แผนการให้ ความรู้ สุขศึกษา

เรื่อง “น้ำตาลทานเท่าไหร่ ให้พอดี”

ผู้ให้ สุขศึกษา นางสาวอารยา วงษ์รักษา นางสาว

อัจฉรา เชื้อสุ ข นางสาวอุษาวดี พลชัย
คณะพยาบาลศาสตร์ หลักสู ตรประกาศนียบัตรผูช้ ่วยพยาบาล มหาวิทยาลัยราชธานี

สถานที่ปฏิบัติงาน ศสม.รพร.เดชอุดม วันที่ 7 ธันวาคม 2565

เวลา 9.00 – 9.30 น. รวม 15 นาที กลุ่มเป้าหมาย การให้สุขศึกษา เรื่ อง “น้ำตาลทานเท่าไหร่ ให้พอดี”
กลุ่มเป้ าหมายคือ ผูป้ ่ วยโรคเบาหวาน และที่เข้ามารับบริ การใน ศสม.รพร. โดยวิธีการ ให้สุขศึกษาแบบการบรรยาย พร้อมสื่ อและแผ่นพับประชาสัมพันธ์ เกี่ยวกับน้ำตาล
ในเครื่ องดื่มที่มีผลต่อระดับน้ำตาลในเลือดของผูป้ ่ วยโรคเบาหวาน เพื่อสร้างความตระหนักในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
วัตถุประสงค์ 1) เพื่อให้กลุ่มเป้ าหมาย มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับฉลากโภชนาการ และน้ำตาลในเครื่ องดื่ม
2) เพื่อให้กลุ่มเป้ าหมายตระหนักถึงความสำคัญในการดุแลสุ ขภาพตนเองให้มีสุขภาพดี
3) เพื่อให้กลุ่มเป้ าหมาย สามารถนำความรู ้ที่ได้ จากการให้สุขศึกษาไปปฏิบตั ิได้อย่างถูกต้อง และเหมาะสม

ตารางที่ 1 แผนการให้ ความรู้ สุขศึกษา

วัตถุประสงค์ เชิง เนือ้ เรื่อง วิธี/กิจกรรมการให้ ความรู้ทางสุ ขภาพ สื่อ การประเมินผล

พฤติกรรม วิธี/เกณฑ์ ผลการประเมิน
ขั้นนำ 3 นาที ขั้นนำ 3 นาที -ผูใ้ ห้
1) เพื่อสร้าง แนะนำตนเอง และสร้าง ความรู้ แนะนำตนเอง และทักทายกลุ่มเป้ า -ผูใ้ ห้สุขศึกษา -สังเกตความสนใจ -กลุ่มเป้ าหมาย มี
สัมพันธภาพกับ สัมพันธภาพระหว่างผูใ้ ห้สุขศึกษา หมายที่มาช่วยรับฟังการให้สุขศึกษา (ความรู้) และพฤติกรรมของ ปฏิกิริยา พูด
กลุ่มเป้ าหมายที่มา คุย,ตอบโต้ กับ
วัตถุประสงค์ เชิง เนือ้ เรื่อง วิธี/กิจกรรมการให้ ความรู้ทางสุ ขภาพ สื่อ การประเมินผล
พฤติกรรม วิธี/เกณฑ์ ผลการประเมิน
รับฟังการให้ กับกลุ่มเป้ าหมาย เพื่อที่จะโยงเข้าสู่ กลุ่มเป้ าหมายที่เข้า ผูใ้ ห้สุขศึกษา
1
สุ ขศึกษา เนื้อหาที่จะให้สุขศึกษา รับฟังการให้
สุ ขศึกษา เช่น พูด
คุย,ตอบโต้
ขั้นสอน 7 นาที ขั้นสอน 7 นาที
2) เพื่อให้กลุ่มเป้ า 1.แจกแผ่น พับ ความรู้เ กี่ย วกับ -ผูใ้ ห้สุขศึกษาบรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับ -โมเดลผลิตภัณฑ์ -ถามผูท้ ี่เข้าฟังการ -ผูเ้ ข้ารับฟังการ
หมายมีความรู้ความ “น้ำตาลทานเท่า ไหร่ ให้พ อดี” เริ่ ม น้ำตาลในเครื่ องดื่ม ที่แสดงปริ มาณ ให้สุขศึกษาว่า ควร ให้สุขศึกษา
เข้าใจเกี่ยวกับ การ บรรยาย 2.วิธีอ ่า น ของน้ำ เลือกรับประทาน สามารถบอกได้วา่
อ่านฉลาก ฉลากโภชนาการและการดู -แผ่นพับความรู้ ปริ มาณน้ำตาลที่ ปริ มาณน้ำตาลบน
โภชนาการ และ วัน /เดือน/ปี ผลิต และวันหมดอายุ เรื่ อง “น้ำตาลทาน พอดีกบั ภาวะ ฉลากบรรจุภณั ฑ์
ปริ มาณ น้ำตาลใน ของผลิต ภัณ ฑ์ 3.บรรยาย เท่าไหร่ ให้ สุ ขภาพ มีน้ำตาลมากหรื อ
เครื่ องดื่ม โดยแบ่งกลุ่ม เพื่อดูน ้ำตาลในเครื่ อ ง พอดี”ตาล น้อยเพียงใดต่อ
ดื่ม การบริ โภค
กลุ่มที่1 เครื่ องดื่มชูก ำลัง
กลุ่มที่2 น้ำหวาน,น้ำอัดลม
กลุ่มที่3 น้ำผลไม้

วัตถุประสงค์ เชิง เนือ้ เรื่อง วิธี/กิจกรรมการให้ ความรู้ ทางสุ ขภาพ สื่ อ การประเมินผล
พฤติกรรม วิธี/เกณฑ์ ผลการประเมิน
3) เพื่อให้ อาการแทรกซ้ อนโรคเบาหวาน -อธิบายอาการแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน -แผ่นพับความรู้ -การสังเกต หาก -สามารถตอบ
นักศึกษาสามารถ 1.ตา อาจเป็ นต้อกระจก ประ เรื่ อง “น้ำตาลทาน กลุ่มเป้ าหมาย พยัก คำถามในเนื้ อหาที่
อธิบายอาการ สารทตาหรื อจอตา(Retina) เสื่ อม เท่าไหร่ ให้พอดี” หน้าแสดงเข้าใจ ได้รับอย่างถูกต้อง
แทรกซ้อนโรคเบา หรื อเลือดออกในน้ำวุน้ ลูกตา -โมเดลบรรจุ -การถาม-ตอบ
หวานได้อย่างถูก (Vitreous hemorrhage) ทำให้มี ภัณฑ์แสดง
2
ต้อง อาการตามัวลงเรื่ อยๆ หรื อมองเห็น ปริ มาณน้ำตาลต่อ
จุดดำลอยไปลอยมา และอาจทำให้ วัน
ตาบอดในที่สุด
2.ระบบประสาท ผูป้ ่ วยอาจเป็ น
ปลายประสาทอักเสบ มีอาการชาหรื อ
ปวดร้อนตามปลายมือ ปลายเท้า ซึ้ง
อาจทำให้มีแผลเกิดขึ้นที่เท้าได้ง่าย (
อาจลุกลามจนเท้าเน่า)
3.ไต มักจะเสื่ อม จนเกิดภาวะไตวาย
มีอาการ บวม ซีด ความดันโลหิตสูง ซึ่ง
เป็ นสาเหตุการตายของผูป้ ่ วยเบาหวานที่
พบได้ค่อนข้างบ่อย

วัตถุประสงค์ เชิง เนือ้ เรื่อง วิธี/กิจกรรมการให้ ความรู้ทางสุ ขภาพ สื่อ การประเมินผล

พฤติกรรม วิธี/เกณฑ์ ผลการประเมิน
4) เพื่อนักศึกษาผู้ ข้ อแนะนำในการปฏิบัติตัวสำหรับผู้ -อธิบายข้อแนะนำในการปฏิบตั ิตวั สำหรับผู้ -แผ่นพับความรู้ 1.การสังเกต -กลุ่มเป้ าหมาย
ช่วยพยาบาล ป่ วยเบาหวาน การปฏิบตั ิตวั ที่สำคัญ ป่ วยหวาน เรื่ อง “น้ำตาลทาน หากกลุ่มเป้ าหมาย ตอบคำถามได้ถูก
สามารถอธิบายคำ ได้แก่ เท่าไหร่ ให้พอดี” พยักหน้าแสดง ต้องและเหมาะสม
แนะนำในการ 1.เลือกรับประทานอาหารจำพวก เข้าใจ
ปฏิบตั ิตนสำหรับผู้ แป้ งจากธัญพืชที่ไม่ขดั สี ในปริ มาณ 2.การถาม-ตอบ
ป่ วยโรคเบาหวาน พอเหมาะ
ได้ถูกต้อง 2.พยายามงดอาหารรสจัดไม่วา่ จะ
เป็ นหวาน มัน หรื อเค็ม (โซเดียมน้อย
กว่า 1,500-2,000 มิลลิกรัมต่อวัน)
3.รับประทานผัก และผลไม้ที่ไม่
3
 หวานจัดเพื่อเพิ่มกากใยอาหาร
4.ควบคุมน้ำหนัก
5.งดสูบบุหรี่ และงดดื่มสุ รา
6. ระวังอย่ารับประทานยาใดๆ
เองโดยไม่ได้ปรึ กษาแพทย์ โดย
เฉพาะยากลุ่มที่เป็ นเสตียลอยด์ ยา
ฮอร์โมน หมัน่ ศึกษาหาความรู้ในการ
ดูแลตนเอง
7.ดูแลและตรวจเท้าทุกวัน เพื่อ
สำรวจแผลที่ง่ามนิ้วเท้า ฝ่ าเท้า
8.ติดตามผลการรักษาอย่าง
สม่ำเสมอ
9.รับประทานยาเพื่อควบคุมเบา
หวานตามคำแนะนำของแพทย์

วัตถุประสงค์เชิง เนือ้ เรื่อง วิธี/กิจกรรมการให้ ความรู้ ทางสุ ขภาพ สื่อ การประเมินผล

พฤติกรรม วิธี/เกณฑ์ ผลการประเมิน
10.ผูป้ ่ วยและผูด้ ูแลสังเกต
อาการผิดปกติเนื่องจากภาวะน้ำตาล
ต่ำหรื อสูงเกินไป เช่น หน้ามืด ใจสัน่
หมดสติ
5) กลุ่มเป้ าหมาย ขั้นสรุป 5 นาที ขั้นสรุป 5 นาที -แผ่นพับ -ให้ผเู้ ข้าร่ วมรับฟัง -สามารถสรุ ป
สามารถสรุ ปเนื้ อหา เบาหวาน แม้จะเป็ นโรคเรื้ อรัง -อธิบายสาเหตุ อาการ การรักษาและคำแนะนำ ความรู้เรื่ อง การให้สุขศึกษา เนื้อหาที่ได้รับ
เกี่ยวกับความรู้บน แต่ถือเป็ นโรคที่สามารถมีชีวิตที่ปกติ หรื อข้อควรปฏิบตั ิของโรคเบาหวาน “น้ำตาลทานเท่า สรุ ปเนื้ อหาที่ได้รับ อย่างถูกต้อง
ฉลากโภชนาการ สุ ขและมีอายุยนื ยาวได้ การรักษาโรค ไหร่ ให้พอดี” ว่าทานน้ำตาลต่อวัน
และปริ มาณน้ำตาล แทรกซ้อนเป็ นการดูแลที่ปลายเหตุ ควบคุมอย่างไร
ที่เหมาะสมต่อวัน การป้ องกันต้องเน้นให้ผปู้ ่ วยทุกคนมี -โมเดลบรรจุภณั ฑ์
ได้ พฤติกรรมถูกต้อง เรื่ องการบริ โภค แสดงปริ มาณ
4
 โดยเฉพาะเครื่ องดื่มชูก ำลัง น้ำหวาน น้ำตาลต่อวัน
น้ำอัดลม น้ำผลไม้ที่มีส่วนประกอบ
ของน้ำตาลโดยใน 1 วันไม่ควร
บริ โภคน้ำตาลเกิน 6 ช้อนชา หรื อ
24 กรัมต่อวัน ดังนั้น การป้ องกัน
โรคเบาหวานทำได้โดยการควบคุม
ระดับน้ำตาลในเลือดให้อยูใ่ นเกณฑ์
ปกติ ต้องให้ความสำคัญกับการตรวจ
ภาวะแทรกซ้อน เช่นการตรวจตา
ตรวจไต ตรวจเท้า และตรวจเช็ค
ระดับน้ำตาลในเลือดสม่ำเสมอ

บรรณานุกรม

AngThong, C. (2016, Apr. 03). อาหาร DM. Retrieved from Slideshare.net.

อภิวนั ท์ แก้ววรณรัตน์. (2551). ตัวอย่าง แผนการให้ความรู ้ทางสุ ขภาพ. ปฐมนิเทศใหม่ 2565. เชียงใหม่.