BUOD!

SA KWARTER 1
QUARTER 1
MODULE 5: “MGA SINAUNANG KABIHASNAN SA DAIGDIG”
Aralin 1: “Mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig”
Ang kabihasnang itunuring na kauna-unahan sa buong daigdig. Iba’t ibang sinaunang pangkat ng tao ang
naninarahan tulad ng mga Sumerian, Akkadian, Babylonian, Hittite, Assyrian, Chaldean at Persian. Sa
araling ito malalaman mo ang mga heograpikal na katangian, mga ambag, sanhi ng pag-unlad at pag-
bagsak ng kabihasnang Mesopotamia. ‘

Kabihasnang Sumerian, Ang nomadikong Sumerian ay namalagi sa mga lupaing sakahan ng lambak-ilog
at mga ambag nito sa kabihasnan.

 Sila ang unang gumamit ng sistema ng panukat ng timbang at haba.

 Unang nagtatag ng organisadong puwersa sa pagtatayo ng mga dike.
 Sila din ang nakatuklas sa agham ng pagoopera.
 Unang gumamit ng hayop sa pag-aararo ng mga bukid.

Kabihasnang Babylonian, Sinakop ni Hammurabi, pinuno ng lungsod ngBabylon, ang Mesopotamia ang
Babylon ay naging kabisera ng imperyong Babylonia. Mga ambag nito sa kabihasnan

 Pagkakatuklas ng bakal na nanatiling lihim sa loob ng 200 taon.

 Pagkilala at paggalang sa iba’t ibang wika

Kabihasnang Assyrian nasupil ni Tiglath-Pileser I ang mga Hittite at naabot ng puwersa ang baybayin ng
Mediterranean at itinatag ang imperyong Assyrian.mga ambag nito sa kabihasnan.

 Ang mga Assyrian ang kaunaunahang pangkat na nakabuo ngepektibong sistema ng

pamumunosa imperyo.
 Kauna-unahang aklatan na may 200,000 tabletang luwad na itinayo ni Ashurbanipal.

Kabihasnang Chaldean, Si Nebuchadnezzar II ang pinuno ng imperyo nang natamo nito ang rurok ng
kadakilaan. Siya rin ang nagpagawa ng Hanging Gardens of Babylon para sa kanyang asawa na kinilala ng
mga Greek bilang isa sa Seven Wonders of the Ancient World. mga mabag nito sa kabihasnan.

 Ang Hanging Gardens of Babylon ang isa sa pinakanakakahangang tanawin sa sinaunang

panahon.
 Ang mga Chaldeans ang luminang ng konsepto ng zodiac at horoscope

Kabihasnang Persian, Nagtatag ng isang malawak na imperyo ang mga Persian na tinawag na
Imperyong Achaemenid. Nasa Persia (kasalukuyang Iran) ang sentro ng imperyong ito.

1
BUOD! SA KWARTER 1
Aralin 2: “Ang Kabihasnang Indus sa Timog Asya”
Ang kabihasnang tinawag ng mga heograpiko na su-kontenti ng India dahlia lawak ng lupaing nito na
umusbong sa ilog at lambak ng Indus. Mayaman ang kabihasnang Indus dahil sa likas na yaman na
pumapalibot rito. Tunghayan sa mga sumusunod na talahanayan ang mga ambag, lipunan, kultura,
ekonomiya, sanhi ng pag-ulad at pagbagsak ng kabihasnang Indus sa Timog Asya

Kabihasnang Mohenjo-Daro at Harappa, Ambag sa Kabihasnan

 Parisukat na seal carving na yari sa Soapstone, isang uri ng pulbos na pinatigas at

kadalasang ginagawang dekorasyon at selyo.
 Mga piguring bronse at terracotta ng mga bagay at diyos na sinasamba ng tao.
 Mga alahas na yari saginto, metal, at mamahaling bato tulad ng jade at lapis lazuli.

Kabihasnang Aryan, Ambag sa Kabihasnan

 Relihiyong Hinduismo at Budismo

 Sistemang caste
 Konsepto ng reinkarnasyon o muling pagkabuhay
 Konsepto ng karma na nagsasabing ang ginawa ng tao sa kasalukuyang buhay ay
maparurusahan o magagantimpalaan sa susunod nilang buhay
 Sa panitikan, ang mga Veda at ang Upanishad

Aralin 3: “Ang Kabihasnang Tsino sa Silangan Asya”

Ang Kabihasnang Tsino sa Silangang Asya Ang kabihasnang ito na umusbong sa China ay itinuturing na
pinakamatandang kabihasnang nanatili sa buong daigdig hanggang sa kasalukuyan.

Tinagurian ang Tsina na isa sa mga dakilang bansa dahil sa kanyang kabihasnan at nakasulat na
kasaysayan sa loob ng apat na libong taon. Kilala ang Tsina sa katawagang Chin a Mesopotamia Indus 20
“Natutulog na Higante” dahil sa matagal na panahong hindi nito pakikisalamuha sa ibang kultura at ang
pagsasara ng lupain nito sa mga dayuhan. Ang mga kabihasnan ay ang sumusunod Xia or Hsia, Shang,
Chou, Qin o Ch’in, Hna, Sui, T’ang, Yuan, Ming, at sung.

Aralin 4: “Ang Sinaunang Kabihasnan sa Africa”

Ang sinaunang kasaysayan ng Egypt ay kadalasang hinahati sa mgapanahong batay sa dinastiya ng
naghaharing pharaoh. Ang pharaoh ang tumayongpinuno at hari ng sinaunang Egypt at itinuring ding
isang diyos na taglay ang mgalihim ng langit at lupa. Para sa mga pharaoh, sila ang tagapagtanggol sa
kanilangnasasakupan. kasaysayan ng Ehipto at ng iba’t ibangaspeto ng kabihasnan nito: pamahalaan,
lipunan at kultura, ekonomiya, at mga ambagsa kabihasnan ng daigdig.

Ambag sa Kabihasnan:

Ang kalendaryo na may 365 araw sa isang taon na hinati sa 12 buwan ay mulasa mga sinaunang
Ehipsyanong astronomo noong 424 B.C. Ginawa nila itoupang masubaybayan ang paghaba ng Nile.

2
BUOD! SA KWARTER 1

QUARTER 1
MODYUL 1: ANG KATANGIANG PISIKAL NG DAIGDIG
Aralin 1: “Ang daigdig”

Ang planetang earth, tinatawag nating Daigdig, Ang planetang earth ay isa saw along planet ana
umaiinig sa araw tinatawag ito na solar system dahil binubuo ito kasama ng araw Binubuo ang pisikal na
katangian ng daigdig ng kalawakan, kalupaan, klima, katubigan, buhay-halaman, buhay-hayop, at mga
mineral ang daigdig ay binubuo ng crust, mantle at core.

Ang crust ay ang matigas at mabatong bahagi ng planetang ito Umaabot ang kapal nito mula 30-65
kilometro (km) palalim mula sa mga kontinente. Subalit sa mga karagatan, ito ay may kapal lamang na 5-
7 km.

Ang mantle ay isang patong ng mga batong napakainit kaya malambot at natutunaw ang ilang bahagi
nito Ang mga linya ng latitude ay tinatawag na parallels ang mga mapa ay madalas na minarkahan ng
mga parallel at meridian, na lumilikha ng isang grid ang punto sa grid kung saan nagsasalubong ang mga
parallel at meridian ay tinatawag na coordinate maaaring gamitin ang mga coordinate upang mahanap
ang anumang punto ng daigdig.

Aralin 2: “Ang kontinente”

Ayon sa isang matandang alamat, noong unang panahon ay walang lupa ang langit at tubig lamang ang
namamayani sa daigdig may isang uwak na lumipad sa himpapawid ngunit wala siyang madapuan. Sa
sobrang pagod sa paglipad, naisipan ng uwak na paglabanin ang langit at dagat.

Kontinente ang tawag sa pinakamalawak na masa ng lupa sa ibabaw ng daigdig may mga kontinenteng
magkakaugnay samantalang ang iba ay napapalibutan ng katubigan.

Binubuo ng pitong kontinente ang daigdig at ang mga ito ay matatagpuan sa Silangan, Kanluran, Timog,
hilaga, Timig-silangan, at Hilagang-kanluran.

Uri ng lupa- Kapatagan, Bundok, Lambak, Talampas, baybayin, Pulo, at Disyerto.

Uri ng Tubig- Karagatan, Ilog, Lawa, Look, Sapa,at Talon.

3
BUOD! SA KWARTER 1

QUARTER 1
MODYUL 2: HEOGRAPIYANG PANTAO
Aralin 1: “Ang Daigdig”
Heograpiyang Pantao ang ikalawang sangay ng heograpiya ay ang Heograpiyang Pantao o Human

Geography o Heograpiyang Kultural o Cultural Geograph. Saklaw ng heograpiyang pantao ang pag-aaral
ng wika, relihiyon, lahi, at pangkat-etniko sa iba’t ibang bahagi ng daigdig at nababago ng kapaligiran ang
paraan ng pamumuhay ng tao.

Wika Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog at mga
kaugnayan na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan.

Relihiyon, kalipunan ng mga paniniwala at rituwal ng isang pangkat ng mga tao tungkol sa isang
kinikilalang nilalang o diyos.

Pangkat-Etniko hango sa salating “etniko” na nagmula sa salitang Greek ethanos na nangangahulugang

“mamamayan” pinag-uugnay nito ang magkakatulad na kultura, pinagmulan, wika, at relihiyon kaya
naman sinasabing maliwanag ang kanilang sariling pagkakakilanlan.

At mga pangunahing lahi ng tao

Ang Mongoloid ay isang hindi na ginagamit na pangkat ng lahi ng iba't ibang mga tao na katutubo sa
malaking bahagi ng Asya, Amerika, at ilang rehiyon sa Europa at Oceania.

Ang Negroid ay may kaugnayan sa dibisyon ng sangkatauhan na kinakatawan ng mga katutubo sa gitna
at timog Africa

Mga Caucasoid. Mapuputing tao ang mga Caucasoid. Napapangkat sila sa Nordic, Silangang Baltic, Alpine
at Mediterranean. Matatangkad sila, pahaba ang hugis ng kanilang ulo, maputi o blonde ang buhok at
bughaw o berde ang kulay ng mga mata.

4
BUOD! SA KWARTER 1
QUARTER 1
MODYUL 3: Ang Mga Yugto ng Pag-unlad ng Kultura sa Panahong Prehistoriko
Aralin 1: “Panahon ng Bato”
Sa paglipas ng panahon, natutuhan ng mga unang tao na paghusayin ang kanilang mga kagamitan upang
lalong maging epektibo ang mga ito sa araw-araw na pakikipagsapalaran. Dahil diyan, umunlad din ang
kanilang kabihasnan at kultura hanggang sa malinang ang kasalukuyang kabihasnan sa iba’t ibang
kapuluan ng daigdig sa Panahon ng Bato nagsimula ang paglinang ng sibilisasyon sa mga sinaunang Tao
sa Panahong Paleolitiko nabuhay ang mga Proconsul, Australophitecus, Homo Habilis, Homo Erectus
tulad ng Taong Java, Taong Peking, at Homo Sapiens tulad ng taong Neanderthal at Taong Cro-Magnon
ang Panahong Mesolitiko “ang tinatawag na Gitnang Panahon ng Bato.

Dito nagsama-sama ang mga gawain sa panahong paleolitiko habang unti-unting pumapasok ang tao sa
Panahon ng Neolitiko nahubog ang Panahong Neolitiko sa pamamagitan ng pag-aalaga ng hayop na
kinakain at ng pagtuklas sa pagtatanim. Ang pagtatanim o pagsasaka ang pinakamahalagang
kontribusyon ng panahong ito.

Aralin 2: “Panahon ng Metal”

Sa Panahon ng Metal unang natuklasan ang ginto na nakukuha lamang sa gilid ng ilog Tigris at sinasala
dahil nakahalo sa buhangin naging mabilis ang pag-unlad ng tao sa Panahon ng Tanso. Subalit patuloy pa
rin ang paggamit sa kagamitang yari sa bato.

Sa Panahon ng Bronse natuklasan ang panibagong paraan ng pagpapatigas dito. Natutuhan ng tao na
paghaluin ang tanso at lata (tin) upang makagawa ng higit na matigas na bagay. Tinawag ang
kombinasyong ito na bronse o pulang tanso.

Natuklasan ng mga Hittite, isang pangkat ng Indo-Europeo na nakatira sa Gitnang Silangan noong 1500
BC. Sa Panahon ng Bakal natutuhan nilang magtunaw at magpanday ng bakal ang ating kaalaman sa mga
yugto ng pag-unlad ng kultura sa Panahong Prehistoriko ay makatutulong sa atin upang lalo nating
mapalalim ang ating pag-unawa sa pangyayari sa ating kasalukuyang panahon

5
BUOD! SA KWARTER 1
Aralin 3: “Ang Kabihasnang Tsino sa Silangang Asya”
Ang kabihasnang umusbong sa China ay itinuturing na pinakamatandang kabihasnang nananatili sa
buong daigdig hanggang sa kasalukuyan. Nag-ugat ito halos apat na milyon na ang nakalilipas.

Isa sa mga mithiin ng mga Tsino ay ang pagtuklas sa isang uring pamumuno nais nilang makamit ang
mahusay na pamamahala sa kanilang sinasakupan naging bunga dito ang mga pilosopikong sistema na
Confucianism at Taoism.

Sa kasaysayan ng Tsina, watak-watak ang mga sinaunang tribo nito kung kayat ang karanasang ito ay ang
naghubog sa mga kaisipan at mismong kabihasnan nila magpa sa hanggang ngayon.

Aralin 4: “Ang Sinaunang Kabihasnan sa Africa”

Ang kasaysayan ng Aprika ay isang hamon para sa pananaliksik sa larangan ng pag-aaral ng Aprika dahil
sa kakulangan ng mga nakasulat na mga mapagkukunan sa mga malalaking bahagi ng lupalop, lalo na sa
pagkawasak ng marami sa mga pinaka-mahahalagang mga manuskrito mula sa Timbuktu.

Ang mga palaaral na pamamaraan tulad ng ng pagtatala ng mga kasaysayang pasalita, makasaysayang
lingguwistika, arkeolohiya at genetika ay mahalaga.

Aralin 5: “Ang kabihasnan ng Mesoptamia”

Mesopotamia-ay nagmula sa mga salitang Greek na meso-pagitan at potamos-ilog
 lupain sa pagitan ng dalawang ilog: Ilog Tigris at Ilog Euprates
 Matatagpuan sa Iraq at bahagi ng Syria at Turkey
 Nasa rehiyonng Fertile Crescent
 Fertile Crescent-isang paarkong matabang lupaing nagsisimula sa Persian
Gulf hanggang sa silangang baybayin ng Mediterranean Sea.
Banlik ang uri ng lupa na na naiwan saisang Lugar sa regular na pang-apaw ng ilog
sa tigris at Euphrates na naging Matabang Lupain ang Mesopotamia ay pinunuan
ng iba't ibang sinaunang pangkat ng tao:
 Sumerian
 Akkadian
 Babylonian
 Assyrian
 Chaldean
 Persian

6
BUOD! SA KWARTER 1

QUARTER 1
MODYUL 4: Impluwensiya ng Heograpiya sa mga Sinaunang Kabihasnan
Aralin 1: “Ang Kabihasnang Mesopotamia sa Kanlurang Asya”
Ang Mesopotamia ay itinuturing na kauna-unahang kabihasnan sa buong daigdig. Nagmula ito sa
salitang Greyego na “meso” o “pagitan” at “patamoso” o “ilog” matatagpuan ang Mesopotamia sa
rehiyon ng Fertile Crescent sa Iraq nasa pagitan ito ng Dalawang ilog na Tigris at Euphrates.

Ang mga kabihasnan sa Mesopotamia ay Sumer, Akkad, Babylonia, Assyrian, Chaldean, at Persian.

At mga kontribusyon ng kabihasnang sumer (Pagsusulat) – Cuneiform ay paraan ng pagsulat sa

pamamagitan ng stylus at clay o luwad na lapida. Naniniwala din sila sa maraming diyos at diyosa na
anthropomorphic o may katangian at pag uugaling tao at ang kanilang mga teknolohiya sama ng gulong,
bangka, kutsilyo at espada, mga karwaheng pandigmaan at sistemang Irigasyon

Sinakop ng mga Akkadian ang Sumer na pinamumunuan ni Sargon I lumawak ang teritoryo ng akkad
dahil dito at naitatag ang kauna-unahang imperyo at nagtagal ito ng mahigit 200 na ato bago muling
nawasak.

Isang makasaysayang lungsod-estado na nagging imperyo sa gitnang Silangang Asya at Pinamumunuan

ito ni Hammurabi sa kanyang pamumuno nasakop n ani Hammurabi ang kaharian ng hilaga, kabilang ang
kahariang Ashur. Ang unang batas ay ang ginawang kodigo ni Hammurabi.

Assyrian nasakop ni Tigalath-pileser angmga hittites at ang hilagang Mediterranean Pinamumunuan ni

Ashurbanipal.

Chaldean si Nabopolassar ang nagttag ng bagong imperyo sa Babylonian.

Persian Sa ilalim ni Cyrus the Great napasailalim nila ang mga medes at Chaldean ng Mesopotamia at
asia minor at si Darius the Greta umabot ang sakop hanggang India. Kontribusyon ng Persian
Napatanyag din ang mga persian sa pagsulong ng relihiyong Zoroastrianism na itinatag ni Zoroaster.

Aralin 2: “Ang Kabihasnang Indus sa Timog Asya”

Ang kabihasnang Indus saTimog Asya ay isang malawak na tangway na hugis tatsulok. Namumukod-tangi
ang kabihasnang ito dahil sa daan-daang pamayanan ang nanahan, maliliit na pamayanang may
tanggulan, maayos na kalsada, kanal pang-irigasyon at mga estrukturang pumupigil sa mga pagbaha.

Nagsimula ang kabihasnan sa India sa paligid ng Indus River kung saan ang mga sinaunang tao ay
nanahan at bumuo ng kabihasnan. Ang pagkakaroon ng matabang lupa ay naging mahalaga sa
pagsisimula ng mga lipuan at estado sa sinaunang India. Ang pag-apaw ng Indus River bawat taon ay
nagdudulot ng pataba sa lupa. Karamihan sa mga pamayanang nanahan sa lambak ng Indus ay mga
maliliit na pamayanang may tanggulan at maayos na kalsada, mga kanal pang-irigasyon at mga
estrukturang pumipigil sa mga pagbaha.

7
BUOD! SA KWARTER 1
Aralin 5: “Ang Kabihasnan sa Mesopotamia”
Ayon sa mga siyentista mga mangangaso na galing sa  Asya ang mga sinaunang
nanirahan sa Amerika. Una dito ay ang Olmec. Ang mga Olmec ay kilala sa tawag na
mga taong goma dahil sa paggamit nila ng mga dagta ng goma.

Sila ay marunong din sa sining at paglililok ng mga higanteng ulo na yari sa bato.
Hiegrolipiko ang sistema ng kanilang pagsusulat at ginamit sa paggawa ng
sinaunang kalendaryo. Sa paglipas ng siglo sila rin ay humina at bumagsak.

Sumunod ang Teotihuacan ang ibig sabihin ng teotihuacan ay tirahan ng Diyos ang

mga tribong ito ay mabilis na lumaki dahil sa kanilang maunlad na kalagayang
pang ekonomiya. Naging makapangyarihan ang kanilang mga pinuno at nagkaroon
ng monopolya sa kanilang mga produkto dahil dito sila ay sinalakay ng mga tribo
galing sa hilaga at sinunog ang kanilang lugar. Dito unti-unting bumagsak ang
kanilang kabihasnan.

Aralin 6: “Ang Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig”

Ang mga pamana ng mga naunang kabihasnan sa daigdig ay may kontribusyon sa
pag-unlad ng pamumuhay ng tao ngayon.
-Ang mga pamana ng mga sinaunang kabihasnan sa kasalukuyang panahon ay
nagpapahiwatig na napapasa ang kultura at kaalaman ng mga sinaunang
kabihasnan, bagama’t namamatay ang mga taong gumawa nito. Ang mga
naipasang ambag ay kontribusyon ng mga naunang kabihasnan sa pamumuhay ng
mga tao ngayon.

8
BUOD! SA KWARTER 1
Ang pinaka mahalaga natutunan ko ay ang kasaysayan ang nag papakita kung ano
ang mga aral sa mga nangyari noon sa kasalukuyan ngayon.
masasabi ko din na ang kasayasayan ang nagpapakita ng mga resulta sa nakaraan
na kung saan sa tulong ng pag aaral ng kasayasayan ma papakita sa atin kung ano
ang mga bagay na dapat hindi ulitin at aralin. Pero dapat nating tandaan walang
kasaysayan kung walang Tao, Lugar, at panahon ibat-ibang pamumuhay ang mga
sinaunang kabihasnan kabilang na dun ang mesoamerica at Mesopotamia
 Ang daigdig na binubuo ng crust, mantle at core,
 Kontinente ang tawag sa pinakamalawak na masa ng lupa sa ibabaw ng
daigdig.
 Isa lang ang pandaigdigang karagatan na may malawak na katawan ng
tubig na
 sumasaklaw sa 71 porsyento ng mundo na nahahati sa heograpiya sa
natatanging mga rehiyon.
 Ang kalupaan ay may 29.2 bahagdan ng kabuuang daigdig at nahahati-hati
ito sa apat na malalaking rehiyon
 Sa Panahon ng Bato nagsimula ang paglinang ng sibilisasyon sa mga
sinaunang tao.
 Sa Panahong Paleolitiko nabuhay ang mga Proconsul, Australophitecus,
Homo Habilis, Homo Erectus tulad ng Taong Java, Taong Peking, at Homo
Sapiens tulad ng Taong Neanderthal at Taong Cro-Magnon.
 Ang Panahong Mesolitiko “ang tinatawag na Gitnang Panahon ng Bato.
 Nahubog ang Panahong Neolitiko sa pamamagitan ng pag-aalaga ng hayop
na kinakain at ng pagtuklas sa pagtatanim.
 Sa Panahon ng Metal unang natuklasan ang ginto na nakukuha lamang sa
gilid ng ilog Tigris at sinasala dahil nakahalo sa buhangin.
 Sa pag-usbong ng sinaunang kabihasnan, ang mga sinaunang tao ay
nakahanap ng permanenting tahanan at kabuhayan sa tabi ng ilog o
lambak.
 Ang kabihasnang Mesopotamia ay nangangahulugang lupain “sapagitan ng
dalawang ilog” na nasa Fertile Cresent. Dahil sa regular napag-apaw ng ilog
Tigris at Euphrates ito ay nagdudulot ng bahana nag-iiwan ng banlik (silt).