÛ<Ò ä <äsÙ¡ q+‘√ qdü+‹HêdæÔ e÷j·÷#· ‘·~∆ X¯ó<ë∆‘à· y˚<qä yéTµµ
yÓ÷ø£+å ø√πs yês¡T |òTü Às¡ qs¡ø+£ ˝ÀH˚ |ü&‘É ês¡T - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à 60) ªªdü«|üPsêí‘à· •yêq+<ä ìcÕ˜e÷kÕ<ä´ e÷qe'
@ø£eTì, nuÛÒ<ä C≤„q+ eTTøÏÔ<ëj·Tø£eTì, uÛÒ<äC≤„q+ dü+kÕs¡ ø±s¡DeTì ìX¯Ãj·T ‘·<e’ÓÛ \uÛ‘Ñ ˚ eTTøÏ+Ô dü«|üPsêí‘à· •yê‘·àø£yTé µµ (3-46)
eTsTT+~. (|üPsêí‘à· ≈£î _Ûqï+>± »>∑‘T· ,Ô Je, áX¯«s¡T\T ˝ÒsT¡ , e÷j·T ˝Ò<Tä . C≤„qs¡÷|üeTsTTq
54) ªªñø£Ô\ø£åDe÷‘êàq eTTø£Ô\ø£åDMTX¯«s¡yéT X¯ó<ë∆‘à· e÷Á‘·yT˚ ñ+~. |üPsêí‘à· s¡÷|üeTsTTq •es¡÷|üeTsTTq Äq+<äeTT q+<äTqï
@ø£+ |üX´¯ +‹ j˚T $ÁbÕ' ‘·sÿ¡ ‘·Xï Á|üe÷D‘·'µµ (11-36) yê&ÉT |üPsêí‘·à •yê‘·às¡÷|üeTsTTq eTTøÏÔì bı+<äTqT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+<äT˝À
257
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 481 482 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤ൠnì kÕj·TT»´y˚T eTTøÏÔ nì #ÓbÕŒs¡T. (ø£qTø£ ‘Ó*dæq<˚ ‘Ó*dæø=+≥T+~. $eTT≈£î&Ô ˚ eTT≈£î&Ô eÉ ⁄‘ê&ÉT. ìeè‹ÔjT˚ ‘=\>∑T‘·T+~.
61) ªªyÓ~’ <Ó ˝ÖøÏøX£ ÊÃ|æ e´eVü‰s¡dTü Ô ø£*Œ‘·', Ç~ y˚<ës¡ú dü+Á>∑Vü≤eTT.) ÁãVü≤à+ Á|ü‘·´>±‘·àj˚T ø£qTø£ Ç‘·s¡eTTø±Ô´<äT\T
uÛ<Ò $ä C≤„ìH√ yÓ÷Vü‰<들d‘ü ˚ q‘·TjÓ÷–q'µµ |üse¡ ÷s¡eú TT\Tø±e⁄. Á|ü‘´· Å>“∑ Vü≤ày˚T |üse¡ ÷s¡eú TT.
(yÓ’~ø£ ˝ÖøÏø£ e´eVü‰sê\T ø£*Œ‘ê\T. n$ nC≤„q+ e\q uÛÒ<ä ãT~∆ >∑\yêìøÏ 68) ªªÁ|ü‘·´Å>∑“ôV’≤àø£‘êC≤„Hê‘Y <Ó’«‘·edüTÔ düeTT<äZ‘·yéTµµ (17-2)
ø£ìŒkÕÔsTT. jÓ÷–øÏ ø£ìŒ+#·e⁄.) Ç+<äT˝À yê´eVü‰]ø£ uÛ<Ò Cä ≤„q+ ÁuÛ≤+‹ nì düŒwüeº TT. (ÁãôV≤’ àø£´ C≤„q+ e\q <Ó«’ ‘·+ ‘=\–q~.) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à, ÁãVü≤à+ @ø£+ nqTq~
62) ªª•edü‡eTdü+Ô |üse¡ ÷s¡‘ú d· <Ôü ëÛ •edü‡eTdü+Ô e´eVü‰s¡‘√|æ#· düV≤ü »eTì ñqï~.
Ç‹ Á|üC≤‘·+ j·T~ y˚<qä + qèD≤+ ‘·s+¡ ‹ dü+kÕs¡eTôVA<ä~+Û ‘˚µµ 61 69) ªªÄ‘·àqdüTdÔ «ü s¡÷|ü+Væ≤ düTK+ Hêq´~«#ês¡‘'· (70)
(|üse¡ ÷s¡Øú ‘ê´ •e⁄&˚ n+‘ê, e´eVü‰s¡ Ø‘ê´ ø£qã&˚<+ä ‘ê •e⁄&˚. á C≤„q+ ø£*–‘˚ (Äj·Tq jÓTTø£ÿ ì» dü«s¡÷|ü+ düTKy˚T. eTs=ø£{Ï ø±<äT.) Bìì ã{Ϻ düTKe÷‘·à<Ûsä à¡ eTì
‘·]kÕÔsT¡ .) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTì ÁãVü≤àC≤„q+ e\q eTTøÏÔ nì ñqï~. #Ó|Œæ q sêe÷qT»eT‘·+ ‘·|Œü ì ‘˚*q~. n~ Ä‘·àdü«s¡÷|üeTì ‘˚*q~.
64) ªª‘·kÕà‘·‡‘êÔ‹πsπøD $X‚cÕs√úq$<ä´‘˚ 70) ªªkÕøÏåe÷Á‘·Á‘·j·÷uÛÒ<ëuÛ≤y˚|ü´ôd’´e kÕøÏåD'
$X‚cÕs¡Áú |ür‹düTÔ ÁuÛ≤+‹ dæ<ë∆q dü+X¯.j·T'µµ (15`7) $X‚cÕø±s¡‘√ uÛ<Ò +ä e<ä+‹ uÛTÑ $e÷qyê'µµ (19)
(ø£qTø£ ªªñìøϵµ ‘·|Œü eTπs edüTeÔ P Á|ü‘´˚ ø£+>± ˝Ò<Tä . uÛ<Ò +ä >± edüTÔ <äsÙ¡ q+ ÁuÛ≤+‹ 71) ªª‘˚ eTVü‰yÓ÷Vü≤düsπ ŒD <äcÕº @e q dü+X¯jT· '
»q´eTT.) Ç+<äT˝À ì]«X‚weü TsTTq dü‘Ô· ÁãVü≤àeTì ñqï~. $X‚wsü ÷¡ |ü+ ∫Á<ä÷|ü+ »&És÷¡ |ü+‘·T yêuÛyÑ ‘˚ µY µ (20)
64) ªªuÛÑ÷‘êìX¯+uÛÑTs¡T“¤eHêìX¯+uÛÑT' 72) ªªq s¡÷bÕ+‘·sy¡ T˚ e kÕ´‘êÔ<èä X¯kÕ´ìs¡÷|üD≤‘Y
eHêì X¯+uÛTÑ ]Zsj ¡ T· X¯Ã X¯+uÛTÑ ' ∫Á<ä÷|ü+ kÕøÏå e÷Á‘·+ kÕ´qï#êq´‘·Œs¡e÷s¡‘ú '· µµ (21)
dü @e düs«¡ + q ‘·‘√‹]ø£+Ô 73) ªª»&És÷¡ |ü+ ‘·THêùd´Ô e kÕøÏDå ' |üse¡ ÷s¡‘ú '· ,
‘·‘d· ‡ü @ø£' |üse¡ ÷s¡yú T˚ ‘·‘µY µ (18)
∫Á<ä÷|üd´ü »&Üø±s¡' $s√<ÛëHÓï’ e dæ<´äÛ ‹µµ (22)
66) ªªdüsêŒ~uÛ≤y˚q $uÛ≤düe÷Hê
74) ªªÁ|üø±X¯d´ü ‘·y÷Ó s¡÷|ü+ j·T<Ûë˝Àπø q dæ<´∆ä ‹
s¡Es® ï¡ düsêŒ~ dü<e’Ó s¡E'®
n‘√$X‚cÕø±πsD uÛ<Ò +ä j˚T düs«¡ kÕøÏDå 'µµ (23)
‘·<«ä Å‘Œ· |ü+#ê‘·à‘·j÷· $uÛ≤‹
•y√q$<Û«ä +dæq @e dü‘´· yéTµµ (27) 75) ªªe<ä+‹‘˚ eTVü‰ÁuÛ≤+‘ê' ìeT>±ïX¯ÃuÛyÑ ês¡yí ,˚
Ä‘·àqdü‡s¡«kÕøÏ‘å «· + @ø£‘«· + #· ‘·<e’ÓÛ #·µµ (24)
(uÛ÷Ñ ‘·eTT\T uÛTÑ eqeTT\T, eqeTT\T –s¡T\T ` n+‘ê •e⁄&˚. n+‘·≈î£ $T+∫ y˚sπ
edüTeÔ ⁄ ˝Ò<Tä . Äj·Tq ˇø£ÿ&˚. Ç<˚ ì»eTT. düsŒ¡ +˝≤>± ø£qã&˚~ s¡Ee® ⁄. n<Ó|ü &É÷ 76) ªªì‘·´‘·«+#Óe’ X¯ó<ä‘∆ «· + uÛ÷Ñ e÷q+<ä‘«· y˚Te#·
s¡Ey® .˚ n˝≤ Á|ü|+ü #·+>± ø£qã&˚~ •e⁄&˚. Äj·Tqj˚T dü‘´· +, $T–*q$ qX¯´eTT˝Ò.) ÁãVü≤à‘·«+#· ~«C≤y˚<ë e<ä+‹ ÁX¯<j ∆ä ÷· düV≤ü µµ (25)
Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTT, dü‘´· +. n+<äT˝À ø£*Œ‘·eTsTTq<˚ á _ÛqïeTsTTq 77) düà è‘·jT· X¯Ã |ü⁄sêD≤ì uÛ≤s¡‘êBì#êdæøÔ ±' (26)
Á|ü|ü+#·eT+‘ê. (ÁãVü≤à+ kÕøÏeå ÷Á‘·+. uÛ<Ò sä V¡ ≤æ ‘·+. nsTTHê e÷qe⁄\T $X‚wsü ÷¡ bÕ\‘√ uÛ<Ò +ä #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T.
67) ªª‘·kÕà‘Y C≤„‘+· $C≤Hê‹ $eTTø£XÔ Ã¯ $eTT#·´‘˚ M]ì yÓ÷Vü≤düsŒ¡ + ø£s∫¡ +~. á $X‚wü s¡÷|ü+, ∫‘·TÔ ˝Ò<ë »&ÉeTT ø±yê*. eTs√
ìes¡Ô‘˚ ìeè‹ÔX¯Ã ÁX¯ó‘·´s¡úôd’´wüdü+Á>∑Vü≤'µµ (16-46) s¡÷|ü+ ø±<äT. n{Ï~º ˝Ò<Tä . ª∫‘·TµÔ ` nsTT‘˚ kÕøÏå e÷Á‘·yT˚ ne⁄‘·T+~. ‘·‘«Ô· Ø‘ê´
258
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 483 484 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

n+‘˚. kÕøÏøå Ï »&És÷¡ |ü+ ≈£î<äs<¡ Tä . C≤„q+ ` C≤&É´+ |üsd¡ Œü s¡+ $s¡T<ä∆ eTsTTq$. nsTTHêsTT.) Ç+<äT˝À HêeTs¡÷bÕ‘·àø£eTsTTq <Ó«’ ‘·eT+‘ê e÷j·÷eTj·TeTT. ì]«ø£\Œø£
Nø£{Ï yÓ\T>∑T\ e+{Ï$. ø£qTø£ $X‚cÕø±s¡+>± ∫‘·TqÔ T uÛ<Ò +ä >± #Óù|Œyês¡T ÁuÛ≤+‘·T\T. ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ dü‘´· eTT nì #Ó|Œü ã&çq~.
y˚<ë\T Ä‘·àqT düs«¡ kÕøÏ,å @ø£eTT, ì‘·´eTT, X¯ó<äe∆ TT, uÛ÷Ñ eT, Äq+<äeTT, ÁãVü≤à nì 84) ªª∫Á<ä÷|ü+Væ≤ dü<ëdü‘´· + Hê∫Á<ä÷|ü+ ø£<ë#·q
#Ó|ü⁄ÔHêïsTT. |ü⁄sêD≤<äT\T n+‘˚) düs¡«|ü⁄sêD≤\T ÁãVü≤àeTTqT / Ä‘·àqT @ø£eTì ndü‘´· ‘·«dü´ <äèwü‘º ê«‘Y n∫Á<ä÷|üd´ü edüTqÔ 'µµ (28)
ì]«X‚weü Tì #Ó|Œæ qeì Ç+<äT˝À ñqï~.
85) ªªX¯óøÏøÔ ±s¡»‘êBHê+ ndü‘´· ‘·«+ Væ≤ düeTà‘·yTé
78) ªªy˚<ë+‘êX¯Ù+ø£s+¡ kÕøå±ìï]«X‚cÕ<ä«j·÷‘·àHê, n#˚‘H· êHêeTH˚´cÕ eTdü‘´· ‘˚« ì<äsÙ¡ qyéTµµ (25)
e≈£î+Ô e÷sêZ+‘·sêHÓe’ + ‘·‘√ $<ë´‘·Ty˚<Cä ≤µµ 86) X¯óøÏøÔ ±s¡»‘·+ $ÁbÕdü‡‘·´ @e ‘·‘•· Ùe' (26)
79) ªªn‘√e÷sêZ+‘·sêC≤®‘ê eT‘·j÷Ó eTTìdü‘eÔ· T! (∫‘·TÔ dü‘´· +. n∫‘·TÔ dü‘´· + ø±<äT. n∫‘·TÔ ndü‘´· + nqï~ nqTuÛeÑ dæ<+∆ä . X¯óøÏMÔ T<ä
n$<ë´HÓe’ $<ë´' düT´]‹ düeT´vÏïs¡÷|üDyéTµµ (22-18) e∫Ãq ÁuÛ≤+‹ s¡»‘·+ yÓTTˆˆ ndü‘·´+ ø£<ë! á X¯óøÏÔ s¡»‘·+ n#˚‘·qeT\T
(X¯+ø£sT¡ &ÉT kÕø屑·T>Ô ± ì]«X‚w,ü n~«rj·T ÁãVü≤àeTì y˚<ë+‘ê\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. jÓ÷>±~ ndü‘´· eTT\q{≤ìøÏ ì<äsÙ¡ qeTT. ø£qTø£ •e⁄&˚ dü‘´· eTT.) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq
e÷sêZ+‘·sê\T n˝≤ #Ó|Œü e⁄. n+<äTe\q y˚<+ä e\q e∫Ãq<˚ ª$<ä´µ e÷sêZ+‘·sê\ <ä+‘ê $T<Û´ä nì düŒwüeº TT.
e\q e∫Ãq$ n$<ä´\T nì ìs¡÷|üD) Ç+<äT˝À $<ä´ ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTH˚ #Ó|⁄ü qÔ ï<äì, 87) ªªJeÁãôV≤’ àø£´ $C≤„q+ $X¯ó<ä+∆ y˚<dä +ü uÛeÑ yéT,
$T–*q$ n$<ä´\ì ñqï~. <˚e<˚edü´ $Áù|+Á<ë' eTVü‰Á|”‹ø£s+¡ dü<ëµµ (32-2)
80) ªª@ø£s÷¡ bÕ |üsêeTTøÏ'Ô ‘·‘d· ~Ôü «wüj÷· eT‹' (Je ÁãôV’≤àø£´C≤„q+ ìs√›wüeTT yÓ’~ø£eTT. eTVü‰<˚e⁄q≈£î Á|”‹ø£s¡eTT) Ç+<äT˝À
@ø£s÷¡ bÕ uÛyÑ H˚ ï’Ó e HêHês¡÷bÕuÛ$Ñ wü´‹µµ (17) JeÁãVü‰à<Ó«’ ‘·eTT düŒwüyº T˚ .
(eTTøÏÔ @ø£s÷¡ |üeTsTTq~. n+<äTe\q eTTøÏøÔ Ï dü+ã+~Û+∫q ãT~∆ >∑÷&Ü @ø£s÷¡ |ü+ 88) ªªj·Tdü´ $C≤„qdü+|üHêï' Á|ü‘·>¥CÀ´‹wæ dü+dæú‘ê'
>±H˚ ñ+&Ü*. n~ nH˚ø£ s¡÷|ü+>± ñ+&É<Tä .) Ç+<äT˝À eTTøÏÔ ì]«X‚w+ü , ÁãVü≤à ‘·yT˚ e Á|ü‘´· >±‘êàq+ e+<˚V≤ü +‘ê$e]®‘y· Té µµ (38-68)
ÁãVü≤àC≤„qeTT\T s¬ +&É÷ ì]«X‚weü TT˝Ò.
(Ä‘·àC≤„qT\T Ä Ä‘·àj·T+<˚ ì*∫ j·TT+<äTs¡T. nVü≤+ø±s¡<÷ä s¡T&ÉsTTq Ä Á|ü‘´· >±‘·à≈£î
81) ªªyê´eVü‰]ø£ <äècÕº´j·T+ $uÛ≤>∑' |ü]ø°]‘Ô '· qeTkÕÿs¡eTT) Ç+<äT˝À Á|ü‘·´>±‘·à ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ nì düŒwüºeTT. Á|ü‘·´>±‘·à
Á|üe÷D<äècÕº´ eùd«Ô ø£+ ì‘·´y˚Te q dü+X¯jT· 'µµ (27-18) nVü≤+ø±s¡s÷¡ |ü+ ø±<äì düŒwüyº T˚ .
Ç+<äT˝À ì]«X‚wü ÁãVü≤ày˚T |üse¡ ÷s¡eú Tì düŒwüeº TT. $uÛ≤>∑+ yê´eVü‰]ø£eTT. 89) ªª‘·kÕà<äTø£ÔÁ|üø±πsD eTTøÏÔkÕ‡j·TT»´s¡÷|æD°,
82) ªª$ø£\Œs¡V≤æ ‘·+ ‘·‘«Ô· + C≤„qe÷q+<äeT<ä«j·TyéT, C≤„q\uÛ≤´ ÁøÏj÷· e÷Á‘êqï\uÛ≤´ q düeTT#·Ãj·÷‘Yµµ (98)
j˚T |üX´¯ +‹ $eTTø±ÔùdÔ Je+‘√|æq dü+X¯jT· 'µµ (25) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àkÕj·TT»´eTT eTTøÏÔ nì, ÁãVü≤à kÕMTbÕ´~ø£+ eTTøÏÔ ø±<äì eTTøÏÔ
83) ªªq#·Hêe÷ìs¡÷bÕDÏ •edü´ |üse¡ ÷‘·àq' ùV≤‘·Te⁄ C≤„qy˚T nì ø£sà¡ ø±<äì ñqï~. ªC≤„q ø£sà¡ <ä«j·T+µ ø£*dæ >∑÷&Ü nedüs+¡
‘·<ëÛ |æ e÷j·Tj·÷‘·d´ü HêeTs¡÷ù|Á|üø*£ Œ‘˚µµ (28) ˝Ò<ìä ñqï~.
(ì]«ø£\ŒeTT, C≤„qeTT, Äq+<äeTT, nHêX¯eTT nsTTq ‘·‘·Ô«eTTqT m]–qyês¡T 90) ªªdü‘´· y˚Te dü<ë<Ó«’ ‘·eTdü‘´· +<Ó«’ ‘·e÷dæøÔ ±'
JeqTà≈£îÔ\T. |üs¡e÷‘·à≈£î HêeTs¡÷|üeTT\T ˝Òe⁄. nsTTHê n$ e÷j·÷ ø£*Œ‘·+ <Ó«’ ‘·kÕ´|æ#· dü‘´· ‘·«+ es¡j
í T· +rVü≤øπ #·qµµ
259
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 485
91) ªª‘·<ädü+>∑‘·eT<Ûä´düÔ+ <Ó’«‘·+j·TkÕà‘·Œsê‘·àì,
n<Ûä´düÔ+Væ≤ dü<ë<Ó’«‘·+ <äèX¯´‘ê«#·TäøÏÔ s¡÷|ü´e‘Yµµ
92) ªª<äèX¯´‘·«+ <Ó’«‘·C≤‘·dü´ düeTà‘·+ düs¡«<˚Væ≤HêyéTµµ (39-5)
Ç+<äT˝À @ø£eTT n~«rj·TeT÷ nsTTq ÁãVü≤àeTT dü‘´· eTT. n+<äT≈£î _ÛqïeTsTTq
<Ó«’ ‘·eTT ndü‘´· eTT nì ‘˚*q~. (<Ó«’ ‘·+ dü‘´· eTì ø=+<äs+¡ ≥THêïs¡T. ø±ì n<Ó«’ ‘·yT˚
dü‘´· eTT. <Ó«’ ‘·+ nj·TTø£+Ô . n~ X¯óøÏÔ s¡÷|ü´+ e˝… ÁãVü≤àeTT q+<äT Äs√|æ‘e· TT)
93) ªªÁ|ü‘·´øå±<˚s¡>∑eT´‘ê«<ä<Ó’«‘·dü´‘·T düs¡«<ë
‘·Á‘ÓÌyês¡∆erkÕøå±<ä<Ó’«‘·ÁX¯ó‹sêdæÔø±'!µµ
94) ªªn+‘·πsDÁX¯ó‹+uÛÒ<ä' ˝Àø£dæ<ä∆düÔ<Ó’eVæ≤
‘˚qHês¡eú r ‘·Á‘· ÁX¯ó‹sêàHê‹>±$T˙µµ
95) ªªÁ|üe÷D≤+‘·s¡dü+yê<ëù|øå±HêdæÔ ÁX¯ó‘˚dü‡<ëµµ
(n<Ó«’ ‘·+ m<äTs¡T>± ø£qã&É<Tä . $qã&É<Tä . ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·ÁX¯ó‹ kÕs¡ø∆ +£ . á ÁX¯ó‹
˝Òì<˚ n<Ó«’ ‘·+ ‘Ó*j·T<äT. ˝Àø£d<æ e∆ä TsTTq uÛ<Ò eä TT b˛<äT. ÁX¯ó‹øÏ Ç‘·s¡ Á|üe÷D≤\T
nø£ÿs¡˝Ò<äT) Ç+<äT˝À n<Ó’«‘·eTT ns¡ú+>± #Ó|挑˚H˚ ÁX¯ó‹ ns¡úe+‘·eTe⁄‘·T+<äì
ñqï~.
96) ªªn‘·'Á|üj÷Ó »HêuÛ≤yê‘Y <Ó«’ ‘·+ q Á|ü‹bÕ<ä´‘˚
nq÷<ä´ <Ó«’ ‘· eT<Ó«’ ‘·+ Á|ü‹bÕ<äjT· ‹ ÁX¯ó‹'µµ (22)
(˝Àø£ düVü≤»eTsTTq <Ó’«‘·eTTqT ÁX¯ó‹ #Ó|üŒ<äT. ø±ì Ä <Ó’«‘·eTTqT nqTe~+∫
n<Ó«’ ‘·eTTqT uÀ~ÛdTü +Ô ~) á ÁX¯ó‹ n<Ó«’ ‘·|sü e¡ TsTTq<˚qì düŒwüeº TT.
97) ªªdüà èrHê+ #· |ü⁄sêD≤Hê+ uÛ≤s¡‘ê<˚d<Ôü e’ÓÛ #·,
n<Ó’«‘·ìwü̃‘Ó’y√ø±Ô q<Ó’«‘·|üs¡‘ê dü<ëµµ (24)
(düà è‘·T\T |ü⁄sêDeTT\T uÛ≤s¡‘êB‹Vü‰düeTT\T n<Ó«’ ‘· uÀ<Ûøä e£ TT˝Ò. <Ó«’ ‘· |üse¡ TT\T
ø±e⁄.) Ç+<äT˝À y˚<ãä \ø£se¡ TT\sTTq |ü⁄sêDÒ‹Vü‰düeTT\T >∑÷&Ü n<Ó«’ ‘·|sü e¡ TT˝Òqì
düŒwüº+.
98) ªªπøq∫‘ê‡<ÛHä H˚ e’Ó eTTøöÔ •edüy÷Ó uÛyÑ ‘˚ Y
Ç‘˚´e+ øπ ∫~#·Ã+¤ ‹ yê~H√eTTì|ü⁄+>∑yê'µµ
99) ªªyêsêÔe÷Á‘·$T<ä+ Áb˛ø£+Ô düs«¡ <ëq‘·<sä e∆¡ ‘Y
@ø£<X˚ q‚ yê Je' øÏ+ yê düsê«‘·àHêdüeT'
260
486 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
100) ªª@ø£<X˚ q‚ #˚‘‡· sπ « •yêdü‡+kÕs¡ e]Ôq'
@ø£<X˚ q‚ düsπ «cÕeTdæÔ kÕeT´+ •y˚q Væ≤µµ
101) ªªdüsê«‘·àHê #˚‘ê‡eT´+‘·T düs«¡ <ë •e @edü'
uÛ<Ò øä ±s¡D X¯Sq´‘ê«‘Y uÛ<Ò ëuÛ≤yê#·Ã edüT‘Ô '· µµ
102) ªªøÏ+#· eTTøöÔ •y˚He’Ó düy÷Ó Jy√uÛyÑ <˚ ´ä ~,
øÏ+∫‘êÿ\+Væ≤ ‘·‘ê‡eT´e÷>∑‘+· K\T >∑#÷ ‹¤ µµ
103) ªª‘·kÕàJ®e' dü«‘·kÕ‡øå±∫äedü‡‘ê´~\ø£Då '
nÁ|ü#T· ´‘ê‘·àuÛ≤y˚q dæ‘ú d· ‡ü Hé |üs$¡ <ä´j·÷µµ
104) ªªkÕ«C≤„q+ ‘·Å‘Œ· dü÷‘·+ #· dü+kÕs¡+ kÕ«‘·àHê Á>∑dHü é
dü+|üPs¡•í es¡÷ù|D dü«j·Ty˚Tyêe•wü´‘˚µµ
105) ªªX¯óøÏøÔ ± ø£\<ÛÍ‘·+‘·T X¯óøÏøÔ ±y˚<Hä q˚ ‘·T
X¯óøÏøÔ ±e÷Á‘·s÷¡ ù|D j·T<Ûë˝Àπøe•wü´‘˚µµ
(@<√ ˇø£ kÕ<Ûqä ‘√ eTT≈£îqÔ ≈£î •ekÕeT´+ edüT+Ô <äì ø=+<ä] yê<äeTT. ø±ì Ç~
øπ e\+ nb˛Vü≤. ns¡sú V¡ ≤æ ‘·+. Je⁄&ÉT |üP]Ô>± •edüe÷qT&Ü? ø=+‘· uÛ≤>∑+˝ÀHê.
ø=+‘· uÛ≤>∑+˝À nsTT‘˚ n~ dü+kÕs¡T\+<ä]øÏ •ekÕeT´+ ñqï<˚. düs«¡ <ë kÕeT´+
n+fÒ Je⁄&ÉT •e⁄&˚. uÛ<Ò ä ø±s¡DeTsTTq nC≤„q+ ˝Ò<Tä . |üse¡ düTeÔ ⁄ uÛ<Ò Xä S¯ q´eTT.
eTTøÏ˝Ô À •e kÕeT´+ Áø=‘·>Ô ± eùdÔ n~ ø=+‘·ø±\+ ‘·sT¡ yê‘· b˛‘·T+~. ndüV≤ü »+
ø£qTø£. ø£qTø£ Je⁄&ÉT dü«j·T+>± |üs•¡ e⁄&˚. C≤„q+‘√ Ä‘·àìwüß&˜ eÉ ⁄‘ê&ÉT. nC≤„qeTTqT,
<ëì dü+kÕs¡eTTqT Ä‘·àC≤„q+‘√ Á$T+–y˚dæ •e⁄&ÉT>± dü<ë ñ+&ÉTqT. X¯óøÏÔ C≤„q+‘√
s¡»‘·+ b˛sTT X¯óøÏj Ô T˚ $T>∑T\TqT ø£<ë!) Ç+<äT˝À eTT≈£îqÔ ≈£î ÁãVü≤àeTT‘√ kÕeT´eTqï
|üø+å£ >∑÷&Ü ìs¡deÔü TT. Je ÁãVü≤àeTT\≈£î nuÛ<Ò yä T˚ Á|ü‹bÕ~‘·eTT.
106) ªª@ø£‘«· uÀ<Ûøä k£ Õ´dü´ y˚<yä êø£´dü´ düTÁ|ü‘ê'
yêø±´+‘·sêDÏ düsê«DÏ X‚wuü ÷ÑÛ ‘êì dü+‘·‘y· Té µµ (60)
(n<Ó’«‘· uÀ<Ûäø£eTsTTq y˚<äyêø£´eTTq≈£î Ç‘·s¡ <Ó’«‘·yêø£´eTT\T X‚wüeTT\T. Á|ü<Ûëq
yêø£´eTT\T ø±e⁄) Ç+<äT˝À n<Ó«’ ‘·yêø£´eTT X‚wæ (Á|ü<ëÛ q+) nì Ç‘·s¡ <Ó«’ ‘·yêø±´\T
<ëìøÏ X‚cÕ\ì (n+>±\T) ñqï~.
107) ªªy˚<ë+‘·yêø£´»+ C≤„q+ ÁãVü‰à‘Óà’ ø£‘«· >√#·sy¡ Té ,
ãT~∆|Pü s¡«ø£è‘·+ bÕ|ü+ ø£è‘·‡ï+ <äV≤ü ‹ eVæ≤ïe‘Yµµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 487 488 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

108) ªªdüs«¡ kÕøÏDå e÷‘êàq+ düs«¡ V”≤q+‘·T edüT‘Ô '· (<˚e‘·˝≤sê! |üs¡e÷s¡ú+ ¬s+&ÉT s¡ø±\T. ˇø£{Ï yêdüÔe |üs¡e÷s¡úeTT. n<˚ •e⁄&ÉT
Ä‘êàqMTX¯«s¡+ |üX´¯ Hé ø£<+äÛ ã<Û̊´‘· ø£sà¡ D≤µµ (42-20) dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&ÉT. eTs=ø£ |üse¡ ÷s¡eú TT ÁãVü≤àeTT q+<äT e÷j·÷ø£*Œ‘·eTsTTq
(ªÁãVü≤à ` Ä‘·àµ ˇø£ÿfÒ nì #Óù|Œ y˚<ë+‘· yêø£´ C≤„qeTT |üPs¡«bÕ|üeTTqT n–ïe˝… áX¯«s¡T&ÉH˚ yê&ÉTHêï&ÉT. ˝Ò<ë Je⁄&ÉHy˚ ê&ÉTHêï&ÉT. ø£*Œ‘·eTsTTq$ ndü‘´· edüTeÔ ⁄\T.
uÛdÑ àü eTT #˚jT· TqT. düs«¡ kÕøÏ,å düs«¡ s¡V≤æ ‘· ‘·‘«Ô· eTT nsTTq Ä‘·àqT ‘Ó*dæø=ìq yêìøÏ e´eVü‰s¡ Ø‘ê´ yê{Ï˝À ø=ìï |üse¡ ÷s¡+ú >± ø£qã&ÉT‘êsTT. n<˚ Äø±XÊ~ Á|ü|+ü #·+.
ø£sà¡ m≥T¢ ã+<Ûeä T>∑TqT.) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+, Ä‘·à ˇø£ÿfÒqì, Ä‘·à ì]«X‚weü Tì ñ X¯óøÏsÔ ÷¡ |ü´+) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ bÕs¡e÷]úøe£ Tì, »>∑‘T· Ô yê´eVü‰]ø£eTì, X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+
qï~. e+{Ï$ ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ Tì düŒwüeº TT.
109) ªªnÁ‘·Jy˚X¯«¬s’ø£‘·«C≤„Hê<˚yê‘·àedüTÔq', 117) ªª#Ó‘’ H· ê´ù|ø£j å ÷· #˚‘´· + y√´e÷~düø\£ + »>∑‘Y
$X¯ó~∆' |üse¡ ÷Áb˛ø±Ô ø£sà¡ D≤q ø£<+äÛ #·qµµ (44-21) ndü‘·´+ dü‘·´s¡÷|ü+ ‘·‘·Tÿ+uÛÑ≈£î&Ü´<ä´ù|ø£åj·÷µµ
(Jy˚X¯«¬s’ø£´ C≤„q+ e\qH˚ |üs¡eTX¯ó~∆— ø£s¡àe\q ø±<äì #Ó|üŒã&çq~) Ç+<äT˝À 118) ªª≈£î+uÛ≈Ñ î£ &Ü´<äj÷Ó uÛ≤yê n|æy√´e÷<ä´y˚øj å£ ÷· ,
Jy˚X«¯ sê<Ó«’ ‘·eTT düŒwüeº TT. ndü‘ê´dü‡‘·´s¡÷bÕùdÔ X¯óøÏÔ s¡÷bÕ<ä´ù|ø£åj·÷µµ (26)
110) ªª∫Á<ä÷|ükÕ´‘·àqkÕ‡ø屑Y ÁãVü≤à‘êe÷Vü≤Væ≤ÁX¯ó‹'µµ (47-50) (#Ó’‘·q´ <äècÕº´ CÒ„j·T Á|ü|ü+#·eT+‘ê ndü‘·´eTT. ø±˙ sT÷ Äø±XÊ~ Á|ü|ü+#·eTT
≈£î+&É yÓTTˆˆ <äècÕº´ dü‘´· eTT. ≈£î+&É yÓTT<ä\sTTq$ Äø±XÊ~ <äècÕº´ ndü‘´· eTT. ø±ì
(C≤„qs¡÷|üeTsTTq Ä‘·à ÁãVü≤ày˚Tqì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q~) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àeTT Á|ü‘´· >±‘·à≈£î X¯óøÏsÔ »¡ ‘ê~ <äècÕº´ dü‘´· eTT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê ndü‘´· eTì ñqï~.
n_ÛqïeTì ñqï~.
119) ªªj·T<ëùV≤´yÓw’ ü @‘·dàæ qï<äèX¯´‘ê«~\ø£Då Ò
111) ªªÄ‘êà‘·T|üse¡ ÷‘êà|æ ø£sà¡ _Ûs“¡ <Û´ä ‘˚eX¯' ìπs“¤<+ä |üsy¡ T˚ ø£‘«· + $+<ä‘˚ düTs¡d‘ü eÔ· ÷'µµ
ø£sà¡ _Û'e´eVü‰sπ ‘·T ã<√∆|æ d”«j·Te÷j·Tj·÷µµ 120) ªª‘·<y’ÓÛ êuÛj Ñ T· eT‘·´+‘·+ ø£˝≤´D+ |üse¡ ÷eTè‘·yTé ,
112) ªªedüT‘Ô '· |üse¡ ÷‘êàj·T+ K\T‘Ós’ ï¡ Væ≤ ã<Û´ä ‘˚µµ kÕ«‘·àuÛ÷Ñ ‘·+ |üs+¡ ÁãVü≤à düj÷· ‹ dü«s¡yZ êdæq'µµ (3-52)
(|üs¡e÷‘·à nsTTHê Ä‘·à ø£s¡àeX¯eTe⁄‘·T+~. e´eVü‰s¡+˝À n~ ø£s¡àã<ä∆eTsTTHê (<˚e‘·˝≤sê! n<äèX¯´‘ê«~ dü«s¡÷|üeTsTTq á edüTÔe⁄q+<ä* @ø£‘·«eTTqT
bÕs¡e÷]∆ø£+>± <ëìøÏ ø£s¡àã+<ÛäeTT ˝Ò<äT. n~ |üs¡eTeTsTTq Ä‘·àj˚T) Ç+<äT˝À >∑eTì+∫qHê&ÉT n‘·´+‘· eT+>∑fi¯eTsTTq neTè‘·eTsTTq nuÛÑj·TeTTqT nq>±
Je⁄&˚ |üse¡ ÷‘·à nì düŒwüeº TT. Ä‘·às¡÷|üeTTqT bı+<äTqT) Ç+<äT˝À JeÁãVü≤àeTT\ nuÛ<Ò eä TT düŒwüyº T˚ .
113) ªª|üse¡ ÷s√∆ ~«<ÛëÁb˛ø√Ô eTj·÷ùV≤ dü«s¡yZ êdæq' 121) ªªj·T‘√yê#√ìes¡+Ô ‘˚ ì$T‘êÔHêeTuÛ≤e‘·'
@ø£'dü«uÛ≤e‘·kÕ‡ø屑Y |üse¡ ÷s¡dú ‡ü <Óe’ ‘·Tµµ ì]«X‚ùw •y˚X㯠'› ø£<+äÛ <˚yê' Á|ües¡‘Ô µ˚ µ (6-5)
114) ªªdü •edü‡‘·´#Ó‘’ q· ´ düTU≤q+‘·d«ü \ø£Då ' (ì$T‘·eÔ TT\T ˝Òì Ä ìs¡TDZ |üse¡ ÷‘·àqT yê≈£îÿ\T ìs¡«∫+#·˝eÒ ⁄. n{Ϻ •e⁄ìj·T+<äT
n|üs'¡ ø£*Œ‘·kÕ‡ø屑Y ÁãVü≤àD´<Û´ä düeÔ ÷j·Tj·÷µµ X¯ãe› TT˝…˝≤ Á|üe]Ô+|ü>\∑ e⁄.. y˚<eä TsTTHê nìs¡«#·˙j·TeTH˚ #ÓbÕŒ*.) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+
115) ªªø£*Œ‘êHê eTedü÷HÔ ê+ eT<Û´˚ øπ #·q e÷j·Tj·÷, ì]«X‚weü Tì, X¯ã>› √#·s+¡ ø±<äì ñqï~.
|üs¡e÷s¡ú‘·j·÷ ≈£bÕÔ e´eVü‰πs düTs¡s¡¸uÛ≤'µµ
ˇ 122) ªª‘·‘ÁY ãVü‰àq+<äeT<ä«+<ä«+ ìs¡TDZ + dü‘´· ∫<äqÈ yéT,
116) ªªe´eVü‰sπ ‘·T dü+≈£bÕÔ' øπ #·Hê|üse¡ ÷s¡‘ú '·
ˇ $~‘ê«kÕ«‘·às¡÷ù|D q _uÛ‹Ò ≈£î‘·Xï qµµ (68)
Äø±XÊ~ »>∑#T· äøÔÏ s¡÷bÕ´<ë´' ø£~‘Û êeTj·÷µµ (ÁãVü≤à^‘·-2 n<Ûë´-20 XÀ¢ø)£ (n~«rj·TeTT >∑TD s¡V≤æ ‘·eTT dü∫Ã<ëq+<äeTsTTq ÁãVü≤ày˚T ‘·q Ä‘·à nì m]–q
261
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 489 490 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

yêìøÏ uÛj Ñ T· eTT ˝Ò<Tä .) Ç+<äT˝À ìs¡TDZ ÁãVü≤à+ Á|ü‘´· >±‘·à ˇø£ÿfÒ nì ñqï~. 130) ªª∫Á<ä÷|üd´ü ‘·T dü‘´· ‘·«+ j·TTø£yÔ T˚ yêdæøÔ ±dü‡<ë,
123) ªª@ee÷‘êàqeT<Ó«’ ‘·e÷‘·àHêy˚<ä j·T' dæsú y¡ Té µµ (107) n∫Á<ä÷bÕVæ≤ s¡C≤®«<˚' eTècÕ‘·«+ düeTà‘·+ K\Tµµ (36)
(Ä‘·àqT Ä‘·à‘√ n_ÛqïeTì m]–q yê&ÉT eTT≈£î&Ô >É T∑ qT.) Ç+<äT˝À Ä‘·àj˚T n<Ó«’ ‘·eTì (ÄdæÔ≈£î˝≤sê! C≤„qs¡÷|ü+ dü‘·´y˚T. nC≤„qs¡÷|üeTsTTq s¡E®düsêŒ<äT\T $T<Ûä´ nì
dæ<ë∆+‘·yT˚ >∑<ë!) Ç+<äT˝À »>∑‘T· Ô $T<Û´ä nì düŒwüeº TT.
düŒwüºeTT.
131) ªª‘·kÕà<äC≤„qeTC≤„qø±s¡´+#· düTs¡|⁄ü +>∑yê'
124) ªªy˚‘êÔ|æ $<ë´dü+ã+<Ûë‘·‡$X‚c˛ uÛyÑ ‘˚ Y Á<ÛTä eyéT, @‘·‘Y ÁãôV≤’ àe HÓy’ êq´ ~‹y˚Tì•Ã‘êeT‹'µµ (99)
ì]«X‚w+ü |üs+¡ ÁãVü≤à ‘·‘√$<ë«qï#ê‘·à$‘Yµµ (4-24)
(<˚e‘·˝≤sê! nC≤„qeTT nC≤„q ø±s¡´eTsTTq sT÷ Á|ü|+ü #·+ yêdüeÔ +>± ÁãVü≤ày˚T.
(πøe\+ $<ä´e\q ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=qïyê&ÉT. $•wüº $<ë«+düT&ÉT ø±>∑\&ÉT ÁãVü≤à _Ûqï+ ø±<äì Hê≈£î ìX¯Ãj·TeTT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àeTTq+<äT Äs√|æ‘·eTsTTq
>±ì Ä‘·ày˚‘Ô· ø±˝Ò&TÉ . n~ nqTuÛeÑ >∑eT´eTT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àeTT ì]«X‚weü Tì düŒwüeº TT. »>∑‘T· Ô n+‘ê ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ ÁãVü≤à ì]«X‚weü Tì ‘˚*q~.
125) ªªyê´eVü‰]ø£<èä ùw´º j·T+ $<ë´$<ë´#·Hêq´<Ûë, 132) ªª•e @ yêdæÔ HÓy’ êq´~‹ jÓ÷ ìX¯Ãj·T' dæsú '¡ ,
‘·‘·Ô«<äècÕº´‘·T HêùdÔ´e ‘·‘·Ô«y˚TyêdæÔ πøe\yéTµµ (30) dü<ëdü @e dæ<ë∆+‘·' |üPs¡«|üø£ådüÔ<Ûë|üs¡'µµ (127)
(yê´eVü‰]ø£ <äèwæ˝º ÀH˚ yêì $<ä´ $<ä´ ne⁄‘·T+~. bÕs¡e÷]úø+£ ˝À ‘·‘«Ô· <äèwæ>º ± n~ (•e⁄&ÉT ‘·|Œü eTπsB ˝Ò<qä ï dæsú ¡ ìX¯Ãj·TeTT dæ<ë∆+‘· |üøeå£ TT. n+<äT≈£î _ÛqïeTsTTq~
$<ä´ ø±<äT. ñqï~ øπ e\ ‘·‘«Ô· y˚T) Ç+<äT˝À n~«rj·TeTsTTq ÁãVü≤ày˚T |üse¡ ÷s¡eú TT. |üPs¡«|üøeå£ TT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ dü‘´· eTqï C≤„qy˚T dæ<ë∆+‘·eTì ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ dü‘´· eTì
126) ªªã<√∆eTTø√ÔeTVü‰$<ë«q»„ Ç‘ê´~ uÛ<Ò ‘ä '· ‘˚*q~.
@ø£ @e dü<ëuÛ≤$ HêH˚e dü«|üïe‘·‡«j·TyéTµµ (47) 133) ªª<Í«düT|üsöí X¯Øsπ dæàHé Jy˚XÊUÖ´e´edæ‘ú Í
‘·j÷Ó Ø®e' |ò\ü +uÛTÑ +πøÔ ø£sà¡ D√ qeTùV≤X¯«s¡'µµ
(ñqï~ ˇø£ÿfÒ. dü«|üï+˝À ˝≤>± n<˚ ã<äT&∆ ìÉ , eTT≈£î&Ô ìÉ , $<ë«+düT&Éì, nH˚øe£ Tì
ø£qã&ÉT‘·T+~) Ç+<äT˝Àq÷ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ ñqï<äì düŒwü+º . 134) ªªπøe\+ kÕøÏså ÷¡ ù|D $Hê uÛÀ>∑+ eTùV≤X¯«s¡'
Á|üø±X¯‘˚ dü«j·T+uÛ<Ò 'ä ø£*Œ‘√ e÷j·Tj·÷ ‘·j÷Ó 'µµ
127) ªªÁãVü≤àD√q´‘·‡<ëHêdæÔ edüT‘Ô √ edüT‘Ô √|æ#µ· µ (55)
135) ªªj·T<Ûëø±XÀ |òTü {≤ø±X¯ eTVü‰ø±X¯ Á|üu<ÒÛ ‘ä '·
(yêdüeÔ +>± >±ì nyêdüeÔ +>± >±ì ÁãVü≤à_Ûqï+>± @MT ˝Ò<Tä m|ü⁄&É÷ ˝Ò<Tä ) ÁãVü≤à+ ø£*Œ‘·' |üs∫¡ J®e •es¡÷ù|D ø£*Œ‘·'µµ
n~«rj·TeTì düŒwüeº TT. 136) ªª‘·‘«Ô· ‘·' ∫‘Y •ekÕ‡ø屑Y ∫‘YJeX¯Ã dü«‘·d‡ü <ë
128) ªªuÛ<Ò dä ‡ü s¡«Á‘·$T<Û´’Ó e <Ûsä êà´<˚sì¡ s¡÷|üD≤‘Y ∫∫Ã<ëø±s¡‘√_ÛHêï q_ÛHêï ∫‘·«Ô Vü‰ì‘·'µµ
uÛ<Ò ëìs¡÷|üD≤<˚e <Ûsä êà´<˚sì¡ s¡÷|üDyéTµµ 137) ªª∫‘·•Ãqï ∫<ëø±sê~“¤<´ä ‘˚ »&És÷¡ |ü‘'·
129) ªªuÛ<Ò C˚ ≤„‘V˚ ≤æ <Ûsä êà´~ $uÛ≤>∑d´ü #· y˚<qä yéT, _Û<´ä ‘˚ #˚»&® ˚ uÛ<Ò ë' ∫<˚ø± düs«¡ <ëK\Tµµ
$uÛÒ<˚HÓ’e <Ûäsêà´<Í $C≤„‘˚uÛÒ<äy˚<äqyéTµµ (29) 138) ªª‘·sÿ¡ ‘·Xï Á|üe÷D≤#·Ã ∫<˚ø‘£ «˚ e´edæ‘ú ,˚
(<Û]ä à ìs¡÷|üD »s¡>˝∑ <Ò Tä ø£qTø£ uÛ<Ò +ä $T<Û´ä j˚T. uÛ<Ò +ä ìs¡÷|æ‘+· ø±˝Ò<Tä >∑qTø£ <Û]ä à n|æ bÕ|üøè£ ‘ê+ |ü⁄+kÕ+ $|üØ‘êeT‹s¡“y¤ ‘˚ µY µ
yÓTTˆˆ ìs¡÷|üD ø±˝Ò<Tä . uÛ<Ò +ä ‘Ó*ùdHÔ ˚ <Û]ä à ` <Ûsä à¡ eTT nqï $uÛ»Ñ q ª<Û]ä à ` <Ûsä à¡ +µ 139) ªªÁXÖ‘·kÕàs¡dÔ <ü ë#ê¬s'’ $X¯ó<äd∆ ´ü eTVü‰‘·àq'
‘Ó*ùdHÔ ˚ uÛ<Ò +ä ‘Ó\TdüT+Ô ~) Ç+<äT˝À ªuÛ<Ò +ä µ $T<Û´ä nì düŒwü+º . Á|ükÕ<ë<˚e s¡TÁ<äd´ü ∫<˚ø‘£ «· eT‹s¡“y¤ ‘˚ µY µ
262
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 491 492 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

140) ªª∫<˚ø‘£ «· |ü]C≤„HêqïXÀ#·‹ qeTTVü≤´‹, >∑qTø£ n‘·qT ø£sà¡ |ò˝ü ≤s¡TΩ&TÉ ø±&ÉT.) Ç+<äT˝À ã<äJ∆ e⁄&ÉT >∑÷&Ü •e⁄&˚ nq>± ÁãVü≤ày˚T
n<Ó«’ ‘·+ |üse¡ ÷q+<ä+ •e+ j·÷‹‘·T øπ e\yéTµµ (7-56) nì ñqï~.
(á X¯Øs¡+˝À Jy˚X«¯ s¡T\H˚ düT|üsT¡ \í THêïs¡T. yê]˝À Je⁄&ÉT |ò\ü uÛÀ–. áX¯«s¡T&ÉT 145) ªªJes¡÷|ü Çedæ‘ú ê« j·T' Áø°&‹É |ü⁄s¡Á‘·jT˚ ,
nuÛÀ–. kÕøÏ.å dü«j·T+CÀ´‹. uÛ<Ò +ä e÷j·÷ ø£*Œ‘·+. Äø±X¯+ ˇø£ÿfÒ. ø±ì |òTü {≤ø±X¯eTT, dü q Jedü‡<ëX¯+uÛTÑ ' dü‘´· y˚Te eTjÓ÷~‘·yTé µµ (35)
eTVü‰ø±X¯eTT nqï≥T¢ Je⁄&ÉT áX¯«s¡T&ÉT nì $uÛ≤>∑eTT ` n˝≤π> |üse¡ T #Ó‘’ q· ´eTT (Jes¡÷|ü+˝À ñqï≥T¢>± ñ+&ç Á‹|ü⁄s¡eTT\+<äT dü+#·]+#·Tyê&ÉT •e⁄&˚. H˚qT dü‘´· y˚T
Jy˚X«¯ s¡ s¡÷|ü+ nsTTq~. ‘·‘«Ô· Ø‘ê´ •e⁄&ÉT Je⁄&ÉT #Ó‘’ q· ´y˚T. Äø±s¡u<ÒÛ yä T˚ >±ì #ÓbÕŒqT) Ç+<äT˝À e÷j·T e\q áX¯«s¡T&˚ Je⁄&ÉT>± nsTTHê&Éì ñqï~.
∫‘·«Ô Vü‰ì e\q uÛ<Ò eä TT ø±<äT. ∫<ëø±s¡eTT qT+&ç ∫‘·TÔ _ÛqïeTT ø±<äT. »&ÉeTsTTq
Äø±s¡eTT e\q _ÛqïeTsTT‘˚ Ä uÛÒ<äeTT\T »&ÉeTsTTq Äø±s¡eTTq+<˚ ‘·|üŒ 146) ªªdüJy√ Jee<들‹ kÕøå±Å<“ä ôV≤’ àe øπ e\+,
nK+&ÉeTsTTq ∫‘·TqÔ +<äT ø±e⁄. ‘·sÿ¡ + e\q Á|üe÷D≤\ e\q ∫‘·TÔ @ø£eTì ìs¡j í T· +. nC≤„HêJ®es¡÷ù|D uÛ≤dü‘˚ qdü«uÛ≤e‘·'µµ (38)
nsTTHê bÕ|ü⁄\≈£î uÛ<Ò uä ≤Û eq ø£\T>∑T‘·T+~. ÁXÖ‘ê#ês¡ dü+|üqTïìøÏ s¡TÁ<ëqTÁ>∑V≤ü +‘√ (Je⁄&ÉT nC≤„q+ e\q Je⁄&ÉT>± uÛ≤dædüTÔHêï&ÉT. n~ yêdüÔeeTT ø±<äT. n‘·qT
n<Ó«’ ‘· ãT~∆ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. n~ ø£*–‘˚ XÀø£y÷Ó Vü≤eTT\T+&Ée⁄. n<Ó«’ ‘·+ bı+~q øπ e\T&ÉsTTq ÁãVü≤ày˚T) Ç+<äT˝À ÁãVü≤ày˚T Je⁄&Éì düŒwüeº TT.
yê&ÉT |üse¡ ÷q+<ä dü«s¡÷|üeTsTTq øπ e\ •e⁄ì #˚]qfÒ.¢ ) á XÀ¢ø±\˝À #Ó‘’ q· ´yÓTTø£ÿfÒ 147) ªªdü«‘·d‡æ <ÓøÌ∆ ‘£ êC≤„q+ e⁄´<äd´ü ÁX¯ó‹sê<äsê‘Y
nì, n<˚ Je⁄&Éì, áX¯«s¡T&Éì, n<Ó«’ ‘·+ düŒwüeº TsTT+~. dü«uÛ≤edæ<y∆ä T˚ ø£‘«· + uÀ<Ûj
ä T· ‘·´~Ûø±]D'µµ (43)
141) ªª∫HêàÁ‘·+ Væ≤ dü<ës¡÷|üeTTuÛj Ñ ÷Ó •Ùe JejÓ÷' (dü«‘·V‰ü >± ñqï @ø£‘«· ` nC≤„qeTTqT b˛>={Ï,º ÁX¯ó‹ Ä<äs+¡ >± dü«uÛ≤e dæ<e∆ä TsTTq
‘·<ëÛ dü‹ ø£<+äÛ kÕeT´+ ∫HêàÁ‘˚ uÛ<Ò eä ]®‘µ˚ µ n<Ó’«‘·eTTqT ` ns¡TΩìøÏ uÀ~ÛdüTÔ+~.) Ç+<äT˝À Jy˚X¯«s¡T\uÛÒ<ä+ kÕ«uÛ≤$ø£eTì
142) ªªn‘·kÕ‡eT´+ ‘·j÷Ó kÕ‡øå±<Óø’ ´£ y˚Te q #˚‘s· ‘¡ µY µ (73) #Ó|Œü ã&çq~. n~ ns¡Ω‘>· \∑ yê]πø (n~Ûø±]) ‘Ó\TdüT+Ô ~. n+<äTe\q sêe÷qTC≤<äT\≈£î
(•eJe⁄\≈£î XÊX¯«‘·s÷¡ |üeTT C≤„qy˚T. n+<äT˝À m{Ϻ uÛ<Ò eä T÷ ˝Ò<Tä . eT] kÕ<äèX¯´+ ‘·‘«Ô· eTdæ yÓTTˆˆ ÁX¯ó‘·T\T n<Ó«’ ‘·eTTqT uÀ~Û+#·˝øÒ b£ ˛sTTq$. ø£qTø£ yê]øÏ n~Ûø±s¡+
m˝≤. kÕ<äèX¯´+ n+fÒ uÛ<Ò +ä ñ+fÒ @s¡Œ&˚<˚ >∑<ë!) Ç+<äT˝À Jy˚X«¯ s¡T\≈£î ◊ø£´+ ˝Ò<ìä ns¡+ú .
#Ó|üŒã&çq~. 148) ªª@e+ $~‘ê« |üse¡ ÷‘·às¡÷|ü+
143) ªªÄø±X¯yT˚ ø£+ dü+|üPs¡+í ≈£îÁ‘·∫HÓï’ e >∑#÷ ‹¤ >∑TVü‰X¯jT· + ìwüÿ\eT~«rj·T+,
‘·<ä«‘YkÕ«‘·à$uÛÑT‘·«»„' ≈£îÁ‘·∫HÓ’ïe >∑#·Ã¤‹µµ (80) düeTdüuÔ ≤Û dü+ dü<dä ~ü «V”≤q+
Á|üj÷· ‹X¯ó<ä+∆ |üse¡ ÷‘·às¡÷|üyTé µµ (53)
(@ø£eTT dü+|üPs¡eí T÷ nsTTq Äø±X¯+ mø£ÿ&É≈î£ qTï ø£<\ä <äT. nfÒ¢ ‘êqT düs«¡ yê´|üÔ
#Ó‘’ q· ´eTTqì ‘Ó*dæq yê&ÉT mø£ÿ&É≈L£ ø£<\ä &ÉT) Ç+<äT˝À Ä‘·à ˇø£ÿfÒ, $uÛTÑ e⁄. <ëìøÏ (Vü ≤ è<ä j · T >∑ T Vü ≤ ˝À ñqï ìwü ÿ \eTT, n~«rj· T eTT, dü e Tdü Ô Á|ü ø ±X¯ ø £ s ¡ e TT,
>∑eTq+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . düs«¡ yê´|æ - ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ dü>T∑ DÁãVü≤à˝Àø£ ÁbÕ|æÔ ˝Ò<Tä - nì nìs¡«#·˙j·TeTT ` nsTTq |üse¡ ÷‘·à s¡÷|üeTTqT Á>∑V≤æ +∫qyê&ÉT Ä |üse¡ ÷‘·à s¡÷|üeTTH˚
düŒwüºeTT. bı+<äTqT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤ày˚‘≈Ô· î£ ì]«X‚wÁü ãVü≤àÁbÕ|æÔ nì düŒwüeº TT.
144) ªªdü qJe•Ùyê<äH√´ jÓ÷uÛTÑ +πøøÔ s£ à¡ D≤+ |ò\ü yéT, 149) ªªÁ|ü‘´· Á>∑÷|ü•ÙekÕ‡ø屑·Œs¡e÷q+<ä \ø£Då 'µµ (9-1)
uÛ<Ò ëuÛ≤yê∫Ñ·X ‘·´+ q ø£sà¡ |ò\ü eTs¡Ω‹µµ (8-27) (Á|ü‘´· >±‘·à |üse¡ ÷q+<ä dü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq •e⁄&˚) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à ÁãVü≤àeTT ˇø£ÿfÒqì
(Je⁄&ÉT •e⁄ìøÏ _Ûqï+ ø±&ÉT. ø£sà¡ |ò\ü eTqTuÛ$Ñ +#·≥+ e÷j·÷ø£è‘·+. uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä ñqï~.
263
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 493 494 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

150) ªª|üse¡ ÷<Ó«’ ‘· $C≤„Hê‘·‡+kÕs¡' Á|ü$qX¯´‹ (n<Ûë´dü #˚j·Tã&çq nC≤„qeTTqT <ëì ø±s¡´eTsTTq Á|ü|ü+#·eTTqT Ä‘·às¡÷|ü+>±
dü«‘·d‡æ <ë∆<«ä j·÷q+<ä' dü«j·Ty˚Te $uÛ≤‹#·µµ (19) ˇø£{>Ï ± #·÷&Ée˝…qT) Ç+<äT˝À düeTdüeÔ TT ÁãVü≤àeTT q+<˚ ø£*Œ‘·+ ø£qTø£ n+‘ê
(|üse¡ ÷<Ó«’ ‘· C≤„q+ e\q dü+kÕs¡+ ø£qã&É<Tä . düV≤ü »eTsTTq n<Ó«’ ‘êq+<äeTTqT ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ n~«rj·T+ nì ñqï~.
bı+~q yê&ÉT dü«j·T+ CÀ´‹ ne⁄‘ê&ÉT) Ç+<äT˝À n<Ó«’ ‘·C≤„q+ e\q eTTøÏÔ nì 157) ªªX¯Øs¡uèÑÛ ‘·ÿs¡à|ò\ü + uÛTÑ +πøÔ uÛÀ»sTT‘ê •e'
düŒwüºeTT. Á|ür‹‘√ $s¡T<Í∆‘Í uÛ<Ò kä ÂÔ«bÕ~Ûød£ jÔü ÷Ó 'µµ (11-15)
151) ªªì]«ø£˝ŒÒ |üsπ ‘·‘«Ô̊ $<ä´j·÷ ãT~∆$ÁX¯eT' (<˚V≤ü <Ûë] ø£sà¡ |ò\ü eTTqT uÛTÑ õ+#·TqT. •e⁄&ÉT uÛTÑ õ+|üCj Ò T· TqT. ˝Àø£ e´eVü‰s¡eTTqT
düV≤æ dü+kÕs¡$∫ä‹'Ô Hê|üsê |ü⁄s¡TcÕ~Ûø±µµ (23) ã{Ϻ yês¡T y˚sT¡ . n+<äT≈£î ø±s¡DeTT ñbÕ~Û.) Ç+<äT˝À Jy˚X«¯ s¡T\≈£î kÕ«uÛ≤$ø£ uÛ<Ò +ä
(C≤„q+ e\q ãT~∆, ì]«ø£\ŒeTsTTq |üs‘¡ ‘· «Ô· eTT q+<äT $ÁX¯$T+#·TqT. n<˚ dü+kÕs¡ ˝Ò<ìä düŒwüeº TT.
HêX¯+ n|üsê $<ä´ |ü⁄s¡Twüßì ø£qï n~Ûøe£ TT>±<äT.) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì 158) ªªø£så +¡ e÷j·÷#êø£så +¡ Jes¡÷|ü+
düŒwüºeTT. ø£så ê‘·àHê _Û<´ä ‘˚ Je @ø£'µµ (61)
152) ªªÁX¯ó‹düà è‹ |ü⁄sêD≤ì ÁbÕVüQsπ ø£‘«· e÷‘·àq' (e÷j·T ø£så e¡ TT. Jes¡÷|üeTT nø£så e¡ TT. ø£så +¡ e\q @ø£ Je⁄&ÉT nH˚ø£ Je⁄\T>±
‘·<ëÛ |æ |üse¡ ÷<Ó«’ ‘·+ HÓe’ yê+#Û+· ‹ e÷qyê'µµ ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T) Ç+<äT˝À Ä‘·à @ø£yT˚ nì düŒwü+º .
(ÁX¯ó‹ yÓTT<ä\>∑Tq$ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ nì #Ó|Œæ q$. nsTTqqT e÷qe⁄\T |üse¡ ÷<Ó«’ ‘·eTTqT 159) ªªndæ‘Ô êe<äV≤ü + X¯ãÁ› |ü‘´· j·÷\+ãq+ düTsê'
ø√s¡sT¡ ) Ç+<äT˝À Ä‘·à ˇø£ÿfÒ nì düŒwü+º . düsπ «cÕ+ q' |üs+¡ C≤„q+ dü @yê‘êà q dü+X¯jT· 'µµ
153) ªª<Ó«’ ‘·yT˚ e Væ≤ düs«¡ Á‘· Á|üe<ä+‹Væ≤ øπ #·q
160) ªªk˛j·T+ kÕ«$<ä´j·÷ kÕøå±∫äedü‡qï|æ edüT‘Ô '·
Çy˚T eTqTcÕ´' ø°{≤X¯Ã |ü‘+· >±X¯Ã |òTü {≤Væ≤ ‘˚µµ (47)
dü«•e‘·«eT$C≤„jT· dü+kÕØyêeuÛ≤dü‘µ˚ µ (12-2)
(ø=+<äsT¡ düs«¡ Á‘· <Ó«’ ‘·eTTH˚ #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T. Ms¡T ø°≥, $Vü≤+>∑ |òTü ≥ düe÷qT\T) Ç+<äT˝À
<Ó«’ ‘·yê<äT\ô|q’ ì+<ä ñqï~. (ªnVü≤+µ nH˚ uÛ≤eq≈£î Ä<Ûës¡eTsTTq<=ø£{Ï ñqï~. n<˚ eTq |üse¡ TC≤„qeTT. n<˚
Ä‘·à. Äj·Tq dü«j·T+>± •e⁄&ÉsTTHê ‘·q n$<ä´‘√ ‘·H˚ ã<äT&∆ ’Ó ∫es¡≈î£ dü+kÕ]>±
154) ªªndædÔ sü ê«+‘·sk¡ Õ‡ø°å Á|ü‘´· >±‘êà dü«j·T+Á|üu'ÑÛ ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T) Ç+<äT˝À áX¯«s¡T&˚ Je⁄&ÉsTTHê&ÉT.
‘·<e˚ ÁãVü≤à dü+|üPs¡í eT|üs√ø£‘å e· T+ düTsê'µµ (10-1)
161) ªªÁãôV≤’ àe øπ e\+ X¯ó<ä+∆ $<ä´‘˚ ‘·‘«Ô· <äs«¡ H˚
(düsê«+‘·sT¡ &ÉT, dü«j·T+CÀ´‹ nsTTq Á|ü‘´· >±‘·à kÕøÏ>å ± ñHêï&ÉT. n<˚ ÁãVü≤à+. |üPs¡+í .
dü #· $<ë´ q #ê $<ë´ q»>∑#÷ q#ê|üsy¡ Té µµ (12-19)
n|üs√ø£+å ) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à ÁãVü≤à+ ˇø£fÒ nì düŒwü+º .
155) ªªjÓ÷j·Te÷‘êà dü«j·T+uÛ≤‹ dü‘j Ô· ÷· q´ $e]®‘'· (‘·‘«Ô· <äèwæ˝º À øπ e\ X¯ó<äÁ∆ ãVü≤ày˚T ‘·|Œü $<ä´ n$<ä´ Á|ü|+ü #·+ e+{Ï$ _Ûqï+>± ˝Òe⁄)
dü @e kÕø屑·‡sπ «cÕ eT+‘·sê´MT q #ê|üs'¡ µµ (10-1) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tq≥+ düŒwüyº T˚ .
(@ø£eTsTT n~«rj·TyÓTÆ eTq˝À dü«j·T+ dü‘˝Ô· À yÓ\T>∑T Ä‘·àj˚T n+<ä]øÏ n+‘·sê´$T. 162) ªªy˚<ës¡+ú |üse¡ ÷<Ó«’ ‘·+ H˚‘s· ‘¡ T· ‡s¡|⁄ü +>∑yê'µµ (52)
eTs=ø£&TÉ ˝Ò&TÉ ) Ç+<äT˝Àq÷ Á|ü‘´· >±‘·à / ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒqì düŒwü+º . y˚<ës¡eú T+fÒ n<Ó«’ ‘·yT˚ qì Ç‘·s+¡ ø±<äì ñqï~.
156) ªª‘·kÕà<ä<´äÛ düeÔ TC≤„q+ ‘·‘êÿs¡´+ #ê‘·às¡÷|ü‘'· 163) ªª◊X¯«s¡+ |üse¡ ÷q+<äeTq+‘·+ dü‘´· ∫<äqÈ +
@ø£<e’ÓÛ eTVü‰j·÷kÕ‘Y Á<äwyºü √´Væ≤ eTeTT≈£îå _Û'µµ Ä‘·à‘˚«HÓe’ |üX´¯ +‘·+ ìdüsÔ +¡ >∑ düeTTÁ<äe‘Yµµ
264
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 495 496 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

164) ªªì]«ø£\Œ+ düTdü+|üPs¡+í -µµ (1-1 XÀ¢)
(nq+‘·eTsTTq dü∫Ã<ëq+<äeTsTTq áX¯«s¡ ‘·‘«Ô· eTTqT Ä‘·à>± #·÷#·TqT) (ì]«ø£\Œ+
|üPs¡eí TT) Ç+<äT˝À Ä‘·à nq>± ì]«X‚wü ÁãVü≤ày˚T nì ‘˚*q~.
165) ªª<˚ùV≤+Á~j·÷~ dü+|ò÷ü ‘· yêdüHêuÛ~Ò uÛ~Ò ‘ê
n$<ë´JeuÛ<Ò dä ´ü ùV≤‘·Tsêïq´' Á|üø]° ‘Ô '· µµ
166) ªª|òTü {≤ø±X¯ eTVü‰ø±X¯ $uÛ≤>∑' ø£*Œ‘√ j·T<Ûë
‘·<e’ÓÛ ø£*Œ‘√ uÛ<Ò √ Jyê‘·à |üse¡ ÷‘·àH√'µµ (2`10)
(<˚ùV≤+Á~j·÷~ yêdüq\ e\q uÛ<Ò ë\T bı+~q n$<ä´ JeuÛ<Ò eä TTq≈£î ø±s¡DeTT.
Jyê‘·à |üse¡ ÷‘·à\ eT<Û´ä uÛ<Ò eä TT |òTü {≤ø±X¯ eTVü‰ø±X¯u<ÒÛ eä TT e˝… ñbÕ~Û ø£*Œ‘·eTT)
Ç+<äT˝À JeuÛ<Ò eä TT Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ eä TT kÕ«uÛ≤$ø£+ ø±<äì ø£*Œ‘·eTì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
167) ªª•yê<äq´‘·j÷· uÛ≤‘·+ •e @e q dü+X¯jT· 'µµ (72)
•yê‘Y _Ûqï+ @B ˝Ò<ìä n+‘ê •e⁄&˚qì •e⁄&É~«rj·TT&Éì ñqï~.
168) ªªn<Ûyä ê <˚e<˚edü´ düs«¡ <äTs¡≥È ø±]D°
X¯øsÔÏ d¡ Ôæ ‘·j÷· düs«¡ + |òTü ≥‘˚ e÷j·Tj·÷q|ò÷ü 'µµ
(˝Ò<ë n|òTü ≥q |òTü ≥Hê düeTs¡ú •e⁄ì e÷j·÷X¯øÔÏ e\q nìï ≈£î<äTs¡T‘êsTT.) Ç+<äT˝À
n<Ó«’ ‘·ÁãVü≤àeTTq+<äT e÷j·Te\q <Ó«’ ‘·eTT @s¡Œ&ÉT‘·T+<äì ñqï~.
169) ªª|üse¡ ÷<Ó«’ ‘· $C≤„qy˚Te Á>±Vü≤´+ j·T<Ûëdæ‘ú y· Té ,
Hêq´‘·s¬ ÿ’ X¯Ã Vü≤+‘·e´ $T<äe÷e÷ïj·Tyêø£´»yéTµµ (54)
(ñqï<äTqï≥T¢>± |üse¡ ÷<Ó«’ ‘· C≤„qy˚T d”«ø£]+#·e˝…qT. Ç‘·s¡ ‘·sÿ¡ eTT‘√ Bìì #Ós#¡ e· <äT.›
Ç~ y˚<yä êø£´eTT e\q e∫Ãq~.) n<Ó«’ ‘·C≤„qy˚T dü+bÕ<ä˙j·TeTì, Ç‘·s¡ ‘·sêÿ\T
‘·>e∑ ì ñqï~.
170) ªª‘·kÕàHêïd”XÔ «¯ sê <äq´‹ÿ+∫<äbÕ´dæøÔ √‘·eÔ ÷'µµ (57)
(áX¯«s¡TìøÏ _Ûqï+>± @B ˝Ò<Tä ) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àeTT ì]«X‚weü Tì ˇø£ÿfÒ nì ‘˚*q~.
171) ªª@ø£‘«· y˚Te yêø±´s√ú Hê|üs'¡ |üse¡ ÷dæøÔ ±'µµ (61)
(y˚<ës¡eú TT @ø£‘«· y˚T ø±ì eTi=ø£ÿ{Ï ø±<äT) Ç+<äT˝À n<Ó«’ ‘·yT˚ yêø±´s¡eú TT düŒwüeº TT.
172) ªªuÛÀø±Ôs'¡ |üXe¯ dü‡sπ « •y√ uÛÀ»sTT‘ê |üs'¡
düTK<äT'U≤~ dü+kÕs√ uÛÀ>∑d‡ü s¡«$T<ä+ãT<Ûë'µµ
265
173) ªªdü«|üïe<˚e› <˚edü´ e÷j·TjÓTÆ e $ì]à‘·yTé
e÷j·Tj·÷ ì]à‘·+ düs«¡ + e÷jÓTÆ eVæ≤ ìs¡÷|üDµÒ µ
174) ªªø±s¡De´‹πsøπ D ø±s¡´+ H˚rVü≤ <äsÙ¡ qyéT
e÷j·÷|æ ø±s¡D‘˚«q ø£*Œ‘ê eTTì|ü⁄+>∑yê'µµ
175) ªªn~ÛcÕ˜Hê‹πsøπ D HêdæÔ ‘·‘«Ô· ìs¡÷|üDÒ
e´eVü‰s¡<èä XÊ e÷j·÷ ø£*Œ‘ê q ‘·T edüT‘Ô '· µµ
176) ªªedüT‘Ô '· |üse¡ ÷<Ó«’ ‘·+ ÁãôV≤’ àyêdæÔ q #˚‘s· ‘¡ Y
e÷j·÷s¡÷|ü‘j · ÷· kÕø屑Y ÁãôV≤’ àe Á|ü‹uÛ≤dü‘µ˚ µ
177) ªª»>∑Jy® ê~s¡÷ù|D≤|ü´ôVA<˚edü´ yÓu’ eÑÛ yéTµµ (4`36)
(uÛÀø£\Ô T (Je⁄\T) |üXó¯ e⁄\T. uÛÀ>∑<ë‘· •e⁄&ÉT. düTK<äT'U≤~ dü+kÕs¡+ uÛÀ>∑+. Ç~
dü«|üï+ e˝… <˚ee÷j·÷»q´eTT. e÷j·T e\q e∫Ãq<˚<sä TTHê e÷j·T >±H˚ ‘˚\T‘·T+~.
ø±s¡D+ ˝Òì ø±s¡´+ ˝Ò<Tä >∑qTø£ Ä XÊg+ ø√dü+ e÷j·TqT ø±s¡D+>± ø£*Œ+#êeTT.
‘·‘«Ô· + ìs¡÷|æùdÔ n~ÛcÕ˜q+ ‘·|Œü $T>∑\<äT. e´eVü‰s¡ <äècÕº´ e÷j·TqT #ÓbÕŒeTT. n~
yêdüeÔ eTT ø±<äT. ÁãVü≤à+ ‘·|Œü @MT ˝Ò<Tä . e÷j·T>± ÁãVü≤ày˚T ø£qã&ÉT‘·Tqï~. <˚e⁄ì
yÓu’ eÑÛ + ÄX¯Ãs¡´ø£se¡ TT.) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê ø£*Œ‘·eTì, ø£qTø£H˚ $T<Û´ä
nì ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ dü‘´· eTT, n~«rj·TeTT @ø£eTì ñqï~.
178) ªª@ø£‘«˚ |æ |üè<Ûøπä «Ô qe´|ü<X˚ À|æ j·TT»´‘˚
n+‘·'ø£sD¡ uÛ<Ò q˚ kÕøÏDå ' Á|ü‘´· >±‘·àq'µµ
179) ªªÄ‘êà Vü≤+ Á|ü‘´· j·÷ø±s¡d+ü ã+<ÛÁä uÛ≤+‹e÷Á‘·‘'·
ø£sêÔuÛÀø±Ô düTF<äT'F C≤„j·T‘˚ Á|ü‹uÛ≤dü‘·'µµ (5`25)
(edüTyÔ =ø£ÿfÒ nsTTHê Á|ü‘´· >±‘·àqT n+‘·'ø£sD¡ ≤\qT ã{Ϻ _Ûqï+>± #ÓbÕÔeTT. ªnVü≤+µ
ø±s¡+‘√ dü+ã+<Ûä+ e\q Ä‘·à ø£s¡Ô>± uÛÀø£Ô>± düTœ>± <äT'œ>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~.)
Ç+<äT˝À Ä‘·à\ eT<Û´ä uÛ<Ò eä TT, Ä‘·à\≈£î dü+kÕs¡eTT nìï ñbÕ~Û e\qH˚ e∫Ãqeì
j·TTqï~.
180) ªªn‘√j·T+ Á|ü‘´· >±‘Óà’ e kÕ«qTuÛ÷Ñ ‘˚´ø£ >√#·s'¡
XÊgdæ<+∆ä |üs+¡ ÁãVü≤à Hê|üs+¡ |üse¡ ÷s¡‘ú '· µµ (48)
(ø£qTø£ nqTuÛeÑ y˚<Tä ´&ÉsTTq Á|ü‘´· >±‘·àj˚T XÊgdæ<e∆ä TsTTq |üsÁ¡ ãVü≤à. yπ̊s~ ø±<äT)
Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à ` ÁãVü≤àeTT ˇø£fÒ nì düŒwüeº TT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 497 498 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

181) ªªì‘·´eTTø£dÔ ´ü dü+kÕs√ ÁuÛ≤+‹ dæ<d∆ä ‡ü <ëK\T ìX¯Ùã›eTT>± ñ+&ç]) Ç+<äT˝À ;Ûwüßàq≈£î / Je⁄q≈£î ìwüÿ\ÁãVü≤àdü+|ü‹Ô nqã&˚
‘·kÕà‘Y C≤„Hq˚ HêX¯' kÕ´‘·‡+kÕs¡d´ü q ø£sà¡ D≤µµ kÕj·TT»´eTTøÏÔ ñqï~ ø£qTø£ n<Ó«’ ‘·yT˚ düŒwü+º .
(ì‘·´eTT≈£îìÔ øÏ dü+kÕs¡eTTqï<äq≥+ ÁuÛ≤+‹. ø£qTø£ dü+kÕs¡+ C≤„q+‘√ q•+#·TqT. 2) düyø’Ó ˝Ï ≤j·T+ |ü⁄s¡Twü' |ü⁄sê‘·H√
ø£sà¡ ‘√ >±<äT.) Ç+<äT˝À nq+‘·>s∑ T¡ &Ü<äT\T ì‘·´eTT≈£î\Ô ì eTq+ ã<äT\∆ eTì #Ó|Œæ q j·T @ø£ Äd”<ä $X‚wü Ä‘·à숈
sêe÷qT»eT‘êìøÏ $s¡T<ä+∆ >± n+<äs÷¡ C≤„q+‘√ ì‘·´eTT≈£î\Ô T ø±e#·Ãì ñqï~. (ì]«X‚weü TsTTq Ä‘·à>± ñqï |ü⁄s¡Twüß&˚ n‘·qT) Ç+<äT˝À Ä‘·à / ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì
182) ªª|üs‘¡ ‘· «Ô· + |üs+¡ ÁãVü≤à Jyê‘·à|üse¡ ÷‘·àH√' ñqï~.
WbÕ~Ûøπ q uÛ<Ò q˚ ~«<ÛëuÛ÷Ñ ‘·$Tedæ‘ú y· Té µµ (6`15) 3) ‘·~<ä+ uÛ>Ñ y∑ êHé sê»H˚ïø£ Ä‘êà‘·àHê+ dü«<äèø˘
(|üs¡‘·‘·Ô«eTsTTq |üs¡ÁãVü≤à+ Jyê‘·à |üs¡e÷‘·à\T>± ñbÕ<ÛäT\ e\q ¬s+&ÉT>± n+‘·s√q+‘·s√uÛ≤‹ |üX´¯ ‘·«+ e÷j·TjÓ÷s¡T<Û눈
ñqï~.) Ç+<äT˝À Jy˚X«¯ s¡T\≈£î dü«uÛ≤e‘·' uÛ<Ò +ä ˝Ò<ìä ñqï~. (Ä‘·à, dü«j·T+Á<äw,ºü @ø£eTT, Ä+‘·sT¡ &ÉT, u≤VüQ´&ÉT, e÷j·Te\q ãVüQ<Ûë ø£qã&ÉT
183) ªªdü«<˚ùV≤ |üs<¡ ù˚ V≤yê q ≈£îsê´<ä+ø£q+qs¡' #·THêï&ÉT.) Ç+<äT˝À Ä‘Óà’ ø£´+ düŒwüeº TT.
j·T~≈£îsê´‘·TÔ #·Áø±<Ó´’ ' |ü‘‘· ´˚ eq dü+X¯jT· 'µµ 4) $X¯ó<ä+∆ øπ e\+ C≤„q+ Á|ü‘´· ø£‡eT´>∑edæ‘ú y· Té ˆ
184) ªªn‘·Xï uÛÀ>∑y÷Ó øå±Ø∆ X¯Øs¡+ <˚e‘êeTj·T+ dü‘´· + |üPs¡eí THê<ä´+‘·+ ìs¡TDZ + ì‘·´eT<ä«j·TyéTˆˆ
dü«ø°jT· + |üsø¡ j
° T· + #· |üP»j˚T‘·TÔ $X‚w‘ü '· µµ (7`28) ($X¯ó<äe∆ TT, øπ e\eTT, C≤„qeTT, Á|ü‘´· >±‘·à, dü‘´· eTT, |üPs¡eí TT Ä<ä´+‘· s¡V≤æ ‘·eTT,
(‘·q≈£î ø±ì Ç‘·sT¡ \≈£î >±ì #·Áø±+øÏ‘ê\ e+{Ï$ ‘·><∑ Tä . #˚ùdÔ |ü‘q· y˚T. ø£qTø£ uÛÀ>∑ ìs¡TDZ +, ì‘·´+, ne´j·TeTT) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à |üPs¡eí Tì @ø£eTì #Ó|Œü ã&çq~.
yÓ÷ø£eå TT\qT ø√πsyê&ÉT <˚e‘ê eTj·TeTsTTq dü«, |üs,¡ X¯Øsê\qT |üPõ+#· e\j·TTqT) 5) X¯X«¯ Á‘·ŒXÊ+‘·eTuÛj Ñ T· + Á|ü‹uÀ<Ûeä ÷Á‘·+
Ç+<äT˝À sêe÷qTE&É+^ø£]+∫q ‘·|#Ôü Á· ø±+ø£q+ ìwæ<+∆ä . X¯ó<ä+∆ düeT+ dü<dä ‘ü '· |üse¡ ÷‘·à ‘·‘«Ô· yéTˆ
185) ªª‘·‘«Ô· C≤„Hq˚ e÷j·÷j·÷' u≤<Û√HêH˚´q ø£sà¡ D≤ X¯uÀ∆qj·TÁ‘· |ü⁄s¡Tø±s¡øy£ êHé ø£è‘ês¡'ú
C≤„q+ y˚<ë+‘·yêø√´‘·+ú ÁãVü‰à‘Óà’ ø£‘«· >√#·sy¡ Té µµ (8`6) e÷j·÷ |üs¬ ‘’ ´· _ÛeTTUÒ #· $\»®e÷Hꈈ
(XÊX¯«‘·+, XÊ+‘·+, ìs¡“j ¤ T· +, C≤„q+, X¯ó<ä+∆ , düeT+, nsTTq~ |üse¡ ÷‘·à ‘·‘«Ô· eTT.
(‘·‘«Ô· C≤„q+ e\q e÷j·T ‘=\>∑TqT. Ç‘·s¡ ø£sà¡ \T ‘·>e∑ ⁄. y˚<ë+‘· yêø±´\ e\q
ÁøÏj÷· ø±s¡øu£ ]ÑÛ ‘·eTsTTq X¯ã+› >∑÷&Ü Äj·TqqT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Äj·Tq eTT+<äs¡ e÷j·T
e∫Ãq C≤„qy˚T ÁãVü‰à‘·à\ @ø£‘«· eTTqT #Ó|ü qT) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à ÁãVü≤à+ á
>∑÷&Ü dæ>∑TZ|ü&ç ‘=\>∑T‘·T+~) Ç+<äT˝À ÁãVü≤àeTT e÷j·T, e÷j·÷ø±s¡´eTsTTq
s¬ +&ç{Ï ‘·‘«Ô· / nuÛ<Ò ä C≤„q+ e\q dü+kÕs¡ ø±s¡DeTsTTq nC≤„qeTT ìe]ÔdTü +Ô <äì
düs«¡ $X‚weü TT\T ˝Òì<äì C≤„qe÷Á‘·eTì ñqï~.
ñqï~.
6) nVü≤y˚Tyêdüy˚Tø√Áπ> Hêq´<ä´‘·´<ädü‘·Œs¡yéTˆ
ªªuÛ≤>∑e‘·eT÷ ` n<Ó«’ ‘·Á>∑+<∏yä T˚ µµ |üXÊÃ<äV≤ü + j·T<˚‘#· ÷ jÓ÷e•wü´‘· k˛düà´Vü≤yéTˆˆ
Ç˝≤π> uÛ≤>∑e‘· |ü⁄sêD+ >∑÷&Ü n<Ó«’ ‘·Á>∑+<∏yä T˚ . #·÷ˆˆ 7) ãTT‘˚s+ú¡ j·TÁ‘·Œrj˚T‘· q Á|ürj˚T‘· #ê‘·àìˆ
1) dü+|ü<´ä e÷qe÷C≤„jT· ;Ûwàü + ÁãVü≤àDÏ ìwüÿ˝Òˆ ‘·~«<ë´<ë‘·àH√ e÷j·÷+ j·T<ÛëuÛ≤k˛j·T<Ûë‘·eT'ˆˆ
düsπ «ãuÛ÷Ñ e⁄ùd‘Ô ÷· w”+í ej·÷+d”e ~Hê‘·´j˚Tˆˆ 8) j·T<ÛëeTVü‰+‹ uÛ÷Ñ ‘êì uÛ÷Ñ ‘˚ wüO#êäe#˚w«ü qTˆ
(ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTT‘√ ø£*j·TT#·Tqï ;Ûwßü àì #·÷∫ sêÁ‹|üP≥ |ü≈îå£ \ ˝≤>± n+<äsT¡ Á|ü$cÕºq´ Á|ü$cÕºì ‘·<ëÛ ‘˚wßü q ‘˚w«ü Vü≤yéTˆˆ
266
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 499
9) @‘êe<˚e õC≤„d´ü + ‘·‘«Ô· õC≤„dTü Hê‘·àq'ˆ
nq«j·Te´‹πsø±uÛ≤´+ j·T‘ꇴ‘·‡s¡«Á‘· düs«¡ <눈
(H˚H=ø£ÿ&ÉH˚ düèwæøº Ï eTT+<äT+{Ïì á dü<dä ‘ü T· \Ô T Hêø£qï _ÛqïeTT>± ˝Òe⁄. ‘·sT¡ yê‘·
>∑÷&Ü $T–*q~ H˚H˚. edüTÔe⁄˝Ò≈£î+&Ü Ä‘·àMT<ä ‘·|üŒ Ç‘·s¡Á‘· <äèX¯´eTj˚T´~ Hê
e÷j·Tj˚T. Nø£{Ï yÓ\T>∑T\ e´eVü‰s¡+ e+{Ï~. eTVü‰ uÛ÷Ñ ‘·eTT\T @$<Û+ä >± Ç‘·s¡
uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äT Á|üy•˚ +∫qy√ nr‘·+>±q÷ ñqïy√ n˝≤ H˚qT yê{ÏjT· +<äTHêïqT.
ø±ì nr‘·+>±q÷ ñHêïqT. õC≤„dTü e⁄ Ç+‘·ei≈£î nq«j·T e´‹πsø±\‘√ $#ês¡D
#˚j÷· *.) á uÛ≤>∑e‘· #·‘T· XÀ¢ø˝Ï À ÁãVü≤ày˚T Á‹ø±\dü‘´· eTì »>∑‘T· Ô e÷j·÷eTj·TeTì
ñqï~. (Bìì sêe÷sêe⁄ >±s¡T Á|ü‘˚´ø£+>± \|òüTT|ü⁄düÔø£+>± s¡∫+#ês¡T. H˚qT
nqTe~+#êqT. l sê$ yÓ÷Vü≤qsêe⁄ >±s¡T Á|ü#T· ]+#ês¡T ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
10) ÁãVü≤àHé ø£<+äÛ uÛ>Ñ e∑ ‘·' ∫HêàÁ‘·kÕ´$ø±]D'ˆ
©\j·÷yê|æ j·TTCÒ´s¡ìïs¡TDZ dü´ >∑TD≤'ÁøÏj÷· 'ˆˆ
(uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT C≤„q e÷Á‘·T&ÉT. ì]«ø±s¡T&ÉT. ìs¡TDZ T&ÉT. n{Ϻ yêìøÏ ©˝≤ e÷Á‘·+
>±qsTTHê >∑TD≤\T ÁøÏjT· \T m˝≤ ñ+{≤sTT?) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ C≤„qe÷Á‘·eTì,
ìs¡TDZ eTì, ìÁwæÿj·TeTì düŒwüeº TT.
11) uÛÑ>∑yêH˚ø£ @yÓ’wü düs¡«πøåÁ‘˚wü«edæú‘·'ˆ
neTTwü´<äTs¡“>¤ ‘∑ «· + yêπøX¢ Àyêø£sà¡ _Û' ≈£î‘·'ˆˆ
(düs¡«πøåÁ‘·eTT\+<äT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ˇø£&˚ ñHêï&ÉT. áj·Tq≈£î <Ísꓤ>±´\T πø¢XÊ\T
ø£sà¡ |ò˝ü ≤\T m˝≤ ekÕÔsTT.) Ç+<äT˝À áX¯«s¡T&˚ Je⁄&Éì düŒwüeº TT.
12) ùdj·T+uÛ>Ñ e∑ ‘√e÷j·÷ j·Tqïj˚Tq $s¡T<ä´‘˚ˆ
áX¯«s¡d´ü $eTTø£dÔ ´ü ø±s¡ŒD´eTT‘·ã+<Ûqä yéTˆˆ
(Ç<ä+‘ê uÛÑ>∑e+‘·Tì e÷j·T. n~ kÕ<Ûës¡D Hê´j·T $s¡T<ä∆eTsTTq $∫Á‘·eTT.
eTT≈£îÔ&ÉsTTq áX¯«s¡Tq≈£î <Ó’q´+ dü+kÕs¡ ã+<Ûä+ ekÕÔsTT.) Ç+<äT˝À áX¯«s¡T&ÉT
e÷j·Te\q Je⁄&ÉT>± nsTTHê&Éì ñqï~.
13) j·T<Ûësπ qú $Hê|ü⁄+dü' eTèôwy’ ê‘·à$|üs´¡ j·T'ˆ
Á|ürj·T‘· ñ|üÁ<äwßü 'º dü«•s¡X <¤ Hä ê~Hꈈ
14) j·T<Ûë»˝Ò #·+Á<äeTdü' ø£+bÕ~' ‘·‘ÿ· è‘√>∑TD'
<äèX¯´‘˚ düqï|æ Á<äwßü 'º Ä‘·àH√Hê‘·àH√ >∑TD≤'ˆˆ
267
500 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(>±s¡&\û T yÓTT<ä\sTTq yêì˝À |ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·q •s¡dTü ‡ q]øÏø=qï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+<√,
»\ Á|ü‹_+ãeTsTTq #·+Á<äTq≈£î ø£+bÕ~ >∑TDeTT\T ø£qã&ÉT‘êjÓ÷ n˝≤ ˝Òì
>∑TD≤\Tqï≥T¢ Ä‘·àMT<ä ø£qã&ÉT‘·THêïsTT.) Ç+<äT˝À áX¯«s¡T&ÉT Je⁄&ÉT ø±e≥+
$T<Û´ä j˚Tqì düŒwü+º >± ñ<ëVü≤]+|üã&çq~.
15) ‘·<ëÛ |ü⁄s¡Twü Ä‘êàq+ øπ e\+ Á|üøè£ ‘˚'|üsy¡ Té ,
ìs¡+‘·s+¡ dü«j·T+CÀ´‹' nDÏe÷q eTK+&ç‘y· Té ˆˆ
(Ä‘·à øπ e\T&ÉT. Á|üøè£ ‹øÏ nr‘·T&ÉT. ì‘·´ dü«j·T+CÀ´‹ nK+&ÉT&ÉT. nDTs¡÷|ü⁄&ÉT)
Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à øπ e\T&Éì |ü]|üPs¡T&í ìÉ ‘˚*q~.
16) nHê~sê‘êà |ü⁄s¡Tc˛ ìs¡TDZ ' Á|üøè£ ‘˚'|üs'¡
Á|ü‘´· >±∆e÷ dü«j·T+CÀ´‹]«X¯«+ j˚Tq düeTì«‘·yTé ˆˆ
(nHê~ Ä‘·à, |ü⁄s¡Twüß&ÉT, ìs¡TDZ T&ÉT, Á|üøè£ ‹øÏ nr‘·T&ÉT, Á|ü‘´· >±‘·à, dü«j·T+CÀ´‹,
$X¯«ø£s.Ô¡ ) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à $X¯«yê´|æ nì, ìs¡TDZ T&Éì düŒwüeº TT.
17) q C≤j·T‘˚ qÁ$Tj·T‘˚ düV≤ü <˚V‰ü <äT´bÕ~Û_'Û
ì$T‘ÓÔÌsê‘·à‘·<ä∆sêà j·T<Ûë dü«ù|ï ‘·BøÏå‘ꈈ
18) ‘·<dä ´ü dü+düè‹s¡“+<Û'ä bÕs¡‘+· Á‘·´+ #· ‘·‘ÿ· è‘·yTé ,
uÛÑe‘·´ø£s¡TÔØX¯dü´ kÕøÏåD√ ìs¡«è‘ê‘·àq'ˆˆ
(dü«|üïÁ<äwºü dü«|üï+˝À˝≤>± <˚V‰ü ~ ñbÕ<ÛTä \‘√ |ü⁄≥ºì~, #êeì~ Ä‘·à. n+<äTe\q
Äj·Tq≈£î dü+kÕs¡ ã+<Û+ä . <ëìe\q |üs‘¡ +· Á‘·‘· ekÕÔsTT. Äj·Tq e÷Á‘·+ nø£s.Ô¡
áX¯«s¡T&ÉT kÕøÏå Äq+<ä |òTü qT&ÉT) Ç+<äT˝À áX¯«s¡TìøÏ ñbÕ~Ûì ã{Ϻ dü+kÕsê<äT\T
ekÕÔjT· ì ñqï~.
19) düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü #ê‘êàq+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì#ê‘·àì
áøÏ‘å êqq´uÛ≤y˚q uÛ÷Ñ ‘˚w«ü |æ‘<· ë‘·à‘êyéTˆˆ
(düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äT Ä‘·àqT, Ä‘·àj·T+<äT düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTT\qT, ◊ø£´ uÛ≤eq‘√ #·÷#·Tyê&ÉT.
uÛ÷Ñ ‘·eTT\qT >∑÷&Ü Ä‘·às¡÷|ü+>± #·÷kÕÔ&TÉ .) Ç+<äT˝À Ä‘·à ˇø£ÿfÒqì ñqï~.
20) Ä‘êàVæ≤øπ e\+ C≤„qeTs√ú<V˚ ‰ü <ä´dü»&® 'É
düTK<äT'U≤<äj÷Ó uÛ≤yê q <˚V≤ü dü´ q #ê‘·àq'ˆˆ
(Ä‘·à nq>± øπ e\+ C≤„qy˚T. <˚V‰ü ~ $wüj÷· \T $T<Û´ä , »&É, düTU <äT'U≤~ uÛ≤yê\T
eTqdüT‡$. <˚V‰ü ì$ >±ì Ä‘·à$ ø±ì ø±e⁄.) Ç+<äT˝À Ä‘·à C≤„qdü«s¡÷|üeTì düTK
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
<äT'U≤~ C≤„Hê\T <ëìøÏ >∑TD≤\T ø±<äì ñqï~.
21) C≤„qe÷Á‘·+ |üs+¡ ÁãVü≤à |üse¡ ÷‘˚àX¯«s¡' |ü⁄e÷Hé
<äèXÊ´~_Û' |üè<Ûä>±“¤yÓ’' uÛÑ>∑yêH˚ø£ Çwü´‘˚ˆˆ
(C≤„qe÷Á‘·s÷¡ |üeTsTTq~ |üsÁ¡ ãVü≤à |üse¡ ÷‘·à |ü⁄s¡Twüß&ÉT áX¯«s¡T&ÉT. <äèX¯´ |ü<ës¡eú TT\
ø£qï _Ûqï+>± uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ˇø£ÿ&˚) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ ∫Á<ä÷|üeTì, @ø£eTì n<˚
Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô T>± ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì ñqï~.
22) X¯ó<ä+∆ dü«<ÛëeTTï´|üs‘¡ êœ\ãT<ä´∆ edü+ú
∫HêàÁ‘·yT˚ ø£eTuÛj Ñ T· + Á|ü‹wæ<´äÛ e÷j·÷yéTˆ
‹wü̃+düj Ô TÆÓ e |ü⁄s¡Twü‘«· eTTù|‘·´ ‘·kÕ´
e÷ùdÔ uÛyÑ êq|ü]X¯ó<ä∆ Çyê‘·à‘·+Á‘·'ˆˆ
(X¯ó<ä∆ ‘˚»dü‡«s¡÷|ü⁄&ÉT, ãT~∆ <äX\¯ T ˝Òìyê&ÉT, C≤„qe÷Á‘·T&ÉT, ˇø£ÿ&˚, ìs¡“j
e÷j·÷r‘·T&ÉT, e÷j·÷Á>∑V”≤‘· |ü⁄s¡Twü $Á>∑VüQ&ÉT. nsTTHê e÷j·÷eX¯+ >±ì
dü«‘·+Á‘·T&ÉT) Ç+<äT˝À ∫Á<ä÷|ü⁄&ÉsTTq ÁãVü≤ày˚T e÷j·Te\q |ü⁄s¡Twüß&ÉsTTq<äì
ñqï~.
23) $X‚wãü T<˚]∆ «es¡+ eTHêø£Ã |üXÊ´eT j·Tqïe´eVü‰s¡‘√q´‘˚
ø£ áX¯«s¡dÁÔü ‘· øÏMT•‘·e´eT<Ûë|æsê»Hé ø£sy¡ êeTøÏ+‘˚ˆˆ
(e´eVü‰s¡+˝À ‘·|üŒ $X‚wüeTT\πøe÷Á‘·+ neø±X¯+ ñ+&É<√ n{Ϻ Ä‘·à<äs¡Ùq+˝À
áX¯«s¡T&Óe&ÉT, n˙X¯«s¡T&Óes¡T?) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ edüT‘Ô '· ì]«X‚weü Tì ñqï~.
24) j·T<Ûëì\' kÕúes¡»+>∑e÷Hê+
Ä‘·àdü«s¡÷ù|D ì$wüá º X‚‘Y ˆ
@e+ |üs√uÛ>Ñ y∑ êHê«düT<˚e'
øπ Áå ‘·»„ Ä‘˚à<äeTqTÁ|ü$wü'º ˆˆ
(kÕúes¡ »+>∑e÷\˝À yêj·TTe⁄ Ä‘·à dü«s¡÷|ü+>± Á|üy•˚ +#ÓH√ n˝≤π> yêdüT<˚e⁄&ÉT
øπ Áå ‘·E&„ TÉ >± á X¯Øs¡eTT\˝À Á|üy•˚ +#ÓqT) Ç+<äT˝À áX¯«s¡T&˚ Je⁄&Éì düŒwüeº TT.
25) C≤„q+ $X¯ó<ä+∆ |üse¡ ÷s¡yú T˚ ø£
eTq+‘·s+¡ ‘·«ãVæ≤Ás¡“Vü≤àdü‘´· yéTˆ
Á|ü‘·´Åø£ŒXÊ+‘·+ uÛÑ>∑e#·Ã¤ã›dü+»„+
j·T<ë«düT<˚e+ ø£ejÓ÷e<ä+‹ˆˆ
501 502 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(C≤„qeTT, X¯ó<äe∆ TT, |üse¡ ÷s¡eú TT, @ø£eTT, u≤Vü≤´eTT, Ä+‘·se¡ TT, ÁãVü≤àeTT, dü‘´· eTT,
Á|ü‘´· >±‘·à, Á|üXÊ+‘·eTT, uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT, n{Ϻ yêdüT<˚e⁄ì düT‹Ô +#Ó<sä T¡ ) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à
nsTTq ÁãVü≤à+ C≤„qdü«s¡÷|üeTì dü‘´· eTì ñqï~.
26) ì‘·´Ä‘êàe´j·TX¯óÙ<ä'∆ düs«¡ >∑d‡ü s¡« $‘·Œs¡'
<Û‘ä kÔ̊ Õyê‘·àH√ *+>∑+ e÷j·Tj·÷ $düè»Hé>T∑ D≤H鈈
(ì‘·T´&ÉT, Ä‘·à, ne´j·TT&ÉT, X¯ó<äT&∆ TÉ , düs«¡ >∑‘T· &ÉT, düs«¡ E„&TÉ , |üse¡ ÷‘·à, e÷j·T‘√
>∑TD≤\qT düèwædº ÷ü ,Ô Ä‘·à ∫Vü≤ïeTT\qT ø£*–j·TTHêï&ÉT) Ç+<äT˝À Ä‘·à yê´|æ nì,
düs«¡ »„eTì ñqï~.
27) Á|ü‘´· >±‘·àdü«s¡÷ù|D <äèX¯´s¡÷ù|D #· dü«j·TyéTˆ
yê´|ü´yê|üø£ ìπs›XÀ´ Vü≤´ìπs›XÊ´$ø£*Œ‘·'ˆˆ
¤ T· T&ÉT, (Äj·Tq Á|ü‘·´>±‘·à>± nìπs›X¯ó´&ÉT. <äèX¯´s¡÷|ü+>± yê´|ü´ yê´|üø£ |ü<äeTT\#˚
ìπsX› ó¯ ´&ÉT) Ç+<äT˝À ì]«ø£\ŒeTsTTq ÁãVü≤ày˚T Je⁄&ÉT>± »>∑‘T· >Ô ± dü$ø£\ŒeTsTTq<äì
ñqï~.
28) øπ e˝≤qTuÛyÑ êq+<ä dü«s¡÷|ü' |üsy¡ T˚ X¯«s¡'
e÷j·Tj·÷+‘·]Ω‘X’Ó «¯ s¡´ ás¡´‘˚ >∑TDdüsj Z¡ ÷· ˆˆ
(πøe\ C≤„Hêq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT >∑TD düèwæº s¡÷|üeTsTTq e÷j·T #˚‘·
n˙X¯«s¡T&Ó’ Á|üe]Ô+#·TqT) Ç+<äT˝À |üse¡ ÷‘·à ∫<ëq+<äs÷¡ |ü⁄&˚ nì. ∫<ëq+<äeTT\T
Äj·Tq≈£î >∑TD≤\T ø±eì, Äj·Tqj˚T e÷j·Te\q Je⁄&ÉsTTHê&Éì ñqï~.
29) Ä‘êàì‘√´e´j·TX¯óÙ<√∆ùV≤´ø£' øπ Áå ‘·»„ ÄÁX¯jT· 'ˆ
n$ÁøÏjT· ' dü«<äè>π ‘È T· ' yê´|üø√dü+>∑´Hêeè‘·'ˆˆ
(Ä‘·à ì‘·´eTT, ne´j·TeTT, X¯ó<äe∆ TT, @ø£eTT, øπ Áå ‘·»e„ TT, ÄÁX¯jT· eTT, ì]«ø±s¡eTT,
dü«j·T+ Á|üø±X¯eTT, ùV≤‘·Te⁄, yê´|üøe£ TT, ndü+>∑eTT, ìsêes¡DeTT.) Ç+<äT˝À Ä‘·à
ˇø£ÿfÒqì, Ä‘·à $uÛTÑ eì ñqï~.
30) eTH√eTj·T‘ê«‘·‡sπ «sêú' dü«|üïC≤>∑sj ¡ ÷Ó dü‡e÷'ˆ
<äècÕºqcÕº n|æ<Ûë´‘·TXÀÙø£ yÓ÷Vü≤uÛÑj·TÁ|ü<ë'ˆˆ
(düeTdüÔ |ü<ësêú\T eTH√eTj·TeTT\T. dü«|üï+˝Àq÷ C≤>∑sD¡ +˝Àq÷ n<˚ yê{Ï dæ‹ú .
n$ ø£qã&çHê b˛sTTHê yÓ÷Vü≤ uÛj Ñ T· eTT\qT ø£*–+#·TqT) Ç+<äT˝À »>∑‘T· Ô $T<Û´ä
nì düŒwüeº TT.
268
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 503 504 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

31) nVü≤+uÛyÑ êqï#êq´dü«Ô + ‘·«y˚TyêVü≤+ $#·ø´å£ uÛÀ'ˆ 36) @ø£d«Ôü e÷‘êà |ü⁄s¡Twü' |ü⁄sêD'
qHÍ|üX´¯ +‹ ø£ej·T•Ã¤Á<ä+ C≤‘·TeTHê>∑|ˆæ ˆ dü‘´· ' dü«j·T+CÀ´‹s¡q+‘· Ä<ä´'ˆˆ
(˙e⁄ H˚qT y˚sT¡ ø±<äT. ˙y˚ H˚qT. H˚H˚ ˙e⁄. eTq eT<Û´ä C≤„qT\T ø=+#ÓeTsTTqqT (˙e⁄ ˇø£ÿ&Ée⁄ Ä‘·àe⁄, |ü⁄sêD |ü⁄s¡Twüß&Ée⁄. dü‘´· eTTe⁄, dü«j·T+CÀ´‹$, nq+‘·T&Ée⁄
‘˚&ÜqT #·÷&És¡T) Ç+<äT˝À áX¯«s¡T&ÉT Je⁄q≈£î ‘·eTeT<Ûä´ nuÛÒ<äy˚Tqì #Ó|æŒq≥T¢ Ä<äT´&Ée⁄.) Ç+<äT˝À »>∑‘·TÔ ndü‘·´eTì, ÁãVü≤à+ Á|ü‘·´>±‘·à ˇø£ÿfÒqì, @ø£eTì,
ñqï~. dü‘´· eTì ñqï~.
32) ‘·dæà+düÔ<ë\ã∆s¡T#˚s¡àVü‰eT‘˚ 37) Á|ü|+ü #·+ ìÁwüŒ|ü+#√|æ $&É+ãj·T‹ e÷j·Tj·÷ˆˆ
Á|æjT· ÁX¯edü´ dü*â ‘ê eT‹s¡àeTˆ (Á|ü|+ü #· s¡V≤æ ‘·T&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·à e÷j·T #˚‘· Á|ü|+ü #·eTTqT #·÷|ü⁄‘·THêï&ÉT.) Ç+<äT˝À
j·Tj·÷eTyÓT‘Æ ‘· ‡· <ä dü‘‡· «e÷j·Tj·÷ ÁãVü≤à+ edüT‘Ô '· Á|ü|+ü #·sV¡ ≤æ ‘·eTì ñqï~.
|üX´‚ eTsTT ÁãVü≤DÏ ø£*Œ‘·+ |üsπ ˆˆ
38) edüT‘Ô √C≤q‘êeTÁ‘· ø£è‘·‡ï+ kÕúqTï#·]wüß#í ˆ·
(Äj·Tq j·T+<äT s¡T∫ ø£*–q ‘·sT¡ yê‘· Hê eTqdüT‡ Çø£ C≤s¡˝<Ò Tä . <ëì e\q H˚qT uÛ>Ñ e∑ Á<ä÷|üeTœ\+ Hêq´<ä«dü«Ô dæÔ øÏ+#·qˆˆ
á dü < ä d ü ‘ · T Ô nsTTq Á|ü | ü + #· e TT ÁãVü ≤ àeTTqsTTq Hêj· T +<ä T ø£ * Œ‘· e Tì
Á>∑V≤æ +#·T#·THêïqT) Ç+<äT˝À ÁãVü≤ày˚T Á|ü‘´· >±‘·à nì ñqï~. (|üse¡ ÷s¡ú C≤„qeTT >∑\yê]øÏ #·sê#·s¡ Á|ü|+ü #·eT+‘ê uÛ>Ñ e∑ Á<ä÷|ü+>± ø£ì|ædTü +Ô ~.
_ÛqïeTT>± @B ˝Ò<Tä ) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ n~«rj·TeTì düŒwüeº TT.
33) q HêeTs¡÷ù| >∑TDø£sà¡ »qà_Û'
ìs¡÷|æ‘y· ´˚ ‘·e ‘·d´ü kÕøÏDå 'ˆˆ 39) ÁãVü≤àHé ÁãVü≤àD´ìπsX› ´‚ ìs¡TDZ Ò >∑TDeè‘·j Ô T· '
ø£<+äÛ #·s+¡ ‹ ÁX¯ó‘·jT· ' kÕø屑·‡<äd‘ü '· |üsπ ˆˆ
(düs«¡ kÕøÏeå sTTq ˙≈£î >∑TDø£sà¡ »qà\#˚‘· e#˚à HêeTs¡÷|üeTT\T ‘·>\∑ e⁄) Ç+<äT˝À
ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì düŒwüeº TT. (dü<dä ‘ü T· \Ô ≈£î _ÛqïeTsTTq, nìπsX› ´¯ eTsTTq, ìs¡TDZ eTsTTq ÁãVü≤àeTT q+<äT ÁX¯ó‘·T\T
34) s¡÷|ü+j·T‘·ÔÁ‘êŒVüQs¡e´ø£Ôe÷<ä´+ e÷Á‘·+ m≥T¢ dü+#·]+#·TqT?) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì ñqï~.
ÁãVü≤àCÀ´‹]ïs¡TDZ + ì]«ø±s¡yTé ˆ 40) ìs¡TDZ Ò øπ e˝Ò kÕøå±<ë‘·àH√ j·T~«|üs´¡ j·T'ˆ
dü‘êÔe÷Á‘·+ ì]«X‚w+ü ìØVü≤+ HÓc’ ÕuÛ>Ñ e∑ ‘√e÷j·÷ j·Tj˚T<ä+ìs¡ày˚T$uÛTÑ 'ˆˆ
dü‘·Ô«+ kÕøå±~«wüßís¡<Ûë´‘·àB|ü'ˆˆ (ìs¡TDZ T&ÉT øπ e\T&ÉT, nsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT á e÷s¡TŒ≈£î ø±s¡DeTT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì
(ne´ø£ÔeTT, Ä<ä´eTT, ÁãVü≤àeTT, CÀ´‹, ìs¡TZDeTT, ì]«ø±s¡eTT, dü‘êÔe÷Á‘·eTT, e÷j·Tj˚T) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ edüT‘Ô '· ìs¡TDZ eTT, n~«rj·TeT÷ nsTTHê e÷j·Te\q
ìcÕÿeTeTT nsTTq $wüßeí ⁄ n<Ûë´‘·àB|üeTT) Ç+<äT˝Àq÷ ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì düŒwüeº TT. dü>T∑ DeTT dü~«rj·TeTT nsTTq<äì ñqï~.
35) ‘·kÕà~<ä+ »>∑<Xä w‚ ü eTdü‘‡· «s¡÷|ü+ 41) HÓ‘’ q· àH√$X¯‹ yê>∑T‘·#≈· îå£ sê‘êà
dü«bÕïuÛeÑ Tdü~Ô wÛ Dü + |ü⁄s¡T<äT'K <äT'KyéTˆ ÁbÕDÒ+Á~j·÷DÏ#· j·T<Ûëq\eT]Ãwü' kÕ«'
‘·«j˚T´e ì‘·´düTKuÀ<Ûä ‘·Hêeq+‘˚ X¯uÀ›|æ uÀ<Ûøä £ ìùw<Û‘ä j
· ÷· ‘·àeT÷\
e÷j·÷‘· ñ<ä´<ä|æ j·T‘·‡~yêeuÛ≤‹ˆˆ eTs√∆øeÔ£ ÷Vü≤ j·T<äè‘˚ q ìùw<Ûdä ~æ '∆ ˆˆ
(á düs«¡ dü+kÕs¡+ ndü‘T· ,Ô dü«|üï ‘·T\´eTT. ãT~∆V≤” qeTT, <äT'K ãVüQfi¯eTT. ì‘ê´q+<ä (eTqdüT‡, yê≈£îÿ, H˚Á‘·eTT, Ä‘·à, ÁbÕDeTT\T, Ç+Á~j·÷\T Äj·Tq˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#·e⁄.
C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÉesTTq ˙ j·T+<˚ e÷j·Te\q ñ<äsTT+∫ ªdü‘T· µÔ ˝≤>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~.) X¯ã+› nq>± y˚<+ä >∑÷&Ü ìùw<Ûeä T÷\eTT>± ‘·q≈£î eT÷\eTsTTq Ä |üse¡ ÷‘·àqT
269
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 505 506 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ns√∆ø£Ô+>± #Ó|æŒ+~.) Ç+<äT˝À düs¡«ìùw<ÛäeTT\T b˛>± ì]«X‚wüeTsTTq ÁãVü≤ày˚T ø±<äì, >√#·s+¡ ø±ì ÁãVü≤ày˚T dü‘´· eTì n~ @ø£eTì n<Ó«’ ‘·eTì ñqï~.
$T>∑T\Tqì ñqï~. 47) düeTq«j˚Tq e´‹πsø£‘X· ï
42) edüTHÔ √j·T<äHêHê‘·«e÷‘·àq' Á|üXï¯ á<äèX¯' j˚THÓe’ ‘·Tsπ ´D ‘·<e˚ dü‘´· yéTˆ
ø£<+äÛ |òTü fÒ‘y· √$ÁbÕ' e≈£îsÔ ê´y˚Tø£ ÄÁX¯jT· 'ˆˆ qj·T‘·TŒs¡kÕÔ<äT‘·j·Tqï|üXÊÃ
(Ä‘·à edüTeÔ ⁄ ªªHêHêµµ $<Û+ä ø±<äT. MT Á|üXï¯ m˝≤ #Ó\T¢qT?) Ç+<äT˝À edüTyÔ =ø£ÿfÒqì qà<Û̊´|æ ‘·qïe´|ü<X˚ e¯ ÷Á‘·yTé ˆˆ
düŒwüº+. (nq«j·T e´‹πsø±\‘√ @~ $T–* ñqï<√ Ä ‘·TØj·Ty˚T dü‘·´eTT. @~ eTT+<äT
43) Ä‘êàj·T~kÕ´‘·T‡K<äT'KùV≤‘·T' yÓqTø£\ ˝Ò<√ n~ eT<Û´ä ˝Àq÷ ˝ÒqfÒ.¢ øπ e\+ ù|s¡T≈£î e÷Á‘·yT˚ ñqï~.) Ç+<äT˝À
øÏeTq´‘·dÁÔü ‘· ì»dü«uÛ≤e'ˆ ô|q’ #Ó|Œæ qfÒ¢ ñqï~.
qVü‰´‘·àH√q´<ä´~ ‘·qà ècÕkÕ´‘Y 48) @‘êyêHê‘·àdüy÷Ó àôVA j·T~«ø£\ŒdüTÔ øπ e˝Òˆ
Á≈£î<Û̊´‘· ø£kÕàqïdüTK+ q <äT'KyéTˆˆ (πøe\ edüTÔe⁄q+<äT @s¡Œ&çq $ø£\Œ uÛ≤eqj˚T Ä‘·à yÓ÷Vü≤eTT) Ç+<äT˝À
(Ä‘·àj˚T düTK<äT'K ùV≤‘·TesTT‘˚ yπ̊s |ü<ës¡+ú nedüs+¡ ˝Ò<Tä . n~ ‘·q dü«uÛ≤ey˚T. ì]«ø£\ŒeTsTTq Ä‘·àj·T+<äT $ø£\ŒeTT\ ÁuÛ≤+‹ dæ<e∆ä TT\ì ñqï~.
Ä‘·à ø£qï _ÛqïeTsTTq~ ˝Ò<Tä . ñ+fÒ n~ ndü‘.Ô˚ me&ÉHêï&ÉT? n+‘ê ˇø£f>Ò <∑ ë! 49) $düè»´ düàj·Te÷HêHé kÕ«Hé
meì e\q Áø√<Ûeä TT edüT+Ô ~! ø£qTø£ düTKeTT ˝Ò<Tä . <äT'K+ ˝Ò<Tä ) Ç+<äT˝À Ä‘·à <ä+uÛ+Ñ ÁM&Ü+#· <ÓV’ ≤æ ø°yTé ˆ
ˇø£ÿfÒqì. $T–*q<ä+‘ê $T<Û´ä nì ñqï~. Á|üDy˚TBX¯«s¡ø£˝≤+
44) ‘·Hêàj·÷|ò\ü s¡÷ù|D øπ e\+ ì]«ø£\Œø£yTé ˆ ÄX¯«#·+&Ü\>√Ks¡yTé ˆˆ
yêvàH√>√#·s+¡ ì‘·´+ ~«<Ûë düeTuÛeÑ ‘YãèVü≤‘Yˆˆ (nVü≤+ø±s¡+, e÷q+, dæ>T∑ ,Z <ä+uÛ+Ñ e<ä* >∑TÁs¡+ qT+∫ >±&ç<ä <ëø± yê´|æ+∫ ñqï
(e÷j·÷ |ò*ü ‘·+>± øπ e\ ì]«ø£\Œ edüTeÔ ⁄ s¬ +&ÉT>± nsTTq~) Ç+<äT˝À ÁãVü≤à+ áX¯«s¡ ø£fi≈¯ î£ qeTdüÿ]+|üe˝…qT) Ç+<äT˝À áX¯«s¡T&˚ Je⁄&Éì ñqï~.
ì]«ø£\Œø£eTì ñqï~.
50) düTwüß|üeÔ ‘Y X¯Sq´e<äÁ|ü‘s· ÿ¡ ´+
45) j·TdüTj Ô T· kÕ´~s¡+‘√yÓ’ düye’Ó T<Û´ä + #·‘d· ´ü ‘·‘Y ‘·q÷à\uÛ÷Ñ ‘·+ |üse¡ ÷eTq+‹ˆˆ
$ø±s√e´eVü‰sês√ú j·T<Ûë ‘Ó»’ dübÕ]úyê'ˆˆ
(düTwüß|ü⁄ìÔ e˝… X¯Sq´+ e˝… n∫+‘·´eTsTTq Ä eT÷\uÛ÷Ñ ‘·eTTqT |üse¡ T+<äTs¡T) Ç+<äT˝À
(Ä<ä´+‘·eTT\+<äTqï |ü<ës¡eú TT eT<Û´ä ˝À >∑÷&Ü ñqï<äì }Væ≤+|ü<>ä T∑ qT. eT<Û´ä ˝À ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü Tì düŒwüeº TT.
e∫Ãq ‘Ó’»dü bÕ]∆e $wüj·÷\ ˝≤>± e´eVü‰s¡+ ø√dü+ e∫Ãqy˚.) Ç+<äT˝À
»>∑‘êÿs¡DeTsTTq |ü<ës¡eú TT dü‘´· eTì, »>∑‘T· Ô e´eVü‰s¡d‘ü ´· eTì, edüT‘Ô '· $T<∏´ä nì 51) e÷j·÷e÷Á‘·$T<ä+ sê»HêïHê‘·«+ Á|ü‘´· >±‘·à숈
ñqï~. (sêC≤! Á|ü‘´· >±‘·àj·T+<äT ø£qã&˚ á HêHê‘·«eTT e÷j·÷e÷Á‘·yT˚ ) Ç+<äT˝À Ä‘·à
46) øÏ+uÛÁÑ <ä+øÏeTuÛÁÑ <ä+ yê<Ó«’ ‘·kÕ´edüTqÔ ' øÏjT· ‘Y @ø£yT˚ qqï~ düŒwüeº TT.
yê#√~‘·+ ‘·<qä è‘·+ eTqkÕ<Ûë´‘·yT˚ e#·ˆˆ 52) |òTü fÒ_HÛ ï˚ j·T<Ûëø±X¯ Äø±X¯kÕ‡´<ä´<Ûë|ü⁄sêˆ
(<Ó«’ ‘· edüTeÔ ⁄q≈£î uÛÁÑ <äyT˚ $T? nuÛÁÑ <äyT˚ $T? yê≈£îÿ‘√ #Ó|Œæ q~ eTqdüT‡‘√ <Ûë´ì+∫q~ @e+<˚ùV≤eTè‘˚ Jy√ÁãVü≤à dü+|ü<´ä ‘˚ |ü⁄q'ˆˆ
n+‘ê nqè‘·yT˚ ) Ç+<äT˝À yê≈£îÿ\≈£î, eTqdüT‡≈£î >√#·se¡ TsTTq <Ó«’ ‘·eT+‘ê dü‘´· + (|òTü {≤ø±X¯+ |òTü ≥+ |ü–*q ‘·sê«‘· Äø±X¯yT˚ ne⁄‘·T+~. n˝≤π> <˚V≤ü + b˛‘˚ <˚V≤ü ã<ä∆
270
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 507
Je⁄&ÉT ÁãVü≤ày˚T ø±>∑\&ÉT.) Ç+<äT˝À Á|ü‘´· >±‘·à, ÁãVü≤àeTT ˇø£ÿfÒqì düŒwüeº TT.
Ç˝≤ |ü⁄sêD≤\˙ï n<Ó«’ ‘· uÛ≤e+‘√H˚ ñHêïsTT. Ç+‘·ei≈£î Ç~ #ê\T.
ªªn$<ä´ ì]«X‚wÁü ãVü‰àÁX¯jT· eTTµµ ` Bìô|’ sêe÷qTC≤πø|å Dü \T
` |ü]Vü‰s¡eTT
sêe÷qTC≤#ês¡T´*˝≤ nì] ªªn<Ó«’ ‘·T\+{≤s¡T. ì]«X‚weü TT dü«j·T+Á|üø±X¯eTT
nsTTq edüTeÔ ⁄q+<äT e÷j·Te\q Je, áX¯«s¡, »>∑‘T· \Ô T ÁuÛeÑ T>± ø£qã&ÉTHÔ êïsTT
nìµµ. n~ ≈£î<äs¡<äT. #·÷ˆˆ e÷j·T <˚ìì ÄÁX¯sTT+∫ ÁuÛÑeT ø£*–düTÔ+~? Je⁄ì
ÄÁX¯sTT+#ê? ˝Ò<Tä . Je uÛ≤eq n$<ä´ e\qH˚ e∫Ã+~. ÁãVü≤àHêÁX¯sTT+#ê? `
˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+ dü«j·T+Á|üø±X¯eTsTTq C≤„q dü«s¡÷|üeTT ø£qTø£ n~ n$<ë´ $s√~Û.
n#·Ã≥ n$<ä´ / e÷j·T @s¡Œ&É<Tä . n~ C≤„q+ #˚‘· u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~ >∑<ë! nj·÷´!
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„qeTT n$<ë´$s√~Ûø±<äT. ªªC≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq~ ÁãVü≤à+µµ
nqï C≤„qeTT n$<ë´$s√~Û ` düe÷:` ÁãVü≤àdü«s¡÷|üÁ|üø±X¯eTsTTq ‘·sê«‘· á s¬ +&ÉT
C≤„qeTT\˝À ˇø£{Ï n$<ë´$s√~Û ø±<äì eTi=ø£{Ï ne⁄qì ‘˚&Ü ‘Ó*j·T<äT ø£qTø£.
ªªÁãVü≤à+ C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq~µµ nH˚ C≤„q+‘√ ÁãVü≤à+˝À >√#·]+#˚ dü«uÛ≤eeTT ÁãVü≤à+
dü«j·T+ Á|üø±X¯+ ø£qTø£ dü«j·T+>±H˚ >√#·]düT+Ô ~. ø£qTø£ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„HêìøÏ
ÁãVü≤à$wüjT· eTsTTq C≤„HêìøÏ n$<ë´ $s√<Û+ä $wüjT· +˝À ‘˚&Ü @MT ˝Ò<Tä . ô|>’ ±
nqTuÛeÑ dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTqT nqTuÛ$Ñ +#˚+<äT≈£î eTs=ø£ nqTuÛeÑ + ñ+&É<Tä
ø£qTø£ (ñ+≥T+<ä+fÒ nqedüú edüT+Ô ~ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) MT≈£î ÁãVü≤à$wüjT· C≤„qeTT+&É<Tä .
ø£qTø£ C≤„qeTT nC≤„q$s√~Û nsTT‘˚ dü«j·T+>±H˚ $s√~Û ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ n$<ä´
ÁãVü‰àÁX¯j·T+ ø±e≥+ ndü+uÛÑeeTT. ªX¯óøÏÔµ yÓTTˆˆ yê´eVü‰]ø£ dü‘·´ edüTÔe⁄\T
dü«j·T+Á|üø±XÊ\T ø±e⁄. ø£qTø£ n$ ‘·eT $wüjT· +˝À e∫Ãq nC≤„Hêìï b˛>=≥º{≤ìøÏ
Ç‘·s¡ C≤„Hê\qT kÕ<ÛHä ê\qT ø√s¡e#·TÃqT. ÁãVü≤à+ kÕ«qTuÛeÑ +‘√H˚ ‘·q j·T<ës¡‘ú q· T
‘Ó\T|ü⁄q~. ø£qTø£ n~ ‘·q $wüj·T+˝À ñqï nC≤„Hêìï ‘·H˚ b˛>={≤º* ø£qTø£
<ëìj·T+<äT n$<ä´ ñ+&É<äT. nC≤„Hêìï b˛>=≥º{≤ìøÏ Ç‘·s¡ kÕ<ÛäHê\ nù|ø£å
ñ+&É<äT.
Çø£ÿ&É n<Ó«’ ‘·T*+ø=ø£ e÷≥ nqe#·TÃqT. ` ªªÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê $T<Û´ä µµ
nqT C≤„qeTT nC≤„Hêìï $s√~ÛdTü +Ô <äì. ø±ì ø±<äT. ÁãVü≤à_ÛqïeT+‘ê $T<Û´ä nqT
C≤„qeTT ÁãVü≤à dü«s¡÷bÕC≤„qeTTqT b˛>=≥TÔ+<ë? ªªÁ|ü|+ü #·+ dü‘´· eTqTµµ nC≤„qeTTqT
b˛>=≥TÔ+<ë? ` Á|ü<eäÛ T|üø+å£ ≈£î<äs<¡ Tä . Ç~ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q~ ø±<äT>∑<ë! C≤„q+
271
508 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nC≤„q+ ˇπø $wüjT· +˝À @s¡Œ&çq|ü⁄&ÉT $s√<Û+ä e∫à nH√´q´+ u≤~Û+#·Tø=qe#·TÃqT.
(|òTü {≤C≤„q+ |òTü ≥C≤„q+‘√ b˛‘·T+~. ø±ì |ü≥C≤„q+‘√ b˛<äT>∑<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ø£qTø£ Á|ü|+ü #·+ $T<∏´ä nH˚ C≤„q+ ªªÁ|ü|+ü #·+ dü‘´· +µµ nH˚ C≤„q+‘√ $s√~ÛdTü +Ô ~.
n|ü⁄&ÉT ªªÁ|ü|ü+#·+ dü‘·´+µµ nH˚ C≤„qy˚T u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~. ø±ì ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü
dü+ã+<Ûeä TsTTq ªnC≤„q+µ u≤~Û+|üã&É<Tä . ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥eT+fÒ ÁãVü≤à+
dü~«rj·T+ ø±e≥y˚T. nj·÷´! n~ ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq Á|ü|+ü #·eT+‘ê $T<Û´ä nqï
C≤„q+ e\qH˚ b˛‘·T+~. dü«s¡÷|üC≤„q+ kÕ«qTuÛeÑ +‘√ ‘Ó\TdüT+Ô ~. düe÷:` ÁãVü≤à+
jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTsTTq n~«rj·T‘·«+ (@ø£+) kÕ«qTuÛeÑ dæ<+∆ä . ø£qTø£ <ëìøÏ $s√~Û
nsTTq ªdü~«rj·T+ ÁãVü≤à+µ nH˚ nC≤„q+, <ëìøÏ u≤<Ûä nH˚ s¬ +&É÷ ñ+&Ésê<äT.
n~«rj·T‘·«+ dü«s¡÷|ü+ ø±<äT <Ûäs¡àeT+{≤sê?` nB ≈£î<äs¡<äT. ÁãVü≤à+ nqTuÛÑe
dü«s¡÷|üeTì, nqTuÛ$Ñ +#·<–ä q <Ûsä êà˝Ò$ <ëìj·T+<äT ˝Òeì (ìs¡s∆ à¡ ø£) ‘·eTπs #ÓbÕŒs¡T
ø£qTø£ n~«rj·T‘·«+ <Ûsä à¡ eTqsê<äT. ø£qTø£ C≤„qs¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à‘√ n$<ä´≈£î $s√<Û+ä
ñ+≥T+~. ªªyÓ\T>∑T e<ä› Nø£{Ï ñ+&É<Tä µµ. ÁãVü≤à+ n$<ä´≈£î / e÷j·T≈£î / nC≤„HêìøÏ
ÄÁX¯jT· + ø±<äT.
sêe÷qT» |ü P s¡ « |ü ø å ± ìøÏ ~ e÷ dü e ÷<Û ë qeTT: n$<ä ´ ÁãVü ≤ àX¯ ø Ï Ô .
X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉsTTq ÁãVü≤àeTTHêÁX¯sTT+∫j˚T n$<ä´ Á|üeTqT, ÁuÛeÑ TqT ø£*–düT+Ô ~. n~
ø±ì<ëìì n~ nqTø√e≥+ ÁuÛeÑ T. <ëìì n<˚ nqTø√e≥+ Á|üeT. á s¬ +&ÉTq÷ï
eè‹Ô|sü e¡ TsTTq C≤„qeTT˝Ò. eè‹Ô n+fÒ n+‘·'ø£sD¡ + jÓTTø£ÿ e÷s¡TŒ. n+‘·'ø£sD¡ +
edüTÔ‘·' »&É+. nsTTHê ª∫‘·TÔµ k˛ø£≥+ e\q #˚‘·q+ ne⁄‘·T+~. ø±>± |òüT{≤~
$wüj÷· ø±s¡+‘√ |ü]D$T+∫q eè‹Ô |òTü {≤~ $wüj÷· \qT ‘Ó*j·TCÒd÷ü ,Ô ‘êqT dü«j·T+>±
#Ó‘’ q· ´+ <ë«sê eTq≈£î ‘Ó\TdüT+Ô ~. (eTq≈£î |òTü ≥+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. |òTü ≥+ ‘Ó*dæ+<äì
‘Ó\TdüT+Ô ~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) eè‹Ô, eè‹Ô >∑\ n+‘·'ø£sD¡ +, <ëì |ü]D≤yÓ÷bÕ<ëq
ø±s¡DeTsTTq n$<ä´ (nq>± n$<ä´j˚T n+‘·'ø£sD¡ +>± |ü]D$T+∫+~ ` eT{Ï≈º î£ +&É>±
|ü]D$T+∫q≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) á eT÷&ç+{Ïì #Ó‘’ q· ´y˚T Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô ~. Ç˝≤
ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq e÷j·T, <ëì ø±s¡´eTsTTq düs«¡ <Ó«’ ‘·eTTq≈£î ÁãVü≤ày˚T Á|üø±X¯øe£ TT.
n+<äT#˚‘· ÁãVü≤à+ düs¡«uÛ≤düø£eTT. ªª‘·dü´uÛ≤kÕ düs¡«$T<ä+ $uÛ≤‹µµ ` ÁX¯ó‹. á
ÁãVü≤àeTTqT Á|üø±•+|üCùÒ d~ eTi=ø£{Ï ˝Ò<Tä . ñ+<ä+fÒ <ëìøÏ eTi=ø£{Ï ñ+<äHê*.
n~ nqedüú ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü«j·T+>± Á|üø±•düT+Ô ~. ø£qTø£H˚ n~ dü«j·T+
Á|üø±X¯eTT. ªª‘·qqT Ç‘·sT¡ \qT >∑÷&Ü @~ yÓ*–düT+Ô <√ n~ dü«j·T+Á|üø±X¯eTT. (dü«
|üsêeuÛ≤düø‘£ «· +) ø£qTø£ n$<ä´≈£î >∑÷&Ü uÛ≤düø+£ ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ ÁãVü≤à+ n$<ë´
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 509
$s√~Û ø±<äT. nj·÷´! ÁãVü≤à+ kÕ«qTuÛeÑ dæ<∆ä dü«j·÷<Ûë‘·à´+ (kı+‘· nqTuÛeÑ +‘√
dæ<e∆ä TsTTq ‘·q j·T<ës¡‘ú · >∑\~) ø£qTø£ n~ n$<ä´≈£î X¯Á‘·Ty˚. ` düe÷:` ÁãVü≤à+
ì]«X‚wü C≤„q dü«s¡÷|üeTì |üPs¡«eTT nH˚øk£ Õs¡T¢ dæ<ë∆+rø£]#ê+. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î
‘·q j·T<ës¡‘ú q· T ‘·H˚ ‘Ó*dæø=H˚ nqTuÛeÑ $X‚w+ü ñ+&É<Tä . ô|>’ ± ÁãVü≤ày˚T nqTuÛeÑ +
ø£qTø£ Ä ÁãVü≤àeTTq≈£î eTs¡\ ‘·q j·T<Ûë‘·à‘·qT ‘Ó*dæø=H˚ nqTuÛeÑ + #Ó|Œü sê<äT.
n˝≤ #Ó|Œæ Ä nqTuÛyÑ êìøÏ eTs√ nqTuÛeÑ + Ç˝≤ nqedüú edüT+Ô ~. ÁãVü≤àeTT C≤„‘·
nì y˚TeTT n+^ø£]+#·eTT. C≤„‘· ø±ì ÁãVü≤àeTTq≈£î nqTuÛÑeeTH˚ C≤„q+
m˝≤ n+^ø£]kÕÔeTT. m+<äTø£+fÒ X¯óøÏÔì ñqï<äTqï≥T¢>± Á>∑Væ≤+#˚ C≤„qeTT
(j·÷<Ûë‘êà´qTuÛÑe+) m˝≤ ˇø£ n+‘·'ø£s¡Deè‹Ô nsTTq Á|üeT ne⁄‘·T+<√ n˝≤π>
ÁãVü≤à j·÷<Ûë‘êà´qTuÛeÑ eTT >∑÷&Ü Á|üeTj˚T. nB n+‘·'ø£sD¡ eè‘Ô̊. n~ ˇø£ Á|üe÷‘·
(Je⁄&ÉT) jÓTTø£ÿ nqTuÛeÑ y˚T. kÕøÏå nsTTq ÁãVü≤à+ / Á|ü‘´· >±‘·à / áX¯«s¡Tì jÓTTø£ÿ
nqTuÛeÑ + ø±<äT. nj·÷´! nqTuÛeÑ s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ Á|üe÷‘·ø¬ ≥T¢ nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ
edüT+Ô ~? ` düe÷:` sê<äT. ÁãVü≤à j·÷<∏ë‘·à´y˚T nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ edüT+Ô ~. Á|üe÷‘·
ÁãVü≤à+ nq>± dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|üeTsTTq Á|ü‘·´>±‘·àj˚T nì ÁX¯eD≤<äT\ e\q
>∑V≤æ kÕÔ&TÉ . nj·÷´! düe÷~Û>‘∑ T· &ÉsTTq C≤„ìøÏ ÁãVü‰àqTuÛeÑ + ñ+≥T+~ >∑<ë! ` düe÷:`
ñ+&É<Tä . n‘·H˚ ÁãVü≤àeTT. Ç+ø£ n‘·ìøÏ y˚sπ nqTuÛeÑ y˚T$T? ‘·qqT ‘·H˚ nqTuÛ$Ñ +#·≥+
(ø£sÔ¡ ø£sà¡ ˇø£fÒ ø±e≥+) ≈£î<äs<¡ Tä >∑<ë! ø±ì $<ë«+düTq≈£î düe÷~Û˝À <Ó«’ ‘êqTuÛeÑ +
ñ+&É<Tä >∑qTø£ (düTwüß|æ˝Ô À ˝≤>±) øπ e\+ ÁãVü≤às¡÷|ü+>± $T>∑T\T‘ê&ÉT. Ä $wüjT· y˚T
ÁãVü‰àqTuÛeÑ eT+{≤s¡T. eTTøÏ˝Ô Àq÷ Ç+‘˚. n<Ó«’ ‘·eTsTTq ÁãVü≤àeTT q+<äT nqTuÛeÑ +,
ø£s,Ô¡ ø£sà¡ nqT Á‹|ü⁄{Ï ñ+&É<Tä >∑<ë! #·÷ˆˆ ªªnÁ‘·‘·«dü´ düs¡«e÷‘Ó’àyêuÛÑ÷‘Y ‘·‘˚ÿq
ø£+|üX´‚ ‘Y`µµ ÁX¯ó‹. ø£qTø£ nqTuÛeÑ s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î eTs√ nqTuÛeÑ eT+≥÷
ñ+&É<Tä . nj·÷´! ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ j·÷<Ûë‘·à´+ n+fÒ |üPs¡‘í «· eTT, n~«rj·T‘·«eTT,
Á|ü‘´· ø£«Ô + (X¯Øsê<äT\≈£î _Ûqï+>± ñ+&É≥+). Ç<ä+‘ê ø£*‡ ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üyT˚ .
<Ûsä à¡ + ø±<äT. ÁãVü≤à+ <Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·+. ø±>± ÁãVü≤à j·÷<Ûë‘·à´+ n+fÒ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ .
á nqTuÛÑe+ ˇ|üø=+fÒ ÁãVü‰àqTuÛÑe+ n+^ø£]+∫qfÒ¢ >∑<ë! ` düe÷:`
<Ûsä à¡ s¡V≤æ ‘·eTsTTHê ÁãVü≤àeTTq≈£î e´eVü‰s¡kÕúsTT˝À |üPs¡‘í «· eTT yÓTTˆˆ <Ûsä êà\THêïj·Tì
#ÓbÕÔ+. |üse¡ T<äX˝¯ À ÁãVü≤àeTTq≈£î @ <Ûsä êà\÷ ˝Òe⁄. ÁãVü≤à+ dü«j·T+Á|üø±X¯eTT ø£qTø£
‘·eTs¡T <ëì dü«uÛ≤eeTT dü«j·T+>±H˚ Á|üø±•düT+Ô <äHêïs¡T. n~ ‘·|ü . ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+
n$<ë´es¡D+˝À ñ+&çq~. (‘·eTdü' |üsy¡ ÷Ó <Ûë‘ê...) n+<äTe\q <ëì dü«uÛ≤e+
eTq≈£î >√#·]+#·<Tä . dü«j·T+Á|üø±X¯eTsTTHê düsπ ÁãVü≤àeTTqT n$<ä´ Äe]düT+Ô ~.
272
510 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(n$<ä´ Nø£{Ï e+{Ï~ ø±<äT. q\¢ì ø£|ü e+{Ï~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) BìøÏ ÁãVü≤àeTTq≈£î
$s√<Û+ä ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„HêìøÏ n$<ä´≈£î $s√<Ûeä TT ˝Ò<Tä . eTiÏ
nC≤„HêìøÏ $s√~Û mes¡T? ` n+{≤sê? #ÓbÕÔeTT. @ $wüjT· +˝À nC≤„qeTTqï<√ Ä
$wüjT· C≤„qeTT <ëìøÏ $s√~Û, n~ Ä $wüjT· ` nC≤„Hêìï b˛>=≥TÔ+~. |òTü ≥ $wüjT·
` nC≤„Hêìï |òTü ≥$wüjT· C≤„q+ b˛>=≥TÔ+~.
nj·÷´! ÁãVü≤àdü«s¡÷|üC≤„qeTT, ÁãVü≤à$wüjT· C≤„qeTT ` á s¬ +&É÷ C≤„qeTT˝Ò
ø£qTø£ n$<ë´$s√<ÛTä \sTTrs¡e˝…qT >∑<ë! M{Ï˝À ‘˚&Ü @eTT+~? ` düe÷:` ‘˚&Ü,
$wüjT· C≤„qeTT ø±e≥y˚T. $wüjT· C≤„qeTT $wüjT· `nC≤„Hêìï ‘=\–düT+Ô ~. nj·÷´!
nsTT‘˚ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü C≤„q+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü`nC≤„Hêìï ‘=\–+#·e#·Tà >∑<ë! ` ne⁄qT.
nø£ÿ&É >∑÷&Ü dü«s¡÷|ü$wüjT· eTsTTq nC≤„Hêìï dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘· C≤„qeTT ‘=\–düT+Ô ~.
n+<äTe\q dü«s¡÷|ü uÛÑ÷‘·eTsTTq C≤„qeTT dü«s¡÷|ü $wüj·TeTsTTq nC≤„qeTTqT
‘=\–+#·<äT. n+<äTe\q nK+&ÉÁãVü‰àø±s¡ eè‹Ô C≤„qy˚T ÁãVü‰àes¡DeTsTTq
nC≤„qeTTqT q•+|üCÒdüTÔ+~. n+‘˚>±ì ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü C≤„qeTT Ä |üì #˚j·T<äT.
nj·÷´! @ #Ó‘’ q· ´eTT (C≤„qeTT) dü«j·T+>± nC≤„Hêìï HêX¯q+ #˚jT· <√ n<˚ #Ó‘’ q· ´eTT.
n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô˝À #˚] nC≤„Hêìï m˝≤ HêX¯q+ #˚dTü +Ô ~? ` düe÷:` m+&É ‘êqT>±
‘·>\∑ u…≥˝º øÒ £ b˛sTTHê uÛ÷Ñ ‘·<+›ä <ë«sê k˛øÏ‘˚ ‘·>\∑ u…≥TÔ+~ >∑<ë! n˝≤π> ÇBqT.
nj·÷´! Á|üe÷s¡÷|üeTsTTq eè‹Ô C≤„q+ e\q ÁuÛÑeT s¡÷|üeTsTTq eè‹ÔC≤„qeTT
‘=\>∑e#·TÃqT. ø±ì Á|üeT e\q (ÁãVü‰àø±s¡eè‹Ô C≤„q+) ‘·q≈£î ø±s¡DeTsTTq nC≤„q+
m˝≤ ‘=\>∑T‘·T+~? ` n˝≤ nC≤„q+ ‘=\>∑<+ä fÒ eè‹ÔC≤„q+ (Á|üeT) n$<ä´≈£î $s√<Û+ä
m˝≤ ne⁄‘·T+~? ` düe÷:` ø±s¡´+ e\q ø±s¡D≤ìøÏ HêX¯+ »s¡T>∑e#·TÃqT. n–ï
e\q e∫Ãq »\eTT n–ïì Äs¡Œ>∑\<äT. ø£fº… qT+&ç |ü⁄{Ïqº ì|ü ø£fqº… T <äV≤æ düT+Ô ~.
ÁãVü≤à+ ˝Ò<ìä , ‘Ó*j·T<äì (quÛ≤‹) nqTuÛeÑ + ˝ÀøÏ e∫Ãq ÁãVü≤à dü+ã+<Ûeä TsTTq
nC≤„qeTT ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nqï nqTuÛÑe+‘√ b˛‘·T+~. C≤„q+ nC≤„q+ ˇπø
$wüjT· +˝À ñqï|ü⁄&ÉT n$ $s√<Û+ä ø£*– ñ+{≤sTT. nj·÷´! ÄÁX¯jT· + ˇø£ÿfÒ nsTT
$wüjT· + >∑÷&Ü ˇø£ÿfÒ nsTT‘˚H˚ >∑<ë! Ä $s√<Û+ä ø£\T>∑T‘·T+~. düe÷:` ne⁄qT.
nj·÷´! Je⁄&ÉT nC≤„qø±s¡´eTT>∑<ë! nC≤„HêÁX¯j·TyÓT˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? düe÷:`
eT÷˝≤C≤„qeTT ÁãVü‰àÁX¯jT· eTsTTHê ‘·÷˝≤C≤„qeTT JyêÁX¯jT· y˚T. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚
ªnVü≤+ ÁãVü‰àdæൠnH˚ nqTuÛÑe+‘√ ÁãVü≤à$wüj·Tø£eTsTTq ‘·÷˝≤C≤„qy˚T b˛‘·T+~
>∑<ë! eT÷˝≤C≤„qeTT b˛<äT. ` düe÷:` ne⁄qT, ì»y˚T. n+<äTe\qH˚ ˇø£&øç Ï nC≤„qeTT
(‘·÷\) b˛sTT, yêìπø eTTøÏÔ edüT+Ô ~ >±ì n+<ä]øÏ eTTøÏÔ sê<äT. eT÷˝≤C≤„qeTT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 511
n˝≤H˚ ñqï~. ø£ q Tø£ H ˚ ‘· ÷ ˝≤C≤„ q eTT n+fÒ e´øÏ Ô > ∑ ‘ · e TsTTq nC≤„ q eTT.
düeTwæ`º nC≤„qeTTqT eT÷˝≤C≤„qeTT n+{≤s¡T. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ Ä‘·à`◊ø£´eTT
m˝≤ ne⁄‘·T+~. düe÷:` Ä‘·à m|ü⁄&ÉT @ø£yT˚ . ñbÕ~Ûu<ÒÛ +ä e\q uÛ<Ò +ä ñqï≥T¢
ø£qã&ÉT‘·T+~. (Äø±X¯ |òTü {≤ø±X¯, eTsƒêø±XÊ\ ˝≤>± ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ Á|ü‘´· >±‘˚à
nsTTq ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ dü«s¡÷bÕìï Äe]+∫q eTq nC≤„qeTT, <ëìe\q e∫Ãq
ªªH˚qT nC≤„ìì, dü+kÕ]ìµµ yÓTT<ä\sTTq ÁuÛeÑ T C≤„qeTT ` M{ÏøÏ ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵
nqï eè‹ÔC≤„qeTT X¯Á‘·Ty˚.
nj·÷´! eè‹ÔC≤„qeTTq≈£î HêX¯ø£+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ n~ dü‘·´eTHê*. n~
dü‘´· eTsTT‘˚ ÁãVü≤àeTTq≈£î ‘√&ÉT>± Ç~ ñqï≥¢e⁄‘·T+~. düe÷:` n+‘·'ø£sD¡ eè‹ÔøÏ
ñbÕ<ëqeTsTTq nC≤„q+ q•+∫+~ >∑qTø£ eè‹Ô >∑÷&Ü q•düT+Ô ~. nj·÷´! <˚e<ä‘T· ìÔ øÏ
dü+ã+~Û+∫ ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕes¡DeTsTTq nC≤„q+ <˚e<ä‘T· ìÔ n+‘·'ø£sD¡ |ü]D≤eT
eTsTTq ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nqï eè‹Ô / Á|üeT e\q q•düT+Ô ~. n~ n+‘·eiπø.
j·T»„<‘ä T· ìÔ nC≤„q+ n˝≤H˚ ñ+≥T+~. n~ b˛yê\+fÒ $&ç>± n‘·ìøÏ n≥Te+{Ï
eè‹Ô |ü⁄{≤º*. |ü⁄fÒº<ëø£ ÁãVü≤àeTTq≈£î <Ó’«‘·eTTqï≥T¢ ø£<ë! ` düe÷:` C≤„ì<äècÕº´
ÁãVü≤à+ m|ü⁄&É÷ n<Ó«’ ‘·yT˚ . ÁãVü≤àeTTq+<äT nC≤„qeTTø±ì, <ëì ø±s¡´eTsTTq Á|ü|+ü #·eTT
>±ì ˝Ò<Tä . nC≤„ì<äècÕº´ e÷Á‘·+ ÁãVü≤à+ <Ó«’ ‘·eTT>±H˚ ñ+≥T+~.
nj·÷´! C≤„ìøÏ ÁãVü‰à‘·àkÕø屑êÿs¡eTsTT‘˚ $<˚V≤ü ø¬ e’ \´eTT ø£\>±*. n+‘˚>±ì
JeqTàøÏÔ ˝Ò<Tä . düe÷:` n˝≤ ø±<äT. ÁãVü≤àeTTHêÁX¯sTT+∫ j·TTqï nC≤„qeTT 2 s¡ø±\T.
1) Äes¡DX¯øÏÔ 2) $πøå|ü X¯øÏÔ. n+<äT˝À Äes¡DX¯øÏÔ ÁãVü≤àkÕø屑êÿs¡ düeTj·T+˝À
q•düT+Ô ~. ø±ì $πø|å Xü ø¯ ÔÏ ÁbÕs¡ã+› rπs<ëø£ ñ+≥T+~. ø£qTø£ $<˚V≤ü ø¬ e’ \´+ ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ JeqTàøÏj Ô T˚ . ªª‘·d´ü ‘êe<˚e ∫s¡+ j·÷eqï $yÓ÷øπ ´å <Ûdä +ü |ü‘‡˚ ´µµ` ÁX¯ó‹. nj·÷´!
C≤„q+‘√ yÓTT‘·+Ô nC≤„q+ q•+#·≈î£ +&Ü ˇø£ n+X¯+ b˛e≥+ eTi=ø£ n+X¯+ $T>∑\&É+
@$T{Ï? ` düe÷:` y˚TVü≤yê‘ê‘·àø£eTsTTq s√>±ìøÏ eT+<äT y˚ùdÔ y˚TVü≤+ ‘·–Z yê‘·+
ìe]Ô+#·ø£ $T>∑T\e#·TÃ >∑<ë!
nj·÷´! $πø|å Xü ø¯ ÔÏ C≤„q+ e\q ‘·>øZ∑ b£ ˛‘˚ ÁbÕs¡ãH∆ êX¯+ e\q m˝≤ b˛‘·T+~?
` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. ÁbÕs¡ãH∆ êX¯+ ‘√&ÉsTTq C≤„q+ #˚‘H· ˚ $πø|å Xü ø¯ ÔÏ s¡÷|üeTsTTq
nC≤„q+ b˛‘·T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕìï Äe]+∫q nC≤„q+ e÷Á‘·eTT ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü
dü+ã+<Ûeä TsTTq eè‹Ô C≤„q+ e\q b˛‘·T+~.
nj·÷´! ÁãVü≤ày˚T C≤„qeTT >∑<ë! eTs¡\ <ëìøÏ C≤„qyÓT˝≤>∑? ` düe÷:`
273
512 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁãVü≤à+ ì‘·´C≤„q+. <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫ nì‘·´eTsTTq eè‹ÔC≤„Hê\T nH˚ø£+
ñ+&Ée#·TÃqT. C≤„qyÓTTø£ÿfÒ nsTTHê ì‘·´y˚T nsTTHê eè‹Ôe\q nH˚ø£ C≤„Hê\T>±
@s¡Œ&Ée#·TÃqT. (ø£ècÕíq~ ˇø£ÿfÒ nsTTHê ø±\Te\T>± #ÓsT¡ e⁄\T>± @s¡Œ&Ée#·TÃ>∑<ë!
` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nj·÷´! eè‹Ô n+fÒ eTq+ ‘Ó*dæø=H˚ (CÒj „ ÷· ø±s¡+>±) |òTü {≤<ë´ø±s¡+>±
|ü]D$T+#·T ‘·T+<äì ‘Ó\TdüT. ø±ì C≤„Hêø±s¡+>± (nq>± ÁãVü‰àø±s¡+>±) |ü]D$T+#·&É
y˚T$T{Ï? ` düe÷:` düs¡«|ü<ësêú\T C≤„qs¡÷bÕ˝Ò. πøe\+ eè‹Ôs¡÷bÕ\T ø±e⁄.
|ü<ës¡eú T+‘ê C≤„q dü«s¡÷|üeTsTTHê ÁuÛ≤+‹ e\q _Ûqï edüTeÔ ⁄\T>± #·÷düTHÔ êïeTT.
#·÷ˆˆ
ªªC≤„qdü«s¡÷|üeTeT\+ »>∑<‘˚ <· ãä T<äj∆ T· '
ns¡dú «ü s¡÷|ü+ |üX´¯ +‘√ ÁuÛ≤eT´+‘˚ yÓ÷Vü≤$|üy¢ µ˚ µ
ø£qTø£ dü«j·T+>± C≤„Hêø±s¡eTsTTq<˚. <ëìì ≈£î+&É yÓTT<ä\>∑T ekÕÔ«ø±s¡+>± uÛ≤$+#·≥+
ÁuÛ≤+‹. Ç+ø=ø£{Ï ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq~ $T<Û´ä nì C≤„qeTT+&É≥+ e\q ÁãVü≤às¡÷|üeTT
jÓTTø£ÿ nC≤„qeTT n˝≤π> ñqï<äHêïs¡T. ` nB ‘·ù|Œ. ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü C≤„q+ e\q
ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü` nC≤„q+ q•düT+Ô ~. m˝≤ n+fÒ s¡Ed® «ü s¡÷|üC≤„q+ e\q s¡Ed® «ü s¡÷|ü`
nC≤„q+ q•düT+Ô ~ >∑<ë! ªÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq~ $T<Û´ä µ nH˚ C≤„q+ ªÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq~µ
nH˚ C≤„qeTTq≈£î nBÛq+. ªªÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq~µµ nH˚ C≤„q+ sêyê\+fÒ ªÁãVü≤à+µ
n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·÷*. ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·Tìyê&ÉT. (|òTü ≥dü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·Tìyê&ÉT)
ªÇ~ ÁãVü≤à+ ø±<äTµ nì ÁãùV≤à‘·sêìï (|òTü fÒ‘s· êìï) m˝≤ >∑T]ÔkÕÔ&TÉ . ø£qTø£ ÁãVü≤à_Ûqï
eTsTTq<ä+‘ê $T<Û´ä nì ‘Ó*j·T≥+ ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕìøÏ dü+ã+~Û+∫ eTq≈£îqï nC≤„Hêìï
u≤~Û+#˚~. ndü\T ìC≤ìøÏ, ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nqï C≤„qy˚T ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·T<äqï
nC≤„HêìøÏ $s√~Û. n+fÒ nC≤„Hêìï b˛>=≥TÔ+~. nj·÷´! ªnVü≤+ ÁãVü≤ൠnqï~
C≤„qeTsTTq≥T¢>± ªÇ<ä+ ÁãVü≤ൠnqï~ C≤„q+ ø±e#·Tà >∑<ë ` (nq>± á Á|ü|+ü #·eTT
ÁãVü≤àeTT nqï~ C≤„qeTT ø±e#·Tà ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ` ≈£î<äs<¡ Tä . ªH˚<+ä j·T~<äeTTkÕdü‘µ˚
nì ªÇ<ä+µ nH˚~ »&É|<ü ës¡yú T˚ n~ ÁãVü≤à+ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü
»&ÉeTe⁄‘·T+~. nj·÷´! ªªdü‘·´+ C≤„qeTq+‘·+ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹ #Ó|üŒ≥+ e\q
ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü`nC≤„q+ b˛‘·T+~ >∑<ë! düe÷:` nC≤„q+ s¬ +&ÉT s¡ø±\T 1)ndü‘«· +
nq>± edüTyÔ ˚ ˝Ò<qä ≥+ 2)nuÛ≤q+ ` edüTeÔ ⁄ ‘Ó*j·T<äT / ø£qã&É˝<Ò qä ≥+. (|òTü ≥+
‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ y˚sT¡ , |òTü ≥+ ˝Òøb£ ˛e≥+ y˚sT¡ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªdü‘´· + C≤„q+ `µ
yÓTTˆˆ yêìe\q ÁãVü≤à+ ñqï<äì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±ì <ëì dü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·T<äT. n~
‘Ó*j·÷\+fÒ Á|ü‘´· >±‘·às¡÷|ü ÁãVü≤à+ ‘Ó*ùdHÔ ˚ kÕ<Û´ä eTe⁄‘·T+~. Á|ü‘´· >±‘·à nHêï,
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 513
ÁãVü≤àeTHêï ˇø£fÒ ø£qTø£. Á|ü‘´· >±‘·à eTq˝À<˚. nq>± eTqy˚T ø£qTø£ n|üs√ø£eå TT.
ø£qTø£H˚ ªj·T‘ê‡øå±<ä|üs√øå±Á<ä“Vü≤ൠnì ÁX¯ó‹. nj·÷´! Á|ü‘´· >±‘·à≈£î ÁãVü≤à+ ª|òTü ≥+µ
˝≤>± düe÷~Û˝À Á|ü‘´· ø£eå Te⁄‘·T+<äì #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! ` #Ó|Œü e#·TÃ. ø±ì n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+
>∑÷&Ü |òTü ≥+˝≤>± »&ÉeTT, _ÛqïeTT |üs√ø£+å ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à dü«s¡÷|üC≤„q+
e\qH˚ ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕìï Äe]+#˚ nC≤„qeTT ‘=\>∑T‘·T+~. ø£qTø£ ÁãVü≤à$wüjT· eTsTTq
C≤„qy˚T ÁãVü≤à$wüjT· eTsTTq nC≤„qeTTqT ìs√~ÛdTü +Ô ~. ÁãVü≤à≈£î dü«s¡÷|üu÷ÑÛ ‘·eTsTTq
C≤„qeTT ø±<äT. n~ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üyT˚ . n~ eTqy˚T.
nj·÷´! Á|üø±X¯s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î n$<ä´ Äes¡DeTì #Ó|üŒ≥+
e\q ÁãVü≤àeTTq≈£î dü«s¡÷|ü HêX¯eTsTTq≥T¢ ø£<ë! ` Á|üø±X¯eTT ÁãVü≤ày˚T. Á|üø±X¯+
ø£|Œæ y˚jT· ã&É≥y˚T Á|üø±X¯HêX¯+. düe÷:` ÁãVü≤àeTT jÓTTø£ÿ ‹s√<ÛëqeT+fÒ ªñqï~`
‘Ó\TdüTqÔ ï~µ (ndæuÔ ≤Û ‹ nH˚ e´eVü‰sêìøÏ <=s¡øø£ £ b˛e≥y˚T. |òTü ≥+ ˝Òøb£ ˛sTTHê,
ø£qã&Éøb£ ˛sTTHê ªndæÔ ` uÛ≤‹µ nq˝ÒeTT ø£<ë! n˝≤+≥|ü⁄&ÉT |òTü ≥+ nC≤„Hêeè‘·
eT+{≤s¡T. Ç˝≤ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü ªªndæ`Ô uÛ≤‹µµ nqï e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ <=s¡ø<£ Tä . ø£qTø£
nC≤„Hêeè‘·eTT n+{≤eTT. n$<ë´es¡D+ e\q |òüT≥+ m˝≤ q•+#·<√ n˝≤H˚
ÁãVü≤àeTTq≈£îqTï dü«s¡÷|üHêX¯+ ˝Ò<Tä . (ªn<äsÙ¡ q+µ e÷Á‘·yT˚ y˚T|òTü + ø£$Tàq dü÷s¡T´ì
˝≤>± ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! |òTü ≥+ »&É|<ü ës¡+ú . ø£qTø£ <ëìøÏ n$<ë´es¡D+ e\q
HêX¯+ ˝Ò<Tä . ø±ì ÁãVü≤à+ C≤„q+ ø£<ë <ëìøÏ $s¡T<äe∆ TsTTq n$<ë´es¡D+ e\q
HêX¯eTT ˝Ò<ë? ` düe÷:` #ÓbÕŒ+>∑<ë! ÁãVü≤àeTT <ëìø±es¡DeTsTTq nC≤„qeTT
$s¡T<ä∆ |ü<ës¡eú TT\T ø±eì. n+<äTe\qH˚ ªnC≤„HH˚ êeè‘·+C≤„q+µ nHêïs¡T ø£<ë! ªHê•‘·+µ
nq˝Ò<äT ø£<ë! yêdüÔey˚TeT+fÒ, |òüT{≤~ ` Äes¡Ddüú\+˝À >∑÷&Ü ñqï~ |òüT≥+
ø±<äT. nB ÁãVü≤ày˚T. dü«‘·V‰ü >± ñqï~ ÁãVü≤ày˚T. ˝Òì~ |òTü {≤~ø£eTT. $T<Û´ä . n~
ªndæ`Ô uÛ≤‹µ nq≥+ dü‘´· + ø±<äT. n˝≤+{Ï $T<Û´ä ø√dü+ ˇø£ nC≤„Hêes¡D+ ø£*Œ+#·≥+
<ä+&É>.∑ edüT‘Ô '· dü‘,Y ∫‘Y nsTTq ÁãVü≤à+ düs«¡ Á‘· düs«¡ <ë ñHêï e´eVü‰sêìøÏ n+<ä≥+
˝Ò<äT. ø£qTø£ <ëìøÏ nC≤„Hêes¡DeTTqï<äì #Ó|ü⁄ÔHêï+. Bìe\q ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+
q•+#·<Tä . ªªndæÔ ` uÛ≤‹µµ nqï e´eVü‰sêìøÏ |üìøÏsêì<äe⁄‘·T+~. Ç<ä+‘ê e´eVü‰s¡
<äèwæHº êÁX¯sTT+∫ #Ó|Œü ã&çq~. |üse¡ ÷s¡‘ú '· nsTT‘˚ nC≤„q+ ˝Ò<Tä . <ëìe\q Äes¡D+
˝Ò<Tä . <ëìøÏ HêX¯eT÷ ˝Ò<Tä . (|òTü ≥+ nH˚~ ˇø£ n$<ä´. Ç~ ÁãVü≤à≈£î Äes¡D+. Ç~
|üse¡ ÷s¡+ú . |òTü ≥+ nH˚~ ˇø£ edüTeÔ ⁄. n~ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ n$<ä´ Äes¡D+. ` Ç~
e´eVü‰s¡+ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
274
514 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! Bììã{Ϻ ‘˚*+<˚eT+fÒ n$<ë´<äX¯˝À nC≤„Hêes¡D+ ñ+&É≥+
e\qH˚ ÁãVü≤à düTŒ¤]+#·≥+ ˝Ò<äì. ø±>± nC≤„Hêeè‘·+ ø±e≥+ e\q ÁãVü≤à+
düTŒ¤]+#·≥+ ˝Ò<ìä ns¡+ú . düTŒ¤sD¡ y˚T (nq>± C≤„q+ / Á|üø±X¯+) ÁãVü≤à+ ø£qTø£ n$<ä´
e\q düTŒ¤sD¡ + ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTTqfÒ¢ >∑<ë! ` düe÷:` nC≤„Hêes¡D+
b˛sTTq ‘·sê«‘· ªndæÔ ` uÛ≤‹µ nì e´eVü‰s¡+˝À ‘Ó*ùd düTŒ¤s¡D+ ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü
#Ó‘’ q· ´+ ø±<äT. n~ y˚sT¡ . Ç~ y˚sT¡ . ÁãVü≤àÁ|üø±X¯+ ô|q’ #·÷|æq e´eVü‰sêìøÏ >∑÷&Ü
ùV≤‘·Te⁄.
nj·÷´! n˝≤ nsTTHê, dü«Á|üø±X¯eTT n+fÒ ‘·qqT Ç‘·s¡T\qT ‘·H˚
Á|üø±•+|üCÒùd~ >∑<ë! eT] ÁãVü≤àeTTq≈£î dü«s¡÷|üHêX¯+ ˝Òø£b˛‘˚ nq>± ÁãVü≤à+
ñ+fÒ ªªndæÔ ` uÛ≤‹µµ nH˚ e´eVü‰s¡+ m+<äT≈£î+&É<Tä . ` düe÷:` ÁãVü≤à+ ªªndæÔ `
uÛ≤‹µµ nqTø=q{≤ìøÏ ÁãVü≤àeTT ø±s¡DeTT. n+fÒ ªÁãVü≤à+µ ˝Ò<Tä ` ø£qã&ÉT≥˝Ò<Tä /
‘Ó*j·T≥+ ˝Ò<Tä ( HêdæÔ ` quÛ≤‹) nH˚ e´eVü‰sêìøÏ >∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T ùV≤‘·TeHê*.
ø±>± á 2 e´eVü‰sê\T ˝Àø£+˝À ñqï|ü⁄&ÉT ùV≤‘·TesTTq ÁãVü≤à+ ˝Ò≈î£ +&Ü m˝≤
b˛‘·T+~? nj·÷´! düTwüß|æ˝Ô À @ e´eVü‰s¡eTT ˝Ò<Tä >∑<ë! ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ q•+∫qfÒ¢
>∑<ë! ` düe÷:` ø±<äT. @ e´eVü‰s¡eT÷ ˝Ò<qä ï dü+>∑‹ ÁãVü≤à+ / Ä‘·àe\qH˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~
>∑qTø£ ªÁãVü≤à+µ ñqïfÒ.¢ nsTT‘˚ eTTøÏ˝Ô À n≥Te+{Ï ‘Ó*j·T<ä–q dü+>∑‘T· \T ˝Òe⁄>∑<ë!
ø£qTø£ ‘Ó*ù| Ä‘·à ˝Ò<qä e˝…qT >∑<ë! ` düe÷:` @MT ˝Ò<ìä dü+>∑‹øÏ kÕøÏå mes¡T?
kÕøÏå ÁãVü≤àeTsTT‘˚ n~ ñqïfÒ¢ >∑<ë! kÕøÏå ˝Ò&+É fÒ e´eVü‰s¡+ ˝Ò<ìä m˝≤ ‘Ó*dæ+~?
m+<äTø£+^ø£]+#ê*? ø£qTø£ n$<ë´es¡D+ ñ+<äì ‘Ó*ù|~ ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£
n$<ë´es¡D+ e\q ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ q•+#·<Tä .
nj·÷´! düs«¡ uÛ≤düøe£ TsTTq C≤„q|ü<ës¡+ú >∑<ë! ÁãVü≤à+. n~ ‘·qqT ‘·H˚
uÛ≤dæ+|üCÒdæø=+≥T+~ >∑<ë! <ëìøÏ eT∞¢ (XÊÅkÕÔ~ ÁX¯eD»q´eTsTTq ªÁ|üeTµ/$<ä´
nqã&˚) eè‹Ô C≤„qyÓT+<äT≈£î? düe÷:` düs«¡ edüTeÔ ⁄\qT kÕøÏ#å ‘’Ó q· ´+ uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~.
kÕe÷q´+>± Ç<˚ »s¡T>∑T‘·T+~. (eTq ø£fi¯ó¢, ‘·eT eTT+<äT »]–+<ä+‘ê eTq≈£î
#˚sy¡ k˚ ÕÔsTT. ø±ì eTq+ <ëì˝À ø=+‘·H˚ >∑eTìkÕÔ+. ø=+‘· >∑eTì+#·+. >∑eTì+#·ì~
ªkÕe÷q´ C≤„q+µ nqTø√e#·TÃ. >∑eTì+∫+~ eè‹Ô C≤„q+ nqTø√e#·Tà ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
ø£qTø£ nC≤„q+ >±ì, nC≤„qeTsTTq edüTeÔ ⁄ >±ì, eè‹Ô C≤„q+ >±ì, eè‹Ô C≤„q+
e\q ‘Ó*ùd edüTeÔ ⁄ >±ì, nìï kÕøÏå nsTTq ÁãVü≤à#Ó‘’ H· ê´ìøÏ n+<äT‘êsTT. (ñ<눈
ˇø£ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ |òüT≥+ #·÷kÕÔ+. <ëì Äø±s¡+ eTq≈£î ns¡úeTsTT+~. s¡+>∑T\
|òTü ≥+ nì #ÓbÕÔ+. Ç~ kÕe÷q´ C≤„q+. mìï s¡+>∑T\T, @$T &çCq’… T ` @ s¡+>∑T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 515
mø£ÿ&É yê&Ü&ÉT ` nqï~ ‘Ó*j·T<äT. nsTTHê n+‘ê eTq+ #·÷XÊeTT. ø±ì Á|ü‘´˚ ø£+>±
eTs¡\ #·÷ùdÔ >∑Ts¡TÔ |ü{≤Ô+ ` Ç~ $X‚weü TsTTq eè‹Ô C≤„q+ n+<ëeTT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
n˝≤ ÁãVü≤àeTTq≈£î nq>± kÕøÏ#å ‘’Ó H· ê´ìøÏ n˙ï n+~Hê ne˙ï e´eVü‰s¡eTT˝ÀøÏ
sêe⁄. n+<äTe\q (ÁãVü≤à+) uÛ≤dæ+|üCj Ò T· ˝Ò<ìä |ædTü +Ô ~. eè‹Ô C≤„q+ #˚‘· #·÷ùdÔ n$
uÛ≤dækÕÔsTT. eè‹Ô#Ó’‘·q´+˝ÀøÏ e∫Ãq edüTÔe⁄ $X‚wü+>± uÛ≤dædüTÔ+~. ø£qTø£ n~
uÛ≤dæ+∫+<ä+{≤+ (‘Ó*dæ+<ä+{≤+) eè‹Ô C≤„q+˝ÀøÏ mø£ÿì~ ‘Ó*j·T<ä+{≤+.
kÕe÷q´+>± düsê«euÛ≤düøe£ TsTTq ÁãVü≤à+ / Ä‘·à eè‹Ô C≤„q+‘√ e÷Á‘·yT˚ eTq≈£î
‘Ó\TdüTÔ+~. n+<äTe\q eè‹Ô C≤„q+ nedüs¡+. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü«s¡÷|üuÛÑ÷‘·+>±
Á|üø±•+#·≥+ y˚sT¡ . e´eVü‰sê‘·àø£+>± (e´øÏøÔ )Ï düTŒ¤]+#·≥+ y˚sT¡ . ø£qTø£ @MT <√wü+
˝Ò<Tä .
ªªC≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ dü+ø√#·$ø±kÕ‘·àø£eTsTTq
nekÕú<«ä j·T+ >∑\~ ` nqï düT<äsÙ¡ q eT‘· ìsêø£sD¡ +.
düT<äsÙ¡ qT&ÉHêï&ÉT ªªC≤„qeTT ì‘·´Á<äe´eTT. <ëìøÏ <ëì dü«s¡÷bÕìøÏ _Ûqï+>±
dü+ø√#·eTT $ø±düeTT nH˚ ª2µ nedüú\THêïsTT. ø£s¡à#˚‘· dü+ø√∫düTÔ+~. dü+ø√#·+
˝Ò≈î£ +fÒ Á|ükÕs¡eTT / Á|üø±X¯eTT / $ø±düeTT. á nedüú nì‘·´eTT. nekÕú<«ä j·TeTT
edü÷Ô b˛‘·÷ ñ+≥T+~ ø£qTø£ nì‘·´+. Á<äe´eTT e÷Á‘·eTT ì‘·´y˚T ` Ç~ ‘·|ü `
Á<äyê´ìøÏ nedü\ú T+fÒ n~ nì‘·´eTT. eT{Ïøº Ï $ø±sê\T+{≤sTT. n~ ì‘·´+ ø±<äT.
nedüú n+fÒ $ø±s¡+ R e÷s¡TŒ. $ø±sê\Tqï<˚<sä TTHê nì‘·´eTT. ø£qTø£ C≤„Hêìπø
dü+ø√#·$ø±kÕ\T+fÒ |òTü ≥+˝≤>± n~ nì‘·´y˚T. C≤„q+ ìs¡ej·Te+ nsTT‘˚ dü+ø√#·
$ø±kÕ\T+&Ée⁄. kÕej·TeeTsTT‘˚ ñ+{≤sTT. ø±ì C≤„q+ nì‘·´eTe⁄‘·T+~. |òTü ≥+
n+‘˚ >∑<ë!
ªªì]«wüjT· + ìsêÁX¯jT· + nsTTq nqTuÛeÑ + ÄÁX¯jT· <√wü+ e\q
nq+‘êÁX¯j·T+ nq+‘·$wüj·T+ ne⁄‘·T+~µµ nqT sêe÷qT»
eT‘·+ ` K+&ÉqeTT
sêe÷qTC≤#ês¡T´&ç˝≤ nHêïs¡T. Ç+‘˚ >±ø£ á nqTuÛ÷Ñ ‹ ì]«wüjT· eTT,
ìsêÁX¯jT· eTT dü«j·T+Á|üø±X¯eTT. nsTTHê ‘·q ÄÁX¯jT· <√wü+ e\q nq+‘êÁX¯jT· +>±qT,
nq+‘· $wüjT· +>±q÷ ‘·qqT ‘êqT nqTuÛ$Ñ düTqÔ ï~. Çø£ÿ&É á ÄÁX¯jT· <√wüeTT
275
516 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|üse¡ ÷s¡eú TsTTq<ë? |üse¡ ÷s¡+ú ø±ì<ë? nì Ä˝À∫+#ê*. Ç~ |üse¡ ÷s¡eú TsTTq~
ø±<äT. nquÛTÑ ´|ü>e∑ T+ e\q nq>± n˝≤ n+^ø£]+#·øb£ ˛e≥+ e\q |üse¡ ÷s¡+ú
ø±<ä˙ #Ó|Œü ˝ÒeTT. n˝≤ nsTT‘˚ Á<äw>ºü ±H√, <äèX¯´+ >±H√, <äè• >±H√ (C≤„q+ >±H√)
n+^ø£]+#ê*. ø±ì n~ <äè• (C≤„q+) ø±<äT. C≤„qdü«s¡÷|ü uÛ<Ò ëìï n+^ø£]+#·≥+
˝Ò<äT. (uÛÒ<ëìï n+^ø£]+#·ø£b˛‘˚ ÄÁX¯j·T<√wü+ e\q nq+‘· uÛÒ<ë\T sêe⁄ `
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÁuÛÑe÷~ÛcÕ˜qeTsTTq Á|ü‘·´ø£å ªª<ä蕵µ n|üs¡e÷s¡úeT+fÒ e÷<Ûä´$Tø£
yê<äeTe⁄‘·T+~. Á<äw,ºü <äèX¯´eTT ` yê]‘√ ø£*dæq ª<ä蕵 ø£\Œq ø£qTø£ eT÷\<√cÕ+‘·sê\
qT ã{Ϻ nqedüú edüT+Ô ~. n+<äTø£ì ÁãVü≤às¡÷|üeTsTTq |üse¡ ÷s¡eú TsTTq nqTuÛ÷Ñ ‹j˚T
<√wüeT+<ëe÷ n+fÒ ÁãVü≤ày˚T <√wüeTsTT‘˚ Á|ü|ü+#·<äs¡ÙHêìøÏ ÁãVü≤às¡÷|ü<√wüy˚T
eT÷\eTe⁄‘·T+~. Á|ü|+ü #· düe÷qeTsTTq eTs√ n$<ä´qT ø£*Œ+#·e\dæq nedüs¡
y˚TeTT+~. ÁãVü≤ày˚T <√wüeTsTT‘˚ n~ ì‘·´+ ø£qTø£ yÓ÷ø£+å nH˚<˚ ñ+&É<Tä . ø£qTø£
ÁãVü≤à_Ûqï+>± ˇø£ $T<Û´ä nsTTq <√cÕìï ˇ|üø=qø£ b˛‘˚ MTs¡H˚ ªÁuÛ≤+‹µ nH˚~
≈£î<äs<¡ Tä . düe÷:` Çø£ÿ&É #Ó|⁄ü HÔ êï+. y˚TeTT ìsêÁX¯jT· eTT ì]«wüjT· eT÷ nsTTq nqTuÛ÷Ñ ‹
ÄÁX¯jT· <√wü+ e\q ÄÁX¯jT· düV≤æ ‘·eTT dü$wüjT· eT÷ nsTTq Ä‘·àqT nqTuÛ$Ñ düTqÔ ï<äì
mø£ÿ&É #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ìsêÁX¯jT· eTsTTq nqTuÛ÷Ñ ‹øÏ ÄÁX¯jT· <√cÕ\T ‘·>\∑ e⁄. nsTT‘˚
ndü \ T $wü j · T y˚ T $T≥+{≤sê? nC≤„ H êe∫ä q ïeTsTTq (nC≤„ q +‘√ >∑ ÷ &ç q )
#Ó‘’ q· ´eTqã&˚ Á|üe÷‘· (∫<ëuÛ≤düT&ÉsTTq Je⁄&ÉT) ‘·q≈£î ÄÁX¯jT· eTsTTq nC≤„qeTT
e\q e∫Ãq <√wü+ (ÁuÛ≤+‹) e\q ìsêÁX¯jT· , ì]«wüjT· eTsTTq nqTuÛ÷Ñ ‹ì (C≤„Hêìï)
nq+‘êÁX¯jT· +>±qT, nq+‘· $wüjT· + >±q÷ nqTuÛ$Ñ düTqÔ ï<äì #ÓbÕŒeTT. á nC≤„qeTT
Á|üe÷‘·è <äèX¯´eT>∑T≥ e\q Á|üe÷‘·è dü«s¡÷|üeTsTTq nqTuÛÑ÷‹ ô|’q dü«‘·Vü‰>±
Äs√|æ‘e· TsTTq~. ªªe÷j·÷#ê $<ë´#· dü«j·Ty˚Te uÛeÑ ‘·'µµ nì ÁX¯ó‹. n+<äTe\q
nqekÕú<√wü+ ˝Ò<äT. <√wü+ dü«‘·dæ‡<ä∆eTsTTHê ÁãVü≤à+ e˝… ì‘·´+ ø±<äT. <√wü+
»q´+, »&ÉeTT ø£<ë! n»q´+ nsTT‘˚ dü«‘·d‡æ <äe∆ TT. ø£qTø£ n$<ë´<√wü+ dü‘´· eTsTTq~
ø±<äT. ÁãVü≤à+ e˝… Ç~ bÕs¡e÷]úøe£ TsTT‘˚ yÓ÷ø£+å ˝Òøb£ ˛e#·TÃqT. n$<ä´ b˛e≥y˚T
yÓ÷ø£+å . ì‘·´eTsTTq~ mø£ÿ&çø° b˛<äT. MTs¡qï≥T¢>± ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq ` dü‘´· eTsTTq
` <√wü+ ñqï<äì n+^ø£]+∫Hê yÓ÷ø£+å ≈£î<äs<¡ Tä . <√wü+ dü‘´· eTsTT‘˚ n~ b˛<äT.
b˛‘˚>±ì yÓ÷ø£+å sê<äT. n+<äTe\qH˚ ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<˚B dü‘´· + ø±<äì ÁX¯ó‘·T\T
#Ó|⁄ü HÔ êïsTT. ªª‘·‘‡· ‘·´+ ` n‘√q´<ës¡yÔ Té µµ n$<ä´ bÕs¡e÷]úø+£ ø±<äT ø£qTø£ <ëìe\q
e∫Ãq Á|ü|+ü #·+ ÁuÛ≤+‹ ne⁄‘·T+~ ø£qTø£ düeTdü´ ˝Ò<Tä .
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 517
ªªÁ|ü|ü+#·+ n$<ë´ø£*Œ‘·eTsTTq |üø£å+˝À düT<äs¡ÙqT&ÉT #Ó|æŒq
<√cÕ\T ` ìsêø£sD¡
nj·÷´! n$<ä´ ÁãVü≤àeTTq+<äT Á|ü|ü+#êìï ø£*Œ+∫+<äfÒ, Ä n$<ä´qT
mes√ ø£*Œ+∫ ñ+&Ü*. mes¡÷ ø£*Œ+#·˝Ò<ä+fÒ n~ n»+, dü‘·´+ ne⁄‘·T+~.
ø£*Œ+#ês¡+fÒ eTs¡\ á ø£*Œ+∫q |ü<ësêúìï ø£*Œ+∫q yê¬ses¡T? Ç˝≤ nqedüú
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. JyêC≤„qyê<ä|üø£å+ yês¡T ` ;C≤+≈£îs¡Hê´j·T+ Á|üø±s¡+ ` n$<ä´
e\q Je⁄&ÉT, Je⁄ì e\q n$<ä´ ` Ç˝≤ nHê~ Á|üyêVü≤s¡÷|üeTsTTq<äì #Ó|Œæ
ªªnqedüµú µ ˝Ò<Hä êïs¡T. á |üø+å£ ˝À n$<ä´ e\q Je⁄&ÉT |ü⁄≥º&+É nqï~ ÁX¯ó‹ $s¡T<ä+∆ .
ÁX¯ó‘·T\T Je⁄&ÉT nE&Éì ì‘·T´&Éì #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. n˝≤ ø±<ä+fÒ Je⁄&ÉT #˚dqæ bÕ|ü
|ü⁄D≤´\T mes¡T nqTuÛ$Ñ kÕÔsT¡ ? n˝≤π> Áø=‘·ÁÔ ø=‘·Ô Je⁄\T nqTuÛ$Ñ +#˚ düTK<äT'U≤\T
ìcÕÿs¡D+>± yê]øÏ e∫Ãq≥T¢ >∑<ë ˝…øÿ£ . nq>± ø£è‘·HêX¯+., nø£è‘·ÁbÕ|æÔ nH˚ <√cÕ\T
ekÕÔsTT. n+<äTe\q yÓ÷ø£|å sü ´¡ +‘·+ Je⁄&ÉT ì‘·´+>± ñ+&Ü\ì Ä•+∫ ÁãVü≤àC≤„qyê~
(n<Ó«’ ‹) n$<ä´≈£î dü«s¡÷bÕ~‘·«eTTqT d”«ø£]+∫, (dü«j·T+>±H˚ ekÕÔsTT ` dü«j·Ty˚Te
uÛeÑ ‘·') nqedüqú T |ü]Vü≤]+#ês¡T. ø±ì ÇB nj·TTø£yÔ T˚ . dü«s¡÷|üeTT nHê~ nsTTHê
eT÷\<√cÕù|ø£å ñqï~ >∑<ë! Je⁄&ÉHê~ nsTTHê n$<ä´#˚‘· ø£*Œ+|üã&çq yê&Éì
MTs¡Hêïs¡T>∑<ë! n$<ä´ <äTs¡≥È eTsTTq~ ø£qTø£ nqedüú ˝Ò<+ä {≤sê? nB ≈£î<äs<¡ Tä .
n$<ä´ <äTs¡È≥+ ø±<äT. <äTs¡È≥+ n+fÒ j·TTøÏÔ‘√ |üì˝Òì~. á <äTs¡≥È ‘·«+ e\q
$wüjT· + ndü‘´· + / $T<Û´ä nj˚T´≥≥¢sTT‘˚, Á|ü|+ü #·+ $T<Û´ä ne⁄‘·T+~. Á|ü|+ü #·eT÷
<äTs¡È≥eTT nq>± j·TTøÏÔ / ñ|ü|ü‹Ô >±ì nedüs¡+ ˝Òì~. n+<äTe\q <ëìì
düeT]∆+#·{≤ìøÏ eT÷\<√wü+ nsTTq nC≤„q+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ìes¡øÔ e£ TsTTq C≤„q+
ñHêï eT÷\<√cÕù|ø£å n˝≤π> ñ+≥T+~. $s√<Ûä+ e\q ñ+&É<ä+fÒ n|ü⁄&ÉT
ñ|ü|‹ü ìÔ nqTdü]+#˚ n$<ä´ >∑÷&Ü ñ+&É<Tä . ô|>’ ± n$<ä´ <äTs¡≥È + nsTT‘˚ n~
eTT≈£îÔ\qT, |üs¡ÁãVü≤àqT >∑÷&Ü ÄÁX¯sTTdüTÔ+~. X¯ó<ä∆dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àqT
nX¯ó<äe∆ TsTTq n$<ä´ ÄÁX¯sTT+#·<Tä . n+<äT≈£î ø±s¡D+ X¯ó<ä∆ ` nX¯ó<ä∆ $s√<Û+ä n+{≤sê
` n˝≤ nsTT‘˚ n$<ä´≈£î ñ|ü|ü‹Ô ñ+<äHê*. n~ <äTs¡È≥+ ø±<äHê*. Ç+‘˚>±ø£
yÓ÷ø£+å ˝À >∑÷&Ü n$<ä´ ÁãVü≤àeTTHêÁX¯sTTdüT+Ô <äHê*. ø±ì u≤<Ûøä e£ TsTTq C≤„qeTT
ñqï|ü⁄&ÉT $T<Û´ä nsTTq n$<ä´ ñ+&É<qä e#·Tà MTs¡T. n+fÒ ns¡+ú @$T{Ï? ªªu≤<Ûøä £
düìï~Û˝À u≤<Ûä´+ Áã‘·ø£<äTµµ nqï ìj·Te÷ìøÏ ªn$<ä´ ˝§+–q≥T¢µ n+fÒ n$<ä´
<äTs¡≥È + ø±<äT. <ëìø=ø£ ñ|ü|‹ü ,Ô |ü<‹∆ä ñHêïj·Tì nHê*. n$<ä´≈£î ˇø£ |ü<‹∆ä
ñqï~ ø£qTø£ n~ Á|ü•ï+#·sêì~ ø±<äT. n$<ä´qT (nHê~>±) n+^ø£]+∫q+‘·
276
518 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e÷Á‘êq nqedüú ‘=\>∑<Tä . Ä n$<ä´≈£L eT÷\y˚T<√ #Ó|Œü e\dæq<˚. n|ü⁄&ÉT eTs¡\
<ëì eT÷\eTT #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. Ç˝≤ nqedüú ‘·|Œü <äT. düe÷:` ªªn$<ä´`ø£s¡àˆˆ
nH˚ ˙ eT‘·+˝Àq÷ Ç$ nq>± ø£sà¡ , <˚V‰ü ~ Á|ü|+ü #·eTT\T JyêÁX¯jT· eTT\T. Çø£ÿ&É>÷∑ &Ü
;C≤+≈£îs¡ Hê´j·T+‘√ nH√´q´ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+ ñ+≥T+~. (n+fÒ ø£sà¡ e\q dü+kÕs¡+
eT∞fl dü+kÕs¡+ e\q ø£sà¡ #˚jT· ≥+ ` ;»+ n+≈£îs¡+ ` Ç˝≤ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
n+<äTe\q Á|üyêVü≤+˝≤π> »]π> á Áø£e÷ìï Á|üyêVü‰Hê~>± ˙e⁄qTï #Ó|Œü ø£ ‘·|Œü <äT.
ø£sà¡ ˝Ò≈î£ +&Ü <˚V≤ü + ˝Ò<Tä . <˚V≤ü + ˝Ò≈î£ +&Ü ø£sà¡ ˝Ò<Tä . <˚V≤ü + <ë*Ãq Je⁄&ÉT |ü⁄D´bÕ|ü
ø£sà¡ \T #˚kÕÔ&TÉ . yê{Ï e\q |üXó¯ eTqTcÕ´~ <˚V‰ü \T ekÕÔsTT. ø£qTø£ <˚V≤ü ø£sà¡ \˝À
ˇø£ÿ{Ï nHê~ nì #Ó|Œü ˝ÒeTT. ;C≤+≈£îs¡eTT\˝À @<√ ˇø£ÿ{Ï nHê~ nì #Ó|Œü ˝ÒeTT>∑<ë!
n nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+ (nq>± MT ø£sà¡ ` Á|ü|+ü #·+ nH√´Hê´ÁX¯jT· + ø±e≥+)
Á|üyêVü‰Hê~‘·«+‘√ b˛j˚T |üø+å£ ˝À JyêC≤„qeT‘·+˝À >∑÷&Ü n˝≤π> <√wü+ b˛‘·T+~
>∑<ë! n+fÒ ªªJe⁄\e\q nC≤„q+, nC≤„q+ e\q Je⁄&ÉTµµ nqï #√≥>∑÷&Ü
ªªÁ|üyêVü‰Hê~µµ nH˚ Hê´j·T+‘√ m+<äT≈£î b˛<äT. nj·÷´! b˛‘·T+~. ø±ì nH˚ø£
Je|üs+¡ |üsq¡ T m˝≤ n+^ø£]kÕÔ+. Je⁄\T ì‘·T´\T >∑<ë! y˚<ä $s¡T<ä+∆ >∑<ë n+{≤s¡T.
ø±ì n$<ä´e\q |ü⁄{Ïqº Je⁄\T nì‘ê´˝Òqq≥+ ÁX¯ó‹øÏwyºü T˚ . Je⁄ì ‘·‘«Ô· eTsTTq
#Ó‘’ q· ´eTT ì‘·´+. n<˚ ÁX¯ó‘·T\T #Ó|Œæ q $wüjT· +. Je⁄&ÉT ì‘·T´&ÉsTT‘˚ yê&ÉT #˚dqæ
bÕbÕ\T |ü⁄D≤´\T @eTe⁄‘êsTT? yê&ÉT bı+<˚ X¯óuÛ≤X¯óuÛÑ uÛ≤>±\T yê&çøπ ø±s¡D+>±
\_Û+∫q≥T¢? ` n+fÒ dü+kÕs¡ e´eVü‰s¡eTTqï+‘· ei≈£î Je⁄&ÉT ì‘·T´&˚. |üse¡ ÷s¡‘ú '·
Je⁄&ÉT Ç{Ϻ <√wüeTT\T ˝Òìyê&ÉT. ø£qTø£ ªªø£sà¡ qT+&ç <˚V≤ü +, <˚V≤ü eTT qT+&ç ø£sà¡ eTTµµ
nqï≥T¢, n$<ä´qT+&ç Je⁄&ÉT, Je⁄ì qT+&ç n$<ä´ nq≥+ u≤>±H˚ ñ+≥T+~.
Çø£ÿ&É ˇø£ $X‚weü TTqï~.
ø£sà¡ \T <˚V≤ü eTT\T nH˚ø+£ . n$<ë´Je⁄\T Ç<äsπ› . ø£qTø£ n$<ä´ e\q Je⁄&ÉT
ˇø£ÿkÕπs nsTTHê&ÉT. Je⁄ì e\q n$<ä´ >∑÷&Ü ˇø£ÿkÕπs nsTT+~. n+‘˚‘|· Œü Á|üyêVü≤
Hê´j·T+‘√ n˝≤ »s¡T>∑T‘·÷ ñ+&É≥+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ n$<ë´Je⁄\≈£î ø±s¡´ø±s¡D uÛ≤e+
ˇø£ÿkÕπs e∫Ã+~. ø£qTø£ Á|üyêVü‰Hê~‘·«+ yêdüeÔ + ø±<äT. @<√ »qà \j·÷\qT ã{Ϻ
HêHê Je ÁuÛ≤+‹˝À e∫Ãq W|ü#ê]ø£ uÛ≤eq. ìC≤ìøÏ ` ˇø£ <˚V‰ü ìøÏ ø±s¡DeTsTTq
ø£sà¡ Ä <˚V≤ü + qT+∫ eTs¡\ ‘·j÷· s¡T ø±<äT. Ç+πø<√ ø£sà¡ |ü⁄≥TÔ+~. bÕ‘·øs£ à¡ á
<˚V≤ü +‘√ á <˚V‰ü qTuÛyÑ ê\‘√ b˛‘·T+~. n˝≤π> @ ø£sà¡ ≈£î @ <˚V≤ü + ø±s¡DyÓ÷ Ä
<˚V≤ü + eTs¡\ Ä ø£sà¡ qT+∫ |ü⁄{º<Tä . eTs√<˚V≤ü y˚T edüT+Ô ~. bÕ‘· X¯Øs¡+ <ä>+∆∑ ø£<ë!
n˝≤π> @ eèøå±ìøÏ @~ ;»yÓ÷ Ä ;»+ Ä eèø£+å qT+∫ eTs¡\ sê<äT. n˝≤+{Ï<˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 519
eTs√ø£ $‘·qÔ + edüT+Ô ~. @ $‘·HÔ êìøÏ @ eèø£+å |ü⁄≥TÔ+<√ Ä eèø£+å Ä ;»eTT qT+∫
|ü⁄≥º<Tä . eTs=ø£ eèø£yå T˚ |ü⁄≥TÔ+~. ø±>±, ;C≤+≈£îs¡d\úü +˝ÀqT, ø£sà¡ <˚V≤ü dü\ú +˝Àq÷
s¬ +&ÉT edüTeÔ ⁄\ eT<Û´ä H˚ ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+. n˝≤π> Je ` n$<ä´\ eT<Û´ä ø±s¡´ø±s¡DuÛ≤e+
ñ+≥T+~. n+<äT˝Àq÷ yÓTT<ä{À¢ ;»eTT qT+∫ n+≈£îs¡e÷? n+≈£îs¡+ (eèø£+å nì
uÛ≤e+) qT+∫ ;»e÷? ` nì Á|üXï¯ (#Ó≥Tº eTT+<ë? $‘·TÔ eTT+<ë? nì n+{≤eTT
- nqTyê<ä≈£î&ÉT) n˝≤π> ø£sà¡ e\q <˚V≤ü e÷? <˚V≤ü + e\q ø£sà¡ e÷? Je⁄ì qT+&ç
n$<ä´j·÷? n$<ä´ qT+&ç Je⁄&Ü? nqï Á|üXï¯ \≈£î düe÷<Ûëq+ ˝Ò<Tä . ìs¡÷|æ+#·≥+
ø£w+ºü ø£<ë! ø£qTø£H˚ sT÷ s¬ +&É÷ nHê~>± uÛ≤$kÕÔ+. ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü ªªnCÀùV≤´ø£'µµ nì
ªªnC≤y˚Tø±+µµ nì #Ó|Œæ +~. n»+ Ä~ ˝Òì~ - nHê~. n+fÒ ndü\T »H˚à ˝Ò<ìä
ÁuÛ$Ñ T+|üsê<äT. (‘Ó*j·T<äì ns¡+ú ) n|ü⁄&ÉT nq+‘·+ >∑÷&Ü nyê*. n+‘·+ ‘·|Œü <äT.
ø£qTø£ »qq+ / Ä~ ‘·|Œü <äT ø£qTø£ nH√´q´ ø±s¡´ø±s¡DeTsTTHê n$<ë´ Je⁄\T
yÓ÷ø£å |üs´¡ +‘·+ n˝≤π> ñ+{≤s¡T. ø£qTø£ Je-nC≤„q yê<ä+yê] eT‘·+˝ÀH˚ n<äq+>±
ñqï <√wü+ @MT ˝Ò<Tä . ªÁãVü≤à+ - nC≤„q+µ nì #Óù|Œ yê] eT‘·+˝Àq÷ <√wü+
˝Ò<äT. Je⁄&ÉT n$<ä´e\q e∫ÃHê (ø±s¡´+) n$<ä´ Je⁄ì e\q sê˝Ò<äT ø£qTø£
nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+ ˝Ò<Tä . n$<ä´˝À qT+∫ |ü⁄{Ïqº Je⁄&ÉsTTHê - »qàø±\ ìs¡÷|üD
nkÕ<Û´ä + ø£qTø£ - nHê~j˚T. á ø±\+˝À Ç+<äT˝À - á n$<ä´e\q á Je⁄&ÉT
e#êÃ&Éì ìs¡÷|æ+#·˝eÒ TT. á n$<ä´ ÁãVü≤àeTT q+<äT dü«‘·V‰ü >± @s¡Œ&çq~ ø£qTø£
n$<ä´ @s¡Œ&É{≤ìøÏ eT÷\<√wü+‘√ |üì ˝Ò<äT. Ç˝≤+{Ï nr+Á~j·T $wüj·T+˝À
eTqe+{Ï Ädæ≈Ô î£ \≈£î ÁX¯ó‹j˚T Á|üe÷DeTT. ªªe÷j·÷#ê $<ë´#· dü«j·Ty˚Te uÛeÑ ‘·'µµ
ø£qTø£ nqedüú ˝Ò<Tä . á yÓTT‘·+Ô $#ês¡D e\q - ÁãVü≤ày˚T Á|ü|+ü #· ùV≤‘·Te⁄ ø±e#·TÃ>∑<ë.
ªªn$<ä´ Á|ü|+ü #· ùV≤‘·Teì m+<äT≈£î #ÓbÕŒ*µµ nqï Á|ü‹|ü≈îå£ \ e÷≥≈£î düe÷<Ûëq+
e∫Ã+~. ªn$<ä´µ qT ÁX¯ó‹j˚T #Ó|Œæ +~. y˚TeTT ø£*Œ+#·˝<Ò Tä . nj·÷´! yÓ÷ø£+å ˝Àq÷
ÁãVü≤àeTTq+<äT n$<ä´ ñ+&Ée#·TÃ>∑<ë! - düe÷:- ñ+&É<äT. $<ä´e\q n~
ìeè‘·eÔ TsTT+~. nj·÷´! ø±s¡DeTsTTq <√wü+ ˝Ò≈î£ +&Ü dü«j·T+>± |ü⁄{Ïqº n$<ä´
yÓ÷ø£å+˝ÀqsTTHê eTs¡\ |ü⁄≥ºe#·Tà >∑<ë! düe÷:- n$<ä´ ÁbÕ>∑uÛ≤e+ (n$<ä´
|ü⁄≥ºøb£ ˛e≥+) XÊX¯«‘·+ ø±<äT ø£qTø£ n$<ä´ |ü⁄{Ï+º ~. n$<ë´ <Û«ä +dü+ nq+‘·+
ø£qTø£ n~ ‘=\–q ‘·sê«‘· |ü⁄≥º<Tä . nj·÷´! b˛sTTq~ eTfi≤¢ |ü⁄≥ºø£ b˛e#·TÃqT. ø±ì
ø=‘·Ô>± n$<ä´ |ü⁄≥ºe#·TÃ>∑<ë! - düe÷:- |ü⁄≥º<äT. ªªq dü|ü⁄qsêes¡Ô‘˚µµ ` ÁX¯ó‹.
ªªe÷eTTù|‘·´‘·T øö+‘˚jT· ! |ü⁄qs¡q® à q $<ä´‘˚µµ - ^‘·. eTT≈£îqÔ ≈£î |ü⁄qsêeè‹Ô ˝Ò<ìä
#Ó|⁄ü HÔ êïsTT. n+fÒ n$<ä´ ‘=\–q ‘·sê«‘· sê˝Ò<Hä ˚ >∑<ë ns¡eú TT.
277
520 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! eTTøÏ˝Ô À ÁãVü≤àeTTq+<äT n$<ë´uÛ≤e+ (n<Û«ä +kÕuÛ≤e+ - n$<ä´
<Ûä«+dü+ ne≥+) ñ+fÒ n|ü⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq≈£î ‘√&ÉT>± n~ ñqïfÒ¢ >∑<ë! ø£qTø£
ÁãVü≤à+ n~«rj·T+. düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ n+‘·<ëø± m+<äT≈£î ª<Ó«’ ‘·+µ ˝Ò<Hä êï+
ø£<ë! ø£qTø£ <Ó«’ ‘êuÛ≤e+ ÁãVü≤à‘√ u≤≥Tqï~ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ dü<«’Ó ‘·eTqe#·Tà ø£<ë!
ø±˙ n˝≤ nqsê<äT. <Ó«’ ‘·+ ‘√&ÉT+fÒ dü<«’Ó ‘·+ ø±e#·TÃ. <Ó«’ ‘·+ ˝Ò<Hä êï>∑÷&Ü dü<«’Ó ‘·+
m˝≤ ne⁄‘·T+~? |òTü ≥+ ñ+fÒ dü|Tüò ≥+ ne⁄‘·T+~. |òTü ≥+ ˝Ò≈î£ Hêï m˝≤ ªdü|Tüò ≥+µ
ne⁄‘·T+~? ø£qTø£ uÛ≤e |ü<ës¡+ú ‘√H˚ dü~«rj·T‘·«+ >±ì n~«rj·T‘·«+ >±ì #ÓbÕÔ+
>±ì nuÛ≤e |ü<ës¡+ú ‘√ ø±<äT. yêdüeÔ y˚TeT+fÒ - <äèX¯´eTsTTq Á|ü|+ü #·+ m˝≤ e∫Ã+~?
nqï Ä˝À#·q e\q BìøÏ ø±s¡DeTsTTq ˇø£ $wüjT· eTT+&Ü\ì Ä˝À∫+∫ n~
nC≤„q düV≤æ ‘·eTsTT ñ+&Ü\ì }Væ≤+#ê+. düe÷~Û yÓTTˆˆ yêì˝À C≤„q+ #˚‘· nC≤„q+
q•ùdÔ Á|ü|+ü #·+ ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ n˝≤ }Væ≤+#ês¡T. C≤„q+ #˚‘· ‘=\>∑T‘·Tqï~
ø£qTø£ ªnC≤„q+µ Äs√|æ‘· edüTÔeì ‘˚˝≤Ã+. ø±>± Á|ü|ü+#·eTH˚ ø±s¡´eTTqT ã{Ϻ,
nC≤„Hê<Ûë´dü bı+~q ÁãVü≤à+ e\qH˚ Á|ü|+ü #·+ e∫Ã+<äì ìs¡j í T· +. (ñ<눈 ÁuÛ≤+‹
e\qH˚ X¯óøÏÔ - s¡»‘êìï, s¡E®e⁄ düsêŒìï, ‘·>∑s¡+ yÓ+&çì m+&Ée÷$ ˙{Ïì -
düèwæ+º ∫q≥T¢ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ˝Ò<ë, ø±s¡DeTsTTq edüTeÔ ⁄≈£î ‘·|Œü ø£ ø±s¡´»qø£eTsTTq
X¯øÔÏ ñ+&Ü*. X¯øVÔÏ ≤” qeTsTTq<˚~ |üì #˚jT· ˝Ò<Tä >∑<ë! ø±s¡DeTTq+<äTqï ÄX¯øÔÏ
ø±sê´ìï ã{Ϻ eTq≈£î ‘Ó\TdüT+Ô ~ >±ì $&ç>± ø£qã&É<Tä . ø£qTø£ X¯øÔÏ Äs√|æ‘e· TsTTq<˚.
n<Ûë´dü #˚j·Tã&çq<˚. n<Ûë´dü #˚j·Tã&çqeìï - s¡E®düsêŒ<äT\T - nì‘·´+>±H˚
ñHêïsTT >∑<ë! Á|ü|+ü #·eTH˚ ø±s¡´eTTqT ã{Ϻ }Væ≤+∫q X¯øÔÏ >∑\ (n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq
X¯ø)ÔÏ ÁãVü≤à+ ø±s¡D+>± dæ~+∆ ∫+~. ªªe÷sT÷ dü軑˚ $X¯«y˚T‘·‘µY µ ªª<˚yê‘·à X¯ø+ÔÏ
dü«>∑TD…Æ' ì>∑÷&ÛÜ+µµ - ø±s¡D+ MT<ä qTqï X¯øÔÏ ø±s¡´+ e\qH˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£
ø±s¡´+ ˝Òø£b˛‘˚ X¯øÏÔ ˝ÒqfÒ¢. ø£qTø£ nuÛ≤yêìøÏ neø±X¯+ ñqï~. ø£qTø£ X¯øÔÏ nì‘·´+.
n<Ûë´dü / Äs√|üD #˚j·Tã&çq<˚. ø£qTø£ ÁãVü≤à X¯øÏÔj˚T nC≤„qeTì, e÷j·T nì,
n$<ä´ nì Á|üøè£ ‹ nì |æ\Teã&ÉT#·Tqï~.
Ç˝≤ nC≤„q+‘√ >∑÷&çq, X¯øeÔÏ Tj·TeTsTTq ÁãVü≤ày˚T Á|ü|+ü #· ùV≤‘·Te⁄. ø£qTø£
ÁãVü≤ày˚T Á|ü|ü+#·ùV≤‘·Teqe#·TÃ>∑<ë! ªªn$<ä´qT n&ɶ+ ô|≥º&É+ m+<äT≈£î?µµ nqï
e÷≥≈£î düe÷<Ûëq+ \_Û+∫+~. nj·÷´! Á|ü|ü+#·+ e\q ÁãVü≤àeTTq+<=ø£
Á|ü|+ü #·ø±s¡DeTsTTq X¯øìÔÏ ø£*Œ+#ês¡T >∑<ë! n˝≤π> sT÷ X¯øìÔÏ ã{Ϻ X¯øøÔÏ Ï >∑÷&Ü
eTs=ø£ ø±s¡D+ ø£*Œ+#·e#·Tà >∑<ë! - düe÷:- n˝≤ <ëìøÏ+ø=ø£{Ï ø£*Œ+#·e\dæ
edüTÔ+~ - nqedüú ne⁄‘·T+~. ô|’>± <äVü≤q+ e\q n–ï j·T+<äT ˇø£ X¯øÏÔì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 521
}Væ≤+#êeTT. á X¯øøÔÏ Ï ø±s¡D+>± eTs=ø£ X¯øìÔÏ }Væ≤+#·≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! nj·÷´!
ÁãVü≤àX¯øÔÏ n$<ä´ nsTT‘˚ n~ ÁãVü≤àe˝… ì‘·´+ ø£<ë! eT] yÓ÷ø£+å m˝≤ edüT+Ô ~?
n$<ä´ b˛<äT>∑<ë! düe÷:- ÁãVü≤àeTTq+<äT |ü⁄{Ïqº n$<ä´ ÁãVü≤àeTTq+<˚ \j·TeT>∑TqT.
ªª‘·eT' |üsπ <˚e@ø°ueÑÛ ‹µµ nì ÁX¯ó‹. eT{Ï˝º À |ü⁄{Ïqº ≈£î+&É eT{Ï˝º À ©qeTe⁄‘·T+~.
n–ïX¯øÏÔ >∑÷&Ü n–ï˝ÀH˚ ©qeTe⁄‘·Tqï~ >∑<ë! ø±sê´–ïC≤«\ j·T+<äTqï X¯øÏÔ
ø±s¡D≤–ïC≤«\j·T+<äT ©qeTe⁄‘·T+~. ø£f\º… T yÓTTˆˆ yêìj·T+<äT n_Ûe´ø£+Ô ø±≈£î+&Ü
n+‘·Øq¢ +>± ñqï n–ï ø±s¡D≤ìï, ‘·sT¡ yê‘· ∫\Tø£≥+ <ë«sê ãj·T≥øÏ e∫Ãq~
ø±sê´–ï. düsπ q+&ç, q•+∫q X¯øÔÏ eTs¡\ ñ<ä“$¤ +#·e#·TÃ>∑<ë! - |üP]Ô>± q•+∫q
X¯øÔÏ ‹]– |ü⁄≥º<Tä . ø=+‘· q•+∫q X¯øÔÏ e÷Á‘·yT˚ q]øÏq #Ó≥T¢ ˝≤>± eTs¡\ yÓTT\ø£
y˚dTü +Ô ~. ø£qTø£ C≤„Hê–ï <ä>e∆∑ TsTTq X¯øÔÏ (e÷j·T / n$<ä´) eTs¡\ Á|ü|+ü #· eèøå±ìï
#·÷|ü<Tä . ø£qTø£ eTT≈£îqÔ ≈£î dü+kÕs¡+ ˝Ò<Tä . n˝≤ nsTT‘˚ ˇø£ìøÏ eTTøÏÔ eùdÔ n+<ä]ø°
eTTøÏÔ edüT+Ô ~ >∑<ë! - @ø£Jeyê<ä+˝À eTs√ Je⁄&˚ ˝Ò&TÉ >∑qTø£ Á|üdTü ‘Ô · Á|üXï¯ ≈£î
neø±X¯yT˚ ˝Ò<Tä . HêHê Jeyê<ä+˝Àq÷ C≤„ì<äècÕº´ n+<äs÷¡ eTT≈£î˝Ô .Ò ã+<Ûyä T˚ ˝Ò<Tä .
n~ ÁuÛ≤+‹ e÷Á‘·yT˚ nC≤„ì <äèwæ˝º À ÁãVü≤àX¯øÔÏ C≤„q<ä>+∆∑ ø±˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªn$<ä´µ>±
ñqïfÒ.¢ edüT‘Ô '· nsTT‘˚ dü∫Ã<ëq+<äeTT øπ e\eTT n~«rj·TeT÷ nsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT
Je⁄&Éì, áX¯«s¡T&Éì, ã<äT&∆ ìÉ , eTT≈£î&Ô ìÉ , »>∑‘ìÔ· ˇø£ ÁuÛeÑ TqT ø£*–düTqÔ ï~ n$<ä´-
ªªe÷j·÷<äTs¡≥È ø±]D°µµ nHêïs¡T. >±s¡&yû êì e÷j·T >∑÷&Ü ˝Àø£+˝À <äTs¡≥È eTsTTq
>∑>q∑ >±+<Ûsä ê«~ ÁuÛeÑ TqT ø£*–düT+Ô ~ >∑<ë! Çø£ ÁãVü≤àe÷j·T≈£î #˚‘>· ±ì~ @eTTqï~.
Ä e÷j·T ÁãVü≤àeTTq+<äT yêdüeÔ eTT>± ≈£î<äs<¡ Tä . ÁãVü≤àeTT edüT‘Ô '· ì]«X‚weü TT ø£<ë!
n+<äTe\qH˚ n~ ªe÷µ nì ô|<ä\› T ìs¡«∫+#ês¡T. ªªj·÷e÷kÕe÷j·÷-µµ nq>±
˝Òì<äHêïs¡T. ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤àeTT q+<äT ªe÷j·Tµ nì $X‚weü TT+&É≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
ø£qTø£ ªªn$<ä´ <äTs¡≥È eTqï e÷≥ ≈£î<äs<¡ Tä µµ nqïyê] e÷≥ düe÷<Ûëì+|üã&çq~.
n$<ä´, <ëì ø±s¡´eTT\sTTq Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô T ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTT q+<äT+&Ée⁄. nj·÷´!
<äTs¡≥È ‘·«+ n+fÒ j·TTøÏsÔ V¡ ≤æ ‘·+>± ñ+&É≥+. ø±ì n$<ä´ j·TTøÏdÔ Vü ≤æ ‘·eTì yÓqTø£
y˚TeTT #ÓbÕŒ+ - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ nqT|ü|‹ü Ô nqTq~ >∑÷&Ü ñ|ü|‹ü Ô >∑\<˚
ne⁄‘·T+~. ø±˙j·T+&ç - n+{≤πsyÓ÷ - ≈£î<äs<¡ Tä . nqT|ü|‹ü Ô - ñ|ü|‹ü >Ô \∑ ~ -
n+fÒ yê´|ò÷ü ‘·+. n$<ä´qT ÁãVü≤àC≤„q+ u≤~Û+#˚ $wüjT· + >±ì, n~ Á|ü|+ü #ê<Ûë´dü≈î£
ùV≤‘·Tej˚T´ $wüjT· + >±ì, n~ |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äH˚ $wüjT· + >±ì <äTs¡≥È eTì #Ó|Œü &É+
˝Ò<Tä . y˚TeTT #Óù|Œ~~ - ªªn$<ä´ ndü‘´· +, »&É+, <äT'Ks¡÷|üeTT, Á‹>∑TD≤‘·àø£eTT,
HêHê$X‚wü düVæ≤‘·eTT, ÁãVü≤àeTT, dü‘·´eTT, C≤„qeTT, Äq+<äeTT, ìs¡TZDeTT,
278
522 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
$X‚wsü V¡ ≤æ ‘·eTT. n{Ϻ n$<ä´ Ç{Ϻ ÁãVü≤àeTTq+<äT+&É≥+ <äTs¡≥È + (nq>± ñ|ü|‹ü Ô
s¡V≤æ ‘·+) nì #ÓbÕŒeTT. ô|>’ ± n~ Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô T>± ÁãVü≤àeTTqT #·÷|ü≥+ >∑÷&Ü
<äTs¡≥È + nHêïeTT. Ç~ <äTs¡≥È + ø±<äì ˙e+fÒ n~ m˝≤ kÕ<Ûës¡DyÓ÷ ùV≤‘·T Á|ü<sä Ù¡ q
#˚jT· TeTT. nj·÷´! Ç+‘· <äTs¡≥È eTsTTq á n$<ä´,eTTøÏ˝Ô À >∑÷&Ü ÁãVü≤àeTTq+<äT
ñ+&Ée#·Tà >∑<ë! - ñ+&É<Tä - Á|ü|+ü #·+ düTŒ¤]+#˚ düeTj·T+˝ÀH˚ n~ >±ì, Á|ü|+ü #·+
>±ì <äTs¡È≥eTe⁄‘êsTT >±ì, düTŒ¤s¡D ˝Òì ~e´düe÷~Û˝À eTTøÏÔ˝À ñ+&Ée⁄. n~
≈£î+<˚{Ïø=eTTà e˝… n‘·´+‘êdü‘·´eTT. ø£qTø£ ndü˝Ò ˝Ò<äT ø£qTø£ n~ <äTs¡È≥eTqï
Á|üXï¯ ≈£î ‘êe⁄˝Ò<Tä . øπ e\+ Á|ü|+ü #·eTTqT ã{Ϻ - ‘·|Œü ìdü] nsTT - ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTT
q+<äT düø±s¡´eTsTTq n$<ä´qT n+^ø£]+#·e\dæ e∫Ã+~>±ì Á|ü|+ü #·yT˚ düTŒ¤]+#·q|ü⁄&TÉ
Ç+ø£ n$<ä´HÓ+<äT≈£î n+^ø£]+#ê*. (s¡E®düs¡Œ+ ø£qã&ç‘˚ ø±s¡D+>± ÁuÛ≤+‹ì
}Væ≤+#ê*. s¡Ey® ˚ ø£qã&çq|ü⁄&ÉT Çø£ ÁuÛ≤+‹ì ø£*Œ+#·e\dæq nedüsy¡ T˚ eTTqï~ -
nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ n$<ä´ ìeè‹Ô #Ó+~q ‘·sê«‘· eTT≈£îÔq≈£î eTs¡\ n$<ä´‘√
dü+ã+<ÛäeTT+&É<äT.
nj·÷´! ÁãVü≤àeTTq+<äT n$<ä´ m˝≤ <äTs¡≥È yÓ÷ n˝≤ Á|ü|+ü #·eTT >∑÷&Ü
<äTs¡≥È y˚T. ø£qTø£ n+<äTe\qH˚ »>∑‘T· Ô $T<Û´ä nì #Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! »>∑‘T· qÔ T n$<ë´
ø±s¡´+>± ø£*Œ+#·e\dæq nedüsy¡ T˚ eTT+~? düe÷:- »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äq≥+
ø√dü+ n~ n$<ä´e\q |ü⁄{Ïqº <äqï dæ<ë∆+‘·+ sê˝Ò<Tä . »>∑‘T· Ô <äTs¡≥È + ø£qTø£H˚ <ëìì
n$<ë´ ø±s¡´eTHêïeTT. n$<ä´j˚T <äTs¡≥È eTsTTq yê{Ïì >∑÷&Ü #˚jT· >∑\T>∑T‘·T+~.
(dü«|üï+˝À kÕe÷qT´&ÉT sê»e⁄‘ê&ÉT. ‘·q X¯yêìï ‘·H˚ #·÷dæø=qe#·TÃ. #·∫Ãqyê]ì
#·÷∫ e÷{≤¢&eÉ #·TÃqT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! <äTs¡≥È eTsTTq »>∑‘T· qÔ T ≈£î<äsá {≤ìøÏ
<äTs¡≥È eTsTTq n$<ä´qT ø£*Œ+∫q≥T¢ eTs=ø£ <√wüeTTqT ø£*Œ+|üe#·TÃ>∑<ë! - düe÷:-
n˝≤ #˚ùdÔ <ëìøÏ ø±s¡D+>± eTs=ø£ <√wüeTTqT ø£*Œ+#·e\dæ edüT+Ô ~. Ç˝≤ nqedü.ú
n+<äTe\q n$<ä´j˚T <äTs¡≥È eTsTTq ‘·qqT, Á|ü|+ü #êìï >∑÷&Ü ø£*Œ+#·>\∑ <äT. n~
‘·qqT, Ç‘·s¡ Á|ü|+ü #êìï >∑÷&Ü ìs¡«Væ≤+#·>\∑ <äT. nj·÷´! Ä |üì »>∑‘Ô˚ #˚jT· e#·TÃ>∑<ë!
nB <äTs¡≥È y˚T >∑<ë. - düe÷:- »>∑‘T· Ô dü÷\ú eTsTTq~. eèøå±ìøÏ ;»+ nedüse¡ TsTTq≥T¢
dü÷ø£ÎeTsTTq ø±s¡D+ ˇø£{Ï <ëìøÏ ñ+&Ü*. n+<äTe\q »>∑‘êÿs¡DeTT>± dü÷ø£Î
;»eTT>±, Á‹>∑TD≤‘·àø£eTsTTq ne´ø£ÔeTqã&˚ nC≤„qy˚T. ø£qTø£ »>∑‘·TÔ≈£î ñ|ü|ü‹Ô
<ëìe\q edüT+Ô ~ >±ì dü«‘·V‰ü >± ø±<äT. Ç+<äT˝À øπ e\+ ‘·sÿ¡ + e÷Á‘·yT˚ ø±<äT.
ÁX¯ó‹>∑÷&Ü Á|üe÷Dy˚T. ªªne´ø±ÔqàVü‰ì‹, eTVü≤‘·' |üse¡ Te´ø£yÔ Té µµ nì. n˝≤ nsTT‘˚
- nj·÷´! ne´ø£eÔ Tqã&˚ Á|üøè£ ‹, <ëì ø±s¡´eTsTTq »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡yú T˚ qqe#êà -
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 523
düe÷:- Á|üøè£ ‹, »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷‘·àj·T+<äT+&É≥+ <äTs¡≥È eTì #ÓbÕŒeTT. ø£qTø£ ÁãVü≤àeTT
q+<äT »>∑‘T· Ô dü‘´· + ø±<äT. Äø±X¯eTTq <äTs¡≥È eTsTTq >∑+<Ûsä «¡ q>∑se¡ TT düTŒ¤]+#·≥+
|üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT >∑<ë! nj·÷´! Á|ür‹ |üse¡ ÷s¡+ú ø±ø£b˛sTTHê $wüjT· + |üse¡ ÷s¡yú T˚
ø£<ë - düe÷:- $wüjT· + n+fÒ n~ eTq≈£î düTŒ¤]+#·≥y˚T >∑<ë! düTŒ¤]ùdHÔ ˚ n~
$wüjT· +. düTŒ¤]+#·≥+ $T<Û´ä nsTT‘˚ $wüjT· eT÷ $T<Û´ä j˚T. $wüjT· + <äTs¡≥È + ø£qTø£
$wüjT· Á|ür‹ $T<Û´ä . n+<äT#˚‘· <äTs¡≥È eTsTTq $wüjT· + >∑÷&Ü $T<Û´ä j˚T.
Á|ü|+ü #·+ dü‘´· + ø±<äq≥+
nj·÷´! n$<ä´ ÁãVü≤àX¯øÔÏ - nHêïs¡T. n˝≤ nsTT‘˚ n~ ÁãVü≤àeTTq+<äT+&É≥+
m˝≤ <äTs¡≥È + ne⁄‘·T+~? n–ï˝À n–ïX¯øÔÏ ñ+&É≥+ <äTs¡≥È + ø±<äT >∑<ë! - düe÷:-
n$<ä´ ì]«X‚wüÁãVü≤àX¯øÏÔ n+<ëeT+fÒ ≈£î<äs¡<äT. X¯øÏÔs¡÷|üeTsTTq $X‚wü+ >∑÷&Ü
ÁãVü≤àeTT˝À ñ+&Ésê<äT. dü$X‚wÁü ãVü≤à jÓTTø£ÿ X¯øÔÏ - n+<ëeT+fÒ ≈£î<äse¡ #·TÃqT.
ÁãVü≤àeTTq+<äT X¯ø,ÔÏ X¯øÔÏ ø±s¡´eTsTTq ª»>∑‘T· µÔ ñ+&Ée#·TÃqT. n~ <äTs¡≥È + ø±<äT.
nj·÷´! n$<ä´ ˝Òq|ü⁄&ÉT ÁãVü≤à+ dü$X‚wü+ m˝≤ ne⁄‘·T+~. n$<ä´≈£î eTT+<˚
ÁãVü≤àeTTqT dü$X‚w+ü m˝≤ nq>∑\+? ø±\+ ñ+<äq{≤ìøÏìï ≈£î<äs<¡ Tä . ø±\+ >∑÷&Ü
n$<ë´C≤„q+ ø£<ë! düe÷:- n+<äTøπ n$<ä´ nHê~ nHêïeTT. nj·÷´! nHê~ nsTTq
n$<ä´ e\q ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü . dü$X‚wü ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ X¯øj ÔÏ T˚ nHê<ä´$<ä´ - Ç+<äT˝À
nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+ e∫Ã+~. (n+fÒ n$<ä´ ñ+fÒH˚ ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü . dü$X‚wü
ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ X¯øÔÏ - n$<ä´ - @~ eTT+<äT - nì Á|üXï¯ nH√´q´+ MT<ä Ä<Ûës¡
|ü&qç ~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) düe÷:- ø£qTø£H˚ ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü ø±e≥eTqï~ <äTs¡≥È eTì
#ÓbÕÔsT¡ . n<˚ $T<Û´ä nHêïs¡T. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq düeTdüÔ (n$<ä´ - Á|ü|+ü #·eTT) <Ó«’ ‘·eTT
$T<Û´ä ø£qTø£H˚ ª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤à, ‘·‘‡· ‘·´+, n‘√q´<ës¡+Ô µµ nì ÁX¯ó‹ >∑]d® Tü qÔ ï~.
n+<äT#˚‘· n$<ä´ e\qH˚ ÁãVü≤àeTTq+<äT n$<ä´, Á|ü|ü+#·eTT düTŒ¤]düTÔqï$. á
n$<ë´<√wü+ dü«|üs¡ ìsê«Vü≤ø£eTT. nj·÷´! n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤ày˚T dü«s¡|ü ìsê«Vü≤ø£
eTqe#·TÃqT >∑<ë! eTi\ n$<ä´ nH˚ <√wü+ m+<äT≈£î? - düe÷:- øπ e\+ n~ÛcÕ˜q+
e\q >±ì (s¡Ee® ⁄) øπ e\+ eTq n$<ä´ (<√wü+-nC≤„q+) e\q >±ì ÁuÛ≤+‹ ø£\>∑<Tä .
˝Àø±qTuÛeÑ + n˝≤ ˝Ò<Tä . s¡Ee® ⁄ Ä<Ûës¡+. Nø£{,Ï >±* yÓTTˆˆ yê{Ï düV‰ü j·T+‘√ eTq
nC≤„q+ ñ+&Ü*. n|ü⁄&˚ >∑<ë! düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹. n˝≤π> ÇB. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ n$<ä´.
ÁãVü≤à+ MT<ä Á|ü|+ü #·u≤Û eq - nH˚ ÁuÛ≤+‹. ÇB es¡d.ü n+<äT#˚‘· n~ÛcÕ˜q+, ø±s¡DeTT
- á s¬ +&É÷ ˝Òì ÁuÛ≤+‹ |ü⁄≥º<Tä . nj·÷´! n~ÛcÕ˜q+ e\q n$<ë´<Ûë´dü ø£*–+~
n+≥THêïs¡T. n˝≤π> n~ÛcÕ˜q+ e\qH˚ Á|ü|+ü #ê<Ûë´dü ø£*–+<äqe#·Tà >∑<ë! eT<Û´ä ˝À
279
524 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n$<ë´<Ûë´düe\q Á|ü|+ü #ê<Ûë´dü »]–+<äq≥+ m+<äT≈£î? - düe÷:- n$<ë´<Ûë´kÕìøÏ
>∑÷&Ü ÁãVü≤à+ ùV≤‘·Teì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n+<äT≈£îqTï n$<ä´j˚T ùV≤‘·Teì #ÓbÕŒ+.
ø£qTø£ n$<ä´, <ëì ø±s¡´eTsTTq Á|ü|+ü #·eTT ÁãVü≤àeTT q+<äT n<Ûë´dü ne{≤ìøÏ
ªªn$<ä´µµ ˝Ò≈î£ +&Ü kÕ<Û´ä |ü&<É Tä >∑<ë! ø£qTø£ dü«, |üs¡ ìs¡«Vü≤D #˚jT· >∑\~ n$<ä´j˚T.
n~ÛcÕ˜qeTsTTq~ ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£H˚ eTTøÏ˝Ô À n$<ä´ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤àj·T+<ä<ëÛ ´dü
≈£î<äs¡<äT. eTT≈£îÔqøÏ+ø£ |ü⁄qsêeè‹Ô ˝Ò<äT. n+<äTe\q, ÁãVü≤àeTT q+<äT Á|ü|ü+#·
ÁuÛ≤+‹ ùV≤‘·TesTTq $T<Û´ä nsTTq ªªn$<ä´µµ nH˚ <√wü+ ñ+&Éø£ ‘·|Œü <äT.
nj·÷´! n~ ø±ì<ëì j·T+<äT ªn~µ nH˚ ªãT~∆µ ÁuÛ≤+‹. <ëìøÏ ùV≤‘·Te⁄
ªn$<ä´µ ø±e#·TÃqT. Á|ü|ü+#· ãT~∆ ÁuÛ≤+‹ ø±<äT. Á|ü|ü+#êìï#·÷#˚ Á|ü|ü+#·eTT
nqTø=+≥THêïeTT. |òTü {≤~ Á|ü|+ü #êH˚ï ˝Àø£+ |òTü {≤~ Á|ü|+ü #·eTqTø=+≥Tqï~. Ç˝≤π>
Á|ü|+ü #· ãT~∆>÷∑ &Ü. n+<äTe\q n~ ÁuÛ≤+‹ø±<äT. ø£qTø£ n~ ªn$<ä´µ e\q e∫Ãq
C≤„q+ ø±<äT. X¯óøÏÔ s¡»‘· ÁuÛ≤+‹ s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹ yÓTTˆˆ yêìøÏ n$<ä´ ø±s¡D+ ø±e#·TÃqT.
Á|ü|+ü #· Á|ür‹ ÁuÛ≤+‹ ø±<äT. ø£qTø£ Á|ü|+ü #·+ $T<Û´ä ø±<äT. n~ s¡Ed® sü Œ¡ + ˝≤>±
n$<ä´ ø±<äT. ÁãVü≤àeTTHêÁX¯sTT+∫ j·TTqï dü‘´· eTsTTq Á|üøè£ ‹ jÓTTø£ÿ ø±s¡´y˚Tø±ì
e÷j·÷ ø±s¡´+ ø±<äT. (e÷j·T nq>± n<äT“¤‘X· ø¯ ÔÏ nì yê] es¡qí - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
Á|ü|+ü #·+ dü‘´· y˚T. - düe÷:- ªªn|üPs¡«eT|üse¡ Tq+‘·se¡ Tu≤Vü≤´+µµ nì ÁX¯ó‹. (BìøÏ
|üPs¡«+, n|üs+¡ , ˝À|ü*~, ãj·T{Ï~ ˝Ò<Tä ) ªª‘·kÕàqï$C≤„q eTè‘˚dÔæ øÏ+∫‘Yµµ ($C≤„q+
‘·|Œü @MT ˝Ò<ìä ) ªªVü≤πss¡ïøÏ+∫<ä«´‹]ø£ÔeTdæÔµµ (Vü≤]ø£qï _Ûqï+>± @MT ˝Ò<Tä ) nì
ÁX¯ó‹, düà è‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. ø£qTø£ ñqï~ ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ. <ëì j·T+<äT Á|ü|+ü #·u≤Û eq
ÁuÛ≤+‹j˚T. ÁãVü≤àeTTq+<äT ÁãVü≤àuÛ≤eq Á|üeT. Á|ü|ü+#·uÛ≤eq ÁuÛÑeTj˚T. s¡E®ãT~∆
dü‘´· eTT. düsŒ¡ ãT~∆ e´eVü‰s¡d‘ü ´· y˚Tø±ì ÁuÛeÑ Tj˚T. ÁãVü≤àeTTq+<äT Á|ü|+ü #·ÁuÛeÑ T ùV≤‘·Te⁄
nì‘·´y˚T. ø£qTø£ Á|ü|+ü #·+ ndü‘´· y˚T. n$<ä´j˚T Á|üøè£ ‹ |ü<ës¡eú TT. n~ bÕs¡e÷]úøe£ TT
ø±<äT. <ëì e\q e∫Ãq Á|ü|+ü #·eTT ÁuÛ≤+‹ e\q e∫Ãq düsŒ¡ + ˝≤>± $T<Û´ä j˚T.
Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twü áX¯«s¡T\TqTï dü‘´· eTT ø±<äT. ∫‘·TÔ R #Ó‘’ q· ´+ R C≤„qeTT e÷Á‘·yT˚
dü‘·´eTT. ªªC≤„q+ j·T<Ûëdü‘·´eTdü‘·´eTq´‘Yµµ nì $wüßí|ü⁄sêDeTT. ∫Á<ä÷|üeTsTTq
ÁãVü≤àeTTH˚ ªª‘·‘‡· ‘·´+µµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. n+<äT#˚‘· áX¯«s¡T&ÉT ∫‘·TÔ ø£qï y˚ss¡ TT‘˚
Á|üøè£ ‹ e˝… ndü‘´· eT>∑TqTµµ nì ‘˚*q~. ∫Á<ä÷|ü⁄\T ø£qTø£H˚ Jy˚X«¯ s¡T\≈£î n<Ó«’ ‘·eTT.
n∫Á<ä÷|ü+ ø£qTø£ Á|üøè£ ‹ $T<Û´ä . Jy˚X«¯ s¡T\T ∫Á<ä÷|ü⁄\ì, Á|üøè£ ‹ n∫‘·TÔ nì n+<äs÷¡
m]–q<˚. ø£qTø£ Á|üø£è‹ dü‘·´+ ø±<äT. n∫‘·TÔ. s¡E®düs¡Œ+ e+{Ï~. ÁãVü≤àeTT
|üse¡ ÷s¡eú Tqï dü+>∑‹ ÁX¯ó‹, düà è‹ |ü⁄sêD≤\T n+^ø£]+∫q e÷≥. s¡Ed® sü Œ¡ + $T<Û´ä
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 525
nsTTHê n+<ä* C≤„q+ (Á|ü‘´· j·T+) dü‘´· eTì MT n_ÛÁbÕj·TeTT. ªÇ~ düsŒ¡ +µ nqï
ÁuÛeÑ T˝À düsêŒ+X¯+ ndü‘´· eTsTTHê düsŒ¡ ÁuÛeÑ T, Á|üeT\˝À düe÷q+>± ñqï C≤„qe÷Á‘·+
dü‘·´eTì y˚TeT÷ n+{≤+. ø£qTø£ ∫‘·TÔ dü‘·´y˚T. n+‘˚ø±<äT, kÕ<Ûä´eTsTTq<ä+‘ê
$T<Û´ä j˚T. ñ<눈 s¡E® düsŒ¡ eTT. Ç~ ÁuÛeÑ T≈£î eTT+<äT ˝Ò<Tä . ÁuÛeÑ T düeTj·T+˝À ÁuÛeÑ T#˚‘·
kÕ~Û+|ü ã&ÉT‘·T+~. dæ<ä∆eTsTTq $wüj·TeTT dü‘·´eTT. s¡E®e⁄ dü‘·´eTT. ø£qTø£
C≤„qkÕ<Û´ä eTT. ø±>± CÒj „ T· eTT nsTTq Á|üøè£ ‹ <ëì ø±s¡´eTsTTq <Ó«’ ‘·eTT ndü‘´· eTT.
dü«‘·d‡æ <äe∆ TsTTq~ ø£qTø£ C≤„qeTT dü‘´· eTT. ø£qTø£ ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ C≤„q s¡÷|üeTT dü‘´· eTT.
n$<ä´ $T<Ûä´ nq{≤ìøÏ ø±s¡D+ n~ »&É+ ø±e≥+ e÷Á‘·y˚T ø±s¡D+ ø±<äT.
nìs¡«#·˙j·T+ ø±e≥+ >∑÷&Ü ø±s¡Dy˚T.
ªªn$<ä´ nìs¡«#·˙j·Ty˚Tµµ
nj·÷´! Çø£ÿ&É nìs¡«#·˙j·T+ nq≥+ m+<äT≈£î? dü<ädü~«\ø£åDeTT
(ñqïB ˝ÒìB ø±ì s¡ø+£ ) n+{≤sê! n{Ϻ edüTeÔ ⁄ Á|üe÷DX¯Sq´+ ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·T+
ne⁄‘·T+~. edüTeÔ ⁄˝ÒesTTHê düTŒ¤]+#·{≤ìïã{Ϻ yê{Ï ñìøÏ ˝…øÿ£ ˝ÀøÏ edüT+Ô ~. düTŒ¤sD¡
(Á|ür‹) nH˚~ dü<dä <ü ëø±s¡eTsTTq~. dü<dä <ü ëø±s¡eTsTTq düTŒ¤sD¡ ≈£î dü<dä ~ü «\ø£Då
eTsTTq~ $wüjT· eTì n+^ø£]ùdÔ düs«¡ + düs«¡ Á|ür‹øÏ (düTŒ¤sD¡ ) $wüjT· eTe⁄‘·T+~ -
nì sêe÷qTC≤_ÛÁbÕj·TeTT. düe÷:- n˝≤ ø±<äT. CÒj „ T· eTsTTq edüTÔ düeT÷Vü≤y˚T
Á|ür‹ / düTŒ¤sD¡ e\q ñìøÏì bı+<äT‘·T+~. CÒj „ T· eT+fÒ C≤„qkÕ<Û´ä + ø£<ë! C≤„q
e÷Á‘· Á|ür‹ e\q kÕ~Û+|üã&˚~ ø±<äT. Á|ür‹ nq>± C≤„qy˚T. n~ dü«‘·d‡æ <äe∆ TT.
C≤„q kÕ<Ûøä e£ TsTTq~ y˚sT¡ >± @B ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ |ü<ësêú\T s¬ +&ÉT nqTø=+<ë+.
1)CÒj „ T· +. Ç~ C≤„qkÕ<Û´ä eTT ø£qTø£ C≤„q+ Bì e\q kÕ~Û+|üã&É<Tä . 2) C≤„q+ -
C≤„q+ C≤„Hêìï kÕ~Û+#·&eÉ T+fÒ @$T{Ï? á C≤„qeTT Ä kÕ~Û+|üã&˚ C≤„qeT÷ ˇø£{≤?
y˚sê? y˚s+¡ fÒ Ä C≤„qkÕ<Ûøä +£ eTi=ø£{Ï <ëìøÏ eTi=ø£{Ï Ç˝≤ ø£*Œ+#ê*. nqedü.ú
ˇø£fqÒ +fÒ n|ü⁄&ÉT C≤„q+ dü«‘·d‡æ <äy∆ T˚ ø±ì Ç‘·s¡ ø±s¡D+ e\q dæ<e∆ä TsTTq~ ø±<äT.
ø±>± dü«‘·d‡æ <äe∆ TT ø£qTø£ u≤<Û´ä + ø±<äT. ø£qTø£ <ëìì ªªdü‘µY µ n+{≤s¡T. u≤<Û´ä eTsTTq
edüTeÔ ⁄qT ªdü‘µY nqsê<äT. ªªHêdü‘√ $<ä´‘˚u≤Û y√ HêuÛ≤y√ $<ä´‘˚d‘ü '· µµ nì ^‘· #Ó|Œæ q~.
ndü‘Y ≈£î dü‘·Ô ˝Ò<äT. dü‘Y≈£î ndü‘·Ô ˝Ò<äì ns¡ú+. nuÛ≤eeT+fÒ u≤~Û+|üã&É≥y˚T.
ªdüTŒ¤sD¡ µ nj˚T´ edüTeÔ ⁄ u≤<Û´ä + ø£qTø£ <ëìì ªdü‘µY nqsê<äT. CÒj „ T· + kÕ<Û´ä + (C≤„qkÕ<Û´ä +)
ø£qTø£ u≤<Û´ä eTsTT+~. kÕ<Û´ä eTsTTq<ä+‘ê u≤<Û´ä y˚Tqì yê´|æ.Ô kÕ<Û´ä eTsTTq |òTü {≤<äT\T
˝Àø£+˝À nì‘ê´\T>± ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. dæ<e∆ä düTeÔ sTTq eT{Ϻ XÊX¯«‘·eTT ø£<ë! ø£qTø£H˚
ªªyê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√ HêeT<Û̊jT· + eTè‹Ôøπ ‘˚´edü‘´· yéTµµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. nj·÷´!
280
526 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
n˝≤ nsTT‘˚ n$<ä´qT ªndü‘Yµ nì #Ó|üŒ+&ç. düe÷:- @e÷Á‘·+ Á|ür‹øÏ sêì~
ªndü‘µY ne⁄‘·T+~. ª≈£î+<˚{Ï ø=eTTൠn≥Te+{Ï~. ªÇ~ ≈£î+&ɵ nqï≥T¢ ªÇ~ ≈£î+<˚{Ï
ø=eTTൠnì #·÷|ü˝eÒ TT >∑<ë! ø£qTø£ u≤<Û,ä Á|ür‹ - á s¬ +&É÷ ñHêïsTT ø£qTø£
n$<ä´ dü‘Y ndü‘Y ø±<äT. $\ø£åDeTsTTq<˚. dü‘·ÔsTTq C≤„q+ ø£qï ndü‘Y nsTTq
X¯XX¯ è¯ +>∑+ e+{Ï yê{Ï ø£qï _ÛqïeTsTTq~ ø£<ë! nj·÷´! ªªHêdüÁ‘·Œr‘˚' u≤<Ûë#·Ã
qdü~‘·´|æ j·Tqï‘·‘,Y Á|ür‘π̊se dü‹ÿ+ q u≤<ÛëHêïdü‘T· ÿ‘√ »>∑‘µY µ ( düTŒ¤]+#·T‘·Tqï~
ø£qTø£ ndü‘T· Ô ø±<äT. u≤~Û‘+· ø£qø£ ªdü‘µY ø±<äT. Á|ür‹ e\q dü‘Y u≤<Ûä e\q ndü‘Y
ø£qTø£ ªdü<ädü‘Yµ m+<äT≈£î ø±<äT - »>∑‘·TÔ-) nqT e#·q+ e\q nC≤„q+, <ëì
ø±s¡´eTsTTq »>∑‘T· Ô ø£qã&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ ªndü‘µY ø±<äT. C≤„q+ #˚‘· uÀ~Û+|üã&ÉT‘·Tqï~.
ø£qTø£ ªdü‘µY ø±<äT. ø£qTø£ dü<dä ~ü «\ø£Då eTì m+<äT≈£î #ÓbÕŒ*. ªªdü<dä ‘ü µY µ nH˚ #Ó|Œü e#·TÃ
ø£<ë! düe÷:- ªdü‘T· µÔ ‘·|Œü ø£ düTŒ¤]düT+Ô <äì ìj·TeTeTT ˝Ò<Tä . <äècÕº+‘·+ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤ày˚T
<äècÕº+‘·eT+{≤sê? - n~ C≤„qy˚T ø±ì CÒj „ T· eTT ø±<äT. C≤„qeTT CÒj „ T· + ø±<äT.
|òTü ≥|ü{≤<äT\T <äècÕº+‘·eT+{≤sê? - n$ dü‘´· eTì n+^ø±s¡+ ˝Ò<Tä >∑<ë! ô|>’ ±,
ªªdüTŒ¤]+#˚~ $T<Û´ä . s¡Ed® sü Œ¡ + e˝…µµ nqT yêø£´ Á|üj÷Ó >∑+‘√ düTŒ¤]+#˚ »>∑‘T· Ô <ëìøÏ
ø±s¡DeTsTTq nC≤„qeTT ªª$T<Û´ä µµ nì ‘Ó*dæq dü+>∑‘˚ >∑<ë! n˝≤π> ªªu≤~Û+|üã&˚~
ndü‘·TÔµµ nqï yêø£´Á|üjÓ÷>∑+ <äTwüºy˚T. düTŒ¤]+#·ì~ u≤~Û+|üã&É<äT >∑<ë! ≈£î+<˚{Ï
ø=eTTà u≤~Û+|üã&É<Tä . nsTTHê n~ ndü‘Ô˚ >∑<ë! düTŒ¤]+#˚ s¡E® düsêŒ~ø£eTT s¡EC® ≤„q+
e\q u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~. ndü\T Á|üd+ü >∑+˝ÀøÏ sêì<ëìì ìùw~Û+#·≥+ M\T |ü&<É Tä
>∑<ë! ô|>’ ± @~ düTŒ¤]+#·<√ / ø£qã&É<√ n~ ndü‘T· Ô - ≈£î+<˚{Ï ø=eTTà ˝≤>±µµ nH˚
yêø£´Á|üjÓ÷>∑+ eT+∫~. X¯X¯X¯è+>∑+ Á|ürj·Te÷q+ ø±<äì düsê«yÓ÷<ä+µµ ø£qTø£
Á|ürj·Te÷qeTe⁄‘·T+<äqï e÷Á‘êq nC≤„q+ ndü‘T· Ô ø±<äT. BìøÏ e´‹πsø£ <äècÕº+‘·+
ªª≈£î+<˚{Ï ø=eTT൵. n˝≤H˚ u≤~Û+|üã&ÉT#·Tqï<äqï ø±s¡D+>± @B ªdü‘T· µÔ ø±<äT. e´‹πsø£
<äècÕº+‘·+ - ÁãVü≤à+. ø£qTø£ nC≤„q+ dü‘T· Ô ø±<äT. ndü‘T· Ô ø±<äT. dü<dä ~ü “¤qï+. n+‘˚
‘·|Œü ªªdü<dä ‘ü T· µÔ µ ndü\T kÕ<Û´ä + ø±<äT. ˇπø edüTeÔ ⁄ $s¡T<äe∆ TsTTq Äø±s¡ <ä«j·T+‘√
ñ+&É≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . dü‘T· ≈Ô î£ $s¡T<ä+∆ ndü‘T· .Ô ndü‘T· ≈Ô î£ $s¡T<ä+∆ dü‘T· .Ô yÓ\T>∑T≈£î Nø£{,Ï
Nø£{øÏ Ï yÓ\T>∑T $s¡T<ä+∆ ø£<ë! ø£qTø£ dü<dä <ü ëø±s¡+>± ˇø£ edüTeÔ ⁄qï<äq≥+ ÁbÕe÷DÏø+£
ø±<äT. nj·÷´! dü<dä <ü ëø±s¡+>± <ëì düTŒ¤sD¡ ñ+&É≥+ e\q n{Ϻ edüTeÔ ⁄+<äq{+
‘·|ü ø±<äT. düe÷:- ndü\˝≤+{Ï düTŒ¤sD¡ ˝Ò<Tä . dü<ëø±s¡ düTŒ¤sD¡ ndü<ëø±s¡ düTŒ¤sD¡
m˝≤ ø£\TkÕÔsTT? |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<äe∆ TsTTq á $ø±sê\T ˇø£ Á|ür‹ ˝ÀqT, edüTeÔ ⁄˝Àq÷
ø£\ee⁄. |òTü ≥+ ñqï<äì (dü‘)Y |òTü ≥+ ˝Ò<ìä (ndü‘)Y Á|ür‹ mqï{Ïø° ˇø£ÿ{Ï ø±e⁄
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 527
ø£<ë! ø£qTø£ dü<dä <ü ëø±s¡ Á|ür‹ ndü+uÛeÑ y˚T. M{Ïøq£ ï _ÛqïeTsTTq dü<dä ~ü «\ø£Då
eTsTTq Á|ür‹ eT÷&Ée<äTqï~. n<˚ ªª$T<Ûä´µµ n<˚ ªªÁuÛ≤+‹µµ. Ç~ ÁbÕe÷DÏø£y˚T.
n+<ä]øÏ Ç{Ϻ nqTuÛÑyê\T+{≤sTT ø£qTø£. bÕeTs¡Tìø£sTTHê s¡E®düs¡Œ ÁuÛ≤+‹
ø£\T>∑T‘·T+~. n~ ≈£î+<˚{Ïø=eTTà e+{Ï~ ø±<äT. ø£qTø£ s¡E®düs¡Œ, s¡+>∑s¡»‘ê~
ÁuÛ≤+‘·T\T dü<ädü~“¤qïeTsTTq$. Ç$ ÁbÕe÷DÏø£eTsTTq$. Ç$ ñqïeì n+<ä]ø°
nqTuÛÑe+ ñqï~. dü<ädü<ëø±s¡eTsTTq edüTÔy˚ Á|üe÷D s¡Væ≤‘·+. nqTuÛÑe+˝À
ndü+uÛeÑ +. nj·÷´! nC≤„q+ dü‘T· ,Ô »>∑‘T· Ô dü‘T· ,Ô Äø±X¯+ dü‘T· ,Ô |òTü ≥+ dü‘T· ,Ô |ü≥+
dü‘T· Ô - nì nC≤„q+, Á|ü|+ü #·+ >∑÷&Ü ªdü‘T· >Ô ±H˚µ ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. ø£qTø£ ndü‘T· Ô
ø±<äHêï Á|ü|+ü #·+ dü‘T· Ô ø£qï _Ûqï+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? - düe÷:- nC≤„q+ yÓTT<ä\>∑Tq$
yêdüÔe<äX¯˝À ˝Òe⁄ >∑qTø£ yê{Ïì ªdü‘·TÔµ ø£qï _ÛqïeTì #ÓbÕŒeTT. yê´eVü‰]ø£+>±
e÷Á‘·yT˚ yê{ÏøÏ dü‘Ô· ñqï~. ˝Ò<ë, ø±s¡DeTsTTq ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ dü‘j Ô· T˚ ø±s¡´eTsTTq
nC≤„Hê<äT\+<äT düe÷q+>± Á|üeVæ≤düTqÔ ï~. ø£qTø£ yê{Ïì ªdü‘µY n+{≤eTT. n+‘˚‘|· Œü
nC≤„Hê<äT\T dü«j·T+>± ñHêïj·Tì ø±<äT. ø£qTø£ nC≤„q+ yÓTTˆˆ dü‘T· Ô ø±<äì #ÓbÕŒ+.
edüTÔ‘·' nsTT‘˚ C≤„qyÓTTø£ÿfÒ dü‘·TÔ. nC≤„Hê<äT\˝À ªªdü‘Yµµ nH˚ uÛ≤eq
ÁuÛ≤+‹j˚T. nj·÷´! nsTT‘˚ nC≤„q+ ndü‘T· Ô nHê*>∑<ë! ˝Òì<äqï|ü⁄&ÉT ≈£î+<˚{øÏ =eTTà
e+{Ï$ >∑<ë! nC≤„q+ ndü‘T· Ô >∑÷&Ü ø±<äì m˝≤ #ÓbÕŒs¡T? düe÷:- ªªe+<Ûë´|ü⁄Á‘·Tì
#˚‹˝À bÕeTT #·ùdµÔ µ á »>∑‘T· qÔ ïfÒ¢ uÛ≤$+#ê*µµ nì ÁX¯ó‹j˚T nC≤„Hêìï e+<Ûë´|ü⁄Á‘·Tì
e˝…, X¯X¯X¯è+>∑eTT e˝… ndü‘·´eTì #Ó|æŒ+~. Ç~ |üs¡e÷s¡ú<äX¯˝À dü+>∑‹. ø±ì
e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À Á|ü|+ü #·ÁuÛeÑ T ì\ã&ç ñqï~ ø£qTø£ <ëìì ø±<äq˝ÒeTT. ø£qTø£ nC≤„qeTT
yÓTTˆˆ X¯X¯X¯è+>∑eT+‘· ndü‘·TÔ ø±<äì uÛ≤$+#·e\dæe∫Ã+~. ÁX¯ó‹ |üs¡e÷s¡úeTTqT
#Ó|Œæ +<äì, ÁãVü≤àeTTq+<äT |üse¡ ÷s¡‘ú '· @MT ˝Ò<ìä #Ó|Œæ q≥T¢ uÛ≤$+#ê*. ªªH˚V≤ü HêHêdæÔ
øÏ+#·qµµ- ÁX¯ó‹. |üse¡ ÷s¡+ú >± ªdü‘µY nsTTq ÁãVü≤àeTT ø£qï, e´eVü‰s¡‘'· >∑÷&Ü ªndü‘µY
nsTTq X¯X¯X¯è+>∑+ ø£qï $\ø£åDeTsTTq nC≤„q+ |üs¡e÷s¡ú‘·' ndü‘Y, e´eVü‰s¡‘·'
ªdü‘µY . ø£qTø£ dü<dä ~ü «\ø£Då + (_Ûqï+). n+<äTe\q Bìì dü<dä #ü ÷ u¤ ≤›\‘√ ìs¡«∫+#·˝eÒ TT.
ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·T+. n+<äTøπ $T<Û´ä . nj·÷´! e´eVü‰s¡‘'· dü‘T· ,Ô |üse¡ ÷s¡‘ú '· ndü‘T· Ô
ø£qTø£ Bìì ªªdü<dä ‘ü T· µÔ µ nì m+<äT≈£î |æ\esê<äT? - düe÷:- düs«¡ <ë düs«¡ <Ûë ñ+&ç
rπs<ëìH˚ ªdü‘Yµ nHê\ì, düs¡«<ë düs¡«<Ûë ˝Òì<ëìH˚ ªndü‘Yµ nHê\ì y˚<ë+‘ês¡ú
ìs¡jí T· +. ªªHêdü‘√ $<ä´‘˚ uÛ≤e' HêuÛ≤y√ $<ä´‘˚ dü‘'· µµ nì ^‘·. nsTTHê yêdüyÔ êyêdüeÔ
<äXÊuÛÒ<äeTTqï~. ø£qTø£ Ä <äècÕº´ ªªdü<ädü‘·TÔµµ n+{≤eT+{≤sê? eT+∫<˚. ø±ì
n+<äTe\qH˚ n~ ªª$T<Û´ä µµ nì n+{≤eTT. m˝≤>∑sTTHê nC≤„q+ $T<Û´ä . ÁãVü≤à_Ûqï
281
528 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
eTsTTq<ä+‘· ª$T<Û´ä µ nqï<˚ e÷ n_ÛeT‘·+. e´eVü‰s¡+˝À dü‘´· eTsTTq <ëìì ª$T<Û´ä µ
nq≥+ mø£ÿ&Ü ˝Ò<?˚ - n+{≤sê. s¡Ed® sü Œ¡ + e´eVü‰s¡+˝À nqTuÛyÑ êìøÏ e∫ÃHê
ª$T<Û´ä µ n+{≤eTT ø£<ë! n~ e´eVü‰s¡+ ø±<äT. øπ e\+ n{≤¢ ø£qã&ÉT‘·Tqï<ä+{≤sê?
- Á|ü|+ü #· e´eVü‰s¡eT÷ n{≤¢ ø£qã&ÉT‘·Tqï<˚ ø±ì |üse¡ ÷s¡eú TT ø±<äT >∑<ë! n˝≤
ø±<ä+&û! e´eVü‰s¡+ dæsú e¡ TsTTq~. Á|ü‹uÛ≤dü ø£Då øÏ e£ TsTTq~. ø£qTø£ Á|ü‹uÛ≤dü (s¡Ed® sü Œ¡ +
ø£qã&É≥+) edüTeÔ ⁄ ø£qã&çHê n~ $T<Û´ä . e´eVü‰s¡‘'· dü‘´· eTsTTq edüTeÔ ⁄ >±ì,
|üse¡ ÷s¡‘ú '· dü‘´· eTsTTq ÁãVü≤à+ >±ì $T<Û´ä ø±<äT - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ edüTeÔ ⁄
eT÷&ÉT s¡ø±\T nqTø√+&ç. 1) bÕs¡e÷]úø£ dü‘,Y 2) yê´eVü‰]ø£ dü‘,Y 3) ÁbÕ‹uÛ≤dæø£
(ÁuÛ≤+‹) dü‘.Y yÓTT<ä{~Ï ÁãVü≤à+. s¬ +&Ée~ nC≤„q+, Á|ü|+ü #·+. eT÷&Ée~ s¡Ed® sü Œ¡ +
e+{Ï ÁuÛ≤+‹ |ü<ësêú\T. dü«|üï Á|ü|+ü #·+ >∑÷&Ü n+‘˚. Ç~ ˇ|üø=+fÒ eTfi≤¢ MTπø
≈£î<äs¡<äT. ÁãVü≤à+ ø£qï _ÛqïsTTq<ä+‘ê bÕs¡e÷]úø£+ ø±<äì #Ó|üPÔ ÁãVü≤à_Ûqï+>±
bÕs¡e÷]úø+£ >± <√cÕìï (dü‘T· >Ô ±) n+^ø£]+#·≥+ ‘·|ü >∑<ë! dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·+
>∑<ë! ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ dü‘´· eTì, <ëìøÏ <ëìø£qï _ÛqïeTsTTq~ ªªÄs¡µÔ µ eTì e÷ eT‘·+
MTs¡T ˇ|üø√e\dæ ñ+≥T+~. nC≤„q+ Äs¡Ô+ ø£qTø£ dü‘·TÔ ø±<äT. Á|ü‘·´ø£å+>±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~ ø£qTø£ ªndü‘·TÔµ ø±<äT. ø£qTø£ nC≤„q+, Á|ü|ü+#·eTT dü<ädü~“¤qïy˚T.
nìs¡«#·˙j·Ty˚T.
nj·÷´! ªndæÔµ nì|æ+∫ø=H˚~ ªdü‘·TÔµ ªHêdæÔµ nì|æ+∫ø=H˚~ ªndü‘·TÔµ
nC≤„Hê~ø£eTT, ˇø£kÕ] ndæ,Ô ˇø£kÕ] HêdæÔ - ø£qTø£ Bìì ªdü<dä ‘ü T· µÔ nqe#·TÃø±ì
ªdü<dä ‘ü T· µÔ ø±ì<äì m˝≤ n+{≤s¡T (qs¡-dæ+Vü≤ R qs¡d+æ Vü≤ nqe#·TÃ>±ì qs¡d+æ Vü≤
$\ø£Då - nq+ ø£<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT) n˝≤ ø±<äT. ø±\uÛ<Ò +ä #˚‘· Äø±s¡u<ÒÛ +ä e∫ÃHê
@ø£ø±\+˝À n˝≤ (qs¡d+æ Vü≤˝≤>±) ˝Ò<Tä ø£qTø£ <ëìì dü<dä <ü ëø±s¡eTq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
dü<dä ~ü «\ø£Då eTH˚ nHê*. á $wüjT· $T+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒ+. ˇø£kÕ] ªndæµÔ ˇø£kÕ]
ªHêdæµÔ ø±e≥+ e\qH˚ <ëìì ªdü<dä ~ü «\ø£Då eTHêïeTT. |üP]Ô>± ªHêdæµÔ nsTT‘˚ n~
ndü‘Ô˚ ne⁄‘·T+~. ø±ì ndü‘T· ≈Ô î£ _Ûqï+ ø±<äT. ì‘·´eTT ªndæµÔ nsTTq~ n~ dü‘T· Ô -
n<˚ ÁãVü≤àeTT. ªªnd”‘Ô ´˚ y√|ü\ã∆e´'µµ nì ÁX¯ó‹. ªª|òTü ≥+ ñqï~µµ yÓTT<ä\>∑T #√≥T\+<äT
>∑÷&Ü |òTü {≤<äT\+<äT düe÷q+>± ø=qkÕ–q~ ªndæ‘Ô «· y˚Tµ nq>± |òTü ≥+ ñqï~ |ü≥+
ñqï~. Ç+<äT˝À ªñqï~µ ø=qkÕ–+~. |òTü ≥|ü{≤\T e÷]q$. nj·÷´! ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü
C≤„Hê‘Y eTT+<äT ªHêdæµÔ nì|ædTü +Ô ~ >∑<ë! - düe÷:- Ä‘˚à ÁãVü≤àeTT. n~ ‘Ó*j·Tø£
b˛e≥+ ñ+&É<äT. nsTT‘˚ nC≤„q+ e\q Ä‘·à _Ûqï+>± ÁãVü≤à+ ñ+<äqTø=H˚
düeTj·T+˝À C≤„HêìøÏ eTT+<äT á ªndü‘´· ÁãVü≤à+µ HêdæÔ ø±e#·TÃqT. ø±ì Ä‘·àdü«s¡÷|üyT˚
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 529
ÁãVü≤àeTì ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· ˝Ò<Hä ˚ $wüjT· + ˝Ò<Tä . me&É÷ ‘·qT ˝ÒqqTø√&ÉT >∑<ë!
ø£qTø£ Ä‘êà_ÛqïeTsTTq ÁãVü≤à+ ˝Ò<äH˚ düeTdü´ sê<äT. n~ m|ü⁄&É÷ dü‘˚Ô. ø£qTø£
Á|ü‘´· >∑_qÛ ïeTsTTq ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ ªªndæµÔ µ nì|æ+∫ø=H˚ ªdü‘µY . $T–*q<ä+‘ê nq>±
nC≤„Hê~ø£eT+‘ê ` ø£<ë∫‘·T>Ô ± ªdü‘T· µÔ . ø£qTø£ dü<dä ~ü «\ø£Då y˚Tqì #ÓbÕŒ*. n˝≤H˚
@~ @Hê&ÓH’ ê ªªHêdæµÔ µ nì|æ+∫ø=+≥T+<√ n~ ≈£î+<˚{øÏ =eTTà e˝… ªndü‘T· µÔ . Á|ü|+ü #·+
@<√ ˇø£ <äX¯˝ÀH˚ ªHêdæÔµ ø£qTø£ Ç~ ndü‘·TÔ ø±<äT. ø£qTø£ nC≤„q »>∑‘·TÔ\T
ªdü<dä ~ü “¤qïeTT\T. Bì‘√ dü‘T· Ô nsTTq ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü dü<dä ~ü «\ø£Då eTì ÁãVü≤à+
>∑÷&Ü $T<Û´ä ne⁄‘·T+<äì Äπø|å +æ ∫q düT<äsÙ¡ q eT‘·+ Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. dü‘T· Ô nsTTq
ÁãVü≤à+ ndü‘T· Ô ø±ø£b˛sTTHê dü‘T· Ô ø£qï _Ûqï+ ø±<äT ø£<ë! dü‘T· Ô ø£qï, ndü‘T· Ô ø£qï
>∑÷&Ü y˚s¡sTT‘˚H˚ dü<ädü~«\ø£åDeTe⁄‘·T+~. dü~“¤qïeTT, ndü~“¤qïeTT nsTTq
dü<ädü<ë‘·àø£eTsTTq ˇø£ edüTÔe⁄+fÒ n~ ÁãVü≤à+ ø£qï _ÛqïeTe⁄‘·T+~. nj·÷´!
dü~“¤qïeTT ndü~“¤qïeT÷ nsTTq~ $T<Ûë´ edüTeÔ ⁄qï~ >∑<ë n+{≤sê? ≈£î<äs<¡ Tä . n~
dü<dä <ü ë‘·àø£+ ø±<äT >∑<ë. (|òTü ≥_ÛqïeTsTTq edüTeÔ ⁄ |òTü {≤‘·àø£+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? `
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£qTø£ |òTü ≥+ |òTü ≥|ü≥<ä«j·T_ÛqïeTsTTq≥T¢, dü‘sÔ· TTq ÁãVü≤à+ dü<dä ~ ü «\ø£Då
eTe⁄‘·T+<äì #Ó|Œü ≥+ nX¯ø´£ +. ñ<ëVü≤s¡D+˝À |òTü ≥|ü≥_ÛqïeTsTTq ø£≥+ (#ê|ü)
yÓTTˆˆ edüTeÔ ⁄\THêïsTT ø£<ë! edüT‘Ô '· nsTT‘˚, ñ<ëVü≤s¡D+˝À >∑÷&Ü |òTü ≥|ü≥_ÛqïeTT,
|òüT≥|ü≥<ä«j·Ts¡÷|üeTsTTq edüTÔe⁄ ˝ÒH˚˝Ò<äT. ø£qTø£ |òüT≥+ |ü≥eTT (eg+) ø£qï
_ÛqïeTì ìs¡÷|æ+#·≥+ nkÕ<Û´ä +. dü‘T· ,Ô ndü‘T· Ô ø±ì edüTeÔ ⁄ dü<dä <ü ë‘·àø£yT˚ ne⁄‘·T+<äì
ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . ø±ì dü<dä ~ü “¤qïy˚T ø±yê*. ø±>± |òTü ≥+ |òTü ≥|ü≥<ä«j·T _ÛqïeTsTTq≥T¢
dü<«ä düTeÔ ⁄ ªdü<dä <ü «ä düTeÔ ⁄µ ø£qï _ÛqïeTì #Ó|Œü e#·TÃqT. Ä |üø+å£ ˝À dü<dä ~ü «\ø£Då eTsTTq
edüTeÔ ⁄qπø n{Ϻ dü<dä ~ü “¤qï‘·«eTH˚ <Ûsä à¡ + ñ+≥T+~. dü<«ä düTeÔ ⁄≈£î ñ+&É<Tä ` nì
Á>∑V≤æ +#ê*. nj·÷´! |òTü ≥|ü≥<ä«j·T+ <äècÕº´ |òTü ≥+ _Ûqï+. (@ø£edüTeÔ ⁄ >∑qTø£ `
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) n+‘˚ ‘·|Œü |òTü ≥|ü≥<ä«j·÷‹]ø£y Ô TÓ qÆ ªø£≥+µ ø£qï _ÛqïeTì uÛ≤$+|üsê<äT.
n˝≤H˚ dü<dä <ü «›ä j·T+ ø£qï dü‘T· Ô $\ø£Då + dü<dä <ü «›ä j·T_ÛqïeTsTTq <ëìø£qï _ÛqïeTì
#Ó|üŒsê<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤à dü<ädü~“¤qïeTì #Ó|üŒe#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:` ≈£î<äs¡<äT.
nej·Tyê\≈£î $T+∫ nej·T$ ñ+&É<Tä . (b˛>∑T\T ‘=\–ùdÔ eg+ ˝Ò<Tä ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
ª|òTü ≥|ü≥<ä«j·T+µ nì ˇø£ düeT÷Vü‰ìï (j·T÷ì{Ÿ) ˇø£ edüTeÔ ⁄>± rdæø=qï|ü⁄&ÉT, <ëì
nej·Tyê\T ª2µ nì ns¡+ú . |òTü ≥|ü{≤\≈£î $T+∫ <ëì ndæ‘Ô «· + ˝Ò<Tä . n˝≤H˚ ªdü‘Y G
ndü‘µY ‘=\–ùdÔ ªdü<dä ‘ü µY C≤&É ñ+&É<Tä . nj·÷´! |òTü ≥|ü≥eTT\ø£qï |òTü ≥+ _Ûqï+
ø£<ë! n˝≤ dü<dä ‘ü T· \Ô ø£qï ªdü‘T· µÔ _ÛqïeTì #Ó|Œü e#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:` <ä«+<ä« düe÷dü+
282
530 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
˝À ª2µ |ü<ë\T Á|ü<ÛëqeTsTTqy˚. |ü≥+ ø£qï |òüT≥+ _ÛqïeTsTTHê |òüT≥_Ûqï‘·«+
ñ+&É≈î£ +&Ü |òTü ≥|ü≥ _Ûqï‘·«+ dæ~+∆ #·<Tä . Ç˝≤ dü<dä ‘ü T· \Ô $wüjT· +˝Àq÷ }Væ≤+#ê*.
ø£qTø£ dü‘T· Ô nsTTq ÁãVü≤à+ ø±ì, ndü‘T· Ô nsTTq X¯XX¯ è¯ +>∑+>±ì dü<dä ‘ü T· \Ô ≈£î _Ûqï+
ø±e⁄. dü‘,Y ndü‘Y >∑÷&Ü ø±ì nC≤„Hê<äT˝Ò dü<dä ~ü «\ø£Då eTsTTq$. nj·÷´! nC≤„q+
dü‘·TÔ ndü‘·TÔ ø±ø£b˛e≥y˚T$T{Ï? dü‘·TÔ ndü‘·TÔ yê{Ï Äø±s¡y˚T n+<äTe\q n$
dü<dä ~ü «\ø£Då eTì #Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! ` düe÷:` |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<äe∆ TsTTq dü‘Y ` ndü‘Y
nH˚$ ˇø£#√≥ Äø±s¡+>± m˝≤ @s¡Œ&ÉT‘êsTT. ø£qTø£ ˇø£fÒ edüTeÔ ⁄˝ÀqTqï ªdü‘Y `
ndü‘µY ø±e≥+˝ÀqTqï $s√<Ûeä TT e\qH˚ ªdü<dä ~ü «\ø£Då µ eTqï ø£\Œq e∫Ã+<äqïe÷≥
K+&ç+|üã&çq~. ˇπø<ëìj·T+<äT ˇø£ÿkÕπs ªªdü‘«Ô· + ` ndü‘«Ô· +µµ nH˚ $s¡T<ä<∆ säÛ êà\T
@s¡Œ&Ée⁄. nC≤„Hê<äT\ j·T+<äT>∑÷&Ü y˚TeTT dü‘«Ô· + ndü‘«Ô· + ñHêïj·Tì #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä .
dü‘êÔ«dü‘«Ô· eTT\T ˝Òeì #Ó|ü #·THêïeTT. ø£qTø£H˚ nC≤„qeTT yÓTTˆˆ dü<dä <ü ëø±s¡+ ø£\$
ø±eHêïeTT. ø£qTø£H˚ n$ dü<dä ‘ü T· \Ô ø£qï $\ø£Då eTsTTqeHêïeTT. n+<äTe\q n$
nìs¡«#·˙j·TeTT\HêïeTT.
nj·÷´! ªndæµÔ nqï Á|ür‹øÏ >√#·]+#˚ ÁãVü≤à+ ªªdü‘µY µ ø±<äT. ªÁ|ür‹j˚T
dü‘T· µÔ nì ‘·eT]+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒs¡T>∑<ë! ø£qTø£H˚ n~ ndü‘>Y ÷∑ &Ü ø±<äT. ø£qTø£
ªdü<dä ~ü «\ø£Då + ÁãVü≤ày˚Tµqqe#·Tà >∑<ë! ` düe÷:` Á|ü‘·´j·Ty˚T ÁãVü≤à+. ÁãVü≤à+
Á|ü‘´· j·TeTT (C≤„qeTT)q≈£î >√#·s+¡ ø±e≥+ nH˚~ yê´eVü‰]ø£ $wüjT· +. n~ n$<ä´
e\q ÁãVü≤à+ Á|ürj·Te÷q+, CÒj „ T· eTT nì ø£*Œ+#êeTT. (e´eVü‰s¡+˝À C≤„‘,· eè‹Ô
C≤„qeTT ñ+{≤sTT ø£qTø£ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ÁãVü≤à+ meìøÏ ‘Ó\TdüT+Ô <√ yê&˚ ÁãVü≤à+.
C≤„‘,· Á|üe÷‘· Ä‘·às¡÷|ü⁄˝Ò. Ä‘·à ÁãVü≤ày˚T. ø£qTø£H˚ ªÁ|üC≤„q+ ÁãVü≤ൠnì ÁX¯ó‹.
nj·÷´! ÁãVü≤àC≤„q+ nsTTHê n~ CÒj „ T· + >∑÷&Ü ne⁄‘·T+~. ªªCÒj
„ T· + j·T‘·ÁÔ ‘·Œeøå±´$Tµµ
nì ^‘·. düe÷:` eT+∫<˚. ˇø£ $wüjT· + #Ó|Œü +&ç. C≤„q+ ‘·qqT ‘·H˚ ‘Ó*dæø=+≥T+<ë?
yπ̊s |ü<ës¡+ú #˚‘· ‘Ó*dæø=qã&ÉT‘·T+<ë? yÓTT<ä{Ï |üøeå£ TsTT‘˚ n<˚ ø£s,Ô¡ n<˚ ø£sà¡
ne⁄‘êsTT. ‘·|ü . s¬ +&Ée |üø+å£ ˝À`Ä ‘Ó*dæø=H˚ edüTyÔ $˚ T{Ï? n~ C≤„qe÷? CÒj „ T· e÷?
C≤„‘·j·÷? C≤„q+ ø±<äT. nqedüú edüTÔ+~. ¬s+&Ée |üø£åeT÷ ø±<äT. ndü+uÛÑeeTT.
eT÷&Ée|üøeå£ T÷ ø±<äT. C≤„‘j · T˚ C≤„qeTT ø£qTø£. ø£qTø£ C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTT
q+<äT CÒj „ T· ‘·«eTT C≤„‘è· ‘·«eTT ø£*Œ‘·eTT˝Ò. ø£qTø£ C≤„qyÓTTø£ÿfÒ dü‘´· +. ÁãVü≤à+ C≤„qy˚T.
n<=ø£ÿfÒ dü‘´· eTT. <ëì ø£qï _ÛqïeTsTTq<ä+‘ê $T<Û´ä j˚T. e´eVü‰s¡eTTqï+‘·es¡≈î£
n+<äT˝Àì Äø±X¯+ yÓTT<ä\sTTq$ ì‘·´eTì #ÓbÕÔ+.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 531
ªªÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘·ÿ\Œq nq´<ÛëU≤´‹µµ nqT X¯+ø£ `
|ü]Vü‰s¡eTTµµ
nj·÷´! s¡E®e⁄q+<äT düs¡ŒeTT ˝≤>± n$<ä´ ÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑eTTqT
ø£*Œ+∫+<äqïe÷≥ j·TTø£eÔ TT ø±<äT. <äècÕº+‘·+ ≈£î<äs˝¡ <Ò Tä . s¡Ee® ⁄q+<äT n$<ä´ /
ÁuÛ≤+‹ e\q ø=‘·>Ô ± düsŒ¡ + |ü⁄≥º<Tä . eTiÏ ` mø£ÿ&√ ñqï düsŒ¡ + Çø£ÿ&É ñqï≥T¢
nì|æ+#·≥y˚T. n~ nq´<ÛëU≤´‹. ÁuÛeÑ T b˛sTTq ‘·sê«‘· e´øÏÔ nqTø=+{≤&ÉT ` Á‘ê&ÉTqT
#·÷∫ bÕeTqTø=+{Ïì. ì»+>± Çø£ÿ&É bÕeTT ˝Ò<Tä µµ nì. n~ ø±ì<ëì j·T+<äT n~
nqï uÛ≤eq ÁuÛ≤+‹. ø±>± s¡Ed® sü Œ¡ uÛ≤eq ÁuÛeÑ T. ø£qTø£ s¡Ee® ⁄q+<˚ düsŒ¡ ãT~∆ |ü⁄{Ï+º <äì
#ÓbÕÔ+. n+<äTe\q nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ì n+^ø£]+#·e\dæq |üì ˝Ò<Tä . ` düe÷:`
n˝≤ ø±<äT. Ç+Á~j·÷\ e\q @s¡Œ&˚ C≤„q+ Á|ü‘´· ø£eå T+{≤s¡T. Á|üeT nsTTHê ÁuÛeÑ T
nsTTHê Ç<˚ \ø£Då eTT. Ç<˚ nq´<ÛëU≤´‹ yê<äT\T #Ó|Œæ q Á|ü‘´· ø£å C≤„q \ø£Då eTT.
ø±>± mø£ÿ&√ |ü⁄{º˝À¢ bı<ä˝À¢ ñ+&˚ bÕeTT <˚e<ä‘T· ìÔ ø£+&É≈¢ î£ ` Çø£ÿ&É ` ø£qã&É<Tä
ø£qTø£.s¡Ee® ⁄MT<ä düsŒ¡ eTqT ÁuÛ≤+‹ |ü⁄≥º&+É ≈£î<äs<¡ Tä . ªn#·Ã≥ düsŒ¡ + ˝Ò<Tä µ nH˚
uÛ≤eq˝À ñqï düsŒ¡ eTT ˝ÖøÏø£ dü‘´· eTsTTq düsŒ¡ eTT. n+‘˚ ø±ì ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TsTTq
düsŒ¡ eTT ø±<äT. ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TsTTq düsŒ¡ + MT<ä ndü\sTTq (yê´eVü‰]ø£) düsŒ¡ eTH˚
uÛ≤eq ÁuÛ≤+‹j˚T. s¡E®düs¡ŒuÛ≤eq s¡E®e⁄q+<äT Äs√|æ+|üã&çq düs¡ŒeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q<˚ >±ì øπ e\+ s¡Ee® ⁄≈£î ø±<äT. mø£ÿ&√ ñqï düsŒ¡ eT÷ ø±<äT. ø£qTø£
mø£ÿ&√ ñqï düsŒ¡ eTT eT¬sø£ÿ&√ ø£qã&É<Tä >∑qTø£ nq´<ÛëU≤´‹ ≈£î<äs<¡ Tä . nìs¡«#·˙j·T
U≤´‘˚ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. n+<äTe\q Ç‘·s¡ dü\ú +˝À ñqï~ eTi=ø£ dü\ú +˝À ñqï≥T¢
ø£qã&É≥+ ` <√wü+ e\q »]π><˚µµ nì düT<äsÙ¡ qT&ÉT #Ó|Œæ q~ K+&ç‘e· TT. edüTeÔ ⁄
Ç+Á~j·÷ìøÏ n+~‘˚H˚ ªªU≤´‹µµ (C≤„q+) ne⁄‘T· +~. nj·÷´! <ä÷s¡eTTq qTï edüTeÔ sTTHê
ªª<√wü+µµ ø±s¡D+>± Ç+Á~j·T+‘√ ø£\TdüT+Ô <äqe#·Tà >∑<ë! ` düe÷:` mìï e+<ä\
<√cÕ\ e\qqsTTHê n~ nkÕ<Û´ä +. nqTuÛeÑ $s¡T<ä+∆ . nsTT‘˚ s¡Ee® ⁄ q+<äT e÷Á‘·+
<√wü+ e\q düsŒ¡ + m˝≤ ø£qã&ÉT‘√+~ ` n+{≤sê ` nø£ÿ&É ø£qã&˚~ <√wüdsü Œ¡ y˚T
ø±ì dü‘´· düsŒ¡ + ø±<äT. ìÁ<ë<√wü+ e\q ‘·q˝ÀH˚ s¡<>ä∏ »∑ ‘·Ts¡>±<äT\T ø£qã&É≥+
˝Ò<ë? nø£ÿ&É >∑÷&Ü (nq´<ÛëU≤´‹ e\q) mø£ÿ&çy√ Çø£ÿ&É <√wü+ e\q ø£qã&ÉT‘·Tqï
eqe#·TÃ. ø±ì ÁX¯ó‹ ªªn<Ûä s¡<ëÛ Hé s¡<|äÛ <ü eäÛ Tdü軑Yµµ nì s¡<ëÛ \qT, s¡<eäÛ ÷sêZ\qT
düèwæ+º ∫q≥T¢ #Ó|⁄ü qÔ ï~ >±ì mø£ÿ&çy√ Çø£ÿ&É ø£qã&ÉT‘·THêïj·Tì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Bì e\q
ªª<√wü+ nìs¡«#·˙j·TU≤´‹øÏ ùV≤‘·Te⁄ ø±e≥+ mø£ÿ&Ü #·÷&É˝Ò<äTµµ nqï düT<äs¡Ùq
yêø£´+ K+&ç‘+· . dü«|üï+˝À n˝≤ ø£qã&ÉT‘·Tqï~ >∑<ë! dü«|üï|ü<ës¡eú TT\T áX¯«s¡Tì
283
532 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düèùwøº ±ì <√wü düèwæº ø±<ä+{≤sê! nsTT‘˚ áX¯«s¡T&ÉsTTHê <√wü+ <ë«sêH˚ düèwæ+º #ê&ÉHê*.
Á|ü|+ü #·eTTqsTTHê áX¯«s¡T&É$<ë´~ <√cÕ\qT ã{Ï>º <∑ ë düèõ+#˚~. ªªj·Tj˚T<ä+ìs¡ày˚T
$uÛTÑ 'µµ ` nì düà è‹. dü«|üïeTT Á|ü|+ü #·eTT ` á s¬ +{Ïì <√wü düV‰ü j·T+‘√ áX¯«s¡T&ÉT
düèwæ+º ∫q≥¢sTT‘˚ ‘˚&Ü @$T≥+{≤sê? ` ìÁ<ë<√wü+‘√ ø£\dæq n$<ä´e\q dü«|üï
Á|ü|+ü #·eTT, øπ e\+ n$<ä´ e\q Á|ü|+ü #·eTT ` düèwæ+º |üã&çq$. ø£qTø£ nq´<ÛëU≤´‹
<ë«sê s¡E®düs¡Œ U≤´‹ì, u≤<ÛäqT ìs¡÷|æ+#·˝ÒeTT ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ì
n+^ø£]+|ü e\dæq<˚.
nU≤´‹ j·T<Ûës¡Uú ≤´‹ eT‘·eTT\qT ìsêø£]+#·T≥
nj·÷´! nU≤´‹yê<ä+˝À <ëìøÏ ñ|ü|‹ü Ô ñqï~. düà]+|üã&˚~ düsŒ¡ eTT.
nqTuÛÑ$+|üã&˚~ s¡E®e⁄. M{Ï eT<Ûä´ uÛÒ<ëìï Á>∑Væ≤+#·ø£ b˛e≥+ e\q ªdüs¡Œ+µ
ø£qã&ÉT‘·T+~. uÛ<Ò +ä Á>∑V≤æ ùdÔ düsŒ¡ + ñ+&É<Tä . Ç~ nU≤´‹ ` düe÷:` Ç~ j·TTøÏÔ
X¯Sq´eTT. s¡Ee® ⁄qT nqTuÛ$Ñ +∫‘˚ Ä düeTj·T+˝À düsŒ¡ düàs¡D+ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~.
n{Ϻ ÁuÛeÑ T |ü⁄≥º<Tä >∑<ë! n˝≤H˚ ˝À|ü\ düà]+|üã&˚~ düsŒ¡ +, ãj·T≥ ø£qã&˚~ s¡Ee® ⁄.
s¡Ee® ⁄ düsŒ¡ eTT ` s¬ +&É÷ m<äTs¡T>± ñ+fÒ n+<äT˝À s¡Ee® ⁄qT düsŒ¡ eTì, düsŒ¡ eTTqT
s¡Ee® ì ` kÕeT´+ e\q nqTø√e#·TÃqT.
n˝≤π> j·T<Ûës¡Uú ≤´‹ eT‘·+˝Àq÷ Ç~ ≈£î<äs<¡ Tä . s¡Ee® ⁄q+<äTqï düsŒ¡ y˚T
ø£qã&ÉT‘·Tqï~. nsTT‘˚ s¡Ee® ⁄ u≤>± ø£qã&É≥+ e\q düsŒ¡ + b˛‘·T+~. nì Ä
eT‘·+. Ç~ ≈£î<äs<¡ Tä . s¡Ee® ⁄q+<äT ø£*–q düsŒ¡ ÁuÛeÑ T, ‘·sT¡ yê‘· ø£*–q <ä+&ÉÁuÛeÑ T‘√
b˛‘·T+~. n+<äT≈£î s¡EC® ≤„q+ nedüs+¡ ø±<äT. s¡Ee® ⁄ q+<äT s¡E\® ø£Då + m≈£îÿe>±qT,
düsêŒ~ \ø£Då + ‘·≈î£ ÿe>±q÷ ñqï≥T¢ ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! m+‘√ u≤>± #·÷∫Hê
s¡Ee® ⁄q+<äT düsŒ¡ + ø=+#ÓeTsTTHê ø£qã&É<Tä . (kÕeT´+ e÷Á‘·yT˚ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
s¡E® ‘·+‘·Te⁄\T e÷Á‘·yT˚ ø£qã&É‘êsTT. ô|>’ ± s¡Ee® ⁄q+<äT ªdü‘T· µÔ nsTTq düsŒ¡ +
‘·sê«‘· ªndü‘µY ø±e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
ndü‘êâ´‹, Ä‘·àU≤´‹ eT‘· ìsêø£sD¡ +
ndü‘UY ≤´‹yê~ eT‘·+˝Àq÷ »>∑Á<ä“e¤ T $wüjT· + ≈£î<äs<¡ Tä . X¯XX¯ è¯ +>∑+˝≤>±
ndü\T ˝Òì~ m˝≤ düTŒ¤]düTÔ+~? Ä‘·àU≤´‹ (Ä‘·à R eTqdüT‡) eT‘·+˝Àq÷ n~
≈£î<äs<¡ Tä . á eT‘·+˝À eTq eTqdüT‡˝À ñqï düsŒ¡ eTT <√wü+ e\q u≤Vü≤´eTTq+<äTqï≥T¢
ø£qã&ÉT+Ô <ä+{≤s¡T. ÇB ≈£î<äs<¡ Tä . |ü⁄≥º˝À¢ ñ+&˚ düsŒ¡ + ‘·eT˝À ñ+&É≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
yêdüHês¡÷|ü+>± Vü≤è<äjT· +˝À ñqï düsŒ¡ eTT ` nì düe]ùdqÔ ÷ ≈£î<äs<¡ Tä . n˝≤+{Ï
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 533
düs¡Œ+ m|ü⁄&ÉsTTHê uÛ≤dæ+|üe#·TÃqT. s¡E®e⁄q+<˚\ uÛ≤dæ+#ê*. s¡E®e⁄ ˝Ò≈£îHêï
uÛ ≤ dæ + |ü e #· T Ã>∑ < ë! u≤Vü ≤ ´ edü T Ô < ä s ¡ Ù q+ e\q ˝À|ü \ dü s ¡ Œ + u≤Vü ≤ ´+>±
ø£qã&ÉT‘·T+<ä+{≤sê? u≤Vü≤´eTsTTq s¡Ee® ⁄qT #·÷ùdÔ düsŒ¡ ÁuÛeÑ T m+<äT≈£î ø£\>±*?
s¡EC® ≤„qy˚T ø£<ë ø£\>±*. ˝À|ü* $C≤„qy˚T ãj·T≥ düsŒ¡ + ˝≤>± ø£qã&ÉT‘·T+<ä+fÒ `
nsTT‘˚ düs¡Œ+˝≤>±H˚ m+<äT≈£î ø£qã&Ü*? s¡E®e⁄˝≤>±q÷ ø£qã&ÉT‘·T+~ >∑<ë!
$C≤„qyê~ eT‘·+˝À düsŒ¡ eTT n+‘·s¡ |ü<ës¡yú T˚ . u≤Vü≤´|ü<ës¡eú TT ø±<äT. á eT‘·+
‘·|Œü ø£ MT≈£î (nq>± $•cÕº<«’Ó ‘·T\≈£î) $TøÏÿ* ÁbÕD≤+‘·øe£ TT. ndü\T yês¡T u≤Vü‰´s¡eú TTH˚
ˇ|üø=qs¡T. MT eT‘·eT÷ n˝≤+{Ï<˚ >∑<ë n+{≤sê? ` ø±<äT. y˚TeTT u≤Vü‰´s¡eú TT
˝Ò<qä eTT. ªª$T<Û´ä µµ nì e÷Á‘·yT˚ n+{≤eTT. nj·÷´! $C≤„qyê<äT\T >∑÷&Ü u≤Vü‰´sêú\T
˝Òeqs¡T. $C≤„qy˚T »>∑‘T· >Ô ± s¡÷|ü⁄<ë*à ø£qã&ÉT‘·Tqï<ä+{≤s¡T. ø£qTø£ MTs¡T yês¡÷
ˇø£ÿfÒ ` düe÷:` |üsêX¯sT¡ &ÉT, yê´düT&ÉT yÓTTˆˆ yês¡T n˝≤ nsTT‘˚ y˚TeT÷ n+‘˚. á
n<Ó«’ ‘·+ yês¡T ø£*Œ+∫+<˚. $•cÕº<«’Ó ‘·+ ˝≤>± Hê<Ûeä TTì ø£*Œ+∫+~ ø±<äT. ø£qTø£H˚
y˚<ë+‘·<•˚ ≈£î&ÉT ªªHê<Û√|ü»+„ Á|üeè‘·+Ô ãVüQ_ÛsT¡ |ü∫‘·+ j·÷eTTH˚jT· Á|üã+<Û'’Ó Á‘ê‘·+
düeT´>∑´r+Á<ÓÌ]<äeTœ\ ‘·eT' ø£s¡àq+<äs¡Ùq+ q'µµ nHêïs¡T. |üsêX¯s¡T&ÉT n<Ó’«‘·+
#ÓbÕŒ&Ü? n+{≤sê? ` #·÷&É+&ç.
ªªC≤„qdü«s¡÷|üeTœ\+ »>∑<‘˚ <· ãä T<äj ∆ T· '
ns¡dú «ü s¡÷|ü+ |üX´¯ +‘√ ÁuÛ≤eT´+‘˚ yÓ÷Vü≤$|üy¢ µ˚ µ
nì $wüß|í ⁄ü sêD+˝À #ÓbÕŒ&ÉT. ªª‘·kÕàqï$C≤„qeTè‘˚dÔæ øÏ+∫‘Yµµ nì C≤„q_Ûqï+>± @
edüTeÔ P ˝Ò<ìä >∑÷&Ü #ÓbÕŒeTT. n˝≤ nsTT‘˚ $C≤„qyê<äT\sTTq uÖ<äT\∆ qT MTs¡T
<˚«wæ+#·qedüs+¡ ˝Ò<Tä >∑<ë! ` ñqï~. yês¡T $C≤„qeTTqT ø£Då øÏ e£ THêïs¡T. n+<äTe\q
yê]ô|’ e÷≈£î <˚«wüeTT. ø£Då øÏ £ $C≤„qeTT XÊX¯«‘·+ ø±<äT >∑<ë! n~ Äø±XÊ~ ∫s¡kÕúsTT
edüTeÔ ⁄\T>± ø±e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä >∑<ë! yÓ÷ø£+å <ëø± ñ+&Ée\dæq Jes¡÷|üeT÷ XÊX¯«‘·+
ø±<äT >∑<ë! Á‹ø±˝≤u≤<Ûä´eTsTTq, yÓ÷ø£åkÕúqeTsTTq ÁãVü≤às¡÷|ü+ >±e≥+ >∑÷&Ü
≈£î<äs¡<äT ø£<ë! ≈£qTø£ ªª$C≤„qeTT ` dü‘·TÔµµ nì yê~+#˚ |üsêX¯sê<äT\T y˚TeTT
uÖ<ä‘∆ ‘· T· «Ô \eTT ø±eTT. ø£qã&˚ »>∑‘T· Ô dü‘´· eTH˚ MTπs ‘·|ü . ø£qTø£, nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ì
ÄÁX¯sTT+#·≈î£ +&Ü Á|ür‹ ($X¯«+ ø£qã&É≥+) u≤<Ûä (ÁãVü≤àC≤„q+‘√ $X¯«+ nqè‘·+
ø±e≥+) »s¡>e∑ ⁄. n+<äTø√dü+ nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ ‘·|Œü <äT. Ç~ n+^ø£]ùdÔ s¡Ee® ⁄q+<äT
<√wü+ e\q düs¡Œ+ |ü⁄{Ϻq≥T¢ ÁãVü≤àeTT q+<äT <√wü+ (n$<ä´) e\q »>∑‘·TÔ
Ä$s¡“$¤ +∫+~. á »>∑‘T· ˝Ô ≤>±H˚ n$<ä´ >∑÷&Ü ÁãVü≤àeTT q+<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq<˚.
ø£qTø£ dü<dä ~ü «\ø£Då + ø£qTø£ $T<Û´ä j˚T.
284
534 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nC≤„q+ uÛ≤e|ü<ës¡úeTT
sêe÷qTE&ç˝≤ nHêïs¡T: nC≤„qeTH˚ uÛ≤es¡÷|üeTsTTq |ü<ës¡yú T˚ B ˝Ò<Tä .
n˝≤ ñ+fÒH˚ nC≤„q+ dü‘êÔ? ndü‘êÔ? dü<dä ~ü «\ø£Då e÷? nì $#ês¡D #˚ùd neø±X¯+
ñ+≥T+~. C≤„q+ jÓTTø£ÿ ÁbÕ>∑u≤Û ey˚T nC≤„qeTì uÛ≤$+#ê*. düe÷:` Ç~ nj·TTø£+Ô .
ªnC≤„q+µ ˝Ò<ìä yê~+#˚ ‘·eTs¡T C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ (C≤„q+ |ü⁄≥ºø£ eTT+<äTqïdæ‹ú ) ø£qï
_ÛqïeTsTTq nC≤„qeTH˚ ˇø£ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<ìä #Ó|⁄ü HÔ êïsê? ˝Òø,£ nC≤„qeTH˚ edüTeÔ ⁄q≈£î
nC≤„qeTì ù|s¡T ù|≥º&+É j·TTø£+Ô ø±<äHê? @$T{Ï ‘·eT n_ÛÁbÕj·T+? Á|ü<eäÛ T |üø+å£
nj·TTø£+Ô . Á|üøè£ ‹, e÷j·T, n$<ä´ yÓTT<ä\sTTq ù|s¡T¢ >∑\ n{Ϻ edüTeÔ ⁄qï<äì n+^ø£è‘·
dü‘´· eTT. ~«rj·T|üø+å£ ≈£î<äs<¡ Tä . yÓ÷Vü≤+ ø£*–+#˚~ ø£qTø£ <ëìøÏ ªªnC≤„q+µµ nqT
ù|s¡T j·TTø£yÔ T˚ . ÁãVü≤à+ C≤„q+ ø£qTø£ ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê nC≤„qy˚T. ∫‘·TÔ ø±ì<ä+‘ê
n∫‘·TÔ ø£<ë! n~ MTs¡+^ø£]∫q edüTyÔ ˚ >∑<ë! ªª∫‘·TÔ n∫‘·TÔ áX¯«s¡T&ÉTµµ nì eT÷&ÉT
‘·‘êÔ«\qT ‘·eTs¡+^ø£]+#ês¡T >∑<ë!
nj·÷´! y˚TeTT #Ó|Œæ q ªªn∫‘·TµÔ µ nC≤„qeTsTT‘˚ e÷ n∫‘·TÔ |üse¡ ÷s¡yú T˚
(yêdüeÔ y˚T) ø£qTø£ nC≤„q+ >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡yú T˚ ne⁄‘·T+~. ` düe÷:` ø±<äT. ∫‘·TÔ
ˇø£ÿfÒ |üse¡ ÷s¡eú TT. ∫~“¤qïeTsTTq<ä+‘ê |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äì ÁX¯ó‹ düà è‹ |ü⁄sêD≤<äT\T
Á|ü ø £ { Ï + #êsTT >∑ < ë! nj· ÷ ´! nC≤„ q eTT C≤„ q dü « s¡ ÷ |ü e TsTTq ÁãVü ≤ àeTTqT
ÄÁX¯sTT+∫q<äHêïs¡T >∑<ë! n~ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? ` düe÷:` eTiÏ MT n∫<ä«düTeÔ ⁄
∫Á<ä÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTHêÁX¯sTT+∫ j·TT+≥T+~ >∑<ë! n˝≤π> ÇBq÷. ÁãVü≤à+
∫Á<ä÷|ü+ ø±<ä+{≤sê? ªª∫B∆<+ä düs«¡ yéTµµ nqï ÁX¯ó‹. ÁãVü≤à+ ∫‘·TÔ ø±<ä+fÒ ªn∫‘·TµÔ
ne⁄‘·T+~. ∫‘·TÔ ø£qï _ÛqïeTsTTHê áX¯«s¡‘·«+ ñ+~ >∑qTø£ ÁãVü≤à+ n∫‘·TÔ
>±<ä+{≤sê? n˝≤ nsTT‘˚ áX¯«s¡T&ÉT n∫‘·T.Ô ∫‘·TÔ ø£qï _Ûqï+ ø£qTø£. n∫‘·TÔ ˝≤>±H˚.
ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉsTTHê n∫‘·T˝Ô À n+‘·s“¡ $¤ +#·e\dæ edüT+Ô ~. nj·÷´! áX¯«s¡T&ÉT
∫‘·TÔ ø±&ÉT. n∫‘·÷Ô ø±&ÉT. Äj·Tq ∫<ä∫‘·T\Ô ø£qï _ÛqïeTsTTq yê&ÉT. düe÷:` n˝≤
mø£ÿ&Ü <äècÕº+‘·eT÷ ˝Ò<Tä . dæ<ë∆+‘·eT÷ ˝Ò<Tä . nj·÷´! e´‹πsø£ <äècÕº+‘·eTTqï~>∑<ë
n+{≤sê? ` e´‹πsø±qT e÷Hêìï •wüß\º T Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . eTiÏjT· T, áX¯«s¡T&ÉT ø±ìyê&ÉT
n∫‘·T—Ô |òTü ≥+ ø±ø£b˛&ÉT. (Ç~ áX¯«s¡T&ÉT ø±<äT. n∫‘·TÔ nsTT+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
áX¯«s¡T&ÉT ø±ìyê&ÉT ∫‘·TÔ ø±&ÉT. ñ<눈 Je⁄&ÉT. Ç~ e´‹πsø£ <äècÕº+‘·eTT. áX¯«s¡T&ÉT
ø±ìyê&ÉT n∫‘·TÔ ø±ø£ e÷q&ÉT. ∫‘·÷Ô ø±ø£ e÷q&ÉT ` BìøÏ <äècÕº+‘·yT˚ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! ªª∫‘Yµµ n+fÒ |ü⁄s¡Twüß&Éì ns¡eú TT. n∫‘·TÔ n+fÒ Á|üøè£ ‹ nì ns¡eú TT. Á|üøè£ ‹
|ü⁄s¡Twüß\ ø£qï $\ø£Då T&Óq’ yê&ÉT ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT. áX¯«s¡T&ÉT ∫‘·TÔ ø±&ÉT, n∫‘·TÔ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ø±&ÉT. ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. ªª∫rdü+C≤„Hµ˚ µ (‘Ó*$) nH˚ <Ûë‘·Te⁄qT+&ç |ü⁄{Ïqº ~
ª∫‘Yµ |ü<eä TT. ø£qTø£ Ç~ C≤„qyê#·øe£ TT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT C≤„qdü«s¡÷|ü⁄&ÉT ø£qTø£ Äj·TqqT
ª∫‘Yµ nqe#·TÃqT. ø£qTø£ |ü<eä TT jÓTTø£ÿ ñ‘·Œ‹Ô ` ns¡+ú dü]b˛‘·Tqï|ü⁄&ÉT <ëìì
ø±<äì ª∫‘Yµ n+fÒ Je⁄&ÉT, |ü⁄s¡Twüß&ÉT nì s¡÷&Ûç ` ns¡eú TTqT #Ó|Œü ≥+ j·TTø£+Ô ø±<äT.
nj·÷´! ªª∫‘Yµµ X¯ã+› jÓ÷>∑s÷¡ &Ûç e\q C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq |ü⁄s¡TwüßH˚ #Ó|ü qT. `
düe÷:` ≈£î<äs<¡ Tä . |ü+ø£»+ nqT |ü<+ä ãTs¡<˝ä À |ü⁄{Ïqº >∑e«\qT, ø£\Te\qT #Ó|Œü ≈£î+&Ü
ø£eT˝≤\H˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. n~ jÓ÷>∑s÷¡ &Û.ç ø±ì ª∫‘Yµ X¯ã+› n˝≤ Je⁄DÒí #Ó|⁄ü +Ô <äì s¡÷&Ûç
˝Ò<äT. düπs ñ+<äqT≈£î+<ë+. ∫‘Y R Je⁄&ÉT. nsTTHê C≤„qdü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq Je⁄ì
qT+∫ C≤„qdü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT $\ø£Då + ne⁄‘ê&Ü? $\ø£Då + n+fÒ _Ûqï
dü«s¡÷|ü⁄&Éì ns¡+ú . Ç˝≤ Jy˚X«¯ s¡T\≈£î dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ˝Ò<Tä ø£qTø£H˚ áX¯«s¡T&ÉT Je⁄ì
ø£qï _ÛqïeTsTTq yê&ÉT ø±<äT. n∫‘·÷Ô ø±&ÉT. ø£qTø£ n∫‘·TÔ nsTTq edüTÔe⁄
∫Á<ä÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTqT m˝≤ ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+<äì y˚TeTT $TeTTà\qT
Á|ü • ï+#· e #· T ÃqT. ÁãVü ≤ àeTTq≈£ î n∫‘· T Ô ≈ £ î $s√<Û ä + ˝Ò < ä + fÒ ÁãVü ≤ àeTTq≈£ î
nC≤„qeTTq≈£îqTï $s√<Û+ä ˝Ò<ìä n<˚ düe÷<Ûëq+ y˚TeT÷ #ÓbÕÔeTT. n+<äTe\q
∫Á‘êŒ>∑u≤Û eeTTq≈£î (∫‘·T˝Ô ìÒ düeTj·TeTT) _Ûqï+>± MTs¡T n+^ø£]+∫q n∫<ä«düTyÔ ˚
C≤„qÁbÕ>∑u≤Û yêìøÏ _Ûqï+>± y˚TeTT n+^ø£]+∫q nC≤„qeTT. ø£qTø£ ‘·eT] Vü≤&Üe⁄&ç
sTTø£ÿ&É kÕ>∑<Tä . Ç~>±ø£ ÁX¯ó‹, düà è‹, |ü⁄sêD, Ç‹Vü‰dü, ø±e´Hê≥ø£eTT\˝À Á|üd<æ ∆ä
eTsTTq ªª‘·eT' (nC≤„q+)µµ |ü<+ä jÓTTø£ÿ ns¡eú TTqT ã{Ϻ ª‘·eT'µ nqT y˚sT¡ >∑\ nC≤„qeTH˚
ˇø£ uÛ≤e |ü<ës¡eú TT dæ~d∆ Tü qÔ ï~. ª‘·eT'µ nqã&˚ uÛ≤e|ü<ës¡eú TsTTq n+<Ûøä ±s¡eTT
n˝≤π> ñqï~ ø£<ë! ªNø£{Ï uÛ≤e|ü<ës¡eú ÷?µ nì Ä+<√fi¯q |ü&eÉ <äT.› ªªq\¢ì Nø£{Ï
Áø£eTTà#·Tqï~µµ (˙\+ ‘·eT' #·\‹) nì e´eVü‰s¡+˝À ñqï e÷≥qT ã{Ϻ Nø£{Ï
q\T|ü⁄, ø£<\ä ≥+, nH˚ >∑TDÁøÏjT· \T >∑\ |ü<ës¡eú Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. Nø£{Ï nqTq~
yÓ\T>∑T jÓTTø£ÿ nuÛ≤es¡÷|ü+ ø±<äT. uÛ≤e s¡÷|üyT˚ . nuÛ≤eeTTq≈£î >∑TDeTT >±ì ÁøÏjT·
>±ì ñ+&Ée⁄. nuÛ≤e+ ø£qTø£H˚ nuÛ≤eeTT ìs¡TbÕK´eTT. (ˇø£ÿ{Ï>±, e{Ï>º ±) n˝≤π>
nC≤„qeTT C≤„HêuÛ≤eeTT ø±<äT. <ëìøÏ yÓ÷Vü≤eTT, Äes¡DeTT eTVü≤‘Y, nVü≤+ø±s¡eTT
yÓTTˆˆq$ ñqï$. nuÛ≤eeTT <˚ìø£sTTHê ø±s¡´+ ø±ì ø±s¡D+ >±ì ne⁄‘·T+~. nuÛ≤e+
<˚ìe\q |ü⁄≥º<Tä . @ |ü˙ #˚jT· <äT. n~ ªnuÛ≤e+µ ø£qTø£H˚ Ç<ä+‘ê. nuÛ≤eeT+fÒ
@MT ˝Òøb£ ˛e≥+ ø£<ë! ndü‘Ô· dü‘‘Ô· √ ø£\e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ñìøÏ ˝Ò<Tä ø£qTø£H˚ n~
<˚ìø° ø±s¡D+ ø±<äT. ªdü‘T· µÔ (yê´eVü‰]ø£+) <˚ìø£sTTHê ø±s¡D+ ø±>∑\<äT. ªndü‘µY
˝Òì<˚ ø£qTø£ ø±s¡D+>± ≈£L&Ü ø±˝Ò<äT. ø±s¡D+ ø±e≥+ nH˚~ uÛ≤e |ü<ës¡úeTT
535 536 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT. ªndü‘·TÔµ ø±s¡D+ ø±<äT ø£qTø£H˚ ªªqVü≤´dü‘·dü‡C≤®j˚T‘·µµ nì ÁX¯ó‹
ndü‘êÿs¡´yê<ëìï ìs¡d+æ ∫+~. nC≤„q+ yÓ÷Vü‰<äT\≈£î ø±s¡D+ ø±<äqsê<äT. ªªnC≤„H˚
Hêeè‘·+C≤„q+ ‘˚qeTTVü≤´+‹ »+‘·e'µµ nì ^‘·. nC≤„q+ C≤„Hêìï Äe]+∫+<äì
(ÁøÏjT· ) <ëìe\q Je⁄\T yÓ÷Vü≤+˝À |ü&ܶsì¡ #Ó|ü ‘·Tqï~. Ä nC≤„q+ e÷j·T>∑<ë
n+{≤πsyÓ÷ ` á nC≤„qeTsTTHê e÷j·Tj˚T. ‘·eTdü‡Hêï e÷j·T nHêï nC≤„qy˚T.
‘·eTdüT‡ n+fÒ ns¡ú+ Nø£≥ì e÷Á‘·y˚T ø±<äT. nC≤„qeTì ñqï~. ªª‘·eT Äd”‘Y,
‘·eTkÕ >∑÷&Û+É , nø£så +¡ ‘·eTdæ©j·T‘˚, ‘·y÷Ó e÷Á‘·$T<ä+ düs«¡ +, ‘·eTdü<Ô ëd”<VZä ≤ü q+
>∑;sÛ +¡ , ‘·eTdü' |üsy¡ ÷Ó <Ûë‘ê (sêe÷j·TD+), ‘·y÷Ó eTVü≤<äV≤ü +ø±s¡K#·sê–ï yês¡÷â
dü+y˚w‘ºæ ê+&É|Tüò ≥dü|$Ôü ‘·døÔæ ±j·T'µµ (‘·eTdüT‡, eTVü≤‘Y, nVü≤+ø±s¡eTT Äø±XÊ~ uÛ÷Ñ ‘·
|ü+#·øe£ TT ` ‘√ Äeè‘·eTsTTq n+&ÉeTT, |òTü ≥eTTe+{Ï 7 eT÷i\ X¯Øs¡+ ø£\yê&ÉT),
nœ\‘·eT' ø£s¡ÙqyéTµµ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‘·T\˝À ‘·eTdüT‡ ˇø£ uÛ≤e|ü<ës¡ú+>±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ‘·eTdüT‡ Á|üøè£ ‹ jÓTTø£ÿ >∑TD≤\˝À ˇø£≥qsê<äT. n~ Äø±XÊ<äT\
düèwæºøÏ ø±s¡DeTsTTHê eTVü≤<äVü≤+ø±sê<äT\ düèwæºøÏ ø±s¡DeTT ø±<äT. eTVü≤‘·TÔ≈£î
ø±s¡DeTsTTq ª‘·eTdüT‡µ Á|üø£è‹j˚T. Á|üø£è‹ >∑TD+ ø±<äT. eTVü≤<ë~ø±s¡DeTsTTq
‘· e Tdü T ‡ Á|ü ø £ è ‹. ø±ì yÓ ÷ Vü ‰ ~ø±s¡ D eTsTTq ªª‘· e Tdü T ‡µµ e÷Á‘· + Á|ü ø £ è ‹
>∑TDy˚Tq+{≤sê? ` Á|üøè£ ‹ Á‹>∑TD≤‘·àø£eTsTTq|ü⁄&ÉT Á|üøè£ ‹ |ü]D≤eT $X‚weü TsTTq
‘·eTdüT‡ >∑÷&Ü Á|üø£è‹j˚T ne⁄‘·T+~>∑<ë! ˙\+, Vü≤]‘·+ ˝≤>± Á|üø£è‹øÏ dü‘·«+
s¡»düT‡ ‘·eTdüT‡ >∑TD≤\T ø±e⁄. ø£qTø£ Á|üøè£ ‹ >∑TDeTsTTq ‘·eTdüT‡‘√ yÓ÷Vü≤+ ø£*–‘˚
Á|üøè£ ‹ e\q yÓ÷Vü≤+ ø£*+Z <äì #ÓbÕÔ+. n+<äTe\qH˚ Á|üj÷Ó >±\T s¬ +&ÉT s¡ø±\T>±q÷
ñHêïsTT. ªªÁ|üø£è‘˚s¡TZDdüeT÷à<Ûë'µµ eTHêàj·÷yÓ÷Væ≤‘ê'µµ nì ^‘·. ø£qTø£ ‘·eTdüT‡
Á|üøè£ ‹ nsTTHê, Á|üøè£ ‹ >∑TDeTsTTHê ªnuÛ≤e+µ e÷Á‘·+ ø±<äT. ø£qTø£ ªª‘·eTdtµµ nH˚
nC≤„q+ uÛ≤es¡÷|üy˚T. Ç˝≤ nC≤„q+ uÛ≤es¡÷|ü+ ø£qTø£H˚ nC≤„q+ bı>∑ ˝≤>±
Äe]+#·≥+, Äe]+#·ã&çq ˝Àø£+ yÓ÷Vü≤+˝À |ü&É≥+ ‘·q Ä‘·às¡÷bÕìï ‘·H˚
>∑T]Ô+#·˝øÒ £ b˛e≥+ »s¡T>∑T‘·THêïsTT. Ç<ä+‘ê C≤„HêuÛ≤e+ e\qH˚ »s¡T>∑T‘·Tqï<äqsê<äT.
á C≤„HêuÛ≤e+ n+fÒ @$T{À #·÷&Ü*. eè‹Ô C≤„q+ ˝Òø£b˛e≥e÷? #Ó’‘·q´+
˝Òø£b˛e≥e÷? eè‹ÔC≤„Hê\T #ê˝≤ |ü⁄{≤ÔsTT. n˝≤π> #·düTÔ+{≤sTT ` ø£qTø£ eè‹Ô
C≤„HêuÛ≤yê\T nq+‘ê\T. ø£qTø£ ªnC≤„q+µ nì @ø£e#·q+ ≈£î<äs¡<äT. #Ó’‘·q´+
˝Òøb£ ˛e≥+ nH˚~ ndü+uÛeÑ +. #Ó‘’ q· ´|ü<ës¡+ú ì‘·´+. <ëìøÏ nuÛ≤ey˚T ˝Ò<Tä .
nj·÷´! Á|üø£è‹s¡÷|üeTsTTq nC≤„q+ ˇø£ÿfÒ. C≤„HêuÛ≤es¡÷|üeTsTTq
nC≤„qeTT\T nH˚ø+£ . ø±>± ªªqqTï H˚HsÓ T¡ >∑qTµµ nqï#√≥ Ä‘·à C≤„q+ ˝Òøb£ ˛e≥y˚T.
285
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 537
ø£qTø£ n~ C≤„HêuÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTT ªª|òTü ≥+ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äTµµ nqï#√≥
|òüT≥C≤„HêuÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTT. ÁãVü≤à+ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT nqï#√≥
ÁãVü≤àC≤„HêuÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTT ` nì }Væ≤+|üe\j·TTqT. ø£qTø£ ªªH˚qT
nC≤„ìì, qqTï H˚qT >∑T]Ô+#·˝qÒ Tµµ nqï nqTuÛyÑ ê\ e\q ªnC≤„q+µ C≤„HêuÛ≤es¡÷|üeTì
‘Ó\TdüT+Ô ~ >±ì Á|ü‘´˚ ø£u≤Û e |ü<ës¡eú Tì ìs¡÷|æ+#˚ kÕø£´å y˚TMT ˝Ò<Tä >∑<ë! ` düe÷:`
C≤„qs¡÷|ü ø±s¡´+ e+{Ï C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ nqTuÛeÑ >√#·s+¡ ø±<äT. (C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ n+fÒ
C≤„q+ |ü⁄≥ºø£eTT+<äTqï X¯Sq´ dæú‹ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) C≤„q+ n+fÒ #Ó‘’ q· ´+. n~
ì‘·´+. n~ ˝Òøb£ ˛e≥+ ñ+&É<Tä . eè‹ÔC≤„qeTT\T+{≤sTT, b˛‘êsTT. ø±ì eè‹Ô C≤„qeTT
jÓTTø£ÿ nuÛ≤eeTT\T eè‹Ô C≤„Hê\T |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT Á|ü‘´˚ ø£+>± |ò˝ü ≤Hê |ò˝ü ≤Hê C≤„Hê\T
˝Òeì $&ç>± / $X‚w+ü >± nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ sêe⁄. |òTü {≤~ edüTeÔ ⁄\T |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT Ç~
|òTü ≥ÁbÕ>∑u≤Û e+. Ç~ |ü≥ ÁbÕ>∑u≤Û e+ nì >∑T]Ô+#·˝eÒ TT >∑<ë! kÕe÷q´+>± ÁbÕ>∑u≤Û e+
nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ edüT+Ô <ë n+fÒ sê<äT. @<√ ˇø£ edüTeÔ ⁄ jÓTTø£ÿ nuÛ≤eeTT nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ
edüT+Ô ~ >±ì e{Ϻ / ìÅwŒü ‹ jÓ÷–ø£) nuÛ≤e+ nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ edüT+Ô <ë n+fÒ nB
≈£î<äs<¡ Tä . Ç~ C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+, Ç~ edüTÔ ÁbÕ>∑u≤Û e+ nì $&ç>± @MT nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ
sê<äT. ô|>’ ±, ªªHê≈£î H˚qT ‘Ó*j·T<äTµµ nqï<ëì˝À Hê C≤„q+ Hêπø ‘Ó*j·Tø£b˛e{≤ìï
ªªH˚H˚µµ >∑<ë ‘Ó*dæø=H˚~. n~ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. Hêø£qï _ÛqïeTsTTq |òüT{≤~
C≤„q+ Hê≈£î ˝…øb£ ˛e≥+ (|òTü ≥C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+) Hê≈£î ‘Ó\TdüT+Ô ~ >±ì H˚qT ˝Òøb£ ˛e≥+
m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? ‘Ó*ùdÔ H˚qTqïfÒº >∑<ë?) nj·÷´! |òTü ≥+ eTqø£qï _ÛqïeTsTTq≥T¢>±
ªeTq≈£î C≤„q+µ ˝Òø£b˛e≥+ eTqø£qï _Ûqï+ >∑<ë! m+<äT≈£î ‘Ó*dæø=qsê<äT? `
düe÷:` eTq+ ñ+&É>± eTq+ ˝Òøb£ ˛e≥+ >±ì ªeTq C≤„q+µ eTq≈£î ˝Òøb£ ˛e≥+
m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? m<äT{Ïyê]ì >∑T]+∫q C≤„q+ ˝Òøb£ ˛e#·TÃqT >±ì Hê C≤„q+
Hê≈£î+≥T+~. ñ+&Éøb£ ˛e≥+ ndü+uÛeÑ +. ô|>’ ± ªqqTï H˚qT >∑T]Ô+#·˝qÒ Tµ nqï yêø£´+
ñ+fÒ n+<äT˝À Ç‘·s¡T\qT >∑T]Ô+#·≥+ >∑T]Ô+#·ø£b˛e≥+ nqï $wüj·T+ sê˝Ò<äT
>∑<ë! nø£ÿ&É Ç‘·sT¡ \ Á|ükÕÔeq ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªªqqTï H˚HsÓ T¡ >∑qTµµ nqï kÕ«qTuÛeÑ +
e\qH˚ ªªkÕ«qTuÛÑe+ ˝Òø£b˛e≥+µµ nqïe÷≥ ì\Te<äT. ‘·q nC≤„Hêìï ‘êqT
nqTuÛÑ$düTÔqïfÒ¢ >∑<ë! nj·÷´! eTiÏ ‘·qqT >∑÷]à ‘·q≈£î ‘Ó*j·T<äqï nqTuÛÑe+
‘·qøπ m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? ` düe÷:` n+<äTøπ nHêïeTT ` C≤„q ` nC≤„Hê\≈£î $s√<Û+ä
˝Ò<ìä ` ª|òTü ≥+ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äTµµ nqï $wüjT· + >∑÷&Ü |òTü ≥C≤„q+ ˝Ò<Hä ˚ >±ì |òTü ≥+
˝Ò<ìä ø±<äT. HÓj ’ ÷· sTT≈£î\T ø£*Œ+∫q sT÷ ÁbÕ>∑u≤Û e+ ÁbÕe÷DÏø+£ ø±<äT. ˇ|üø=Hêï,
C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+˝À C≤„q+ $wüjT· + ø±sê<äT. n~ ˝Ò<Hä ˚ dü+>∑‹ <ëìπø ‘Ó*j·T≥+
286
538 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
u≤>∑T+&É<Tä >∑<ë! á C≤„q+ y˚sT¡ , Ä C≤„q+ y˚sT¡ nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . C≤„q+ ˇø£ÿfÒ.
eTi=ø£ C≤„q+ ˝Ò<Tä . eè‹Ô C≤„Hê<äT\THêïsTT >∑<ë #ê˝≤ ` n+{≤sê? ` nø£ÿ&É C≤„q+
ˇø£ÿfÒ. $wüj·÷ìï ã{Ϻ e÷Á‘·y˚T uÛÒ<ë\T. n+<äTe\q C≤„q+ dü«‘·Vü‰>± ˇø£ÿfÒ.
nH˚ø+£ ø±<äT. eè‘·T\Ô T ø£Då øÏ +£ ø£qTø£ eè‹ÔC≤„Hê\T nH˚ø+£ >∑<ë n+{≤sê? ì»y˚T.
eè‘·TÔ\T ø£åDÏø£eTsTTHê n+<äT˝À Á|ü‹_+_+∫q #Ó’‘·q´+ / C≤„q+ ˇø£ÿfÒ. b˛˙
C≤„Hê\T #ê˝≤ nì n+^ø£]+∫Hê MT ø√]ø£ HÓsy¡ s˚ <¡ Tä . C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq Ä‘·à
j·T+<äT ªC≤„q+µ ø£\T>∑ø£ b˛e≥+ (C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+) ñ+&É<Tä . nj·÷´! y˚TeTT #Ó|Œæ +~
eè‹ÔC≤„q+ ø£\T>∑ø£ b˛e≥+ ` n+‘˚>±ì ndü\T C≤„q+ ø£\T>∑øb£ ˛e≥+ >∑T]+∫
ø±<äT ` n+{≤sê?` eè‹Ô C≤„Hê\T nq+‘ê\T. |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<ë∆\T >∑÷&Ü ø±e#·TÃ.
yê{Ï ÁbÕ>∑uÛ≤yê\T >∑÷&Ü n˝≤ nq+‘ê\T ø±e#·TÃqT. n|ü⁄&ÉT ˇπø Ä‘·àj·T+<äT
|üsd¡ Œü s¡ $s¡T<äe∆ TsTTq ndü+U≤´ø£eTsTTq C≤„qÁbÕ>∑u≤Û yê\T (|òTü ≥C≤„q+ ˝Ò<Tä , |ü≥C≤„q+
˝Ò<äT, ø£≥C≤„q+ ˝Ò<äT ` Ç˝≤) ø£*Œ+#ê*. Ç<ä+‘ê nÁ|üe÷D+. nj·TTø£Ô+.
uÛ≤es¡÷|üeTsTTq Ä‘·àj·T+<äT nuÛ≤edæ‘ú T· \T >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. nsTT‘˚ MTs¡qe#·Tà `
uÛ≤e|ü<ës¡eú TsTTq yêj·TTe⁄q+<äT s¡÷bÕuÛ≤e+ ñqï~ >∑<ë nì. ø±ì n#·Ã≥ s¡÷|ü+
˝Ò<äHê* >±ì s¡÷bÕuÛ≤e+ ñqï<äqsê<äT. nuÛ≤yêìøÏ dæú‹ >∑‘·T\T+&Ée⁄ ø£<ë!
uÛ≤e|ü<ës¡yú T˚ ÁøÏjT· \≈£î |üìøÏ edüT+Ô ~. Ç+‘˚>±ø£ ô|q’ #Ó|Œæ q≥T¢ |òTü ≥ÁbÕ>∑u≤Û e+
|ü≥ÁbÕ>∑uÛ≤e+ yÓTTˆˆ s¡ø£s¡ø±\ ÁbÕ>∑uÛ≤yê\qT ø£*Œ+#·≥+ ø£qï M≥ìï+{ÏøÏ
dü+ã+~Û+∫q ˇø£ÿ nC≤„Hêìï e÷Á‘·yT˚ n+^ø£]+#·≥+ ‘˚*ø£ |üì >∑<ë! nj·÷´!
C≤„qÁbÕ>∑u≤Û eeTT\ ˝≤>± nC≤„Hê\T >∑÷&Ü (|òTü {≤C≤„q+, |ü{≤C≤„q+ ` Ç˝≤) #ê˝≤
ñHêïsTT >∑<ë! nC≤„q+ ˇø£ÿfÒ n+{≤πs$T ` düe÷:` n~ >∑÷&Ü |òTü {≤~ $wüj÷· \qT
ã{Ϻ e∫Ãq dü+UÒ´ ø±ì nC≤„q dü+K´ ø±<äT. n˝≤ nsTT‘˚ C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ (C≤„q+
|ü⁄≥ºø£b˛e≥+) >∑÷&Ü ˇø£ÿfÒ >∑<ë! |òüT{≤<äT\ e\qH˚ nB ndü+U≤´ø£+>±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~ ` n˝≤ ≈£î<äs<¡ Tä . ªnuÛ≤e+µ e{Ï>º ± ñ+&É<ìä #ÓbÕŒ+ >∑<ë! ‘·|Œü ø£
|òTü ≥ÁbÕ>∑u≤Û e+, C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ ` Ç˝≤ nH˚øs£ ø¡ ±\T>± #Ó|Œü e\dæedüT+Ô ~. |òTü ≥C≤„q
ÁbÕ>∑u≤Û e+, |ü≥C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+ ` Ç˝≤. nj·÷´! n˝≤ ø±<äT. C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+˝À
C≤„q+ ˇø£ÿfÒ ø£<ë!` ≈£î<äs<¡ ë?` n+fÒ n|ü⁄&ÉT C≤„q+˝À C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+ ñ+&É<ìä
(‘·qqT >∑T]+∫ ‘·qøπ |ü⁄≥ºøb£ ˛e≥+) #Ó|Œæ q ndü+uÛeÑ <√wü+ edüT+Ô ~. ø£qTø£ ªªHê≈£î
‘Ó*j·T<äTµµ nqï nqTuÛeÑ +˝À nC≤„qeTH˚ |ü<ës¡eú TTqï~. C≤„HêuÛ≤e+ ø±<äT.
Ç#·Ã≥ sêe÷qTC≤#ês¡T´*˝≤ nHêïs¡T. ªªH˚qT nC≤„ìì ` qqTï Ç‘·sT¡ \qT
ms¡T>∑qTµµ (ãVüQX¯' >±&ÛìÉ Á<ä˝À ø±e#·TÃqT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nqï#√≥ @$<Û+ä >±qT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 539
uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„q |ü<ës¡yú TÓ Tø£ÿ≥Tqï≥T¢ kÕø£´å + ø£qã≥+ ˝Ò<Tä . C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+
$wüj·T+˝À ‘·eTs¡T ˇø£ $s√<Ûä+ #ÓbÕŒs¡T ` n<˚eT+fÒ ` ªªnVü≤+ n»„'µµ nH˚
nqTuÛeÑ +˝À ªªH˚qT C≤„qeTT jÓTTø£ÿ nuÛ≤e+ >∑\yê&ÉqTµµ (C≤„qeTT ˝Òìyê&ÉqT) nqï
nqTuÛÑ÷‹˝À ªÄ‘·àµ >∑T]+∫q C≤„qeTTqï<ë? ˝Ò<ë? ñ+<ä+fÒ $s√<Ûä+ e\q
C≤„HêqTuÛyÑ êuÛ≤eeTT dü+uÛ$Ñ +#·<Tä . Ä‘·à >∑T]+∫q C≤„q+ ˝Ò<+ä fÒ, C≤„HêuÛ≤yêqTuÛeÑ +
ndü˝Ò dü+uÛ$Ñ +#·<Tä . C≤„HêuÛ≤yêìï }Væ≤+#˚ $wüjT· +˝ÀqT, nuÛ≤eeTT Á|üe÷D$wüjT· +
nj˚T $wüjT· +˝Àq÷ ñqï nqT|ü|‹ü Ô düe÷qy˚T.µµ nì #Ó|Œæ q $s√<Ûeä TT nC≤„q+
uÛ≤es¡÷|üeTHêï düe÷q+>± ñ+≥T+~. #·÷ˆˆ $wüjT· + >±qT ÄÁX¯jT· +>±q÷ nC≤„HêìøÏ
yê´es¡Ôø£+>± ˇπø Á|ü‘·´>∑s¡úeTT n+^ø£]+|üã&çq<ë? ˝Ò<ë? ` n+^ø£]+|üã&ç‘˚,
dü‘T· Ô jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü C≤„q+‘√ ‘=\–b˛j˚T nC≤„q+, n+^ø£]+|üã&çq Á|ü‘´· >∑seú¡ TT
q+<äT m˝≤ ñ+≥T+~? Á|ü‘´· >∑s+ú¡ n+^ø£]+|üã&Éøb£ ˛‘˚ yê´es¡øÔ £ ÄÁX¯jT· $wüjT·
C≤„q+ ˝Òì nC≤„q+ m˝≤ nqTuÛyÑ êìøÏ edüT+Ô ~. ˇø£yfi˚ ¯ düŒwüº dü«s¡÷|ü Á|üø±X¯eTT
e÷Á‘·yT˚ nC≤„q $s√~Û >±ì ndüŒwüº dü«s¡÷|ü Á|üø±XÊìøÏ nC≤„q+ $s√~Û ø±<äì #Ó|Œæ ,
ÄÁX¯jT· $wüjT· C≤„q+ ñHêï nC≤„HêqTuÛeÑ eTTq≈£î $s√<Ûeä TT ˝Ò<qä e#·TÃ. ÄVü‰! n˝≤
nsTT‘˚ C≤„qÁbÕ>∑u≤Û eeTì y˚TeTT #Ó|Œæ q~ >∑÷&Ü düŒwüº dü«s¡÷bÕìøÏ dü+ã+~Û+∫q<äì
#Ó|æŒ, ÄÁX¯j·T $wüj·T C≤„q+ ndüŒwüºdü«s¡÷bÕìøÏ dü+ã+~Û+∫q<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
ø£qTø£ nC≤„q+ uÛ≤e |ü<ës¡eú TT>± ˇ|üø=ì, nuÛ≤e+>± ˇ|üø√ø£b˛e≥+˝À |ü≥Tº<\ä
‘·|Œü Á|ü‘´˚ ø£‘· @MT ˝Ò<Tä ` nì sêe÷qT» yê<äeTT. BìøÏ ‘√&ÉT>± ªdüT<äs¡ÙqT&ÉTµ
Ç˝≤ nHêï&ÉT. nC≤„q ìeè‹Ô #˚ùd ÇwüºeTsTTq Á|üe÷D C≤„q+ ˝Ò<äì ˙e⁄
n+^ø£]+#ê*. ˝Òøb£ ˛‘˚ Á|üe÷DC≤„q+‘√ b˛j˚T nC≤„HêqTuÛeÑ + ndü+uÛeÑ eTe⁄‘·T+~.
n+<äTe\q MTs¡+^ø£]+∫q Á|üe÷DC≤„HêuÛ≤ey˚T ªªnVü≤eT»„'µµ nqï Á|ür‹˝À
ñqï~. ø£qTø£ nuÛ≤eeTTqT Á>∑V≤æ +#·≥+ ≈£î<äs<¡ qä ï ø±s¡D+>± nC≤„HêìøÏ uÛ≤es¡÷|ü+
ø£*Œ+#·qø£ÿs¡˝<Ò Tä ` nì düT<äsÙ¡ q uÛ≤eeTT.
á s¬ +&É÷ nj·TTø£yÔ T˚ . #·÷ˆˆ nj·÷´ ‘·eTπseT+≥THêïs¡T? nC≤„qeTTH˚ y˚TeTT ø£*Œ+#ê
eT+≥THêïsê? ˝Òø£ nHê~ dæ<ä∆eTsTTq nC≤„q+ ªªnVü≤eT»„'µµ nqï nqTuÛÑe+˝À
ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì #Ó|Œü ≥+ ø£\ŒHê? ` yÓTT<ä{~Ï ø±<äT. ÁX¯ó‹ düà è‹ |ü⁄sêD≤<äT\T
ªnC≤„q+µ >∑T]+∫ #Ó|Œæ q$. y˚TeTT ø£*Œ+#·˝<Ò Tä . s¬ +&ÉeB ø±<äT. ªnVü≤eT»„'µ nqï
nqTuÛeÑ +˝À nC≤„qy˚T $wüjT· eTì ìs¡÷|æ+#ê+ >∑<ë! ô|>’ ± ‘·eTπs C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û eeTTqT
ø£*Œ+#ês¡T. ô|q’ #Ó|Œæ q ªnVü≤eT»„'µ nH˚ nqTuÛeÑ +˝À n<˚ $wüjT· eTì ø£*Œ+#ês¡T.
nC≤„qeTTqT ìeè‹Ô #˚ùd n;Ûwºü Á|üe÷DC≤„q+ ˝Ò<ìä H˚qT n+^ø£]+#êqì MTs¡qsê<äT.
287
540 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
H˚qT Á|üe÷DC≤„q+ |ü⁄≥º˝<Ò ìä e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕŒqT >±ì <ëì ÁbÕ>∑u≤Û eeTì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
|ü⁄≥ºøb£ ˛e≥y˚T ÁbÕ>∑u≤Û eeT+{≤sê ` nsTT‘˚ C≤„H√‘·Œ‹Ô jÓTTø£ÿ ÁbÕ>∑u≤Û ey˚T ø±ì
n~ C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+ ø±<äT.
nj·÷´! ˇø£&TÉ <˚ìe\qH√ ˇø±H=ø£ nqTuÛ÷Ñ ‹ì bı+~ ªªHê≈£î Ç+‘·≈î£
eTT+<äT á nqTuÛeÑ + ˝Ò<Tä µµ nì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . <ëìì ã{Ϻ C≤„qeTTq≈£î ÁbÕ>∑u≤Û e+
(|ü⁄≥ºø£ eTT+<äT dæ‹ú ` ˝Òøb£ ˛e≥+) ñqï<äqe#·Tà >∑<ë! düe÷:` nsTT‘˚ Ä C≤„q
ÁbÕ>∑u≤Û e+ <˚ìe\q |ü⁄{Ï+º ~? ndü\T |ü⁄≥º˝<Ò ë? |ü⁄fÒÔ Ä |ü⁄≥Tºø≈£ î£ ø±s¡DeTsTTq~
ÁãVü≤àe÷? ` eTi=ø£sê? ÁãVü≤à+ ø±<äHê*. ªªq‘·d´ü ø±s¡´+ ø£sD¡ + #· $<ä´‘˚µµ nì
ÁãVü≤àø±s¡´eT+≥÷ @B ñ+&É<Tä . ªªn|üPs¡«eTq|üs+¡ µµ nì >∑÷&Ü ÁX¯ó‹. (n~ <˚ìø°
|üPs¡«+ ø±<äT, ‘·sT¡ yê‘·~ ø±<äT. n+fÒ ø±s¡DeTsTT‘˚ |üPs¡«+>± ñ+&Ü*. ø±s¡´eTsTT‘˚
|üs+¡ >± ñ+&Ü* ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) eTi=ø£ <ëìqT+∫ |ü⁄{Ï+º <äH˚ |üø+å£ ˝À n~ nC≤„qy˚T
ø±yê*. ÁãVü≤à+ (C≤„q+) nC≤„q+ (e÷j·T) ‘·|Œü eTs√ edüTeÔ ⁄ ˝Ò<Tä >∑<ë! Çø£ ndü\T
ÁbÕ>∑u≤Û e+ |ü⁄≥ºH˚ ˝Ò<+ä fÒ. n~ nHê~ nq+‘·+ ø±yê*. ø±ì n˝≤ nq{+ ≈£î<äs<¡ Tä .
Á|üe÷D C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+ (C≤„q+ |ü⁄≥ºøb£ ˛e≥+) n˝≤π> ñ+fÒ (n+fÒ C≤„q+ |ü⁄≥ºøb£ ˛‘˚)
Á|üe÷D C≤„q+ ˝Ò<Tä >∑qTø£ yÓ÷ø£yå T˚ ø£\T>∑<Tä . Á|üe÷D C≤„q+ ≈£\T>∑øb£ ˛‘˚ Á|üe÷DC≤„q+
e\q }Væ≤+|ü<–ä q C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ yÓTTˆˆ m˝≤ ‘Ó\TkÕÔsTT. ø£qTø£ ªnVü≤eT»„'µ nqï
C≤„q+˝À C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+ $wüjT· eTsTTHê <ëìøÏ ùV≤‘·Te⁄>± nC≤„q+ ñ+&Ée\dæq<˚.
ø£qTø£ ªnVü≤eT»„'µ nqï nqTuÛeÑ + e\q >∑÷&Ü ªnC≤„q+µ dæ~d∆ Tü qÔ ï~. edüT‘Ô '· ‘·eTs¡T
(sêe÷qTE\T) dü‘êÿs¡´yê<äT\T. MTs¡T @ edüTeÔ ⁄ |ü⁄≥º{≤ìøÏ eTT+<äT ndü\T ˝Ò<ìä
ÁbÕ>∑u≤Û e+ #Ó|Œü ˝ÒsT¡ . ø±s¡´y˚T<äsTTHê ñ‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT dü÷ø£Î s¡÷|ü+>± ø±s¡Ds¡÷|ü+>±
ñ+≥T+<äì MT dü‘êÿs¡´yê<ä+. (|òTü ≥+ |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT dü÷ø£Î+ >± ø±s¡DeTsTTq
eT{Ϻ s¡÷|ü+˝À ñ+≥T+~ ` nì yê] uÛ≤e+ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! ÁbÕ>∑u≤Û e+
n+fÒ ø±s¡´+ ø±s¡´+>± ñ+&Éì <äX,¯ n+‘˚>±ì ø±s¡D+>± ñqï <äXø¯ ±<äT ` düe÷:`
ø±s¡´s¡÷|ü+ n+‘·≈£î eTT+<äT ˝Ò<äì n|ü⁄&ÉT |ü⁄{Ϻ+<äì n+^ø£]ùdÔ n~ MT
dü‘êÿs¡´yê<ëìπø <Óã“. ô|>’ ± n|üPs¡«+>± ø±s¡´s¡÷|ü+ |ü⁄{Ï+º <äì ˇ|üø=H˚ ã<äT\T
n|üPs¡«+>± ø±s¡´y˚T |ü⁄{Ï+º <äì #Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! ñ‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT C≤„qeTT ‘·q≈£î
ø±s¡DeTsTTq nC≤„q s¡÷|üeTT‘√ ñ+≥T+<äqï dü‘êÿs¡´ yê<ëìï e<ä*, C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+
MT<äH˚ ã\eTsTTq |üøbå£ Õ‘·+ ô|≥Tºø=+fÒ Ä C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ >∑÷&Ü nC≤„q+ ˝Ò≈î£ +&Ü
dæ~+∆ #·<ìä ˙e⁄ dü+‘√wæ+#·TeTT. C≤„q+>±ì, C≤„HêuÛ≤e+ ø±ì nC≤„q ø±s¡´+ m˝≤
ne⁄‘·T+~? n+{≤sê? ` ªªdü‘êÔ«‘Y dü+C≤j·T‘˚ C≤„q+ s¡»k˛˝ÀuÛÑ @e#· Á|üe÷<ä
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 541
yÓ÷Vü≤Ö‘·eTdü' uÛeÑ ‘√C≤„qy˚Te#·µµ (dü‘«Ô· + e\q C≤„q+, s¡»düT‡ e\q ˝ÀuÛ+Ñ , ‘·eTdüT‡
e\q Á|üe÷<äeTT yÓ÷Vü≤eTT, nC≤„qeTT |ü⁄{≤ÔsTT) nì ^‘ê e#·qeTT nC≤„qeTTqT
Á‹>∑TD≤‘·àø£eTì #Ó|æŒ+~. ªª<Ó’MùV≤´cÕ>∑TDeTsT÷ eTeTe÷j·÷ <äTs¡‘·´j·÷µµ (‘·q
e÷j·T >∑TDeTj·TeTsTTq<äì n~ <ë≥sêì~`) e÷j·Tj˚T nC≤„q+. ø£qTø£ nC≤„q
|ü]D≤eTeTsTTq dü‘«Ô· + jÓTTø£ÿ ø±s¡´y˚T C≤„qeTT. nC≤„q |ü]D≤eTeTsTTq ‘·eTdüT‡
jÓTTø£ÿ ø±s¡´y˚T C≤„HêuÛ≤e+.
nj·÷´! n#·Ã≥ nC≤„qX¯ãe› TTq≈£î $|üØ‘· C≤„qeTì ns¡eú TT. ` düe÷:`
|ü⁄s¡Twüßq≈£î ìÁ<ä yÓTTˆˆ yêì˝À nC≤„q+ ô|]π>ø=~› C≤„HêuÛ≤eeTT dü+uÛ$Ñ düT+Ô ~ >∑qTø£
$|üØ‘· C≤„q+ |ü⁄≥º<Tä . C≤„qV”≤qT&ÉsTT >±&ÛìÉ Á<ä˝À qTqï yêìì #·÷∫ eTq+ ª‘·eTdüT‡˝Àµ
|ü&ç ñHêï&É+{≤eTT. ‘·eT' ø±s¡´eTsTTq Ä nC≤„qeTTqT uÛ≤es¡÷|üeTì ˙e⁄ #Óù|Ô
n<˚ uÛ ≤ es¡ ÷ |ü e TsTTq nC≤„ q eTT ªªH˚ q T nE„ & É q Tµµ nqï nqTuÛ Ñ e +˝ÀqT
>√#·]+#·e˝…qT. ø£qTø£ ªnE„&ÉqTµ nqï nqTuÛÑe+ e\q uÛ≤es¡÷|üeTsTTq
nC≤„qeTTqï≥T¢ ‘˚*q~. nj·÷´! ‘·eTs¡T ø±s¡DeTsTTq edüTyÔ ˚ nC≤„qeTHêïs¡T ø£<ë!
` düe÷:` nC≤„qeTT 2 $<Ûeä TT\T. (1) eT÷˝≤C≤„qeTT (2) ‘·÷˝≤C≤„qeTT. n+<äT˝À
eT÷˝≤C≤„qy˚T ø±s¡DeTsTTq~. n~ ˇø£ÿfÒ. ‘·÷˝≤C≤„q+ nH˚ø£$<Ûë\T. Á|ü‹
|ü⁄s¡Twüßì˝ÀqT ìÁ<ä yÓTTˆˆ yêì e\q n~ #ê˝≤ s¡ø±\T. ø£qTø£ ø±s¡´eTsTTq,
ø±s¡DeTsTTq nC≤„Hê\T nìï uÛ≤e|ü<ës¡eú TT˝Ò. C≤„HêuÛ≤es¡÷|ü+ ø±<äT. e{Ϻ nuÛ≤e+
ø±s¡´eT÷ ø±<äT. ø±s¡DeT÷ ø±<äT. ø±s¡´eTT ø±s¡DeTT ø±ì<äsTTq nuÛ≤e+ ªÁãVü≤ày˚Tµ
ø±e#·TÃ>∑<ë n+{≤sê? ` n˝≤ nsTT‘˚ ≈£î+<˚{øÏ =eTTà >∑÷&Ü ÁãVü≤ày˚T ø±e#·TÃqT.
b˛˙˝Ò nì n+^ø£]ùdÔ dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ ªªnuÛ≤e+µµ ne⁄‘·T+~.
nj·÷´! nuÛ≤e+ >∑÷&Ü dü∫ÃÁ<ä÷|üyT˚ >∑<ë! ` düe÷:` nuÛ≤e+ dü‘T· Ô >±<äT. ∫‘·TÔ
>±<äT. nuÛ≤eeTT <˚ìøÏìï dü‘T· qÔ T >±ì dü÷Œ¤]ìÔ >±ì ø£*–+#·<Tä . nuÛ≤e+ e\q @
edüTeÔ ⁄≈£L dü‘sÔ· ê˝Ò<Tä . düTŒ¤sD¡ + sê˝Ò<Tä . ô|>’ ± á s¬ +&É÷ ˝Òøb£ ˛e≥y˚T nuÛ≤e+.
ø£qTø£ nuÛ≤e+ dü‘´· C≤„Hêq+<ä dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ ø±<äT. nj·÷´! >∑Ts¡÷|ü<X˚ +¯
ø£qï eTT+<äT ˙≈£î ªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµ nqï C≤„qeTTqï<ë? ˝Ò<ë? ñ+fÒ >∑Ts¡÷|ü<X˚ e¯ TT,
á y˚<ë+‘·XÊgeTT <ä+&É>.∑ ˝Ò<+ä fÒ C≤„q+ ˝Òq≥T¢ ø£qTø£ C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ ñqïfÒ¢
ø£<ë! ` düe÷:` >∑Ts¡÷|ü<˚XÊìøÏ eTT+<äT Hê≈£î ªH˚qT ÁãVü≤àqT ø±<äTµ nqï
nC≤„qeTTqï~. n~ uÛ≤es¡÷|üyT˚ . C≤„q+ ˝Òøb£ ˛e≥+ (C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+) ø±<äT. C≤„qeTT
‘·qT |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT ‘·q≈£î ø±s¡DeTsTTq ªnC≤„qs¡÷|ü+‘√H˚ ñ+≥T+~. nuÛ≤e
s¡÷|ü+‘√ ø±<äT. |òTü ≥+ ‘·q≈£î ø±s¡DeTsTTq eT{Ϻ s¡÷|ü+˝À ñ+≥T+~ >±ì |òTü {≤uÛ≤e
288
542 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
(ÁbÕ>∑u≤Û e+) s¡÷|ü+‘√ ñ+&É<Tä >∑<ë! nj·÷´! ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqT ø±<äTµµ nqï~
>∑÷&Ü ˇø£ C≤„qy˚T ø£<ë n+fÒ n˝≤ nsTT‘˚ Ç+‘·≈î£ eT+<äT ªªHê≈£î C≤„q+ ˝Ò<qä ï~µµ
>∑÷&Ü ˇø£ C≤„qy˚T ø£qTø£ Çø£ÿ&É C≤„HêìøÏ ÁbÕ>∑uÛ≤e+ nqï<˚ ñ+&É<äT. nj·÷´!
ª|ò˝ü ≤Hê C≤„q+ ˝Ò<Tä µ nqï C≤„q+ Hê≈£î+~ ì»eTT. á C≤„q+˝À $wüjT· + ªC≤„q+
˝Ò<Tä µ nq>± C≤„HêuÛ≤ey˚T ø£<ë! düe÷:` Hê nqTuÛeÑ +˝Àq÷, ˙ nqTuÛeÑ +˝Àq÷
$wüjT· + ªnC≤„qeTìµ H˚qT #Ó|⁄ü HÔ êïqT. ø£qTø£ mø£ÿ&Óøÿ£ &É nqTuÛeÑ +˝À ˙e⁄ C≤„HêuÛ≤yêìï
#ÓbÕÔy√ nø£ÿ&É˝≤¢ H˚qT uÛ≤es¡÷|ü ` nC≤„Hêìï #ÓbÕÔqT. nqTuÛÑe+ C≤„qy˚T >±ì
C≤„HêuÛ≤e s¡÷|ü+ ø±<äT >∑<ë! n+fÒ ‘·ù|Œ >∑<ë! ªnC≤„q+µ nì nqe#·TÃqT. eè‹Ô
C≤„q s¡÷|üeTsTTq nqTuÛeÑ + nC≤„qeTT e\q |ü⁄{Ïqº <˚ >∑<ë! ø£qTø£ ªªH˚qT nE„&qÉ T,
qqTï H˚HÓs¡T>∑qT ` Ç‘·s¡T\qT ms¡T>∑qT, H˚qT ÁãVü≤àeTTqT ø±qTµµ ` Ç{Ϻ
nqTuÛeÑ eTT\˝À nC≤„qy˚T $wüjT· eTT. <ëìøÏ ø±s¡DeTT nC≤„qy˚T. ø£qTø£ ªªnVü≤+
ÁãVü‰àdæ൵ nqï Á|üe÷DC≤„q+ e\q ªHêVü≤+ ÁãVü‰àdæൠnqï uÛ≤es¡÷|üeTsTTq
(nqTuÛeÑ s¡÷|üeTsTTq) nC≤„qy˚T b˛‘·T+~. n+‘˚ ‘·|Œü C≤„HêuÛ≤e+ / C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+
ø±<äT. Bì#˚‘· ªªÁ|üe÷D C≤„HêuÛ≤eeTTqT n+^ø£]+#·ø£b˛‘˚ Á|üe÷D C≤„q+ #˚‘·
b˛j˚T nC≤„HêqTuÛeÑ + dü+uÛ$Ñ +#·<Tä µµ nqï e÷≥ ìs¡deÔü TT. ªªH˚qT ÁãVü≤àeTTqT ø±qTµµ
nH˚ nqTuÛÑedæ<ä∆eTsTTq nC≤„qeTT ªnVü≤+ ÁãVü‰àdæൠnH˚ Á|üe÷D C≤„q+ e\q
b˛e≥+ dü+uÛeÑ +. ø£qTø£ eT<Û´ä ˝À ˙e⁄ Á|üe÷DC≤„q ÁbÕ>∑u≤Û yêìï ø£*Œ+#·≥+ nqedüs¡
uÛ≤s¡+.
nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ Á|ü‹ edüTCÔ ≤„HêìøÏ Á|ü‹>± Á|ü‹edüTÔ nC≤„q+ ` Ç˝≤
nH˚ø£ C≤„HêC≤„Hê\T ø£*Œ+#·≥+ uÛ≤s¡+ ø±<ë? ` düe÷:` MT eT‘·+˝ÀqsTTHê Á|ü‹edüTÔ
C≤„HêìøÏ nH˚ø£ Á|ü‹edüTÔ C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û yê\T ø£*Œ+#·e\dæsêe≥+ uÛ≤s¡yT˚ ø£<ë! e÷
eT‘·+˝À nC≤„q+ ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ |òTü {≤~ $wüjT· uÛ<Ò +ä e\q e∫Ãq HêHê‘·«+ ˝…øÿ£
ø±<äT. ø£qTø£ nH˚ø£ nC≤„Hê\T ø£*Œ+#˚ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ñuÛj Ñ T· dü+Á|ü‹|üqïeTsTTq
uÛ≤e dü«s¡÷|üeTsTTq nC≤„q+ e\qH˚ nìï $wüj÷· \T dü]b˛‘êsTT. ø£qTø£ ‘·eTs¡T
ø£*Œ+∫q C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ e´s¡eú TT. y˚TeTT <ëìì n+^ø£]+#·+. uÛ≤es¡÷|üeTsTTq
nC≤„qeTTqT y˚TeTT>∑÷&Ü n+^ø£]+#·eT+fÒ y˚TeT+{≤eTT. MTs¡T á ù|s¡T‘√
n+^ø£]+#·ø£ b˛sTTHê ªn∫‘·T,Ô ne´ø£+Ô , Á|üøè£ ‹, e÷j·Tµµ nH˚ ù|s¡‘¢ √ nC≤„Hêìï
n+^ø£]+∫ e´eVü≤]düTHÔ êïs¡T.
Ç+ø=ø£ e÷≥Hêïs¡T ªªnC≤„HêìøÏ ÄÁX¯jT· + >±qT, $wüjT· + >±qT Á|ü‘´· >∑sêúìï
(Ä‘·àqT) n+^ø£]ùdÔ <ëì dü«s¡÷|üeTsTTq C≤„qeTT #˚‘· ìe]Ô+|ü<–ä q nC≤„qeTT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 543
<ëìì Äe]+∫ m˝≤ ñ+≥T+~? ` (yÓ\T>∑Te\¢ b˛j˚T Nø£{Ï yÓ\T>∑THêÁX¯sTT+∫
m˝≤ ñ+≥T+~? ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)µµ ` düe÷:` á nC≤„qeTTqT Ä‘·àdü«s¡÷|üeTsTTq
#Ó‘’ q· ´eTT b˛>=≥º<Tä . yê{Ï eT<Û´ä $s√<Ûyä T˚ ˝Ò<ìä #ÓbÕŒeTT. ÁãVü‰àø±sê+‘·'ø£sD¡
eè‹Ô˝À Á|ü‹_+_+∫q #Ó‘’ q· ´ s¡÷|ü |üsÁ¡ ãVü≤à kÕø屑êÿs¡eTH˚ eè‹Ô ` nq>± ÁãVü‰àø±s¡
∫‘·eÔ è‹Ô (C≤„q+) Bìì b˛>=≥TÔ+~. nq>± ÁãVü≤àC≤„HêìøÏ ÁãVü‰àC≤„HêìøÏ X¯Á‘·T‘·«+.
n+<äTe\q ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„q+‘√ $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT eTs=ø£
e÷≥ nHêïs¡T ªªnC≤„q+ uÛ≤es¡÷|üeTì n+^ø£]+∫Hê ªnC≤„q+µ n+fÒ @$T{À
‘Ó*j·÷\+fÒ eTT+<äT ªC≤„q+µ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·÷*. e÷ C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ ˝Àq÷
C≤„q+ n+fÒ ‘Ó*ùdHÔ ˚ C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. (|òTü ≥+ ‘Ó*ùdÔ |òTü {≤uÛ≤e+ ‘Ó\TdüT+Ô ~
` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nC≤„q+ n+fÒ C≤„HêuÛ≤eeTì, C≤„Hê‘Y _ÛqïeTì, C≤„qeTTq≈£î $s√~Û
nì m˝≤ $e]+∫Hê Ä $es¡D≈£î ªªC≤„q+µµ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·÷*‡q nedüs+¡
ñ+~. Nø£{Ï n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·T{≤ìøÏ yÓ\T>∑TqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·Tqø£ÿs¡˝<Ò Tä . nsTTHê
ªªNø£{Ï yÓ\T>∑T≈£î $s√~Ûµµ nì ‘Ó*j·÷\+fÒ ªyÓ\T>∑Tµ qT >∑÷]à ‘Ó*j·Te\dæ+<˚.
MTs¡T #Óù|Œ nC≤„HêìøÏ mqï{Ïø° dü«s¡÷|ü+ ñ+&É<Tä . øπ e\+ ªnC≤„q+µ nì e÷Á‘·yT˚
#Ó|Œü >∑\eTT. n˝≤ C≤„HêuÛ≤e+ ‘Ó*j·T{≤ìøÏìï C≤„q+ nedüs+¡ . Ç~ eTq≈£î düe÷q+.
C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ MTs¡T ˇ|üø=+{≤s¡T. ø£qTø£ ñuÛj Ñ T· T\T n+^ø£]+∫q C≤„qÁbÕ>∑u≤Û ey˚T
ì»+. ªH˚qT nE„&qÉ T, Hê≈£î Hê>∑T]+∫ Ç‘·sT¡ \ >∑T]+∫ìï ‘Ó*j·T<äT (düTwüß|æ)Ô µ nH˚
nqTuÛeÑ eTTqT n+^ø£]+#ê*. ` düe÷:` Ç~ nj·TTø£+Ô . C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ ‘Ó*j·÷\+fÒ
‘·|üŒø£ C≤„q+ >∑T]+∫ ‘Ó*j·÷*. n˝≤ C≤„Hê‘Y _ÛqïeTsTTq nC≤„q+ >∑T]+∫
‘Ó*j·T{≤ìøÏ ªC≤„q+µ ‘Ó*j·÷*‡q nedüs¡+ ˝Ò<äT. (|òüT≥+ ‘Ó*j·÷\+fÒ |ü≥+
‘Ó*j·Tø£ÿs¡˝<Ò Tä .) nC≤„qeT+fÒ ª‘·eTdüT‡µ. n&ç–q yêìøÏ Äe÷≥ #Óù|Ô #ê\T. ø£qTø£
ªC≤„q+µ >∑T]+∫ ‘Ó\T|üe\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ø±ì C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û eeT+fÒ @$T{Ï?
nì n&ç–q yêìøÏ ‘·|Œü ø£ ªªC≤„qeT+fÒ Ç~µµ nì eTT+<äT #Óù|HÔ ˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£
MT ªC≤„qÁbÕ>∑u≤Û yêìπøµ C≤„q|ü<ä ìs¡«#·s+¡ nedüs+¡ . (|ò˝ü ≤Hê yê&ÉT ˝Ò&+É fÒ, yê&Óe&√
‘Ó*ùdHÔ ˚ yÓTT‘·+Ô ‘Ó*dæq≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nC≤„q+ ‘Ó*j·÷\+fÒ C≤„q+ >∑T]+∫
‘Ó * j· T qø£ ÿ s¡ ˝ Ò < ä T . n+‘· ' ø£ s ¡ D + >∑ T ]+∫ ‘Ó * j· T {≤ìøÏ uÛ Ñ ÷ $Tì >∑ T ]+∫
‘Ó*j·Tqø£ÿs¡˝<Ò Tä . nj·÷´! ‘·eTdüT‡qT nC≤„qeTì m+<äTø£Hêïs¡+fÒ <ëìï $e]+#·{≤ìøÏ
ªC≤„q+µ >∑T]+∫ $e]+#·e\dæedüT+Ô ~. n+‘˚ø±ì nC≤„qeTH˚ edüTeÔ ⁄qT <ëì >∑TD≤\qT
#Ó|Œü {≤ìøÏ ªC≤„q+µ ‘√ |üì ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ C≤„HêìøÏ $s√~Û nC≤„qeTì #ÓbÕŒ\+fÒ
ªC≤„q+µ >∑T]+∫ nedüse¡ TT+~ ø£qTø£ e÷<˚ eT+∫ $<ÛëqeT+{≤sê ` nsTT‘˚ á
289
544 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
$<Û+ä >± ªuÛ<Ò +ä µ #ÓbÕŒ\+fÒ Á|ü‹<ëìø° Á|ü‹<ëì‘√ nedüs+¡ ñ+≥T+~. |òTü ≥+ |ü≥_Ûqï+
nì #ÓbÕŒ\+fÒ |ü≥+ >∑÷]à #ÓbÕŒ*. (ø±ì yêdüeÔ +>± |òTü ≥+ >∑T]+∫ #Óù|Œ≥|ü⁄&ÉT
ª|ü≥+µ nedüs+¡ ˝Ò<Tä >∑<ë! ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) MTs¡+^ø£]+∫q ª∫‘·TqÔ Tµ nC≤„q_ÛqïeTì
#ÓbÕŒ\+fÒ nC≤„q+ >∑÷]à MTs¡÷ #ÓbÕŒ*. Je_ÛqTï&ÉH√ n_ÛqTï&ÉH√ áX¯«s¡Tì >∑÷]Ã
#ÓbÕŒ\+fÒ ` Je⁄ì ìs¡«#·q+ nedüs+¡ ne⁄‘·T+~. nsTT‘˚ ø±˙j·T+&É+{≤sê `
≈£î<äs<¡ Tä . ˇø£ edüTeÔ ⁄qT ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ Ç+ø=ø£ edüTeÔ ⁄ nedüs+¡ ‘·|Œü ìdü]ø±<äT.
ø±ì nuÛ≤e+ ‘Ó*j·÷\+fÒ ‘·|Œü ø£ nuÛ≤e Á|ü‹jÓ÷– (nuÛ≤e+ #Ó+~q edüTeÔ ⁄) ‘Ó*dæ
rsê*. ø£qTø£ ªnuÛ≤yêìπø Á|ü‹jÓ÷– ‘Ó*j·÷*‡q nedüs¡+µ nì XÊgìs¡íj·T+.
|òüT{≤uÛ≤e+ ‘Ó*j·÷\+fÒ ª|òüT≥+µ ‘Ó*dærsê*. n+<äT#˚‘· C≤„qÁbÕ>∑uÛ≤e+ ˝≤>±
nC≤„q+ >∑÷&Ü C≤„qkÕù|ø£åy˚T qqï sêe÷qTCÀø£Ô+ ‘·|ü. C≤„qÁbÕ>∑uÛ≤e+
H˚q+^ø£]+#·qT. n~ düTŒ¤]+#·≥eT÷ ˝Ò<äT. nuÛ≤e+ düTŒ¤]+#·<äT. uÛ≤e|ü<ës¡úy˚T
düTŒ¤]düTÔ+~. ≈£î+<˚{Ï ø=eTTà düTŒ¤]+#·<äT. n˝≤H˚ ÁbÕ>∑uÛ≤e+ ≈£L&Ü düTŒ¤]+#·<äT.
@<äsTTHê nuÛ≤ey˚T. nuÛ≤eeTT ø£qã&É<Tä . nqT|ü\_∆ nì Äie Á|üe÷DeTTqï~
|òTü {≤uÛ≤e+ ˝≤>± C≤„HêuÛ≤e+ >∑÷&Ü nqT|ü\_∆ (<=s¡øø£ £ b˛e≥+) Á|üe÷D+ e\q
‘Ó*ùd~. n{Ϻ C≤„HêuÛ≤e+ ªªnVü≤eT»„'µµ nì Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D≤ì¬ø{≤¢ n+<äT‘·T+~.
ªªH˚qT`düTœìµµ nqï≥T¢ ªªH˚qT nC≤„ììµµ nqï~ >∑÷&Ü e÷qdüÁ|ü‘´· ø£yå T˚ >∑<ë! |òTü ≥+
˝≤>± |òTü {≤uÛ≤e+ Á|ü‘´· ø£yå T˚ >∑<ë! n+fÒ ø±<äHê*. Ç+Á~j·÷\≈£î nuÛ≤e+ n+<ä<Tä
ø£<ë! s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘· |ü<ës¡+ú H˚Á‘êìø£+<ä<Tä . n+<äTe\q @ Ç+Á~j·T+ @ |ü<ësêúìï
Á>∑Væ≤düTÔ+<√ Ä Ç+Á~j·Ty˚T Ä |ü<ësêúuÛ≤yêìï Á>∑Væ≤düTÔ+~ ` nqï e÷≥ ‘·|ü.
nj·÷´! |òTü {≤uÛ≤e+ dü+>∑‹ n˝≤ ñ+&É˙j·T+&ç. C≤„HêuÛ≤e+ e÷Á‘·+ düTU≤uÛ≤e+
˝≤>±, <äT'U≤uÛ≤e+ ˝≤>± e÷qdü Á|ü‘´· ø£+å ø£<ë ` düe÷:` düTU≤uÛ≤eeT+fÒ <äT'KeTT.
<äT'U≤uÛ≤eeT+fÒ düTKeTT. n+‘˚>±ì nuÛ≤e+ ø±<äT. n$ e÷qdü Á|ü‘·´ø£å
$wüjT· eTe⁄‘êsTT. ø±ì C≤„HêuÛ≤e+ n˝≤ ø±<äT. n+<äT˝ÀqT düTKÁbÕ>∑u≤Û e+ >±ì,
<äT'KÁbÕ>∑u≤Û e+ >±ì eTqdüT‡≈£î ‘Ó*j·Te⁄. yê{Ï Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤ey˚T. n~ düTK<äT'K
s¡÷|üeTì #ÓbÕŒ+. ø£qTø£ uÛ≤es¡÷|üyT˚ . nj·÷´! C≤„HêuÛ≤e+ >∑÷&Ü eTi=ø£sø¡ e£ TsTTq
C≤„qy˚T ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ C≤„qÁbÕ>∑u≤Û ey˚T ˝Ò<Tä . nj·÷´! Ä eTi=ø£ C≤„HêH˚ï
C≤„qÁbÕ>∑u≤Û eeT+{≤sê! ‘·|ü . |òTü ≥`nC≤„Hêìï |ü≥C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+>± #Ó|Œü sê<äT
>∑<ë! eT{ÏHº ˚ |òTü ≥ÁbÕ>∑u≤Û eeTì ÁuÛ≤+‘·T\qï≥T¢, eT{Ϻ C≤„HêH˚ï |òTü ≥ C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e+
>± #ÓbÕÔeT+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . ªªeT{Ϻ ` ≈£î+&É\Tµµ ˝≤>± eT{Ϻ ` C≤„qeTTq≈£î, |òTü ≥
C≤„qeTTq≈£î ø£∫Ñ·eTsTTq ø±s¡´ø±s¡D uÛ≤eeTT ˝Ò<Tä . |òTü ≥ düèwæøº Ï eTT+<äT eT{Ϻ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 545
‘·|üŒìdü]>± ø±s¡DeTsTTq≥T¢ |òüT≥C≤„H√<äj·÷ìøÏ eTT+<äT eT{ϺC≤„q+ ‘·|üŒø£
eTT+<äT+&Ée\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . |ü≥C≤„q+ ‘·sê«‘· >∑÷&Ü |òTü ≥ C≤„q+ ø£\T>∑e#·TÃqT.
ø£qTø£ eÁø£ãT~∆‘√ ‘·j÷· s¡T#˚dqæ ÁbÕ>∑u≤Û yêìï ì\u…fºÒ ‘ê|üÁ‘·jT· + e´s¡+ú . nj·÷´!
Á|üe÷DC≤„HêìøÏ MTs¡T ÁbÕ>∑u≤Û e+ ˝Ò<Hä êïs¡T. ø£qTø£ n~ nHê~. á C≤„q+ e\q
b˛e\dæq ªªnC≤„q+µµ ndü\T |ü⁄≥ºH˚ |ü⁄≥º<Hä ê*. ø£qTø£ ‘·|Œü ø£ C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ MTs¡÷
n+^ø£]+∫qfÒ>¢ <∑ ë! m+<äT≈£î C≤„qÁbÕ>∑u≤Û yêìï ìs¡d+æ #·{≤ìø£+‘· Á|üj÷· dü ` düe÷:`
Á|üe÷DC≤„HêìøÏ ÁbÕ>∑u≤Û e+ ˝Òøb£ ˛sTTHê n~ »q´+ >∑qTø£ ªÄ~µ >∑\<˚. nHê~
ø±<äT. ø£qTø£ <ëì ø£qï eTT+<äT <ëì#˚ ‘=\>∑e\dæq nC≤„q+ |ü⁄{Ïj º T· T+&É≥+ dü+uÛeÑ y˚T.
nj·÷´! eTT+<äT ˝Òì<˚ >∑<ë, ª»q´+µ nj˚T´~. »q´eTsTTq Á|üe÷D C≤„HêìøÏ
ÁbÕ>∑uÛ≤e+ ˝Ò<äì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T? ` düe÷:` ˝Òì~ m˝≤ |ü⁄≥TÔ+~? ˝Òì~
|ü⁄{Ïqº ≥¢sTT‘˚ X¯XX¯ è¯ +>∑+ >∑÷&Ü |ü⁄≥ºe#·TÃ>∑<ë! nsTT‘˚, nj·÷´! eTT+<˚ ñqï edüTeÔ ⁄
‘·sT¡ yê‘· m˝≤ |ü⁄≥TÔ+~? ` e÷≈£î <√wü+ Çwüyº T˚ . y˚TeTT ndü‘êÿs¡´yê<ëìï n+^ø£]+#·
˝Ò<Tä . dü‘êÿs¡´yê<ëìï n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . y˚TeTT $T<Ûë´ø±s¡´yê<äT\eTT. n+<äTe\q
ªªÁbÕ>∑u≤Û e+ MTs¡T >∑÷&Ü n+^ø£]+#ês¡Tµµ nqï uÛ≤eq ìs¡d+Ôü . ndü‘êÿs¡´yê<äT\T
<ëìì ø£*Œ+#ês¡T. MTs¡÷ <ëìì n+^ø£]+#ês¡T. n+<äTe\qH˚ MT uÛ≤wü´+˝À
ªªñuÛÑj·TT\÷ ˇ|üø=qï~µµ nì #ÓbÕŒs¡T. ªªC≤„HêuÛ≤e+ Ç<ä›s¡÷ n+^ø£]+∫q<äì
düT<äs¡ÙqT&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. ø£qTø£ ‘·s¡Tyê‘· düT<äs¡ÙqT&Óø£ÿ&√ nHêï&ÉT ªªñuÛÑj·TT\÷
n+^ø£]+#ês¡ì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ˙eP ˇ|üø=Hêïeì e÷Á‘·yT˚ n+^ø£]+∫q<äìµµ #ÓbÕŒs¡T.
eT] e÷≥ e÷]Ãq düT<äsÙ¡ qTì |ü+øÏÔ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·eTT uÛ≤wü´ $s¡T<äe∆ TT.
Ç+ø±, düT<äs¡ÙH√ø£Ô+ eTi=ø£{Ï ªªnuÛ≤e X¯u≤›ìø£s+ú¡ >± ˇø£ $wüjT· + Ç<ä]› øÏ
n+^ø±s¡eTsTTq~. n~ uÛ≤es¡÷|üe÷? ` uÛ≤e_ÛqïeTsTTq s¡÷|üe÷? nqï<˚ Çø£ÿ&É
$yê<äeTT. n+<äTe\q uÛ≤es¡÷|üeTsTTq <ëì‘√H√ nuÛ≤es¡÷|üeTsTTq <ëì‘√H√
ªªnVü≤eT»„'µµ nqï C≤„qeTT ≈£î<äTs¡T‘·T+~. á s¬ +&ç+{ÏøÏ $T+∫ yπ̊s ns¡+ú #Ó|Œü ≥+
‘·><∑ ìä e÷Á‘·yT˚ uÛ≤cÕ´_ÛÁbÕj·TeTT ` düe÷:` Ç~ ‘·|ü . MTs¡T #˚dqæ sT÷ düMTø£å
uÛ≤wü´yêø±´\ qT+∫ sêe≥+˝Ò<Tä . uÛ≤wü´yêø£´+ @eT+fÒ ªªC≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+µµ Ç<ä]› ø°
n+^ø±s¡eTsTTq~µµ nì. ˇø£yfi˚ ¯ uÛ≤wü´yêø±´\ qT+∫ MT n_ÛÁbÕj·÷ìï |æ+&çHê Ä
n_ÛÁbÕj·T+ ‘·ù|Œ. #·÷ˆˆ MTs¡T>±ì y˚TeTT >±ì (‘ê]ÿ≈£î\T) ˇ|æŒq $wüjT· + ªªnC≤„q
X¯u≤›ìøϵµ ns¡+ú . n+‘˚>±ì nuÛ≤eX¯u≤›ìø£s+ú¡ ø±<äT. n+<äT˝À H˚qT uÛ≤es¡÷|üeTsTTq
$wüjT· +‘√qT, nuÛ≤es¡÷|üeTsTTq $wüjT· + ‘√ ˙e⁄ (‘ê]ÿ≈£î&Ée⁄) #ÓbÕŒeTT ø±ì
eTi=ø£ s¡÷|üeTsTTq $wüjT· + @B eTq+ mes¡eT÷ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ªªnVü≤eT»„'µµ nqT
290
546 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á|ür‹˝À uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTT $wüjT· eTì H˚qT, C≤„qÁbÕ>∑u≤Û eeTT $wüjT· eTì
˙e⁄ (‘ê]ÿø£) $yê<ä|&ü TÉ ‘·THêïeTT. Ç+‘·≈î£ $T+∫ sTTø£ÿ&É eT÷&Ée yê&ÉT #Ó|Œæ q
eT÷&Ée $wüjT· eTT @eTTqï~? ÄVü‰ düT<äs¡ÙHê#êsê´! @$T <äTs¡s› Ù¡ qeTT. ô|>’ ± ‘·q
dü‘êÿs¡´yê<ëìï kÕú|æ+#·{≤ìøÏ düT<äs¡ÙqT&˚ X¯+ø£s¡T&É+^ø£]+∫q nC≤„q+ ø£qï,
sêe÷qTE&É+^ø£]+∫q C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ ø£qï _Ûqï+>± eT÷&Ée $wüjT· + ø£*Œ+#ê&ÉT.
n~ n‘·ìøÏ nj·TTø£yÔ T˚ . #·÷ˆˆ düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉHêï&ÉT ªªnj·÷´! nuÛ≤eeTTqT eTi=ø£
uÛ≤eeTT>± ø√]q˙e⁄ C≤„q ÁbÕ>∑u≤Û e X¯ã+› ‘√ uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„Hêìï n+^ø£]+∫
j·TT+&Ée#·TÃqT ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. á Á|üXï¯ 2 dæ<ë∆+‘ê\T ‘Ó*j·Tø£ b˛e≥+
e\q e∫Ãq Á|üXï¯ . Çø£ÿ&É ÁbÕ>∑u≤Û eeT+fÒ dü«j·T+Á|üø±X¯eTsTTq C≤„qeTTq≈£î e∫Ãq
ªªdü+ø√#·µµ eTH˚ <äX¯, nì e÷ n_ÛeT‘·+. dü«j·T+ Á|üø±X¯ C≤„HêìøÏ _Ûqï+>±
uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTT n<Ó«’ ‘·T\≈£î düeTà‘·eTT. á s¬ +&ç+{Ï eT<Û´ä ◊ø£´yÓT˝≤?µµ
Ç~ düT<äsÙ¡ q yêø£´eTT. uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„HêìøÏ, C≤„qÁbÕ>∑u≤Û yêìøÏ _Ûqï+>±
ªªC≤„qdü+ø√#·eTTµµ nH˚ ø=‘·Ô |ü<ësêúìï düT<äsÙ¡ qT&˚ |ü]ø£\Œq #˚XÊ&ÉT. Ç~ düŒwüeº TT.
á |ü]ø£\Œq j·TTø£eÔ TsTT‘˚ eT+∫<˚. ø±ì ø±<äT. #·÷ˆˆ dü+ø√#·+ >∑\ sT÷ C≤„qeTT
ì‘·´e÷? nì‘·´e÷? ì‘·´eTsTT‘˚ n~ kÕej·Tee÷? ` nej·Tes¡Væ≤‘·e÷?
kÕej·TeeTsTT‘˚ ì‘·´+ ø±<äT. dü+ø√#·+ ` $ø±dü+ e+{Ï e÷s¡TŒ\T ($ø±sê\T)
»s¡>±\+fÒ n~ kÕej·Te+ ø±yê*. $ø±sê\T >∑\~ ì‘·´+ ø±<äT. kÕej·Te |ü<ës¡eú TT
nì‘·´y˚Tqì sêe÷qT» y˚<ë+‘·<•˚ ø±<äT\T n+^ø£]+∫q $wüjT· y˚T. ìs¡ej·Te+
n+fÒ C≤„ H êìøÏ dü + ø√#· + ≈£ î <ä s ¡ < ä T . kÕej· T eeTsTTq eÅkÕÔ ì øÏ dü + ø√#·
$ø±kÕ\T+{≤sTT. ‘·q nej·Tyê\ ìsêàD+˝À qTqï |ü\T#·<qä + e\q Ç˝≤+{Ï$
kÕ<Û´ä eTe⁄‘êsTT. ìs¡ej·TyêìøÏ n˝≤ ñ+&É<Tä . ø£qTø£ ì‘·´ C≤„HêìøÏ dü+ø√#·eTH˚~
≈£î<äsì¡ e÷≥. C≤„qeTT nì‘·´eTqï |üø+å£ ˝À, |ü⁄{Ïqº C≤„HêìøÏ ÁbÕ>∑u≤Û eeTTqï<äì
˙e⁄ d”«ø£]+#ê*. n˝≤ n+^ø£]ùdÔ ndü‘êÿs¡´yê<ä+ (˝Òì ø±s¡´+ |ü⁄{Ϻ+<äq≥+)
ne⁄‘·T+<äì uÛjÑ T· eTsTT‘˚ n|ü⁄&ÉT á »q´ C≤„qeTT ‘·q ñ‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT dü‘«Ô· s¡÷|ü+>±
ñ+≥T+~ ø£qTø£ ªnC≤„q+µ ñqï<äì n+^ø£]+#ê*. nC≤„q |ü]D≤eT uÛ<Ò yä T˚ dü‘«Ô· eTT.
Ç˝≤ ªªnC≤„q+ ` C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+µµ ` á s¬ +{Ï˝À ˇø£<ëìì d”«ø£]+#·≥+ e\qH˚
ªnVü≤+ n»„'µ nqï nqTuÛeÑ + dü]b˛‘·T+fÒ á C≤„qdü+ø√#·eTH˚ e´s¡ú ` nÁ|üe÷D
$wüj·÷ìï <˚ìøÏ ø£*Œ+∫q≥T¢? n˝≤π> C≤„HêìøÏ #Ó|æŒq sT÷ dü+ø√#·+, BìøÏ
_ÛqïeTsTTq $ø±düeTT ` ì‘·´e÷? nì‘·´e÷? ì‘·´eTsTT‘˚ dü+ø√#·y÷Ó $ø±düy÷Ó
@<√ ˇø£ÿ{Ï ì*∫ ñ+{≤sTT. ø£qTø£ dü+ø√#· $ø±kÕ\T ˇπø #√≥ ñ+&É≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 547
nì‘·´eTsTT‘˚ dü+ø√#·eTTq≈£î ÁbÕ>∑u≤Û e+ ø±ì ø±s¡DeTsTTq nC≤„qeTT >±ì ˙esTTHê
n+^ø£]+#·e\dæq<˚. nj·÷´! Hê e˝…H˚ ˙e⁄ >∑÷&Ü ñ‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<äT C≤„qeTT ‘·q
ø±s¡DeTsTTq nC≤„q s¡÷|ü+˝ÀH˚ ñ+<ä+≥THêïe⁄. >∑qTø£ ˙e⁄ ªdü‘êÿs¡´yê<ä+ (ø±s¡´+
düèwæøº Ï eTT+<äT >∑÷&Ü ø±s¡Ds¡÷|ü+>± ñ+≥T+~) n+^ø£]+∫qfÒ¢ >∑<ë! eTiÏ $T<Ûë´ø±s¡´
yê~qì #ÓbÕÔy$˚ T{Ï? ` düe÷:` eT÷&ÉT ø±˝≤\˝ÀqT C≤„q+ >±ì eTi=ø£ ø±s¡´+
>±ì ‘·q ø±s¡D s¡÷|ü+‘√H˚ ñ+≥T+~. n+‘˚ >±ì |üPs√«‘·sÔ ¡ ø±˝≤\˝À e÷Á‘·yT˚
ø±<äT. ø±>± ø£qTø£ ø±s¡D≤r‘·+>± ø±s¡´+ ø£qã&É≥y˚T ª$T<Û´ä µ. (HêeT s¡÷bÕ\T $T<Û´ä )
<˚ìøÏ _Ûqï+>± @~ yêdüeÔ +>± ˝Ò<√ n~ ª$T<Û´ä µ. s¡E_® qÛ ï+>± (s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹˝À)
düs¡Œ+ ˝Ò<äT. n˝≤>∑T eT{Ϻ yÓTTˆˆ ø±s¡D≤\≈£î _Ûqï+>± |òüT{≤~ ø±s¡´eTT\T ˝Òe⁄.
n+<äTø𠪪yê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√ HêeT<Û̊jT· + eTè‹Ôøπ ‘˚´e dü‘´· yéTµµ nì ÁX¯ó‹. Ç˝≤
ø±s¡´eTsTTq Äø±XÊ~ Á|ü|+ü #·eT+‘ê ‘·eT≈£î ø±s¡DeTsTTq nC≤„q+ (e÷j·T / n$<ä´)
ø£qï _Ûqï+>± ñ+&Ée⁄. ø£qTø£ $T<Û´ä \T. Ä nC≤„qeTT >∑÷&Ü ‘·q≈£î ø±s¡DeTsTTq
ÁãVü≤àeTT ø£qï _Ûqï+>± ñ+&É<Tä . ø£qTø£ nB $T<Û´ä . ÁãVü≤àeTTq≈£î ø±s¡Dy˚T ˝Ò<Tä
ø£qTø£ n~ dü‘·´+. ø£qTø£H˚ ª‘·‘·‡‘·´eT‘√q´<ës¡ÔyéTµµ nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! ÁãVü≤à+
<˚ìø° ø±s¡D+ ø±<äì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ‘·eTs¡T #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! ` ì»y˚T. |üse¡ ÷s¡<ú èä cÕº´
ø±<äT. |üse¡ ÷s¡‘ú '· ÁãVü≤à+ ‘·|Œü n+‘ê ÁuÛ≤+‹ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ <˚ìø° ø±s¡D+ ø±<äT.
ø±s¡´eT÷ ø±<äT. e´eVü‰s¡Ø‘ê´ ÁãVü≤ày˚T düs«¡ ø±s¡DeTT ªªj·T‘√yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì`µµ
nì ÁX¯ó‹. ˝Ò<ë ÁãVü≤à+ <˚ìø° |ü]D≤eTT´bÕ<ëq ø±s¡D+ (eT{Ϻ ≈£î+&É>± ‘·H˚
|ü]D$T+∫ ø±s¡D |ü<ës¡+ú ) ø±<äT. $es√ÔbÕ<ëqø±s¡D+ (düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹øÏ s¡Ee® sTTq≥T¢)
ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ düs«¡ eTTq≈£î n~ ˇø£ s¡øe£ TsTTq ø±s¡D+ ø±<äT. eTi=ø£ s¡øe£ TsTTq
ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªªø±s¡´eTT $T<Û´ä ` ø±s¡D_Ûqï+>±
<ëìøÏ ñìøÏ ˝Ò<Tä ø£qTø£. s¡E® düsŒ¡ + ˝≤>±µµ ` Ç˝≤ Ç~ $T<Ûë´ø±s¡´+ ø£qTø£ <ëìøÏ
ñìøÏ dæ~∆+#·<äT. Çø£, á ì‘·´C≤„HêìøÏ dü+ø√#·+ n+^ø£]+∫Hê á dü+ø√#·+
<˚ìe\q ø£\T>∑T‘·T+<äì Á|üXï¯ . ø£sà¡ |ò\ü + e\q ` n+fÒ ` Ä ø£sà¡ <˚ìe\q? nì
Á|üXï¯ . Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·Tø£ b˛e≥+ e\q nì düe÷<Ûëq+. ‘Ó*j·Tø£ b˛e≥+
C≤„q dü+ø√#·+ ø£<ë! ø±>± dü+ø√#·+ e\q ø£s¡à, ø£s¡à e\q dü+ø√#·+ nì
nH√´Hê´ÁX¯jT· eTT. Ç|ü⁄&ÉT ªªeTqTwüß´&ÉqsTTq H˚qT k˛eTs¡deü TT Á‘ê– <˚e‘·qjÓT´<äqTµµ
nH˚ <˚V‰ü ‘·à ÁuÛeÑ T e\q ø£sà¡ #˚XÊeT+fÒ Ä ÁuÛeÑ T>∑÷&Ü C≤„qdü+ø√#·+ e\qH˚ >∑<ë!
ø£qTø£ #·Áø£ø<£ √wü+ e∫Ã+~. nq>± dü+ø√#·+ e\q ÁuÛeÑ T, ÁuÛeÑ T e\q ø£sà¡ , ø£sà¡
e\q dü+ø√#·+ ` nì >∑T+Á&É+>± #·Áø£ø£ <√wü+. ÁuÛÑeT e\q e∫Ã+<ä+fÒ n~
291
548 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ª‘·eTdüT‡µ. Ä ‘·eTùd‡ nC≤„q+ ø£qTø£ ˙e⁄ nC≤„Hêìï n+^ø£]+∫q≥T¢ ne⁄‘·T+~.
nC≤„ H êH˚ ï n+^ø£ ] ùdÔ ªªnVü ≤ +`n»„ ' µµ nì Á|ü r ‹ edü T Ô + ~. Bìø√dü +
ªªì‘·´ C≤„qdü+ø√#·+µµ yÓTTˆˆ yê{Ï ø£\Œq m+<äT≈£î? e´s¡úeTT. nÁbÕe÷DÏø£eTT.
uÛ≤wü´ø±s¡T˝Ò Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡q≥+ ìs¡T|üjÓ÷>∑+. Äj·Tq >∑÷&Ü ˙˝≤>± #Û·+&ÉT&˚.
ªªqVæ≤$C≤„‘·T]«C≤„‘˚]«|ü]˝Àb˛ $<ä´‘˚µµ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‘·T˝Ò #Ó|æŒHêsTT >∑<ë! `
düe÷:` n#·Ã≥ Ä‘·àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„HêìøÏ ˝À|ü+ ˝Ò<ìä Ä ÁX¯ó‘·T\ uÛ≤e+. nj·÷´!
ªnÁbÕDe‘·T‡dü«˝≤Œ`µ nì yÓTT<ä\T>± ªªVæ≤s¡D´>∑s√“¤‹‘·sê+|ü⁄+düXÙ¯ ≈£î´Ô |ü\øÏ‘å '· µµ es¡≈î£
düà è‘·T\T >∑÷&Ü Ç˝≤π> #Ó|æŒHêsTT ø£<ë! ` düe÷:` Ä düà è‘·T\T n+‘·'ø£s¡D
<Ûsä à¡ eTsTTq C≤„q‘ês¡‘e· T´+ #Ó|Œæ HêsTT. ÁuVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„q+ >∑T]+∫ ø±<äT.
nj·÷´! uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTT >∑÷&Ü ø£*Œ‘·eTT, nÁbÕe÷DÏøe£ TT ` n+{≤πsyÓ÷
` ‘·|ü . ª‘·eT'µ nH˚ ù|s¡T‘√ ÁX¯ó‹ düà è‘·T\˝À n~ Á|üd<æ e∆ä TsTTq~. ` düe÷:`
ªª$uÛÒ<ä»qπø-C≤„H˚,µµ ªª$C≤„qeTC≤„q_Û<ë|üe÷s¡®q+µµ ªªnC≤„qkÕøÏåD´s¡$+<ä˝À#·H˚µµ
ªªnC≤„H˚Hêeè‘·+ C≤„q+µµ ªªC≤„H˚q‘·T ‘·<äC≤„q+, j˚TcÕ+Hê•‘·+µµ yÓTTˆˆ yêø±´\qT
ã{Ϻ nC≤„q+ Á>∑+<Ûädæ<ä∆eTT. ø£*Œ‘·+ ø±<äT. nj·÷´! nø£ÿ&É nC≤„qX¯u≤›ìøÏ ns¡ú+
C≤„qÁbÕ>∑u≤Û eeTT / C≤„qdü+ø√#·eTT nì #Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTì
m+<äTø£qTø√yê*? nuÛ≤yêìøÏ <Ûäsêà\T+&Ée⁄. nC≤„q+ uÛÒ<ä»qø£+. Ç{Ϻ <Ûäs¡à+
C≤„HêuÛ≤yêì≈£î+&É<Tä . C≤„qdü+ø√#·eTT C≤„Hêìï Äe]+#·≥+ dü+uÛeÑ + ø±<äT. ø£qTø£
dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT nqè‘· »&É <äT'K s¡÷|üeTsTTq »>∑‘T· qÔ T
n<Ûë´dü #˚jT· {≤ìø=ø£ ø±s¡D+ ñ+&Ée\dæ e∫Ãq+<äTe\q ªªnC≤„q+µµ nH˚~ nedüs+¡
nsTT+~. <ëìH˚ Á>∑+<Ûë\T Á|ü‹bÕ~+#êsTT. n<˚ uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„q+. e÷
ø£\Œq ø±<äT. n<˚ ªnVü≤eT»„'µ nqï nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ edüT+Ô ~. ø£qTø£ ‘ê]ÿ≈£î\sTTq
‘·eTs¡T C≤„qÁbÕ>∑u≤Û eeTTqT, C≤„qdü+ø√#·eTTqT ø£*Œ+#·{≤ìøÏ ø±s¡D+ n<Ó«’ ‘·+ MT<ä
<˚«wüyT˚ ‘·|Œü eTπsMT ø±<äT. ˝Ò<ë ãT~∆C≤&É´eTT ø±e#·TÃqT.
ªªX¯ó<äÁ∆ ãVü≤à≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ + ˝Ò<Tä ` áX¯«s¡T&ÉT ` kÕøÏ.å Je⁄q≈£î
nC≤„HêqTuÛeÑ eTT ` nì ìs¡÷|æ+#·T≥
sêe÷qTE&ç˝≤ nHêïs¡T. ªªì‘· ´ eTTø£ Ô dü « j· T +Á|ü ø ±X¯ #Ó ’ ‘ · q ´e÷Á‘·
dü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î nC≤„HêqTuÛÑe+ ≈£î<äs¡<äT. ÁãVü≤à+ kÕ«qTuÛÑes¡÷|ü+
ø£qTø£ ‘·H˚ ˝Òqqï nC≤„q|ü⁄ nqTuÛeÑ + ≈£î<äs<¡ Tä ø£<ë! kÕ«qTuÛeÑ dü«s¡÷|üeTsTTHê
>∑÷&Ü (ìÁ<ë<äT\ #˚‘· e˝… ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ‹s√Væ≤‘·eTsTTq|ü⁄&ÉT nC≤„q+ ø£\T>∑e#·TÃ
q+{≤sê? ` ø±ì ‘·q dü«s¡÷bÕìøÏ ‹s√<Ûëq+ / n<äèX¯´‘· m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 549
(me&ÉsTTHê ‘·qqT ‘êqT ms¡T>∑&Ü ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Á|üø±X¯eTH˚ <Ûsä êàìï (C≤„qeTH˚
<Ûsä êàìï) MTs¡+^ø£]+#·sT¡ ø£qTø£, Á|üø±X¯yT˚ MT≈£î ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+ ø£qTø£, ‹s√Væ≤‘·+
ø±e≥eT+fÒ Ç‘·s¡ ø±s¡D+ e\q ÁãVü≤àeTTq≈£î dü«s¡÷|üHêX¯eTì n+^ø£]+#· e\dæq~
` düe÷:` ÁãVü≤àeTTq≈£î nC≤„HêqTuÛÑeeTT+≥T+<äì mes¡T #ÓbÕŒs¡T? ÁãVü≤ày˚T
nqTuÛeÑ eTT. nqTuÛeÑ + nqTuÛeÑ e+‘·T&ÉT ø±&ÉT. nqTuÛ$Ñ +|üã&˚B ø±<äT. ø£sà¡ ø£sèÔ¡ uÛ≤e
$s√<Û+ä edüT+Ô <äì Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒ+. Je⁄&ÉT C≤„‘.· n‘·ìøÏ nC≤„HêqTuÛeÑ +
ñ+≥T+~. ªªnVü≤eT»„'µµ nqTø=q≥+ ñ+~ >∑<ë! Ç+‘˚>±ø£— Á|ü|+ü #·+ ˇø£ ø±s¡´+>±
m<äT≥ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. <ëìï ã{Ϻ ªnC≤„q+µ }Væ≤+|üã&ç+~. n<˚ yê´eVü‰]ø£
Á|ü|+ü #·+. ø£qTø£ e´eVü‰s¡ <äX˝¯ À ã<äT&∆ sÉ TTq Je⁄q≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ + ñ+≥T+~.
eTTø£JÔ e⁄q≈£î >±<äT. á dæ‹ú ˝À ì‘·´eTT≈£î&Ô sÉ TTq ÁãVü≤àeTTq≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ + m˝≤
ñ+≥T+~? nj·÷´! Je⁄&˚ ÁãVü≤à+ ø£qTø£ Je⁄q≈£îqï sT÷ nqTuÛeÑ + ÁãVü≤à≈£î+&É<ë
` düe÷:` Je⁄&ÉT e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ ÀH˚ Je⁄&ÉT. |üse¡ ÷s¡‘ú '· ‘·‘«Ô· dæ‹ú ˝À e÷Á‘·yT˚ ÁãVü≤àeTT.
nj·÷´! eTiÏ ì‘·´eTT≈£îÔ&ÉsTTq áX¯«s¡Tq≈£î nC≤„HêqTuÛÑe+ ñ+~ >∑<ë! Äj·Tq
C≤„‘ø· <£ ë! ø±ì n˝≤ ñ+&É≥+ dü+uÛeÑ + ø±<äT. ` düe÷:` áX¯«s¡Tq≈£î ªªnVü≤eT»„'µµ
nqï nC≤„HêqTuÛÑe+ ñ+<äì ˙yÓ˝≤ uÛ≤$+#êe⁄. ìqTï ã{Ϻ }Væ≤+#êyê?
áX¯«sêqTuÛÑyê\qT ˙e⁄ ø£ìô|{≤ºyê? ` ìqTï ã{Ϻ düs¡«E„&ÉsTTq áX¯«s¡Tì
}Væ≤+|üsê<äT. n˝≤π> |üsV¡ ≤ü è<äjT· y˚T eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT. Çø£ ì‘·´ |üs√≈£îå &ÉsTTq
áX¯«s¡Tì Vü≤è<äj·TyÓT˝≤ ‘Ó\TdüTÔ+~? áX¯«s¡T&ÉT düs¡«E„&ÉT ø£qTø£ Äj·Tqπø Je
Vü≤è<äjT· + #·øÿ£ >± ‘Ó\TdüT+Ô ~. áX¯«s¡Tq≈£î Je⁄&ÉT |üsT¡ &ÉT ø±&ÉT. áX¯«sê+X¯jT˚ Je⁄&ÉT.
ªn+• ` n+X¯µ\ eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä . ø£qTø£ e´wæJº e⁄&ÉT düeTwæ`º Je⁄&ÉsTTq áX¯«s¡TìøÏ
Ç‘·sT¡ &ÉT ø±&ÉT. ô|>’ ± Äj·Tq düs«¡ Vü≤è<äjT· dæ‘ú T· &ÉT. düs«¡ Je⁄\ ãT~∆eè‹Ô yêdüq\‘√
ø£\dæq nC≤„q+˝À ñqïyê&ÉT ø£qTø£ áX¯«s¡Tq≈£î düs«¡ »„‘«· + kÕeø±X¯yT˚ . n<˚ nHêïs¡T.
#·÷ˆˆ
ªªdüdüs¡«BÛeè‘·Ô´qTuÛÑ÷‘·düs¡«
Ä‘êàj·T<Ûë dü«|üï»H˚øÏå‘Ó’ø£'µµ
ø£qTø£ áX¯«s¡Tq≈£î ªªnVü≤+ n»„'µµ nqï nqTuÛeÑ + ñ+≥T+<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT ªdüs«¡ CÀ„V≤ü +µ
nqï nqTuÛeÑ + ñ+&Ée#·TÃqT.
y˚<ëVü≤+ düeTr‘êì ` es¡eÔ ÷Hêì#ês¡Tq® ˆ
uÛ$Ñ cÕ´DÏ#· uÛ÷Ñ ‘êì ` e÷+‘·T y˚<ä q ø£Xï qˆˆ nì ^‘·.
ªªdü düs¡«»„dü‡s¡«$‘Yµµ nì ÁX¯ó‹.
292
550 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! áX¯«s¡TìøÏ nC≤„HêqTuÛeÑ + ˝Òøb£ ˛‘˚ Äj·Tq düs«¡ E„&˝Ó ≤ ne⁄‘ê&ÉT?
` düe÷:` ªnVü≤eT»„'µ nH˚ nqTuÛeÑ + ˝Ò<Hä êï+ ø±ì ªnC≤„q+µ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì
nC≤„ì nì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n<Ûë´‘·à sêe÷j·TD+˝À
ªªnC≤„qkÕøÏåD´s¡$+<ä˝À#·H˚
e÷j·÷ÁX¯j·T‘·«qïVæ≤yÓ÷Vü≤ø±s¡DyéTµµ nì uÛÑ>∑e+‘·Tì ªªnC≤„q kÕøÏåµµ>±
#Ó|Œü ã&çjT· Tqï~. nC≤„q kÕøÏå n+fÒ eTiÏ nC≤„HêqTuÛeÑ + ñqïfÒ¢ >∑<ë! nC≤„HêìøÏ
<ëì ø±s¡´eTsTTq düs«¡ »>∑‘T· ≈Ô î£ Äj·Tqj˚T kÕøÏ.å ø£qTø£H˚ ªªnqX¯ïqïH√´n_Û#êø£o‹µµ
nì, ªªkÕø°#å ‘˚ ê øπ e\'µµ nì ÁX¯ó‹. ø£qTø£, Ç~ ªnC≤„qeTTµ nqT nC≤„HêqTuÛeÑ +
áX¯«s¡Tì≈£î+≥T+~. Äj·Tq düXد s¡T&ÉT ø£qTø£ (nC≤„q+), C≤„‘· ø£qTø£. ìs¡TbÕ~Ûø£
#Ó‘’ q· ´eTsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î @s¡ø+£ >±q÷ nC≤„HêqTuÛeÑ + ˝Ò<Tä . (>±s¡&û >∑÷&Ü #˚jT· ì
dæ‹ú ˝Àì >±s¡&û yêì e+{Ïyê&ÉT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! ªªÇ~ nC≤„qeTTµµ nì
‘Ó*j·T≥+ n+‘·'ø£sD¡ +˝À |ü⁄{Ïqº ˇø£ eè‹Ô C≤„qeTT. n+‘·'ø£sD¡ y˚T ˝Òì áX¯«s¡Tì
j·T+<äT m˝≤ ñ+≥T+~? düe÷:` áX¯«s√bÕ~Û nsTTq nC≤„q+˝Àì dü‘·Ô«>∑TD+
jÓTTø£ÿ |ü]D≤eTy˚T áX¯«Øj·T C≤„qeTT, düTwüß|æ˝Ô À Je⁄ìøÏ n$<ë´s¡÷|ü eè‹Ô C≤„qeTT
` á ¬s+&ç+{Ïì n+^ø£]+#·≥+ e\q n+‘·'ø£s¡D≤ìø£qï≥T¢ n$<ä´≈£îqTï eè‹Ô
C≤„q+ ñ+≥T+~. ø£qTø£ áX¯«s¡TìøÏ nC≤„q+ >∑T]+∫q nqTuÛeÑ + kÕ<Û´ä y˚T.
nj·÷´! Á|üe÷D C≤„q+ #˚‘· nC≤„q+ ‘=\>∑T‘·T+<ë? ` ˝Ò<ë? ‘=\π>
e÷≥ ì»eTsTT‘˚ áX¯«s¡T&ÉT Á|üe÷D C≤„qeTTqï düs¡«E„&ÉT ø£qTø£ nC≤„q+
‘=\–b˛yê*. ø£qTø£ ªªnC≤„q+µµ Äj·Tq≈£î nqTuÛÑyêìøÏ sê<äT. nC≤„q+ ˝Ò<ä+fÒ,
n|ü⁄&ÉsTTHê áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ E„&TÉ ø±&ÉT. nC≤„q+ ‘=\>∑<+ä fÒ ` XÊgeT+‘ê e´s¡yú T˚
ø£<ë! yÓ÷ø£+å ø£\T>∑<Tä >∑<ë! ` düe÷:` n˝≤ ø±<äT. Á|ü‹ã+<Ûä s¡V≤æ ‘·eTsTTq|ü⁄&˚
Á|üe÷D C≤„qeTT |üP]Ô>± nC≤„qeTTqT ‘=\–düT+Ô ~. Á|ü‹ã+<Ûeä TT+fÒ Á|üe÷DC≤„qeTT
nC≤„q+‘√ ø=+‘· y˚Ts¡πø |ü]Vü‰s¡+ #˚düTÔ+~. ø±>± Á|üe÷D C≤„qeTT 2 s¡ø±\T.
|üs√ø£eå TT, n|üs√ø£eå TT. nC≤„qeTT >∑÷&Ü n˝≤π> s¬ +&ÉT s¡ø±\T Äes¡ø+£ , $πø|å øü +£ .
Äes¡ø+£ >∑÷&Ü 2 s¡ø±\T dü‘êÔes¡ø+£ , uÛ≤yêes¡øe£ TT. Ç+<äT˝À ªÁãVü≤àeTT ˝Ò<Tä µ nH˚
nC≤„q+ dü‘êÔes¡øe£ TT. ªªÁãVü≤àñqï~µµ nqï C≤„qeTT Bìì ‘=\–düT+Ô ~. ªªÁãVü≤àeTT
‘Ó*j·T<äTµµ nqï uÛ≤yêes¡øe£ TTqT ªªH˚H˚ ÁãVü≤àeTTqTµµ nqï n|üs√ø£Cå ≤„qeTT ‘=\–düT+Ô ~.
nC≤„qeTTqT, <ëì ø±s¡´eTsTTq Á|ü|+ü #·eTTqT #·÷ù|~ $πø|å øü £ ` nC≤„qeTT. Ç~
‘=\>∑{≤ìøÏ ªÁbÕs¡ã∆+µ Á|ü‹ã+<Ûäø£eTT. n~ ‘=\–‘˚ Ç~ b˛‘·T+~. n+<äT˝À
JeqTà≈£îìÔ øÏ nedüse¡ TsTTq y˚Ts¡≈î£ $πø|å øü £ nC≤„q+ ‘=\>∑T‘·T+~. $<˚V≤ü eTTøÏ˝Ô À 2
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 551
nC≤„Hê\T b˛‘êsTT. ø£qTø£ ÁbÕs¡ãÁ∆ |ü‹ã+<Ûeä TT ˝Òì Á|üe÷DC≤„q+ e\qH˚ |üP]Ô>±
nC≤„q ìeè‹Ô. áX¯«s¡Tq≈£î >∑÷&Ü n{Ϻ Á|ü‹ã+<Ûäø£eTT ñ+&ÉT≥ e\q nC≤„q+
|üP]Ô>± b˛<äT. Ä Á|ü‹ã+<Ûøä y£ T˚ $T≥+fÒ ªñbÕ~Ûµ nsTTq nC≤„qs¡÷|üeTsTTq ø±s¡D
<˚V≤ü + e\q áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü <˚V≤æ j˚T. ø£qTø£ n~ ÁbÕs¡ã∆ Á|ü‹ã+<Ûyä T˚ .
nj·÷´! <˚V≤ü + ÁbÕs¡ã+∆ e\q ø£\T>∑T‘·T+<äì n+{≤s¡T. Je⁄&ÉT ø£sà¡ \T
#˚kÕÔ&TÉ . |ò\ü eTqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . n+<äT≈£î <˚V≤ü + ø±yê*. ø±ì áX¯«s¡T&ÉT nø£s.Ô¡ ø£qTø£
nuÛÀø£.Ô Äj·Tq X¯Øs¡+ m˝≤ e∫Ã+~. Äj·Tq≈£î ÁbÕs¡ãy∆ T˚ $T{Ï? ` düe÷:` áX¯«s¡T&ÉT
düèwæÁº |ü\j·÷~ ø£s.Ô¡ n{Ϻ $˝≤dü|\üò eTTqT nqTuÛ$Ñ +#·Tyê&ÉT ø£qTø£ X¯Øs¡<ëÛ ]. nj·÷´!
áX¯«s¡ <˚V≤ü + nC≤„q+. n~ nHê~. ø£qTø£ <ëìøÏ ø£sà¡ m˝≤ ø±s¡D+? ` düe÷:`
Je X¯Øs¡+ >∑÷&Ü n˝≤π> ø£sà¡ e\q e∫Ãq~ ø±<äT. nsTT‘˚ áX¯«sêC≤„q+ ‘=\>∑{≤ìøÏ
Á|ü‹ã+<Ûøä e£ TT @$T{Ï? düe÷:` JyêC≤„q+ b˛e{≤ìøÏ Jedü÷\ú <˚V‰ü ìï ‘·j÷· s¡T
#˚dqæ ø£sà¡ Á|ü‹ã+<Ûøä +£ . n˝≤ áX¯«sêC≤„q ìeè‹ÔøÏ düs«¡ Jedü÷\ú <˚V‰ü ìï ÁbÕs¡+_Û+∫q
ø£sà¡ ˝Ò. ø£qTø£ düs«¡ Je⁄\≈£î yÓ÷ø£+å \_Û+#˚ ei≈£î áX¯«s¡Tq≈£î >∑÷&Ü $<˚V≤ü ø¬ e’ \´+
dæ~∆+#·<äT. Je⁄q≈£î dü«<˚Vü≤ ø±s¡DeTsTTq ÁbÕs¡ã∆+ q•ùdÔ C≤„q+ e\q $<˚Vü≤
ø¬ e’ \´+ edüT+Ô ~. ªª‘·d´ü ‘êe<˚e∫s¡+µµ nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! nsTT‘˚ áX¯«s¡Tìø£qï
Je⁄&˚ >=|üŒ>∑<ë! ‘·«s¡>± yÓ÷ø£+å \_ÛdTü +Ô ~. ` düe÷:` Ç+Á<ä Á|üC≤|ü‹ ÁãVü‰à~
<˚e‘·\ ø£qï C≤„ì nsTTq eTqTwüß´&ÉT >=|üŒyê&ÉsTTqfÒ¢ ÇB. ÁãVü‰à‘·à C≤„q+ >∑\
ÁãùV≤à+Á<ë<äT\T >∑÷&Ü <˚V≤ü ‘ê´>∑+ ei≈£î ø¬ e’ \´+ bı+<äsT¡ . Ms¡T n~Ûø±]ø£ |ü⁄s¡Twüß\T,
>∑qTø£ n+‘˚ ø±e#·TÃqT ø±ì áX¯«s¡T&ÉT dü«‘·+Á‘·T&ÉT ø£qTø£ n˝≤ ø±<äqsê<äT. áX¯«s¡T&ÉT
>∑÷&Ü ø£sêàqTs¡÷|ü+>± <˚V‰ü ~ düèwæ#º ù˚ d n~Ûø±]ø£ |ü⁄s¡Twüß&˚. nsTT‘˚ Ä n~Ûø±s¡+
áX¯«s¡T&ÉT dü«j·T+>± d”«ø£]+∫+<˚. ‘·q nC≤„Hêìï ‘êH˚ ìs¡÷à*+∫ø=q ˝Òìyê&ÉT
áX¯«s¡T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT ` n˝≤ nsTT‘˚ Äø±X¯+˝À ‘êeTs¡|Pü e⁄qT düèwæ+º #·˝ìÒ yê&ÉT
áX¯«s¡T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&Éì y˚TeT÷ n&É>∑e#·TÃqT. (n+fÒ ‘êH˚ ìj·T$T+∫q
Á|üøè£ ‘ê´~ ìj·Te÷\qT bÕ{Ï+#·≥+ nX¯ø‘Ô£ · ø±<äì uÛ≤e+ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£
ì‘·´JeqTà≈£î&Ô sÉ TTq áX¯«s¡Tq≈£î nC≤„Hêes¡D+ ˝Òøb£ ˛sTTHê nC≤„q $πøbå Õ\T (©\\T,
e÷j·T\T, eTVæ≤eT) ñ+{≤sTT. ø£qTø£ Äj·Tq≈£î nC≤„q düTŒ¤sD¡ ñqï~. JeqTà≈£î&Ô sÉ TTq
Je⁄q≈£î eTs¡D+ es¡≈£î J$‘· ø£è‘ê´\Tqï≥T¢>± Bìì b˛\TÃø√yê*. ø±>±
ªªì‘·´eTT≈£îÔ&ÉsTTq áX¯«s¡Tq≈£î nC≤„HêqTuÛÑe+ m{≤¢?µµ nqï Á|üX¯ï düe÷<Ûëì+|ü
ã&çq~. áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´JeqTà≈£î&Ô ˚ >±ì ì‘·´$<˚V≤ü eTT≈£î&Ô TÉ ø±&ÉT. ªJe⁄ìøÏ JeqTàøϵÔ
yêdüeÔ y˚T >±ì áX¯«s¡T&ÉT Je⁄&ÉT >±&ÉT, Äj·Tq≈£î JeqTàøÏÔ @$T{Ï? ` áX¯«s¡T&ÉT
293
552 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁbÕ»„Je⁄&ÉT. nsTT‘˚ n‘·ìøÏ nC≤„Hêes¡DeTT+&É<Tä . ø±ì nC≤„q+ #˚ùd $πøbå Õ\≈£î
(<Ó«’ ‘êìøÏ) n‘·&TÉ kÕøÏ.å ÁbÕ»„Je⁄&ÉT nC≤„Hêes¡D+˝À ñ+&ç $πøbå Õ\qqTuÛ$Ñ düT+Ô fÒ
Je⁄&ÉT. nr‘·eTsTT kÕøÏ>å ± ñqïdæ‹ú ˝À ÁbÕE„&˚ áX¯«s¡T&ÉT. dü÷\ú dü÷ø£Î X¯Øs¡eT+<äTqï
$X¯«‘Ó’»dü Je‘·«+ áX¯«s¡Tq≈£î ˝Ò<äT. ø±s¡DX¯Øs¡+˝À Äq+<äeTj·T Äø±X¯+˝À
ÁbÕ»„Je‘·«+ e÷Á‘·eTTqï~.
nj·÷´! nC≤„q kÕø屑êÿs¡+, nC≤„HêqTuÛeÑ eTT ` á s¬ +{ÏøÏ (Jy˚X«¯ s¡T\
≈£îqï|ü⁄&ÉT) ‘˚&Ü @$T{Ï? ` düe÷:` Ç~ nC≤„qeTT nì ‘Ó*j·T≥+ nC≤„q
kÕø屑êÿs¡eTT. ªªH˚qT nC≤„ììµµ nì nC≤„qeTTqT <ä]Ù+#·≥+ nC≤„HêqTuÛeÑ +. düTK
<äT'U≤\‘√ ≈£L&çq C≤„qeTT nC≤„HêqTuÛeÑ +. n~ ˝Òì~ kÕø屑êÿs¡+ (‘·≥düú C≤„q+ `
kÕø屑êÿs¡+. eTTq>∑≥+ ‘˚\≥+ nC≤„HêqTuÛeÑ + ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªH˚qT nE„&qÉ Tµ nì
nC≤„q‘ê<ë‘·à´+‘√ nqTuÛeÑ + ñ+fÒ (H˚qT eTqTwüß´&ÉqT nqï≥T¢) <ëìe\q e∫Ãq
düTK <äT'U≤\T Ä‘·à≈£î ‘·>∑T\T‘êsTT. Bìe\q ªªuÛ≤es¡÷|üeTsTTq Ä‘·à≈£î C≤„q+
˝Òøb£ ˛e≥+ ‘√u≤≥T ‘ê<ë‘·à´+ ˝Òøb£ ˛e≥+ e\q ªªnVü≤eT»„'µµ nì nC≤„HêqTuÛeÑ y˚T.
nì ‘˚*q~. (>±s¡&û yê&ÉT áX¯«s¡T&ÉT. ‘·q e÷j·T˝À ‘·qT ã&É&TÉ . ‘·q e÷j·÷
$˝≤kÕ\≈£î ‘·H˚ kÕøÏ.å $H√~kÕÔ&TÉ . >±s¡&yû êì |ü]yês¡+ JeqTà≈£î\Ô T. yês¡÷ >±s¡&˝û À
|ü&sÉ T¡ . ø±ì áX¯«s¡Tì‘√ u≤≥T ‘êeT÷ $H√~kÕÔsT¡ . ‘·eT $~Ûì ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ . Áù|ø£≈å î£ \T
Je⁄\T. dü+kÕs¡T\T. Ç~ >±s¡&û nì ‘Ó*dæHê düTK<äT'U≤\T |ü&‘É ês¡T. Áù|ø£≈å î£ \˝À
|æ\\¢ T |üP]Ô nC≤„qT\T. >±s¡&û nì ‘Ó*j·T<äT. ì»eTì @&ÉTkÕÔsT¡ , ÄX¯Ãs¡´|ü&‘É ês¡T
` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nC≤„q+ Ä‘·àdü«s¡÷bÕìï Äe]+#·≥+ e\q Je⁄q≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ +
edüTÔ+~. áX¯«s¡dü«s¡÷|üeTT nC≤„Hêeè‘·+ ø±<äT. düVü≤»Á|üe÷DC≤„q+ >∑\<ä~.
ªªkÕ«uÛ≤$ø°C≤„qã\ÁøÏj·÷#·µµ nì ÁX¯ó‹. Je⁄q≈£î ÁbÕe÷DÏø£ C≤„qeTT ÁX¯eD≤<äT\
‘·sT¡ yê‘· edüT+Ô ~. kÕ«uÛ≤$ø£+ ø±<äT. ø£qTø£ Je⁄&˚ C≤„Hêes¡D+˝ÀH˚ ñ+{≤&ÉT. Ç~
˝Òq+<äTe\q áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTT≈£î&Ô TÉ . n+‘˚ ‘·|Œü nC≤„q+ ‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ ø±<äT.
nj·÷´! #Ó’‘·q´+ ˇø£ÿfÒ. n~ ìs¡ej·Te+. n+<äT˝À Je#Ó’‘·q´eTT
nC≤„Hêeè‘·eTT. áX¯«s¡#‘’Ó q· ´eTT nC≤„Hêeè‘·+ ø±<äT. ÁãVü≤à#Ó‘’ q· ´eTT nC≤„Hêes¡D
$πø|å Xü S¯ q´eTT ` Ç˝≤ #Ó‘’ q· ´+˝À uÛ<Ò ë\T ø£*Œ+#·≥+ Hê´j·Ty˚THê? ` düe÷:`
Ç<ä+‘ê nC≤„q+ / e÷j·T ø£*Œ+∫+<˚ >±ì H˚qT ø±<äT. ªªJy˚XÊyêuÛ≤ùdqø£s√‹µµ nì
ÁX¯ó‹. nsTT‘˚ BìøÏ ùV≤‘·Te⁄ #ÓbÕŒ*. ø±ì e÷j·T e\q »]π> yê{ÏøÏ ÁuÛ≤+‹ e\q
»]π> yê{ÏøÏ ªùV≤‘·Te⁄µ m˝≤ #ÓbÕÔ+. #·÷ˆˆ ªªùdj·T+uÛ>Ñ e∑ ‘√ e÷j·÷ j·Tqïj˚Tq $s¡T<Û´ä ‘˚µµ
(Ç~ uÛ>Ñ e∑ Hêàj·T, BìøÏ j·TTøÏj
Ô T· Tø£‘Ô · #Ó|Œü ˝ÒeTT) n+<äTe\qH˚ Bìì ª$T<Û´ä µ n+{≤eTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 553
ªªj·T<Ûësπ qú $Hê|ü⁄+dü' eTèùwyê‘·à$|üs´¡ j·T',
Á|ürj·T‘· ñ|üÁ<äwßü 'º dü«•s¡X <¤ Hä ê~Hê
j·T<Ûë»˝Ò#+· Á<äeTdü' ø£+bÕ~dü‘Ô ÿ· è‘√ >∑TD'
<äèX¯´‘˚ düqï|æ Á<äwßü sº ê‘·àH√ Hê‘·àH√ >∑TD'µµ
nì uÛ≤>∑e‘·+ #Ó|æŒ+~. ns¡úy˚TeT+fÒ— ˝Òì $wüj·T+ $T<Ûä´>± ‘√düTÔqï~. ˙{Ï˝À
#·+Á<äT&ÉT ˙{Ï ø£<*ä ø£ e\q ‘êqT ø£<\ä T‘·Tqï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+{≤&ÉT. >±s¡&˝û À dü«|üï+˝À
‘·q ‘·\ ‘·H˚ qs¡Tø√ÿe≥+ e+{Ï~~. nHê‘·à >∑TD≤\T Ä‘·à j·T+<äT ø£qã&ÉT‘êsTT `
ø£qTø£ edüT‘Ô '· ÁãVü≤àeTTq+<äT nC≤„qeTT Je⁄&ÉT áX¯«s¡T&ÉT »>∑‘T· Ô ` Ç<ä+‘ê ˝Ò<Tä .
e´eVü‰s¡ Ø‘ê´ ø£*Œ‘·eTsTTq nC≤„qy˚T Ç<ä+‘ê ` ø£qTø£H˚ e•wüß&˜ HÉ êïs¡T.
ªªÄU≤´sTTø± düTuÛ>Ñ u∑ ≤\»H√~‘˚eµµ n˝≤π> eTi=ø£sT¡
ªªeTè>∑‘·ècÕí+uÛÑdækÕï‘·'K|ü⁄wüŒø£è‘·X‚Ks¡'
@wüe+<Ûë´düT‘√j·÷‹ X¯XX¯ è¯ +>∑<qäÛ Ts¡s∆ '¡ µµ
(>=Á&Ü* ø=&ÉT≈£î m+&Ée÷e⁄\ ˙{Ï˝À kÕïq+ #˚dæ Äø±X¯|⁄ü wüŒ e÷\ ‘·\≈£î #·T≥Tºø=ì,
≈£î+<˚{øÏ =eTTà <Ûqä TdüT‡ #˚|{ü ºÏ <ä+&Éj÷· Á‘·≈î£ ãj·T\T<˚sê&ÉT) n˝≤π> ø£*Œ‘·eTsTTq
ª$T<Û´ä µ nsTTq ø£<äÛ $ì u≤\T&ÉT <ëìq˝≤π> qeTTà‘ê&ÉT.
ªìX¯Ãj·T+ dü j·Tj·TÚu≤\'
ì]«#ês¡Dj·÷ ~Ûj÷· µµ
n˝≤π> ø£\>∑qïyê&ÉT ø£\˝À n+‘ê ì»eTH˚ qeTTà‘ê&ÉT. y˚T˝§ÿqï ‘·sê«‘· ‘·q ø£\
ø£\¢ nì ‘Ó*dæø=+{≤&ÉT. n˝≤H˚ nC≤„ì nsTTq Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<äT nC≤„qeTT+<äì.
n~ Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô qT düèwæ+º ∫+<äì $ì n~ dü‘´· eTì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ÁbÕE„&TÉ ÁãVü≤àeTT
q+<äT nC≤„q+ ˝Ò<ìä n~ Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô qT düèwæ+º #·˝<Ò ìä qeTTà‘ê&ÉT. ª$T<Û´ä µ
nì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ø£qTø£H˚ ÁX¯ó‹ yêdüeÔ dæ‹ú ì #Ó|Œæ +~. ªªH˚V≤ü HêHêdæÔ øÏ+#·qµµ ªª@ø£yT˚ yê
~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nì. ø£qTø£ ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq düeTdüÔ $wüj·T+ ª$T<Ûä´µ. ø£qTø£
ùV≤‘·T s¡V≤æ ‘·yT˚ . $T<Ûë´yê~qsTTq H˚qT »>∑‘T· ≈Ô î£ ñ|ü|‹ü Ô #Ó|Œü qedüs+¡ ˝Ò<Tä . »>∑‘T· Ô
dü‘´· eTH˚ ˙y˚ ñ|übÕ<äq+ #˚j÷· *. ˙≈£î X¯øÔÏ ñ+fÒ #Ó|ü .
m) ìs¡ej·TeeTsTTq ÁãVü≤à≈£î ÁX¯ó‹ Hê\TZbÕ<äeTT\T #Ó|Œü ≥yÓT˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~.
ªªbÕ<√dü´$XÊ«uÛ÷Ñ ‘êì Á‹bÕ<äkÕ´eTè‘·+~$µµ ` ÁX¯ó‹.
_) ìs¡ej·TeeTsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î Je⁄&Ó˝≤ n+X¯ ne⁄‘ê&ÉT? ªªeTyÓTyÆ ê+XÀ
294
554 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
JeuÛ÷Ñ ‘·'µµ nì ^‘·.
dæ) düs¡«+ »>∑‘Y $wüßíeTj·T+ ` nqï |ü⁄sêD uÛ≤eq m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~.
m+<äTø£+fÒ nqè‘· »&É <äT'K s¡÷|üeTsTTq Á|ü|+ü #·+ dü∫Ã<ëq+<äT&Óq’ $wüßeí ⁄ m˝≤
ne⁄‘·T+~? düπs
Á|üdTü ‘Ô · $wüj÷· ìøÏ e<ë›+.
ã<äT∆&ÉsTTq Je⁄qπø nC≤„HêqTuÛÑe+. áX¯«s¡T&ÉT nC≤„q kÕøÏå e÷Á‘·y˚T.
ÁãVü≤àeTT nB Ç~ >∑÷&Ü ø±&ÉT. øπ e\+ nqTuÛeÑ dü«s¡÷|üyT˚ qì dæ<ë∆+‘·eTT. kÕ«qTuÛeÑ
s¡÷|ü+ ø£qTø£ ÁãVü≤à≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ + ñ+&É<ìä #Ó|Œæ q e÷≥ ‘·|ü . ÁãVü≤à nqTuÛeÑ
s¡÷|üyT˚ ø±ì kÕ«qTuÛeÑ s¡÷|ü+ ø±<äT. |üsêqTuÛeÑ s¡÷|üeT÷ ø±<äT. ø£qTø£ ªªdü«µµ
nq≥+ e´s¡+ú . ‘·q nqTuÛeÑ + ø±ì, |üsT¡ \ nqTuÛeÑ + ø±ì eè‹Ô C≤„qy˚T. n~ ÁãVü≤à
dü«s¡÷|ü+ ø±<äT. ‘·qqT >∑T]+∫q nqTuÛeÑ + ø±ì, ‘·qT bı+~q (dü«ø£sèÔ¡ ø£) nqTuÛeÑ +
ø±ì ` @<äsTTHê eè‹ÔC≤„qy˚T. nj·÷´! #Ó‘’ q· ´+ ø±<äT. dü«s¡÷|üeTsTTq nqTuÛeÑ eT÷
ø±<äT. kÕ«qTuÛeÑ y˚T #Ó‘’ q· ´+. n~ s¡÷|ü+>± ø£*Z ñ+&É≥y˚T kÕ«qTuÛeÑ s¡÷|ü‘«· +.
düe÷:` dü«s¡÷|üeTsTTq nqTuÛeÑ + dü«s¡÷|ü+>± ø£*Z ñ+&É≥+ R nqï |ü<+ä ˝À ˇø£
ªªdü«s¡÷|üµµ |ü<+ä e´s¡+ú ø£<ë! dü«s¡÷|üeTsTTq nqTuÛeÑ + dü«s¡÷|ü+>±H˚ ñ+≥T+~.
ø£qTø£ Ä |ü<+ä s¬ +&ÉekÕ] nedüs+¡ ˝Ò<Tä . nqTuÛeÑ dü«s¡÷|ü+ >∑\~ ø£qTø£ n+fÒ
#ê\T. ˝Ò<ë #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü+ ø£\~ ø£qTø£ ` nHêï #ê\T. n˝≤π> n+fÒ ÁãVü≤àeTTq≈£î
nC≤„HêqTuÛeÑ + dü+uÛ$Ñ düT+Ô <äqï $wüjT· + düeTà‘·+ ø±yê*. Bì e\q ‘˚*q<˚eT+fÒ
ªªkÕ«qTuÛeÑ dü«s¡÷|üeTsTTqqT ÁãVü≤à ‘·q dü«s¡÷bÕìï <ë∫q nC≤„qeTTqqTuÛ$Ñ ùdµÔ µ
nH˚ X¯+ø£ >∑÷&Ü sêsê<äT ` nì ‘˚*q~. y˚TeTT ÁãVü≤àeTT nC≤„qeTTqqTuÛ$Ñ düT+Ô <äì
#Ó|Œü ˝Ò<Tä >∑<ë! nj·÷´! ÁãVü≤ày˚T Je⁄&ÉT>± nsTT nC≤„Hêìï nqTuÛ$Ñ düT+Ô <äì #ÓbÕŒs¡T
>∑<ë! ‘·eTs¡T ` düe÷:` ÁãVü≤àeTTq≈£î á Je<äX¯ nC≤„q+ #˚‘· ø£*Œ+|üã&çq<˚ ø±ì
yêdüeÔ + ø±<äT nì #ÓbÕŒeTT. nC≤„q+ (e÷j·T) e\q e÷Á‘·+ m˝≤ Je‘·«+ edüT+Ô ~?
` düe÷:` nC≤„q+ e\q (ÁuÛ≤+‹) m&Ü] >∑÷&Ü düsd¡ Tü ‡˝≤>± ne⁄‘·T+~. Äø±X¯+
˙\eTe⁄‘·T+~. ø£\˝À ‘·\>∑\yê&ÉT >∑÷&Ü ‘·\˝Òì yê&ÉT>± ø£qã&ÜÔ&ÉT. ˝Òì~
ñqï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+~. n˝≤ ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü e÷j·Te\q Je⁄&Ée⁄‘ê&ÉT. n+‘˚Hê `
»>∑‘T· Ô >∑÷&Ü ne⁄‘ê&ÉT. ø£qTø£ m|ü⁄&ÉsTTHê nC≤„q+ e\q ÁãVü≤à+ Je⁄&ÉsTT nC≤„Hêìï
nqTuÛ$Ñ düTqÔ ï<ä+fÒ ns¡+ú Je⁄&˚ nC≤„qeTTqT nqTuÛ$Ñ düTHÔ êï&Éì. n+‘˚ ‘·|Œü ÁãVü≤ày˚T
nC≤„Hêìï nqTuÛ$Ñ düTqÔ ï<äì ø±<äT. m˝≤ n+fÒ $X¯« Je⁄&ÉT ‘Ó»’ dü Je⁄&Ó’ dü«|üï+
nqTuÛÑ$düTÔHêï&É+fÒ ns¡ú+ ‘Ó’»düT&ÉqTuÛÑ$düTÔHêï&Éì ns¡ú+. $X¯ó«&ÉT ø±<äT. n˝≤π>
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ÇBqT. Ç+ø=ø£ ñ<ëVü≤s¡D+ ` <˚e<ä‘T· &Ô TÉ ÁãVü≤àsêø£då Tü &Ó’ eTqTwüß´\qT eTqTwüß´\qT
uÛøÑ dåÏ Tü HÔ êï&É+fÒ ns¡+ú ÁãVü≤àsêø£då Tü &˚ Ä |üì #˚dTü qÔ ï≥T¢, <˚e<ä‘T· &Ô TÉ #˚dTü qÔ ï≥T¢ ø±<äT.
n˝≤π> ÇBqT. Je⁄q≈£î nC≤„HêqTuÛeÑ + dü+uÛeÑ y˚T. n‘·ì dü«s¡÷|ü+ nC≤„Hêeè‘·+
ø£qTø£ n~ düV≤ü »eTT.
nj·÷´! nC≤„Hêeè‘·+>± ñ+{≤&ÉT ø£qTø£ Je⁄&ÉT nC≤„Hêìï nqTuÛ$Ñ kÕÔ&qÉ ≥+
>∑÷&Ü ≈£î~πs e÷≥ ø±<äT. Äe]+|üã&É≥eT+fÒ dü«s¡÷|ü+ Á|üø±•+#·øb£ ˛e≥+. ÁãVü≤à≈£î
Á|üø±X¯eTTqT <Ûsä à¡ +>± MTs¡T n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . Á|üø±X¯yT˚ dü«s¡÷|ü+>± n+^ø£]+#ês¡T.
ø£qTø£ nC≤„q+ e\q Je⁄q≈£î dü«s¡÷|ü HêX¯+ »]–q≥T¢ >∑<ë! ` düe÷:` Jedü«s¡÷|ü
eTsTTq #Ó‘’ q· ´eTT ÁãVü≤ày˚T. #Ó‘’ q· ´eTT düs«¡ uÛ≤düøe£ TsTTHê n~ (‘·q #˚‘H· ˚ ‘Ó*j·Tã&˚)
nC≤„q+ #˚‘H· ˚ ø£|Œæ y˚jT· ã&ÉT‘·T+~. n+<äTe\q ‘Ó*j·Tã&É<Tä (nC≤„‘+· ). Á|üe÷D
C≤„q+ #˚‘· nC≤„Hêes¡D+ ‘=\–‘˚ n~ j·T<ÛëÁ|üø±s¡+ uÛ≤dædTü +Ô ~. nq>± C≤„‘+·
ne⁄‘·T+~. Ç˝≤ »&ÉedüTeÔ ⁄ ˝≤>±H˚ #Ó‘’ q· ´+ >∑÷&Ü C≤„‘+· ` nC≤„‘+· ne⁄‘·T+~. á
s¬ +&ÉT <äX\¯ ÷ nC≤„q+ e\q ø£*Œ‘ê˝Ò. n+<äTe\q $T<Û´ä \T. n+<äTe\q #·sá \≈£î
ì\ã&Ée⁄. ø£qTø£ n‹ X¯+ø£ e\q Á|üj÷Ó »q+ ˝Ò<Tä . (s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹˝À düsŒ¡ +
m{≤¢ ø£qã&ç+<äì n‹>± Ä˝À∫ùdÔ @+ edüT+Ô ~ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£qTø£ nC≤„‘e· TsTTHê
#Ó‘’ q· ´eTTqï<˚. nC≤„Hêes¡D+ e\q #Ó‘’ H· ê´ìøÏ HêX¯+ ˝Ò<Tä . eTãT“\T Äø±XÊìï
Äe]+∫q≥T¢ (sêVüQ øπ ‘·Te⁄\T dü÷s¡´#·+Á<äT\qT ÄÁø£$T+∫q≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nC≤„q+ #Ó‘’ H· ê´ìï Äe]düT+Ô ~. n+‘˚ ‘·|Œü HêX¯q+ #˚jT· <äT. nC≤„‘+· >±qsTTHê
#Ó‘’ q· ´eTT+<äq{≤ìøÏ Ä<Ûës¡yT˚ $T? n+{≤sê? ` #Ó‘’ q· ´y˚T Ä<Ûës¡+. <ëì nqTÁ>∑V≤ü +
e\qH˚ >∑<ë eTq+ #Ó‘’ q· ´eTì nC≤„qeTì e´eVü‰s¡+ #˚dTü HÔ êïeTT. Á|üø±•+|üCùÒ d
#Ó‘’ q· ´+ ˝Ò≈î£ +&Ü @B mø£ÿ&Ü m|ü⁄&É÷ Á|üø±•+#·<Tä (X¯yêìπø$T Á|üø±•düT+Ô ~? `
nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
nj·÷´! #Ó’‘·q´+ Á|üø±•‘·+ ø±ø£b˛e≥eT+fÒ Á|üø±X¯+ ˝Òø£b˛e≥y˚T.
#Ó‘’ q· ´eT+fÒ Á|üø±X¯yT˚ . Á|üø±XÊìøÏ Á|üø±X¯+ ˝Òøb£ ˛e≥eT+fÒ Á|üø±X¯+ ˝Òøb£ ˛e≥y˚T.
ø£qTø£ #Ó‘’ H· ê´ìøÏ dü«s¡÷|üHêX¯yT˚ ` düe÷:` #Ó‘’ q· ´+ nC≤„‘+· / nÁ|üø±X¯+ ø±e≥eT+fÒ
ªªndæÔ ` uÛ≤‹µµ nqï e´eVü‰sêìøÏ n+<äø£ b˛e≥+. C≤„‘+· ø±e≥+ n+fÒ ªndæÔ `
uÛ≤‹µµ nqï e´eVü‰sêìøÏ n+<ä≥+. e´eVü‰s¡eTT n+‘·'ø£sD¡ <Ûsä à¡ +. n~ eè‹Ô C≤„qeTT.
n~ ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTsTTq C≤„q+ ø±<äT. n+<äT#˚‘· ªª#Ó’‘·q´+ ñ+~ (ndæÔ) uÛ≤‹
(‘Ó\TdüTÔqï~)µµ nqï e´eVü‰sêìøÏ n+<äø£b˛sTTHê, ªª˝Ò<äT ` ‘Ó*j·T<äTµµ nqï
e´eVü‰sêìøÏ ˝§+–Hê #Ó‘’ H· ê´ìøÏ dü«s¡÷|ü HêX¯+ ˝Ò<Tä . Çø£ÿ&É Äø±X¯eT+fÒ e´eVü‰s¡
555 556 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
s¡÷|üeTT. #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü+ ø±<äT. ø£qTø£ #Ó‘’ q· ´_ÛqïeTsTTq e´eVü‰s¡+˝À ñqï ªndæÔ `
uÛ≤‹µ $wüj÷· \T #Ó‘’ H· ê´ìøÏ k˛ø£e⁄. ø£qTø£ Mììã{Ϻ #Ó‘’ q· ´ s¡÷bÕìøÏ HêX¯+ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! nC≤„Hêes¡D+ e\q e∫Ãq e´eVü‰s¡+˝Àì ªªndæ`Ô uÛ≤‹µµ ˝Òøb£ ˛e≥+
e\q ˝Ò<ë ªªHêdæÔ ` quÛ≤‹µµ e\q #Ó‘’ q· ´eTTq≈£î dü«s¡÷|üHêX¯eTT ˝Òøb£ ˛e#·TÃqT.
ndü\T #Ó‘’ q· ´eTTq≈£î nC≤„Hêes¡Dy˚T ≈£î<äs<¡ Tä . ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ø£qã&É≈î£ +&Ü #˚ùd
sT÷ nC≤„qeTT dü«j·T+>± nqTuÛyÑ êìøÏ e∫à ÁãVü≤àeTTqT ø£qã&É≈î£ +&Ü #˚dTü qÔ ï~.
ÁãVü≤àqT <ë∫ dü«j·T+>± ‘êqT nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ edüTqÔ ï~. Bìïã{Ϻ nqTuÛyÑ êìøÏ e∫Ã
ÁãVü≤àqT <ë∫+<ë? ÁãVü≤àeTTqT <ë∫q ‘·sê«‘· nqTuÛeÑ + ˝ÀøÏ e∫Ã+<ë? ` nì
nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wü+ e∫Ã+~. ` düe÷:` ÁãVü≤àeTTHêe]+∫ ñqï nC≤„qy˚T Je⁄ì
#˚‘· nqTuÛ$Ñ +|üã&ÉT#·Tqï~. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· + ˝Ò<Tä . n˝≤π> ÁãVü≤àeTTHêe]+∫
ñqï nC≤„q+ ÁãVü≤àeTT #˚‘H· ˚ Á|üø±•‘·eTe⁄‘·Tqï<äì #Ó|Œæ Hê ‘·|ü ˝Ò<Tä . nj·÷´!
nC≤„Hêìï ÁãVü≤à+ Á|üø±•+|ü#j ˚ T· ø£ eTT+<˚ nC≤„qeTTqï≥T¢ m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? n˝≤
‘Ó*ùdHÔ ˚ >∑<ë ñqï nC≤„Hêìï ÁãVü≤à+ uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô <äì #Ó|Œü >∑\+. düe÷:` Ç+<äT˝À
<√wü+ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤àeTTq+<äT nC≤„qyÓT|ü⁄&ÉTqï<√ Ä ø£Då y˚T n~ ñqï<äì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
ø£qTø£ á s¬ +&É÷ düeTø±*ø£eTT\ì #ÓbÕÔ+. nj·÷´! n˝≤ m˝≤>∑T. ñ+fÒ Á|üø±•düT+Ô ~.
Á|üø±•ùdHÔ ˚ ñ+<äì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯jT· y˚T ` düe÷:` Ç~ìï ;C≤+≈£îs¡
Hê´j·T+‘√ |ü]wüÿ]+#·<ä–q~. (nHê~ Á|üyêVü≤$T~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£
nC≤„Hêes¡DeTT dü+uÛÑe+. nC≤„Hêeè‘·eTsTTq Je#Ó’‘·q´eTT ‘·qqT Áø£$Tàq
nC≤„qeTTH˚ nqTuÛ$Ñ düT+Ô ~. ø±>± ªªÁãVü≤àeTT ‹s√Væ≤‘·+ ø±≈£î+&ÜH˚ C≤„qeTqTuÛ$Ñ ùdÔ
n|ü⁄&ÉT ‹s√Væ≤‘·eTq≥+, nC≤„q+ ñqï<äq≥+ e´s¡+ú µµ nqï sêe÷qTJj·T e#·Hê\T
‘·|Œü ì ‘˚*+~.
ÁãVü≤à+ nC≤„q kÕøÏj
å T˚
sêe÷qTC≤#ês¡T´*˝≤ nHêïs¡T. nj·÷´! Je⁄&ÉT C≤„qeTqTuÛÑ$+#·≥+
dü+uÛÑey˚T. ø±ì ÁãVü≤à+ nC≤„q kÕøÏå m˝≤ ne⁄‘·T+~? #·÷ˆˆ ÁãVü≤àeTTq≈£î
nC≤„HêqTuÛeÑ + dü«‘·V‰ü Hê ` |üs‘¡ V· ‰ü Hê? dü«‘·V‰ü nsTT‘˚ nC≤„HêqTuÛeÑ + dü«s¡÷|ü+˝ÀH˚
#˚sT¡ ‘·T+~. ø£qTø£ yÓ÷ø£+å sê<äT. ÁãVü≤à+ nqTuÛeÑ dü«s¡÷|ü+ ø£qTø£ n~ nC≤„HêqTuÛeÑ
dü«s¡÷|ü+ >∑÷&Ü nsTT‘˚ C≤„q+‘√ b˛j˚T nC≤„q+‘√ u≤≥T ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+ >∑÷&Ü
b˛‘·T+~. X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ e<ä› X¯óøÏÔ C≤„q+ #˚‘· $T<Ûë´ s¡»‘·+‘√ u≤≥T Ä s¡»‘êqTuÛeÑ +
>∑÷&Ü b˛sTTq≥T¢ ìes¡øÔ e£ TsTTq C≤„q+ #˚‘· nC≤„HêqTuÛ÷Ñ ‹ s¡÷|ü ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü
295
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 557
ìe]Ô+#ê*‡ edüT+Ô ~. s¬ +&Ée |üø+å£ Á|üø±s¡eTsTT‘˚ Ä ªª|üs‘¡ '· µµ @~? eTiÀ nC≤„q+
e\q n+fÒ n˝≤ #ê˝≤ nC≤„Hê\T ekÕÔsTT. ø£qTø£ nqedü.ú ÁãVü≤àeTTqT ‹s¡dÿü ]+∫q
nC≤„q+ dü«j·T+>±H˚ nqTuÛyÑ êìøÏ edüT+Ô <ä+fÒ ` n|ü⁄&ÉT á nC≤„qeTT ªª>±E edüTeÔ ⁄
˝≤>±µµ ‘·qTqï+<äTe\q ÁãVü≤àeTTqT <ë#·T#·Tqï<äHê*. n˝≤ nsTT‘˚ C≤„q+ nC≤„Hêìï
u≤~Û+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . á nC≤„q+ dü«j·T+>± nHê~ nì, ÁãVü≤àeTTqT ‘·q≈£î kÕøÏå
>±qT ‘·q˝À <ë–q~ >±qT @ø£ ø±\+˝ÀH˚ #˚dTü +Ô <äì, nqekÕú~ <√cÕ\T ˝Òeì
#Ó|Œü ≥+ ‘·|ü . kÕ«qTuÛeÑ dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î ‘·q s¡÷|üeTTqT <ë#·≈î£ +&Ü
kÕøÏ‘å «· + #Ó|Œü ≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . yπ̊s ø±s¡D+ #˚‘· ÁãVü≤à+ eTs¡T>∑Tqã&ç+<äq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
n˝≤ nsTT‘˚ nC≤„q+ nHê~ nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . nqekÕú<√wü+ ‘·|Œü <äT. eTs¡T>∑T
|ü&ìÉ ÁãVü≤ày˚T kÕøÏå n+fÒ ÁãVü≤àeTTq≈£î kÕ«qTuÛeÑ e÷Á‘·eT>∑ï‘·«+ ≈£î<äs<¡ Tä µµ nì
sêe÷qTC≤#ês¡T´\ Äπø|å Dü . düe÷:` ÁãVü≤à+ n+fÒ ‘·eT] ñ<˚X› ´¯ + e÷j·÷$ nsTTq
áX¯«s¡T&Éqã&˚ #Ó‘’ q· ´e÷? e÷jÓ÷bÕ~ÛsV¡ ≤æ ‘·eTsTTq ÁãVü≤àe÷? Á|ü<eäÛ T|üø+å£ ˝À Ä
áX¯«s¡T&ÉT Je⁄ìe˝… nC≤„q+˝À ñqïyê&ÉT. ø£qTø£ nqTuÛeÑ e÷Á‘·+ dü«s¡÷|ü+ >±<äT.
yêdüyÔ êìøÏ Je⁄q≈£î >±ì áX¯«s¡TìøÏ >±ì #Ó‘’ q· ´y˚T dü«s¡÷|üeTsTTHê, e´eVü‰s¡ <äX˝¯ À
e÷Á‘·eTT #Ó‘’ q· ´+‘√ u≤≥T ñbÕ~Û >∑÷&Ü dü«s¡÷|ü+˝ÀøÏ #˚sT¡ ‘·T+~. ◊‘˚ ñbÕ~Û
s¡V≤æ ‘· #Ó‘’ q· ´y˚T ÁãVü≤àeT+fÒ nC≤„qeT÷ ˝Ò<Tä . nC≤„qeTTq≈£î kÕøÏå ø±e≥eT÷ ˝Ò<Tä .
n˝≤+{Ï nC≤„HêqTuÛeÑ eT÷ ˝Ò<Tä . áX¯«s¡TìøÏ nC≤„q kÕøÏ‘å «· eTT dü«‘·V‰ü >±H˚ ñqï~.
Ç~ Äj·Tq≈£î ã+<Û+ä ø±<äT. yÓ÷Vü≤+ ø±<äT. ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTT≈£î&Ô .˚ (‘·q
>±s¡&˝û À >±s¡&yû ê&ÉT yÓ÷düb˛&ÉT ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nC≤„q kÕøÏ>å ± nsTT ã+<Û$ä eTT≈£î&Ô q’Ó
Je⁄&˚ eTT≈£î&Ô sÉ TT‘˚ áX¯«s¡Tì dü+>∑‹ #Ó|Œü e\dæq<˚eTT+~? nC≤„ì nsTTq Je⁄&ÉT
nC≤„quÛÀø£Ô nsTTHê C≤„ì nsTTq Je⁄&ÉT nC≤„q kÕøÏj å T˚ . nC≤„ìøÏ <˚V‰ü <äT\‘√ ‘ê<ë‘·à´
ÁuÛ≤+‹ ñ+≥T+~. ø£qTø£ nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . ÁbÕE„q≈£î n~ ñ+&É<Tä . n+<äTø£ì kÕøÏ>å ±
ìs¡àeTT&Ó’ ìs¡V≤ü +ø±s¡T&Ó’ #·÷düT+Ô {≤&ÉT. n+<äTøπ Á|ü‘´· >±‘·àqT kÕøÏå n+{≤eTT. C≤„ì
nsTTq Je⁄&ÉT Á|ü‘·´>±‘·à. n‘·&ÉT <˚Vü‰~_ÛqïeTsTTq Á|ü‘·´>±‘·àj·T+<˚ Ä‘·àãT~∆
>∑\yê&ÉT. nVü≤+ n+fÒ Ä‘·à. nC≤„ìøÏ <˚V‰ü <äT˝Ò Ä‘·à. ø±ì n$ Ä‘·à ø±e⁄. n+<äTe\q
nC≤„ì >∑÷&Ü Á|ü‘´· >±‘·à ø±&ÉT. Á|üe÷‘·, uÛÀø£Ô ne⁄‘ê&ÉT. n+<äT#˚‘· nC≤„HêìøÏ <ëì
e\q e∫Ãq Á|ü|+ü #êìøÏ düs«¡ kÕøÏå ø£qTø£ áX¯«s¡Tq≈£î ì‘·´eTTøÏÔ ˝Ò<Tä . Je⁄&ÉTqTï
dü«s¡÷|üeTsTTq #Ó‘’ q· ´eTT e\qH˚ nC≤„Hêìï $<ë´<äX˝¯ À >∑eTìkÕÔ&TÉ ø£qTø£ Je⁄q≈£L
yÓ÷ø£+å edüT+Ô ~. nqTuÛeÑ dü«s¡÷|üeTsTTq~ ø£qTø£ ÁãVü≤à+ nC≤„HêqTuÛeÑ dü«s¡÷|ü+
>∑÷&Ü ne⁄‘·T+<äì #˚dqæ Äπø|å Dü ‘·T#·Ãe¤ TsTTq~. ÁãVü≤à+ #Ó‘’ q· ´ dü«s¡÷|üeTsTTq~
296
558 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±ì eè‹ÔC≤„q dü«s¡÷|üeTsTTq~ ø±<äT. nC≤„HêqTuÛeÑ eTH˚~ eè‹Ô C≤„qeTT. nj·÷´!
áX¯«s¡T&ÉT dü«s¡÷|ü#Ó’‘·q´eTT‘√H˚ nC≤„qeTqTuÛÑ$kÕÔ&Éì #ÓbÕŒs¡T ø£qTø£ áX¯«s¡Tì
nC≤„HêqTuÛeÑ + #Ó‘’ q· ´y˚T ø±ì eè‹Ô C≤„q+ ø±<äT. ` düe÷:` nC≤„Hêø±s¡eTsTTq
eè‹Ô j·T+<äT Á|ü‹_+_+∫q #Ó’‘·q´eTT #˚‘·H˚ áX¯«s¡Tqø£sTTHê C≤„ìø£sTTHê
nC≤„HêqTuÛÑe+ ø£\TZ‘·T+~. ªªeè‹Ô ˝Ò≈£î+&Ü #Ó’‘·q´+ nsêúìï Á|üø±•+|ü#˚j·T≥+µµ
nH˚ $wüj÷· ìï |ü{øºÏ =ì dü«s¡÷|ü #Ó‘’ q· ´+‘√H˚ nsêúqTuÛeÑ + nì #Ó|Œü sê<äT. eè‹Ô
ãj·T≥≈£î kÕ>∑≈î£ +&Ü #Ó‘’ q· ´+ e\q ns¡Áú |üø±X¯q+ »]–‘˚ n~ dü«s¡÷|ü #Ó‘’ q· ´+‘√H˚
nsêúqTuÛeÑ + nì #ÓbÕÔ+. n+<äTøπ düTK+ yÓTTˆˆ Ä+‘·s$¡ wüj÷· \qT kÕøÏå uÛ≤dü´eTì
#ÓbÕÔeTT. eè‹ÔC≤„q+‘√ ø£*dæq #Ó‘’ q· ´eTqTuÛeÑ y˚Tqì uÛ≤$+∫ nC≤„HêqTuÛeÑ y˚T ÁãVü≤à+
nì #Óù|Ô nC≤„HêqTuÛÑe+ b˛>=fÒº C≤„q+˝À >∑÷&Ü ªnC≤„HêqTuÛÑe s¡÷|ü#Ó’‘·q´+µ
ñ+≥T+<äqe\dæedüT+Ô ~. eTiÏ C≤„q+ e\q nC≤„q+ m˝≤ ìe]ÔdTü +Ô ~. X¯óøÏÔ C≤„q+
e\qqsTTHê s¡»‘·C≤„q+ (ÁuÛ≤+‹) ìeè‘·ÔeTe⁄‘·T+~ >±ì yê{Ï ¬s+&ç+{ÏøÏ
dü+ã+~Û+∫q ªC≤„q kÕe÷q´+ / C≤„q C≤‹ b˛<äT>∑<ë? ø£qTø£ nC≤„HêqTuÛeÑ ìeè‹Ô
#˚‘· ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ ìeè‹Ô ø±<äT. áX¯«s¡T&ÉT dü«‘·V‰ü >±H˚ nC≤„qeTTqqTuÛ$Ñ kÕÔ&HÉ ˚
|üø+å£ kÕ~Û+#ê+ ø£qTø£ Ç‘·s¡ ùV≤‘·Te⁄ <ë«sê nqTuÛ$Ñ kÕÔ&qÉ ï |üø±å ìï kÕ~Û+#ê*‡q
nedüs+¡ Hê≈£î ˝Ò<Tä . nsTTHê kÕ~ÛkÕÔqT. |ü+&ç‘T· \T dü+‘√wækÕÔsT¡ . áX¯«s¡T&ÉT nC≤„Hêìï
nC≤„q+‘√H˚ nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . nC≤„H√bÕ~Û ˝Òøb£ ˛‘˚ áX¯«s¡T&ÉT X¯ó<äÁ∆ ãVü≤ày˚T ø£<ë! nC≤„q
kÕøÏå >∑÷&Ü nj˚T´ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . Je⁄&ÉT uÛÀø£Ô nsTTq≥T¢ áX¯«s¡T&ÉT kÕøÏå ø±yê\+fÒ
ñbÕ~Û>± nC≤„q+ ñ+&Ü*. ø±>± nC≤„H√bÕ~Û˝À ñqï áX¯«s¡T&ÉT nC≤„q (n$<ä´)
eè‹Ô˝À qTqï #Ó‘’ q· ´+ <ë«sê nC≤„qeTTqT ‘Ó*dæø=+{≤&ÉT. ø£qTø£ ªªÇ‘·s¡ ùV≤‘·Te⁄
<ë«sêµµ nqï |üø+å£ ˝À >∑÷&Ü <√wü+ ˝Ò<Tä . Bì ø√dü+ eTs√ nC≤„q+ ` nH˚ nqedüú
>∑÷&Ü sê<äT. n<˚ nC≤„q+ ˝Àì eè‹Ô‘√ n<˚ nC≤„Hêìï nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ ø£<ë! ˇπø
nC≤„q+ kÕ<Ûqä +, ø£sà¡ >∑÷&Ü m˝≤ ne⁄‘·T+~? n+{≤sê? ` eè‹Ô>± |ü]D$T+∫q
nC≤„q+ kÕ<Ûqä eTe⁄‘·T+~. n˝≤ |ü]D$T+#·ì~ ø£sà¡ >± ñ+≥T+~. ø£qTø£ uÛ<Ò +ä
ñ+~. nj·÷´! ìs¡ej·TeeTsTTq nC≤„qeTT ˇπø düeTj·T+˝À ªe÷s¡TŒ ` e÷s¡TŒ˝Òì
dæ‹ú µ m˝≤ bı+<äT‘·T+~. ` düe÷:` nC≤„q+ kÕej·TeeTT. ˝Ò<+ä fÒ n~ »>∑‘T· >Ô ±
>∑÷&Ü |ü]D$T+#·<Tä . kÕej·Te+ ø£qTø£H˚ n~ nì‘·´+. nj·÷´! ˇø£ edüTeÔ ⁄ ‘·q
düV≤ü » s¡÷|ü+ ø£qï _Ûqï+>± ‘·j÷· s¡e≥y˚T |ü]D≤eT+. |æ+&É s¡÷|ü+>±qT |òTü ≥s¡÷|ü+
>±qT eT{Ϻ e÷s¡T‘·T+~. nC≤„q+ Äø±XÊ~ s¡÷|ü+>± düTU≤~ s¡÷|ü+>± |ü]D$T+#·
e#·TÃqT. ø±ì nC≤„Hêø±s¡+>±H˚ m˝≤ |ü]D$TdüT+Ô ~? düe÷:` áX¯«s√bÕ~Û nsTTq
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
nC≤„q+ X¯ó<ä∆ dü‘«Ô· Á|ü<ëÛ qeTsTTq~. n~ eT*q dü‘«Ô· Á|ü<ëÛ qeTsTTq n$<ä´ yÓTTˆˆ
s¡÷|ü+‘√ |ü]D$TdüT+Ô ~. ø£qTø£ ‘˚&Ü>±H˚ ñ+~. ø£qTø£ |ü]D≤eT+ dü+uÛeÑ y˚T.
nj·÷´! áX¯«s¡Tq≈£î X¯ó<äd∆ ‘ü «Ô· Á|ü<ëÛ qeTsTTq e÷j·T m˝≤ ø£qã&ÉT‘·T+~?
n{Ϻ Äø±s¡+ >∑\ eè‹Ô @B ˝Ò<Tä >∑<ë! ` düe÷:` Ä nC≤„q+ Äø±sê+‘·s+¡ ˝Ò≈î£ +&Ü
ñqï dü+<äs“¡ +¤ ˝À n~ ‘·q düV≤ü C≤ø±s¡+˝ÀH˚ ñ+≥T+~. n˝≤ ñ+&É≥y˚T <ëìøÏ eè‹Ô
nì <äè&Û+É >± #ÓbÕÔ+. <ëìe\q ˇπø edüTeÔ ⁄ kÕ<Ûqä +, ø£sà¡ ø±e≥+ nH˚ <√wü+
sê<äT. ªª‘·q <ë«sê ‘·qH˚ ‘Ó*dæø=+{≤e⁄µµ (ùd«HÓe’ dü«+ y˚‹‡) nì yê&ÉTø£ ñqï~
ø£<ë! ˝Ò<ë, ˇø£ eè‹Ôì uÛ≤dæ+|üCj Ò T· {≤ìøÏ eTs√ eè‹Ô nedüs+¡ . n˝≤ nì n+^ø£]ùdÔ
<ëìøÏ eTs=ø£{Ï Ç˝≤ ` nqedüú edüT+Ô ~. n+<äTe\q ˇø£ ∫‘·eÔ è‹Ô uÛ≤dæ+#ê\+˝Ò
<ëì˝À #˚]q #Ó‘’ q· ´y˚T dü]b˛‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. n˝≤π> Çø£ÿ&É nC≤„Hêø±s¡eTsTTq
nC≤„qeè‹Ô ˝Òøb£ ˛sTTHê, düV≤ü C≤ø±s¡+˝À ñqï nC≤„qy˚T ‘·q˝À Á|üeVæ≤+#˚ #Ó‘’ q· ´+
e\q Á|üø±•düTÔ+~ (]ô|ò¢ø£ºsY˝À |ü&çq ø±+‹ yÓT]dæq≥T¢) ` nì #ÓbÕŒ*. ˝Ò<ë,
nC≤„HêìøÏ >∑÷&Ü nC≤„Hêø±sê<äT\ j·T+<äT ∫<ä«è‹Ô ñ+≥T+~. #Ó‘’ H· ê´ìøÏ >∑÷&Ü
#Ó’‘·Hê´ø±s¡eTsTTq Á|ü‹_+ãeTTqï~ >∑<ë! dü÷s¡T´q≈£î dü÷sê´ø±s¡eTsTTq
Á|ü‹_+ãeTTqï~ ø£<ë! n+<äTe\q Je⁄ì e˝… áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü düeTdüeÔ TTqT eè‹Ô
C≤„q+ <ë«sêH˚ #·÷kÕÔ&ìÉ #ÓbÕŒ*. ($wüßeí ⁄ yÓTTˆˆ yê]øÏ düsê«ej·Tyê\T e]íkÕÔsT¡
>∑<ë ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü eè‹ÔC≤„q+ e\q Á|üe÷‘·
ne⁄‘ê&ÉT. C≤„‘· ne⁄‘ê&ÉT. kÕøÏå ø±&ÉT. H˚s¡T>± #·÷#˚yê&˚ kÕøÏå. ªkÕø屑Y Á<äwüº]
dü+C≤„j÷· +µ nì >∑<ë dü÷Á‘·+. ` düe÷:` n$<ë´eè‹Ô e´e<ÛëqeTTHêï n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô
e´e<Ûëq+ ˝Ò<Tä ø£qTø£ áX¯«s¡Tì kÕøÏ>å ± #Ó|⁄ü HÔ êïs¡T. ªªnbÕDÏ bÕ<√»eH√Á>∑V≤” ‘ê
|üX¯´‘·´#·≈£åîdü‡X¯èD√‘·´ø£s¡í'µµ nì ÁX¯ó‹. nj·÷´! C≤„‘· nsTT‘˚ áX¯«s¡T&ÉT uÛÀø£>Ô ÷∑ &Ü
ne⁄‘ê&Ü? ø±&ÉT. Je⁄q≈£î uÛÀ>∑´edüTeÔ ⁄\‘√ ‘ê<ë‘·à´+ e\q nVü≤+ø±s¡eTeTø±sê\T
˝Òe⁄ ø£qTø£ áX¯«s¡T&ÉT uÛÀø£Ô ø±&ÉT. nj·÷´! Je⁄q≈£îqï≥T¢ áX¯«s¡Tq≈£îqTï nC≤„q+ ñ
+~ >∑<ë! m+<äT≈£î uÛÀø£Ô ø±&ÉT, n_Ûe÷ì ø±&ÉT ` düe÷:` nC≤„Hêes¡D+ ˝Ò<Tä .
Äj·Tq≈£î nC≤„q+ / e÷j·T eX¯+˝À ñ+≥T+~. Je⁄&ÉT e÷j·T≈£î eX¯ó&ÉT. nj·÷´!
áX¯«s¡Tì kÕøÏ>å ± #Ó|Œü ≥+ >öDeTHêïs¡T >∑<ë! eT] ndü\T kÕøÏå mes¡T? ` düe÷:`
Á|ü‘·´>±‘·àj˚T kÕøÏå. Äj·Tqe\qH˚ düeTdüÔ edüTdÔ eü T÷Vü≤+ ` C≤„‘+· / nC≤„‘+· `
‘Ó\TdüT+Ô ~. Äj·Tq dü«s¡÷|ü #Ó‘’ q· ´eTT e\qH˚ ‘Ó\TdüT+Ô ~. Äj·Tq e\q ‘Ó*j·Tì
edüTeÔ ⁄≈£î ñìøÏjT˚ ˝Ò<Tä . á ‘Ó*j·TCÒjT· {≤ìøÏ (uÛ≤düq+ / Á|üø±X¯q+) eè‹Ô nedüs+¡
˝Ò<Tä . Äj·Tq kÕø屑·T>Ô ± düs«¡ uÛ≤q≈£î&ÉT ø£qTø£ ªkÕøϵå nsTTHê&ÉT. nj·÷´! n+‘·'ø£sD¡ +˝À
559 560 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
~>∑ã&ç ñqï JekÕøÏå nsTTq Á|ü‘´· >±‘·à düs«¡ uÛ≤dü≈î£ &Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? nC≤„H√|üV≤æ ‘·T&Ó’
áX¯«s¡kÕøÏ>å ± ñqï ÁãVü≤ày˚T düs«¡ uÛ≤düø+£ ø±>∑\<äT. ` düe÷:` ì‘·T´&ÉsTTq Á|ü‘´· >±‘·à
|ü]$T‘· K+&É s¡÷|ü⁄&ÉT >±&ÉT. kÕøÏå uÛÒ<ä+ ÁbÕe÷DÏø£+ ø±<äT. Á|ü‘·´>±‘·àj˚T
nC≤„H√|üVæ≤‘·yÓTÆ Je⁄q≈£î áX¯«s¡Tq≈£î kÕøÏå, n‘·ìπø ÁãVü≤àeTì ù|s¡T. Á|ü‘·´>±‘·à
ÁãVü≤à nì HêeT uÛ<Ò +ä e÷Á‘·yT˚ . Á|ü‘´· >±‘·à n+‘·'ø£sD¡ +˝À <=s¡≈î£ ‘ê&ÉT. ø£qTø£
(n<ä+› ˝À eTq+ <=s¡øqÏ ≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) n+‘·'ø£sD¡ +˝À ~>∑ã&çHê&É+{≤eTT.
edüT‘Ô '· nC≤„q+˝À ñqïfÒ.¢ Á|ü‘´· >±‘·à düs«¡ >∑‘T· &ÉT. ªªj˚Tq düs«¡ $T<ä+ ‘·‘+· µµ nì
^‘·. nC≤„q+ n|ü]$T‘·+ ø£qTø£ düs«¡ yê´|ü+Ô . kÕøÏå ˇø£ÿ&˚ nqï $wüjT· + ÁX¯ó‹,
düà è‹ Á|üd<æ +∆ä . n+<äTe\q Á|ü‘´· >±‘·àj˚T ÁãVü≤à+. n<˚ kÕøÏ.å Je⁄&É÷ >±&ÉT áX¯«s¡T&É÷
>±&ÉT. ÁãVü≤à+ düeTkÕÔìï dü«‘·V‰ü >± uÛ≤dæ+|üCjÒ T· TqT. Ç‘·s¡ ì$T‘·eÔ TT\T ˝Òe⁄. Á|ü‘´· >±‘·à
düsê«euÛ≤düø+£ nsTTHê C≤„‘· ø±&ÉT. nìï+{ÏøÏ ªndæÔ ` uÛ≤‹µ nqï e´eVü‰s¡+ ø£*+Z #·≥+
˝Ò<ë ªªHêdæÔ ` quÛ≤‹µµ nH˚ e´eVü‰s¡+ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· ≥y˚T düsê«euÛ≤düø‘£ «· +. ø£qTø£H˚
kÕøÏå #Ó‘’ q· ´eTTqT ªdü«Á|üø±X¯+µ n+{≤eTT. düs«¡ e´eVü‰sê\≈£î ùV≤‘·TesTTq Á|üø±X¯+
ø£*– ñ+&É≥y˚T dü«Á|üø±X¯‘«· +. (Á|üø±X¯+ ` C≤„q+) á kÕøÏ#å ‘’Ó q· ´+ nC≤„H√|üV≤æ ‘·+
ø£qTø£ ªHêdæÔ ` quÛ≤‹µ nì|ædüTÔqï~. JyêqTuÛÑe+ n˝≤ ñqï~ ø£qTø£ Bìì
nC≤„Hêeè‘·+ n+{≤eTT. edüT‘Ô '· <ëìøÏ @ Äes¡DeT÷ ˝Ò<Tä . n˝≤ ñ+fÒ »>∑‘Ô˚
Á>∑T&ç<¶ eä ⁄‘·T+~. ªH˚qT nE„&qÉ Tµµ nqï nqTuÛyÑ êìï ã{Ϻ Je#Ó‘’ q· ´y˚T nC≤„Hêeè‘·eTT.
áX¯«s¡, kÕøÏå #Ó‘’ H· ê´\T nC≤„Hêeè‘·+ ø±e⁄. Je<äècÕº´ düs«¡ + Äeè‘·+>± ø£qã&ÉT‘·T+~.
(ø£fiø¢̄ \£ ø£ yêìøÏ >∑T&É>¢ ÷∑ ã≈£î ø±+‹ >∑÷&Ü n+<Û+ä >±H˚ ne⁄‘·T+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
u≤\T&ÉT Äø±X¯+ düeTTÁ<ä+ ˙\+>± ñHêïj·T+{≤&ÉT. ø£qTø£ ªªnC≤„q+ ÁãVü≤àqT <ë#·≥+µµ
nqï e÷≥ K+&ç‘+· . n+‘ê Je⁄ì ã{Ϻ #Ó|Œæ +<˚.
nC≤„q+ C≤„q+ e\q ‘=\>∑T‘·T+~
H˚Á‘· ‹$Ts¡ <√wü+ ˝≤>± nC≤„q+ C≤„qu≤<Û´ä + ø±<äqïe÷≥ ‘·|ü . <äècÕº+‘·+
≈£î<äs˝¡ <Ò Tä . yÓT\≈£îe˝À #·÷#˚≥|ü&ÉT. ª‹$Ts¡<√wü+µ ‘·>T∑ \T‘·T+~. ø±ì n~ dü«|üï
<äèwæº˝À u≤~Û‘·eTe⁄‘·T+~. dü«|üï dü+ã+<ÛäeTsTTq nqTuÛÑe+ C≤>∑s¡D≤qTuÛÑe+‘√
u≤~Û+|üã&ÉT‘·T+~. nj·÷´! C≤>∑sD¡ +˝À ‹$Ts¡<√wü+ C≤„q+‘√ ‘=\>∑<Tä . eT+<äT\
ùde nH˚ ø£sà¡ e\q ‘=\>∑T‘·T+~. düe÷:` ø£sà¡ e\q <√wü+ b˛sTT+<äqï C≤„q+
edüT+Ô ~. Ä C≤„q+ #˚‘· <√wü+ u≤~Û‘e· TT ø±<äT. nj·÷´! Wwü<ùäÛ dyêø±s¡´eTT e\q
<√wü+ b˛‘˚H˚ b˛sTT+<äqï C≤„q+ edüT+Ô ~. düe÷:` CÒj „ T· eTsTTq $wüjT· + C≤„Hêìï
ã{Ϻ ‘Ó\TdüT+Ô ~. C≤„Hê‘·TÔ eTT+<ä~ ñ+&É<Tä >∑<ë! ‘·q≈£î ‘Ó*j·Tì edüTyÔ =ø£≥T+<äì
297
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 561
me&É÷ Á>∑V≤æ +#·&TÉ . ø£qTø£ CÒj „ T· + ‘Ó*dæq|ü⁄&˚ <ëì ñìøÏ. s¡Ed® sü Œ¡ + ñìøÏ n{Ï<º .˚
C≤>∑s¡D+˝À CÒ„j·T+ ‘Ó\TdüTÔqï~. ø£qTø£ n~ ñqï≥T¢ düTwü|æÔ˝À ‘Ó*j·T<äT >∑qTø£
˝Òq≥T¢. nj·÷´! m|ü⁄&ÉT |òTü ≥+ ‘Ó\TdüTqÔ ï<√ n|ü⁄&˚ |òTü ≥+ ñqï≥T¢ Ä ‘Ó*$ b˛‘˚
|òTü ≥+ b˛‘·T+<ä+fÒ Á|ü‹ ø£Då eTT nH˚ø£ |òTü {≤\T |ü⁄{Ϻ –{≤ÔsTT ø£<ë! ` b˛˙ n+fÒ
≈£î<äs¡<äT. ªk˛j·T+ |òüT≥'µ nì ìqï #·÷∫q |òüT{≤ìïyê«fi¯ >∑Ts¡TÔ |üfÒº neø±X¯+
ñ+&É<Tä . (ìqï{Ï Á|ür‹ b˛‘˚ ìqï{Ï |òTü ≥+ b˛sTTqfÒ¢ >∑<ë! ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) düe÷:`
n‹ kÕeT´+ e\q >∑T]Ô+#· >∑\T>∑T‘ês¡T. ªn<˚ B|üC≤«\µ nqï≥T¢. nj·÷´! n˝≤
ø±<äT. n+‘·'ø£sD¡ + eè‹Ô <ë«sê (H˚Á‘·+) |òTü {≤ìï ‘êøÏ‘˚ >∑<ë |òTü ≥+ ø£qã&˚~.
ø£qTø£ ‘êø£{≤ìøÏ eTT+<äT |òTü ≥+ ñ+&Ü* >∑<ë! ø£qTø£ |òTü ≥C≤„q+‘√ |òTü ≥+ |ü⁄≥º<Tä .
|òTü ≥C≤„Hê‘·÷Œs¡«y˚T |òTü ≥+ ñ+≥T+~. düe÷:` ÁuÛeÑ T dü\ú +˝À n$<ä´ edüTeÔ ⁄>±q÷,
C≤„q+>±q÷ e÷]q≥T¢ Á|üe÷D dü\ú +˝À >∑÷&Ü n+‘·'ø£sD¡ + n˝≤ e÷s¡T‘·T+~.
ø£qTø£ CÒj„ T· eT+‘ê s¡Ed® sü Œ¡ + ˝≤>± ªdüTŒ¤sD¡ qTµ ãfÒº |ü⁄≥TÔqï~. ‹$Tsê~ H˚Á‘· <√cÕ\T
Wwü<ÛäùdeHê~ ø£s¡à‘√ b˛e#·TÃ>±ø£, n+‘·e÷Á‘·+ #˚‘· C≤„q+ e\q nC≤„q+
‘=\>∑≥+˝À Çã“+<˚MT ˝Ò<Tä . ˇø£#√≥ ˇø£ <√wü+ @<√ |üì‘√ ‘=\–+<äì Á|ü‹
<√wü+ n˝≤π> ‘=\>±\ì ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . dü‘´· eTsTTq <√wü+ ø£sà¡ ‘√H˚ ‘=\>∑T‘·T+<ä˙
ø±<äT. n~ dü‘·´eTsTT‘˚ ‘=\>∑H˚ ‘=\>∑<äT. dü‘·´eTsTTq ÁãVü≤à+ ‘=\>∑<äT >∑<ë!
‘=\–b˛j˚T s¡Ed® sü Œ¡ + dü‘´· + ø±<äT.
nj·÷´! ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ <√wü+ (ÁuÛ≤+‹) C≤„q+‘√ ‘=\–Hê yê´eVü‰]ø£ <√wü+
ø£sà¡ ‘√H˚ ‘=\>∑T‘·T+~. ` düe÷:` ø±eTÁø√<Ûë~ <√cÕ\T yê´eVü‰]ø±˝Ò. n$ C≤„q+‘√
‘=\>∑T‘·THêïsTT >∑<ë! Ä+‘·s<¡ √cÕ\T n˝≤ b˛sTTHê u≤Vü≤´ <√cÕ\˝≤ b˛e+{≤sê?
` nC≤„q+ Ä+‘·s<¡ √wü+ ø£qTø£ b˛‘·T+<ä+{≤eTT. Ä+‘·se¡ TsTTq ‘·eTùd‡ nC≤„qeTT.
nj·÷´! ø±eTÁø√<Ûë<äT\T X¯eT<äe÷<äT\‘√ b˛‘·THêïsTT >±ì C≤„q+‘√ ø±<ä+{≤eTT
` düe÷:` <√wü+ nC≤„q+. X¯eT<äe÷~ >∑TD≤\T C≤„q+. ø£qTø£ dü]b˛sTT+~. C≤„q+
n+‘·'ø£s¡D |ü]D≤eT+ ø£<ë. n+‘·'ø£s¡D >∑TDy˚T. nj·÷´! C≤„q+ Á<äe´+ ø£<ë!
>∑TDeTT ø±<äT ` nsTT‘˚ nC≤„q+ >∑÷&Ü Á<äe´y˚T nqTø√. dü]b˛‘·T+~. Á<äe´eTT
ø£sà¡ ‘√ ‘=\>∑T‘·T+~ >±ì eTs=ø£ Á<äe´+‘√ ‘=\>∑<+ä {≤sê? Á<äe´+ nsTT‘˚ ø£fº…
Á<äe´+ nsTTq n–ï‘√ b˛‘·T+~ >∑<ë! nj·÷´! n#·Ã≥ n–ï dü+jÓ÷>∑+ nH˚ ÁøÏjT· ‘√
ø±wü˜+ b˛‘·T+<ä+{≤sê? ` nsTT‘˚ Çø£ÿ&É >∑÷&Ü C≤„q dü+jÓ÷>∑+ nH˚ ÁøÏj·T‘√
nC≤„q+ b˛sTT+<äqTø√. nj·÷´! C≤„qeTT, <ëì ÁbÕ>∑u≤Û eeTT\πø $s√<Ûeä TT ø±ì
C≤„q ` nC≤„qeTT\≈£î $s√<Û+ä ˝Ò<Hä êïs¡T>∑<ë! eT] C≤„q+ e\q nC≤„q+ m˝≤
298
562 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ìe]ÔdTü +Ô ~? düe÷:` nC≤„q ø£sà¡ \≈£î >∑÷&Ü $s√<Û+ä ˝Ò<Tä >∑<ë! nC≤„q+ e\qH˚
ø£sà¡ e∫Ã+~. ô|>’ ± C≤„qø£sà¡ \πø $s√<Û+ä . ªªC≤„Hê–ïdü‡s¡«ø£sêàDÏ uÛÑdüàkÕ‘·Tÿs¡T‘˚s¡T®qµµ
nì ^‘·. nj·÷´! n|ü$Á‘·øs£ à¡ nC≤„Hêìï ‘=\–+#·ø£ b˛sTTHê |ü$Á‘· ø£sà¡ nC≤„q
ìes¡øÔ y£ T˚ ø£<ë! ` düe÷:` ªªq Væ≤C≤„Hq˚ dü<èä X¯+ |ü$Á‘·$TVü≤$<ä´‘˚µµ nì |üse¡ T
|ü$Á‘·eTsTTq C≤„qy˚T nC≤„q ìes¡øÔ e£ TT. ô|>’ ± |ü$Á‘· ø£sà¡ \T <˚yê~ |ü$Á‘·Xد s¡
ùV≤‘·Te⁄\e⁄‘êsTT. ø£qTø£ n$ nC≤„Hêìï ø=qkÕ–+#˚y.˚ nj·÷´! |üse¡ T|ü⁄s¡TcÕsê<Ûqä
s¡÷|üeTsTTq ø£sà¡ <˚yê~ X¯Øs¡ ùV≤‘·Te⁄ ø±<äT. ø£qTø£ nC≤„Hêìï ø=qkÕ–+#·<Tä . `
düe÷:` nB MT eT‘·+ Á|üø±s¡+ $wüßí X¯Øs¡ ùV≤‘·Ty˚ >∑<ë! kÕs¡÷|ü´eTTøÏÔ n<˚ >∑<ë! Ä
X¯Øs¡eTsTTHê dü‘«Ô· Á|ü<ëÛ q+ ø£qTø£ Á‹>∑TD≤‘·àø£+ ø£qTø£ nC≤„qeTj·Ty˚T. ô|>’ ± X¯ó<ä∆
ø£sà¡ e\q nX¯ó<ä∆ ø£sà¡ ‘=\>∑e#·TÃqT. X¯ó<ä∆ ø£sà¡ m˝≤ ‘=\>∑T‘·T+~? |ò\ü uÛÀ>∑+ e\q
‘=\>±*. |ò\ü uÛÀ>±ìøÏ X¯Øs¡+ ‘·|Œü ìdü]. ªªnX¯Øs¡+ yê edü+‘·+ q Á|æj÷· Á|æjT˚
düŒèX¯‘'· µµ nì ÁX¯ó‹. X¯Øs¡+ ˝Ò≈î£ +fÒ düTK<äT'U≤\T ˝Òe+≥Tqï~ >∑<ë! düXد s¡T&Ó’
$wüß˝í Àø±ìøÏ yÓ[fl ø£sà¡ |ò\ü uÛÀ>∑+ ‘·sê«‘· ‹]– sêe\dæq<˚. dü‘ÿ· s¡à|ò\ü + |üPs¡sÔ TT‘˚
~e´<˚V≤ü + ì\e<äT. ø£è‘·øs£ à¡ |ò˝ü ≤\T »qq+ >∑\$. ø£qTø£ yê{ÏøÏ n+‘·+ ‘·|Œü <äT.
ø£qTø£ dü‘ÿ· s¡à e\qH˚ <äTwüÿs¡à|ò\ü + ‘=\–Hê »qà eTs¡D≤~ s¡÷|üeTsTTq dü+kÕs¡+
‘=\>∑<Tä . <ëìøÏ ø±s¡DeTsTTq nC≤„q+ ‘=\>∑<Tä . ø£qTø£ C≤„q+ e\qH˚ nC≤„q+,
dü+kÕs¡ ã+<Û+ä ‘=\>∑T‘êsTT. ø±>± ìs¡j í T· yêø£´$T~. ªªnC≤„q+ C≤„q+ e\q ‘=\>∑TqT.
n<Ûë´dü #˚j·Tã&çq~ ø£qTø£ ªªs¡E® düs¡Œ+ ˝≤>±µµ ` nì. nj·÷´! <äècÕº+‘·+˝À
Á|üeTe\q ÁuÛeÑ T ‘=\>∑T‘·T+~. yêdüeÔ + ø±<äT ø£qTø£ ` düe÷:` Á|ü|+ü #·eTsTTHê
ÁuÛyÑ T˚ ø£qTø£ ‘=\>∑T‘·T+~. ÁãVü≤àeTTq+<äT nC≤„q+, dü+kÕs¡+ ñHêïj·Tì uÛ≤$+#·≥+
ÁuÛ≤+‘˚ >∑<ë! C≤„q+ e\qH˚ nC≤„q+ ‘·|Œü ø£ ‘=\>∑T‘·T+~. ªª‘·s¡‹XÀø£e÷‘·à$‘Yµµ
ÁX¯ó‹. ªªC≤„‘ê«e÷+ XÊ+‹eTè#·Ã¤‹µµ nì ^‘·. |ü⁄sêD+ >∑÷&Ü n˝≤H˚ #Ó|æŒ+~.
ªª|òTü {≤C≤„q+ |òTü ≥C≤„Hê<ä´<Ûë˝Àπø $qX¯´‹, ‘·<ëÛ ‘·à C≤„qe÷Á‘˚D qX¯´‘·´C≤„qe÷‘·àq',
s¡»«® C≤„q $HêX‚q s¡Ed® sü √Œ $qX¯´‹, ‘·<ëÛ ‘êà C≤„qHêX‚q dü+kÕs¡d´ü $qX¯´‹µµ `
(|òTü ≥C≤„q+ e\q |òTü {≤C≤„q+ b˛‘·T+~. Ä‘·à C≤„q+ e\q Ä‘êàC≤„q+ b˛‘·T+~.
s¡»«® C≤„q+ b˛‘˚ s¡Ed® sü Œ¡ + b˛‘·T+~. Ä‘êàC≤„q+ q•ùdÔ dü+kÕs¡+ b˛‘·T+~) ø£sà¡
nC≤„Hêìï u≤~Û+#·<ìä |ü⁄sêD+˝À düŒwü+º .
ªªnC≤„qu≤<Ûøä +£ ø£sà¡ quÛyÑ <˚ +ä ãTCÒøDå£ µµ `
nj·÷´! n+‘·{≤ C≤„q+ qT+&ç nC≤„Hêìπø (C≤„HêuÛ≤es¡÷|üeTsTTq <ëìøÏ)
ìeè‹Ô #ÓbÕŒs¡T. yê{Ï eT<Û´ä H˚ $s√<Û+ä ñ+≥T+~ >∑<ë! ø£sà¡ #˚‘· >∑÷&Ü <ëìøÏ ìeè‹Ô
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
˝Ò<äHêïs¡T. yê{Ï eT<Ûä´ $s√<Ûä+ ˝Ò<äT >∑<ë! dü+kÕs¡eTT Ä‘·àdü«s¡÷|ü |ü]C≤„q+
˝Òq+<äTe\q edüT+Ô ~. n~ C≤„q+ e\q ‘=\>∑T‘·T+~. C≤„q+ e\q C≤„HêuÛ≤e+
‘=\–‘˚ nC≤„q ø±s¡´eTsTTq Á|ü|ü+#·+ ‘=\>∑T‘·T+~. ø£qTø£ C≤„q+ e\q
uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„q+ ‘=\>∑≥+ ˝Ò<Tä . ` düe÷:` dü+kÕs¡ eT÷\eTsTTq Ä‘·à
dü«s¡÷|ü C≤„HêuÛ≤eeTT <˚ìe\q e∫Ã+~? nX¯ó<ä∆ ø£sêà#·sD¡ e\q e∫Ã+<ë? nsTT‘˚
X¯ó<ä∆ ø£sà¡ e\q n~ ìeè‘·eÔ Te⁄‘·T+~. ø£qTø£ ø£sà¡ qT eTTøÏÔ ø±s¡DeTHê*. ø±ì ø£sà¡
eTTøÏÔ ùV≤‘·Te⁄ ø±<äT. (nsTT‘˚ n~ ∫‘·XÔ ó¯ ~∆ ùV≤‘·Te⁄ ø±e#·Tà ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) #·÷ˆˆ
ªªq ø£sà¡ D≤ q Á|ü»j·÷<ÛHä q˚ µµ
ªªHêdüÔ´ø£è‘·' ø£è‘˚qµµ
ªª‘·yT˚ e $~‘ê«‹ eTè‘·T´y˚T‹
Hêq´'|ü+<Ûë$<ä´‘˚j·THêj·Tµµ
ªªC≤„Hê<˚e‘·T ø¬ e’ \´+µµ
ªªC≤„qy˚Te eTVü‰$c˛í yÓ÷ø£kå Õ<Ûqä eTT#·´‘˚µµ
ªªÄ‘·àq' |üse¡ ÷eTTøÏ'Ô C≤„Hê<˚eqø£sà¡ D≤µµ
ªª‘·kÕàqïø£s¡àD≤ eTTøÏÔ' ø£\Œø√{Ï X¯‘Ó’s¡|æµµ
ªªdü+kÕs¡<Tä 'K‘·bÕÔHê+ Ä‘·àC≤„HêeTè‘ê+uÛkÑ Õ
‘ê|üXÊ+‹s¡ï#êH˚´q dü‘´· y˚Te qdü+X¯jT· 'µµ
ªª‘·Á‘·kÕj·TT»´s¡÷bÕj·÷' eTTπøkÔ Õ‡ø屑·TÔ kÕ<Ûqä yéT,
düeT´>¥C≤„q+ qø£s√àø£+Ô q‘·j÷Ó X¯Ã düeTT#·Ãj·T'µµ
(kÕsê+X¯eTT R ø£sà¡ e\q yÓ÷ø£+å sê<äT. ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=+fÒH˚ yÓ÷ø£+å . eTs√
e÷s¡+Z ˝Ò<Tä . C≤„q+ e\qH˚ ø¬ e’ \´+. n<˚ yÓ÷ø£kå Õ<Ûqä +. mìï ø±sê´\T, ø£sà¡ \T
#˚dHæ ê yÓ÷ø£+å sê<äT. kÕj·TT»´eTTøÏøÔ Ï Á|ü‘´· ø£å kÕ<Ûqä + X¯ó<ä∆ C≤„qeTT. C≤„qø£sà¡ <ä«j·T+
ø£\dæ >∑÷&Ü ø±s¡D+ ø±<äT)
Bì e\q ªªC≤„qø£sà¡ düeTT#·Ãj·T+ e\q eTTøÏµÔ µ nqï e÷≥ >∑÷&Ü K+&ç‘+· .
Á|üøè£ ‹ e\q á Ä‘·àdü«s¡÷|ü C≤„HêuÛ≤e+ e∫Ã+<ë? ` nsTT‘˚ Á|üøè£ ‹ dü‘´· e÷?
ndü‘·´e÷? dü‘·´eTsTT‘˚ Á|üø£è‹ b˛<äT >∑qTø£ yÓ÷ø£å+ sê<äT. ndü‘·´eTsTT‘˚
uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTTqT ˙e⁄ n+^ø£]+∫qfÒ¢. ndü‘·´eTsTTq Á|üø£è‘˚ >∑<ë
nC≤„qeTT. n~ ø£sà¡ ‘√ b˛<äT. n$ s¬ +&É÷ $s¡T<ä+∆ ø±e⁄ >∑<ë! nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹øÏ X¯ó<ä∆
ø£s¡à $s¡T<ä∆y˚Tq+{≤sê? nsTT‘˚ ø£s¡àe\q nX¯ó<ä∆ Á|üø£è‹ b˛sTTHê X¯ó<ä∆ Á|üø£è‹
n˝≤π> ñ+≥T+~ >∑<ë!
563 564 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! dü+kÕs¡ ø±s¡D+ nX¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹. n~ b˛‘˚ #ê\T dü+kÕs¡+ / nC≤„q+
b˛‘·T+~. ` düe÷:` ≈£î<äs<¡ Tä . nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ ø±≈£î+&Ü X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ n+≥÷ ˝Ò<Tä .
~e´ <˚V‰ü ~ ùV≤‘·TesTTq X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ ñ+<äHêï nB dü+kÕs¡yT˚ ø£<ë! <˚V≤ü e+‘·TìøÏ
Á|æj÷· Á|æjT· düŒs¡Ù˝Òì yÓ÷ø£+å ˝Ò<ìä ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~ >∑<ë! nj·÷´! X¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹ áX¯«s¡TìøÏ
>∑÷&Ü ñqï~. X¯ó<ä∆ dü‘«Ô· Á|ü<ëÛ qe÷j·Tj˚T X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ >∑<ë! n{Ϻ áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTT≈£î&Ô ˚
nsTTq|ü⁄&ÉT Je⁄ìøÏ eTTøÏÔ m+<äT≈£î sê<äT? ` düe÷:` áX¯«s¡Tìø£sTTHê kÕj·TT»´eTTøÏÔ
˝Ò<Tä . nsTT‘˚ Á|æj÷· Á|æjT· eTT\‘√ <Óã“‹H˚ yê&ÉT áX¯«s¡T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? ` düe÷:`
áX¯«s¡TìøÏ <˚Vü≤+ ˝Ò<äT. nX¯Øs¡T&ÉT. áX¯«s¡T&ÉsTTq $wüßíe⁄ ~e´eT+>∑fi¯
$Á>∑VQü &É+{≤sê? ` $Á>∑V≤ü + <ë*Ãq dæ‹ú ˝À $wüßeí sTTHê áX¯«s¡T&ÉT ø±&ÉT. nj·÷´!
áX¯«s¡Tì ˝≤>± Je⁄&ÉT >∑÷&Ü eTTøÏ˝Ô À <˚V≤ü s¡V≤æ ‘·T&Ó’ X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ j·T+<äT+{≤&Ü? `
düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ n~ |üse¡ T eTTøÏÔ ø±<äT. ìs¡TbÕ~Ûøe£ TsTTq ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+‘√
ñ+&É≥y˚T |üse¡ T eTTøÏ.Ô n~ X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ >∑÷&Ü ‘=\>∑ì<˚ nkÕ<Û´ä +. X¯ó<ä∆ Á|üø£è‹
X¯ó<ä∆ / nX¯ó<ä∆ ø£sà¡ ‘√ ‘=\>∑<Tä . C≤„q+‘√ e÷Á‘·yT˚ ‘=\>∑TqT. n+<äTøπ nHêïs¡T.
ªª$<˚Vü≤»qH˚C≤„H˚ C≤„HêHêïX¯eTTbÕ>∑‘˚µµ X¯ó<ä∆Á|üø£è‹ dü‘·´+. ø£qTø£ C≤„q+‘√ >±ì
ø£sà¡ ‘√ >±ì b˛<ä+{≤sê? ` düe÷:` n~ ÁãVü≤à_ÛqïeTsTT‘˚ ndü‘´· y˚T. ÁãVü≤à_Ûqï+
ø±<ä+fÒ n~ ‘=\>∑ø£ b˛sTTHê ø¬ e’ \´+ ø£\>∑{≤ìøÏ Çã“+<˚MT ˝Ò<Tä . nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹
X¯ó<ä∆ ø£sà¡ e\qqsTTHê ‘=\>∑<Tä . n~ eT*qdü‘«Ô· Á|ü<ëÛ qeTT. ªªnVü≤+ n»„'µµ nqï
nqTuÛÑey˚T n$<ä´. n~ ÁuÛÑeT ùV≤‘·Te⁄. Á|üe÷DC≤„q+ ‘√H˚ n~ ‘=\>∑T‘·T+~.
Á|üe÷D C≤„qeTT (Á|üeT) ÁuÛeÑ TqT <ëìøÏ eT÷\eTsTTq nC≤„qeTTqT ‘=\–düT+Ô ~.
Á|üe÷D»ì‘·eTsTTq s¡EC® ≤„q+ e\q düsŒ¡ ÁuÛeÑ T, <ëìøÏ ø±s¡DeTsTTq nC≤„qeT÷
b˛‘êsTT >∑<ë! ø£sà¡ ‘√ ÁuÛeÑ T ‘=\>∑<Tä >∑<ë! ÁuÛeÑ T ‘=\>∑øb£ ˛‘˚ <ëì ùV≤‘·TesTTq
nC≤„qeTT >∑÷&Ü ‘=\>∑<Tä . ø£qTø£ C≤„qy˚T uÛ≤es¡÷|ü C≤„qeTTqT ‘=\–düT+Ô ~. ø£sà¡
ø±<äT. ` nì ‘˚*q~.
nC≤„q ìeè‹ÔjT˚ eTTøÏÔ ` yÓ≈’ î£ +sƒÁ¡ bÕ|æÔ ø±<äT
nj·÷´! Je⁄q≈£î nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûyä T˚ ã+<Ûeä TT. X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûyä T˚
yÓ÷ø£åeTT. n+<äT˝À <˚eX¯Øs¡eTT yÓTT<ä\sTTq Hê\TZ $<Ûë\sTTq X¯Øs¡eTT\T >±
|ü]D$T+∫q Á|üøè£ ‹ nX¯ó<äe∆ TsTTq~. n~ ÁãVü‰à+&ÉeTTq ñqï~. yÓw’ eíü <˚V≤ü +>±
|ü]D$T+∫q Á|üøè£ ‹ X¯ó<äe∆ TsTTq~. n~ ÁãVü‰à+&É+ ô|q’ $wüß˝í Àø£+ (yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ) ˝À
ñqï~. <ëìì #˚s≥¡ + $wüßùí de nH˚ ø£sà¡ e\q kÕ<Û´ä +. ô|≈’ î£ +sƒ+¡ #˚]q yê&ÉT ‹]–
sê&ÉT. ªªÄÁãVü≤àuÛTÑ eHê˝À¢ø±' |ü⁄qsêe]ÔH√s¡Tq® µµ nì ^‘·. ªªn|ü⁄qsêeè‹ÔX¯Ùu≤›‘Yµµ nì
299
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 565
ÁãVü≤àdü÷Á‘·+. ø£qTø£ ø£s¡àj˚T |üs¡eT|ü<ä kÕ<Ûäq+. C≤„q+ ø±<äT. ` düe÷:` <˚e
<˚V≤ü +>± |ü]D$T+∫q Á|üøè£ ‹ X¯ó<ä+∆ . eTqTcÕ´<ë´ø±s¡+>± |ü]D$T+∫q Á|üøè£ ‹
nX¯ó<äe∆ TsTTq~. n~ eTqTwü´ bÕ‘ê\˝Àø±\˝À ñ+≥T+~. dü«s¡+Z ˝À X¯ó<äe∆ TsTTq
<äT+≥T+~. ÁãVü‰à+&É+ ô|’q @MT ˝Ò<äT. düs¡«˝Àø±\T ÁãVü‰à+&É+ ˝À|ü*y˚. dü«s¡Z
˝Àø£+ j·TC≤„~ ø£sà¡ \‘√H˚ edüT+Ô ~. $wüß˝í Àø£+ >∑÷&Ü Ç˝≤ ø£sà¡ ‘√ eùdÔ nB nì‘·´y˚T
ne⁄‘·T+~. ªª‘·<´ä <Û̊V≤ü ø£sà¡ ∫‘√˝Àø£' ø°j
å T· ‘˚ @e y˚TyêeTTÁ‘· |ü⁄D´∫‘√˝Àø£' ø£j å T· ‘˚µµ
ÁX¯ó‹. ø£qTø£ ø£s¡àø£åj·TeTsTT‘˚ |ü⁄qsêeè‹Ô ‘·|üŒ<äT. ªÄÁãVü≤àuÛÑTeHê‘Y`µ nì ^‘·
#Ó|Œæ q ÁãVü≤à˝Àø£+ n+fÒ Á‹eT÷]Ô ìyêdü kÕúqy˚T. n#·Ã≥≈£î yÓ[q¢ yê]øÏ |ü⁄qsêeè‹Ô
˝Òøb£ ˛e≥+ n+fÒ C≤„q+ e\q ø¬ e’ \´ÁbÕ|æÔ eùdHÔ ˚ »s¡T>∑T‘·T+~. á ˝Àø£+˝À C≤„ìøÏ
m+‘√ nø£ÿ&Ü n+‘˚. ø£qTø£H˚ ªªn|ü⁄qsêeè‹ÔXÙ¯ u≤›‘µY µ nì dü÷Á‘·+. >∑‘T· \ìï |ü⁄qsê
>∑eTq+ ‘√H˚ |üPs¡eÔ ⁄‘êsTT. ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ n≥Te+{Ï~ ø±<äT. düs«¡ yê´|æ nsTTq ÁãVü≤à+˝À
ª>∑‹ ` n>∑‹µ nH˚$ ñ+&Ée⁄. mø£ÿ&çyê&Éøÿ£ &˚ ©qeTe⁄‘ê&ÉT. (|òTü {≤ø±X¯+ ` Äø±X¯+
˝≤>±) (‘·dü´ÁkÕD≤ ÇôV’≤e©j·T+‘˚ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) n+fÒ ÁãVü≤à ÁbÕ|æÔ >∑÷&Ü
nìs¡«#·˙j·T eTsTTq<˚Hê? ne⁄qT n+‘˚. Çø£ÿ&É ì»+>± bı+<˚~ ˝Ò<Tä . ø£+sƒ#¡ êMTø£s¡
Hê´j·T+‘√ (‘·q yÓT&É˝À ñqï<äì >∑T]Ô+#·ì >=\TdüTqT ãj·T≥ yÓ<øä Ï ‘·sT¡ yê‘· ‘·q
yÓT&É˝ÀH˚ ñqï $wüjT· + >∑T]Ô+∫q≥T¢ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ‘·H˚ ÁãVü≤àeTqï dü+>∑‹ì ‘·sê«‘·
>∑T]Ô+#·≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ø£qTø£ Áø=‘·>Ô ± bı+~+~ ˝Ò<Tä ` C≤„qy˚T. ø£qTø£ C≤„qÁbÕ|üÔ
eTsTTq ø¬ e’ \´+ |ü⁄{Ïqº ~ ø±<äT. ø£qTø£ ì‘·´eTT. ª¬øe’ \´+µ düÁ|üe÷Dy˚T. Á|üe÷D≤\T
Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #·÷bÕ+.
b˛˙ MTs¡qï≥T¢ ø£sà¡ e\q yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ e∫ÃHê n~ eTTøÏÔ ø±<äT. nC≤„qeTT
qT+&ç ãj·T≥|ü&≥É y˚T eTTøÏ.Ô yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ X¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹ (X¯ó<ä∆ e÷j·T, X¯ó<ä∆ nC≤„q+ `
X¯ó<ä∆ dü‘«Ô· +) ñqï~ ø£<ë! n~ ø£sà¡ e\q ‘=\>∑<Tä ø£<ë! C≤„HêuÛ≤ey˚T nC≤„qeTT.
n~ yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À ˝Ò<Tä >∑<ë n+{≤sê! düe÷:` yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À ñqï \ø°Î $wüßí >∑sT¡ &Ü<äT\≈£î
dü+ã+~Û+∫q Á|ü‘˚´ø£ C≤„Hê\THêïj·÷? ˝Òyê? ñHêïj·T+fÒ Äj·÷ C≤„Hê*+‘·≈£î
eTT+<äT ˝Òøb£ ˛‘˚H>˚ <∑ ë Äj·÷ C≤„Hê\T |ü⁄fÒ~º . n$ ì‘·´C≤„Hê\+{≤sê? ` nsTT‘˚
ˇπø e´øÏÔ j·T+<äT HêHê$wüjT· C≤„Hê\T+&Ée⁄ >∑<ë! áX¯«s¡Tì j·T+<äT >∑÷&Ü n{Ϻ
ì‘·´ C≤„Hê\T+&Ée⁄. eTTøÏ˝Ô À ªC≤„qdü+ø√#·+µ nH˚<Tä +≥T+<äì düT<äsÙ¡ qT\yês¡T #ÓbÕŒs¡T
>∑<ë! ` düe÷:` eTTøÏ˝Ô À C≤„qdü+ø√#·+ ˝Ò<ìä >∑<ë ‘·eTs¡T dæ<ë∆+‘·+ #˚XÊs¡T. ø£qTø£
ø¬ e’ \´+ bı+~q yêìπø C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ b˛‘·T+<äì #ÓbÕŒ*. Ç~ Ç+‘·{‘Ï √ Ä|ü⁄<ë+.
n+<äTe\q yê´eVü‰]ø£ dü‘´· eTsTTq nC≤„qeTT yê´eVü‰]ø£ dü‘´· eTsTTq Á|üe÷DC≤„q+
300
566 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e\q ‘=\>∑T‘·T+~. yê´eVü‰]ø£ dü‘´· eTsTTq n–ïì yê´eVü‰]ø£ dü‘´· eTsTTq ˙s¡T
#·˝≤¢sT¡ düT+Ô ~ >∑<ë!
∫Á<ä÷|üeTsTTq ÁãVü≤àqT nC≤„q+ dü«s¡÷|ü ‹s¡kÕÿs¡+ #˚jT· <äT
sêe÷qTC≤#ês¡T´ \qï e÷≥ eTs=ø£{.Ï ªªÁãVü≤à+ kÕ«qTuÛeÑ dü«s¡÷|ü+. n~
nC≤„HêìøÏ kÕøÏå ø±yê\+fÒ dü«s¡÷|üeTTqT b˛>=≥Tºø√yê* (dü«s¡÷|ü ‹s¡düÿ è‹).
dü«s¡÷|ü+ q•+#·øb£ ˛‘˚ kÕøÏ‘å «· + ≈£î<äs<¡ Tä . ÁãVü≤à+ kÕ«qTuÛeÑ e÷Á‘·+ >∑\~ >∑÷&Ü
ø±<äT. ` düe÷:` ‘·|ü . nC≤„q+˝À ñ+&Éì, nC≤„Hêes¡D ˝Òì ÁãVü≤àeTTq≈£î kÕøÏ‘å «· +
≈£î<äs<¡ Tä . nC≤„q+˝À ñ+&ç nC≤„Hêes¡D ˝Òì Á|ü‘´· Á>∑÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ kÕøÏj å T˚
ne⁄‘·T+~. (X‚wüX¯j·T´ ô|’qTqï $wüßíe⁄ ø±[j·TTìô|’ qè‘·´+ #˚ùd ø£èwüßí&ÉT
nC≤„H√|üV≤æ ‘·T\T. nC≤„Hêeè‘·T\T ø±s¡T. Á|ü<eäÛ T bÕ‘·+˝À ø±[j·TTì #·T≥º\˝À |ü&ç
n#˚‘·qT&ÉsTTq ø£èwüßí&ÉT nC≤„q+˝À ñ+&ç nC≤„Hêeè‘·T&ÉsTTq≥T¢ ˝…ø£ÿ. X¯Øs¡+˝À
ñ+fÒ nC≤„q+˝À ñqï≥T¢ X¯ØsêìøÏ eX¯eTsTT b˛‘˚ nC≤„Hêeè‘·T&ÉsTTq≥T¢ ˝…ø£ÿ.
dü+kÕs¡+˝À ñ+fÒ nC≤„q+˝À ñqï≥T¢ ˝…ø£ÿ. dü+kÕs¡+ ˝À ìeT>∑ïeTsTT‘˚
nC≤„Hêeè‘·T&ÉsTTqfÒ¢ ˝…øÿ£ ` eT+#·+ MT<ä X¯jT· ìùdÔ eT+#·+ MT<ä ñqïfÒ.¢ eT+#·+
|ü{ºÏ b˛‘˚ eT+#·+˝À |ü&ç q≥T¢ ˝…øÿ£ . n+fÒ ªe• ` eX¯ó´&ÉTµ n+‘˚ ‘˚&Ü ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT)
n~ düs«¡ uÛ≤düøe£ TsTTq Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. nqTuÛeÑ s¡÷|üyT˚ . nqTuÛeÑ + e\qH˚ n+‘ê
‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑<ë! ªdü«µ nH˚ |ü<+ä e´s¡eú Tì Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒ+. Ç+ø± nHêïs¡T
ªªn$<ä´ ÁãVü≤àqT eTs¡T>∑T|ü]ùdÔ Ä ÁãVü≤à+ Çø£ ø=+#Ó+ >∑÷&Ü Á|üø±•+#·<ë? ø=+#Ó+
Á|üø±•düTÔ+<ë? Á|üø±X¯ dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ Á|üø±•+#·ø£b˛‘˚ n~ ‘·T#·Ã¤+
ne⁄‘·T+<äì #ê˝≤ kÕs¡T¢ #ÓbÕŒ+. ø=+#Ó+ Á|üø±•ùdÔ dü∫Ã<ëq+<ä s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+˝À
@ n+X¯+ Á|üø±•+#·<Tä . @ n+X¯+ Á|üø±•düT+Ô ~? n+X¯ s¡V≤æ ‘·+ (nej·Tes¡V≤æ ‘·+)
nK+&É+, ì]«X‚weü T÷ Á|üø±X¯e÷Á‘·eT÷ nsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT s¬ +&ÉT s¡ø±\ Äø±sê\T
≈£î<äse¡ ⁄. ø£qTø£ Á|üø±X¯eTT, ‹s¡kÕÿs¡eTT ø£*dæ m˝≤ dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT?µµ nì. nB ‘·ù|Œ.
ÁãVü≤à+ Á|üø±XËø’ £ dü«s¡÷|üeTì n+≥÷H˚ n~ Á|üø±•düT+Ô <ë? ˝Ò<ë nì Á|ü•ï+#·≥+
nkÕ<Û´ä +. Á|üø±X¯+ Á|üø±•düTqÔ ï<ë? nì mes¡÷ n&É>s∑ T¡ . ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤à+
nC≤„Hêeè‘·eTsTT ø=+#ÓeTsTTHê Á|üø±•düTqÔ ï<ë? ˝Ò<ë? nqï $ø£\ŒeTT nj·TTø£eÔ TT.
ì]«X‚weü TsTTq~ nC≤„Hêeè‘·+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? ìs¡+X¯eTsTTq ÁãVü≤àeTT q+<äT @
n+X¯eTT Á|üø±•düTÔ+~? e+{Ï Á|üX¯ï >∑÷&Ü nX¯ø£´y˚T. ìs¡+X¯+ ì]«X‚wüeTT,
Á|üø±X¯e÷Á‘·+ nsTTq ÁãVü≤à+ nC≤„Hêeè‘· eTì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . e´eVü‰s¡eTTqï+‘·
ei≈£î n~ dü$X‚wyü T˚ . nC≤„q+‘√ >∑÷&ç ñqï~ ø£qTø£, edüT‘Ô '· nC≤„qeTT $T<Û´ä j˚T
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 567
ø£qTø£ n~ ì]«X‚weü TT. dü$X‚w+ü >± (eTq e´eVü‰s¡ Ø‘ê´) ñqï ÁãVü≤à+ e÷Á‘·+
$X‚cÕ\T, Á|üø±XÊ\T, nÁ|üø±XÊ\T @ø£ø±\+ ˝ÀH˚ ø£*– ñ+&Ée#·TÃqT. ˝Ò<ë m|ü⁄&ÉT
@ $X‚cÕìøÏ düTŒ¤sD¡ ñ+fÒ n~ Á|üø±•düT+Ô ~. ˝Òì~ ˝Ò<Tä . Ç~ $wüjT· eTT. Ç˝≤ ñ
+fÒ düTwüß|æ˝Ô À ªªdüTKeTT, nC≤„qeTT, kÕøÏµå µ ‘·|Œü $T–*q eìï Äes¡D+˝ÀH˚ ñ
+{≤sTT. C≤>∑sD¡ +˝À ø=ìï Äes¡D+˝ÀqT ø=ìï Á|üø±X¯+ ‘√qT ñ+{≤sTT. áX¯«s¡T&ÉT
‘Ó*j·T&ÉT ` Ç~ Äes¡D+. |òTü ≥+ ‘Ó\TdüT ` Á|üø±X¯+. Ç˝≤ ªªÁãVü≤ày˚T nC≤„Hêeè‘·eTT,
$X‚wü $wüj÷· \T ø±<äTµµ nì nHêï, Äj·÷ $wüjT· $X‚cÕ\‘√ ≈£L&ç ÁãVü≤àeTTqπø
Äes¡D. ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTqπø Äes¡Dj·T÷ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! dü$X‚wü #Ó‘’ H· ê´+XÊìøÏ Äes¡DeTT+<äHêï yÓTT‘·+Ô MT<ä #Ó‘’ q· ´+
Äes¡D˝À ñqïfÒ¢ ø£qTø£ ‘·T#·Ãy¤ T˚ n+{≤sê? ø±<äT ` $X‚w+ü uÛ≤dæ+#·ì #√≥ Äeè‘·+
>± ñqïq÷ $X‚w+ü uÛ≤dæ+∫q #√≥T Äeè‘·+ ø±<äT >∑<ë? ø£qTø£ ‘·T#·Ã+¤ ø±<äT.
edüT‘Ô '· $wüjT· y˚TeT+fÒ, ªª|òTü ≥+ ‘Ó\TdüTqÔ ï~µµ (uÛ≤‹) nqï e´eVü‰s¡+ Äes¡D˝Òì
|òTü ≥ #Ó‘’ q· ´+ e\¢ edüT+Ô <äì, ªª|òTü {+ ‘Ó*j·T<äTµµ (quÛ≤‹) nqï e´eVü‰s¡+ Äes¡D˝À
|ü&qç |òTü ≥ #Ó‘’ q· ´+ e\q edüT+Ô <äì Á>∑V≤æ +#ê*. ø£qTø£ Äeè‘·+>±q÷, nHêeè‘·+
>±q÷ #Ó’‘·q´eTTqï~ ø£qTø£ #Ó’‘·q´+ ‘·T#·Ã¤+ ø±<äT. e´eVü‰s¡ s¡÷|üeTsTTq sT÷
Á|üø±X¯eTT ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTT˝Àì~ ø±<äT ` Ç~ #ê˝≤ kÕs¡T¢ Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒ+.
#Ó‘’ q· ´+ ˇø£ÿfÒ nsTTHê nC≤„q+ e\q ãVüQ<Ûë _ÛqïeTsTT ˇø£#√≥ Á|üø±•+∫,
ˇø£#√≥ Á|üø±•+#·ø£ ñ+≥T+~. |üsêX¯sT¡ \yês¡<˚ #ÓbÕŒs¡T.
ªª$C≤„qy˚Tø£+ ì»ø£sà¡ uÛ<Ò ä
$_Ûqï ∫‘ÓÔÌs¡“VüQ<ÛëuÛÑT´ù|‘·yéTµµ
(C≤„q+ ˇø£ÿfÒ. nsTTHê ø£sà¡ uÛ<Ò eä TT e\q e∫Ãq ∫‘·uÔ <ÒÛ eä TT\ e\q ãVüQ$<Û+ä >±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~) Bìì ã{Ϻ ì]«wüjT· eTT, ì]«X‚weü TT nsTTq Á|üø±X¯e÷Á‘·eTsTTq
ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+ Á|üø±•düT+Ô fÒ <ëì˝Àì ø=ìï $X‚cÕ\T düTŒ¤]+#·øb£ ˛e≥+ ` nH˚
nC≤„q ø±s¡´+ ndü+uÛeÑ eTqï e÷≥≈£î düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ q≥¢sTT+~. e´eVü‰s¡+ ˝À
ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü , dü$wüjT· eTì #ÓbÕŒ+ ø£<ë!
nj·÷´! dü$X‚wÁü ãVü≤àeTTq+<äT ø=ìï $X‚cÕ\T ‘Ó*j·Tø£ b˛e≥eTH˚ nC≤„q+
ø£\T>∑T>±ø£! á ndüŒwü‘º · / nC≤„q+ ‘·‘«Ô· C≤„q+ e\q b˛‘·T+<ë? b˛<ë? b˛<ä+fÒ
yÓ÷ø£+å ˝Ò<Tä . b˛‘·T+<ä+fÒ edüTeÔ ⁄ jÓTTø£ÿ s¡÷|üyTÓ ≥Te+{Ï<ìä $#ê]+#ê*. düŒwüsº ÷¡ |ü
eTsTTq edüTeÔ sTT‘˚ n~ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT+<ë? ˝Ò<ë? ñ+<ä+fÒ n$<ë´ ø±s¡´eTsTTq
301
568 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ndüŒwü‘º ,· n~ ‘=\>∑≥+ nH˚~ ˝Ò<Hä ê*. ˝Ò<+ä fÒ yÓ÷ø£+å ø±s¡´eTe⁄‘·T+~, nì‘·´eTe⁄
‘·T+~. düe÷:` ‘·‘«Ô· C≤„q+ e\q dü$X‚wÁü ãVü≤à>∑‘e· TsTTq düs«¡ $X‚cÕ\T ‘=\>∑T‘êsTT.
$X‚weü TT\≈£î ø±s¡DeTsTTq nC≤„qy˚T ‘=\–q|ü⁄&ÉT $X‚cÕ˝…˝≤ ñ+{≤sTT? n+<äTe\q
yÓ÷ø£+å edüT+Ô ~. ì]«X‚weü TsTTq ÁãVü≤à+ C≤„q+ ø£qï eTT+<äTqï<˚. nC≤„q+ e\q
n~ dü$X‚wü+>± uÛ≤dædüTÔ+~. C≤„q+‘√ nC≤„q+ ‘=\>∑T‘·T+~. ø£qTø£ ì]«X‚wü
ÁãVü≤àuÛ≤e+ bı+<ä≥y˚T yÓ÷ø£+å . ø£qTø£ Ç~ ø±s¡´+ ø±<äT. (nC≤„q+ ‘=\>∑≥y˚T ø±s¡´+
- nqTyê<ä≈£î&ÉT) ì]«X‚wÁü ãVü≤àeTTq+<äC≤„qyÓT˝≤ ñ+≥T+<ä+fÒ nC≤„q+ e\qH˚ ñ
+≥T+~. >∑>∑q+˝À ˙\es¡íyÓT˝≤ ñ+≥T+~. eTq nC≤„q+ e\¢H˚ >∑<ë! nC≤„q+
e\qH˚ nC≤„q+ m˝≤ edüT+Ô ~. nC≤„q+ ‘·qqT, ‘·q ø±sê´\qT (dü«|üs)¡ ìs¡«Væ≤düT+Ô ~
(ãTs¡<˚ Ç‘·se¡ TTq≈£î >∑÷&Ü eTT]øÏ ø£*dZ Tü +Ô ~ -nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nC≤„HêìøÏ ÄÁX¯jT· eTsTTq
düsê«~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤ày˚T. Ä ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü nC≤„q+‘√ ø£\dæq ÁãVü≤ày˚T
nC≤„HêÁX¯j·TeTT. nj·÷´! nC≤„H√‘·Œ‹ÔøÏ eTT+<˚ ÁãVü≤à+ nC≤„Hêe∫äqï+ m˝≤
ne⁄‘·T+~? - nC≤„q+ nHê~. ø£qTø£ eTT+<äT yÓqTø£\T #Ó|Œü ˝ÒeTT. ø±\+ >∑÷&Ü
nC≤„q ø±s¡´+ ø£qTø£ nC≤„q+ ø£qï eTT+<äT - nì Á|ü•ï+#·{≤ìøÏ M\T ˝Ò<Tä . ø£qTø£
ªÄÁX¯jT· + ‘˚\˝Ò<Tä ø£qTø£ nC≤„q+ ndü+uÛeÑ +µ nqï e÷≥ ìs¡deÔü TT.
X¯Sq´yê<ä Á|üdøü ÔÏ - ìsêø£sD¡ eTT
ªªn$<ä´µµ nH˚~ <√wü+. nB |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT. <ëì e\q e∫Ãq$ ÁuÛeÑ T\T.
yê{Ï ø£~cÛ Õ˜qeTsTTq~ ÁãVü≤à+. n~ >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äqe\dæ edüT+Ô ~. <ëì
e\q X¯Sq´ yê<ä+ e∫à |ü&TÉ ‘·T+~. $T<∏´ä nsTTq n$<ä´ nH˚ <√wü+ e\q dü+kÕs¡
ÁuÛeÑ T e∫Ã+<äì, yê~+#˚yês¡T, n~ÛcÕ˜q+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ÁuÛeÑ T |ü⁄≥º<ìä ìs¡÷|æ+#·˝sÒ T¡ .
ÁuÛeÑ T ùV≤‘·TesTTq <√wüeTT, <√wüeTTq≈£î ÄÁX¯jT· eTsTTq, n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤à+
>∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡eú TT ø±ø£b˛sTTHê ÁuÛeÑ T ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ø±>± <√wüeTT, ÁuÛeÑ T, ÁãVü≤à+
- nìï X¯Sq´+ ne⁄‘êsTT. ø£qTø£ uÖ<äT\∆ düs«¡ X¯Sq´‘·«+ edüT+Ô ~ - nì sêe÷qT»
e#·q+ - n~ ‘·|ü . |üse¡ ÷s¡eú TT\T ø±ø£b˛sTTHê <√wü+, <√cÕÁX¯jT· eTT \Tqï$
ø£qTø£H˚ ÁuÛeÑ T dü+uÛ$Ñ düT+Ô ~. ø£qTø£ <√wü <√cÕÁX¯jT· ‘·«eTT\T ˝Òì n~ÛcÕ˜q+ ˝Òøb£ ˛sTTHê
ÁuÛeÑ T |ü⁄≥TÔ+<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT. yêdüeÔ eTsTTq n~ÛcÕ˜q+ ˝Òøb£ ˛sTTHê ÁuÛeÑ T ø£\T>∑e#·TÃqT.
yêdüeÔ eTsTTq <√wü <√cÕÁX¯jT· ‘·«eTT ˝Òq≥T¢>± - n+{≤sê? - Çwüyº T˚ . n~ÛcÕ˜q+
yêdüeÔ eTsTT‘˚H˚ ÁuÛeÑ T ø£\T>∑T‘·T+<äì y˚TeTT #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . $T<Û´ä \sTTq X¯óøÏ,Ô s¡Ee® ⁄\
MT<äT s¡»‘·, düsŒ¡ ÁuÛ≤+‘·T\T ø£\T>∑≥+ ˝Ò<ë! y˚TeTH˚<e˚ T+fÒ m<√ ˇø£ n~ÛcÕ˜q+
˝Ò≈î£ +&Ü ªÁuÛeÑ Tµ ø£\T>∑<Tä nì. ñ‘·Ô Äø±X¯+˝Àì U≤∞˝À düsŒ¡ , s¡»‘· ÁuÛeÑ T\T ø£\T>∑e⁄
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 569
ø£<ë! ø£qTø£ n~ÛcÕ˜q+ ˝Ò≈î£ +&Ü ÁuÛeÑ T ø£\T>∑<qä ≥+ ì»y˚Tqì y˚TeTT ìs¡÷|æ+|ü
>∑\eTT.
nj·÷´! düsêŒ<Ûë´dü≈î£ n~ÛcÕ˜qeTsTTq s¡Ee® ⁄ $T<Û´ä . n˝≤π> nC≤„Hê<Ûë´dü≈î£
Ä<Ûës¡eTsTTq ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü $T<Û´ä ø±e≥+ Hê´j·T+. á s¬ +&É÷ n~ÛcÕ˜Hê˝Ò ø£qTø£.
ÁãVü≤à+‘√ düVü‰ nìï $T<Ûä´˝Ò ø£qTø£ düs¡«X¯Sq´‘·«y˚T $T>∑T\T‘·T+~. - düe÷:-
Äs√|æ+|üã&çq <ëì ñìøÏ Ä<Ûës¡eTT jÓTTø£ÿ dü‘·ÔMT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï~. (eT{Ϻ
ñìøÏ MT<˚ ≈£î+&É ñìøÏ Ä<Ûës¡|ü&çj·TTqï~ - nqTyê<ä≈£î&ÉT) dü«j·T+>± ñìøÏ
ñ+&É<Tä . Äs√|æ‘e· TsTTq nC≤„q+ »>∑‘T· Ô yÓTT<ä\sTTq yê{Ï ñìøÏ (dü‘Ô· / dü‘Y -
ndæ)Ô ÁãVü≤à+ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñqï~. <ëììã{Ïj º T˚ nC≤„qeTT dü‘T· ,Ô »>∑‘T· Ô dü‘T· ,Ô
Je⁄&ÉT dü‘T· ,Ô áX¯«s¡T&ÉT dü‘T· Ô - Çeìï ÁãVü≤àdü‘Ô· MT<ä Ä<Ûës¡|&ü qç y˚. ÁãVü≤à≈£î dü‘Ô·
düV≤ü »eTT. <˚ìqT+∫ e∫Ãq~ ø±<äT. <ëìøÏ y˚sπ n~ÛcÕ˜qeTT ˝Ò<Tä . ñ+<äHêï n˝≤
<ëìøÏ eTs=ø£{Ï nì nqedüú ne⁄‘·T+~. |üse¡ ÷s¡‘ú '· n~ÛcÕ˜qeTsTTq~, ÁãVü≤à+
(düÁ<ä÷|ü+ / dü‘·Ô) ø£qTø£ $T–*q<ä<˚ ø£qTø£ düs¡«X¯Sq´yê<äy˚T sê<äT. nj·÷´!
nC≤„Hê<äT\≈£î n~ÛcÕ˜qeTsTTq~ X¯Sq´y˚T nì n+{≤sê! ø±ì X¯Sq´eTsTTq ≈£î+<˚{Ï
ø=eTTà e+{Ï yê{Ïô|q’ @ n<Ûë´dü #˚jT· ≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! n~ÛcÕ˜q+ ø±e≥+ nH˚~
uÛ≤e<Ûsä à¡ + ø£qTø£ X¯Sq´+ n~ÛcÕ˜q+ ø±H˚s<¡ Tä . X¯Sq´+ n~ÛcÕ˜q+ nsTT‘˚ X¯Sq´y˚T
düTŒ¤]düT+Ô ~ >±ì ñqï~ düTŒ¤]+#·<Tä . n~ÛcÕ˜q+ ndü‘´· eTsTTHê Äs√|æ‘+· dü‘´· +
ø±e#·Tà >∑<ë! - n+{≤sê? - mø£ÿ&ÉsTTHê ˇø£ÿ nqTuÛeÑ + ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü +&ç.
n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq~ >∑÷&Ü $T<Û´ä nì ˝Àø£+˝À nqTuÛeÑ + ˝Ò<+ä {≤sê? ñqï~.
s¡Ee® ⁄q+<ës√|æ+|üã&çq düsŒ¡ + $T<Û´ä j˚T >∑<ë! nø£ÿ&É düsŒ¡ + ñqï<äqï C≤„q+ $T<Û´ä .
n~ ªªÇ~ düsŒ¡ + ø±<äTµµ nì ‘·sê«‘· e∫Ãq C≤„q+ e\q n~ b˛‘·T+~. n˝≤ nsTT‘˚
C≤„q+ e\q ªª»>∑‘T· µÔ µ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛e≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! n+fÒ n<Ó«’ ‘·ÁãVü≤à kÕø屑êÿs¡+‘√
»>∑‘T· Ô $T<Û´ä nì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. #·÷ˆˆ j·TÁ‘·‘«· dü´düs«¡ e÷‘Óà’ yê uÛ÷Ñ ‘Y ‘·‘ÿ˚ qø£+|üX´‚ ‘Yµµ
ÁX¯ó‹. C≤„qT\ nqTuÛeÑ + düe÷~Û˝À n{Ï<º ˚ >∑<ë! $<ë´<äX˝¯ À ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ ñ+≥T+~
>∑qTø£, eTi=ø£{Ï ñ+&É<äT >∑qTø£ ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ bÕs¡e÷]úø£eTT. dü‘·TÔ. ø£qTø£
X¯Sq´yê<äeTT sê<äT. <Ó«’ ‘· yê<äeT÷ sê<äT.
Ç#·Ã≥ düT<äs¡ÙH√ø£Ô+ eTi=ø£{Ï - ªª<√wü+, <√cÕÁX¯jT· eTsTTq |ü<ës¡eú TT -
s¬ +&É÷ |üse¡ ÷s¡+ú ø±ø£b˛‘˚ ªÁuÛeÑ Tµ ≈£î<äs<¡ Tä - nì - Ç~ ‘·|ü . s¡Ee® ⁄ ˇø£ ÁuÛ≤+‹.
düsŒ¡ + - <ëìMT<ä e∫Ãq ÁuÛ≤+‹. s¡Ed® sü êŒ~ dü+<äsꓤ\˝À ñqï n$<ä´, ÁuÛ≤+‹
yÓTTˆˆ <√wüeTT\T |üs¡e÷s¡úeTT ø±e⁄. n~ÛcÕ˜q+ >∑÷&Ü |üs¡e÷s¡ú+ ø±<äqsê<äT.
302
570 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düsêŒ<Ûë´dü≈î£ s¡Ee® ⁄ e÷Á‘·yT˚ n~ÛcÕ˜q+ ø±<äT. s¡Ee® ⁄‘√ ≈£L&çq #Ó‘’ q· ´y˚T. n#·Ã≥
$X‚wDü eTsTTq s¡Ee® ⁄ |üse¡ ÷s¡+ú ø±ø£b˛sTTHê $X‚w´ü eTT |üse¡ ÷s¡yú T˚ . ø£qTø£ düs«¡ Á‘·
n<Ûë´dü\˝À n~ÛcÕ˜qeTT |üs¡e÷s¡úy˚T. #Ó’‘·q´y˚T Ä n~ÛcÕ˜qeTT. düsêŒ<Ûë´dü≈£î
n~ÛcÕ˜qeTsTTq á #Ó‘’ q· ´eTT nC≤„q+˝À ñqï<˚. ì]«X‚wÁü ãVü≤à+ ndü\T - @B
˝Ò<Tä ø£qTø£ - <˚ìø° n~ÛcÕ˜q+ ø±<äT. ø£qTø£ »>∑‘T· Ô - nH˚ sT÷ ø±s¡´+ eTi=ø£sø¡ +£ >±
≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ - nC≤„q+‘√ ≈£L&çq ÁãVü≤ày˚T n~ÛcÕ˜qeTT - nì ‘˚*q~. ø£qTø£
uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„q+ dæ~+∆ ∫+~.
düTwüß|æÔ |üse¡ ÷‘·à e\q >∑÷&Ü uÛ≤es¡÷|ü C≤„q+ dæ~d∆ Tü +Ô ~
Ç+‘˚ >±ø£ >±&ÛìÉ Á<ä b˛sTT ˝Ò∫qyê&ÉT ªªHêπøMT ‘Ó*j·T˝Ò<Tä µµ nì n+{≤&ÉT.
<ëìe\q uÛ≤es¡÷|üeTsTTq ªªnC≤„q+µµ dæ~d∆ Tü +Ô ~. #·÷ˆˆ ªªq ny˚~wü+µµ (ms¡T>∑ø£
b˛‹ì) nì uÛ÷Ñ ‘·ø±\ ÁøÏjT· e\q á C≤„qeTT nqTuÛeÑ eTT ø±<äT. düàs¡DeTT e÷Á‘·yT˚ .
nqTuÛ÷Ñ ‘·eTsTTq $wüj÷· H˚ï düà]kÕÔ+. nqTuÛeÑ + ˝Òì<ëìì düà]+#·eTT. düà è‹ /
düàs¡D+ nq>± nqTuÛeÑ »q´eTsTTq dü+kÕÿs¡eTT\ e\q ø£\T>∑T‘·T+~. ªms¡T>∑ø£
b˛e≥+µ nH˚ nC≤„q+ Çø£ÿ&É nqTuÛ$Ñ +|üã&çq $wüjT· +. n~ uÛ≤es¡÷|ü+. <ëìH˚
düà]kÕÔ+. n~ C≤„HêuÛ≤eeTT ø±<äT. nC≤„Hêìï nqTuÛÑ$düTÔHêïeTqï C≤„q+ ñqï~
ø£qTø£ n|ü⁄&ÉT C≤„HêuÛ≤e+ #Ó|Œü {≤ìøÏ M\T ø±<äT. nj·÷´! nC≤„q+ ñ+&É>± á
C≤„q+ e÷Á‘·yTÓ ˝≤ ñ+≥T+~? - düe÷:- @ C≤„q+ ñ+&É<Tä ? #Ó‘’ q· ´s¡÷|üeTsTTq
C≤„q+ ñ+&É<ë! eè‹Ô s¡÷|üeTsTTq C≤„q+ ñ+&É<ë! yÓTT<ä{Ï |üø+å£ ‘·|ü . #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü
C≤„HêìøÏ nC≤„HêìøÏ $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . eè‹Ô s¡÷|üC≤„q+ ñ+&É<+ä {≤sê? n$<ë´eè‹Ô
C≤„q+ ñ+&Ée#·TÃ. <ëìøÏ n$<ä´ / nC≤„HêìøÏ $s√<Ûä+ ˝Ò<äT. n+‘·'ø£s¡D eè‹Ô
C≤„qeTT+&É>÷∑ &É<+ä {≤sê? - Á|ü‘´· >±‘·à s¡÷|ü ÁãVü‰àø±s¡ eè‹Ô ñ+&É>÷∑ &É<+ä {≤sê?
nC≤„Hêø±s¡eTsTTq eè‹Ô ‘·>∑<ä+{≤sê? ÁãVü‰àø±s¡ eè‹Ô nsTT‘˚ ndü\T nC≤„qy˚T
q•düT+Ô ~. ˝Òø£ $T–*q s¬ +&ÉT s¡ø±\T ø±<äT. yê{ÏøÏ nC≤„HêìøÏ $s√<Ûeä TT ˝Ò<Tä .
düTwüß|æ˝Ô À n+‘·'ø£sD¡ eè‹ÔjT˚ ˝Ò<Tä . n$<ë´eè‹Ô ñ+≥T+~. n~ nC≤„q+ ñ+fÒH˚
ñ+≥T+~. nC≤„Hêìï nqTuÛ$Ñ +#˚yê&ÉT <ëì‘√ ø£*dæ ñqï ÁbÕ»„Je⁄&˚. n+‘·'ø£sD¡
dü+kÕÿsê\‘√ >∑÷&çq nC≤„qy˚T ÁbÕE„q≈£î ñbÕ~Û. dü+kÕÿs¡ s¡÷|ü+>± ñ+&É≥+
e<ä* düV≤ü »dæ‹ú ˝ÀìøÏ e∫Ãq n+‘·'ø£sD¡ +‘√ >∑÷&çq nC≤„qeTTq+<äTqï ÁbÕE„&TÉ
$X¯ó«&Ó’ (C≤>∑sD¡ Je⁄&Ó)’ düTwüß|æ˝Ô À ‘êqqTuÛ$Ñ +∫q nC≤„qeTTqT düà]+#·TqT. ø£qTø£
ªdüàs¡D+µ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. düTwüß|æ˝Ô Àì nC≤„HêqTuÛeÑ eTT ì]«ø£\Œø£+ ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+
Á‹|ü⁄{Ï düŒwü+º >± düTŒ¤]+#·øb£ ˛e≥y˚T. edüT‘Ô '· ì]«ø£\Œø£ C≤„qeTT #Ó‘’ q· ´eTì Ç+‘·≈î£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 571
eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. Bìe\q ì]«ø£\Œø£ C≤„qeTTq≈£î Á|ü‹ dü+<ÛëqyÓT˝≤? - nqï
$wüjT· + $e]+|üã&çq~.
nj·÷´! düTwüß|æ˝Ô À nC≤„qeTTqï<äì ‘Ó*dæq C≤„q+ ˝≤>± C≤„HêuÛ≤eeTTqT
‘Ó*ù| C≤„qeTT >∑÷&Ü ñ+&Ée#·TÃ>∑<ë! $X‚wü C≤„q+ ˝Ò<ìä ‘Ó*ù| kÕe÷q´ C≤„q+
ñ+≥T+~ >∑<ë! - düe÷:- $X‚wü C≤„q+ ˝Òø£b˛e≥+ n+fÒ Ä $X‚wü+ @$T{À
‘Ó*j·÷*. ø±ì düT|æ˝Ô À n~ ‘Ó*ùd neø±X¯+ ˝Ò<Tä . ‘Ó*ùdÔ n~ düT|æÔ ø±<äT. n˝≤π>
nC≤„q+ >∑÷&Ü kÕe÷q´eTsTTq nC≤„q+ düTwüß|æ˝Ô À ñ+≥T+~. ø±ì |ò˝ü ≤Hê $X‚wü
nC≤„q+ n+≥÷ ñ+&É<Tä . ñ+fÒ nB düTwüß|æÔ ø±<äT. düT<äsÙ¡ qT&ÉT ªªnC≤„qeTT C≤„q_Ûqï+
ø£qTø£ eTT+<ä~ ‘Ó*j·÷\+fÒ |òTü {≤~ C≤„q+ ø±yê\Hêï&ÉTµµ. n~ ‘·|Œü ì sTT+‘·≈î£
eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. ªnC≤„q+µ n+fÒ $Á>∑V≤ü yêø£´+ #Ó|Œü {≤ìøÏ ªC≤„q+ ø±ì~µ nì
#ÓbÕŒ*. ø£qTø£ ªC≤„q+µ nedüs¡+. n+‘˚>±ì ªnC≤„q+µ n+fÒ Ä edüTÔy˚$T{À
‘Ó*dæø=q{≤ìøÏ C≤„q|ü<+ä ‘√ |üì ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªª>±&ÛÉ ìÁ<ä˝À H˚HM˚ T ms¡T>∑qTµµ nqï
düàs¡D+ e\qqsTTHê uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„q+ dæ~+∆ ∫+~. düT<äsÙ¡ Hê#ês¡T´&ÉT Ç#·Ã≥
eTs=ø£ e÷≥ nHêïs¡T. ªª>±&ÛìÉ Á<ä˝À HêπøMT ‘Ó*j·T˝Ò<Tä µµ nqï~ düàs¡D+ ø±<äT. @B
>∑Ts¡T≈Ô î£ sêø£b˛e≥+ ø±s¡D+>± C≤„HêuÛ≤yêìï }Væ≤+#·≥+. nqTuÛeÑ + ˝Òì #√≥˝≤¢
düàs¡D+ ñ+&É<ìä yê´|æÔ ˝Òq+<äTe\q <ë]q b˛j˚Tyê&ÉT. ø±*øÏ ‘·–*q >∑&¶ç / sêsTT
>∑T]+∫ düàs¡D+ $wüjT· +˝À e´_Û#ês¡+ ˝Ò<qä sê<äT. |üs<¡ ëÛ ´dü yÓTTˆˆ ˝Òì düàs¡DeTTq≈£î
n{Ϻ e´_Û#ês¡+ ˝Ò<Tä .
ªª‘·<qä ´BÛ s¡‘ê‘·Œs¡´+ |ü≥T‘·«$s¡V≤ü À~ÛjT· '
<äT'U≤‹ rÁeeTTHêà<√ HêuÛ≤´k˛ Bs¡øÈ ±\‘ê,
@‘ÓX’ ÊÃ<äèwüº yÓ>’ T∑ D´+ ø£\Œ´+ dü+kÕÿs¡s√~Ûwßü ,
@‘˚w«ü dü‘‡· «düàs¡D≤‘Y C≤„HêuÛ≤y√qTMTj·T‘˚µµ
(|üs<¡ ëÛ ´dü, ìsêdüø,ÔÏ ãT~∆ <äTs¡Ã\‘· <äT'K rÁe‘·, ñHêà<ä nuÛ≤dü sêVæ≤‘·´+, ∫s¡ø±\eTT
yÓTTˆˆ yêì e\q düàs¡D+ sê<äT. Ç$ |üPs¡« - nqTuÛeÑ dü+kÕÿsêìï n&É–¶ kÕÔsTT.
n+<äTe\q C≤„q+ jÓTTø£ÿ nuÛ≤yêìï }Væ≤kÕÔeTT) Ç<ä+‘ê ‘·|ü. ªªH˚qT |òTü ≥eTTqT
#·÷#êqTµµ nqï C≤„q+ nqT$T‹ ø±<äT. n˝≤H˚ ªHêπøMT ‘Ó*j·T˝Ò<Tä µ nqï C≤„q+
>∑÷&Ü nqT$T‹ ø±qedüs+¡ ˝Ò<Tä . yê´|æÔ C≤„q+ e\q e∫Ãq C≤„qy˚T nqTuÛeÑ eTT.
ô|q’ #Ó|Œæ q C≤„q+˝À m≥Te+{Ï yê´|æÔ C≤„q+ ˝Ò<Tä . ìÁ<äb˛sTT ˝Ò∫q yê&ÉT ªªHê≈£î
ìÁ<ä˝À @ $wüjT· + jÓTTø£ÿ nqTuÛeÑ eT÷ ˝Ò<Tä . m+<äTe\q+fÒ Hê≈£î @B >∑Ts¡TsÔ ê˝Ò<Tä
ø£qTø£µµ nì }Væ≤+#·&TÉ . ªªHê≈£î @MT ‘Ó*j·T<äTµµ nH˚ n+{≤&ÉT. nj·÷´! @B >∑Ts¡TÔ
303
572 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
sêø£b˛e≥+ e\q e∫Ãq nqT$T‘˚ n~ - n+{≤sê? - nqTuÛ$Ñ +∫q $wüj÷· \H˚
- ô|q’ MTs¡T #Ó|Œæ q ø±s¡D≤\ e\q - eT]Ãb˛‘˚ ndüàs¡D+. ndü\T nqTuÛeÑ y˚T
˝Ò<+ä fÒ Ç+ø£ düà]+#˚~ <˚ìì - ø£qTø£ düàs¡D+ ˝Ò<Tä . <ëìe\q nqT$T‹ sê<äT.
(Ç<˚ ø£\˝À #·÷∫q $wüjT· eTsTT‘˚ @<√ ø£\ e∫Ã+~ u≤>± >∑Ts¡TÔ sê˝Ò<+ä {≤&ÉT. >±&ÛÉ
ìÁ<ä˝À n{Ϻ ndüŒwüº $wüjT· + @B ‘·>\∑ <äT. @ $wüjT· eT÷ ndü\T ‘Ó*j·Tø£b˛e≥y˚T
n~. n~ nC≤„qeTT. - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) nj·÷´! nqTuÛ÷Ñ ‘·eTsTTq <ëìì ‘·\#·Tø=q{≤ìøÏ
dü+kÕÿs¡ $s√<ÛTä \sTTq |üs<¡ ëÛ ´dü yÓTTˆˆ ñ+&Ésê<äT. düe÷:- nqTuÛ$Ñ +#·ì $wüj÷· \≈£î
>∑÷&Ü dü+kÕÿs¡ $s√<ÛTä \T ˝Òì düàs¡DeTT+&Ée\dæq<˚. nj·÷´! nqTuÛeÑ + ˝Òq|ü⁄&ÉT
dü+kÕÿs¡yT˚ ñ+&É<Tä >∑<ë! dü+kÕÿs¡ $s√<ÛTä \T ˝Òøb£ ˛e≥+ <ëø± m+<äT≈£î. - düe÷:-
dü+kÕÿs¡yT˚ ˝Òq|ü⁄&ÉT dü+kÕÿs¡ $s√<Û´ä uÛ≤e+ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+&Ü\q≥+ e÷Á‘·+ m+<äT≈£î?
düπs b˛˙j·T+&ç. nqTuÛÑ÷‘·eTsTTq $wüj·Ty˚T >∑Ts¡TÔ≈£î sê<äT, n+<äT≈£î ø±s¡DeTT
düàs¡D ø£*–+#˚ nqTuÛeÑ »q´eTsTTq dü+kÕÿs¡eTTq≈£î yê´dü+>∑+, |üs<¡ ëÛ ´dü yÓTT<ä\sTTq
Á|ü‹ã+<Ûøä ±\T+{≤sTT ø£<ë! nsTTHê ˙ Çwü+º HÓsy¡ s˚ <¡ Tä . ªªC≤„q+ ˝Ò<Tä µµ nqï }Vü≤
e\q ø£*–q ªªC≤„q+ ˝Ò<äqïµµ C≤„q+ düTwüß|æÔ˝À ñqï≥T¢ ‘Ó\TdüTÔqï~ >∑<ë! n~
˝Ò<ä+fÒ C≤„HêuÛ≤e+ nqTuÛÑe+˝À ˝Òq|ü⁄&ÉT <ëìï düà]+#·≥+ nkÕ<Ûä´+. ø£qTø£
ªªndüàs¡D+µµ e\q C≤„HêuÛ≤e+ }Væ≤+#·≥+ nkÕ<Û´ä +. C≤„HêuÛ≤eeTT jÓTTø£ÿ nqTuÛeÑ +
>∑÷&Ü C≤„qy˚T. >∑qTø£ düTwüß|æ˝Ô À ªC≤„q+µ ñqïfÒ¢ >∑<ë! nj·÷´! düTwüß|æ˝Ô À kÕe÷q´
C≤„q+ ñHêï $X‚wü C≤„q+ ˝Ò<Tä ø£qTø£ ªª$X‚wü C≤„HêuÛ≤e+µµ e÷Á‘·+ nqTuÛeÑ +˝À
ñqï<˚ - düe÷:- nsTT‘˚ #Ó|Œü +&ç düs«¡ $X‚wü C≤„Hê\ jÓTTø£ÿ ÁbÕ>∑u≤Û yê\T n˙ï
düTwüß|æ˝Ô À nqTuÛyÑ êìøÏ e∫ÃHêj·÷? ˝Òø£ ø=ìï $X‚wü C≤„Hê\ ÁbÕ>∑u≤Û yê\T e÷Á‘·yT˚ Hê?
yÓTT<ä{~Ï ≈£î<äs<¡ Tä . Je⁄&ÉT düs«¡ E„&TÉ ø±<äT ø£qTø£ düs«¡ düTKeTT\T+&Ée⁄>∑<ë! s¬ +&Ée
|üøeå£ T+fÒ n$ @$, mìï ` Ä Je⁄&çøÏ mìï $X‚wCü ≤„Hê\ø£sΩ¡‘· ñ+<√ nìï $X‚wü
C≤„Hê\ ÁbÕ>∑u≤Û yê\T ` nì #ÓbÕÔsê? n˝≤ nsTT‘˚ n{Ϻ ÁbÕ>∑u≤Û eeTT\≈£î >√#·se¡ TsTTq
nìï $X‚wü C≤„qeTT\TqïfÒ¢ >∑qTø£ düT|æ˝Ô À $X‚wü C≤„Hê\T ˝Òøb£ ˛e≥y˚T$T{Ï? (n+fÒ
$X‚wü C≤„q+ n+fÒ ªª|òTü ≥C≤„q+, |ü≥C≤„q+ nqTø=+<ëeTT. n$ ˝Òøb£ ˛e≥eT+fÒ,
Hê≈£î |òTü ≥C≤„HêuÛ≤e+ ø£*–+~, Hê≈£î |ü≥C≤„HêuÛ≤e+ ø£*–+~µµ nHê*. M≥ìï+{Ï˝À
|òTü ≥|ü≥C≤„q+ ˝Ò≈î£ +&Ü Ä edüTeÔ ⁄˝…˝≤ ˝Òeì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£ $X‚wü C≤„q+ ñqïfÒ¢
ø£<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ç+‘˚>±ø£, düTwüß|æÔ j·T+<äT $X‚wCü ≤„qÁbÕ>∑u≤Û yê\T e÷Á‘·yT˚
ñHêïj·Tì #Ó|Œü ˝ÒeTT. yê{Ï Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤yê\T >∑÷&Ü ñHêïsTT. Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤yê\T
ì‘ê´\T (n+fÒ |òTü ≥+ |ü–*‘˚ |òTü ≥ Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤eeTT n+{≤s¡T. n~ ì‘·´+. |ü–*q
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 573
|òTü ≥+ ‹]– sê<äT. ø£qTø£ ì‘·´+. Ç˝≤ #Ó|ü ø=+fÒ X¯XX¯ è¯ +>∑ ÁbÕ>∑u≤Û e+ >∑÷&Ü
ì‘·´y˚T. ` nqyê<ä≈î£ &ÉT) ø£qTø£ $$<Ûä Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤yê\≈£î dü+ã+~Û+∫q $X‚wü C≤„Hê\T
>∑÷&Ü düTwüß|æ˝Ô À ñHêïsTT. Ç˝≤ Ä ÁbÕ>∑u≤Û yê\T á Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤yê\T C≤„q+˝À
ñ+fÒ ªdüTwüß|æÔµπø uÛÑ+>∑eTT. düsê«uÛ≤yê\T nuÛ≤ey˚T >∑qTø£ nuÛ≤eyÓTTø£ÿfÒ n+fÒ
düs¡«C≤„Hê\T C≤„qs¡÷|ü+>± ˇø£ÿfÒ ø±e#·TÃqT. C≤„HêuÛ≤yê\THêï n$ ñHêïj·Tqï
C≤„q+ ˝Ò<+ä {≤sê. nsTT‘˚ C≤„HêuÛ≤yê\Tqï≥T¢, kÕø£´å y˚T$T{Ï? ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê ñ
qï<ä+fÒ ª≈£î+<˚{Ï ø=eTTൠ>∑÷&Ü ñ+<äqe#·TÃqT. n+‘˚>±ø£ C≤>∑sD¡ +˝À >∑÷&Ü ˇø£
edüTeÔ ⁄ jÓTTø£ÿ ÁbÕ>∑u≤Û e+ nH˚~ nqTuÛeÑ $wüjT· + ø±<äT. n~ düTwüß|æ˝Ô À e÷Á‘·+
m˝≤ ªnqTuÛeÑ +µ ˝ÀøÏ #˚sT¡ kÕÔ+. nqTuÛ÷Ñ ‘·eTsTTq $wüjT· eTsTT‘˚ n~ >∑Ts¡TsÔ êø£b˛e≥+
ø±s¡D+>± C≤„HêuÛ≤e+ ø£*–+<äì }Væ≤kÕÔ+. nj·÷´! C≤„q Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤e+ C≤>∑sD¡
<äX˝¯ À nqTuÛeÑ +˝À ñ+≥T+~ >∑<ë. ø£qTø£ n~ düTwüß|æ˝Ô À nqTuÛ$Ñ +|üã&ÉT‘·Tqï
<ä+{≤sê ` ≈£î<äs<¡ Tä . C≤>∑sD¡ +‘√ ªªHê≈£î |òTü ≥C≤„q+ b˛sTT+~µµ nì nqTuÛeÑ +
sêe#·TÃ. <ëì e\q C≤„q Á|ü<«äÛ +kÕuÛ≤e+ nqTuÛeÑ + ø±e#·TÃqT. düTwüß|æ˝Ô À n≥Te+{Ï
Á|ür‹øÏ neø±X¯+ ˝Ò<äT. ñ+fÒ n~ düTwüßù|Ô ø±<äT. ø£qTø£ C≤„q Á|ü<Ûä«+kÕuÛ≤e+
nqTuÛÑe+˝ÀøÏ edüTÔ+<äì #Ó|üŒ˝ÒeTT. |òüT≥C≤„q+ ø±ø£b˛sTTHê ªªC≤„q+ b˛sTT+~µµ
(eT‹eTs¡|⁄ü yê&ÉT Ç˝≤ nqTø√e#·TÃqT >∑<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nì kÕe÷q´ Á|ür‹
ñ+≥T+~>∑<ë n+fÒ Ä e÷Á‘·+ ªC≤„q+µ ñ+fÒ düTwüß|æ˝Ô À C≤„q+ ˝Ò<ìä m˝≤ nq>∑\+.
ø£qTø£ düàs¡D+ ˝Òq+‘· e÷Á‘êq düTwüß|æ˝Ô À C≤„HêuÛ≤e+ }Væ≤+#·≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äT.
nj·÷´! nsTT‘˚, düTwüß|æÔ r]q eTiTø£Då +˝À |ü⁄{Ïqº C≤„qeTH˚ ùV≤‘·Te⁄ #˚‘·
düTwüß|æ˝Ô À n+‘·es¡≈î£ C≤„q+ ˝Ò<ìä }Væ≤+#·e#·Tà >∑<ë! düTwüß|æ˝Ô À BìqqTuÛ$Ñ +#êeTì
e÷Á‘·+ #Ó|Œü +. m+<äTø£+fÒ nqTuÛeÑ +, nqTuÛ$Ñ +#˚yê&ÉT, nqTuÛeÑ edüTeÔ ⁄ nH˚ Á‹|ü⁄{Ï
ñ+fÒ ªdüT|æøÔ µÏ Vü‰ì ø£<ë! ` düe÷:` ìÁ<ä˝∫Ò q eTs¡Tø£Då eTT ªªqøÏ+∫<äy~˚ wü+µµ (@MT
ms¡T>∑qT) nì e∫Ãq C≤„Hêìï ã{Ϻ Ä C≤„q+ n+‘·≈î£ eTT+<äT ˝Ò<ìä }Væ≤+|üe#·TÃqT.
n+‘˚>±ì nìï s¡ø±\ C≤„Hê\T ˝Òeì m˝≤ }Væ≤kÕÔsT¡ ? n+‘˚>±ø£, ªªHêπø$T ‘Ó*j·T<äTµµ
nH˚ nHê* ø±ì ªHê≈£î ‘Ó*j·T˝Ò<Tä (uÛ÷Ñ ‘·ø±\+ ` ny˚~wü+)µ nì nq>∑÷&É<Tä >∑<ë!
‘Ó*j·T<äqï nqTuÛeÑ + ` ‘·eT Á|üdTü ‘Ô · |üø+å£ ˝À ` ˝Ò∫q|üŒ{Ï<˚ ø±ì ˝Òeø£ eTT+<ä]~
ø±<äT >∑<ë! ø£qTø£ düT|æÔ˝À nC≤„HêqTuÛÑe+ ñqï~. <ëìH˚ ˝Ò∫qyê&ÉT >∑T]ÔkÕÔ&ÉT.
n+<äTøπ ªHêπøMT ‘Ó*j·T˝Ò<Tä , uÛ˝Ñ Ò ìÁ<ä |ü{+ºÏ ~µµ n+{≤&ÉT. á $wüjT· + MTøÏw+ºü
˝Òøb£ ˛sTTHê n+^ø£]+#ê*. ‘·|Œü <äT. nj·÷´! eT] düT|æ˝Ô À á nqTuÛeÑ eTT+<ä+fÒ
düTwüß|æøÔ Ï Vü‰ìø±<ë? ` düe÷:` ø±<äT. ªdüTK+, nC≤„q+µ ‘·|Œü eTs√ nqTuÛeÑ eTT+fÒH˚
304
574 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
düTwüß|æøÔ Ï <Óã“. (á s¬ +&É÷ düV≤ü C≤\T ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ä düTK+ Ä nC≤„q+ >∑÷&Ü
kÕe÷q´s¡÷|ü+ ˝ÀH˚ ñ+{≤sTT. ø£qTø£ <Óã“˝Ò<Tä . ô|>’ ± M{ÏqqTuÛ$Ñ +#˚ nVü≤+ø±s¡eTT
dü#˚‘·q+>± ñ+fÒH˚ düT|æÔøÏ <Óã“. ÁbÕ»„Je⁄&ÉT>± ñqï+‘·ei≈£î Vü‰ì ˝Ò<äT.
ÁbÕE„&qÉ TuÛ$Ñ +∫Hê n‘·ìøÏ ªH˚qTµ nqï uÛ≤eq ñ+&É<Tä . ø£qTø£ H˚qT nC≤„qeTTqT
düTKeTTqT nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïqT ` nqï uÛ≤eq ø£\T>∑<Tä . ø£qTø£ nqTuÛeÑ düeTj·T+˝ÀH˚
‘Ó*j·Tì nC≤„qeTTqT ‘·sT¡ yê‘· düà]+#·≥+ m˝≤µµ nqï X¯+ø£ ìs¡d+Ôü . ø£qTø£ düTwüß|æ˝Ô À
ÁbÕE„&TÉ nC≤„qeTTqT nqTuÛ$Ñ kÕÔ&TÉ . ø£qTø£H˚ C≤>∑sD¡ +˝À $X¯«Je⁄&ÉT ªªHêπøMT ‘Ó*j·T
˝Ò<Tä µµ nì düà]kÕÔ&TÉ . nqTuÛeÑ + ˝Òì<˚ düà]+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . C≤„HêuÛ≤yêìøÏ nqTuÛeÑ +
≈£î<äs¡<äT. ø£qTø£ düàs¡D+ ≈£î<äs¡<äT. ø£qTø£ ªnqTuÛÑe+µ nqï<ëìì ã{Ϻ nC≤„q+
uÛ≤e|ü<ës¡eú Tì ‘˚*q~.
uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTTq≈£î nqTe÷qeTTqTï Á|üe÷Dy˚T
πøe\+ nqTuÛÑe+ e\qH˚ ø±<äT. nqTe÷q+ e\q >∑÷&Ü nC≤„q+
uÛ≤es¡÷|üeTì ‘˚\T‘·T+~. #·÷ˆˆ Á|üe÷DC≤„qeT+fÒ ‘·q#˚‘· Äes¡DuÛ+Ñ >∑+ ø±<ä–q
ˇø£ edüTÔe⁄ >∑\~ (dü«$wüj·÷es¡D dü«ìes¡Ô´ edüÔ«+‘·s¡ |üPs¡«ø£+) Á|üø±•+#·ì
$wüj÷· \qT Á|üø±•+|üCùÒ d~ ø£qTø£. Nø£{˝Ï À eTT+<äT>± yÓ*–q B|üC≤«\ e˝… `
nì #ÓbÕŒ*. nj·÷´! á nqTe÷q+ e\q nC≤„q+ dæ~+∆ #·<Tä . C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+
e÷Á‘·yT˚ dæ~d∆ Tü +Ô ~. düe÷:` ‘·eTs¡T ø£*Œ+∫q C≤„qÁbÕ>∑u≤Û e+ $wüj÷· es¡D+ #˚jT· <äT
>∑<ë! n~ nC≤„q+ ø£<ë! ≈£î+<˚{øÏ =eTTà e+{Ï~. ˇø£ edüTeÔ ⁄ ø±<äT. nj·÷´! MTs¡T
#Ó|æŒq nqTe÷q+ dü] ø±<äT. nC≤„q+˝À >∑÷&Ü nìwüºeTsTTq eTs√ nC≤„Hêìï
kÕ~Û+∫+~ ø£qTø£ ùV≤‘·Te⁄ $s¡T<äe∆ TsTTq~. eTs√ nC≤„Hêìï kÕ~Û+#·≥+˝À ùV≤‘·Te⁄
ø£∫Ñ·+>± ˝Ò<Tä . kÕ~Û+∫q Ä nC≤„qeTT nC≤„q kÕøÏ‘å ê«ìøÏ Á|ü‹ã+<Ûøä +£ >± ñqï~.
n+<äTe\q nC≤„qø£\Œq ìwüŒ¤\eTe⁄‘·Tqï~. <äècÕº+‘·eTT >∑÷&Ü $ø£\eTsTTq~.
Á|üø±•‘·+ ø±ì edüTeÔ ⁄qT B|üÁ|üuÑÛ Á|üø±•+|üCj Ò T· ˝Ò<Tä . mø£ÿ&ÉsTTHê C≤„qy˚T Á|üø±X¯eTT
>∑<ë! ` düe÷:` Nø£{Ï Äe]+∫q |òTü ≥+ ˝≤>± nC≤„qe÷e]+∫q |òTü ≥+ >∑÷&Ü
Á|üø±•+#·<Tä . B|ü+ Nø£{ìÏ ‘=\–+∫q≥T¢ C≤„q+ nC≤„Hêìï ‘=\–ùdÔ Á|üø±•düT+Ô ~.
nC≤„q+ dü«j·T+>±H˚ Á|üø±X¯+ ˝Òì~. <ëìøÏ @ Äes¡D e\q nÁ|üø±X¯+ sê˝Ò<Tä .
n~ Nø£{Ï e+{Ï~. dü«j·T+>±H˚ Á|üø±•+#·<Tä . |òTü {≤ìï n+<Ûøä ±s¡+ Äe]+∫q≥T¢
n+<Ûøä ±sêìï eTs=ø£{Ï Äe]+#·<Tä . ìC≤ìøÏ n+<Ûøä ±sêìï >∑÷&Ü nC≤„qe÷e]+∫+<äì
XÊg<äèwæ.º ø±ì ˝Àø£ <äècÕº´ ô|’ e÷≥ #ÓbÕŒ+. eTiÏjT· T, ªª#Ó‘’ q· ´ ` nC≤„qeTT\≈£îµµ
$s√<Û+ä ˝Ò≈î£ Hêï ªªÁ|üe÷DC≤„q ` nC≤„qeTT\≈£îµµ $s√<Û+ä ñqï~. ø£qTø£ Á|üe÷D
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 575
C≤„qeTT nC≤„Hêìï Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô <äqï~ ‘·|ü . Á|üe÷D C≤„qeTT nÁ|üø±•‘·eTsTTq
nC≤„Hêìï ‘Ó\T|ü⁄‘·T+ <ä+fÒ, n|ü⁄&ÉT nC≤„HêìøÏ ˇø£ nC≤„Hêes¡D+ ñ+<äì #ÓbÕŒ*.
ø±ì Á|üe÷D C≤„qeTT nC≤„q+ b˛>=fÒ<º ˚ ø±ì ‘Ó*j·TCÒùd~ ø±<äT. y˚TeTT #Ó|Œæ q
nC≤„HêqTuÛeÑ + Á|üe÷D C≤„q+ e\q e∫Ãq~ ø±<äT. n$<ë´eè‹Ô e\q e∫Ãq eè‹Ô
C≤„qeTT. ªH˚qT nE„&qÉ Tµ (düTwüß|æ)Ô nqï nqTuÛeÑ +>∑÷&Ü n$<ë´eè‹Ô e\q e∫Ãq<˚.
˝Ò<ë n$<ë´ø±s¡+>± |ü]D$T+∫q n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô e\q ` nìjÓTÆ Hê #Ó|Œü e#·TÃqT.
nsTTHê n~ nÁ|üe÷D C≤„qy˚T. n+<äTe\qH˚ <ëìe\q nC≤„qeTT b˛<äT. nC≤„q+
b˛‘˚ ªnVü≤+ n»„'µ nqTø=q&ÉT>∑<ë! ø£qTø£ Á|üB|üC≤«\ #˚‘· n+<Ûøä ±s¡+ ø£qã&É<Tä .
n˝≤π> Á|üe÷DC≤„q+ e\q nC≤„HêqTuÛeÑ + ø£\T>∑<Tä . ø±ì Nø£{Ï nqTuÛyÑ êìøÏ e∫ÃqfÒ¢
nC≤„Hêø±s¡+>± |ü]D$T+∫q n$<ë´eè‹Ô e\q nC≤„HêqTuÛÑe+ »s¡T>∑T‘·T+~.
yÓ\T‘·Ts¡T ˝Ò≈î£ +&Ü Nø£{Ï m˝≤ ø£+{ÏøÏ ø£ìdædTü +Ô ~ (Á|üø±•düT+Ô ~). n˝≤ nC≤„q+
>∑÷&Ü Á|üe÷DC≤„q+ ˝Ò≈î£ +&Ü kÕøÏøπå ‘Ó\TdüT+Ô ~. ÇB $wüjT· +. nj·÷´! ªªÁ|üø±•+#·ì
$wüj÷· \qT Á|üø±•+|üCùÒ d~ ø£qTø£µµ nì ùV≤‘·Te⁄ #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! kÕøÏå >∑÷&Ü n{Ï<º ˚
ø£<ë! ` düe÷:` ªuÛ≤dü´‘˚«dü‹µ nì nHê*. kÕøÏå uÛ≤dü´+ ø±<äT. uÛ≤düø+£ dü«j·T+Á|üø±X¯+
ø£qTø£ dü]b˛‘·T+~. n+<Ûøä ±s¡+ uÛ≤dü´+ ø±<äT. CÒj „ T· +. kÕøÏå >∑÷&Ü uÛ≤dækÕÔ&TÉ >∑<ë
n+{≤sê! ˝Ò<Tä . n‘·qT dü«j·T+Á|üø±X¯ó&ÉT. (qqTï H˚qT nqTø√e{≤ìøÏ Ç‘·s¡ Á|üe÷D+
nedüs+¡ ˝Ò<Tä ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Á|üe÷D C≤„q+ kÕøÏuå ≤Û dü´eTT. ˝Ò<ë Á|üe÷D C≤„q+
nÁ|üø±X¯ $wüj÷· \qT ª$X‚w+ü >±µ Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô ~. kÕøÏå düs«¡ $wüj÷· \qT kÕe÷q´+>±
Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô ~. <äècÕº+‘·+˝ÀøÏ ùV≤‘·Te⁄ dü]b˛‘·T+~. Nø£{˝Ï À ñqï |òTü ≥eTTHÓH’ ê
kÕøÏå kÕe÷q´+>± ‘Ó\T|ü⁄‘ê&ÉT. edüT‘Ô '· $wüjT· y˚TeT+fÒ— nÁ|üø±•‘·eTsTTq ns¡eú TTqT
Á|üø±•+|üCÒùd~µµ nì ùV≤‘·«s¡úeTT. n+<äTe\q Á|üø±•+|ü ã&çq $wüj·÷ìï
Á|üø±•+|üCùÒ d kÕøÏøå Ï á \ø£Då + e]Ô+#·<Tä . kÕøÏ#å ‘’Ó q· ´+ ªªC≤„‘· ` nC≤„‘µ· µ nsêú\qT
nìï+{Ïì ‘Ó*j·T|üsT¡ düT+Ô ~. nj·÷´! nC≤„‘e· TsTTHê kÕøÏ#å ‘’Ó q· ´+ #˚‘· Á|üø±•‘·eTsTTq
edüTÔe⁄H˚ Á|üe÷D C≤„qeTT Á|üø±•+|üCÒdüTÔ+~ >∑<ë! düe÷:` C≤„‘·+ n+fÒ
Á|üø±•+|üCj Ò T· ã&çq<äH˚ Çø£ÿ&É ns¡eú TT. n˝≤π> Á|üø±X¯ø+£ n+fÒ C≤„q+ ø£*–+#˚<ìä
ns¡eú TT. ø±>± nC≤„‘e· TsTTq $wüjT· eTTqT ‘Ó*j·TCÒjT· ≥+ nH˚~ #Ó‘’ q· ´+ ˝À ˝Ò<Tä ø£qTø£
Á|üe÷D C≤„q \ø£Då ≤ìø£‹yê´|æÔ ˝Ò<Tä . <äècÕº+‘·+ dü]>± ˝Ò<qä sê<äT. <äècÕº+‘·+˝À
(B|üC≤«\) >∑÷&É Á|üe÷DC≤„q+ ø£*–+#·≥+ <ë«sê nC≤„‘e· TsTTq |òTü {≤~ $wüj÷· \qT
(Nø£{À¢) ‘Ó\|ü≥+ ñqï~. #·÷ˆˆ Á|üe÷DC≤„q+ (Ç+Á~j·÷\ e\q e∫Ãq C≤„q+)
Á|üyT˚ j·TeTTqT Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô <äì n+^ø±s¡yT˚ ø£<ë! Ç+<äT˝À @~ Á|üe÷D C≤„qeTT?
305
576 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
<ëìe\q e#˚Ã Á|üy˚Tj·T (|òüT{≤<äT\T) Á|üø±X¯+ @$T{Ï? nì $#ês¡D #˚j·÷*.
Á|üe÷DeT+fÒ Á|üeT ø£*–+#·≥+. Á|üe÷D C≤„qeT+fÒ Á|üe÷DeTsTTq C≤„qe÷?
Á|üe÷D+ e\q |ü⁄{Ïqº C≤„qe÷? Á|üø±X¯+ n+fÒ <Ûë‘·«s¡eú TsTTq ÁøÏjT· j·÷? ` ˝Òø£
|ò\ü e÷? nì dü+X¯jT· eTT. Ç+<äT˝À Á|üe÷DeTsTTq C≤„qeTT (ø£sà¡ <Ûës¡jT· ) nì
ns¡ú+ #Óù|Ô, yÓ\T>∑T˝À ñqï |òüT{≤ìøÏ H˚Á‘·+‘√ dü+jÓ÷>∑+ ø£*–‘˚ H˚Á‘˚+Á~j·T+
<ë«sê ãj·T≥≈£î e∫Ãq kÕuÛ≤düeTsTTq n+‘·'ø£sD¡ eè‹ÔjT˚ Á|üe÷DC≤„qeTì ns¡eú TT.
Á|üe÷DeTT e\q |ü⁄{Ïqº C≤„qeTH˚ |üø+å£ ˝À, B|ü+, H˚Á‘·+ yÓTTˆˆ düV‰ü j·T+ bı+~q
n+‘·'ø£s¡DeTT Á|üe÷D+. <ëì $ø±s¡+>± e∫Ãq eè‹Ô Á|üe÷DC≤„q+. ¬s+&ÉT
|üø±å \˝ÀqT, H˚Á‘·+ ˝≤>± B|üÁ|üuÑÛ >∑÷&Ü C≤„qkÕ<Ûqä eTe⁄‘·T+~. Á|üø±X¯yT˚ |ò*ü ‘·+
n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô ÁøÏjT· . ø£qTø£ n+<Ûøä ±s¡+ >∑÷&Ü nC≤„‘· $wüj÷· ìï ‘Ó*ù|<˚. nj·÷´!
C≤„qy˚T ns¡Áú |üø±X¯øe£ TsTT‘˚ C≤„q+<ë«sê ns¡Áú |üø±X¯øe£ TsTTq B|ü+ m˝≤ <äècÕº+‘·+>±
dü]b˛‘·T+~? ` düe÷:` eTs√ <äècÕº+‘·+ dü]b˛<äT ø£qTø£. yÓ\T‘·Ts¡T e\qH˚ eTq≈£î
|òTü {≤~ |ü<ës¡Cú ≤„qeTT ø£\T>∑T‘·T+~ >∑<ë! ø£qTø£H˚
ªªj·T<ÛëÁ|üø±X¯jT· ‘˚´ø£' ø£è‘·‡ï+ ˝Àø£$TeT+ s¡$'
πøåÁ‘·+πøåÁr ‘·<Ûëø£è‘·‡ï+ Á|üø±X¯j·T‹ uÛ≤s¡‘·µµ
nì ^‘·. (dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ÿ&˚ á ˝Àø£eTTqT Á|üø±•+|üCdÒ qæ ≥T¢ Ä‘·à á <˚V≤ü eTTqT
Á|üø±•+|üCdÒ Tü HÔ êï&ÉT) dü÷s¡T´&ç#Ã˚ Á|üø±X¯+ n–ï Ç#˚à eT+≥ e+{Ï~ ø±<äT. eTq+
‘·>\∑ ã&ÉeTT. C≤„qy˚T n~. <ëìe\q eTq |òTü ≥|ü{≤~ ˝Àø£e´eVü‰s¡+ q&ÉTdüT+Ô ~.
dü÷s¡´Á|üø±X¯+ e´eVü‰s¡ ø±s¡DeTsTTq<˚. Bìe˝…H˚ Á|üB|ü+ Á|üø±X¯+ ø£*ZdüTÔ+<äH˚
$wüjT· + ^‘·˝À Á|üd<æ e∆ä Tì, Ç+<äT˝À |æ∫à Á|üXï¯ \≈£î neø±X¯+ ˝Ò<ìä ‘˚*q~.
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT yês¡Hêïs¡T ªªnC≤„q+ eTs√ nC≤„q+ #˚‘· Äe]+|üã&çq~.
ø£qTø£ ÁãVü≤à+ <ëìì kÕø屑·ÿ]+|ü˝<Ò Tä ` n+<äTe\q ÁãVü≤à+ nC≤„q kÕøÏå ø±<äTµµ
nHêïs¡T. n~ ‘·|ü . eTi=ø£ nC≤„q+ ˝Ò<Tä . ñ+<äHêï nC≤„Hê+‘·sêes¡D+˝À ñqï
nC≤„Hêìï ÁãVü≤à+ uÛ≤dæ+|ü#d˚ Tü +Ô ~. ø£qTø£ n~ nC≤„q kÕøÏj å T˚ . nC≤„Hêeè‘·+>±
ñqï (nq>± eTq≈£î ‘Ó*j·Tì) |òTü {≤<äT\qT kÕøÏå nsTTq Ä‘·àj˚T uÛ≤dæ+|üCdÒ Tü +Ô ~.
ø£qTø£H˚ ªª|òTü ≥+ ˝Ò<Tä . ‘Ó*j·T<äTµµ nì (eTqdüT‡˝À ñqï) |òTü ≥+ >∑÷]à e´eVü≤]kÕÔ+.
n+<äTe\q nC≤„Hêes¡D+ ø±s¡D+>± düŒwü+º >± ‘Ó*j·Tì $wüj÷· \T nC≤„Hêes¡D+
b˛‘˚ düŒwü+º >± / $X‚wsü ÷¡ |ü+>± Á|üø±•+#·{≤ìøÏ ø±s¡D+ Á|üe÷DC≤„q+. Nø£{˝Ï À
@<√ edüTeÔ ⁄>± ndüŒwü+º >± Äqyê\T ‘Ó*ùd |ü<ësêú\˙ï Nø£{Ï ‘=\>±ø£, $X‚w+ü >±
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 577
‘Ó\TkÕÔsTT. ø±s¡D+ B|ü ø±+‹. ø£qTø£ e÷ nqTe÷q yêø£´+ ø£∫Ñ·eTsTTq<˚. Nø£{À¢
qsTTHê ø£˙dü+ ø=ìï edüTeÔ ⁄˝…øÿ£ &É ñHêïjÓ÷ eTq≈£î }Vü≤ ñ+≥T+~. n<˚ kÕe÷q´
C≤„q+. ø=ìï ‘Ó\ì¢ edüTeÔ ⁄\T Nø£{À¢qsTTHê ndüŒwü+º >± ø£qã&É‘êsTT.
Çø£ÿ&É sêe÷qT» e#·q$T˝≤ ñqï~. B|ü+ Á|üø±•‘·+ >±ì (‘Ó*j·Tì)
nsêú\qT Á|üø±•+|üCj Ò T· ø£ b˛sTTq|üŒ{Ïø° ` nì n+≥÷ Á|üø±•+|üCùÒ d (‘Ó*j·TCÒùd)
C≤„Hêìï |ü⁄{Ï+º #·{≤ìøÏ |üì#˚ùd H˚Á‘˚+Á~j·÷ìøÏ ñ|üø±s¡+ #˚dTü +Ô ~. >∑qTø£ BbÕìï
Á|üø±X¯ø+£ (‘Ó*ù|~) nHêïs¡T >±ì ì»+>± n~ ‘Ó*ù|~ (Á|üø±X¯ø+£ ) ø±<äT ` nì
#ÓbÕŒs¡T ` nVü‰! @$T e+#·q! B|üeTT ‘Ó*j·Tì $wüj÷· ìï ‘Ó*ù|~ ø±<äì <˚ìì
ã{Ϻ #ÓbÕŒs√, <ëììã{Ϻ H˚qT <äècÕº+‘·eTT>± B|üeTTqT #ÓbÕŒqT.
ªªnC≤„q+ ÁãVü‰àÁX¯j·T+ ø±<äT. C≤„‘·qT ÄÁX¯sTT+∫+<äqï
sêe÷qT»eT‘· K+&Éq+µµ
ÁãVü≤à #Ó’‘·q´ / C≤„qs¡÷|ü+ >∑qTø£ <ëìì ÄÁX¯sTT+∫ nC≤„qeTT+&É<äT.
nC≤„q+ C≤„‘· nsTTq Je⁄ì ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~ ` nì sêe÷qTC≤_ÛÁbÕj·T+.
<ëìøÏ ‘·–q≥T¢>± Äj·Tq ø=ìï nqTe÷q Á|üe÷D yêø±´\T #·÷bÕs¡T. yê{Ïì $#ês¡D
#˚<ë›+. #·÷ˆˆ $yê<ë+X¯eTsTTq nC≤„q+ C≤„qe÷Á‘· dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTqT
ÄÁX¯sTT+∫q~ ø±<äT. n~ nC≤„q+ ø£qTø£. X¯óø±Ô´~ nC≤„q+ ˝≤>± n~ C≤„‘· nsTTq
e´øÏìÔ ÄÁX¯sTT+∫ ñ+≥T+~. Ç~ sêe÷qT» ` nqTe÷q yêø£´eTT ` Ç~ j·TTø£eÔ TT
ø±<äT. X¯óø±Ô´~ ` nC≤„q+ >∑÷&Ü X¯óø±Ô~ |ü<ës¡eú TT\+<äT n~ÛcÕ˜q+ >± yê´|æ+∫q
ÁãVü≤àeTTq+<˚ ñqï~. ø£qTø£ <äècÕº+‘·+ ≈£î<äs˝¡ <Ò Tä . nC≤„q+ C≤„Hêìï m˝≤ ÄÁX¯sTT+∫
ñ+≥T+<√ Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #ÓbÕŒ+. X¯óøÏÔ jÓTTø£ÿ nC≤„qeTT ` nH˚ ns¡+ú ˝À nC≤„q+
X¯óøÏ<Ô >˚ ±ì C≤„‘~· >±<äT. X¯óøÏøÔ £ jÓTTø£ÿ nC≤„qeT+fÒ MTs¡T #Óù|Œ C≤„HêuÛ≤eeTT ø±<äT.
C≤„HêuÛ≤e+ C≤„HêuÛ≤ey˚T. nC≤„q+ y˚sT¡ . nj·÷´! ªªHê≈£î X¯óøÏÔ ‘Ó*j·T<äTµµ nqï uÛ≤eq˝À
X¯óøÏøÔ Ï dü+ã+~Û+∫q nC≤„q+ C≤„‘j · T· +<äTqï<˚ ªªHê≈£î X¯óøÏÔ ‘Ó\TdüTµµ nqï|ü⁄&ÉT X¯óøÏÔ
C≤„qeTT >∑÷&Ü C≤„‘j · T· +<äTqï<˚ >∑<ë. n˝≤π> nC≤„qeTTqTï. C≤„q ` nC≤„qeTT\T
düe÷q $wüjT· +, düe÷HêÁX¯jT· + >∑*Z rsê*. ˝Ò<+ä fÒ yê{Ï eT<Û´ä u≤<Û´ä u≤<Ûøä £ uÛ≤e+
ñ+&É<äT. ` düe÷:` Á|üy˚Tj·TeTsTTq |òüT{≤~ ` n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤àeTTq+<˚
nC≤„qeTT. Á|üe÷‘·‘√ >∑÷&çq (ne∫äqï) ÁãVü≤àeTT q+<äT C≤„qeTT ` ø£qTø£ s¬ +&ÉT
#√≥¢ ÁãVü≤ày˚T C≤„HêC≤„q<ä«j·TeTTqø±ÁX¯jT· eTT. n˝≤π> ªnC≤„q+ C≤„‘j · T· +<˚µ nqï
MT |üø£å+˝ÀqsTTHê C≤„‘·‘√ ø£*dæq ÁãVü≤àeTTq+<˚ nC≤„qeTT ø£qTø£ nC≤„qeTT
306
578 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁãVü‰àÁX¯jT· y˚T. ªªHê≈£î X¯óøÏÔ ‘Ó*j·T<äTµµ nqï uÛ≤eq˝À >∑÷&Ü X¯óøÏÔ ` nC≤„qy˚T $wüjT· eTT.
n+‘˚ >±ì X¯óøÏÔ $wüjT· eTsTTq nC≤„qeTT ø±<äT. ªªHê≈£î X¯óøÏÔ ‘Ó*j·T<äTµµ nqï~ ˇø£
C≤„qeTT. n~ nC≤„qeTT ø±<äT. ‘Ó*j·T<äqï C≤„HêìøÏ X¯óøÏÔ $wüjT· eTsTT+~. n+‘˚>±ì
nC≤„q $wüjT· + ø±<äT. nj·÷´! ªªX¯óøÏÔ ‘Ó\TdüTµµ nqï Á|ür‹˝À ˝≤>± ªªX¯óøÏÔ ‘Ó*j·T<äT
(qC≤Hê$T)µµ nqï Á|ür‹˝À >∑÷&Ü X¯óøÏj Ô T˚ $wüjT· eTT. ªX¯óøÏÔ ` nC≤„qµ $wüjT· +
ø±<äT ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ ªªqµµ R ‘Ó*j·T<äT. nH˚~ e´s¡+ú ne⁄‘·T+~. ªX¯óøÏ+Ô
C≤Hê$Tµ (X¯óøÏÔ ‘Ó\TdüT) nqï yêø£´+ e\q ªX¯óøÏÔ C≤„qeTT >∑\yê&çìµ nì ns¡+ú
edüT+Ô ~. n˝≤π> ªX¯óøÏ+Ô q C≤Hê$Tµ (X¯óøÏÔ ‘Ó*j·T<äT) nqï yêø£´+ e\q (X¯óøÏÔ `
nC≤„q+ >∑\yê&ÉqT) nì ns¡+ú edüT+Ô ~. X¯óøÏÔ C≤„HêuÛ≤e+ >∑\yê&Éqì ns¡+ú sê<äT.
ªC≤„HêuÛ≤e+µ nH˚~ ≈£î<äs<¡ ìä #ê˝≤kÕs¡T¢ #ÓbÕŒ+. ø£qTø£ ªX¯óøÏÔ ` nC≤„q+, X¯óøÏìÔ
ÄÁX¯sTT+∫+<˚ >±ì C≤„‘·qT ÄÁX¯sTT+∫q~ ø±<äT. <˚e<ä‘·TÔì C≤„q+ <˚e<ä‘·TÔì
ÄÁX¯sTT+∫+<˚ >±ì j·T»„<‘ä T· ìÔ ÄÁX¯sTT+∫+~ ø±<äT.
eTi=ø£ nqTe÷q yêø£´+ ªªnC≤„qeTH˚~ C≤„qe÷Á‘·s÷¡ |üeTsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î
Äes¡D+ ø±<äT. n~ nC≤„qeTT ø£qTø£, X¯óøÏøÔ ±~` nC≤„q+ ˝≤>± n~ $wüj÷· \≈£î
Äes¡DeTTµµ nì ÇB nj·TTø£yÔ T˚ . <äècÕº+‘·+ ≈£î<äs˝¡ <Ò Tä . X¯óøÏøÔ ±~ nC≤„qeTT >∑÷&Ü
X¯óøÏøÔ ±<äT\≈£î Äes¡DeTT ø±<äT. n$ »&ÉeTsTTq$. yê{Ïø±es¡DeTT ìÁwüŒjÓ÷»qeTT.
Äes¡D+ yê{Ï $wüjT· +˝À #˚jT· e\dæq |üì @MT ˝Ò<Tä . ø£qTø£ e´s¡eú TT.X¯óøÏøÔ ±<äT\≈£î
n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤àeTTqπø Äes¡DeTT. nj·÷´! $wüj÷· es¡DeTsTTq nC≤„Hêìï
ÁãVü‰àes¡D+>± m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ ? düe÷:` $wüjT· + >∑÷&Ü nø£ÿ&ÉsTTHê ` mø£ÿ&ÉsTTHê `
nC≤„Hêeè‘·eTsTTq ÁãVü≤ày˚T. nj·÷´! C≤„HêìøÏ nC≤„Hêes¡DeTT ndü+uÛeÑ eTT >∑<ë!
` düe÷:` dü+uÛeÑ y˚T ` n$ |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<ä+∆ ø±<äì ìs¡÷|æ+#êeTT >∑<ë!
sêe÷qTJj·Ty˚T eTi=ø£ yêø£´eTT. ªªnC≤„q+ C≤„q+ #˚‘· eTs¡˝~Ò >±<äT.
n~ C≤„q $wüjT· eTsTTq <ëìøÏ Äes¡D+ ø±<äT >∑qTø£. @~ C≤„q+ #˚‘· yÓqT~]π>
nC≤„qyÓ÷ n~ Ä C≤„q $wüj÷· \≈£î Äes¡DeTT. X¯óøÏøÔ ±~` nC≤„qeTT ˝≤>±µµ ` ÇB
nj·TTø£yÔ T˚ . |üøeå£ TTq+<äT (nC≤„qeTT) ùV≤‘·Te⁄ ndü+uÛeÑ eTT ø£qTø£. C≤„q $wüjT· eTsTTq
CÒj
„ T· eTTqT nC≤„q+ Äe]+∫+~ ø£qTø£. <äècÕº+‘·eTTqTï ≈£î<äs<¡ Tä . |üøeå£ TT $|üøeå£ TT
ˇø£ÿfÒ ø£qTø£. X¯óøÏøÔ ±~ nC≤„q+ >∑÷&Ü nC≤„qy˚T >∑<ë! ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ nC≤„qeTT
|üøeå£ Tqsê<äT. n~ ÁãVü≤àeTTqT Äe]+#·Tq~ ø£qTø£, ÁãVü≤ày˚T Ç#·Ã≥ CÒj „ T· + (C≤„q
$wüjT· +) ø£qTø£ C≤„q$wüjT· eTsTTq ÁãVü≤àeTTqC≤„qe÷e]dü÷HÔ ˚ ñqï~. ø£qTø£ |üøeå£ TT
q+<äT ùV≤‘·Te⁄ ≈£î<äs≥¡ + ˝Ò<Tä . nj·÷´! C≤„qy˚T ÁãVü≤à+. n~ C≤„q $wüjT· + ø±<äT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 579
` düe÷:` #Ó’‘·q´eTsTTq ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü eè‹ÔC≤„qy˚T. nj·÷´! #Ó’‘·q´eTTq≈£î
nC≤„Hêes¡D+ ˝Ò<Tä >∑<ë! ` düe÷:` ªª#Ó‘’ q· ´+ q uÛ≤‹µµ (#Ó‘’ q· ´+ ‘Ó*j·TT≥˝Ò<Tä )
nqï Á|ür‹ ñqï~ >∑qTø£ <ëìøÏìï nC≤„Hêes¡D+ ñqï<äì ìX¯Ãj·TeTT. ≈£qTø£H˚
ÁãVü‰àes¡DeTsTTq nC≤„qeTTqT ‘=\–+#·T≥≈£î ÁãVü‰àø±sê+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô s¡÷|üeTsTTq
Á|üe÷DC≤„qeTedüse¡ TsTTq~. Äes¡D+ b˛‘˚ ÁãVü≤à+ dü«j·T+>±H˚ uÛ≤dædTü +Ô ~. Ç‘·sT¡ \T
uÛ≤dæ+|üCùÒ d~ ø±<äT. |òTü {≤<äT\≈£î Äes¡D+ ‘=\–Hê Ç‘·s¡ |ü<ës¡eú TT (Ä‘·à) e\q
Á|üø±X¯+ ø£\T>∑T‘·T+~. Ç<˚ ‘˚&Ü. (H˚Á‘·+, yÓ\T>∑T, düMT|ü+ ø±yê*)
eTiÀ Á|üj÷Ó >∑ Á‘·jT· + #·÷&É+&ç ªª1) ÁãVü≤à+ nC≤„HêÁX¯jT· + ø±<äT. n~
C≤„‘· ø±<äT. ø£qTø£ |òTü {≤<äT\ e+{Ï~. 2) ÁãVü≤àeTTq≈£î nC≤„Hêes¡D+ ˝Ò<Tä . n~
C≤„q $wüjT· + ø±<äT >∑qTø£. nC≤„Hêes¡D+>∑*– n~ C≤„HêìøÏ $wüjT· eTe⁄‘·T+~.
X¯óøÏÔ yÓTTˆˆ yêì e˝…. 3) ÁãVü≤à+ C≤„q+‘√ ‘=\π> nC≤„q+ >∑\~ >±<äT. n~ C≤„q
$wüjT· + ø±<äT >∑qTø£. C≤„q ìes¡˙Ô j·TeTsTTq nC≤„qy˚T<äsTTHê n~ C≤„HêìøÏ $wüjT·
eTe⁄‘·T+~. X¯óøÏøÔ ±~ edüTeÔ ⁄\T e˝…. á ª3µ Á|üj÷Ó >±\TqTï ‘·ù|Œ. m+<äTø£+fÒ `
|òTü {≤<äT\T C≤„‘\· T ø±ø£b˛sTTHê »&ÉeTT\T ø£qTø£ nC≤„HêÁX¯jT· eTT\T ø±e⁄. |òTü {≤<äT\≈£î
n~ÛcÕ˜q+>± ñqï ÁãVü≤ày˚T nC≤„HêdüŒ<äeTT. |òüT{≤<äT\T ø±<äì #ÓbÕŒeTT. ø±>±,
dü|øü eå£ TTq+<äT kÕ<Û´ä eTTqT kÕ~Û+#·{≤ìøÏ ùV≤‘·Te⁄ #ê\˝Ò<Tä ø£qTø£ Ç+<äT˝À yÓTT<ä{Ï
nqTe÷q+ ‘·|ü . s¬ +&Ée nqTe÷qeTT, eT÷&Ée nqTe÷qeT÷ ‘·ù|Œ. @\q+fÒ,
BìøÏ m<äTs¡T>± eTq+ eTi=ø£ nqTe÷q Á|üjÓ÷>∑+ #˚j·Te#·TÃqT. ÁãVü≤àeTT
nC≤„HêÁX¯j·Ty˚T. n~ C≤„‘· ø±<äT. »&ÉeTT ø±<äT ø£qTø£. _Ûqï<äècÕº+‘·+ ª|òüT≥+µ
yÓTT<ä\sTTq$. (Ç$ C≤„‘\· T ø±e⁄. ø±ì »&ÉeTT\T) á Á|üj÷Ó >∑+‘√q÷ ÁãVü≤à+ C≤„q
$wüj·Ty˚Tqì y˚T$T+‘·≈£î eTT+<äT kÕ~Û+∫q ø±s¡D+>±qT ~«rj·÷qTe÷q+
<Óã“‹qï~. ‘·èrj·÷qTe÷qeT÷ n+‘˚.
Ç+ø± eT÷&ÉT nqTe÷q yêø£´Á|üj÷Ó >±\THêïsTT. 1) Á|üe÷D C≤„q+ ø£qï
eTT+<äT ÁbÕ>∑u≤Û e+ ø£qï _ÛqïeTsTTq nC≤„qeTT ˝Ò<Tä . n~ <ëì Á|üe÷D C≤„q+
ø£qTø£. MTøÏwüºeTsTTq nC≤„q kÕ<ÛäqeTsTTq Á|üe÷D C≤„q+ ˝≤>±. 2) C≤„q+
edüTÔHêX¯ø£+ ø±<äT. X¯øÏÔ $X‚c˛|üãè+Vü≤D+ ˝Òø£b˛e≥+‘√ u≤≥T C≤„qeTT ø£qTø£.
edüT$Ô HêX¯øe£ TsTTq C≤„q+ >±ì nC≤„q+ >±ì X¯øÔÏ $X‚w+ü ‘√ >∑÷&çq~>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~.
ñ<눈 áX¯«s¡T&ÉT jÓ÷– yÓTTˆˆ yê] C≤„qeTT. eTT<äsZ ê~ edüTeÔ ⁄\T. 3) uÛ≤es¡÷|üeTsTTq
nC≤„qeTT C≤„q+‘√ q•+#˚~ ø±<äT. n~ uÛ≤e+ >∑qTø£ ` |òTü ≥eTT yÓTTˆˆ ˇø£ |ü<ësêú\T
˝≤>± ` á 3 Á|üj÷Ó >±\T düss¡ TTq$ ø±e⁄. 1) <äècÕº+‘·+ ≈£î<äs˝¡ <Ò Tä . Á|üe÷DC≤„q+
307
580 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#˚‘· nC≤„q+ kÕ~Û+|üã&ÉT‘·T+<äì y˚TeTT #Ó|üŒ˝Ò<äT. C≤„qÁbÕ>∑uÛ≤e+ ˙e⁄ H˚qT
n+^ø£]+|ü ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ª‘·q ÁbÕ>∑u≤Û e+ ø£qï _ÛqïeTsTTqµ nqï $X‚wDü + y˚jT· sê<äT.
C≤„q dü+ø√#·s÷¡ |üeTsTTq ÁbÕ>∑u≤Û e+ H˚q+^ø£]ùdÔ n|ü⁄&ÉT ªH˚q+^ø£]+∫qµ nqT
$X‚w+ü ‘·|ü . ô|>’ ±, Á|üe÷DC≤„qeTT Á|üe÷D C≤„qdü+ø√#· |üPs¡«ø£+>± ñ+≥T+<äq≥+
≈£î<äs<¡ Tä . ˇø£ C≤„HêìøÏ eTT+<äT>± <ëì dü+ø√#·yTÓ ˝≤ edüT+Ô ~. |ü⁄≥ºì C≤„HêìøÏ
dü+ø√#·+ m˝≤ edüTÔ+~. |ü⁄{Ϻq yê{Ïπø >∑<ë $ø±düyÓ÷, dü+ø√#·yÓ÷ edüTÔ+~.
|ü≥dü+ø√#·+ eTT+<äT ‘·sê«‘· |ü≥+ ` nq˝ÒeTT >∑<ë! C≤„qeTT C≤„Hê+‘·s¡ dü+ø√#·+
‘·sê«‘·H˚ edüT+Ô <äì #Ó|Œü sê<äT. dü«ÁbÕ>∑u≤Û e+˝À >∑÷&Ü dü«|ü<+ä $X‚w+ü >± ñ+~ø£<ë!
|ü≥+ eTs=ø£ |ü{≤ìï dü+ø√∫+∫q ‘·sê«‘·H˚ |ü⁄≥º≥+ #·÷&É˝<Ò Tä ø£<ë! n˝≤π> eTT+<äT
|ü⁄{Ïqº |òTü ≥ C≤„q+ dü+ø√∫+∫q ‘·sê«‘·H˚ |ü≥C≤„q+ |ü⁄≥TÔ+<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT. |ü≥C≤„q+
|ü⁄{ÏHº ê |òTü ≥C≤„q+ dü+≈£î∫‘·+>± n#·Ã≥H˚ ñ+≥T+<äqï Á|üe÷D+ @MT ˝Ò<Tä . eè‹ÔC≤„q+
ndæsú +¡ ≈£L&Ü >∑<ë! nj·÷´! Á|üe÷DC≤„qeT+fÒ Á|üe÷D C≤„q $ø±düeTT. n~ dü+ø√#·+
‘·sê«‘·H˚ @s¡Œ&ÉT‘·T+<äì #Ó|Œü e#·Tà >∑<ë! ` ø±<äT ` Ä dü+ø√#êìøÏ eTT+<˚eTT+~?
@MT ˝Ò<ë? eTT+<äT+fÒ n~ $ø±düe÷? dü+ø√#·e÷? $ø±düyT˚ qH˚ |üø+å£ ˝À n~
yÓTT<ä{Ï $ø±düe÷, yπ̊s $ø±düe÷? yÓTT<ä{<Ï sä TT‘˚ nH√´Hê´ÁX¯jT· <√wüeTT. yπ̊s<äsTT‘˚
nqedüú. n˝≤π> dü+ø√#·|üPs¡«eTsTTq<äqï |üø£å+˝À >∑÷&Ü Ç+‘˚. dü+ø√#·eTsTT‘˚
nHê~ nsTTq dü+ø√#·+ nq+‘·eTsTTq<˚ ø±yê* ø£qTø£ $ø±dü+ |ü⁄fÒº neø±X¯+
˝Ò<Tä >∑<ë! ø£qTø£ Á|üe÷D C≤„HêìøÏ eTT+<äT C≤„qdü+ø√#·+ ñ+&Ée\dæq |üì˝Ò<Tä .
Çø£— s¬ +&Ée Á|üj÷Ó >∑+ #·÷<ë›+. ªªC≤„qeTT edüTeÔ ⁄q≈£î $HêX¯øe£ TT ø±<äT `
nqïe÷≥ >∑÷&Ü ‘·ù|Œ. s¡EC® ≤„q+ s¡Ed® sü Œ¡ eTH˚ edüTeÔ ⁄qT b˛>=≥TÔqï~ >∑<ë! düsŒ¡ +
yêdüeÔ + ø±ø£b˛sTTHê ÁuÛ≤+‹ düeTj·T+˝À ñqï edüTyÔ ˚ >∑<ë! ô|>’ ± yÓT\≈£îe dü«|üï
|ü<ësêú\qT b˛>=≥TÔqï~ >∑<ë! dü«|üï|ü<ësêú\T >∑÷&Ü áX¯«s¡ ì]à‘ê\T >∑qTø£
dü‘´· eTT\ì ‘·eT eT‘·+ >∑<ë! C≤„q+ ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ (ÁuÛ≤+‹) edüTeÔ ⁄qT ‘=\–düT+Ô <äqï
ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . dü«|üï, düTwüß|æÔ düe÷<ÛTä \˝À e#˚à C≤„Hê\T yê´eVü‰]ø£ edüTeÔ ⁄qT
(Á|ü|+ü #êìï) q•+|üCj Ò T· ≥+ #·÷düTHÔ êï+ >∑<ë! n<˚$T≥j·÷´! ˇø£sT¡ ìÁ<äb˛sTTHê,
eT÷s¡Ã¤b˛sTTHê düe÷~Û˝ÀìøÏ yÓ[¢Hê #·∫ÃHê Á|ü|ü+#·+ n˝≤H˚ ñ+≥T+~ >∑<ë!
n+{≤sê? ` n~ Ç‘·sT¡ \ <äècÕº´ ñ+≥T+~. ø±ì Ä düT|ü,Ô düe÷~Û>‘∑ ,· eTè‘· `
<äècÕº´ Á|ü|+ü #·+ ˝Ò<Tä >∑<ë! eT] yê&ÉT ˝Ò∫q ‘·sT¡ yê‘· Á|ü|+ü #êìï #·÷düTHÔ êï&ÉT
>∑<ë! ` n+{≤sê? ` yê&ÉT #·÷∫q Á|ü|+ü #·+ y˚sT¡ . Ç|ü⁄&ÉT #·÷#˚ Á|ü|+ü #·+ y˚sT¡ .
kÕ<äèX¯´+ e\q n<˚ Ç<äqTø=+≥THêï&ÉT. ø£qTø£ ªªn~ÛcÕ˜q C≤„q+ e\q <ëìj·T+<äT
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 581
Äs√|æ+∫q edüTeÔ ⁄ q•düT+Ô ~. n~ÛcÕ˜q C≤„q+ ø£qTø£, s¡»«® ~ÛcÕ˜q C≤„q+ ˝≤>±µµ nì
Á|ü‹ Á|üjÓ÷>∑+ (nqTe÷q yêø£´+) e\q ~«rj·÷qTe÷q+ (sêe÷qTE\~)
M–b˛‘·T+~. |üø£åeTT ` dü|üø£åeTT (ø=+&É ` e+≥sTT\T¢) ˇø£ÿfÒ ø±˝Ò<äT (y˚TeTT
#Ó|æŒq nqTe÷q+˝À) dü|üø£åeTsTTq (s¡E®düs¡Œ+) e<ä\>± $T–*q Á|ü|ü+#·eTT
|üøeå£ Te⁄‘·T+~. kÕe÷q´+ |üø+å£ >±q÷ $X‚w+ü dü|øü +å£ >±q÷ ñ+&Ée#·TÃqT. nj·÷´!
dü«|üï|ü<ës¡eú TT\T n~ÛcÕ˜q+ ‘Ó*j·Tø£ b˛sTTHê q•kÕÔsTT >∑qTø£ MT ªªnqTe÷q+ `
nø£ÿ&É dü]b˛<äT (nyê´|æ)Ô ` düe÷:` nø£ÿ&É >∑÷&Ü dü«|üï|ü<ësêú\ø£~cÛ Õ˜q+ ‘·H.˚
‘·qqT ‘êqT >∑T]Ô+#·>±H˚ (yÓT\≈£îe) dü«|üïedüTeÔ ⁄\T q•kÕÔsTT. ìÁ<ä˝∫Ò q yêìøÏ
ÁãVü‰à‘·à C≤„q+ ˝Òøb£ ˛sTTHê yê´eVü‰]ø£eTsTTq Ä‘·àC≤„qeTT+≥T+~ >∑<ë! H˚qT |ò˝ü ≤Hê
e´øÏqÔ qï ms¡Tø£ (j·T<Ûës¡Cú ≤„q+) ñ+fÒ dü«|üï+˝À e#˚à ªH˚qT sêEqT, X¯yêìï`µ yÓTTˆˆ
$|üØ‘· C≤„Hê\T |ü⁄≥ºe⁄ >∑<ë! dü«|üï+˝À e∫Ãq sT÷ Áø=‘·Ô n<Ûë´dü yÓT\≈£îe˝À
j·T<Ûës¡Cú ≤„q+‘√ b˛‘·T+~ >∑<ë! dü«|üï+˝À ÁuÛeÑ T˝Ò ‘·|Œü edüTeÔ ⁄˝…øÿ£ &É n+{≤sê? `
edüTdÔ ‹úæ ˝Ò≈î£ +&Ü dü«|üï+˝À s¡<ëÛ <äT˝…˝≤ ø£qã&É‘êsTT. ø£qTø£ ˇø£ <Ûìä ≈£îì j·T+<äT
dü«|üï+˝À ‘êqT ù|<äyê&çqH˚ uÛ≤e+ s¡Ed® sü Œ¡ Hê´j·T+‘√ |ü⁄≥TÔ+~. ‘·sê«‘· yÓT\≈£îe˝À
–≥TÔ+~. Ç+<äT˝À $düàj·Ty˚TMT ˝Ò<Tä . s¡<>äÛ C∑ ≤~ dü«|üï Á|ü|+ü #·eT+‘ê yêì j·T+<˚
|ü⁄{Ï+º ~ >∑<ë! yêìøÏ $T+∫ nø£ÿ&É eTs=ø£ Ä<Ûës¡+ ˝Ò<Tä . ‘·qj·T+<˚ dü«|üï+˝À n˙ï
Ç˝≤ |ü⁄{Ïqº +<äTe\q n˙ï ‘·H˚ nì nqTø√yê* >∑<ë! n+{≤sê? ` nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
ªnVü≤+µ nH˚ dü+kÕÿs¡+‘√ ø£\dæq n$<ä´ e\q e∫Ãq yê{Ï $wüjT· +˝À ªnVü≤+µ
ãT~∆, Ç<ä+ (Ç~) nH˚ dü+kÕÿs¡+‘√ ø£*dæq n$<ä´ e\q e∫Ãq yêì j·T+<äT ªÇ<ä+
ãT~∆µ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ n~ÛcÕ˜qC≤„qy˚T Äs√|æ‘· edüTÔe⁄qT ‘=\–+#·T‘·T+~.
ø£Ás¡‘√ ø={ÏHº ê s¡Ed® sü Œ¡ + ìs¡÷à\+>± b˛<äT. ø±ì #·∫Ãq≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+~. áX¯«s¡T&ÉT
Á|ü|+ü #·eTTqT q•+|üCdÒ Hæ ê n~ ìs¡÷à\+ ø±<äT. ø±ì dü÷ø£Îs¡÷|ü+>± ñ+≥T+~.
n~ÛcÕ˜qeTsTTq s¡E®e⁄ ‘Ó*ùdÔ düs¡Œ+ b˛‘·T+~. n~ÛcÕ˜q ÁãVü≤à+ kÕø屑·ÿ]+∫q
MT<ä≥H˚ Á|ü|+ü #·+ ìs¡÷à\+>± q•düT+Ô ~. nq´<ÛëU≤´‹ eT‘·+˝À >∑÷&Ü, edüT‘Ô '·
s¡Ee® sTTHê nC≤„q+ e\q düsêŒø±s¡+>± ø£qã&çq≥T¢, edüT‘Ô '· ÁãVü≤àeTsTTHê nC≤„q+
e\q »>∑<ëø±s¡+>± düTŒ¤]düTqÔ ï~. ø£qTø£ s¡EC® ≤„q+ ˝≤>± ÁãVü≤àC≤„q+ >∑÷&Ü nC≤„Hêìï
ø±s¡´+ (Á|ü|+ü #·+)‘√ düV‰ü ìs¡÷à*düT+Ô ~. ø£qTø£ C≤„qeTT edüTÔ $HêX¯ø+£ ø±<äq≥+
‘·|ü .
edüTÔ‘·düTÔ— πøe\ C≤„HêC≤„Hê\e\q>±ì, $•wüº C≤„HêC≤„Hê\ e\q>±ì
edüTeÔ ⁄≈£î HêX¯+ ˝Ò<Tä . edüTeÔ ⁄≈£î HêX¯+ nH˚~ $s¡T<äe∆ TsTTq~. edüTeÔ ⁄ dü‘´· yÓTqÆ <˚.
308
582 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ndü‘·´eTsTTq~ edüTÔe⁄ ø±<äT. eTT<äZs¡+‘√ ø=fÒÔ |ü–˝Ò~ ≈£î+&É. eT{Ϻ ø±<äT.
ªªyê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√ HêeT<Û̊jT· + eTè‹Ôøπ ‘˚´e dü‘´· yéTµµ nì ÁX¯ó‹. Ä eT{Ϻ >∑÷&Ü
e´eVü‰s¡ dü‘´· y˚T. |üse¡ ÷s¡‘ú '· ndü‘´· y˚T. ø£qTø£H˚ C≤„q+‘√ n~>∑÷&Ü q•düT+Ô ~.
áX¯«s¡ dü+ø£\Œ+ e\q uÛ÷Ñ ‘ê\T q•kÕÔjT· qï Ä dü+ø£\Œ+ >∑÷&Ü C≤„q+˝À uÛ≤>∑yT˚ .
ø£qTø£ ªªC≤„q+ edüTeÔ ⁄ ø±ìyê{Ïì nq>± n<Ûë´dü edüTeÔ ⁄\qT, ÁuÛ≤+‹ edüTeÔ ⁄\qT,
dü«|üï edüTeÔ ⁄\qT b˛>=≥TÔ+~. n~ C≤„q+ ø£qTø£. s¡EC® ≤„q+ yÓTTˆˆ yêìe˝…µµ nH˚
Á|ü‘´· qTe÷q+ e\q ~«rj·÷qTe÷q+ b˛‘·T+~.
Çø£ eT÷&Ée (sêe÷qTJj·T) nqTe÷q+. BìøÏ Á|ü‘´· qTe÷q+ Ç~ ªªuÛ≤e
dü«s¡÷|üeTsTTq nC≤„qeTT C≤„q+‘√ ‘=\>∑T‘·T+~. uÛ≤es¡÷|ü+ ø£qTø£. s¡Ed® sü Œ¡ +
˝≤>±µµ. Bìe\q sêe÷qTJj·T ` nqTe÷q+ M–b˛‘·T+~. <äècÕº+‘·+ ≈£î<äs˝¡ <Ò qä
e#·TÃ. nB MT nqTe÷q+˝ÀqT ñqï <√wüy˚T. ÁãVü≤àC≤„q+ e\q düs¡«»>∑‘·TÔ
‘=\>∑T‘·T+<äì #Óù|Œ Hê eT‘·+˝À ` C≤„q+ e\q |òTü {≤<äT˝…+<äT≈£î ‘=\>∑e⁄? Ç~
eT{Ϻ e÷Á‘·yT˚ nqï C≤„q+ e\q |òTü ≥yÓT+<äT≈£î ‘=\>∑<Tä ? edüT‘Ô d· Tü ,Ô nC≤„qeTT
uÛ≤es¡÷|üeT÷ø±<äT, nuÛ≤es¡÷|üeTT >±<äT. $T<Ûë´s¡÷|üyT˚ . (ÁãùV≤à‘·s+¡ >∑<ë) n~
ì»+>± uÛ≤eeTsTT‘˚ ÁãVü≤à+e˝… ì\ã&Ü*. nuÛ≤eeTsTT‘˚ ≈£î+<˚{Ïø=eTTà e˝…
ndü\T+&É<Hä ê*. ø£qTø£ düTŒ¤]düT+Ô ~, e÷j·TeTe⁄‘·T+~. ø£qTø£ ª$T<Û´ä µ. e´eVü‰s¡+˝À
e÷Á‘·+ ñqï~ ø£qTø£ ªªuÛ≤e|ü<ës¡ú+µµ n+{≤eTT. |òüT{≤uÛ≤e+˝≤>± |òüT≥+ >∑÷&Ü
nuÛ≤es¡÷|üeTì #Ó|üŒ≥+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ nC≤„q+ C≤„HêuÛ≤es¡÷|ü+ ø±<äT ø£qTø£
uÛ≤es¡÷|ü+>±H˚ #Ó|⁄ü HÔ êï+. ø£qTø£ ªªnC≤„qeTT C≤„q+‘√ ‘=\π>~. $T<Û´ä >∑qTø£, s¡Ed® sü Œ¡ +
˝≤>±µµ nqï b˛{° nqTe÷q yêø£´+‘√ ‘·èrj·÷qTe÷qeTT M–b˛sTT+~. nC≤„q+
C≤„HêuÛ≤es¡÷|üy˚T nqsê<äT. C≤„HêuÛ≤yêìï ` n~ ndü\T nuÛ≤ey˚T ø£qTø£
‘=\–+#·e\dæq |üì˝Ò<Tä . nuÛ≤eeTsTTq X¯XX¯ è¯ +>∑+, e+<Ûë´|ü⁄Á‘·T&ÉT yÓTTˆˆ yê{Ïì
eTq+ ‘=\–+#·e\dæq |üì˝Ò<Tä . nj·÷´! nC≤„q+ C≤„HêuÛ≤es¡÷|ü+ ø±ø£b˛sTTHê `
C≤„HêuÛ≤eeTqï<˚ ˝Ò<ìä MTs¡T #Ó|Œü ˝ÒsT¡ >∑<ë! n˝≤ #Ó|Œæ ‘˚ ªªC≤„q+ ˝Ò<Tä µµ nqï uÛ≤eq≈£î
ns¡yú T˚ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘·T+<äì ‘ê]ÿ≈£î&ç u≤<Ûä ` düe÷:` ªC≤„qeTT ˝Ò<Tä µ nqï Á|ür‹
nC≤„q $wüjT· eTsTTq<˚ >∑qTø£ ì]«wüjT· + ø±<äT. nj·÷´! MTs¡T C≤„HêuÛ≤ey˚T ˝Ò<ìä
#ÓbÕŒsê? ` nuÛ≤ey˚T˝Ò<ìä #ÓbÕŒsê? Á|ü<eäÛ T |üø+å£ ‘·|ü . |òTü {≤uÛ≤e+ e+{Ï e⁄qï|ü⁄&ÉT
C≤„HêuÛ≤e+ e÷Á‘·+ m+<äT≈£î+&É<Tä ? ~«rj·T |üøeå£ T÷ ‘·ù|Œ ` ª|òTü ≥+ ˝Ò<Tä µ e+{Ï
nuÛ≤yê\THêïsTT >∑<ë! ªªC≤„q+ ˝Ò<Tä µµ nqï uÛ≤e˝À nC≤„q+ $wüjT· eTì MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢
ªª|òTü ≥+ ˝Ò<Tä µµ nqï Á|ür‹˝À ªn|òTü ≥+µ nH˚~ $wüjT· eTe⁄‘·T+<äì #Ó|Œü ≥+ kÕ<Û´ä +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
ø±<äT>∑<ë! ªn|òTü ≥+µ nH˚ uÛ≤es¡÷|üeTsTTq |ü<ës¡+ú ˝Ò<Tä >∑<ë! ˝Ò<+ä fÒ, n|ü≥+,
nø£≥+, ` Ç˝≤ nH˚øe£ TsTTq uÛ≤e|ü<ësêú\T ø£*Œ+#˚ |ü]dæ‹ú edüT+Ô ~. ` düe÷:`
n˝≤ ø±<äT. ª˝Ò<qä ïµ uÛ≤eq e\q nuÛ≤yêìøÏ ªñqï~µ nqï uÛ≤eq »‘·|&ü <É Tä . ª|òTü ≥+
˝Ò<Tä µ nqï Á|ür‹˝À uÛ÷Ñ ‘·\+ $wüjT· +. nuÛ≤e+ Ä<Ûës¡s÷¡ |ü+ ø£<ë! U≤∞>± ñqï
Ä<Ûës¡eTsTTq #√≥T ‘·|Œü nuÛ≤yêìøÏ @ dü«s¡÷|üeT÷ ˝Ò<Tä . @<äsTTHê dü«s¡÷|ü+
ñ+fÒ n<˚ s¡÷|ü+‘√ ñqï nuÛ≤e+ ` uÛ≤e+ nj˚T´~. dü«s¡÷|ü+ ˝Òì~ nuÛ≤eeTT.
X¯XX¯ è¯ +>±ìøÏ @$T dü«s¡÷|üeTTqï~?
nj·÷´! ªuÛ÷Ñ ‘·\eTTqï~µ nqï Á|ür‹˝Àì uÛ÷Ñ ‘·\eTT $wüjT· eTT. ÄuÛ≤eq
jÓTTø£ÿ Äø±s¡+˝À uÛÑ÷‘·\+ dü+ã+~Û+∫ ñqï~ >∑<ë! ª|òüT≥+ ˝Ò<äTµ nqï#√≥
uÛ÷Ñ ‘·˝≤ìøÏ @$T dü+ã+<Û+ä ñ+~? ô|>’ ±, ˙e⁄ nuÛ≤yêìï ˇø£ |ü<ës¡+ú >± uÛ≤$+∫
<ëìì n~Ûøs£ D¡ dü«s¡÷|ü+>± #Ó|⁄ü HÔ êïyê? uÛ≤$+#·≈î£ +&ÜH˚ #Ó|⁄ü HÔ êïyê? yÓTT<ä{Ï |üø+å£ ˝À
nuÛ≤e |ü<ës¡eú TT dæ<e∆ä TsTTq~. s¬ +&Ée |üø+å£ ˝À nuÛ≤e |ü<ës¡yú T˚ ˝Òøb£ ˛‘˚ <˚ìøÏ
n~Ûøs£ D¡ +>± #Ó|⁄ü ‘êe⁄? ` düe÷:` |òTü ≥+ ø£qã&çq≥Tº>± |òTü {≤uÛ≤e+ me]ø£sTTHê
ø£qã&ç+<ë? nuÛ≤yêìøÏ dü«s¡÷|ü+ ˝Ò<äT. n~ πøe\+ HêeT+ ‘·|üŒ s¡÷|ü+ ˝Òì
X¯XX¯ è¯ +>∑+ e+{Ï~. á ø£\Œq≈£î ø±s¡D+ ª˝Ò<Tä µ nqï e´eVü‰s¡+µ. ø±>± uÛ÷Ñ ‘·˝≤ìøÏ
|òTü {≤uÛ≤eeTì ù|s¡T ø£*Œ+#ês¡T. n+<äTe\q nuÛ≤e+ Ä<Ûës¡d«ü s¡÷|ü+>± ñ+≥T+<äì
H˚qT #ÓbÕŒqT. Bìì ã{Ϻ ª|òTü ≥+ ˝Ò<Tä µ nì ˝Àø£eTT n+≥T+~. ø±>± ª|òTü ≥+ ˝Ò<Tä µ
nqï#√≥ |òTü {≤uÛ≤e+ ù|s¡T‘√qT, ªuÛ÷Ñ ‘·\+ ñqï~µ nqï#√≥ uÛ÷Ñ ‘·\+ nqï kı+‘·
ù|s¡T‘√q÷ uÛÑ÷‘·\y˚T $wüj·T+>± edüTÔ+~. Ç˝≤ ªC≤„q+ ˝Ò<äTµ nqï uÛ≤eq˝À
C≤„HêuÛ≤e+ ù|s¡T‘√ Ä<Ûës¡eTsTTq nC≤„qeTT. ªnC≤„qeTTqï~µ nqï#√≥ nC≤„q+
‘·q kı+‘· ù|s¡T‘√q÷ $wüjT· +>± edüT+Ô ~. ø£qTø£ nC≤„Hêìπø ªC≤„HêuÛ≤e+µ nqï
ù|s¡T ø£*Œ‘·+. n+‘˚‘|· Œü C≤„HêuÛ≤eeTqï ù|s¡T‘√ nC≤„Hêìø£qï y˚sT¡ >± ˇø£ |ü<ës¡+ú
˝Ò<Tä . nj·÷´! |òTü {≤uÛ≤e+ ˝≤>± C≤„HêuÛ≤e+ >∑÷&Ü n~Ûøs£ D¡ s¡÷|ü+ ø±e#·TÃqT.
ø±ì nC≤„qdü«s¡÷|üyTÓ +<äT≈£î ø±yê*? düe÷:` C≤„qeTTqï~ n+‘·'ø£sD¡ +˝À >∑<ë!
n+‘·'ø£sD¡ eTT nC≤„q<äXÊ $X‚wyü T˚ ø£<ë. ø£qTø£ C≤„HêìøÏ nC≤„qy˚T n~Ûøs£ D¡ eTT.
|òüT{≤<Ûës¡eTsTTq uÛÑ÷‘·\y˚T ø£<ë |òüT{≤uÛ≤edü«s¡÷|üeTT. n˝≤ C≤„Hê<Ûës¡eTsTTq
nC≤„qeTT C≤„HêuÛ≤eeTTq≈£î dü«s¡÷|üeTe⁄‘·T+~. nuÛ≤yêìøÏ ‘·q Á|ü‹jÓ÷–øÏ
(dü+ã+~Û+∫q <ëìøÏ) n~Ûøs£ D¡ eTsTTq<˚ dü«s¡÷|üeTT, n~Ûøs£ D¡ eTT ` nqï |üø+å£ ˝Àq÷,
|òüT{≤ìøÏ n~Ûø£s¡DeTsTTq uÛÑ÷‘·\y˚T |òüT{≤uÛ≤yêìøÏ n~Ûø£s¡DeTT, dü«s¡÷|üeT÷
ne⁄‘·T+~.
583 584 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! uÛ÷Ñ ‘·\eTTqπø |òTü {≤uÛ≤eeTì HêeTe÷Á‘·eTsTT‘˚, ne⁄&ÉT uÛ÷Ñ ‘·\eTT
|òTü {≤uÛ≤yêìøÏ Ä<Ûës¡eTT. |òTü {≤uÛ≤yêìøÏ dü+ã+~Û (Á|ü‹jÓ÷–), |òTü {≤ìøÏ n~Ûøs£ D¡ eT÷
m˝≤ ne⁄‘·T+~? ‘·q≈£î ‘·H˚ n~Ûø£s¡D+>±sê<äT ø£<ë? ` düe÷:` uÛÑ÷‘·˝≤ìøÏ
nuÛ≤eeTì ù|s¡T ø£*Œ‘·+. n˝≤π> nuÛ≤yêìøÏ Ä<Ûës¡+ ` nqï e÷≥ >∑÷&Ü ø£*Œ‘·yT˚ .
nuÛ≤yê\≈£î ÄÁX¯jT· eTsTTq~ uÛ÷Ñ ‘·\y˚T ø£qø£ ` nì nsTTqqT #Ó|Œü e#·TÃqT.
nj·÷´! nuÛ≤eeTH˚~ øπ e\+ ù|s¡T e÷Á‘·yT˚ nsTT‘˚ <ëìøÏ dü+ã+~Û‘«· +
(Á|ü‹jÓ÷–‘·) m˝≤ edüT+Ô ~. düe÷:` düsπ ! |òTü {≤uÛ≤eeTT jÓTTø£ÿ nuÛ≤eeTT |òTü ≥eTTq≈£î
HêeTe÷Á‘·e÷, ˝Òø£ |òTü ≥+, |òTü {≤uÛ≤e+ ø£qï _ÛqïeTsTTq eTi=ø£ |ü<ës¡eú ÷? HêeT
e÷Á‘·yT˚ q+fÒ— HêeTe÷Á‘·eTsTTq |òTü {≤uÛ≤yêuÛ≤e+ |òTü {≤uÛ≤yêìøÏ Á|ü‹jÓ÷– nsTT‘˚
|òTü {≤uÛ≤e+ >∑÷&Ü |òTü {≤ìøÏ Á|ü‹jÓ÷– ø±e#·TÃ>∑<ë! Á|ü‘´˚ ø£ |ü<ës¡eú T+fÒ— n~ MT
dæ<ë∆+‘êìøÏ $s¡T<ä+∆ ` MT dæ<ë∆+‘·+˝À |òTü {≤uÛ≤yêuÛ≤e+ |òTü ≥dü«s¡÷|üeTì >∑<ë!
ø£qTø£ düs«¡ Á‘· nuÛ≤eeTH˚~ HêeTe÷Á‘·yT˚ >∑<ë! Ç+<äT˝À ÄX¯Ãs¡´+ ˝Ò<Tä . uÛ≤e |ü<ës¡+ú >±
MTs¡+^ø£]+∫q |òüT≥+ >∑÷&Ü HêeTe÷Á‘·y˚T >∑<ë! eT{Ϻ $TqVü‰ |òüT≥eTì y˚πs
|ü<ës¡yú T˚ eTTqï~? $ø±s¡+ m|ü⁄&É÷ HêeT e÷Á‘·yT˚ ø£qTø£ ªyê#ês¡+uÛDÑ + $ø±s√`µ
nì ÁX¯ó‹ n<˚ #Ó|Œæ +~.
Çø£, uÛj Ñ ÷· <äT\T uÛ≤es¡÷|üeTsTTq$. n$ C≤„qeTT‘√ ‘=\>∑T‘êsTT. ø£qTø£
eT÷&Ée nqTe÷qeTT <äTwüyº T˚ . uÛj Ñ ÷· <äT\T kı+‘·+>± b˛e⁄. yê{Ïì b˛>=≥º{≤ìøÏ
eTq+ #ê˝≤ Á|üjT· ‘êï\T #˚kÕÔ+ >∑<ë! nj·÷´! uÛj Ñ T· + ø£Då øÏ +£ ø£qTø£ dü«j·T+>±
‘=\–Hê uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄\sTTq $wüj÷· \T dæsú +¡ ø£qTø£ eTs¡\ uÛj Ñ T· + ø£\T>∑T‘·T+<äì
˝Àø£+ yê{Ï |ü]Vü‰sêìøÏ Á|üjT· ‹ïdüT+Ô ~. n+‘˚>±ì uÛj Ñ T· ìeè‹Ôø√dü+ ø±<äT. ` düe÷:`
s¡Ed® sü Œ¡ ÁuÛ≤+‹ ‘=\–q ‘·sê«‘· >∑÷&Ü uÛj Ñ T· ø£+bÕ<äT\T ø=+‘·ùd|ü⁄ ø=qkÕ>∑T‘êsTT.
ø£qTø£ ‘·eT ùV≤‘·Te⁄\T ‘=\π>+‘· ei≈£î uÛj Ñ T· + ø=qkÕ>∑T‘·T+~. ø£qTø£ C≤„q+‘√
uÛj Ñ ÷· ~ ùV≤‘·Te⁄\sTTq s¡Ed® sü êŒ<äT\T q•+∫q ‘·sê«‘·H˚ uÛj Ñ ÷· <äT\T q•kÕÔsTT.
y˚TeTT C≤„Hêìï ø£Då øÏ e£ Tì #Ó|Œü eTT. eTs√ eè‹Ô C≤„q+ |ü⁄fÒ+º ‘·es¡≈î£ |üPs¡«C≤„q+
ñ+≥T+<äì e÷ eT‘·+. n˝≤π> uÛj Ñ ÷· ~ s¡÷|ü+>± e∫Ãq n+‘·'ø£sD¡ |ü]D≤eT+
>∑÷&Ü uÛj Ñ T· $s√~Û nsTTq <Ûs’Ó ê´~ ` n+‘·'ø£sD¡ |ü]D≤eT+ ei≈£L ñ+≥T+~.
ø£qTø£ uÛÑj·÷<äT\T dü«$s√~Û C≤„q+ |ü⁄fÒº<ëø± dü«j·T+>± q•+#·e⁄. ø£qTø£ uÛÑj·T
ø£+bÕ<äT\T nC≤„q+ e\qH˚ dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT. Ä nC≤„qeTT uÛ≤es¡÷|üyT˚ . ø£qTø£ Á|ü‘´· ø£å
` nqTe÷qeTT\#˚ nC≤„q+ uÛ≤es¡÷|üeTì ‘˚*q~.
309
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 585
ªªñbÕ<ëH√bÕ<˚jT· eTT\Tdüe÷qeTsTTHê uÛ≤es¡÷|ü `
nC≤„q dæ~µ∆ µ
n+‘˚>±ø£— $T<Ûë´ $wüj÷· \≈£î ñbÕ<ëq ø±s¡D+ >∑÷&Ü ª$T<Û´ä j˚Tµ ø±yê*.
á j·TTøÏÔì ã{Ϻ >∑÷&Ü nC≤„q+ uÛ≤es¡÷|üeTì dæ~∆düTÔ+~. nj·÷´! á e÷≥
ª$\ø£Då ≤~Ûøs£ D¡ Hê´j·T+‘√µ $uÛ~Ò düTqÔ ï~ >∑<ë! ` düe÷:` Ä Hê´j·÷X¯jT· y˚TeT+fÒ
»>∑‘T· ≈Ô î£ #˚‘q· eTsTTq ÁãVü≤à+, Á|üøè£ ‹j·TT ` ø±s¡DeTì. n#˚‘q· eTsTTq Á|ü<ëÛ qy˚T
»>∑‘êÿs¡DeTì kÕ+K´eT‘·+. <ëìì K+&ç+#·{≤ìøÏ Ä n~Ûøs£ D¡ +. n~ e÷≈£î $s¡T<ä+∆
ø±<äT. #·÷ˆˆ »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ÁãVü≤à+ (#˚‘q· +) ì]«X‚weü ÷? ` nC≤„q+‘√ ø£*dæq<ë?
ì]«X‚weü TsTT‘˚ n~ »>∑‘êÿs¡D+ ø±<äT. ªªq‘·d´ü ø±s¡´+ ø£sD¡ + #· $<ä´‘˚µµ nì ÁX¯ó‹.
nC≤„q+‘√ ø£\dæq<˚ ø±s¡DeT+fÒ ÁãVü≤àeTTHêÁX¯sTT+∫q $T<Ûë´ ` nC≤„qeTT $T<Ûë´
` »>∑‘·TÔ≈£î ø±s¡DeTsTTq<äì ‘˚≥‘Ó\¢eTT. nj·÷´! dü∫Ã<ëq+<äeTsTTq ÁãVü≤ày˚T
»>∑‘êÿs¡DeTT. dü‘,Ô· ∫‘·T,Ô Äq+<ä+ nH˚$ Á|ü|+ü #·+˝À ø£qã&ÉT‘·THêïsTT ø£qTø£.
ndæ,Ô uÛ≤‹, Á|æjT· + ` nH˚$ <ëìì ã{Ϻ >∑<ë e#êÃsTT ` düe÷:` nC≤„q+‘√ >∑÷&çq
ÁãVü≤ày˚T dü∫Ã<ëq+<ä+. ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ dü∫Ã<ëq+<ä+ ø±<äT. <ëìj·T+<ä{ºÏ $X‚cÕ\T
@M ˝Òe⁄.
nj·÷´! nsTTHê n$ ÁãVü≤à<Ûsä êà˝Ò><∑ ë! nC≤„q <Ûsä êà\T ø±<äT ` ì»y˚T `
n+<äTπø nqè‘·+, »&ÉeTT, <äT'KeTT ` nH˚$ nC≤„q<Ûäsêà\ì ‘Ó\TdüTÔqï~. n$
ÁãVü≤à<Ûsä êà\T ø±e⁄. Ç˝≤ nC≤„q+‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤àeTT »>∑‘êÿs¡D+. ø£qTø£H˚ Á|ü|+ü #·+˝À
Ä s¬ +&ÉT <Ûsä êà\T ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. y˚TeTT øπ e\ ÁãVü≤à+ e\q >±ì, øπ e\+ C≤„q+
e\q>±ì »>∑‘T· Ô e∫Ãq<äì #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä . nC≤„q+‘√ ø£\dæq ÁãVü≤à+ e\q, ˝Ò<ë
ÁãVü≤àeTTHêÁX¯sTT+∫q nC≤„q+ e\q ` nì #ÓbÕÔ+. ø£qTø£H˚ »>∑‘êÿs¡DeTsTTq
nC≤„H√bÕ~Û >∑\ ÁãVü≤àeTTq≈£î »>∑‘T· ≈Ô î£ ‘˚&Ü ˝Ò<Tä . BìøÏ dü+ã+~Û+∫ nqTe÷q yêø£´
Á|üj÷Ó >∑+ ` Ç~. ªªá Á|ü|+ü #·eTT dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|üeTT eT]j·TT nqè‘·»&É<Tä 'K
dü«s¡÷|üeTT. Ç~ n≥Te+{Ï ø±s¡D |ü<ës¡eú TT\qT+&ç ñ<ä“$¤ +∫q~. ø±s¡´ø±s¡DeTT\
eT<Û´ä \ø£Då kÕeT´+ ‘·|Œü <äT >∑<ë! eT{Ϻ ` ≈£î+&É ˝≤>±µµ. Äø±s¡D+ ÁãVü‰àÁ•‘· `
nC≤„q+ ø±ì nC≤„Hêe∫Ãqï ÁãVü≤à+ ø±ì ø±yê*. ø±s¡´ø±s¡DeTT\ eT<Û´ä \ø£Då
yÓw’ eü ÷´ìï ã{Ϻ ô|’ Hê´j·T+ e∫Ã+<äì MT uÛ≤eqsTT‘˚ ` dü∫Ã<ëq+<äeTsTTq ÁãVü≤à+
nC≤„q+ e\qH˚ nqè‘·»&É<Tä 'K dü«s¡÷|üyTÓ Æ »>∑‘êÿs¡DeTe⁄‘·T+~. dü«‘·V‰ü >± ø±<äT
` nì #·÷ùdÔ nC≤„q+ dæ~d∆ Tü +Ô ~. dü«‘·V‰ü >±H˚ ne⁄‘·T+<ä+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä ` ÁãVü≤àeTTq≈£î
»>∑»q® Hê~ kÕeTs¡´ú eTTqï<ë? ˝Ò<ë? ñ+fÒ ` n<˚ nC≤„q+ / e÷j·T. ÁãVü≤à X¯øÔÏ
310
586 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nC≤„qeTì #Ó|Œü ã&çq~. ˝Ò<+ä fÒ ÁãVü≤à+ nX¯ø+Ô£ ne⁄‘·T+~. Á|ü|+ü #·ø±s¡D+ >∑÷&Ü
ø±˝Ò<Tä . nj·÷´! ÁãVü≤à X¯øÔÏ nC≤„qeTsTT‘˚ n~ $T<Û´ä ø±sê<äT ` düe÷:` X¯øÏÔ X¯≈£îÔì
ø£qï $&ç>± ñ+<äì ˝Ò<äì #Ó|üŒ˝Òì |ü]dæú‹ e\¢ <ëìì ª$T<Ûä´µ nHêïeTT.
ìs¡÷|üD≤X¯ø´£ eT÷, nìs¡«#·˙j·TeT÷ nsTTq~ $T<Û´ä . s¡Ed® sü Œ¡ +˝≤>±.
nj·÷´! n˝≤>∑sTTHê »>∑‘T· ≈Ô î£ ÁãVü≤ày˚T ñbÕ<ëqeTì ‘˚*+~ ø£qTø£ ª$T<Ûë´
$wüj÷· ìøϵ $T<Û´ä $wüjT· + e÷Á‘·yT˚ . ñbÕ<ëq+ ø±<äì ‘˚*+~ >∑<ë! ` düe÷:`
nC≤„q+‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤àeTTbÕ<ëqeTqï |üø£å+˝À>±ì, ÁãVü≤àeTTqT ÄÁX¯sTT+∫q
nC≤„qy˚T ñbÕ<ëqeTqï |üø+å£ ˝À >±ì, nC≤„q+ e\q ÁãVü≤àeTTbÕ<ëqeTqï |üø+å£ ˝À
>±ì nC≤„Hê+X¯yT˚ »>∑‘T· ≈Ô î£ bÕ<ëqeTT ø±ì ÁãVü‰à+X¯eTT ø±<äT. $es¡yÔ ê<ä+˝À >±ì,
|ü]D≤eT yê<ä+˝À >±ì nC≤„qy˚T »>∑‘·TÔ≈£î |ü]D≤eTT´bÕ<ëq ø±s¡DeTT,
ì]«ø±s¡eTsTTq ÁãVü≤à+ ø±<äT. ø£qTø£ Á|ür‹ e\q >±ì, u≤<Ûä e\q >±ì ndü‘Y
nì>±ì, dü‘Y nì>±ì ìs¡sí TT+|ü kÕ<Û´ä + ø±ì~ ø£qTø£ »>∑‘T· Ô $T<Û´ä . <ëìø£≥Te+{Ï<˚
nsTTq nC≤„qeTTbÕ<ëq ø±s¡DeTT. ÁãVü≤à+ á $esêÔìøÏ n~ÛcÕ˜qeTT. Ç˝≤ ÁãVü≤à+
nC≤„q+ e\q »>∑‘T· ≈Ô î£ $es√ÔbÕ<ëq+ >±qT, nC≤„Hêe∫äqïeTsTTq+<äT e\q »>∑‘T· ≈Ô î£
|ü]D≤eTT´bÕ<ëqeTT>±qT #ÓbÕÔ+. ªª$\ø£Då ‘ê«~Ûøs£ D¡ +µµ (ÁãVü≤à+ »>∑‘T· \Ô T #˚‘H· ê
#˚‘q· eTT\T. $\ø£Då eTT\T ø£qTø£ ø±s¡´ø±s¡DeTT\T ø±sê<äì yê<äq) á n_ÛÁbÕj·T+‘√
Á|üe]Ô+#·˝<Ò Tä >∑qTø£ e÷≈£î Ä Hê´j·T+‘√ $s√<Û+ä @MT ˝Ò<Tä .
eTi=ø£≥Hêïs¡T ªªnìs¡«#·˙j·TeTsTTq nC≤„q $wüjT· eTsTTq Á|ür‹ n+≥÷
@MT˝Ò<Tä . ªÁ|ür‹, ÁuÛ≤+‹, u≤<Ûµä nH˚ eT÷&É+XÊ\qT ã{Ϻ nsTTHê á $wüjT· eTT
n+^ø£]+#·ø£ ‘·|Œü <äT. m+<äTø£+fÒ Á|ür‹ n+≥÷ ñ+fÒH˚ >∑<ë! Á|ür‹, ÁuÛ≤+‹,
u≤<Ûä nH˚$ #ÓbÕÔ+. (s¡Ee® ⁄, düsŒ¡ eTT ` s¡EC® ≤„q+ Ç$ Á|ür‹, ÁuÛ≤+‹ u≤<Û\ä T `
nqTyê<ä≈î£ &ÉT) á Á|ür‘·T\#˚‘· >±ì y˚sπ @<äsTTHê Á|ür‹#˚‘· >±ì á $wüjT· + <=s¡ø˝ £ <Ò Tä .
ø£qTø£ <√wüeTTqT ø£*Œ+#·sê<äT. X¯óøÏÔ yÓTTˆˆ yêìj·T+<äT s¡»‘·+ yÓTT<ä\sTTq$
düTŒ¤]düTHÔ êïsTT. nsTT‘˚ düTŒ¤]+#˚ ø±\+˝À >∑÷&Ü n~ ˝Ò<Hä ˚ u≤<Û#ä ‘˚ q· T, ˇø£ edüTeÔ ⁄
eTi=ø£ edüTeÔ ⁄>± nì|æ+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£. dü‘T· Ô nì ndü‘T· Ô nì ìs¡«∫+|ü
X¯ø´£ eTT ø±ì n|üPs¡«s¡»‘·eTT <√wü+ e\q düTŒ¤]düTqÔ ï<äì ø£*Œ+|üø£ ‘·|Œü <äì n+{≤sê
` ø£*Œ+∫Hê ñ|üj÷Ó >∑+ ˝Ò<Tä . ˇø£{Ï y˚s=ø£{>Ï ± uÛ≤dæ+#·≥+ nH˚~ ‘·|Œü <äT>∑<ë!
nq´<Ûë uÛ≤dæ+#·{≤ìï n+^ø£]+#·øb£ ˛‘˚ U≤´‹, Á|üeè‹Ô, u≤<Û,ä ÁuÛeÑ T ` Ç$ ≈£î<äse¡ ⁄.
ô|>’ ± @e÷Á‘·eT÷ ˝Òì, ø£qã&Éì, ìcÕÿs¡DeTsTTq edüTeÔ ⁄qT ø£*Œ+#·≥+ ‘·|ü ø£qTø£.
Ç˝≤ ø£*Œ+|üã&çq nìs¡«#·˙j·TeTT (<√wü+, s¡»‘·+, düs¡Œ+) nìs¡«#·˙j·TeTì
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 587
düTŒ¤]+#·<Tä . yêdüeÔ +>± s¡»‘·eTH˚, düsŒ¡ eTH˚ düTŒ¤]düT+Ô ~. nìs¡«#·˙j·TeTH˚ düTŒ¤]ùdÔ
Çø£ ÁuÛ≤+‹ ø±<äT u≤<Ûä ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªnq´<Ûë ø£ì|æ+#·≥+µ ˝Ò<+ä fÒ ªªÁ|ür‹, Á|üeè‹Ô,
u≤<Ûä, ÁuÛÑeTµµ nH˚ $wüj·÷\T ˝Ò≈£î+&Ü b˛‘êsTT ø£qTø£qT, nq´<Ûë ø£ì|æ+#·≥+
nìyês¡´+ ø£qTø£qT, X¯óøÏj Ô T˚ s¡»‘·+>± ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì MTs¡+^ø£]+#·ø£ ‘·|Œü <äT.
Ç‘·s¡ U≤´‹ yê<äT\ eT‘·+˝ÀqsTTHê ` nq´<ÛëuÛ≤dæ+#·≥+ ` nH˚~ @<√ ˇø£ <äX˝¯ À
n+^ø£]+#·ø£ ‘·|Œü <äT. ndü‘UY ≤´‹ |üø+å£ ˝À dü‘>Ô· ±. Ä‘·àU≤´‹ |üø+å£ ˝À ns¡+ú >±q÷,
nU≤´‹ |üø+å£ ˝À ˇø£<ëì $X‚wDü + eTi=ø£ <ëì $X‚wDü + >±qT, s¬ +&ÉT C≤„Hê\T ˇø£
C≤„qeTT >±qT, $wüjT· ` ndü<들e |üø+å£ ˝Àq÷ $<ä´e÷q $wüjT· + >±q÷ uÛ≤dædTü +Ô ~
` düe÷:` nq´<∏ëU≤´‹ e\qH˚ X¯óøÏÔ s¡»‘· Á|ür‹ »]–‘˚, <ë+‘√H˚ eT{Ϻ ` ≈£î+&É
Á|ür‹ >∑÷&Ü »s¡T>∑e#·TÃqT. n+<äT ø±s¡D+ qT+&ç ø±s¡´+ |ü⁄{Ï+º <äì #Óù|Œ ‘·eT
eT‘·+ e<ä* ø±s¡Dy˚T ø±s¡´+>± uÛ≤dædüTÔqï<äì #Ó|üŒe\dæ ñ+≥T+~. á yê<ä+
e÷øÏwyºü T˚ . y˚TeTT ø±s¡´+ $T<Û´ä nì #ÓbÕÔ+ >∑<ë! ø±ì ªø±s¡´+ dü‘´· +µ nì #Óù|Œ MTπø
Ç~ |æ&TÉ >∑T bÕ≥T. nj·÷´! eT{Ϻ |òTü ≥s¡÷|ü+‘√ ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . eT{Ϻ j·T+<äT
|òTü ≥+ |ü⁄{Ï+º ~ ` ø£qTø£ eTq yê<ë\≈£î kÕeT´+ ˝Ò<Tä ` n˝≤ nsTT‘˚ X¯óøÏÔ >∑÷&Ü
s¡»‘·s÷¡ |ü+>± uÛ≤dæ+#·≥+ ˝Ò<Tä . X¯óøÏÔ j·T+<äT s¡»‘·+ |ü⁄{Ï+º <ä+fÒ kÕeT´+ dü]b˛‘·T+~.
nj·÷´! eT{Ϻj·T+<äT |òüT≥+ |ü⁄≥º{≤ìøÏ <ä+&É+, #·Áø£+, ˙s¡T, ≈£îeTà] ` Çe˙ï
ø±yê*. X¯óøÏÔ j·T+<äT s¡»‘·+ |ü⁄≥º{≤ìøÏ kÕe÷Á– @MT ˝Ò<Tä >∑<ë! ` düe÷:` m+<äT≈£î
˝Ò<Tä . s¡»‘·+ >∑T]+∫q dü+kÕÿs¡+, #·ø#£ ø· e£ TH˚ yÓTiT|ü⁄ n$<ä´, <ä÷s¡+ yÓTTˆˆ ø±s¡D
kÕeTÁ– Ç#·Ã{≤ ñqï~ >∑<ë! nj·÷´! ≈£î+&É ªªñqï~µµ nì ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ` düe÷:`
düTŒ¤]+#˚ düeTj·T+˝À X¯óøÏÔ s¡»‘·+ >∑÷&Ü nø£ÿ&É ñqïfÒ¢ ø£qã&ÉT‘·T+~. ˝Ò<ä+fÒ
s¡»‘·eTì m+<äT≈£qTø=+{≤&ÉT? nj·÷´! n~ nìs¡«#·˙j·T+ nsTTq~ >∑qTø£ X¯óøÏÔ
s¡»‘êìï nìs¡«#·˙j·TeTHê*. ø±ì ªdü‘T· µÔ nqsê<äT. düe÷:` Á|ür‹ <äX˝¯ À n~
nìs¡«#·˙j·T+ ø±<äT. dü‘.Ô˚ e÷eT÷\T |òTü ≥eTsTTHê ‘·qT |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT, ‘·qT |ü–*q
‘·s¡Tyê‘· ñ+&Éq+‘· e÷Á‘êq eT<Ûä´˝À es¡Ôe÷q<äX¯˝À ª˝Òq≥T¢µ uÛ≤$+#·+ >∑<ë!
ñqïfÒ¢ >∑<ë! ÁuÛ≤+‹ s¡»‘·eTsTTHê n+‘˚. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ Á|ür‹ ø±\+˝À
ñ+≥T+~, <ëì ‘·sê«‘· ñ+&É<Tä . ø£qTø£ <ëìì dü‘T· Ô nqe#·TÃ. ˝Òq|ü⁄&ÉT ndü‘T· Ô
nqe#·TÃ. ø£qTø£ |òTü ≥+ ˝≤>± <ëìì ìs¡«#·˙j·T eTqe#·TÃ >∑<ë! ` düe÷:` ñqï~
b˛<äT. ˝Òì~ düTŒ¤]+#·<Tä ` ñ+&ç ` b˛j˚T X¯óøÏÔ s¡»‘·eTT, |òTü {≤~ø£eTT nìs¡«#·˙j·Ty˚T.
Hê eT‘·+˝À |òTü {≤<äT\T $T<Û´ä \T ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·÷˝Ò. X¯óøÏÔ s¡»‘·+ ø£qï s¡»‘·+
_Ûqï+ ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+ <ëì≈£îqï yê´eVü‰]ø£ dü‘´· ‘·«eTT. nsTT‘˚ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+,
s¡»‘·+ ` á s¬ +&É÷ bÕs¡e÷]úø+£ >± dü‘ê´\T ø±H˚ ø±e⁄. X¯óøÏÔ j·T+<äT s¡»‘·+
311
588 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|ü⁄≥TÔ+<äqï yê<ä+˝ÀqsTTHê ˇø£{Ï y˚s=ø£{>Ï ± uÛ≤$+#·≥+ ‘·|Œü <äT ø£<ë! n+{≤sê!
Ä eT‘·+˝ÀqsTTHê n|ü⁄&ÉT |ü⁄{Ïqº s¡»‘·yT˚ s¡»‘·+>± ø£qã&ÉT‘·T+~ >±ì X¯óøÏÔ s¡»‘·+>±
ø£qã&É<Tä . ø£qTø£ ˇø£{Ï y˚s=ø£{>Ï ± ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . nj·÷´! X¯óøÏÔ j·T+<äT |ü⁄{Ïqº ~
yêdüeÔ s¡»‘·+ ø±<äT. ø±ì n˝≤ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ø£qTø£ ˇø£{Ï y˚s=ø£{>Ï ± ø£qã&ÉT‘·TqïfÒ¢
˝…øÿ£ . düe÷:- yêdüeÔ ` nyêdüeÔ s¡»‘ê\ eT<Û´ä n˝≤+{Ï uÛ≤eq ø£*–+#˚ Äø±s¡u<ÒÛ +ä
˝Ò<Tä . Äø±s¡u<ÒÛ +ä ñ+fÒ ÁuÛyÑ T˚ |ü⁄≥º<Tä . ndü‘´· s¡»‘·+ dü‘´· s¡»‘·+ ˝≤>± ø£q|ü&TÉ ‘·Tqï~.
ø£qTø£ ˇø£{Ï y˚s=ø£{>Ï ± ø£qã&çqfÒ¢ >∑<ë! - n+{≤sê? - X¯óøÏÔ j·T+<äT yêdüeÔ s¡»‘·
düe÷qeTsTTq ˇø£ s¡»‘·+ |ü⁄{Ϻ n~ yêdüeÔ s¡»‘· düe÷ø±s¡+>± uÛ≤dædTü qÔ ï<ä+{≤eTT.
n|ü⁄&ÉT n~ nq´<ÛëU≤´‹ ø±<äT. yêdüeÔ s¡»‘· düe÷qeTsTTq Äø±s¡+>± nì|æ+∫+~
ø£qTø£ Ä nyêdüÔe s¡»‘·eTTq+<äT yêdüÔe s¡»‘· uÛ≤eq‘√ eTT+<äT≈£î yÓfi¯¢≥+
≈£î<äTs¡T‘·T+~. Ä uÛ≤eq n~ ø±ì <ëìì n˝≤ uÛ≤$+#·≥+ ø£qTø£ ªªÁuÛ≤+‹µµ
nqe#·TÃqT. nj·÷´! X¯óøÏXÔ ø¯ \£ y˚T yêdüeÔ s¡»‘· düe÷qeTsTTq~ ø£qTø£ n<˚ j·T<ës¡sú »¡ ‘·
düe÷q+>± uÛ≤dædTü +Ô <äì n+^ø£]<ë›+. nqedüs+¡ >± ndü‘´· s¡»‘·+ |ü⁄≥TÔ+<äì ø£\Œq
m+<äT≈£î? - düe÷:- X¯óøÏj Ô T· +<äT s¡»‘· _Ûqï+>± q\¢ì &ç|Œü Á‹ø√D≤ø±s¡eTT yÓTTˆˆ
ñHêïsTT. ø£qTø£ n˝≤+{Ï ø£\Œq nedüs+¡ . nj·÷´! X¯óøÏj Ô T· +<äTqï s¡»‘·_qÛ ï \ø£Då ≤\T
eTq≈£î ø£qã&Ée⁄ >∑qTø£, yÓ+&ç e+{Ï Äø±s¡yT˚ ø£qã&ÉT‘·T+~ >∑qTø£ s¡»‘·deü ÷qeTsTTq
X¯óøÏuÔ ≤Û >∑yT˚ s¡»‘·deü ÷q+>± uÛ≤dædTü +Ô <äqe#·TÃ >∑<ë! - düe÷:- X¯óøÏÔ s¡»‘·eTT\
b˛*ø£ e\q Çø£ÿ&É Ç˝≤ düsT¡ u› ≤≥T #˚jT· e#·TÃqT. ø±ì >∑>q∑ + ˙\+>± ñ+<äqï
ÁuÛ≤+‹. n+<Ûøä ±s¡+˝À |æXÊ#·ÁuÛeÑ T yÓTTˆˆ yê{Ï˝À á kÕ<äèX¯´|ü⁄ yÓdTü \Tu≤≥T ˝Ò<Tä .
n+<äTe\q Ç˝≤ #Ó|üŒ≥+ ≈£î<äs¡<äT. ø±>± n#·Ã≥ >∑>∑q, n+<Ûäø±sê<äT\+<äT
ndü‘´· eTsTTq ˙\, |æXÊ#ê<äT\T - yêdüeÔ ˙\ |æXÊ#ê~ düeTeTsTTq$ - |ü⁄{Ïqº eì
#ÓbÕŒ*. nø£ÿ&É n+^ø£]+#·e\dæq|ü⁄&ÉT n<˚ $<Ûëq+ n+‘·{≤ n+^ø£]+#·≥+
kÂø£s´¡ +. n+<äTe\q dü‘´· s¡»‘· düe÷qeTsTTq ndü‘´· s¡»‘·+ X¯óøÏj Ô T· +<äT |ü⁄{Ï+º <äì
ìs¡j í T· +. ø£qTø£ ˇø£{Ï eTs=ø£{>Ï ± uÛ≤dæ+#·≥+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·TU≤´‹j˚T
>¬ *∫+~. nq´<ÛëU≤´‹ ì\e<äT. ˝Ò<ë X¯óøÏj Ô T· +<äT <√wü+ e\q s¡»‘·+ |ü⁄{Ϻ s¡»‘·+>±H˚
ø£ì|ædTü +Ô ~. dü‘´· s¡»‘·eT˙ ø±<äT. ndü‘´· s¡»‘·eT˙ ø±<äT. ÁuÛ≤+‹ düeTj·T+˝À
e´øÏøÔ Ï Ç~ dü‘´· s¡»‘·e÷? ndü‘´· s¡»‘·e÷? nqï $#ês¡D ñ+&É<Tä >∑<ë! n+<äTe\q
s¡»‘·+ s¡»‘·+ >±H˚ ø£ì|æ+∫+~ ø£qTø£ ªnq´<ÛëU≤´‹µ ˝Ò<Tä . á s¡»‘· uÛ≤eq ÁuÛ≤+‹
nq{≤ìøÏ ø±s¡D+ ‘·sê«‘· e#˚à X¯óøÏÔ uÛ≤eq e\q Ç~ ‘=\>∑≥y˚T. n+‘˚ ‘·|Œü ªªn~
ø±ì<ëì j·T+<äT n~µµ nH˚ nq´ãT~∆ ø±<ä+{≤eTT. s¡»‘·eTTq+<˚ s¡»‘·ãT~∆ @s¡Œ&ç+~.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 589
ndü‘´· s¡»‘·eTT q+<˚sŒ¡ &çq s¡»‘·ãT~∆ >∑qTø£ Ç~ ªªn~ ø±ì<ëìì n~µµ nqTø√e≥y˚T
n+{≤sê. ` ø±<äT. s¡»‘· $wüjT· +>±H˚ s¡»‘·ãT~∆ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. nj·÷´! ªÇ~ yÓ+&çµ
nì ÁuÛ≤+‹ |ü&qç #√≥ n˝≤π> »s¡T>∑˙j·T+&ç. ªÇ~ dü‘´· eTsTTq yÓ+&çµ nqï ÁuÛeÑ T˝À
m˝≤ #˚j÷· *? ` düe÷:` ªdü‘´· eTsTTqµ nqï $X‚wDü + e\q qøÏ© yÓ+&ç ø±<äqï
ns¡+ú edüT+Ô ~. ø±ì X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ ø±<äqï ns¡+ú sê<äT. X¯óøÏìÔ #·÷∫q ‘·sê«‘· Ç~ X¯óøÏÔ
s¡»‘·+ ø±<äì j·T<Ûës¡ú s¡»‘·eTì ÁuÛ≤+‘·T&ÉqTø√&ÉT >∑<ë? ˝Ò<ë X¯óøÏj Ô T· +<äT |ü⁄{Ïqº
s¡»‘·+ #·÷∫ me&ÉTq÷ï Ç~ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·e÷ ≈£L≥s¡»‘·e÷ nì ÁuÛ≤+‹ |ü&&É TÉ . ≈£L≥
s¡»‘·+ (qøÏ© yÓ+&ç) ˝≤>± X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ n+≥÷ ˇø£ yÓ+&ç e´eVü‰s¡+˝À ˝Ò<Tä . ø£qTø£
<ëìì ‘·|Œæ +#·{≤ìøÏ ª|üse¡ ÷s¡µú nqï $X‚wDü + nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
ndü\T ìC≤ìøÏ ˇø£{Ï eTi=ø£{>Ï ± uÛ≤dæ+#·≥+ n+fÒ ˇø£sø¡ +£ s¡÷|ü+‘√
ñqï~ eTi=ø£ s¡÷|ü+‘√ uÛ≤dæ+#·≥y˚T. n~ s¡÷|üu<ÒÛ +ä e\q e∫Ãq<˚ >±ì <Ûsä à¡ uÛ<Ò +ä
e\q e∫Ãq~ ø±<äT. s¡÷|üeT+fÒ dü«s¡÷|üeTT. <Ûsä à¡ + n+fÒ dü«uÛ≤eeTT nì ‘˚&Ü.
ø±>± ≈£L≥s¡»‘·+ dü‘´· s¡»‘· s¡÷|ü+‘√ ø£qã&çq≥T¢ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ >∑÷&Ü dü‘´· s¡»‘·+>±
ø£qã&ç+~. ø£qTø£ Ç~ nq´<ÛëU≤´‹ ø±<äT. m+<äTø£+fÒ Ç~ dü‘·´s¡»‘·+ ø±<äì
mìïkÕs¡T¢ X¯|+æ ∫Hê n~ dü‘´· s¡»‘· s¡÷bÕìï |ü]‘·´õ+#·<Tä . m+<äTø£+fÒ s¬ +&ÉTs¡÷bÕ\T
ˇπø s¡ø£+>± ñ+{≤sTT ø£<ë! s¡÷|üuÛÒ<ä+ ˝Òø£b˛sTTHê <Ûäs¡àuÛÒ<ä+ ñ+~ >∑qTø£
nq´<ÛëU≤´‹ ‘·|Œü <ä+fÒ Ä ªnq´<ÛëU≤´‹µ, $X‚wDü eTsTTq <Ûsä à¡ +˝ÀH˚ ø±ì $X‚w´ü eTsTTq
s¡÷|üeTT q+<äT ø±<äT. ø£qTø£ Ç#·Ã≥ nq´<ÛëU≤´‹ ˝Ò<+ä {≤eTT. ñ<눈 <äTsêàs¡TìZ
#·÷∫ düHêàs¡T&Z ìÉ ÁuÛ$Ñ T+∫q|ü⁄&ÉT Ç+<äT˝À |ü⁄s¡TwüßDÏí |ü⁄s¡Twüß&Éì Á>∑V≤æ +#·≥+ ÁuÛeÑ T
ø±<äT. n‘·ì dü«uÛ≤eeTsTTq <äTwü‘º ê«ìï •wü‘º «· +>± Á>∑V≤æ +#·≥y˚T ÁuÛeÑ T. ø£qTø£, qøÏ©
yÓ+&ç eT+∫ yÓ+&ç>± uÛ≤dæ+∫Hê s¡»‘·+ s¡»‘·+>±H˚ uÛ≤dæ+∫q≥T¢ >∑qTø£ nq´<ÛëU≤´‹
˝Ò<Tä . ø±>±, ªªqøÏ© yÓ+&çµµ nH˚ uÛ≤eq≈£î >∑T]nsTTq X¯óøÏÔ s¡»‘êìï ndü\T yÓ+&ç>±
uÛ≤$+#·≥+ nq´<ÛëU≤´‹ - nì nqï e÷≥ >∑÷&Ü Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. n#·Ã≥ >∑÷&Ü
dü«uÛ≤e uÛ<Ò yä T˚ ø±ì dü«s¡÷|üu<ÒÛ +ä ˝Ò<Tä . ô|>’ ± qøÏ©yÓ+&ç ndü\TyÓ+&ç>± ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì
MTs¡+≥THêïs¡T. nsTT‘˚ ˇø£ Á|üX¯ï (m) m<äTs¡T>± ñqï ndü\T yÓ+&ç>±Hê? (_)
mø£ÿ&√ Ç+{À¢H√, n+>∑&˝ç ÀH√ ñqï ndü\T yÓ+&ç>±Hê? yÓTT<ä{~Ï ø±<äT. m<äTs¡T>±
ndü\T yÓ+&ç ˝Ò<Tä >∑<ë! s¬ +&ÉeB >±<äT. n~ e∫à eTq ø£+{ÏøÏ ø£qã&É<Tä >∑<ë!
nj·÷´! <√wü+ (ÁuÛ≤+‹ / n$<ä´) e\q n~ eTq ø£+{ÏøÏ ø£qã&ÉT‘·Tqï<ä+{≤+ -
düe÷:- mø£ÿ&√ ñqï edüTeÔ ⁄ eTq ø£+{ÏøÏ ø£qã&˚≥≥T¢ #˚jT· ≥+ - e+<ä <√cÕ\
312
590 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e\¢HH’Ó ê - kÕ<Û´ä + ø±<äT. qøÏ© yÓ+&ç ndü\T yÓ+&ç ˝≤>± ø£qã&ÉT‘·T+<äì #Óù|Ô -
qøÏ© yÓ+&çøÏ ndü\T yÓ+&ç‘√ kÕ<äèX¯´+ ñ+<äqïfÒ¢ ø£qTø£ ªnq´<ÛëU≤´‹µ ≈£î<äs<¡ Tä .
nj·÷´! nsTT‘˚ X¯óøÏj Ô T˚ s¡»‘·+ e˝… ø£qã&ÉT‘·Tqï<ä+{≤+ - n|üPs¡«+>± eTs√s¡»‘·+
|ü⁄{Ϻq≥T¢ ø£\Œq m+<äT≈£î? - düe÷:- y˚TeTT ndü\T yÓ+&ç ˝≤>± qøÏ© yÓ+&ç
ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ø±ì ÁuÛeÑ T düeTj·T+˝À X¯óøÏÔ j·T+<äT |ü⁄{Ïqº s¡»‘·yT˚
ªÇ~ s¡»‘·eTìµ nì|ædTü qÔ ï<äì #ÓbÕŒ+. ø£qTø£ eTeTTà\qT n+‘·>± Á|ü•ï+#·sê<äT.
ø±>± ªÇ~ yÓ+&çµ nì ÁuÛeÑ T |ü&qç #√≥ X¯óøÏj Ô T˚ s¡»‘·+ e˝… ø£qã&ÉT‘·Tqï<äqï e÷≥
- Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. ˝Ò<+ä fÒ ªX¯óøÏÔ s¡»‘·deü ÷q+>± ñqï<äìµ e÷Á‘·yT˚ nì|æ+#ê*.
ø£qTø£H˚ qøÏ© yÓ+&ç ndü\T yÓ+&ç ˝≤>± ø£ìdædüTÔqï<äì yê<ä+ >∑÷&Ü ≈£î<äs¡<äT.
˝Ò<+ä fÒ Ç~ ndü\T yÓ+&ç ˝≤>± ñqï<äì. uÛ≤eq ø£\T>±*. nj·÷´! X¯óøÏj Ô T· +<äT
s¡»‘·kÕeT´+ ñqï~. nsTT‘˚ n~ <√wü+ e\q ‘Ó*j·T≥+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªÇ~ yÓ+&çµ
nì uÛ≤eq edüT+Ô ~. <√wü+ b˛‘˚ ªÇ~ yÓ+&ç ˝≤>± ñ+~µ nH˚ uÛ≤eq edüT+Ô ~. -
düe÷:- X¯óøÏÔ˝À ñqï ªªyÓ+&ç b˛*ø£µµ <√wü+ e\q ø£qã&Éø£b˛sTTHê ªªX¯óøÏÔµµ
ø£qã&ÉT‘·T+<ë? - ˝Ò<ë? - ø£qã&ç‘˚ ÁuÛeÑ T |ü⁄≥º<Tä >∑<ë! u≤<Ûøä e£ TsTTq dü‘´· X¯óøÏÔ
C≤„q+ n˝≤H˚ ñ+fÒ ÁuÛeÑ Ts¡÷|üeTsTTq u≤<Û´ä eTsTTq s¡»‘·C≤„qyÓT˝≤ |ü⁄≥TÔ+~? ˝Àø£eTT
X¯óøÏìÔ X¯óøÏÔ nì Á>∑V≤æ +∫ >∑÷&Ü ªyÓ+&çµ nqTø√<äT >∑<ë! ªX¯óøÏµÔ ndü\T ø£qã&É<Tä
n+fÒ ªªÇ~ yÓ+&çµµ nqï ÁuÛ≤+‹˝À ªÇ~µ øÏ ns¡+ú @$T{Ï? ø£qTø£ ªÇ~µ nqï |ü<ëìøÏ
ns¡+ú >± X¯óøÏj Ô T· T+<äT ˇø£ n|üPs¡«eTsTTq ªs¡»‘·+µ |ü⁄{Ï+º <äì uÛ≤$+#ê*. nj·÷´!
|òTü ≥+ ø£+{ÏøÏ ø£qã&É≈î£ +&Ü ªÇ~ |òTü ≥+µ nqï Á|ür‹ sê<äT. n˝≤π> nìs¡«#·˙j·T
eTsTTq s¡»‘·+‘√ H˚Á‘· dü+ã+<Û+ä ø£\T>∑øb£ ˛‘˚ ªÇ~ yÓ+&çµ nqï dü+ã+<Û+ä >∑÷&Ü
ø£\T>∑<Tä . <ëì‘√ H˚Á‘· dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä >∑<ë! m+<äTø£+fÒ uÛ≤eq≈£î (Á|ür‹) eTT+<äT
ªqøÏ© yÓ+&çµ ˝Ò<Tä >∑<ë! $wüjT· eTT, Á|ür‹ - s¬ +&É÷ ˇπøkÕ] >∑<ë |ü⁄{ÏHº êsTT. düe÷:-
dü+kÕÿsê~ düV≤ü ø±s¡+ >∑*–q n$<ä´j˚T s¡»‘·+ yÓTT<ä\sTTq $wüj÷· \ jÓTTø£ÿ n<Ûë´dü
s¡÷|ü+‘√q÷, C≤„q+ jÓTTø£ÿ n<Ûë´dü s¡÷|ü+‘√qT n˝≤ |ü]D$TdüT+Ô ~. n+<äTe\q
ÁuÛÑeT düeTj·T+˝À $wüj˚T+Á~j·T düìïø£s¡¸ nedüs¡+ ˝Ò<äT. nsTT‘˚ ø£HÓï+<äT≈£î?
#·÷&É≥yÓT+<äT≈£î? - n+{≤sê - m<äTs¡T>± ñqï edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ kÕe÷q´C≤„q+
ø√dü+ nedüs+¡ . H˚Á‘·+ e\q @<√ edüTeÔ ⁄qï<äì ‘Ó*ùdHÔ ˚ ÁuÛeÑ T |ü⁄≥TÔ+~ >±ì }s¡øH£ ˚
|ü⁄≥º<Tä >∑<ë! n+<äTe\qH˚ Á>∑T&çy¶ êìøÏ Ç˝≤+{Ï ÁuÛeÑ T˝ÒM ø£\T>∑e⁄. ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·T
U≤´‹yê<ä eT‘·+˝À s¡»‘·yT˚ s¡»‘·+>± uÛ≤dæ+#·≥+ e\q ªnq´<ÛëU≤´‹µ ˝Ò<ìä #ÓbÕÔ+.
nj·÷´! ªªn~ ø±ì <ëìì n~ nqTø√e≥+ n<Ûë´düµµ nì X¯+ø£sê#ês¡T´\ yêπs
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 591
#ÓbÕŒs¡T. n~ nq´<ÛëU≤´‹j˚T >∑<ë! - düe÷:- nìs¡«#·˙j·TeTsTTq ns¡eú +‘·eTsTTq
C≤„q+ >∑÷&Ü n$<ä´e\qH˚ e∫Ã+~. X¯óøÏj Ô T· +<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq s¡»‘·C≤„qeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q~ ø£qTø£ ªªÇ<ä+ s¡»‘·+µµ nH˚ uÛ≤eq n<Ûë´dü ne⁄‘·T+~. n+‘˚ ‘·|Œü
X¯óøÏøÔ Ï dü+ã+~Û+∫ uÛ≤eq nì ø±<äT. ªªÇ<ä+ s¡»‘·+µµ nqï C≤„q+˝À ªX¯óøÏµÔ sê<äT
>∑<ë! X¯óøÏj Ô T· +<äT ÁuÛ$Ñ T+∫q s¡»‘·yT˚ >∑<ë edüT+Ô ~. nj·÷´! n˝≤ nsTT‘˚ nìs¡«#·˙j·T
C≤„q+ |ü⁄{Ï+º <ä+fÒ #ê\T>∑<ë! nìs¡«#·˙j·T s¡»‘·+ |ü⁄{Ï+º <äq≥+ <˚ìøÏ - düe÷:-
nìs¡«#·˙j·T s¡»‘·+ |ü⁄≥º≈î£ +&Ü nìs¡«#·˙j·T C≤„q+ m˝≤ |ü⁄≥TÔ+~? nj·÷´! n˝≤
nsTT‘˚ nìs¡«#·˙j·T s¡»‘·+ |ü⁄{+ºÏ <ä+fÒ #ê\T. nìs¡«#·˙j·T s¡»‘·C≤„q+ $wüjT˚ +Á~j·T
dü+jÓ÷>∑+ <ë«sê e÷eT÷\T C≤„Hê\ ˝≤>±H˚ »s¡T>∑e#·TÃ>∑<ë! - düe÷:- C≤„HêìøÏ
eTT+<äT n|üPs¡«eTsTTq $wüj·T+ ñ+<äq{≤ìøÏ Á|üe÷Dy˚TeTTqï~? ø=+<äs¡sTT‘˚
nìs¡«#·˙j·TU≤´‹ yê<äT\sTT >∑÷&Ü ‘·eT eT‘·+˝À nq´<ÛëU≤´‹ >∑÷&Ü ñ+<ä<+ä {≤s¡T.
yê]øÏ ‘·sÿ¡ |æXÊ#·+ >∑{>ºÏ ± |ü{ºÏ e<ä\˝Ò<ìä ns¡eú TT. ø£qTø£ e÷ eT‘·+˝À nq´<ÛëU≤´‹
˝Ò<Tä . Ç˝≤ dü‘êâ´‹ eT‘·+˝Àq÷ nq´<ÛëU≤´‹ ˝Ò<Tä . X¯óøÏÔ j·T+<äTqï s¡»‘·yT˚ s¡»‘·+>±
uÛ≤dædTü qÔ ï<äì yê] yê<äq. á yê<ä+ sêe÷qTEìøÏ Çwüeº TsTTq<˚. <ëìH˚ Äj·Tq
Ç+<äT˝À ìs¡÷|üD #˚j·T<ä\#ê&ÉT. Ä‘·àU≤´‹ eT‘·+˝Àq÷, nq´<ÛëU≤´‹ ˝Ò<äT.
eTqdüT‡˝À~, ãj·T≥~ nqï uÛÒ<ä+ ñHêï s¡»‘·+ s¡»‘·+>±H˚ uÛ≤dædüTÔqï~ >∑<ë!
ndü‘êâ´‹ yê<ä+ ˝Àq÷ nq´<ÛëU≤´‹ ˝Ò<Tä . ñqï~ - ˝Òì~ nqï uÛ<Ò +ä ñHêï s¡»‘·+
s¡»‘·+>±H˚ uÛ≤dædTü +Ô ~. nU≤´‹ yê<ä+ ˝Àq÷ ˝Ò<Tä . eTq+ düà]+#˚ s¡»‘·yT˚ s¡»‘·ÁuÛeÑ T˝À
ø£qã&ÉT‘·T+~. >∑<ë! Á|üX¯ï. C≤„qy˚T ns¡údü«s¡÷|ü+>± uÛ≤dædüTÔ+<äì $C≤„qyê~
Ä‘·àU≤´‹ì #ÓbÕÔ&ÉT. C≤„q+ ÁuÛ≤+‹e\q ns¡ú+>± ø£qã&ÉT‘·T+<äqï ˙ (|üsêX¯s¡)
eT‘·+˝Àq÷ ˇø£{Ï eTs=ø£{>Ï ± (C≤„q+ edüTeÔ ⁄>±) uÛ≤dædTü +Ô &É>± nq´<ÛëU≤´‹ ˝Ò<ìä
m˝≤ n+{≤s¡T? - düe÷:- e÷qdæøe£ TsTTq C≤„HêìøÏ ªs¡»‘·+µ yÓTT<ä\sTTq Äø±s¡+
düVü≤»y˚T. n~ ÁãVü≤à+ ø±e≥y˚T ÁuÛ≤+‹. Ç~ Ä‘·àU≤´‹ yê<ä+. ø£qTø£ nq´<Ûë
<äsÙ¡ q+ ˝Ò<Tä . |üsêX¯s¡ eT‘·+˝À edüT‘Ô '· ÁãVü≤ày˚T ÁuÛ≤+‹ #˚‘· »>∑‘T· >Ô ± nì|ædTü qÔ ï~.
n+fÒ ÁãVü≤àeTT q+<äT C≤„q+ e\q |ü⁄{Ïqº »>∑‘Ô̊ »>∑‘T· >Ô ± uÛ≤dædTü qÔ ï<äì ns¡eú TT. á
e÷≥≈£î Á|üe÷DeTT ÁX¯ó‹. ªªj·T‘√yê Çe÷ì-µµ edüT‘Ô '· C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTT
qT+&ç ns¡sú ÷¡ |üeTsTTq »>∑‘T· Ô |ü⁄≥º<Tä >∑<ë! $\ø£Då ‘ê«~Ûøs£ D¡ Hê´j·T+ #˚‘· ÁãVü≤àeTT
qT+∫ »>∑‘T· Ô |ü⁄≥º≥+ dü+uÛeÑ y˚T >∑<ë! nì Á|üXï¯ . düe÷:- Ä Hê´j·T+ (n#˚‘q· eTT
qT+&ç #˚‘q· +, #˚‘q· + qT+&ç n#˚‘q· + |ü⁄{≤ÔsTT) Á|üø±s¡eTsTTHê nC≤„q+ e\qH˚
ÁãVü≤à+ »>∑‘êÿs¡DeTì ìX¯Ãj·TeTT. ˝Ò<ä+fÒ ª@ø£y˚Tyê~«rj·T+ ÁãVü≤à - yÓTTˆˆ
313
592 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ÁX¯ó‘·T\T dü]b˛e⁄. Á|üX¯ï . nC≤„q+ e\qqsTTHê ÁãVü≤àeTT qT+∫ »>∑‘·TÔ
|ü⁄≥º<qä e#·TÃHê? düe÷:- n$<ë´<äX˝¯ À ø£qã&ÉT‘·÷ ñqï »>∑‘T· qÔ T ndü\T ˝Ò<qä ≥+
≈£î<äs<¡ Tä . Á|üX¯ï:- X¯XX¯ è¯ +π>D Hêπ>+Á<√ eTè‘·X »®><∑ dä Ôæ ‘·‘µY µ (≈£î+<˚{Ï ø=eTTà‘√
Hêπ>+Á<äTì #·+|ü>*∑ –‘˚ Á|ü|+ü #·eTTqïfÒ¢ ˝…øÿ£ ) nqT ÁX¯ó‹ Á|ü|+ü #·eTTqT ≈£î+<˚{øÏ =eTTà‘√
b˛*à ªndü‘µY nì #Ó|⁄ü qÔ ï~ >∑<ë! - düe÷:- n~ $<ë´ (C≤„q) <äXq¯ T ã{Ϻ #Ó|Œæ q
e÷≥. Ä <äX˝¯ À ÁãVü≤àeTT q+<äT »>∑‘T· +Ô &É<Tä >∑<ë! n$<ë´<äX˝¯ À ø£qã&˚ Á|ü|+ü #êìøÏ
>∑÷&Ü C≤„qy˚T dü«s¡÷|üeTT. C≤„qeTT / ÁãVü≤àeTT q+<˚ ns¡sú ÷¡ |ü eTsTTq »>∑‘T· Ô
n<Ûë´dü#j ˚ T· ã&çq~ ø£qTø£ n~ÛcÕ˜qy˚T <ëì dü«s¡÷|üeTT. á uÛ≤e+‘√H˚ |üsêX¯sT¡ &É˝≤
#ÓbÕŒ&ÉT. n+<äT#˚‘· ÁãVü≤àeTTq+<äC≤„q+ e\q $T<Û´ä nsTTq »>∑‘T· ‘Ô Œ· qï eTsTTq~.
m˝≤>∑+fÒ X¯óøÏj Ô T· +<äT nìs¡«#·˙j·TeTsTTq s¡»‘·eTT |ü⁄{Ïqº ≥T¢.
Á|üX¯ï:- ÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘·TÔ @<√s¡ø£+>± |ü⁄≥º˙j·T+&ç. X¯óøÏÔ j·T+<äT
e÷Á‘·+ s¡»‘·+ |ü⁄≥º˝Ò<äT. #·÷ˆˆ nìs¡«#·˙j·TeTsTTq n|üPs¡«eTsTTq s¡»‘·eTT
X¯óøÏj
Ô T· +<äT |ü⁄{Ïqº <äì #Óù|Œ MTs¡T n+<äT≈£î ø±s¡Dy˚T<√ #ÓbÕŒ*. n˝≤ nì|æ+#·≥+
(Á|ür‹) e\q - nì #Ó|Œü sê<äT. Ä nì|æ+#·≥+˝À s¡»‘·yT˚ $wüjT· + ø£qTø£, s¡»‘·+
|ü⁄≥ºø£ eTT+<äT n˝≤ ªnì|æ+#·≥+µ ≈£î<äs<¡ Tä ø£<ë (ø±s¡´+ø£qï ø±s¡D+ eTT+<äT+&Ü*
>∑<ë! - nqTyê<ä≈£î&ÉT) $wüjT· + @MT ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ˇø£ Á|ür‹ |ü⁄{Ϻ n~ $wüj÷· ìï
|ü⁄{Ï+º ∫ <ëìH˚ Á|ürj·Te÷q+ #˚dTü +Ô <äq≥+ ‘·|ü . Ç+Á~j·T<√wü+ e\q |ü⁄{Ï+º <äHêï
≈£î<äs<¡ Tä . n~ |ü⁄s¡Twüßì˝Àì ˝À|üyT˚ ø±ì ˇø£ ø±sê´ìï |ü⁄{Ï+º #˚ X¯øÔÏ <ëìøÏ ˝Ò<Tä .
Ç+Á~j·÷\T >∑÷&Ü ø±<äT. n$ C≤„qø±s¡DeTT˝Ò ø±ì edüTÔ ø±s¡D≤\T ø±e⁄. <√wüjT· Tø£Ô
eTsTTq Ç+Á~j·÷\÷ ø±s¡D+ ø±<äT. n$>∑÷&Ü ‘·eT ø±s¡´eTsTTq C≤„q+˝À <√cÕ\qT
$X‚cÕ\qT ø£*–kÕÔsTT >±ì nHê~ nsTTq $T<Ûë´C≤„Hêìï ø£*–+#·e⁄. - düe÷:-
ªªÇ~ s¡»‘·+µµ nqï Á|ür‹ e\q Á|ür‹ düeTj·T+˝À e÷Á‘·yT˚ $wüjT· eTT @ø£ ø£Då +˝À
|ü⁄{Ïqº <˚ yê{Ï HêX¯eTT\T >∑÷&Ü @ø£ ø£Då +˝À »]π>$. Á|ür‹ $wüjT· +>±≈£î+&É>±
ªX¯óøÏÔ s¡»‘·+µ m˝≤ ñ+≥T+~? dü‘´· s¡»‘·+ >∑÷&Ü n˝≤π> nsTTHê ˝Àø±qTuÛeÑ +˝À
n~ dæsú +¡ >± ñ+&˚~ ø£qTø£ <ëìq˝≤ nqTø√eTT. Á|ür‹˝À ˝Òì X¯óøÏÔ s¡»‘·+ e÷Á‘·yT˚
˝Ò<ìä #ÓbÕŒ+. á X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ »ìà+#·{≤ìøÏ ø±s¡D+ n$<ä´j˚T. #·÷ˆˆ ‹$Ts¡+,
eTdüø£ yÓTTˆˆ H˚Á‘·<√cÕ\T >∑\ yêìøÏ m<äTs¡T>± ˇø£ edüTeÔ ⁄ ndüŒwü+º >± ø£qã&ÉT‘·T+~.
yÓTs¡Tdü÷Ô ñ+≥T+~. <ëìì #·÷∫ ªyÓTs¡T|ü⁄ yÓTTˆˆµ Á>∑V≤æ +#˚ n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
Ä eè‹Ô j·T+<äT ªÇ~µ ˝À ñqï #Ó‘’ q· ´+ Á|ü‹_+_düT+Ô ~. eè‹Ô ãj·T≥≈£î ÁbÕø£≥+
e\q ªÇ~µ ˝Àì #Ó‘’ q· ´eTT eè‹Ô˝À Á|ü‹_+_+∫q #Ó‘’ q· ´eTT, Á|üe÷‘· (#·÷#˚yê&ÉT)
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 593
#Ó‘’ q· ´eTT ø£\dæb˛‘êsTT. ø±>± Á|üe÷‘· #Ó‘’ q· ´+‘√ n_Ûqï+ nsTTq edüTeÔ ⁄q+<äTqï
ªX¯óøÏµÔ - Äø±s¡+ >∑\ n$<ä´ ªyÓTs¡T|ü⁄µ yÓTT<ä\sTTq yÓ+&ç b˛*ø£\ e\q e∫Ãq yÓ+&ç
dü+kÕÿs¡eTT\‘√ ø£*dæq<Ó,’ ‹$Ts¡+ yÓTTˆˆ <√cÕ\‘√ ø£\dæq<Ó,’ s¡»‘·+>±q÷ s¡»‘·
C≤„HêuÛ≤dü+ >±q÷ |ü]D$TdüT+Ô ~. Bìe\q nHê~ nsTTq uÛ≤es¡÷|üeTsTTq nC≤„q+
dü«s¡÷|ü‘·' nHê~ ø£qTø£ <ëì ø±s¡´eTsTTq$ >∑÷&Ü eTT+<˚ ñ+&Ü\qï e÷≥
ìs¡d+æ |üã&çq~. ‘·÷˝≤C≤„qy˚T (e´øÏ>Ô ‘∑ e· TsTTq ∫qï ∫qï nC≤„Hê\T / ÁuÛ≤+‘·T\T)
X¯óøÏÔ s¡»‘êìøÏ ø±s¡D+. eT÷˝≤C≤„q+ ø±<äT >∑<ë!
Çø£ yês¡T #Ó|Œæ q<˚ eTs=ø£ e÷≥— ªªn|üPs¡«eTT nìs¡«#·˙j·TeTT nì á
qøÏ© s¡»‘·+ s¡»‘·eTì, e´eVü≤]+|üã&ÉT‘√+~ ø±ì |òTü ≥eTì |ü≥eTì nì|æ+∫ø=q≥+
˝Ò<Tä . ø±s¡D+ s¡»‘·+ yÓTTˆˆ yêì b˛*ø£ nsTT‘˚ s¡»‘·+ nì ø±ø£ s¡»‘·deü ÷q+>±
ñHêïj·Tì nì|æ+∫ø=+≥T+~ >∑<ë! kÕ<äèX¯´+ e\¢ ø±<äT, s¡»‘ê~ C≤‹ e\q -
n+{≤sê? - nsTT‘˚ #Ó|Œü +&ç - á C≤‹ dü‘´· e÷? ndü‘´· e÷? - dü‘´· eTsTT‘˚
ndü‘´· eTsTTq <ëì‘√ nq«j·T+ ≈£î<äs<¡ Tä . ndü‘´· eTsTT‘˚ dü‘´· eTsTTq <ëì‘√ nq«j·T+
≈£î<äs<¡ Tä . ndü‘´· eTsTTq<ëì $wüjT· +˝À yêdüeÔ ãT~∆, yêdüeÔ X¯ã+› (ù|s¡T) nq«sTT+#·e⁄
>∑<ë! - düe÷:- á yê<äq ‘·|ü . X¯óøÏÔ j·T+<äT nìs¡«#·˙j·TeTsTTq s¡»‘·yT˚ |ü⁄{Ï+º ~.
|òTü {≤<äT\T |ü⁄≥º˝<Ò Tä . ø£qTø£ n~ ªªyÓ+&çµµ nH˚ e´eVü≤]+|üã&ÉT‘·T+~. nj·÷´! s¡»‘·yT˚
|ü⁄{Ïqº ~ >∑<ë - nìs¡«#·˙j·T+ |ü⁄{Ï+º <ä+{≤πs$T? - düe÷:- |ü⁄{Ïqº s¡»‘·+ ndü\T~
>±<äT, nìs¡«#·˙j·T+ >∑<ë! nj·÷´! ªs¡»‘·+µ n+≥÷H˚ n~ nìs¡«#·˙j·T eT+{≤πs$T
- düe÷:- ªnìs¡«#·˙j·T+µ nH˚ ìs¡«#·q+ ñqï|ü⁄&ÉT nìs¡«#·˙j·T+ nq≥y˚T$T{Ï -
n˝≤π> ÇBqT. dü‘Y - ndü‘Y ø±≈£î+&Ü, Ä |ü<ë\‘√ |æ*#˚ neø±X¯+ ˝Òì<˚
nìs¡«#·˙j·TeTT. X¯óøÏj Ô T· +<äT |ü⁄{Ïqº s¡»‘·+ n≥Te+{Ï<˚ ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·TeTT.
nø£ÿ&É s¡»‘·yT˚ |ü⁄{Ï+º <äì m˝≤ #ÓbÕÔeT+{≤sê? - Ç~ s¡»‘·eTH˚ eTq+ uÛ≤$+#·≥y˚T
ø±s¡DeTT. |òTü ≥+MT<ä |òTü ≥ãT~∆ |ü⁄{Ïqº ≥T¢ s¡»‘·eTì|æùdHÔ ˚ s¡»‘· ÁuÛ≤+‹ |ü⁄≥TÔ+~.
|òTü ≥+˝À |òTü ≥düV≤ü »eTsTTq Äø±s¡+ e\q |òTü ≥ãT~∆ |ü⁄{Ïqº ≥T¢ yÓTs¡ yÓTs¡, ‘Ó\ì¢
ø±+‹ - e\q s¡»‘· ãT~∆ |ü⁄≥TÔ+~. nj·÷´! X¯óøÏÔs¡»‘·+˝À ñqï s¡»‘·‘·«C≤‹
(yÓTs¡yTÓ s¡, ‘Ó\T|ü⁄ yÓTTˆˆ \ø£Då düeT÷Vü≤eTT) dü‘´· e÷? ndü‘´· e÷? m˝≤>∑sTTHê <√wü+
ñ+~>∑<ë - düe÷:- n~ ndü‘´· C≤‹j˚T. |üse¡ ÷s¡+ú >±ø£ b˛e≥eTTqTï Çwüyº T˚ .
yêdüeÔ y˚TeT+fÒ, á |òTü ≥+˝À @ Äø±s¡eTT+<√ n<˚ Äø±s¡+ eTiÀ |òTü ≥+˝À
ñ+&É<Tä . _ÛqïeTsTTq<˚ ñ+≥T+~. ø±<ä+fÒ düe÷Hêø±s¡eTT+≥T+~. n<˚Ç~ Ç<˚n~
314
594 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±<äT >∑<ë! (nH√´Hê´uÛ≤e+ ø£<ë - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ düs¡«|òüT≥yê´|üÔ+>± ˇø£
Äø±s¡+ ñ+&É<äT. ø£qTø£ ªC≤‹µ n+≥÷ ˝Ò<äT. X¯óøÏÔs¡»‘·eTTq+<äTqï Äø±s¡eTT
X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ ˝≤>± $T<Û´ä j˚T ‘·|Œü n~ ndü\T s¡»‘·+ >±<äT. ndü\T s¡»‘·+˝Àì Äø±s¡+
X¯óøÏÔ s¡»‘êìøÏ sê<äT. á X¯óøÏÔ s¡»‘·eTTq+<äTqï Äø±s¡+ eTs√X¯óøÏÔ s¡»‘êìøÏ >∑÷&Ü
#Ó+<ä<äT. ø£qTø£ C≤‹H=|üŒø£ b˛e≥+ e\q Çã“+~ ˝Ò<äT. ˇ|üø=Hêï >∑÷&Ü,
X¯óøÏsÔ »¡ ‘· C≤‹ ndü‘´· +. n~ X¯óøÏsÔ »¡ ‘êìπø nq«sTTdüT+Ô ~. dü‘´· s¡»‘·+ dü‘´· s¡»‘êìøÏ
nq«sTTdüT+Ô ~. ø£qTø£ <√wü+ ˝Ò<Tä . ndü‘´· s¡»‘·eTT MT<ä ndü\sTTq s¡»‘·eTH˚ ù|s¡T,
uÛ≤eq m˝≤ ekÕÔsTT? - ÁuÛ≤+‹ e\q n+‘ê »s¡T>∑T‘·T+~. qøÏ© <ëìì #·÷∫
ndü\T<äqTø√e≥+ ÁuÛeÑ T ø£<ë! ˝Ò<ë X¯óøÏj Ô T· +<äT |ü⁄{Ïqº s¡»‘·eTT MT<äqsTTHê X¯óøÏÔ
j·T+<ä* dü‘´· uÛ≤>∑+ düTŒ¤]düT+Ô ~ >∑<ë! n+<äTe\q X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ MT<ä |üse¡ ÷s¡ú s¡»‘·eTì
ù|s¡T, uÛ≤eq ø£\T>∑T‘êsTT. ø£qTø£ X¯óøÏÔ j·T+<äT nìs¡«#·˙j·TeTsTTq dü‘·´s¡»‘·
düe÷qeTsTTq ˇø£ s¡»‘·eTT <√wü+ e\q |ü⁄{Ï+º ~. ˝Ò<+ä fÒ ªÇ~ yÓ+&çµ nH˚ uÛ≤eq
m˝≤ |ü⁄≥TÔ+~. ø£qTø£ á $yê<ä+ Ç+‘·{‘Ï √ #ê\T. düT<äsÙ¡ qT&Éqï ˇø£ $wüjT· +.
ªªndü‘´· eTsTTq ªC≤‹µ. |üse¡ ÷s¡eú TsTTq HêeTeTTqT, C≤„qeTTqT (s¡»‘· HêeT+, s¡»‘·
ãT~∆) ø£*–+#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä µµ - Ç~ dü]ø±<äT. C≤‹ dü‘´· + ø±q|ü⁄&ÉT <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫
e∫Ãq HêeTeTT, C≤„qeTT >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡+ú ø±e⁄. ø£qTø£ ndü‘´· eTsTTq~ ndü‘´· eTsTTq
yê{ÏH˚ ø£*–düT+Ô ~. ãT~∆ø,Ï HêeTeTTq≈£î u≤<Ûä ˝Ò<Tä >∑qTø£ n$ dü‘´· eTT˝Ò n+{≤sê?
- ªÇ~ yÓ+&ç ø±<äTµ nqï uÛ≤eq e\q n+‘·≈î£ eTT+<˚sŒ¡ &çq s¡»‘·+‘√ u≤≥T <ëìøÏ
dü+ã+~Û+∫q HêeT, C≤„qeTT\T ‘=\>∑T‘êsTT. ãT~∆e÷Á‘·yT˚ |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT. <ëì˝ÀøÏ
#˚]q s¡»‘ê<äT\T dü‘´· eTsTT‘˚H˚ dü‘´· ãT~∆. ndü‘´· edüTeÔ ⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q~ ndü‘´·
ãT<˚.∆ ˝Ò<+ä fÒ ÁuÛeÑ T≈£î Á|üeT≈£î ‘˚&Ü b˛‘·T+~. dü‘´· edüT$Ô wüjT· + Á|üeT. ndü‘´· ˝Ò<ë
$T<Ûë´ edüTÔ $wüjT· + ÁuÛeÑ T. n+<äT#˚‘H· ˚ Á|üeT ÁuÛeÑ TqT u≤~ÛdTü qÔ ï~. u≤~Û+#·≥+
˝Ò<+ä fÒ Á|üeT‘√ u≤≥T ªªÁuÛeÑ Tµµ >∑÷&Ü ø=qkÕ>∑T‘·T+~. $wüjT· + u≤~Û+|ü ã&ç+~
>∑qTø£ ÁuÛÑeT b˛sTT+<äqsê<äT. ÁuÛÑeT $wüj·T+ b˛sTT+~ >∑qTø£ ÁuÛÑe÷ b˛‘·T+~.
ø£qTø£ s¡»‘·+ ˝≤>± s¡»‘·u≤Û eq, s¡»‘· HêeT+ - s¬ +&É÷ ndü‘´· eTT˝Ò. s¡»‘·+ <√wü+
e\q |ü⁄{Ïqº <˚. Ç˝≤π> ÁãVü≤àeTTq+<äT »>∑‘T· >Ô ÷∑ &Ü nC≤„q+ e\q |ü⁄{Ïqº <˚. ø£qTø£
»>∑‘T· Ô ndü‘´· y˚T. »>∑~«wüjT· +˝À eTq+ ñ|üj÷Ó –+#˚ HêeTC≤„Hê\T >∑÷&Ü ndü‘ê´˝Ò.
ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ |üse¡ ÷s¡eú Tì Á>∑V≤æ +#·T. ÁX¯ó‹ düà è‹ |üPsêD≤<äT\T n˝≤π> n_ÛÁbÕj·T
|ü&qç eì #·÷bÕeTT >∑<ë!
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 595 596 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

sêe÷qTC≤_ÛeT‘·eTsTTq j·T<Ûës¡úU≤´‹ (dü‘êâ´‹) dæ<ë∆+‘· (eTVü≤‘Y qT+∫ uÛ÷Ñ ‘ê\ es¡≈î£ nìï ø£\dæ |æ+&ÉeTsTTq$. dü÷Á‘·ø±s¡T&ÉT >∑÷&Ü
$#ês¡D |ü+#· uÛ÷Ñ ‘·eTT\T Á‹s¡÷|ü+>± n\T¢ø=qï≥T¢ #ÓbÕŒ&ÉT)
XÀ¢ˆˆ 1) j·T<Ûës¡+ú düs«¡ $C≤„q$T‹ y˚<$ä <ë+ eT‘·yTé ˆ 8) Á‘ê´‘·àø£‘ê«‘·TÔ uÛ÷Ñ j·TkÕÔ«‘Y Ç‹ ‘˚Hê_Û<ë_Û<ëˆ
ÁX¯ó‹ düà è‹uÛÑ´dü‡s¡«dü´ düsê«‘·à‘·« Á|ür‹‘·'ˆˆ k˛e÷uÛ≤y˚#· |üPrø£Á>∑V≤ü D+ ÁX¯ó‹ #√~‘·yTé ˆˆ
(düs«¡ C≤„qeTT j·T<Ûës¡yú T˚ . $T<Û´ä ø±<äT. ÁX¯ó‹ düà è‘·T\T n+‘ê dü‘´· eTì #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. (Á‹s¡÷|ü+>±e≥+ e\q, ãVüQ‘·«+ #Ó+<ä≥+ e\q nì #ÓbÕŒeTT. <ëì#˚‘· uÛ<Ò eä TT
düs«¡ + düs«¡ dü«s¡÷|üyT˚ ) nuÛ<Ò eä TT @s¡Œ&çq$. j·TC≤„ìøÏ eTTK´eTsTTq k˛eTs¡d+ü <=s¡øq£ |ü⁄&ÉT ªª|üP‹ø£µµ \‘·qT
2) ãVüQkÕ´$T‹ dü+ø£\Œ|üPs¡«düècÕº´<äT´|üÁø£y˚Tˆ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+>± #ÓbÕŒs¡T)
‘êkÕ+ Á‹eè‘·yT˚ ø¬ ø’ ±$T‹ ÁX¯ó‘˚´eÌ <ä]Ù‘·yTé ˆˆ 9) k˛e÷ej·Te dü<들yê~‹Hê´j·T$<√$<äT'ˆ
(H˚qT nH˚ø+£ ø±yê* - nqï uÛ>Ñ e∑ ‘·‡+ø£\Œ+‘√ düèwæº »]–+~ ø£qTø£, Á‹eè‘·ÿs¡D+ ÁMVü≤´uÛ≤y˚#· ˙yês¡Á>∑V≤ü D+ ÁX¯ó‹#√~‘·yTé ˆˆ
<ë«sê düèwæº »]–q≥T¢qï~ ø£qTø£ düèwæº dü‘´· y˚T) (Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+ |üP‹ø£\‘·˝À k˛eT\‘· nej·Tyê\T / n+X¯\T
3) Á‹eè‘·ÿs¡Dy˚Te+Væ≤ Á|ü‘´· øπ Då √|ü\uÛ´Ñ ‘˚ˆ ñ+&É≥y˚Tqì Hê´j·Ty˚‘\Ô· T #ÓbÕÔsT¡ . n˝≤ ªªÁMVæ≤µ <Ûëq´+ <=s¡øq£ |ü⁄&ÉT ˙yês¡<ëÛ q´+
j·T<ä>öïs√Væ≤‘·+ s¡÷|ü+ ‘˚»düd<Ôü bä ÕeT|戈 yê&ÉeTHêïs¡T)
(Á‹eè‘·ÿs¡DeT+fÒ n–ï»\ bÕ]∆yê+XÊ\qT eTTù|Œ≥\T>± ù|ì |ü<ës¡ú düèwæº #˚dqæ ≥T¢ 10) ‘·<˚edü<äèX¯+ ‘·dü´ j·T<ä´Å<ä›yÓ’´ø£<˚X¯uÛ≤ø˘ˆ
#Ûê+<√>±´~ es¡qí . y˚<<ä ]ä Ù‘·eTsTTq á Á‹eè‘·ÿs¡DeTT Á|ü‘´· ø£+å >± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. X¯óø±Ô´<Ís¡»‘ê<˚X¯Ã uÛ≤e' ÁX¯ó‘Ó’´euÀ~Û‘·'ˆˆ
n–ï˝Àì ms¡T|ü⁄ ‘˚»düT‡ jÓTTø£ÿ n+X¯yT˚ . ˙{ÏøÏ X¯óø£¢ es¡eí TT. uÛ÷Ñ $TøÏ ø£èwüí es¡+í (x ‘√ y øÏ kÕ<äèX¯´eT+fÒ x n+X¯\T y ˝À ñ+&É≥y˚T. X¯óøÏÔ yÓTTˆˆ yêìj·T+<äT
Çe˙ï n–ïy˚. y˚<eä TT Çe˙ï #Ó|Œæ +~. ø£qTø£ nìï nìï+{ÏjT· +<äTqï$) s¡»‘·+ yÓTTˆˆ ñHêïj·Tì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~)
4) X¯óø£¢+ ø£èwüí+ |üè~Ûyê´X‚Ñ·´>±ïy˚e Á‹s¡÷|ü‘êˆ 11) s¡÷|ü´X¯óø±Ô´~ ìπs›X¯ uÛÒ<√ uÛÑ÷j·TdüÔ« ùV≤‘·Tø£'ˆ
ÁX¯ó‘Ó’´e <ä]Ù‘ê ‘·kÕà‘·‡πs« düs¡«Á‘·dü+>∑‘ê'ˆˆ s¡÷bÕ´~dü<èä X¯XÊÃj·T+ X¯óø±Ô´~s¡T|ü\uÛ´Ñ ‘˚ˆˆ
(Bì ns¡eú TT 3 ÁøÏ+<ä ø£*bÕqT) (nsTT‘˚ n+X¯\ Ä~Ûø±´ìï ã{Ϻ yÓ+&ç nì X¯óøÏÔ nì n+{≤eTT)
5) |ü⁄sêDÒ#Ó’ey˚Ty√ø£Ô+ yÓ’wüíy˚ düèwüߺ´|üÁø£y˚Tˆ 12) s¡÷bÕ´~ dü<èä X¯XÊÃj·T+ X¯óø±Ô´~s¡T|ü\uÛ´Ñ ‘˚ˆ
HêHêMsê´' |üè<Û>ä u¥ ÷ÑÛ ‘ê' ‘·‘ù· dÔ dü+Vü≤‹+ $Hꈈ n‘·dkÔü Õ´Á‘· dü<들e' Á|ür‘˚s|¡ æ ì•Ã‘·'ˆˆ
6) HêX¯≈î£ ïeHé Á|üC≤'Ádüwßü eº Tdüe÷>∑eT´ ø£è‘·‡ïX¯'ˆ (yÓ+&ç‘√ düe÷q+>±H˚ X¯óøÏÔ <=s¡≈î£ ‘·T+~. n˝≤H˚ Ç‘·s¡ dü<èä X¯ |ü<ësêú\T. ø£qTø£
düyT˚ ‘ê´H√´q´ dü+jÓ÷>∑+ |üsd¡ Œü s¡ düe÷ÁX¯j÷· 'ˆˆ X¯óøÏ˝Ô À s¡»‘·+ ñìøÏ yÓTTˆˆ nqTuÛeÑ +˝À ø£qã&ÉT‘·THêïsTT)
($wüß|í ⁄ü sêD+˝Àq÷ Ç˝≤π> ñqï~. á uÛÖ‹ø£ |ü<ësêú\ìï $&ç$&ç>± ñ+&ç @MT 13) ø£<ë∫#·Ã≈£åîsê<˚düTÔ <√cÕ‘Y X¯óø£Ô´+X¯ e]®‘·'ˆ
#˚jT· ˝Òø£ b˛sTTHêsTT. n|ü⁄&ÉT ø£\dæ ˇø£<ëìH=ø£{Ï ÄÁX¯sTT+∫q$) s¡»‘ê+XÀ>∑èV”≤‘√-‘√ s¡»‘êØú Á|ües¡‘Ô ˆ˚ ˆ
7) eTVü≤<ë<ë´ $X‚cÕ+‘êVü≤´+&É $T‘ê´~Hê‘·‘'· ˆ (H˚Á‘ê~ <√wü+ e\q X¯óøÏ˝Ô À X¯óøÏuÔ ≤Û >∑+ ø£qã&Éø£ s¡»‘ê+X¯yT˚ ø£qã&ç s¡»‘·eTì
dü÷Á‘·ø±s√|æ uÛ÷Ñ ‘êHê+ Á‹s¡÷|ü‘«· + ‘·<ëÛ e<䑈Y ˆ |üsT¡ >∑T\T rkÕÔeTT)
315
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
14) <√wüVü‰H˚‘·T X¯óø£Ô´+X‚ >∑èV”≤‘˚ ‘·ìïes¡Ô‘˚ˆ
n‘√ j·T<Ûës¡+ú s¡÷bÕ´~ˆˆ
(<√wü+ b˛sTTHêø£ X¯óøÏÔ uÛ≤>∑+ ø£qã&ç‘˚ s¡»‘·+ ‘=\–b˛‘·T+~. ø£qTø£ X¯óøÏj
s¡»‘ê~ C≤„q+ j·T<Ûës¡yú T˚ )
15) u≤<Ûä´u≤<Ûäø£uÛ≤edüTÔ uÛÑ÷j·TùdÔ«H√|ü|ü<ä´‘˚ˆ
X¯óøÏÔ uÛÑ÷j·TdüÔ« yÓ’ø£\´ kÕø£\´Á>∑Vü≤s¡÷|ü‘·'ˆˆ
(á u≤<Û´ä u≤<Ûøä £ uÛ≤eeTT á n+X¯\ Ä~Ûø´£ + e\q ø£\T>∑T‘·T+~. yÓ+&ç n+X¯\T
m≈£îÿe ñ+fÒ yÓ+&ç, X¯óøÏÔ n+X¯˝≈… î£ ÿe ñ+fÒ X¯óøÏ-Ô )
16) Hê‘√ $T<Ûë´s¡ú dü‘ê´s¡ú $wüjT· ‘·« ìã+<Ûqä 'ˆ
@e+ düs«¡ dü´ düs«¡ Á‘· e´eVü‰s¡ e´edæ‹ú 'ˆˆ
(n+<äTe\q u≤<Û´ä u≤<Ûøä £ uÛ≤e+ sêe{≤ìøÏ ø±s¡DeTT $T<Û´ä nì dü‘´· eTì ø±<äT.
Ç<˚ $<Û+ä >± düs«¡ + düs«¡ Á‘· e´eVü‰s¡d‘ü ´· ‘·)
á sêe÷qT» dæ<ë∆+‘·+ nj·TTø£eÔ TT.
1) ªªÁãôV≤’ àø£yT˚ e düø˝£ ≤‘·àø£ $T‘·´K+&É
eTT<√Èwj ü T· ‘·T‡ uÛTÑ eH˚ ÁX¯ó‹eTdüøπÔ wü߈
düs«¡ +#· düs«¡ eTj·T $T‘·´e<ä‘ÿ· <Ûqä Tï
sêe÷qT»' |òDü |Ï ‘ü ˚ s¡e‘ês¡u÷ÑÛ ‘·'ˆˆ
(á 8 XÀ¢ø±\T sêe÷sêe⁄>±] s¡#q· ) (ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ düø˝£ ≤‘·àø£eTì, nK+&ÉeTì
ñ|üìwü‘·TÔ\T #Ó|ü⁄Ô+fÒ Ä~X‚cÕe‘ês¡T&ÉsTTq sêe÷qTE&ÉT düs¡«+ düs¡«eTj·TeTì
m˝≤ #ÓbÕÔ&TÉ )
2) düs«¡ + eTT≈£î+<äeTj·T$T‘·´_Ûu≤Û wüe÷DÒ
leT‘·ŒsêX¯sø¡ è£ ‘˚ |æ |ü⁄sêDs¡‘ï˚ ˆ
düs«¡ +#·dsü «¡ eTj·T $T‘·´e<ä‘ÿ· <Û+ä qT
sêe÷qT»' |üse¡ T yÓw’ eíü kÕs¡«uÛÖeT'ˆˆ
(|üsêX¯Øj·TeTsTTq $wüß|í ⁄ü sêDeTT Á|ü|+ü #·eT+‘ê $wüßeí Tj·TeTì #Ó|⁄ü +Ô fÒ |üse¡ T
yÓw’ eíü ⁄&ÉsTTq sêe÷qTE&ÉT Á|ü|+ü #·+ Á|ü|+ü #·eTj·TeTì m˝≤ #ÓbÕÔsT¡ ?)
3) ˝Àø£'Á‹eè‘·ÿ è‘·<säÛ ê»\bÕeø±X¯Ã
uÛ÷Ñ ‘·Á‘·j÷· ‘·àø£$T‹ Á|ü‹|üqïy˚Teˆ
597 598 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
HÓ‘’ êe‘ê#· düø\£ + düø˝£ ≤‘·àø£+ kÕ´‘Y
dü«sêí‘·àø£' øÏeTT|òüT{À uÛÑT$e÷]Ôø£' kÕ´‘Yˆˆ
Ô T· +<äT (Á‹eè‘Y >± nsTTq |üèBÛ«»˝≤>∑Tï\T ˝Àø£+>± nsTTqeì ‘Ó*dæq<˚. Ç+‘·e÷Á‘·+#˚‘·
düø\£ + düø˝£ ≤‘·àø£+ ø±<äT. ã+>±s¡T≈£î+&É eT{Ïøº ±<äT. eT{Ϻ ≈£î+&É ã+>±s¡|⁄ü ~ ø±<äT)
4) düsŒ¡ ' |üXó¯ X¯Ã eTø£s'¡ |ü⁄s¡Tc˛eTV”≤CÀ
Á>±yê|òTü ≥X¯Ã ø£qø£+ s¡»‘·+ øÏeTTkÕ´‘Yˆ
‘·kÕà<ä‘~· «wüjT· ‘·~w∆ Dü ≤ j·T<Ûësêú
HÓy’ ‹˚ düs«¡ ~ÛwDü ≤ qT ø£<+äÛ j·T<Ûësêúˆˆ
(düsŒ¡ + |üXó¯ e⁄ ø±<äT. eTø£s+¡ eTìwæ ø±<äT. #Ó≥Tº sêsTT ø±<äT. sêsTT ≈£î+&É ø±<äT.
ã+>±s¡+ yÓ+&ç ø±<äT. Ç$ n$ ø±<äT. n$ Ç$ ø±<äT. n˝≤ nqTø=H˚ uÛ≤eq
ndü‘´· +. eT] düs«¡ + düs«¡ eTj·T+ nqï uÛ≤eq m˝≤ dü‘´· eT>∑TqT)
5) HÓy’ êq´>±ej·Tedü+‘·‹ s¡q´>±kÕ´‘Y
‘·‘‡· ìïuÛ≤ej·Tedü+‘·‹ s¡q´Bj·÷ˆ
k˛yÓ÷j·T<Ûë|ü]|ü⁄Hê‹ »q+ ‘·<e’Ó∏
|üPrø£ Ç‘·´_ÛeT‘·+ eT‘· e÷>∑eTdü´ˆˆ
(ˇø£] nej·Tyê\T eTs=ø£]˝À ñ+&Ée⁄. düe÷qeTsTTq nej·Te dü+|ü<ä
ñ+&Ée#·TÃqT. k˛eT+ |ü$Á‘·|]ü ∫q≥T¢>± |üPrø£+ >∑÷&Ü |ü$Á‘· |üsT¡ düT+Ô <äH~˚ Ä>∑eT
uÛ≤e+. |ü⁄\TdüT˝À ã+>±fi¯<Tä +|ü eTTø£ÿ\T y˚jT· e#·TÃ. ∫\>∑&É <äT+|ü eTTø£ÿ\T y˚jT· e#·TÃ
ã+>±fi¯<Tä +|ü nej·Tyê\T ∫\>∑&<É Tä +|ü˝À ñ+&Ée⁄ >∑<ë!)
6) X¯óø±Ô´+ edü+‘·´ej·Tyêj·T~ s껑êdüÔ
s¡Ω´–ïdüú X¯óø£´Ô ej·TeÁ|ü\j˚T|æ ‘˚cÕ+ˆ
HêX¯+ $Hê Á<äe|ü<+ä düeTTbÕ>∑‘êHê+
<äèX‚´‘· <ëe $s¡yT˚ qqT |æ+&Éu≤Û e'ˆˆ
(X¯óøÏ˝Ô À yÓ+&ç n+X¯\T+fÒ X¯óøÏìÔ ‘·>\∑ ô|fÒÔ yÓ+&ç n+X¯\T ø£s–¡ eTT<ä>› ± $T–*
ø£qã&Ü* >∑<ë. yÓ+ø£&ç »Ø ø±*ùdÔ n˝≤ $T>∑T\T‘êsTT >∑<ë!)
7) s¡÷ù|´#· X¯óø£´Ô ej·Tyêj·T~ ‘·]ΩeVü≤Öï
‘˚cÕ+ø£j å ÷· Á<仑·eT\Œ‘·s+¡ uÛyÑ #˚ ÷ ˆ
HÓy’ êÁ<äT‘êÅ<Tä ‘› $· T<ä+ uÛ»Ñ ‘˚\ŒuÛ≤e+
‘·kÕàqà èôwe’ s¡»‘˚ qqT X¯óøÏÔ dü‘«Ô· yéTˆˆ
316
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 599
(yÓ+&ç˝À >∑÷&Ü X¯óøÏÔ nej·Tyê\T+fÒ yÓ+&çì ø£]–+∫q|ü⁄&ÉT X¯óøÏÔ ‘·>\∑ ã&Ü*. ø£s>¡ ì∑
yÓ+&ç ø£qï sT÷ ø£]–q yÓ+&ç ‘·÷ø£+˝À u≤>± ‘·>±Z*. n˝≤ ˝Ò<Tä >∑<ë! ø£qTø£ yÓ+&ç˝À
X¯óøÏÔ ñ+&É≥+ nã<ä+∆ )
8) øÏ+ ˙\>± nej·Tyê' >∑>H∑ ˚-|üs÷¡ ù|
‹wü+˜ ‹ j˚Tq >∑>q∑ + eT*q+ $uÛ≤j·÷‘Yˆ
X¯óø£Ô´+ãsê~s¡»‘êdæ‘·eTTK´uÛ≤kÕ
$T<Û´’Ó e dü‘´· eT‹_Û' |ü]u≤~Û‘‘· ê«‘Yˆˆ
(Äø±X¯+ ˙\eT+{≤s¡T. ø±ì n~ s¡÷|üs¡Væ≤‘·+. eT] <ëì˝À ˙˝≤ej·Tyê˝…˝≤
ñ+{≤sTT? ø£qTø£ X¯óøÏ˝Ô À s¡»‘·+, Äø±X¯+˝À ˙\+, yÓTT<ä\sTTq$ ‘·sT¡ yê‘· e∫Ãq
yêdüeÔ C≤„q+ e\q ndü‘´· eTì ‘Ó\TkÕÔsTT. ø£qTø£ n$ $T<Û´ä ˝Ò.)
Bì kÕsê+X¯$T~. X¯óøÏÔ nH˚ edüTeÔ ⁄ ªÁ‹eè‘Yµ nsTTq uÛ÷Ñ ‘·eTT\ e\q
|ü⁄{Ϻq~ >∑qTø£ <ëì˝À uÛÑ÷‘·Á‘·j·÷ej·TeeTT\T+{≤sTT. n+<äTe\q uÛÑ÷‘·Á‘·j·T
dü«s¡÷|ü+ ø±e#·TÃ. uÛ÷Ñ ‘·Á‘·jT· HêeT+‘√ |æ\Teã&Ée#·TÃqT. ø±ì n+‘·e÷Á‘·+#˚‘·
n~ düsê«‘·à ø±<äT. nq>± |òTü ≥, |ü≥, ø£qø£, X¯óqø£, s¡»‘· s¡»ø£, n+>±s¡ø,£ uÛèÑ +>∑,
uÛèÑ +>∑sê» (>∑T+≥ø£\>∑sê≈£î) eTT\ dü«s¡÷|üeTT sê<äT. Ä ù|s¡‘¢ √ X¯óøÏìÔ |æ\Te˝ÒeTT.
$s√<Û+ä ñqï~. #·÷ˆˆ X¯óøÏÔ j·T+<äT X¯óøÏÔ ` nej·Tyê\T, s¡»‘êej·Tyê\T e÷Á‘·yT˚
ñHêïj·÷? ˝Òø£ |òTü {≤ej·Tyê\T |ü{≤ej·Tyê\÷ ñHêïj·÷? Ç+ø± ø£qø£, X¯óqø£ `
yÓ T Tˆˆ yê{Ï nej· T yê\T >∑ ÷ &Ü ñHêïj· ÷ ? Á|ü < ∏ ä e T|ü ø £ å + ˝À X¯ ó øÏ Ô ˝ À X¯ ó
øÏsÔ »¡ ‘êej·Tyê\THêï yê{Ïì $T+∫ |òTü ≥|ü{≤ej·Tyê\T ˝Òe⁄ >∑qTø£ düs«¡ + düsê«‘·à
ne≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . |òTü ≥|ü{≤<ä´ej·Tyê\T ñHêïj·T+fÒ, X¯óøÏÔ j·T+<äT s¡»‘· uÛ≤eq
e∫Ãq≥T¢ |òTü ≥|ü≥uÛ≤eq >∑÷&Ü ø£\>±*. nsTT‘˚ n\Œ+>± ñ+&É≥+ e\q ø£\>∑e⁄.
n~Ûø+£ >± ñ+&É≥+ e\q s¡»‘· Á|ür‹ e÷Á‘·yT˚ ø£\T>∑T‘·T+<ä+{≤sê? ` eT] ªÇ~
s¡»‘·eTTµ nqï Á|ür‹ì ã{Ϻ X¯óøÏÔ j·T+<äT s¡»‘êej·Tyê\qT ø£*Œ+∫q ˙e⁄ Á|ür‹˝Òì
|òüT{≤<ä´ej·Tyê\HÓ˝≤ ø£*ŒkÕÔe⁄. ô|’>± s¡»‘ê~ edüTÔe⁄\ nej·Tyê\‘√H˚ X¯óøÏÔ
‘·j·÷s¡sTT‘˚ ªX¯óøÏÔµ m˝≤ ne⁄‘·T+~? X¯óøÏÔ ` nej·Tyê\T m≈£îÿe>±e≥+ e\q
s¡»‘ê~ ` nej·Tyê\T ‘·≈î£ ÿee≥+ e\q ªX¯óøÏµÔ ne⁄‘·T+~ ` n+{≤sê ` nej·Te
düeTT<ëj·T+ eTT<ä>› ± ø£\eø£ eTT+<äT ndü\T ªªX¯óøπ µÔ µ ˝Ò<Tä >∑<ë! Çø£ X¯óøÏj Ô TÓ Tø£ÿ
nej·Tyê\T ` nH˚ e÷≥ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? X¯óøÏÔ n|üŒ{Ïøπ ñ+fÒ >∑<ë X¯óøÏÔ `
nej·Tyê\T. nej·Tyê\H˚ X¯óøÏÔ s¡÷bÕej·Tyê\T n+{≤eTT. n{Ϻ$ m≈£îÿe>±
ñ+&É≥+ e\q ˇø£ edüTeÔ ⁄qT ªªX¯óøÏµÔ µ n+{≤eT+{≤sê? ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚
317
600 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
X¯óøÏÔ s¡÷bÕej·Tyê˝Ò ªX¯óøÏµÔ nì|æ+#·Tø=+{≤sTT >±ì ªs¡»‘·+µ nì|æ+∫ø=qe⁄ >∑<ë!
eTiÏ düs«¡ + düs«¡ X¯ãy› ê#·´+ / düsê«‘·àø£+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? n˝≤π> X¯óøÏsÔ ÷¡ bÕej·Tyê\
MT<ä e∫Ãq s¡»‘·s÷¡ bÕej·Te C≤„q+ j·T<Ûës¡yú TÓ ˝≤ ne⁄‘·T+~? eT]j·TT, X¯óøÏìÔ
bı&ç>± #˚ùdÔ X¯óøÏÔ ` nDTe⁄\T n_Û+∫q≥T¢ s¡»‘êDTe⁄\T >∑÷&Ü \_Û+#ê*. n$
n\Œ+ >∑qTø£ <=s¡øe£ +{≤sê? ` n\Œ+>±qsTTHê <=s¡øe£ #·Tà >∑<ë! s¬ +{ÏøÏ eT<Û´ä
u≤>± b˛*ø£ e\q $&ç>± #·÷|ü≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . ø±ì ø£\dæb˛sTT <=s¡≈î£ ‘êj·T+{≤sê?
` nsTT‘˚ X¯óøÏÔ #·÷s¡+í ˝À ø£qTø£ ` nej·Tyê\T, ‘êÁeT ` nej·Tyê\T ñHêïsTT
>∑qTø£ kÕ<äèX¯´+ e\q n$ m+<äT≈£î <=s¡ø≥£ + ˝Ò<Tä ? nj·÷´! düs«¡ + düsê«‘·àø£+
nì, düs«¡ $C≤„q+ j·T<Ûës¡eú Tì ` y˚TeTT #˚dqæ dæ<ë∆+‘·+ Á|üøÿ£ q ô|{Ϻ ªªX¯óøÏÔ j·T+<äT
s¡»‘· uÛ≤eq j·T<Ûës¡eú Tì, X¯óøÏj Ô T· +<äT s¡»‘êej·TeeTT\T+&É≥+ n+<äT≈£î ø±s¡DeTì,
X¯óøÏÔ s¡÷bÕ´‘·àø£eTìµµ n+{≤eTT ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚ X¯óøÏìÔ ‘·>T∑ \ô|fÒÔ <ëì
qT+&ç ‘·|Œü ø£ s¡»‘·+ (|ü≥TºNs¡ yÓ+&ç »Ø ‘·>\∑ u…fÔÒ yÓ+&ç \_Û+∫q≥T¢ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
\_Û+#ê* >∑<ë! ã+>±s¡T sπ DTe⁄\T >∑\ yÓTHÆ êìï dü«s¡øí ±s¡T\T e<ä\s¡T >∑<ë! n˝≤π>
yÓ+&ç πsDTe⁄\T ø√πsyê&ÉT X¯óøÏÔì e<ä\sê<äT >∑<ë! X¯óøÏÔ s¡»‘· C≤„q+ >∑qTø£
j·T<Ûës¡eú TsTT‘˚ ªÇ~ s¡»‘·+ ø±<äqïµ C≤„q+ ndü‘´· eTe⁄‘·T+~. eT] düs«¡ $C≤„qeTT
j·T<Ûës¡yú TÓ ˝≤ ne⁄‘·T+~?
Á|üXï¯ :` X¯óøÏ˝Ô Àì s¡»‘êej·Tyê\qT ã{Ϻ s¡»‘· uÛ≤eq, X¯óøÏÔ ` nej·Tyê\qT
ã{Ϻ (X¯óøÏÔ uÛ≤eq ˝Ò<ë) s¡»‘·+ ø±<äqï uÛ≤eq sêe#·Tà >∑<ë! ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚
ªX¯óøÏÔµ ø£qã&çq ‘·sê«‘· >∑÷&Ü <ëì˝Àì s¡»‘· uÛ≤>±ìï ã{Ϻ n~ s¡»‘·y˚TqH˚
ìs¡jí T· +˝ÀH˚ ñ+&Ü* >∑<ë! s¡»‘·+ ø±<äH˚ m+<äT≈£î nqTø=+≥THêïe⁄? H˚Á‘·<√wü
eT+{≤sê? nsTT‘˚ X¯óøÏÔ e÷Á‘·+ m˝≤ ‘Ó\Tk˛Ô+~. dü÷ú\+>± #·÷∫Hê X¯óøÏÔ
‘Ó\TdüTqÔ ï|ü⁄&ÉT ø±düÔ |üsø¡ ±sTT+∫ #·÷ùdÔ yÓ+&ç >∑÷&Ü ø£qã&Ü* >∑<ë! >∑ãT≈£îÿq,
#·÷∫q yÓ+≥H˚ ø£qã&Éø£ b˛sTTHê eTDÏs‘¡ êï\˝Àì dü÷ø£Î $wüj÷· \T u≤>± >∑eTìùdÔ
‘Ó\Tdü÷ÔH˚ ñHêïsTT >∑<ë! ø£qTø£ ø±\<√wü+ ã{Ϻq dæ<ë∆+‘·$T~. X¯óøÏÔj·T+<äT
s¡»‘·eTTqï<äì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +<äq≥+ ÁX¯ó‹ uÛ≤e+ ‘Ó*j·Tø£ e÷{≤¢&≥É y˚T. ÁX¯ó‹ ‘Ó*j·Tì
yê]ì yÓ÷dü+ #˚jT· ≥y˚T. ÁX¯ó‹˝À mø£ÿ&Ü n˝≤+{Ï ns¡+ú ˝Ò<Tä . Á‹eè‘·ÿs¡D≤ìï ã{Ϻ
Ä ns¡+ú ˝≤>±\Hêï ≈£î<äs<¡ Tä .
MTs¡T eTi=ø£≥Hêïs¡T. ªªdü<èä X¯edüTeÔ ⁄\ eT<Û´ä n+XÊ\ e÷]Œ&ç (@ø£<X˚ u¯ ≤Û ø˘)
ñqï<äì ` n~ ‘·|ü . ˇø£ Á<äe´+˝À eTs=ø£ Á<äyê´ej·Tyê\T+&Ée⁄. |ò˝ü ≤Hê Á<äe´+˝Àì
ˇø£ uÛ≤>∑+ eTs=ø£ Á<äe´+˝ÀøÏ ø£*dæ+<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT. s¡»‘·u≤Û >∑+‘√ ø£*dæjT˚ X¯óøÏÔ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
|ü⁄≥º˝<Ò Tä . ø±<ä+fÒ X¯óøÏÔ uÛ≤>∑+‘√ ø£*dæjT˚ s¡»‘·+ |ü⁄{Ï+º <äì s¬ {Ï+º #·e#·Tà >∑<ë!
n˝≤π> n+{≤eT+{≤sê? Ä |üø+å£ ˝À X¯óøÏÔ |ü⁄≥ºøe£ TT+<äT s¡»‘·+˝ÀøÏ X¯óøÏÔ ` nej·Tyê\T
m˝≤ ekÕÔsTT? n˝≤π> s¡»‘·+ |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT s¡»‘êej·Tyê\T X¯óøÏ˝Ô ÀøÏ m˝≤ ekÕÔsTT?
n˝≤ sêyê\+fÒ X¯óøÏÔ uÛ≤>∑+ ˝Òì s¡»‘·+ >±ì, s¡»‘· uÛ≤>∑+ ˝Òì X¯óøÏÔ >±ì eTT+<äT>±
ñ+&ç rsê*. @B ìs¡sí TT+#·˝+Ò >∑qTø£ s¬ +&ÉT |üø±å \÷ ≈£î<äse¡ ⁄. Ç$ s¬ +&É÷ nHê<äT\T
>±e⁄. ì‘·´eTT |ü⁄≥TÔHêïsTT >∑<ë! s¬ +&É÷ ˇø£<ëì‘√ ø£*dæ ˇø£{,Ï ˇπø düeTj·T+˝À
|ü⁄{≤ºjT· +{≤sê? ` nsTT‘˚ Ç˝≤ ø£*dæ |ü⁄≥º{≤ìøÏ eTT+<äT>± Ä |ü<ësêú\T $&ç>±
ñ+&ç rsê* ø£<ë! n˝≤ nsTT‘˚ Ä s¬ +&ç+{Ï˙ ø£*|æ ø=‘·>Ô ± X¯óøÏÔ s¡»‘êìï mes¡T
düèwæ+º #ês¡T? ` ø£sÔ¡ ˝Ò&TÉ ø£qTø£ X¯óøÏÔ s¡»‘· ÁuÛyÑ T˚ ˝Ò<Tä . |üè~Ûyê´~ uÛ÷Ñ ‘·Á‘·jT· eTTqT
ªªÁ‹eè‘Yµµ >± ù|ìq yê&ÉTHêï&ÉT >±ì X¯óøÏÔ s¡»‘ê\qT s¬ +&ÉT ù|≥\T>± ù|ìq $wüjT· y˚T
˝Ò<äT>∑<ë! n˝≤ ñ+fÒ X¯óøÏÔ s¡»‘ê\ j·T+<äT n\Œ+>±H√ n~Ûø£+>±H√ Äj·÷
n+XÊ\Tqï≥T¢ #Ó|Œü >∑\eTT. ø£qTø£ düe÷q |ü<ësêú\ eT<Û´ä |üsd¡ Œü s¡ ` nej·Te uÛ≤>±\T
ñ+{≤j·Tq≥+ ‘·|ü . dü<èä X¯eTsTTq Á|ü‹B ‘·q≈£î dü<èä X¯eTsTTq <ëì nej·Tyê\‘√
>∑÷&ç ñ+≥T+<äì yê´|æÔ #ÓbÕŒ*‡ ñ+≥T+~. ˝Ò<+ä fÒ s¡»‘· ` X¯óøÏÔ nej·Tyê\T
eT<Û´ä kÕ<äèX¯´+ dü+uÛ$Ñ +#·<Tä . nej·Te+˝À eTs√ nej·Te+ ñ+<äì n+^ø£]ùdÔ
n˝≤ <ëì˝À eT∞fl eTs√ nej·Te+ ñ+<äHê*. Ç<ä+‘ê nqedüú. ø£qTø£
s¡»‘êej·Te+˝À X¯óø£´Ô ej·Te+, X¯óø£´Ô ej·Te+˝À s¡»‘êej·Te+ ` ñ+&Ée⁄.
eTs√ e÷≥ >∑÷&Ü nHêïs¡T. ªªX¯óøÏ˝Ô Àì ‘Ó»’ kÕDTe⁄˝Ò yÓ+&ç n+X¯\Tµµ nì.
nB ‘·ù|Œ. yÓ+&ç >∑÷&Ü eT÷&ÉT uÛ÷Ñ ‘ê\ e\q e∫Ãq |ü<ës¡yú T˚ ø£qTø£ <ëì nej·Tyê\T
øπ e\ ‘Ó»’ kÕDTe⁄\T ø±e⁄. X¯óøÏ˝Ô À ñqï ªª<Û>ä <∑ >äÛ µ∑ µ X¯óøÏ˝Ô Àì yÓ+&ç n+X¯\ e\qH˚
e∫Ã+<ä+fÒ ` eT] yÓ+&ç˝À ªª<Û>ä <∑ >äÛ µ∑ µ <˚ìe\q e∫Ã+~? n~ düV≤ü »eT+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä .
X¯óøÏÔ ª<Û>ä <∑ >äÛ µ∑ >∑÷&Ü <ëì düV≤ü » dü«uÛ≤eeTqe#·Tà >∑<ë! ‘˚CÀuÛ≤>∑+ e\q e∫Ã+<ä+fÒ
X¯óøÏÔ ªª<Ûä>∑<Ûä>∑µµ n˝≤π> e∫Ã+<äqe#·Tà >∑<ë! eT] nø£ÿ&É yÓ+&ç ª<Ûä>∑<Ûä>∑µ e\q
e∫Ã+<äq≥+ m+<äT≈£î?
MTs¡T eTs=ø£≥Hêïs¡T ªªX¯óøÏÔ j·T+<äT X¯óøÏuÔ ≤Û >±\T mø£ÿe>± ñ+&É≥+ e\qH˚
X¯óøÏµÔ µ nì ù|s¡T e∫Ã+<äHêïs¡T ` nB ‘·ù|Œ. ªX¯óøÏÔ ` n+X¯eTTµ nHêïs¡T. ndü\T
ªªX¯óøÏÔµµ @<√ ‘˚\˝Ò<äT. ‘˚*‘˚H˚ X¯óø£Ô´+X¯+ ‘˚\T‘·T+~. X¯óø£Ô´+X¯+ ‘˚*‘˚H˚ yê{Ï
düeTT<ëj·TeTsTTq X¯óøÏÔ ‘˚\T‘·T+~. ø£qTø£ nH√´Hê´ÁX¯j·T+. eTs=ø£ e÷≥Hêïs¡T
ªªX¯óøÏÔ C≤„q+ e\q s¡»‘· C≤„q+ b˛e{≤ìøÏ ø±s¡D+ X¯óøÏÔ uÛ≤>∑ ` Ä~Ûø´£ + s¡»‘·u≤Û >∑
` n\Œ‘·«+. n+‘˚>±ì $T<Û´ä nì dü‘´· eTì ø±<äT ` nHêïs¡T nB ‘·ù|Œ. ªªn\Œ‘·«+
601 602 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
` n~Ûø‘£ «· +µµ e\q X¯óøÏ,Ô s¡»‘· ãT<äT\∆ T |ü⁄≥ºe⁄. b˛e⁄. sê– HêD≤\ ≈£î|üŒ˝À ñHêï
s¡÷bÕsTT _fi¢̄ s¡÷bÕsTT _fi¢̄>±H˚ Á>∑V≤æ kÕÔ+. ªsê–µ nqTø√+. ªªC≤„qeTsTT‘˚ #ê\T
dü‘´· y˚Tqì #Ó|Œæ q ‘·eTs¡T ˇø£ C≤„q+ e\q eTi=ø£ C≤„q+ b˛‘·T+<äì #Ó|Œü sê<äT.
ø£qTø£ dü‘´· edüTÔ C≤„q+ #˚‘· $T<Ûë´ edüTÔ C≤„q+ Ä edüTeÔ ⁄‘√ düV‰ü ‘=\>∑T‘·T+~.
ø£qTø£ dü‘êâ´‹ yê<ä+ ≈£î<äs<¡ Tä . düT<äsÙ¡ qT&ÉHêïs¡T ªªkÕ<Ûës¡D≤ø±s¡ Á>∑V≤ü DeTT, uÛ<Ò Áä >∑V≤ü D≤
uÛ≤e+, <√wü+, n<äèwüeº TT ` nH˚$ düs«¡ yê<äT\T n+^ø£]+∫q$. X¯óøÏÔ yÓTTˆˆ yêì
j·T+<äT ø£qã&˚ nej·Tyê\T s¡»‘ê<äT\ nej·Tyê\T ø±e≥+ n+fÒ yê{Ï‘√
düe÷qeTsTTq Äø±s¡+ ø£*–j·T+&É≥y˚T. n+‘˚ ‘·|Œü s¡»‘ê<äT\ qT+&ç Á‘·e⁄«ø=ì
e∫à X¯óøÏÔ ` yÓTTˆˆ yêì j·T+<äT n‹øÏ+#·≥+ ø±<äT. n˝≤π> |üP‹ø±<äT\ j·T+<äT
ø£qã&ÉT‘·Tqï k˛eT\‘ê<ä´ej·Tyê\T >∑÷&Ü k˛eT\‘ê düe÷Hêej·Tyê˝Ò >±ì <ëì$
ø√dæ BìøÏ n‹øÏ+#·≥+ ø±<äT. n~ düTŒ¤≥+>± ø£qã&çq<˚. ø±<äqsêì~ >∑÷&Ü. M{Ï
eT<Û´ä kÕeT´+ ˝Ò<ìä mes¡÷ nqs¡T >∑<ë! X¯óøÏÔ jÓTTø£ÿ nej·Tyê\˝À X¯óøÏ‘Ô «· eTT,
yÓTTˆˆ dü]|ü&TÉ ‘êsTT. $s¡T<ä∆ C≤‹ ˝Ò<Tä >∑qTø£µµ. düe÷:` Ç<ä+‘ê Ç+‘·≈î£ eTT+<äT
eTq+ nqTø=qï<˚. Ç˝≤ #Ó|Œæ ≈£L&Ü áj·Tq ªª∫es¡≈î£ X¯óøÏj Ô T· +<äT s¡»‘·+ n\Œ+>±
ñqï<äì, <ëìj·T+<äT s¡»‘·ãT~∆ j·T<Ûës¡úeTìµµ Áyêdæ >∑»kÕïq+ #˚XÊ&ÉT. m+‘·
<äTsêàs¡ZeTT!
Ç‘·H˚ nHêï&ÉT ªªÇ~ s¡»‘·+ ø±<äTµµ nqï #√≥ ªªq xŸµµ (ø±<äT) ≈£î ns¡eú TT
ªªX¯óøÏµÔ µ nH˚ ‘˚\T‘·T~. <˚ìï dü]>± Á>∑V≤æ +#·≥+ #˚‘· n+‘·≈î£ eTT+<äT e∫Ãq >∑T]Ô+|ü⁄
(ÁuÛeÑ T) s¡<e›ä ⁄‘·T+<√ Ä dü]>± Á>∑V≤æ +∫q Äø±s¡yT˚ qxŸ ≈£î ns¡eú TT. (X¯óøÏìÔ dü]>±
Á>∑V≤æ +∫ s¡»‘·ÁuÛeÑ TqT e<ä\T‘êeTT. ø£qTø£ ªªÇ~ s¡»‘·+ ø±<äTµµ nqï<ëì˝Àì ªø±<äTµ
nqï<ëìøÏ ns¡eú TT X¯óøÏj Ô T˚ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ ªªH˚<+ä s¡»‘·+µµ nHêï, ªX¯óøϵÔ
nHêï ˇø£ÿfÒ. ` düe÷:` ªªø±<äTµµ ` nqï |ü<ëìøÏ ªX¯óøÏµÔ ns¡eú ÷? ªªÇ~ yÓ+&ç ø±<äTµµ
nqï |ü<+ä ˝À ñqï ªªø±<äTµµ nqï |ü<ëìø±? ˝Òø£ ªªÇ~ s¡»‘·+ ø±<äTµµ nqï yÓTT‘·+Ô
yêø±´ìø±? ` Á|ü<eäÛ T |üøeå£ TT ‘·|ü . ªªq, |òTü ≥'µµ nqï#√≥ >∑÷&Ü X¯óøÏÔ |òTü ≥eTì
ns¡+ú edüT+Ô ~. ~«rj·T |üøeå£ TT ‘·ù|Œ. ªªÇ~ s¡»‘·eTT ø±<äTµµ nqï yêø±´ìøÏ ªªX¯óøÏµÔ µ
nì ns¡+ú edüT+Ô ~. b˛˙˝Ò n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . m<äTs¡T>± ñqï edüTeÔ ⁄qT #·÷∫ ªªÇ~
X¯óøÏµÔ µ nì X¯óøÏìÔ Á>∑V≤æ kÕÔeTT. s¡»‘·eTTqT X¯óøÏÔ nqeTT. n˝≤ nsTT‘˚ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·
C≤„q+ ˝≤>± s¡»‘· X¯óøÏÔ C≤„q+ >∑÷&Ü ndü‘´· eTe⁄‘·T+~. nj·÷´! ªªs¡»‘·+ >± ø£qã&çq
sT÷ edüTeÔ ⁄ X¯óøÏj Ô T˚ µµ nì ns¡eú TT ` düe÷:` düsπ ! s¡»‘·+>± ø£qã&çq Ä edüTyÔ ~˚ ?
s¡»‘·e÷? X¯óøÏj Ô ÷· ? s¡»‘·eTsTT‘˚ ªn~ s¡»‘·+ ø±<äq≥+µ ÁuÛ≤+‹ ne⁄‘·T+~. X¯óøÏÔ
318
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 603
nsTT‘˚ ` n~ s¡»‘·+>± uÛ≤dæ+∫+<ä+fÒ ˙e⁄ (dü‘êâ´‹ yê~$) nq´<ÛëU≤´‹ eT‘·+˝À
Á|üy•˚ +∫qfÒ.¢ X¯óøÏj Ô T˚ s¡»‘·+>± uÛ≤dæ+∫+<äHêïe⁄ ø£qTø£. ‘·èrj·T |üøeå£ TsTT‘˚ #Ó|Œü +&ç—
yêø£´+ ns¡+ú ø±yê\+fÒ n+<äT˝Àì |ü<ë\ ns¡+ú ‘Ó*j·÷* >∑<ë! ø£qTø£ n+<äT˝Àì
(Ç~ s¡»‘·eTT ø±<äT) eT÷&ÉT |ü<ë\≈£î $&ç>± ns¡+ú #ÓbÕŒ*. ø±<äT ` n+fÒ b˛*ø£
nì ns¡eú ÷? y˚ss¡ TTq~ ` nì ns¡eú ÷? nÁ|üXd¯ eÔü TsTTq nì ns¡eú ÷? ˝Òø£ nuÛ≤eeTì
ns¡eú ÷? ªªø±<äTµµ nqï |ü<ëìøÏ ÄiT nsêú\THêïsTT.
ªª‘·‘ê‡<äèX¯´eTuÛ≤eX¯Ã ‘·<qä ´‘·«+ ‘·<\ä Œ‘êˆ
nÁbÕX¯d´Ôü + $s√<ÛXä ï qxsêú' wü{Ÿ Á|üø]° ‘Ô ê'ˆˆ
Ç+<äT˝À 4 nsêú\T ≈£î<äse¡ ⁄. ªªs¡»‘·d<ü èä X¯+, s¡»‘·_qÛ ï+, s¡»‘·+ ø£qï n\Œ+, s¡»‘·
$s√~Û X¯óøÏj Ô T˚ µµ nqï ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªÇ~ s¡»‘·+ ø±<äTµ nqï yêø±´ìøÏ ªªX¯ó
øÏ Ô µ µ nqï ns¡ ú + sê<ä T . $T–*q ¬ s +&É T ≈£ î <ä s ¡ e ⁄. ˙ eT‘· + ˝À ªnuÛ ≤ e+µ
n+^ø£]+|üã&É˝<Ò Tä >∑<ë! nÁ|üXd¯ +Ôü nHêï Á|üXd¯ ‘Ôü · ˝Òøb£ ˛e≥+ ` nì ns¡+ú edüT+Ô ~
ø£qTø£ nB nuÛ≤ey˚T ø£<ë!
nj·÷´! ªªÇ~µµ nqï X¯u≤›ìøÏ ªX¯óøÏµÔ ns¡eú TT. ªªqµµ (ø±<äT) BìøÏ kÕ<äèX¯´eTs¡eú TT.
ø±>± ªÇ~ s¡»‘·eTT ø±<äTµ nqï yêø±´ìøÏ ªX¯óøÏÔ ` s¡»‘· dü<èä X¯eTTµ nì ns¡+ú
edüTÔ+~. ø±>± Ç+‘·≈£î eTT+<äT s¡»‘·+>± X¯óøÏÔì Á>∑Væ≤+∫q ÁuÛ≤+‹ C≤„qeTT
‘=\>∑T‘·T+~. ` düe÷:` ªqxŸ`≈£îµ (ø±<äT) X¯óøÏÔ‘·«eTs¡úeTì #Ó|æŒq MT e÷≥≈£î
yê´|ò÷ü ‘·eTT. ô|>’ ± ªªÇ~µµ nqï |ü<+ä m<äTs¡T>± ñqï edüTeÔ ⁄qT kÕe÷q´+>± #Ó|⁄ü +Ô ~
>±ì ªªX¯óøÏÔµµ nqT Á|ü‘˚´ø£ edüTÔe⁄qT #Ó|üŒ<äT. n+<äTe\q MTs¡T ø√s¡Tø=qï ªªX¯óøÏÔ
s¡»‘·+ ø±<äTµµ nqï ns¡+ú sê<äT. ø£qTø£ X¯óøÏìÔ #·÷∫ s¡»‘·eTì ÁuÛ≤+‹ |ü&qç yêìøÏ
ªªÇ~ s¡»‘·eTT ø±<äT X¯óøÏj Ô T˚ µµ nì Ä|üyÔ êø£´+ $+fÒH˚ n~ ªªX¯óøÏµÔ µ nì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
s¡»‘· ÁuÛ≤+‹ b˛‘·T+~. kı+‘·+>± >∑eTì+∫Hê ªªÇ~ yÓ+&ç ø±<äTµµ nì ø±ø£ ªªÇ~
yÓ+&ç ø±<äT X¯óøÏj Ô T˚ µµ nì n+{≤&ÉT. ø£qTø£ ªÇ~ s¡»‘·+ ø±<äTµ nH˚ X¯u≤›\T ªX¯óøϵÔ
yÓTTˆˆ |ü<ë\ Á|üj÷Ó >∑+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ªX¯óøÏµÔ nH˚ ns¡+ú Çe«e⁄. ô|>’ ± ªÇ~ s¡»‘·+ ø±<äTµ
nqï yêø£´+˝À ªªø±<äTµµ nqï (qxŸ) <ëìøÏ Á|ü‹jÓ÷–>± s¡»‘·+ ñ+~. ø£qTø£ Ç#·Ã≥
Á|ü‹jÓ÷– nedüs+¡ >∑÷&Ü ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªø±<äTµ nqï |ü<ëìøÏ ªªX¯óøÏµÔ µ nì ns¡+ú
sê<äT.
sêe÷qTC≤#ês¡T´\ e÷≥ eTi=ø£{Ï ` ªªÄj·÷ |ü⁄s¡Twüß\qTuÛ$Ñ +#·e\dæq
dü«|üï |ü<ës¡eú TT\˙ï áX¯«s¡T&˚ düèwæ+º #ê&Éìµµ ` n~ ns¡dú ‘ü ´· y˚T. #·÷ˆˆ
319
604 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªª|ü⁄s¡Á‘·jT˚ Áø°&‹É j·TdüTÔ Je'
‘·‘d· Tü Ô C≤‘·+ düø\£ + $∫Á‘·yTé ˆ
Ä<Ûës¡e÷q+<ä eTK+&É uÀ<Û+ä
‘·dàæ Hé \j·T+ j·÷‹ |ü⁄s¡Á‘·jT· +#·ˆˆ
nì ÁX¯ó‹ Je⁄H˚ düèwæøº s£ >Ô¡ ± #Ó|Œæ +~.
ªªJeùd´X¯«s¡ ø£s¡Ôè‘·«+ C≤„qø£s¡à‘·b˛ã˝≤‘Yµµ
(ns¡eú TT : dü÷\ú dü÷ø£Î ø±s¡D X¯Øs¡eTT\qT eT÷&ÉT |ü≥Dº ≤\˝À Je⁄&ÉT $Vü≤]kÕÔ&TÉ .
Äj·Tq qT+&ç á yÓ$’ <Û´ä + e∫Ã+~. á dü∫Ã<ëq+<ä ÁãVü≤ày˚T Ä<Ûës¡eTT. yÓ$’ <ä´eT+‘ê
<ëì˝À \j·TeTe⁄‘·T+~. C≤„qø£s¡à ‘·b˛u˝≤\ e\q Je⁄q≈£î áX¯«s¡ ø£s¡Ôè‘·«+
nãT“‘·T+~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Je⁄q≈£î nC≤„q+ ñqï+‘·es¡≈î£ n$<ë´<äX˝¯ À ªªJe⁄&ÉT,
áX¯«s¡T&ÉT, »>∑‘T· µÔ µ nH˚ <Ó«’ ‘·+ ø£qã&ÉT‘·÷H˚ ñ+≥T+~. ø£qTø£ áX¯«s¡Tì‘√ düV‰ü
»>∑‘T· qÔ T düèwæ+º ∫+~ Je⁄&˚. Je⁄\H˚øe£ T+~ >∑<ë! n+<äT˝À mes¡T düèwæ+º #ês¡+{≤sê?
` Je⁄&=ø£ÿ&˚. $T–*q yês¡+‘ê ÄuÛ≤dü Je⁄˝Ò. Ä ndü\Tyê&Óe&ÉT. ÄuÛ≤düJe⁄˝…es¡T?
` mes¡+fÒ ø£\˝À ø£\>∑Hy˚ ê&˚ eTTK´ Je⁄&ÉT. $T–*q<ä+‘ê JyêuÛ≤düT˝Ò. n˝≤π>
C≤>∑sD¡ +˝Àq÷ Á<äwj ºü T˚ Je⁄&ÉT. $T–*qyês¡T ÄuÛ≤düT\T. nj·÷´! dü«|üï+˝À dü«|üïÁ<äwºü
ˇø£&.˚ Ä ø£\ yêì kı+‘· nqTuÛeÑ y˚T. C≤>∑sD¡ ˝À Á|ü|+ü #·+ nH˚ø£ JyêqTuÛeÑ eTT.
ø£qTø£ ˇø£ÿ Je⁄&˚ Á<äwºü ø±e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . düe÷:` dü«|üï+˝À >∑÷&Ü dü«|üï Á<äwºü ‘·q
Á|ü|+ü #êìï ‘êH=ø£ÿ&˚ #·÷düTqÔ ï≥T¢ uÛ≤$+#·&TÉ . n+<äs÷¡ #·÷düTqÔ ïfÒ¢ uÛ≤$kÕÔ&TÉ . yês¡T
yêdüeÔ +>± #·÷&Éøb£ ˛e#·TÃqT. ø£qTø£ Je⁄&˚ dü«|üï C≤>∑sD¡ \‘√ ‘·q nC≤„q+ e\q
JyêuÛ≤düT\qT, áX¯«s¡TDÏí »>∑‘·TÔqT düèwæº+∫ø=+{≤&ÉT. C≤„q+‘√ nC≤„q+ b˛>±
dü∫Ã<ëq+<ë<Ó’«‘·s¡÷|ü+>± $T>∑T\T‘ê&ÉT. ø£qTø£ JyêC≤„qeTj·TeTsTTq dü«|üï
Á|ü|+ü #·eTT $T<Û´ä j˚T. s¡Ed® sü Œ¡ + ˝≤>± <ëì ªªñìøϵµ eTq≈£î n˝≤ ø£ì|æ+∫q+‘·
eiπø. »>∑‘T· Ô n+fÒ eTq≈£î n˝≤ nì|æ+#˚<˚ ø±ì yêdüeÔ +>± ñqï~ ø±<äT. ø£qTø£H˚
u≤<äsêj·TDT&ÉHêïs¡T.
ªªj·T<Ûësπ qú $Hê|ü⁄+dü' eTèôwy’ ê‘·à $|üs´¡ j·T'
Á|ürj·T‘· ñ|üÁ<äwßü 'º dü«•s¡X <¤ Hä ê~Hꈈ
(dü«|üï+˝À ‘·q •s¡X <¤ ë<äT\ e\q dü«|üïÁ<äw≈ºü î£ ‘·q e÷s¡TŒ $T<Û´ä nì ‘Ó\TdüTqÔ ï~)
nj·÷´! dü«|üï+˝À e÷Á‘·y˚T Á|ü|ü+#·+ eTq Á|ür‹ì (nì|æ+#·{≤ìï ã{Ϻ) ã{Ϻ
ñ+≥T+~, }&ÉT‘·T+~. C≤>∑s¡D+˝À n˝≤ ø±<äT. eTq uÛ≤eq‘√ |üì˝Ò<äT. n~
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 605
yêdüÔe+>± ñqï<˚. ` düe÷:` ªª‘·kÕàqï$C≤„qeTè‘˚dæÔ øÏ+∫‘Yµµ nì $wüßí|ü⁄sêD+
>∑÷&Ü #Ó|Œæ +~. nj·÷´! X¯óøÏÔ s¡»‘·+ ˝≤>± dü‘´· s¡»‘·+ >∑÷&Ü ªVüQfi¯øÿÏ µ nq≥+
nqTuÛeÑ $s¡T<ä+∆ . düe÷:` eTisTT‘˚ dü«|üïÁ|ü|+ü #·+ >∑÷&Ü dü‘´· eTq≥+ nqTuÛeÑ
$s¡T<ä+∆ ø±<ë? dü«|üï |ü<ësêú\T ì»eTì ˝Àø£+ nqTø=+≥Tqï<ë? ªdü«|üïÁ|ü|+ü #·+
áX¯«s¡dèü w浺 nqï eT‘·+˝À >∑÷&Ü Ä áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü Jedüèwæj º T˚ ø£qTø£ |üs+¡ |üsj
¡ ÷·
dü«|üïÁ|ü|+ü #·+ Jedüèwæº ø±e#·TÃqT. ÁãVü≤à düèwæ+º ∫q $X¯«eTTqT $wüßí düèwæº nqï≥T¢.
ÁãVü≤àeTTqT $wüßyí ˚ düèwæ+º #ê&ÉT >∑<ë! n+<äTe\q ÁX¯ó‹ dü÷Á‘ê~ $s√<Ûë\T sêe⁄.
áX¯«s¡ |üs¡‘·+Á‘·T&ÉsTTq Je⁄&ÉT áX¯«s¡Tì düèwæº+#·≥y˚T$T{Ï? ` düe÷:` Á|ü»˝Ò
‘·eT˝À ˇø£ìì sêE>± düèwæ+º ∫ø=ì yêì eX¯es¡T˝Ô ’… ñ+&É≥+ ˝Ò<ë? n\ŒE„&sÉ TTq
Je⁄&ÉT düs«¡ E„&sÉ TTq áX¯«s¡Tì düèwæ+º #·≥y˚T$T{Ï? ` eT÷s¡T&â sÉ TTq ‘·+Á&çøÏ ‘Ó*esTTq
ø=&ÉT≈£î |ü⁄≥TÔqï≥T¢. n\ŒX¯øÔÏ >∑\yê&ÉT düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉsTTq áX¯«s¡THÓ˝≤ düèõ+#·>\∑ &ÉT?
` düe÷:` düqï{ÏyêìøÏ eTVü‰ã\T&ÉT |ü⁄≥º≥+ ˝Ò<ë? Ç<ä+‘ê m+<äT≈£î? Je⁄ì
nC≤„q+ düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·eTsTTq~. n|òTü ≥q |òTü ≥ø£eTT. áX¯«s¡e÷j˚T Ç≥Te+{Ï<+ä fÒ
` eTiÏ áX¯«s¡TH˚ düèwæ+º ∫q Je⁄ì nC≤„q+ Ç+¬ø+‘· >=|üŒ<√ >∑<ë! nj·÷´! Äø±XÊ~
|ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\qT Je⁄&ÉT düèwæº+∫q≥T¢ ÁX¯ó‹ #Ó|üŒ˝Ò<äT ` düe÷:` ªªÄ‘·àq
Äø±X¯d‡ü +uÛ÷Ñ ‘·'µµ nì #Ó|Œæ +~.
edüT‘Ô '· @eT+fÒ— Je⁄&ÉT áX¯«s¡T&ÉT ì‘·´eTsTTq Ä‘·àj˚T. nK+&ÉyT˚ . ø£qTø£
|üsd¡ Œü s¡ düèwæº n+≥÷ @MT ˝Ò<Tä . Je<˚V‰ü \T áX¯«s¡ <˚V‰ü \T n˙ï JyêC≤„q+ #˚‘·
e∫Ãqy˚. n+<äTe\qH˚ Je⁄&ÉT áX¯«s¡TDÏí düèwæ+º #ê&Éq≥+. nj·÷´! <˚eeTqTcÕ´~
<˚Vü‰\T Je<˚Vü‰˝Ò. yê] yê] ø£s¡à\qT ã{Ϻ áX¯«s¡T&ÉT düèwæº+#ê&ÉT. düe÷:`
|ü⁄D´düV≤ü ø±s¡+‘√ >∑÷&çq nC≤„q+ e\q Je⁄&˚ sêeTø£ècÕí~ ` áX¯«s¡ <˚V‰ü \qT
düèwæ+º #ê&ÉT. Ç|ü⁄&ÉT >∑÷&Ü Je⁄&ÉT $Á>∑V‰ü \qT •\Œ+>± #Ó≈î£ ÿ‘·THêï&ÉT >∑<ë! yê{ÏH˚
>∑<ë ‘·eTe+{Ï yês¡T |üPõ+∫ Çwüº dæ~∆ bı+<äT‘·THêïs¡T >∑<ë! ø£qTø£ uÛÀø£Ô nsTTq
Je⁄&ÉT nC≤„q+ #˚‘· ‘·eT ø£sà¡ \≈£î nqT>∑TD+>± düeTdüÔ uÛÀ>∑´ düeT÷Vü≤eTTqT ‘·j÷· s¡T
#˚XÊ&ÉT. áX¯«s¡T&ÉT #˚jT· ˝Ò<Tä . Äj·Tq uÛÀø£Ô ø±&ÉT. Äj·Tq≈£î düèw摺 √ Á|üj÷Ó »q+
˝Ò<Tä . Á|üj÷Ó »q+ ˝Ò≈î£ +&Ü eT÷&ÛTÉ &ÉT >∑÷&Ü @ |ü˙ ‘·\ô|≥º&TÉ µµ (Á|üj÷Ó »qeTqT~›X´¯
q eT+<√|æ Á|ües¡‘Ô )˚ Je⁄&˚ X‚w.æ n‘·ìøÏ uÛ≤sê´~ <˚V‰ü \‘√ u≤≥T áX¯«s¡ <˚V≤ü +
>∑÷&Ü nedüs¡+ ø£qø£ düèwæº+∫ø=Hêï&ÉT. áX¯«s¡<˚Vü≤+ >√|æø±s¡÷|ü Je⁄\≈£î
uÛÀ>∑´eTsTTq~ >∑<ë! q+<ë<äT\T <äsÙ¡ q düŒs¡ÙHê<äT\‘√ dü+‘√wæ+#ês¡T >∑<ë! ns¡Ã≈£î\T,
uÛ≈Ñ î£ \Ô T ø=+<äsT¡ eT÷&ÛTÉ \T nsêà $Á>∑V‰ü \qT <äsÙ¡ q|üP»Hê<äT\‘√ nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïs¡T
320
606 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>∑<ë! $Á>∑V‰ü sê<Û≈ä î£ \T eT÷&ÛTÉ \ì uÛ≤>∑e‘·yT˚ #Ó|Œæ +~. ªªjÓ÷e÷+düsπ «wüß uÛ÷Ñ ‘˚wßü
dü+‘·e÷‘êàq MTX¯«s¡yTé µµ Væ≤‘ê«sêÃ+ uÛ»Ñ ‘˚ eTÚ&ÛÜ´‘Y uÛdÑ àü H˚´e EôVA‹dü'µµ (düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·
ìyêdüT&ÉsTTq qqTï >∑T]Ô+#·≈î£ +&Ü nsêà $Á>∑V‰ü \qT |üPõ+#˚yê&ÉT eT÷&ÛTÉ &ÉT. Ä
|üP» uÛdÑ àü +˝À ôVAeTy˚T). ø£qTø£ n+‘ê ` áX¯«s¡Tì‘√ düV‰ü ` JyêC≤„q ø±s¡´y˚T.
ø£qTø£ $T<Û´ä j˚T. Çø£ dü«|üï+ $T<Û´ä nqï dü+>∑‹ @$T #Ó|Œü e˝…. X¯óøÏsÔ »¡ ‘· s¡Ed® sü Œ¡ eTT\T
$T<Û´ä \ì y˚sT¡ >± #ÓbÕŒ˝≤?
ªªX¯+K+ |ü#÷ q. u…\+¢ #˚<Tä µµ ` Ç{Ï$º nj·T<Ûës¡ú C≤„qeTT\ì
ìs¡÷|æ+#·T≥
ªªX¯+K+ |ü#÷ ì~µµ nqï C≤„q+ >∑÷&Ü j·T<Ûës¡yú T˚ . ø£+{À¢ ñqï |æ‘ÁÔ· <äe´+‘√
ø£*dæq H˚Á‘· øÏsD¡ ≤\T X¯+K+‘√ ø£\e≥+ e\q |æ‘ÁÔ· <äe´+ e\q X¯+K<Ûëefi¯´+
‹s¡dÿü è‘·eTsTT+~. ø£qTø£ ã+>±s¡T |üP‘· |üPdæq X¯+K+ ˝≤>± X¯+K+ ø£qã&ÉT‘·T+~.
|æ‘ÁÔ· <äe´+, <ëì˝Àì |ü#÷ <äq+ n‹dü÷ø£ÎkÕúsTT˝À ñ+{≤sTT >∑qTø£ Á|üøÿ£ yê]øÏìï
ø£qã&Ée⁄. |æ‘sÔ· d¡ +ü ‘√ >∑÷&çq (ø£fió¯ ¢ |ü#÷ ã&çq yê&ÉT?) yêìøÏ ` n~ ‘·q H˚Á‘·+
<ë«sê yÓfi¯ó¢‘·T+~ ø£qTø£ n‹ düMT|ü+˝À ñqï≥T¢ ˝…ø£ÿ. ø£qTø£ dü÷ø£ÎeTsTTHê
ø£qã&ÉT‘·T+~. <ëìe\q e∫Ãq dü+kÕÿs¡+‘√ >∑÷&çq H˚Á‘· øÏsD¡ ≤\T <ä÷s¡+>± ñqï
<ëìqsTTHê Á>∑Væ≤düTÔ+~. ` ÇB ‘·ù|Œ. |æ‘·Ôyê´~Û >∑\ <˚e<ä‘·TÔì H˚Á‘· øÏs¡D≤\T
‘·–*q X¯+K+ ã+>±s¡+˝≤>± ø£qã&É≥+ j·T<Ûës¡eú TsTT‘˚ Ä yê´~Û ˝Òì j·T»„<‘ä T· qÔ ≈£î
>∑÷&Ü n~ |ü#÷ >± ø£qã&Ü*. n‹ dü÷ø£Î+ ø£qTø£ Á|üøÿ£ qTqï yê&çøÏ ø£qã&É˝<Ò +ä {≤sê?
` nsTT‘˚ n+‘· n‹ dü÷ø£ÎeTsTTq |ü#·Ã<äq+ X¯+K+ ‘Ó\¢<äHêìï m˝≤ ø£|æŒ
y˚j·T>∑\<äT?
nsTT‘˚, nj·÷´! |æ‘yÔ· ê´~Û >∑\yêìøÏ X¯ó+K+ m+<äT≈£î |ü#÷ >± ø£qã&ÉT‘·T+~.
á ÁuÛeÑ T m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? ` düe÷:` X¯+KeTT q+<äT Á|ü‹|ò*ü +∫q H˚Á‘·sX¡ ó¯ à\T
H˚Á‘·+˝Àì |ü#÷ <äqeTTqT Á>∑V≤æ +#·≥+ <ë«sê X¯+K+ |ü#÷ >± ø£ì|ædTü +Ô <äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
eTs=ø£{Ï nHêïs¡T. ªªdüŒ{¤ øÏ e£ TDÏ mÁs¡ì~µµ nqï C≤„q+ >∑÷&Ü j·T<Ûës¡yú T˚ µµ nì. eT+<ës¡
|ü⁄wüŒ ø±+‹ e\q n~ mÁs¡|&ü qç ~ >∑qTø£. ` ÇB ‘·ù|Œ. eT+<ës¡ |ü⁄wüŒ+ düMT|ü+>±
ñqï<äqï <√wü+ e\qH˚ düŒ{¤ øÏ +£ ˝À ms¡T|ü⁄. Hê\Tø£ <√wü+ e\q u…\+¢ #˚<sä TTq≥T¢.
<√wü»q´eTsTTq C≤„qeTT j·T<Ûës¡eú Tqsê<äT. ÁbÕe÷DÏøe£ TsTTq nqTuÛeÑ + e\q e∫Ãq
$wüjT· + j·T<Ûës¡eú TT. <√wü»q´eTsTTq~ nj·T<Ûës¡eú TT. nqTuÛeÑ +˝ÀøÏ eùdÔ #ê\T
j·T<Ûës¡eú T+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä . n˝≤ nsTT‘˚ ˇø£ e+#·≈î£ &ÉT ª˙≈£î ø=&ÉT≈£î |ü⁄{≤º&TÉ / #·#êÃ&ÉTµµ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 607
nì #Ó|Œü ≥+ <ë«sê e#˚à nÁ|üe÷DeTsTTq nqTuÛeÑ + >∑÷&Ü j·T<Ûës¡eú Tqe\dæ edüT+Ô ~.
Ä|üyÔ êø£´+ e\q e∫Ãq C≤„qy˚T j·T<Ûës¡eú T+{≤eT+{≤sê? ` nsTT‘˚ <√wüjT· Tø£eÔ TsTTq
H˚Á‘ê<äT\ e\q e∫Ãq C≤„q+ >∑÷&Ü j·T<Ûës¡+ú ø±<äì #Ó|Œü e#·TÃqT. ø£qTø£ düŒ{¤ øÏ e£ TT
q+<äT ms¡T|ü⁄ <√wüø£è‘·+ >∑qTø£ nj·T<Ûës¡úy˚T. n˝≤ m+&Ée÷e⁄\qT #·÷∫
düsd¡ ‡ü qTø√e≥+ >∑÷&Ü n+‘˚. nj·÷´! n–ïj·T+<äT, uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT >∑÷&Ü ˙s¡T+≥T+~
ø£qTø£ Ç+Á~j·T <√wü+ e\q uÛ÷Ñ $T n–ï ø£qã&Éø£ b˛e≥+, n<äèwüeº XÊ‘·TÔ ˙fi‚¢
ø£qã&É≥+ ` Ç+<äTe\q ªm+&Ée÷$˝À düsd¡ Tü ‡ <äsÙ¡ q+µ j·T<Ûës¡yú T˚ qì #ÓbÕŒ*.
düe÷:` uÛ÷Ñ ‘· düèwæ˝º À #˚dqæ ªÁ‹eè‘·ÿs¡D+µ e\¢ ‘˚»düT‡q+<äT ˙s¡T, uÛ÷Ñ eTT\jÓTTø£ÿ
nej·Te<ä«j·T+ n˝≤π> uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT ªª˙s¡T, ì|üµµ n+X¯\T, ˙{ÏjT· +<äT ì|ü,
uÛ÷Ñ $T ` n+X¯\T ø£*dæ ñHêïsTT. ø±ì yê{Ïì kÕe÷qT´˝…es¡÷ Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . n+<äT#˚‘·
‘˚CÀuÛÑ÷eTT\+<äT ‘˚CÀuÛÑ÷eT´+X¯\qT e<ä* bÕeTs¡T\T »˝≤+X¯qT Á>∑Væ≤kÕÔs¡T
(eTs¡TeTØ∫ø£ R m+&É e÷e⁄\˝À ˙s¡T) nì sT÷ eTVü‰‘·Tà\ Á|ü‹bÕ<äq. ø±ì
‘˚CÀuÛ÷Ñ eTT\+<äT dü÷øå±à+X¯>± ñqï ªª˙s¡Tµµ n\\T n\\T>± ñ+&˚ düsd¡ Tü ‡˝À ˙s¡T
ø±<äT >∑<ë? ø±ì eT<Ûë´Vü≤ï düeTj·T+˝À m+&Ée÷e⁄\˝À ø£qã&˚~ n\\T y˚ùd »\y˚T.
ÁuÛ≤+‹eT+‘·T&ÉT m+&Ée÷$ì #˚] n#·Ã≥ ø=+#Ó+ ˙s¡T >∑÷&Ü #·÷&É˝&Ò TÉ . ø£qTø£
m+&Ée÷e⁄\Tqï H˚\j·T+<äT ª˙s¡Tµ ñqï<äqï uÛ≤eq $T<Û´ä j˚T.
ªªn˝≤‘·#Á· ø£eTT q+<äTqï n˝≤‘·+ y˚>+∑ >± ‹s¡>≥∑ + e\q n+‘ê >∑T+Á&É+>±
ˇπøkÕ] yê´|æ+∫q≥T¢ ø£qã&ÉT‘·T+~. eT<Ûä´ U≤∞ ø£qã&É<äT. #·Áø£+>± ø£qã&çHê
eT<Û´ä uÛ≤>∑+ ø£qã&É≈î£ +&Ü Äj·÷ Á|ü<X˚ Ê\˝À ñqï Äj·÷ edüTeÔ ⁄\qT Á>∑V≤æ +#·≥y˚T.
ø=ìï #√≥¢ eT<Û´ä uÛ≤>∑+ ˝Òq|ü⁄&ÉT eT<Û´ä uÛ≤>∑+ Á>∑V≤æ +#·˝eÒ TT. ø=ìï #√≥¢ y˚>+∑ e\q
Á>∑V≤æ +#·˝eÒ TT ` ÇB ‘˚&Ü. ø£qTø£ n~˙ï j·T<Ûës¡yú T˚ . (n˝≤‘·+ n+fÒ ø=s¡$ Ç˝≤+{Ï$
BbÕe[˝À |üP\bı{≤¢\ ù|s¡T‘√ ‹|ü‘·T+{≤eTT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) düe÷:` Ç~ ‘·|ü .
ªø=i$µ n‹ y˚>+∑ >± ‹]–Hê Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\qT e<ä\T‘·÷ ‘·sT¡ yê‘· ÁbÕ+‘ê\≈£î
#˚s¡Tø=+≥T+<äì ‘Ó*dæq<˚. n+<äTe\q nìï#√≥¢ n~ @ø£ø±\+˝À yê´|æ+#·<äT.
#·Áø£+ ˝≤>± <ëìøÏ #·T≥Tº #·Á≥+ ñ+&É<Tä . n˝≤ ñ+fÒ n~ j·T<Ûës¡ú C≤„q+ ne⁄‘·T+~.
n˝≤‘·+ <ä+&Üø±s¡+>± ñ+≥T+~. n~ j·T<Ûës¡úC≤„q+. eT<Ûä´+ ñ+&çHê eTq≈£î
‘Ó*j·Tø£b˛e≥+ y˚>+∑ ø±s¡D+>± e∫Ãq nj·T<Ûës¡ú C≤„qy˚T. á $wüjT· +˝À yê´dü
|ü⁄Á‘·T&ÉsTTq X¯óø£eTVü≤]¸øÏ •wüß´&ÉsTTq >ö&ÉbÕ<ë#ês¡T´&ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªªãTTEeÁø±~ø±uÛ≤dü eT˝≤‘·dŒü +~‘·+ j·T<Ûë,
Á>∑V≤ü D Á>±Vü≤ø±uÛ≤dü+, $C≤„qdüŒ+~‘·+ ‘·<ëÛ ,
321
608 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ndüŒ+<äe÷qeT˝≤‘· eTHêuÛ≤düeTC+j·T<Ûë,
n˝≤‘˚dŒü +<äe÷H˚y’Ó HêuÛ≤kÕnq´‘√uÛTÑ e'
q‘·‘√q´Á‘· ìwüŒ+<ëHêï˝≤‘·+ Á|ü$X¯+‹‘˚,
qìs¡‘Z ê n˝≤‘ê‘Ô̊ Á<äe´‘ê«uÛ≤ejÓ÷>∑‘'·
$C≤„H˚|æ ‘·<ÛÓ’e düT´sêuÛ≤dükÕ´$X‚wü‘·'µµ
Bì ns¡úeTT:` ˝Àø£+˝À n˝≤‘· düŒ+<äq\T ãTTEe⁄>±, e+ø£s¡>±, >∑T+Á&É>± `
s¡øs£ ø¡ ±\T>± ` ÄuÛ≤dækÕÔsTT. n˝≤π> nej·Tes¡V≤æ ‘·+, $uÛTÑ e⁄ n#·\eT÷ ` nsTTq
$C≤„qeTT n$<ä´ e\q Á>∑V≤ü D+>± Á>±Vü≤≈£î\T>±, $wüjT· +>± $wüsTT>± ÄuÛ≤dædTü +Ô ~.
ÁuÛeÑ TD+ ˝Òì <äX˝¯ À n˝≤‘·eTT ÄuÛ≤düsV¡ ≤æ ‘·+>± ãTTEe⁄ yÓTTˆˆ Äø±s¡+>± ` ñ
+&É<Tä . n˝≤H˚ n$<ä´ Ä–‘˚ $C≤„q+ >∑÷&Ü C≤‹ yÓTTˆˆ Äø±s¡eTT\‘√ ÄuÛ≤dæ+#·<Tä .
n»+>±qT n#·\+>±qT ñ+≥T+~. n˝≤‘·+ düŒ+~+#˚≥|ü⁄&ÉT ø£qã&˚ ÄuÛ≤kÕ\T
ãj·T{ÏqT+∫ sêe⁄. ekÕÔjT· ì #Ó|Œü ˝ÒeTT. n˝≤‘·+ dæsú +¡ >± ñ+fÒ, <ëì e<ä› qT+∫
ÄuÛ≤kÕ\T ãj·T≥≈£î b˛sTT mø£ÿ&√ ñqï≥T¢ ãTTEe⁄ ˝Ò<Tä . ÄuÛ≤kÕ\≈£î n˝≤‘·+ ñ
bÕ<ëq ø±s¡D+ (≈£î+&É≈î£ eT{Ï)º ø±<äT >∑qTø£ n$ n˝≤‘·+˝À ©q+ >±e⁄. n˝≤‘·+
düŒ+<äqeTT\≈£î ì$T‘·Ô ø±s¡Dy˚T >±ì ñbÕ<ëq ø±s¡D+ ø±<äT.
ˇø£yfi˚ ¯ MTs¡T düŒ+<äq+ ì$T‘·eÔ Tì n˝≤‘·+ ñbÕ<ëqeTì nqTø=+fÒ `
düŒ+<äq Ä–q|ü⁄&ÉT ãTTEeÁø±~ Äø±sê\T b˛e{≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. n$ ‘·|üŒø£
n˝≤‘·+˝À ø£qã&Ü*. ø±ì ø£qã&Ée⁄. ø£qTø£ n$ ÄuÛ≤dü\T. n$ Á<äe´eTT\T ø±e⁄
>∑qTø£ n˝≤‘·eTT qT+∫ ãj·T≥≈£î sêe≥+ ñ+&É<Tä . edüTeÔ ⁄\sTT‘˚ ˝À|ü*øÏ b˛e≥+
ãj·T≥≈£î sêe≥+ ñ+{≤sTT. $C≤„qeTT q+<äT C≤‹ Äø±s¡eTT yÓTTˆˆ n≥Te+{Ï
ÄuÛ≤kÕ˝Ò. n$ n+fÒ $T<Ûä´˝Ò. n˝≤‘·eTT q+<äT ndü\T ˝Òì ãTTE, eÁø£ `
Äø±sê\Tqï≥T¢ m˝≤ ø£qã&çHêjÓ÷ n˝≤ C≤‘ê´<äT\T ˝Òøb£ ˛sTTHê ñqï≥T¢ $C≤„q+
MT<ä ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. n$ $T<Û´ä . Ç~ Ä XÀ¢ø±\ kÕsê+X¯eTT.
Çø£ ªªeTi=ø£≥Hêïs¡Tµµ n<ä+› yÓTT<ä\sTTq yê{Ï˝À ‘·q eTTU≤~ Á|ü‹_+u≤\T
ø£qã&É≥+ >∑÷&Ü j·T<Ûës¡yú T˚ . n<ä+› e\q n&É–¶ +|üã&çq H˚Á‘· øÏsD¡ ≤\T n<ä+› ˝Àì
Á|ü<X˚ Êìï Á>∑V≤æ ùdÔ n+<äT˝À Á|ü‹_+_+∫q eTTU≤<äT\qT >∑÷&Ü d”«ø£]kÕÔsTT. nø£ÿ&É
>∑÷&Ü n‹ y˚>+∑ e\q eT<Û´ä uÛ≤>±ìï Á>∑V≤æ +#·≥+ e\q n˝≤ ø£qã&ÉT‘·T+~µµ ` ÇB
j·TTø£+Ô ø±<äT. yÓT&ÉMT<ä qTqï yÓTTVü≤+ n<ä+› ˝À ñ+&É≥+, ≈£î&ç m&ÉeT\T m&ÉeT
≈£î&ç>± ø£qã&É≥+ nH˚~ ñqï<äTqï≥T¢ >±ø£ _Ûqï+>± ø£qã&É≥y˚T >∑<ë! ø£qTø£ n~
nj·T<Ûës¡ú C≤„qy˚T. eT<Û´ä ˝Àì n+‘·sêfi¯+ Á>∑V≤æ +#·øb£ ˛e≥+ ÁuÛ≤+‹j˚T. MTs¡T eTi=ø£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ
e÷≥ nHêïs¡T. ªªˇø=ÿø£ÿ kÕ] ~≈£îÿ\T ‘Ó*j·Tì |ü]dæ‹ú edüT+Ô ~. n|ü&ÉT n<äèwüeº X¯+‘√
ˇø£ ~≈£îÿ˝À eTi=ø£ ~≈£îÿqT }Væ≤kÕÔ+. á~>∑+X¯+ ˝Òì eTs=ø£ ~≈£îÿq÷Væ≤kÕÔ+.
ø£qTø£ á ~Á>±“¤+‹ >∑÷&Ü j·T<Ûës¡úC≤„qy˚Tµµ ` düe÷:` ‘·|ü. ‘·÷s¡TŒ~≈£îÿq+<äT
|ü&eÉ Ts¡ ~≈£îÿ nH˚ uÛ≤eq j·T<Ûës¡eú T+fÒ |æ\\¢ T >∑÷&Ü qe⁄«‘ês¡T. düs«¡ Á‘· düs«¡ ~>±“¤eq\T
ñHêï Ç~ ‘·÷s¡TŒ nq≥+ dü÷s√´<äj÷· <äT\qT ã{Ï>º <∑ ë n+{≤sê? ndü\T ‘·÷s¡TŒ
yÓTTˆˆ Ä˝À#·q\T sêø£eTT+<äT ªª~≈£îÿ\Tµµ nqï Ä˝À#·q˝Ò ˝Òe⁄>∑<ë! ø£qTø£ ˙ Á|üXï¯
‘·|ü . Äø±X¯+ düs«¡ Á‘· ñ+~. ñ<äj÷· düeÔ Tj·÷\qT ã{Ϻ <ëìøÏ ª~ø˘µ nì e´eVü‰s¡+
e∫Ã+~. ‘·÷s¡TŒ yÓTT<ä\sTTq ~≈£îÿ\˝À düs¡«Á‘· Äø±X¯+ ñqï~ >±ì |ü&ÉeTs¡
yÓTT<ä\sTTq yπ̊s ~≈£îÿ\T+&Ée⁄. ø£qTø£ ‘·÷s¡TŒqT |ü&eÉ Ts¡>± >∑T]Ô+#·≥+ nj·T<Ûës¡ú
C≤„qy˚T. ø£qTø£H˚ Bìì ªª~vÀàVü≤+µµ n+{≤s¡T. n<˚ ~Á>±“¤+‹. ÁuÛeÑ TqT >∑÷&Ü Á|üeTqT>±
e÷s¡Ã≥+ ‘·eT kÕVü≤düyT˚ . ~«#·+Á<ä C≤„q+ >∑÷&Ü ÁuÛ≤+‹j˚T. ø±ì ‘·eT]ø£ÿ&ÉHêïs¡T
` ªªy˚*‘√ ø£+{ÏH=ø£ Á|üøÿ£ H=ø£ÿ≥+ <ë«sê Á>∑T&ÉTs¢ e¡ T≥+ <ë«sê, ‹$Tsê~ <√cÕ\
<ë«sê ø£+{Ï ‘˚»düT‡qT >∑‹ e÷s¡Ã≥+ <ë«sê 2 s¡ø±\ kÕ<ÛHä ê\T @s¡Œ&ç ˇø£{Ï ndü\T
#·+Á<äTDÏí eTs=ø£{Ï ø=+#Ó+ eÁøÏ+∫ Ä #·+Á<äTì Á|üøÿ£ H˚ eTs=ø£ Á|ü<X˚ +¯ ˝À #·+Á<äTì
Á>∑Væ≤düTÔ+~. ø£qTø£ ¬s+&ÉT kÕ<ÛäHê\T ˇπøkÕ] 2 Á|ü<˚XÊ\˝À ñqï #·+Á<äTì
Á>∑V≤æ +#·≥+˝À Á>∑V≤ü D+˝À, Á>±Vü≤´ø±s¡+˝Àq÷ ñqï uÛ<Ò +ä e\q ø£∫Ñ·+>± ª¬s+&ÉTµ
nì #Ó|Œü <ä–q #·+Á<äT˝Ò ø£qã&É‘ês¡T. Ç<=ø£ $X‚weü TsTTq Á|ür‹ R C≤„qeTT. Ç+<äT˝À
2 Á|ü<X˚ Ê\T $X‚wDü + ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+ ne´e<Ûëq+>± >∑T]Ô+#·≥+. Ç+<äT˝À
2 kÕeTÁ>∑T\T yêdüeÔ eTT
2 s¡ø±\ Á>∑V≤æ +|ü⁄\T yêdüeÔ eTT
2 s¡ø±\ #·+Á<äT\ Äø±sê\T yêdüeÔ eTT.
n+<äT˝À 2 Á|ü<X˚ Ê\‘√ >∑÷&çq #·+Á<äC≤„Hê\T s¬ +{ÏøÏ ˇπø #·+Á<äT&ÉT >∑<ë Á>±VüQ´&ÉT.
á C≤„qeTTq+<äT Á|ü‘´· _ÛC≤„q+ (n<˚ Ç<äì >∑T]Ô+|ü⁄) ø£\<äT. øπ e\ H˚Á‘êìøÏ á
#·+Á<ä <ä«j·÷ìï #·÷ù| düeTs¡ú‘· ˝Ò<äT. ø£qTø£ H˚Á‘·ø£è‘·eTsTTq C≤„q+ n˝≤π>
ñ+≥T+~. s¬ +&ÉT ø£qTï\T ˇπø kÕeTÁ– nsTTHê ‹$Tsê~ <√cÕ\ e\q ø£+{Ï #·÷|ü⁄
2 kÕeTÁ>∑T\T>± nsTT ø±s¡´+ ìs¡«Væ≤düT+Ô ~. <√wü+ b˛‘˚ dü«Á|ü<X˚ +¯ ˝À ñqï #·+Á<äT&ÉT
e÷Á‘·yT˚ ø£qã&ÜÔ&TÉ . ø£qTø£ ªª#·+Á<äT&=ø£ÿ&˚µµ nì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±>± <√wü+ e\q 2
kÕeTÁ>∑T\T <ëìe\q 2 <äsÙ¡ Hê\T <ëìe\q 2 #·+Á<ëø±sê\T ` ø£qTø£ n+‘ê
dü]>±H˚ ñqï~. ø£qTø£ $C≤„qeT+‘ê j·T<Ûës¡yú T˚ qì ‘˚*q~. ` düe÷:` ÁuÛeÑ T, ø±ì,
Á|üeT, ø±ì ø±s¡D+ ˝Ò≈î£ +&Ü edüT+Ô <äì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . MT]+‘· ñ|üHê´dü+ <˚ìøÏ
609 610 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#ÓbÕŒs√ eT]. á ÁuÛeÑ T Ç˝≤ Ä ÁuÛeÑ T Ç˝≤ nì Ç+‘· $es¡D @\? C≤„q ø±s¡D+>±
eTq+ >∑T]Ô+∫q kÕeTÁ– ø±ø£ ‘√&ÉT>± <√wü+ ñ+fÒ Ä C≤„q+ ªÁuÛeÑ Tµ. ˙e⁄ ô|q’
#Ó|Œæ q ñ|üHê´dü+˝À kÕeTÁ^<ä«j·÷ìøÏ <√wü+ düV≤ü ø£]+∫+<äì #ÓbÕŒe⁄ >∑qTø£ n~
ªÁuÛeÑ Tµ nì #Ó|Œæ qfÒ.¢ e´eVü‰s¡eTTqï+‘· es¡≈î£ @ $wüjT· + dü‘´· yÓ÷ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q
C≤„q+ dü‘´· +. #·+Á<ä <ä«j·T+, e´eVü‰s¡+˝À dü‘´· + ø±<äT. n˝≤ ø£qã&ÉT‘·Tqï+‘·
eiπø dü‘´· +>± nì|ædTü +Ô ~. #·+Á<ä<«ä j·T+ s¡E® düsŒ¡ +, X¯óøÏÔ s¡»‘·+, dü«|üïs¡<+ä∏ >±ì
` Ç$ dü‘´· + ø±e⁄ ø£<ë! ÁuÛeÑ T b˛‘˚ n|ü⁄&ÉT ‘êeTT ÁuÛeÑ T |ü&ܶeTì ‘Ó*dæø=+{≤s¡T.
ø£qTø£ #·+Á<ä<«ä j·T C≤„q+ nj·T<Ûës¡yú T˚ . Ç<ä+‘ê <√wü+ e\q e∫Ã+<äì #Ó|Pü ,Ô Ç~
bÕs¡e÷]úøe£ Tì #Ó|Œü ≥+ dü«e#·q yê´|ò÷ü ‘·yT˚ . düV≤ü »eTsTTq~ bÕs¡e÷]úø+£ >±ì,
<√wüøè£ ‘·eTsTTq~ bÕs¡e÷]úø+£ ø±<äT. Bì#˚‘· ` C≤„q<ä«j·T+ #·+Á<ëø±s¡<«ä j·T+
bÕs¡e÷]úøe£ Tq≥+ ‘·|Œü ì Á‘√dæyj ˚ T· ã&çq~. <√wü+ e\q kÕeTÁ^<ä«j·T+ e∫Ã+~.
<ëìe\q e∫Ãq Á>∑V≤ü D<ä«j·T #·+Á<ä<«ä j·÷\T >∑÷&Ü <√wü dü+‘êqy˚T ø£qTø£ |üse¡ ÷s¡+ú
ø±e⁄. ø£+{ÏøÏ ‘·–*q ‹$Ts¡+ yÓTTˆˆ <√cÕ\T dü‘ê´˝Ò ø£qTø£ dü‘´· + e\q e∫Ãq$
dü‘ê´\T ø±e#·TÃ>∑<ë nqe#·TÃqT. ø±ì n$<ë´<äX˝¯ À ‹$Tsê~ <√wü+ ˝Ò<ìä ÁuÛeÑ T\T
sêeì y˚TeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . #·+Á<ä<«ä j·T+ ˝Ò<ìä e÷Á‘·yT˚ nHêï+. #·÷ˆˆ ‹$Ts¡+ yÓTTˆˆ
<√wü+ nq≥+ bÕ]uÛ≤wæø£e÷? j·T<Ûës¡ú C≤„q+ ø£*–+#·≥+ e\q e∫Ã+<ë?
nj·T<Ûës¡Cú ≤„q+ ø£*–+#·≥+ e\qHê? ` Á|ü<ÛäeT |üø£å+˝À n~ ù|sπ >±ì <√wü+ ø±<äT
ø£qTø£ <ëì ìeè‹ÔøÏ eT+<äT\T e÷≈£î\T nqedüs+¡ . ô|>’ ± n+<ä]ø° ˇπø #·+Á<äT&ÉT,
Hêø£sTT‘˚ Ç<ä›s¡T #·+Á<äT\T. Ç<ä+‘ê Hê n<äèwüº+ nì á n<äèwüº+ XÊX¯«‘·+>±
ñ+&Ü\ì Çwü<º e˚ ‘·\qT ÁbÕ]ú+#ê*. Ç‘·sT¡ \T >∑÷&Ü Ç˝≤+{Ï ‹$Ts¡<√wü+ ‘·eT≈£î
ø±yê\ì ‘·|dü Tü ‡ #˚kÕÔsT¡ . Çø£ ~«rj·T |üø+å£ ˝À— j·T<Ûës¡Cú ≤„q+ ø£*–+#˚~ <√wüeTq&É+
‘·|ü. $T–*q eT÷&Ée~. Ç~ ì»eTsTT‘˚ e÷ |ü<ä∆‹˝ÀøÏ MTs¡T e∫Ãq≥T¢.
<√wü»q´eTsTTq~ nj·T<Ûës¡úC≤„qy˚T. #·+Á<ä<ä«j·T+ ø£qã&ç+~ ø£qTø£ Ä C≤„q+
dü‘´· eTq≥+ ‘·><∑ Tä . n~ Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D $s¡T<ä+∆ . s¬ +&ÉT Á|ü<X˚ Ê\˝À ø£qã&ÉT‘·THêï&ÉT
ø£qTø£ ‘·|ü ˝Ò<+ä {≤sê? ` n˝≤ nsTT‘˚ dü+#ês¡ Ø‘ê´ #·+Á<äT&ÉHø˚ £ <˚XÊ\T ‹s¡T>∑T‘ê&ÉT
ø£qTø£ nq+‘· #·+Á<äT\THêïs¡ì #Ó|Œü e\dæ ñ+≥T+~. n˝≤ø±ø£ ˇπø düeTj·T+˝À 2
Á|ü<X˚ Ê\˝À ñ+fÒH˚ #·+Á<ä<«ä j·T+ ñqï≥T¢ ˝…øÿ£ ` n+{≤sê? ˇπø #·+Á<äT&ÉT s¬ +&ÉT
Á|ü<˚XÊ\˝À ñ+&É≥+ ndü+uÛÑe+. kÕeTÁ^uÛÒ<ä+ e\q #·+Á<äuÛÒ<ä+ <˚X¯uÛÒ<ä+
ekÕÔjT· +{≤sê? ` H˚Á‘·+˝À ñqï kÕeTÁ^uÛ<Ò +ä #˚‘· Äø±X¯ #·+Á<äT\˝À <˚Xu¯ <ÒÛ +ä
Äø±s¡u<ÒÛ +ä m˝≤ @s¡Œ&ÉT‘êsTT? n+<äT#˚‘· ªˇø£ kÕe÷Á– düV≤ü »+>± ˇø£ #√≥ ñqï
322
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 611
#·+Á<äTDÏ,í s¬ +&Ée kÕeTÁ– ‘·q Á|ü<X˚ +¯ ˝À ˝Òì #·+Á<äTDÏí Á>∑V≤æ düT+Ô ~ ` nqï $es¡D
Á‘√dæ y˚ j · T ã&ç q ~. ˇπ ø #· + Á<ä T &É T @ø£ ø ±\+˝À dü « <˚ X ¯ + ˝À ñ+&É ≥ +
ñ+&Éø£ b˛e≥+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘êsTT? Ç+‘˚ >±ø£, @ kÕeTÁ– e\q dü«<˚Xe¯ TT qT+&ç
<ä÷s¡eTsTTq #·+Á<äTì #·÷kÕÔy÷Ó n<˚ kÕeTÁ–e\q Ä #·+Á<äT&ÉT eTs√ Á|ü<X˚ +¯ ˝À
ñqï≥T¢ #·÷kÕÔe÷? ` Á|ü<eäÛ T |üø+å£ ˝À, ˇø£#√≥ ñqï #·+Á<äTì eTi=ø£ #√≥ ñqï≥T¢
m˝≤ Á>∑V≤æ kÕÔeTT? ~«rj·T |üø+å£ ˝À— Ä<Ûës¡+ ˝Ò≈î£ +&Ü Ä<Ûj ˚ T· eTTqT m˝≤ Á>∑V≤æ kÕÔeTT?
(Ä<Ûës¡+ ≈£îØà ` Ä<Ûj ˚ T· + n+<äT˝À ñqïyê&ÉT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Á|ü<X˚ +¯ ˝Ò≈î£ +&Ü
#·+Á<äTHÓ˝≤ Á>∑V≤æ +#·≥+? ø£qTø£ ˇø£ #·+Á<äTDÏí s¬ +&ÉT>±q÷ ndü\T Á|ü<X˚ +¯ ˝À ñqï
yêìì nø£ÿ&É ˝Òq≥T¢ y˚s=ø£ #√≥ ñqï≥T¢ Á>∑V≤æ +#·{≤\T nj·T<Ûës¡ú C≤„qy˚T. ø£qTø£H˚
ª#·+Á<äT&=ø£ÿ&˚µ nqï C≤„q+‘√ n$ u≤~Û+|üã&É‘êsTT. Ç˝≤ u≤~Û+|üã&˚~ nj·T<Ûës¡ú
C≤„qeTT. u≤<Ûä ˝Òì~ j·T<Ûës¡Cú ≤„qeTT. nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ <äècÕº´ á yÓTT‘·+Ô j·T<Ûësêú\T
>∑÷&Ü u≤~Û‘ê˝Ò ø£qTø£ nj·T<Ûësêú˝.Ò |òTü {≤~ j·T<Ûës¡ú C≤„Hê\T, @ø£ #·+Á<ë~ j·T<Ûës¡ú
C≤„Hê\T nqï$ e´eVü‰s¡+ ei≈£î j·T<Ûësêú˝.Ò n˝≤π> s¡Ed® sü êŒ~ø£+, ~«#·+Á<ë~ø£+
` Äj·÷ ÁuÛ≤+‘·T\Tqï+‘· ei≈£î j·T<Ûësêú˝Ò. ø£qTø£H˚ edüTÔe⁄\T 3 s¡ø±\Hêïs¡T.
1) bÕs¡e÷]úø+£ 2) yê´eVü‰]ø£+ 3) ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ . n+<äT˝À ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ bÕs¡e÷]úø+£
Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô T yê´eVü‰]ø±\T, s¡Ed® sü Œ¡ , s¡+>∑s»¡ ‘·, dü«|üïs¡<,ä∏ ~«#·+Á<ë<äT\T
ÁbÕ‹uÛ≤dæø±\T. n+<äT bÕs¡e÷]úøe£ TT |üse¡ T dü‘´· +. yê´eVü‰]ø£eTT e´eVü‰s¡ dü‘´· +
` |üse¡ ÷s¡‘ú '· ndü‘´· +. ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TT Á|ü‹uÛ≤düø±\T dü‘´· +. e´eVü‰s¡ |üse¡ ÷s¡ú
<äX\¯ ˝À ndü‘´· eTT. Ç+<äT˝À ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ yê´eVü‰]ø±\T ñbÕ~Ûì ã{Ϻ dü‘´· eTT\T.
˝Ò<ä+fÒ ndü‘·´eTT\T ø£qTø£ $T<Ûä´\T. ÁãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ dü‘·´eTT. #·÷ˆˆ ªª‘·‘·‡‘·´
eT‘√q´<ës¡yÔ Té µµ ` ÁX¯ó‹. ø£qTø£ ÁãùV≤à‘·s¡ edüTeÔ ⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q<ä+‘ê nj·T<Ûës¡yú T˚ .
ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ <äècÕº´ yê´eVü‰]ø£+ dü‘´· +. n~ ÁãVü≤àC≤„q <äècÕº´ $T<Û´ä . ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£
m˝≤¬>H’ ê ndü‘´· + ø£qTø£ |üP]Ô>± $T<Û´ä . ÁãVü≤à C≤„q+ @ $<Û+ä >±q÷ $T<Û´ä ø±<äT.
ø£qTø£ dü‘´· eTT. ø£qTø£ nj·T<Ûës¡ú edüT$Ô wüjT· eTsTTq düeTdüÔ C≤„qeTT nj·T<Ûës¡yú T˚ .
ªªÁãVü≤àdüèwæº ø£qTø£ n+‘ê dü‘´· y˚Tµµ nqï sêe÷qT» dæ<ë∆+‘·+
` K+&ÉqeTT
sêe÷qTE&ÉT eTs√ e÷≥Hêï&ÉT. ªªÁ|ü‘·´ø£åeTT nqTe÷qeTT Ä>∑eTeTT
nqTq$ Á|üe÷DeTT\T. n{Ϻ Ä>∑eTÁb˛ø£eÔ TT, ìs√›weü TT, dü<Tä DZ eTT, dü‘´· dü+ø£\ŒeTT
nsTTq ÁãVü≤àeTTq+^ø£]+#·T eTq≈£î @~ ˇq>∑÷&É<äT? Ä |üsê‘·Œs¡T&ÉT <˚Væ≤
323
612 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|ü⁄D´bÕbÕ\qT ã{Ϻ n‘·ì ø£sà¡ |ò\ü uÛÀ>∑+ ø=i≈£î »>∑‘T· qÔ T düèõ+#ê&ÉT. á |ü<ës¡eú TT\˙ï
düs¡«kÕ<Ûës¡D≤qTuÛ≤e+˝À ñqïy˚. Ç+<äT˝À ø=ìï ø=+<äs¡T |ü⁄s¡Twüß\≈£î e÷Á‘·y˚T
nqTuÛeÑ >√#·s+¡ >± ñ+{≤sTT. yê{Ïø=ø£ ø±˝≤e~Û >∑÷&Ü ñ+≥T+~. n+<äT˝À u≤<Û´ä
u≤<Ûøä £ uÛ≤e+ >∑÷&Ü düsê«qTuÛeÑ +˝À ñ+&É≥+ ñ+&Éø£ b˛e≥+ ` nH˚yê{Ï <ë«sê
≈£î<äTs¡T‘·T+~. ø£qTø£ n+‘ê dü]>±H˚ ñqï~ ` nì sêe÷qT» |üøeå£ TT. ÇB nj·TTø£yÔ T˚ .
ˇπø nC≤„Hêìï ˇ|üø=qø£b˛‘˚ MTs=|üø=qï<ä+‘ê ≈£î<äs<¡ Tä . #·÷ˆˆ nC≤„q+‘√ ø£\eì,
s¡÷|ü, ñbÕ~Û s¡V≤æ ‘·T&ÉsTTq / ˝Ò<ë ∫Á<ä÷|ü⁄&ÉsTTq ÁãVü≤à+ Ä>∑eT>∑eT´+ ø±<äT.
ªªj·T‘√ yê#√ ìes¡Ô+‘˚ nÁbÕ|ü´eTqkÕ düVü≤µµ nì, ªªnq´<˚e ‘·~«~‘ê<ä<Û√
n$~‘ê<ä~Ûµµ, nì ªªj·T<ë«#êquÛÑT´~‘·+ j˚Tq yê>∑uÛÑT´<ä´‘˚ ‘·<˚e ÁãVü≤൵ nì,
ªªne#·HH˚ e’Ó Áb˛yê#· düV≤æ ‘·÷w”+í ãuÛ÷Ñ eµµnì ªªH˚‹ H˚r ‘ê´<˚X'¯ µµ nì ÁX¯ó‘·T\T
Á|üe÷DeTT.
Ç+‘˚>±ø£ ÁãVü≤à+ Ä>∑eT>∑eT´+ ø±<äT. n~ düsê«euÛ≤düø+£ , dü«j·T+ Á|üø±X¯+.
ªª‘·d´ü uÛ≤kÕdüs«¡ $T<ä+ $uÛ≤‹µµ nì, ªª•y˚q >∑eT´‘˚ düs«¡ + •y√HêH˚´q >∑eT´‘˚, »&É+
Væ≤ >∑eT´‘˚Hq˚ Hê»&É+ eTTì|ü⁄+>∑yê'µµ •y√HÓe’ »&ÉkÕ‡ø屑Y dü«Á|üø±XËø’ £ \ø£Då 'µµ nì
düà è‹ •es¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTTqT dü«j·T+ Á|üø±X¯C≤„qs¡÷|ü+>± #Ó|Œæ q~.
(•e⁄ì e\qH˚ n+‘ê eTq≈£î ‘Ó\TdüT+Ô ~. Ç‘·se¡ TT <˚ì#˚‘· •e⁄&ÉT CÒj „ T· + ø±&ÉT.
»&É|<ü ësêúìï ‘Ó\T|ü{≤ìøÏ eTs=ø£{Ï ø±yê*. #˚‘q· |ü<ësêúìï ‘Ó\T|ü{≤ìøÏ mes¡÷
nedüs+¡ ˝Ò<Tä . •e⁄&ÉT #Ó‘’ q· ´+, Á|ü‘´· ø£+å , dü«j·T+ Á|üø±X¯ó&ÉT) ø£qTø£ C≤„qdü«s¡÷|ü
eTsTTq ÁãVü≤àeTTqT »&ÉeTsTTq Ä>∑e÷\T ‘Ó\T|üe⁄. ÁãVü≤à$T≥Te+{Ï<ìä ‘Ó*j·T{≤ìøÏ
Ä>∑eT+ nedüs+¡ . n+<äTe\qH˚ ÁãVü≤àeTTqT y˚<yä <˚ ´ä eT+{≤s¡T. á Ä>∑eT >∑eT´+
ø±e≥+ >∑÷&Ü nC≤„q ø£*Œ‘·eTT. Ä>∑eTy˚T nC≤„q ø£*Œ‘·+. Çø£ <ëìøÏ $wüjT· eTT
ø±e≥+ >∑÷&Ü nC≤„q ø£\ŒH˚. $<ë´<äX˝¯ À ÁãVü≤à+ ‘·|Œü Ä>∑e÷~ Á|ü|+ü #·eTT ˝Ò<Tä >∑<ë!
ªªH˚V≤ü HêHêdæµÔ µ ` ÁX¯ó‹. ÁãVü≤àeTT ìs√›wyü T˚ . nsTT‘˚ ìs√›weü Tqï Á|ür‹ >∑÷&Ü nC≤„q+
˝Òì<˚ dæ~+∆ |ü<Tä ªdü>T∑ D+µ nq{≤ìøÏ M\T ˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+ ìs¡TDZ y˚T ªªkÕø°å #˚‘ê øπ e˝À
ìs¡TZDX¯Ãµµ ` ÁX¯ó‹. nC≤„q+ nq>± e÷j·TqT n+^ø£]ùdÔ dü>T∑ D ÁãVü≤à+ ñ+<äq
e#·TÃqT. nC≤„q+ e\qH˚ ÁãVü≤à+ dü‘T· ,Ô ∫‘·T,Ô Äq+<ä+, »>∑Á‘·‡wüº yÓTTˆˆ >∑TD düV≤æ ‘·+
nsTTq~. ÁãVü≤à+ dü‘´· dü+ø£\Œ+ ø±<äT. á dü+ø£\ŒeTT\˙ï nC≤„q ø±s¡´eTT˝Ò. dü+ø£\Œ+
n+fÒ áX¯«s¡Tì eTqdüT‡ »>∑<ëø±s¡+>± |ü]D$T+#·≥y˚T. Je⁄ì dü+ø£\Œ+ >∑÷&Ü
yêì n+‘·'ø£s¡D+ ø£s¡Ôyê´ø±s¡+>± |ü]D$T+#·≥y˚T. #·÷ˆˆ ªªø±eTdü+ø£\Œ'µµ `
yÓTT<ä\Tø=ì ªªdüs«¡ + eTq @eµµ nì #Ó|Œæ +~. dü+ø£\Œ+ ÁãVü≤à+ e<ä› ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 613
<ëìe\q e∫Ãq ªdüèw”µº ≈£î<äs<¡ Tä . ªª‘·<ø’Ó ‘å£ · ãVüQkÕ´+ Á|üC≤j˚Tj·Tµµ nì, dü#÷ ‘·´#êÃ
uÛÑe‘Yµµ nì ÁX¯ó‹. nC≤„q+ n+^ø£]+#·øb£ ˛‘˚ C≤>∑sD¡ +˝À ø£qã&˚ Á|ü|+ü #·dèü wæHº ˚
ÁãVü≤à+ #˚jT· ˝Ò<ìä #ÓbÕŒ*. Çø£ dü«|üïÁ|ü|+ü #·+ dü+>∑‹ #Óù|Œ<˚eTT+~? Ç˝≤ ÁãVü≤à+
düèwæº #˚jT· ≥y˚T ndæ<e∆ä TsTT‘˚ Äj·Tq düèwæ>º ± »>∑‘T· Ô ndæ<+∆ä ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ Ä
»>∑‘T· ˝Ô À uÛ≤>±\sTTq Á|ü‘´· øå±~ Á|üe÷D≤\T m˝≤ dæ~k∆ ÕÔsTT. n+<äT#˚‘· ‘·eTs¡T ‘·eT
n;Ûweºü TsTTq düsê«s¡ú dæ~j ∆ T· +<äT ø√]ø£ ñqï≥¢sTT‘˚, <ëìì kÕ~Û+∫ ô|fÒº ÁãVü‰àÁ•‘·
eTsTTq nC≤„Hêìï n+^ø£]+#ê*. n<˚ $T<Û´ä , nìs¡«#·˙j·TeTT ` nB dü+>∑‹.
nj·÷´! H˚qT nC≤„Hêìï n+^ø£]+#·qT. n~ ñqï<äì ÁX¯ó‹ Á|üe÷D+
˝Ò<Tä . ªªnqè‘˚qVæ≤ Á|ü‘÷· ´&Ûܵµ nqï y˚<ä yêø£´+˝Àì ªªnqè‘· X¯ã+› µµ nC≤„Hêìï #Ó|Œü <äT.
<ëì ns¡+ú ªãTT‘·+µ ø±ì~. ãTT‘·+ n+fÒ ˇø£ ø£sà¡ |ü<ës¡eú TT. ªãTT‘·+ |æã+‘͵ nì
y˚<eä TT. |ò\ü yê+#Û· ˝Ò≈î£ +&Ü |üse¡ T|ü⁄s¡TcÕsê<Ûqä s¡÷|üeTsTTq ø£sà¡ H˚ ãTT‘·eT+{≤s¡T.
<ëìøÏ nj·÷∫‘· |ò\ü + |üse¡ T|ü⁄s¡Twü ÁbÕ|æ.Ô BìøÏ _Ûqï+>±, dü+kÕs¡ |ò˝ü ≤\ì#˚Ã~,
ÁãVü≤àÁbÕ|æìÔ ø£*–+#·ì~ nsTTq ø£sà¡ nqè‘·eTT. ªª@‘·+ ÁãVü≤à˝Àø£+ q $+<ä+‹
nqè‘˚qVæ≤ Á|ü‘·÷´&ÛÜ'µµ nì e#·q+. ªªHêdü<ëd”‘YH√ dü<ëd”‘·Ô<ë˙+µµ nH˚ ÁX¯ó‹ì
ã{Ϻ >∑÷&Ü nC≤„qeTT+<äì kÕø£´å + sê<äT. n+<äT˝Àì dü‘Y ndü‘Y X¯ãe› TT\ ø£seú¡ TT
∫‘Y, n∫‘Y nì. düèwæº düeTj·T+˝À dü‘`Y ndü‘Y nH˚ sT÷ ∫‘Y`n∫‘Y e´wæº |ü<ësêú\T
Á|ü\j·Tø±\+˝À ª‘·eTdüT‡µ nH˚ edüTeÔ ⁄˝À ø£*dæb˛e≥+ >∑÷]Ã Ä ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~.
n+‘˚ ‘·|Œü mø£ÿ&É dü<dä <ü ìä s¡«#·˙j·TeTsTTq nC≤„q+ >∑÷]à #Ó|Œü ˝Ò<Tä . á dü<dä ‘ü T· \Ô T
Á|ü\j·Tø±\eTTq+<äT ˝Òeì e÷Á‘·eTs¡eú TT. ªª‘·eT Äd”‘eÔ· TkÕ >∑÷&ÛyÉ Té µµ nH˚~ ÁX¯ó
‹˝À ‘·sT¡ yê‹ yêø£´eTT. ‘·eTdüT‡qT >∑÷]à #Ó|Œæ +~. á ‘·eTdüT‡ ªªdüeTwæsº ÷¡ |ü eTsTTq
n∫‘·TµÔ µ nì eTs√ ÁX¯ó‹ e\q ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ªªne´ø£Ô eTø£sπå ©j·T‘˚ nø£så +¡ ‘·eTdæ©j·T‘˚µµ
nqï<˚ Ä ÁX¯ó‹. ª‘·eTdüT‡µ n+fÒ düeTwæº n∫‘·sÔ TTq Á|üøè£ ‹ jÓTTø£ÿ dü÷øå±àedüú nì
ns¡+ú ø±<äT. Á|üøè£ ‹ì e÷j·T nì #ÓbÕŒs¡T. ªªe÷j·÷+‘·T Á|üøè£ ‹+ $<ë´‘Yµµ nì.
ø±ì n~ nìs¡«#·˙j·TeTì mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä . ªe÷j·Tµ n+fÒ ª$T<Û´ä µ nqï ns¡+ú nìï
dü+<äsꓤ\˝À ˝Ò<Tä . ndüTs¡T\T, sêø£då Tü \T, yê] nÅkÕÔ\T yÓTTˆˆ dü‘´· eTsTTHê yê{Ïì
ªe÷j·Tµ n+≥THêïs¡T >∑<ë!
ªª‘˚qe÷j·÷düV≤ü Ádü+ ‘·#÷ +¤ ãs¡kÕ´X¯ó>±$THê,
u≤\dü´ s¡ø£å‘ê<˚Vü≤y˚T¬ø’ø£‘˚«q dü÷~‘·yéTµµ
Ç#·Ã≥ e÷j·÷X¯ãe› TT. $∫Á‘· edüTÔ düèwæìº #Ó|⁄ü qÔ ï~. Á|üøè£ ‹ì e÷j·T nq{≤ìøÏ
ø±s¡D+ >∑÷&Ü á $∫Á‘· düèwæº ø£\Œqy˚T.
324
614 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªnkÕàHêàsT÷dü軑˚ $X¯«y˚T‘·‘Y
‘·dàæ +XÊÃH√´ e÷j·Tj·÷ düìïs¡T<ä'∆ µµ
nì Á|üøè£ ‹, $∫Á‘·$wüjT· ìsêàD+ #˚jT· ≥+ e\q e÷j·T nsTTq<äì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
e÷j·÷X¯øÔÏ >∑\yê&ÉT ø£qTø£ |üse¡ T |ü⁄s¡Twüß&ÉT ªe÷sTTµ nsTTHê&ÉT. n+‘˚‘|· Œü nC≤„ì
ø±e≥+ e\q ø±<äT. e÷j·T e\q Je⁄qπø Ä≥+ø£+. n<˚ ªª‘·dàæ +XÊÃH√´e÷j·Tj·÷
düìïs¡T<ä'∆ µµ nì. ªªnHê~ e÷j·Tj·÷ düTb˛ÔjT· <ë Je' Á|üãT<Û´ä ‘˚µµ, Ç+Á<√e÷j·÷_Û'
|ü⁄s¡Ts¡÷|ü áj·T‘˚µµ yÓTTˆˆ #√≥¢ >∑÷&Ü uÛÑ>∑e+‘·Tì $∫Á‘· X¯≈£îÔ\T e÷j·T>±
#Ó|Œü ã&çHêsTT. n+<äTe\qH˚ ªªuÛ÷Ñ ]‘·«ùweº s껋µµ nì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì >=|üŒ •*Œ>±
#ÓbÕŒs¡T. $T<Û´ä nsTTq edüTeÔ ⁄˝À ã&çq yê&ÉsTT‘˚ ªs껋µ nq˝ÒeTT ªªeTeT e÷j·÷
<äTs¡‘·´j·÷µµ nqï#√≥ >∑÷&Ü ªª>∑TDeTsT÷µµ nHêïs¡T >∑qTø£ Á‹>∑TD≤‹àø£ nsTTq
Á|üø£è‹j˚T. ø£qTø£ ÁX¯ó‘·T\T dü<ädü<äìs¡«#·˙j·TeTsTTq nC≤„Hêìï #Ó|üŒ˝Ò<äì
sêe÷qTC≤#ês¡´ yê<äeTT. Ç<ä+‘ê }ø£<+ä |ü⁄&ÉT. ªªãTT‘·+µµ n+fÒ dü‘´· y˚T. ªª$‘·<+äÛ
‘·«qè‘·+ e#·'µµ dü‘·´+ ‘·<Ûä´eTè‘·+ düeT´ø˘µµ nì neTs¡eTT. y˚<ä+˝Àq÷
ªªdü‘´· y˚Te»j·T‹ ` Hêqè‘·+µµ nì ny˚ nsêú\˝À Á|üj÷Ó >∑+ ñqï~. ˝Àø£+˝Àq÷
n+‘˚ ñqï~. ø√XÊ\qT ã{Ϻ dü‘ê´qè‘· X¯u≤›\T ªyêø£´|üs+¡ >±H˚µ e]ÔkÕÔjT· ì MTs¡qTø√
e#·TÃqT. Ä e#·Hê\‘√ ø=ìï $wüj÷· \H˚ >∑<ë #ÓbÕÔ+. n$ ndü‘ê´\sTT‘˚H˚ ndü‘´· +
n+{≤+ >∑<ë. n˝≤H˚ dü‘·´eTsTTq $wüj·÷\H˚ dü‘·´eT+{≤eTT. ˝Ò<ë, $wüj·÷\
dü‘ê´dü‘·´‘·\qT ã{Ϻ yêø±´\T dü‘ê´dü‘ê´\T>± #Ó|üŒã&ÉT‘êsTT. dü‘·´ ` ndü‘·´
$X‚wDü ≤\T X¯u≤›sêú\≈£î s¬ +&ç+{Ïø° yê&Éã&ÉT‘·THêïsTT. ø£qTø£ ÁX¯ó‹˝Àì ªnqè‘·µ X¯ãe› TT
ndü‘´· edüTeÔ H˚ #Ó|⁄ü +Ô ~. dü‘´· eTsTTq ø±eT´ø£sà¡ \T yÓTTˆˆ yêìì ø±<äT. n˝≤π> ªªãTT‘·+
|æã+‘Í düTø£è‘·d´ü ˝Àπøµµ nqï yêø£´+˝À ªªãTT‘·µµ X¯ãe› TT |ò\ü yê#·øe£ TT. |ü⁄D´ø£sà¡ jÓTTø£ÿ
|òü\eTT ãTT‘·eTT. ãTT‘· X¯u≤›ìøÏ dü‘·´eTì ns¡úeTTHêï n~ á eT+Á‘·+˝À
nq«sTT+#·<Tä . ªãTT`>∑‘͵ nqT <Ûë‘·Te⁄ qT+&ç e∫Ãq ãTT‘·X㯠e› TT |ò\ü yê#·øe£ TT.
bı+<äã&çq~ nì ns¡eú TT. n~ |ò\ü y˚T >∑<ë! ø±<ë ãTT‘·+ R bı+<äã&çq |ò\ü eTT.
ø£qTø£ ãTT‘·Xu¯ ≤›ìøÏ ìcÕÿeT+>± |üse¡ T |ü⁄s¡Twüßì Äsê~Û+#·≥+ nì ns¡+ú #Ó|Œü ≥+
dü«ø£b˛\ ø£\Œqy˚T. n+<äTe\q ãTT‘ê‘Y nq>± dü‘·´eTsTTq ÁãVü≤à+ ø£qï
nq´eTsTTq~ nqè‘·eTT. n~ ndü‘´· eTT, nC≤„qeTT. ªª‘·‘‡· ‘·´+µµ nì ÁX¯ó‹. ªdü‘´· +
C≤„q+µ nì ÁX¯ó‹. ªn‘√q´<ës¡+Ô µ nì ÁX¯ó‹. ø£qTø£ düeTdüÔ ` nqè‘êìøÏ ñbÕ<ëq
ø±s¡DeTsTTq nqè‘·+ nC≤„q+˝À ñ+&É≥+ e\qH˚ ÁãVü≤àeTTqT mes¡÷ bı+<ä˝sÒ T¡
` nì ÁX¯ó‘·´s¡eú TT. ø£qTø£ á yêø£´+ e\q >∑÷&Ü sêe÷qTC≤_ÛÁbÕj·T+ ì\e<äT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 615
e÷ uÛ≤ey˚T dæ~d∆ Tü +Ô ~. Bì‘√ ªªnqè‘˚q Væ≤ Á|ü‘÷· ´<Ûë'`µµ nH˚ ÁX¯ó‹ yêø£´<ä«j·TeTT
nìs¡«#·˙j·TeTsTTq nC≤„Hêìï ìs¡÷|æ+#˚<.˚
nj·÷´! nqè‘·+ n+fÒ dü‘´· eTsTTq ÁãVü≤à+ ø£qï y˚ss¡ TTq edüTeÔ ⁄ ` nì
ns¡+ú ø±e#·TÃqT. ø±ì n~ ªnC≤„qy˚Tµ nì m˝≤ ìs¡sí TTkÕÔsT¡ . ` düe÷:` ÁãVü≤à `
nC≤„q+ ` ˝Ò<ë <äèø˘ ` <äèX¯´+µ Ç$ ‘·|Œü yπ̊s |ü<ës¡eú TT ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ‘·|Œæ ‘˚
$T–*q~ nC≤„qy˚T. Á|ü|+ü #·+ nC≤„q+ e\q |ü⁄{Ïqº ø±s¡´y˚T. eT{Ϻ nC≤„qeTsTT‘˚
<ëì qT+&ç |ü⁄{Ïqº |òTü ≥+ e+{Ï~ »>∑‘T· .Ô Je⁄&ÉT ÁãVü≤às¡÷|ü⁄&˚. ø£qTø£ yπ̊s ˝Ò&TÉ .
Á|üøè£ ‹ nHêï nC≤„qy˚T. ‘·eTdü‡Hêï nC≤„qy˚T. u≤Vü≤´ ‘·eTdüT‡ |òTü {≤~ edüTeÔ ⁄\qT
ø£|Œæ q≥T¢ nC≤„q+ >∑÷&Ü C≤„Hêìï ø£|Œæ ñ+≥T+~. >∑qTø£ <ëìì ªªÄ+‘·s‘¡ e· TdüT‡µµ
n+{≤s¡T. ªªe÷j·÷+‘·TÁ|üøè£ ‹+ $<ë´‘Yµµ nì e÷j·T Á|üøè£ ‹ e÷Á‘·yT˚ n+{≤sê `
‘·|ü . ø±ì Ä e÷j·T >∑÷&Ü nC≤„qy˚T. nìs¡«#·˙j·TeTsTTq nC≤„q+ y˚sT¡ . e÷j·T
y˚sT¡ . ` nì n+{≤sê? ` ndü\T ªªe÷j·Tµµ n+fÒH˚ nìs¡«#·˙j·T $wüj÷· ìï #Óù|Œ~.
@~ ìs¡÷|üD≈£î nkÕ<Û´ä yÓ÷ nsTTHê düŒwü+º >± ‘Ó\Tk˛Ô+<√ n~ e÷j·÷eTj·TeTì
n+<ä]ø° ‘Ó*‡q<˚. ªª$∫Á‘· $wüjT· düèwæøº ±]DÏ ` e÷j·Tµµ nì MTs¡T #Ó|Œæ q <ëìì
ã{Ϻ >∑÷&Ü ªe÷j·T nC≤„qeTìµ ‘Ó\TdüTqÔ ï<˚. $∫Á‘· düèwæìº #˚ùd~ nC≤„qy˚T >∑<ë!
ñ+≥T+~ ø£qTø£ yê´eVü‰]ø£ yêdüeÔ eTT. $T<Û´ä nsTTq nC≤„qeTTq≈£î $∫Á‘· $wüjT·
düèwæº kÕeTs¡´ú yÓT˝≤ edüT+Ô ~? ` n+fÒ $∫Á‘ês¡eú TT\˙ï $T<Û´ä ˝Ò ø£qTø£. ndüTs¡ sêø£då ü
` nÅkÕÔ<Tä \˙ï dü‘´· eT+{≤sê? ` n$ $T<Û´ä ˝Ò. yê´eVü‰]ø£ dü‘ê´˝Òq+{≤sê ` nsTT‘˚
e÷j·T >∑÷&Ü yê´eVü‰]ø£ dü‘´· y˚T nsTT‘˚ n~ $T<Û´ä m˝≤ nsTT+~? ` |üse¡ ÷s¡ú
dü‘´· + ø±<äT >∑qTø£ s¡Ed® sü Œ¡ + ˝≤>± n~ $T<Û´ä nsTT+~. ªe÷j·Tµ n+fÒ $T<Û´ä nì
ns¡eú Tdü\T ˝Ò<+ä {≤sê? ` ø±ì ‘·eTπs e÷j·÷ X¯ãe› TTq≈£î nìï#√≥¢ ª$T<Û´ä µ nì
ns¡+ú ˝Ò<Hä êïs¡T. n+fÒ ø=ìï #√≥¢ ns¡+ú ñ+<äì ‘·eTπs #Ó|Œæ q≥T¢ >∑<ë! e÷j·T
n+fÒ yÓ÷düeTH˚ ns¡+ú ñ+~. ªªqj˚Twüß õVü≤àeTqè‘·+ qe÷j·÷µµ nì ÁX¯ó‹˝À e÷j·T
` yÓ÷dü+ nH˚ ns¡+ú . ` düe÷:` ne⁄qT. e÷j·T >∑÷&Ü Je⁄ì yÓ÷dü–+#˚<˚ ø£<ë!
ª$T<Û´ä µ nsTTq Ç+Á<äC≤˝eTTqT ªe÷j·Tµ nqsê<äT. ` düe÷:` ªªe÷j·÷‘·T XÊ+ãصµ
nì ì|òTü +≥Ty˚ n˝≤ #Ó|Œæ +~. nj·÷´! e÷j·T n+fÒ $∫Á‘· $wüj÷· \T #˚ùd ˇø£ X¯øÔÏ
>∑<ë!` düe÷:` Ä X¯øj ÔÏ T˚ nC≤„qeTT. n~ dü‘´· eTT ø±<äT. nsTT‘˚ ø£qã&˚~ ø±<äT.
|üqT\qT, |ò*ü ‘ê\qT ã{Ϻ n~ ñ+<äì Á>∑V≤æ kÕÔeTT. ø£qTø£ >∑eT´eTj˚T´~ ndü‘´· +.
X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ ˝≤>±. n~ #˚ùd $∫Á‘ês¡eú TT\˙ï ndü‘´· eTT˝Ò. áX¯«s¡ kÕeTs¡´ú s¡÷|üeTsTTHê,
e÷j·T ndü‘´· y˚T. e÷sTT nsTTq áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü ndü‘´· y˚T. $<ë´<äX˝¯ À áX¯«s¡T&ÉT,
325
616 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e÷j·T, »>∑‘T· Ô ` @M ˝Ò<Tä >∑<ë! ªªH˚V≤ü HêHêdæµÔ µ nì >∑<ë ÁX¯ó‹. áX¯«s¡T&ÉT ÁãVü≤à+
>∑<ë! Äj·Tq m˝≤ ndü‘´· eTe⁄‘ê&ÉT? X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´y˚T ÁãVü≤à+. áX¯«sê<äT\T e÷j·÷
Á|ü‹_+_‘· #Ó‘’ q· ´eTT\T. e÷j·T nC≤„qeTsTT‘˚ n+<äT˝Àì áX¯«s¡T&ÉT Je⁄ì˝≤>±
nC≤„ì ø±yê* >∑<ë! düs«¡ E„&˝Ó ≤ nsTTHê&ÉT? düe÷:` e÷j·T y˚sT¡ ` nC≤„q+ y˚sT¡ .
nqï MT |üø£å+˝ÀqsTTHê e÷j·÷j·TT≈£îÔ&ÉsTTq Je⁄&ÉT áX¯«s¡Tì˝≤>± düs¡«E„&˚\
ø±˝Ò<Tä ? nì m<äTs¡T Á|üXï¯ y˚kÕÔqT. áX¯«s¡TìøÏ e÷j·T eX¯+˝À ñ+≥T+~. ø£qTø£
düs«¡ E„&TÉ . e÷j·T≈£î Je⁄&˚ eX¯+˝À ñ+{≤&ÉT ` ø£qTø£ n\ŒE„&TÉ . ` n˝≤ nsTT‘˚
áX¯«s¡Tq≈£î nC≤„q+ eX¯+˝À ñ+≥T+~ ø£qTø£ düs«¡ E„&TÉ . ñ+&É<Tä ø£qTø£ Je⁄&ÉT
n\ŒE„&TÉ . B+‘√ ªªnkÕàHêàsT÷ dü軑˚ $X¯«y˚T‘·‘Y ‘·dàæ +XÊÃH√´ e÷j·Tj·÷ düìïs¡T<ä'∆ µµ
nH˚ ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü ªnC≤„qeTTqï<äì kÕø£´å + ÇdüTqÔ ï~. ªe÷j·Tµ nH˚ ù|s¡Tqï~>∑<ë `
eT] Bìì nìs¡«#·˙j·TeT+{≤πs$T? düe÷:` ªªj·÷e÷kÕe÷j·÷µµ nì @~ edüT‘Ô '·
˝Ò<√ <ëìH˚ e´eVü‰s¡Ø‘ê´ ñqï+<äTe\q dü<ädü<ä ìs¡«#·˙j·TeTsTTq ªe÷j·Tµ
n+≥THêï+. ˇø£ <äX˝¯ À dü‘Y ` eTi=ø£ <äX˝¯ À ndü‘Y ` nsTTq edüTeÔ ⁄qT ªªdü<dä ‘ü µY µ
nì m˝≤ |æ\TkÕÔ+? n+{≤sê? dü‘Y nsTT‘˚ m{Ϻ |ü]dæ‹ú ˝Àq÷ ªndü‘µY ø±<äT. ndü‘Y
nsTT‘˚ m{Ϻ <äX˝¯ Àq÷ ªdü‘µY ø±<äT. ªª^‘·µµ n<˚ #Ó|Œæ +~ ªªHêdü‘√$<ä´‘˚ uÛ≤y√ HêuÛ≤y√
$<ä´‘˚ dü‘'· µµ. Bìe\q ˇø£ ø±\+˝À ñ+&ç eTi=ø£ ø±\+˝À ˝Òì~ $T<Û´ä m˝≤
ne⁄‘· T +~? ` nqï X¯ + ø£ ‘=\–b˛‘· T +~. ªdü ‘ · T Ô µ ñ+&É ø £ b ˛e≥+ ndü ‘ · T Ô
ñ+&É≥+ ` á s¬ +&É÷ ≈£î<äse¡ ⁄ ø£qTø£ dü<dä <ü ìä sê«#·´eTsTTq nC≤„Hê~ø£eTT ª$T<Û´ä j˚Tµ.
1) Äø±XÊ~ Á|ü|+ü #·+ $T<Û´ä . $T<Û´ä ˝À ø£qã&ÉT‘·Tqï~ <ëì eTT+<äT yÓqTø£\+<äT
˝Ò<Tä ø£qTø£. nj·÷´! nC≤„q+ qT+#˚ ø±\+ |ü⁄{Ï+º ~ >∑<ë! <ëìøÏ ø±\ |ü]#˚Ã<¤ +ä
m˝≤ dü+uÛeÑ eTT? ` düe÷:` 2) nC≤„qeTT $T<Û´ä . Á|üuÀ<Ûä ø±\+ ø£qï eTT+<˚ `
dü«|üï+ e˝… ` ñqï~ ø£qTø£. ˝Ò<ë 3) nC≤„qeTT $T<Û´ä . Äø±XÊ~ Á|ü|+ü #·+ ˝≤>±
e´eVü‰s¡ ø±\+˝ÀH˚ ñqï~ >∑qTø£. <äècÕº+‘·eTsTTq Äø±XÊ~ø£eTT $T<Ûä´ nH˚~
yÓTT<ä≥ nqTe÷q yêø£´+‘√ ‘Ó\TdüTqÔ ï~. ªªnHê~ e÷j·T #˚‘· ìÁ~+∫q yê&ÉTµµ
nq≥+ e\q Je⁄&ÉT nC≤„q+ #˚‘· ‹s¡dÿü è‘·T&ÉsTTqyê&Éì ns¡eú TT.
ªªnC≤„HH˚ êeè‘·+ C≤„q+ ‘˚qeTTVü≤´+‹ »+‘·e'µµ nì ^‘·. ªªÇ+Á<√e÷j·÷_Û'
|ü⁄s¡Ts¡÷|ü áj·T‘˚µµ nì ÁX¯ó‹ nC≤„Hêìï #Ó|Œæ +~. nC≤„q X¯≈î£ ˝Ô Ò e÷j·T\ì #Ó|⁄ü HÔ êïeTT.
ªªuÛ÷Ñ ]‘·«ùweº s껋µµ nqï e#·q+ e÷≈£î nqT≈£L\y˚T. áX¯«s¡T&ÉT e÷j·÷eX¯ó&ÉT
ø±&ÉT ø£qTø£ $sêõ\¢>\∑ &ÉT. e÷j·÷$ nsTT‘˚ Á|üø±•+#·sê<äì ˝Ò<Tä . ◊+Á<äC≤*≈£î&ÉT
‘·q e÷j·T‘√ ˝Àø±ìï yÓ÷Væ≤+|üCdÒ ÷ü Ô e÷j·÷$>± Á|üø±•+#·≥+ ˝Ò<ë? e÷j·T˝À
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 617
|ü&qç yês¡T e÷Á‘·+ Á|üø±•+#·sT¡ . Je&É≥Te+{Ï yê&˚. ªªeTeTe÷j·÷ <äTs¡‘´· j·÷µµ
nqï#√≥ >∑÷&Ü >∑TDeTj·TÁ|üø£è‹ nqã&˚ sT÷ e÷j·T nC≤„qy˚T. nC≤„qeTT
Á‹>∑TD≤‘·àø£yT˚ ø£qTø£. n+<äT#˚‘· sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT Ç∫Ãq ÁX¯ó‘·T\ e\q >∑÷&Ü
nìs¡«#·˙j·TeTsTTq nC≤„qeTT ì•Ã‘·eTsTTq~.
ªª<ä÷s¡yT˚ ‘˚ $|üØ‘˚ $wüON
n$<ë´ j·÷#· $<˚´‹ $‘·µÔ µ
($<ä´, n$<ä´ nH˚$ #ê˝≤ <ä÷s¡eTsTTq$) nqT ÁX¯ó‹ nC≤„q+ $wüjT· +˝À kÕø£´å +
#Óù|Œ Á|üe÷DeTT. $<ä´ R C≤„qeTT, n$<ä´ R nC≤„q+. ªªeTVü≤‘·' ne´ø£eÔ TT‘·eÔ TyéTµµ
nì ÁX¯ó‹. ne´ø£eÔ T+fÒ ø±s¡D≤edü˝ú À ñqï eT÷\ ` nC≤„qeTT. ªª‘·«+Væ≤q' |æ‘ê,
jÓ÷kÕàø£eT$<ë´j·÷' |üs¡+ bÕs¡+ ‘ês¡j·Tdæµµ nì ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü n$<ä´ nq>±
nC≤„qeTTqT uÛ≤es¡÷|üeTì #Ó|Œæ +~. nuÛ≤e |ü<ës¡eú TsTT‘˚H˚ <ë≥≥+ dü+uÛeÑ eTT.
ªªk˛$<ë´ Á>∑+~Û+ $øÏsr¡ Vü≤ k˛eT´µµ nì ÁX¯ó‹. n$<ä´qT nq>± nC≤„Hêìï Á>∑+~Û>±
#Ó|üŒ≥eT+fÒ ªuÛ≤es¡÷|ü+>±µ e]í+#·≥y˚T. ªªe÷j·÷e÷Á‘·$T<ä+ <Ó’«‘·eT<Ó’«‘·+
|üse¡ ÷s¡‘ú '· µµ nqT ÁX¯ó‹ <Ó«’ ‘·+ e÷j·÷ø±s¡´eTì, $T<Û´ä j·Tì, e÷j·TqT $T<Û´ä nì
dü÷∫düTÔqï~. ªª‘·eTdüdüTÔ bÕπs, ‘·eTdü' |üs¡kÕÔ‘Yµµ nì ÁX¯ó‹ nC≤„q+ $wüj·T+˝À
Á|üe÷DeTT. u≤Vü≤´eTsTTq Nø£{˝Ï ≤>± á ªÄ+‘·s¡ ‘·eTdüT‡ (nC≤„q+) ≈£î >∑÷&Ü
ªÄe]+#·≥+µ nH˚ >∑TD+ ñ+~ >∑qTø£ nC≤„q+ uÛ≤e |ü<ës¡eú TT.
eTVü‰yêø£´eTT\˝À #Ó|Œæ q JeÁãVü≤àuÛ<Ò +ä kÕøÏ>å ± $T<Ûë´uÛ÷Ñ ‘·
eTsTTq nC≤„qeTTqï~ ` nì ìs¡÷|æ+#·T≥.
ª‘·‘«Ô· eTdæµ yÓTT<ä\sTTq eTVü‰yêø±´\T JeÁãVü≤àeTT\≈£î ◊ø£´+ uÀ~ÛkÕÔsTT.
uÛ<Ò yä T˚ yêdüeÔ eTsTT‘˚ ◊ø£´eTT m+<äT≈£î #ÓbÕÔsTT. uÛ<Ò +ä nC≤„q Á|üu≤Û e+ ø£qTø£ ª$T<Û´ä µ
nì dü÷∫düTHÔ êïsTT. ø£qTø£ ª$T<Û´ä µ nsTTq ªªnC≤„qeTTµµ dæ~d∆ Tü +Ô ~. nj·÷´! ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ
nì Je |üs¡ÁãVü≤àeTT\ ◊ø£´+ #Ó|æ‘˚, düs¡«E„&ÉT dü‘·´dü+ø£\TŒ&ÉT düø£\ »>∑‘·TÔ≈£î
düèwædº ‹úæ \j·T ø±s¡T&É÷, ª‘·‘µY nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡eú TsTTq ÁãVü≤àeTT q+<äT $s¡T<äe∆ TsTTq
nC≤„Hêìï ø£*Œ+∫ rs¡e\dæq ø±s¡DeTsTTq nedüs+¡ @MT ˝Ò<Tä . ª‘·«+µ nqï |ü<+ä ‘√
JeX¯Øs¡+ >∑\ |üse¡ ÷‘·àH˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~. >∑qTø£ ◊ø£´eTT ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ªªnH˚q Jy˚Hê‘·à
HêqTÁ|ü$X¯´ HêeTs¡÷ù| yê´ø£sy¡ êDϵµ nì düeTdüÔ edüTeÔ ⁄\≈£î |üse¡ ÷‘·à |üs´¡ +‘·eTT
HêeTs¡÷|üeTT\Tqï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ MT<ä nC≤„q+ Äes¡D+>±
ñqï<äqï ø£\Œq nqedüs+¡ . ` düe÷:` C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ nC≤„H√bÕ~Û
326
618 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
˝Ò≈î£ +&Ü düs«¡ »„+, dü‘´· dü+ø£\Œ+, düø\£ düèwæº ø±s¡D+ ø±uÀ<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤àC≤„qeTT
$T<Û´ä m{Ϻ $s√<Ûeä TT ˝Ò<Tä . ÁãVü≤àeTTq+<äT düs«¡ »„‘· yÓTT<ä\sTTq >∑TD≤\T sêyê\+fÒ
düs«¡ + ñ+&Ü*. n+<äT≈£î e÷j·T / nC≤„q+ ø±yê*. Ä nC≤„q+ b˛ì<˚ Je |üsÁ¡ ãVü≤àeTT
\≈£î ◊ø£´+ sê<äT.
ªª$uÛÒ<ä»qπø-C≤„H˚ HêX¯e÷‘·´+‹ø£+ >∑‘,˚
Ä‘·àH√ ÁãVü≤àD√ uÛ<Ò eä Tdü+‘·+ ø£' ø£]wü´‹µµ
á nC≤„q+ ◊ø£´C≤„q+ e\qH˚ ‘=\>∑T‘·T+~. ª‘·‘«Ô· eTdæµ (n~ ˙y˚) nqT yêø£´eTTqT
>∑Ts¡÷|ü<X˚ e¯ TT>± bı+~ •wüß´&ÉT ªªnVü≤+ ÁãVü‰àdæ൵ nì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ø£qTø£ Je ÁãôV≤’ àø£´
C≤„q+ e\q JeÁãVü≤àuÛ<Ò ä ø±s¡DeTsTTq nC≤„q+ b˛‘·T+<äqï dü+>∑‹ e\qH˚ ªJe
ÁãôV≤’ àø£´+µ <ëì ñ|ü<X˚ +¯ nedüse¡ TsTTqeì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ˝Ò<+ä fÒ Ç<ä+‘ê e´s¡eú TT.
ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ m+<äT≈£î? ø£qTø£ ‘·‘«Ô· eTdæ nqT yêø£´+˝Àì ª‘·«+µ nH˚ |ü<eä TTq≈£î Je
X¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+ nì ns¡+ú ` nqï e÷≥ >∑÷&Ü düe÷<Ûëì+|üã&çq~. ªJeX¯Øs¡+
>∑\~ ÁãVü≤à+µ nq≥+ e\q ◊ø√´|ü<X˚ +¯ sê<äT. ø£qTø£ ñ|ü<X˚ +¯ e´s¡eú Te⁄‘·T+~.
Je⁄&ÉT ÁãVü≤à≈£î X¯Øs¡eTqï ‘·‘«Ô· + ‘Ó*j·T≥+ e\q n+‘·≈î£ eTT+<äTqï
nC≤„q+ (ÁãVü≤àX¯Øs¡+ ø±<äqï) q•düT+Ô <ä+{≤sê? ` n˝≤ q•+∫Hê |ò*ü ‘·+ ˝Ò<Tä .
H˚qT ÁãVü≤à X¯Øs¡eTTqT ø±<äT ` nqï <äX˝¯ À ñqï dü+kÕs¡+ ªH˚qT ÁãVü≤à X¯Øs¡eTTH˚µ
nqï <äX˝¯ Àq÷ ‘=\>∑≥+ ˝Ò<Tä . ô|>’ ± ‘·q X¯Øs¡eTTq+<äTqï≥T¢ ÁãVü≤àX¯Øs¡eTsTTq
‘·q j·T+<äT nì‘·´+ yÓTTˆˆ uÛ≤eq\T ekÕÔsTT. ø£qTø£ dü+kÕs¡+ Ç+ø± ô|s¡T>∑T‘·T+~.
H˚qT ÁãVü≤àX¯Øs¡eTTqT nqï uÛ≤eq e\q Je⁄q≈£î ‘êqT dü«‘·+Á‘·T&Éqqï ÁuÛÑeT
b˛‘·T+<ä+{≤sê? ` ø±<äT. nC≤„ì nsTTq Je⁄ìøÏ ‘·q |üs‘¡ +· Á‘·‘· düŒwü+º >± ‘Ó\Tdü÷HÔ ˚
ñ+≥Tqï~. düTK<äT'Ks√>±~ u≤<Û\ä T |ü&TÉ ‘·Tqï dü+kÕ] me&É÷ ‘êqT dü«‘·+Á‘·T&Éqì
qeTà&ÉT. (ˇø£yfi˚ ¯ dü«‘·+Á‘·T&ÉqT ø±qì uÛ>Ñ e∑ ‘·Œs¡‘+· Á‘·T&Éqì uÛ≤eq Áø=‘·>Ô ± eùdÔ
bÕ|üøs£ à¡ \+<äTqï ‘·q Á|üeè‹Ô >∑÷&Ü uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì e\qH˚ nì uÛ≤$+∫ bÕ|æ >∑÷&Ü
ø±e#·TÃ. ‘·q≈£î düTK <äT'Kø£sT¡ \sTTq yês¡+‘ê Äj·÷ X¯Øsê\T >∑\ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì
e\qH˚ n˝≤ #˚dTü HÔ êïs¡ì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìô|’ |ü>∑ ô|+#·Tø√e#·TÃqT. n<ä+‘ê ÁbÕs¡ã+∆
e\q e∫Ãq<äì uÛ≤$kÕÔ&+É fÒ n|ü⁄&ÉT ‘êqT ÁbÕs¡ã∆ ø£sà¡ |ò\ü |üs‘¡ +· Á‘·T&Éqì ‘Ó*dæqfÒ¢
>∑qTø£ Je⁄q≈£î dü«‘·+Á‘·‘ê uÛ≤eq ˝Òq≥T¢ >∑<ë ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ @ Je⁄q≈£L
˝Òì dü«‘·+Á‘·‘ê ãT~∆ b˛e≥y˚T |ò\ü eTq≥+ yÓ÷düeTT. MT n<Ó‘’ T· \≈£î H˚qT dü«‘·+Á‘·T&ÉqT
` nì ÁuÛeÑ T ñ+~>∑<ë `n+{≤sê ` ˝Ò<Tä . n<Ûë´‘·àC≤„q+ e\q Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTsTTq
n<Ó’«‘·T\≈£î ø£*–q Ä nqTuÛÑe+ ÁuÛÑeT ø±<äT. Á|üeT. |üs¡‘·+Á‘·T&ÉsTTq Je⁄q≈£î
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 619
j·T<Ûës¡eú TsTT‘˚ kÕ«‘·+Á‘·´+ m˝≤ edüT+Ô ~? ` düe÷:` Je⁄&Éd«ü ‘·+Á‘·T&Éì mes¡Hêïs¡T.
n‘·&TÉ dü«‘·+Á‘·T&˚. ÁãVü≤àX¯Øs¡+ nsTTq Je⁄&ÉT dü«‘·+Á‘·T&Ó˝≤ ne⁄‘ê&ÉT ` düe÷:`
ÁãVü≤àX¯Øs¡eTqï dü+>∑‹ sTT+ø± #·sá ˝ÀH˚ ñ+~. ìX¯Ãj·T+ ø±˝Ò<Tä >∑<ë! Je⁄ì˝À
ÁãVü≤à+ n+‘·sê´$T>± ñ+~ >∑<ë! m˝≤ dü«‘·+Á‘·T&Ée⁄‘ê&ÉT. ` düe÷:` ÁãVü≤à+
Je⁄ì˝À n+‘·sê´$T nqï $wüjT· + >∑÷&Ü dü+X¯jT· y˚T. n+‘·sê´$T Áu≤Vü≤àD+ e\q
Ä $wüj·T+ ‘Ó*dæ+<ä+{≤sê? ` Ä Áu≤Vü≤àDeTT ªÁ|ü‘·´>±‘·àqTµ >∑÷]à #Ó|æŒ+~.
nj·÷´! Á|ü‘´· >±‘·à n+fÒ Je⁄&˚ ø£<ë! ‘êqT ‘·q˝À ñ+&É≥+ m˝≤. ` düe÷:` ˇπø
#Ó’‘·q´+ n+‘·'ø£s¡D+˝À ø£*dæq<Ó’ Je⁄&Éì, n+‘·'ø£s¡D+˝À ì*∫q<Ó’ Á|ü‘·´>±‘·à
nsTTq<äì #Ó|ü⁄ÔHêï+. ø£qTø£ ªªJe⁄q≈£î dü«‘·+Á‘·‘· Á|ü‘·´ø£å $s¡T<ä∆eTqïµµ e÷≥≈£î
düe÷<Ûëq+ e∫Ã+~. (dü«‘·+Á‘·‘· Á|ü‘´· ø£å $s¡T<äe∆ TsTT‘˚ ÁãVü≤àX¯Øs¡eTì ‘Ó*j·T≥+
<ë«sê ‘êeTT dü«‘·+Á‘·T\+ ø±eTì ‘Ó\TdüTÔ+<äì ÁãVü≤àX¯Øs¡yê<ä |òü*‘·+>±
#Ó|Œü ≥y˚T$T{Ï? ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Je⁄&ÉT <˚V‰ü <ä´_Ûe÷q+ #˚‘· dü«‘·+Á‘·T&ÉT ø±&Éì,
n<Ûë´dü ìeè‘·eÔ TsTT‘˚ ‘êqT dü«‘·+Á‘· #Ó‘’ q· ´eTì Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ . ø£qTø£ <˚V‰ü <Ûë´kÕ~
<√wüeTT qT+&ç ãj·T≥ |ü&qç ªª‘·«+µµ Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. n~ dü∫Ã<ëq+<ä \ø£Då eTT. n~
ÁãVü≤àX¯Øs¡+ ø±<äT. ÁãVü≤ày˚T. n~ ìj·÷eT´eTT ø±<äT. ìj·÷eTø£+. uÛÀ>∑´+ ø±<äT `
kÕøÏ.å X‚w+ü ø±<äT. X‚w.æ n+<äTe\q Äj·Tqj˚T |üs+¡ .
Çø£ ª‘·‘·Ô«eTdæµ nqï yêø±´ìøÏ MTs¡T #Ó|Œæ q ns¡+ú ‘·ù|Œ. #·÷ˆˆ z X‚«‘·øπ ‘·÷!
` ‘·‘Y (n~) ‘·«+ (˙e⁄) ndæ (n>∑T#·THêïe⁄) nq>± ‘·‘Y R düs«¡ X¯Øs¡eTT >∑\ |üsÁ¡ ãVü≤à+.
‘·«+ R ˙e⁄ X¯Øs¡+>± >∑\ |üsÁ¡ ãVü≤à+. ndæ R n>∑T<äTe⁄. ` nì ns¡+ú #Óù|—Ô ªndæµ
n>∑T<äTe⁄ nH˚ |ü<+ä nq«sTT+#·<Tä . ndæÔ R ne⁄‘ê&ÉT nì nHê*. (‘·«+ R n+fÒ
˙e⁄ nì ns¡+ú ø±<äT >∑<ë! ˙ X¯Øs¡+ >∑\ |üsÁ¡ ãVü≤à+ nì>∑<ë ns¡+ú ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
‘·«+ n+fÒ m<äTs¡T>± ñqï X‚«‘·øπ ‘·Te⁄ nì ns¡+ú . ˙e⁄ X¯Øs¡+>± >∑\ |üsÁ¡ ãVü≤à+ nì
ns¡+ú ≈£î<äs<¡ Tä . X‚«‘·øπ ‘·TeH˚ Je⁄ì ñ<˚•› +∫ yê&çq |ü<+ä Ä Je⁄ì #ÓbÕŒ* ø±ì
ÁãVü≤àeTTHÓ˝≤ #Ó|⁄ü +Ô ~? ªªnH˚q Jy˚Hê‘·à HêqTÁ|ü$X¯´`µ nqï ÁX¯ó‹ Á|üø±s¡eTT |üse¡ ÷‘·à
e\qH˚ düeTdüÔ edüTeÔ ⁄\T HêeTs¡÷|üeTT\T bı+<äT‘êsTT >∑<ë! ` düe÷:` ÁX¯ó‹ ns¡eú T~
ø±<äT. |üse¡ ÷‘·à Jes¡÷|ü+‘√ <˚yê~ <˚V‰ü \˝À Á|üy•˚ +∫ HêeTs¡÷bÕ\qT bı+<äT‘êqì
dü+ø£*Œ+∫q≥¢s¡úeTT. ø±>± <˚eeTqTcÕ´~ HêeTeTT\T, ˙\ |”‘ê~ s¡÷|üeTT\T
<˚V≤ü eTTqπø >±ì Je⁄q≈£î ø±e⁄. X¯Øs¡ ‘ê<ë‘·à´ÁuÛeÑ T e\q ªªH˚qT <˚e⁄&ÉqT, H˚qT
|ü#÷ ì yê&ÉqTµµ nì e´eVü‰s¡eTT. Ä e´eVü‰sêìï n+^ø£]+∫Hê n<ä+‘ê Je⁄ìes¡øπ
>±ì |üse¡ ÷‘·à<ëø± sê<äT. Je⁄ì‘√ u≤≥T |üse¡ ÷‘·à≈£î >∑÷&Ü Ä Je⁄&ÉT yêì X¯Øs¡+
327
620 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
>±ì ª‘·Hµ˚ nqï n<Ûë´dü ñ+&É<Tä >∑<ë! ø£qTø£ HêeTs¡÷|üeTT\T |üse¡ ÷‘·à |üs´¡ +‘·+
kÕ>∑e⁄. ªJy˚qµ n+fÒ JeX¯Øs¡T&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·à‘√ ` nì ns¡+ú #Ó|Œæ ‘˚ ÁX¯ó‹˝À
ñqï |ü<ë\ø£s+ú¡ ≈£î<äs<¡ Tä . ªnH˚q ` á, Jy˚q R Je X¯Øs¡+ >∑\ |üse¡ ÷‘·à‘√ nqT
Á|ü$X¯´ R X¯Øs¡eTTq Á|üy•˚ +∫ ` nì nq«j·T+ ˝Òì ns¡+ú edüT+Ô ~. ø£qTø£ Jy˚q
Ä‘·àHê n+fÒ Jedü«s¡÷|üeTT‘√ nì ns¡eú TT. |üse¡ ÷‘·à Je⁄&Ó’ <˚V≤ü +˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#·≥+
»]–+~. ø±>± ªªz X‚«‘·øπ ‘·÷! ˙e⁄ |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡eTsTTq Je⁄&Ée⁄. X¯Ø] nsTTq
|üse¡ ÷‘·à‘√ ˙≈£î nuÛ<Ò eä TTµµ nqï ñ|ü<X˚ +¯ ≈£î<äs<¡ Tä . Ç~ Je⁄q≈£î <˚V≤ü +‘√ nuÛ<Ò +ä
#Ó|Œü ≥+‘√ düe÷qeTT. nj·÷´! <˚V≤ü <˚VQü \ eT<Û´ä ñqï X¯Øsê‘·à uÛ≤edü+ã+<Û+ä
e\q nuÛ<Ò +ä (ñ|ü#ês¡+) #ÓbÕŒ+. n+<äTe\q ñ|ü<X˚ +¯ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. düe÷:`
<˚V‰ü ‘·à\≈£î nuÛ<Ò +ä ‘ê<ë‘·à´ ÁuÛ≤+‹ e\q e∫Ãq<˚ >±ì X¯Øsê‘·à uÛ≤e+ e\q
e∫Ãq~ ø±<äT. X¯Øsê‘·àuÛ≤e+ e\q nuÛ<Ò +ä sê<äT. Bìe\q ªªÇ~ X¯Øs¡+, n~
Ä‘·àµµ nì uÛ<Ò yä T˚ edüT+Ô ~. düs«¡ E„&sÉ TTq ÁãVü≤àeTTq≈£î á n<Ûë´düqT ø£*Œ+#·≥+
kÕ<Û´ä eTT ø±<äT. düs«¡ E„&sÉ TTq yê&ÉT H˚qT dü+kÕ]qì ø±ì, H˚qT Je⁄&Éqì ø±ì
uÛ≤$+#·&TÉ . C≤„q+ ÁuÛeÑ T ø±<äT. düs«¡ E„&TÉ ÁuÛeÑ T|ü&&É TÉ . H˚qT áX¯«s¡T&Éqì Je⁄q≈£î
n<Ûë´dü ø£\T>∑<Tä . n~ Á|ü‘´· ø£å $s¡T<ä+∆ . n<Ó«’ ‹øÏìï n{Ϻ Á|ü‘´· ø£+å ˝Ò<Tä . n<Ó«’ ‹øÏ
ñqï~ áX¯«sêuÛ<Ò +ä e\q e∫Ãq~. n+‘˚>±ì áX¯«s¡ X¯Øsêìï >∑qTø£ H˚˙X¯«s¡T&ÉqT
` nì n<Ó«’ ‹ uÛ≤$+#·&TÉ . MT yÓw’ eíü ⁄\≈£î n{Ϻ nqTuÛeÑ + ñqï<ä+{≤sê ` MT≈£L
ªH˚qT <ëdüT&ÉqTµ nqï<˚ nqTuÛeÑ +. ‘·qj·T+<äT kÕ«$Tqqï uÛ≤eq ‘·|Œü ì>∑<ë ‘·eT
dæ<ë∆+‘·eTT. Á|üV‰ü <¢ ä yêeT<˚yê<äT\T n<Ó«’ ‘·T\T >∑qT ‘êMTX¯«sê_ÛqTï\eTì uÛ≤$+#ês¡T.
‘ê˙X¯«s¡T&Éqì Á>∑V≤æ +∫q yê&Óe&ÉsTTHê n<Ó«’ ‹j˚T. Je⁄&ûX«¯ s¡ X¯Øs¡eTqï uÛ≤eq‘√H˚
yê] uÛ≤eq e∫Ã+<äqsê<äT. Ä uÛ≤eq Ç+ø± ìX¯Ãj·T+ ø±˝Ò<Tä . ªnq+‘·T&ÉT düs«¡ yê´|æ
ø£qTø£ H˚qT Äj·TqH˚µ (düs«¡ >∑‘ê«<äq+‘·d´ü dü @yêVü≤ eTedæ‘ú '· ` uÛ≤>∑e‘·+) nì
Á|üV‰ü <¢ Tä &ÉT düs«¡ >∑‘T· &ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT ‘·qj·T+<äTHêï&É+{≤&ÉT. >∑qTø£ Äj·TqH˚ H˚qì
#ÓbÕŒ&ÉT ` n+{≤sê? ` düs¡«πøåÁ‘·eTT\+<äT πøåÁ‘·E„&ÉT>± uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ˇø£ÿ&˚
ñHêï&ÉT ø£qTø£ ªH˚H˚ áX¯«s¡T&ÉqTµ nì Äj·Tq n_ÛÁbÕj·TeTT. ªªuÛÑ>∑yêH˚ø£ @yÓ’wü
düs¡«πøåÁ‘˚wü«edæú‘·' πøåÁ‘·»„+#ê|æ e÷+$~∆`µµ nqT ^‘ê<äT\qT ã{Ϻ á n_ÛÁbÕj·Ty˚T
ì»eTT. nø£ÿ&É >∑÷&Ü ªqqTï Hê X¯Øs¡+ >∑\ yêìì>± ‘Ó*dæø√µ nì ns¡eú T+{≤sê?
` nsTT‘˚ Je⁄&ûX«¯ s¡ X¯Øs¡+ ø£qTø£ Je X¯u≤›ìøÏ |üse¡ ÷‘·à |üs´¡ +‘·eTì ns¡+ú edüT+Ô ~.
Bì e\q JeX¯Øs¡+ >∑\ áX¯«s¡T&ÉT áX¯«s¡Xد s¡eTT ` nì ns¡+ú edüT+Ô ~. n˝≤
eùdÔ ≈£î<äs<¡ Tä . ªáX¯«s¡Tq≈£î áX¯«s¡T&ÉT X¯Øs¡eTTµ nH˚ ns¡+ú dü]>±<äT. eTs√ áX¯«s¡TìøÏ
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 621
áX¯«s¡T&ÉT X¯Øs¡e÷. n˝≤ nsTT‘˚ Ä áX¯«s¡TìøÏ eTs√ áX¯«s¡T&ÉT ` Ç˝≤ #Ó|Œü e\dæ
edüT+Ô ~. nqedü.ú áX¯«s¡Tìπø áX¯«s¡T&ÉT X¯Øs¡eT+{≤sê? yê´|ò÷ü ‘·eTT. X¯Ø] `
X¯Øs¡eTT ˇø£ÿ&˚ m˝≤ ne⁄‘ê&ÉT. Bì‘√ ªÄj·Tqj˚T H˚qTµ nqï Á|üV‰ü <¢ ä yêø£´eTT
>∑÷&Ü ªH˚qT X¯Øs¡+>± >∑\ áX¯«s¡T&ÉTµ nqï ns¡+ú #Ó|Œü <äì ‘˚*+~. eT]j·TT— ªªJe⁄&ÉT
áX¯«s¡ X¯Øs¡eTT. áX¯«s¡T&ÉT ø±&ÉT. n\Œ»„ düs«¡ E„\sTTq Jy˚X«¯ s¡T\≈£î ◊ø£´+ ≈£î<äs<¡ Tä µµ
nì #Óù|Œ ‘·eT] ñ<˚X› ´¯ +˝À Je⁄&ÉT n+fÒ mes¡T? |üse¡ ÷‘·à |üs´¡ +‘·T&Ü? ø±&Ü? `
Á|ü<eäÛ T |üø+å£ ˝À JeX¯Øs¡+ <ë*Ãq áX¯«s¡T&ÉT eTs¡\ áX¯«s¡Xد s¡+ ø±&ÉT. JeX¯Øs¡+
>∑\ áX¯«s¡Tq≈£î áX¯«s¬ ø’ ´£ + m+<äT≈£î ≈£î<äs<¡ Tä ? ~«rj·T|üø+å£ ˝À düs«¡ X¯u≤›\T |üse¡ ÷‘·à
|üs´¡ +‘·yT˚ nqï ‘·eT Á|ü‹»„ m˝≤ kÕ>∑T‘·T+~.
nj·÷´! ˙e⁄, H˚qT, yê&ÉT, |òüT≥eTT, |ü≥eTT yÓTTˆˆ e´eVü‰s¡ |ü<ë\≈£î
|üse¡ ÷‘·à |üs´¡ +‘·+ ns¡+ú ø±<äT. XÊg>∑‘· |ü<ë\πø n˝≤. ` düe÷:` nB ≈£î<äs<¡ Tä .
ªªuÛ≤>√ Jedü‡ $CÒ„j·T'µµ, ªªj·T<ë Je' Á|üãT<Ûä´‘˚µµ ªªdüe÷H˚ eèπøå |ü⁄s¡Tc˛ìeT>√ï
˙X¯j÷· XÀ#·‹ eTTVü≤´e÷q', $XÀ«Væ≤dü÷\ú uÛTÑ vÏï‘·´+ ‘Ó»’ dü' Á|ü$$ø£uÔ TÑÛ ø˘µµ ªªÄq+<ä
uÛÑTø£Ô<ÛëÁbÕ»„', $<ë«HêïeTs¡÷bÕ~«eTTø£Ô' |üsê‘·Œs¡+ |ü⁄s¡TwüeTTô|’‹ ~e´yéTµµ ªª;»
ìÁ<ëj·TT‘·' ÁbÕ»„'µµ á yÓTT<ä\sTTq yê{Ï˝À Je |ü⁄s¡Twü $X¯«, $<ä«‘Y ` yÓTT<ä\sTTq
X¯u≤›\T |üse¡ ÷‘·à |üs´¡ +‘ê\T ø±e⁄. ne⁄qì #Ó|Œü ≥+ nkÕ<Û´ä y˚T. m+<äTø£+fÒ, ô|’
XÀ¢ø±\˝À #Ó|Œæ q≥T¢— JeX¯Øs¡+ >∑\ áX¯«s¡T&ÉT yê˝≤Á>∑X‘¯ u· ≤Û >∑+˝À X¯‘‘· e· T (100˝À
100e) uÛ≤>∑+ nì, nHê~ e÷j·T˝À |üsT¡ +&ç y˚T˝§ÿHêï&Éì, e÷j·T˝À ìeT>∑Tï&Éì,
$X¯« X¯Øs¡T&Ó’ dü÷\ú eTTqT, ‘Ó»’ dü X¯Øs¡T&Ó’ dü÷ø£ÎeTTqT, ÁbÕ»„Xد s¡T&Ó’ Äq+<äeTTqT
ÄqTuÛ$Ñ kÕÔ&ìÉ , C≤„qX¯Øs¡T&Ó’ áX¯«s¡T&ÉT áX¯«s¡TH˚ #˚sT¡ ‘ê&Éì ÁbÕ»„Xد s¡T&Ó’ ;»ìÁ<ä
(nC≤„q+)˝À ñ+{≤&Éì #Ó|Œü e#·TÃHê? nj·÷´! n˝≤+{Ï #√≥¢ \ø£Då ≤eè‹Ô #˚‘· Je
|ü⁄s¡TcÕ~ X¯u≤›\≈£î Je⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T ns¡úeTT. düe÷:` nÁ|üdæ<ä∆eTsTTq ns¡úeTTqT
eTTU≤´s¡+ú >± d”«ø£]+∫ Á|üd<æ ë∆seú¡ TTqT \ø£Då ‘√ #Ó|Œü ≥+ e\q MT n<äT“¤‘· bÕ+&ç‘´· +
ãj·T≥|ü&TÉ ‘·Tqï~. düs«¡ X¯u≤›\≈£î ì|òTü +≥T yê´ø£sD¡ ≤~ |üs+¡ >± e#˚à ndü\T nsêú\qT
˝≤ø£Då øÏ ±\T >±qT, ˝≤ø£Då øÏ +£ >± e#˚à nsêú\qT eTTU≤´sêú\T >±qT #Óù|Œ $TeTà\qT
XÊdæ+#· >∑\yê&Óe«&ÉT? nj·÷´! nsTT‘˚ ÁX¯ó‹ düà è‘·T\˝À ñqï düs¡«X¯u≤›\T
|üse¡ ÷‘·àHÓ˝≤ #ÓbÕÔsTT. ` düe÷:` düs«¡ + |üse¡ ÷‘·àj˚T ø£qTø£ nìï |üse¡ ÷‘·àqT
#ÓbÕÔsTT. ªªdüs«¡ +K*«<ä+ÁãVü≤൵ nì ÁX¯ó‹ düs«¡ eTTqT |üse¡ ÷‘·à s¡÷|ü+>± #Ó|⁄ü ‘·Tqï~
>∑<ë! ªªdüs«¡ + $wüßeí Tj·T+»>∑‘µY µ nì |ü⁄sêD≤\T #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. nj·÷´! düs«¡ + |üse¡ ÷‘·à
X¯Øs¡+ ø£qTø£ (ø=ã“]ø±j·T ` ô||’ #” T· dü÷\ú X¯Øs¡+, f…+ø£ ` Je⁄&ÉT, ø=ã“] `
328
622 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|üse¡ ÷‘·à ø£qTø£ düs«¡ + |üse¡ ÷‘·à X¯Øs¡+ ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) düs«¡ yê#·ø£ X¯u≤›\T |üse¡ ÷‘·àH˚
#ÓbÕÔj·Tqe#·Tà ` düe÷:` n˝≤ nsTT‘˚, eTT+<äT X¯ã›X¯øÏÔ Á|üø±s¡+ Ä |ü<ë\˙ï
Á|ü|+ü #·+˝À y˚{ìÏ uÀ~Û+#·{≤ìøÏ e#êÃjÓ÷ ny˚ yê{Ï eTTU≤´sêú\T. \ø£Då #˚‘· Äj·÷
X¯Øs¡+>∑\ |üse¡ ÷‘·àqT #ÓbÕÔjT· ì #Ó|Œü +&ç. n|ü⁄&ÉT yê´ø£sD¡ , ì|òTü +≥T, n_Û<\äÛ ‘√
MT≈£î ù|N ñ+&É<Tä . \ø£Då eTTU≤´s¡+ú ≈£î<äsø¡ b£ ˛‘˚H˚ edüT+Ô ~. ø£qTø£ #·÷|æ+∫q ÁX¯ó
‹ yêø±´\˝À eTTU≤´s¡uú ≤<Ûä ˝Ò<Tä >∑qTø£ ô|’ ˝≤ø£Då øÏ ±s¡yú T˚ ≈£î<äs≥¡ + ˝Ò<Tä >∑qTø£ \ø£Då
|üìøÏsê<äT. n+<äTe\q Je |ü⁄s¡Twü $XÊ«~ X¯u≤›\≈£î ª|üse¡ ÷‘·àµ nH˚ ns¡+ú n_Û<äÛ
e\¢ >±ì \ø£Då e\¢>±ì sê<äT.
nj·÷´! Ç‘·s¡Á‘· m˝≤>∑sTTHê ø±ìj·T´+&ç. eTVü‰yêø±´\˝ÀqT, yê{Ïì
nqTdü]+∫q düà è‹ |ü⁄sêD yêø±´\˝ÀqT, ‘·«+, nVü≤+ ` yÓTT<ä\sTTq X¯u≤›\≈£î
|üse¡ ÷‘·àj˚T ns¡eú TT. eTTU≤´s¡+ú ≈£î<äs≥¡ + ˝Ò<Tä >∑qTø£, \ø£Då ‘√ n˝≤ #ÓbÕŒ*. `
düe÷:` nsTT‘˚ ˙≈£î, Hê≈£î \ø£Då Ò >∑‹ ø£<ë! eT] Hê eT‘·+˝À ª\ø£Då µ #Ó|Œü e\dæ
sêe≥+ <√wü+ nì ˙yÓ˝≤ #ÓbÕŒe⁄? \ø£Då qT ÄÁX¯sTT+∫Hê Hê eT‘·+>± #Ó|Œæ q
ns¡yú T˚ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ˙ eT‘·+>± #Ó|Œæ q ns¡+ú nq«sTT+#·<Tä . ‘·‘Y R n+fÒ e÷j·÷
e∫äqï #Ó‘’ q· ´eTT, áX¯«s¡T&ÉT. ‘·«+ n+fÒ n+‘·'ø£sD¡ ≤e∫äqï #Ó‘’ q· ´+ ` Je⁄&ÉT.
ndæ R n+fÒ s¬ +&É÷ ˇø£ÿfÒ nqï ◊ø£´eTT. M] ◊ø£´+ ≈£î<äs≥¡ + ˝Ò<Tä ø£qTø£ ` ô|’
s¬ +&ÉT |ü<ë\≈£î »Vü≤\¢øDå£ ‘√ ª#Ó‘’ q· ´+µ nì ns¡+ú #ÓbÕÔ+. Ç~ e÷ eT‘·+˝À #·øÿ£ >±
≈£î~]q $wüjT· +. ˙ eT‘·+˝À ns¡+ú ` ªª‘·‘Y n+fÒ düs«¡ E„&sÉ TTq áX¯«s¡T&ÉT. ‘·«+
n+fÒ n\ŒE„&sÉ TTq Je⁄&ÉT. M] ◊ø£´+ ≈£î<äs<¡ Tä >∑qTø£ ‘·«+ n+fÒ JeX¯Øs¡+
<Û]ä +∫q áX¯«s¡T&ÉT nì \ø£Då ‘√ ns¡+ú . Ç~ ≈£î<äs<¡ ìä ô|q’ #·]Ã+#êeTT. ô|>’ ±
X‚«‘·øπ ‘·T X¯Øs¡+ <ë*Ãq áX¯«s¡TìøÏ düs«¡ X¯Øs¡+ <ë*Ãq áX¯«s¡Tì‘√ ◊ø£´+ #Ó|⁄ü HÔ êïsê?
˝Òø,£ X‚«‘· øπ ‘·T X¯Øs¡+ <ë*Ãq áX¯«s¡Tì‘√Hê? ˝Ò<ë— yπ̊s Je X¯Øs¡+ >∑\ áX¯«s¡Tì
‘√Hê? ˝Òø£ X¯ó<äe∆ TsTTq áX¯«s¡Tì‘√Hê? Á|ü<eäÛ T |üø+å£ ‘·|ü . $X‚wDü +˝À uÛ<Ò +ä
$X‚w´ü +˝Àq÷ #˚sT¡ ‘·T+~. X‚«‘·øπ ‘·T X¯Øs¡+>± >∑\ áX¯«s¡T&ÉT düs«¡ X¯Øs¡≈î£ &ÉT >±&ÉT.
~«rj·T |üøeå£ T÷ ≈£î<äs<¡ Tä . yêìøÏ yê&˚ ˇø£kÕ] yê#ê´s¡+ú ˇø£kÕ] \øå±´s¡+ú ø±&ÉT
>∑<ë! ‘·èrj·T |üøeå£ T÷ ‘·ù|Œ ` Á|ü<eäÛ T |üø+å£ ˝À #Ó|Œæ q <√wüyT˚ Çø£ÿ&Ü ‘·>T∑ \T‘·T+~.
#·‘T· s¡|∆ øü eå£ T÷ dü]ø±<äT. ˙ eT‘·+˝À X¯ó<äe∆ TsTTq (∫<ä∫~«s¡V≤æ ‘·) áX¯«s¡T&˚ ˝Ò&TÉ
>∑<ë! ñ+fÒ ˙e⁄ e÷ eT‘·+˝Àì e∫ÃqfÒ.¢ ô|>’ ± X‚«‘·øπ ‘·Te⁄ X¯Øs¡+>± >∑\ áX¯«s¡T&ÉT
nX¯ó<äT&∆ TÉ . n{Ïyº ê&ÉT X¯ó<˚X∆ «¯ s¡Tì‘√ ◊ø£´+ bı+<ä≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . nø£ÿ&É >∑÷&Ü ˝≤ø£Då øÏ +£ >±
ns¡+ú #ÓbÕŒ*. X‚«‘·øπ ‘·T X¯Øs¡+ >∑\ yê&Éqï dü+>∑‹ì e<ä˝≤*. n|ü⁄&˚ nuÛ<Ò +ä dæ~d∆ Tü +Ô ~.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 623
ø±ì \ø£Då ˝À >∑÷&Ü \ø£Då #˚jT· ≥+ yÓ<’ Tä wü´eTTqT Vü‰kÕ´düŒ<ä+ #˚jT· ≥y˚T. ø£qTø£
sêe÷qT» ø£*Œ‘·eTsTTq eTVü‰yêø±´s¡eú TT j·TTø£eÔ TT ø±<äT. Ç+ø=ø£≥Hêïs¡T` ªªeT+Á‹ì
|ü≥Tºø=ì ˙e⁄ sêEeq≥+ bı>∑&.ÔÉ Je⁄ì ‘·‘«Ô· eTdæ nq>± ˙y˚ ÁãVü≤àeq≥+ n˝≤+{Ï<˚
` nHêïs¡T ` nB ‘·ù|Œ. Á|ü<Ûëq ‘ê‘·Œs¡´eTsTTq~ eTVü‰yêø£´eTT. n~ eTVü‰
|ò\ü e+‘·eTT. <ëìì ns¡yú ê<äeTì Á|üX+¯ kÕ s¡÷|üeTì #Ó|Œü ≥+ #ê˝≤ ‘·|ü . ◊ø£´
C≤„HêìøÏ eTVü‰ |ò\ü + #Ó|Œü ã&ç+~. ªª‘·Á‘·ø√yÓ÷Vü≤' ø£XÀÙø£' @ø£‘«· eTqT|üX´¯ ‘·'µµ ÁX¯ó‹.
Çø£ uÛ<Ò ä C≤„q+ eTVü‰uÛj Ñ T· <ëj·Tø£eTì #Ó|Œü ã&ç+~ ªªj·T ñ<äs¡eT+‘·s¡+ ≈£îs¡T‘˚ n<Ûä
‘·dü´uÛÑj·T+ uÛÑe‹µµ ÁX¯ó‹. n+<äTe\q eTVü‰ |òü\+ >∑\ nuÛÒ<ëìï $~Û+#˚ sT÷
eTVü‰yêø£´eTT eTVü‰uÛÑj·T Á|ü<äeTsTTq uÛÒ<äC≤„qeTTqT ì+~+#˚ yêø±´\ e\q
ã\|ü&+ç ~. Ç{Ï~º ns¡yú ê<ä+ ˝≤>± e´s¡eú TT ø±sê<äT. Bì e\q ª‘·‘«Ô· eTdæµ nqï
#√≥ ªªX‚«‘·πø‘·÷! ˙e⁄ <ëì‘√ düeTT&Ée⁄µµ nqï <Ó’«‘·eT‘·+ ≈£î<äs¡<äì ‘˚*+~.
dü<èä X¯ó&Éeqï |ü<eä Tø£ÿ&É ˝Ò<Tä . ◊ø£´+ ø£+sƒ‘¡ '· #Ó|Œü ã&ç+~. <ëìì e<ä\{≤ìøÏ M\T
˝Ò<Tä .
nj·÷´! ˙ eT‘·+ >∑÷&Ü nj·TTø£Ôy˚T. eT÷&ÉT |ü<ë\˝Àq÷ \ø£åDqT
ñ|üjÓ÷–+#ês¡T >∑<ë! eTVü‰yêø£´eTTq≈£î nK+&ÉeTsTTq ÁãVü≤àeTT \øå±´s¡úeTT>±
edüT+Ô <äHêïs¡T >∑<ë! ªªnK+&É+ ÁãVü≤à yêø±´s√ú eTVü‰yêπø´q \ø£´å ‘˚µµ düe÷:` n˝≤
ø±<äT. ªªÁ|üøè£ wüÁº |üø±X¯eTT >∑\yê&ÉT #·+Á<äT&ÉTµµ nqï yêø£´eTT ˝≤>± düs«¡ |ü<eä TT\≈£î
ˇπø \ø£Då ≤s¡+ú ø£*Œ+#·≥+ j·TTø£+Ô . edüT‘Ô '· nsTT‘˚— Hê≈£î Ç#·Ã≥ \ø£Då qT d”«ø£]+#·
e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . #·÷ˆˆ Çø£ÿ&É ª‘·‘µY n+fÒ düs«¡ E„&sÉ TTq e÷j·÷$ nsTTq
áX¯«s¡T&ÉT ø±<äT. ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTì ns¡eú TT (q|ü⁄+düø£ *+>∑eTT >∑÷&Ü n+<äT≈£î
ã\+ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) dü‘Y nHêï n<˚ ÁãVü≤à+. Bì‘√H˚ düTwüß|æ˝Ô À Je⁄&ÉT ø£*ùd~.
ªªdü‘ê k˛eT´ ‘·<ë dü+|üH√ï uÛeÑ ‹µµ nì ÁX¯ó‹. ø£qTø£ ìs¡TDZ ÁãVü≤à Á|üøs£ D¡ +˝À ñqï
sT÷ ª‘·‘µY X¯ã+› Á|üøs£ D¡ ≤ìï ã{Ϻ ìs¡TDZ ÁãVü≤àeTTH˚ #ÓbÕŒ*. dü>T∑ D ÁãVü≤à nsTTq
áX¯«s¡Tì ø±<äT. ªª‘·‘·‡‘·´+µµ nqï |üPs¡« yêø£´+˝À dü‘·´eTì #Ó|æŒ+~ ìs¡TZD+
>∑T]+#˚qHê*. e÷j·÷eTj·TT&ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT dü‘´· + ø±&ÉT >∑<ë! ø±>± z X‚«‘·
øπ ‘·÷! ˙e⁄ Je⁄&Ée⁄ Ä ÁãVü≤ày˚T ˙e⁄. Je⁄q≈£î ÁãVü≤à‘·«eT+fÒ m˝≤ n+{≤sê? n<˚
ªdü`Ä‘êൠnHêïs¡T. n+fÒ ªJe⁄&˚ Ä‘·àµ nì ˇ|üø=qï<˚. ªnVü≤+µ Á|ü‘´· j·÷<Ûës¡eTT
Ä‘·àj˚T >∑<ë! ÁãVü≤ày˚T Ä‘·à ø£qTø£ Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+ nqï~ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. Je⁄&Ü‘·à
nsTTHê ` dü+kÕ] ø£qTø£ ` dü+kÕs¡ s¡V≤æ ‘·ÁãVü≤à+‘√ m˝≤ nuÛ<Ò +ä n+{≤sê? `
Je⁄ì j·T+<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq dü+kÕs¡eTT n‘·ì˝Àì~ ø±<äT. n‘·ì ãT~∆˝Àì~.
329
624 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£qTø£ ãT~∆ yÓTTˆˆ $TqVü‰ Je⁄&ÉT ÁãVü‰à_ÛqTï&˚. ø£qTø£ ªX‚«‘·øπ ‘·÷! n<˚ ˙e⁄µ nì
ÁãôV≤’ àø£´`ñ|ü<X˚ e¯ TT ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ≈£î<äsø¡ b£ ˛‘˚ >∑<ë \ø£Då .
nj·÷´! n+‘·'ø£sD¡ +˝À ñqï #Ó‘’ q· ´+ Á|ü‘´· >±‘·à. Ç<˚ ª‘·«+µ— e÷jÓ÷|üV≤æ ‘·
#Ó‘’ q· ´+ |üse¡ ÷‘·à ` n<˚ ª‘·‘µY . nsTTHê á s¬ +&É÷ ˇø£{Ï ø±yê\+fÒ n+‘·'ø£sD¡
e÷j·÷ dü+ã+<Ûë\ e\q e∫Ãq uÛ<Ò +ä b˛yê\+fÒ ª\ø£Då µ ø±yê*‡+<˚ >∑<ë! düe÷:`
n˝≤ ø±<äT. e÷jÓ÷|üV≤æ ‘·eTsTTq |üPs¡#í ‘’Ó q· ´eTT eTVü‰ø±X¯eTT e+{Ï~. n~ |òTü ≥+
e+{Ï n+‘·'ø£sD¡ +˝À <=s¡≈î£ ‘·T+~. ø£qTø£ |òTü {≤ø±X¯eT+fÒ eTVü‰ø±X¯yT˚ >∑<ë! n˝≤H˚
Á|ü‘´· >±‘·à n+fÒ |üse¡ ÷‘·àj˚T. ø£qTø£ n+<äTø√dü+ ª\ø£Då µ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . n+<äT#˚‘·
n+‘·'ø£s¡DeTT q+<äT \_Û+#˚ Je#Ó’‘·q´y˚T ÁãVü≤àeTT. ø£qTø£ eTVü‰yêø±´s¡úeT_Û<Ûä
e\qH˚ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ø£qTø£ e÷≈£î nø£ÿ&É \ø£Då HêÁX¯sTT+#·≥eTH˚ <√wü+ ˝Ò<Tä .
nìs¡«#·˙j·TeTsTTq uÛ≤es¡÷bÕC≤„q+ $wüjT· +˝À $wüß|í ⁄ü sêD
Á|üe÷D≤\T
sêe÷qT» dæ<ë∆+‘·eTT. nj·÷´! nC≤„qeTT ÁX¯ó‹ dæ<e∆ä TT ø±e#·TÃqT. ø±ì
ÁX¯ó‘·´s¡eú TTqT ã\|üs#¡ ˚ |ü⁄sêDÒ‹Vü‰dü dæ<+∆ä e÷Á‘·+ ø±<äT. #·÷ˆˆ $wüß|í ⁄ü sêD+˝À
ÁãVü≤à ` nC≤„Hêes¡D+ ` $wüj·÷\T ˝Òe⁄. nj·÷´! ªªCÀ´r+wæ $wüßí'µ nì
ªªÁãôV’≤àø£y˚Te‘·‘·Ô«+µµ nì Á|ü‹»„ #˚dæ ªªC≤„qdü«s¡÷b˛ uÛ>Ñ y∑ êq´‘√ dæµµ nì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
C≤„qeTì. XË\’ düeTTÁ<ä<säÛ ê~ uÛ<Ò eä TT\T >∑\ »>∑‘T· Ô ÁãVü≤à_ÛqïeTì, C≤„q dü«s¡÷|üeTsTTq
ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=q˝Òø£ b˛e≥+ e\q Á|ü|ü+#·+ e∫Ãq<äì #Ó|æŒ, ªªj·T<ë‘·T
X¯ó<ä∆+ ì»s¡÷|æµµ nì C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤àeTT dü«dü«s¡÷|ü <äX˝¯ À ñqï|ü⁄&ÉT
edüTuÔ <ÒÛ +ä ˝Ò<Tä ø£qTø£, Á|ü|+ü #·+ nC≤„q $»è+uÛDÑ j˚Tqì ìX¯ÃsTT+∫, ªªedüÔ«dæÔ øÏ+
eTVæ≤|òTü ≥‘·«+µµ yÓTTˆˆ XÀ¢ø<£ «ä j·T+‘√ ` »>∑‘T· Ô ø£qã&˚ |ü<‹∆ä Á|üø±s¡+ >∑÷&Ü ` <=s¡øπ
edüTuÔ <ÒÛ eä TT\T ndü‘´· eTT\ì ‘˚*à ªª‘·kÕàqï$C≤„q eTè‘˚`µµ nì ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê
ndü‘´· eTì ‘·qT #˚dqæ Á|ü‹»„qT ìs¡÷|æ+∫ ñ|üd+ü Vü≤]+∫ ªª$C≤„qy˚Tø£+`µµ nì
ÁãVü≤àeTTqT C≤„q dü«s¡÷|ü+>± ìX¯ÃsTT+∫ <ëìj·T+<äT uÛ<Ò <ä sä Ù¡ q ì$T‘·eÔ TsTTq~
nC≤„qeTì <ëìøÏ eT÷\+ ‘·q ÁbÕs¡ãe∆ Tì düŒwü+º #˚dæ ªªC≤„q+ $X¯ó<ä+∆ `µµ nì C≤„q
dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷bÕìï XÀ~Û+∫ ªªdü<들e @e+ uÛeÑ ‘√ eTjÓ÷ø£'Ô `µµ
nì, C≤„q dü«s¡÷|üeTsTTq ÁãVü≤ày˚T ªdü‘µY nì $T–*q~ ªndü‘µY nì, »>∑‘T· Ô yê´eVü‰]ø£
dü‘´· eTì, ‘·‘«Ô· + #Ó|Œæ q≥T¢ ñ|ü<X˚ +¯ ø£qã&ÉT‘·Tqï~. ø£qTø£ |ü⁄sêD≤\˝À ÁãVü≤àC≤„q+
˝Ò<+ä {≤πs$T? ` düe÷:` n~ n˝≤ ø±<äT. Ç+<äT˝À uÛTÑ eqø√X¯+ jÓTTø£ÿ $düèÔ ‘·eTsTTq
dü«s¡÷|ü+ #Ó|Œæ , n+‘·≈î£ eTT+<äT #Ó|Œæ q eTi=ø£ s¡÷|üeTTqT dü+øπ |å +ü >± #ÓbÕŒs¡T.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 625
ªª∫‘·TÔ ` n∫‘·TÔµµ ø£\dæq »>∑‘·TÔq+<äT ª∫<ä+X¯eTTµ yêvàqkÕ>√#·s¡eTsTTq~.
dü«j·T+CÒj „ T· s¡÷|üeTT. C≤„qe÷Á‘êø±s¡eTT. ÁbÕø£è‘·u<ÒÛ ä s¡V≤æ ‘·+. n$Hê•. n<˚ ªdü‘Y /
dü‘´· +µ. ªªn∫<ä+X¯eTTµµ ∫<ä+X¯+ jÓTTø£ÿ ø£sà¡ ì$T‘·+Ô >± e∫Ãq |ü]D≤eT uÛ<Ò ë\T
>∑\~. $Hê•. ndü‘·´+ nj˚T´ neø±X¯+ ñqï~. á ¬s+&ÉTqTï (∫‘Y`n∫‘Y)
|üsÁ¡ ãVü≤àeTsTTq yêdüT<˚e⁄q≈£î X¯Øs¡+ ø£qTø£ yêdüT<˚yê‘·àø£eTT. á s¡÷|üyT˚ Ç#·Ã≥
dü+Á>∑V≤ü +>± $e]+|üã&çq~. #·÷ˆˆ ªªj·T<ä+ãT yÓw’ eíü ' ø±j·T' ‘·‘√$Á|ü! edüT+<Ûsä ê?
|ü<ëàø±sê düeTT<ä÷“¤‘ê düs¡«Á‘êu≤∆´~ dü+j·TT‘êµµ (˙s¡T $wüßíX¯Øs¡+. BìqT+&ç
düeTTÁ<ädüy˚T‘·+>± uÛÑ÷$T |ü<ëàø±s¡+>± ñ<䓤$+∫+~) »\+ $wüßí X¯Øs¡+ ø£qTø£
n+ãT |ü]e÷DeTsTTq ÁãVü‰à+&É+ >∑÷&Ü $wüßXí د s¡eTT. <ëìøÏ Ä‘·à $wüßyí .˚ ø£qTø£
nìï ÁX¯ó‘·T\+<äTqï ‘ê<ë‘√à´|ü<X˚ Êìï ã\|üs#¡ ˚ á ªkÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+µ (X¯Øsê‘·àuÛ≤e+)
ªªCÀ´r+wæ $wüßí'µµ nì yÓTT<ä\Tø=ì #Ó|æŒq yÓTT‘·Ô+ $wüj·÷ìøÏ ªªX¯Øsê‘·àuÛ≤ey˚Tµµ
eT÷\eTT.
á XÊg+˝À |üPs¡«eTT á $wüjT· + #ê˝≤ kÕs¡T¢ #ÓbÕŒeTT. ªª‘êì düsê«DÏ
‘·<ä«|ü⁄'µµ, ªª‘·‘·‡s¡«+ yÓ’Vü≤πsdüÔqT'µµ, ªªdü @e düs¡«uÛÑ÷‘ê‘ê൵, ªª$X¯«s¡÷b˛j·T‘√e´j·T'µµ
á $<Ûä+>± X¯Øsê‘·àuÛ≤e+ e\q e∫Ãq sT÷ ‘ê<ë‘·à´+ düe÷Hê~Ûø£s¡D+ >±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~ ` ªªCÀ‹düT‡˝Ò$wüßeí ⁄µµ nì dü‘Y ` ndü‘Y nsTTq düs«¡ »>∑‘T· Ô $wüßøí ±j·T+
ø£qTø£ $wüßís¡÷|üeTì #Ó|üŒã&çq~. Ç+<äT˝À Ç~ ªªndü‘Yµµ nq{≤ìøÏ ø±s¡D+
ªªC≤„qdü«s¡÷b˛uÛ>Ñ y∑ êq´‘√dæµµ nì #ÓbÕŒs¡T. nX‚wü øπ Áå ‘·E\„ ø±‘·à>± ñqï uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ
C≤„qy˚T düV≤ü »s¡÷|üeTT. <˚eeTqTcÕ´~ edüTsÔ ÷¡ |ü+ ø±<äT. n+<äTe\qH˚ ªªn∫Á<ä÷|ü
<˚e eTqTwü´ XË’˝≤_∆<Ûäsê<äj·TX¯Ãµµ ` Çeìï Ä $C≤„q+ #˚‘· $»è+_Û+∫qy˚. nq>±
C≤„Hêø±s¡+>± ñqï ndü‘T· ≈Ô î£ <˚yê<ë´ø±s¡+‘√ Ä‘·àyÓ$’ <ä´+ ø£*–+#˚esTTq$. n{Ϻ
ø£s¡àeT÷\eTsTTqeì ns¡ú+. n∫<ä«düTÔe⁄ πøåÁ‘·E„ì ø£s¡à\≈£î ‘·–q |ü]D≤e÷\qT
bı+<äT‘·T+~. ø£qTø£ <ëìì ªndü‘µY n+{≤s¡T. n<˚ ªj·T<ë‘·T X¯ó<ä+∆ ì»s¡÷|æ`µ nH˚
XÀ¢ø+£ ˝À $e]+#ês¡T. C≤„Hêø±s¡eTsTTq sT÷ Ä‘·àedüTeÔ ⁄ <˚yê~s¡÷|ü+‘√ ñqï ‘·q
j·T+<äT yÓ’$<Ûä´ø±s¡DeTsTTq düs¡« ø£s¡à\T ø£åj·T+ »]–q ‘·sê«‘· |ü]X¯ó<ä∆eTsTT
ì»s¡÷|ü+ bı+<äT‘·T+~. n|ü⁄&ÉT <˚yê~ s¡÷bÕ\‘√ @ø£eTsTT ‘·q ø£\Œq\≈£î
ø±s¡DeTsTTq ø£s¡à|òü\eTsTTq edüTÔuÛÒ<ë\T ` (Ç$ eTquÛÀ>∑+ ø√dü+ @s¡Œ&çq$)
n<äèX¯´eTe⁄‘êsTT. Ä‘·à>± ø£qã&ÉT‘·Tqï <˚V‰ü ~ edüTeÔ ⁄\ j·T+<äT JeuÛÀ>∑+ ø√dü+
@s¡Œ&çq <˚eeTqTwü´ XË’˝≤_∆<Ûäsê~ edüTÔuÛÒ<äeTT\T ` yê{ÏøÏ eT÷\eTsTTq ø£s¡à\T
(C≤„q+, uÛøÑ eÔÏ \q) q•+#·>± edüTuÔ <ÒÛ eä TT\T q•kÕÔsTT. ø£qTø£ ªn∫<ä«düTeÔ ⁄µ ªªdü‘µY µ
330
626 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø±<äT. ∫<ä«düTeÔ ⁄ C≤„Hø’Ó ±ø±s¡+ ø£qTø£ ªdü‘µY ne⁄‘·T+~. Á|ü‹ ø£Då eTT nq´<Ûë e÷]b˛j˚T
n∫<ä«düTeÔ ⁄ ªªndü‘µY µ nì|æ+#·Tø=+≥T+~. ªdü‘µY ˝Ò<ë ªndæµÔ nì #Ó|Œü <ä–q edüTeÔ ⁄
Ä~eT<Ûë´+‘·eTT\T ˝Òø£ düs«¡ <ë @ø±ø±s¡+˝À ñ+&˚~. mqï&É÷ <ëìì ˝Ò<qä ˝ÒeTT.
n∫<ä«düTÔe⁄ n˝≤ dæús¡+>± @Hê&É÷ ˝Ò<äT. @ edüTÔe⁄ Á|ü‹ø£åDeT÷ nq´<Ûë
e÷s¡T‘·T+≥T+<√ n~ |üPs¡«<äX\¯ qT e<ä\≥+, ne‘·* <äXq¯ T bı+<ä≥+ #˚dTü +Ô ≥T+~.
á |üPsê«edü‘ú √ ñ‘·sÔ êedü≈ú î£ dü+<Ûëq+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ n~ ndü‘Y / HêdæÔ nHê*.
ªªuÛ÷Ñ $T ` |òTü ≥‘·«+µµ n˝≤π> ø£qã&ÉT‘·THêïj·THêïs¡T. ‘·eT ‘·eT ø£sà¡ \ e\q <˚e
eTqTwü´ X¯Øsê<äT\qT bı+~q yês¡T Ä‘·àìX¯Ãj·T+ >∑\yê¬s’ ‘êeTqTuÛ$Ñ +#˚ n∫‘·TÔ
ø£åD+ ø£åD+ e÷s¡T‘·Tqï≥T¢ nqTuÛÑ$düTÔHêïs¡T. ø£qTø£ n∫<ä«düTÔy˚B ∫<ä«düTÔe⁄˝≤>±
XÊX¯«‘·+>± ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüT+Ô ~. C≤„qdü«s¡÷|üeTsTTq Ä‘·àø£qï _ÛqïeTsTTq n∫<ä«düTeÔ ⁄
mø£ÿ&Ü m|ü⁄&É÷ ªdü‘Yµ nì|æ+∫ø=H˚ jÓ÷>∑´‘·˝À ˝Ò<äT. n<˚ #ÓbÕŒs¡T. ªª‘·kÕàqï
$C≤„qeTè‘˚`µµ nì Ä‘·à düs«¡ Á‘· C≤„Hêø±s¡+>± ñHêï ` <˚yê~ uÛ<Ò ä e´‹πsø£+>±
ñHêï ` <˚yê~ X¯Øs¡ ÁbÕ|æÔ eT÷\eTT\sTTq ÁbÕs¡ãø∆ s£ à¡ \ e\q Äj·÷ uÛ<Ò eä TT\T
>∑\ Ä‘·à\T >± Äj·÷ s¡÷bÕ\‘√ #·÷&Éã&ÉT‘·Tqï~. á uÛ<Ò ëqTdü+<ÛëqeTT HêeT
s¡÷bÕ\qT ã{Ϻ e∫Ã+<˚. n<˚ ª$C≤„qy˚Tø£yTé µ nqï XÀ¢ø+£ ˝À #Ó|Œæ +~. Ä‘·à dü«s¡÷|ü+
ø£sà¡ s¡V≤æ ‘·eTT. n+<äTe\qH˚ <ëìøÏ eT\s¡÷|üeTsTTq Á|üøè£ ‹ düŒs¡Ù ˝Ò<Tä . n+<äT#˚‘H· ˚
XÀø£yÓ÷Vü‰~ Á|üø£è‹<Ûäsêà\T <ëìøÏ ˝Òe⁄. eè~∆ø£åj·÷\T ˝Òe⁄ ø£qTø£ n~ @ø£eTT.
@ø£s÷¡ |üeTT. n<˚ yêdüT<˚e X¯Øs¡eTT. <ëì Ä‘·à yêdüT<˚e⁄&˚. yêdüT<˚yê‘·àø£+ ø±ì~
@B ˝Ò<Tä . ªªC≤„q+ $s¡T<ä+∆ `µ nH˚ XÀ¢ø+£ n<˚ #Ó|Œæ +~. ∫<ä+X¯+ dü<ë @ø£s÷¡ |ü+
ø£qTø£ m\¢|ü⁄&ÉT n~ ªdü‘Yµ ndæÔ. n∫<ä+X¯+ Á|ü‹ø£åD |ü]D≤$T ø£qTø£ HêX¯>∑s¡“¤+
ø£qTø£ ndü‘Y / HêdæÔ nì n+{≤eTT. Ç˝≤ ∫<ä∫‘Y dü«s¡÷|üeTsTTq »>∑‘T· Ô yêdüT<˚e
X¯Øs¡eTì, yêdüT<˚yê‘·àø£eTì »>∑‘·TÔ jÓTTø£ÿ j·T<Ûës¡ú dü«s¡÷|ü+ #Ó|üŒã&çq~. n<˚
ªdü<들e @e+`µ nH˚ XÀ¢ø+£ ˝À ñqï~. dü‘´· + ` ndü‘´· +— ndæÔ ` HêdæÔ nì ñ
|üÁø£$T+∫q <ëì ñ|üd+ü Vü‰s¡eTT Çø£ÿ&É »]–+~.
á C≤„q+‘√ @ø±ø±s¡+ >∑\<äe≥+ ªª#˚‘· düe÷q X¯ãe› TT\‘√ #Ó|Œü <ä–q
dü«s¡÷|üu<ÒÛ eä TT>∑\, n∫‘·T‘Ô √ ø£\dæ uÛTÑ eqeTT\+<äTqï, <˚eeTqTcÕ´~ s¡÷|üeTT\‘√
e´eVü‰s√|üjÓ÷– nsTTq uÛÒ<ä+ >∑\µµ sT÷ »>∑‘·TÔ≈£î ø£s¡àj˚T ùV≤‘·Te⁄ ` n<˚
ª@‘·‘T· jÔ T· ‘Y`µ nH˚ XÀ¢ø+£ ˝À #Ó|Œü ã&çq~. <ëH˚ï ªj·T»„' |üXó¯ '`µ nì $e]+∫].
»>∑‘‘Ô· «Ô· + ‘Ó*j·T≥+ yÓ÷øå√|üj÷Ó – nì ªj·T#ÓÃ‘Ì ‘· `Y µ nH˚ XÀ¢ø+£ #Ó|Œæ +~. Ç+<äT˝À
mø£ÿ&ÉsTTHê ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ $wüj·T+˝À >±ì Äj·TqqT ÄÁX¯sTT+∫ j·TTqï
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 627
dü<dä <ü ìä s¡«#·˙j·T eTsTTq nC≤„qeTT >∑÷]à >±ì, »>∑‘T· Ô nC≤„qø£*Œ‘·eTqï $wüjT· +˝À
>±ì nqT≈£L\eTsTTq |ü<+ä ˇø£ÿ{° ˝Ò<Tä . dü‘Y ` ndü‘—Y ∫‘Y` n∫‘Y nsTTq düeTdüÔ
Á|ü|+ü #·eTT |üsÁ¡ ãVü≤àeTsTTq $wüßeí ⁄ jÓTTø£ÿ X¯Øs¡eTT. ø£qTø£ $wüßsí ÷¡ |üeTT. C≤„qe÷Á‘·
dü«s¡÷|üeTsTTq Ä‘·à≈£î $$<ÛäeTsTTq <˚yê<ë´ø±sêqTuÛÑyêìøÏ n∫‘·TÔ jÓTTø£ÿ
|ü]D≤e÷ìøÏ ùV≤‘·Te⁄ edüT‘Ô ‘· «Ô· + ‘Ó*j·Tì øπ Áå ‘·E\„ T #˚dqæ ø£sà¡ j˚T ø±s¡DeTT ` nì
Á|ü‹bÕ~+#êeTT. ndæÔ ` Hêdæ,Ô dü‘´· ` ndü‘´· X¯ãe› TT\T dü<dä <ü ìä s¡«#·˙j·TeTH˚
nsêúìïe«e⁄. Hêdæ,Ô ndü‘´· X¯u≤›\T edüTeÔ ⁄ ˝Ò<ìä #ÓbÕÔjT˚ >±ì nìs¡«#·˙j·T eTH˚
nsêúìï #Ó|Œü e⁄. n∫‘·TÔ $wüjT· +˝ÀqsTTHê Hêdæ,Ô ndü‘Y ` nH˚ |ü<ë\T n$ ‘·T#·Ãe¤ Tì,
$T<Û´ä nì ns¡+ú #Ó|Œü e⁄. ªªq•+#˚$µµ nH˚ ns¡yú T˚ . edü«Ô dæøÔ +Ï eTVæ≤ |òTü ≥‘·«+ `
nqï#√≥ >∑ ÷ &Ü $Hê•‘· « y˚ T #Ó | ü Œ ã&ç q ~. ˇø£ Äø±s¡ + ‘√ ˇø£ ø±\+˝À
nqTuÛ$Ñ +#·ã&çq edüTeÔ ⁄ ø±˝≤+‘·se¡ TTq e÷s¡TŒ e\q eTs√ s¡ø+£ >± \_Û+#·≥+
e\q ªHêdæµÔ nqï+‘· e÷Á‘·eTTq Ä $wüjT· + ìÅwŒü e÷D+ ø±<äT. C≤„qu≤<Û´ä + ø±<äT.
ªª‘·T#·Ã¤+µ n+fÒ Á|üe÷D dü+ã+<ÛäjÓ÷>∑´‘· ˝Òø£b˛e≥+ ªu≤<Ûäµ n+fÒ @ <˚X¯ø±\
dü+ã+<Û+ä ‘√ @<äTqï<äì ‘Ó*dæ+<√ Ä <˚Xø¯ ±\+˝ÀH˚ n~ ˝Ò<ìä ‘Ó*j·T≥y˚T n+‘˚>±ì
ˇø£ ø±\+˝À nqTuÛ$Ñ +∫q edüTeÔ ⁄ y˚s=ø£ ø±\+˝À e÷s¡TŒe\q ª˝Ò<Tä µ nì #Ó|Œü sê<äT.
ø±\uÛÒ<ä+ #˚‘· $s√<Ûä+ ñ+&É<äT. ø£qTø£ ª$T<Ûä´µ ø±<äT. kÕsê+X¯y˚TeTq>±, C≤„q
dü«s¡÷|üeTsTTq Ä‘·à edüTeÔ ⁄ Ä~eT<Ûë´+‘·V≤” q+, dü‘,Y @ø£d«ü s¡÷|üeTT. n+<äTe\q
n~ düV≤ü »+>±H˚ ªndæµÔ . n#˚‘q· eTsTTq~ n∫‘Y. X¯Øsê~ø£eTT. øπ Áå ‘·E&„ sÉ TTq Je⁄q≈£î
uÛÀ>∑´eTsTTq~. n‘·ì ø£sà¡ \≈£î nqT>∑TDeTsTTq |ü]D≤eT $HêX¯eTT\T >∑\~. ø£qTø£
Ç~ ªHêdæµÔ ndü‘.Y ndü‘´· + #·÷ˆˆ
ªªj·T‘·TÔ ø±˝≤+‘·sπ D≤|æ Hêq´dü+C≤„eTTô|‹’ yÓ’
|ü]D≤e÷~ dü+uÛ÷Ñ ‘ê+ ‘·<«ä düTqÔ è|ü! ‘·#÷ øÏyTé ?
nHêo, |üs¡e÷s¡úX¯Ã ÁbÕCÌÒ„s¡uÛÑT´|ü>∑eT´‘˚
‘·‘T· Ô HêdæÔ qdü+<˚V≤ü ' Hê•Á<äy√´|übÕ~‘·yTé µµ
(@~ ø±˝≤+‘·se¡ TTq+<äsTTHê |ü]D≤e÷<äT\ e\q Ç‘·sêø±s¡ Hêe÷\qT bı+<ä<√
n~ @$T? n<˚ HêX¯sV¡ ≤æ ‘·+. |üse¡ ÷s¡+ú ` nì ÁbÕE„\T n+^ø£]kÕÔsT¡ . q•+#·T
Á<äe´eTT\#˚ ‘·j÷· s¡sTTq~ e÷Á‘·eTT ªHêdæµÔ ) <˚Xø¯ ±\ ø£sà¡ uÛ<Ò ëìï ã{Ϻ ndæ‘Ô «· + `
Hêdæ‘Ô «· + ø£*>π edüTeÔ ⁄ $wüjT· +˝À ªndæµÔ ì e÷Á‘·yT˚ nqTø=q≥+ |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT.
Ä‘·àj˚T øπ e\+ ªªndæµÔ µ nì|æ+#·Tø=+≥T+~. n<˚ |üse¡ ÷s¡eú TT. ÁXÀ‘· nsTTq yÓTÁÆ ‘˚jT· Tì
<Ûqä ´yê<ä+ >∑÷&Ü n˝≤H˚ ñ+~.
331
628 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªª$cÕí«<Ûës¡+ j·T<Ûë#Ó’‘·‘Y Á‘ÓÌ˝Àø£´+ düeTedæú‘·yéT,
|üse¡ ÷s¡Xú ï y˚T Áb˛ø£'Ô j·T<ÛëC≤„q+ Á|ü<ëÛ q‘·'µµ
ªªCÀ´‹düT‡\T $wüßyí µ˚ µ nqï uÛ≤eq≈£î X¯Øsê‘·à uÛ≤ey˚T ø±s¡DeTT. ªª∫‘Y ` n∫‘Yµµ
\qT ªªndæÔ ` HêdæµÔ µ nq{≤ìøÏ ø±s¡D+ n<˚. C≤„q+ ø£sà¡ ì$T‘·+Ô ˝Òì düV≤ü »s¡÷|ü+
ø£qTø£ Á|ü<ÛëqeTT. n∫<ä«düTÔe⁄ ø£s¡àì$T‘·Ô+>± |ü]D$T+#˚ \ø£åD+ ø£\~ >∑qTø£
nÁ|ü<ëÛ q+. nì sêe÷qT» dæ<ë∆+‘· kÕsê+X¯eTT.
Ç<ä+‘ê <ä÷~ ø£qï >∑&ç¶ ø£qï n‹ ‘·T#·Ã¤eTsTTq~. Bìì K+&ç+#·≥+
ø√dü+ Á|üjT· ‘·ï+ >∑÷&Ü Hê≈£î Çwü+º ˝Ò<Tä . ø±ì ˝Àø±sê<Ûqä ø√dü+ Á|üjT· ‘·ï+ #˚kÕÔqT.
#·÷ˆˆ (Çø£ÿ&É sêe÷sêe⁄ >±s¡T >∑÷&Ü XÀ¢ø±\˝À düe÷<Ûëq+ ÁyêXÊs¡T. H˚qT yê{Ï
‘ÓqT>∑TuÛ≤e+ e÷Á‘·yT˚ ÁyêkÕÔqT. 1, 2 |ü<ë´\T<äV≤ü ]kÕÔqT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
XÀ¢ø£ kÕsê+X¯eTT:
»>∑‘T· Ô nì‘·´eTì, ndü‘´· eTì, nedüTeÔ ì, #Ó|Pü HÔ ˚ n~ $T<Û´ä ø±<äT ` nì
yê~+#˚ yê´|ò÷ü ‘· yê~ì mes¡T »sTT+#·>\∑ s¡T? Ç~ ‘·T#·Ã+¤ ø±<äT. ø£qTø£ $T<Û´ä
ø±<äHêïs¡T. eTiÏ+ø£ @~ ‘·T#·Ãe¤ TT? Á|üe÷D dü+ã+<Ûë\≈£î »>∑‘T· Ô nr‘·yTÓ ˝≤ ne⁄‘T· +~.
n~ Á|üeT≈£î >√#·]+∫+<ë? ˝Ò<ë? ` >√#·]+∫+<ä+fÒ Á|üe÷D dü+ã+<Û+ä >∑\<äH˚
ø£<ë ns¡+ú . ˝Ò<+ä fÒ Á|ü|+ü #·yT˚ @s¡Œ&É<Tä . X¯XX¯ è¯ +>∑+ e˝… ndü\T ˝Òì<˚ ndü‘.Y n<˚
‘·T#·Ã+¤ n+{≤sê? nsTT‘˚ <ëìø£qï _ÛqïeTsTTq »>∑‘T· Ô |üse¡ ÷s¡eú ÷? n~ ÁãVü≤à+
e+{Ï<eä ⁄‘·T+~ >∑<ë! $wüßí |ü⁄sêD+ ˙ e÷≥\‘√ ø£\e<äT. ˝Ò<+ä fÒ ª$T<Û´ä µ j˚T
ø±yê*. ªª»>∑‘T· Ô edüTyÔ µ˚ µ n+fÒ |ü⁄sêD $s√<Û+ä edüT+Ô ~. Ç‘·s¡ Hêe÷ø±sê\T ˝Òì<˚
edüTeÔ ì |ü⁄sêD+ #Ó|Œæ +~. ˙y˚ |üse¡ ÷s¡sú ÷¡ |ü⁄&Éeqï e÷≥ø£s+ú¡ yêìø£qï _ÛqïeTsTTq
Á|ü|+ü #·eTT |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äH˚ >∑<ë! ø£qTø£ |üse¡ ÷s¡+ú ø±ì »>∑‘T· Ô ªedüTeÔ ⁄µ ø±<äT.
ì‘·´ dü‘´· eTsTTq<˚ ªedüTeÔ ⁄µ. m|ü&ÉsTTHê düsπ ! ˝Òì~ ndü‘.Y »>∑‘T· Ô dü<ë ˝Òì~.
n~ edüTeÔ ⁄ m˝≤ ne⁄‘·T+~? m|ü⁄&ÉsTTHê ø±ùd|ü⁄+&˚~ >∑÷&Ü edüTeÔ sTT‘˚ eTVü‰eTTì
yêø£´eTT, |ü⁄sêD e#·qeTT\T ndü‘´· eTe⁄‘êsTT. »>∑‘T· Ô ì‘·´dü‘´· edüTeÔ ⁄ ø±<äT >∑qTø£
ªdü‘µY ø±<äT. ‘·T#·Ã+¤ (ndü\T ˝Òì~) ø±<äT >∑qTø£ ªndü‘µY ø±<äT. s¡Ed® sü Œ¡ + ˝≤>± dü‘√Ô
ndü‘√Ô ìs¡sí TT+|ü M\T>±ì~ ª$T<Û´ä µj˚T. ªn∫<ä«düTµÔ nqï |ü<+ä ˝À ªedüTeÔ ⁄µ nqï
|ü<+ä ‘·|ü . n∫‘Y ` edüTeÔ ⁄ (nq>± ñ+<˚~) ø±<äT >∑<ë! n~ nedüTeÔ ⁄. ª∫‘Yµ
ˇø£ÿfÒ edüTeÔ ⁄. n<˚ |üse¡ ÷s¡eú TT. $wüßeí ⁄ >∑÷&Ü ∫<ä«düTyÔ .˚ n∫‘·TÔ ø±<äT. n∫‘·TÔ
n+fÒ edüTyÔ ˚ ø±<äT. n~ eTTì Vü≤è<äjT· + ø±<äT. ∫‘·T≈Ô î£ X¯Øs¡eTT n∫‘·T.Ô ø£qTø£
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 629
Vü≤]øÏ n∫‘·TÔ X¯Øs¡+ ø±e#·TÃqT. ø±ì ∫‘·T≈Ô î£ ∫‘˚Ô X¯Øs¡eTT m˝≤ ne⁄‘·T+<√ $#ê]+#·T.
eTiÀ ∫‘·TÔ ˝Ò<äT. ∫‘·TÔ ˇø£ÿfÒqì düà è‹. ªª$C≤„qy˚Tø£yéTµµ nì ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü.
yêvàqdüT‡\≈£î n>√#·se¡ TsTTq Ä‘·à dü«s¡÷|ü+˝À uÛ<Ò +ä ˙ nqTuÛeÑ +˝À e÷Á‘·yT˚
>√#·]+∫+<ä+fÒ ªª≈£î+<˚{Ï ø=eTT൵ >∑÷&Ü ˙≈£î ø£qã&Ée#·TÃqT. <˚V‰ü ~ ` ñbÕ<ÛTä \
e\q Ä‘·àuÛ<Ò +ä edüT+Ô <ä+fÒ, |òTü {≤~ ` ñbÕ~Û uÛ<Ò +ä e\q Äø±X¯+˝À uÛ<Ò ë\T
>∑÷&Ü ñ+{≤j·Tì #ÓbÕŒ*. ø£sà¡ uÛ<Ò +ä e\q Ä‘·àuÛ<Ò +ä n+{≤sê? ` ø£sà¡ Ä‘·à <ëø±
b˛<äT. ô|>’ ± ª∫‘Yµ ø£sà¡ \T ˝Òì<äì ‘·eTπs nHêïs¡T. Ä‘·à<ëø± b˛ì ø£sà¡ e\q >∑÷&Ü
Ä‘·àuÛÒ<ä+ ø£\T>∑T‘·T+<ä+{≤sê? nsTT‘˚ <˚Vü≤eTTq+<äTqï eTTdü*‘·q+ (»qq
eTs¡D≤<äT\T >∑÷&Ü ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) Ä‘·à≈£î n+≥T‘êj·THê*. ªª$uÛ<Ò ä »qπø-C≤„H˚`µµ
nH˚ yêø£´+ e\q ‘Ó*dæq<˚eT+fÒ nC≤„q+ e\qH˚ ˙≈£î Ä‘·àuÛ<Ò +ä ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì,
C≤„q+ e\q nC≤„q+ ‘=\–‘˚ Ä‘·àuÛ<Ò +ä ø£qã&É<Tä . C≤„q+ eùdÔ <Ó«’ ‘·+ ñ+&É<Tä .
nì ÁX¯ó‹, düà è‹ #Ó|æŒHêsTT ø£qTø£ ªnC≤„q+µ nH˚ |ü<ësêúìï n+^ø£]+#ê*.
nqTuÛeÑ +˝À ø£qã&ÉT‘·Tqï Ä‘·àuÛ<Ò +ä ø±s¡D+>± nC≤„Hêìï }Væ≤+#ê*. uÛ<Ò øä ±s¡D
eTsTTq á nC≤„q+ ªª∫‘·TµÔ µ ø±<äT ø£qTø£ ªª$T<Û´ä µµ. n∫‘·TÔ nsTTq<ä˝≤¢ edüTeÔ ⁄ ø±<äT.
ø£qTø£ ∫‘·TÔ ø±<äT ø£qTø£ ª$T<Û´ä j˚Tµ Ç~ ‘·|Œü ì e÷≥.
<˚V≤æ <˚V≤ü dü+ã+<Û+ä e\q kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ nq>± ªª<˚V≤ü y˚T <˚V≤æ µµ nH˚
nuÛ<Ò +ä nì|æ+#·e#·TÃqT. ø±ì Á|ü|+ü #êìøÏ, |üsÁ¡ ãVü≤à≈£î eT<Û´ä n˝≤ nuÛ<Ò +ä sê<äT.
n<Ûë´dü ˝Ò<Tä >∑qTø£. ªH˚qT eTìwæìµ nì Je⁄&ÉT uÛ≤$+∫q≥T¢ áX¯«s¡T&ÉT ªá Á|ü|+ü #·+
H˚qTµ nì uÛ≤$+#·&TÉ . Äj·Tq nC≤„q eX¯ó&ÉT >±&ÉT. $wüßí ‘·‘«Ô· y˚‘Ô· >∑÷&Ü ‘ê<ë‘êà´<Ûë´dü
HêÁX¯sTT+∫ ªdüs«¡ + $wüßeí ⁄µ nì n+{≤&ÉT. nC≤„q+ b˛e≥+ e\q á uÛ≤eq edüT+Ô ~.
ªC≤„qdü«s¡÷|ü+ »>∑‘µY nqï yêø£´+‘√ eTTìj˚T düsŒ¡ + s¡Ey® q˚ ì #Ó|Œæ q≥T¢ »>∑‘T· Ô
$wüßyí q˚ ì #ÓbÕŒ&ÉT. düsŒ¡ eTTq+<äT s¡Ee® ⁄ n~ÛcÕ˜q+>± ñqï≥T¢ Vü≤] »>∑‘T· qÔ +<äTHêï&ÉT.
ø£qTø£ »>∑‘T· qÔ T $wüßøí ±j·TeTHêïs¡T. |òTü ≥eTT q+<äT eT{Ϻ ñqï≥T¢ n|ü⁄&ÉT eT{Ïøº Ï
|òTü ≥+ X¯Øs¡eTsTTq≥T¢ #Ó|Œü ≥y˚T. »>∑‘T· ≈Ô î£ Ä~eT<Ûë´+‘·eTT\+<äT $wüßyí ˚ ñ+&É≥+
e\q, ø±s¡´ø±s¡D uÛ≤e+ e\q ªª»>∑‘˚Ô $wüßíeìµµ #ÓbÕŒs¡T. ø±s¡´+ jÓTTø£ÿ
Ä~eT<Ûë´+‘·eTT\+<äT ø±s¡D+ ñ+≥T+~. ø±s¡D+ ˝Ò≈£î+&Ü ø±s¡´+ mø£ÿ&Ü
dü«‘·+Á‘·+>± ñ+&É<Tä . Vü≤]ø£qï _Ûqï+>± @B ˝Ò<ìä Ç#·Ã≥ #Ó|Œü ã&çq~. Ç<˚ <äèwæ˝º À
ô|≥Tºø=ì uÛ≤>∑e‘·+˝À Vü≤] sTT˝≤ düŒwü+º #˚XÊ&ÉT. yÓTT<ä≥ H˚H=ø£ÿ&ÉH˚ j·TTHêïqT.
dü‘Y >±ì ndü‘Y >±ì |üse¡ TT >±ì Hêø£qï _Ûqï+>± @MT ˝Òe⁄. M{Ï ‘·sê«‘· >∑÷&Ü H˚H˚
ñHêïqT. ∫ei≈£î $T–˝Òyê&çì H˚H.˚ Ç<ä+‘ê Vü≤] qT+∫ |ü⁄{Ïqº <äì n+^ø£]+|üe˝…qT.
332
630 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
|ü⁄{Ïqº <˚<sä TTHê $T<Û´ä nì ÁX¯ó‹j˚T #Ó|Œæ +~. ndü‘´· +, $T<Û´ä , nì‘·´+ nìï ˇø£ÿfÒ.
dü‘´· eTT ì‘·´eTì $T<Û´ä ø±<äì ÁX¯ó‹ düà è‘·T\ eT‘·eTT. $wüßeí ÷j·÷ø£è‘· eTsTTq~~
$T<Ûä´ ø±<äì ˙e⁄ #ÓbÕŒ\Hêï <ëìøÏ <äècÕº+‘·eTT <=s¡ø£<äT. düs¡«Á|ü|ü+#·eTT
ìs¡÷|üDj ° ÷· +X¯eTT >∑<ë! $wüßeí ÷j·÷ø£è‘·eTsTTq<ä+‘ê $T<Û´ä j˚T n+{≤qT. <ëìøÏ
e´‹πsø£ <äècÕº+‘·+ $wüßyí .˚ $wüß_í qÛ ï+ ø£qTø£ $wüßeí ÷j·T >∑÷&Ü $T<Û´ä j˚T. n#·Ã≥
<äècÕº+‘·+ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+, s¡Ed® sü Œ¡ + yÓTTˆˆ$. ˙e⁄ e÷Á‘·yT˚ |üse¡ ÷s¡eú Tì, eTi=ø£ÿ{Ï
˝Ò<ìä #Ó|Œæ q |üsêX¯sT¡ &ÉT Á|üe÷DeTT. $T<Û´ä n+fÒ |üse¡ ÷s¡+ú ø±ì~. |üse¡ ÷s¡+ú
ø±ø£b˛sTTHê Á|ü|+ü #·+ $T<Û´ä ø±<ä+fÒ |üse¡ ÷s¡eú TsTTq $wüßeí ⁄ $T<Û´ä ø±yê*‡ edüT+Ô ~.
e÷≈£î X¯óuÛyÑ T˚ . ∫<ä∫<˚V› Qü &ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT |üse¡ ÷s¡eú TsTT‘˚— n+‘·øq£ ï n|üse¡ ÷s¡+ú
y˚πs ˝Ò<äT. Çø£ |üs¡e÷s¡ú|ü<äy˚T e´s¡úeTT. Ç≥Te+{Ï áX¯«s¡Tì ‘Ó*dæø=q≥y˚T
|üse¡ ÷s¡eú TsTT‘˚ Ç+<äT≈£î _ÛqïeTsTTq C≤„qeTT n|üse¡ ÷s¡yú T˚ . ø±ì Ç~ ‘·|ü. Ä
C≤„q+ >∑÷&Ü áX¯«s¡<V˚ ≤ü y˚T ø£qTø£ nM |üse¡ ÷s¡yú T˚ düs«¡ + áX¯«s¡<V˚ ≤ü eTsTTq|ü⁄&ÉT
Ä C≤„qeTT >∑÷&Ü sT÷X¯«s¡ <˚V≤ü y˚T. n∫Á<ä÷|üeTsTTq áX¯«s¡<V˚ ≤ü + ø£qï |üse¡ T
|ü⁄sT¡ wüß&ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT |üse¡ ÷s¡+ú . n+<äT≈£î _ÛqïeTsTTq~ n|üse¡ ÷s¡yú T˚ . Je⁄&Xû «¯ s¡Tì
<˚V≤ü eTsTT‘˚ |üse¡ ÷s¡+ú ø±H˚s&¡ TÉ . n˝≤ nsTT‘˚ yÓ÷ø£Áå bÕ|æÔ bı+<˚ yê&Óe&ÉT? yÓ÷ø£+å
|üse¡ ÷s¡+ú ø£qTø£ n~ bı+<˚<eÓ s¡T? ø£qTø£ Je⁄&ÉT |üse¡ ÷s¡yú T˚ . n˝≤ nì eTTì
>∑÷&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. Jy˚X«¯ s¡T\T _ÛqTï\sTT‘˚ n~ ≈£î<äs<¡ Tä .
nj·÷´! n∫‘·TÔ n|üse¡ ÷s¡eú TT. Jy˚Xó¯ \T |üse¡ ÷s¡eú TT ` nì nq≥+ >∑÷&Ü
dü]ø±<äT. ˙y=ø£ÿ&Éy˚ |üse¡ ÷sêúì$ ` nì>∑<ë eTTì #Ó|Œæ +~. áX¯ó&˚ |üse¡ ÷s¡eú Tì
#ÓbÕŒs¡T. Ç<äs› T¡ |üse¡ ÷s¡eú Tq˝Ò<Tä . n|üse¡ ÷s¡eú TsTTq n∫‘·TÔ m˝≤ ø£qã&ÉT‘·Tqï<ä+fÒ
n~ nC≤„q $˝≤düeTì eTTì #ÓbÕŒ&ÉT. n˝≤‘·+ (ø=iÏ$) e˝… $C≤„q+ n$<ä´ e\q
düŒ+~düT+Ô fÒ |ü⁄{Ïqº nuÛ≤düeTT e+{Ï$ ªuÛ÷Ñ $Tµ yÓTTˆˆ nì ñ<ëVü≤s¡DeTTK+>± #ÓbÕŒ&ÉT.
$C≤„ q + dæ ú s ¡ e TsTTq<˚ . nsTTHê nC≤„ q + e\q dü Œ +<ä q ø£ \ T>∑ e #· T ÃqT.
s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·eTsTTq Äø±X¯+ ˙\es¡+í >± ø£qã&É≥+ ˝Ò<ë? $C≤„q+ düŒ+<äsV¡ ≤æ ‘·eTsTT‘˚
ÄuÛ≤dü\˙ï ø£]–b˛‘êsTT. ø£qTø£ $C≤„q+ e\q $»è+_Û+∫q uÛ≤yê\ìï $T<Û´ä ˝Ò.
áX¯«s¡ dü+ø£\Œy˚T $C≤„qeTqTø=+fÒ Ä áX¯«s¡T&ÉT e÷j·÷$. dü+ø£\ŒeT÷
e÷j·÷»q´y˚T. e÷j·T R dü+ø£\Œ+ e\q e∫Ãq C≤„q+ ` nqï ì|òTü +≥Te⁄qT ã{Ϻ
ªe÷j·Tµ dü+ø£\Œ+ ø±<äT. n~ e´|ü<X˚ ¯ yê≈£îÿ. (nq>± yÓTT‘·+Ô MT<ä e´eVü‰s¡+˝À
#Ó|Œæ q e÷≥ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) C≤„qeTTq≈£î nC≤„q+ $s√~Û. nC≤„q+ e\q e∫Ãq
ªªn<Ûë´düµµ (nHê‘·à\qT Ä‘·à>± uÛ≤$+#·≥+) C≤„qeTTqT n&É–¶ düT+Ô ~. ø£sà¡ \ e\q
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 631
e∫Ãq <˚Vü≤uÛÒ<ä+ C≤„Hêìï ìyê]+#·<äT. <˚yê~ <˚Vü≤eTT\T C≤„qkÕ<ÛäHê\T >∑<ë!
eTqTcÕ´~ <˚V‰ü \qT ø£*–+#˚ ø£sà¡ C≤„q $s√~Û ø±<äT. ø£sà¡ e\q n<Ûë´dü »]–‘˚
ø£sà¡ j˚T nC≤„qeTHê*. nHê‘·à\sTTq <˚V‰ü <äT\j·T+<äT Ä‘·àãT~∆ ø£\T>∑≥y˚T n<Ûë´dü.
<ëìøÏ ø±s¡DeTsTTq~ nC≤„qy˚T. Ç~ ñ|üìwüqà‘·+. ø£sà¡ Ä‘·àuÛ<Ò ä ì$T‘·eÔ TT ø±<äT.
(X¯Øsê~ uÛ<Ò ä ì$T‘·+Ô . Ä‘·à ˇø£ÿfÒ. uÛ<Ò eä TT\T ˝Òe⁄ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nHê‘·à\≈£î
ñbÕ<ëqø±s¡DeTsTTq nC≤„qeTT Á‹>∑TD dü«s¡÷|üeTT. nHê‘·à\ìï Á‹>∑TDeTj·T+>±
ø£qã&ÉT‘·÷H˚ ñHêïsTT. eTT≈£îìÔ <äèwæ˝º À Ç~ ‘·T#·Ã+¤ ` $T<Û´ä . ÁbÕE„ì <äèwæ˝º À Ç~
nìs¡«#·˙j·TeTT. eT÷&Û<É èä wæ˝º À Ç~ yêdüeÔ eTT. ø±s¡´s¡÷|üeTsTTq $X‚cÕ\‘√ á
nC≤„q+ ñ+≥T+~. ªª»>∑‘T· Ô $T<Û´ä µµ nqï e÷ #·sá MT≈£î uÀ~Û+#·{≤ìπø >±ì $»j·T+
ø√dü+ ø±<äT. nE„\qT ¬>*∫ |òü*‘·y˚T$T? eT÷&ÛÉT\qT <äj·T‘·\#ê*. ÁbÕE„\T
düeT<äsÙ¡ qT\T. X¯øÔÏ ñ+&ç ‘·|ü qTù|øÏ+å #·≥+ <√wüeTì XÊguÛ≤e+. ø£qTø£ Ç<ä+‘ê
dü‘´· eTqï eT÷&ÛãÉ T~∆ì e<ä\TeTT. Ä‘·à ˇø£ÿfÒ dü‘´· eTì n<˚ ÁãVü≤àeTì Á>∑V≤æ +#·T.
ªªe÷ yê≈£îÿ\≈£î >√#·s+¡ ø±ì ˙y˚ |üse¡ ÷s¡eú TTµµ Ç‘·sy¡ T˚ ~j·TT ˝Ò<Tä . dü÷\ú dü÷øå±à~
$X‚wDü eTT\≈£î n+<äì n∫+‘·´eTsTTq |üse¡ ÷s¡ú s¡÷|ü+ >∑\ |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ÉesTTq
˙≈£î qeTkÕÿs¡eTT. nX‚weü T÷]Ô nsTTq uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT C≤„qdü«s¡÷|ü⁄&ÉT. ø£qTø£ $C≤„q+
‘·|Œü @ s¡øe£ TsTTq edüTeÔ P mø£ÿ&Ü m|ü&É÷ ˝Ò<Tä . C≤„q+ |üse¡ ÷s¡eú Tì Hê≈£î #ÓbÕŒs¡T.
Á|ü|+ü #·+˝À Ç{Ϻ |üse¡ ÷s¡+ú eTπs~j·TT ˝Ò<Tä , sêC≤! |üse¡ ÷s¡+ú #Ó|⁄ü ‘êqT ` Ä‘·à
@ø£eTT. yê´|æ. düeTeTT. X¯ó<äe∆ TT. ìs¡TDZ eTT. Á|üøè£ ‹ø£r‘·eTT. »qàeè<ë∆´~s¡V≤æ ‘·eTT.
düs¡«>∑‘·eTT ne´j·TeTT. $C≤„qy˚T |üs¡e÷s¡úeTT. <Ó’«‘·T\T ‘·‘·Ô«<äs¡Ùq+ #˚j·T˝Òs¡T.
n<Ó«’ ‘·eTT |üse¡ ÷s¡kú Õs¡eTT. eTTì e÷≥\T $ì Ä sêE uÛ<Ò <ä èä wæìº e<ä˝≤&ÉT. HêX¯
s¡V≤æ ‘·eTsTTq |üse¡ ÷s¡eú TTqT ÁbÕE„\+^ø£]kÕÔsT¡ µµ ` H˚qT #Ó|Œæ q $wüjT· eT+‘ê ô|’
eTTì #ÓbÕŒ&ÉT.
ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡T*<äs› ÷¡ |üse¡ ÷s¡+ú ø±s¡T. ø£qTø£ Jy˚X«¯ s¡T\T $&ç>± ˝ÒsT¡ .
nuÛ<Ò yä T˚ . |üse¡ ÷s¡eú TT ˇø£ÿ{Ï ø£qTø£H˚ $wüß<í V˚ ≤ü eTj·TeTsTTq »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü |üse¡ ÷s¡+ú
ø±<äHêïs¡T. edüT‘Ô «· +, edüTÔ uÛ<Ò eä TT\T nìï yê´eVü‰]ø£eTT˝Ò, uÛ÷Ñ e÷´<äT\T n˝≤+{Ï
edüTeÔ ⁄\T. ˝Ò<+ä fÒ eTTì yêø±´\≈£î |üPsê«|üs¡ $s√<Û+ä edüT+Ô ~. <˚V≤ü + |üse¡ ÷s¡eú TsTT‘˚
<˚V≤ü + ndü‘´· + m+<äTø£e⁄‘·T+~. ø£qTø£ <˚V≤ü eTsTTq n∫‘·TÔ |üse¡ ÷s¡eú Tqsê<äT. Ä‘·à
ì‘·´eTsTTHê <˚Vü≤+ nì‘·´+>± q•düTÔqï~ >∑<ë! $wüßíy˚ »>∑‘·ÔsTT‘˚ Äj·Tq
|üse¡ ÷s¡yú TÓ ˝≤ ne⁄‘ê&ÉT? düsŒ¡ +>± ø£qã&˚ s¡Ee® ⁄ |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT >∑<ë! nj·÷´!
eTTì ª$wüßeí ⁄ »>∑‘T· µÔ nì #Ó|Œü ˝Ò<+ä {≤sê? ` ø±<äT ` »>∑‘T· Ô n+‘ê C≤„Hê‘·àø£eTT.
333
632 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Ç<ä+‘ê $wüßyí .˚ á #·sê#·s¡ Á|ü|+ü #·eT+‘ê meì‘√ nuÛ<Ò +ä >± ñ+<√ Ä düeTdü»Ô >∑‘T· Ô
$wüßyí .˚ Ç˝≤ #Ó|Œæ q eTTì yêø£´eTT\T ~≈£îÿ˝Òìee⁄‘êsTT. $wüßí X¯Øs¡eTT Á|ü|+ü #·eTqï
yê´U≤´q+ ‘·|ü . uÛ<Ò +ä >∑\ sT÷ »>∑‘T· Ô yêdüT<˚e |üse¡ ÷‘·à jÓTTø£ÿ X¯Øs¡+ ø±<äT.
ªªn»dü´ $$<Û+ä j·Tdü´ s¡÷|ü+µµ yÓTT<ä\sTTq e÷≥\qT ã{Ϻ C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÉsTTq
Vü≤]øÏ »&ÉeTsTTq »>∑‘T· Ô m˝≤ s¡÷|üeTe⁄‘·T+~? n+{≤sê? ` e÷j·T e\q Ç˝≤
»s¡T>∑T‘·T+<äì #ÓbÕŒ*. s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·eTsTTq Äø±X¯+ ˙\es¡+í >± ø£qã&ÉT‘·T+&É≥+
e÷j·T e\qH˚ >∑<ë! $wüßeí ⁄ jÓTTø£ÿ e÷j·÷eTj·T s¡÷|üyT˚ »>∑‘T· .Ô á uÛ≤eq‘√H˚
Á|ü|+ü #·+ $wüßí X¯Øs¡eTì eTT˙X¯«s¡T&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. X¯Øs¡ |ü<eä TT dü«s¡÷|üeTH˚ ns¡+ú
#Ó|ü ‘·T+~. ª$C≤„qq|ü⁄'µ n+fÒ n<˚ >∑<ë ns¡eú TT. $wüßí düV≤ü » s¡÷|üeTT C≤„qy˚T.
»>∑‘T· Ô e÷j·÷eTj·Ts¡÷|üeTT.
Ä $wüjT· MT |ü⁄sêD+˝ÀH˚ düŒwü+º >± ñ+~. #·÷&É+&ç. C≤„qs¡÷|ü⁄&ÉesTTq
˙≈£î á <äèX¯´ Á|ü|+ü #·eTT s¡÷|üeTì ÁuÛ≤+‹ |ü&TÉ #·THêïs¡T. C≤„q dü«s¡÷|üeTsTTq sT÷
Á|ü|+ü #·eTTqT ns¡ú / $wüjT· s¡÷|ü+>± #·÷dü÷Ô yÓ÷Vü≤+˝À eTTqT>∑T‘·THêïs¡T. áX¯«s¡!
C≤„qT\T e÷Á‘·eTT á nœ\ Á|ü|+ü #·eTTqT C≤„qs¡÷|ü+>±q÷ ˙ s¡÷|ü+>±q÷ #·÷kÕÔsT¡ .
Ç˝≤ C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÉT >∑qTø£ Je⁄&ÉT >∑÷&Ü $wüßsí ÷¡ |ü⁄&˚. Je⁄&ÉT nC≤„q+ e\q
eTqTcÕ´~ s¡÷bÕ\T ‘êqì ÁuÛeÑ T |ü&TÉ ‘·THêï&ÉT. ndü\T Je⁄&ÉT Vü≤]j˚T. eTTì Ç<˚
nHêï&ÉT. H˚qT ˙e⁄ Vü≤] s¡÷|ü⁄\y˚T. C≤„qy˚T dü‘´· eTT. $T–*q<äd‘ü ´· eTì ø£+sƒ‘¡ '·
#ÓbÕŒ&ÉT. Jy˚X¯«s¡ s¡÷|üeTsTTq C≤„qeTT ì‘·´eTT, dü‘·´eTT ` nì #ÓbÕŒ&ÉT.
e÷j·÷eTj·TeTsTTq »>∑‘T· Ô ndü‘´· eT˙ #ÓbÕŒ&ÉT. $#ês¡D #˚ùdÔ »>∑‘T· Ô >∑÷&Ü C≤„q
dü«s¡÷|üyT˚ . C≤„q+ MT<äH˚ nC≤„q+. á CÒj „ T· Á|ü|+ü #êìï ø£*Œ+∫+~. ø±>± Je,
áX¯, »>∑‘T· \Ô ndü\T Äø±s¡+ C≤„qy˚T. $wüjT· s¡÷|ü+ ndü‘´· +. ÁuÛ≤+‹ ø£*Œ‘·+.
ø£qTø£H˚ ãTTwæ ªC≤„qy˚T dü‘µY nHêï&ÉT. ªªC≤„Hê‘Yµµ Ç‘·s+¡ ˝Ò<Hä êï&ÉT. uÛ<Ò +ä yÓ$’ <ä´+
n+‘ê nC≤„qø£è‘·yT˚ . nC≤„q+ ndü‘´· eTì ãTTwæ Çø£ÿ&˚ e]í+#ê&ÉT. uÛ<Ò »ä qø£eTsTTq~
nC≤„qeTT. n~ C≤„q+ e\q n‘·´+‘· HêX¯+ bı+<äT‘·T+~. n|ü⁄&ÉT, ˙e⁄ #Ó|Œæ q
$HêX¯ Á|ü‹jÓ÷–‘·«eTT, uÛ<Ò ùä V≤‘·T‘·«eTT, nH˚$ e{Ϻ C≤„HêuÛ≤eeTTq+<äT+&Ée⁄. (á
$wüj·÷\T nC≤„q+ uÛ≤e|ü<ës¡úy˚T nqï ìs¡÷|üD˝À ñHêïsTT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT)
ø£sà¡ uÛ<Ò ùä V≤‘·Teqï yê<ä+ >∑÷&Ü Bìe\q b˛sTT+~. nC≤„qy˚T uÛ<Ò ùä V≤‘·Te⁄. n+<äTe\q
Je⁄&ÉT |üse¡ ÷‘·à‘√ nuÛ~Ò ne⁄‘ê&ÉT. uÛ<Ò +ä nC≤„q+ e\qH˚ edüT+Ô ~. Ç‘ê´~ yêø±´\T
dü]b˛e≥+ e\q n$<ä´ nC≤„qy˚T. n$<ë´yÓ÷Væ≤‘·T\sTTq Je⁄\T uÛÒ<ä+
>∑eTìdüTHÔ êïs¡T. á yêø£´+˝À >∑÷&Ü nC≤„qy˚T Á|üe÷Ddæ<e∆ä TT. ø£sà¡ ø±<äT. ndü‘´· +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 633 634 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ø£qTø£ Bìì $T<Û´ä nq≥+ >∑÷&Ü dü]. ˇø£ ø±\+˝À ñ+&ç eTi=ø£ ø±\+˝À ˝Òì ªãT~∆<«ä j·T+µ @s¡Œ&É≥+ e\q n∫‘·TqÔ T y˚TeTT $T<Û´ä nì nìs¡«#·˙j·TeTì nHêïeTT.
edüTeÔ ⁄qT ª$T<Û´ä µ nqsê<ä+fÒ n+<äT≈£î ˙e⁄ <äècÕº+‘·+ #ÓbÕŒ*. Ç~ ª$T<Û´ä µ nq{≤ìøÏ X¯óøÏÔs¡»‘·+ n≥Te+{Ï<˚ ` ø£qTø£ $T<Ûä´. ø£ì|æ+#˚≥|ü⁄&ÉTqï≥T¢, ‘·s¡Tyê‘· ˝Òq≥T¢
y˚T+ n˝≤ <äècÕº+‘·+ #ÓbÕÔ+. s¡Ed® sü Œ¡ + ñ<ëVü≤s¡D+. e´‹πsø£ <äècÕº+‘·+ ` $wüßeí ⁄. >∑<ë!
XÊg+ Á|üe÷DeT+{≤yê ` #·÷|æ+#·T. ^‘· #Ó|æŒ+~. ndü‘·TÔ m|üŒ{Ïø° ñ+&É<äT. eTi=ø£e÷≥Hêïs¡T yês¡T ` ªndæÔ ` HêdæÔµ nsTTq n∫‘·TÔq+<äT πøe\+
(X¯XX¯ è¯ +>∑+) dü‘T· Ô m|üŒ{Ïø° ˝Ò≈î£ +&Ü b˛<äT (ÁãVü≤à+ / Ä‘·à). ø£qTø£ ªdü‘T· µÔ @Hê{ÏøÏ ªªndæÔµµ nqTø=q≥+ |üs¡e÷s¡ú+ ø±<äì ` n~ e÷≈£L düeTà‘·y˚T. ÁuÛ≤+‹ C≤„q+
ªndü‘T· µÔ ø±<äì ø£èwüß&í TÉ #ÓbÕŒ&ÉT. Ä yêø£´+ ø±˝≤+‘·se¡ TTq≈£î dü+ã+~Û+∫q<äHêï |üse¡ ÷s¡+ú ø±<äT ø£qTø£. nsTT‘˚ |üsêX¯s¡ eTVü≤]¸ n_ÛÁbÕj·TeTT y˚sT¡ . n~ ˙ n_ÛÁbÕj·T+
≈£î<äs<¡ Tä . dü‘Y / dü‘Ô· jÓTTø£ÿ nuÛ≤yêìï, ndü‘Y / ndü‘Ô· jÓTTø£ÿ nuÛ≤yêìï mes¡T e+{Ï~ ø±<äT. Äj·Tq yêø±´\T ô|q’ #ÓbÕŒ+. yê{Ï qT+∫ ˙ ns¡+ú sê<äT.
>∑T]ÔkÕÔsT¡ . C≤„q u≤<Û´ä + $T<Û´ä ø±<äq{≤ìøÏ Á|üe÷Dy˚TeTTqï~? C≤„q u≤<Û´ä eTsTTq
s¡E® düsŒ¡ + $T<Û´ä j˚T >∑<ë! dü‘´· eTsTTq ã+<Ûeä TT $C≤„q+‘√ m˝≤ ‘=\>∑T‘·T+<äqï nìs¡«#·˙j·T uÛ≤es¡÷|üeTsTTq<˚ nC≤„qeTT ` kÕÿ+<ä |ü⁄sêD
Á|üXï¯ ≈£î ` ã+<Ûeä TT ndü‘´· eTì düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒeTT. ø£qã&ÉT‘·Tqï ã+<Û+ä $T<Û´ä kÕø£å´eTT
m˝≤ ne⁄‘·T+~? ` πøe\+ s¡E®düs¡Œ+ ˝≤>± nì|ædüTÔqï<˚ >±ì yêdüÔe+ ø±<äT.
kÕÿ+<ä|⁄ü sêDeTT˝Àì dü÷‘· dü+Væ≤‘·˝À
CÒj
„ T· eT+‘ê $T<Û´ä ø£qTø£H˚ ªªãTTwæµµ $C≤„Hê‘Y _ÛqïeTsTTq<ä+‘ê ndü‘´· eTì #ÓbÕŒ&ÉT.
C≤„q+ CÒ„j·T+ >∑÷&Ü ne⁄‘·T+<äqsê<äT. n~ dü«e#·q yê´|òü÷‘·eTT, nqedüú. 1) ªªeTHêàj·÷X¯øÔÏ dü+≈£|+Ôü »>∑‘‡· s¡«+ #·sê#·s+¡
ˇ
nH√´Hê´ÁX¯ j · T <√wü + ekÕÔ s TT. C≤„ q + ø£ q ï _Û q ï+>± dü ‘ · ´ eTsTTq C≤„ ‘ · kÕ|æ eT‘·'Ô |üè<Ûvä ±àj·÷ Hêùd´Ô e |üse¡ ÷s¡‘ú '· µµ
ñHêï&Éqsê<äT. |üse¡ ÷s¡eú TsTTq~ C≤„qyÓTTø£ÿfÒ nì eTTì nHêï&ÉT >∑<ë! C≤„‘· nsTTq (Á|ü|+ü #·eT+‘ê Hêe÷j·T. n~ Hêø£qï _Ûqï+ ø±<äT)
Je⁄q≈£î >±ì áX¯«s¡Tq≈£î >±ì C≤„qy˚T s¡÷|üeTT. á C≤„q+ ø£qï dü‘´· eTsTTq<˚B 2) $uÛ<Ò »ä qπø-C≤„H˚ qùwº C≤„qã˝≤qTàH˚,
˝Ò<Tä . á $<Û+ä >± »>∑‘T· Ô ndü‘´· +. Ä‘·às¡÷|ü+>± dü‘´· eTT. s¡Ed® sü Œ¡ + düsŒ¡ s¡÷|ü+>± nC≤„HH˚ êeè‘ê eTsêÔ´' q $C≤q+‹ X¯+ø£sy¡ Té ˆˆ
ndü‘´· +. s¡Es® ÷¡ |ü+>± dü‘´· eTT. e´eVü‰s¡<Xä ˝¯ À á »>∑‘T· Ô dü‘´· eTT. Ç~ dü+e´eVü‰s¡ (uÛ<Ò »ä qø£+ nC≤„q+. <ëìì C≤„q+ ‘=\–düT+Ô ~. n|ü⁄&ÉT Ä dü+>∑‹ ‘Ó\TdüT+Ô ~.
dü«s¡÷|üeTì <äsÙ¡ qeTT. $cÕí«<Ûës¡+ nì #Ó|Œü ≥+ e\q »>∑‘T· Ô dü‘´· + ø±<äT. s¡C≤®«<Ûës¡+ eTqTwüß´\T nC≤„qeTT e\q X¯+ø£sT¡ ì ø£q˝ÒsT¡ )
nsTTqqT düs¡Œ+ ndü‘·´+ ø£<ë! nHê´<Ûës¡eTsTTq~ dü‘·´y˚T ` nq{≤ìøÏ ˙e<ä› 3) @ø£dàæ Hé _Û<´ä ‘˚ ÁuÛ≤+‘ê´ e÷j·Tj·÷ qdü«uÛ≤e‘·'
<äècÕº+‘·+ ˝Ò<äT ø£qTø£ ÁãVü≤à+ nqHê´<Ûës¡y˚T. $wüßíe⁄ ndü‘ê´ìøÏ Ä<Ûës¡+>±&Éì ‘·kÕàqà‘·'Ô |üè<Ûvä ±ïdæÔ »>∑Hêàj·÷ #· düs«¡ <ëµµ
eT&çø£≥ºsê<äT. nC≤„q+ e\q n˝≤ ø£qã&É≥+ Äj·Tq≈£î <√wü+ ø±<äT. nC≤„q+
>±ì, ‘·‘êÿs¡´eTsTTq sT÷ Á|ü|+ü #·+ >±ì $wüßeí ⁄q+<äT ì»+>± ˝Òe⁄. ÁãVü≤à+ @ø£eTì, (@ø£edüTeÔ ⁄q+<˚ e÷j·Te\q, ÁuÛ≤+‹ e\q uÛ<Ò +ä @s¡Œ&ÉT‘·Tqï~. n~ düV≤ü »+ ø±<äT.
n~«rj·TeTì ÁX¯ó‹>∑<ë! ªª˙y˚ |üse¡ ÷sêúì$µµ nqï#√≥ >∑÷&Ü Ç<˚ dü÷#·q. á ø£qTø£ Hêø£qï _Ûqï+>± @B ˝Ò<Tä . »>∑‘÷· Ô ˝Ò<Tä . e÷j·÷ ˝Ò<Tä .)
ÁãVü≤àC≤„q / C≤„qÁãVü≤àyê<äeTT $wüß|í ⁄ü sêD+˝À ñqï~. ˇø£ ˇø£ÿ dü+Á>∑V≤ü XÀ¢øe£ TT` 4) ndæHÔ êdæÔ eTècÕuÛ≤‹ quÛ≤r‘ê´~e÷j·Tj·÷,
ªªnd”‘Ô ´˚ y√|ü\ã∆e´' |üse¡ ÷s¡'ú |üsê‘·Œs¡' ø£*Œ‘·+ ∫‘·T‡U≤q+<˚ |üse¡ ÷πsú •yê‘·à숈
ndæHÔ êd”‹Ô $CÒj „ ÷Ó -|üs¡e÷s¡údüÔ‘·' |üs¡'µµ (ñqï~, ˝Ò<Tä , $T<Û´ä yÓTTˆˆ uÛ≤eq\T dü∫Ã<ëq+<ä ÁãVü≤àeTTq+<äT e÷j·÷ ø£*Œ‘·eTT\T)
(|üsê‘·Œs¡eTsTTq |üs¡e÷s¡úeTT m\¢|ü⁄&É÷ ªªndæÔ ` dü‘Yµµ. <ëìøÏ _ÛqïeTsTTq 5) e÷j·÷‘·‘êÿs¡´eT|ü´kÕà‘Y •yê‘·‡‘ê´~ \ø£Då ≤‘Y
ªªn|üse¡ ÷s¡+ú µµ ªªndæÔ ` HêdæÔ R dü‘Y ` ndü‘µY µ >± <=s¡≈î£ ‘·Tqï~. Ä‘·à ˇø£ÿfÒ øπ e\+ Á|ü‘·´ø£å dæ<ë∆HêïùdÔ´e |üs¡e÷s¡ú ìs¡÷|üDÒˆˆ
ªndæµÔ nq<ä–q~. n∫‘·TÔ ªªndæÔ ` HêdæµÔ µ nq<ä–q<äì ˙ eT‘·+ >∑÷&Ü #Ó|Œæ +~. (dü∫Ã<ëq+<ä ÁãVü≤àeTT n|üs√ø£å+. n<˚ |üs¡e÷s¡ú+. <ëìø£qï _Ûqï+>± e÷j·T,
334
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 635 636 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

Á|ü|+ü #·eTT ˝Òe⁄) (Ç<ä+‘ê ÁãVü≤ày˚T. eTi=ø£{Ï ø±<äT. Ç~ Hê ìX¯Ãj·T+. nC≤„q+ e\q Je⁄&ÉT>±
6) •edü«s¡÷|üyT˚ yêVüQ' »>∑<‘˚ ~· «#·øDå£ ≤', uÛ≤dædüTÔHêï&ÉT)
düs«¡ dü«s¡÷|üeTC≤„Hê‘Y<èä X¯´‘˚ q #· edüT‘Ô '· ˆˆ 14) ‘·kÕà<ä<´äÛ düeÔ TC≤„q+ ‘·‘êÿs¡´+ #ê‘·às¡÷|ü‘'· `
(Á|ü|+ü #·eT+‘ê •es¡÷|üyT˚ . nC≤„q+ e\q Á|ü|+ü #êìï $$<Ûsä ÷¡ |ü+>± #·÷düTHÔ êïeTT) (ø£qTø£ Ä‘·às¡÷|ü+ MT<ä nC≤„q+ <ëì ø±s¡´eTsTTq $X¯«+ Äs√|æ+|üã&çq$)
7) e÷j·÷e÷Á‘·$T<ä+ <Ó«’ ‘·$T‹ #êVü‰|üsêÁX¯ó‹', 15) nC≤„HH˚ êeè‘·+ C≤„q+ ‘˚qeTTVü≤´+‹ »+‘·e'ˆˆ (^‘·)
dü«|üPsêí‘êà‹πsøπ D »>∑Jy® X˚ «¯ sê<äjT· 'ˆˆ
(C≤„q+ nC≤„q+ #˚‘· Äeè‘·eTsTTq~. n+<äTe\q Je⁄\T yÓ÷düb˛‘·THêïs¡T)
(<Ó«’ ‘·eT+‘ê e÷j·T e÷Á‘·yT˚ nì ˇø£ ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. ‘·q |üPs¡eí TsTTq Ä‘·à≈£î
_Ûqï+>± »>∑‘T· ,Ô Je⁄&ÉT, áX¯«s¡T&ÉT ˝ÒsT¡ ) Ç˝≤ dü÷‘· dü+Væ≤‘·, ^‘·, Ç+<äT˝À Á|üe÷D≤\T.
8) q dü+‹, HêdæÔ e÷j·÷#· ‘·~∆ X¯ó<ë∆‘à· y˚<qä yéT, ÁX¯ó‘·T\T n$<ë´ìes¡øÔ e£ TsTTq ì]«X‚wü ÁãVü≤à C≤„qeTTqT #Ó|Œæ q$
n#˚‘H· êHêeTH˚´cÕ eTdü‘´· ‘˚«ì<äsÙ¡ qyéTˆˆ sêe÷qTC≤#ês¡T´*˝≤ nHêïs¡T. ªªì]«X‚wü ÁãVü≤àC≤„q+ e\qH˚ n$<ë´ìeè‹Ôµµ
9) X¯óøÏøÔ ±s¡»‘·+ $ÁbÕ' dü‘´· @e ‘·‘•· Ùe' nì ÁX¯ó‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïj·THêïs¡<«’Ó ‘·T\T. n~ ‘·|ü . ªªy˚<ëVü≤y˚T‘·+ |ü⁄s¡Twü+ eTVü‰+‘·+,
n<Ûä´düÔ+Væ≤ dü<ë<Ó’«‘·+ <äèX¯´‘ê«#·TäøÏÔ s¡÷|ü´e‘Yˆˆ Ä~‘·´es¡+í ‘·eTdü' |üsk¡ ÕÔ‘µY µ nì. ‘·yT˚ e+ $<ë«qeTè‘· ÇVü≤ uÛeÑ ‹, Hêq´' |ü+<Ûë
(e÷j·T˝Ò<Tä . ª‘·‘µY nH˚~ X¯ó<äe∆ TsTTq Ä‘·às¡÷|üeTsTTq C≤„qeTT. $T–*q n#˚‘q· eTT\T $<ä´‘˚jT· Hêj·T, nì. düsπ «ìy˚TcÕ' »õ„sπ $<äT´‘·' |ü⁄s¡TcÕ<ä~.Û nì. ªq‘·ùd´X‚øX£ ï q
ndü‘´· eTT\q{≤ìøÏ ì<äsÙ¡ qeTT X¯óøÏøÔ ±s¡»‘·eTT. ø£qTø£ •e⁄&ÉT dü‘´· y˚T. <Ó«’ ‘·+ X¯óøÏÔ ‘·dü´HêeT eTVü‰<ä´X¯' j·T @e+ $<äTs¡eTè‘êùdÔ uÛ≤e+‹µµ yÓTTˆˆ ÁX¯ó‹ yêø±´\‘√
s¡÷|ü´+ ˝≤>± •e⁄ì j·T+<äT Äs√|æ‘+· .) $s√<Û+ä edüT+Ô ~. ÁãVü≤à+ dü$X‚weü TsTT‘˚H˚ ô|’ ÁX¯ó‹ yêø±´\T dü]b˛‘êsTT. dü$X‚wÁü ãVü≤à
10) kÕ«C≤„q+ ‘·Á‘·Œdü÷‘·+ #· dü+kÕs¡+ kÕ«‘·àHêÁ>∑dHü é C≤„q+ e\qH˚ yÓ÷ø£+å edüT+Ô <äì n$ #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. XÀ<Ûøä £ yêø±´\T >∑÷&Ü dü$X‚wü
ø£sà¡ _Û'e´eVü‰sπ ‘·T ã<√∆|æ d”«j·Te÷j·Tj·÷ˆˆ ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|ü⁄ÔHêïsTT. ` Ç<ä+‘ê nj·TTø£Ôy˚T. Ä~‘·T´ìe˝… Á|üø±X¯≈£î&ÉT >∑qTø£
Ä~‘·´es¡T&í ìÉ |üse¡ ÷‘·àqT e]í+#ês¡T >±ì n~ s¡÷|ü+ ø±<äT. (s¡÷|üyT˚ nqTø=Hêï
(‘·q e÷j·Te\q ‘·H˚ ø£sà¡ e´eVü‰s¡ã<äT&∆ sÉ TTHê&ÉT, ‘·q nC≤„qeTTqT (e÷j·T) <ëì
Äj·Tq ˙\es¡T&í TÉ . Ä~‘·´ es¡T&í TÉ >±&ÉT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) n+‘˚‘|· Œü yÓT]ùd s¡÷|üeTì
e\q e∫Ãq »>∑‘T· qÔ T ‘·H˚ Á$T+>∑T‘ê&ÉT)
ø±<äT. Äj·Tq≈£î s¡÷|ü+ ˝Ò<äì nH˚ø£ ÁX¯ó‘·T\T Ç+‘·≈£î eTT+<˚ #Ó|æŒq$ `
11) edüT‘Ô '· |üse¡ ÷‘êàj·T+ K\T‘Ós’ ï¡ Væ≤ã<Û´ä ‘˚, ªªnX¯ã›eTdüŒs¡ÙeTs¡÷|üeTe´j·T+, qdü+<äèX‚‹wü˜‹ s¡÷|üeTdü´µµ, q #·≈£åîcÕ |üX¯´‹
yê´eVü‰]ø£ <äèùw´º j·T+ $<ë´$<ë´q#êq´<Û눈 ø£Xï HÓq’ yéTµµ, ` ô|>’ ± n{Ϻ uÛ≤dü«s¡eTsTTq ‘˚CÀs¡÷|ü+ Äø±XÊìπø ˝Ò<Tä . |üse¡ ÷‘·àø¬ ˝≤
(edüT‘Ô '· áj·Tq |üse¡ ÷‘·à ø£qTø£ e÷j·T #˚‘· ã<äT&∆ TÉ ø±&ÉT. yê´eVü‰]ø£ <äècÕº´H˚ ñ+≥T+~?
$<ä´, n$<ä´ nqT s¬ +&ÉT $wüj÷· \T. ‘·‘«Ô· <äècÕº´ ˝Òe⁄) nj·÷´! |üs¡e÷‘·à≈£î nÁbÕø£è‘·eTsTTq s¡÷|üeTTqï~. n~ ~e´<äèwæºøÏ
12) ‘·‘·Ô«<äècÕº´‘·THêùdÔ´e ‘·‘·Ô«y˚TyêdæÔ πøe\yéT, ‘Ó\TdüT+Ô ~. ` düe÷:` Ä nÁbÕø£è‘· s¡÷|üeTT #Ó‘’ q· ´y˚T. #Ó‘’ q· ´+ ‘·|Œü $T–*q<ä+‘ê
‘·kÕà<äC≤„qeTC≤„qø±s¡´+ #· eTTì|ü⁄+>∑yê'ˆˆ ÁbÕø£è‘·yT˚ >∑<ë! Ä~‘·´<äèwæº >∑÷&Ü C≤„qy˚T. ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*ù| Ä C≤„qy˚T ~e´<äèwæ.º
(‘·‘«Ô· + e÷Á‘·yT˚ ªndæÔ / HêdæµÔ nC≤„q+ nC≤„q ø±s¡´+, ‘·‘«Ô· <äècÕº´.) á C≤„q+ e÷Á‘·eTT #Ó‘’ q· ´+ ø±<äT. #Ó‘’ q· ´ Á|ü‹_+ã+‘√ ≈£L&çq ÁãVü‰àø±s¡eTsTTq
13) @‘·‘Y ÁãôV≤’ àeHÓy’ êq´~‹y˚Tì•Ã‘êeT‹', n+‘·'ø£sD¡ eè‹Ô. ªª$<äT´‘·' |ü⁄s¡TcÕ<ä~µÛ µ nqï#√≥ >∑÷&Ü #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü⁄&ÉsTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT
nC≤„HêJ®es¡÷ù|D uÛ≤dü‘˚ düd«ü uÛ≤e‘·'ˆˆ $<äT´‘·TÔe˝… Á|üø±•+|üCÒkÕÔ&ÉT ø£qTø£ ª$<äT´‘·TÔµ nì nHêïs¡T. ˝Ò<ë $X‚wü+>±
335
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 637
Á|üø±•kÕÔ&HÉ ˚ ns¡+ú ˝À ªª$<äT´‘Yµµ nqe#·TÃqT. dü«j·T+Á|üø±X¯eTsTTq #Ó‘’ q· ´eTì ns¡eú TT.
#Ó‘’ q· ´+ Ä~‘·T´ì ˝≤>± Á|üø±•+#·<Tä . $<äT´‘·T˝Ô ≤>±qT ø±<äT. ‘·y÷Ó $s√~Û nsTTq
ˇø£ Á<äe´eTT. ‘·eTdüT‡qT >∑÷&Ü #Ó‘’ q· ´y˚T Á|üø±•+|üCdÒ Tü +Ô ~. ‘˚»düT‡ e\q ‘·eTdüT‡
uÛ≤dæ+#·<Tä . q•düT+Ô ~. nsTT‘˚ ª‘·eTdüT‡ ø£e‘·\µ (‘·eTdü' |üsk¡ ÕÔ‘)Y nì m+<äTø£Hêïs¡T?
` ‘·eTdüT‡ n+fÒ nC≤„q+. nC≤„qeTì ˇø£ uÛ≤es¡÷|ü |ü<ës¡úeTT+<äì eTT+<˚
ìs¡÷|æ+#êeTT. ªq‘·dü´µ (ø±s¡´+ ø±s¡D+ #· $<ä´‘˚) ` nqT ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü
ì]«X‚w#ü ‘’Ó q· ´eTTqT #Óù|Œ<˚. #Ó‘’ q· ´y˚T dü«‘·+Á‘·eTT <ëìøÏ me&É÷ Á|üuTÑÛ e⁄ ˝Ò&TÉ .
e÷j·Te\q <ëìøÏ HêeTs¡÷bÕ\T @s¡Œ&çq$. ª‘·d´ü HêeT`µ nqT ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü `
Ç+<äTe\q ` ì]«X‚cÕìï ø±<äq≥+ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+ dü$X‚weü Tq≥+ ‘·|ü . n~ edüT‘Ô '·
ì]«X‚wü+, e÷j·Te\¢ »>∑<ä›X¯˝À dü$X‚wü+. Bì‘√— dü$X‚wü ÁãVü≤à C≤„q+ e\q
kÕ˝Àø±´~ kÕ<Ûës¡D eTT≈£î\Ô T \_Û+∫Hê kÕj·TT»´eTTøÏÔ \_Û+#·<Tä . n~ ì]«X‚wü
ÁãVü≤àC≤„HêìøÏ e÷Á‘·yT˚ \uÛ´Ñ +. kÕj·TT»´eT+fÒ ì]«X‚wÁü ãVü≤ày˚T. ÁãVü≤à dü$X‚weü TsTT‘˚
kÕj·TT»´s¡÷|üeTTøÏÔ kÕ<Û´ä eTT ø±<äT. uÛ<Ò +ä ˝Òì~ ì]«X‚w+ü . kÕj·TT»´ eTTøÏìÔ ÁX¯ó‹
dü÷∫+∫+~ ` #·÷ˆˆ ªªÁãVü≤à$<é ÁãôV’≤àe uÛÑe‹µµ ` ‘·Á‘·ø√yÓ÷Vü≤' ø£XÀÙø£'
@ø£‘«· eTqT|üX´¯ ‘·'µµ ` ÁX¯ó‹. Jy˚X«¯ s¡T\T ˇø£ÿfÒ qì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. ª‘·‘·Ô«eTdæ düs¡«+
K*«<ä+ ÁãVü≤à, nj·Te÷‘êà ÁãVü≤à, nVü≤+ ÁãVü‰àdæà ` yÓTTˆˆ ‘·‘Y ` ‘·«+ ` M{Ïì
XÀ~Û+∫q ‘·sê«‘· nq>± düs«¡ »„‘«· ` n\Œ»„‘ê«~ $X‚wDü eTT\T uÛ≤>∑‘ê´>∑ \ø£Då ‘√
‘=\–+∫q ‘·sê«‘· ◊ø£´+ #Ó|Œü ã&ç+~ >∑<ë! ª‘·‘Y ` ‘·«+µ ` M{Ïì ªªdü‘´· + C≤„qeTq+‘·+
ÁãVü≤à, jÓ÷j·T+ $C≤„q eTj·T'`µ yÓTTˆˆ ÁX¯ó‘·T\T XÀ~Û+∫q$. Bì‘√ XÀ~Û‘· yêø±´\T
>∑÷&Ü dü$X‚wÁü ãVü≤àeTTH˚ #Ó|Œæ qeqï e÷≥ ‘·|ü . n$ X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´eTTqT e÷Á‘·yT˚
#Ó|⁄ü HÔ êïsTT >∑<ë!
nj·÷´! ª‘·‘«Ô· eTdæµ nqï yêø£´+˝À kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´eTT, ì]«X‚wü edüTeÔ ⁄‘√
nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü <äT. ªª‘·‘Y ` ‘·«+µµ ` nH˚ |ü<ë\T dü$X‚wü ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. ‘·‘Y `
n+fÒ düs«¡ »„eTT, dü‘´· dü+ø£\ŒeTT, »>∑‘êÿs¡DeTT nsTTq ÁãVü≤àeTTqT |üsêeT]Ù+#·TqT.
ªª‘·<ø’Ó ‘å£ · ãVüQkÕ´+ Á|üC≤j˚Tj·Tµµ nqï<ëH√¢ ª‘·‘µY nì Ä ÁãVü≤àeTTH˚ |üsêeT]Ù+#ês¡T.
<ëì‘√ düe÷Hê~Ûøs£ D¡ +>± ª‘·«+µ ñqï~. Ç~ n∫~«•wüº Je X¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à.
Á|üø±s¡<ä«j·T+>± ñqï ˇø£ edüTÔe⁄qT #Óù|Œ<˚ kÕe÷Hê~Ûø£s¡D´eTT. Á|üø±s¡<ä«j·T+
e<ä*‘˚ kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ (nq>± nuÛ<Ò +ä ) #Ó|Œü e\dæq nedüsy¡ T˚ ñ+&É<Tä . yê{ÏøÏ
ns¡+ú #Ó|Œü {≤ìøÏ \ø£Då >∑÷&Ü nedüs+¡ ñ+&É<Tä . ªªk˛j·T+<˚e<ä‘'Ô· µµ (M&˚ Ä <˚e<ä‘T· &Ô TÉ )
nqï#√≥ >∑÷&Ü \ø£Då nedüs+¡ ñ+&É<Tä . uÛ÷Ñ ‘· es¡eÔ ÷q ø±\ dü+ã+<Ûeä TsTTq~>±
336
638 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
◊ø£´+ ø£qã&É{≤ìøÏ Çã“+~ ˝Ò<Tä . <˚Xu¯ <ÒÛ +ä e\q e∫Ãq Çã“+~ ø±\uÛ<Ò +ä ‘√
b˛sTT+~. ªª‘·<ø’Ó ‘å£ ã· VüQkÕ´+`µµ nqï#√≥ ñ|üÁø£$T+#·≥+˝À ñqï $s√<Û+ä >∑÷&Ü
‘=\–+~. ªˇø£{Ï ‘Ó*j·T≥+ e\q n+‘ê ‘Ó\TdüT+Ô ~µ nqï ÁX¯ó‹ yêø£´+ >∑÷&Ü
≈£î<äs<¡ Tä . C≤„qdü«s¡÷|ü⁄&ÉT, <√wüXS¯ qT´&ÉT, düs«¡ E„&TÉ , ø£˝≤´D>∑TD düeTTÁ<äT&ÉT nsTTq
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq≈£î nC≤„qeTT, nC≤„qø±s¡´eTsTTq nq+‘· |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\T ñqï≥T¢ #ÓbÕŒ*.
kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ jÓTTø£ÿ u≤<Ûä ø=iø£sTT‘˚, ‘·«+ ` ‘·‘Y |ü<eä TT\ e<ä› n~ÛcÕ˜q
\ø£Då , ìeè‹Ô \ø£Då #Ó|Œü e\dæ edüT+Ô ~. n~ <√wü+. ‘˚&Ü Ç~: ªªH˚<+ä s¡»‘·+µµ
nqï≥T¢ (Ç~ yÓ+&ç ø±<äT X¯óøÏj Ô T˚ ) ‘·|Œü ì |ü]dæ‹ú ˝À nsêúìøÏ u≤<Ûä ø£*Œ+#·ã&ç+~.
ª‘·‘µY |ü<+ä #˚‘· n~ÛcÕ˜q+ ø£qï _ÛqïeTsTTq <Ûsä à¡ eTT\T sêø£b˛e≥+ e\q ªu≤<Ûµä
≈£î<äs<¡ Tä . n~ÛcÕ˜qeTT eTT+<äT ‹s√Væ≤‘·eTT>± qTqï~. ª‘·‘µY nH˚ |ü<+ä ‘√ n‹s√Væ≤‘·+>±
#Ó|Œü ã&ÉT ‘·T+~ ` düe÷:` eTT+<äT>±H˚ n~ÛcÕ˜q+ ‘Ó*ùdÔ <ëìMT<ä ÁuÛeÑ T, Ä ÁuÛeÑ T≈£î
u≤<Ûä ` Á|üdøü ˝ÔÏ Àπø sêe⁄. ÁuÛeÑ ÷ÁX¯jT· eTsTTq n~ÛcÕ˜qeTT ‹s√Væ≤‘·+ ø±<äT ` n+fÒ,
n<˚ n~ÛcÕ˜q dü«s¡÷|üeTT ÁuÛeÑ T≈£î $s√~Û. ø£qTø£ n~ÛcÕ˜q+ ‘Ó*ùdÔ <ëìMT<ä ÁuÛeÑ T>±ì,
u≤<Û>ä ±ì ñ+&Ée⁄. n+<äT#˚‘· n~ÛcÕ˜q+ ø£qï _Ûqï+>± bÕs¡e÷]úø£ <Ûsä à¡ eTT\T n$
ø£qã&Éøb£ ˛e≥+ ` n+^ø£]ùdÔ eT+∫<˚. n+^ø£]+#·øb£ ˛‘˚ ÁuÛ≤+‹, <ëìøÏ u≤<Ûä `
s¬ +&É÷ ñ+&Ée⁄. _Û\¢ sê»≈£îe÷s¡ ø£<˝ä∏ À n~ÛcÕ˜q+ |ü⁄s¡Twüe÷Á‘·+>± ø£qã&ç‘˚ <ëìøÏ
_Ûqï+>± bÕs¡e÷]úøe£ TsTTq ªsêEµ nqï dü+>∑‹ ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ ` n|ü⁄&ÉT yê´<ÛTä &ÉT /
_Û\T¢&TÉ nì ÁuÛeÑ T ø£\T>∑e#·TÃqT. sêEe⁄ ` nì uÀ~Û+∫q ‘·sê«‘· ÁuÛeÑ T b˛‘·T+~
(_Û\¢sê»≈£îe÷s¡ Hê´j·T+ n+{≤s¡T. ˇø£ sê»≈£îe÷s¡T&ÉT X¯Á‘·TuÛÑj·T+ #˚‘·
_Û\T¢\>∑÷&Ó+˝À ô|+#·ã&çHê&ÉT. yê&çøÏ ‘êqT sê»≈£îe÷s¡T&Éqì ‘Ó*j·T<äT. _Û\T¢&qÉ H˚
‘Ó\TdüT. ˇø£ eT+Á‹ e∫à ˙e⁄ |ò˝ü ≤Hê sê»≈£îe÷s¡T&Éeì uÀ~Û+∫q ‘·sê«‘· yê&ÉT
‘·q ndü\T ‘·‘«Ô· + Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ . Ç+<äT˝À |ü⁄s¡Twüß&ÉT ` n~ÛcÕ˜q+, _Û\T¢&TÉ ` ÁuÛeÑ T.
sê»≈£îe÷s¡T&ÉT ` ÁuÛeÑ T≈£î u≤<Ûä ` ‘·‘«Ô· +) n+‘˚ >±ì øπ e\+ n~ÛcÕ˜qeTsTTq |ü⁄s¡Twüßì
#Ó|üŒ≥+‘√ dü]b˛<äT. n~ ‘Ó*dæq dü+>∑‘˚ >∑<ë! #Ó|üŒ≥+ nqedüs¡+. #Ó|æŒHê
_Û\Á¢ uÛeÑ TqT b˛>=≥º<Tä . Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT>± >∑\ »>∑‘êÿs¡DeTsTTq |üsÁ¡ ãVü≤à |üs+¡ >±
eTTK´+>± ñqï$ ¬s+&ÉT |ü<ë\T. Á|üø±s¡<ä«j·T+ ‘√ >∑÷&çq ˇπø edüTÔe⁄qT
Á|ü‹bÕ~+#·≥+ e\q kÕe÷Hê~Ûø£s¡D´+ (nuÛÒ<ä+) dü]b˛sTT+~. <√wüs¡Væ≤‘·T&ÉT,
ø£˝≤´D>∑TD|üPs¡T&í sÉ TTq |üsÁ¡ ãVü≤à+ Jyê+‘·sê´$T ø±e≥+ ˇø£ ◊X¯«s¡´+>± ˝…øÿ£ ≈£î
edüT+Ô ~. ñ|üÁø£eT+ dü]b˛‘·T+~. @ø£ $C≤„q+˝À düs«¡ $C≤„q+ dü]b˛‘·T+~. dü÷ø£Î
∫<ä∫<ä«düTXÔ Ø¯ s¡T&ÉsTTq ÁãVü≤ày˚T dü÷\ú ∫<ä∫<ä«düTÔ X¯Øs¡+>± ø±s¡´+>± @s¡Œ&çq~>∑<ë!
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 639
ªª‘·MTX¯«sêD≤+ |üse¡ T+ eTùV≤X¯«s¡yTé , |üsêdü´ X¯ø]ÔÏ «$<Ûe’Ó ÁX¯Sj·T‘˚, n|üV≤ü ‘·bÕbÕà,
dü‘´· ø±eTdü‡‘·´dü+ø£\Œ'µµ yÓTTˆˆ ÁX¯ó‘·T\˝À $s√<Û+ä sê<äT. Ç~ sêe÷qT» |üøeå£ TT `
düe÷:` ª‘·‘µY nH˚~ n_Û<‘äÛ √ düs«¡ »„eTsTTq ÁãVü≤àeTTqT #Ó|Œü ˙j·T+&ç. ‘·«+ |ü<eä TT
e÷Á‘·+ n∫~«•wüº JeX¯Øs¡T&ÉsTTq ÁãVü≤àeTTqT n_Û<‘äÛ √ #Ó|Œü <äT. ª‘·«+µ nH˚ |ü<ëìøÏ
n+‘·sês¡ú+ sê<äT. $X‚wüD uÛÒ<ä+ n˝≤π> ñ+fÒ $•wüºeTT\ eT<Ûä´ n<˚ uÛÒ<ä+
ø=qkÕ>∑T‘·T+~. (mÁs¡ ≈£î+&É, q\¢≈î£ +&É ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) mÁs¡ <˚e<ä‘T· &Ô TÉ y˚sT¡ . q\¢
<˚e<ä‘·TÔ&ÉT y˚s¡T. ø±•˝À ñqï <˚e<ä‘·TÔ&ÉT y˚s¡T, sêy˚TX¯«s¡+˝À ñqï <˚e<ä‘·TÔ&ÉT
eTi=ø£&TÉ . ‘·sT¡ D <˚e<ä‘T· &Ô TÉ , eè<ä∆ <˚e<ä‘T· &Ô TÉ ˇø£ÿfÒ ø±s¡T >∑<ë! ø±\+ >∑÷&Ü
uÛ<Ò øä ±s¡Dy˚T. Ä ø±\|ü⁄ <˚e<ä‘T· &Ô TÉ , á ø±\|ü⁄ <˚e<ä‘T· &Ô TÉ ˇø£ÿfÒ ø±<äT >∑<ë! nj·÷´!
me&ÓH’ ê |üPs¡«+ mÁs¡>±, j·TTe≈£î&ÉT>±, ø±o˝À ñHêï&√ yê&˚ Ç|ü⁄&ÉT eTTdü* nsTTq
q\¢>± nsTT sêy˚TX¯«s¡+˝À ñ+fÒ ◊ø£´+ ñqïfÒ¢ >∑<ë! ` düe÷:` me]øÏ ◊ø£´eTT?
<˚e<ä‘T· \Ô eT<Û´ä ◊ø£´e÷ ` nsTT‘˚ düsπ . ø±ì |üPs¡«+ ` Ç|ü⁄&ÉT— mÁs¡ ` q\¢, ø±o `
sêy˚TX¯«s¡, ej·TdüT ` eTTdü* ` M{Ï eT<Û´ä e÷Á‘·+ ◊ø£´+ ˝Ò<Tä >∑<ë! Çø£, X¯ó<ä∆
<˚e<ä‘T· &Ô TÉ Ç#·Ã≥ $X‚w´ü +. n‘·ìì #ÓbÕŒ\+fÒ ªdü' ` nj·T+ / j·T' ` dü'µ ` nqï
|ü<ë\ e<ä› \ø£Då #ÓbÕŒ*. n˝≤π> Á|üdTü ‘Ô +· >∑÷&Ü düs«¡ »„‘«· + ` n\Œ»„‘«· + yÓTTˆˆ
$X‚wDü uÛ<Ò +ä e\q Jy˚X«¯ s¡T\T @ø£+ >±s¡T. n+<äTe\q ªª#Ó‘’ q· ´+µµ nì \ø£Då ‘√
ns¡+ú #ÓbÕŒ*. nj·÷´! ˇø£ÿ |ü<+ä ˝ÀH˚ \ø£Då #˚jT· e#·TÃ>∑<ë! ` düe÷:` á |ü<+ä
e<äH› ˚ #˚j÷· \qï e´edüú ˝Ò<Tä >∑qTø£ s¬ +&ÉT |ü<eä TT\ MT<ä \ø£Då #˚kÕÔ+. ô|>’ ± X¯ó<ä∆
edüTÔ $•wüº edüTeÔ ⁄\ eT<Û´ä >∑÷&Ü kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ (nuÛ<Ò +ä ) dæ~+∆ #·<Tä . X¯ó<äe∆ TT
nX¯ó<ä‘∆ «· eTT ` nqï$ $s¡T<ä∆ <Ûsä à¡ eTT\T >∑<ë! ø£qTø£ ˇø£#√≥ \ø£Då ˝À ns¡+ú e÷]ÃHê
nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ X¯ó<ä∆ ÁãVü≤à≈£î n∫‘·T‘Ô √ >∑÷&çq JeX¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+‘√
nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ ìä ‘˚*q~. Ç+‘˚>±ø£— MT eT‘·+˝À ndü\T X¯ó<ä∆ ÁãVü≤ày˚T ˝Ò<Tä >∑qTø£
ª‘·‘Yµ n+fÒ $•wüº ÁãVü≤àeTH˚ ns¡ú+ #ÓbÕŒ*. ª‘·«+µ nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡ú+>± e#˚Ã
n∫~«•wüº JeX¯Øs¡ø£ ÁãVü≤ày˚T á ª‘·‘µY ≈£î ns¡+ú >± e∫Ãq ÁãVü≤à+ nsTT‘˚ s¬ +&ÉT
|ü<ë\≈£î ˇπø ns¡+ú edüT+Ô ~. n|ü⁄&ÉT Hê |üø+å£ ˝À ˙e⁄ #Ó|Œæ q <√wü+ ˙ |üø+å£ ˝Àq÷
|ü&TÉ ‘·T+~. ˝Òø£ ªª‘·«+µµ ns¡+ú >± e∫Ãq ÁãVü≤à+ y˚sT¡ , ª‘·‘µY ns¡+ú >± e∫Ãq ÁãVü≤à+
y˚sT¡ ` n+fÒ, ` y˚sT¡ >∑qTø£H˚ M] eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä . ªeTT≈£î&Ô TÉ ` ã<äT&∆ TÉ µ
ˇø£ÿf…˝≤ ne⁄‘ês¡T. n|ü⁄&ÉT ª‘·‘«Ô· eTdæµ nqï ñ|ü<X˚ +¯ e\q |ò*ü ‘·yT˚ ˝Ò<Tä . ªªj·T
Ä‘·àì ‹wü̃H`é µµ nqT ÁX¯ó‹ e\qH˚ ªªÁãVü≤à+µµ Je X¯Øs¡+ >∑\<äì ‘Ó\TdüTqÔ ï~ >∑<ë!
n+<äTe\q ªªBìe\q Jyê+‘·sê´$T‘·«+ nH˚ uÛÑ>∑e+‘·Tì ◊X¯«s¡´ $uÛÑ÷‹
337
640 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#Ó|Œæ q≥¢e⁄‘·T+<äq≥+µµ ‘·|Œü ì ‘˚*q~. n~ ô|’ ÁX¯ó‹ e\qH˚ ‘Ó\TdüTqÔ ï~ >∑qTø£
n|üPs¡«+>± #Ó|Œæ q ñ|ü<X˚ y¯ T˚ $Tj·TT ˝Ò<Tä . eT]j·TT, ª‘·‘µY n+fÒ düs«¡ »„eTT yÓTTˆˆ
nsTTq ÁãVü≤à+ nX¯Øs¡e÷? ` düX¯Øs¡e÷? nX¯Øs¡eTsTT‘˚ nX¯Øs¡ÁãVü≤àeTTq≈£î,
düXد s¡ ÁãVü≤àeTTq≈£î nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä . düXد s¡eTsTT‘˚, Ä X¯Øs¡eTT X¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹j·÷
` nX¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹j·÷? X¯ó<äÁ∆ |üøè£ ‹‘√ >∑÷&çq ∫‘êÔ? nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹‘√ >∑÷&çq ∫‘êÔ?
˝Òø£ X¯ó<ä∆ ∫‘êÔ? ` (∫‘Y R Je⁄&ÉT). X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ nsTT‘˚, X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ X¯Øs¡eTsTTq
ÁãVü≤à+ nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ düV≤æ ‘· JeX¯Øs¡<ëÛ ] nsTTq ÁãVü≤à+‘√ m˝≤ nuÛ<Ò +ä bı+<äT
‘·T+~? nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ nsTT‘˚, øπ e\ ` nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ X¯Øs¡eTsTTq ÁãVü≤à+ nX¯ó<ä∆
Á|üøè£ ‹ düV≤æ ‘· JeX¯Øs¡ ÁãVü≤à+‘√ m˝≤ nuÛ<Ò +ä bı+<äT‘·T+~? X¯ó<ä∆Á|üø£è‹ $•wüº
∫‘·sÔ TT‘˚ ` X¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ $•wüº Je (∫‘Y) X¯Øs¡øe£ TsTTq ÁãVü≤à+ nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹
düV≤æ ‘· JeX¯Øs¡ø£ ÁãVü≤à+‘√ m˝≤ nuÛ<Ò +ä ? nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹‘√ >∑÷&çq ∫‘·sÔ TT‘˚ n~
ªª‘·«+µµ |ü<ëìø£seú¡ TsTTq ÁãVü≤ày˚THê? ˝Òø£ yπ̊s<ë? ` Á|ü<eäÛ T |üø+å£ ˝À, ˇπø |ü<ës¡+ú
ø£qTø£ yê{Ï eT<Û´ä ªnuÛ<Ò +ä µ nH˚ Á|üXï¯ >∑÷&Ü ‘·\jÓT‘·<Ô Tä . _ÛqïeTsTTq ÁãVü≤àeT+{≤sê?
` nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ düV≤æ ‘·eTsTTq Ä JeX¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+ nX¯ó<ä∆ Á|üøè£ ‹ düV≤æ ‘·eTsTTq
eTs√ JeX¯Øs¡+>∑\ ÁãVü≤à+‘√ m˝≤ nuÛ<Ò +ä bı+<äT‘·T+~. X¯ó<ä∆ ∫‘Ô̊ X¯Øs¡eT+fÒ
ndü+uÛeÑ <√wüeTT. ˙ eT‘·+˝À Á|üøè£ ‹ s¡V≤æ ‘·eTsTTq X¯ó<ä∆ ∫‘Ô̊ ˝Ò<Tä >∑<ë! ñHêï X¯ó<ä∆
∫‘Y ` X¯Øs¡+ >± >∑\ ÁãVü≤à+ nX¯ó<ä∆ ∫‘Y ` X¯Øs¡+>± >∑\ JeX¯Øs¡ ÁãVü≤à+‘√ m˝≤
nuÛ<Ò +ä bı+<äT‘·T+~? ø£qTø£ ª‘·‘Y ` ‘·«+µ |ü<ë\≈£î ˙ eT‘·+˝À nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä .
yê{ÏøÏ ◊ø£´+ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£.
nj·÷´! ˇø£ edüTÔe⁄ ø=ìï $X‚wüD≤\‘√ ˇø£ #√≥ (‘·‘Y) y˚πs ø=ìï
$X‚wDü ≤\‘√ eTs=ø£ #√≥ ñqï~. ø£qTø£ Á|üø±s¡<«ä j·T+‘√ ˇπø edüTeÔ ⁄qï<äì #Ó|Œæ
kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ R nuÛ<Ò +ä kÕ~ÛkÕÔeT+{≤sê ` ≈£î<äs<¡ Tä . $X‚wDü ≤\T e´s¡eú Te⁄‘êsTT.
ª˙˝À‘·Œ\+ ` s¡ø√Ô‘Œ· \+µ s¬ +&É÷ ˇø£fqÒ +fÒ ª˙\ ` s¡øµÔ£ $X‚wDü ≤\T m+<äT≈£îqï≥T¢.
n˝≤H˚ düs«¡ »„ÁãVü≤à+, n\Œ»„ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ m˝≤ ne⁄‘êsTT. nsTTHê düsπ , edüTyÔ =ø£ÿfÒ
ø£qTø£ (q\¢≈î£ +&É ` mÁs¡≈î£ +&É) \ø£Då ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ nuÛ<Ò +ä dæ~d∆ Tü +Ô <ä+{≤sê?` nsTT‘˚
eT+∫<˚. e÷ eT‘·+˝À >∑÷&Ü ‘·‘Y nq>± e÷j·÷düV≤æ ‘· ` áX¯«s¡ s¡÷|ü+‘√ ñqï
ÁãVü≤à+, ªª‘·«+µµ nq>± n$<ë´e∫äqï Je dü«s¡÷|ü+‘√ ñqï<ä+{≤eTT. e÷≈£L \ø£Då
nedüs+¡ ˝Ò<Tä >∑<ë! n˝≤ nsTT‘˚ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ ˝Ò<ë n+{≤sê? ` ñ+~. Ç<ä+‘ê
nC≤„qø£è‘·eTT ø£qTø£ $T<Û´ä \+{≤eTT. |òTü {≤ø±X¯+ ` eTsƒêø±X¯+ ` Äø±X¯+ ˝≤>±,
Äø±X¯+ ˇø£ÿfÒ |òTü ≥, eTsƒe¡ TT\T $T<Û´ä \T. á uÛ<Ò eä TT $T<Û´ä j˚T. n˝≤π> ÁãVü≤à+ X¯ó<ä∆
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 641
#Ó‘’ q· ´y˚T, ˇø£ÿfÒ, ì]«X‚wyü T˚ . ªªe÷j·T ` n$<ä´µµ nH˚$ ñbÕ<ÛTä ˝Ò. $T<Û´ä ˝Ò. ø£qTø£
ì]«X‚wüÁãVü≤à+ ñqï<˚. e÷j·÷ düVæ≤‘· ` n$<ë´düVæ≤‘· ÁãVü≤àeTT\>∑÷]à #Ó|æ‘˚
ª‘·‘«Ô· eTdæµ yÓTTˆˆ eTVü‰yêø±´˝…˝≤ ne⁄‘êsTT. X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´+ >∑÷]à #Ó|Œæ ‘˚H˚ >∑<ë! n~
ñ|ü<X˚ +¯ ` düe÷:` ªJy˚X«¯ s¡T˝§ø£ÿfÒµ nqï<˚ eTTK´ ‘ê‘·Œs¡´eTT. n~ #Ó|Œæ +~ ø£qTø£.
dü+kÕs¡ã+<Ûä HêX¯ s¡÷|üeTsTTq eTVü‰|ò\ü eTT edüT+Ô ~ ø£qTø£ n~ ªeTVü‰ yêø£´y˚Tµ. ˙
eT‘·+˝À qsTT‘˚, ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ yÓTTˆˆ yêø±´\≈£î ªJeX¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+µ nì ns¡+ú
sêe≥+ e\q JeÁãVü≤àeTT\ eT<Û´ä ◊ø£´+ / nuÛ<Ò +ä ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . n+<äTe\q
dü+kÕs¡ ìeè‹Ô s¡÷|ü eTVü‰ |ò\ü + sê<äT. ø£qTø£ ªeTVü‰ yêø£´+µ ø±ø£b˛‘·T+~. |òTü ≥+
˝≤>± H˚qT >∑÷&Ü ÁãVü≤àX¯Øs¡eTì ‘Ó*dæq+<äTe\q Je⁄q≈£î @$T |ò\ü eTT? ô|>’ ±
eTVü‰uÛj Ñ T· eTT. ªª~«rj·÷<Ó’«uÛÑj·T+ uÛÑe‹µµ nì ÁX¯ó‹. ô|’>± X¯Øs¡eT+fÒ »&ÉeTT,
nì‘·´eTT nj˚T´ neø±X¯eTT+~. ô|>’ ± ª‘·«+µ n+fÒH˚ ªJeX¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+µ nì
‘Ó*ùdHÔ ˚ MTs¡Tø√πs ‘·‘«Ô· C≤„q+ edüT+Ô ~ >∑<ë - ªª‘·‘Y - ndæµµ m+<äT≈£î? MT eT‘·+˝À
∫<ä∫‘·TÔ\‘√ >∑÷&çq~ ∫<ä∫‘·TÔ\T X¯Øs¡+>± >∑\~ ÁãVü≤à+. n~ ª‘·«+µ n+fÒH˚
‘Ó\TdüT+Ô ~. ‘·«+ n+fÒ n∫‘·T‘Ô √ >∑÷&çq JeX¯Øs¡T&ÉsTTq ÁãVü≤à+ ø£<ë! ªªn∫~«•wü+º µµ
n+fÒ JeX¯Øs¡+‘√ u≤≥T ªªn∫‘Yµµ - X¯Øs¡+ >∑\<äì ns¡+ú edüT+Ô ~ >∑<ë! ªª‘·‘«Ô· eTdæ
X‚«‘·øπ ‘√µµ nqï#√≥ ‘·«+ n+fÒ ªX‚«‘· øπ ‘·Te⁄, n‘·ì X¯Øs¡yT˚ ns¡eÔ TT. Ç‘·s¡ JeuÛ<Ò ë\T
ø±<äT - ø£qTø£ Ç‘·s¡ Je<˚V≤ü eTT\T >∑\ ÁãVü≤àeTT\qT #Ó|Œü {≤ìøÏ ª‘·‘µY nHêï&ÉT.
‘·‘-Y ‘·«+- ÁãVü≤à+ ø±≈£î+&Ü Ç‘·s¡ Je X¯Øs¡ø£ ÁãVü≤à+ nì ns¡eú TT - düe÷:-
Ç‘·s¡ Je⁄\+‘ê ÁãVü≤à X¯Øs¡yT˚ qì ‘Ó*j·T≥+ e\q X‚«‘·øπ ‘·Te⁄πø$T ˝≤uÛeÑ TT? -
ÁãVü≤à≈£î H˚qT e÷Á‘·yT˚ X¯Øs¡+ ø±<äT. düs«¡ eT÷ Äj·Tq X¯Øs¡yT˚ - nì áX¯«s¡Tì
|üse¡ T $uÛ÷Ñ ‹ ‘Ó*j·T≥+ |ò\ü + n+{≤sê - Ä dü+>∑‹ ªª◊‘·<ë‘·à´$T<ä+ düs«¡ +µµ
nqT ÁX¯ó‹ e\qH˚ ‘Ó\TdüTqÔ ï|ü⁄&ÉT ªeTVü‰ yêø£´+µ m+<äT≈£î? #Ó|Œæ +<˚ #Ó|‘æ ˚ n~
eTVü‰yêø£´+ m˝≤ ne⁄‘·T+~? e÷ eT‘·+ ˝ÀqsTT‘˚ ªª◊‘·<ë‘·à´$T<ä+ düs¡«+µµ
nqï<ëì‘√ <äèX¯´eTsTTq düs¡«»>∑‘·TÔ ÁãVü≤ày˚T nì ‘Ó\TdüTÔ+~. ª‘·‘·Ô«eTdæµ e\q
Á<äwºü nsTTq Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£ |ü⁄qs¡TøÏÔ ˝Ò<Tä . Bì#˚‘· ªª‘·‘Y -
‘·«+µµ nH˚ |ü<ë\T s¬ +&É÷ #Ó‘’ q· ´eTTqT uÀ~Û+#˚ |üø+å£ ˝À s¬ +&Ó+<äT≈£î? ˇø£ÿ |ü<yä T˚
#ê\T >∑<ëµ nqï yê<äq K+&ç‘+· . ñ<˚X› ´¯ +>± ˇø£{Ï $<Û̊jT· +>± ˇø£{Ï nedüs+¡
ø£qTø£. Çø£ÿ&É JeÁãVü≤àeTT*<äs› ÷¡ yêø±´ìï ã{Ϻ - ñ<˚X› ´¯ eTT $<Û̊jT· eT÷ ne⁄‘ês¡T.
ªª‘·‘·Ô«eTdæ - ‘·«+ ‘·<ädæµµ
nj·÷´! Á|üø±s¡<ä«j·÷ìï e<ä* ¬s+&ÉT |ü<ë\≈£î #Ó’‘·q´eTì ˇπø ns¡ú+
338
642 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
Á>∑V≤æ +∫‘˚ Ç+ø£ nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥+ m+<äT≈£î - nì y˚TeTT Äπø|å +æ #ê+ >∑<ë! <ëìøÏ
düe÷<Ûëq+ @~? - düe÷:- Á|üø±s¡<«ä j·T+ e<ä\≥+ e÷≈£î Çwüyº T˚ . ª|òTü {≤ø±X¯eTT
eTsƒêø±X¯yT˚ µ nì #Óù|Ô $s¡T<äe∆ TsTTq sT÷ s¬ +&Üø±X¯eTT\T n_Ûqï+ (düe÷Hê~Ûøs£ D¡ +)
ø±e⁄ ø£qTø£ ª|òTü ≥ - eTsƒµ¡ nH˚ $X‚wDü ≤\qT e<ä˝≤*. e<ä*‘˚ ªªÄø±X¯yT˚ µµ $T–*+~.
¬s+&Üø±X¯eTT\T ˝Òe⁄. Äø±X¯eTT˝À uÛÒ<ä+ ø£*–+∫q |òüT≥eTsƒê\qT \ø£åD‘√
‘=\–+#êeTT. Äø±X¯ <ä«j·T+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªÄø±X¯+ Äø±X¯yT˚ µ nì nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ≥+
Vü‰kÕ´düŒ<ä+ ø£qTø£ Á|ü‘˚´ø£+>± #Ó|üŒe\dæq |üì ˝Ò<äT. ø£qTø£ <ëìì e<ä\≥y˚T,
Äø±X¯eTì #Ó|Œü ≥y˚T ø±yê*. n˝≤ Je#Ó‘’ q· ´MTX¯«s¡ #Ó‘’ q· ´eTe⁄‘·T+~ - nì n+fÒ,
$s¡T<ä∆eTT\sTTq sT÷ ¬s+&É÷ n_Ûqï+ ø±e⁄. >∑qTø£ Jy˚X¯«s¡s¡÷|ü $X‚wüD≤\T
e<ä\T‘êeTT. n˝≤ e<ä*‘˚ ˇø£ #Ó’‘·q´eTT dæ~∆düTÔ+~. ¬s+&ÉT #Ó’‘·Hê´\T ø±e⁄.
#Ó‘’ q· ´uÛ<Ò +ä ø£*–+#˚ ñbÕ<ÛTä \T ˝Òe⁄>∑<ë! ø£qTø£ ª#Ó‘’ q· ´+ #Ó‘’ q· ´y˚Tµ nì #Ó|Œü ≥+
u≤>∑T+&É<Tä >∑<ë! n+<äTe\q e<ä*‘˚ ªª#Ó‘’ q· ´+µµ nH˚ dæ~d∆ Tü +Ô ~. eTVü‰yêø£´eTTq≈£î
nK+&Üs¡úeT+fÒ Ç<˚. ø£qTø£ ‘·‘Y-‘·«+ nH˚ |ü<ë\≈£î ªndæµ ‘√ #Ó|æŒq nuÛÒ<ä+
(kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+) ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ ªª\ø£Då µµ $X‚wDü ≤+XÊ\qT e<ä*düT+Ô ~. nuÛ<Ò ëìï
>∑÷&Ü e<ä*düT+Ô ~. ª#Ó‘’ q· ´+µ nqï nsêúHï˚ $T>∑T\TdüT+Ô ~. s¬ +&ÉT |ü<ë\ MT<ä \ø£Då ,
nuÛ<Ò eä TTqT |ü]‘·´õ+#·T≥ - nqï$, ˙ eT‘·+˝Àq÷ ñqïy˚. n+<äTe\q Äj·÷
X¯Øsê\‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤àeTT≈£î (Jy˚X«¯ s¡T\T) nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ s¬ +&ÉT |ü<eä TT\≈£î
øπ e\ ÁãVü≤àeTT q+<äT \ø£Då #˚kÕÔeTT. øπ e\ ÁãVü≤à+ ˇø£ÿfÒ ø£qTø£ ªnuÛ<Ò +ä µ #Ó|Œü ≥+
e<ä\T‘êeTT. \ø£Då ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ˙≈£î $•wüº ÁãôV≤’ àø£´+ ≈£î~]‘˚ Hê≈£î >∑÷&Ü n˝≤π>
$•wüº #Ó‘’ H· ´’Ó ø£´+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. MTs¡T ªªñ|üÁø£eT $s√<Û+ä µµ nHêïs¡T. - nB ‘·ù|Œ.
ªª‘·‘Yµµ nH˚ |ü<ëìøÏ yê#ê´s¡úeTT »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ÁãVü≤ày˚T - nì #Ó|ü⁄ÔHêïeTT
>∑<ë? \øå±´s¡+ú ˝À >∑÷&Ü, e÷j·T e\q »>∑‘êÿs¡DeTsTTq ÁãVü≤ày˚T edüT‘Ô '· X¯ó<ä∆
#Ó‘’ q· ´eTì #ÓbÕÔeTT. e÷j·T˝À ñqï X¯ó<ä∆ ÁãVü≤à+ ª‘·‘µY ≈£î \øå±´s¡eú TT. n<˚ »>∑‘êÿs¡D+>±
#Ó|Œü ã&çq~. ÁãVü≤à+ jÓTTø£ÿ ‘·≥düú \ø£Då eTT ª»>∑‘êÿs¡D+µ nì. (dü«s¡÷|ü \ø£Då + -
C≤„q+ Äq+<ä+ dü‘Y - nqTyê<ä≈£î&ÉT) ªªdü‘ê k˛eT´ ‘·<ë dü+|üH√ï uÛÑe‹µµ nqï
ÁX¯ó‹˝À MT eT‘·+˝ÀH˚ ‘˚&Ü |ü&TÉ ‘·T+~. <˚V≤ü + <˚V≤æ ‘√ ø£\e<äT (dü+|üqï+ ø±<äT)
áX¯«s¡ X¯Øs¡eTsTTq Je⁄&ÉT áX¯«s¡Tì ‘√q÷ ø£*j·T&ÉT. ø£qTø£ ÁX¯ó‹ $s√<Û+ä MTπø.
MTs¡T e÷ eT‘·+ Á|üø±s¡+ ªª@ø£ $C≤„q+‘√ düs«¡ $C≤„q+ ≈£î<äs<¡ Hä êïs¡Tµµ nB ‘·ù|Œ.
nK+&ÉeTsTTq #Ó’‘·q´+ ‘Ó*ùdÔ <ëìj·T+<äT Äs√|æ‘·eTsTTq nC≤„q+, e÷j·T -
n$<ä´, áX¯«s¡ Je #Ó’‘·Hê´\T, e÷j·÷ |ü]D≤e÷‘·àø£eTsTTq dü‘êÔ«~ >∑TD
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 643
Á|ü<ëÛ qeTsTTq eT÷]ÔÁ‘·jT· eTT, uÛÖ‹ø£ »>∑‘T· Ô - n+‘ê ‘Ó\TdüT+Ô ~. Jy˚X«¯ s¡T\T ÁãVü≤à+
ø£qï _Ûqï+ ø£qTø£, nC≤„q+ ÁãVü≤àX¯øÔÏ ø£qTø£ »>∑‘T· Ô <ëì ø±s¡´+ ø£qTø£ nìï ‘Ó\TkÕÔsTT.
˙ eT‘·+˝À ÇB ≈£î<äs<¡ Tä . ∫<ä∫BX¯«s¡T\T eTT>∑TsZ T¡ nH√´Hê´_ÛqïeTsTTq edüTeÔ ⁄\T.
ø£qTø£ áX¯«s¡Tì Á>∑Væ≤+∫Hê Äj·Tq ø£qï _ÛqïeTsTTq ∫<ä∫‘·TÔ\T ‘Ó*j·Te⁄.
∫<ä∫#·Ãؤ s¡+ >∑\ ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=q≥+ e\q düs«¡ + ‘Ó\TdüT+Ô <ä+{≤sê! - ‘·|ü .
∫<ä∫#·Ãؤ s¡+ >∑\ ÁãVü≤à+ ˇø£ÿ{Ï ø±<äT. ªeT÷&ÉTµ ø£*dæ ñHêïsTT. eT] @ø£ $C≤„q+
ø±<äT>∑<ë! ªdüs«¡ +µ n+fÒ ∫<ä∫#·Ãؤ s¡+ >∑\ ÁãVü≤ày˚T ø£qTø£ nH˚ø£ $C≤„q+ e\q
nH˚ø£ $C≤„q+ e∫Ã+~ >ëì @ø£ $C≤„q+ e\q düs«¡ $C≤„q+ sêe≥+ ø±<äT. ô|>’ ±
Bìe\q |ò*ü ‘·+ ˝Ò<Tä . ˇø£<ëì e\q n+‘ê ‘Ó*ùdÔ n~ >=|üŒ kÂø£s´¡ +. Ç+<äT˝À
Ä |òü*‘·eT÷ ˝Ò<äT. nH˚ø£C≤„q+ e\q nH˚ø£ C≤„q+ sêe≥+˝À |òü\eTT ˝Ò<äT.
ùV≤‘·TesTTq C≤„qy˚T |ò\ü eTT >∑÷&Ü nsTT+~. (dü÷Á‘·+ ã{°|º {ü ºÏ ˝…øÿ£ yÓTT‘·+Ô #˚jT·
>∑\>∑≥+ |ò\ü +. ˝…øÿ£ H˚ ã{°|º {ü ºÏ n<˚ ˝…øÿ£ qT eT∞¢ #˚jT· ≥+ @$T |ò\ü + - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
nj·÷´! dü÷ø£Î ∫<ä∫#·Ãؤ s¡ø£ ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=q≥+ <ë«sê dü÷\ú ∫<ä∫#·Ãؤ s¡ø£
ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=q≥+ kÂø£s´¡ y˚T >∑<ë! - düe÷:- $wüjT· eT+‘ê ‘Ó*dæq ‘·sê«‘·
ªdü÷ø£Î - dü÷\ú e\q e#˚à ‘˚&Ü @eTT+~. n~ ô|<ä› |ò\ü + ø±<äT. ô|>’ ± Á|ü\j·Tø±\+˝À
ñ+&˚ Ä dü÷øå±àedü˝ú Àì ∫<ä∫‘·T\Ô T Ç|ü⁄&ÉT ‘Ó*j·Te⁄. Ç+‘˚ >±ø£, dü÷øå±àedü˝ú Àì
sT÷ ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó\dæø=q≥+ e\q dü÷˝ú ≤edü˝ú Àì ÁãVü≤à+ ‘Ó*j·T&ÉT. ªªdü÷\ú -
dü÷ø£Îµµ uÛ<Ò +ä ñqï~ >∑<ë! nuÛ<Ò +ä $s¡T<ä+∆ >∑<ë! Ç+‘˚ >±ø£, ÁãVü‰à+&Ü+‘·sê´$T
nsTTq nX¯ó<ä∆ ∫<ä∫‘·T\Ô T X¯Øs¡+>± >∑\ ÁãVü≤àC≤„q+ e\q yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À ñqï X¯ó<ä∆
∫<ä∫‘·T\Ô T X¯Øs¡+>± >∑\ ÁãVü≤àC≤„q+ m˝≤ edüT+Ô ~? X¯ó<ë∆Xó¯ <ä∆ uÛ<Ò +ä ñ+~ >∑<ë!
ø£qTø£ ˙ eT‘·+˝À @ø£$C≤„q+‘√ düs«¡ $C≤„q+ m˝≤ edüT+Ô ~?
Ç+ø=ø£ e÷≥Hêïs¡T MTs¡T ªªMT eT‘·+˝À C≤„q dü«s¡÷|ü+ nC≤„HêÁX¯jT· +
ø±e≥+ <√wü+. ìs√›weü TsTTq dü>T∑ DeTT, nq+‘· - n|ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\≈£î ÄÁX¯jT· eTe≥+
eTiÀ <√wü+ nHêïs¡T - nB ‘·ù|Œ. C≤„HêC≤„Hê\≈£î $s√<Ûä+ ˝Ò<äì C≤„HêìøÏ
nC≤„Hêes¡D+ |ü⁄sêD≤~ düeTà‘·eTì ìs¡÷|æ+#ê+. ÁãVü≤à+ ìs√›w+ü ìs¡TDZ + nì
kÕú|+æ #êeTT. dü<√wüeTsTT‘˚ nq+‘· - n|ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\≈£î ÄÁX¯jT· eTj˚T´~. dü>T∑ D
eTsTT‘˚ nq+‘· |ü⁄s¡TcÕs¡úeTT\πø ÄÁX¯j·TeTj˚T´~. ø±ì n~ dü>∑TDeT÷ ø±<äT.
dü<√wüeT÷ ø±<äT. nC≤„q <√cÕìøÏ ÄÁX¯jT· + ø£<ë MT ÁãVü≤à+ n+{≤sê - nC≤„q+
eTq yÓ|’ ⁄ü qT+∫ <√wü+ ne⁄‘·T+~. ÁãVü≤à+ qT+∫ #·÷ùdÔ <√wü+ ø±<äT. (>±s¡&yû êì
>±s¡&Xû ø¯ ÔÏ eTqyÓ|’ ⁄ü qT+∫ nC≤„qeTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT)
339
644 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ªªe÷j·÷y˚T|òTü À »>∑˙ïs¡+ es¡¸‘´˚ e j·T<Ûë‘·<ë∏ ,
∫<ëø±X¯d´ü H√Vü‰ì' qyê˝≤uÛÑ Ç‹ dæ‹ú 'µµ nì ô|<ä\› e÷≥.
(e÷j·T nH˚ eTãT“ Á|ü|ü+#·eTH˚ ˙{Ïì ≈£îs¡Tdü÷ÔH˚ ñ+≥T+~. ø±ì C≤„q+ nH˚
Äø±XÊìøÏ ˝≤uÛÑeTT >±ì qwüºeTT >±ì ø£\T>∑e⁄) Á>∑T&É¢>∑÷ã≈£î |ü>∑\T Nø£{Ï˝≤>±
ø£qã&çq≥T¢ nC≤„ì <äèwæ˝º À ÁãVü≤àeTTq+<äT nC≤„qeTT+<ä+{≤eTT. edüT‘Ô '· nC≤„q+
˝Ò<Tä . nC≤„q+ ˝Ò<Tä ø£qTø£H˚ nC≤„q |ò*ü ‘·eTsTTq »>∑‘÷· Ô ˝Ò<+ä {≤eTT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+
dü<√wü+ ø±<äT. ìs√›weü T÷ ø±<äT. ø£qTø£H˚ ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nHêïs¡T. n~
ì]«X‚wüy˚T. ø£qTø£ e÷ yê<ä+ MT<ä MTs¡T <√wü+ y˚j·T˝Òs¡T. ô|’>± n~ ˙MT<äH˚
|ü&TÉ ‘·T+~. nX¯ó<ä∆ ∫<ä∫‘Y X¯Øs¡T&ÉT ø£qTø£ MT ÁãVü≤ày˚T nq+‘· - n|ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\≈£î
ÄÁX¯jT· eTT. Äø±X¯+ e+{Ïyê&ÉT ø£qTø£ áj·Tqø£+≥e+{≤yê - Äø±X¯+ »&É+ ø£qTø£
<ëìøÏ <äT'U≤<äT\T n+≥e⁄. áX¯«s¡T&ÉT C≤„‘· ø£qTø£ <äT'U≤<äT\+fÒ neø±X¯+ ñ+~.
ÄVü‰! ˇπø <˚V≤ü eTT q+<äTqï Je⁄&ÉT nq+‘· <äT'U≤<äT\qT bı+<äT‘·T+&É>± düø\£
<˚V≤ü , düø\£ Je⁄\ j·T+<äT+&ÉT |üse¡ ÷‘·à dü+>∑‹ #ÓbÕŒ˝≤. n+<äTHê <äT'U≤s¡T\Ô sTTq
Je⁄\+<äT Äj·Tq ñ+fÒ e#˚à <äTs¡edüú #Ó|Œü ‘·s+¡ >±<äT. áX¯«s¡T&ÉT kÕøÏeå ÷Á‘·yT˚
q+{≤sê? - <äT'K kÕøÏ>å ± ñ+&É≥+ <äT'Kø£sy¡ T˚ >∑<ë! áX¯«s¡T&ÉT |üse¡ T<äj÷· fi¯óe⁄
>∑<ë! <äT'œ‘·T\qT #·÷dü÷Ô yê]ì Ä<äTø=q≈£î+&Ü ñ+&˚yê&ûX¯«s¡T&Ü? nì
Á|ü•ïdüTHÔ êïeTT. ø£èbÕsêVæ≤‘·´+ <√wü+ ø£<ë! ø£sà¡ qT ã{Ϻ ñù|øÏkå ÕÔ&+É fÒ áX¯«s¡T&ÉT
ø£s¡à|üs¡‘·+Á‘·T&Éì #ÓbÕŒ*. ‘·qqT Á|ü|‹ü Ô #˚j÷· \ì ø√sê&É+{≤sê - n‘·&TÉ düø±eTT&˚.
ø£qTø£ MT eT‘·+˝ÀH˚ áX¯«s¡T&ÉT nq+‘· - n|ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\≈£î ÄÁX¯jT· eTe⁄‘ê&ÉT.
ø£qTø£ |ü⁄s¡TcÕs¡ú dæ~∆ ø√dü+ Äj·TqqT Äsê~Û+#·e<äT.› Ç+ø=ø£ e÷≥Hêïs¡T ‘·eTs¡T.
ªª‘·‘Y - ‘·«+µµ eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä u≤<Ûøä √düeTsTTHê \ø£Då yÓTT<ä\>∑T <√cÕ\T ny˚><∑ ë! -
nì - n~ nj·TTø£eÔ TT. ªªj·T~<ä+ s¡»‘·+ kÕ X¯óøÏ'Ô µµ (á s¡»‘·+ X¯óøÏj Ô T˚ ) nqï#√≥
s¡»‘· uÛ≤eqqT u≤~Û+∫ X¯óøÏÔ $T>∑\Ã≥+ u≤<Ûä kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+. n˝≤π> Á|üdTü ‘Ô +·
ªªá Je⁄&ÉT ÁãVü≤ày˚Tµµ nì JeuÛ≤eqqT u≤~Û+∫ ÁãVü≤àeTTqT $T>∑\Ã≥+ u≤<Ûä
kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+. nC≤„q+ e\q ÁãVü≤àeTTqT Je⁄&ÉqT ø=+≥THêïeTT. ø£qTø£ á
Je⁄&ÉT Je⁄&ÉT ø±&ÉT, ÁãVü≤ày˚T, m˝≤>∑+fÒ _Û\¢ düe÷»+˝À ô|]–q sê»≈£îe÷s¡T&ÉT
‘·qqT _Û\T¢ì>± uÛ≤$+∫, ‘·sê«‘· mes√ ªª˙e⁄ sê»≈£îe÷s¡T&É eì #Ó|Œü >±, H˚qT
_Û\T¢&qÉ T ø±qT. sê»≈£îe÷s¡T&ÉqTµµ nì ‘Ó*dæø=qï≥T¢ Je⁄&ÉT ÁãVü≤àC≤„qeTT bı+<äTqT.
Çø£ÿ&É \ø£Då nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ‘·‘«Ô· eTdæ nqï#√≥ Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+ nì ns¡+ú #ÓbÕÔ+.
ÁãVü≤à+ Á|üd<æ +∆ä ø£qTø£ Á|üdTü ‘Ô +· ø£qTø£, düs«¡ HêeT+ ø£qTø£ ª‘·‘µY nqe#·TÃqT. X‚«‘·
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 645
øπ ‘·TeqT Je⁄&ÉT ª‘·«+µ ø£qTø£ Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+ ø±e≥+ düV≤ü »y˚T ø£qTø£ eTTU≤´s¡ú u≤<Ûä
˝Ò<Tä . nj·÷´! Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+ ø±e≥+ ‘·><∑ Tä ø£qTø£ eTTU≤´s¡+ú ≈£î<äTs¡T‘·T+~ >∑<ë `
düe÷:` Je⁄&ÉT yêdüÔeeTT>± ÁãVü≤ày˚T. nC≤„q+ e\q Je‘·«+ e∫Ã+~. ø£qTø£
Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+ ø±e≥+ ndü+uÛeÑ + ø±<äT. nj·÷´! sê»|ü⁄Á‘·T&ÉT nE„&TÉ . ‘·q »qà
‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ _Û\T¢&TÉ >± ñ+&Ée#·TÃqT. düs«¡ E„&sÉ TTq (C≤„q s¡÷|ü⁄&ÉsTTq) ÁãVü≤à+
‘·q dü«s¡÷|ü+ ‘·qπø ‘Ó*j·Tø£ ªJe⁄&ÉT ø±e≥y˚T$T{Ï? - düe÷:- ÁãôV’≤àe düHé
ÁãVü‰àb˛ï‹µµ nì ÁX¯ó‹ dæ<ä∆eTsTTq $wüj·T+˝À ‘·s¡ÿ+ ˝Ò<äT>∑<ë! ªªHÓ’cÕ‘·πsÿD
eT‹sê|üHj ˚ ÷· µµ nì >∑÷&Ü eTs√ ÁX¯ó‹. nsTTHê ‘·sÿ¡ + ø±yê\+fÒ #ÓbÕÔqT. $q+&ç.
ÁãVü≤àeTTq≈£î dü«dü«s¡÷|ü C≤„qeT÷, C≤„HêuÛ≤eeT÷ ˝Ò<Tä . ø±ì ÁãVü≤àeTT q+<äT nC≤„q+
Äs√|æ‘·eTsTT ñqï~. <ëìj·T+<äT ÁãVü≤à+ Á|ü‹_+_+∫+~. n<˚ ª∫<ëuÛ≤düT&ÉTµ
yê&˚ ‘·q ñbÕ~Û nsTTq nC≤„q+‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~ dü+kÕ] nsTTHê&ÉT.
Á|ü‹_+_+#ê&ÉT nq{≤ìøÏ Á|üe÷D+ ªªs¡÷|ü+ s¡÷|ü+ Á|ü‹s¡÷b˛ãuÛÑTeµµ ªª‘·<ädü´
s¡÷|ü+|ü]#·ø£åD≤j·Tµµ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‘·T\T Á|üe÷DeTT. nr+Á~j·TeTT\sTTq
$wüj÷· \T ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ q$. M{Ï $wüjT· +˝À Äπø|å Dü \T+&Ésê<äT. nj·÷´! Je⁄&ÉT ÁãVü≤à
Á|ü‹_+ãy˚T ø±ì ÁãVü≤à+ ø±<äT. düe÷:- _+ãy˚T ø£<ë Á|ü‹_+ãeTj˚T´~. ˝Ò<ë,
Je⁄&ÉT ÁãVü≤à Á|ü‹_+ã+ ø±&ÉT. ÁãVü≤ày˚T nHê~ nsTTq n$<ä´ e\¢ Äes¡D bı+~
Je⁄&ÉsTT+<äì n+<ë+. C≤„q+ e\q á nC≤„q+ ‘=\>∑>± Je‘·«+ b˛sTT ÁãVü≤à‘·«+
e∫Ã+~. nsTT‘˚ düs«¡ E„&sÉ TTq ÁãVü≤à+ n$<ä´e\q m˝≤ nC≤„q+>± Je⁄&Ée⁄‘ê&Éqï
Á|üXï¯ |ü⁄≥TÔ+~. düe÷:- Ç~ düs«¡ »„eTsTTq ÁãVü≤à+ ø±<äT. Ç~ áX¯«s¡T&ÉT. Äj·TqqT
dü«|üï+˝≤>± Je⁄&˚ ø£*Œ+∫ø=Hêï&ÉT. á ÁãVü≤àeTT düs«¡ uÛ≤düøe£ TsTTq<˚. Ç~ nC≤„Hêìï
>∑÷&Ü eTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. ø£qTø£H˚ Ç~ nC≤„q $s√~Û ø±<äT. n+<äTe\qH˚ ÁãVü≤à+
nC≤„Hêeè‘· eTe⁄‘·T+~. Ç+<äT˝À ªHê≈£î ÁãVü≤à+ ‘Ó*j·T<äTµ nqï ÁãVü‰àes¡DeTsTTq
nC≤„qeTT n+<ä]ø° nqTuÛÑey˚T. ø£qTø£ nHê<ä´$<ä´ Äe]+#·≥+ e\q ÁãVü≤ày˚T
nHê~>± Je⁄&Ó’ dü«dü«s¡÷|ü+ ‘Ó*j·Tø£ dü+kÕs¡+˝À |ü&+ç ~. ø£qTø£ Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+
ø±e#·TÃqT. Ç˝≤ Je⁄&ÉsTTq ÁãVü≤àeTTq≈£î n$<ä´e\q dü«dü«s¡÷|ü C≤„q+ edüT+Ô ~.
ø£qTø£ $<ä´ - n$<ä´\ e\q e∫Ãqy˚ ÁãVü≤à≈£î dü«s¡÷|ü C≤„q - nC≤„qeTT\T.
düV≤ü »eTT ø±e⁄. dü«‘·V‰ü >± n{Ϻ $X‚cÕ\T @M ˝Òe⁄. <Ûsä à¡ uÛ<Ò +ä e\q e∫Ãq~ ø±<äT.
s¡÷|ü+ n+fÒ dü«s¡÷|ü+. <Ûäs¡àeT+fÒ dü«uÛ≤eeTT nì ns¡úeTT. qøÏ©yÓ+&ç ndü\T
yÓ+&ç>± ø£qã&çq≥T¢ X¯óøÏsÔ »¡ ‘·+ >∑÷&Ü dü‘´· s¡»‘·+>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. nq´<ÛëU≤´‹
ø±<äT. Ç~ ndü\T s¡»‘·+ ø±<äì $X¯«dü˙j·TT&ÉT e+<äkÕs¡T¢ #Ó|Œæ Hê ≈£L≥s¡»‘·+
340
646 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
dü‘´· s¡»‘· s¡÷bÕìï e<ä\Tø=q<äT. á s¬ +{Ïø° s¡÷|üeTT ˇø£ÿfÒ. s¡÷|üu<ÒÛ +ä ˝Òøb£ ˛sTTHê
<Ûsä à¡ uÛ<Ò +ä ñqï~ ø£qTø£ Ç~ nq´<ÛëU≤´‹j˚T n+{≤yê? - nsTT‘˚ - Ä nq´<ÛëU≤´‹
$X‚wDü ≤\πø >±ì $X‚w´ü dü«s¡÷|ü+ $wüjT· +˝À nqï<ÛëU≤´‹ ˝Ò<Tä . <äTwüº |ü⁄s¡Twüß&çì
•wüº |ü⁄s¡Twüß&ÉT>± uÛ≤$+∫q|ü⁄&ÉT |ü⁄s¡TwüC≤„q+ ÁuÛeÑ T ø±<äT. <äTwüßìº j·T+<äT @s¡Œ&çq
ªª•wüº C≤„qy˚Tµµ ÁuÛeÑ T. ø£qTø£ qøÏ© yÓ+&ç - ndü\T yÓ+&ç $wüjT· +˝À s¡»‘·+ s¡»‘·+>±H˚
ø£qã&ç+~ ø£qTø£ nq´<ÛëU≤´‹ ˝Ò<Tä . ‘˚&Ü ªqøÏ© - ndü\Tµ nqï $X‚wDü ≤\ e<ä.›
Bì‘√ ndü‘´· s¡»‘·eTsTTq X¯óøÏÔ s¡»‘·eTT dü‘´· s¡»‘·+>± uÛ≤dæ+#·≥+ nq´<ÛëU≤´‹µ
nqï yê<äqqT Á‘√dæyX˚ ÊeTT. n+<äTHê dü«uÛ≤e uÛ<Ò yä T˚ >±ì dü«s¡÷|üu<ÒÛ eä TT ˝Ò<Tä .
eTiÏjT· T, ndü‘·´ s¡»‘·+ dü‘·´s¡»‘·+>± uÛ≤dædüTÔqï<äqï eT‘·+ MT<ä ˇø£ Á|üX¯ï -
m<äTs¡T>± ñqï ndü\T yÓ+&ç >±Hê, n+>∑&˝ç À ñqï ndü\T yÓ+&ç>±Hê? - yÓTT<ä{~Ï
≈£î<äs<¡ Tä . ndü\T yÓ+&ç m<äsT¡ >± ˝Ò<Tä . ‘·sT¡ yê‘·B >±<äT - n~ n+>∑&˝ç À ñ+~.
eTq ø£fi¢̄≈£î <ëì‘√ dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò<äT>∑<ë! nj·÷´! <√wü+ e\q n~ ø£qTï\≈£î
ø£qã&Ée#·TÃ>∑<ë! \ø£å <√cÕ\sTTHê mø£ÿ&ç edüTyÔ √ Çø£ÿ&É ø£qã&É<Tä . ndü‘´· s¡»‘·+
ndü\Ts¡»‘·+ ˝≤>± ø£qã&ÉT‘·Tqï<ä+fÒ, - n|ü⁄&ÉT qøÏ© yÓ+&çøÏ ndü\T yÓ+&ç‘√
u≤>± b˛*ø£ ñ+<äì ‘Ó\TdüT+Ô ~ >∑qTø£ nq´<ÛëuÛ≤dü+ ø±<äT. nsTT‘˚ X¯óøÏj Ô T˚ s¡»‘·+>±
uÛ≤dædTü qÔ ï<ä+fÒ dü]. eTs¡\ n|üPs¡«+>± eTiÀ s¡»‘·eTT |ü⁄{Ï+º <äì ø£*Œ+#·≥yÓT+<äT≈£î?
- düe÷:- y˚TeTT ndü\TyÓ+&ç e˝… qøÏ© yÓ+&ç ø£qã&ÉTqÔ ï<äì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ø£qTø£ Ç˝≤
Äπø|å Dü #Ó|Œü sê&ÉT. ø±ì ÁuÛeÑ Tø±\+˝À X¯óøÏÔ j·T+<äT |ü⁄{Ïqº s¡»‘·yT˚ ªÇ~ s¡»‘·eTTµ
nì ø£qã&ÉT‘·Tqï<äHêïeTT. ø±>± ªªÇ~ yÓ+&çµµ nqï ÁuÛeÑ T dü\ú +˝À, X¯óøÏÔ s¡»‘·+
˝≤>± ªÁ|üø±•düTqÔ ï<äqïµ yê<ä+ ìs¡deÔü TT. n˝≤ nsTT‘˚ Ç~ yÓ+&ç ˝≤>± ñ+<äì|ædTü +Ô ~
>±ì ªyÓ+&çµ nì|æ+#·<Tä . ø£qTø£H˚ qøÏ©yÓ+&ç ndü\T yÓ+&ç ˝≤>± ø£qã&ÉT‘·Tqï<äqï
yê<äeTT ìs¡deÔü TT. Ç~ ndü\T yÓ+&ç˝≤+{Ï<qä ï Á|ür‹ ø£\T>∑<Tä . ªyÓ+&çµ nqï Á|ür‘˚
ø£\T>∑T‘·T+~ >∑<ë!
nj·÷´! X¯óøÏ˝Ô À s¡»‘· kÕeT´+ ñ+~. ø±ì <√wü+ e\q n~ ‘Ó*j·T≥+˝Ò<Tä
- n+<äTe\q ªÇ~ s¡»‘·+µ nì Á|ür‹ edüT+Ô ~. <√wü+ ‘=\–‘˚ ªÇ~ s¡»‘·deü ÷q+µ
nqï Á|ür‹ edüT+Ô ~. düe÷:- X¯óøÏ˝Ô À s¡»‘·kÕeT´+ <√wü+ e\q ø£qã&Éøb£ ˛sTTHê
X¯óøÏÔ nsTTHê ø£qã&ÉT‘·T+<ë? ˝Ò<ë? X¯óøÏÔ ø£qã&ç‘˚ ªÁuÛeÑ Tµ ndü\T |ü⁄≥º<Tä . X¯óøÏÔ
C≤„q+ u≤<Ûäø£+>± ñ+&É>± u≤<Ûä´eTsTTq s¡»‘· C≤„q+ |ü⁄≥º<äT>∑<ë! ø£qã&É<ä+fÒ,
ªÇ<ä+µ n+fÒ ns¡yú T˚ $T{Ï (Ç~ R Ç<ä+) n+<äTe\q ªÇ<ä+µ nqã&˚ X¯óøÏ˝Ô À n|üPs¡«
s¡»‘·eTT‘·ŒqïeTì #ÓbÕŒ*.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 647
nj·÷´! |òTü ≥+˝À H˚Á‘·dìü ïø£s¸¡ ˝Òøb£ ˛‘˚ ªÇ~ |òTü ≥+µ nqï Á|ür‹ ø£\T>∑<Tä .
n˝≤π> nìs¡«#·˙j·T s¡»‘·+‘√ H˚Á‘·dìü ï≈£s¸¡ ñ+fÒH˚ (düìïø£s¸¡ - dü+ã+<Û+ä ) ªÇ~
yÓ+&çµ nqï Á|ür‹ »s¡T>∑T‘·T+~. ø±ì n˝≤ nìs¡«#·˙j·T+‘√ H˚Á‘· dü+ã+<Û+ä »s¡T>∑<Tä .
Á|ür‹øÏ eTT+<äT ªs¡»‘·yT˚ µ ˝Ò<Tä ø£<ë! $wüjT· eTT (yÓ+&ç) Á|ür‹ (yÓ+&ç nH˚ uÛ≤eq)
ˇπø kÕ] |ü⁄{ÏHº êsTT >∑<ë! - düe÷:- dü+kÕÿs¡+ kÕeT´+ yÓTTˆˆ yêì düV≤ü ø±s¡+‘√
n$<ä´j˚T edüTeÔ ⁄>±qT, C≤„q+ >±qT n<Ûë´dü #Ó+<äT‘·T+~. (yÓ+&ç edüTeÔ ⁄ - yÓ+&ç
nqï C≤„q+ R ÁuÛeÑ T) ø£qTø£ ÁuÛeÑ Tdü\ú +˝À Ç+Á~j·T edüTÔ düìïø£s¸¡ nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
nj·÷´! n~ ø±ì<ëì j·T+<äT n~ ªnH˚ ãT~∆µ - n<Ûë´dü nì X¯+ø£sê#ês¡T´\ yêπs
#ÓbÕŒs¡T. n~ nq´<ÛëU≤´‹j˚T >∑<ë! - düe÷:- ns¡eú +‘·eTsTTq C≤„q+ >∑÷&Ü n$<ä´
e\q |ü⁄{Ïqº nìs¡«#·˙j·T C≤„qy˚T. X¯óøÏj Ô T· +<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq s¡»‘· Á|ür‹
>∑qTø£ á Á|ür‹ì n<Ûë´dü nHêï+. n+‘˚>±ì X¯óøÏÔ $wüj·TeTsTTq Á|ür‹
nsTTq+<äTe\q ø±<äT. ø£qTø£ nìs¡«#·˙j·T U≤´‹ yê~ eT‘·+˝À s¡»‘·yT˚ s¡»‘·+>±
uÛ≤dædTü qÔ ï~ ø£qTø£ nq´<ÛëU≤´‹ ø±<äT. Ç˝≤π> dü‘êâ´‹yê~ eT‘·+˝À >∑÷&Ü nq´<ÛëU≤´‹
ø±<äT. X¯óøÏj Ô T· +<äTqï s¡»‘·eTT s¡»‘êø±s¡+‘√ ø£qã&ÉT‘·Tqï<äì >∑<ë yê] eT‘·+.
Ä‘·àU≤´‹ yê~ eT‘·+˝À >∑÷&Ü, Ä+‘·se¡ TT u≤Vü≤´eTT nì s¬ +&ÉT $<Ûeä TT\ì uÛ<Ò +ä
ñHêï yÓTT‘·+Ô MT<ä s¡»‘·yT˚ s¡»‘·+>± uÛ≤dæ+#·T‘·T+<ä+{≤s¡T. ø£qTø£ nq´<Ûë´U≤´‹
˝Ò<Tä . ªndü‘µY U≤´‹ |üø+å£ ˝Àq÷ ªªdü‘Y - ndü‘T· µÔ µ nqïuÛ<Ò +ä ñHêï s¡»‘·yT˚ s¡»‘·+>±
uÛ≤dædTü +Ô <äHêïs¡T. nU≤´‹ eT‘·+˝Àq÷, düà è‹˝Àì s¡»‘·yT˚ s¡»‘·ÁuÛeÑ T˝À ø£qã&ÉT‘·T+~.
nj·÷´! Ç˝≤ nsTT‘˚ ÁãVü≤à+ |òTü {≤<äT\‘√ düe÷q+ ø±<ë? - ø±<äT. dü«j·T+Á|üø±X¯+
ø£<ë! ø£qTø£ Je⁄&ÉT C≤„HêìøÏ eTT+<äT nC≤„Hêeè‘· ÁãVü≤àeTT>±H˚ ñ+≥÷ ‘·sê«‘·
nC≤„Hêeè‘·+ ø±ì ÁãVü≤àeTT>± n>∑TqT. n<˚ ªªÁãôV≤’ àedüHé ÁãVü‰àb˛ï‹µµ nqï ÁX¯ó‹
#Ó|Œæ +~. ªÁãVü≤à$‘Y ÁãôV≤’ àe uÛeÑ ‹µ nqï ÁX¯ó‹ >∑÷&Ü n<˚ #Ó|Œæ +~. Bì‘√ ªªJe⁄q≈£î
ã+<Ûëedü≈ú î£ yÓ÷øå±edü≈ú î£ ‘˚&Ü ˝Ò<qä ïµµ Äπø|å Dü ìs¡deÔü TT. nC≤„Hêes¡D+ >∑\ ÁãVü≤à+>±
ñ+&É≥+ ã+<Ûëedü.ú nC≤„Hêes¡D s¡V≤æ ‘·+>± ne≥+ - yÓ÷ø£<å Xä .¯
nj·÷´! nC≤„Hêes¡D >∑\ ª‘·«+µ nq>± Je⁄&ÉT ªª‘·‘µY µ nH˚ X¯ó<ä∆ ÁãVü≤à+‘√
◊ø£´+ ‘·><∑ Tä . düe÷:- ÁãVü≤à+ e´eVü‰s¡Ø‘ê´H˚ nC≤„Hêeè‘·+. edüT‘Ô '· X¯ó<äy∆ T˚ . ø£qTø£
<äXÊuÛ<Ò +ä e\q ◊ø£´+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ªªk˛j·T+ <˚e<ä‘'Ô· µµ (Ä <˚e<ä‘T· &Ô ˚ M&ÉT) nqï
#√≥ >∑÷&Ü - MT eT‘·+˝À \ø£Då ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ø±\uÛ<Ò +ä ‘√ ◊ø£´+ ≈£î<äTs¡T‘·T+<äHêïs¡T
>∑<ë! n˝≤π> ÇB. ø£qTø£ edüT‘Ô '· X¯ó<äe∆ TsTTq ÁãVü≤ày˚T e´eVü‰s¡ eX¯+>± nC≤„Hêeè‘·+
ne⁄‘·Tqï~. e´eVü‰sê‘Y nC≤„Hêeè‘·eTsTTq ÁãVü≤ày˚T edüT‘Ô '· X¯ó<äÁ∆ ãVü≤à+ ne⁄‘·T+~.
341
648 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
á s¬ +&ÉT ns¡eú TT\T ªª‘·‘«Ô· eTdæ - ‘·«+ ‘·<dä µæ µ (n~ ˙e⁄ - ˙y˚ n~) nqïyê{Ï
e\q ekÕÔsTT. ø£qTø£ nC≤„q+ e\q JeuÛ≤eq b˛‘˚ düV≤ü »eTsTTq ÁãVü≤àuÛ≤eq
$T>∑T\T‘·T+~. (_Û\≈¢ î£ e÷s¡T&ÉT _Û\u¢ ≤Û eq b˛e≥+‘√ düV≤ü »eTsTTq sê»≈£îe÷s¡T&ÉT>±
$T–*q≥T¢ - nqTyê<ä≈î£ &ÉT) ø£qTø£ yêø±´s¡+ú ≈£î<äs{¡ ≤ìøÏ ª‘·‘«Ô· eTdæµ e<ä› \ø£Då nedüs+¡
˝Ò<äT. \ø£åD nqedüs¡+ ø£qTø£H˚ n~ÛcÕ˜q \ø£åD>±ì ìeè‹Ô \ø£åD>±ì @s¡Œ&Ée⁄.
nj·÷´! ‘·‘Y n+fÒ Jyê<Ûë´dü≈î£ n~ÛcÕºqeTsTTq ÁãVü≤à+ nì n~ÛcÕ˜q\ø£Då . ‘·«+
|ü<eä TTq≈£î ÁãVü‰à<Ûë´dü #Ó+~q Je⁄&ÉT nì Äs√|ü´ \ø£Då . n<Ûë´dü ìeè‹Ô e\q
s¬ +&ç{Ï eT<Û´ä nuÛ<Ò eä TT. ø£qTø£ ìeè‹Ô \ø£Då ‘√ ns¡+ú ≈£î~]+~. ø£qTø£ ô|’ s¬ +&ÉT
\ø£Då \T Ç#·Ã≥ dü+uÛeÑ y˚T. düe÷:- ‘·‘Y n+fÒ ÁãVü≤à+ yêø±´s¡yú T˚ . n~ n<Ûë´dü≈î£
n~ÛcÕ˜qy˚T. ø£qTø£ n~ÛcÕ˜q \ø£åD nedüs¡+ ˝Ò<äT. ª‘·«+µ n+fÒ Je⁄&Éì ns¡ú+.
n‘·&TÉ ÁãVü≤àeTT q+<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq yê&˚ >∑qTø£ Äs√|ü´\ø£Då ˝Ò<Tä . n~ÛcÕ˜HêìøÏ
_Ûqï+ Äs√|æ‘+· ñ+&É<Tä >∑qTø£ Äs√|æ‘+· (Je⁄&ÉT) n~ÛcÕ˜q+‘√ n_Ûqï+ ø£qTø£
(n<Ûë´dü) ìeè‹Ô \ø£åD >∑÷&Ü nedüs¡+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ ª‘·‘·Ô«eTdæµ nqï yêø£´+
Äs√|ü´Je⁄q≈£î n~ÛcÕ˜q ÁãVü≤à+‘√ nuÛ<Ò +ä n_Û<‘äÛ √H˚ #Ó|⁄ü qÔ ï~. ø£qTø£ \ø£Då nedüs+¡
˝Ò<Tä . Äs√bÕ´ìøÏ n~ÛcÕ˜q+‘√ nuÛ<Ò +ä ≈£î<äsì¡ ~ ø±<äT. ø£qTø£ ≈£î<äsá {≤ìøÏ ˝ø£Då
nedüs¡+ ˝Ò<äT. Á|üX¯ï :- Äs√|ü´+ ìeè‘·ÔeTsTT‘˚H˚ n~ÛcÕ˜q s¡÷|üeTe⁄‘·T+~.
Á|ürj·Te÷qeTe⁄‘·Tqï <äX˝¯ ÀH˚ <ëìì n~ÛcÕ˜q s¡÷|üeTì #ÓbÕÔ+. n~ ìeè‘·eÔ TsTT‘˚
nuÛ≤ey˚T. nuÛ≤yêìï uÛ≤es¡÷|ü+>± #Ó|Œü +. (n<ä+≥÷ ñqï|ü⁄&˚ n~ @ s¡÷|üy÷Ó
#ÓbÕŒ*. n<ä+≥÷ ˝Òøb£ ˛‘˚ $T–*q~ n~ÛcÕ˜qeTT. ≈£î+&É ñ+fÒ eT{Ϻ s¡÷|ü+ nì
#ÓbÕÔ+. ≈£î+&˚ b˛‘˚ eT{Ϻ s¡÷|ü+ nq+. eTfÒº n+{≤eTT - nqTyê<ä≈£î&ÉT) Äs√|ü´+
ìeè‘·eÔ TsTT n~ÛcÕ˜Hêìï $T>∑T\TdüT+Ô ~. n+{≤sê? - Äs√|ü´+ n~ÛcÕ˜q+>± $T>∑\≥y˚T
ìeè‹Ô. ªªn~ÛcÕ˜HêeX‚c˛Væ≤ HêX¯' ø£*Œ‘· edüTqÔ 'µµ nì e#·qeTT. Á|üX¯ï:- ‘·‘«Ô· eTdæ
nqï eTVü‰yêø£´+ \ø£Då ‘√H˚ JeuÛ≤e ìeè‹Ôì uÀ~ÛdTü qÔ ï<äqsê<ë? - düe÷:- n~
n_Û<Ûä‘√ >∑÷&Ü Je⁄q≈£î ÁãVü≤àuÛ≤yêìï uÀ~ÛdüTÔqï<ä+≥THêïeTT. Á|üX¯ï:- Je⁄q≈£î
JeuÛ≤eq b˛ì<˚ ÁãVü≤àuÛ≤eq sê<äT - düe÷:- Je⁄q≈£î ÁãVü≤àuÛ≤euÀ<Ûqä e\qH˚
JyêuÛ≤e+ b˛‘·T+~. Ç~ X¯óøÏÔ nqï uÀ<Ûä »]–‘˚H˚ >∑<ë! s¡»‘·+ MT<ä s¡»‘· uÛ≤eq
b˛j˚T~. ø£qTø£ ªs¡»‘·eTT X¯óøÏµÔ nqT yêø£´+˝À ˝≤>± ªJe⁄&ÉT ÁãVü≤à+µ nqT yêø£´+˝Àq÷
\ø£åD nedüs¡+ ˝Ò<äT. ª‘·‘·Ô«eTdæµ nìï yêø£´+ ªJe⁄&ÉT ÁãVü≤à+µ nqï yêø±´ìøÏ
|üsê´j·T |ü<+ä e+{Ï~. Á|üX¯ï:- ªs¡»‘·eTT X¯óøÏµÔ nqï yêø£´+˝À eTTU≤´s¡+ú ≈£î<äs<¡ Tä .
s¡»‘·‘«· eTT - X¯óøÏ‘Ô «· eTT n_Ûqï+ ø±<äT >∑<ë! - düe÷:- n~ e´eVü‰s¡+˝À ndü\sTTq
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 649
ªs¡»‘· X¯ó≈£î\Ô eT<Û´ä ≈£î<äs<¡ Tä . ø±ì ÁuÛeÑ T˝À ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ X¯óøÏsÔ »¡ ‘ê\ eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä
≈£î<äTs¡T‘·T+~ >∑qTø£ eTTU≤´s¡eú T÷ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. Á|üX¯ï:- ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TsTTHê X¯ó
øÏsÔ »¡ ‘ê\T ˇø£ÿ{Ï ø±e⁄. ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ s¡»‘·+ ÁbÕ‹uÛ≤dæøs£ »¡ ‘·yT˚ , X¯óøÏÔ - X¯óøÏj Ô T˚
ne⁄‘êsTT. ô|>’ ± X¯óøÏÔ ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ ø±<äT>∑<ë! - düe÷:- X¯óøÏj Ô T· +<äT n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq
s¡»‘·eTT q+<äT ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ s¡»‘·‘«· eTTqï~ >∑qTø£ n~ X¯óøÏj Ô T· +<˚ @s¡Œ&çq $wüjT· +
>∑qTø£ |üs+¡ |üsj ¡ ÷· ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ s¡»‘·eTT q+<äT X¯óøÏ‘Ô «· eTTqï~. |üPdü\˝À <ës¡+˝≤>±
sT÷ s¡»‘· kÕeTÁ–˝À >∑÷&Ü X¯óøÏj Ô T˚ n+‘·Øq¢ +>± q&ÉTdüTqÔ ï~ >∑<ë! Ç˝≤π> Je‘·«
ÁãVü≤à‘·«eTT\≈£î >∑÷&Ü nuÛ<Ò +ä dü+uÛeÑ + ø£qTø£ ªJe⁄&ÉT ÁãVü≤à+µ nì #Ó|Œü {≤ìøÏ
\ø£ å D nedü s ¡ + ˝Ò < ä T . ˝Ò < ë ªªs¡ » ‘· e TT X¯ ó øÏ Ô µ µ nqï#√≥ s¡ » ‘· |ü < ëìøÏ
s¡»‘ê~ÛcÕ˜qeTsTTq X¯óøÏÔ j·T+<äT \ø£Då qT, n˝≤π> ª‘·‘«Ô· eTdæµ nqï#√≥ ª‘·«+µ n+fÒ
Jyê~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤àeTTq+<äT \ø£Då q÷ #Ó|Œü e#·TÃqT. MTs¡T ($•cÕº<«’Ó ‘·T\T) ª‘·«+µ
n+fÒ n∫~«•wüº JeX¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+ nì \ø£Då ‘√ ns¡+ú #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! MT~
<√wüeTsTTHê, ø±ø£b˛sTTHê e÷B n+‘˚. Á|üX¯ï:- düs¡«X¯ã›+ |üs¡e÷‘·à |üs¡´+‘·+
b˛e\dæ+<˚. n<˚ eTTU≤´s¡+ú - düe÷:- n˝≤ nsTT‘˚ düeTdüÔ X¯u≤›\T n<Ûë´dü #Ó+~q
|òTü {≤~ (|òTü ≥ÁãVü≤à+) yê#·øe£ TT˝Ò ø£qTø£ n$ n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤àeTTH˚ eTTU≤´s¡+ú >±
#ÓbÕÔjT· ì y˚TeT÷ n+{≤eTT. Á|üX¯ï:- n~ÛcÕ˜q \ø£Då nj·TTø£+Ô . düe÷:- X¯Ø] \ø£Då
(MTs¡T #Ó|Œæ +<˚) >∑÷&Ü nj·TTø£yÔ T˚ . Á|üX¯ï:- eTqTwü´ X¯u≤›ìøÏ eTqTwü´ X¯Øs¡+>∑\
Je⁄&Éì ns¡+ú #ÓbÕÔ+. n˝≤π> Je X¯u≤›ìøÏ JeX¯Øs¡+ >∑\ |üse¡ ÷‘·à nì n_Û<‘äÛ √H˚
ns¡+ú edüT+Ô ~. düe÷:- ªªH˚qT eTqTwüß´&ÉqTµµ ÁuÛ≤+‹ uÛ≤eq ø£qTø£ n#·Ã≥ n˝≤
ns¡+ú ø£*Œ+∫Hê JeX¯ã+› <ä>sZ∑ ¡ n˝≤ ≈£î<äs<¡ Tä . ªH˚qT ÁãVü≤àeTTqTµ nqT ÁbÕE„ì
uÛ≤eq #˚‘· n˝≤ ø£*Œ+#·e#·TÃq+{≤sê? - n˝≤ nsTT‘˚ ªnVü≤+µ n+fÒ ÁãVü≤àX¯Øs¡+
>∑\ Je⁄&Éì ns¡+ú edüT+Ô ~. ªnVü≤+ eTqTwü´'µ nqï#√≥ >∑÷&Ü nVü≤+ n+fÒ eTqTwü´
X¯Øs¡+ >∑\ Je⁄&Éì >∑<ë ns¡eú TT. ªnVü≤+µ nH˚ |ü<ëìøÏ ªJyꑷൠnH˚~ s¡÷&ÛÜs¡+ú .
n_Û<äÛ s¡÷&ÛÜsêúìï ñ\¢+|òTæ +#·sê<äT. ô|>’ ± MT eT‘·+˝À eTqTwüß´&É+fÒ eTqTwü´ X¯Øs¡+‘√
>∑÷&çq JeX¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤àeTTH˚ #Ó|⁄ü +Ô ~ >∑qTø£ eTqTwüß´&É+fÒ eTqTwü´ X¯Øs¡+ >∑\
Je⁄ì n_Û<‘äÛ √H˚ #Ó|⁄ü +Ô <äì MTs¡÷ #Ó|Œü ˝ÒsT¡ >∑<ë! Ä <äècÕº+‘·+ |üse¡ T‘·+ Á|üø±s¡+
#ÓbÕŒeT+{≤sê - eT] MT eT‘·+˝À <äècÕº+‘·+ >∑÷&Ü ˝Ò<ë? ˝Ò<+ä fÒ yêø£´+ nÁ|üe÷D+
ne⁄‘·T+~. ˝Àø£$s¡T<ä∆+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ ªªnVü≤+ - ÁãVü≤൵ nqï#√≥ nVü≤+
n+fÒ ªªH˚qT X¯Øs¡+>± >∑\ ÁãVü≤à+µµ nì ns¡+ú ‘·><∑ ìä ‘˚*q~. ªnVü≤+ eTqTwü´'µ
nqï#√≥ ªªH˚qT X¯Øs¡+>± >∑\ ÁãVü≤àeTTqTµµ nì ªnVü≤+µ X¯u≤›ìøÏ ns¡+ú ˝Ò<Tä . n˝≤
342
650 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
ø£*Œ+#·≥+ ø±˝≤‘·´j·T+ #˚‘· ≈£î<äsì¡ ~. ø£qTø£ u≤<Ûkä Õ<Ûës¡D´+ $wüjT· +˝À nqT|ü|‹ü Ô
˝Ò<Tä .
nj·÷´! ªªX¯óøÏÔj˚T s¡»‘·+µµ nqï#√≥ y˚πs Á|üe÷D+ #˚‘· ªªÇ~ s¡»‘·+
ø±<äTµµ nqï ªu≤<Ûµä ø£qã&ÉT‘·Tqï~ ø£qTø£ u≤<Ûëø£\Œq+ Hê´j·T+. Çø£ÿ&É (JeÁãVü≤à
dü\ú +˝À) u≤<Ûä ˝Ò<Tä ø£qTø£ n>∑‹ø£+>± ø£*Œ+#·≥+ ‘·|ü . düe÷:- ªªnVü≤+ Je'µµ
nqï#√≥ >∑÷&Ü Á|üe÷D≤+‘·s+¡ #˚‘· ªnVü≤+ Je'µ nì u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+~. n˝≤
mø£ÿ&Ü ø£\>∑≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! - ªªnVü≤+ q eTqTwü´'µµ nì Á|üe÷D C≤„q+ me&çø°
ø£\T>∑sê<äqï uÖ<äT&∆ ˚ ˙ ø=eTTà\T $s¡e>∑\&ÉT. Ädæ≈Ô î£ \+<ä]ø° ªH˚qT eTìwæì ø±<äTµ
nqï nqTuÛÑe+ ñ+<ä+{≤sê? nsTT‘˚ C≤„qT\+<ä]ø° ªH˚qT Je⁄&çì ø±<äTµ nqï
nqTuÛeÑ + ñ+≥T+~. dü+kÕ]øÏ dü+kÕ]ì ø±<äqï uÛ≤eq m˝≤ edüT+Ô <ä+{≤sê? -
ndü+kÕ] nsTTq Ä‘·à≈£î Ä uÛ≤eq sêe≥+ düV≤ü »y˚T. Je⁄&ÉT yêdüeÔ +>± dü+kÕ]
ø±&ÉT. n~ n‘·ìøÏ øπ e\+ nC≤„q+ e\q e∫Ãq nqTuÛeÑ + e÷Á‘·yT˚ . n–ïøÏ y˚&˝ç ≤>±
dü+kÕs¡+ Je⁄ì \ø£Då + ø±<äT. düV≤ü »+ ø±<äT. ø£qTø£H˚ yÓ÷ø£å XÊgeTT ªª‘·s¡‹XÀø£
e÷‘·à$‘Yµµ n+≥T+~. ø£qTø£ Je⁄q≈£î dü+kÕs¡+ Ä>∑+‘·Tø£ $wüj·T+. ndü‘·´+.
dü‘·´eTsTT‘˚ sêe≥+ b˛e≥+ ñ+&É<äT. n+<äTe\qH˚ Je⁄q≈£î düTwüß|æÔ˝À
dü+kÕsêqTuÛeÑ + ˝Ò<Tä . C≤„qT\≈£î düe÷~Û˝Àq÷ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ Je⁄q≈£î CÒj „ T· eTsTTq
dü+kÕs¡+ Jyê‘·s‘Z¡ +· ø±<äT. u≤Vü≤´eTT Ä>∑+‘·Tø£eTT. ø£qTø£ Je⁄&ÉT dü+kÕs¡ s¡V≤æ ‘·T&ÉT.
ÁãVü≤àeTT n+‘˚. H˚qT Je⁄&ÉqT >±qT ÁãVü≤àeTTH˚ nì C≤„qT\ nqTuÛeÑ eTT. ø£qTø£
ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ nqï yêø±´ìøÏ ªJyê_Ûqï+ ÁãVü≤à+µ nì ns¡eú TT.
Á|üXï¯ :- ªq Ç<ä+ s¡»‘·+µ nqï≥T¢ ªq ‘·«+ Je'µ nì y˚<+ä mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä
ø£qTø£ Ä nqTuÛeÑ + ÁuÛeÑ Tj˚T ` düe÷:` ªÇ<ä+ s¡»‘·+µ nì ÁuÛ≤+‹ >∑*–q yêìøÏ
ªÇj·T+ X¯óøÏ'Ô µ nì Ä|ü⁄&Ô TÉ , j·T<∏ës¡+ú #Ó|Œæ q≥T¢. ªªnVü≤+ Je'µµ ` nì ÁuÛ≤+‹ |ü&qç
yêìøÏ Ä|üeÔ TsTTq y˚<+ä ª‘·‘Y ‘·«+ ndæµµ nì #Ó|Œæ +~. Bìe\qH˚ ªH˚<+ä s¡»‘·+µ
nqïfÒ¢ ªªHêVü≤+ ` Je'µµ nqï u≤<Ûä (ÁuÛ≤+‹øÏ) ø£\T>∑T‘·T+~. ø£qTø£ Bìì $&ç>±
#Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . ªª˙e⁄ ÁãVü‰àì$µµ n+fÒ ª˙e⁄ Je⁄&Ée⁄ ø±<äìµ. #Ó|Œæ qfÒ¢ ø£<ë! eTiÏjT· T,
ªq‘·«+ Je'µ nì $&ç>± #Ó|Œæ Hê ª˙y˚ ÁãVü≤ൠnH˚ ns¡+ú sê<äT. ªJy√<˚V≤ü 'µ nqï
‘·|ü &ÉT ns¡+ú >∑÷&Ü sêe#·TÃqT. n+<äTe\q ‘·«+ q Je', q<˚V≤ü ', q Ç+Á~j·÷DÏ,
q ÁbÕD', q eTq', q ãT~∆', q ne´ø£+Ô n+≥÷ #ê˝≤ ìùw~Û+#ê*‡ ñ+≥T+~. ªÄ
ÁãVü≤ày˚T ˙e⁄µ nq≥+ ‘˚*ø£. ø£qTø£ ª‘·‘·Ô«eTdæµ nqï<ëì‘√H˚ ªJe⁄&Ée⁄ ø±<äTµ
yÓTT<ä\sTTq ìùw<Ûë\˙ï ekÕÔsTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 651
nj·÷´! ªªX¯óøÏj Ô T˚ s¡»‘·+µµ nqï#√≥ s¡»‘· $s¡T<äe∆ TsTTq X¯óøÏìÔ Ä yêø£´+˝Àì
X¯ãy› T˚ Á|ü‘´· ø£+å >± #Ó|ü ‘·Tqï~ ø£qTø£ nø£ÿ&É s¡»‘·u≤Û eq≈£î ªu≤<Ûµä ñqï<äqe#·TÃqT.
ª‘·‘«Ô· eTdæµ nqï#√≥ n~ÛcÕ˜q e÷Á‘·eTT H˚ ª‘·‘µY #Ó|⁄ü qÔ ï~. n~ X¯óøÏ˝Ô ≤>± $s¡T<äe∆ TsTTq
ÁãVü≤àeTTqT #Ó|üŒ≥+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ ªu≤<Ûäµ ñ+&É<äT. ` düe÷:` ‘·‘Y n+fÒ ns¡+ú
øπ e\+ ªn~µ nì n~ÛcÕ˜q+ e÷Á‘·+ #Ó|Œü ≥+ ø±<äT. ª‘·«+µ n+fÒ n<Ûë´dü / nuÛ≤dü
e÷Á‘·yT˚ ø±<äT. ‘·‘Y n+fÒ n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤à+. ªª‘·«+µµ n+fÒ n<Ûë´dü #Ó+~q
Je⁄&ÉT nì ns¡eú TT. ø±>± ÁãVü≤à‘·«s¡÷|üeTsTTq $s¡T<ä∆ <Ûsä à¡ + ñ+~ >∑qTø£ ªu≤<Ûµä qT
ø£*Œ+∫ \ø£åD #ÓbÕŒ*. ø±ì edüTÔ‘·' nsTT‘˚— ‘·‘Y nq>± ªÁãVü≤à+µ nì ns¡ú+.
ªªz+‘·‘‡· ~‹ ìπsX› '¯ ÁãVü≤àD' Á‹$<Û'ä düà è‘·'µµ nì ^‘·. ‘·‘Y R ÁãVü≤à+ nì #Ó|Œæ +~.
ø£qTø£ n_Û<äÛ dü]b˛‘·T+~. \ø£Då nø£ÿs¡˝<Ò Tä . ø±>± ªX¯óøÏµÔ X¯ã+› ˝≤>± ª‘·‘µY >∑÷&Ü
ªÁãVü≤à+µ nì $s¡T<ä∆ <Ûsä êàìï uÀ~ÛdTü qÔ ï~ ø£qTø£ ªeTTU≤´s¡uú ≤<Ûµä edüT+Ô ~. (ªªÁãVü≤à+
˙e⁄µµ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ eTTU≤´s¡uú ≤<Ûä edüT+Ô ~ ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£H˚ ª‘·‘Yµ
n+fÒ n~ÛcÕ˜q+ nì ªª\ø£Då µµ nedüs+¡ ˝Ò<Hä êïs¡T. ª‘·«+µ n+fÒ Je⁄&ÉH˚ ns¡+ú .
n#·Ã≥ >∑÷&Ü \ø£Då nedüse¡ TT.
Á|üXï¯ :` ‘·‘Œ· <ëìøÏ n~ÛcÕ˜q \ø£Då e<äT.› ª‘·‘µY n+fÒ Jyê<Ûë´kÕ~ÛcÕ˜qeTsTTq
ÁãVü≤à+ yê#ê´s¡yú T˚ qì n+^ø£]<ë›+. nsTTHê ÁãVü≤à+ Jyê<Ûë´dü≈î£ n~ÛcÕ˜q+ ø±e≥+
≈£î<äs<¡ Tä . n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤à+ Á|üø±•düT+Ô <ë? (‘Ó\TdüT+Ô <ë) ` ˝Ò<ë? Á|üø±•ùdÔ
ÁãVü≤à‘·«+ ñ+&É>± Je‘·«+ sê<äT. n<Ûë´dü ˝Ò<Tä . ˇø£yfi˚ ¯ e∫ÃHê ÁãVü≤à‘·«C≤„q+
e\q Jyê<Ûë´dü m˝≤ b˛‘·T+~? b˛j˚T<äsTT‘˚ sêH˚ sê<äT >∑<ë! Á|üø±•+#·<+ä fÒ—
n~ÛcÕ˜qy˚T ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ n<Ûë´dü m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~? kÕe÷Hê´ø±s¡+‘√ ÁãVü≤à+
düTŒ¤]düT+Ô ~. $X‚w+ü >± e÷Á‘·yT˚ Á|üø±•+#·<Tä . ø£qTø£ n<Ûë´dü ≈£î<äTs¡T‘·T+<ä+{≤sê?
` ‘·|ü . MT~ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ ø£<ë! kÕe÷q´ $X‚wü #·sá ≈£î<äs<¡ Tä ` düe÷:`
nC≤„Hêe∫äqïeTsTTq dü$X‚wü ÁãVü≤àeTT q+<˚ Jyê<Ûë´dü |ü⁄≥TÔ+~. Je‘·«eTTq≈£î
$s√~Û+#·ì ndæ,Ô uÛ≤‹, yÓTTˆˆ <Ûsä à¡ eTT\T >∑\ dü$X‚wü ÁãVü≤àeTT q+<˚ Jyê<Ûë´dü.
Je‘·« $s¡T<ä∆eTsTTq dü+kÕs¡ sêVæ≤‘·´eTT, yÓTTˆˆ n+X¯eTT\ e\q >∑T]Ô+|ü<ä–q
ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*dæø=qï+‘·H˚ Jyê<Ûë´dü ‘=\>∑T‘·T+~. ø±>± kÕe÷Hê´ø±s¡+‘√ ‘Ó\Tdü÷Ô
$X‚w+ü >± ‘Ó*j·Tì ÁãVü≤ày˚T Jyê<Ûë´dü≈î£ n~ÛcÕ˜qeTT ø£qTø£ Çã“+~ ˝Ò<Tä . ‘·‘Y `
n+fÒ $X‚cÕø±s¡+ >∑\ ÁãVü≤à+ nì ns¡+ú #Óù|Ô n{Ϻ ÁãVü≤à‘·«+ Je_Ûqï+ ø£qTø£
ª‘·‘µY nsêúìøÏ düeTq«j·T+˝À u≤<Ûä ñ+&Ée#·TÃ. ÁãVü≤àeTTq≈£î nC≤„q+ e\qH˚ kÕe÷q´
$X‚wü <Ûsä êà\T ø£*Œ‘·eTsTTHêsTT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ edüT‘Ô '· ì]«X‚wyü T˚ . Bì‘√ n~ÛcÕ˜q+
343
652 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
‘Ó*dæHê, ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê, ÁuÛeÑ T u≤<Û\ä T ≈£î<äse¡ qï e÷≥ K+&ç‘e· TT. n~ÛcÕ˜HêìøÏ
_Ûqï+>± bÕs¡e÷]úø£ <Ûsä à¡ eTT\T, n$ ø£qã&Éøb£ ˛e≥+ ` n+^ø£]+#·ø£ b˛‘˚ ªªÁuÛ≤+‹,
u≤<Û\ä T ≈£î<äse¡ qï e÷≥µµ >∑÷&Ü K+&ç‘e· TT. nj·÷´! ÁuÛeÑ T $s¡T<äe∆ TsTTq (X¯óøÏÔ /
ÁãVü≤à+) Äø±s¡yT˚ |üse¡ ÷s¡+ú ø±ø£b˛‘˚ n<Ûë´dü #˚jT· ã&çq s¡÷|üyT˚ dü‘´· + ne⁄‘·T+~.
X¯óøÏÔ |üs¡e÷s¡ú+ ø±<ä+fÒ s¡»‘·y˚T dü‘·´eTe⁄‘·T+~ >∑<ë! ` düe÷:` ÁuÛÑe÷ø±s¡+
ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ . <ëìøÏ _ÛqïeTsTTq Äø±s¡eTT ˝ÖøÏø+£ >± yêdüeÔ eTT. n~ e´eVü‰s¡eTT
ñqï+‘·ei≈£î dü‘´· eTT. ø£qTø£ n<Û´ä düeÔ TsTTq ÁuÛeÑ ÷ø±s¡eTT ndü‘´· y˚T. X¯óøÏ‘Ô «· + edüT‘Ô '·
(ÁãVü≤à‘·‘«Ô· Ø‘ê´) ì»+ ø±ø£b˛sTTHê e´eVü‰s¡‘'· ì»+ ø£qTø£ s¡»‘·+ dü‘´· + ø±<äT.
n˝≤H˚ Ç~.
kÕsê+X¯ + ` ÁãVü ≤ à+ ì]«X‚ w ü + nqï~ ndü \ sTTq dü ‘ · ´ +. dü ‘ · ´
C≤„Hêq+<äeTj·T+ ø±e≥+ yê´eVü‰]ø£+. Je‘·«+ ÁbÕ‹uÛ≤dæø+£ . n+<äT yê´eVü‰]ø£
eTsTTq Á|ü‘´· >±‘·à˝À nuÛ<Ò +ä ‘Ó*ùdÔ Jyê<Ûë´dü b˛‘·T+~ ` á |üø+å£ ˝À ª‘·‘«Ô· eTdæµ
e<ä› \ø£Då nedüs+¡ ˝Ò<Tä . bÕs¡e÷]úø£ ÁãVü≤àC≤„q+ e\qH˚ Jyê<Ûë´düìeè‹Ô nH˚
|üø+å£ ˝À ªª\ø£Då µµ nedüs+¡ . á bÕs¡e÷]úø£ ÁãVü≤à C≤„qeTT ˇø£ |ü<+ä MT<ä \ø£Då #˚ùdÔ
sê<äT. s¬ +&ÉT |ü<eä TT\ MT<äq÷ #˚j÷· *. ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TsTTq Jes¡÷|üeTT, yê´eVü‰]ø£
eTsTTq áX¯«s¡ s¡÷|üeTT ` ˝Òì<˚ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+. ÁbÕ‹uÛ≤dæ≈î£ &ÉsTTq Je⁄q≈£î
>∑÷&Ü eT÷&ÉT uÛ<Ò ë\THêïsTT. ÁbÕ‹uÛ≤dæø£ Je⁄&ÉT, yê&˚ ‘Ó»’ dü Je⁄&ÉT, dü«|üï+ #·÷#˚
yê&ÉT. yê´eVü‰]≈£î&ÉT ` $X¯«Je⁄&ÉT C≤>∑sD¡ kÕúsTT˝À yê&ÉT, bÕs¡e÷]ú≈£ Je⁄&ÉT `
ÁbÕE„&TÉ >±&ÛÉ ìÁ<ä˝À yê&ÉT. Ç+‘·e÷Á‘·+ #˚‘· á ÁbÕE„&TÉ bÕs¡e÷]úø£ ÁãVü≤à+
ø±<äT. Ç‘·ìøÏ nC≤„q+ ñ+≥T+~. ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ ø±<äT. áX¯«s¡T&ÉTqTï
ÁbÕ‹uÛ≤dæ≈£î&Éqe#·TÃø£<ë! ` Á|ü‹_+ã+ ø£qTø£ n˝≤π> nqe#·TÃqT ` nsTTHê
e÷jÓ÷|üV≤æ ‘· #Ó‘’ q· ´eTsTTq áX¯«s¡T&ÉT e´eVü‰s¡+ ˝Àq÷ ñHêï&ÉT >∑<ë! n˝≤π>
Á|ü‹_+ã s¡÷|ü Je⁄&ÉT ÁbÕ‹uÛ≤dæ≈î£ &ÉsTTHê n+‘·'ø£sD¡ +˝À ñqï #Ó‘’ q· ´ s¡÷|ü⁄&ÉsTTq
Je⁄&ÉT yê´eVü‰]≈£î&˚. Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. ø±>± Jy˚X«¯ s¡T\T Á|ü‹_+u≤\T, ÁbÕ‹uÛ≤dæ≈î£ \T.
yê]øÏ kÕøÏå nsTTq Á|ü‘·´>±‘·à yê´eVü‰]ø£eTT. ì]«X‚wüÁãVü≤àeTT bÕs¡e÷]úø£eTT.
eTiÀ |üø+å£ ˝À, Jy˚X«¯ s¡T\qã&˚ e÷j·÷ / n+‘·'ø£sD¡ ≤e∫äqï #Ó‘’ q· ´eTT ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TT.
ñ|üVæ≤‘· #Ó’‘·q´eTsTTq Á|ü‘·´>±‘·à yê´eVü‰]ø£+ ñ|üVæ≤‘·+>±ì X¯ó<ä∆#Ó’‘·q´+
bÕs¡e÷]úøe£ TT. eTi=ø£ |üø+å£ ˝À dü+kÕs¡+ ˝Àì #Ó‘’ q· ´eTT ÁbÕ‹uÛ≤dæøe£ TT. dü+kÕs¡
s¡V≤æ ‘· #Ó‘’ q· ´eTT yê´eVü‰]ø£eTT. ì]«X‚weü TT bÕs¡e÷]úøe£ TT. ÁãVü≤ày˚T ‘·q n$<ä´
e\q _Û\≈¢ î£ \+˝À ô|]–q sê»≈£îe÷s¡Tì ˝≤>± dü+kÕs¡+˝À Je⁄&ÉT>± ñ+≥THêï&ÉT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 653
@<äsTTHê ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ e<˚› ì]«X‚wÁü ãVü≤àuÛ≤eq #ÓbÕŒ\+fÒ \ø£Då nedüsy¡ T˚ .
nj·÷´! Je_ÛqïeTsTTq Äø±s¡+ ø£\ ÁãVü≤àqT ‘Ó*dæø=q≥+ e\q Jyê<Ûë´dü
‘=\>∑T‘·T+<äH˚ |üø+å£ ˝À, ÁãVü≤àeTTq+<ä* Äø±s¡ $X‚weü TTqT ‘=\–+#˚<B˚ ˝Ò<Tä ø£qTø£
ì]«X‚wü ÁãVü≤à+ m˝≤ edüT+Ô ~. ` düe÷:` Á|üe÷D C≤„q+ e\q n<Ûë´dü düeT÷\+>±
‘=\>∑T‘·T+~. n<Ûë´dü≈î£ eT÷\+ nC≤„q+. n~b˛‘˚ ÁãVü≤à+ dü$X‚weü Tqï uÛ≤eq
b˛‘·T+~. dü$X‚weü Tqï uÛ≤eq nC≤„q eT÷\ø£eTT ø£<ë! n+‘·≥ ì]«X‚wü ÁãVü≤à+
‘˚\T‘·T+~. ªn+‘·' Á|ü$wü'º `µ yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‘·T\T ÁãVü≤àeTTqT dü$X‚w+ü >± #Ó|Œæ q$.
nsTT‘˚ n<ä+‘ê e´eVü‰s¡+ ñqï+‘· ei≈£î ÁãVü≤à+ dü$X‚w+ü >∑qTø£ dü]b˛‘êsTT.
ø£qTø£ e÷ |üø+å£ ˝À <√wü+ ˝Ò<Tä . sêe÷qT» |üø+å£ ˝À @ø£$C≤„q+‘√ düs«¡ $C≤„q+
edüT+Ô <äqï Á|ü‹»„ ≈£î<äs<¡ Tä . dü÷ø£Î ∫<ä∫<ä«düTÔ X¯Øs¡+>∑\ ÁãVü≤à ø±s¡´eTsTTq sT÷
dü÷\ú Á|ü|+ü #·+ Ä dü÷ø£Î C≤„q+‘√ \_ÛdTü +Ô <ä+{≤sê? ≈£î<äs<¡ Tä . ˇπø ÁãVü≤à+ ø±s¡´+
ø±s¡D+ ø±sê<äT. (ô|>’ ± ˇø£ Á>∑T&ÉT¶ #·÷∫ n~ @ |üøåÏ C≤‹<√ #Ó|Œü ≥+ ø£weºü TT.
dü÷ø£Î+ #·÷∫ dü÷\ú eT+‘ê $es¡+>± ‘Ó*dæø=H˚ neø±X¯+ ˝Ò<Tä ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) eT{Ϻ
jÓTTø£ÿ <äXÊuÛ<Ò +ä ˝≤>± n~ ≈£î~]Hê |ü]D≤eTo\+ ne⁄‘·T+~ >∑qTø£ ÁãVü≤à+ nì‘·´
eTe⁄‘·T+~. Ç~ ∫<ä∫‘·T\Ô |ü]D≤eT+ nsTT‘˚ >∑÷&Ü nì‘·´+ ne⁄‘·T+~. ø±ì
nì‘·´eTq≥+ MT≈£î Çwü+º ø±<äT >∑<ë! n∫‘·TÔ >∑÷&Ü ‘·eT eT‘·+˝À ì‘·´+ ø£<ë!
ì‘·´ edüTeÔ ⁄˝À e÷s¡TŒ\T+&Ée⁄ ` Ç˝≤+{Ï <√cÕ\T #ê˝≤ #·÷bÕeTT. Çø£ ª‘·«+µ
n+fÒ n∫~«•wüeº TsTTq ªªJe⁄&ÉTµµ X¯Øs¡+>± >∑\ ªªÁãVü≤à+µµ nì ns¡+ú #Óù|Ô ª‘·‘µY ≈£î
>∑÷&Ü n<˚ ns¡+ú . ø£qTø£ ñ<˚X› ´¯ + $<Û̊jT· + s¬ +&É÷ (ÁãVü≤à+ ÁãVü≤àeT>∑TqT nqï≥T¢)
ˇø£{Ï ne≥+ <√wü+ ne⁄‘·T+~.
nj·÷´! ª‘·‘«Ô· eTdæµ e<ä› <˚ìMT<ä <˚ì˙ $~Û+#·≥+ ˝Ò<Tä . n~ ªª◊‘·<ë‘·à´
$T<ä+ düs«¡ +`µµ (Ç<ä+‘ê ÁãVü≤à+ Ä‘·à>± >∑\~) nqï yêø£´+ e\qH˚ »]–+~.
‘Ó*j·Tì <ëìì #Óù|Œ<˚ XÊg+. ˝Ò<+ä fÒ XÊg+ e´s¡eú Te⁄‘·T+~. Je düV≤æ ‘·eTsTTq
sT÷ »>∑‘T· qÔ T ªÇ<ä+ R Ç~µ nì #·÷|æ ÁX¯ó‹ ªª◊‘·<ë‘·à´$T<ä+, ‘·ôd´’ wü Ä‘êà`µ nì
#Ó|Œæ +~. <ëìøÏ ø±s¡D+ ªªdüq÷à˝≤k˛´y˚T´e÷dü‡sê«' Á|üC≤dü‡<ëj·T‘·Hêdü‡Á‘·Œ‹cÕ˜'µµ
nì ªªdüs«¡ + K*«<ä+ ÁãVü≤à+, ‘·»˝® ≤ì‹ XÊ+‘· ñbÕd”‘`· µµ nì ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~.
n˝≤π> Ç‘·s¡ ÁX¯ó‘·T\TqTï ÁãVü≤àeTTq≈£î, <ëìøÏ _ÛqïeTsTTq ∫<ä∫<ä«düTeÔ ⁄≈£L ñqï
X¯Øsê‘·à uÛ≤eeTTH˚ ‘ê<ë‘·à´eT+≥T+~. ªªn+‘·'Á|ü$wüXº ÊÙkÕÔ»HêHêyéTµµ nì, ªªj·T'
|üè~Ûyê´+ ‹wü̃qï+‘·s√j·TeTj·T‹µµ, yÓTTˆˆ ÁX¯ó‘·T\T n+<äT≈£î kÕø£´å eTT. düe÷:` ªÇ<ä+
R Ç~µ nì m<äTs¡T>± <äèX¯´ »>∑‘T· HÔ ˚ #Ó|Œæ +~ >±ì y˚<+ä Je⁄ì >∑÷]à #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
344
654 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
#ÓbÕŒ\+fÒ nVü≤+, ‘·«+, Ä‘·à ` n˝≤ #Ó|Œæ ñ+&˚~. Ä‘·à <äèX¯´+ ø±<äT. <äèø˘ `
Á<äw.ºü <ëìì |òTü ≥+ ˝≤>± ªÇ~µ nì #Ó|Œü ≥+ dü]ø±<äT. düs«¡ <äèX¯´eTT ÁãVü≤àeTì ô|’
ÁX¯ó‘·T\ e\q ‘Ó*dæHê ªJe⁄&ÉT ÁãVü≤ày˚Tµ nqï dü+>∑‹ yê{Ïe\q sê<äT. n+<äT#˚‘H· ,˚
‘·‘·Ô«eTdæµ nì y˚<ä+ Á|ü‘˚´ø£+>± #Ó|æŒ+~. »>∑‘·TÔ ÁãVü≤à+ nq{≤ìøÏ ùV≤‘·Te⁄
ªdüq÷à˝≤'`µ nqï ÁX¯ó‹ #Ó|Œæ +~. »>∑‘T· Ô ÁãVü≤àeTT qT+∫ |ü⁄{Ï+º ~. ÁãVü≤àeTTq+<˚ ñ
qï~. ÁãVü≤àeTTq+<˚ ©qeTe⁄‘·T+~. ø£qTø£ n+‘ê ÁãVü≤ày˚T. ø±s¡´+ (≈£î+&É) ø±s¡D
(eT{Ï)º dü«s¡÷|üyT˚ . Je⁄&ÉT ÁãVü≤à+ ø±e{≤ìøÏ n~ ø±s¡D+ ø±<äT. Je⁄&ÉT ì‘·T´&ÉT
nE&ÉT. n$Hê•. n{Ïyº ê&ÉT ÁãVü≤àeTTq+<äT |ü⁄≥º≥+, ñ+&É≥+, \sTT+#·≥+ m˝≤
»s¡T>∑T‘êsTT? Je⁄&ÉT ÁãVü≤àø±s¡´+ ø±<äT. Je<˚V≤ü + e÷Á‘·yT˚ ÁãVü≤àø±s¡´+ ø±e#·TÃqT.
Je⁄&ÉT ø±&ÉT. n‘·ìøÏ <˚V≤ü +‘√ dü+ã+<Û+ä ÁuÛ≤+‹ e\qH˚ >±ì dü‘´· + ø±<äT >∑<ë!
<˚V≤ü + m{≤¢ b˛sTTHê <˚V≤æ øÏ @MT ø±<äT. ªªnCÀì‘·´XÊÙX¯«‘√j·T+ |ü⁄sêD' qVü≤q´‘˚
Vü≤q´e÷H˚ X¯Øsπ µµ nì ÁX¯ó‹. Ç˝≤ Je⁄&ÉT ÁãVü≤àø±s¡´+ ø±<äT ø£qTø£ JeÁãVü≤àuÛ<Ò yä ê~
eT‘·+˝À @ø£$C≤„q+ e\q düs«¡ $C≤„q+ \_Û+#·<Tä . ªªdüs«¡ + K*«<ä+ ÁãVü≤à, ‘·»˝® ≤ì‹
XÊ+‘· ñbÕd”‘·µµ nqï #√≥ >∑÷&Ü düs¡«|ü<äeTTq≈£î Je_ÛqïeTsTTq »>∑‘·TÔ nì
ns¡eú TT. ‘·»˝® ≤Hé ` n+fÒ ‘·»e® TT. <ëì qT+&ç |ü⁄{Ïqº ~. \eTT R ©qeT>∑Tq~. nHé
R <ëìe\q Áã‘·T≈£îq~. ø£qTø£ Á|ü|+ü #·eTT ª‘·»®˝≤Héµ ne⁄‘·T+<äì ns¡eú TT. ª‘·»˝® ≤Héµ
ø£qTø£ »&É$X¯«y˚T ÁãVü≤àeTì #Ó|æŒq≥¢sTTq~. Je⁄&ÉT ÁãVü≤àeTT qT+∫ sê˝Ò<äT.
ÁãVü≤à©qT&ÉT ø±&ÉT. ø£qTø£ Je⁄q≈£î ÁãVü≤à‘·«eTT eTT+<äT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ø£qTø£ ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ
nì Á|üdTü ‘Ô +· #Ó|Œü ≥+ nedüsy¡ T˚ . ø±>± ˙ |üø+å£ ˝À ªªñ<˚X› ´¯ +, $<Ûj
˚ T· +µµ ‘˚&Ü ˝Ò≈î£ +&Ü
ñqï~. ø£qTø£ ª$~Ûµ H˚ e<ä\e\dæedüT+Ô ~ ø£qTø£ n~ #ê˝≤ ô|<ä› <√wüeTT.
ÁãVü≤à+ ø£qï ∫<ä∫<ä«düTÔe⁄ _ÛqïeTsTTq<äì MTs¡qï e÷≥ ‘·|ü.
ªª@ø£yT˚ yê~«rj·T+ ÁãVü≤൵ nqï ÁX¯ó‹ ÁãVü≤à_Ûqï+>± @MT ˝Ò<ìä #Ó|⁄ü qÔ ï~. ªVü≤sπ 'q
øÏ+∫<ä«´‹]ø£eÔ TdæµÔ µ nì $wüß|í ⁄ü sêD+ >∑÷&Ü n˝≤π> nqï~. ∫<ä∫‘·T\Ô T X¯Øs¡+>±
>∑\ ÁãVü≤à+ ø£qï _Ûqï+>± @B ˝Ò<ìä <ëqs¡+ú n+{≤sê? ` ø±ì @e÷Á‘·eT÷ ˝Òì
n≥Te+{Ï (≈£î+<˚{Ï ø=eTTà) edüTeÔ ì ìùw~Û+#·≥+ e´s¡+ú ø£<ë! ñ+fÒ><∑ ë ìùw<Û+ä
>±ì $~Û >±ì #˚kÕÔ+. Ç+‘˚>±ø£, ∫<ä∫<ä«düTeÔ ⁄\T ÁãVü≤à_ÛqïeTT˝≤? n_ÛqïeTT˝Ò.
_ÛqïeTT\sTT‘˚ yê{ÏøÏ ìùw<Ûyä T˚ . ÁX¯ó‹ |ü⁄sêD≤<äT˝À¢ n˝≤π> ñ+~. n_ÛqïeTsTT‘˚
ÁãVü≤à_ÛqïeTT ø±ì ∫<ä∫‘·T\Ô T ÁãVü≤à_ÛqïeTT\ì ˙e⁄ #Ó|Œü ≥+ ‘·|ü ø£<ë!
MTs¡Hêïs¡T ªª∫<ä∫‘·TÔ\T ` ÁãVü≤à+µµ eT<Ûä´ X¯Øsê‘·àuÛ≤ey˚T ‘ê<ë‘·à´eTì
ÁX¯ó‘·T\T #Ó|⁄ü HÔ êïj·THêïs¡T. ` nB ‘·ù|Œ. X¯Øsê‘·à uÛ≤e dü+ã+<Û+ä n+fÒ Ä<Ûës¡
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 655
(X¯Øs¡+) G Ä<Û̊jT· (Ä‘·à) dü+ã+<Ûyä T˚ ø±ì ‘ê<ë‘·à´ dü+ã+<Ûeä TT ø±<äT. ªªnVü≤+
eTqTwü´'µµ nqï#√≥ X¯Øsê‘·à\≈£î e∫Ãq ‘ê<ë‘·à´eTT n<Ûë´dü e\q e∫Ãq ndü‘´·
dü+ã+<ÛäeTT. ñ|üìwü‘·TÔ≈£î ÁuÛ≤+‹ ø£*Œ+#·sê<äT. ªªnVü≤+ JedüT‡F <äT'Fµµ nì
ÁãVü≤àeTTq≈£î ÁuÛ≤+‹ ø£\T>∑<äT. ÁuÛ≤+‹ ø±<ä+fÒ ÁãVü≤à+ dü+kÕ] nsTTb˛‘ê&ÉT.
Á|ü‘·´>±‘·à>± düsê«+‘·s¡+˝À ñ+fÒ Je⁄&ÉT u≤VüQ´ì>± ø£\Œq #˚j·T≥+ ‘·|ü.
n+‘·sê´$T Áu≤Vü≤àDeTT Á|ü‘´· >±‘·àH˚ #Ó|⁄ü qÔ ï<äì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ìs¡÷|æ+#êeTT.
ªª@wü düs¡«uÛÑ÷‘ê+‘·sê‘ê൵ nqT ÁX¯ó‹ ÁãVü≤àeTTqT Je⁄\˝À n+‘·sê´$T>±
#Ó|⁄ü qÔ ï<ä+{≤sê? ` nø£ÿ&É uÛ÷Ñ ‘· X¯u≤›ìøÏ ns¡+ú Je⁄\T ‘·|Œü Ç‘·s¡ düèwæ.º uÛ÷Ñ ‘·
X¯ãe› TT ø±s¡´eTsTTq düèwæìº #Ó|⁄ü +Ô ~. yê{Ï n+‘·sê‘·à Á|ü‘´· >±‘·àj˚T. Ä ÁX¯ó‹ áX¯«s¡Tì
dü÷∫düTÔ+<ä+{≤sê? ` Á|ü‘·´>±‘·àj˚T dü«‘·+Á‘·T&ÉsTTq áX¯«s¡T&ÉT. ªª‘·‘Y düècÕº«
‘·<y˚ êqTÁ|ü$X¯‘µY µ nqï ÁX¯ó‹ áX¯«s¡T&ÉT ∫<ä∫‘·T\Ô ˝À Á|üy•˚ +∫q≥T¢ #Ó|⁄ü qÔ ï~ >∑<ë
` n+{≤sê? ` ø±ì Je⁄&ÉT nE&ÉT, ì‘·T´&ÉT >∑<ë n+<äTe\q Je⁄\qT ‘·|Œü
$T–*q~ düèwæ+º ∫ n+<äT˝À Á|üy•˚ +∫q≥T¢ #ÓbÕŒ*. ªnH˚q Jy˚Hê‘·àHê`µ nqï eT+Á‘·+
Á|üø±s¡+ Je⁄ìj·T+<äTqï áX¯«s¡T&ÉT Á|üy•˚ +∫q≥T¢ #ÓbÕŒ\+{≤sê? ` Je dü«s¡÷|ü+˝À
áX¯«s¡T&ÉT Á|ü|ü+#·+˝À Á|üy˚•+#ê&Éì ns¡úeTT. ªª‘·<äqT Á|ü$X¯´ dü#·Ã‘·´#êÃuÛÑe‘Yµµ
nì ÁX¯ó‹ Je⁄ì j·T+BX¯«s¡T&ÉT Á|üy•˚ +∫q≥T¢ #Ó|Œæ +<ä+{≤sê? ` n˝≤ nø£ÿ&É ˝Ò<Tä .
düèwæ+º ∫q »>∑‘T· ˝Ô ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫q≥T¢+~. Çø£ÿ&É ªª‘·‘µY µ n+fÒ »>∑‘.Ô̊ Je⁄&ÉT ø±<äT.
Je⁄ì j·T+<äT Á|üy•˚ +∫q sT÷X¯«s¡T&ÉT ªdü‘µY , »>∑‘T· ˝Ô À Á|üy•˚ +∫ ª‘·´‘Yµ nsTTHê&ÉT
` n+{≤sê? ` ªdü‘µY n+fÒ Çø£ÿ&É yêj·TTe⁄, Äø±X¯eTT\qT #Ó|⁄ü ‘·T+~. ‘·´‘Y X¯ãe› TT
‘˚CÀ »\ uÛ÷Ñ eTT\ì ns¡eú TT. áX¯«s¡T&ÉT Je⁄&ÉsTT |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\+<äT Á|üy•˚ +∫
yê{Ï‘√ ‘ê<ë‘·à´eTTqT bı+~ ª‘·‘µY nsTT+<äì <ëì ns¡+ú . ø£qTø£ Je⁄&ÉT ÁãVü≤àqT
Á|üyX˚ +¯ e\q ÁãVü≤à+ >±&ÉT. (»>∑‘T· øÔ s£ TT‘˚ n˝≤ sêe#·TÃqT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) eTiÏ,
C≤„qdü«s¡÷|ü⁄\T ø£qTø£ ÁãVü≤à‘·«+ edüT+Ô ~. JeÁãVü≤àeTT\ dü«s¡÷|ü+ C≤„qy˚T. n~
@ø£+ nK+&É+. MTs¡T nHêïs¡T ªªHêeTs¡÷bÕ\qT bı+<äT‘ês¡Tµµ ªHêeTs¡÷ù|yê´ø£sy¡ êDϵ
nqï #√≥ >∑÷&Ü ÁãVü≤à|üs¡´+‘· HêeTs¡÷|üdüèwæºj˚T $wüj·T+ ø£qTø£, Ä ÁX¯ó‹
∫<ä∫~«•wüß&º sÉ TTq ÁãVü≤àeTTq≈£î Äj·÷ ù|s¡T¢ #Ó|⁄ü qÔ ï~ ` n~ ‘·|ü. ªª∫<ä∫~«•wü+º µµ
nqï#√≥ düe÷dü+˝À ñqï ª∫<ä∫‘Yµ X¯ã›eTTq≈£î πøe\ ∫<ä∫‘·TÔ\ì ns¡úe÷?
∫<ä∫‘·T\Ô ‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤àeTì ns¡eú ÷? øπ e\ edüTeÔ ⁄˝Ò n+fÒ ÁãVü≤à+ düs«¡ |ü<eä TT\≈£î
ns¡+ú ø±<äT. n˝≤ ø±ø£ ª∫<ä∫~«•wü+º µ nì ns¡+ú #Óù|Ô (∫<ä∫~«•wüº ` $•wü+º ÁãVü≤à+
` n+fÒ ) Ç+<ä T ˝Àì ª∫<ä ∫ ‘Y µ X¯ u ≤› \ T π ø e\ ∫<ä ∫ ‘· T Ô \ qT #Ó | ü ⁄ Ô + <ë? `
345
656 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
∫<ä∫~«•wüºeTsTTq ÁãVü≤àeTTHê? nì eTi\ Á|üX¯ï. yÓTT<ä{Ï<äsTT‘˚ ÁãVü≤à+
düs¡«|ü<äyê#·´+ ø±<äT. ¬s+&Ée<äsTT‘˚ nqedüú yÓTTˆˆ <√cÕ\T ekÕÔsTT. nj·÷´!
∫<ä∫<ä«düTeÔ ⁄\ jÓTTø£ÿ $X‚wü HêeT<Û̊j÷· \T ÁãVü≤à, Ç+Á<ä, Á|üC≤|ü‹, es¡TD, Äø±X¯,
yêj·TT ` yÓTT<ä\sTTq$ Äj·÷ X¯Øs¡eTT\T <ë*Ãq ÁãVü≤àeTTqT #ÓbÕÔsTT. ` düe÷:`
≈£î<äs<¡ Tä . ` ÁãùV≤à+Á<ä Á|üC≤|ü‘ê´~ HêeTeTT\T ÁãùV≤à+Á<ä Á|üC≤|ü‘ê´~ X¯Øsê\T>∑\
ÁãVü≤àeTTqT #Ó|ü q$ ` nqï á yêø£´+˝À s¬ +&Ée düe÷dü+˝À >∑\ ÁãùV≤à+Á<ë~
X¯u≤›\T øπ e\+ yê]H˚ #ÓbÕÔj÷· ? yês¡T X¯Øs¡+>± >∑\ ÁãVü≤àeTTqT #ÓbÕÔj÷· ? `
øπ e\+ yê]H˚ ` n+fÒ Ä |ü<ë\T ÁãVü≤àeTTqT #Ó|Œü e⁄. >∑qTø£ ÁãVü≤à+ düs«¡ |ü<ë\≈£î
ns¡+ú ø±<äT. ~«rj·T |üøeå£ TsTT‘˚ ` Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ˝≤>± ªÁãùV≤à+Á<ë~ X¯Øs¡ $•wüº
ÁãVü≤à\qTµ nqï|ü⁄&ÉT eTi\ sT÷ düe÷dü+˝À Ç<˚ Á|üXï¯ ` nqedüú yÓTTˆˆ <√cÕ\÷
ekÕÔsTT.
nj·÷´! ÁãùV≤à+Á<ë~ HêeTeTT\T, Äj·÷ X¯Øs¡+>∑\ Je⁄\T X¯Øs¡+>± >∑\
ÁãVü≤àeTTH˚ #ÓbÕÔsTT ø£qTø£ ~«rj·T düe÷dü+˝Àì ÁãVü‰à~ |ü<ë\T nsêú˝Ò >±ì ù|s¡T¢
>±e⁄ ` düe÷:` ø±<äT. ÁãVü≤à X¯Øs¡+>± MTøÏweºü TsTTq nsêú\T (∫<ä∫‘·T\Ô T) ÁãVü‰à<äT\T
ù|sê? Jyê<äT\T ù|sê? @B ø±<ë? ÁãVü‰à<äT˝Ò ù|s¡T¢ ` n+fÒ düeTdüÔ X¯ãe› TT\T
$•wüº ÁãVü≤àeTTH˚ #ÓbÕÔjT· qï MT Á|ü‹»„ ≈£î<äs<¡ Tä . Jyê~ X¯ãe› TT˝Ò ù|s¡T¢ ` n+fÒ `
@$ Ä nsêú\T ÁãVü‰à<äT\πø n+{≤sê? nsTT‘˚ yês¡+<äsT¡ ÁãVü‰à~ HêeTeTT\T >∑\yêπs
ne⁄‘ês¡T. ø£qTø£ uÛ÷Ñ $T yÓTTˆˆ ù|s¡T¢ ‘·eT Á|ü‘´˚ ø£ ns¡eú TTH˚ uÀ~ÛkÕÔsTT. |üse¡ ÷‘·à uÛ÷Ñ '
` yÓTTˆˆ HêeTeTT\qT düèwæ+º ∫ ‘·sê«‘· s¡÷|ü+ >∑\ Ä |ü<ës¡eú TTqT düèõ+#ÓqT. ªªuÛ÷Ñ ]‹
yê´Vü≤s¡‘Y ‘·‘√ uÛ÷Ñ dü‡eT uÛeÑ ‘Yµµ nì ÁX¯ó‹. ªªHêe÷ì s¡÷bÕDÏ $$#·´BÛs'¡ µµ ªªHêeTs¡÷ù|
yê´ø£sy¡ êDϵµ ` nì ÁX¯ó‘·T\T HêeTs¡÷|üdèü wæìº n{Ϻ dü+ø£˝≤Œ\qT #Ó|⁄ü HÔ êïsTT. H˚qT
HêeTs¡÷|ü $•wüß&º qÉ e⁄‘êqì ns¡+ú #Ó|Œü sê<äT. ø£qTø£ n~ HêeTs¡÷|ü düèwæº dü+ø£\Œy˚T.
HêeTs¡÷bÕ\T>± ø±e≥+ n+fÒ ªªãVüQµµ nq≥+ (ãVüQkÕ´+) uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
HêeTyê#·T´&ÉT, s¡÷|üXد s¡T&ÉT. ø£qTø£ |üse¡ ÷‘·à HêeTs¡÷|ü $•wüeº T+<ëeT+fÒ n|ü⁄&ÉT
HêeTs¡÷|üeTT\T |üse¡ ÷‘·àø£qï _ÛqïeTT\Hê*. ø±ì nB ‘·ù|Œ. ªª|ü⁄s¡Twü @y˚<ä>¥+
düs¡«+ j·T<ä÷“¤‘·+ j·T#·Ã uÛÑe´+µµ ªª◊‘·<ë‘·à´ $T<ä+ düs¡«+µµ ªªdüs¡«+ K*«<ä+ ÁãVü≤൵
ªªdüs¡«+ $wüßíeTj·T+ »>∑‘Yµµ ªª»>∑#·Ãq'µµ ªªyêdüT<˚edü‡s¡«$T‹µµ ªªdüeTVü‰‘êà düT<äTs¡¢uÛÑ'µµ
yÓTT<ä\sTTq ÁX¯ó‹ düà è‘·T\T ‘˚&Ü ekÕÔsTT. ªªVü≤πss¡ïøÏ+∫‘Y e´‹]ø£Ô eTdæÔ, eT‘·Ô'
|üs¡‘·s¡+ Hêq´‹ÿ+∫<ädæÔ <Ûäq+»j·Tµµ nì |üs¡e÷‘·à _Ûqï+>± Hêe÷<äT\T >∑÷&Ü
˝Òeì dæ<ë∆+‘·+. n+<äT#˚‘· |üse¡ ÷‘·àj˚T e÷j·T#˚‘· HêeTs¡÷|ü dü«s¡÷|ü⁄&Ée⁄‘·THêï&ÉT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 657
»>∑‘+Ô· fÒ HêeTs¡÷bÕ\T ø£qTø£. ªª‘·HêïeTs¡÷bÕuÛ≤´+ yê´ÁøÏjT· ‘·µµ nì ÁX¯ó‹. Bìe\q
ªªÁãVü≤à+ HêeT $•wüyº T˚ , HêeT ø£sÔ¡ ø±<äTµµ nqï $wüjT· + ìs¡deÔü TT. HêeT $•wü+º
s¡÷|üyT˚ . ÁãVü≤à+ HêeTs¡÷|üyê´ø£sj Ô¡ T˚ . nj·÷´! ÁãVü≤à+ >∑÷&Ü HêeT $•wüyº T˚ >∑<ë!
` düe÷:` e÷j·T e\q s¡÷|ü+‘√ |ü⁄{Ïqº ÁãVü≤à+ HêeT $•wüeº TsTTq<äì y˚TeT÷
n+{≤+. ø±ì y˚TeTT nqì<˚eT+fÒ Hêe÷‘·à>±qsTTHê ÁãVü≤à+ |ü⁄≥º˝<Ò Tä . n<˚$T{Ï?
ÁãVü≤à+ HêeTs¡÷|ü yê´ø£sD¡ + #˚d+æ <ä+{Ï] >∑<ë! ` n+{≤sê? ` ø±<äT. Bqs¡+ú
@eT+fÒ, ÁãVü≤à+ Ä‘·àH˚ HêeTs¡÷|ü dü«s¡÷|ü+>± e÷j·T‘√ yê´ø£]+#Óqì.
ªª‘·<ë‘êàq>¥+ dü«j·TeT≈£îs¡T‘·
Ä‘·àH˚´yê‘·àHê‘êàq+ dü軑·´e‹ Vü≤+‹#·µµ
yÓTTˆˆ ÁX¯ó‹ düà è‘·T\T n˝≤π> n+≥THêïsTT. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq edüTyÔ B˚ ˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+
Ç+ø£ <˚ìì HêeTs¡÷|üeTT\‘√ yê´ø£]düT+Ô ~. ` ø£qTø£ ‘·qH˚ yê´ø£]düT+Ô ~. Ç<ä+‘ê
dü$X‚wü / dü>T∑ D ÁãVü≤à+ #˚ùd $wüjT· y˚T. nC≤„q+‘√ >∑÷&çq<ä<.˚ nC≤„q+‘√ >∑÷&çq
ÁãVü≤ày˚T Ç˝≤ #˚dTü +Ô ~. ì]«X‚wÁü ãVü≤à+ ø±<äT ` nq≥+ e\q á HêeTs¡÷bÕ~ø£
eT+‘ê nC≤„Hêì<˚ >±ì ÁãVü≤à~ >±<äì ‘˚\T‘·Tqï~. nsTTHê nC≤„q+ ÁãVü≤àX¯øÔÏ
>∑qTø£ n~ ÁãVü≤àeTT ø£qï $&ç>± ñ+&É<Tä ø£qTø£ ÁãVü≤à ‘·q nC≤„Hêìï˝≤ yê´ø£]+#ê&Éì
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . Ç˝≤ ÁãVü≤àeTTq+<äT e÷j·T #˚‘· HêeTs¡÷bÕ\T ø£*Œ‘·+ ø£qTø£H˚ ÁãVü≤à+
HêeTs¡÷|ü X¯Sq´eTì #ÓbÕÔ+. ªªqHêeTs¡÷ù| >∑TD<√wü @eyêµµ ` uÛ≤>∑e‘·+. ø£qTø£H˚
ÁãVü≤à+ yêvàqdüT‡\≈£î >∑÷&Ü n+<ä<Tä . ` ªªj·T‘√yê#√ ìes¡+Ô ‘˚ nÁbÕ|ü´ eTqkÕdüV≤ü `µµ
ÁX¯ó‹. Ç{Ϻ ÁãVü≤àeTTqT ˙e⁄ HêeT $•wüeº Tì #Ó|Œü ≥+ m+‘· kÕVü≤düeTT. ÁãVü≤à
e÷j·Te\q e÷Á‘·yT˚ HêeTs¡÷|ü $X‚wü düV≤æ ‘·+. edüT‘Ô '· nsTT‘˚ ªHêeTs¡÷|ü s¡V≤æ ‘·yT˚ µ.
ÁãVü≤à+ HêeTs¡÷|üeTT\qT düèõ+∫+~ ø£qTø£ HêeTs¡÷|ü yê´ø£s¡Ô. n+‘˚>±ì
HêeTs¡÷|üeTT\T edüT‘Ô '· ø£\~ >±<äT. ÁãVü≤à+ HêeTs¡÷|ü yê´ø£è‘·+ ø±e≥+ n+fÒ
e÷j·T#˚‘· HêeTs¡÷|üeTT\T>± ne≥+. n+‘˚>±ì ÁãVü≤à+<ëø± HêeTs¡÷|ü yê´ø£sD¡ +
ø±<äT. Bì‘√ ªªÁãVü≤à_ÛqïeTsTTq<ä+‘ê Äj·Tq X¯Øs¡+>±H˚ ñqï~ ø£qTø£, <ëìì
Á|ü‹bÕ~+#˚ X¯ã+› >∑÷&Ü <ëì es¡≈î£ ‘·q ns¡+ú #ÓbÕŒ*µµ nì #Ó|Œæ q luÛ≤wü´eTT
|üsêdüeÔ TT. ÁãVü≤à_ÛqïeTsTT, ÁãVü≤àX¯Øs¡eTsTTq edüTyÔ B˚ ˝Ò<Tä . uÛ÷Ñ $T yÓTTˆˆ $T<Ûë´
|ü<ësêú\T ù|s¡T¢ ÁãVü≤à+ <ëø± b˛e⁄. ˝Àø£+˝À uÛ÷Ñ $T n+fÒ ªªuÛ÷Ñ e÷´~ X¯Øs¡+ >∑\
ÁãVü≤à+µµ nì ns¡+ú sêe≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë!
nj·÷´! uÛ÷Ñ $T yÓTTˆˆ X¯u≤›\T ˝Àø£ e⁄´‘·Œ‹Ô Á|üø±s¡+ uÛ÷Ñ $Tì #Ó|Œæ Hê uÛ÷Ñ e÷´~
$•wüeº TsTTq ÁãVü≤àeTTH˚ #ÓbÕÔsTT. Ç#·Ã≥ e⁄´‘·Œ‹Ô $s√<Û+ä ˝Ò<Tä . e⁄´‘·Œ‹Ô e\q
346
658 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
e∫Ãq ªuÛ÷Ñ $Tµ e+{Ï nsêú\qT e<ä\˝Ò<Tä . ÁãVü≤à+ Ç+Á~j·T >√#·s+¡ ø±<äT. ø£qTø£
<ëì <ëø± ns¡+ú #˚s˝¡ <Ò Tä . n+‘˚ ‘·|Œü ns¡+ú ø±<äì ø±<äT. ª*vŸµ ` BìøÏ y˚<+ä ˝À
n|üPs¡«uÛ≤eq ` nH˚ ns¡+ú (˝Àø£+˝À ˝Òøb£ ˛sTTHê yÓ~’ ø£+>±) ñqï~ ø£qTø£ <√wü+
˝Ò<Hä êïs¡T. n˝≤π> Ç#·Ã≥ >∑÷&Ü. ` düe÷:` uÛ÷Ñ e÷´~ X¯u≤›\≈£î uÛ÷Ñ e÷´~ $•wüº
ÁãVü≤à+ ns¡eú Tì y˚<+ä ˝Àq÷ ˝Ò<Tä . ˝Àø£+˝À m≥÷ ˝Ò<Tä . #·÷ˆˆ ªªÄ‘·àq Äø±X¯d‡ü +uÛ÷Ñ ‘·'µµ
ªªj·T‘√yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì C≤j·T+‘˚µµ, ªª|üè~Ûe´|ü⁄‡Á|ü©j·T‘˚µµ yÓTTˆˆ yêì˝À Äø±X¯+
|üè~ÛM, n|t ` M{Ï nsêú\T @$T{Ï? ` yê{Ï‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤à+ |ü⁄{Ϻ+<äì
©qeTe⁄‘·T+<äì ns¡eú ÷? Ç˝≤ #Óù|Ô eTTU≤´s¡+ú ≈£î<äsq¡ fÒ.¢ m+<äTø£+fÒ ÁãVü≤à+ |ü⁄≥º<Tä ,
©q+ ø±<äT. ªªdü‹$X‚w´ü u≤<Û̊ $~Ûìùw<ÛÍ $X‚wDü eTT|üd+ü Áø±eT‘·'µµ nqï Hê´j·T+‘√
$•wü º ÁãVü ≤ à≈£ î ≈£ î <ä s ¡ ì »qà\j· ÷ \T $X‚ w ü D eTsTTq Äø±XÊ<ä T \≈£ î
dü+Áø£$T+#·Tq+{≤sê? ` nsTT‘˚ ªÄø±X¯d‡ü +uÛ÷Ñ ‘·'µ nqï#√≥ eTT+<äT Äø±X¯ $•wüº
ÁãVü≤à+ |ü⁄f…qº T nì ns¡+ú #Ó|Œæ ` ÁãVü≤à+ |ü⁄≥º<Tä >∑qTø£ Ä ns¡+ú ≈£î<äs<¡ ìä ` MTs¡T
Äø±X¯+ |ü⁄f…qº T nì ndü\T bÕ‘· ns¡yú T˚ #ÓbÕŒ*. Ç<˚ ªª‘·Tì<ä>sπZ∑ ‘Ó\y¢ ê]+~µµ nqï
kÕyÓT‘· (|òüT≥º≈£î{° Á|üuÛ≤‘·Hê´j·T+) ªª‘·‘˚Ô» ◊ø£å‘·µµ ` M{Ï˝À¢ ‘˚»düT‡≈£î áø£åD+
≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ \ø£Då #˚‘· ªª‘˚CÀ $•wüeº TsTTq ÁãVü≤à+µµ nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*. nø£ÿ&ÉsTTHê
‘˚»' n+fÒ eTTU≤´s¡ú+ ‘˚»ùd‡. ‘˚»düT‡‘√ >∑÷&çq ÁãVü≤à+ eTTU≤´s¡ú+ ø±<äT. á
X¯u≤›ìø° ns¡+ú ˝À X¯øÔÏ ñ+<äì yê´ø£sD¡ +, ñ|üe÷q+ ø√X¯+ yÓTTˆˆ yêì e\q dæ~d∆ Tü +Ô ~.
yê{Ï e\q ‘˚»düT‡ ` n–ï nì ns¡+ú ìX¯Ãj·T+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ ‘˚CÀ $•wüº
ÁãVü≤à+ nH˚ ns¡+ú \ø£Då <ë«sê ø£*Œ+#ê*. ª#ÛÁ· ‘êDÏ >∑#÷ +¤ ‹µ (>=&ÉT>∑T\T q&ÉTdüTHÔ êïsTT)
nqï#√≥ #ÛÁ· ‘ê\T q&Ée≥+ ndü+uÛeÑ +. ø£qTø£ ª#ÛÁ· ‘·µ n+fÒ ª#ÛÁ· ‘·<ëÛ s¡T\sTTqµ e´≈£î\Ô T
nì nsêúìï \øÏåkÕÔ+. ø£qTø£ \ø£åD. @<äsTTHê ˇø£ X¯u≤›ìøÏ ì|òüT+≥Te⁄\ e\q
e∫Ãq ns¡eú TT kı+‘·+. <ëì ‘·sê«‘· düsT¡ u› ≤≥T ø√dü+ #Ó|Œü e\dæq ns¡+ú kı+‘·+
ø±<äT. n~ \ø£Då j˚T. ø£qTø£ uÛ÷Ñ e÷´~ X¯u≤›\≈£î uÛ÷Ñ e÷´<äT˝Ò kı+‘· ns¡+ú , eTTU≤´s¡+ú .
uÛ÷Ñ e÷´~ $•wüº ÁãVü≤à+ ns¡eú Tq≥+ ‘·|ü .
nj·÷´! ªªe#·kÕ+ yê#·´eTT‘·eÔ TyéTµµ, ªªVü≤]s¡œ˝≤œs¡TBs¡´‘˚‘<· ø’ÓÛ '£ µµ e+{Ï
e÷≥\T Vü≤] düs«¡ X¯ãy› ê#·T´&É+≥THêïsTT. yê{Ï e÷fÒ$T{Ï? ` ÁãVü≤ày˚T e÷j·Te\q
düsê«‘·à>± ñqï<äì n+<äTe\q düs«¡ X¯ãe› TT\T ÁãVü≤àyê#·øe£ TT˝Ò. Bì‘√ ªª◊‘·<ë‘·à´
$T<ä+ düs«¡ +µµ nì yÓTT<ä\T ô|{Ïqº <ëìøÏ ª‘·‘«Ô· eTdæµ ‘√ #Ó|Œæ q nuÛ<Ò +ä ‘√ Á|ü‘´˚ ø£eTsTTq
eTT–+|ü⁄ »]–+<äìµµ #Ó|æŒq Á|ü‹yê<äT\ e÷≥ ìs¡düÔeTT. ÁãVü≤àeTT q+<äT
ø£*Œ‘·eTsTTq düs«¡ »>∑‘T· Ô ÁãVü‰à‘·àø£yT˚ qì #Ó|Œü ≥y˚T ª◊‘·<ë‘·à´+`µ nqï ÁX¯ó‹ uÛ≤eeTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 659
ªª‘·‘«Ô· eTdæµµ nqï yêø£´+‘√ Je⁄q≈£î ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+‘√ nuÛ<Ò +ä #Ó|Œü ã&ç+~. ø±e⁄q
Ç#·Ã≥ kÕe÷q´+>± yÓTT<ä\Tô|{Ϻ $X‚w+ü >± ñ|üd+ü Vü≤]+#·≥+ @MT˝Ò<Tä . Je⁄&ÉT
>∑÷&Ü ÁãVü≤àeTTq+<˚ ø£*Œ‘·eTì MTs¡T yê>∑T‘·THêïs¡T>∑<ë n+{≤sê? ` ø±<äT.
Jy√bÕ~ÛjT˚ ÁãVü≤àeTTq+<äT ø£*Œ+|üã&çq~ >±ì Je⁄&ÉT >±&ÉT. Je⁄&ÉT #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü⁄&ÉT.
n~ ø£*Œ‘·+ ø±<äT. ñbÕ~Û ‘ê<ë‘·à´+ e\q dü+kÕs¡+˝À |ü&çq #Ó’‘·q´eTTqT
Je⁄&É+≥THêïeTT. ø£qTø£ ªª‘·‘·Ô«eTdæµµ nqï eTVü‰yêø£´eTT JeÁãVü≤àeTT\ X¯ó<ä∆ `
◊ø£´eTTqT uÀ~ÛdTü qÔ ï~. n+‘˚ ‘·|Œü X¯Øs¡ X¯Ø] uÛ≤e+‘√ ≈£L&çq ◊ø£´eTTqT ø±<äT.
ø£qTø£ $•cÕº<«’Ó ‘·+ @s¡Œ&É<Tä . ø£qTø£ X¯ó<äe∆ TT, n<Ó«’ ‘·eTT, ì]«X‚weü T÷ nsTTq ÁãVü≤ày˚T
dæ~∆düTÔ+~.
nj·÷´! ‘·eTs¡T ì]«X‚wü ÁãVü≤à+‘√ ◊ø£´+ n+{≤s¡T. uÛ<Ò +ä ‘√qT nuÛ<Ò +ä
‘√qT (yÓj ’ T· ~Ûøs£ D¡ ´+ kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+) ñqï ÁãôVAà|ü<X˚ Ê\˙ï MTs¡T ‹s¡dÿü ]+#·
e\dæ ñ+≥T+~. @eT+fÒ— ˇø£ edüTeÔ ⁄ q+<äT me]øÏ ‘ê<ë‘·à´+ #ÓbÕÔsT¡ ? <ëìπø
‘ê<ë‘· à ´+ #Ó b ÕÔ s ê ` n~ dü « yêø£ ´ + ‘√H˚ ne>∑ ‘ · e TsTT+~. Á|ü ‘ ˚ ´ ø£ + >±
‘ê<ë‘√à´|ü<˚X¯+‘√ #˚j·Te\dæ+~ ˝Ò<äT. ø£*Œ‘· uÛÒ<äeTT\qT ìs¡dædüTÔqï<ä+{≤sê?
nB ø±<äT. n~ kÕe÷Hê~Ûø£s¡D´, ‘ê<ë‘·à´eTT\‘√ ‘˚\T‘·T+<äì #Ó|üŒ˝Ò<äT.
kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ ñ+fÒ ÁãVü≤àeTT q+<äT y˚TeTT #Ó|Œæ q Á|üø±s¡ <ä«j·T+ e\q $s√<Ûeä TTH˚
#·÷|æ+#·TqT. ` düe÷:` ª‘·‘Y ` ‘·«+µ nqï |ü<ës¡eú TT\sTTq Jy˚X«¯ s¡T\≈£î eTVü‰yêø£´+
ì]«X‚wü edüTÔe⁄‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó|ü⁄Ôqï~. ì]«X‚wü edüTÔe⁄ q+<äT ñ|ü<˚X¯+ yÓTTˆˆ
$X‚cÕ\T+&Ée⁄ >∑<ë! Jy˚X«¯ s¡ ` ì]«X‚wü ‘ê<ë‘·à´+ @ yêø£´eT÷ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ø£qTø£
eTVü‰yêø√´|ü<X˚ +¯ ‘√H˚ n~ ‘˚˝≤*. nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡T\ nH√´q´ ‘ê<ë‘·à´y˚T >∑<ë
nø£ÿ&É #Ó|æŒ+~? ` düe÷:` Jy˚X¯«s¡ ‘ê<ë‘·à´+ nH˚ eTTU≤´s¡ú+ ≈£î<äs¡≥+ ˝Ò<äT
ø£qTø£ \ø£Då j·÷ ` Ç~ #ÓbÕŒ*. ` X¯Øs¡ X¯Ø] uÛ≤e+ <ë«sê Jy˚X«¯ s¡T\≈£î ‘ê<ë‘·à´+
≈£î<äTs¡T‘·T+~ >∑<ë! ` ≈£î<äs<¡ Tä . ø±s¡´ø±s¡DeTT˝πø ‘ê<ë‘·à´+ ø±ì X¯Øs¡ X¯Ø] uÛ≤e+‘√
‘ê<ë‘·à´+ sê<äT. (Ä<Ûësê<Ûj ˚ T· uÛ≤e+ e÷Á‘·yT˚ edüT+Ô ~ ` e∫ÃHê ‘ê<ë‘·à´+ \ø£Då ‘√H˚
‘˚˝≤*. eTTU≤´s¡+ú >± sê<äT ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) nj·÷´! ÁãVü≤àeTT q+<äT ø£*Œ+∫q
Jy˚X«¯ s¡u<ÒÛ +ä b˛yê\+fÒ Jy˚X«¯ s¡ kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´ ‘ê<ë‘·à´+ (nuÛ<Ò +ä ) ø±yê* ø£<ë!
ª‘·‘«Ô· eTdæµ n<˚ #˚dTü +Ô ~ ø£qTø£ e´s¡+ú ø±<äT. düe÷:` ÁãVü≤à j·T+<äT ø£*Œ‘·eTsTTq
Jy˚X«¯ s¡ uÛ<Ò +ä b˛yê\+fÒ Jy˚X«¯ s¡T\≈£î n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤à+‘√ ◊ø£´+ ø±yê*.
ø£qTø£ á C≤„q+‘√H˚ n~ b˛‘·T+~. n~ \ø£Då ‘√ sêyê*‡q ns¡yú T˚ .
347
660 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
nj·÷´! Jy˚X«¯ s¡T\≈£î n~ÛcÕ˜qeTsTTq ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*j·T≥+ e\q Jy˚X«¯ s¡
uÛ<Ò ä ìeè‹Ô ø£\T>∑T‘·T+~. ø£qTø£ ø£*Œ‘·T\sTTq Jy˚X«¯ s¡T\ eT<Û´ä ‘ê<ë‘·à´ C≤„q+
e´s¡yú T˚ ø£<ë! ø£qTø£ eTVü‰yêø£´+ <ä+&É>.∑ düe÷:` <ä+&É>∑ ø±<äT. eTVü‰yêø£´+ #˚‘H· ˚
ÁãVü≤àeTT q+<äT ø£*Œ‘·eTsTTq Jy˚X«¯ s¡T\≈£î ÁãVü≤à‘ê<ë‘·à´eTT #Ó|Œü ã&ç+~ >∑<ë!
Jy˚X«¯ s¡ ‘ê<ë‘·à´eTT ≈£î<äs<¡ Tä ø£qTø£ n~ Ç#·Ã≥ eTVü‰yêø£´eTT uÛ≤e+ ø±<äT. Je
X¯Øs¡+ >∑\ #Ó’‘·q´eTTq≈£î áX¯«s¡ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó|ü⁄Ôqï<ä+fÒ dü]b˛‘·T+~ >∑<ë! `
düe÷:` Je⁄&ÉT ˝≤>± áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü #Ó‘’ H· ê´ìø=ø£ X¯Øs¡+ >∑<ë! X¯Ø] nsTTq
#Ó‘’ q· ´+ X¯Øs¡eTsTTq áX¯«s¡T&ÉT nuÛ<Ò +ä #Ó+<äsT¡ . áX¯«s¡T&ÉT #Ó‘’ q· ´y˚T nq≥+ ≈£î<äs<¡ Tä .
Jy˚X«¯ s¡T*<äs› ÷¡ ø£*Œ‘·T˝Ò. yês¡T nø£*Œ‘·eTsTTq #Ó‘’ q· ´s¡÷|ü⁄\T ø±s¡T. ø£qTø£ ‘·«+
n+fÒ @ JeX¯Øs¡<ëÛ ] nsTTq ÁãVü≤à+ nì MTs¡T #ÓbÕÔs√ n~ n+‘·'ø£sD¡ ≤e∫äqï
eTsTTq #Ó‘’ q· ´eTT. ñ|üV≤æ ‘·Tq≈£î ñbÕ~Û X¯Øs¡eTe⁄‘·T+~. düTK<äT'U≤~ <Ûsä à¡ eTT\T
>∑\ n+‘·'ø£sD¡ eTTH˚ MTs¡T Je⁄&ÉqTø=+≥THêïs¡T. e÷j·÷e∫ÃqïeTsTTq #Ó‘’ q· ´+
áX¯«s¡T&ÉT R ‘·‘.Y á Á|üø±s¡<«ä j·TeTT ◊ø£´$s¡T<äe∆ TT. ø£qTø£ Bìì \ø£Då ‘√ ‘=\–+#ê*.
‘·<뛫sê ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTT q+<˚ eTVü‰yêø£´ ‘ê‘·Œs¡´eTT.
eTi=ø£≥Hêïs¡T.` ì]«X‚wü ÁãVü≤à+‘√ ◊ø£´+ #Óù|Œ MT≈£î uÛ<Ò +ä ‘√ >±ì nuÛ<Ò +ä
‘√ >±ì #Ó|Œæ q ÁãVü‰à‘·à uÛ≤y√|ü<X˚ Ê\T dü]b˛e⁄. e<ä\ e\dæ ñ+≥T+<äHêïs¡T `
nB n$y˚øy£ T˚ ` n~ÛcÕ˜q+ MT<ä ø£*Œ‘·eTsTTq |ü<ësêúìøÏ (≈£î+&É≈î£ eT{Ï)º n~ÛcÕ˜q+
dü«s¡÷|üeTT. ø£qTø£ ª@wü‘· Ä‘êൠnì uÛ<Ò +ä ‘√ #˚dqæ ÁãôVAà|ü<X˚ +¯ e\q e÷≈£î
Çã“+~ ˝Ò<Tä . Jy˚X«¯ s¡ »>∑‘T· \Ô ≈£î n~ÛcÕ˜q+ ø£qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTT yê] dü«s¡÷|üyT˚
ø£qTø£ ªÄ‘·àµ ne⁄‘·T+~. Ä‘·à n+fÒ dü«s¡÷|üyT˚ . ø£qTø£H˚ ªdü Ä‘êà`µ nì ÁX¯ó‹.
nuÛÒ<ä+ #˚dæq ª‘·‘·Ô«eTdæµ nqï yê{Ïì >∑÷]à Ç+‘·≈£î eTT+<˚ ìs¡÷|üD #˚XÊ+.
n+<äTe\q ªªs¡»‘·eTT X¯óøÏ,Ô s¡»‘·eTTq≈£î X¯óøÏÔ Ä‘·àµµ nqï≥T¢ e÷ eT‘·+˝À n+‘ê
≈£î<äTs¡T‘·Tqï~. ˙ eT‘·+˝ÀH˚ ≈£î<äs<¡ Tä . X¯Øs¡ X¯Øs¡T\ì ˙e⁄ #Ó|Œæ q Jy˚X«¯ s¡T\≈£î
nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä . ø£qTø£ nuÛ<Ò +ä ‘√ ÁãVü‰à‘·àuÛ≤e+ ñ|ü<•˚ +#·≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . X¯Øs¡eTTq≈£î
X¯Ø] dü«s¡÷|ü+ ø±&ÉT. ø£qTø£ uÛ<Ò +ä ‘√q÷ ≈£î<äs<¡ Tä . ª@wü‘· Ä‘êൠnqï #√≥ Ä‘·à
n+fÒ ªX¯Ø]µ nì ns¡+ú #Ó|Œæ Hê n~ nq«sTT+#·<Tä . ô|>’ ± Ä ns¡+ú yêdüeÔ + ø±<äT.
nj·÷´! dü‘´· + C≤„q+ ` yÓTT<ä\sTTq ÁãVü≤àdü«s¡÷bÕìï #Óù|Œ yêø£´+ ø£Hêï
eTVü‰yêø£´+ n~Ûø£+>± @eTsTTHê #Ó|ü⁄Ô+<ë? #Ó|üŒ<ë? #Ó|ü⁄Ô+<ä+fÒ eTVü‰yêø£´+
dü$X‚weü TTH˚ #Ó|ü ‘·T+~. #Ó|Œü <ä+fÒ eTVü‰yêø£´+ e´s¡eú Te⁄‘·T+~. ` düe÷:` ªªdü‘·´+
C≤„q+`µµ yÓTTˆˆ yêø±´\T n~ÛcÕ˜qÁãVü≤à ‘·‘«Ô· eTT jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTTqT e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕÔsTT.
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 661
n<Ûä´düÔeTsTTq Je⁄ìøÏ n~ÛcÕ˜q+‘√ ‘ê<ë‘·à´eTTqT eTVü‰yêø£´+ #Ó|ü⁄Ôqï~.
n<Û´ä düeÔ TsTTq Je⁄&ÉT C≤„q+#˚ u≤~Û+|üã&çq+<äTq n~ÛcÕ˜q+ e÷Á‘·yT˚ $T>∑T\T‘·T+~.
>∑qTø£ ì]«X‚wü ÁãVü≤àeTTqT #Ó|æŒqfÒ¢>±ì dü$X‚wü ÁãVü≤àeTTqT #Ó|æŒq≥T¢ ø±<äT.
e´eVü‰s¡‘'· e÷Á‘·eTT n~ÛcÕ˜qeTT dü$X‚wyü T˚ >∑<ë! edüT‘Ô '· e÷Á‘·eTT ì]«X‚wyü T˚ .
yêdüeÔ +˝À n<Ûë´dü ˝Ò<Tä . n~ÛcÕ˜qeT÷ ø±<äT. ø£qTø£ ÁãVü≤à+ ì]«X‚weü TT. ø£qTø£
ªdü‘´· + C≤„q+`µµ yÓTTˆˆ yêø£´eTT ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü Á|ü‹bÕ<äq+ #˚d÷ü Ô ì]«X‚wü ÁãVü≤à
uÀ<Ûqä #˚dTü qÔ ï~. ª‘·‘«Ô· eTdæµ nqï yêø£´eTT Je ÁãôV≤’ àø£´+ uÀ~Û+#·≥+ <ë«sê ì]«X‚cÕìï
uÀ~ÛdTü +Ô ~. ø£qTø£ eTVü‰yêø£´eTT e´s¡eú TT ø±<äT.
eTiÀ e÷≥Hêïs¡T ªªπøe\ uÛÒ<äyê<äT\sTTq <Ó’«‘·T\≈£î >∑÷&Ü ÁãVü‰à‘·à
uÛ≤y√|ü<X˚ Ê\T ≈£î<äse¡ Hêïs¡T. @eT+fÒ nìï $<Ûë\ Jy˚X«¯ s¡T\T _ÛqTï\T. ø£qTø£ ◊ø£´+
≈£î<äs¡<äT>∑<ë nHêïs¡T sêe÷qTE\T. ` á e÷≥\T ‘·eT ø£+sƒêìøÏ ‘êeTT
ñ#·Tà y˚døæ =q≥y˚T. #·÷ˆˆ y˚<ë+‘ê\˙ï ◊ø£´eTTqT #ÓbÕÔj÷· ` #Ó|Œü yê? #ÓbÕÔjT· +fÒ
˙ eT‘·+ nÁ|üe÷DeTe⁄‘·T+~. #Ó|üŒe+fÒ <Ó’«‘·T\T düs¡« y˚<ë+‘ê\qT m+<äT≈£î
e<ä˝≤*? nj·÷´! <Ó«’ ‘·T\T n<Ó«’ ‘· ÁX¯ó‘·T\qT e<ä˝≤s¡T. n<Ó«’ ‘·T\T <Ó«’ ‘·ÁX¯ó‘·T\qT
e<ä˝≤s¡T. y˚TeTT ¬s+&ÉT s¡ø±\ ÁX¯ó‘·T\qT e<ä\≈£î+&Ü düeTq«j·T+ #˚XÊeTT. `
düe÷:` ø±ì MTs¡T düs¡«y˚<ë+‘·eTT\qT |ü]‘·´õ+#ês¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT. MTs¡T
Jy˚X«¯ s¡T\≈£î uÛ<Ò +ä #ÓbÕÔsê? nuÛ<Ò +ä #ÓbÕÔsê? uÛ<Ò ëuÛ<Ò +ä #ÓbÕÔsê? uÛ<Ò ëuÛ<Ò ëuÛ≤e+
#ÓbÕÔsê? ` uÛÒ<ä+ #Óù|Ô MTs¡T <Ó«’ ‘·T\÷ ˇø£ÿfÒ. yê] <√wü+ MTø£+≥T‘·T+~. nuÛ<Ò ä
eTsTT‘˚ e÷≈£î $»j·TeTT. uÛ<Ò ëuÛ<Ò eä TsTT‘˚ MTs¡T #˚dqæ ªuÛ<Ò ëuÛ<Ò yä ê~ ì+<äµ MTπø
‘·>T∑ \T‘·T+~. uÛ<Ò ëuÛ<Ò ëuÛ≤ee÷? ` ndü+uÛeÑ eTT. nj·÷´! y˚TeTT $•wü+º ‘√ nuÛ<Ò +ä
#ÓbÕÔeTT. düe÷:` <ëì¬øø£ÿ&Ü Á|üe÷D+ ˝Ò<Tä . ô|>’ ± Je ÁãVü≤àeTT\≈£î X¯Øs¡ X¯Ø]
uÛ≤eeTT, ìj·÷eT´ ìj·÷eTø£ uÛ≤eeTT, X‚wXü w‚ æ uÛ≤eeTT\qT <Ó«’ ‘·T\+^ø£]kÕÔsT¡ .
ø±ì X¯Øs¡ ` X¯Ø] uÛ≤e+ e\q ‘ê<ë‘·à´+ edüTÔ+<äì e÷Á‘·+ n+^ø£]+#·s¡T.
n+^ø£]+#·ø£ b˛e≥+ yê]øÏ eT+∫<˚. ‘ê<ë‘·à´+ m≥÷ <ëìe\q sê<äT >∑<ë! X¯Øs¡
X¯Øs¡T\≈£î ªX¯Øs¡X¯Ø]µ dü+ã+<Ûä+ ø±s¡D+>± ‘ê<ë‘·à´+ e#˚à |üø£å+˝À ` >∑èVü≤
>∑èVü≤düT\ú ≈£î, eg eg<Ûës¡T\≈£î, yê~ Á|ü‹yê<äT\≈£î, e<Û´ä |ò÷ü ‘·T≈£î\≈£î kÕ«$TuÛèÑ ‘·T´\≈£î
<ä+|ü‘T· \≈£î Äj·÷ dü+ã+<Ûë\qT ã{Ϻ ‘ê<ë‘·à´+ edüT+Ô <äì #Ó|Œü e\dæ edüT+Ô ~.
s¬ +&ÉT dü‘T· \Ô ≈£î ◊ø£´+ ‘·><∑ Tä >∑<ë! ô|>’ ± Jy˚X«¯ s¡T\‘·´+‘· _ÛqTï\ì ‘êeT+{≤s¡T
>∑<ë! yê]<ä›s¡÷ _ÛqïÁ<äyê´\ì ‘·eT eT‘·+. ø±>± @ Á|üø±s¡+>±HÓ’Hê n$ m˝≤
ˇø£ÿ≥e⁄‘êsTT? Á<äe´+ @ø£eTsTT‘˚ Á|üø±s¡uÛÒ<ä+ ñHêï ◊ø£´+ edüTÔ+~. eT{Ϻ `
348
662 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
≈£î+&É, |æ&‘É ,· eT÷≈£î&ÉT ˝≤>± ` Ç$ eT{Ï>º ± ◊ø£´+, Äø±s¡u<ÒÛ +ä ‘√ ‘˚&Ü. ã+>±s¡T
≈£î+&É ` eT{Ϻ ≈£î+&É e<ä› >∑÷&Ü ã+>±s¡+ >∑÷&Ü bÕ]úe edüTyÔ ˚ >∑qTø£ nø£ÿ&Ü eT{Ï>º ±
◊ø£´+ #Ó|Œü e#·TÃqT. ø±]ƒq´eTT uÛ÷Ñ $T>∑TDeTT. düTes¡+í ø£]qƒ eTT. ø£qTø£ ñ≈£îÿ˝≤>±
ã+>±s¡eTTqTï bÕ]úey˚T. ‘˚CÀ<Ûë‘·Te⁄ <ëì˝À ø±düÔ m≈£îÿe>± ñqï~. (uÛdÑ àü + #˚ùdÔ
n~ eTdæ ne⁄‘·T+~ >∑<ë! ` nqTyê<ä≈£î&ÉT) ø£qTø£ ªã+>±s¡+ ‘Ó»’ dü+µ nqïe÷≥
K+&ç‘+· . ˝Ò<ë düTes¡+í ‘Ó»’ düyT˚ ø±˙j·T+&ç. eT{Ϻ ` ã+>±s¡+ n∫Å<e›ä ´eTT˝Ò ø£qTø£
ªªÁ<äe´ ` ◊ø£´+µµ ñqïfÒ¢. ô|’>± Á|üø±s¡uÛÒ<äeT+fÒ HêeT, Äø±s¡uÛÒ<ä+. n~
ìsêø±s¡T\sTTq Jy˚X«¯ s¡T\≈£î m˝≤ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Jy˚X«¯ s¡T\T C≤„q dü«s¡÷|ü⁄˝Ò ø£qTø£
◊ø£´+ ≈£î<äTs¡T‘·T+<ä+{≤sê? ` ˙ eT‘·+˝À Je dü«s¡÷|üeTsTTq ªª∫‘Yµµ Á<äe´+ ø£qï
áX¯«s¡ dü«s¡÷|üeTsTTq C≤„q+ _ÛqïeTsTTq~ >∑<ë! ø£qTø£ ‘·eTs¡T Á|ü#÷ q¤ ï<Ó«’ ‘·T\T.
ø£qTø£ MTs¡T <Ó«’ ‘·T\qT K+&ç+|üã\dæq |üì˝Ò<Tä . ø±>± <Ó«’ ‘· ` n<Ó«’ ‘· $yê<ä+˝À
$•cÕº<«’Ó ‘·T\T eT<Û´ä es¡T\Ô T>± ‘·>s∑ ì¡ ‘˚*q~.
sêe÷qTC≤#ês¡T´&ÉT eTs√ e÷≥ nHêïs¡T. düeTdüÔ Á|ü|+ü #·eTT ÁãVü≤àX¯Øs¡yT˚
nqï $wüjT· + düs√«|üìwü‘T· \Ô ˝À Á|üd<æ e∆ä TT. á dæ<ë∆+‘·eTTqT q$Tàq yê]øÏ ÁãVü‰à‘·à
uÛ≤y√|ü<X˚ Ê\ìï #·øÿ£ >± nq«sTTkÕÔsTT ` nì. Ç~ ÁX¯eD≤q+<äøs£ e¡ TsTTq $wüjT· eTT.
ÁãVü≤àX¯Øs¡eTsTTq düeTdüeÔ TT ÁãVü≤àX¯Øs¡+ ø£qTø£ ÁãVü‰à‘·àø£+ ø±e≥+ ≈£î<äs<¡ Tä . Je
X¯Øs¡eTT\sTTq eTqTwü´ |üXó¯ yÓTTˆˆq$ Jyê‘·àø£eTT\T ø±e≥+ ˝Ò<Tä >∑<ë! ` nj·÷´!
C≤‹>∑TD≤\T ˝≤>± Á<äyê´\T >∑÷&Ü X¯Øs¡u≤Û e+‘√ $X‚wDü +>± düe÷Hê~Ûøs£ D¡ + ø±e≥+
˝Àø£+˝ÀqT y˚<+ä ˝ÀqT eTTK´+>± ñqï dü+>∑‘.˚ ªª>√e⁄, nX¯«eTT, eTìwæ, <˚e⁄&ÉT,
ø£s¡à\#˚ |ü⁄{Ϻq |ü⁄s¡Twüß\Tµµ Ç+<äT˝À kÕe÷Hê~Ûø£s¡D´eTTqï~ >∑<ë! ` düe÷:`
>∑yêX¯«eTqTcÕ´~ X¯Øs¡eTT\T ø£\T>∑≥+ e\q Je⁄&ÉT Äj·÷ ù|s¡‘¢ √ e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ
ekÕÔ&TÉ . n˝≤ düs«¡ X¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+ ªdüs«¡ +µ nì |æ\Teã&Ée#·Tà ø±ì n+‘·e÷Á‘·+
#˚‘· düs«¡ + ÁãVü≤à+ ø±<äT. >√X¯Øs¡+ >∑\ Je⁄&Éq>±H˚ >√e⁄ Jyê‘·à ø±<äT >∑<ë. ô|>’ ±
>∑yêXÊ«~X¯Øs¡eTT\ e\q Je⁄&TÉ >∑yêXÊ«\T>± |æ\Teã&É≥+ ˝Ò<Tä . >∑yêXÊ«~ X¯Øsê\‘√
‘ê<ë‘·à´eTTqT n<Ûë´dü #˚j·T≥+ e\qH˚ >∑<ë! n˝≤ |æ\eã&É≥+ ø£qTø£H˚
ªª|ü⁄e÷qï<˚y√q qs√q|üXó¯ s¡ï#·bÕ<ä|'ü µµ nì $wüßí |ü⁄sêD+˝À ñqï~. <˚yê~ X¯Øsê\‘√
ñqï |ü⁄s¡Twüß&ÉT <˚yê~ |ü⁄s¡Twüß&ÉT ø±<äì #Ó|Œü ˝ÒeTT ø£<ë! ªª>√e⁄, nX¯«eTT, eTìwæ,
<˚e⁄&ÉT, nø£sà¡ \ e\q |ü⁄{Ïqº |ü⁄s¡Twüß&ÉTµµ nqï#√≥ n˝≤ ñ+&Ée#·TÃ>±ø£! >√X¯Øs¡+
>∑\, nX¯«X¯Øs¡+ >∑\, eTìwæ X¯Øs¡+ >∑\, <˚eX¯Øs¡+ >∑\ yê&ÉT>± |ü⁄s¡Twüß&ÉT ø£sà¡ eX¯eTTq
|ü⁄f…qº Tµµ nqï#√≥ >∑yê~ X¯u≤›\≈£î $•wüº Je⁄ì <ëø± nq«j·T+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘·T+~?
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 663
ô|>’ ± >∑yêXÊ«~ X¯u≤›\T yê{Ï X¯Øsê\qT e÷Á‘·yT˚ eTTU≤´s¡+ú >± #ÓbÕÔj÷· ? X¯Øs¡ $•wüº
Je⁄\qT #ÓbÕÔj÷· ? X¯Øsê\H˚ ` n+fÒ MT≈£î X¯è+>∑u+ÑÛ >∑+ ‘·|Œü <äT. $•wüº Je⁄˝Ò `
n+fÒ ªª>±e÷qj·T‘Y, nX¯«e÷qj·T‘Yµµ yÓTTˆˆ ◊‘·sπ jÓ÷|üìwü‘T· ‘Ô √ $s√<Û+ä edüT+Ô ~.
n+<äT˝À ˙≈£î @ X¯Øs¡+ Çwü+º ? nì Je⁄DÏí Á|ü•ï+#·{≤ìøÏ >∑yêXÊ«~ X¯Øsê\qT
‘Ó∫Ãq≥T¢ #ÓbÕŒs¡T. ø£qTø£ ªªeTqTwü´ Je⁄&ÉT CÀ‹c˛ºeT+‘√ <˚e⁄&É>T∑ #·THêï&ÉTµµ yÓTTˆˆ
yêø£´eTT\˝À X¯Øs¡ yê#·ø£eTsTTq eTqTwü´ <˚e X¯u≤›\≈£î ªJe⁄ì‘√µ nuÛÒ<ä+
≈£î<äsq¡ +<äTq \ø£Då ≤eè‹Ô‘√ eTqTwü´ <˚e |ü<eä TT\≈£î Äj·÷ <˚V≤ü eTT\‘√ ≈£L&çq `
nì ns¡+ú #ÓbÕŒ*. nsTTHê ªH˚qT eTìwæìµ ªH˚qT <˚e⁄&ÉqTµ nqï düs«¡ »HêqTuÛyÑ êìøÏ~
$s¡T<ä+∆ . nHê‘·à\sTTq X¯Øs¡eTT\+<äT eT÷&ÛTÉ q≈£î ªH˚qTµ nqï n<Ûë´dü ø£\T>∑T‘·T+~.
ø£qTø£ <˚V≤æ <˚V≤ü eTT\ eT<Û´ä nuÛ<Ò +ä n<Ûë´dü e\q e∫Ãq<˚ ø£qTø£ eTTU≤´s¡+ú ø±<äT.
X¯Øsê˝Ò eTTU≤´s¡+ú . n+<äTø£ì eTVü‰yêø±´\˝À #Ó|Œæ q nuÛ<Ò +ä eTTK´+ ø±<äì #Ó|Œü sê<äT.
ø±s¡´ø±s¡D≤\‘√ >∑÷&çq n<Ûë´dü b˛e{≤ìøÏ eTVü‰yêø√´|ü<X˚ +¯ nedüsy¡ T˚ . ñ|üìwü‘T· Ô
ÁuÛ≤+‹ |ü&<É Tä . MT]+ø=ø£≥Hêïs¡T ªªeT‘·«s¡+ú >∑\ Á|ü‘´· j·÷\‘√ |üì ˝Ò≈î£ +&Ü #Óù|Œ
kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+ (nuÛ<Ò +ä ) e\q e#˚Ã<˚eT+fÒ $&ç>± ˝Òì Á|üø±s¡eTTqT #Ó|Œü ≥y˚Tµµ
` nB ‘·ù|Œ. <ä+&ç (<ä+&É+ >∑\yê&ÉT) ≈£î+&É* (≈£î+&É\+ >∑\yê&ÉT). eT‘·«s¡eú TsTTq
ªªÇHéµµ Á|ü‘·´j·T+ M{Ï˝À¢ ñqï~. Bì˝À <ä+&É+, ≈£î+&É\+ nH˚$ $&ç>± ñ+&˚
edüTeÔ ⁄\T ø£qTø£ M{Ï‘√ nuÛ<Ò +ä ≈£î<äs<¡ Tä . ªª<ä+&É' |ü⁄s¡Twü', ≈£î+&É\' |ü⁄s¡Twü'µµ nì
nuÛ<Ò +ä sê<äT. n˝≤H˚ áX¯«s¡Tì ø£qï $&ç>± Je⁄&ÉT, Je⁄ìø£qï $&ç>± <˚V≤ü + ñ
+{≤sTT>∑<ë! ø£qTø£ Je<˚V≤ü eTT\T $&ç>± ñ+&˚y.˚ Je⁄&ÉT ñ+&É&+É Á|ü‘´· ø£eå TsTTq
dü+>∑‘˚ >∑<ë! Hê <˚V≤ü + Hê ø±\T ` Ç˝≤ Je⁄&ÉT |ü‹>±qT X¯Øs¡+ nej·Tyê\T
kÕ«|ü‘j ˚ T· + >±qT e´eVü‰s¡+˝À ‘Ó\TdüTqÔ ï~. H˚qT áX¯«s¡T <ëdüT&ÉqT, Je⁄&ÉqT nì
áX¯«s¡_qÛ ï+>± Je⁄&ÉTHêï&ÉT. <ä+&É ≈£î+&É\ X¯u≤›\ e<ä› eT‘·«ØújT· Á|ü‘´· j·T+ (<ä+&çHé
` ÇHé, <ä+&ÉyêHé ReT‘·T|t) nedüs+¡ ø±e{≤ìøÏ ø±s¡D+ ªªn$ eTq+µµ nqï Ä‘·àÁuÛeÑ T
˝Òøb£ ˛e≥+ ø±s¡D+. eTq <˚V≤ü + MT<ä eTq≈£î ªªH˚qTµµ nì ªªHê~µµ nì s¬ +&ÉT (uÛ<Ò ä
nuÛ<Ò ä nVü≤+, eTeT) Á|ü‘´· j·÷\T ø£\T>∑T‘êsTT. <ä+&É≈î£ +&É˝≤\ MT<ä ªHê~µ nH˚
Á|ü‘´· j·T+ ‘·|Œü ªH˚qTµ nqï n<Ûë´dü sê<äT. ø£qTø£ ªH˚qTµ nqï n<Ûë´dü e\qH˚ `
eT‘·«s¡ú Á|ü‘´· j·T+‘√ |üì ˝Ò≈î£ +&Ü ` nuÛ<Ò +ä (kÕe÷Hê~Ûøs£ D¡ ´+) dæ~+∆ ∫+~.
nj·÷´! n|üè<Ûøä ‡Ï <ä∆ $X‚wDü + n+fÒ $&ç>± m|üŒ{Ïø° ø£qã&Éì >∑TD yê#·øe£ TT.
<˚V≤ü + Je⁄q≈£î n≥Te+{Ï $X‚wDü y˚T. Je⁄q≈£î e÷Á‘·yT˚ n~ ÄÁX¯jT· eTT. Je⁄ì
ø£sà¡ |ò\ü uÛÀ>±~ Á|üj÷Ó »Hê\ ø√düyT˚ |ü⁄{Ï+º ~. <˚e⁄&ÉT, eTqTwüß´&ÉT nì Je⁄ìøÏ
349
664 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT
<˚V≤ü s¡÷|ü >∑TDyê#·ø+£ ($X‚wDü +) >± ñqï~. ø£qTø£ ªª@ø±ÁX¯jT· +, @ø£ Á|üj÷Ó »q+,
n|üè<Ûäø˘dæú‘·+µµ (nq>± Jyê‘Y $&ç>± ñ+&Éì~) ø£qTø£ <˚V≤ü + n|üè<Ûøä ˘ dæ<∆ä $X‚wDü y˚T
` düe÷:` <˚V≤ü +˝À Je⁄ì‘√ u≤≥T áX¯«s¡T&ÉT >∑÷&Ü ñ+{≤&ÉT. ªª<ë«qT|üsêídj ü T· TC≤`µµ
nH˚ eT+Á‘·+˝À Ç<äs› ÷¡ $&ç>± ñqï≥T¢ $\ø£Då +>± ñqï≥T¢qï~ >∑<ë! ø£qTø£ <˚V≤ü +
JyÓø’ ±ÁX¯jT· + ø±<äT. Je⁄&ÉT ãj·T≥≈£î yÓ[q¢ +‘· e÷Á‘êq <˚V≤ü + q•+#·≥+ ˝Ò<Tä .
ñbÕj·÷\‘√ q÷HÓ˝À, eT+#·T˝À, eTMTà\T>± ì\«#˚j·Te#·TÃ. n–ï‘√ ‘·>∑\u…fÒÔ
b˛‘·T+~. ø£qTø£ Jyê‘Y $&ç>± ñqïfÒ.¢ Je⁄ìøÏ e÷Á‘·yT˚ Á|üj÷Ó »q+ ø±<äT. áX¯«s¡
©\ >∑÷&Ü á <˚V‰ü \‘√H˚ »s¡>±* ø£qTø£ Je<˚V‰ü \T áX¯«s¡ Á|üj÷Ó »Hê\qT >∑÷&Ü
ìs¡«Væ≤kÕÔsTT. ªªeTìwæ #·ìb˛sTTHê&ÉT, |ü⁄* #·ìb˛sTT+~µµ Ç˝≤ nq≥+˝À Je
$X‚wDü +>± ø±≈£î+&ÜH˚ <˚V≤ü + ø£qã&ÉT‘·Tqï~. Je⁄q≈£î eTs¡D+ ˝Ò<Tä >∑<ë! X¯Øsêìï
$&ç∫ yÓfi≥¢̄ y˚T>∑<ë eTs¡D+! ø£qTø£ X¯Øs¡+ $&ç>± \_ÛdTü qÔ ï~ >∑<ë! ˝Ò<ë Hê <˚V≤ü +,
Hê #Ó*, Hê X¯Øs¡+ ˝≤e⁄, Hê eTT≈£îÿ ô|<ä~› µµ Ç˝≤+{Ï e÷≥\qT ã{Ϻ <˚V≤ü + Je⁄ìø£qï
$&ç>±H˚ ñqï~ >∑<ë! Çø£ áX¯«s¡TìøÏ Je⁄&ÉT $&ç>± <=s¡øì£ $X‚wDü eTì |æ∫Ãyê&ÉT
‘·|Œü me&É÷ #Ó|Œü &ÉT. @ø±ÁX¯jT· T&ÉT >±&ÉT. <˚V≤ü + e˝… Je⁄&ÉT #êe&ÉT. @ø£Á|üj÷Ó »qT&ÉT
>±&ÉT. áX¯«s¡ ø£sà¡ |ò\ü uÛÀ>∑+ ø√dü+ Je⁄&ÉT <˚V≤ü + e˝… düèwæ+º |üã&É˝<Ò Tä . n|üè<Ûøä ˘
dæ‘ú T· &ÉT >±&ÉT. áX¯«s¡' nqï|ü⁄&ÉT Je⁄&ÉT $&ç>± <=s¡≈î£ ‘ê&ÉHê*. ˝Ò<+ä fÒ ªH˚qT áX¯«s¡Tì
<Ûë´ì+#·T#·THêïqTµ e+{Ï e÷≥\T m˝≤ ≈£î<äTs¡T‘êsTT? Ç˝≤π> <˚V≤ü + >∑÷]× e<ä*‘˚
<˚Vü≤+ #êe<äT. düs¡«yê´|æ nsTTq áX¯«s¡T&ÉT Je⁄ì, <˚Vü‰ìï e<ä\≥eT+≥÷
ñ+&É<Tä . ø£qTø£ <˚V≤ü + áX¯«s¡Tq≈£î @ø±ÁX¯jT· + ø±<äT. Äj·Tq≈£î <˚V≤ü + ø£sà¡ |ò\ü uÛÀ>∑+
ø√dü+ sê˝Ò<Tä . ø£qTø£ áX¯«s¬ ø’ £ Á|üj÷Ó »q+ ø±<äT. C≤„Hêq+<ä dü«s¡÷|üeTsTTq áX¯«s¡
Á|ü‘·´ø£å+˝Àq÷ <˚Vü≤+ $&ç>±H˚ ñ+≥T+~ >∑<ë! n˝≤π> »>∑‘·TÔqTï. ø£qTø£ <˚Væ≤øÏ
<˚V≤ü + |üè<Ûøä ‡Ï <ä∆ ($&ç>± ñ+&˚) $X‚wDü y˚T ø±ì n|üè<Ûøä ‡Ï <ä∆ (ø£*dæ ñ+&˚) $X‚wDü +
ø±<äT.
kÕsê+X¯$T~ :` @~ <˚ìqT+&ç $&ç>± ñ+&É<√. ñqï≥T¢ nì|æ+#·<√ n~
n<˚ ne⁄‘·T+~ >±ì <ëì $X‚wDü + ø±<äT. $X‚w´ü eT÷ ø±<äT. ˇø£ Á<äe´+˝À ñqï
q\T|ü⁄, |üdTü |ü⁄ ` $&ç>± sêø£b˛sTTHê, edüTeÔ ⁄ ø£qï _ÛqïeTì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø£qTø£ n~
Á<äe´ $X‚wDü eTT. |òTü ≥eTT ` s¡÷|üe+‘·eTT nqï≥T¢. |ü+&ÉT ` ‹j·T´q ` $&ç>±
˝Òøb£ ˛sTTHê $&ç>± nì|ækÕÔsTT. ø£+{ÏøÏ |ü+&ÉT, Hê\Tø£≈î£ s¡T∫ ‘Ó\TkÕÔsTT >∑<ë! $&ç
nej·Tyê\‘√ ‘Ó\TkÕÔsTT. Je⁄&ÉT >±ì Á|ü|+ü #·+>±ì áX¯«s¡Tì ø£qï $&ç>± ñ+&É<>ä <∑ Hä ˚
eT‘·+˝À, Je⁄&ÉT Á|ü|+ü #·eTT ` e÷ eT‘·+˝À ˝≤>± ` ÁãVü≤ày˚T ø±yê*. ÁãVü≤à$X‚wDü +
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 665 666 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

ø±sê<äT. n~ e÷≈£L düeTà‘·y˚T. eTi=ø£≥Hêïs¡T` ªª>∑yêXÊ«~ X¯u≤›\T >√‘·«+, 2) Ç‘·eú TH√´q´‘ê<ë‘·à´ Á|ü‹|ü‹sÔ ´¡ <ëuÛyÑ ‘˚ Y
nX¯«‘·«+‘√ >∑÷&çq e´øÏìÔ #Óù|ŒesTT‘˚ <˚e eTqTwü´ X¯u≤›\T >∑÷&Ü <˚eeTqTcÕ´~ ◊ø£´C≤„q+ j·T<√‘·Œqï+ eTVü‰yêπø´q #ê‘·àH√'ˆˆ
X¯Øsê\‘√ >∑÷&çq Je⁄ì #ÓbÕŒ*. Je yê#·øe£ TsTTq X¯u≤›\T JeX¯Øs¡+ >∑\ |üse¡ ÷‘·à (Ç˝≤ Á|ü‘´· >±‘·à ` ÁãVü≤àeTT\ ◊ø£´+ ‘Ó*dæq|ü⁄&ÉT, eTVü‰yêø£´+ e\q Ä‘·à\ ◊ø£´
yê#·ø±\T ø±yê*. ÇB ‘·ù|Œ. >∑yê~ X¯ãe› TT\T e´øÏHÔ ˚ #Ó|⁄ü ‘·÷ C≤‹ì dü÷∫kÕÔsTT. C≤„q+ ø£*– q|ü⁄&ÉT)
C≤‹ ˝Òì e´øÏÔ ˝Ò<Tä >∑<ë! ªªC≤‹ ` e´øÏµÔ µ eT<Û´ä n$HêuÛ≤e+ ñqï≥T¢ <˚V≤ü Je⁄\≈£î 3) ‘·‘«Ô· eTkÕ´~ yêπø´wüß \ø£Då ≤ uÛ≤>∑\ø£Då ≤,
>±ì Jy˚X«¯ s¡T\≈£î >±ì, ˝Ò<Tä . ô|>’ ± C≤‹e÷Á‘êìï #Óù|Œ >√‘·«+, nX¯«‘·«+ e+{Ï k˛j·T$T‘ê´~ yêø£´dü´ |ü<j ä ÷Ó ]eHê |üsꈈ
X¯u≤›\TqïfÒ¢ X¯Øs¡e÷Á‘êìï, Jee÷Á‘êìï #Óù|Œ X¯u≤›\T ñHêïj·÷? ` ˝Òyê? ñ+fÒ
#·÷|æ+#·+&ç. X¯Øs¡eTT, <˚V≤ü eTT, |üXó¯ ', ‘·qT' ñHêïsTT >∑<ë n+{≤sê? ` n$ X¯Øs¡ (‘·‘«Ô· eTdæ yÓTTˆˆ yê{Ï j·T+<äT ªk˛j·T+ <˚e<ä‘'Ô· µ nqï yêø£´+˝À ˝≤>± uÛ≤>∑\ø£Då H˚
#˚j÷· *)
yê#·ø£ |ü<ë\T. X¯Øs¡ $X‚wü yê#·ø£ X¯u≤›\qT #·÷|æ+#·+&ç ` <˚e', qs¡', |üXó¯ ' `
n+{≤sê? ` nsTT‘˚ z&çb˛j·÷e⁄. <˚yê~ X¯u≤›\T X¯Øs¡+‘√ >∑÷&çq Je⁄\H˚ #ÓbÕÔjT· qï n˝≤π> dü÷‘· dü+Væ≤‘·˝À ÁãVü≤à^‘·˝À |ü+#·e÷<Ûë´j·T+˝À,
‘·eT eT‘·+ qT+∫ ‘êeTT ãj·T≥≈£î e∫Ãq≥Tº >∑<ë! nj·÷´! n˝≤ ø±<äT. <˚e‘·«+ 1) ªª‘·«+ X¯u≤›s√újT· ÄuÛ≤‹ k˛Vü≤+ X¯u≤›sú¡ @eVæ≤,
qs¡‘«· + |üXó¯ ‘·«+ ` nì #·<Tä e⁄‘êq+{≤sê? ` ≈£î<äs<¡ Tä . Ä X¯u≤›\T <˚V≤ü <Ûsä à¡ eTTqT jÓ÷Vü≤+ X¯u≤›sú¡ ÄuÛ≤‹ düs«¡ X¯u≤›sú¡ @ eVæ≤ˆˆ
#Óù|Œ$. n˝≤π> Je⁄ì e÷Á‘·yT˚ #Óù|Œ X¯u≤›\qT #·<eä +&ç ` Je⁄&ÉT, |ü⁄e÷Hé, |ü⁄s¡Twüß&ÉT (‘·«+ X¯u≤›ì ø£seú¡ TsTTq Ä‘·àj˚T k˛Vü≤+ X¯u≤›seú¡ TT. nVü≤+ X¯u≤›seú¡ TsTTq Ä‘·àj˚T
` nì #·<Tä e⁄‘êq+{≤sê? n$ Je kÕe÷Hê´ìï #Óù|Œ$. Je $X‚cÕ\qT #Óù|Œ düs«¡ X¯u≤›seú¡ TsTTq ÁãVü≤àeTT)
X¯u≤›\T #·<eä +&ç ` ‘·«+ ` ˙e⁄, nVü≤+ ` H˚qT, dü' R yê&ÉT nì #·<Tä e⁄‘êsê? ` 2) ‘·«eTVü≤+X¯ã\› øå±´s¡'ú kÕø屑Y Á|ü‘´· øÏË' |üsê,
nsTT‘˚ MTs¡T z&çqfÒ.¢ ª‘·«+µ n+fÒ ªJe $•wüº ÁãVü≤à+µ nì ‘·eTs¡T #Ó|Œæ q nsêúìï ‘·#÷ 㤠d› ´ü #· \øå±´s¡'ú ôde’ HêÁ‘· $#ês¡D≤ˆˆ
‘·eTπs e<ä\Tø=qï≥T¢ >∑<ë! øπ e\ Je⁄DÏí #ÓãT‘êj·Tì Ç|ü⁄&ÉT #ÓbÕŒs¡T >∑<ë! Çø£
X¯Øs¡e÷Á‘·, Jee÷Á‘· yê#·ø£eTsTTq X¯u≤›˝Ò ˝Òe+{≤sê? ` nsTT‘˚ Á|ü|ü+#·+˝À (‘·«+, nVü≤+ M{Ï \øå±´s¡+ú kÕø屑·T>Ô ± Á|ü‘´· >±‘·à, |üsÁ¡ ãVü≤à+. ‘·‘Y n+fÒ \øå±´s¡eú TT
e´eVü‰sê\ìï dü+Ô _Û+#·T‘êsTT. n+<äTe\q <˚e eTqTcÕ´~ X¯u≤›\T X¯Øs¡ $X‚cÕìï >∑÷&Ü n<˚)
#Óù|Œy˚. <˚e‘·«+, eTqTwü´‘·«+ X¯Øs¡ <Ûsä êà\T ø£<ë! yê{Ï‘√ ‘ê<ë‘·à´ ÁuÛ≤+‹ e\q 3) ‘·«eTVü≤+X¯ã› yê#ê´s¡ôú d´’ e <˚V‰ü ~ edüTqÔ ',
Je⁄&ÉT >∑÷&Ü <˚e eTqTcÕ´~ HêeTeTT\‘√ e´eVü≤]+|üã&ÉT‘·THêï&ÉT. ø£qTø£ q‘·#÷ u¤ ≤›s‘ú¡ ê+ eøÏÔ ÁX¯ó‹' ‘·‘«Ô· eTd”‹kÕˆˆ
eTVü‰yêø£´+ ˝À ªª‘·«+ ` n+fÒ Je X¯Øs¡+ >∑\ ÁãVü≤à+µµ nq≥+ ‘·|ü . ªªÁãVü≤à+ (‘·‘«Ô· eTdæ nqï ÁX¯ó‹ ‘·«+, nVü≤+ ` M{Ï yê#ê´s¡eú TsTTq <˚V‰ü <äT\qT ª‘·‘µY X¯u≤›ìøÏ
Je X¯Øs¡ø£ ÁãVü≤àeTT‘√ n_Ûqï+µµ nH˚ ñ|ü<X˚ +¯ e´s¡+ú ø£<ë! eTiÏjT· T, ø=+<äsT¡ ns¡+ú >± #Ó|Œü ˝Ò<Tä )
<äTwüß\º T eTVü‰ yêø±´ìøÏ Ç˝≤>∑ $|üØ‘êsêú\T düèwækº ÕÔsì¡ ~e´<äèw摺 √ Á>∑V≤æ +∫ yê´dü 4) ‘·<ä¬súÌø£´ $s¡T<ë∆+X¯+ ‘·´ø±Ô« yê#·´>∑‘·+ ÁX¯ó‹',
eTVü≤]¸ kÕÿ+<ä |ü⁄sêD+˝À 17e n<Ûë´j·T+˝À ø±oeTVü‰‘·à´ es¡qí ˝À dü«j·T+>± eTVü‰ n$s¡T<ä∫∆ <ëø±s¡+ \ø£så TT‘ê« ÁãM‹Væ≤ˆˆ
yêø±´\≈£î ns¡+ú e]í+#ê&ÉT. #·÷ˆˆ (yê#ê´s¡úeTT\˝À e∫Ãq ◊ø£´$s¡T<ä∆eTsTTq nHê‘êà+X¯eTT\qT e<ä* πøe\ C≤„q
1) ªªÁ|ü‘´· >√“<Û√j·T ÄuÛ≤‹ k˛<ä«j·÷q+<ä \ø£Då ', dü«s¡÷bÕìï \øÏ+å ∫ #Ó|Œæ +~)
n<ä«j·÷q+<äs÷¡ b˛j·T dü‡Á|ü‘´· >√“<Û\ä ø£Då 'µµ 5) ‘·<sπä #ú · ‘·«eT¬søÌú ´£ $s¡T<ë∆+X¯+ $HÓe’ ‘·T
(Á|ü‘´· >±‘·à n~«rj·÷q+<ä dü«s¡÷|üeTT. n~«rj·÷q+<äeTT Á|ü‘´· >±‘·à dü«s¡÷|üeTT) ø±s¡D‘ê«~ yêø£´dü+ú \ø£så TT‘ê«‘·T øπ e\yéTˆˆ
350
 y˚Tfi¯fl#ÓsT¡ e⁄ y˚+ø£≥ düTÁãVü≤àD´XÊÅdÔæ 667 668 Ä+Á<Ûä X¯+ø£sêX¯+ø£su¡ ≤Û wü´$eTs¡ÙeTT

(‘·‘Y e<ä› ª‘·«+µ ‘√ $s¡T<äe∆ TsTTq dü>T∑ D ÁãVü≤à \ø£Då ≤\qT e<ä* \øÏùå dÔ n_ÛqïeTsTTq 2) ◊ø£´C≤„q+ j·T<√‘·‡qï+ eTVü‰yêπø´q #ê‘·àH√',
X¯ó<ä∆ #Ó‘’ q· ´+ ‘Ó\TdüT+Ô ~.) ‘·<ë$<ë´dü«ø±¬s´’ X¯Ã qX¯´‘˚´e qdü+X¯jT· 'ˆˆ
6) ∫<ëø±s¡' |ü⁄qdüdÔ ´ü ‘·«eT¬søÌú ´£ + ÁãM‹#· (K+&ÉeTTq≈£î nK+&ÉeTT‘√ @ø£‘«· + #Ó|Œü ã&ç+~. ª‘·‘«Ô· eTdæµ yÓTTˆˆ yêø±´\T Je⁄q≈£î
‘·‘·Ô«+ X¯u≤›s¡ú\ø£å´dü´ ∫HêàÁ‘·dü´ |üsê‘·àq'ˆˆ Ä‘·à≈£î n˝≤ @ø£‘«· + #ÓbÕŒsTT. eTVü‰yêø£´+ e\q ◊ø£´C≤„q+ ø£*–‘˚ n$<ä´, <ëì
7) @ø£‘«· + j·T‘Y dü«‘·d‡æ <ä+∆ düV≤æ yêø±´s¡ú ÄdæøÔ ±', $˝≤kÕ\‘√ düV‰ü ‘=\>∑T‘·T+~)
Ç‘√q´<ÛëjÓ÷ yêø±´s¡ú dü‡ yê#ê´s√ú q dü+X¯jT· 'ˆˆ ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É˝À |ü+#·eT düs˝Z¡ À—
(∫<ëø±s¡+ ªª‘·‘Yµµ nsêúìøÏ ª‘·«+µ ns¡ú+‘√ ◊ø£´+ #Ó|ü⁄Ô+~. ªª‘·‘·Ô«+µµ nqï <ëì 3) Ä<Í |ü<ësêúe>∑‹]Ω ø±s¡D+
\øå±´s¡eú TsTTq C≤„qs¡÷|üeTsTTq |üse¡ ÷‘·à≈£î @ø£‘«· + dü«‘·d‡æ <äe∆ TT. nH˚ yêø±´s¡eú TT. yêø±´s¡ú $C≤„q $<ÛÍ$<Ûëq‘·'ˆ
BìøÏ _ÛqïeTsTTq yêø±´s¡+ú yêø±´s¡yú T˚ ø±<äT yê#ê´s¡yú T˚ ) ‘·‘«Ô· + |ü<ësöú |üse¡ ÷‘·à Jeø±
nwüeº ÷<Ûë´j·T+˝À >∑÷&Ü, ed”‹ #Óø’ ±‘·à´eT<ÛëqjÓ÷s¡“y¤ ‘˚ ˆY ˆ
8) j·TdüÔ«+ X¯ã›dü´ \øå±´s¡ú' dü‘·#·Ã¤u≤›s¡ú @eVæ≤, 4) Á|ü‘´· ø£Œs√øå±~ $s√<Ûeä ÷‘·àH√'
‘·‘·Ô«+X¯uÖ› dü«‘·dæ‡<˚∆ ∫HêàÁ‘˚ |üs¡´edü´‘·'ˆˆ $Vü‰j·T dü+>∑èVü≤´ ‘·j÷Ó •Ã<ë‘·à‘êyéTˆ
(‘·«+ X¯u≤›s\ú¡ øå±´s¡eú TsTTq<˚ ª‘·‘µY ns¡+ú . ‘·‘Y ` ‘·«+ ` nH˚ á |ü<ë\T dü«‘·d‡æ <äe∆ TsTTq dü+XÀ~Û‘ê+ \ø£Då j·÷ #· \øÏ‘å ê+
C≤„qeTTH˚ #Ó|ü qT.) C≤„‘ê« dü«e÷‘êàq eT<Ûë<ä«jÓ÷ uÛyÑ ‘˚ ˆY ˆ
9) j·T'|ü<<ä «ä j·T \øå±´s¡'ú ‘·dàæ Hé uÛ<Ò 'ä Á|üø*£ Œ‘·' 5) @ø±‘·àø£‘ê«‘Y »Vü≤r q dü+uÛyÑ ‘˚ Y
e÷j·÷$<ë´‘·àø√bÕ~Û uÛ<Ò H˚ e’Ó q edüT‘Ô '· ˆˆ ‘·<Ûë»Vü≤\¢ø£åD‘ê $s√<Ûä‘·'ˆ
(|ü<<ä «ä j·T \øå±´s¡eú TsTTq #Ó‘’ q· ´eTT q+<äT e÷j·T, n$<ä´ nqT ñbÕ<ÛTä \ e\q k˛j·T+ |ü<ësêú$e uÛ≤>∑\ø£Då Ö
uÛ<Ò +ä ø£ìdæk˛Ô+~ >±ì n~ yêdüeÔ + ø±<äT.) j·TTCÒ´‘· ‘·‘«Ô· + |ü<j ä ÷Ó s¡<√wü‘'· ˆˆ
10) dü«‘·dæ‡<ÓúÌø£‘êC≤„q+ e⁄´<ädü´ ÁX¯ó‹sê<äsê‘Y (eTT+<äT |ü<ës¡ú C≤„q+ e\q yêø±´s¡ú C≤„q+ edüT+Ô ~. ‘·‘Y ` |üse¡ ÷‘·àqT, ‘·«+ `
dü«uÛ≤edæ<y∆ä T˚ ø£‘«· + uÀ<Ûj
ä T· ‘·´~Ûø±]D'ˆˆ Je⁄ì, ndæ ` ◊ø£´eTTqT #Ó|⁄ü qÔ ï~. nsTT‘˚ |üse¡ ÷‘·à Jyê‘·à\ eT<Û´ä Á|ü‘´· ø˘, |üs√ø£‘å ·
(düV≤ü »eTsTTq @ø£‘«· + eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ä nC≤„Hêìï ìyê]dü÷Ô ÁX¯ó‹ düV≤ü »eTsTTq yÓTTˆˆ $s¡T<ä∆ <Ûsä êà\qT e<ä* yê] C≤„q dü«s¡÷bÕìï e÷Á‘·yT˚ Á>∑V≤æ +∫ ` \ø£Då <ë«sê
@ø£‘ê«ìï ns¡TΩìøÏ uÀ~ÛdTü qÔ ï~) ` Ç<ä+‘ê #˚dæ ` ‘·H˚ Ä‘·à nì Á>∑V≤æ +∫ n~«rj·TT&ÉsTT ñ+&Ü*. s¬ +&É÷ ˇπø
Ä‘·à\T ø£qTø£ »Vü≤\¢ø£åD ≈£î<äs¡<äT. $s√<Ûä+ e\q n»Vü≤\¢ø£åD sê<äT. ªªk˛j·T+
n<Ûë´‘·àsêe÷j·TD+˝À $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT, eTVü‰yêø±´s¡$ú T˝≤>∑TqH˚ #ÓbÕŒ&ÉT. ªª|ü⁄sêD√‘·eÔ T <˚e<ä‘'Ô· µµ e<ä› #˚dqæ ≥T¢ ‘·‘«Ô· + |ü<ë\≈£î uÛ≤>∑‘ê´>∑ \ø£Då / »Vü≤<ä»Vü≤\¢øDå£ nedüs+¡ )
eT<Ûë´‘·à sêe÷j·TD$T‹ düà è‘·yTé µµ nì ÁãVü‰à+&É |ü⁄sêD+˝À yê´düT&ÉT #ÓbÕŒs¡T.
eTqT, |üsêX¯s¡ u≤<äsêj·TD≤~ eTVü≤s¡T¸\ ˝≤>± $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT >∑÷&Ü Ä|ü⁄&Ô ˚ qì ÁX¯ó‹ ø£qTø£ ªªeTVü‰yêø±´\≈£î n<Ó«’ ‘ês¡+ú #Ó|Œü ≥+ X¯+ø£sê#ês¡T´\‘√ yÓTT<ä\sTT+~.
#Ó|Œæ +~. (Äj·Tq sêeTTìπø >∑Ts¡Te⁄ >∑÷&Ü >∑<ë ` nqTyê<ä≈î£ &ÉT) lsêeT Vü≤è<äjT· + ˝À (yê] ø£b˛\ ø£*Œ‘·+) nì MTs¡qï e÷≥ ‘·|ü . n~ ÁX¯ó‹ düà è‹ |ü⁄sêD≤<äT\
1) ªªne∫äqïdü´ |üPsπ qí @ø£‘«· + Á|ü‹|ü<´ä ‘˚, j·T+<äTqï<˚. `
‘·‘«Ô· eTkÕ´~ yêπø´ÌXï kÕuÛ≤dükÕ´Vü≤eTdü<Ô ëÛ µµ Á>∑+<∏$ä T+‘·es¡øπ <=s¡ø+Ï ~ ` düe÷|ü+Ô
351