SOĞUK UYGULAMA

SOĞUK UYGULAMA

•Fizik tedavide; travmadan sonra, kas iskelet sisteminin

rehabilitasyonunda ve nöromuskuler fonksiyon
bozukluklarında soğuk ajanlar kullanılmaktadır.

• Soğuk uygulama, aynı zamanda erken dönemde ağrıyı

azaltmak, ateşi düşürmek, kanamayı kontrol altına
almak, travmatik orjinli ödemi azaltmak ve önlemek,
inflamasyona bağlı oluşan kas spazmını azaltmak,
spastisiteyi inhibe etmek amacı ile kullanılır.
 Uygulama Yöntemleri
• Soğuk torbalar
• Kimyasal buz torbaları (Su
emdirilmiş slika jeli plastik
veya sızdırmaz torbalara
konularak uygulanır. Kullanım
süresi 10-20 dakikadır.)
• Buz masajı
• Soğuk suya daldırma
• Soğuk havlular, spreyler
• Daldırma-Batırma tekniği (10-18 derece): buzlu su içerisine ekstremitelerin
daldırılması ile uygulama yapılır. Geniş alana etki eder. Derin penetrasyon
sağlar.
• Buz masajı: lokalize bölgede ağrıyı azaltmak için kullanılır. Sıklıkla bursa,
tendon hasarı için uygulanır. Uygulamada dairesel hareketlerle 10-15
cm’lik alana 5-10 dk şeklindedir. Yanma ve ağrı hissine yol açmadan
bitirilmelidir. Analjezik etki 3-5 dk devam eder.
• Buz sopaları: plastik tüpte suyun doldurulması ile oluşur. Zor ulaşılan
(parmak araları) yerlerde kullanılır.
• Buz torbaları. Buz küpleri plastik torbaya konularak uygulanır. Spor
yaralanmalarında uygulaması kolaydır.
• Soğutma spreyleri: en sık Ethyl chlorid, chlaromethone, fluoromethane gazları
evaporasyon yolu ile kullanılır. Sprey deriden uzakta tutularak püskürtülür. Yaklaşık
6 dk için deriyi dondurma özelliğine sahiptir. Uygulama sprey yüzeye 30 derecelik
açıyla tutularak kas fibrillerine paralel olarak uygulanır. 45 cm uzaktan tutulmalıdır.
Hareketin hızı 10 cm/sn olmalıdır. 20 sn kadar püskürtme yapılmalıdır.

• Cold pack: kimyasal silikat jel ile doldurulmuş , çeşitli büyüklük ve şekillerde
paketlerdir. Özel dondurucu ünit ve soğutucularda saklanır. Aletten alınıp ıslak
havluya sarılır ve uygulanacak bölgeye konur. Spastisitedec de tercih edilir. Deri
temperatürünü çok kısa zamanda düşürmez ancak hastalar tarafından kolay tolere
edilir.
 • Uygulamada tedavi
edilecek bölgeye buz veya
Uygulama soğuk paket nemli bir havlu
içerisinde yerleştirilir
(kabarma oluşumunu
engellemek için).
• Uygulamada buharlaşarak soğutan
spreyler de kullanılabilir. En sık
kullanılan sprey flurometan gazının
basınç altında sıvı olarak şişelenmiş
formudur.
 Buz uygulamasının insan derisindeki etkisi
4 aşamada ortaya çıkar.

1. Uygulamadan 1-3 dk. sonra hasta soğukluk hisseder.

2. 2-7 dk.’da hasta yanma ve acı duyar.

3. 5-12 dakikalarda uyuşukluk ve acıda anestezi, belirli bölgeye ait sinir

lifleri iletiminde azalma ve ağrı-spazm-ağrı halkasında kırılma olur.

4. 12-16 dakikalarda metabolizmanın artması ve derin dokuda refleks

vazodilatasyon meydana gelir.
 Fiziksel prensipler

• Deri donması iğnelenme hissi ile başlar.

• Donma noktasına gelince deri rengi soluklaşır.

• Donma süresi uzarsa deride kabarma gözlenir.

• Donma çok şiddetli ise 12-24 saat içinde blister

oluşur ve bir hafta içinde deri dökülmesi
(deskuamasyon) oluşur.
Soğuk Uygulamanın Transfer Şekilleri

• Kondüksiyon (Cold Pack)

• Buharlaşma (Soğutucu Spreyler)

Soğuğa ve Sıcağa Ani Cevaplar
Sıcağa ani cevaplar: Lokal terleme- Eritem
Sıcak uygulanmasıyla eritemal cevaplar açıkça gözlenebilmektedir.
Bunun nedeni ise daha çok aksonal refleksten kaynaklanan histamin ve
asetilkolin gibi vazoaktif maddelerin kapiller dilatasyonuna neden
olmasıdır.

Soğuğa ani cevaplar:

Soğuk uygulamasıyla uygulanan bölgede derinin solgunlaşması ve
tüylerin diken diken olması gibi cevaplar ortaya çıkmaktadır. Bunun
nedeni soğuğun histamin salgısını inhibe ederek vazokonstrüksiyona
neden olmasıdır.
 Soğuk Modalitenin Fizyolojik ve Sistemik
Etkileri bazı faktörlere bağlıdır:
• Soğuğun derecesi
• Deri-modalite arasındaki temparatür farkı
• Uygulama süresi
• Alanın vasküler yapısı
• Dokunun iletim özelliği
• Soğuk ajanın tipi (buz, su vs..)
 Soğuk uygulamanın fizyolojik
etkileri
• Vazokonstruksiyon,
• Kan akışında azalma,
• Hematomda azalma,
• İlk dakikada uyuşukluk, rahatsızlık,
• Ağrıda azalma (sinir ileti hızı azalır, ağrıya neden olma metabolitleri
uzaklaştırma, uygulanan bölgede ağrı reseptörlerinin duyarlılığının
azaltılması),
• Kas spazmında azalma,
• Ödemde azalma,
• Metabolizmada azalma,
• Enflamasyonda azalma,
• Spastisitede azalma,
• Konnektif dokunu sertleşmesinde artış
 Periferal Sinir Cevapları

• Sinir İletim Hızı (SİH) azalır

• Uyarılabilme eşiği artar
 Hemodinamik etkiler
• Aksiyon fazı
• reaksiyon fazı
 Hemodinamik etkileri
• Soğuk uygulandığında ilk etkiye aksiyon fazı denir ve 3
aşamada oluşur
• 1. Bölgesel olarak yüzeyel kan damarlarının doğrudan
kasılması
• 2. Merkezi sinir sistemi tarafından refleks etki ile ani
oluşturulan genel vazokonstruksiyon
• 3. Serinlemiş deriden genel dolaşıma katılan serin venöz kan
posterior hipotalamusu uyarır ve bunun sonucu gecikmiş
genel vazokonstruksiyon.
 Sekonder Cevaplar
(Reaksiyon Fazı)
• Vücut dengesini sürdürmek için ortaya çıkan ikincil cevaplardır.
• 3 fazdan oluşur:
• Isı Fazı: soğuk stimululsu yenmek için vücut ısısının
artırıldığı görülür.
• Dolanım Fazı: vazomoto merkezlerin uyarılması sonucu
vazokonstruksiyonu takiben ılıklık hissi, titreme ve
derinin kızarmasıyla kendini gösteren vazodilatasyon
safhaları izler.
• Sinirsel Faz: refleks stimülasyon olur. Kas tonusu artar,
hasta kendini iyi ve kuvvetli hisseder.
 Soğuğa iyi reaksiyon

Parlak ve pembe cilt, derin ve yavaş nabız, kendini iyi

hissetme ile karakterizedir.

Tamamlanmamış reaksiyon

Derinin siyanozu,soğuk ve titrek el ve ayaklar, başta

ağırlık hissiyle karakterizedir.
 Kontraendikasyonları
• Soğuk ürtikeri
• Kriyoglobinemia: düşük temperatürde anormal kan
proteinlerinin oluşması. İskemi ve gangrene yol açabilir.
• Soğuk toleranssızlığı: romatizmal hastalıkların bazı tiplerinde,
burkulma ve ezilmelerde, ekstremite replantasyon
ameliyatlarını takiben.
• Raynaud’s fenomeni: siyanoz ile birlikte deride beyazlaşma
şekilnde renk değişikliği, ekstremite distalinde uyuşma ve
emosyonel stres görülür.
• Bebekler, yaşlı ve kaşektik kişiler
• Bazı romatizmal hastalıklar
 Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Dolanım bozukluğu olan bölge üzerine
uygulanmamalıdır.
• Hipertansiyonlu kişilerde dikkatli olunmalıdır.
• Yara iyileşmesi soğuk temperatürle bozulabilir.
• Psikolojik olarak soğuğu tolere edemeyenlere dikkatli
olunmalıdır.
 Sıcağa Karşı Soğuk Uygulama
Seçimi
• Göz önüne alınması gereken durumlar
• 1. Yaralanma ve hastalığın devresi
• 2. Tedavi edilecek vücut alanı
• 3. Tıbbi durum
• 4. Hastanın özel durumu (sıcak ve soğuk uygulamaya
hipersensitivite olması)
• 5. Ev programının bir parçası olarak termal ajanın
kullanılabilme durumudur.

• NOT: Soğuk genellikle inflamasyonun akut evresinde, sıcak ise

subakut ve kronik evrede tercih edilmektedir.